nom,vi 大越史記續編序,đại việt sử kí tục biên tự 國之有史尙矣,quốc chi hữu sử thượng hĩ 我越歷代史記先正黎文休潘孚先作之於前吳士連武瓊述之於後,ngã việt lịch đại sử kí tiên chính lê văn hưu phan phu tiên tác chi ư tiền ngô sĩ liên vũ quỳnh thuật chi ư hậu 其間事蹟之詳畧政治之得失莫不悉備於記载之中,kì gian sự tích chi tường lược chính trị chi đắc thất mạc bất tất bị ư kí tải chi trung 但未行鋟梓更手傳筆因循抄録不䏻無陶陰帝乕之疑,đãn vị hành tẩm tử cánh thủ truyền bút nhân tuần sao lục bất năng vô đào âm đế hổ chi nghi 迨至,đãi chí 我朝玄宗穆皇帝臨御之𥘉頼弘祖陽王興建治平造就𭓇問命宰臣范公著等參考𦾔史有如史記外紀本紀全書本紀實録並依前史名例又參究編述自國朝荘宗裕皇帝至,ngã triều huyền tông mục hoàng đế lâm ngự chi sơ lại hoằng tổ dương vương hưng kiến trị bình tạo tựu học vấn mệnh tể thần phạm công trứ đẳng tham khảo cựu sử hữu như sử kí ngoại kỉ bản kỉ toàn thư bản kỉ thực lục tịnh y tiền sử danh lệ hựu tham cứu biên thuật tự quốc triều trang tông dụ hoàng đế chí 神宗渊皇帝增入國史命曰本紀續編付諸刊刻十纔五六,thần tông uyên hoàng đế tăng nhập quốc sử mệnh viết bbn kỉ tục biên phó chư san khắc thập tài ngũ lục 第事未告竣猶藏於秘閣,đệ sự vị cáo thuân do tàng ư bí các 求䏻繼其志而述其事纂其要而集其成盖必有待於今日矣,cầu năng kế kì chí nhi thuật kì sự toản kì yếu nhi tập kì thành cái tất hữu đãi ư kim nhật hĩ 欽帷皇上陛下理會道源緝熙敬學寔頼大元帥綂國政上聖父師盛功仁明,khâm duy hoàng thượng bệ hạ lí hội đạo nguyên tập hi kính học thực lại đại nguyên soái thống quốc chính thượng thánh phụ sư thịnh công nhân minh 威德定王整頓乾坤綱維治教專委欽差節制各處水歩諸營兼掌政權太尉晉國公鄭柄賛㐮治化振作文風深帷史記之中明是非而公好惡森乎華衮斧鉞之榮嚴寔為萬世衡鑑,uy đức định vương chỉnh đốn càn khôn cương duy trị giáo chuyên uỷ khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm chưởng chính quyền thái uý tấn quốc công trịnh bính tán tương trị hoá chấn tác văn phong thâm duy sử kí chi trung minh thị phi nhi công hiếu ố sâm hồ hoa cổn phủ việt chi vinh nghiêm thực vi vạn thế hành giám 乃於事幾之暇特命臣等訂考𦾔史訛者正之純者録之,nãi ư sự cơ chi hạ đặc mệnh thần đẳng đính khảo cựu sử ngoa giả chính chi thuần giả lục chi 其世次凣例年表一如前所著述,kì thế thứ phàm lệ niên biểu nhất như tiền sở trước thuật 又蓃獵𦾔跡參諸野史類編自玄宗穆皇帝景治之𥘉年至嘉宗羙皇帝德元之二年凣十有三載事實亦命曰本紀續編,hựu sưu liệp cựu tích tham chư dã sử loại biên tự huyền tông mục hoàng đế cảnh trị chi sơ niên chí gia tông mĩ hoàng đế đức nguyên chi nhị niên phàm thập hữu tam tải sự thực diệc mệnh viết bản kỉ tục biên 書成上進御覽遂命工刊刻頒布天下使徔前,thư thành thượng tiến ngự lãm toại mệnh công san khắc ban bố thiên hạ sử tòng tiền 天百年未集之事績遹底于成,thiên bách niên vị tập chi sự tích duật để vu thành 天下之人目是編者豁然如覩青天坦然如循大路,thiên hạ chi nhân mục thị biên giả khoát nhiên như đổ thanh thiên thản nhiên như tuần đại lộ 善者知所激昂惡者知所懲𠬠,thiện giả tri sở khích ngang ác giả tri sở trừng một 推而為脩齊治平之極功綏来動和之大效端在是矣,suy nhi vi tu tề trị bình chi cực công tuy lai động hoà chi đại hiệu đoan tại thị hĩ 謹序,cẩn tự 𠱾,thời 正和十八年嵗在丁丑仲冬榖日,chính hoà thập bát niên tuế tại đinh sửu trọng đông cốc nhật 奉㫖考編特進金紫榮禄大夫參從刑部尙書知中書監萊山子臣黎僖,phụng chỉ khảo biên đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tham tụng hình bộ thượng thư tri trung thư giám lai sơn tử thần lê hi 光進慎禄大夫陪從户部右侍郎廉堂男臣阮貴德,quang tiến thận lộc đại phu bồi tụng hộ bộ hữu thị lang liêm đường nam thần nguyễn quý đức 弘信大夫陪從太僕寺卿知侍内書寫兵番臣阮公董,hoằng tín đại phu bồi tụng thái bộc tự khanh tri thị nội thư tả binh phiên thần nguyễn công đổng 弘信大夫陪從鴻矑寺卿知侍内書寫户,hoằng tín đại phu bồi tụng hồng lô tự khanh tri thị nội thư tả hộ 番臣武城,phiên thần vũ thạnh 弘信大夫陪從奉天府尹知水師臣何宗穆,hoằng tín đại phu bồi tụng phụng thiên phủ doãn tri thuỷ sư thần hà tông mục 進功郎陪從吏科級事中知侍内書寫户番臣阮行,tiến công lang bồi tụng lại khoa cấp sự trung tri thị nội thư tả hộ phiên thần nguyễn hành 進功郎户科給事中臣阮致中,tiến công lang hộ khoa cấp sự trung thần nguyễn trí trung 進功郎工科給事中臣阮當褒,tiến công lang công khoa cấp sự trung thần nguyễn đương bao 謹事郎翰林院校理臣阮邁,cẩn sự lang hàn lâm viện hiệu lí thần nguyễn mại 謹事佐郎翰林院校討臣阮湖,cẩn sự tá lang hàn lâm viện hiệu thảo thần nguyễn hồi 謹事佐郎翰林院校討臣吳公擢,cẩn sự tá lang hàn lâm viện hiệu thảo thần ngô công trạc 進功郎昭文舘司訓臣陳附翼,tiến công lang chiêu văn quán ti huấn thần trần phụ dực 進功郎昭文舘司訓臣杜公弼,tiến công lang chiêu văn quán ti huấn thần đỗ công bật 内差特進金紫榮禄大夫司禮監總太監副知侍内書寫兵番寬海侯臣范廷僚奉監謄刊,nội sai đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tư lễ giám tổng thái giám phó tri thị nội thư tả binh phiên khoan hải hầu thần phạm đình liêu phụng giám đằng san 内差特進金紫榮禄大夫司禮監同知監事僉知歩兵書寫令史校義侯臣阮成名奉監謄刊,nội sai đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tư lễ giám đồng tri giám sự thiêm tri bộ binh thư tả lệnh sử hiệu nghĩa hầu thần nguyễn thành danh phụng giám đằng san 内差特進金紫榮禄大夫司禮監左監丞,nội sai đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tư lễ giám tả giám thừa 珪祥侯臣阮俊堂奉監謄刊,khuê tường hầu thần nguyễn tuấn đường phụng giám đằng san 内差特進金紫縈禄大夫司禮監左監丞望祥侯臣吳冠倫奉監謄刊,nội sai đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tư lễ giám tả giám thừa vọng tường hầu thần ngô quán luân phụng giám đằng san 特進金紫縈禄大夫少卿副勾󰧇将臣吏燿堂子臣吳德勝奉㸔謄寫,đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu thiếu khanh phó câu kê tướng thần lại diệu đường tử thần ngô đức thắng phụng khán đằng tả 副該合将臣吏少卿洪江男臣棃仕勳奉属㸔謄,phó cai hợp tướng thần lại thiếu khanh hồng giang nam thần lê sĩ huân phụng thuộc khán đằng 優中侍内書寫兵番臣髙登朝奉謄,ưu trúng thị nội thư tả binh phiên thần cao đăng triều phụng đằng 優中侍内書寫兵番臣杜公廉奉謄,ưu trúng thị nội thư tả binh phiên thần đỗ công liêm phụng đằng 優中侍内書寫水兵番臣鄧有斐奉謄,ưu trúng thị nội thư tả thuỷ binh phiên thần đặng hữu phỉ phụng đằng 優中都吏臣阮有德奉謄,ưu trúng đô lại thần nguyễn hữu đức phụng đằng 梓人紅录柳幢等社人奉刊,tử nhân hồng lục liễu chàng đẳng xã nhân phụng san 大越史記續編書,đại việt sử kí tục biên thư 國史何為而作也盖史以記事為主,quốc sử hà vi nhi tác dã cái sử dĩ kí sự vi chủ 有一代之治必有一代之史,hữu nhất đại chi trị tất hữu nhất đại chi sử 而史之載筆持論甚嚴如黼黻至治與日月而並明铁鉞亂賊與秋霜而俱厲,nhi sử chi tải bút trì luận thậm nghiêm như phủ phất chí trị dữ nhật nguyệt nhi tịnh minh thiết việt loạn tặc dữ thu sương nhi cụ lệ 善者知可以為法惡者知可以為戒䦕係治體不為不多,thiện giả tri khả dĩ vi pháp ác giả tri khả dĩ vi giới quan hệ trị thể bất vi bất đa 故有爲而作也,cố hữu vi nhi tác dã 粤自我國繼天地之開闢鴻庞氏首出御世歷至國朝黎恭皇有君有臣有體統其政治之得失世道之隆汚禮樂之興󰲝人物之賢否莫不僃載,việt tự ngã quốc kế thiên địa chi khai tịch hồng bàng thị thủ xuất ngự thế lịch chí quốc triều lê cung hoàng hữu quân hữu thần hữu thể thống kì chính trị chi đắc thất thế đạo chi long ô lễ nhạc chi hưng phế nhân vật chi hiền phủ mạc bất bị tải 於史󰀋之中,ư sử sách chi trung 試嘗考之昔翰林院學士兼國史院監修黎文休承陳太宗之命編大越史記自趙武帝至李昭皇及修史官潘孚先奉皇朝仁宗命續編大越史記自陳太宗至明人還國,thí thường khảo chi tích hàn lâm viện học sĩ kiêm quốc sử viện giám tu lê văn hưu thừa trần thái tông chi mệnh biên đại việt sử kí tự triệu vũ đế chí lí chiêu hoàng cập tu sử quan phan phu tiên phụng hoàng triều nhân tông mệnh tục biên đại việt sử kí tự trần thái tông chí minh nhân hoàn quốc 其抑揚大義已昭昭於史筆之公論矣,kì ức dương đại nghĩa dĩ chiêu chiêu ư sử bút chi công luận hĩ 迨聖宗淳皇帝稟睿智之資厲英雄之志拓土開疆創法定制尤䏻留意史籍,đãi thánh tông thuần hoàng đế lẫm duệ trí chi tư lệ anh hùng chi chí thác thổ khai cương sáng pháp định chế vưu năng lưu ý sử tịch 乃於洪德十年間命禮部左侍郎兼國子監司業吳士連纂修大越史記全書,nãi ư hồng đức thập niên gian mệnh lễ bộ tả thị lang kiêm quốc tử giám tư nghiệp ngô sĩ liên toản tu đại việt sử kí toàn thư 繼以,kế dĩ 襄翼帝於洪順三年命兵部尙書兼國子監司業兼史官都總裁武󰔂撰大越通鑑述自鴻庞氏至十二使君别為外紀自丁先皇至國朝太祖髙皇帝大定天下𥘉年為本紀,tương dực đế ư hồng thuận tam niên mệnh binh bộ thượng thư kiêm quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan đô tổng tài vũ quỳnh soạn đại việt thông giám thuật tự hồng bàng thị chí thập nhị sứ quân biệt vi ngoại kỉ tự đinh tiên hoàng chí quốc triều thái tổ cao hoàng đế đại định thiên hạ sơ niên vi bản kỉ 其筆削大法又炳炳於史筆之徵㫖矣,kì bút tước đại pháp hựu bính bính ư sử bút chi trưng chỉ hĩ 至於洪順六年又命少保禮部尙書東閣大學士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯黎嵩𢮪大越通鑑總論可謂篤志於史學而其是非亦不䏻逃於公議矣,chí ư hồng thuận lục niên hựu mệnh thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá lê tung soạn đại việt thông giám tổng luận khả vị đốc chí ư sử học nhi kì thị phi diệc bất năng đào ư công nghị hĩ 暨光紹五年又命禮部尙書史官副都總裁知,kị quang thiệu ngũ niên hựu mệnh lễ bộ thượng thư sử quan phó đô tổng tài tri 昭文舘秀林局鄧鳴謙作詠史詩集亦可謂䏻求諷詠於詩而考見其得失矣,chiêu văn quán tú lâm cục đặng minh khiêm tác vịnh sử thi tập diệc khả vị năng cầu phúng vịnh ư thi nhi khảo kiến kì đắc thất hĩ 由是而觀編集國史者屢至再四但未刊板頒布致傳録錯繆不䏻無亥豕魚魯之失,do thị nhi quan biên tập quốc sử giả lũ chí tái tứ đán vị khan bản ban bố trí truyền lục thác mậu bất năng vô hợi thỉ ngư lỗ chi thất 若不委之板正何以洗相沿之故習㢤,nhược bất uỷ chi bản chính hà dĩ tẩy tương duyên chi cố tập tai 欽惟皇上陛下嗣守丕基率循大卞日與大元帥掌國政尙師西王整飭紀綱作興文教專委欽差節制各處水步諸營兼總政柄太尉宜國,khâm duy hoàng thượng bệ hạ tự thủ phỉ cơ suất tuần đại biện nhật dữ đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư tây vương chỉnh sức kỉ cương tác hưng văn giáo chuyên uỷ khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc 公鄭根典司政本講求治理深知夫史乃正當時之名分示來世之勸懲,công trịnh căn điển tư chính bản giảng cầu trị lí thâm tri phù sử nãi chính đương thời chi danh phận thị lai thế chi khuyến trừng 於是渙起宸斷紬繹書史特命臣與左侍郎臣楊㵆右侍郎臣胡士揚臣阮國櫆臣鄧公瓆寺卿臣阮公壁東各神裴廷貟侍書臣陶公正待制臣吳珪府尹臣阮廷正給事中臣阮公弼翰林臣阮曰庶臣武惟斷等訂改國史自洪庞氏至恭皇紀义命續編自荘宗裕帝至,ư thị hoán khởi thần đoạn trừu dịch thư sử đặc mệnh thần dữ tả thị lang thần dương hạo hữu thị lang thần hồ sĩ dương thần nguyễn quốc khôi thần đặng công chất tự khanh thần nguyễn công bích đông các thần bùi đình viên thị thư thần đào công chính đãi chế thần ngô khuê phủ doãn thần nguyễn đình chính cấp sự trung thần nguyễn công bật hàn lâm thần nguyễn viết thứ thần vũ duy đoán đẳng đính cải quốc sử tự hồng bàng thị chí cung hoàng kỉ nghĩa mệnh tục biên tự trang tông dụ đế chí 神宗淵皇帝萬慶年間述為成書鋟梓頒行,thần tông uyên hoàng đế vạn khánh niên gian thuật vi thành thư tẩm tử ban hành 臣等自知󰔹線其才甕天其見目不業侯萬軸骨不世南秘書其才又出於黎鄧諸君子之下安敢馳鶩於數千載之上以僃補綴者㢤,thần đẳng tự tri miệt tuyến kì tài ủng thiên kì kiến mục bất nghiệp hầu vạn trục cốt bất thế nam bí thư kì tài hựu xuất ư lê đặng chư quân tử chi hạ an cảm trì vụ ư sổ thiên tải chi thượng dĩ bị bổ xuyết giả tai 然既叨承成命不敢以淺拙辭,nhiên kí thao thừa thành mệnh bất cảm dĩ thiển chuyết từ 因共加蒐獵間見抄録遺舛字義蹇澁乃推尋意義之中補輯一二使讀者易曉非敢妄為附會臆説,nhân cộng gia sưu liệp gian kiến sao lục di suyễn tự nghĩa kiển sáp nãi suy tầm ý nghĩa chi trung bổ tập nhất nhị sử độc giả dị hiểu phi cảm vọng vi phụ hội ức thuyết 又摭取自洪庞氏至吳使君題曰大越史記外紀全書自丁先皇至我,hựu chích thủ tự hồng bàng thị chí ngô sứ quân đề viết đại việt sử kí ngoại kỉ toàn thư tự đinh tiên hoàng chí ngã 國朝太祖髙皇帝為本紀全書並依如前史臣吳士連武瓊等之所着述也,quốc triều thái tổ cao hoàng đế vi bản kỉ toàn thư tịnh y như tiền sử thần ngô sĩ liên vũ quỳnh đẳng chi sở trước thuật dã 其自國朝太宗至恭皇則因前書所載題曰本紀實録,kì tự quốc triều thái tông chí cung hoàng tắc nhân tiền thư sở tải đề viết bản kỉ thực lục 又參究登柄野史及畧取當時所献各遺編述自國朝庄宗裕皇帝至神宗淵皇帝增入國史命曰大𧻗史記本紀續編,hựu tham cứu đăng bính dã sử cập lược thủ đương thời sở hiến các di biên thuật tự quốc triều trang tông dụ hoàng đế chí thần tông uyên hoàng đế tăng nhập quốc sử mệnh viết đại việt sử kí bản kỉ tục biên 總分爲二十三卷,tổng phân vi nhị thập tam quyển 凣所續編其繋年之下非正統者及北朝年號皆两行分註,phàm sở tục biên kì hệ niên chi hạ phi chính thống giả cập bắc triều niên hiệu giai lưỡng hành phân chú 與夫凣例所書,dữ phu phàm lệ sở thư 一遵前史書式,nhất tuân tiền sử thư thức 皆所以尊正統而黜僭偽󰁮大綱而昭監戒耳,giai sở dĩ tôn chính thống nhi truất tiếm nguỵ cử đại cương nhi chiêu giám giới nhĩ 間或字義之未精句法之未當幸賴博洽諸君子補正之使人知是史之作其言正治亦古史之尙書其寓褒貶亦魯史之春秋󰱃有補於治道有裨於風教是亦考正之一助云,gian hoặc tự nghĩa chi vị tinh câu pháp chi vị đáng hạnh lại bác hiệp chư quân tử bổ chính chi sử nhân tri thị sử chi tác kì ngôn chính trị diệc cổ sử chi thượng thư kì ngụ bao biếm diệc lỗ sử chi xuân thu thứ hữu bổ ư trị đạo hữu bì ư phong giáo thị diệc khảo chính chi nhất trợ vân 旹,thời 景治三年歳在乙巳仲秋節榖日,cảnh trị tam niên tuế tại ất tị trọng thu tiết cốc nhật 賜戊辰科同進士出身參從吏部尙書兼東閣大𭓇士少保燕郡公臣范公著奉編,tứ mậu thìn khoa đồng tiến sĩ xuất thân tham tụng lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ thiếu bảo yên quận công thần phạm công trứ phụng biên 大越史記外紀全書,đại việt sử kí ngoại kỉ toàn thư 史以記事也而事之得失為将來之鑒戒,sử dĩ kí sự dã nhi sự chi đắc thất vi tương lai chi giám giới 古者列國各有史如魯之春秋晉之擣杌楚之乘是已大越居五嶺之南乃天限南北也,cổ giả liệt quốc các hữu sử như lỗ chi xuân thu tấn chi đào ngột sở chi thặng thị dĩ đại việt cư ngũ lĩnh chi nam nãi thiên hạn nam bắc dã 其始祖出於神農氏之後乃天啟真主也所以䏻與北朝各帝一方焉,kì thuỷ tổ xuất ư thần nông thị chi hậu nãi thiên khải chân chủ dã sở dĩ năng dữ bắc triều các đế nhất phương yên 奈史籍闕於紀載而事實出於傳聞文涉恠誕事或遺忘以至謄寫之失真紀録之繁冗徒為嵬目将何鑒焉,nại sử tịch khuyết ư kỉ tải nhi sự thực xuất ư truyền văn văn thiệp quái đản sự hoặc di vong dĩ chí đằng tả chi thất chân kỉ lục chi phồn nhũng đồ vi ngôi mục tương hà giám yên 至陳太宗始命學士黎文休重修自趙武帝以下至,chí trần thái tông thuỷ mệnh học sĩ lê văn hưu trùng tu tự triệu vũ đế dĩ hạ chí 李招皇初年,lý chiêu hoàng sơ niên 本朝仁宗又命修史潘孚先續編自陳太宗以下至明人睘國皆以大越史記名,bản triều nhân tông hựu mệnh tu sử phan phu tiên tục biên tự trần thái tông dĩ hạ chí minh nhân hoàn quốc giai dĩ đại việt sử kí danh 然後歷代事蹟彰可鑒,nhiên hậu lịch đại sự tích chương chương khả giám 文休陳時大手筆也孚先聖朝故老人也皆奉詔編其本國之史旁蒐遺史會輯成書史後之覽者無遺憾焉可也,văn hưu trần thời đại thủ bút dã phu tiên thánh triều cố lão nhân dã giai phụng chiếu biên kì bản quốc chi sử bàng sưu di sử hội tập thành thư sử hậu chi lãm giả vô di hám yên khả dã 而記志猶有未僃義例猶有未當文字猶有未安讀者不能無憾焉,nhi kí chí do hữu vị bị nghĩa lệ do hữu vị thường văn tự do hữu vị an độc giả bất năng vô hám yên 獨胡宗鷟越史綱目有作書事慎重而有法評事切當而不冗殆亦庶幾,độc hồ tông thốc việt sử cương mục hữu tác thư sự thận trọng nhi hữu pháp phê sự thiết đáng nhi bất nhũng đãi diệc thứ cơ 然而兵,nhiên nhi binh 火之後其書不傳,hoả chi hậu kì thư bất truyền 盖成之至難,cái thành chi chí nan 意若有待,ý nhược hữu đãi 皇上中興崇儒重道儒典考文廼於光順年間詔求也史及家人所藏古今傳記悉令奏進以僃參考,hoàng thượng trung hưng sùng nho trọng đạo thuần điển khảo văn nãi ư quang thuận niên gian chiếu cầu dã sử cập gia nhân sở tàng cổ kim truyền kí tất lệnh tấu tiến dĩ bị tham khảo 又命儒臣討論編次臣前在史院嘗預焉及再入也而其書已上進藏之東閤莫得之見,hựu mệnh nho thần thảo luận biên thứ thần tiền tại sử viện thường dự yên cập tái nhập dã nhi kì thư dĩ thượng tiến tàng chi đông các mạc đắc chi kiến 竊自惟念幸祭明時漸無補報輙不自揆取先正二書校正編摩增入外紀一卷凣若干卷名曰大越史記全書,thiết tự duy niệm hạnh tế minh thời tiềm vô bổ báo triếp bất tự quỹ thủ tiên chính nhị thư hiệu chính biên ma tăng nhập ngoại kỉ nhất quyển phàm nhược can quyển danh viết đại việt sử kí toàn thư 事有,sự hữu 遺忘者補之例有未當者正之文有未安者改之間有𦎍惡可以勸懲者贅鄙見於其後,di vong giả bổ chi lệ hữu vị đáng giả chính chi văn hữu vị an giả cải chi gian hữu thiện ác khả dĩ khuyên trừng giả chuế bỉ kiến ư kì hậu 極知僭妄罪無所逃然職在當為不敢以才識謭陋為辭,cực tri tiếm vọng tội vô sở đào nhiên chức tại đương vi bất cảm dĩ tài thức tiễn lậu vi từ 謹編定成書留之史舘,cẩn biên định thành thư lưu chi sử quán 雖未能公是於萬年猶足資󰏲考之一助云,tuy vị năng công thị ư vạn niên do túc tư kê khảo chi nhất trợ vân 洪德十年歳在己亥冬至節,hồng đức thập niên tuế tại kỉ hợi đông chí tiết 賜大寶壬戌科同進士禮部右侍郎朝列大夫兼兼史官修𢮪吳士連序,tứ đại bảo nhâm tuất khoa đồng tiến sĩ lễ bộ hữu thị lang triều liệt đại phu kiêm quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan tu soạn ngô sĩ liên tự 擬進大越史記全書,nghĩ tiến đại việt sử kí toàn thư 禮部右侍郎朝列大夫兼國子監司業兼史官修撰臣吳士連兹者伏𫎇聖恩除臣舘職臣取前大越史記二書參以野史輯成大越史記全書謹謄為十五卷奏進,lễ bộ hữu thị lang triều liệt đại phu kiêm quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan tu soạn thần ngô sĩ liên tư giả phục mông thánh ân trừ thần quán chức thần thủ tiền đại việt sử kí nhị thư tham dĩ dã sử tập thành đại việt sử kí toàn thư cẩn đằng vi thập ngũ quyển tấu tiến 臣吳士連成惶誠恐󰏲首頓首上言伏以,thần ngô sĩ liên thành hoàng thành khủng khể thủ đồn thủ thượng ngôn phục dĩ 文風大振適當景運之興史筆重修載纂歷朝之紀,văn phong đại chấn thích đương cảnh vận chi hưng sử bút trùng tu tải toản lịch triều chi kỉ 俯殫管見󰱆達隆知,phủ đan quản kiến cốt đạt long tri 臣竊惟古有信書國之大典所以紀國綂之離所以明治化之隆污,thần thiết duy cổ hữu tín thư quốc chi đại điển sở dĩ kỉ quốc thống chi li hợp sở dĩ minh trị hoá chi long ô 盖欲垂監戒於将來𡸈特著幾徵於既徃,cái dục thuỳ giám giới ư tương lai khởi đặc trước kỉ trưng ư kí vãng 必善惡具形褒貶始足示於勸懲,tất thiện ác cụ hình bao biếm thuỷ túc thị ư khuyến trừng 必翰墨久役心神方可觀於著述非苟作者𡸈易言哉,tất hàn mặc cửu dịch tâm thần phương khả quan ư trước thuật phi cẩu tác giả khởi dị ngôn tai 鷖大越史記之書載前代帝王之正,y đại việt sử kí chi thư tải tiền đại đế vương chi chính 粤肇南󰘊之繼嗣實與北朝而抗衡,việt triệu nam bang chi kế tự thực dữ bắc triều nhi khanh hành 綂緒之傳億萬年與,thống tự chi truyền ức vạn niên dữ 天罔極英明之君六七作于古有光,thiên võng cực anh minh chi quân lục thất tác vu cổ hữu quang 雖強弱時或不同而豪傑世未嘗乏,tuy cường nhược thời hoặc bất đồng nhi hào kiệt thế vị thường phạp 觀之在昔厥有可󰏲,quan chi tại tích quyết hữu khả kê 吳氏以前慨亂多而治少李氏而後漸世变以風移,ngô thị dĩ tiền khái loạn đa nhi trị thiểu lý thị nhi hậu tiềm thế biến dĩ phong di 夫極治者亂生而履霜者氷至,phù cực trị giả loạn sinh nhi lý sương giả băng chí 賊臣因之盜㨿敵國以是來侵,tặc thần nhân chi đạo cứ địch quốc dĩ thị lai xâm 满地干戈莫匪狂明之㓂一國圖籍翻為洁劫之灰,mãn địa can qua mạc phỉ cuồng minh chi khấu nhất quốc đồ tịch phiên vi khiết kiếp chi hôi 欲求事跡於煨烬之餘難免是非於亥豕之辨,dục cầu sự tích ư ổi tẫn chi dư nan miễn thị phi ư hợi thỉ chi biện 於皇昭代思釆陳編下明詔以購求蒐散書而萃集,ư hoàng chiêu đại tư thái trần biên hạ minh chiếu dĩ cấu cầu sưu tán thư nhi tuỵ tập 既命朝士檢閲討論又,kí mệnh triều sĩ kiểm duyệt thảo luận hựu 勑儒臣縂裁潤色,sắc nho thần tổng tài nhuận sắc 務兹簡實捐彼浮華,vụ tư giản thực quyên bỉ phù hoa 臣當直舘之初得預濡毫之列,thần đương trực quán chi sơ đắc dự nhu hào chi liệt 倐遭家禍莫覩成書,thúc tao gia hoạ mạc đổ thành thư 念夙志之未酧釆羣言而增校,niệm túc chí chi vị thù thái quần ngôn nhi tăng hiệu 僃歷代君臣之蹟明古今治亂之原,bị lịch đại quân thần chi tích minh cổ kim trị loạn chi nguyên 歳周於上而天道明統正於下而人紀立,tuế chu ư thượng nhi thiên đạo minh thống chính ư hạ nhi nhân kỉ lập 以至禮樂征伐與夫制度紀綱莫不正其謬訛補其闕畧,dĩ chí lễ nhạc chinh phạt dữ phu chế độ kỉ cương mạc bất chính kì mậu ngoa bổ kì khuyết lược 間有䦕於風化附臆説以𭛁明,gian hữu quan ư phong hoá phụ ức duyệt dĩ phát minh 名曰大越史記全書增入鴻庞蜀王外紀總若干卷今已成編,danh viết đại việt sử kí toàn thư tăng nhập hồng bàng thục vương ngoại kỉ tổng nhược can quyển kim dĩ thành biên 效馬史之編年第慚補綴法麟經之比,hiệu mã sử chi biên niên đệ tàm bổ xuyết pháp lân kinh chi tỉ 事敢望謹嚴,sự cảm vọng cẩn nghiêm 但於彜倫日用之常與其致知格物之學嘗於燕暇少僃覽觀,đãn ư di luân nhật dụng chi thường dữ kì trí tri cách vật chi học thường ư yến hạ thiểu bị lãm quan 傳信傳疑期汗青之無愧繁辝繁事庶文献之足徵,truyền tín truyền nghi kì hãn thanh chi vô hồn phồn từ phồn sự thứ văn hiến chi túc trưng 臣吳士連下情無任瞻天仰聖激切屏營之至謹装潢成帙封全隨表上進以聞,thần ngô sĩ liên hạ tình vô nhiệm chiêm thiên ngưỡng thánh kích thiết bình doanh chi chí cẩn trang hoàng thành trật phong toàn tuỳ biểu thượng tiến dĩ văn 洪德十年歳在己亥冬至節,hồng đức thập niên tuế tại kỉ hợi đông chí tiết 篡修大越史記全書凣例,soán tu đại việt sử kí toàn thư phàm lệ 一是書之作本黎文休潘孚先大越史記二書參以北史野史傳至諸本及所傳授見聞考技編輯爲之,nhất thị thư chi tác bản lê văn hưu phan phu tiên đại việt sử ký nhị thư tham dĩ bắc sử dã sử truyện chí chư bản cập sở truyền thụ kiến văn khảo kĩ biên tập vi chi 其記始於吳王者王我越人當南北分争之時䏻󰈫亂興󰘊以繼䧺王趙武之統故也今依武瓊所󰖠著本紀全書水自丁先皇以明其大一統也,kì kí thuỷ ư ngô vương giả vương ngã việt nhân đương nam bắc phân tranh chi thời năng phát loạn hưng bang dĩ kế hùng vương triệu vũ chi thống cố dã kim y vũ quỳnh sở thuật trước bản kỉ toàn thư tự đinh tiên hoàng dĩ minh kì đại nhất thống dã 一歷代帝王在位久近前帝前王於某年創業以是年爲在位之首年至某年崩薨禪讓或弑後帝後王即位改元則是年猶爲前帝前王在位,nhất lịch đại đế vương tại vị cửu cận tiền đế tiền vương ư mỗ niên sáng nghiệp dĩ thị niên vi tại vị chi thủ niên chí mỗ niên băng hoăng thiền nhượng hoặc thí hậu đế hậu vương tức vị cải nguyên tắc thị niên do vi tiền đế tiền vương tại vị 之末年,chi mạt niên 其或崩薨禪讓在某年之春夏則是年爲後帝後王在位之首年而春夏之月爲前帝前王之奇零月如崩薨禪讓在嵗終逆數在位之年猶有不盡之月亦爲奇零月,kì hoặc băng hoăng thiền nhượng tại mỗ niên chi xuân hạ tắc thị niên vi hậu đế hậu vương tại vị chi thủ niên nhi xuân hạ chi nguyệt vi tiền đế tiền vương chi kì linh nguyệt như băng hoăng thiền nhượng tại tuế chung nghịch số tại vị chi niên do bất tận chi nguyệt diệc vi kì linh nguyệt 至若楊日禮僣位雖已逾年然陳家曆數猶相接故以前年属裕宗後年属藝宗而通計焉附録日禮,chí nhược dương nhật lễ tiếm vị dĩ du niên nhiên trần gia lịch số do tương tiếp cố dĩ tiền niên thuộc dụ tông hậu niên thuộc nghệ tông nhi thông kế yên phụ lục nhật lễ 一涇陽王爲大越始封之王與帝宜同時故紀元與帝宜初年同,nhất kinh dương vương vi đại việt thuỷ phong chi vương dữ đế nghi đồng thời cố kỷ nguyên dữ đế nghi sơ niên đồng 一外紀所載本之野史其甚恠𧩙者?之不録,nhất ngoại kỉ sở tải bản chi dã sử kì thậm quái đản giả chi bất lục 䧺,hùng 䧺王以上無年表者世主傳序不可得而知也或云十八世恐未必然,hùng vương dĩ thượng vô niên biểu giả thế chủ truyền tự bất khả đắc nhi tri dã hoặc vân thập bát thế khủng vị tất nhiên 一趙紀當北朝漢高惠文景之世以建亥爲嵗首者庶考之朱子綱目不爲謬矣,nhất triệu kỷ đương bắc triều hán cao huệ văn cảnh chi thế dĩ kiến hợi vi tuế thủ giả thứ khảo chi chu tử cương mục bất vi mậu hĩ 一每年甲子之下分註止書曆代繼正統者其餘列國不書無接我也,nhất mỗi niên giáp tý chi hạ phân chú chỉ thư lịch đại kế chính thống giả kì dư liệt quốc bất thư vố tiếp ngã dã 如吳魏南漢事有接我則書某主,như ngô nguỵ nam hán sự hữu tiếp ngã tắc thư mỗ chủ 一凣紀本事而涉前後事本事大書前後事分註庶得耳見無遺,nhất phàm kỷ bản sự nhị thiệp tiền hậu sự bản sự đại thư tiền hậu sự phân chú thứ đắc nhĩ kiến vô di 一北朝歷代主皆書帝與我各帝一方也,nhất bắc triều lịch đại chủ giai thư đế dữ ngã các đế nhất phương dã 一凣我越人憤北人侵暴因人心甚惡攻弑郡守以自立皆書起兵稱國,nhất phàm ngã việt nhân phẫn bắc nhân xâm bạo nhân nhân tâm thậm ố công thí quận thú dĩ tự lập giai thư khởi binh xưng quốc 不幸而敗亡者亦書起兵以予之,bất hạnh nhi bại vong giả diệc thư khởi binh dĩ dư chi 一士王之時雖有守任然王以諸侯當國國人皆呼爲王守任徒爲虚設而王之貴重威服百蠻不下趙武後代追封王爵故表而出之𭁈諸王同,nhất sĩ vương chi thời tuy hữu thú nhiệm nhiên vương dĩ chư hầu đương quốc quốc nhân giai hô vi vương thú nhiệm đồ vi hư thiết nhi vương chi quý trọng uy phục bách man bất hạ triệu vũ hậu đại truy phong vương tước cố biểu nhi xuất chi dữ chư vương đồng 一前後李南帝乃當時稱號非真即皇帝位故生,nhất tiền hậu lý nam đế nhưng đương thời xưng hiệu phi chân tức hoàng đế vị cố sinh 則書帝沒則書薨從諸侯例,tắc thư đế một tắc thư hoăng tòng chư hầu lệ 一趙越王時李天寳雖稱王立國然其迹微國統已属趙王故附錄于趙紀,nhất triệu việt vương thời lý thiên bảo tuy xưng vương lập quốc nhiên kì tích vi quốc quốc thống dĩ thuộc triệu vương cố phụ lục vu triệu kỷ 一布蓋王豪富勇力亦一時之䧺,nhất bố cái vương hào phú dũng lực diệc nhất thời chi hùng 然乘亂用杜英翰計圍都護府守任官病子乃入居府治未正位號尋沒其子始尊以王爵故微之也,nhiên thừa loạn dụng đỗ anh hàn kế vi đô hộ phủ thú nhiệm quan bệnh tử nãi nhập cư phủ trị vị chính vị hiệu tầm một kì tử thuỷ tôn dĩ vương tước cố vi chi dã 一北人守任有政蹟者必書好善惡惡人心所同天下之公也,nhất bắc nhân thú nhiệm hữu chính tích giả tất thư hiếu thiện ố ác nhân tâm sở đồng thiên hạ chi công dã 一十二使君乘時無主各㨿地自守莫䏻相統然,nhất thập nhị sứ quân thừa thời vô chủ các cứ địa tự thủ mạc năng tương thống nhiên 吳昌熾以正統書吳是之後也,ngô xương xí dĩ chính thống thư ngô thị chi hậu dã 一楊三哥前後胡皆以王莽篡例書名者沮僣?也,nhất dương tam kha tiền hậu hồ giai dĩ vương mãng soán lệ thư danh giả trở tiếm dã 一黎大行雖承正統然衛王璿猶在紀元分註?宋太祖之於周鄭王也,nhất lê đại hành tuy thừa chính thống nhiên vệ vương toản do tại kỷ nguyên phân chú tống thái tổ chi ư chu trịnh vương dã 一黎中宗即位三日而遇害雖未逾年然諸王争立凣八月實中宗嗣位之年,nhất lê trung tông tức vị tam nhật nhi ngộ hại tuy vị du niên nhiên chư vương tranh lập phàm bát nguyệt thực trung tông tự vị chi 故書之爲君以正臥朝篡弑之罪而以嗣位一年數焉,cố thư chi vi quân dĩ chính ngoạ triều soán thí chi tội nhi dĩ tự vị nhất niên số yên 一衛王靈德前已即帝位後降王爵從史法書曰,nhất vệ vương linh đức tiền dĩ tức đế vị hậu giáng vương tước tòng sử pháp thư viết 廢帝,phế đế 一簡定即位建元在丁亥年十月而稱一年者尊正統黜僣僞與紹慶元年同,nhất giản định tức vị kiến nguyên tại đinh hợi niên thập nguyệt nhi xưng nhất niên giả tôn chính thống truất tiếm nguỵ dữ thiệu khang nguyên niên đồng 一陳末二胡之後明人併㨿凣二十年止以四年属明者盖癸巳以前簡定重光猶係陳緒戊戌以後我朝太祖高皇帝已起義兵故不以属明書正國統也,nhất trần mạt nhị triều chi hậu minh nhân tính cứ phàm nhị thập niên chỉ dĩ tứ niên thuộc minh giả cái quý tỵ dĩ tiền giản định trùng quang do hệ trần tự mậu tuất dĩ hậu ngã triều thái tổ cao hoàng đế dĩ khởi nghĩa binh cố bất dĩ thuộc minh thư chính quốc thống dã 一人名地名有考㨿分註其下無則闕之,nhất nhân danh địa danh hữu khảo cứ phân chú kì hạ vô tắc khuyết chi 一凣書日舊史甲子有闕依日庶書之,nhất phàm thư nhật cựu sử giáp tý hữu khuyết y nhật thứ thư chi 一凣正誤必分註所由庶無惑於舊史間猶謬誤知者幸正之,nhất phàm chính ngộ tất phân chú sở do thứ vô hoặc ư cựu sử gián do mậu ngộ tri giả hạnh chính chi 續編凣例,tục biên phàm lệ 一外紀全書自鴻庞氏至吳使君舊史編爲一集并本己全書自李太祖至昭皇編爲一集自陳太宗至明宗編爲一集陳憲宗至重光帝編爲一集及本己實錄國朝聖宗淳皇帝?載爲一集,nhất ngoại kỷ toàn thư tự hồng bàng thị chí ngô sứ quân cựu sử biên vi nhất tập tịnh bản kỷ toàn thư tự lý thái tổ chí chiêu hoàng biên vi nhất tập tự trần thái tông chí minh tông biên vi nhất tập trần hiến tông chí trùng quang đế biên vi nhất tập cập bản kỷ thực lục quốc triều thánh tông thuần hoàng đế tải vi nhất tập 兹以其刪繁每,tư dĩ kì san phồn mỗi 一集分爲上下二集以便觀覽,nhất tập phân vi thượng hạ nhị tập dĩ tiện quan lãm 一恭皇爲權神莫登庸篡弑自丁亥至壬辰九六年無有位號則以次年紀之,nhất cung hoàng vi quyền thần mạc đăng dung soán thí tự đinh hợi chí nhâm thìn cửu lục niên vô hữu vị hiệu tắc dĩ thứ niên kỷ chi 其莫僣則两行分註於次年之下以尊正統沮僣竊也,kì mạc tiếm tắc lưỡng hàng phân chú ư thứ niên chi hạ dĩ tôn chính thống trở tiếm thiết dã 一莊宗自癸巳年起義即位于行在萬賴󰀋雖未混一中元亦以正統書之明其爲帝胄承大統也,nhất trang tông tự quý tỵ niên khởi nghĩa tức vị vu hành tại vạn lại sách tuy vị hỗn nhất trung nguyên diệc dĩ chính thống thư chi minh kì vi đế trụ thừa đại thống dã 一中宗英宗起義即位並以繼統書之明國緒相傳也,nhất trung tông anh tông khởi nghĩa tức vị tịnh dĩ kế thống thư chi minh quốc tự tương truyền dã 一神宗在位二十五年書爲神宗上其遜位六年書在真宗紀又復帝位十三年書爲神宗下,nhất thần tông tại vị nhị thập ngũ niên thư vi thần tông thượng kì tốn vị lục niên thư tại chân tông kỷ hựu phục đế vị thập tam niên thư vi thần tông hạ 凣例畢,phàm lệ tất 外紀,ngoại kỷ 〇卷之一,quyển chi nhất 鴻庞氏紀起壬戌至癸卯年凣二千六百二十二年,hồng bàng thị kỷ khởi nhâm tuất chí quý mão niên phàm nhị thiên lục bách nhị thập nhị niên 涇陽王,kinh dương vương 貉龍君,lạc long quân 䧺王凣十八世皆号䧺王,hùng vương phàm thập bát thế giai hiệu hùng vương 後王,h 安陽王,an dương vương 〇卷之二,quyển chi nhị 趙氏紀起甲午至庚午凣九十七年,triệu thị kỷ khởi giáp ngọ chí canh ngọ phàm cửu thập thất niên 武帝在位七十一年,vũ đế tại vị thất thập nhất niên 文王在位十二年,văn vương tại vị thập nhị niên 明王在位十二年,minh vương tại vị thập nhị niên 属西漢紀起辛未至己亥凣一百四十九年,thuộc tây hán kỷ khởi tân mùi chí kỷ hợi phàm nhất bách tứ thập cửu niên 徵女王紀起庚子至壬寅凣三年,trưng nữ vương khởi canh tý chí nhâm dần phàm tam niên 徵王在位三年,trưng vương tại vị tam niên 属東漢紀起癸卯至丙寅凣一百四十,thuộc đông hán kỷ khởi quý mão 前李南帝在位七年紀元者一,tiền lý nam đế tại vị thất niên kỷ nguyên giả nhất 天德凣七,thiên đức phàm thất 趙越王紀起戊辰至庚寅凣二十三年,triệu việt vương kỷ khởi mậu thìn chí canh dần phàm thập nhị tam niên 附桃郎王,phụ đào lang vương 趙越王在位二十三年,triệu việt vương tại vị nh 曲節度父子共十四年,khúc tiết độ phụ tử cộng thập tứ niên 楊正公在位八年,dương chính công tại vị bát niên 吳氏紀起己亥至丁卯凣二十九年,ngô thị kỷ khởi kỷ hợi chí đinh mão phàm nhị thập cửu niên 前吳王在位六年,tiền ngô vương tại vị lục niên 楊三哥簒位六年,dương tam kha soán vị l 先皇在位十二年紀元者一,tiên hoàng tại vị nhị niên kỷ nguyên giả nhất 太平凣十二,thái bình phàm thập nhị 廢帝在位一年仍太平年號,phế đế tại vị nhất niên nhưng thái bình niên hiệu 黎紀起辛巳至己酉凣二十九年,lê kỷ khởi tân tỵ chí kỷ dậu phàm nhị thập cửu niên 大行皇帝在位二十四年紀,đại hành hoàng 景瑞凣四,cảnh thuỵ phàm tứ 〇卷之二,quyển chi nhị 李紀起庚戌至乙酉年凣二百十六年,lý kỷ khởi canh tuất chí ất dậu niên phàm nhị bách thập lục niên 太祖皇帝在位十八年紀元者一,thái tổ hoàng đế tại vị thập bát niên kỷ nguyên giả nhất 順天凣十八,thuận thiên phàm thập bát 太宗皇帝在位二十七年,thái 〇卷之三,quyển chi tam 聖宗皇帝在位十七年紀元者五,thánh tông hoàng đế tại vị thập thất niên kỷ nguyên giả ngũ 龍瑞太平凣四,long thuỵ thái bình phàm tứ 彰聖嘉慶凣七,chương thánh gia khánh phàm thất 龍章天嗣凣三,long chương thiên tự phàm tam 天貺寳象凣一,thiên huống bảo tượng phàm 天符睿武凣七,thiên phù duệ vũ phàm thất 天符慶壽凣一,thiên phù khánh thọ phàm nhất 神宗皇帝在位十一年紀元者二,thần tông hoàng đế tại vị thập nhất niên kỷ nguyên giả nhị 天順凣六,thiên thuận phàm lục 天彰寳嗣凣五,thiên chương bảo tự phàm ngũ 〇卷之四,quyển chi tứ 英宗皇帝在位三十七年紀元,anh tông 天嘉寳祐凣三,thiên gia tư hựu phàm tam 治平龍應凣五,trị bình long ứng phàm ngũ 惠宗皇帝在位十四年紀元者一,huệ tông hoàng đế tại vị thập tứ niên kỷ nguyên giả nhất 建嘉凣十四,kiến gia phàm thập tứ 天章有道凣一,thiên chương hữu đạo phàm nhất 昭皇在位一年仍天章有道號,chiêu hoàng tại vị nhất 聖宗皇帝在位二十一年紀元者二,thánh tông hoàng đế tại vị nhị thập nhất niên kỷ nguyên giả nhị 紹隆凣十五,thiệu phong phàm thập ngũ 寳符凣六,bảo phù phàm lục 仁宗皇帝在位十四年紀元者二,nhân tông hoàng đế tại vị thập tứ niên kỷ nguyên giả nhị 紹寳凣六,thiệu bảo phàm lục 重興凣八,trùng 〇卷之七,quyển chi thất 憲宗皇帝在位十二年紀元者一,hiến tông hoàng đế tại vị thập nhị niên kỷ nguyên giả nhất 開祐凣十二,khai hựu phàm thập nhị 裕宗皇帝在位二十八年紀元者二,dụ tông hoàng đế tại vị nhị thập bát niên kỷ nguyên giả nhị 附楊日禮六月以後,phụ dương nhật lễ lục nguyệt dĩ 〇卷之八,quyển chi bát 廢帝在位十二年紀元者一,phế đế tại vị thập nhị niên kỷ nguyên giả nhất 昌符凣十二,xương phù phàm thập nhị 順宗皇帝在位九年紀元者一,thuận tông hoàng đế tại vị cửu niên kỷ nguyên giả nhất 光泰凣九,quang thái phàm cửu 少帝在位二年紀元者一,thiếu đế tại vị nhị niên k 後陳紀起丁亥至癸巳凣七年,hậu trần kỷ khởi đinh hợi chí quý tỵ phàm thất niên 簡定帝在位二年紀元者一,giản định đế tại vị nhị niên kỷ nguyên giả nhất 興慶凣二,hưng khánh phàm nhị 重光帝在位五年紀元者一,trùng quang đế tại vị ngũ niên kỷ nguyên giả nhất 重光凣五,trùng quang phàm ngũ 順天凣六,thuận thiên phàm lục 〇卷之十一,quyển chi thập nhất 太宗文皇帝在位九年紀元者二,thái tông văn hoàng đế tại vị cửu niên kỷ nguyên giả nhị 紹平凣七,thiệu bình phàm thất 大寳凣二,đại bảo phàm nhị 仁宗宣皇帝在位十七年紀元者二,nhân tông tuyên hoàng đế tại vị thập thất niên kỷ ngu 〇卷之十三,quyển chi thập tam 聖宗淳皇帝上,thánh tông thuần hoàng đế thượng 洪德凣二十五,hồng đức phàm nhị thập ngũ 〇卷之十四,quyển chi thập tứ 憲宗睿皇帝在位七年紀元者一,hiến tông duệ hoàng đế tại vị thất niên kỷ nguyên giả nhất 景統凣七,cảnh thống phàm thất 肅宗欽皇帝在位一年紀元者,túc tông k 端慶凣五,đoan khánh phàm ngũ 〇卷之十五,quyển chi thập ngũ 㐮翼帝在位七年紀元者一,tương dực đế tại vị thất niên kỉ nguyên giả nhất 洪順凣七,hồng thuận phàm thất 陀陽王在位六年紀元者一,đà dương vương tại vị lục niên kỉ nguyên giả nhất 光紹凣六,quang thiệu phàm lục 恭皇在位五年紀元者一,cung hoa 〇卷之十六,quyển chi thập lục 莊宗裕帝在位十六年紀元者一,trang tông dụ hoàng đế tại vị thập lục niên kỉ nguyên giả nhất 元和凣十六,nguyên hoà phàm thập lục 附莫登瀛大正八年,mạc đăng doanh đại chính bát niên 福海廣和六年,phúc hải quảng hoà lục niên 福源永定一年景曆一年,phúc nguyên vĩnh định nhâ 洪福凣一,hồng phúc phàm nhất 附莫福源光寳五年,phụ mạc phúc nguyên quang bảo ngũ niên 茂洽淳福五年崇康六年,mậu hợp thuần phúc ngũ niên sùng khang lục niên 〇卷之十七,quyển chi thập thất 世宗毅皇帝在位二十七年紀元者二,thế tông nghị hoàng đế tại vị nhị thập thất niên kỷ nguyên giả nhị 神宗淵皇帝上在位二十五年紀元者三,thần tông uyên hoàng đế thượng tại vị nhị thập ngũ niên kỷ nguyên giả tam 永祚凣十,vĩnh tộ phàm thập 德隆凣七,long đức phàm thất 陽和凣八,dương hoà phàm bát 真宗順皇帝在位七年紀元者一,chân tông thuận hoàng đế tại vị thất niên kỷ nguyên giả n 玄宗穆皇帝在位九年紀元者一,huyền tông mục hoàng đế tại vị cửu niên kỷ nguyên giả nhất 景治凣九,cảnh trị phàm cửu 嘉宗美皇帝在位四年紀元者二,gia tông mĩ hoàng đế tại vị tứ niên kỷ nguyên giả nhị 陽德凣三,dương đức phàm tam 德元凣一,đức nguyên phàm nhất 皇黎朝萬萬世,hoàng lê triều 越鑑通考總論,việt giám thông khảo tổng luận 臣聞󰔄典即󰔄書自孔子刪尙書以為典謨而帝王脩齊治平之道益彰,thần văn ngu điển tức ngu thư tự khổng tử san thượng thư dĩ vi điển mô nhi đế vương tu tề trị bình chi đạo ích chương 春秋本魯史自孔子脩春秋以定褒貶而天子與禮命討之權益重,xuân thu bản lỗ sử tự khổng tử tu xuân thu dĩ định bao biếm nhi thiên tử dữ lễ mệnh thảo chi quyền ích trọng 是以聖帝明王之治天下有志於任君師之責不可不究帝王之學有志於究帝王之學不可不明古今之理,thị dĩ thánh đế minh vương chi trị thiên hạ hữu chí ư nhiệm quân sư chi trách bất khả bất cứu đế vương chi học hữu chí ư cứu đế vương chi học bất khả bất minh cổ kim chi lí 然則諸史有作所以為歷大人君之黾鑑意在矣,nhiên tắc chư sử hữu tác sở dĩ vi lịch đại nhân quân chi mãnh giám ý tại hĩ 欽惟皇上陛下聖學髙明道心純粹紹祖功宗德之休,khâm duy hoàng thượng bệ hạ thánh học cao minh đạo tâm thuần tuý thiệu tổ công tông đức chi hưu 應天與人㱕之會大業既成治功已定乃銳意太平留心墳典有志於帝王之學洞究乎聖賢之書,ứng thiên dữ nhân quy chi hội đại nghiệp kí thành trị công dĩ định nãi nhuệ ý thái bình lưu tâm phần điển hữu chí ư đế vương chi học đồng cứu hồ thánh hiền chi thư 覧聖宗淳皇帝天南餘暇諸集而監夫聖謨典則之詳,lãm thánh tông thuần hoàng đế thiên nam dư hạ chư tập nhi giám phu thánh mô điển tắc chi tường 懌德宗建皇帝樂宛餘閑各編而會夫帝範渊原之意,dịch đức tông kiến hoàng đế lạc uyển dư nhàn các biên nhi hội phu đế phạm uyên nguyên chi ý 燕暇則隨事詩賦,yến hạ tắc tuỳ sự thi phú 言形警戒即󰔄舜勑天之𰙔也噐皿則寓理制銘心存脩省即殷湯盤銘之戒也,ngôn hình cảnh giới tức ngu thuấn sắc thiên chi ca dã khí mãnh tắc ngụ lí chế minh tâm tồn tu tỉnh tức ân thang bàn minh chi giới dã 凡其經天緯地之文治國齊家之道靡,phàm kì kinh thiên vĩ địa chi văn trị quốc tề gia chi đạo mĩ 不貫通,bất quán thông 日啟經筵講求治理,nhật khải kinh diên giảng cầu trị lí 乃命兵部尙書國子監司業兼史舘都總裁臣武瓊𪮙越鑑通考述自洪庞氏至十二使君列為外紀自丁先皇至國朝太祖髙皇帝大定之初年着為本紀凡二十六卷,nãi mệnh binh bộ thượng thư quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quán đô tổng tài thần vũ quỳnh soạn việt giám thông khảo thuật tự hồng bàng thị chí thập nhị sứ quân liệt vi ngoại kỉ tự đinh tiên hoàng chí quốc triều thái tổ cao hoàng đế đại định chi sơ niên trước vi bản kỉ phàm nhị thập lục quyển 大而三綱五常之道以至事物細微之理莫不該載,đại nhi tam cương ngũ thường chi đạo dĩ chí sự vật tế vi chi lí mạc bất cai tải 又命秘書監黄樞等寫為列本以垂永久,hựu mệnh bí thư giám hoàng khu đẳng tả vi liệt bản dĩ thuỳ vĩnh cửu 於是,ư thị 皇上陛下以宸心淵廣而包括乎乾坤以天智光明而洞燭乎日月欲撮其大要使一覧之間而天地綱常之道益著常王治平之道益明如大綱既舉而󰕛目畢張如明鏡既懸而萬象皆照其有關於世教者大矣,hoàng thượng bệ hạ dĩ thần tâm uyên quảng nhi bao quát hồ càn khôn dĩ thiên trí quang minh nhi động chúc hồ nhật nguyệt dục toát kì đại yếu sử nhất lãm chi gian nhi thiên địa cương thường chi đạo ích trứ thường vương trị bình chi đạo ích minh như đại cương kí cử nhi chúng mục tất trương như minh kính kí huyền nhi vạn tượng giai chiếu kì hữu quan ư thế giáo giả đại hĩ 乃命臣黎嵩為之總論,nãi mệnh thần lê tung vị chi tổng luận 顧臣學識迂踈見聞淺薄奚足以商確古今𭛁揮至理,cố thần học thức vu sơ kiến văn thiển bạc hề túc dĩ thương xác cổ kim phát huy chí lí 然既叨奉明詔敢不對揚聖天子之休命乎臣謹拜手󰏲首而献論曰臣聞,nhiên kí thao phụng minh chiếu cảm bất đối dương thánh thiên tử chi hưu mệnh hồ thần cẩn bái thủ khể thủ nhi hiến luận viết thần văn 周易曰有天地然後有萬物有萬物然後有夫婦有夫婦然後有父子有父子然後有君臣,chu dịch viết hữu thiên địa nhiên hậu hữu vạn vật hữu vạn vật nhiên hậu hữu phu phụ hữu phu phụ nhiên hậu hữu phụ tử hữu phụ tử nhiên hậu hữu quân thần 此綱常之道所由著也,thử cương thường chi đạo sở do trứ dã 大學曰心正而后身脩身脩而后家齊家齊而后國治國治而后天下平,đại học viết tâm chính nhi hậu thân tu thân tu nhi hậu gia tề gia tề nhi hậu quốc trị quốc trị nhi hậu thiên hạ bình 此治平之道所由行也,thử trị bình chi đạo sở do hành dã 然則天地之道不能外綱常以立極帝王之道𡸈䏻外綱常以為治㢤粤自洪庞氏經陽王繼神農之後娶洞庭君女明夫婦之道正風化之原,nhiên tắc thiên địa chi đạo bất năng ngoại cương thường dĩ lập cực đế vương chi đạo khởi năng ngoại cương thường dĩ vi trị tai việt tự hồng bàng thị kinh dương vương kế thần nông chi hậu thú động đình quân nữ minh phu phụ chi đạo chính phong hoá chi nguyên 君焉則以德化民垂衣掑手民焉則耕田𮢶井出作入息其炎帝太,quân yên tắc dĩ đức hoá dân thuỳ y kì thủ dân yên tắc canh điền tạc tỉnh xuất tác nhập tức kì viêm đế thái 古之風󰊹貉龍君繼鴻庞之世娶甌貉氏女而生有百男之祥百粤之祖實始於此享國歷年最為久長富壽多男自古以來未之有也,cổ chi phong dư lạc long quân kế hồng bàng chi thế thú âu lạc thị nữ nhi sinh hữu bách nam chi tường bách việt chi tổ thực thuỷ ư thử hưởng quốc lịch niên tối vi cửu trường phú thọ đa nam tự cổ dĩ lai vị chi hữu dã 䧺王嗣貉龍之統務施德惠而撫綏其民專事農桑之業靡有兵戈之警繼世子孫並以䧺王為號祚凡十八世𡻕經二千餘年結䋲為政民無詐偽可見淳厖樸野之俗矣,hùng vương tự lạc long chi thống vụ thi đức huệ nhi phủ tuy kì dân chuyên sự nông tang chi nghiệp mĩ hữu binh qua chi cảnh kế thế tử tôn tịnh dĩ hùng vương vi hiệu tộ phàm thập bát thế tuế kinh nhị thiên dư niên kết thằng vi chính dân vô trá nguỵ khả kiến thuần mang phác dã chi tục hĩ 後王德衰怠於政事廢武僃而不脩󰱏酒色以為樂蜀兵一至而國綂遂亡,hậu vương đức suy đãi ư chính sự phế vũ bị nhi bất tu đam tửu sắc dĩ vi lạc thục binh nhất chí nhi quốc thống toại vong 安陽王西徒巴蜀南烕䧺王都于螺城,an dương vương tây đồ ba thục nam diệt hùng vương đô vu loa thành 保有甌貉得龟爪之弩却秦人之兵狃於戰勝安樂而驕趙兵來攻而邊疆失守,bảo hữu âu lạc đắc quy trảo chi nỗ khước tần nhân chi binh nữu ư chiến thắng an lạc nhi kiêu triệu binh lai công nhi biên cương thất thủ 趙武帝承秦之亂奄有領表都于番禺與漢髙祖各帝一方有爱民之仁有保󰘊之智,triệu vũ đế thừa tần chi loạn yêm hữu lĩnh biểu đô vu phiên ngung dữ hán cao tổ các đế nhất phương hữu ái dân chi nhân hữu bảo bang chi trí 武功懾乎蠶叢文教振乎象郡以詩書而化訓國俗以仁義而固結人心教民耕種國富兵強至於遣使一節詞極謙遜南北交歡天下無事享國百有餘年真英雄才畧之主也,vũ công nhiếp hồ tàm tùng văn giáo chấn hồ tượng quận dĩ thi thư nhi hoá huấn quốc tục dĩ nhân nghĩa nhi cố kết nhân tâm giáo dân canh chủng quốc phú binh cường chí ư khiển sứ nhất tiết từ cực khiêm tốn nam bắc giao hoan thiên hạ vô sự hưởng quốc bách hữu dư niên chân anh hùng tài lược chi chủ dã 文王以武帝之嫡孫纘承𦾔業凡其制度典章一遵先王成憲感鄰以義却敵,văn vương dĩ vũ đế chi đích tôn toản thừa cựu nghiệp phàm kì chế độ điển chương nhất tuân tiên vương thành hiến cảm lân dĩ nghĩa khước địch 安邊,an biên 亦繼體守成之君也,diệc kế thể thủ thành chi quân dã 明王嗣德之初安於縱弛,minh vương tự đức chi sơ an ư túng thỉ 樛后得寵越姬見󰲝國中不睦紀綱大亂,cù hậu đắc sủng việt cơ kiến phế quốc trung bất mục kỉ cương đại loạn 哀王以童稚之年昧經國之理母后驕滛權臣執政而趙家基業卒至陵夷,ai vương dĩ đồng trĩ chi niên muội kinh quốc chi lí mẫu hậu kiêu dâm quyền thần chấp chính nhi triệu gia cơ nghiệp tốt chí lăng di 術陽王以哀王之兄建立於權臣之守智力短淺強虜來侵而趙氏基圖從茲蕧没,thuật dương vương dĩ ai vương chi huynh kiến lập ư quyền thần chi thủ trí lực đoản thiển cường lỗ lai xâm nhi triệu thị cơ đồ tòng tư phúc một 迹其哀王之禍雖出於吕嘉而實由明王寵嬖樛后以啟之也,tích kì ai vương chi hoạ tuy xuất ư lữ gia nhi thực do minh vương sủng bế cù hậu dĩ khải chi dã 女色之傾人國家如此深可為戒,nữ sắc chi khuynh nhân quốc gia như thử thâm khả vi giới 逮夫徵王胃出雄王之後姊妹俱以勇畧聞念蘇定苛政紏率諸部奮󰁮,đãi phù trưng vương vị xuất hùng vương chi hậu tỉ muội câu dĩ dũng lược văn niệm tô định hà chính củ suất chư bộ phấn cử 雄師大振威名郡縣響應故䏻畧定嶺外六十五成盡復南越故境亦女中之豪傑也,hùng sư đại chấn uy danh quận huyện hưởng ứng cố năng lược định lĩnh ngoại lục thập ngũ thành tận phục nam việt cố cảnh diệc nữ trung chi hào kiệt dã 然天不祚貉漢兵來侵向使當時有英雄才畧之主則漢𡸈敢窺於梅嶺㢤士王習魯國之風流學問博洽謙虚下士化國俗以詩書淑人心以禮樂治國踰四十年境内無事,nhiên thiên bất tộ lạc hán binh lai xâm hướng sử đương thời hữu anh hùng tài lược chi chủ tắc hán khởi cảm khuy ư mai lĩnh tai sĩ vương tập lỗ quốc chi phong lưu học vấn bác hiệp khiêm hư hạ sĩ hoá quốc tục dĩ thi thư thục nhân tâm dĩ lễ nhạc trị quốc du tứ thập niên cảnh nội vô sự 然而子徽輕信士匡之言不設兵僃遂為吕岱所害,nhiên nhi tử huy khinh tín sĩ khuông chi ngôn bất thiết binh bị toại vi lữ đại sở hại 趙嫗以九真之女聚徒山中攻破城邑諸部景從易於反掌,triệu ẩu dĩ cửu chân chi nữ tụ đồ sơn trung công phá thành ấp chư bộ cảnh tòng dị ư phản chưởng 雖未㨿嶺表如徵王故事亦女中之雄才也,tuy vị cứ lĩnh biểu như trưng vương cố sự diệc nữ trung chi hùng tài dã 前南,tiền nam 帝有聰明之至性僃文武之奇才北逐蕭諮南平林邑建國號正尊稱置百官紀年號有帝王䂓畫之大畧,đế hữu thông minh chi chí tính bị văn vũ chi kì tài bắc trục tiêu tư nam bình lâm ấp kiến quốc hiệu chính tôn xưng trí bách quan kỉ niên hiệu hữu đế vương quy hoạch chi đại lược 奈何澈湖之師已潰覇先之寇方張白牛之書盖有天數也,nại hà triệt hồ chi sư dĩ hội bá tiên chi khấu phương trương bạch ngưu chi thư cái hữu thiên số dã 桃郎王以南帝之兄收餘烬之卒一戦而敗退保野䏻盖其威力不足也,đào lang vương dĩ nam đế chi huynh thu dư tẫn chi tốt nhất chiến nhi bại thoái bảo dã năng cái kì uy lực bất túc dã 趙越王接前南帝之統保有朱鳶之地初與桃郎乘時而稱王卒與後李分國而共治,triệu việt vương tiếp tiền nam đế chi thống bảo hữu chu diên chi địa sơ dữ đào lang thừa thời nhi xưng vương tốt dữ hậu lí phân quốc nhi cộng trị 幸得龍爪之瑞大破全梁之兵,hạnh đắc long trảo chi thuỵ đại phá toàn lương chi binh 奈何螺城之築未乾鴉海之師隨溺鵝毛之禍是誰𠧨也後南帝,nại hà loa thành chi trúc vị càn nha hải chi sư tuỳ nịch nga mao chi hoạ thị thuỳ cữu dã hậu nam đế 業承二兄治踰四紀,nghiệp thừa nhị huynh trị du tứ kỉ 然背義而滅趙望風而降隋遂成北狩之辱由其自取也,nhiên bội nghĩa nhi diệt triệu vọng phong nhi hàng tuỳ toại thành bắc thú chi nhục do kì tự thủ dã 嗚呼天命靡常人心難信,ô hô thiên mệnh mị thường nhân tâm nan tín 前乎安陽王恃有龜爪之瑞怠心一形而國隨以滅後乎趙𧻗王恃有龍爪之祥驕心一生而國隨以亡,tiền hồ an dương vương thị hữu quy trảo chi thuỵ đãi tâm nhất hình nhi quốc tuỳ dĩ diệt hậu hồ triệu việt vương thị hữu long trảo chi tường kiêu tâm nhất sinh nhi quốc tuỳ dĩ vong 祥瑞之事果何益㢤趙武帝使仲始托婚於安陽王之女乃窃其龜爪以伐安陽王而取其國則趙武帝之計險矣而趙氏尋滅於漢後南帝使雅郎托娶於趙𧻗王之女乃窃其龍爪以伐趙𧻗王而移其祚則後南,tường thuỵ chi sự quả hà ích tai triệu vũ đế sử trọng thuỷ thác hôn ư an dương vương chi nữ nãi thiết kì quy trảo dĩ phạt an dương vương nhi thủ kì quốc tắc triệu vũ đế chi kế hiểm hĩ nhi triệu thị tầm diệt ư hán hậu nam đế sử nhã lang thác thú ư triệu việt vương chi nữ nãi thiết kì long trảo dĩ phạt triệu việt vương nhi di kì tộ tắc hậu nam 帝之術深矣而李氏卒陷於隋,đế chi thuật thâm hĩ nhi lí thị tốt hãm ư tuỳ 噫滅人之國人亦滅其國天道昭昭足為明戒,y diệt nhân chi quốc nhân diệc diệt kì quốc thiên đạo chiêu chiêu túc vi minh giới 梅黒帝起自驩州忿楚客之虐政󰁮兵攻之南㨿海嶺北距李唐可謂豪傑之主也,mai hắc đế khởi tự hoan châu phẫn sở khách chi ngược chính cử binh công chi nam cứ hải lĩnh bắc cự lí đường khả vị hào kiệt chi chủ dã 惜其禦㓂非才人心寡助而不䏻遏楊思朂之乱也,tích kì ngự khấu phi tài nhân tâm quả trợ nhi bất năng át dương tư húc chi loạn dã 馮布盖以唐林之英豪惡正平之苛虐兄弟乘時屈起拯民󰰻乱布德立功可謂仁厚之主也,phùng bố cái dĩ đường lâm chi anh hào ố chính bình chi hà ngược huynh đệ thừa thời khuất khởi chửng dân bát loạn bố đức lập công khả vị nhân hậu chi chủ dã 惜其子安不䏻嗣守見立於破𣂷迎降於趙昌雖有杜英翰謀國之臣亦無救乎馮氏之亡也,tích kì tử an bất năng tự thủ kiến lập ư phá cần nghênh hàng ư triệu xương tuy hữu đỗ anh hàn mưu quốc chi thần diệc vô cứu hồ phùng thị chi vong dã 曲先主世爲巨族䧺,khúc tiên chủ thế vi cự tộc hùng 睿智畧因唐之亡群心爱戴共推為主都于羅城民安國治功德永垂享年弗久,duệ trí lược nhân đường chi vong quần tâm ái đái cộng suy vi chủ đô vu la thành dân an quốc trị công đức vĩnh thuỳ hưởng niên phất cửu 曲中主克承先業綽有祖風運籌决勝出人意表𭁈北朝諸國而抗衡為我𧻗之令主定府籍𬋩甲之職制度稍立中道崩殂,khúc trung chủ khắc thừa tiên nghiệp xước hữu tổ phong vận trù quyết thắng xuất nhân ý biểu dữ bắc triều chư quốc nhi kháng hành vi ngã việt chi lệnh chủ định phủ tịch quản giáp chi chức chế độ sảo lập trung đạo băng tồ 至於後主瀆於干戈賦繁役重百姓怨嗟尋為南漢所滅,chí ư hậu chủ độc ư can qua phú phồn dịch trọng bách tính oán ta tầm vi nam hán sở diệt 楊正公念我𧻗土宇久為南漢所併收用豪傑大興󰒂旅两敗賊将尽復轝圖,dương chính công niệm ngã việt thổ vũ cửu vi nam hán sở tính thu dụng hào kiệt đại hưng nghĩa lữ lưỡng bại tặc tướng tận phục dư đồ 然僃患無謀更為󰒂兒所弑,nhiên bị hoạn vô mưu cánh vi nghĩa nhi sở thích 吳先主誅公羡之賊臣破弘操之勍敵置文武百官,ngô tiên chủ tru công tiễn chi tặc thần phá hoằng thao chi kình địch trí văn vũ bách quan 之階定律令衣服之制真𦙟世之奇才也,chi giai định luật lệnh y phục chi chế chân tế thế chi kì tài dã 然顧托非人禍及後嗣,nhiên cố thác phi nhân hoạ cập hậu tự 楊三哥以外戚之親受托孤之寄然廢主自立難迯簒弑之誅,dương tam kha dĩ ngoại thích chi thân thụ thác cô chi kí nhiên phế chủ tự lập nan đào soán thích chi tru 吳後主克復祖宗之業保安境内之民足爲承平之主,ngô hậu chủ khắc phục tổ tông chi nghiệp bảo an cảnh nội chi dân túc vi thừa bình chi chủ 然政尚姑息黷於武功禍及其身,nhiên chính thượng cô tức độc ư vũ công hoạ cập kì thân 天策王以主之嫡嗣始爲奸臣所簒而不䏻正其罪終以南晋所逼而不䏻讓其功𢫔作威福之權竟失友于之義,thiên sách vương dĩ tiên chủ chi đích tự thuỷ vi gian thần sở soán nhi bất năng chính kì tội chung dĩ nam tấn sở bức nhi bất năng nhượng kì công thiện tác uy phúc chi quyền cạnh thất hữu vu chi nghĩa 皆庸才之主也,giai dung tài chi chủ dã 嗟夫自有天地即有綱常父為子綱君為臣綱萬古截然而不可紊,ta phù tự hữu thiên địa tức hữu cương thường phụ vi tử cương quân vi thần cương vạn cổ tiệt nhiên nhi bất khả vặn 彼矯,bỉ kiều 公羡乃楊正公之󰒂兒忘其豢養之恩率其黨而殺正公是以子而殺其父竟為先主所誅,công tiễn nãi dương chính công chi nghĩa nhi vong kì hoạn dưỡng chi ân suất kì đảng nhi sát chính công thị dĩ tử nhi sát kì phụ cạnh vi tiên chủ sở tru 三哥乃吳昌岌之舊臣背其顧托之言逐其君而自立是以臣而叛其君又為後主所戮,tam kha nãi ngô xương ngập chi cựu thần bội kì cố thác chi ngôn trục kì quân nhi tự lập thị dĩ thần nhi phản kì quân hựu vi hậu chủ sở lục 乱賊之軰生前則不容天地之間没後則難迯春秋之法,loạn tặc chi bối sinh tiền tắc bất dung thiên địa chi gian một hậu tắc nan đào xuân thu chi pháp 故史臣筆之通鑑深致意於其間焉,cố sử thần bút chi thông giám thâm trí ý ư kì gian yên 吳氏既亡十二使君乘時蜂起吳日慶㨿唐林李朗公㨿超類矯順㨿洄湖吳南帝㨿夜澤阮超㨿扶烈范防遏㨿藤州陳明公㨿長州吳昌熾㨿平,ngô thị kí vong thập nhị sứ quân thừa thời phong khởi ngô nhật khánh cứ đường lâm lí lãng công cứ siêu loại kiểu thuận cứ hồi hồ ngô nam đế cứ dạ trạch nguyễn siêu cứ phù liệt phạm phòng át cứ đằng châu trần minh công cứ trường châu ngô xương xí cứ bình 橋矯公罕㨿峯州阮太平㨿三帶杜景碩㨿杜洞阮守捷㨿仙逰,kiều kiều công hãn cứ phong châu nguyễn thái bình cứ tam đới đỗ cảnh thạc cứ đỗ động nguyễn thủ tiệp cứ tiên du 各守封域莫䏻相攝,các thủ phong vực mạc năng tương nhiếp 世道至此風俗澆漓甚矣,thế đạo chí thử phong tục kiêu li thậm hĩ 何則十二使君皆吳王之舊臣當後主親征唐阮為毒矢所中而殂爲臣下者固宜復讎致討而雪後主之耻可也亦當圖立嗣君以繼先主之統可也,hà tắc thập nhị sứ quân giai ngô vương chi cựu thần đương hậu chủ thân chinh đường nguyễn vi độc thỉ sở trúng nhi tồ vi thần hạ giả cố nghi phục thù trí thảo nhi tuyết hậu chủ chi sỉ khả dã diệc đương đồ lập tự quân dĩ kế tiên chủ chi thống khả dã 胡乃君既遇害臣皆恝心各相雄長僣僞紛紜非惟得罪於當時抑亦貽譏於後世,hồ nãi quân kí ngộ hại thần giai kiết tâm các tương hùng trường tiếm nguỵ phân vân phi duy đắc tội ư đương thời ức diệc di cơ ư hậu thế 卒為丁先皇所定固其宜也,tốt vi đinh tiên hoàng sở định cố kì nghi dã 故史臣於十二使君以前著爲外紀以别内外,cố sử thần ư thập nhị sứ quân dĩ tiền trước vi ngoại kỉ dĩ biệt nội ngoại 之分自丁先皇以後著爲正統以明君臣之分,chi phân tự đinh tiên hoàng dĩ hậu trước vi chính thống dĩ minh quân thần chi phận 世道升降之幾於此可以見矣,thế đạo thăng giáng chi cơ ư thử khả dĩ kiến hĩ 丁先皇因吳國之䘮乱平十二使君天𭁈人㱕轝圖混一任丁佃阮匐刘基鄭琇之儔為之輔佐剏制朝󰀩定立軍旅我𧻗正統之君實自此始,đinh tiên hoàng nhân ngô quốc chi táng loạn bình thập nhị sứ quân thiên dữ nhân quy dư đồ hỗn nhất nhiệm đinh điền nguyễn bặc lưu cơ trịnh tú chi trù vi chi phụ tá sáng chế triều nghi định lập quân lữ ngã việt chính thống chi quân thực tự thử thuỷ 論其平戎破敵功則偉矣然宗庙未立𭓇校未建設鼎養虎以爲刑獄之具遺犀納象徒爲貢献之勞禮樂刑政之不脩重門擊柝之不謹卒使身弑國危禍及其子是防微杜漸之無謀也,luận kì bình nhung phá địch công tắc vĩ hĩ nhiên tông miếu vị lập học hiệu vị kiến thiết đỉnh dưỡng hổ dĩ vi hình ngục chi cụ di tê nộp tượng đồ vi cống hiến chi lao lễ nhạc hình chính chi bất tu trùng môn kích thác chi bất cẩn tốt sử thân thí quốc nguy hoạ cập kì tử thị phòng vi đỗ tiệm chi vô mưu dã 少帝以幼虫,thiếu đế dĩ ấu trùng 之年嗣艱大之業國家多難社稷傾危加以占㓂擾其南宋師侵其北權臣攝政國内離心丁氏訖籙是保󰘊制治之無策也,chi niên tự gian đại chi nghiệp quốc gia đa nạn xã tắc khuynh nguy gia dĩ chiêm khấu nhiễu kì nam tống sư xâm kì bắc quyền thần nhiếp chính quốc nội li tâm đinh thị ngật lục thị bảo bang chế trị chi vô sách dã 盖丁氏之興雖出於天数及其衰也由三綱之不正焉,cái đinh thị chi hưng tuy xuất ư thiên số cập kì suy dã do tam cương chi bất chính yên 先皇廢嫡立少而父子之恩暌五后並立而夫婦之倫紊𫳭任杜釋以成簒弑之禍而君臣之道䘮,tiên hoàng phế đích lập thiếu nhi phụ tử chi ân khuê ngũ hậu tịnh lập nhi phu phụ chi luân vặn sủng nhiệm đỗ thích dĩ thành soán thí chi hoạ nhi quân thần chi đạo táng 是則丁氏之興由於先皇丁氏之亡亦由於先皇非天命之不佑盖人謀之弗臧也,thị tắc đinh thị chi hưng do ư tiên hoàng đinh thị chi vong diệc do ư tiên hoàng phi thiên mệnh chi bất hựu cái nhân mưu chi phất tang dã 黎大行擁十道之權行居攝之事主少國危乘時受命誅占,lê đại hành ủng thập đạo chi quyền hành cư nhiếp chi sự chủ thiếu quốc nguy thừa thời thụ mệnh tru chiêm 城主以雪執使之耻摧趙宋師以挫必勝之謀,thành chủ dĩ tuyết chấp sứ chi sỉ thôi triệu tống sư dĩ toả tất thắng chi mưu 用洪献巨俩徐穆子安之流為之左右,dụng hồng hiến cự lạng từ mục tử an chi lưu vi chi tả hữu 耕籍田於龍隊徵處士於象山󰱇用賢良創立𭓇校有帝王之大畧,canh tịch điền ư long đội trưng xử sĩ ư tượng sơn tuyển dụng hiền lương sáng lập học hiệu hữu đế vương chi đại lược 然土木繁興以金玉而飭其宫室干戈屡起以草芥而視其人民雖欲不衰其可得乎中宗奉大行之遺詔入承國統赦母弟簒弑之罪而政失於柔懦,nhiên thổ mộc phồn hưng dĩ kim ngọc nhi sức kì cung thất can qua lũ khởi dĩ thảo giới nhi thị kì nhân dân tuy dục bất suy kì khả đắc hồ trung tông phụng đại hành chi di chiếu nhập thừa quốc thống xá mẫu đệ soán thí chi tội nhi chính thất ư nhu noạ 卧朝不君弑兄虐眾以火焦刀鋸而爲刑以木杪水牢而為獄溺乱女色伐性傷生雖欲不亡其可得乎盖大行之興,ngoạ triều bất quân thí huynh ngược chúng dĩ hoả tiêu đao cứ nhi vi hình dĩ mộc diểu thuỷ lao nhi vi ngục nịch loạn nữ sắc phạt tính thương sinh tuy dục bất vong kì khả đắc hồ cái đại hành chi hưng 雖出於眾心及其亡也亦由三綱之不正焉,tuy xuất ư chúng tâm cập kì vong dã diệc do tam cương chi bất chính yên 大行廢丁皇之子而降為衛王則無君臣之󰒂生子有九而不早定皇儲則無父子之恩立后有五而上蒸丁后則無夫婦之道知有欲而不知有󰒂知有身而不知有子好殺而不好生好刑而不好德身既亡而國隨滅由不仁之積也,đại hành phế đinh hoàng chi tử nhi giáng vi vệ vương tắc vô quân thần chi nghĩa sinh tử hữu cửu nhi bất tảo định hoàng trừ tắc vô phụ tử chi ân lập hậu hữu ngũ nhi thượng chưng đinh hậu tắc vô phu phụ chi đạo tri hữu dục nhi bất tri hữu nghĩa tri hữu thân nhi bất tri hữu tử hiếu sát nhi bất hiếu sinh hiếu hình nhi bất hiếu đức thân kí vong nhi quốc tuỳ diệt do bất nhân chi tích dã 李太祖因卧朝之失德恊震文之休祥應天順人乘時啓運有寬人之大度有宏遠之䂓模迁都定鼎敬天愛民田租有賜賦役有制南北通好,lí thái tổ nhân ngoạ triều chi thất đức hiệp chấn văn chi hưu tường ứng thiên thuận nhân thừa thời khải vận hữu khoan nhân chi đại độ hữu hoành viễn chi quy mô thiên đô định đỉnh kính thiên ái dân điền tô hữu tứ phú dịch hữu chế nam bắc thông hiếu 天下晏然,thiên hạ yến nhiên 然聖𭓇不開儒風未振僧尼半於民間佛寺滿於天下非創業垂統之道也,nhiên thánh học bất khai nho phong vị chấn tăng ni bán ư dân gian phật tự mãn ư thiên hạ phi sáng nghiệp thuỳ thống chi đạo dã 太宗勇智兼全征伐四克友好友之德習禮樂之文討賊平戎勸農耕籍伸寃有鍾制刑有律爲守成之令主也,thái tông dũng trí kiêm toàn chinh phạt tứ khắc hữu hiếu hữu chi đức tập lễ nhạc chi văn thảo tặc bình nhung khuyến nông canh tịch thân oan hữu chung chế hình hữu luật vi thủ thành chi lệnh chủ dã 然耽僊遊詩偈之禅感西天𰙔調之曲非經國子民之道也,nhiên đam tiên du thi kệ chi thiền cảm tây thiên ca điệu chi khúc phi kinh quốc tử dân chi đạo dã 聖宗恤民重農柔遠䏻迩置博𭓇之科重養廉之令秘閣之有其官明倫之有其制文脩武僃海内謐寕爲嗣德之賢君也,thánh tông tuất dân trọng nông nhu viễn năng nhĩ trí bác học chi khoa trọng dưỡng liêm chi lệnh bí các chi hữu kì quan minh luân chi hữu kì chế văn tu vũ bị hải nội mật ninh vi tự đức chi hiền quân dã 然疲民力以築報天之㙮費民財以造霪,nhiên bì dân lực dĩ trúc báo thiên chi tháp phí dân tài dĩ tạo dâm 潭之宫此其短也,đàm chi cung thử kì đoản dã 仁宗天資仁孝稱爲盛德重名臣之󰱇置進士之科侍經筵之有其官開言路之有其詔求賢納諫薄賦輕徭故䏻身致太平俗臻殷富足為承平之令主也,nhân tông thiên tư nhân hiếu xứng vi thịnh đức trọng danh thần chi tuyển trí tiến sĩ chi khoa thị kinh diên chi hữu kì quan khai ngôn lộ chi hữu kì chiếu cầu hiền nạp gián bạc phú khinh dao cố năng thân trí thái bình tục trăn ân phú túc vi thừa bình chi lệnh chủ dã 然開覧山宴而咱母后之盤遊鑄龜田鍾而𨺻僧尼之簧惑此其失也,nhiên khai lãm sơn yến nhi thính mẫu hậu chi bàn du chú quy điền chung nhi hãm tăng ni chi hoàng hoặc thử kì thất dã 神宗脩政立事任賢使䏻設宏詞之科定兵農之令政則勤矣,thần tông tu chính lập sự nhiệm hiền sử năng thiết hoành từ chi khoa định binh nông chi lệnh chính tắc cần hĩ 然酷好祥瑞崇尚浮屠破敵而㱕功於佛献鹿而得濫其官何其愚也英宗設講武之塲以嚴武僃脩孔子之庙以,nhiên khốc hiếu tường thuỵ sùng thượng phù đồ phá địch nhi quy công ư phật hiến lộc nhi đắc lạm kì quan hà kì ngu dã anh tông thiết giảng võ chi trường dĩ nghiêm vũ bị tu khổng tử chi miếu dĩ 振文風,chấn văn phong 籍田有耕圜法有立治則詳矣,tịch điền hữu canh viên pháp hữu lập trị tắc tường hĩ 然儉邪莫辨賞罰不明𫳭任奸臣而開象脚之路崇信佛老而制僧道之科何其暗也髙宗初年專任蘇憲誠李敬脩之賢臣共圖政治賑貧有令求賢有詔故天資嘉瑞以前其政猶有可觀,nhiên kiệm tà mạc biện thưởng phạt bất minh sủng nhiệm gian thần nhi khai tượng cước chi lộ sùng tín phật lão nhi chế tăng đạo chi khoa hà kì ám dã cao tông sơ niên chuyên nhiệm tô hiến thành lí kính tu chi hiền thần cộng đồ chính trị chẩn bần hữu lệnh cầu hiền hữu chiếu cố thiên tư gia thuỵ dĩ tiền kì chính do hữu khả quan 至天嘉寳祐以後土木蝟興盗賊蜂起而亡國之兆已萌於此矣,chí thiên gia bảo hựu dĩ hậu thổ mộc vị hưng đạo tặc phong khởi nhi vong quốc chi triệu dĩ manh ư thử hĩ 惠宗󰱏縱荒淫委政蘇忠嗣陳慶餘之權臣君弱臣強天怨民怒政暴刑繁民窮盗起而䘮國之兆以决於斯矣,huệ tông đam túng hoang dâm uỷ chính tô trung tự trần khánh dư chi quyền thần quân nhược thần cường thiên oán dân nộ chính bạo hình phồn dân cùng đạo khởi nhi táng quốc chi triệu dĩ quyết ư tư hĩ 加以昭皇女主,gia dĩ chiêu hoàng nữ chủ 負苛不堪陳氏因之以移李祚可勝惜㢤抑又論之李朝之時世更八帝傳祚二百餘年所可稱者太祖有帝王之量太宗有智勇之資聖宗有愛民之仁仁宗有惠民之德,phụ hà bất kham trần thị nhân chi dĩ di lí tộ khả thắng tích tai ức hựu luận chi lí triều chi thời thế canh bát đế truyền tộ nhị bách dư niên sở khả xưng giả thái tổ hữu đế vương chi lượng thái tông hữu trí dũng chi tư thánh tông hữu ái dân chi nhân nhân tông hữu huệ dân chi đức 然太祖立后者三情牽於爱而家道不正,nhiên thái tổ lập hậu giả tam tình khiên ư ái nhi gia đạo bất chính 太宗制峯有五當哀而樂而孝道以𧇊,thái tông chế phong hữu ngũ đương ai nhi lạc nhi hiếu đạo dĩ khuy 聖宗蹈太祖之轍而立后過制,thánh tông đạo thái tổ chi triệt nhi lập hậu quá chế 仁宗惑生母之言而幽殺嫡母至於禁嫁百官之女則神宗溺乱女色之迷也,nhân tông hoặc sinh mẫu chi ngôn nhi u sát đích mẫu chí ư cấm giá bách quan chi nữ tắc thần tông nịch loạn nữ sắc chi mê dã 爱養滛乱之臣則英宗嬖𫳭儉人之過也,ái dưỡng dâm loạn chi thần tắc anh tông bế sủng kiệm nhân chi quá dã 髙宗以荒滛爲樂,cao tông dĩ hoang dâm vi lạc 惠宗以酒色自娛,huệ tông dĩ tửu sắc tự ngu 帝王脩齊治平之道果如是乎在朝之臣則有李道成之托孤蘇憲誠之輔政彷彿乎伊尹周公之忠爱固可嘉矣,đế vương tu tề trị bình chi đạo quả như thị hồ tại triều chi thần tắc hữu lí đạo thành chi thác cô tô hiến thành chi phụ chính phảng phất hồ y doãn chu công chi trung ái cố khả gia hĩ 至於陶甘沐陶碩輔梁任文陶處中李道紀廖嘉貞金英傑曹良翰楊景通魏仲弘刘禹儞李公平黄義賢李敬脩之諸彦不䏻正其君以成俗宜其治之不古若也,chí ư đào cam mộc đào thạc phụ lương nhậm văn đào xử trung lí đạo kỉ liêu gia trinh kim anh kiệt tào lương hàn dương cảnh thông nguỵ trọng hoằng lưu vũ nễ lí công bình hoàng nghĩa hiền lí kính tu chi chư ngạn bất năng chính kì quân dĩ thành tục nghi kì trị chi bất cổ nhược dã 他如杜英武之驕滛譚以𫎇之暴横何足道㢤,tha như đỗ anh vũ chi kiêu dâm đàm dĩ mông chi bạo hoành hà túc đạo tai 陳太宗應天命之㱕受昭皇之樿有仁厚之德有簡重之容討叛保民設科取,trần thái tông ứng thiên mệnh chi quy thụ chiêu hoàng chi thiện hữu nhân hậu chi đức hữu giản trọng chi dung thảo phản bảo dân thiết khoa thủ 士,sĩ 宰相則擇宗室賢䏻朝典則定禮󰀩刑律陳家制度由此而興,tể tướng tắc trạch tông thất hiền năng triều điển tắc định lễ nghi hình luật trần gia chế độ do thử nhi hưng 然閨門慙德踵於唐太之昏風,nhiên khuê môn tàm đức chủng ư đường thái chi hôn phong 聖宗有仁恕之心有孝悌之德仁親睦族尊賢重道侍經筵則擇其賢良輔東宫則󰱇其德行陳家基業由此而固,thánh tông hữu nhân thứ chi tâm hữu hiếu đễ chi đức nhân thân mục tộc tôn hiền trọng đạo thị kinh diên tắc trạch kì hiền lương phụ đông cung tắc tuyển kì đức hạnh trần gia cơ nghiệp do thử nhi cố 然釋教󰱏心流於梁武之弊習,nhiên thích giáo đam tâm lưu ư lương vũ chi tệ tập 仁宗得聖賢之精有金僊之相體質渾全慈仁和易,nhân tông đắc thánh hiền chi tinh hữu kim tiên chi tướng thể chất hồn toàn từ nhân hoà dị 下詔賑貧而民心益固󰱇将禦戎而元㓂以平重興事業昭映千古足爲陳家之賢君,hạ chiếu chẩn bần nhi dân tâm ích cố tuyển tướng ngự nhung nhi nguyên khấu dĩ bình trùng hưng sự nghiệp chiêu ánh thiên cổ túc vi trần gia chi hiền quân 然遊心釋典而築天健之庵給養僧尼而,nhiên du tâm thích điển nhi trúc thiên kiện chi am cấp dưỡng tăng ni nhi 鑄普明之鼎非帝王之治也,chú phổ minh chi đỉnh phi đế vương chi trị dã 英宗定朝班文武之階制士人科󰁮之式大旱則録囚大飢則賑貸治急養民政先風憲文物制度渙然一新亦足為陳家之令主,anh tông định triều ban văn vũ chi giai chế sĩ nhân khoa cử chi thức đại hạn tắc lục tù đại cơ tắc chẩn thải trị cấp dưỡng dân chính tiên phong hiến văn vật chế độ hoán nhiên nhất tân diệc túc vi trần gia chi lệnh chủ 然從沙門於安子之山勞民力於英雲之閣非帝王之量也,nhiên tòng sa môn ư yên tử chi sơn lao dân lực ư anh vân chi các phi đế vương chi lượng dã 明宗天性謙冲受英宗議逰神於翰墨之娛馳筆於水雲之集勸賢有詩嗜酒有戒似可稱矣,minh tông thiên tính khiêm xung thụ anh tông nghị du thần ư hàn mặc chi ngu trì bút ư thuỷ vân chi tập khuyến hiền hữu thi thị tửu hữu giới tự khả xưng hĩ 然官制冗多刑獄寃濫輕信克終之奸以致國頊之死,nhiên quan chế nhũng đa hình ngục oan lạm khinh tín khắc chung chi gian dĩ trí quốc chẩn chi tử 𡸈不爲聰明之玷乎憲宗天資英睿運撫承平撰御書,khởi bất vi thông minh chi điếm hồ hiến tông thiên tư anh duệ vận phủ thừa bình soạn ngự thư 則有集教皇子則有詩隨朝𭓇士之定其令著作典雅之有其官築石堤以防水患立倉漕以賑流民亦可嘉矣,tắc hữu tập giáo hoàng tử tắc hữu thi tuỳ triều học sĩ chi định kì lệnh trước tác điển nhã chi hữu kì quan trúc thạch đê dĩ phòng thuỷ hoạn lập thương tào dĩ chẩn lưu dân diệc khả gia hĩ 然逍遙於甘露之峰勤懇於瓊林之佛逐日博戲以爲娛頻年災異而不𮗓𡸈不為人明之累乎裕宗至性聰敏𭓇問髙明武僃文脩四夷賓服,nhiên tiêu dao ư cam lộ chi phong cần khẩn ư quỳnh lâm chi phật trục nhật bác hí dĩ vi ngu tần niên tai dị nhi bất giác khởi bất vi nhân minh chi luỵ hồ dụ tông chí tính thông mẫn học vấn cao minh vũ bị văn tu tứ di tân phục 紹豊大治之時政事悉󰁮似可取矣,thiệu phong đại trị chi thời chính sự tất cử tự khả thủ hĩ 然而晚節信任鄒庚縱聚麀之欲開暏博之塲荒游無度飢饉荐臻陳家之業由此而衰,nhiên nhi vãn tiết tín nhiệm trâu canh túng tụ ưu chi dục khai đổ bác chi trường hoang du vô độ cơ cận tiến trăn trần gia chi nghiệp do thử nhi suy 藝宗削平内難光復舊物有敬天爱民之,nghệ tông tước bình nội nạn quang phục cựu vật hữu kính thiên ái dân chi 實有保󰘊制治之䂓僊逰有取士之科葆和有餘暇之集定國朝禮󰀩之制除沙州截脚之令䂓模功烈炳彪宇宙,thực hữu bảo bang chế trị chi quy tiên du hữu thủ sĩ chi khoa bảo hoà hữu dư hạ chi tập định quốc triều lễ nghi chi chế trừ sa châu tiệt cước chi lệnh quy mô công liệt bỉnh bưu vũ trụ 然恭儉有餘而剛斷不足外而占㓂侵逼京畿内而逆胡窺窬神噐陳家之業由此而亡,nhiên cung kiệm hữu dư nhi cương đoán bất túc ngoại nhi chiêm khấu xâm bức kinh kì nội nhi nghịch hồ khuy du thần khí trần gia chi nghiệp do thử nhi vong 睿宗受神之初留心圖治󰱇将練兵設科取士帝箴有制皇訓有書自可有為,duệ tông thụ thần chi sơ lưu tâm đồ trị tuyển tướng luyện binh thiết khoa thủ sĩ đế châm hữu chế hoàng huấn hữu thư tự khả hữu vi 然𫳭任外戚以啓奸臣僣竊之謀拒黎錫忠諫之䟽聽子平詭奏之言親征占城輕入倚忙之洞忿兵取禍卒殞其身,nhiên sủng nhiệm ngoại thích dĩ khải gian thần tiếm thiết chi mưu cự lê tích trung gián chi sớ thính tử bình quỷ tấu chi ngôn thân chinh chiêm thành khinh nhập ỷ mang chi động phẫn binh thủ hoạ tốt vẫn kì thân 簡皇童心益甚秉德不,giản hoàng đồng tâm ích thậm bỉnh đức bất 常運寶貨以臧天健之山頒旗劎以厚季犛之賜禦㓂無謀威令不振卒使蒲黄得志而資福見囚,thường vận bảo hoá dĩ tàng thiên kiện chi sơn ban kì kiếm dĩ hậu quý li chi tứ ngự khấu vô mưu uy lệnh bất chấn tốt sử bồ hoàng đắc chí nhi tư phúc kiến tù 順宗聽命權臣徒擁虚噐金甌之役未󰰾石城之宴方醲列侯就誅至靈㱕隱卒使赤觜横行而玉清見逼,thuận tông thính mệnh quyền thần đồ ủng hư khí kim âu chi dịch vị bãi thạch thành chi yến phương nùng liệt hầu tựu tru chí linh quy ẩn tốt sử xích tuỷ hoành hành nhi ngọc thanh kiến bức 少帝以幼冲之年廢立之權出於胡季犛之口而陳家之祚亡矣,thiếu đế dĩ ấu trùng chi niên phế lập chi quyền xuất ư hồ quý li chi khẩu nhi trần gia chi tộ vong hĩ 抑又論之陳家歷代凡十二帝享國一百七十餘年,ức hựu luận chi trần gia lịch đại phàm thập nhị đế hưởng quốc nhất bách thất thập dư niên 所可稱者太宗有帝王之量聖宗有仁厚之德仁宗有重興之功英宗有達孝之實明宗有文治之,sở khả xưng giả thái tông hữu đế vương chi lượng thánh tông hữu nhân hậu chi đức nhân tông hữu trùng hưng chi công anh tông hữu đạt hiếu chi thực minh tông hữu văn trị chi 體藝宗有恢復之績,thể nghệ tông hữu khôi phục chi tích 然惠宗見弑而君臣之道䘮仁者不爲也靈慈見娶而夫婦之恩乖義者不爲也以堂堂之天子而爲竹林之禅智者不爲也以肅肅之王姬而爲占城之配禮者不爲也,nhiên huệ tông kiến thí nhi quân thần chi đạo táng nhân giả bất vi dã linh từ kiến thú nhi phu phụ chi ân quai nghĩa giả bất vi dã dĩ đường đường chi thiên tử nhi vi trúc lâm chi thiền trí giả bất vi dã dĩ túc túc chi vương cơ nhi vi chiêm thành chi phối lễ giả bất vi dã 親迎其子之妻則倫之亂矣嬖幸倡人之女則禍之胎矣,thân nghênh kì tử chi thê tắc luân chi loạn hĩ bế hạnh xướng nhân chi nữ tắc hoạ chi thai hĩ 後宫苑池之逰則志荒矣外戚權臣之𫳭則政蠹矣帝王脩齊治平之道果如是乎在朝之臣則有日燏建󰚴子之功國峻献白藤之捷亦頡頏於郭汾陽㓂萊公之名󰕑固可,hậu cung uyển trì chi du tắc chí hoang hĩ ngoại thích quyền thần chi sủng tắc chính đố hĩ đế vương tu tề trị bình chi đạo quả như thị hồ tại triều chi thần tắc hữu nhật duật kiến hàm tử chi công quốc tuấn hiến bạch đằng chi tiệp diệc hiệt hàng ư quách phần dương khấu lai công chi danh dự cố khả 稱矣,xưng hĩ 至於陳光啓馮佐周陳元旦范五老段汝諧張漢超丁拱垣范師孟阮忠彦黎伯适之諸賢而時君或以見踈宜其治之不古若也,chí ư trần quang khải phùng tá chu trần nguyên đán phạm ngũ lão đoàn nhữ hài trương hán siêu đinh củng viên phạm sư mạnh nguyễn trung ngạn lê bá quát chi chư hiền nhi thời quân hoặc dĩ kiến sơ nghi kì trị chi bất cổ nhược dã 他如陳克終之奸邪陳慶餘之貪鄙何足𬢱㢤,tha như trần khắc chung chi gian tà trần khánh dư chi tham bỉ hà túc nghị tai 大抵李陳之亡雖由綱常之紊亂亦由異端之蠱惑𭛁庫钱而造佛像𭛁庫銅而鑄洪鍾𭛁庫紙而寫佛經李朝之事佛謹矣然殺李氏之子孫者纔出於陳守度之兇險而佛不䏻救,đại để lí trần chi vong tuy do cương thường chi vặn loạn diệc do dị đoan chi cổ hoặc phát khố tiền nhi tạo phật tượng phát khố đồng nhi chú hồng chung phát khố chỉ nhi tả phật kinh lí triều chi sự phật cẩn hĩ nhiên sát lí thị chi tử tôn giả tài xuất ư trần thủ độ chi hung hiểm nhi phật bất năng cứu 以天子而爲大士以妃嬪而爲丘尼以王主而爲僧眾陳,dĩ thiên tử nhi vi đại sĩ dĩ phi tần nhi vi khưu ni dĩ vương chủ nhi vi tăng chúng trần 家之事佛篤矣然弑陳氏之宗室者皆出於胡季犛之奸甚而佛不䏻度,gia chi sự phật đốc hĩ nhiên thí trần thị chi tông thất giả giai xuất ư hồ quý li chi gian thậm nhi phật bất năng độ 則奉佛之事果何補㢤若夫胡季犛倚掖庭之親稔奸臣之惡肆虐以暴其民欺君而簒其位罪盈怨積海内離心明人入㓂身虜國亡死作他鄕之鬼卒為天下所笑,tắc phụng phật chi sự quả hà bổ tai nhược phù hồ quý li ỷ dịch đình chi thân nhẫm gian thần chi ác tứ ngược dĩ bạo kì dân khi quân nhi soán kì vị tội doanh oán tích hải nội li tâm minh nhân nhập khấu thân lỗ quốc vong tử tác tha hương chi quỷ tốt vi thiên hạ sở tiếu 胡漢蒼承簒國之後行暴民之政,hồ hán thương thừa soán quốc chi hậu hành bạo dân chi chính 明人南侵而䦕河失守社稷為墟天綱恢恢踈而不漏,minh nhân nam xâm nhi quan hà thất thủ xã tắc vi khư thiên cương khôi khôi sơ nhi bất lậu 嗚呼禮莫大於分分莫大於名名分者國之隄防不可不謹,ô hô lễ mạc đại ư phận phận mạc đại ư danh danh phận giả quốc chi đê phòng bất khả bất cẩn 名分正則綱常立,danh phận chính tắc cương thường lập 彼龍鋌以弟弑,bỉ long đĩnh dĩ đệ thí 兄而簒其國是乱賊之尤也而史臣乃以皇帝書之則名不正矣,huynh nhi soán kì quốc thị loạn tặc chi vưu dã nhi sử thần nãi dĩ hoàng đế thư chi tắc danh bất chính hĩ 季犛以臣弑君而奪其位是奸臣之魁也而史臣乃以先主書之則分不明矣,quý li dĩ thần thí quân nhi đoạt kì vị thị gian thần chi khôi dã nhi sử thần nãi dĩ tiên chủ thư chi tắc phận bất minh hĩ 若按春秋之法定褒貶之公固當削卧朝之僞稱以誅逆賊去季犛之僣號以討奸臣然後正名分於當時扶綱常於萬世而史臣之謬可盡洗矣,nhược án xuân thu chi pháp định bao biếm chi công cố đương tước ngoạ triều chi nguỵ xưng dĩ tru nghịch tặc khử quý li chi tiếm hiệu dĩ thảo gian thần nhiên hậu chính danh phận ư đương thời phù cương thường ư vạn thế nhi sử thần chi mậu khả tận tẩy hĩ 至若陳家忠義之臣如周居敬陳平仲阮翰陳錫阮鋭陶堅陳實黎桶陳紹范玄齡黎亞夫阮决阮雲霓阮訶黎勤刘常阮沆何德鄰,chí nhược trần gia trung nghĩa chi thần như chu cư kính trần bình trọng nguyễn hàn trần tích nguyễn nhuệ đào kiên trần thực lê thống trần thiệu phạm huyền linh lê á phu nguyễn quyết nguyễn vân nghê nguyễn kha lê cần lưu thường nguyễn hàng hà đức lân 陳渴真梁元彪之諸賢正氣猶存芳名不朽其節󰒂之稱不可枚󰁮,trần khát chân lương nguyên bưu chi chư hiền chính khí do tồn phương danh bất hủ kì tiết nghĩa chi xưng bất khả mai cử 為陳家而思報仇裴伯耆之心即包胥豫讓之心也為陳家而請立後黎景詢之心即舅犯仁傑之心也,vị trần gia nhi tư báo cừu bùi bá kì chi tâm tức bao tư dự nhượng chi tâm dã vị trần gia nhi thỉnh lập hậu lê cảnh tuân chi tâm tức cữu phạm nhân kiệt chi tâm dã 萬言之書忠貫日月非斯文之力乎七斬之疏󰒂感鬼神非吾儒之功乎惜其時君昏暗不䏻信聽以𦤶淪亡無足怪矣,vạn ngôn chi thư trung quán nhật nguyệt phi tư văn chi lực hồ thất trảm chi sớ nghĩa cảm quỷ thần phi ngô nho chi công hồ tích kì thời quân hôn ám bất năng tín thính dĩ trí luân vong vô túc quái hĩ 迨夫後陳簡定帝即位於播迁之餘有鄧悉景真之徒與之恊謀奮興󰒂旅致討明賊逋姑之戦幾復陳祚所謂仁󰒂之師也,đãi phù hậu trần giản định đế tức vị ư bá thiên chi dư hữu đặng tất cảnh chân chi đồ dữ chi hiệp mưu phấn hưng nghĩa lữ trí thảo minh tặc bồ cô chi chiến cơ phục trần tộ sở vị nhân nghĩa chi sư dã 夫何,phù hà 輕信讒言遽殺良将速取於敗,khinh tín sàm ngôn cự sát lương tướng tốc thủ ư bại 陳重光帝即位於離乱之際有鄧容阮帥之儔𭁈之戮力共圖帝業,trần trùng quang đế tức vị ư li loạn chi tế hữu đặng dung nguyễn suý chi trù dữ chi lục lực cộng đồ đế nghiệp 蔡茄之捷軍聲大振所謂復讐之󰁮也,thái già chi tiệp quân thanh đại chấn sở vị phục thù chi cử dã 夫何将帥不和失其機會遂至於亡嗟夫鄧悉景真以讒見殺而明人入㓂視夫檀道濟見殺而魏人來侵岳武穆見殺而金人入㓂,phù hà tướng soái bất hoà thất kì cơ hội toại chí ư vong ta phù đặng tất cảnh chân dĩ sàm kiến sát nhi minh nhân nhập khấu thị phù đàn đạo tế kiến sát nhi nguỵ nhân lai xâm nhạc vũ mục kiến sát nhi kim nhân nhập khấu 讒侫覆人國家前後一轍人君用舍之際不可不謹,sàm nịnh phúc nhân quốc gia tiền hậu nhất triệt nhân quân dụng xả chi tế bất khả bất cẩn 閏胡既虜後陳亦亡境内爪分蝠裂甚於周季之時,nhuận hồ kí lỗ hậu trần diệc vong cảnh nội trảo phân bức liệt thậm ư chu quý chi thời 官吏法峻刑苛慘於秦亡之日,quan lại pháp tuấn hình hà thảm ư tần vong chi nhật 由是明人肆虐,do thị minh nhân tứ ngược 生民塗炭未有甚於此時也,sinh dân đồ thán vị hữu thậm ư thử thời dã 幸頼天道好還人心恊順,hạnh lại thiên đạo hiếu hoàn nhân tâm hiệp thuận 洪惟國朝太祖髙皇帝以殷湯智勇之資奮周武仁󰒂之旅收用豪傑掃蕩妖氛雖以明将梟䧺如柳昇梁銘之軰皆陣𨺻而屍輿狡譎如崔聚黄福之徒亦計窮而靣縛,hồng duy quốc triều thái tổ cao hoàng đế dĩ ân thang trí dũng chi tư phấn chu vũ nhân nghĩa chi lữ thu dụng hào kiệt tảo đãng yêu phân tuy dĩ minh tướng kiêu hùng như liễu thăng lương minh chi bối giai trận hãm nhi thi dư giảo quyệt như thôi tụ hoàng phúc chi đồ diệc kế cùng nhi diện phược 二十餘年之乱一旦削平山河以之改觀海宇以之寕謚由太祖髙皇帝勇智寬仁君臣恊心同德之所𦤶也,nhị thập dư niên chi loạn nhất đán tước bình sơn hà dĩ chi cải quan hải vũ dĩ chi ninh thuỵ do thái tổ cao hoàng đế dũng trí khoan nhân quân thần hiệp tâm đồng đức chi sở trí dã 觀其帝之神武不殺即天地之心也秋豪無犯即天地之量也秋養諸路流民即天地之仁也,quan kì đế chi thần vũ bất sát tức thiên địa chi tâm dã thu hào vô phạm tức thiên địa chi lượng dã thu dưỡng chư lộ lưu dân tức thiên địa chi nhân dã 放㱕十萬降卒即天地之德也,phóng quy thập vạn hàng tốt tức thiên địa chi đức dã 󰁮賢有令即成湯之立賢無方也論降有書即成湯之代虐以寬也,cử hiền hữu lệnh tức thành thang chi lập hiền vô phương dã luận hàng hữu thư tức thành thang chi đại ngược dĩ khoan dã 兵農有法即武王之農用八政也牧民有條即武王之𫳭綏四方也,binh nông hữu pháp tức vũ vương chi nông dụng bát chính dã mục dân hữu điều tức vũ vương chi sủng tuy tứ phương dã 論以十條軍政講君臣之󰒂也布以六條教化明父子之倫也,luận dĩ thập điều quân chính giảng quân thần chi nghĩa dã bố dĩ lục điều giáo hoá minh phụ tử chi luân dã 慎重刑罰謹號令之信也結好明國存交鄰之禮也,thận trọng hình phạt cẩn hiệu lệnh chi tín dã kết hiếu minh quốc tồn giao lân chi lễ dã 若夫建太庙以奉祖考設𭓇校以明人倫,nhược phù kiến thái miếu dĩ phụng tổ khảo thiết học hiệu dĩ minh nhân luân 平吳,bình ngô 大誥無非仁義忠信之言藍山實録無非脩齊治平之道,đại cáo vô phi nhân nghĩa trung tín chi ngôn lam sơn thực lục vô phi tu tề trị bình chi đạo 宜乎定大越之乾坤奠皇圖之社稷𡸈趙丁李陳所䏻及㢤,nghi hồ định đại việt chi càn khôn điện hoàng đồ chi xã tắc khởi triệu đinh lí trần sở năng cập tai 然後知帝王大業也鋼常正道也,nhiên hậu tri đế vương đại nghiệp dã cương thường chính đạo dã 鋼常立而帝王之大業以成仁󰒂明而天下之大噐以定,cương thường lập nhi đế vương chi đại nghiệp dĩ thành nhân nghĩa minh nhi thiên hạ chi đại khí dĩ định 湯武推仁󰒂之心爽仁󰒂之師,thang vũ suy nhân nghĩa chi tâm sảng nhân nghĩa chi sư 其得天下以正守天下以仁故䏻臻有道之長,kì đắc thiên hạ dĩ chính thủ thiên hạ dĩ nhân cố năng trăn hữu đạo chi trường 欽惟太祖髙皇帝取天下於狂明㓂亂之餘其得天下也甚正其守天下也以仁尤必維持之以󰒂固,khâm duy thái tổ cao hoàng đế thủ thiên hạ ư cuồng minh khấu loạn chi dư kì đắc thiên hạ dã thậm chính kì thủ thiên hạ dã dĩ nhân vưu tất duy trì chi dĩ nghĩa cố 結之以仁照臨之以智範圍之以信其脩齊治平之道則𭁈唐󰔄三代而比隆于以衍億載綿洪之業,kết chi dĩ nhân chiếu lâm chi dĩ trí phạm vi chi dĩ tín kì tu tề trị bình chi đạo tắc dữ đường ngu tam đại nhi tỉ long vu dĩ diễn ức tải miên hồng chi nghiệp 其積累固非一日矣,kì tích luỹ cố phi nhất nhật hĩ 方今皇上陛下恢太祖髙皇帝之洪圖備太祖髙皇帝之良法特命臣𢮪𧻗鑑通考總論盖以扶天地綱常之道明帝王治亂之原𭁈夫述太祖髙皇帝創業之艱難使天下後世誦念而不忘焉,phương kim hoàng thượng bệ hạ khôi thái tổ cao hoàng đế chi hồng đồ bị thái tổ cao hoàng đế chi lương pháp đặc mệnh thần soạn việt giám thông khảo tổng luận cái dĩ phù thiên địa cương thường chi đạo minh đế vương trị loạn chi nguyên dữ phù thuật thái tổ cao hoàng đế sáng nghiệp chi gian nan sử thiên hạ hậu thế tụng niệm nhi bất vong yên 伏願,phục nguyện 皇帝陛下於萬幾之暇講明治道讀趙丁李陳之事則知天命人心之去留識國統󰘊圖之隆賛辨君子小人之消長察氣数風俗之盛衰而歷代政事之得失可得而明矣,hoàng đế bệ hạ ư vạn cơ chi hạ giảng minh trị đạo độc triệu đinh lí trần chi sự tắc tri thiên mệnh nhân tâm chi khứ lưu thức quốc thống bang đồ chi long tán biện quân tử tiểu nhân chi tiêu trưởng sát khí số phong tục chi thịnh suy nhi lịch đại chính sự chi đắc thất khả đắc nhi minh hĩ 讀本朝太祖髙皇帝創業之事則想卧薪嘗膽之焦勞念沐雨櫛風之艰苦審制治保󰘊之至計恢子民經國之遠圖而聖朝宏遠䂓模可得而見矣,độc bản triều thái tổ cao hoàng đế sáng nghiệp chi sự tắc tưởng ngoạ tân thường đảm chi tiêu lao niệm mộc vũ trất phong chi gian khổ thẩm chế trị bảo bang chi chí kế khôi tử dân kinh quốc chi viễn đồ nhi thánh triều hoành viễn quy mô khả đắc nhi kiến hĩ 於是聖𭓇益以,ư thị thánh học ích dĩ 髙明聖域益以深造治道益以尊隆所以爲天地而立心所以爲綱常而立極為生民而立命為億萬世而開太平于以奠國勢於泰盤于以措生民於袵席而帝王大業洪圖𭁈天地同悠久矣,cao minh thánh vực ích dĩ thâm tạo trị đạo ích dĩ tôn long sở dĩ vị thiên địa nhi lập tâm sở dĩ vị cương thường nhi lập cực vị sinh dân nhi lập mệnh vị ức vạn thế nhi khai thái bình vu dĩ điện quốc thế ư thái bàn vu dĩ thố sinh dân ư nhậm tịch nhi đế vương đại nghiệp hồng đồ dữ thiên địa đồng du cửu hĩ 洪順六年甲戌仲秋,hồng thuận lục niên giáp tuất trọng thu 賜甲辰科進士特進金紫榮禄大夫少保禮部尚書東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯柱國臣黎嵩謹奉勅𢮪,tứ giáp thìn khoa tiến sĩ đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá trụ quốc thần lê tung cẩn phụng sắc soạn 大越史記外紀全書卷之一,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi nhất 朝列大夫國子監司業兼史官修撰臣吳士連編,triều liệt đại phu quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan tu soạn thần ngô sĩ liên biên 按黄帝時建萬國以交趾界於西南遠在百粤之表,án hoàng đế thời kiến vạn quốc dĩ giao chỉ giới ư tây nam viễn tại bách việt chi biểu 堯命𦏁氏宅南交定南方交趾之地,nghiêu mệnh hi thị trạch nam giao định nam phương giao chỉ chi địa 禹别九州百粤爲楊州域交趾属焉,vũ biệt cửu châu bách việt vi dương châu vực giao chỉ thuộc yên 成周時始稱越裳氏越之名肇於此云,thành chu thời thuỷ xưng việt thường thị việt chi danh triệu ư thử vân 鴻龐氏紀,hồng bàng thị kỷ 涇陽王,kinh dương vương 諱祿續神農氏之後也,huý lộc tục thần nông thị chi hậu dã 壬戌元年,nhâm tuất nguyên niên 初炎帝神農氏三世孫帝明生帝宜既而南廵至五嶺接得鶩僊女生王,sơ viêm đế thần nông thị tam thế tôn đế minh sinh đế nghi ký nhi nam tuần chí ngũ lĩnh tiếp đắc vụ tiên nữ sinh vương 王聖智聰明帝明奇之欲使嗣位,vương thánh trí thông minh đế minh kì chi dục sử tự vị 王固讓其兄不敢奉命,vương cố nhượng kì huynh bất cảm phụng mệnh 帝明於是立帝宜爲嗣治北方封王爲涇陽王治南方號赤鬼國,đế minh ư thị lập đế nghi vi tự trị bắc phương phong vương vi kinh dương vương trị nam phương hiệu xích quỷ quốc 王娶洞庭君女曰神龍生貉龍君按唐紀涇陽時有牧羊父自謂洞庭君少女嫁涇川次子被黜寄書與柳毅奏洞庭君則涇川洞庭世爲婚姻有自,vương thú động đình quân nữ viết thần long sinh lạc long quân án đường kỷ kinh dương thời hữu mục dương phụ tự vị động đình quân thiếu nữ giá kinh xuyên thứ tử bị truất ký thư dữ liễu nghị tấu động đình quân tắc kinh xuyên động đình thế vi hôn nhân hữu tự 來矣,lai hĩ 貉龍君,lạc long quân 諱崇䌫涇陽王之子也,huý sùng lãm kinh dương vương chi tử dã 君娶帝來女曰嫗姬生百男俗傳生百卵是爲百粤之祖,quân thú đế lai nữ viết âu cơ sinh bách nam tục truyền sinh bách noãn thị vi bách việt chi tổ 一日謂姬曰我是龍種爾是僊種水火相尅合併實難,nhất nhật vị cơ viết ngã thị long chủng nhĩ thị tiên chủng thuỷ hoả tương khắc hợp tính thực nan 乃與之相别分五十子從母歸山五十子從父居南居南作歸南海封其長爲䧺王嗣君位,nãi dữ chi tương biệt phân ngũ thập tử tòng mẫu quy sơn ngũ thập tử tòng phụ cư nam cư nam tác quy nam hải phong kì trưởng vi hùng vương tự quân vị 史臣吴士連曰天地開肈之時有以氣化者盤古氏是也,sử thần ngô sĩ liên viết thiên địa khai triệu chi thời hữu dĩ khí hoá giả bàn cổ thị thị dã 有氣化然後有形化莫非陰陽二氣也,hữu khí hoá nhiên hậu hữu hình hoá mạc phi âm dương nhị khí dã 易曰天地絪緼萬物化醇男女媾精萬物化生,dịch viết thiên địa nhân uẩn vạn vật hoá thuần nam nữ cấu tinh vạn vật hoá sinh 故有夫婦然後有父子有父子然後有君臣,cố hữu phu phụ nhiên hậu hữu phụ tử hữu phụ tử nhiên hậu hữu quân thần 然而聖賢之生必異乎常乃天所命,nhiên nhi thánh hiền chi sinh tất dị hồ thường nãi thiên sở mệnh 吞玄鳥卵而生商履巨人跡而興周皆紀其實然也,thốn huyền điểu noãn nhi sinh thương lí cự nhân tích nhi hưng chu giai kỷ kì thực nhiên dã 神農氏之後帝明得鶩僊女而生涇陽王是爲百粤始祖,thần nông thị chi hậu đế minh đắc vụ tiên nữ nhi sinh kinh dương vương thị vi bách việt thuỷ tổ 王娶神龍女生貉龍君君娶帝來女而生育有百男之祥,vương thú thần long nữ sinh lạc long quân quân thú đế lai nữ nhi sinh dục hữu bách nam chi tường 此其所以能肇我越之基也歟考之通鑑外紀帝來帝宜之子㨿此所載涇陽王帝宜之弟乃相爲婚姻蓋世尙鴻荒禮樂未著而然者歟䧺王,thử kì sở dĩ năng triệu ngã việt chi cơ dã dư khảo chi thông giám ngoại kỉ đế lai đế nghi chi tử cứ thử sở tải kinh dương vương đế nghi chi đệ nãi tương vi hôn nhân cái thế thượng hồng hoang lễ nhạc vị trứ nhi nhiên giả dư hùng vương 貉龍君之子也缺諱都峯州今白鶴縣是也,lạc long quân chi tử dã khuyết huý đô phong châu kim bạch hạc huyện thị dã 雄王之立也建國號文郎國其國東夾南海西抵巴蜀北至洞庭湖南接胡孫國即占城國今廣南是也分國爲十五部曰交趾曰朱鳶曰武寧曰福祿曰越裳曰寧海曰陽泉曰陸海曰武定曰懷驩曰九真曰平文曰新興曰九德以臣属焉其曰文郎王所都也,hùng vương chi lập dã kiến quốc hiệu văn lang quốc kì quốc đông giáp nam hải tây để ba thục bắc chí động đình hồ nam tiếp hồ tôn quốc tức chiêm thành quốc kim quảng nam thị dã phân quốc vi thập ngũ bộ viết giao chỉ viết chu diên viết vũ ninh viết phúc lộc viết việt thường viết ninh hải viết dương tuyền viết lục hải viết vũ định viết hoài hoan viết cửu chân viết bình văn viết tân hưng viết cửu đức dĩ thần thuộc yên kì viết văn lang vương sở đô dã 置相曰貉候將曰貉將貉將後訛爲雄將王子曰官郎王女曰媚娘,trí tướng viết lạc hầu tướng viết lạc tướng lạc tướng hậu ngoa vi hùng tướng vương tử viết quan lang vương nữ viết mị nương 有司曰蒲政世世以父傳子曰父道,hữu ti viết bồ chính thế thế dĩ phụ truyền tử viết phụ đạo 世主皆號雄王,thế chủ giai hiệu hùng vương 時山麓之民見江河濮水皆聚魚鰕率相魚食爲蛟蛇所傷,thời sơn lộc chi dân kiến giang hà bộc thuỷ giai tụ ngư hà suất tương ngư thực vi giao xà sở thương 白於王,bạch ư vương 王曰山蠻之種與水族實殊彼好同惡異故有此病,vương viết sơn man chi chủng dữ thuỷ tộc thực thù bỉ hiếu đồng ố dị cố hữu thử bệnh 乃命人以墨跡畵水恠於身,nãi mệnh nhân dĩ mặc tích hoạ thuỷ quái ư thân 自是蛟龍見之無咬傷之害,tự thị giao long kiến chi vô giảo thương chi hại 百粤文身之俗盖始此,bách việt văn thân chi tục cái thuỷ thử 雄王六世武寧部扶董鄕有富家翁生一南三歲餘飲食肥大不能言笑,hùng vương lục thế vũ ninh bộ phù đổng hương hữu phú gia ông sinh nhất nam tam tuế dư ẩm thực phì đại bất năng ngôn tiếu 適國内有警王命人求能却敵者,thích quốc nội hữu cảnh vương mệnh nhân cầu năng khước địch giả 其日小兒忽能言告其母邀天使來曰願得一劍一馬君無憂也,kì nhật tiểu nhi hốt năng ngôn cáo kì mẫu yêu thiên sứ lai viết nguyện đắc nhất kiếm nhất mã quân vô ưu dã 王賜之劍馬小兒即躍馬揮劍而前官軍從後破賊于武寧山,vương tứ chi kiếm mã tiểu nhi tức dược mã huy kiếm nhi tiền quan quân tòng hậu phá tặc vu vũ ninh sơn 脚賊自倒戈相攻死者甚󰕛餘黨羅拜呼天將即皆來降,cước tặc tự đảo qua tương công tử giả thậm chúng dư đảng la bái hô thiên tướng tức giai lai hàng 小而躍馬,tiểu nhi dược mã 騰空而去,đằng không nhi khứ 王命開所居園宅立廟時祀焉,vương mệnh khai sở cư viên trạch lập miếu thời tự yên 後李太祖封爲冲天神王其神祠在扶董鄕建初寺測,hậu lí thái tổ phong vi xung thiên thần vương kì thần từ tại phù đổng hương kiến sơ tự trắc 周成王時我越始聘于周未詳第幾世稱越裳氏献白雉,chu thành vương thời ngã việt thuỷ sính vu chu vị tường đệ cơ thế xưng việt thường thị hiến bạch trĩ 周公曰政令不施君子不臣其人命作指南車送還本國,chu công viết chính lệnh bất thi quân tử bất thần kì nhân mệnh tác chỉ nam xa tống hoàn bản quốc 時屬季世王有女曰媚娘美而艷,thời thuộc quý thế vương hữu nữ viết mị nương mĩ nhi diễm 蜀王聞之誥王求爲婚,thục vương văn chi cáo vương cầu vi hôn 王欲從之雄侯止之曰彼欲圖我以婚姻爲由耳,vương dục tòng chi hùng hầu chỉ chi viết bỉ dục đồ ngã dĩ hôn nhân vi do nhĩ 蜀王以是㗸怨,thục vương dĩ thị hàm oán 王欲求可配者謂群臣曰此女是僊種才德兼備者方可爲姻,vương dục cầu khả phối giả vị quần thần viết thử nữ thị tiên chủng tài đức kiêm bị giả phương khả vi nhân 時見二姻自外來拜見庭下求爲婚姻,thời kiến nhị nhân tự ngoại lai bái kiến đình hạ cầu vi hôn nhân 王異而問之對曰一爲,vương dị nhi vấn chi đối viết nhất vi 山精一爲水精皆在境内聞明王有聖女敢來請命,sơn tinh nhất vi thuỷ tinh giai tại cảnh nội văn minh vương hữu thánh nữ cảm lai thỉnh mệnh 王曰我有一女𡸈得两賢乎,vương viết ngã hữu nhất nữ khởi đắc lưỡng hiền hồ 乃納來日能具聘禮先來即與,nãi nạp lai nhật năng cụ sính lễ tiên lai tức dữ 兩賢應諾拜謝而歸,lưỡng hiền ứng nặc bái tạ nhi quy 明日山精將珍寶金銀山禽野獸等物來献,minh nhật sơn tinh tương trân bảo kim ngân sơn cầm dã thú đẳng vật lai hiến 王如約嫁之,vương như ước giá chi 山精迎回傘圓高峯居之,sơn tinh nghênh hồi tản viên cao phong cư chi 水精亦將聘財後至恨悔不及遂興雲作雨激水漲溢率水族追之,thuỷ tinh diệc tương sính tài hậu chí hận hối bất cập toại hưng vân tác vũ kích thuỷ trướng dật suất thuỷ tộc truy chi 王與山精張鐵鋼横截慈廉上流以扞之,vương dữ sơn tinh trương thiết cương hoành tiệt từ liêm thượng lưu dĩ hãn chi 水精從别江自莅仁入廣威山脚緣岸上喝江口出大江入陀江擊傘圓處處𮢶爲淵爲潭積水圖襲之,thuỷ tinh tòng biệt giang tự lị nhân nhập quảng oai sơn cước duyên ngạn thượng hát giang khẩu xuất đại giang nhập đà giang kích tản viên xứ xứ tạc vi uyên vi đầm tích thuỷ đồ tập chi 山精神化呼得,sơn tinh thần hoá hô đắc 蠻人編竹爲籬禦水以弩射之鱗介諸種中箭避走,man nhân biên trúc vi li ngự thuỷ dĩ nỗ xạ chi lân giới chư chủng trúng tiễn tị tẩu 終莫能犯也俗傳山精水精是後世讐每年大水常相攻云,chung mạc năng phạm dã tục truyền sơn tinh thuỷ tinh thị hậu thế thù mỗi niên đại thuỷ thường tương công vân 傘圓乃我越巔山其靈應㝡爲顯驗,tản viên nãi ngã việt điên sơn kì linh ứng tối vi hiển nghiệm 媚娘既嫁山精蜀王憤怒嘱其子孫必滅文郎而併其國,mị nương ký giá sơn tinh thục vương phẫn nộ chúc kì tử tôn tất diệt văn lang nhi tinh kì quốc 至孫蜀泮有勇畧乃攻取之,chí tôn thục phán hữu dũng lược nãi công thủ chi 史臣吳士連曰雄王之世建侯立屏分國爲十五部,sử thần ngô sĩ liên viết hùng vương chi thế kiến hầu lập bình phân quốc vi thập ngũ bộ 十五部之外各有長佐,thập ngũ bộ chi ngoại các hữu trưởng tá 而庶子以其次分治焉,nhi thứ tử dĩ kì thứ phân trị yên 其五十子從母歸山安知不如是耶蓋母爲君長諸子各主一方也,kì ngũ thập tử tòng mẫu quy sơn an tri bất như thị gia cái mẫu vi quân trưởng chư tử các chủ nhất phương dã 以今蠻酋有男父道,dĩ kim man tù hữu nam phụ đạo 女父道之稱觀之今朝改爲輔導是也理或然也,nữ phụ đạo chi xưng quan chi kim triều cải vi phụ đạo thị dã lí hoặc nhiên dã 若山精水精之事亦甚恠誕信書不如無書姑述其舊以傳疑焉,nhược sơn tinh thuỷ tinh chi sự diệc thậm quái đản tín thư bất như vô thư cô thuật kì cựu dĩ truyền nghi yên 右鴻庞氏自涇陽王壬戌受封與帝宜同時傳至雄王季世當周赧王五十七年季卯終該二千六百二十二年,hữu hồng bàng thị tự kinh dương vương nhâm tuất thụ phong dữ đế nghi đồng thời truyền chí hùng vương quý thế đương chu noãn vương ngũ thập thất niên quý mão chung cai nhị thiên lục bách nhị thập nhị niên 蜀紀安陽王,thục kỷ an dương vương 在位五十年,tại vị ngũ thập niên 姓蜀諱泮巴蜀人也都封溪今古螺城是也,tính thục huý phán ba thục nhân dã đô phong khê kim cổ loa thành thị dã 甲辰元年,giáp thìn nguyên niên 周赧王五十八年,chu noãn vương ngũ thập bát niên 王既併文郎國改國號曰甌貉國,vương ký tinh văn lang quốc cải quốc hiệu viết âu lạc quốc 初王屢興兵攻雄王雄王兵強將勇王屢敗,sơ vương lũ hưng binh công hùng vương hùng vương binh cường tướng dũng vương lũ bại 雄王謂王曰我有神力蜀不畏乎遂廢武備而不修需酒食以爲樂,hùng vương vị vương viết ngã hữu thần lực thục bất uý hồ toại phế vũ bị nhi bất tu nhu tửu thực dĩ vi lạc 蜀軍逼近猶沉醉未醒乃吐血墮井薨其󰕛倒戈降蜀王,thục quân bức cận do trầm tuý vị tỉnh nãi thổ huyết đoạ tỉnh hoăng kì chúng đảo qua hàng thục vương 於是築城于越裳廣千丈盤旋如螺形故號螺城又名思龍城唐人呼曰崑崙城謂其城最高也,ư thị trúc thành vu việt thường quảng thiên trượng bàn toàn như loa hình cố hiệu loa thành hựu danh tư long thành đường nhân hô viết côn lôn thành vị kì thành tối cao dã 其城築畢旋崩王患之乃齋戒禱于天地山川神祇再興功築之,kì thành trúc tất toàn băng vương hoạn chi nãi trai giới đảo vu thiên địa sơn xuyên thần kì tái hưng công trúc chi 丙午三年東周君元年,bính ngọ tam niên đông chu quân nguyên niên 春三月忽有神人到城門指城,xuân tam nguyệt hốt hữu thần nhân đáo thành môn chỉ thành 笑曰工築何時成乎,tiếu viết công trúc hà thời thành hồ 王接入殿上問之答曰待江使來,vương tiếp nhập điện thượng vấn chi đáp viết đãi giang sứ lai 即辭去,tức từ khứ 後日早王出城門果見金龜從東浮江來稱江使能説人言談未來事,hậu nhật tảo vương xuất thành môn quả kiến kim quy tòng đông phù giang lai xưng giang sứ năng thuyết nhân ngôn đàm vị lai sự 王甚喜以金盤盛之置盤殿上,vương thậm hỉ dĩ kim bàn thịnh chi trí bàn điện thượng 問城崩之由金龜曰此本土山川精氣前王子附之爲國報仇隱於七耀山,vấn thành băng chi do kim quy viết thử bản thổ sơn xuyên tinh khí tiền vương tử phụ chi vi quốc báo cừu ẩn ư thất diệu sơn 山中有鬼是前代伶人死葬於此化爲鬼,sơn trung hữu quỷ thị tiền đại linh nhân tử táng ư thử hoá vi quỷ 山傍有舘舘主翁曰悟空者有一女并白鷄一隻是精之餘氣凣人往來至此夜宿必死鬼害之也,sơn bàng hữu quán quán chủ ông viết ngộ không giả hữu nhất nữ tịnh bạch kê nhất chích thị tinh chi dư khí phàm nhân vãng lai chí thử dạ túc tất tử quỷ hại chi dã 所以能嘯聚成群墮壞其城,sở dĩ năng khiếu tụ thành quần đoạ hoại kì thành 若殺白鷄除此精氣則其城自爾完,nhược sát bạch kê trừ thử tinh khí tắc kì thành tự nhĩ hoàn 固矣,cố hĩ 王將金龜就舘假爲宿泊人,vương tương kim quy tựu quán giả vi túc bạc nhân 舘主翁曰郎君即貴人也願速行勿留取禍,quán chủ ông viết lang quân tức quý nhân dã nguyện tốc hành vật lưu thủ hoạ 王笑曰死生有命鬼魅何能爲,vương tiếu viết tử sinh hữu mệnh quỷ mị hà năng vi 乃留宿焉,nãi lưu túc yên 夜聞鬼精從外來呼開門金歸叱之鬼不能入鷄鳴時󰕛鬼走散,dạ văn quỷ tinh tòng ngoại lai hô khai môn kim quy sất chi quỷ bất năng nhập kê minh thời chúng quỷ tẩu tán 金龜請王追躡之,kim quy thỉnh vương truy niếp chi 至七耀山精氣收藏殆盡王還舘,chí thất diệu sơn tinh khí thu tàng đãi tận vương hoàn quán 明且舘主翁以爲王必死呼人就舘欲行收葬,minh thả quán chủ ông dĩ vi vương tất tử hô nhân tựu quán dục hành thu táng 見王欣笑語趍拜曰郎君安得若此必聖人也,kiến vương hân tiếu ngữ xu bái viết lang quân an đắc nhược thử tất thánh nhân dã 王乞取白鷄殺而祭之,vương khất thủ bạch kê sát nhi tế chi 鷄殺女亦子,kê sát nữ diệc tử 即令人掘山得古樂噐及其骸骨燒碎爲灰散之江河妖氣遂絶,tức lệnh nhân quật sơn đắc cổ nhạc khí cập kì hài cốt thiêu toái vi hôi tán chi giang hà yêu khí toại tuyệt 自此築城不,tự thử trúc thành bất 過半月而成,quá bán nguyệt nhi thành 金龜辭歸,kim quy từ quy 王感謝請曰荷君之恩其城以固如有外侮何以禦之,vương cảm tạ thỉnh viết hà quân chi ân kì thành dĩ cố như hữu ngoại vũ hà dĩ ngự chi 金歸乃脱其爪付王曰國家安危自有天數人亦防之倘見賊來用此靈爪爲弩機向賊發箭無憂也,kim quy nãi thoát kì trảo phó vương viết quốc gia an nguy tự hữu thiên số nhân diệc phòng chi thảng kiến tặc lai dụng thử linh trảo vi nỗ cơ hướng tặc phát tiễn vô ưu dã 王命臣臯魯或云皐通造神弩以爪爲機名曰靈光金爪神弩,vương mệnh thần cao lỗ hoặc vân cao thông tạo thần nỗ dĩ trảo vi cơ danh viết linh quang kim trảo thần nỗ 唐高王平南詔兵還過武寧州夜夢異人稱高魯曰昔輔安陽王有却敵大功被貉侯譖去之没後天帝憫其無過命賜一條江山管領都統將軍征討寇賊及農時稼穡皆主之,đường cao vương bình nam chiếu binh hoàn quá vũ ninh châu dạ mộng dị nhân xưng cao lỗ viết tích phụ an dương vương hữu khước địch đại công bị lạc hầu tiếm khứ chi một hậu thiên đế mẫn kì vô quá mệnh tứ nhất điều giang sơn quản lĩnh đô thống tướng quân chinh thảo khấu tặc cập nông thời giá sắc giai chủ chi 今既從明公討平逆虜復至本部不告謝非禮也,kim ký tòng minh công thảo bình nghịch lỗ phục chí bản bộ bất cáo tạ phi lễ dã 高王寤以語僚属有詩曰美矣交州地悠悠萬載來,cao vương ngộ dĩ ngữ liêu thuộc hữu thi viết mĩ hĩ giao châu địa du du vạn tải lai 古賢能得見終不負灵臺,cổ hiền năng đắc kiến chung bất phụ linh đài 壬子九年東周君七年燕趙魏韓齊秦楚七國,nhâm tí cửu niên đông chu quân thất niên yến triệu nguỵ 庚辰三十七年秦始皇吕政二十六年,canh thìn tam thập thất niên tần thuỷ hoàng lữ chính nhị thập lục niên 秦併六國稱皇帝,tần tính lục quốc xưng hoàng đế 時我交趾慈廉人李翁仲身長二丈三尺少時往鄕邑供力役爲長官所笞遂入仕秦至司隷校尉,thời ngã giao chỉ từ liêm nhân lí ông trọng thân trường nhị trượng tam xích thiếu thời vãng hương ấp cung lực dịch vị trưởng quan sở si toại nhập sĩ tần chí tư lệ hiệu uý 始皇得天下使將兵守臨洮聲振匈奴,thuỷ hoàng đắc thiên hạ sử tương binh thủ lâm thao thanh chấn hung nô 及老歸田里卒,cập lão quy điền lí tốt 始皇以爲異鑄銅爲像置咸陽司馬門腹中容數十人潜摇動之匈奴以爲生校尉不敢犯唐趙昌爲交州都護常夜夢與翁仲講春秋左氏傳因訪其故宅在焉立祠𦤶祭,thuỷ hoàng dĩ vi dị chú đồng vi tượng trí hàm dương tư mã môn phúc trung dung số thập nhân tiềm dao động chi hung nô dĩ vi sinh hiệu uý bất cảm phạm đường triệu xương vi giao châu đô hộ thường dạ mộng dữ ông trọng giảng xuân thu tả thị truyện nhân phỏng kì cố trạch tại yên lập từ trí tế 迨高王破南詔常顯應助順高王重修祠宇雕木立像號李校尉其神祠在慈廉縣瑞香社,đãi cao vương phá nam chiếu thường hiển ứng trợ thuận cao vương trùng tu từ vũ điêu mộc lập tượng hiệu lí hiệu uý kì thần từ tại từ liêm huyện thuỵ hương xã 丁亥四十四年秦始皇三十三年,đinh hợi tứ thập tứ niên tần thuỷ hoàng tam thập tam niên 秦發諸道逋亡人贅壻,tần phát chư đạo bô vong nhân chuế tế 賈人爲兵使校尉屠雎將樓船之士使史祿𮢶渠運糧深入嶺南略取陸糧地置桂林今廣西明貴縣是也南海即今廣東象郡即南安以任囂爲南海尉趙佗爲龍川令竜川南海属縣領謫徒兵五十萬人戍五嶺囂佗因謀侵我,giá nhân vi binh sử hiệu uý đồ thư tương lâu thuyền chi sĩ sử sử lộc tạc cừ vận lương thâm nhập lĩnh nam lược thủ lục lương địa trí quế lâm kim quảng tây minh quý huyện thị dã nam hải tức kim quảng đông tượng quận tức nam an dĩ nhâm ngao vi nam hải uý triệu đà vi long xuyên lệnh long xuyên nam hải thuộc huyện lĩnh trích đồ binh ngũ thập vạn nhân thú ngũ lĩnh ngao đà nhân mưu xâm ngã 贅壻男無財聘以身自質於妻家曰贅壻如人身之肬贅是餘剩之物陸梁地嶺南人多處山陸間其性強梁故曰陸梁辛卯四十八年秦始皇三十七年冬十月秦始皇崩于沙丘,chuế tế nam vô tài sính dĩ thân tự chất ư thê gia viết chuế tế như nhân thân chi vưu chuế thị dư thặng chi vật lục lương địa lĩnh nam nhân đa xứ sơn lục gian kì tính cường lương cố viết lục lương tân mão tứ thập bát niên tần thuỷ hoàng tam thập thất niên đông thập nguyệt tần thuỷ hoàng băng vu sa khâu 任囂趙佗帥師來侵,nhâm ngao triệu đà suý sư lai xâm 佗駐軍北江僊遊山與王戰,đà trú quân bắc giang tiên du sơn dữ vương chiến 王以靈弩射之佗敗走,vương dĩ linh nỗ xạ chi đà bại tẩu 時囂將舟師在小江即都,thời ngao tương chu sư tại tiểu giang tức đô 護府後訛爲東湖今東湖津犯土神染病歸,hộ phủ hậu ngoa vi đông hồ kim đông hồ tân phạm thổ thần nhiễm bệnh quy 謂佗曰秦亡矣用計攻泮可以立國,vị đà viết tần vong hĩ dụng kế công phán khả dĩ lập quốc 佗知王有神弩不可敵退守武寧山通使講和,đà tri vương hữu thần nỗ bất khả địch thoái thủ vũ ninh sơn thông sứ giảng hoà 王喜乃分平江今東岸天德江是也以北佗治之以南王治之,vương hỉ nãi phân bình giang kim đông ngạn thiên đức giang thị dã dĩ bắc đà trị chi dĩ nam vương trị chi 佗遣子仲始入侍宿衛求婚王女媚珠,đà khiển tử trọng thuỷ nhập thị túc vệ cầu hôn vương nữ mị châu 許之,hứa chi 仲始誘媚珠竊觀靈弩潜毀其機易之託以北歸省親謂媚珠曰夫婦恩情不可將亡如兩國失和南北隔别我來到此如何得相見媚珠曰妾有鵝毛錦褥常附於身到處拨毛置岐路以示之,trọng thuỷ dụ mị châu thiết quan linh nỗ tiềm huỷ kì cơ dịch chi thác dĩ bắc quy tỉnh thân vị mị châu viết phu phụ ân tình bất khả tương vong như lưỡng quốc thất hoà nam bắc cách biệt ngã lai đáo thử như hà đắc tương kiến mị châu viết thiếp hữu nga mao cẩm nhục thường phụ ư thân đáo xứ bạt mao trí kì lộ dĩ thị chi 仲始歸以告佗,trọng thuỷ quy dĩ cáo đà 癸巳五十年秦二世亥二年,quý tị ngũ thập niên tần nhị thế hợi nhị niên 胡任囂病且死謂佗曰聞陳勝等作亂民心爲之所附,hồ nhâm ngao bệnh thả tử vị đà viết văn trần thắng đẳng tác loạn dân tâm vị chi sở phụ 此土僻遠吾恐群盗侵犯至此欲以絶道秦所開自備待諸侯變會,thử thổ tích viễn ngô khủng quần đạo xâm phạm chí thử dục dĩ tuyệt đạo tần sở khai tự bị đãi chư hầu biến hội 病甚曰番禺漢曰南城負山阻水東西各數千里頗有秦人相輔亦足見國興王爲一方之主也,bệnh thậm viết phiên ngung hán viết nam thành phụ sơn trở thuỷ đông tây các sổ thiên lí pha hữu tần nhân tương phụ diệc túc kiến quốc hưng vương vi nhất phương chi chủ dã 郡中長吏無足與謀者故特召公告之,quận trung trưởng lại vô túc dữ mưu giả cố đặc triệu công cáo chi 因以佗自代,nhân dĩ đà tự đại 囂死佗即移檄告横浦陽山潢谿關曰盗兵且至急絶道聚兵自守,ngao tử đà tức di hịch cáo hoành phố dương sơn hoàng khê quan viết đạo binh thả chí cấp tuyệt đạo tụ binh tự thủ 檄至州郡皆應之,hịch chí châu quận giai ứng chi 於是盡殺秦所至長吏以其親黨代爲守,ư thị tận sát tần sở chí trưởng lại dĩ kì thân đảng đại vi thú 佗發兵攻王王不知弩機已失,đà phát binh công vương vương bất tri nỗ cơ dĩ thất 圍棊笑曰佗不畏吾神弩耶佗軍逼近王舉弩已折矣,vi kì tiếu viết đà bất uý ngô thần nỗ da đà quân bức cận vương cử nỗ dĩ triết hĩ 尋走敗坐媚珠於馬上與王南奔,tầm tẩu bại toạ mị châu ư mã thượng dữ vương nam bôn 仲始認鵝毛追之,trọng thuỷ nhận nga mao truy chi 王至海濱途窮無舟楫連呼金龜速來救我金龜湧出水上叱曰乘馬後者是賊也盍殺之,vương chí hải tân đồ cùng vô chu tiếp liên hô kim quy tốc lai cứu ngã kim quy dũng xuất thuỷ thượng sất viết thừa mã hậu giả thị tặc dã hạp sát chi 王拨劍欲斬媚珠媚珠祝曰忠信一節爲人所詐願化爲珠玉雪此讐耻,vương bạt kiếm dục trảm mị châu mị châu chúc viết trung tín nhất tiết vi nhân sở trá nguyện hoá vi châu ngọc tuyết thử thù sỉ 王竟斬之血流水上蛤蚌含入心化成明珠,vương cánh trảm chi huyết lưu thuỷ thượng cáp bạng hàm nhập tâm hoá thành minh châu 王持七寸文犀入海去今辟水犀也,vương trì thất thốn văn tê nhập hải khứ kim bích thuỷ tê dã 世傳演州高舍社夜山是其處,thế truyền diễn châu cao xá xã dạ sơn thị kì xứ 仲始追及之見媚珠以死慟哭抱其尸歸葬螺城化爲玉石,trọng thuỷ truy cập chi kiến mị châu dĩ tử đỗng khốc bão kì thi quy táng loa thành hoá vi ngọc thạch 仲始懷惜媚珠還於粧,trọng thuỷ hoài tích mị châu hoàn ư trang 浴處悲想不自勝竟投身井底死,dục xứ bi tưởng bất tự thăng cánh đầu thân tỉnh để tử 後人得東海明珠以井水洗之色愈光瑩,hậu nhân đắc đông hải minh châu dĩ tỉnh thuỷ tẩy chi sắc dũ quang oánh 史臣吳士連曰金龜之説信乎有莘降神石能言容或有之,sử thần ngô sĩ liên viết kim quy chi thuyết tín hồ hữu sần giáng thần thạch năng ngôn dung hoặc hữu chi 蓋神於人而行詫物以言也,cái thần ư nhân nhi hành sá vật dĩ ngôn dã 國之將興神明降之以監其德將亡神亦降之以觀其惡,quốc chi tương hưng thần minh giáng chi dĩ giám kì đức tương vong thần diệc giáng chi dĩ quan kì ác 故有待神以興亦有以亡,cố hữu đãi thần dĩ hưng diệc hữu dĩ vong 安陽王興功築城之役有不節民力故神託金龜告之非怨讟動乎民而能然耶猶似之也,an dương vương hưng công trúc thành chi dịch hữu bất tiết dân lực cố thần thác kim quy cáo chi phi oán độc động hồ dân nhi năng nhiên da do tự chi dã 及其憂後患而要請於神則私意起矣,cập kì ưu hậu hoạn nhi yếu thỉnh ư thần tắc tư ý khởi hĩ 私意一萌則天理隨滅神,tư ý nhất manh tắc thiên lí tuỳ diệt thần 安得不羞以禍耶其脱靈爪付之謂是以却其禍之萌乎如神有賜虢土田之命而虢隨以亡也,an đắc bất tu dĩ hoạ da kì thoát linh trảo phó chi vị thị dĩ khước địch kì hoạ chi manh hồ như thần hữu tứ quắc thổ điền chi mệnh nhi quắc tuỳ dĩ vong dã 厥後果然,quyết hậu quả nhiên 何莫非依人而行也如無要請之言但循理而行安知國祚之不長久乎至於媚珠鵝毛表道之事未必有也,hà mạc phi y nhân nhi hành dã như vô yếu thỉnh chi ngôn đãn tuần lí nhi hành an tri quốc tộ chi bất trường cửu hồ chí ư mị châu nga mao biểu đạo chi sự vị tất hữu dã 如或有之僅一見焉可也後趙越王女再模倣言之何耶蓋編史者以蜀趙亡國之由皆出於女壻故因一事而两言之歟然則鬼能𮥠城亦信乎曰伯有爲厲之類也彼立其後得所歸而止,như hoặc hữu chi cẩn nhất kiến yên khả dã hậu triệu việt vương nữ tái mạc phỏng ngôn chi hà da cái biên sử giả dĩ thục triệu vong quốc chi do giai xuất ư nữ tế cố nhân nhất sự nhi lưỡng ngôn chi dư nhiên tắc quỷ năng huy thành diệc tín hồ viết bá hữu vi lệ chi loại dã bỉ lập kì hậu đắc sở quy nhi chỉ 此除其妖無,thử trừ kì yêu vô 所附而止,sở phụ nhi chỉ 至於史記安陽王敗亡因神弩易機趙越王敗亡因兜鍪失爪乃假辞以神其物爾,chí ư sử ký an dương vương bại vong nhân thần nỗ dịch cơ triệu việt vương bại vong nhân đâu mâu thất trảo nãi giả từ dĩ thần kì vật nhĩ 若夫固國禦戒自有其道得道者多助而興失道者寡助而亡非爲此也,nhược phu cố quốc ngự giới tự hữu kì đạo đắc đạo giả đa trợ nhi hưng thất đạo giả quả trợ nhi vong phi vi thử dã 右安陽王起甲辰終癸巳凣五十年,hữu an dương vương khởi giáp thìn chung quý tị phàm ngũ thập niên 大越史記外紀全書卷之一終,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi nhất chung 大越史記外紀全書卷之二,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi nhị 趙紀,triệu kỷ 武帝,vũ đế 在位七十一年壽一百二十歳,tại vị thất thập nhất niên thọ nhất bách nhị thập nhất tuế 趙氏因秦衰乱殺秦長吏㨿有領南之地称帝𭁈漢抗衡享國傳祚百年而後亡亦英䧺之英也,triệu thị nhân tần suy loạn sát tần trưởng lại cứ hữu lĩnh nam chi địa xưng đế dữ hán kháng hành hưởng quốc truyền tộ bách niên nhi hậu vong diệc anh hùng chi chủ dã 姓趙諱它漢真定人也建都番禺今在廣東是也,tính triệu huý đà hán chân định nhân dã kiến đô phiên ngung kim tại quảng đông thị dã 甲午元年秦二世三年,giáp ngọ nguyên niên tần nhị thế tam niên 帝併有林邑象郡之地自立爲南帝王,đế tính hữu lâm ấp tượng quận chi địa tự lập vi nam đế vương 乙未二年西楚覇王項籍元年漢王劉󰘊元年,ất mùi nhị niên tây sở bá vương hạng tịch nguyên niên hán vương lưu bang nguyên niên 是歲秦亡,thị tuế tần vong 丁酉四年楚項籍三年冬十月晦日食十一月晦日食,đinh dậu tứ niên sở hạng tịch tam niên đông thập nguyệt hối nhật thực thập nhất nguyệt hối nhật thực 戌五年楚項籍四年漢劉󰘊四年,mậu tuất ngũ niên sở hạng tịch tứ niên hán lưu bang tứ niên 秋七月有星孛于大角,thu thất nguyệt hữu tinh bột vu đại giác 几亥六年漢髙帝五年,kỉ hợi lục niên hán cao đế ngũ niên 春二月漢王即皇帝位,xuân nhị nguyệt hán vương tức hoàng đế vị 是歳西楚亡,thị tuế tây sở vong 癸卯十年漢髙帝九年,quý mão thập niên hán cao đế cửu niên 帝令二使典主交趾九真二郡,đế lệnh nhị sứ điển chủ giao chỉ cửu chân nhị quận 乙巳十二年漢髙帝十一年,ất tị thập nhị niên hán cao đế thập nhất niên 漢即定天下聞帝亦已王越因遣陸賈往拜帝爲南越王授壐綬剖符通使使和集百粤毋爲冦災,hán tức định thiên hạ văn đế diệc dĩ vương việt nhân khiến lục giả vãng bái đế vi nam việt vương thụ tỉ thụ phẫu phù thông sứ sứ hoà tập bách việt vô vi khấu tai 使者至帝踞見賈,sứ giả chí đế cứ kiến giả 賈曰王本,giả viết vương bản 漢人親戚墳墓皆在于漢今反本俗欲㨿於此典漢抗衡爲敵𡸈不謬哉且夫秦失其鹿天下共逐之惟漢帝寬仁愛人民皆樂從起豊沛先八關㨿咸陽攘除兇𨢄,hán nhân thân thích phần mộ giai tại vu hán kim phản bản tục dục cứ ư thử điển hán kháng hoành vi địch khởi bất mậu tai thả phù tần thất kì lộc thiên hạ cộng trục chi duy hán đế khoan nhân ái nhân dân giai lạc tòng khởi phong bái tiên bát quan cứ hàm dương nhương trừ hung xú 五年之間󰰻乱反正平定四海此非人力殆天𭁈也,ngũ niên chi gian bát loạn phản chính bình định tứ hải thử phi nhân lực đãi thiên dữ dã 漢帝聞王王此常欲一决勝負以百姓新勞苦故罷之遣使奉其印綬遣王王宜郊迎拜謁示其敬也,hán đế văn vương vương thử thường dục nhất quyết thắng phụ dĩ bách tính tân lao khổ cố bãi chi khiến sứ phụng kì ấn thụ khiến vương vương nghi giao nghênh bái yết thị kì kính dã 今既不然僃禮具之可也奈何自特百粤之󰕛慢易天子使者天子聞之𭛁兵問罪則王将如之何帝蹶然興起曰居此日久殊,kim dĩ bất nhiên bị lễ cụ chi khả dã nại hà tự đặc bách việt chi chúng mạn dị thiên tử sứ giả thiên tử văn chi phát binh vấn tội tắc vương tương như chi hà đế quệ nhiên hưng khởi viết cư thử nhật cửu thù 失禮義,thất lễ nghĩa 因問賈曰我𭁈蕭何曹參󰰽賢,nhân vấn giả viết ngã dữ tiêu hà tào tham thục hiền 曰王自賢,viết vương tự hiền 又問我𭁈漢帝󰰽賢賈曰漢帝繼五帝三王之業綂理乎漢人以億萬計地方萬里物殷民富政由一家開闢以來未之有也,hựu vấn ngã dữ hán đế thục hiền giả viết hán đế kế ngũ đế tam vương chi nghiệp thống lí hồ hán nhân dĩ ức vạn kê địa phương vạn lí vật ân dân phú chính do nhất gia khai tịch dĩ lai vị chi hữu dã 今王󰕛不過十萬雜處山海間譬如漢一郡也何乃比於漢帝,kim vương chúng bất quá thập vạn tạp xứ sơn hải gian ví như hán nhất quận dã hà nãi tỉ ư hán đế 突曰吾恨不起於彼何遠不若漢賈默然色洱,đột viết ngô hận bất khởi ư bỉ hà viễn bất nhược hán giả mặc nhiên sắc nhĩ 乃留賈居数月,nãi lưu giả cư sổ nguyệt 曰越中無足𭁈語,viết việt trung vô túc dữ ngữ 至生來令我曰聞所不聞,chí sinh lai lệnh ngã viết văn sở bất văn 賜賈槖中装直千金,tứ giả thác trung trang trực thiên kim 及賈㱕復賜千金橐中装謂以珠寳装裏八囊橐,cập giả quy phục tứ thiên kim thác trung trang vị dĩ châu bảo trang lí bát nang thác 中,trung 丙午十三年漢髙帝十二年,bính ngọ thập tam niên hán cao đế thập nhị niên 夏四月漢帝崩,hạ tứ nguyệt hán đế băng 庚戌十七年漢惠帝盈四年,canh tuất thập thất niên hán huệ đế doanh tứ niên 夏漢立原廟于渭北癸丑二十年漢惠帝七年,hạ hán lập nguyên miếu vu vị bắc quý sửu nhị thập niên hán huệ đế thất niên 春正月朔日食夏五月日食既,xuân chính nguyệt sóc nhật thực hạ ngũ nguyệt nhật thực kí 秋八月漢帝崩,thu bát nguyệt hán đế băng 乙卯二十年漢髙后吕雉二年,ất mão nhị thập niên hán cao hậu lữ trĩ nhị niên 复六月晦日食,hạ lục nguyệt hối nhật thực 丁巳二十四年漢髙后漢禁南越關市鉄噐,đinh tị nhị thập tứ niên hán cao hậu hán cấm nam việt quan thị thiếc khí 帝曰髙帝立我通使共噐物,đế viết cao đế lập ngã thông sứ cộng khí vật 四年,tứ niên 今髙后聽讒臣别異漢越噐物,kim cao hậu thính sàm thần biệt dị hán việt khí vật 此必長沙王計欲倚漢威德圖我國而併王之自爲功也,thử tất trường sa vương kế dục ỷ hán uy đức đồ ngã quốc nhi tịnh vương chi tự vi công dã 戊午二十五年漢髙后五年,mậu ngọ nhị thập ngũ niên hán cao hậu ngũ niên 春帝即皇帝位𭛁兵功長沙敗數郡而還,xuân đế tức hoàng đế vị phát binh công trường sa bại số quận nhi hoàn 庚申二十七年漢髙后七年,canh thân nhị thập thất niên hán cao hậu thất niên 漢使隆慮音林閭侯周竃擊南越以報長沙之役,hán sử long lự âm lâm lư hầu chu táo kích nam việt dĩ báo trường sa chi dịch 會暑濕大𤶣遂󰰾兵,hội thử thấp đại dịch toại bãi binh 帝因此以兵威敗物招撫閩越西甌貉即交跐九真皆從属焉東西萬餘里,đế nhân thử dĩ binh uy bại vật chiêu vỗ mân việt tây âu lạc tức giao chỉ cửu chân giai tòng thuộc yên đông tây vạn dư lí 御黃屋左纛稱制𭁈漢並,ngự hoàng ốc tả đạo xưng chế dữ hán tịnh 辛酉二十八年漢髙后八年,tân dậu nhị thập bát niên hán cao hậu bát niên 秋七月髙后崩諸大臣迎立代王恒是爲文帝,thu thất nguyệt cao hậu băng chư đại thần nghênh lập đại vương hằng thị vi văn đế 壬戌二十九年漢文帝恒元年,nhâm tuất nhị thập cửu niên hán văn đế hằng nguyên niên 漢帝爲帝親塚在真定者,hán đế vi đế thân trủng tại chân định giả 置守邑歳時奉祀召其昆弟爲尊官厚賜,trí thủ ấp tuế thời phụng tự triệu kì côn đệ vi tôn quan hậu tứ 之問宰相陳平󰁮可使越者,chi vấn tể tướng trần bình cử khả sứ việt giả 平言陸賈先帝時曾使越,bình ngôn lục giả tiên đế thời tằng sứ việt 漢帝召賈爲太中大夫謁者一人爲副使往遣帝書,hán đế triệu giả vi thái trung đại phu yết giả nhất nhân vi phó sứ vãng khiến đế thư 曰謹問南越王甚苦心勞意,viết cẩn vấn nam việt vương thậm khổ tâm lao ý 朕髙帝側室之子也棄外奉藩于代道理遼遠壅󰰿撲愚未嘗𦤶書,trẫm cao đế trắc thất chi tử dã khí ngoại phụng phiên vu đại đạo lí liêu viễn ung tế phốc ngu vị thường trí thư 髙皇帝棄群臣孝惠皇帝即世髙后自臨事不幸有疾諸吕擅權爲變不䏻獨制乃取他姓子爲孝惠皇帝,cao hoàng đế khí quần thần hiếu huệ hoàng đế tức thế cao hậu tự lâm sự bất hạnh hữu tật chư lữ thiện quyền vi biến bất năng độc chế nãi thú tha tính tử vi hiếu huệ hoàng đế 嗣頼宗廟之靈功臣之力誅之已畢,tự lại tông miếu chi linh công thần chi lực tru chi dĩ tất 朕以王󰍆吏不釋之故不得不立今即位,trẫm dĩ vương hầu lại bất thích chi cố bất đắc bất lập kim tức vị 乃者聞王遣将,nãi giả văn vương khiển tướng 軍隆慮侯書求親昆弟請󰰾長沙二将軍,quân long lự hầu thư cầu thân côn đệ thỉnh bãi trường sa nhị tướng quân 朕以王書󰰾将軍博陽侯其親昆弟在真定者已遣人存問脩治先人塚,trẫm dĩ vương thư bãi tướng quân bác dương hầu kì thân côn đệ tại chân định giả dĩ khiển nhân tồn vấn tu trị tiên nhân trủng 前日聞王𭛁兵於邊爲寇災不止長沙苦之南郡㔫甚雖王之國庸獨利乎必多殺士卒傷良將吏寡人之妻孤人之子獨人父母得一亡十朕不忍爲之埜,tiền nhật văn vương phát binh ư biên vi khấu tai bất chỉ trường sa khổ chi nam quận ưu thậm tuy vương chi quốc dung độc lợi hồ tất đa sát sĩ tốt thương lương tướng lại quả nhân chi thê cô nhân chi tử độc nhân phụ mẫu đắc nhất vong thập trẫm bất nhẫn vi chi dã 朕欲定地犬牙之相制者以問又吏曰髙皇帝所以界長沙者王之地也不得𢫔變焉今也得王之地不足以爲大得王之財不足以爲富服嶺以南王自治之,trẫm dục định địa khuyển nha chi tương chế giả dĩ vấn lại lại viết cao hoàng đế sở dĩ giới trường sa giả vương chi địa dã bất đắc thiện biến yên kim dã đắc vương chi địa bất túc dĩ vi đại đắc vương chi tài bất túc dĩ vi phú phục lĩnh dĩ nam vương tự trị chi 雖然王之號爲,tuy nhiên vương chi hiệu vi 帝两帝並立亡一乘之使以通其道之爭也,đế lưỡng đế tịnh lập vong nhất thừa chi sứ dĩ thông kì đạo chi tranh dã 乎而不讓仁者不爲也,hồ nhi bất nhượng nhân giả bất vi dã 願𭁈王分棄前惡終今以来通使如故,nguyện dữ vương phân khí tiền ác chung kim dĩ lai thông sứ như cố 故使陸賈往馳諭吿王以朕本意,cố sử lục giả vãng trì dụ cáo vương dĩ trẫm bổn ý 王亦受之毋爲寇災矣,vương diệc thụ chi vô vi khấu tai hĩ 因以上褚五十衣中褚三十衣下褚二十衣遣王,nhân dĩ thượng chử ngũ thập y trung chử tam thập y hạ chử nhị thập y khiển vương 願王聽樂消憂存問鄰國,nguyện vương thính lạc tiêu ưu tồn vấn lân quốc 賈至帝謝曰謹奉詔爲藩王長供職貢,giả chí đế tạ viết cẩn phụng chiếu vi phiên vương trường cung chức cống 於是下詔曰朕聞两䧺不俱立两賢不並世漢皇帝賢天子自今去帝制黃屋左纛,ư thị hạ chiếu viết trẫm văn lưỡng hùng bất cụ lập lưỡng hiền bất tịnh thế hán hoàng đế hiền thiên tử tự kim khứ đế chế hoàng ốc tả đam 因爲書稱蠻夷大長老夫臣佗昧子再拜上書皇帝陛下老夫故越吏也髙帝賜璽,nhân vi thư xưng man di đại trưởng lão phu thần đà muội tử tái bái thượng thư hoàng đế bệ hạ lão phu cố việt lại dã cao đế tứ tỉ 綬以爲南越王,thụ dĩ vi nam việt vương 孝惠皇帝即位義不忍絶所賜老夫者甚厚,hiếu huệ hoàng đế tức vị nghĩa bất nhẫn tuyệt sở tứ lão phu giả thậm hậu 髙后用事别異華夷由命曰毋予南越金鉄田噐馬牛羊即子予牡无予牝,cao hậu dụng sự biệt dị hoa di do mệnh viết vô dữ nam việt kim thiết điền khí mã ngưu dương tức tử dư mẫu vô dư tẫn 老夫處僻馬牛羊齒已長,lão phu xứ tịch mã ngưu dương xỉ dĩ trưởng 自已祭祀不脩有死罪遣内史潘中尉髙御史平凣三董上書謝過皆不反,tự dĩ tế tự bất tu hữu tử tội khiển nội sử phan trung uý cao ngự sử bình phàm tam đổng thượng thư tạ quá giai bất phản 又風聞老夫父母墳暮已壞削兄弟宗𤟪已誅泯故吏相議曰今内不得振於漢外無以自髙異於吳,hựu phong văn lão phu phụ mẫu phần mộ dĩ hoại tước huynh đệ tông đột dĩ tru dẫn cố lại tương nghị viết kim nội bất đắc chấn ư hán ngoại vô dĩ tự cao dị ư ngô 故更號爲帝自帝其國非敢有害於天下,cố cánh hiệu vi đế tự đế kì quốc phi cảm hữu hại ư thiên hạ 髙皇后聞之大怒削去南越之籍使使不通,cao hoàng hậu văn chi đại nộ tước khứ nam việt chi tịch sử sứ bất thông 老夫竊疑長沙王讒,lão phu thiết nghi trường sa vương sàm 譖故𭛁兵以伐其邊,tiếm cố phát binh dĩ phạt kì biên 老夫處越四十九年于今抱孫焉然夙興夜寐寝不安席食不甘味目不視靡蔓之色耳不聽鍾皷之音者以不得事漢也,lão phu xứ việt tứ thập cửu niên vu kim bão tôn yên nhiên túc hưng dạ mị tẩm bất an tịch thực bất cam vị mục bất thị mĩ mạn chi sắc nhĩ bất thính chung cổ chi âm giả dĩ bất đắc sự hán dã 今陛下幸哀憐復故號通使如故老夫死骨不抒,kim bệ hạ hạnh ai lân phục cố hiệu thông sứ như cố lão phu tử cốt bất trữ 改號不敢爲帝矣,cải hiệu bất cảm vi đế hĩ 謹因使使者献白壁之雙翠羽千尾犀角十座紫貝五百桂壼一噐生翠四十雙孔雀二雙,cẩn nhân sử sứ giả hiến bạch bích chi song thuý vũ thiên vĩ tê giác thập toạ tử bối ngũ bách quế hồ nhất khí sinh thuý tứ thập song khổng tước nhị song 昧死再拜以聞皇帝陛下,muội tử tái bái dĩ văn hoàng đế bệ hạ 陸賈得書還報漢帝大悅,lục giả đắc thư hoàn báo hán đế đại duyệt 自是南北交好弭兵民得休息矣,tự thị nam bắc giao hảo nhĩ binh dân đắc hưu tức hĩ 癸亥三十年漢文帝二年,quý hợi tam thập niên hán văn đế nhị niên 冬十月晦日食,đông thập nguyệt hối nhật thực 甲子三十一年漢文帝三年,giáp tí tam thập nhất niên hán văn đế tam niên 冬十月晦日食十一月晦日飠,đông thập nguyệt hối nhật thực thập nhất nguyệt hối nhật thực 辛巳四十八年漢文帝復元四年,tân tị tứ thập bát niên hán văn đế phục nguyên tứ niên 复四月晦日食,hạ tứ nguyệt hối nhật thực 甲申五十一年漢文帝七年,giáp thân ngũ thập nhất niên hán văn đế thất niên 复六月漢帝崩詔短䘮,hạ lục nguyệt hán đế băng chiếu đoản tang 秋九月有星孛于西方,thu cửu nguyệt hữu tinh bột vu tây phương 乙酉五十二年漢景帝故元年,ất dậu ngũ thập nhị niên hán cảnh đế cố nguyên niên 漢詔令郡國立太宗𦺓,hán chiếu lệnh quận quốc lập thái tông miếu 丙戌五十三年漢景帝二年,bính tuất ngũ thập tam niên hán cảnh đế nhị niên 冬十一月有星孛于西方,đông thập nhất nguyệt hữu tinh bột vu tây phương 丁亥五十四年漢景帝三年,đinh hợi ngũ thập tứ niên hán cảnh đế tam niên 春正月長星出西方,xuân chính nguyệt trường tinh xuất tây phương 是月晦日食,thị nguyệt hối nhật thực 戊子五十五年漢景帝四年,mậu tí ngũ thập ngũ niên hán cảnh đế tứ niên 冬十月晦日食,đông thập nguyệt hối nhật thực 癸巳六十年漢景帝复中元二年,quý tị lục thập niên hán cảnh đế hạ trung nguyên nhị niên 四月有星孛于西北,tứ nguyệt hữu tinh bột vu tây bắc 秋九月晦日食,thu cửu nguyệt hối nhật thực 甲午六十一年漢景帝三年,giáp ngọ lục thập nhất niên hán cảnh đế tam niên 秋九月有星孛于西北,thu cửu nguyệt hữu tinh bột vu tây bắc 是月晦日食,thị nguyệt hối nhật thực 乙未六十二年漢景帝四年,ất mùi lục thập nhị niên hán cảnh đế tứ niên 冬十月晦日食,đông thập nguyệt hối nhật thực 丁酉六十四年漢景帝六年,đinh dậu lục thập tứ niên hán cảnh đế lục niên 秋七月晦日食時帝凣遣使如漢則稱王朝請以比諸侯於國内則從故號,thu thất nguyệt hối nhật thực thời đế phàm khiển sứ như hán tắc xưng vương triều thỉnh dĩ bỉ chư hầu ư quốc nội tắc tòng cố hiệu 戊戌六十五年漢景帝復元年,mậu tuất lục thập ngũ niên hán cảnh đế phục nguyên niên 秋七月晦日食,thu thất nguyệt hối nhật thực 庚子六十七年漢景帝三年,canh tí lục thập thất niên hán cảnh đế tam niên 冬十月日月皆赤,đông thập nguyệt nhật nguyệt giai xích 十二月日如紫五星逆行守太微月貫天庭中天庭即龍星右角太微宫垣十星在翌軫之地天子之宫五帝之座,thập nhị nguyệt nhật như tử ngũ tinh nghịch hành thủ thái vi nguyệt quán thiên đình trung thiên đình tức long tinh hữu giác thái vi cung viên thập tinh tại dực chẩn chi địa thiên tử chi cung ngũ đế chi toạ 春正月漢帝崩,xuân chính nguyệt hán đế băng 壬寅六十九年漢武帝徹春正月晦日食,nhâm dần lục thập cửu niên hán vũ đế triệt xuân chính nguyệt hối nhật thực 廈四月有星如日夜出建癸卯七十年漢建元秋三年,hạ tứ nguyệt hữu tinh như nhật dạ xuất kiến quý mão thất thập niên hán kiến nguyên thu tam niên 七月有星孛于西北,thất nguyệt hữu tinh bột vu tây bắc 九月晦日食,cửu nguyệt hối nhật thực 甲辰七十一年漢建元四年,giáp thìn thất thập nhất niên hán kiến nguyên tứ niên 帝崩謚曰武帝,đế băng thuỵ viết vũ đế 孫胡立,tôn hồ lập 後陳,hậu trần 朝封帝爲開天体道聖武神哲皇帝,triều phong đế vi khai thiên thể đạo thánh vũ thần triết hoàng đế 黎文休曰遼東微箕子不䏻成衣冠之俗吳會非泰伯不䏻躋王覇之強,lê văn hưu viết liêu đông vi cơ tử bất năng thành y quan chi tục ngô cối phi thái bá bất năng tê vương bá chi cường 大舜東夷人也爲五帝之英主,đại thuấn đông di nhân dã vi ngũ đế chi anh chủ 文王西夷人也爲三代之賢君,văn vương tây di nhân dã vi tam đại chi hiền quân 則知善爲國者不限地之廣狹人之華夷惟德是視也,tắc tri thiện vi quốc giả bất hạn địa chi quảng hiệp nhân chi hoa di duy đức thị thị dã 趙武帝䏻開拓我越而自帝其國𭁈漢抗衡書稱老夫爲我越倡始帝王之基業其功可謂大矣,triệu vũ đế năng khai thác ngã việt nhi tự đế kì quốc dữ hán kháng hoành thư xưng lão phu vi ngã việt xướng thuỷ đế vương chi cơ nghiệp kì công khả vị đại hĩ 後之帝越者䏻法趙武固守封圻設立軍國交鄰有道守位以仁則長保境土北人不得,hậu chi đế việt giả năng pháp triệu vũ cố thủ phong kì thiết lập quân quốc giao lân hữu đạo thủ vị dĩ nhân tắc trường bảo cảnh thổ bắc nhân bất đắc 復恣雎也,phục thứ thư dã 恣雎反目貌,thứ hư thiết mục mạo 史臣吳士連曰傳曰有大德必得其位必得其名必得其壽,sử thần ngô sĩ liên viết truyện viết hữu đại đức tất đắc kì vị tất đắc kì danh tất đắc kì thọ 帝何修而得此哉亦曰德而也矣,đế hà tu nhi đắc thử tai diệc viết đức nhi dã hĩ 觀其答陸賈語,quan kì đáp lục giả ngữ 則英武之威𡸈讓漢髙,tắc anh vũ chi uy khởi nhượng hán cao 及聞文帝爲帝親塚置守邑歳時奉祀及厚賜其昆弟則又屈於漢於是宗廟饗之子孫保之非以德耶易曰謙尊而光卑而不可踰,cập văn văn đế vi đế thân trủng trí thủ ấp tuế thời phụng tự cập hậu tứ kì côn đệ tắc hựu khuất ư hán ư thị tông miếu hưởng chi tử tôn bảo chi phi dĩ đức da dịch viết khiêm tôn nhi quang ti nhi bất khả du 帝其以之,đế kì dĩ chi 文王,văn vương 在位十二年壽五十二歳,tại vị thập nhị niên thọ ngũ thập nhị tuế 王感鄰以義却敵邊亦願治之君也,vương cảm lân dĩ nghĩa khước địch biên diệc nguyện trị chi quân dã 安,an 諱胡仲始之子武帝之孫也,huý hồ trọng thuỷ chi tử vũ đế chi tôn dã 丙午二年漢建元六年,bính ngọ nhị niên hán kiến nguyên lục niên 秋八月有星孛于東方長竟天,thu bát nguyệt hữu tinh bột vu đông phương trường cánh thiên 閩越王郢侵我邊邑,mân việt vương sính xâm ngã biên ấp 王守漢約不擅興兵使人賫書言其事於漢,vương thủ hán ước bất thiện hưng binh sử nhân tê thư ngôn kì sự ư hán 漢多󰒂之大爲𭛁兵遣王恢出豫章韓安國出會󰏲擊閩越,hán gia nghĩa chi đại vi phát binh khiển vương khôi xuất dự chương hàn an quốc xuất cối kê kích mân việt 淮南王安上書諫曰越方外之地,hoài nam vương an thượng thư gián viết việt phương ngoại chi địa 剪髮文身之不可以冠帶之國法度理也,tiễn phát văn thân chi dân bất khả dĩ quan đái chi quốc pháp độ lí dã 自三代之盛胡粤不受正朔非強不䏻服威不能制以為不居之地不牧之民不足以煩中國也,tự tam đại chi thịnh hồ việt bất thụ chính sóc phi cường bất năng phục uy bất năng chế dĩ vi bất cư chi địa bất mục chi dân bất túc dĩ phiền trung quốc dã 今自相攻擊而陛下𭛁兵救之是及以中國而,kim tự tương công kích nhi bệ hạ phát binh cứu chi thị cập dĩ trung quốc nhi 勞夷狄也,lao di địch dã 且越人輕薄反襨不用法度非一日之積,thả việt nhân khinh bạc phản phức bất dụng pháp độ phi nhất nhật chi tích 一不奉詔󰁮兵誅之臣恐後兵革無時得息也,nhất bất phụng chiếu cử binh tru chi thần khủng hậu binh cách vô thời đắc tức dã 間者歳北不登民生未復今𭛁兵資粮行数千里夾以深林叢竹多蝮蛇猛獸夏月暑時歐泄霍乱之病相隨屬也曾未施兵接刅死傷者必眾矣,gian giả tuế bắc bất đăng dân sinh vị phục kim phát binh tư lương hành số thiên lí giáp dĩ thâm lâm tùng trúc đa phúc xà mãnh thú hạ nguyệt thử thời âu tiết hoắc loạn chi bệnh tương tuỳ thuộc dã tăng vị thi binh tiếp ban tử thương giả tất chúng hĩ 臣聞軍旅之後必有凶年言以具愁苦之氣薄隂陽之和感天地之精而災氣爲之生也,thần văn quân lữ chi hậu tất hữu hung niên ngôn dĩ cụ sầu khổ chi khí bạc âm dương chi hoà cảm thiên địa chi tinh nhi tai khí vị chi sinh dã 陛下德配天澤及草木一人有饑寒不終其天年而死者爲之悽愴於心,bệ hạ đức phối thiên địa trạch cập thảo mộc nhất nhân hữu cơ hàn bất chung kì thiên niên nhi tử giả vị chi thê thương ư tâm 今方内無狗吠之警而使甲卒暴露,kim phương nội vô cẩu phệ chi cảnh nhi sử giáp tốt bạo lộ 中元霑漬山谷邊境之民早閉晏開朝不及夕臣安窃爲陛下重之,trung nguyên chiêm tứ sơn cốc biên cảnh chi dân tảo bế yến khai triêu bất cập tịch thần an thiết vi bệ hạ trọng chi 且越人緜力薄材不能陸戦及無車騎弓弩之用然而不可入者以保地險而中國之人不耐其水土也,thả việt nhân miên lực bạc tài bất năng lục chiến cập vô xa kị cung nỏ chi dụng nhiên nhi bất khả nhập giả dĩ bảo địa hiểm nhi trung quốc chi nhân bất nại kì thuỷ thổ dã 臣聞道路言閩越王弟甲弑而殺之甲已誅死其民未有所属,thần văn đạo lộ ngôn mân việt vương đệ giáp thích nhi sát chi giáp dĩ tru tử kì dân vị hữu sở thuộc 陛下若所重臣臨冇施德再賞以招𦤶之此必携幼扶老以㱕聖德,bệ hạ nhược sử trọng thần lâm mậu thi đức tái thưởng dĩ chiêu trí chi thử tất huề ấu phù lão dĩ quy thánh đức 若無所用之則存亡繼絶建其王侯此必委質爲臣世共貢職,nhược vô sở dụng chi tắc tồn vong kế tuyệt kiến kì vương hầu thử tất uỷ chất vi thần thế cộng cống chức 陛下以方寸之印丈二之組填撫方外不勞一卒不頓一㦸而威德並行,bệ hạ dĩ phương thốn chi ấn trượng nhị chi tổ điền vỗ phương ngoại bất lao nhất tốt bất đốn nhất kích nhi uy đức tịnh hành 今以兵,kim dĩ binh 入其地此必震恐迯入山林背而去之則復群聚留而守之歴歳經年則士卒罷勌食粮之絶一方有急四靣皆聳,nhập kì địa thử tất chấn khủng đào nhập sơn lâm bối nhi khứ chi tắc phục quần tụ lưu nhi thủ chi lịch tuế kinh niên tắc sĩ tốt bãi quyên thực lương chi tuyệt nhất phương hữu cấp tứ diện giai tủng 臣恐變故之生奸邪之作由此始也,thần khủng biến cố chi sinh gian tà chi tác do thử thuỷ dã 臣聞天子之兵有征而戦言莫敢較也,thần văn thiên tử chi binh hữu chinh nhi vô chiến ngôn mạc cảm giảo dã 如使越人徼幸以逆執事厮輿之卒有一不僃而㱕雖得越王之首臣猶�之,như sử việt nhân khiếu hạnh dĩ nghịch chấp sự tê dư chi tốt hữu nhất bất bị nhi quy tuy đắc việt vương chi thủ thần do vechu chi 陛下已九州爲家生民皆爲臣妾夷狄之地何足以爲一日之間而煩汗馬之勞乎詩云王猷充塞徐方既來,bệ hạ dĩ cửu châu vi gia sinh dân giai vi thần thiếp di địch chi địa hà túc dĩ vi nhất nhật chi nhàn nhi phiền hãn mã chi lao hồ thi vân vương du sung tái từ phương ký lai 言王道甚大而遠方𢙇之也,ngôn vương đạo thậm đại nhi viễn phương hoài chi dã 臣安窃恐将吏之以十萬之師爲一,thần an thiết khủng tướng lại chi dĩ thập vạn chi sư vi nhất 使之任也,sứ chi nhiệm dã 是時漢兵位踰嶺閩越王𭛁兵拒險,thị thời hán binh vị du lĩnh mân việt vương phát binh cự hiểm 其弟餘善乃𭁈宗族謀曰王以擅𭛁兵擊南越不請故漢𭛁兵來誅,kì đệ dư thiện nãi dữ tông tộc mưu viết vương dĩ thiện phát binh kích nam việt bất thỉnh cố hán phát binh lai tru 漢兵眾強即幸而勝之後來益多終滅國而止不如殺王以謝漢願罷其兵,hán binh chúng cường tức hạnh nhi thắng chi hậu lai ích đa chung diệt quốc nhi chỉ bất như sát vương dĩ tạ hán nguyện bãi kì binh 遂殺王郢使使奉其頭𦤶王恢,toại sát vương sính sử sứ phụng kì đầu trí vương khôi 恢乃以便宜按兵吿韓安國而使使奉其頭馳吿,khôi nãi dĩ tiện nghi án binh cáo hàn an quốc nhi sử sứ phụng kì đầu trì cáo 漢帝使荘助來諭意于王,hán đế sử trang trợ lai dụ ý vu vương 王頓首曰天子爲寡人興兵誅閩越雖死無以報德,vương đồn thủ viết thiên tử vị quả nhân hưng binh tru mân việt tuy tử vô dĩ báo đức 遣太子󰞿齊入質,khiển thái tử anh tề nhập chất 因謂助曰國新被寇使者行矣寡人方日夜整装入見天子,nhân vị trợ viết quốc tân bị khấu sứ giả hành hĩ quả nhân phương nhật dạ chỉnh trang nhập kiến thiên tử 助遠群臣咸諫于,trợ viễn quần thần hàm gián vu 王曰漢兵誅郢欲以警動我越,vương viết hán binh tru sính dục dĩ cảnh động ngã việt 且先帝有言事漢期無失禮要之不可以設好語入見不得復亡國之勢也,thả tiên đế hữu ngôn sự hán kì vô thất lễ yêu chi bất khả dĩ thiết hảo ngữ nhập kiến bất đắc phục quy vong quốc chi thế dã 王乃稱疾竟不入見,vương nãi xưng tật cánh bất nhập kiến 釋義歐泄歐𭁈嘔同泄弋制反亦吐也臨存以尊適甲曰臨恤問曰存不頓一㦸頓𭁈鈍通罷勌勌𭁈倦同厮輿厮折薪者輿主駕者皆賎役之人一日之間間音閉,thích nghĩa âu tiết âu dữ âu đồng tiết dặc chế phản diệc thổ dã lâm tồn dĩ tôn thích giáp viết lâm tuất vấn viết tồn bất đồn nhất kích đồn dữ độn thông bãi quyên quyên dữ quyện đồng tê dư tê triếp tân giả dư chủ giá giả giai tiện dịch chi nhân nhất nhật chi gian gian âm bế 説好語説讀曰悅,thuyết hảo ngữ thuyết độc viết duyệt 丁未三年漢元光元年,đinh mùi tam niên hán nguyên quang nguyên niên 秋七月晦日食,thu thất nguyệt hối nhật thực 甲寅十年漢元朔二年,giáp dần thập niên hán nguyên sóc nhị niên 春三月晦日食,xuân tam nguyệt hối nhật thực 乙卯十一年漢元朔三年,ất mão thập nhất niên hán nguyên sóc tam niên 王病甚太子󰞿齊㱕自漢,vương bệnh thậm thái tử anh tề quy tự hán 丙辰十二年漢元朔四年,bính thìn thập nhị niên hán nguyên sóc tứ niên 王薨謚曰文王,vương hoăng thuỵ viết văn vương 子󰞿齊立,tử anh tề lập 史臣吳士連曰文王交鄰有道漢朝󰒂之𦤶爲興兵助擊其讐又罷納諫稱疾不朝于漢遵守家法貽厥孫謀可謂無沗厥祖矣,sử thần ngô sĩ liên viết văn vương giao lân hữu đạo hán triều nghĩa chi trí vi hưng binh trợ kích kì cừu hựu bãi nạp gián xưng tật bất triều vu hán tuân thủ gia pháp di quyết tôn mưu khả vị vô thiểm quyết tổ hĩ 明王,minh vương 在位十二年,tại vị thập nhị niên 王不謹夫婦之端釀國家之乱無足稱者,vương bất cẩn phu phụ chi đoan nhưỡng quốc gia chi loạn vô túc xưng giả 成諱󰞿齊文王長子也,thành huý anh tề văn vương trưởng tử dã 丁巳元年漢元朔五年,đinh tị nguyên niên hán nguyên sóc ngũ niên 以吕嘉爲太傅,dĩ lữ gia vi thái phó 己未三年漢元狩元年,kỉ mùi tam niên hán nguyên thú nguyên niên 夏五月晦日食,hạ ngũ nguyệt hối nhật thực 壬戌六年漢元狩四年,nhâm tuất lục niên hán nguyên thú tứ niên 春有星孛于東北,xuân hữu tinh bột vu đông bắc 夏長星出,hạ trường tinh xuất 西方,tây phương 乙丑九年漢元𣇄元年,ất sửu cửu niên hán nguyên đỉnh nguyên niên 戊辰十二年漢元𣇄四年,mậu thìn thập nhị niên hán nguyên đỉnh tứ niên 初王爲世子入質於漢在長安娶邯郸樛氏女生子興,sơ vương vi thế tử nhập chất ư hán tại trường an thú hàm đan cù thị nữ sinh tử hưng 及即位乃藏其先帝璽上書於漢請立樛氏爲后興爲世子,cập tức vị nãi tàng kì tiên đế tỉ thượng thư ư hán thỉnh lập cù thị vi hậu hưng vi thế tử 漢数使使者諷諭王入朝王惧入見要用漢法比内諸侯王固稱疾不從乃遣子次公入質,hán số sử sứ giả phúng dụ vương nhập triều vương cụ nhập kiến yêu dụng hán pháp tỉ nội chư hầu vương cố xưng tật bất tòng nãi khiển tử thứ công nhập chất 是歳王薨謚曰明王,thị tuế vương hoăng thuỵ viết minh vương 子興立,tử hưng lập 哀王,ai vương 在位一年,tại vị nhất niên 母后宣治強臣專國弱年庸主何以堪之,mẫu hậu tuyên trị cường thần chuyên quốc nhược niên dung chủ hà dĩ kham chi 諱興明王次子也,huý hưng minh vương thứ tử dã 是年王既即位尊母樛氏為太后,thị niên vương ký tức vị tôn mẫu cù thị vi thái hậu �太后未家明王時嘗與覇陵人安國少季通,sơ thái hậu vị giá minh vương thời thường dữ bá lăng nhân an quốc thiếu quý thông 安國姓少季名,an quốc tính thiếu quý danh 是歳漢使安國少季來諭王及太后以入朝比内諸侯復今辨士諫大夫終軍等宣其辝勇士魏臣等輔其决衞尉路博德將兵屯桂陽待使者,thị tuế hán sử an quốc thiếu quý lai dụ vương cập thái hậu dĩ nhập triều tỉ nội chư hầu phục kim biện sĩ gián đại phu chung quân đẳng tuyên kì từ dũng sĩ nguỵ thần đẳng phụ kì quyết vệ uý lộ bác đức tương binh đồn quế dương đãi sứ giả 時王年少樛后乃漢人少季至復與私通焉,thời vương niên thiếu cù hậu nãi hán nhân thiếu quý chí phục dữ tư thông yên 國人知之多不附太后,quốc nhân tri chi đa bất phụ thái hậu 太后恐乱?欲倚漢威勸王及群臣求内附,thái hậu khủng loạn unk dục ỷ hán uy sổ khuyến vương cập quần thần cầu nội phụ 即因漢使者上書請比内諸侯三歳一朝艅邊關,tức nhân hán sứ giả thượng thư thỉnh tỉ nội chư hầu tam tuế nhất triều dư biên quan 漢帝許之賜王與丞相吕嘉銀印及内史中尉太傅印餘得自置,hán đế hứa chi tứ vương dữ thừa tướng lữ gia ngân ấn cập nội sử trung uý thái phó ấn dư đắc tự trí 除其故�劓刑用漢法比内諸侯者,trừ kì cố vechu nghị hình dụng hán pháp tỉ nội chư hầu giả 皆鎮撫之,giai trấn phủ chi 己巳元年漢元𣇄五年,kỉ tị nguyên niên hán nguyên đỉnh ngũ niên 王及太后飭治行装重齊爲入朝具,vương cập thái hậu sức trị hành trang trọng tề vi nhập triều cụ 時宰相吕嘉年長長一作老歴相三朝宗族仕官為長吏者七十餘人男皆尚公主女皆嫁王之子弟宗室及蒼梧秦王有連其居國中甚得眾心愈於王,thời tể tướng lữ gia niên trưởng trưởng nhất tác lão lịch tướng tam triều tông tộc sĩ quan vi trưởng lại giả thất thập dư nhân nam giai thượng công chúa nữ giai giá vương chi tử đệ tông thất cập thương ngô tần vương hữu liên kì cư quốc trung thậm đắc chúng tâm dũ ư vương 上書数諫王王弗聽因有叛心数稱疾不見,thượng thư sổ gián vương vương phất thính nhân hữu phản tâm sổ xưng tật bất kiến 漢使者,hán sứ giả 使者皆注意嘉勢位能誅,sứ giả giai chú ý gia thế vị năng tru 王及太后亦恐嘉等先事𭛁欲令漢使者權謀誅嘉等,vương cập thái hậu diệc khủng gia đẳng tiên sự phát dục lệnh hán sứ giả quyền mưu tru gia đẳng 乃置酒請使者飲大臣皆侍坐飲,nãi trí tửu thỉnh sứ giả ẩm đại thần giai thị toạ ẩm 嘉弟為將啐居宫外,gia đệ vi tướng tương tốt cư cung ngoại 酒行太后謂嘉曰南越内属國之利也而相君若不便者何也以激怒使者,tửu hành thái hậu vị gia viết nam việt nội thuộc quốc chi lợi dã nhi tướng quân nhược bất tiện giả hà dã dĩ khích nộ sứ giả 使者狐疑相杖杖持也遂莫敢𭛁,sứ giả hồ nghi tương trượng trượng trì dã toại mạc cảm phát 嘉見耳目非是即起而出,gia kiến nhĩ mục phi thị tức khởi nhi xuất 太后怒欲鏦撞也嘉以矛王止之,thái hậu nộ dục tung tràng dã gia dĩ mâu vương chỉ chi 嘉遂出介分也其弟兵就舍稱疾不肯見王及使者陰與大臣謀作乱,gia toại xuất giới phân dã kì đệ binh tựu xá xưng tật bất khẳng kiến vương cập sứ giả âm dữ đại thần mưu tác loạn 王素無意誅嘉嘉知之以故数月不𭛁,vương tố vô ý tru gia gia tri chi dĩ cố sổ nguyệt bất phát 太后欲獨誅嘉又力不能,thái hậu dục độc tru gia hựu lực bất năng 漢,hán 帝聞嘉不聽命王及太后孤弱不能制使者怯無决又以為王及太后已内附獨吕嘉為乱不足以興兵欲使荘參以二千往使,đế văn gia bất thính mệnh vương cập thái hậu cô nhược bất năng chế sứ giả khiếp vô quyết hựu dĩ vi vương cập thái hậu dĩ nội phụ độc lữ gia vi loạn bất túc dĩ hưng binh dục sử trang sâm dĩ nhị thiên vãng sứ 荘參曰以好徃数人足矣以武徃二千人無以為也,trang sâm viết dĩ hiếu vãng sổ nhân túc hĩ dĩ vũ vãng nhị thiên nhân vô dĩ vi dã 往不可,vãng bất khả 漢帝乃罷參,hán đế nãi bãi sâm 故濟北將韓千秋奮曰以一區區之越又有王太后為内應獨丞相吕嘉為害願得勇士三百人必斬嘉以報,cố tế bắc tướng hàn thiên thu phấn viết dĩ nhất khu khu chi việt hựu hữu vương thái hậu vi nội ứng độc thừa tướng lữ gia vi hại nguyện đắc dũng sĩ tam bách nhân tất trảm gia dĩ báo 於是漢使千秋與樛太后弟樛樂將二千人往入越境,ư thị hán sử thiên thu dữ cù thái hậu đệ cù lạc tương nhị thiên nhân vãng nhập việt cảnh 吕嘉遂下令國中曰王年少太后本漢人也又與漢使者乱專欲内附盡持先王,lữ gia toại hạ lệnh quốc trung viết vương niên thiếu thái hậu bản hán nhân dã hựu dữ hán sứ giả loạn chuyên dục nội phụ tận trì tiên vương 寳噐入献于漢以自媚多從仁乃相從之人也行至長安虜賣以為僮僕自取一時之利無顧趙氏社稷為萬世計慮之意,bảo khí nhập hiến vu hán dĩ tự mị đa tòng nhân nãi tương tòng chi nhân dã hành chí trường an lỗ mại dĩ vi đồng bộc tự thú nhất thời chi lợi vô cố triệu thị xã tắc vi vạn thế kế lự chi ý 乃與其弗將卒攻王遂弑王與太后盡殺漢使者遣人吿蒼梧秦王及諸郡邑立明王長子術陽侯建德為王,nãi dữ kì phất tương tốt công vương toại thích vương dữ thái hậu tận sát hán sứ giả khiển nhân cáo thương ngô tần vương cập chư quận ấp lập minh vương trưởng tử thuật dương hầu kiến đức vi vương 王已遇害謚曰哀王,vương dĩ ngộ hại thuỵ viết ai vương 使臣吳士連曰哀王之禍雖出於吕嘉而實兆于樛后,sử thần ngô sĩ liên viết ai vương chi hoạ tuy xuất ư lữ gia nhi thực triệu vu cù hậu 夫女之色能覆人家國也多端其兆不可逆覩,phù nữ chi sắc năng phúc nhân gia quốc dã đa đoan kì triệu bất khả nghịch đổ 故先王必制大婚之禮必謹夫婦之端必别嫌明微蓽正位内外必閉出入之防必僃,cố tiên vương tất chế đại hôn chi lễ tất cẩn phu phụ chi đoan tất biệt hiềm minh vi tất chính vị nội ngoại tất bế xuất nhập chi phòng tất bị 三從之訓夫然後禍無由至,tam tòng chi huấn phu nhiên hậu hoạ vô do chí 哀王年少不能防閉其母吕嘉當國内外之事寕不預知大國賔至接之有禮居之有次供億有数舘伴有人何至與母后通也母后深居宫中不預外事有事而出魚軒翟弗媚嬙陪從何至與使客通也嘉等與其撲燎原之火於方熾之中孰若杜禍乱之機於未兆之日之為愈也故曰為人君而不知春秋之義必冡首惡之名為人臣而不知春秋之義必𨺻篡弑之罪明王哀王吕嘉之謂也,ai vương niên thiếu bất năng phòng bế kì mẫu lữ gia đương quốc nội ngoại chi sự ninh bất dự tri đại quốc tân chí tiếp chi hữu lễ cư chi hữu thứ cung ức hữu số quán bạn hữu nhân hà chí dữ mẫu hậu thông dã mẫu hậu thâm cư cung trung bất dự ngoại sự hữu sự nhi xuất ngư hiên địch phất mị tường bồi tòng hà chí dữ sứ khách thông dã gia đẳng dữ kì phác liệu nguyên chi hoả ư phương sí chi trung thục nhược đỗ hoạ loạn chi cơ ư vị triệu chi nhật chi vi dũ dã cố viết vi nhân quân nhi bất tri xuân thu chi nghĩa tất chủng thủ ác chi danh vi nhân thần nhi bất tri xuân thu chi nghĩa tất thao thoán thích chi tội minh vương ai vương lữ gia chi vị dã 術陽王,thuật dương vương 在位一年趙氏社稷樛后傾之本既先援末從而顛,tại vị nhất niên triệu thị xã tắc cù hậu khuynh chi bản ký tiên viện mạt tòng nhi điên 諱建德明王長子越妻之子也,huý kiến đức minh vương trưởng tử việt thê chi tử dã 時冬十一月宰相吕嘉既立王而韓千秋兵入境破数小邑,thời đông thập nhất nguyệt tể tướng lữ gia ký lập vương nhi hàn thiên thu binh nhập cảnh phá sổ tiểu ấp 嘉乃開直道給食未至番禺四十里出兵擊千秋等滅之,gia nãi khai trực đạo cấp thực vị chí phiên ngung tứ thập lí xuất binh kích thiên thu đẳng diệt chi 使人,sử nhân 函封漢使節置塞上即大庾嶺名好為謾辝欺詐之語也以謝罪𭛁兵守要害處,hàm phong hán sứ tiết trí tái thượng tức đại dũ lĩnh danh hảo vi mạn từ khi trá chi ngữ dã dĩ tạ tội phát binh thủ yếu hại xứ 漢帝聞之遣伏波將軍路博德出桂陽楼船將軍杨僕出豫章戈船將軍嚴名嚴失其姓史出零陵下瀨將軍甲,hán đế văn chi khiển phục ba tướng quân lộ bác đức xuất quế dương lâu thuyền tướng quân dương bộc xuất dự chương qua thuyền tướng quân nghiêm danh nghiêm thất kì tính sử xuất linh lăng hạ lại tướng quân giáp 名甲史失其姓下蒼梧馳義侯貴名貴史𭛁失其姓夜郎兵下牂牁江咸會番禺,danh giáp sử thất kì tính hạ thương ngô trì nghĩa hầu quý danh quý sử phát thất kì tính dạ lang binh hạ tường kha giang hàm hội phiên ngung 庚午元年漢元𣇄六年,canh ngọ nguyên niên hán nguyên đỉnh lục niên 冬漢楊僕精兵九千先陷尋陿破石門嘉積石於江曰石門得我粟船因維其船以数萬人待伏波將軍路博德,đông hán dương bộc tinh binh cửu thiên tiên hãm tầm hiệp phá thạch môn gia tích thạch ư giang viết thạch môn đắc ngã túc thuyền nhân duy kì thuyền dĩ số vạn nhân đãi phục ba tướng quân lộ bác đức 博德曰因道遠後期與楼船會至番禺,bác đức viết nhân đạo viễn hậu kì dữ lâu thuyền hội chí phiên ngung 時有千餘人遂俱進,thời hữu thiên dư nhân toại cụ tiến 楊僕前至番禺,dương bộc tiền chí phiên ngung 王及嘉皆守城,vương cập gia giai thủ thành 楊僕自擇便居東南靣路博德居西北靣,dương bộc tự trạch tiện cư đông nam diện lộ bác đức cư tây bắc diện 會暮僕攻敗之縱火燒城,hội mộ bộc công bại chi túng hoả thiêu thành 博德不知兵多少乃為營遣使招降,bác đức bất tri binh đa thiểu nãi vi doanh khiển sứ chiêu hàng 皆賜以印綬復縱令相招,giai tứ dĩ ấn thụ phục tung lệnh tương chiêu 楼船,lâu thuyền 將軍楊僕力攻反驅入路博德營軍,tướng quân dương bộc lực công phản khu nhập lộ bác đức dinh quân 黎比也旦城中皆降,lê tỉ dã đán thành trung giai hàng 王及嘉與数百人夜走入海,vương cập gia dữ sổ bách nhân dạ tẩu nhập hải 博德又問降者知嘉所在遣人追之,bác đức hựu vấn hàng giả tri gia sở tại khiển nhân truy chi 校尉司馬蘇弘得王越郎都󰏲一作孫都得嘉,hiệu uý tư mã tô hoằng đắc vương việt lang đô kê nhất tác tôn đô đắc gia 時下瀨戈船將軍兵及馳義侯所𭛁夜郎兵未下而我越已為路博德楊僕所平矣,thời hạ lại qua thuyền tướng quân binh cập trì nghĩa hầu sở phát dạ lang binh vị hạ nhi ngã việt dĩ vi lộ bác đức dương bộc sở bình hĩ 時我越令三使者牽牛三百頭携酒一千鐘持交趾九真日南三郡戶籍迎降路博德因拜三使者為三郡太守治,thời ngã việt lệnh tam sứ giả khiên ngưu tam bách đầu huề tửu nhất thiên chung trì giao chỉ cửu chân nhật nam tam quận hộ tịch nghênh hàng lộ bác đức nhân bái tam sứ giả vi tam quận thái thú trị 民如故,dân như cố 遂以其地為南海秦故郡今明廣東是也蒼梧唐曰益州古甌貉我越之地鬱林秦桂林郡漢武更名合浦秦象郡廉州之属郡交趾九真日南秦象郡珠崖儋耳並在大海中,toại dĩ kì địa vi nam hải tần cố quận kim minh quảng đông thị dã thương ngô đường viết ích châu cổ âu lạc ngã việt chi địa uất lâm tần quế lâm quận hán vũ cánh danh hợp phố tần tượng quận liêm châu chi thuộc quận giao chỉ cửu chân nhật nam tần tượng quận châu nhai đam nhĩ tịnh tại đại hải trung 九郡,cửu quận 自是漢始,tự thị hán thuỷ 置制史太守,trí chế sử thái thú 黎文休曰吕嘉之諫哀王及樛太后使毋求為漢諸侯毋餘邊關可謂䏻重越矣,lê văn hưu viết lữ gia chi gián ai vương cập cù thái hậu sử vô cầu vi hán chư hầu vô dư biên quan khả vị năng trọng việt hĩ 然諫不從󰒂當盡率群臣於朝廷靣諫帝漢帝越之利害庶幾哀王太后有所感悟,nhiên gián bất tòng nghĩa đương tận suất quần thần ư triều đình diện gián đế hán đế việt chi lợi hại thứ cơ ai vương thái hậu hữu sở cảm ngộ 若猶不從則當引𠧨避位不爾則用伊霍故事别選明王子一人代位使哀王得如太甲昌邑保全性命則進退不失,nhược do bất tòng tắc đương dẫn cữu tị vị bất nhĩ tắc dụng y hoắc cố sự biệt tuyển minh vương tử nhất nhân đại vị sử ai vương đắc như thái giáp xương ấp bảo toàn tính mệnh tắc tiến thoái bất thất 今乃弑其君以逞私怨又不能以子守國使越分裂而入臣漢人則吕嘉之罪有不容誅者矣,kim nãi thích kì quân dĩ sính tư oán hựu bất năng dĩ tử thủ quốc sử việt phân liệt nhi nhập thần hán nhân tắc lữ gia chi tội hữu bất dung tru giả hĩ 史臣吳士連曰五嶺之於我越者是為險塞國之門戶猶鄭之虎牢虢之下陽也,sử thần ngô sĩ liên viết ngũ lĩnh chi ư ngã việt giả thị vi hiểm tái quốc chi môn hộ do trịnh chi hổ lao quắc chi hạ dương dã 帝越者固宜設險守國不可使之失也,đế việt giả cố nghi thiết hiểm thủ quốc bất khả sử chi thất dã 趙氏一失其守國亡綂絶土宇瓜分,triệu thị nhất thất kì thủ quốc vong thống tuyệt thổ vũ qua phân 我越又分南北之勢成矣,ngã việt hựu phân nam bắc chi thế thành hĩ 後有帝王之興地險已失復之必難,hậu hữu đế vương chi hưng địa hiểm dĩ thất phục chi tất nan 故徵女王雖能略定嶺南之地不能㨿得嶺險旋底於亡,cố trưng nữ vương tuy năng lược định lĩnh nam chi địa bất năng cứ đắc lĩnh hiểm toàn để ư vong 士王雖復全盛然猶為當時諸侯未正位號没後又失之而丁黎李陳止有交州以南之地不復趙武之舊勢使然也,sĩ vương tuy phục toàn thịnh nhiên do vi đương thời chư hầu vị chính vị hiệu một hậu hựu thất chi nhi đinh lê lí trần chỉ hữu giao châu dĩ nam chi địa bất phục triệu vũ chi cựu thế sử nhiên dã 大越史記外紀全書卷之三,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi tam 屬西漢紀,thuộc tây hán kỷ 辛未漢元封元年,tân mùi hán nguyên phong nguyên niên 我越既属于漢漢以石戴爲九郡太守漢制以州領郡除珠崖耳皆在海中餘七郡属交州戴爲州太守西漢守任治所在龍淵即龍編東漢在麋冷即安朗及戴卒漢昭帝以周章代之,ngã việt ký thuộc vu hán hán dĩ thạch đái vi cửu quận thái thú hán chế dĩ châu lãnh quận trừ châu nhai nhĩ giai tại hải trung dư thất quận thuộc giao châu đái vi châu thái thú tây hán thú nhiệm trị sở tại long uyên tức long biên đông hán tại mê linh tức yên lãng cập đái tốt hán chiêu đế dĩ chu chương đại chi 至王莽末交州牧鄧讓及諸郡閉境自守漢將岑彭素厚善讓與讓書陳漢家威德,chí vương mãng mạt giao châu mục đặng nhượng cập chư quận bế cảnh tự thủ hán tướng sầm bành tố hậu thiện nhượng dữ nhượng thư trần hán gia uy đức 於是率交趾太守錫光及諸郡太守杜穆等遣使貢献于漢,ư thị suất giao chỉ thái thú tích quang cập chư quận thái thú đỗ mục đẳng khiển sử cống hiến vu hán 漢悉封爲列侯,hán tất phong vi liệt hầu 當時漢光武建武五年己丑也,đương thời hán quang vũ kiến vũ ngũ niên kỷ sửu dã 錫光漢中人在,tích quang hán trung nhân tại 交止敎民以禮義,giao chỉ giáo dân dĩ lễ nghĩa 復以任延爲九真太守,phục dĩ nhâm diên vi cửu chân thái thú 延宛人,diên uyển nhân 九真俗以漁獵爲業不事耕種,cửu chân tục dĩ ngư liệp vi nghiệp bất sự canh chủng 延乃敎民墾闢歲歲耕種百姓充給,diên nãi giáo dân khẩn tịch tuế tuế canh chủng bách tính sung cấp 貧民無聘禮者延令長吏以下省俸祿以賑助之同時娶者二千人,bần dân vô sính lễ giả diên lệnh trưởng lại dĩ hạ tỉnh bổng lộc dĩ chẩn trợ chi đồng thời thú giả nhị thiên nhân 視事四年召還,thị sự tứ niên triệu hoàn 九真人爲之立祠,cửu chân nhân vị chi lập từ 其生子置名皆曰任焉,kì sinh tử trí danh giai viết nhâm yên 嶺南文風始二守焉,lĩnh nam văn phong thuỷ nhị thú yên 己亥漢光武劉秀建武十五年,kỉ hợi hán quang vũ lưu tú kiến vũ thập ngũ niên 交趾太守蘇定爲政貪暴徵女王起兵攻之,giao chỉ thái thú tô định vi chính tham bạo trưng nữ vương khởi binh công chi 右属于漢自辛未至己亥凣一百四十九年,hữu thuộc vu hán tự tân mùi chí kỷ hợi phàm nhất bách tứ thập cửu niên 徵女王紀,trưng nữ vương kỷ 徵王,trưng vương 在位三年,tại vị tam niên 王甚雄勇逐蘇定建國稱王然以女主不能成再造之功,vương thậm hùng dũng trục tô định kiến quốc xưng vương nhiên dĩ nữ chủ bất năng thành tái tạo chi công 諱側姓徵,huý trắc tính trưng 本姓雒峯州麋冷縣雒將之女朱鳶縣詩索之妻也,bản tính lạc phong châu mê linh huyện lạc tướng chi nữ chu diên huyện thi sách chi thê dã 詩索亦雒將子两家子相爲婚姻綱目集覧以雒爲姓誤矣都麋冷麋音縻,thi sách diệc lạc tướng tử lưỡng gia tử tương vi hôn nhân cương mục tập lãm dĩ lạc vi tính ngộ hĩ đô mê linh mê âm mi 庚子元年漢建武十六年,canh tí nguyên niên hán kiến vũ thập lục niên 春二月王苦太守蘇定绳以法及讐定之殺其夫乃與其妹貳舉兵攻陷州治,xuân nhị nguyệt vương khổ thái thú tô định thằng dĩ pháp cập thù định chi sát kì phu nãi dữ kì muội nhị cử binh công hãm châu trị 定奔還,định bôn hoàn 南海九真日南合浦皆應之畧定嶺南六十,nam hải cửu chân nhật nam hợp phố giai ứng chi lược định lĩnh nam lục thập 五城自立爲王始稱徵姓焉,ngũ thành tự lập vi vương thuỷ xưng trưng tính yên 辛丑二年漢建武十七年,tân sửu nhị niên hán kiến vũ thập thất niên 春二月晦日食,xuân nhị nguyệt hối nhật thực 漢以徵氏稱王舉兵攻陷城邑邊郡苦之乃命長沙合浦及我交州具車船修橋道通障溪儲粮榖拜馬援爲伏波將軍以扶樂侯刘隆爲副來侵,hán dĩ trưng thị xưng vương cử binh công hãm thành ấp biên quận khổ chi nãi mệnh trường sa hợp phố cập ngã giao châu cụ xa thuyền tu kiều đạo thông chướng khê trữ lương cốc bái mã viện vi phục ba tướng quân dĩ phù lạc hầu lưu long vi phó lai xâm 壬寅三年漢建武十八年,nhâm dần tam niên hán kiến vũ thập bát niên 春正月馬援沿海而進隨山刊道千餘里至浪泊上羅城西街之西名浪泊與王戰,xuân chính nguyệt mã viện duyên hải nhi tiến tuỳ sơn san đạo thiên dư lí chí lãng bạc thượng la thành tây nhai chi tây danh lãng bạc dữ vương chiến 王見虜󰟨大張自度烏合之󰕛恐不能支退保禁溪禁溪史作金溪󰕛亦以王女子慮不能勝敵遂走散,vương kiến lỗ thế đại trương tự độ ô hợp chi chúng khủng bất năng chi thoái bảo cấm khê cấm khê sử tác kim khê chúng diệc dĩ vương nữ tử lự bất năng thắng địch toại tẩu tán 國統復絶,quốc thống phục tuyệt 黎文休曰徵側徵貳以女子一呼而九真日南合浦及嶺外六十五城皆應之其立國稱王易如反掌可見我越形勢足致覇王之業也,lê văn hưu viết trưng trắc trưng nhị dĩ nữ tử nhất hô nhi cửu chân nhật nam hợp phố cập lĩnh ngoại lục thập ngũ thành giai ứng chi kì lập quốc xưng vương dị như phản chưởng khả kiến ngã việt hình thế túc trí bá vương chi nghiệp dã 惜乎繼趙之後以至吳氏之前千餘年之間男子徒自低頭束手爲北人臣僕曾不愧二徵之女子吁可謂自棄矣,tích hồ kế triệu chi hậu dĩ chí ngô thị chi tiền thiên dư niên chi gian nam tử đồ tự đê đầu thúc thủ vi bắc nhân thần bộc tằng bất quý nhị trưng chi nữ tử hu khả vị tự khí hĩ 右徵女王起庚子終任寅凣三年,hữu trưng nữ vương khởi canh tí chung nhâm dần phàm tam niên 属東漢紀,thuộc đông hán kỷ 癸卯四年漢建武春正月十九年,quý mão tứ niên hán kiến vũ xuân chính nguyệt thập cửu niên 徵女王及其妹貳與漢,trưng nữ vương cập kì muội nhị dữ hán 兵拒戰势孤遂皆陷没,binh cự chiến thế cô toại giai hãm một 馬援追擊其餘󰕛都陽等,mã viện truy kích kì dư chúng đô dương đẳng 至居封縣降之乃立銅柱爲漢極𪽐,chí cư phong huyện hàng chi nãi lập đồng trụ vi hán cực giới 銅柱相傳在欽州古洞上,đồng trụ tương truyền tại khâm châu cổ lâu động thượng 援有誓云銅柱折交州滅我越人過其下每以石培之遂成丘陵恐其折也唐馬總又建二銅柱於漢故處記著馬德以其爲伏波之裔今未詳所在左右二江合有其一援以西于縣有户三萬三千因請分爲封溪望海二縣漢帝從之,viện hữu thệ vân đồng trụ triết giao châu diệt ngã việt nhân quá kì hạ mỗi dĩ thạch bồi chi toại thành khâu lăng khủng kì triết dã đường mã tổng hựu kiến nhị đồng trụ ư hán cố xứ ký trứ mã đức dĩ minh kì vi phục ba chi duệ kim vị tường sở tại tả hữu nhị giang hợp hữu kì nhất viện dĩ tây vu huyện hữu hộ tam vạn tam thiên nhân thỉnh phân vi phong khê vọng hải nhị huyện hán đế tòng chi 援又築蠒江城於封溪,viện hựu trúc trùng giang thành ư phong khê 其城圓如蠒故以爲名,kì thành viên như trùng cố dĩ vi danh 我越遂属于漢,ngã việt toại thuộc vu hán 後三年援還,hậu tam niên viện hoàn 土人哀慕徵女王立祠奉事之祠在福祿縣喝江社番禺舊地城亦有之,thổ nhân ai mộ trưng nữ vương lập từ phụng sự chi từ tại phúc lộc huyện hát giang xã phiên ngung cựu địa thành diệc hữu chi 史臣吳士連曰徵氏憤漢守之虐奮臂一呼而,sử thần ngô sĩ liên viết trưng thị phẫn hán thú chi ngược phấn tí nhất hô nhi 我越國統幾乎復合其英雄氣槩𡸈獨於生時建國稱王没後能捍灾禦患,ngã việt quốc thống cơ hồ phục hợp kì anh hùng khí khái khởi độc ư sinh thời kiến quốc xưng vương một hậu năng hãn tai ngự hoạn 凣遭灾傷水旱禱之無不應,phàm tao tai thương thuỷ hạn đảo chi vô bất ứng 徵妹亦然,trưng muội diệc nhiên 蓋女有士行而其雄勇之氣在天地間不以身之没而有餒也,cái nữ hữu sĩ hạnh nhi kì hùng dũng chi khí tại thiên địa gian bất dĩ thân chi một nhi hữu nỗi dã 大丈夫𡸈可不養其剛直正大之氣哉甲辰漢建武二十年,đại trượng phu khởi khả bất dưỡng kì cương trực chính đại chi khí tai giáp thìn hán kiến vũ nhị thập niên 自此以後歷漢明帝章帝和帝殤帝安帝凣五世共八十二年惟明帝時南陽人李善守日南以惠愛爲政𢙇來異俗,tự thử dĩ hậu lịch hán minh đế chương đế hoà đế thương đế an đế phàm ngũ thế cộng bát thập nhị niên duy minh đế thời nam dương nhân lí thiện thú nhật nam dĩ huệ ái vi chính hoài lai dị tục 遷九真太守,thiên cửu chân thái thú 丙子漢順帝保永和元年,bính tí hán thuận đế bảo vĩnh hoà nguyên niên 太守周僘以交州在九圍之外百,thái thú chu xưởng dĩ giao châu tại cửu vi chi ngoại bách 越之表上表請置方伯,việt chi biểu thượng biểu thỉnh trí phương bá 漢帝以僘爲刺史都監郡縣,hán đế dĩ xưởng vi thứ sử đô giám quận huyện 丁丑漢永和二年,đinh sửu hán vĩnh hoà nhị niên 日南象林蠻古越裳國界區憐等攻郡縣殺長吏,nhật nam tượng lâm man cổ việt thường quốc giới khu liên đẳng công quận huyện sát trưởng lại 交州刺史樊演發州兵及九真兵萬餘人救之兵士憚遠役,giao châu thứ sử phàn diễn phát châu binh cập cửu chân binh vạn dư nhân cứu chi binh sĩ đạn viễn dịch 秋七月二郡兵反攻府治其󰟨轉盛,thu thất nguyệt nhị quận binh phản công phủ trị kì thế chuyển thịnh 戊寅漢永和三年,mậu dần hán vĩnh hoà tam niên 夏五月侍御史賈昌與州郡併力討區憐等不克爲所攻圍歲餘兵毂不繼,hạ ngũ nguyệt thị ngự sử giả xương dữ châu quận tịnh lực thảo khu liên đẳng bất khắc vị sở công vi tuế dư binh cốc bất kế 漢帝召公卿百官及四府椽属問以方畧皆議遣將發荆楊,hán đế triệu công khanh bách quan cập tứ phủ chuyên thuộc vấn dĩ phương lược giai nghị khiển tướng phát kinh dương 兖豫四萬人赴之,duyện dự tứ vạn nhân phó chi 李固駁曰荆楊盗賊盤結不散長沙桂陽數被徵發如復擾動必更生患,lí cố bác viết kinh dương đạo tặc bàn kết bất tán trường sa quế dương sổ bị trưng phát như phục nhiễu động tất cánh sinh hoạn 兖豫之人遠赴萬里詔書迫促必𦤶叛亡,duyện dự chi nhân viễn phó vạn lí chiếu thư bách xúc tất trí phản vong 南州暑濕加以瘴癘致死亡者十必四五,nam châu thử thấp gia dĩ chướng lệ trí tử vong giả thập tất tứ ngũ 遠涉萬李士卒疲勞此至嶺南不復堪鬪,viễn thiệp vạn lí sĩ tốt bì lao thử chí lĩnh nam bất phục kham đấu 軍行日三十里而兖豫去日南九千餘里三百日乃到,quân hành nhật tam thập lí nhi duyện dự khứ nhật nam cửu thiên dư lí tam bách nhật nãi đáo 計人廪五升用米六十萬斛不計將吏驢馬之食,kê nhân lẫm ngũ thăng dụng mễ lục thập vạn hộc bất kê tướng lại lư mã chi thực 設軍所在死亡必󰕛既不足禦敵當復更發,thiết quân sở tại tử vong tất chúng ký bất túc ngự địch đương phục cánh phát 此爲刻割腹心以補四肢,thử vi khắc cát phúc tâm dĩ bổ tứ chi 九真日南相去千里發其吏民猶且弗堪况乃苦四州,cửu chân nhật nam tương khứ thiên lí phát kì lại dân do thả phất kham huống nãi khổ tứ châu 之卒以赴萬里之難哉前中郎將尹就討益州叛羗益州諺曰虜來尙可尹來殺我,chi tốt dĩ phó vạn lí chi nạn tai tiền trung lang tướng doãn tựu thảo ích châu phản dữu ích châu ngạn viết lỗ lai thượng khả doãn lai sát ngã 後就徵還以兵付判州張喬喬因其將吏旬日之間殄滅群道,hậu tựu trưng hoàn dĩ binh phó phán châu trương kiều kiều nhân kì tướng lại tuần nhật chi gian điễn diệt quần đạo 此發將無益之效州郡可任之驗也,thử phát tướng vô ích chi hiệu châu quận khả nhiệm chi nghiệm dã 宜更選有勇畧仁惠可任將帥者以爲刺史太守徙日南吏民北依交趾還募蠻夷使自相攻轉輸金帛以爲其資有能反間致降許以裂土之封,nghi cánh tuyển hữu dũng lược nhân huệ khả nhiệm tướng suý giả dĩ vi thứ sử thái thú tỉ nhật nam lại dân bắc y giao chỉ hoàn mộ man di sử tự tương công chuyển thâu kim bạch dĩ vi kì tư hữu năng phản gián trí hàng hứa dĩ liệt thổ chi phong 前并州刺史祝良性勇决張喬前在益州有破虜之功皆可任用,tiền tính châu thứ sử chúc lương tính dũng quyết trương kiều tiền tại ích châu hữu phá lỗ chi công giai khả nhiệm dụng 四府必從固議,tứ phủ tất tòng cố nghị 即拜良爲九真太守喬爲交州刺史,tức bái lương vi cửu chân thái thú kiều vi giao châu thứ sử 喬至開誠慰諭󰕛皆降服,kiều chí khai thành uý dụ chúng giai hàng phục 良單車到九真示以威信降者數萬人,lương đơn xa đáo cửu chân thị dĩ uy tín hàng giả sổ vạn nhân 甲申漢建康元年,giáp thân hán kiến khang nguyên niên 秋八月漢帝崩,thu bát nguyệt hán đế băng 冬十月日南復攻燒郡邑,đông thập nguyệt nhật nam phục công thiêu quận ấp 九真刺史夏方招降者而撫諭之,cửu chân thứ sử hạ phương chiêu hàng giả nhi phủ dụ chi 尋轉桂陽太守以劉藻代之,tầm chuyển quế dương thái thú dĩ lưu tảo đại chi 庚子漢桓帝志元嘉二年,canh tí hán hoàn đế chí nguyên gia nhị niên 冬十一月九真郡人復屯據日南󰕛轉強盛,đông thập nhất nguyệt cửu chân quận nhân phục đồn cứ nhật nam chúng chuyển cường thịnh 時夏方已徙桂陽太守因復拜爲刺史,thời hạ phương dĩ tỉ quế dương thái thú nhân phục bái vi thứ sử 方威惠素著及至日南眾聚萬餘人相率諸方降,phương uy huệ tố trứ cập chí nhật nam chúng tụ vạn dư nhân tương suất chư phương hàng 戊午漢灵帝宏光和元年,mậu ngọ hán linh đế hoành quang hoà nguyên niên 夏四月州人及烏滸蠻久爲亂牧,hạ tứ nguyệt châu nhân cập ô hử man cửu vi loạn mục 守周喁不能禦州人梁龍等因之起兵攻破郡縣有眾數萬人,thú chu ngung bất năng ngự châu nhân lương long đẳng nhân chi khởi binh công phá quận huyện hữu chúng sổ vạn nhân 辛酉漢光和四年,tân dậu hán quang hoà tứ niên 漢帝使蘭陵令會󰏲上󰔄人朱儁救喁,hán đế sử lan lăng lệnh cối kê thượng ngu nhân chu tuấn cứu ngung 道過本鄕募家兵及所調兵五千從两道入,đạo quá bản hương mộ gia binh cập sở điều binh ngũ thiên tòng lưỡng đạo nhập 先使人觀虚實宣揚威德以震動其心既而土郡兵逼進殺梁龍降者數萬人,tiên sử nhân quan hư thực tuyên dương uy đức dĩ chấn động kì tâm ký nhi thổ quận binh bức tiến sát lương long hàng giả sổ vạn nhân 甲子漢中平元年,giáp tí hán trung bình nguyên niên 州人屯兵執刺史周喁殺之遣人請闕數喁罪狀,châu nhân đồn binh chấp thứ sử chu ngung sát chi khiển nhân thỉnh khuyết sổ ngung tội trạng 漢帝聞之詔精選能吏,hán đế văn chi chiếu tinh tuyển năng lại 有司進東郡聊城人賈琮以爲刺史,hữu ti tiến đông quận liêu thành nhân giả tông dĩ vi thứ sử 琮初爲御史,tông sơ vi ngự sử 先是爲刺史者以,tiên thị vi thứ sử giả dĩ 其地有明珠翠羽犀象玳瑁異香美材之物率無清行財計盈給輙求遷代故吏民皆叛之,kì địa hữu minh châu thuý vũ tê tượng đồi mồi dị hương mĩ tài chi vật suất vô thanh hành tài kể doanh cấp triếp cầu thiên đại cố lại dân giai phản chi 及琮到部訊其叛狀僉曰前政賦歛深刻百姓莫不困乏京師遙遠無所告訴民不聊生故相聚以拒之非真叛也,cập tông đáo bộ tấn kì phản trạng thiêm viết tiền chính phú liễm thâm khắc bách tính mạc bất khốn phạp kinh sư dao viễn vô sở cáo tố dân bất liêu sinh cố tương tụ dĩ cự chi phi chân phản dã 琮乃遣人分行慰諭使各安其業招撫流亡蠲復賦歛,tông nãi khiển nhân phân hành uý dụ sử các an kì nghiệp chiêu phủ lưu vong quyên phục phú liễm 於是誅爲苛虐之魁首者簡良吏守諸郡縣,ư thị tru vi hà ngược chi khôi thủ giả giản lương lại thú chư quận huyện 百姓以安街巷爲之歌曰賈父來晚使我先反,bách tính dĩ an nhai hạng vi chi ca viết giả phụ lai vãn sử ngã tiên phản 今見清平不敢復反,kim kiến thanh bình bất cảm phục phản 琮任事三年徵拜議郎使李進代之李進我交州人,tông nhiệm sự tam niên trưng bái nghị lang sử lí tiến đại chi lí tiến ngã giao châu nhân 丙寅漢中平三年,bính dần hán trung bình tam niên 黎文休曰觀史至我越無主之時爲北人刺史之無清行者所困,lê văn hưu viết quan sử chí ngã việt vô chủ chi thời vị bắc nhân thứ sử chi vô thanh hành giả sở khốn 北京地遠無所告訴不覺愧感父集翼見精誠如後唐明宗時焚香祝天願天爲我越早生聖人自帝其國以免北人之侵漁者也,bắc kinh địa viễn vô sở cáo tố bất giác quý cảm phụ tập dục kiến tinh thành như hậu đường minh tông thời phần hương chúc thiên nguyện thiên vi ngã việt tảo sinh thánh nhân tự đế kì quốc dĩ miễn bắc nhân chi xâm ngư giả dã 右属于漢自癸卯至丙寅凣一百四十四年,hữu thuộc vu hán tự quý mão chí bính dần phàm nhất bách tứ thập tứ niên 士王紀,sĩ vương kỷ 士王在位四十年壽九十年王寬厚謙虚人心愛戴保全越之地以當三國之強既明且智足称賢君,sĩ vương tại vị tứ thập niên thọ cửu thập niên vương khoan hậu khiêm hư nhân tâm ái đái bảo toàn việt chi địa dĩ đương tam quốc chi cường ký minh thả trí túc xưng hiền quân 姓士諱燮字彦威蒼梧廣信人也,tính sĩ huý nhiếp tự ngạn uy thương ngô quảng tín nhân dã 其先魯國汶陽人也北朝王莽之亂避地于我越六世至王,kì tiên lỗ quốc vấn dương nhân dã bắc triều vương mãng chi loạn tị địa vu ngã việt lục thế chí vương 父賜漢桓帝時爲日南太守,phụ tứ hán hoàn đế thời vi nhật nam thái thú 王少游學漢京從穎川劉子奇治左氏春秋爲注解舉孝廉補尙書郎以公事免官父䘮闋音鈌盡也後舉荗才除巫陽令遷交州太守封龍度亭侯都󰱋漊漊一作樓,vương thiếu du học hán kinh tòng dĩnh xuyên lưu tử kì trị tả thị xuân thu vi chú giải cử hiếu liêm bổ thượng thư lang dĩ công sự miễn quan phụ tang khuyết âm khuyết tận dã hậu cử mậu tài trừ vu dương lệnh thiên giao châu thái thú phong long độ đình hầu đô doanh lâu lâu nhất tác lâu 即龍編後陳朝追封善感嘉應靈武大王,tức long biên hậu trần triều truy phong thiện cảm gia ứng linh vũ đại vương 丁卯元年漢中平四年王有第三人一鮪武,đinh mão nguyên niên hán trung bình tứ niên vương hữu đệ tam nhân nhất vị vũ 時刺史朱,thời thứ sử chu 符爲夷賊所殺州郡擾亂王乃表一領合浦太守鮪領九真太守武領南海太守,phù vị di tặc sở sát châu quận nhiễu loạn vương nãi biểu nhất lĩnh hợp phố thái thú vị lĩnh cửu chân thái thú vũ lĩnh nam hải thái thú 王噐禮寬厚謙虚下士國人愛之皆呼曰王,vương khí lễ khoan hậu khiêm hư hạ sĩ quốc nhân ái chi giai hô viết vương 漢之名士避難往依者以百數,hán chi danh sĩ tị nạn vãng y giả dĩ bách sổ 庚辰十四年漢献帝恊刺史李進上言於漢帝曰率土之濱莫非王臣今建安五年,canh thìn thập tứ niên hán hiến đế hiệt thứ sử lí tiến thượng ngôn ư hán đế viết suất thổ chi tân mạc phi vương thần kim kiến an ngũ niên 登仕朝廷皆中州之士未嘗奬勸遠人,đăng sĩ triều đình giai trung châu chi sĩ vị thường tưởng khuyến viễn nhân 辭意感切多所援引,từ ý cảm thiết đa sở viện dẫn 漢帝詔我州之有孝廉荗才許除補属州長吏不得任中州,hán đế chiếu ngã châu chi hữu hiếu liêm mậu tài hứa trừ bổ thuộc châu trưởng lại bất đắc nhậm trung châu 進復上疏曰所舉孝廉請與十二州博士以人才專對,tiến phục thượng sớ viết sở cử hiếu liêm thỉnh dữ thập nhị châu bác sĩ dĩ nhân tài chuyên đối 而有司恐遠人虚誕毀折中朝不許,nhi hữu ti khủng viễn nhân hư đản huỷ triết trung triều bất hứa 時我越人李琴宿衛在臺遂邀鄕人卜龍等五六人當正元萬國朝會之目俯伏殿庭曰皇恩不均,thời ngã việt nhân lí cầm túc vệ tại đài toại yêu hương nhân bốc long đẳng ngũ lục nhân đương chính nguyên vạn quốc triều hội chi mục phủ phục điện đình viết hoàng ân bất quân 有司問其故琴曰南越遷遠不爲皇天所覆后土所載故甘雨不降凉風不飛,hữu ti vấn kì cố cầm viết nam việt thiên viễn bất vi hoàng thiên sở phú hậu thổ sở tải cố cam vũ bất giáng lương phong bất phi 辭意懇苦,từ ý khẩn khổ 詔慰勞之以我荗才一人爲夏陽令孝廉一人爲六合令琴交州人後李琴仕至司隷校尉張重爲金城太守,chiếu uý lạo chi dĩ ngã mậu tài nhất nhân vi hạ dương lệnh hiếu liêm nhất nhân vi lục hợp lệnh cầm giao châu nhân hậu lí cầm sĩ chí tư lệ hiệu uý trương trọng vi kim thành thái thú 則我越人才得與漢人同選者李琴李進有以開之也,tắc ngã việt nhân tài đắc dữ hán nhân đồng tuyển giả lí cầm lí tiến hữu dĩ khai chi dã 重日南人初入洛正旦大會晋明帝曰日南北視日耶重對曰今郡中有雲者不必有其實至於風氣暄暖日影仰於生民之,trọng nhật nam nhân sơ nhập lạc chính đán đại hội tấn minh đế viết nhật nam bắc thị nhật da trọng đối viết kim quận trung hữu vân giả bất tất hữu kì thực chí ư phong khí huyên noãn nhật ảnh ngưỡng ư sinh dân chi 上則有之矣按宋文帝元嘉中南征林邑五月立表望之日在表北九寸一分交州影在表南三寸三分交州去洛水六七千餘里表取其絃直當下千里唐開元十二年測交州夏至影在表南三寸三分與元嘉所測同王充論衡曰日南郡去洛且萬里爲日南李筌曰安南府至長安七千二百五十里孟琯云以四方揆之安南適當中國表地耳,thượng tắc hữu chi hĩ án tống văn đế nguyên gia trung nam chinh lâm ấp ngũ nguyệt lập biểu vọng chi nhật tại biểu bắc cửu thốn nhất phân giao châu ảnh tại biểu nam tam thốn tam phân giao châu khứ lạc thuỷ lục thất thiên dư lí biểu thủ kì huyền trực đương hạ thiên lí đường khai nguyên thập nhị niên trắc giao châu hạ chí ảnh tại biểu nam tam thốn tam phân dữ nguyên gia sở trắc đồng vương sung luận hành viết nhật nam quận khứ lạc thả vạn lí vi nhật nam lí thuyên viết an nam phủ chí trường an thất thiên nhị bách ngũ thập lí mạnh quản vân dĩ tứ phương quỹ chi an nam thích đương trung quốc biểu địa nhĩ 史臣吳士連曰君子於辭不可已也,sử thần ngô sĩ liên viết quân tử ư từ bất khả dĩ dã 昔𩱛蔑如無辭則終與草木俱腐矣,tích tông miệt như vô từ tắc chung dữ thảo mộc cụ hủ hĩ 李琴苟無辭何以見用於世而我越英特之才北人安得而知之哉辭之不可已也如此夫,lí cầm cẩu vô từ hà dĩ kiến dụng ư thế nhi ngã việt anh đặc chi tài bắc nhân an đắc nhi tri chi tai từ chi bất khả dĩ dã như thử phù 雖然此特爲人才論若顔閔則無是言矣,tuy nhiên thử đặc vi nhân tài luận nhược nhan mẫn tắc vô thị ngôn hĩ 丁亥二十一年漢建安十二年,đinh hợi nhị thập nhất niên hán kiến an thập nhị niên 漢袁徽遺尙書令荀彧書曰交州士府君既學問優博又達於從政處大亂之中保全一郡二十餘年彊場無事民不失業羈旅之徒皆蒙其慶雖竇融保河西曷以加之,hán viên huy di thượng thư lệnh tuân úc thư viết giao châu sĩ phủ quân ký học vấn ưu bác hựu đạt ư tòng chính xử đại loạn chi trung bảo toàn nhất quận nhị thập dư niên cường trường vô sự dân bất thất nghiệp ký lữ chi đồ giai mông kì khánh tuy đậu dung bảo hà tây hạt dĩ gia chi 官事少閑輙玩書傳,quan sự thiểu nhàn triếp ngoạn thư truyện 春秋左氏傳凣簡籍無徵輙以咨問即傳諸疑皆有師説意思詳密,xuân thu tả thị truyện phàm giản tịch vô trưng triếp dĩ tư vấn tức truyện chư nghi giai hữu sư thuyết ý tư tường mật 又尙書古今大義詳備,hựu thượng thư cổ kim đại nghĩa tường bị 兄弟並爲列郡雄長一州偏在萬里威尊無上,huynh đệ tịnh vi liệt quận hùng trưởng nhất châu thiên tại vạn lí uy tôn vô thượng 出入鳴鍾磬備具威儀笳皷箫吹車騎满道胡人夾轂焚香者常有數十妻妾居輜軿子弟從,xuất nhập minh chung khánh bị cụ uy nghi già cổ tiêu xuy xa kị mãn đạo hồ nhân giáp cốc phần hương giả thường hữu sổ thập thê thiếp cư truy bỉnh tử đệ tòng 兵騎當時貴重震服百蠻尉佗不能逾也,binh kị đương thời quý trọng chấn phục bách man uý đà bất năng du dã 徽時寓交州,huy thời ngụ giao châu 及漢帝遣張津爲刺史津守任在漢津建安六年,cập hán đế khiển trương tân vi thứ sử tân thú nhiệm tại hán tân kiến an lục niên 好鬼神事常著絳鄚頭巾皷琴燒香讀道書云可以助化爲其將區景所殺而荆州牧劉表遣零陵令賴恭代津,hiếu quỷ thần sự thường trữ giáng mạc đầu cân cổ cầm thiêu hương độc đạo thư vân khả dĩ trợ hoá vị kì tướng khu cảnh sở sát nhi kinh châu mục lưu biểu khiển linh lăng lệnh lại cung đại tân 漢帝聞津死賜王玺書曰交州絶域南󰅾江海上恩不宣下義壅塞如逆賊劉表又遣賴恭窺看南土今以卿爲綏南中郎將董督七郡領交州太守如故,hán đế văn tân tử tứ vương tỉ thư viết giao châu tuyệt vực nam đái giang hải thượng ân bất tuyên hạ nghĩa ung tắc như nghịch tặc lưu biểu hựu khiển lại cung khuy khán nam thổ kim dĩ khanh vi tuy nam trung lang tướng đổng đốc thất quận lĩnh giao châu thái thú như cố 王遣吏張旻奉貢請漢京都,vương khiển lại trương mân phụng cống thỉnh hán kinh đô 是時天下䘮亂道路斷絶而王不廢職貢,thị thời thiên hạ tang loạn đạo lộ đoạn tuyệt nhi vương bất phế chức cống 漢帝復下詔拜安遠,hán đế phục hạ chiếu bái an viễn 將軍封龍度亭侯,tướng quân phong long độ đình hầu 後蒼梧太守吳巨與恭相失舉兵逐之恭走還零陵,hậu thương ngô thái thú ngô cự dữ cung tương thất cử binh trục chi cung tẩu hoàn linh lăng 庚寅二十四年漢建安十五年,canh dần nhị thập tứ niên hán kiến an thập ngũ niên 吳王孫權遣步隲爲交州刺史,ngô vương tôn quyền khiển bộ chất vi giao châu thứ sử 隲到王率兄弟奉承節度,chất đáo vương suất huynh đệ phụng thừa tiết độ 吳王加王左將軍,ngô vương gia vương tả tướng quân 後王遣子𢌃魚錦反入質於吳吳王以爲武昌太守,hậu vương khiển tử ngẩm ngư cẩm phiên nhập chất ư ngô ngô vương dĩ vi vũ xương thái thú 王諸子在南者皆拜中郎將,vương chư tử tại nam giả giai bái trung lang tướng 王又誘導益州豪姓雍闓可亥反等率郡民人使遙東附吳,vương hựu dụ đạo ích châu hào tính ung khải khả hợi phiên đẳng suất quận dân nhân sử dao đông phụ ngô 吳王益嘉之遷衛將軍封龍編侯,ngô vương ích gia chi thiên vệ tướng quân phong long biên hầu 王每遣使請吳𦤶雜香細葛輙以千數,vương mỗi khiển sứ thỉnh ngô trí tạp hương tế cát triếp dĩ thiên sổ 明珠大貝琉璃翠羽瑇瑁犀象之珍奇,minh châu đại bối lưu li thuý vũ đại mồi tê tượng chi chân kì 及異果蕉椰龍眼之属無歲不至又貢馬凣數百匹,cập dị quả tiêu da long nhãn chi thuộc vô tuế bất chí hựu cống mã phàm sổ bách sất 吳王作書後加寵賜以慰答之,ngô vương tác thư hậu gia sủng tứ dĩ uý đáp chi 黎文休曰士王能有寬厚謙下士得人親愛而致一時之貴盛,lê văn hưu viết sĩ vương năng hữu khoan hậu khiêm hư hạ sĩ đắc nhân thân ái nhi trí nhất thời chi quý thịnh 又能明義識時雖才勇不及趙武帝而屈節事大以保全疆土可謂智矣,hựu năng minh nghĩa thức thời tuy tài dũng bất cập triệu vũ đế nhi khuất tiết sự đại dĩ bảo toàn cương thổ khả vị trí hĩ 惜其嗣子弗克負荷先業使越土宇既皆全盛而復分裂悲夫丙午四十年漢後主禪建興四年吳孫權黄武五年,tích kì tự tử phất khắc phụ hà tiên nghiệp sử việt thổ vũ ký giai toàn thịnh nhi phục phân liệt bi phu bính ngọ tứ thập niên hán hậu chúa thiền kiến hưng tứ niên ngô tôn quyền hoàng vũ ngũ niên 王薨,vương hoăng 初王嘗病死三日僊人董奉與藥一丸以水含服捧其頭摇,sơ vương thường bệnh tử tam nhật tiên nhân đổng phụng dữ dược nhất hoàn dĩ thuỷ hàm phục bổng kì đầu dao 捎之少頃即開目動手顔色漸平復明日旋能起坐四日復能誤遂復常,sao chi thiểu khoảnh tức khai mục động thủ nhan sắc tiềm bình phục minh nhật toàn năng khởi toạ tứ nhật phục năng ngộ toại phục thường 奉字昌異侯官人見列仙傳候官縣名在福州,phụng tự xương dị hầu quan nhân kiến liệt tiên truyện hầu quan huyện danh tại phúc châu 史臣吳士連曰我國通詩書習禮樂爲文献之󰘊自士王始其功德𡸈特施於當時而有以遠及於後代𡸈不盛矣哉子之不肖乃子之罪爾,sử thần ngô sĩ liên viết ngã quốc thông thi thư tập lễ nhạc vi văn hiến chi bang tự sĩ vương thuỷ kì công đức khởi đặc thí ư đương thời nhi hữu dĩ viễn cập ư hậu đại khởi bất thịnh hĩ tai tử chi bất tiếu nãi tử chi tội nhĩ 世傳王既塟之後至晋末凣百六十餘年林邑人入寇掘發王塚見其體靣如生大惧乃復封瘗土人以爲神立廟事之號士王僊,thế truyền vương ký táng chi hậu chí tấn mạt phàm bách lục thập dư niên lâm ấp nhân nhập khấu quật phát vương trủng kiến kì thể diện như sinh đại cụ nãi phục phong ế thổ nhân dĩ vi thần lập miếu sự chi hiệu sĩ vương tiên 盖其英氣不朽所以能爲神也,cái kì anh khí bất hủ sở dĩ năng vi thần dã 神祠在舊城龍編,thần từ tại cựu thành long biên 右士王起丁卯終丙午凡四十年,hữu sĩ vương khởi đinh mão chung bính ngọ phàm tứ thập niên 大越史記外紀全書卷之三終,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi tam chung 大越史記外紀全書卷之四,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi tứ 属吳晋宋齊梁紀,thuộc ngô tấn tống tề lương kỷ 丁未漢建興五年吳黄武六年,đinh mùi hán kiến hưng ngũ niên ngô hoàng vũ lục niên 吳主聞士王薨以交州懸遠乃分合浦以北属廣州吕岱爲刺史合浦以南属交州戴良爲刺史,ngô chủ văn sĩ vương hoăng dĩ giao châu huyền viễn nãi phân hợp phố dĩ bắc thuộc quảng châu lữ đại vi thứ sử hợp phố dĩ nam thuộc giao châu đái lương vi thứ sử 又遣陳時大王爲太守,hựu khiển trần thì đại vương vi thái thú 岱留南海,đại lưu nam hải 良與時俱前行,lương dữ thì cụ tiền hành 到合浦而王子徽以自署為太守發宗兵拒之,đáo hợp phố nhi vương tử huy dĩ tự thự vi thái thú phát tông binh cự chi 漢未宗室相亂南人率宗室相聚爲兵以自衛故名宗兵,hán vị tôn thất tương loạn nam nhân suất tôn thất tương tụ vi binh dĩ tự vệ cố danh tông binh 良留合浦,lương lưu hợp phố 王吏桓鄰叩頭諫徽迎良徽怒笞殺鄰,vương lại hoàn lân khấu đầu gián huy nghênh lương huy nộ si sát lân 史臣吳士連曰自古殺諫臣未有不亡者,sử thần ngô sĩ liên viết tự cổ sát gián thần vị hữu bất vong giả 陳殺,trần sát 洩冶齊殺孤喧陳齊事可鑒也以此垂戒,tiết dã tề sát cô huyên trần tề sự khả giám dã dĩ thử thuỳ giới 猶有殺諫臣如士徽者繼統不旋踵而死亡宜哉,do hữu sát gián thần như sĩ huy giả kế thống bất toàn chủng nhi tử vong nghi tai 鄰兄子治發合宗兵擊徽,lân huynh tử trị phát hợp tông binh kích huy 徽閉城門自守,huy bế thành môn tự thủ 治等攻之數月不能下乃和親各罷兵,trị đẳng công chi sổ nguyệt bất năng hạ nãi hoà thân các bãi binh 而吕岱奉吳詔誅徽自廣州將兵畫夜馳入合浦與良俱前誘士王之子中郎將匡與徽説令伏罪雖失郡守保無他憂,nhi lữ đại phụng ngô chiếu tru huy tự quảng châu tướng binh hoạch dạ trì nhập hợp phố dữ lương cụ tiền dụ sĩ vương chi tử trung lang tướng khuông dữ huy thuyết lệnh phục tội tuy thất quận thú bảo vô tha ưu 岱尋匡後至,đại tầm khuông hậu chí 徽兄祗弟幹頌等六人内袒迎岱,huy huynh chi đệ cán tụng đẳng lục nhân nội đản nghênh đại 岱微服前至郡下,đại vi phục tiền chí quận hạ 明早施帳幔請徽兄弟以次入,minh tảo thí trướng mạn thỉnh huy huynh đệ dĩ thứ nhập 賓客满座岱起擁節讀詔數徽罪過左右因反,tân khách mãn toà đại khởi ủng tiết độc chiếu sổ huy tội quá tả hữu nhân phản 縛以出皆斬之傳首武昌,phọc dĩ xuất giai trảm chi truyền thủ vũ xương 史臣吳士連曰士徽父薨不請命自立又發兵拒命義固當討然,sử thần ngô sĩ liên viết sĩ huy phụ hoăng bất thỉnh mệnh tự lập hựu phát binh cự mệnh nghĩa cố đương thảo nhiên 吕岱誘之史降而殺之非也,lữ đại dụ chi sử hàng nhi sát chi phi dã 夫信者國之寶也,phù tín giả quốc chi bảo dã 徽既降縛送武昌使生殺出於上威信行乎下不亦善乎孫盛曰柔遠能邇莫善於信,huy ký hàng phọc tống vũ xương sử sinh sát xuất ư thượng uy tín hành hồ hạ bất diệc thiện hồ tôn thịnh viết nhu viễn năng nhĩ mạc thiện ư tín 吕岱殺降邀功君子非之以是知吕氏之不延也信哉,lữ đại sát hàng yêu công quân tử phi chi dĩ thị tri lữ thị chi bất diên dã tín tai 一鮪匡後出吳主原其罪及王贅子𢌃皆免爲庶人,nhất vị khuông hậu xuất ngô chủ nguyên kì tội cập vương chuế tử ngẩm giai miễn vi thứ nhân 數一鮪坐法誅唯匡先病殁,sổ tuế nhất vị toạ pháp tru duy khuông tiên bệnh một 及𢌃卒徽大,cập ngẩm tốt huy đại 將甘醴及桓治率吏民共攻岱岱擊破之,tướng cam lễ cập hoàn trị suất lại dân cộng công đại đại kích phá chi 於是除廣州復爲交州如故,ư thị trừ quảng châu phục vi giao châu như cố 岱進攻九真斬獲以萬數,đại tiến công cửu chân trảm hoạch dĩ vạn sổ 辛亥漢建興九年吳黄武三年,tân hợi hán kiến hưng cửu niên ngô hoàng vũ tam niên 吳武陵五溪蠻反,ngô vũ lăng ngũ khê man phản 主以南土清定召刺史吕岱還,ngô chủ dĩ nam thổ thanh định triệu thứ sử lữ đại hoàn 合浦太守薜綜上疏曰昔帝舜南巡崩於蒼梧秦置桂林南海象郡則四國内属久矣,hợp phố thái thú tiết tống thượng sớ viết tích đế thuấn nam tuần băng ư thương ngô tần trí quế lâm nam hải tượng quận tắc tứ quốc nội thuộc cửu hĩ 趙佗起於番禺懷服百越之君珠崖之南是也,triệu đà khởi ư phiên ngung hoài phục bách việt chi quân châu nhai chi nam thị dã 孝武誅吕嘉開九郡設交趾刺史徙中國罪人雜居其閒稍使學書粗通禮化,hiếu vũ tru lữ gia khai cửu quận thiết giao chỉ thứ sử tỉ trung quốc tội nhân tạp cư kì nhàn sao sử học thư thô thông lễ hoá 及昔光守交趾任延守九真建立學號道以禮義,cập tích quang thú giao chỉ nhâm diên thú cửu chân kiến lập học hiệu đạo dĩ lễ nghĩa 由此而降四百,do thử nhi giáng tứ bách 餘年民似有類,dư niên dân tự hữu loại 然土廣人眾险阻山林易以爲乱,nhiên thổ quảng nhân chúng hiểm trở sơn lâm dị dĩ vi loạn 臣所見南海黄盖爲日南太守下車以供設不備撾殺主簿仍見驅逐,thần sở kiến nam hải hoàng cái vi nhật nam thái thú hạ xa dĩ cung thiết bất bị qua sát chủ bạ nhưng kiến khu trục 九真太守詹萌爲妻父周京并請大吏,cửu chân thái thú đam manh vị thê phụ chu kinh tịnh thỉnh đại lại 酒酣作樂功曹潘歆起舞属京不起歆欲迫強萌怒殺歆,tửu hàm tác nhạc công tào phan hâm khởi vũ chúc kinh bất khởi hâm dục bách cưỡng manh nộ sát hâm 歆弟率眾攻萌,hâm đệ suất chúng công manh 故交趾太守士燮遣兵討之不克,cố giao chỉ thái thú sĩ nhiếp khiển binh thảo chi bất khắc 會刺史朱符多以鄕人󰔄褒劉彦之徒分作長吏侵漁百姓黄魚一尾牧稻一斛,hội thứ sử chu phù đa dĩ hương nhân ngu bao lưu ngạn chi đồ phân tác trưởng lại xâm ngư bách tính hoàng ngư nhất vĩ mục đạo nhất hộc 百姓怨判出攻州郡符走入海,bách tính oán phán xuất công châu quận phù tẩu nhập hải 步隲以次鉏治紀綱適定,bộ chất dĩ thứ sừ trị kỷ cương thích định 後吕岱平士徽亂改置長吏章明王綱威,hậu lữ đại bình sĩ huy loạn cải trí trưởng lại chương minh vương cương uy 加萬里大小承風,gia vạn lí đại tiểu thừa phong 由此觀之綏邊撫裔實在其人,do thử quan chi tuy biên phủ duệ thực tại kì nhân 伯牧之任宜擇清流,bá mục chi nhiệm nghi trạch thanh lưu 荒服之外禍福尤甚,hoang phục chi ngoại hoạ phúc vưu thậm 今交州雖云粗定尙有高凉宿賊其南海蒼梧鬱林珠崖四郡未綏聚作寇盗,kim giao châu tuy vân thô định thượng hữu cao lương túc tặc kì nam hải thương ngô uất lâm châu nhai tứ quận vị tuy tụ tác khấu đạo 若岱不復南新刺史宜擇精密方畧智計之人以撫按之庶可補緼,nhược đại bất phục nam tân thứ sử nghi trạch tinh mật phương lược trí kế chi nhân dĩ phủ án chi thứ khả bổ uẩn 但中人近守常法無奇數異術則郡惡日滋,đãn trung nhân cận thủ thường phép vô kì số dị thuật tắc quận ác nhật tư 吳王拜岱鎮南將軍進封番禺侯一云封魏郡陵厲公,ngô vương bái đại trấn nam tướng quân tiến phong phiên ngung hầu nhất vân phong nguỵ quận lăng lệ công 戊辰漢延熹十一年,mậu thìn hán diên hi thập nhất niên 吳永安元年,ngô vĩnh an nguyên niên 九真復攻陷城邑州郡騷動,cửu chân phục công hãm thành ấp châu quận tao động 吳主以衡陽督軍都尉陵胤一云陵商爲刺使兼校尉,ngô chủ dĩ hành dương đốc quân đô uý lăng dận nhất vân lăng thương vi thứ sử kiêm hiệu uý 胤入境諭以恩信降者三萬餘家州境復清,dận nhập cảnh dụ dĩ ân tín hàng giả tam vạn dư gia châu cảnh phục thanh 後九真郡女趙嫗嫗乳長三尺施於背後常乘象頭與敵交戰,hậu cửu chân quận nữ triệu ẩu ẩu nhũ trường tam xích thí ư bối hậu thường thừa tượng đầu dữ địch giao chiến 聚眾攻掠郡縣,tụ chúng công lược quận huyện 胤平之,dận bình chi 交趾志九真山中有趙妹女子乳長三尺不嫁結黨剽掠郡縣常著金褐齒屣據象頭鬪戰死面爲神,giao chỉ chí cửu chân sơn trung hữu triệu muội nữ tử nhũ trường tam xích bất giá kết đảng phiêu lược quận huyện thường trước kim hạt xỉ tỉ cứ tượng đầu đấu chiến tử diện vi thần 癸未漢炎興元年吳永安十六年,quý mùi hán viêm hưng nguyên niên ngô vĩnh an thập lục niên 春三月初吳以孫諝爲交州太守諝貪暴爲百姓患,xuân tam nguyệt sơ ngô dĩ tôn tư vi giao châu thái thú tư tham bạo vi bách tính hoạn 至是吳主遣鄧詢至郡,chí thị ngô chủ khiển đặng tuân chí quận 詢又擅調孔雀三十隻送建業,tuân hựu thiện điều khổng tước tam thập chích tống kiến nghiệp 民憚遠役因謀作亂,dân đạn viễn dịch nhân mưu tác loạn 夏四月郡吏吕興殺諝及詢而請太守及兵於晋,hạ tứ nguyệt quận lại lữ hưng sát tư cập tuân nhi thỉnh thái thú cập binh ư tấn 按綱目云請吏於魏明年魏禪位干晋則魏亦晋也,án cương mục vân thỉnh lại ư nguỵ minh niên nguỵ thiền vị can tấn tắc nguỵ diệc tấn dã 九真日南皆應之,cửu chân nhật nam giai ứng chi 是歲,thị tuế 漢亡,hán vong 甲申魏主曹奂咸熙元年吳主孫皓元興元年,giáp thân nguỵ chủ tào hoán hàm hi nguyên niên ngô chủ tôn hạo nguyên hưng nguyên niên 秋七月吳分交州置廣州,thu thất nguyệt ngô phân giao châu trí quảng châu 時吳已附于晋,thời ngô dĩ phụ vu tấn 晋以吕興爲安南將軍都督交州諸軍事以南中監軍霍弋遙領交州刺史得以便宜選用長吏,tấn dĩ lữ hưng vi an nam tướng quân đô đốc giao châu chư quân sự dĩ nam trung giám quân hoắc dặc dao lĩnh giao châu thứ sử đắc dĩ tiện nghi tuyển dụng trưởng lại 弋表爨谷一曰焚谷爲太守率牙門董元王素等將兵助興未至興爲功曹李統所殺,dặc biểu thoán cốc nhất viết phần cốc vi thái thú suất nha môn đổng nguyên vương tố đẳng tương binh trợ hưng vị chí hưng vị công tào lí thống sở sát 谷死之一云谷病卒,cốc tử chi nhất vân cốc bệnh tốt 乙酉晋武帝司馬炎泰始元年吳甘露元年,ất dậu tấn vũ đế tư mã viêm thái thuỷ nguyên niên ngô cam lộ nguyên niên 晉帝遣巴西馬融代興,tấn đế khiển ba tây mã dung đại hưng 融病卒,dung bệnh tốt 弋又遣揵爲陽稷代融爲太守,dặc hựu khiển kiện vi dương tắc đại dung vi thái thú 戊子晉太始四年吳寶鼎三年,mậu tí tấn thái thuỷ tứ niên ngô bảo đỉnh tam niên 吳以劉俊爲刺史,ngô dĩ lưu tuấn vi thứ sử 俊與大都督修稷將軍顧容前後三攻交州,tuấn dữ đại đô đốc tu tắc tướng quân cố dung tiền hậu tam công giao châu 稷皆拒破之,tắc giai cự phá chi 鬱林九真皆附於稷,uất lâm cửu chân giai phụ ư tắc 稷選將軍毛靈董元攻合浦戰於古城即合浦城也,tắc tuyển tướng quân mao linh đổng nguyên công hợp phố chiến ư cổ thành tức hợp phố thành dã 大破吳兵殺劉俊修稷餘兵散還合浦稷因表靈爲鬱林太守元爲九真太守,đại phá ngô binh sát lưu tuấn tu tắc dư binh tán hoàn hợp phố tắc nhân biểu linh vi uất lâm thái thú nguyên vi cửu chân thái thú 己丑晉泰始五年吳建衡元年,kỉ sửu tấn thái thuỷ ngũ niên ngô kiến hành nguyên niên 冬十月吳遣監軍󰔄氾威南將軍薜珝蒼吳太守丹陽陶璜從荆州道監軍李鼎督軍徐存從建安海道皆會合浦以擊稷李鼎一作李朂,đông thập nguyệt ngô khiển giám quân ngu phiếm uy nam tướng quân tiết hủ thương ngô thái thú đan dương đào hoàng tòng kinh châu đạo giám quân lí đỉnh đốc quân từ tồn tòng kiến an hải đạo giai hội hợp phố dĩ kích tắc lí đỉnh nhất tác lí húc 辛卯晉泰始七年吳建衡三年,tân mão tấn thái thuỷ thất niên ngô kiến hành tam niên 夏四月󰔄氾薜珝陶㱕拒稷戰,hạ tứ nguyệt ngu phiếm tiết hủ đào hoàng cự tắc chiến 于汾水璜敗退保合浦亡其二將,vu phần thuỷ hoàng bại thoái bảo hợp phố vong kì nhị tướng 珝怒謂璜曰若自表討賊而䘮二帥其責安在璜曰下官不得先其意諸軍不相順故致敗耳,hủ nộ vị hoàng viết nhược tự biểu thảo tặc nhi táng nhị soái kì trách an tại hoàng viết hạ quan bất đắc tiên kì ý chư quân bất tương thuận cố trí bại nhĩ 珝怒未解欲引軍還,hủ nộ vị giải dục dẫn quân hoàn 是夜璜以兵數百襲董元獲其寶物船戰而歸,thị dạ hoàng dĩ binh sổ bách tập đổng nguyên hoạch kì bảo vật thuyền chiến nhi quy 珝廼謝之以璜領交州爲前部都督,hủ nãi tạ chi dĩ hoàng lĩnh giao châu vi tiền bộ đô đốc 璜復從海道出其不意逕至州,hoàng phục tòng hải đạo xuất kì bất ý kính chí châu 元拒之諸將欲戰璜疑斷橋内有伏兵迺别列長㦸於其後,nguyên cự chi chư tướng dục chiến hoàng nghi đoạn kiều nội hữu phục binh nãi biệt liệt trưởng kích ư kì hậu 兵繩接元僞退璜追之伏兵果出,binh thằng tiếp nguyên nguỵ thoái hoàng truy chi phục binh quả xuất 長㦸逆之大破元等殺元以前所得船貨寶反土物錦數千疋遺扶嚴賊帥良齊,trường kích nghịch chi đại phá nguyên đẳng sát nguyên dĩ tiền sở đắc thuyền hoá bảo phản thổ vật cẩm sổ thiên sơ di phù nghiêm tặc soái lương tề 齊將萬,tề tương vạn 餘人助璜,dư nhân trợ hoàng 時楊稷以其將王素代元元勇將解系同在城内,thời dương tắc dĩ kì tướng vương tố đại nguyên nguyên dũng tướng giải hệ đồng tại thành nội 璜使弟象爲書與系又使象騎鞀車皷吹導從而行,hoàng sử đệ tượng vi thư dữ hệ hựu sử tượng kị đào xa cổ suy đạo tòng nhi hành 素等曰彼象尙如此系必有去志,tố đẳng viết bỉ tượng thượng như thử hệ tất hữu khứ chí 乃殺系,nãi sát hệ 珝璜遂陷州,hủ hoàng toại hãm châu 吳因用璜爲刺使,ngô nhân dụng hoàng vi thứ sử 璜有謀策周窮好施得人心故人人樂爲之用所至有功,hoàng hữu mưu sách chu cùng hảo thí đắc nhân tâm cố nhân nhân lạc vi chi dụng sở chí hữu công 先是晉帝以楊稷爲交州刺史毛冕爲太守印綏未到而稷冕先已敗死,tiên thị tấn đế dĩ dương tắc vi giao châu thứ sử mao miện vi thái thú ấn tuy vị đáo nhi tắc miện tiên dĩ bại tử 因贈稷冕及松能松能無所考并爲關内侯,nhân tặng tắc miện cập tùng năng tùng năng vô sở khảo tịnh vi quan nội hầu 九真郡功曹李祚保郡内附晉璜遣將攻之不克,cửu chân quận công tào lí tộ bảo quận nội phụ tấn hoàng khiển tướng công chi bất khắc 祚舅黎桓一云黎明隨軍遣祚降祚乃答曰舅,tộ cữu lê hoàn nhất vân lê minh tuỳ quân khiển tộ hàng tộ nãi đáp viết cữu 自吳將祚自晉臣惟力是視耳,tự ngô tướng tộ tự tấn thần duy lực thị thị nhĩ 踰時乃拨,du thời nãi bạt 史臣吳士連曰守土之臣能以李祚之心爲心可謂忠於所事矣,sử thần ngô sĩ liên viết thủ thổ chi thần năng dĩ lí tộ chi tâm vi tâm khả vị trung ư sở sự hĩ 吳主以璜爲刺史持節都督交州諸軍事,ngô chủ dĩ hoàng vi thứ sử trì tiết đô đốc giao châu chư quân sự 前將軍州牧武平九德新昌土地险阻夷獠剄悍歷世不實璜征討平之開置三郡及九郡属國三十餘縣,tiền tướng quân châu mục vũ bình cửu đức tân xương thổ địa hiểm trở di liêu hĩnh hãn lịch thế bất thực hoàng chinh thảo bình chi khai trí tam quận cập cửu quận thuộc quốc tam thập dư huyện 吳徵璜爲武昌都督以合浦太守修元代之,ngô trưng hoàng vi vũ xương đô đốc dĩ hợp phố thái thú tu nguyên đại chi 土人請留璜以千數於是遣還舊任,thổ nhân thỉnh lưu hoàng dĩ thiên sổ ư thị khiển hoàn cựu nhiệm 及吳主既降晉手書遣馬息融勅㱕歸順,cập ngô chủ ký hàng tấn thủ thư khiển mã tức dung sắc hoàng quy thuận 㱕流涕數日遣使送印,hoàng lưu thế sổ nhật khiển sứ tống ấn 綬詣洛陽,thụ nghệ lạc dương 晉帝詔復其職封宛陵侯改冠軍將軍,tấn đế chiếu phục kì chức phong uyển lăng hầu cải quán quân tướng quân 璜在州三十年威惠素著爲殊俗所慕,hoàng tại châu tam thập niên uy huệ tố trứ vi thù tục sở mộ 及卒舉州啼哭如䘮慈親,cập tốt cử châu đề khốc như tang từ thân 晉帝以員外郎散騎常侍吳彦爲都督刺史,tấn đế dĩ viên ngoại lang tán kị thường thị ngô ngạn vi đô đốc thứ sử 初璜之死九真戍兵作亂逐太守其渠帥趙祉圍郡彦悉平之,sơ hoàng chi tử cửu chân thú binh tác loạn trục thái thú kì cừ soái triệu chỉ vi quận ngạn tất bình chi 在任二十五年恩威宣著,tại nhiệm nhị thập ngũ niên ân uy tuyên trứ 州民寧靜自表求代晉帝以員外郎散騎常侍顧秘代之,châu dân ninh tĩnh tự biểu cầu đại tấn đế dĩ viên ngoại lang tán kị thường thị cố bí đại chi 秘爲人温良純雅舉州愛之未幾卒,bí vi nhân ôn lương thuần nhã cử châu ái chi vị cơ tốt 州人逼其子參領州事,châu nhân bức kì tử tham lĩnh châu sự 參尋卒弟壽領州事州人不咱,tham tầm tốt đệ thọ lĩnh châu sự châu nhân bất thính 壽固求之遂領州事,thọ cố cầu chi toại lĩnh châu sự 迺殺長吏胡肇等又將殺帳,nãi sát trưởng lại hồ triệu đẳng hựu tương sát trướng 下督軍梁碩,hạ đốc quân lương thạc 碩走得免起兵討壽擒之,thạc tẩu đắc miễn khởi binh thảo thọ cầm chi 壽母令鴆殺之,thọ mẫu lệnh chấm sát chi 碩遂專制一云並其母皆鴆殺恐民情不叶乃令璜子蒼吳太守威領刺史,thạc toại chuyên chế nhất vân tịnh kì mẫu giai chậm sát khủng dân tình bất hiệp nãi lệnh hoàng tử thương ngô thái thú uy lĩnh thứ sử 威在職甚得百姓心三十年卒,uy tại chức thậm đắc bách tính tâm tam thập niên tốt 威弟淑子綏相繼爲刺史,uy đệ thục tử tuy tương kế vi thứ sử 自基至綏凡四世並爲刺史,tự cơ chí tuy phàm tứ thế tịnh vi thứ sử 基璜之祖父也,cơ hoàng chi tổ phụ dã 戊寅東晉元帝司馬睿大興元年,mậu dần đông tấn nguyên đế tư mã duệ đại hưng nguyên niên 冬十月晉帝詔加廣州刺史陶侃都督交州諸軍事,đông thập nguyệt tấn đế chiếu gia quảng châu thứ sử đào khản đô đốc giao châu chư quân sự 壬午晉永年,nhâm ngọ tấn vĩnh niên 昌晋王敦以王諒爲刺史使攻梁碩,xương tấn vương đôn dĩ vương lượng vi thứ sử sử công lương thạc 碩舉兵圍諒於龍編,thạc cử binh vi lượng ư long biên 癸未晋明帝紹太寧元年,quý mùi tấn minh đế thiệu thái ninh nguyên niên 春二月陶侃遣兵救王諒未至梁碩拨龍編,xuân nhị nguyệt đào khản khiển binh cứu vương lượng vị chí lương thạc bạt long biên 奪諒節諒不與碩斷諒左臂諒曰死且不避斷臂何爲,đoạt lượng tiết lượng bất dự thạc đoạn lượng tả tí lượng viết tử thả bất tị đoạn tí hà vi 逾旬而卒,du tuần nhi tốt 碩據州凶暴失眾心,thạc cứ châu hung bạo thất chúng tâm 侃遣參軍高寶攻碩斬之,khản khiển tham quân cao bảo công thạc trảm chi 晋帝以侃領交州刺史進號征南大將軍開府儀同三司,tấn đế dĩ khản lĩnh giao châu thứ sử tiến hiệu chinh nam đại tướng quân khai phủ nghi đồng tam ti 未幾吏部侍郎阮放求爲刺史晋帝許之,vị cơ lại bộ thị lang nguyễn phóng cầu vi thứ sử tấn đế hứa chi 放至寧浦遇寶爲設饌伏兵欲殺之,phóng chí ninh phố ngộ bảo vi thiết soạn phục binh dục sát chi 寶覺舉兵擊放放咸之,bảo giác cử binh kích phóng phóng hàm chi 族子也放走得免至州少時暴頞渴死,tộc tử dã phóng tẩu đắc miễn chí châu thiểu thời bạo át khát tử 癸丑晋穆帝珊永和九年,quý sửu tấn mục đế san vĩnh hoà cửu niên 春三月晋阮敷爲交州刺史,xuân tam nguyệt tấn nguyễn phu vi giao châu thứ sử 敷討,phu thảo 林邑破五十餘壘,lâm ấp phá ngũ thập dư luỹ 初晋平吳徵交州兵交州刺史陶璜上言曰交州外距林邑繩數千里夷帥范熊世爲逋寇自稱王數攻百姓旦連扶南種類猥多明黨相倚負險不實往隸吳時劫掠良民殺害長吏臣昔爲固國所采編戍在南十有餘年雖剪其魁桀而深山僻穴常有逋竄初臣所統之卒八千南土湿潤多有毒氣累年征討死亡减耗見在二千四百人今四海混同無思不服當卷甲鎖兵令其損約以示單弱夫風塵之變出於非常臣亡國之餘議不足取晋武從之至今猶見其效,sơ tấn bình ngô trưng giao châu binh giao châu thứ sử đào hoàng thượng ngôn viết giao châu ngoại cự lâm ấp thằng sổ thiên lí di soái phạm hùng thế vi bô khấu tự xưng vương sổ công bách tính đãn liên phù nam chủng loại ổi đa minh đảng tương ỷ phụ hiểm bất thực vãng lệ ngô thời kiếp lược lương dân sát hại trưởng lại thần tích vi cố quốc sở thái biên thú tại nam thập hữu dư niên tuy tiễn kì khôi kiệt nhi thâm sơn tích huyệt thường hữu bô thoán sơ thần sở thống chi tốt bát thiên nam thổ thấp nhuận đa hữu độc khí luỹ niên chinh thảo tử vong giảm hao kiến tại nhị thiên tứ bách nhân kim tứ hải hỗn đồng vô tứ bất phục đương quyển giáp toả binh lệnh kì tổn ước dĩ thị đơn nhược phù phong trần chi biến xuất ư phi thường thần vong quốc chi dư nghị bất túc thủ tấn vũ tòng chi chí kim do kiến kì hiệu 庚辰晋武帝昌明太元五年,canh thìn tấn vũ đế xương minh thái nguyên ngũ niên 冬十月九真太守李遜據州反,đông thập nguyệt cửu chân thái thú lí tốn cứ châu phản 辛巳晋太元六年,tân tị tấn thái nguyên lục niên 交州太守杜瑗斬李遜州境乃平進瑗爲交州刺史,giao châu t 己亥晋安帝德宗隆安三年,kỉ hợi tấn an đế đức tông long an tam niên 春三月林邑王范胡達陷日南九真遂寇交州,xuân tam nguyệt lâm ấp vương phạm hồ đạt hãm nhật nam cửu chân toại khấu giao châu 杜瑗擊破之,đỗ viện kích phá chi 辛亥晉義熙七年,tân hợi tấn nghĩa hi thất niên 夏四月永嘉太守盧循來奔,hạ tứ nguyệt vĩnh gia thái thú lư tuần lai bôn 初刺史杜瑗卒或云瑗本属京兆祖元守合浦因居交趾晉帝以其子慧度爲刺史代之,sơ thứ sử đỗ viện tốt hoặc vân viện bản thuộc kinh triệu tổ nguyên thú hợp phố nhân cư giao chỉ tấn đế dĩ kì tử tuệ độ vi thứ sử đại chi 詔書未至循攻破合浦逕向交州,chiếu thư vị chí tuần công phá hợp phố kinh hướng giao châu 慧度率州府文武拒循於石𥔎破之,tuệ độ suất châu phủ văn vũ cự tuần ư thạch kì phá chi 循餘眾猶二千,tuần dư chúng do nhị thiên 李遜餘黨李脱等結集俚獠五千餘人以應循庚子至龍編南津,lí tốn dư đảng lí thoát đẳng kết tập lí lạo ngũ thiên dư nhân dĩ ứng tuần canh tí chí long biên nam tân 慧度悉散家財賞軍士與循合戰擲稚尾炬焚其舟艦以步兵夾岸射之,tuệ độ tất tán gia tài thưởng quân sĩ dữ tuần hợp chiến trịch trĩ vĩ cự phần kì chu hạm dĩ bộ binh giáp ngạn xạ chi 循舟艦俱燃,tuần chu hạm cụ nhiên 遂大潰,toại đại hội 循知必死先鴆妻子召妓妾問曰誰能從我者,tuần tri tất tử tiên chậm thê tử triệu kĩ thiếp vấn viết thuỳ năng tòng ngã giả 多云雀鼠貪生就死實難或云官上當死某𡸈願生,đa vân tước thử tham sinh tựu tử thực nan hoặc vân quan thượng đương tử mỗ khởi nguyện sinh 循乃悉殺諸辞死者因自投于水,tuần nãi tất sát chư từ tử giả nhân tự đầu vu thuỷ 慧度取其屍斬之并妻子及脱等函首送建康,tuệ độ thủ kì thi trảm chi tịnh thê tử cập thoát đẳng hàm thủ tống kiến khang 癸丑晋義熙九年,quý sửu tấn nghĩa hi cửu niên 春二月林邑王范胡達寇九真,xuân nhị nguyệt lâm ấp vương phạm hồ đạt khấu cửu chân 慧度擊斬之,tuệ độ kích trảm chi 乙卯晋義熙十一年,ất mão tấn nghĩa hi thập nhất niên 冬十二月林邑寇交州,đông thập nhị nguyệt lâm ấp khấu giao châu 州將敗之,châu tướng bại chi 庚申晋恭帝德文元熙二年宋武帝劉裕永初元年,canh thân tấn cung đế đức văn nguyên hi nhị niên tống vũ đế lưu dụ vĩnh sơ nguyên niên 秋七月慧度擊林邑大破之斬殺過半,thu thất nguyệt tuệ độ kích lâm ấp đại phá chi trảm sát quá bán 林邑乞降許之,lâm ấp khất hàng hứa chi 前後爲所掠者,tiền hậu vi sở lược giả 皆遣還,giai khiển hoàn 慧度在州布衣蔬食禁淫祠修學校歲飢以私祿賑給之爲政纖密一如治家吏民畏而愛之,tuệ độ tại châu bố y sơ thực cấm dâm từ tu học hiệu tuế cơ dĩ tư lộc chẩn cấp chi vi chính tiêm mật nhất như trị gia lại dân uý nhi ái chi 城門夜開道不十遺,thành môn dạ khai đạo bất thập di 慧度卒贈左將軍以其子弘文爲刺史,tuệ độ tốt tặng tả tướng quân dĩ kì tử hoằng văn vi thứ sử 是歲晋亡,thị tuế tấn vong 丁卯宋文帝義龍元家四年,đinh mão tống văn đế nghĩa long nguyên gia tứ niên 夏四月庚戌宋帝徵弘文爲廷尉王徽之爲刺史,hạ tứ nguyệt canh tuất tống đế trưng hoằng văn vi đình uý vương huy chi vi thứ sử 時弘文有疾自輿就道或勸之待病愈,thời hoằng văn hữu tật tự dư tựu đạo hoặc khuyên chi đãi bệnh dũ 弘文曰吾仗節三世常欲投軀帝庭况被徵乎,hoằng văn viết ngô trượng tiết tam thế thường dục đầu khu đế đình huống bị trưng hồ 遂行卒於廣州,toại hành tốt ư quảng châu 辛未宋元嘉八年,tân mùi tống nguyên gia bát niên 林邑王范陽邁寇九真州兵擊却之,lâm ấp vương phạm dương mại khấu cửu chân châu binh kích khước chi 壬申宋元嘉九年,nhâm thân tống nguyên gia cửu niên 夏五月林邑王范陽邁遣使入貢于宋求領交州,hạ ngũ nguyệt lâm ấp vương phạm dương mại khiển sứ nhập cống vu tống cầu lĩnh giao châu 宋帝詔答以道遠不許,tống đế chiếu đáp dĩ đạo viễn bất hứa 黎文休曰賁育之稚幼則不能抗跛尪之壯年,lê văn hưu viết bôn dục chi trĩ ấu tắc bất năng kháng bả uông chi tráng niên 林邑乘我越無軍之時乃寇日南九真而求領之𡸈當時我越不能支此林邑耶特以無統率之者故也,lâm ấp thừa ngã việt vô quân chi thời nãi khấu nhật nam cửu chân nhi cầu lĩnh chi khởi đương thời ngã việt bất năng chi thử lâm ấp da đặc dĩ vô thống suất chi giả cố dã 時不終否而必泰,thời bất chung phủ nhi tất thái 勢不終屈而必伸,thế bất chung khuất nhi tất thân 李太宗斬其主乍斗聖宗擒其主制矩而繁其民五萬人至今爲臣僕亦足以雪數年污辱之讐耻也,lí thái tông trảm kì chủ sạ đẩu thánh tông cầm kì chủ chế củ nhi phồn kì dân ngũ vạn nhân chí kim vi thần bộc diệc túc dĩ tuyết sổ niên ô nhục chi thù xỉ dã 丙子宋元嘉十三年,bính tí tống nguyên gia thập tam niên 春二月宋帝遣交州刺史檀和之討林邑,xuân nhị nguyệt tống đế khiển giao châu thứ sử đàn hoà chi thảo lâm ấp 初林邑王笵陽邁雖遣使入貢而寇盗不絶故宋帝使和之討之,sơ lâm ấp vương phạm dương mại tuy khiển sứ nhập cống nhi khấu đạo bất tuyệt cố tống đế sử hoà chi thảo chi 時南陽人宗慤家世業儒慤獨好武事常言願乘長風破萬里浪,thời nam dương nhân tông xác gia thế nghiệp nho xác độc hiếu vũ sự thường ngôn nguyện thừa trường phong phá vạn lí lãng 及和之伐林邑慤自奮請從軍,cập hoà chi phạt lâm ấp xác tự phấn thỉnh tòng quân 宋帝以慤爲振武將軍,tống đế dĩ xác vi chấn vũ tướng quân 和之遣慤爲前鋒,hoà chi khiển xác vi tiền phong 陽邁聞軍出遣使表請還所掠日南民輸金一萬斤銀十萬斤,dương mại văn quân xuất khiển sứ biểu thỉnh hoàn sở lược nhật nam dân thâu kim nhất vạn cân ngân thập vạn cân 宋帝詔和之若陽邁果有誠欵亦與其歸順,tống đế chiếu hoà chi nhược dương mại quả hữu thành khoản diệc dữ kì quy thuận 和之至朱梧戍小註朱梧縣自漢以來属日南郡時於其地置戍遣府户曹參軍姜仲基等府者交州刺史府也前,hoà chi chí chu ngô thú tiểu chú chu ngô huyện tự hán dĩ lai thuộc nhật nam quận thời ư kì địa trí thú khiển phủ hộ tào tham quân khương trọng cơ đẳng phủ giả giao châu thứ sử phủ dã tiền 詣陽邁陽邁執之,nghệ dương mại dương mại chấp chi 和之怒進圍林邑將笵扶龍於區粟城,hoà chi nộ tiến vi lâm ấp tướng phạm phù long ư khu túc thành 陽邁遣其將笵昆沙達救之,dương mại khiển kì tướng phạm côn sa đạt cứu chi 慤潜兵迎擊昆沙達大破之,xác tiềm binh nghênh kích côn sa đạt đại phá chi 五月和之等拨區粟城斬扶龍乘勝入象浦,ngũ nguyệt hoà chi đẳng bạt khu túc thành trảm phù long thừa thắng nhập tượng phố 陽邁傾國來戰以具装被象前後無際,dương mại khuynh quốc lai chiến dĩ cụ trang bị tượng tiền hậu vô tế 慤曰吾聞外國有獅子威服百獸,xác viết ngô văn ngoại quốc hữu sư tử uy phục bách thú 乃制其形與象相拒象果驚走,nãi chế kì hình dữ tượng tương cự tượng quả kinh tẩu 林邑兵大敗,lâm ấp binh đại bại 和之遂克林邑陽邁及其子僅以身免所獲異名之寶不可勝計,hoà chi toại khắc lâm ấp dương mại cập kì tử cẩn dĩ thân miễn sở hoạch dị danh chi bảo bất khả thăng kê 慤一無所取還家之日衣櫛蕭然,xác nhất vô sở thủ hoàn gia chi nhật y trất tiêu nhiên 史臣吳士連曰有用之才無施不可𡸈拘於世,sử thần ngô sĩ liên viết hữu dụng chi tài vô thí bất khả khởi câu ư thế 習哉人之立志有異,tập tai nhân chi lập chí hữu dị 尔志乎道德者功名不足以勤其心志乎功名者富貴不足以勤其心,nhĩ chí hồ đạo đức giả công danh bất túc dĩ cần kì tâm chí hồ công danh giả phú quý bất túc dĩ cần kì tâm 宗慤之志盖志乎功名者歟還家之日財物一無所取此富貴不足以勤其心之實也,tông xác chi chí cái chí hồ công danh giả dư hoàn gia chi nhật tài vật nhất vô sở thủ thử phú quý bất túc dĩ cần kì tâm chi thực dã 較之志道德者固不可及而視其志富貴者風斯下矣,giảo chi chí đạo đức giả cố bất khả cập nhi thị kì chí phú quý giả phong tư hạ hĩ 丁丑宋元嘉十四年,đinh sửu tống nguyên gia thập tứ niên 冬十月壬午檀和之去官歸,đông thập nguyệt nhâm ngọ đàn hoà chi khử quan quy 戊申宋明帝彧泰始四年,mậu thân tống minh đế úc thái thuỷ tứ niên 春三月刺史劉牧病卒,xuân tam nguyệt thứ sử lưu mục bệnh tốt 州人李長仁殺州牧北來部曲遂據州反自稱刺史,châu nhân lí trường nhân sát châu mục bắc lai bộ khúc toại cứ châu phản tự xưng thứ sử 秋八月宋帝以南康相劉勃爲交州刺史,thu bát nguyệt tống đế dĩ nam khang tướng lưu bột vi giao châu thứ sử 勃至爲長人,bột chí vi trường nhân 所拒未幾卒,sở cự vị cơ tốt 十一月李長仁遣使請降自貶行州事,thập nhất nguyệt lí trường nhân khiển sứ thỉnh hàng tự biếm hành châu sự 許之,hứa chi 己未宋順帝準昇明三年齊髙帝蕭道成建元元年,kỉ mùi tống thuận đế chuẩn thăng minh tam niên tề cao đế tiêu đạo thành kiến nguyên nguyên niên 春三月朔日食,xuân tam nguyệt sóc nhật thực 秋七月齊帝以李叔獻爲交州刺史,thu thất nguyệt tề đế dĩ lí thúc hiến vi giao châu thứ sử 叔獻長仁之從弟也,thúc hiến trường nhân chi tòng đệ dã 初刺史長仁卒叔獻代領州事以號令未行遣使求刺史於宋,sơ thứ sử trường nhân tốt thúc hiến đại lĩnh châu sự dĩ hiệu lệnh vị hành khiển sứ cầu thứ sử ư tống 宋以南海泰守沈渙爲刺史以叔獻爲寧遠軍司馬武平新昌二部太守,tống dĩ nam hải thái thú thẩm hoán vi thứ sử dĩ thúc hiến vi ninh viễn quân tư mã vũ bình tân xương nhị bộ thái thú 叔獻既得朝命人心服從遂發兵守險不納渙,thúc hiến ký đắc triều mệnh nhân tâm phục tòng toại phát binh thủ hiểm bất nạp hoán 渙留鬱林卒,hoán lưu uất lâm tốt 即以叔獻爲刺史撫安南土,tức dĩ thúc hiến vi thứ sử phủ an nam thổ 是歲宋亡,thị tuế tống vong 甲子齊武帝頤永明二年,giáp tíl tề vũ đế di vĩnh minh nhị niên 李叔献既受命而斷割貢献,lí thúc hiến ký thụ mệnh nhi đoạn cát cống hiến 齊帝欲討之,tề đế dục thảo chi 乙丑齊永明三年,ất sửu tề vĩnh minh tam niên 春正月丙辰齊帝以大司農劉楷爲刺史發南康盧陵始興兵討李叔獻,xuân chính nguyệt bính thìn tề đế dĩ đại tư nông lưu khải vi thứ sử phát nam khang lư lăng thuỷ hưng binh thảo lí thúc hiến 叔獻遣使乞罷兵献二十隊純銀兜𮢶及孔雀毦仍吏反以孔雀毛爲飭也,thúc hiến khiển sứ khất bãi binh hiến nhị thập đội thuần ngân đâu tạc cập khổng tước nhị nhị nhưng lại phiên dĩ khổng tước mao vi sức dã 齊帝不許,tề đế bất hứa 叔献惧爲楷所襲間道自湘州朝于齊,thúc hiến cụ vị khải sở tập gián đạo tự tương châu triều vu tề 楷迺入鎮,khải nãi nhập trấn 庚午齊永明八年,canh ngọ tề vĩnh minh bát niên 冬十月刺史房法乘代刘專好讀書嘗属之欲反記也,đông thập nguyệt thứ sử phòng pháp thặng đại lưu chuyên hiếu độc thư thường chúc chi dục phiên ký dã 疾不治事由是長吏伏登之得擅權,tật bất trị sự do thị trưởng lại phục đăng chi đắc thiện quyền 改易將吏不使法乘知,cải dịch tướng lại bất sử pháp thặng tri 録事房秀文白之,lục sự phòng tú văn bạch chi 法乘大怒繋登之於獄十餘日,pháp thặng đại nộ hệ đăng chi ư ngục thập dư nhật 登之厚賂法乘妹夫崔景叔得出因將部曲襲州執法乘謂之曰使君既有疾不宜煩勞囚之别室,đăng chi hậu lộ pháp thặng muội phu thôi cảnh thúc đắc xuất nhân tương bộ khúc tập châu chấp pháp thặng vị chi viết sứ quân ký hữu tật bất nghi phiền lao tù chi biệt thất 法乘無事復就登之求讀書,pháp thặng vô sự phục tựu đăng chi cầu độc thư 登之曰使君靜處猶恐疾作𡸈可觀書遂不與乃奏法乘心疾動不能任事,đăng chi viết sứ quân tĩnh xứ do khủng tật tác khởi khả quan thư toại bất dữ nãi tấu pháp thặng tâm tật động bất năng nhiệm sự 十二月乙卯齊帝以登之爲刺使,thập nhị nguyệt ất mão tề đế dĩ đăng chi vi thứ sử 法乘還至五嶺卒,pháp thặng hoàn chí ngũ lĩnh tốt 史臣吳士連曰房法乘好讀書而廢事政長吏因之擅權改易將吏書癖之過也,sử thần ngô sĩ liên viết phòng pháp thặng hiếu độc thư nhi phế sự chính trưởng lại nhân chi thiện quyền cải dịch tướng lại thư phích chi quá dã 至於繋獄而,chí ư hệ ngục nhi 治之能補過矣,trị chi năng bổ quá hĩ 及聽請託之言乃置之不問其失大矣宜其反焉所襲不死幸矣,cập thính thỉnh thác chi ngôn nãi trí chi bất vấn kì thất đại hĩ nghi kì phản yên sở tập bất tử hạnh hĩ 故凡事過中未有不凶者也,cố phàm sự quá trung vị hữu bất hung giả dã 壬午梁武帝蕭衍天監元年,nhâm ngọ lương vũ đế tiêu diễn thiên giám nguyên niên 是歲齊亡,thị tuế tề vong 乙酉梁天監四年,ất dậu lương thiên giám tứ niên 春二月交州刺史李元凱㨿州反長吏李畟討平之,xuân nhị nguyệt giao châu thứ sử lí nguyên khải cứ châu phản trưởng lại lí tắc thảo bình chi 初元凱代登之爲刺史以梁受齊禪而恩威未加因奉州叛,sơ nguyên khải đại đăng chi vi thứ sử dĩ lương thụ tề thiền nhi ân uy vị gia nhân phụng châu phản 至是畟以宋兵討元凱殺之,chí thị tắc dĩ tông binh thảo nguyên khải sát chi 丙申梁天監十五年,bính thân lương thiên giám thập ngũ niên 冬十一月詔李畟爲刺史,đông thập nhất nguyệt chiếu lí tắc vi thứ sử 畟又斬元凱餘黨李宗老傳首建康州乃平,tắc hựu trảm nguyên khải dư đảng lí tông lão truyền thủ kiến khang châu nãi bình 右属于吳晋宋齊梁起丁未終庚申共三百十四年,hữu thuộc vu ngô tấn tống tề lương khởi đinh mùi chung canh thân cộng tam bách thập tứ niên 前李紀,tiền lí kỷ 前李南帝,tiền lí nam đế 在位七年,tại vị thất niên 帝志在滅賊救民不幸遭陳霸先侵伐飲恨而没,đế chí tại diệt tặc cứu dân bất hạnh tao trần bá tiên xâm phạt ẩm hận nhi một 惜夫,tích phu 帝姓李諱賁龍興太平人也,đế tính lí huý bí long hưng thái bình nhân dã 其先北人西漢末苦於征伐避居土七世遂爲南人,kì tiên bắc nhân tây hán mạt khổ ư chinh phạt tị cư nam thổ thất thế toại vi nam nhân 有文武才初仕梁遭亂歸太平,hữu văn vũ tài sơ sĩ lương tao loạn quy thái bình 時守令暴刻林邑寇邊帝起兵攻逐之稱爲南帝國,thời thú lệnh bạo khắc lâm ấp khấu biên đế khởi binh công trục chi xưng vi nam đế quốc 號萬春郡龍邊,hiệu vạn xuân quận long biên 辛酉元年梁七年,tân dậu nguyên niên lương thất niên 大同交州刺史武林侯蕭諮以刻暴失眾心,đại đồng giao châu thứ sử vũ lâm hầu tiêu tư dĩ khắc bạo thất chúng tâm 帝世家豪右天資奇才仕不得志,đế thế gia hào hữu thiên tư kì tài sĩ bất đắc chí 又有并韶者富於詞藻詣繏求官,hựu hữu tinh thiều giả phú ư từ tảo nghệ tuyển cầu quan 梁吏部尙書蔡樽以并姓無前賢除廣陽門郎,lương lại bộ thượng thư sái tôn dĩ tinh tính vô tiền hiền trừ quảng dương môn lang 韶耻之還鄕里從帝謀起兵,thiều sỉ chi hoàn hương lí tòng đế mưu khởi binh 帝時監九德州因連結數州豪傑惧響應,đế thời giám cửu đức châu nhân liên kết sổ châu hào kiệt cụ hưởng ứng 有朱鳶酋長趙肅者服帝才德首率眾歸焉,hữu chu diên tù trưởng triệu túc giả phục đế tài đức thủ suất chúng quy yên 諮覺之賄輸于帝奔還廣州,tư giác chi hối thâu vu đế bôn hoàn quảng châu 帝出據州城即龍編也,đế xuất cứ châu thành tức long biên dã 壬戌二年梁大同八年,nhâm tuất nhị niên lương đại đồng bát niên 冬十二月梁帝命孫冋盧子䧺,đông thập nhị nguyệt lương đế mệnh tôn quýnh lư tử hùng 來侵,lai xâm 冏以春瘴方起請待秋時,quýnh dĩ xuân chướng phương khởi thỉnh đãi thu thời 廣州刺史新喻侯瑍不許武林侯諮趣之,quảng châu thứ sử tân dụ hầu hoán bất hứa vũ lâm hầu tư thú chi 子䧺等到合浦死者十六七眾潰而歸,tử hùng đẳng đáo hợp phố tử giả thập lục thất chúng hội nhi quy 諮誣奏冏及子䧺追遛皆賜死,tư vu tấu quýnh cập tử hùng truy lưu giai tứ tử 癸亥三年梁大同九年,quý hợi tam niên lương đại đồng cửu niên 夏四月林邑王寇日南帝命其將范脩擊破之于九德,hạ tứ nguyệt lâm ấp vương khấu nhật nam đế mệnh kì tướng phạm tu kích phá chi vu cửu đức 甲子天德元年梁大同十年,giáp tí thiên đức nguyên niên lương đại đồng thập niên 春正月帝因勝敵自稱南越帝即位建元置百官建國號曰萬春望社稷至萬世也,xuân chính nguyệt đế nhân thắng địch tự xưng nam việt đế tức vị kiến nguyên trí bách quan kiến quốc hiệu viết vạn xuân vọng xã tắc chí vạn thế dã 起萬壽殿以爲朝會之所,khởi vạn thọ điện dĩ vi triều hội chi sở 以趙肅爲太傅并韶范脩等並拜將相官,dĩ triệu túc vi thái phó tịnh thiều phạm tu đẳng tịnh bái tướng tướng quan 乙丑二年梁大同十一年,ất sửu nhị niên lương đại đồng thập nhất niên 夏六月梁以楊㬓純招反又七妙反爲交州刺史陳霸先爲司馬將兵來侵命定州刺史蕭勃會㬓於江西,hạ lục nguyệt lương dĩ dương thiêu thuần chiêu phiên hựu thất diệu phiên vi giao châu thứ sử trần bá tiên vi tư mã tương binh lai xâm mệnh định châu thứ sử tiêu bột hội thiêu ư giang tây 勃知士卒憚遠役因詭説留㬓,bột tri sĩ tốt đạn viễn dịch nhân nguỵ thuyết lưu thiêu 㬓集諸將問計,thiêu tập chư tướng vấn kế 覇先曰交州叛换罪由宗室遂使溷亂數州逋誅累歲,bá tiên viết giao châu phản hoán tội do tông thất toại sử hỗn loạn sổ châu bô tru luỹ tuế 定州欲偷安目前不顧𡐡計,định châu dục thâu an mục tiền bất cố đại kế 節下奉辞伐罪當死生以之𡸈可逗瀏不進長寇沮眾乎,tiết hạ phụng từ phạt tội đương tử sinh dĩ chi khởi khả đậu lưu bất tiến trường khấu tự chúng hồ 遂勒眾先發𭛁以覇先爲前鋒,toại lặc chúng tiên phát phát dĩ bá tiên vi tiền phong 至州帝率眾三萬拒之敗於朱鳶又敗於蘇歷江口帝奔嘉寧城,chí châu đế suất chúng tam vạn cự chi bại ư chu diên hựu bại ư tô lịch giang khẩu đế bôn gia ninh thành 梁兵追圍之,lương binh truy vi chi 丙寅三年梁中大同元年,bính dần tam niên lương trung đại đồng nguyên niên 春正月覇先等克嘉寧城,xuân chính nguyệt bá tiên đẳng khắc gia ninh thành 帝入新昌獠中,đế nhập tân xương lạo trung 梁兵遂屯嘉寧江口,lương binh toại đồn gia ninh giang khẩu 秋八月帝復率二萬自獠中率屯典澈湖大造舟艦充塞湖中,thu bát nguyệt đế phục suất nhị vạn tự lạo trung xuất đồn điển triệt hồ đại tạo chu hạm sung tắc hồ trung 梁兵憚之頓湖口不敢進,lương binh đạn chi đồn hồ khẩu bất cảm tiến 覇先謂諸將曰我師已老將士疲勞且孤軍無援入人心腹若一戰不利𡸈望生全,bá tiên vị chư tướng viết ngã sư dĩ lão tướng sĩ bì lao thả cô quân vô viện nhập nhân tâm phúc nhược nhất chiến bất lợi khởi vọng sinh toàn 今藉其屢敗人情未固夷獠烏合易爲摧殄正當共出百死决力取之無故停留時事去矣,kim tịch kì lũ bại nhân tình vị cố di lạo ô hợp dị vi thôi điển chính đương cộng xuất bách tử quyết lực thủ chi vô cố đình lưu thời sự khứ hĩ 諸將皆默然莫應,chư tướng giai mặc nhiên mạc ứng 是夜江水暴漲七尺注湖中,thị dạ giang thuỷ bạo trướng thất xích chú hồ trung 覇先勒所部兵隨流水先進,bá tiên lặc sở bộ binh tuỳ lưu thuỷ tiên tiến 梁眾皷譟而前,lương chúng cổ táo nhi tiền 帝素不爲,đế tố bất vi 備因大潰退保屈獠洞中治兵欲復戰委大將趙光復守國調兵擊覇先,bị nhân đại hội thoái bảo khuất lạo động trung trị binh dục phục chiến uỷ đại tướng triệu quang phục thủ quốc điều binh kích bá tiên 丁卯四年梁太清元年,đinh mão tứ niên lương thái thanh nguyên niên 春正月朔日食,xuân chính nguyệt sóc nhật thực 趙光復與陳覇先將持未决勝負,triệu quang phục dữ trần bá tiên tương trì vị quyết thắng phụ 而覇先軍甚盛光復度不能之乃退保夜澤其澤在朱鳶周廻不知里數草木榛莽叢薄交蔽中有基地可居四靣泥淖沮洳人馬難行惟用獨木小舟篙行於水草之上乃可到,nhi bá tiên quân thậm thịnh quang phục độ bất năng chi nãi thoái bảo dạ trạch kì trạch tại chu diên chu hồi bất tri lí sổ thảo mộc trăn mãng tùng bạc giao tế trung hữu cơ địa khả cư tứ diện nê náo tự như nhân mã nan hành duy dụng độc mộc tiểu chu sào hành ư thuỷ thảo chi thượng nãi khả đáo 然非諳識岐路則迷不知處誤墮水中爲虫蛇所傷死,nhiên phi am thức kì lộ tắc mê bất tri xứ ngộ đoạ thuỷ trung vi trùng xà sở thương tử 光復諳得脉絡率二萬餘人屯澤中址晝則泯,quang phục am đắc mạch lạc suất nhị vạn dư nhân đồn trạch trung chỉ trú tắc dẫn 絶煙火人跡夜則以獨木船出兵擊覇先營殺獲甚眾所得粮食爲持久計,tuyệt yên hoả nhân tích dạ tắc dĩ độc mộc thuyền xuất binh kích bá tiên doanh sát hoạch thậm chúng sở đắc lương thực vi trì cửu kế 覇先蹀而攻之竟不能得,bá tiên điệp nhi công chi cánh bất năng đắc 國人號夜澤王,quốc nhân hiệu dạ trạch vương 世傳雄王時王女仙容媚娘出遊海口船回至褚家鄕洲步行洲上遇褚童子裸身先匿葦叢中自以爲月老葦緣其合爲夫妻畏罪避居岸上所居便成都會王調兵討之童子仙容恐惧待罪忽夜半風雨暴至舂撞所居棟宇自拨居人及鷄犬一時同升于天留其空址在澤中時人呼其洲曰自然洲其澤曰一夜澤今存舊號云,thế truyền hùng vương thời vương nữ tiên dung mị nương xuất du hải khẩu thuyền hồi chí chử gia hương châu bộ hành châu thượng ngộ chử đồng tử loã thân tiên nặc vi tùng trung tự dĩ vi nguyệt lão vi duyên kì hợp vi phu thê uý tội tị cư ngạn thượng sở cư tiện thành đô hội vương điều binh thảo chi đồng tử tiên dung khủng cụ đãi tội hốt dạ bán phong vũ bạo chí thung chàng sở cư đống vũ tự bạt cư nhân cập kê khuyển nhất thời đồng thăng vu thiên lưu kì không chỉ tại trạch trung thời nhân hô kì châu viết tự nhiên châu kì trạch viết nhất dạ trạch kim tồn cựu hiệu vân 右前南帝起辛酉終丁卯凣七年,hữu tiền nam đế khởi tân dậu chung đinh mão phàm thất niên 趙越王紀,triệu việt vương kỷ 按舊史不載趙越王𣑯郎王今釆野史及他書始載越王位號附𣑯郎王以補之,án cựu sử bất tải triệu việt vương đào lang vương kim thái dã sử cập tha thư thuỷ tải việt vương vị hiệu phụ đào lang vương dĩ bổ chi 趙越王,triệu việt vương 在位二十三年,tại vị nhị thập tam niên 附𣑯郎王王㨿險設奇以摧大敵惜夫過愛其女𦤶有女壻之衬,phụ đào lang vương vương cứ hiểm thiết kì dĩ thôi đại địch tích phu quá ái kì nữ trí hữu nữ tế chi sấn 王姓趙諱光復趙肅之子朱鳶縣人威壮勇烈從南帝征伐有功拜左將軍,vương tính triệu huý quang phục triệu túc chi tử chu diên huyện nhân uy tráng dũng liệt tòng nam đế chinh phạt hữu công bái tả tướng quân 南帝薨乃稱王都龍編遷武寕,nam đế hoăng nãi xưng vương đô long biên thiên vũ ninh 戊辰元年梁太清二年,mậu thìn nguyên niên lương thái thanh nhị niên 春三月辛亥三帝在屈獠洞中日久肙瘴病薨,xuân tam nguyệt tân hợi nam đế tại khuất lạo động trung nhật cửu quyên chướng bệnh hoăng 黎文休曰兵法云三萬齊力天下莫能當焉,lê văn hưu viết binh pháp vân tam vạn tề lực thiên hạ mạc năng đương yên 今李賁有眾五萬而不能守國然則賁短於爲將,kim lí bí hữu chúng ngũ vạn nhi bất năng thủ quốc nhiên tắc bí đoản ư vi tướng 耶抑新集之兵不可與戰耶李賁亦中才之將其臨敵制勝不爲不能然卒以两敗身亡者盖不幸而遇陳覇先之善用兵也,da ức tân tập chi binh bất khả dữ chiến da lí bí diệc trung tài chi tướng kì lâm địch chế thắng bất vi bất năng nhiên tốt dĩ lưỡng bại thân vong giả cái bất hạnh nhi ngộ trần bá tiên chi thiện dụng binh dã 史臣鼯士連曰前南帝之𦥷兵除暴宜若順乎天矣然而卒𦤶敗亡者盖天未欲我國平治耶嗚呼非特遇覇先之善用兵又遭江水之暴涨以助其勢庸非天乎,sử thần ngô sĩ liên viết tiền nam đế chi hưng binh trừ bạo nghi nhược thuận hồ thiên hĩ nhiên nhi tốt trí bại vong giả cái thiên vị dục ngã quốc bình trị da ô hô phi đặc ngộ bá tiên chi thiện dụng binh hựu tao giang thuỷ chi bạo trướng dĩ trợ kì thế dung phi thiên hồ 己巳二年梁太清三年,kỉ tị nhị niên lương thái thanh tam niên 王居澤中以梁兵不退之故焚香祈禱懇吿于天地神祇於是得龍爪兠鍪之瑞,vương cư trạch trung dĩ lương binh bất thoái chi cố phần hương kì đảo khẩn cáo vu thiên địa thần kì ư thị đắc long trảo đâu mâu chi thuỵ 用以擊賊,dụng dĩ kích tặc 自此軍聲大振所向無敵,tự thử quân thanh đại chấn sở hướng vô địch 俗傳澤中神人褚童子時乘黃龍自天而下脱龍爪付王俾戴兜鍪上以擊賊,tục truyền trạch trung thần nhân chử đồng tử thời thừa hoàng long tự thiên nhi hạ thoát long trảo phó vương tỉ đái đâu mâu thượng dĩ kích tặc 庚午三年梁簡文帝綱太寳元年,canh ngọ tam niên lương giản văn đế cương thái bảo nguyên niên 春正月梁授陳覇先威明將軍交州刺史,xuân chính nguyệt lương thụ trần bá tiên uy minh tướng quân giao châu thứ sử 覇先又圖欲持守日久使粮絶兵疲則可破會,bá tiên hựu đồ dục trì thủ nhật cửu sử lương tuyệt binh bì tắc khả phá hội 梁有侯景之亂召還委裨將楊孱攻王,lương hữu hầu cảnh chi loạn triệu hoàn uỷ tì tướng dương sàn công vương 王縱兵擊之,vương túng binh kích chi 孱拒戰敗死,sàn cự chiến bại tử 梁軍潰北歸,lương quân hội bắc quy 國乃平,quốc nãi bình 王入龍編城居之,vương nhập long biên thành cư chi 南帝兄天寳居夷獠中稱桃郎王立國曰野能國,nam đế huynh thiên bảo cư di lạo trung xưng đào lang vương lập quốc viết dã năng quốc 先是南帝避居屈獠之時天寳與族將李佛子率三萬人入九眞,tiên thị nam đế tị cư khuất lạo chi thời thiên bảo dữ tộc tướng lí phật tử suất tam vạn nhân nhập cửu chân 陳覇先追擊,trần bá tiên truy kích 之天寳兵敗乃收餘眾萬人奔哀牢境夷獠中見桃江原頭野能洞地廣衍沃可居築城居之因地名建國號,chi thiên bảo binh bại nãi thu dư chúng vạn nhân bôn ai lao cảnh di lạo trung kiến đào giang nguyên đầu dã năng động địa quảng diễn ốc khả cư trúc thành cư chi nhân địa danh kiến quốc hiệu 至是眾推爲主稱桃郎王,chí thị chúng suy vi chủ xưng đào lang vương 乙亥八年梁敬帝方智紹泰元年,ất hợi bát niên lương kính đế phương trí thiệu thái nguyên niên 桃郎王卒于野能國無嗣眾推李佛子爲嗣統其眾,đào lang vương tốt vu dã năng quốc vô tự chúng suy lí phật tử vi tự thống kì chúng 丁丑十年梁太平二年陳武帝先永定元年,đinh sửu thập niên lương thái bình nhị niên trần vũ đế tiên vĩnh định nguyên niên 李佛子率眾東下與王戰于太平縣凣五接陣未决勝負而佛子兵少却意王有異術乃󰕖和請盟,lí phật tử suất chúng đông hạ dữ vương chiến vu thái bình huyện phàm ngũ tiếp trận vị quyết thắng phụ nhi phật tử binh thiểu khước ý vương hữu dị thuật nãi giảng hoà thỉnh minh 王以佛子前南帝族不忍絶遂割界于君臣州今慈廉縣上下葛二社是也居國之,vương dĩ phật tử tiền nam đế tộc bất nhẫn tuyệt toại cát giới vu quân thần châu kim từ liêm huyện thượng hạ cát nhị xã thị dã cư quốc chi 西遷嗚鳶城今慈廉縣下姥社是也其社今有八郎神祠盖雅郎之祠也,tây thiên ô diên thành kim từ liêm huyện hạ mỗ xã thị dã kì xã kim hữu bát lang thần từ cái nhã lang chi từ dã 後佛子有子雅郎求婚王女杲娘,hậu phật tử hữu tử nhã lang cầu hôn vương nữ cảo nương 許之遂成姻好,hứa chi toại thành nhân hảo 王鍾愛杲娘居雅郎爲贅壻焉夫居妻家日贅壻,vương chung ái cảo nương cư nhã lang vi chuế tế yên phu cư thê gia nhật chuế tế 庚寅二十三年陳宣帝頊大建二年,canh dần nhị thập tam niên trần tuyên đế húc đại kiến nhị niên 雅郎謂其妻曰昔吾两父王爲讐今爲婚姻不亦善乎然此父何術能却彼父兵,nhã lang vị kì thê viết tích ngô lưỡng phụ vương vi thù kim vi hôn nhân bất diệc thiện hồ nhiên thử phụ hà thuật năng khước bỉ phụ binh 杲娘不覺其意密取龍爪兜鍪示之,cảo nương bất giác kì ý mật thủ long trảo đâu mâu thị chi 雅郎潜謀易其爪私謂杲娘曰吾聞父母深恩重如天地吾夫婦雅相愛重不忍契闊吾且割愛歸家,nhã lang tiềm mưu dịch kì trảo tư vị cảo nương viết ngô văn phụ mẫu thâm ân trọng như thiên địa ngô phu phụ nhã tương ái trọng bất nhẫn khế khoát ngô thả cát ái quy gia 雅郎歸與其父謀襲王取其國,nhã lang quy dữ kì phụ mưu tập vương thủ kì quốc 史臣吳士連曰婦人謂嫁曰歸則夫家迺其家也,sử thần ngô sĩ liên viết phụ nhân vị giá viết quy tắc phu gia nãi kì gia dã 王女既嫁雅郎盍歸諸夫家乎何爲循嬴秦贅壻之俗以𦤶敗亡哉右趙越王起戊辰終庚寅凣二十三年,vương nữ ký giá nhã lang hạp quy chư phu gia hồ hà vi tuần doanh tần chuế tế chi tục dĩ trí bại vong tai hữu triệu việt vương khởi mậu thìn chung canh dần phàm nhị thập tam niên 後李紀,hậu lí kỷ 後李南帝,hậu lí nam đế 在位三十二年,tại vị tam thập nhị niên 帝用詐術以併國望賊風而先降終始所行皆非義也,đế dụng trá thuật dĩ tịnh quốc vọng tặc phong nhi tiên hàng chung thuỷ sở hành giai phi nghĩa dã 帝姓李諱佛子前南帝族將也逐趙越王襲南帝位號都嗚鳶遷峯州,đế tính lí huý phật tử tiền nam đế tộc tướng dã trục triệu việt vương tập nam đế vị hiệu đô ô diên thiên phong châu 辛卯元年陳大建三年,tân mão nguyên niên trần đại kiến tam niên 帝渝盟舉兵攻趙越王,đế du minh cử binh công triệu việt vương 越王初不覺其意倉卒督兵披兜鍪立以待,việt vương sơ bất giác kì ý thương tốt đốc binh phi đâu mâu lập dĩ đãi 帝兵益進趙越王自知勢屈不能禦乃携其女子南奔欲擇險地匿跡所至帝兵皆踵後,đế binh ích tiến triệu việt vương tự tri thế khuất bất năng ngự nãi huề kì nữ tử nam bôn dục trạch hiểm địa nặc tích sở chí đế binh giai chủng hậu 越王引馬奔至大鴉海口阻水歎曰吾窮矣遂投于海,việt vương dẫn mã bôn chí đại nha hải khẩu trở thuỷ thán viết ngô cùng hĩ toại đầu vu hải 帝躡至沙然不知所之乃還,đế niếp chí sa nhiên bất tri sở chi nãi hoàn 趙氏亡,triệu thị vong 後人以其靈異立祠于大鴉海口奉事之,hậu nhân dĩ kì linh dị lập từ vu đại nha hải khẩu phụng sự chi 大鴉今大安縣是也,đại nha kim đại an huyện thị dã 史臣吳士連曰以覇術觀之,sử thần ngô sĩ liên viết dĩ bá thuật quan chi 後南帝之攻趙越王爲計得矣以王道覌之曾犬彘之不若也,hậu nam đế chi công triệu việt vương vi kế đắc hĩ dĩ vương đạo quan chi tằng khuyển trệ chi bất nhược dã 何,hà 則前南帝在屈獠時以軍事委越王,tắc tiền nam đế tại khuất lạo thời dĩ quân sự uỷ việt vương 王收殘卒㨿夜澤沮洳之險當覇先一世之䧺竟獲其將楊孱北人爲之退師,vương thu tàn tốt cứ dạ trạch tự như chi hiểm đương bá tiên nhất thế chi hùng cánh hoạch kì tướng dương sàn bắc nhân vi chi thoái sư 時帝竄居夷中圖脱虎口而已,thời đế thoán cư di trung đồ thoát hổ khẩu nhi dĩ 幸而覇先北歸天寳繼沒乃舉兵攻越王譎計請和約爲婚姻,hạnh nhi bá tiên bắc quy thiên bảo kế một nãi cử binh công việt vương quyệt kế thỉnh hoà ước vi hôn nhân 王以誠待之割地居之所行皆出於正交好有道朝聘以時𡸈非久安長治之道邪顧乃用雅郎之邪謀拂人倫之正道㥯功利滅仁義攻取其國雖曰得之而雅郎先子身不免爲侼虜𡸈爲利乎,vương dĩ thành đãi chi cát địa cư chi sở hành giai xuất ư chính giao hảo hữu đạo triều sính dĩ thời khởi phi cửu an trường trị chi đạo tà cố nãi dụng nhã lang chi tà mưu phất nhân luân chi chính đạo cấp công lợi diệt nhân nghĩa công thủ kì quốc tuy viết đắc chi nhi nhã lang tiên tử thân bất miễn vi bột lỗ khởi vi lợi hồ 壬戌三十二年隋文帝楊堅仁壽元年,nhâm tuất tam thập nhị niên tuỳ văn đế dương kiên nhân thọ nguyên niên 帝遣其兄子代權㨿龍編城別帥李普鼎㨿嗚鳶城時帝都峯州,đế khiển kì huynh tử đại quyền cứ long biên thành biệt soái lí phổ đỉnh cứ ô diên thành thời đế đô phong châu 隋楊素薦瓜州刺史長安劉方有將帥之畧,tuỳ dương tố tiến qua châu thứ sử trường an lưu phương hữu tướng soái chi lược 隋帝詔以爲交州道行軍縂管統二十七營來侵,tuỳ đế chiếu dĩ vi giao châu đạo hành quân tổng quản thống nhị thập thất doanh lai xâm 方軍令嚴肅有犯必斬,phương quân lệnh nghiêm túc hữu phạm tất trảm 然性仁愛士卒有疾病者親臨撫養士卒亦以此懷其德而畏其威,nhiên tính nhân ái sĩ tốt hữu tật bệnh giả thân lâm phủ dưỡng sĩ tốt diệc dĩ thử hoài kì đức nhi uý kì uy 至都隆嶺遇草賊擊破之進軍臨帝營先諭以禍福,chí đô long lĩnh ngộ thảo tặc kích phá chi tiến quân lâm đế doanh tiên dụ dĩ hoạ phúc 帝惧請降北歸薨,đế cụ thỉnh hàng bắc quy hoăng 民爲立祠于小鴉海口以對趙越王祠,dân vi lập từ vu tiểu nha hải khẩu dĩ đối triệu việt vương từ 史臣吳士連曰南北強弱各以其時,sử thần ngô sĩ liên viết nam bắc cường nhược các dĩ kì thời 當北方之,đương bắc phương chi 弱則我強北方強則我亦爲之渃,nhược tắc ngã cường bắc phương cường tắc ngã diệc vi chi nhược 天下大勢然也,thiên hạ đại thế nhiên dã 若夫有國家者脩爾甲兵整爾車徒預備無󰔄設險守國事大以禮字小以人,nhược phù hữu quốc gia giả tu nhĩ giáp binh chỉnh nhĩ xa đồ dự bị vô ngu thiết hiểm thủ quốc sự đại dĩ lễ tự tiểu dĩ nhân 及其暇日申之以孝悌忠信使國人知親上死長之義,cập kì hạ nhật thân chi dĩ hiếu đễ trung tín sử quốc nhân tri thân thượng tử trượng chi nghĩa 或見侵陵修之以文吿之以辭將之以玉帛之禮,hoặc kiến xâm lăng tu chi dĩ văn cáo chi dĩ từ tương chi dĩ ngọc bạch chi lễ 猶不免焉雖至於困背城一戰誓以死守與社稷俱存亡然後爲無愧,do bất miễn yên tuy chí ư khốn bối thành nhất chiến thệ dĩ tử thủ dữ xã tắc cụ tồn vong nhiên hậu vi vô quý 安有賊人臨境兵内未接乃惧而請降之理哉帝既柔懦而當時將相曾無一言及之可謂國無人矣,an hữu tặc nhân lâm cảnh binh nội vị tiếp nãi cụ nhi thỉnh hàng chi lí tai đế ký nhu noạ nhi đương thời tướng tướng tăng vô nhất ngôn cập chi khả vị quốc vô nhân hĩ 右後南帝起辛卯終壬戌凣三十二年通計前南帝趙越王合六十二年,hữu hậu nam đế khởi tân mão chung nhâm tuất phàm tam thập nhị niên thông kế tiền nam đế triệu việt vương hợp lục thập nhị niên 大越史記外紀全書卷之四終,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi tứ chung 大越史記外紀全書卷之五,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi ngũ 属隋唐紀,thuộc tuỳ đường kỷ 癸亥隋仁壽二年,quý hợi tuỳ nhân thọ nhị niên 劉方妆獲後南帝舊將目為桀點皆斬之,lưu phương trang hoạch hậu nam đế cựu tướng mục vi kiệt điểm giai trảm chi 乙丑隋煬帝廣大業元年,ất sửu tuỳ dạng đế quảng đại nghiệp nguyên niên 春正月劉方新平我土隋群臣有言林邑多奇寶者,xuân chính nguyệt lưu phương tân bình ngã thổ tuỳ quần thần hữu ngôn lâm ấp đa kì bảo giả 隋帝乃授方驩州道行軍總𬋩經畧林邑,tuỳ đế nãi thụ phương hoan châu đạo hành quân tổng quản kinh lược lâm ấp 方遣欽州刺史寗長真等以步騎萬餘出越裳,phương khiển khâm châu thứ sử nịnh trường chân đẳng dĩ bộ kị vạn dư xuất việt thường 方親率大將軍張愻蘇困切等以舟師出比境漢縣属日南郡隋置比境郡,phương thân suất đại tướng quân trương tốn tô khốn thiết đẳng dĩ chu sư xuất tỉ cảnh hán huyện thuộc nhật nam quận tuỳ trí tỉ cảnh quận 是月軍至海口,thị nguyệt quân chí hải khẩu 三月林邑王梵,tam nguyệt lâm ấp vương phạn 志遣兵守險劉方擊走之,chí khiển binh thủ hiểm lưu phương kích tẩu chi 師度闍黎江,sư độ chà lê giang 林唈兵乘巨象四靣而至方戰不利乃多掘小坑草襨其上以兵挑之既戰佯比,lâm ấp binh thừa cự tượng tứ diện nhi chí phương chiến bất lợi nãi đa quật tiểu khanh thảo phức kì thượng dĩ binh khiêu chi ký chiến dương tỉ 林邑人逐之象多陷坑顛躓轉將驚駭軍遂乱,lâm ấp nhân trục chi tượng đa hãm khanh điên chí chuyển tướng kinh hãi quân toại loạn 方以弩射象却走躁其陣,phương dĩ nỗ xạ tượng khước tẩu tháo kì trận 因以銳師繼之,nhân dĩ nhuệ sư kế chi 林邑大敗俘馘萬計,lâm ấp đại bại phu quắc vạn kế 方進追之屢戰皆捷過馬援銅柱南八日至其國都,phương tiến truy chi lũ chiến giai tiệp quá mã viện đồng trụ nam bát nhật chí kì quốc đô 夏四月梵志棄城走入海,hạ tứ nguyệt phạn chí khí thành tẩu nhập hải 方入城獲廟主十八皆鑄金為之有國十八葉也,phương nhập thành hoạch miếu chủ thập bát giai chú kim vi chi hữu quốc thập bát diệp dã 刻石紀功而還,khắc thạch kỷ công nhi hoàn 士卒腫足死者十四五,sĩ tốt thũng túc tử giả thập tứ ngũ 方亦得疾死于道,phương diệc đắc tật tử vu đạo 史臣吳士連曰林邑自取敗亡有由來矣,sử thần ngô sĩ liên viết lâm ấp tự thủ bại vong hữu do lai hĩ 自范胡達之𨺻日南九真寇交州為晋杜瑗擊破曾不是懲,tự phạm hồ đạt chi thao nhật nam cửu chân khấu giao châu vi tấn đỗ viện kích phá tằng bất thị trừng 今年寇九真明年寇交州,kim niên khấu cửu chân minh niên khấu giao châu 杜慧度又破之所殺過半矣,đỗ tuệ độ hựu phá chi sở sát quá bán hĩ 陽邁又寇九德宋檀和之討服其罪,dương mại hựu khấu cửu đức tống đàn hoà chi thảo phục kì tội 雖遣使入貢而盜寇如初,tuy khiển sứ nhập cống nhi đạo khấu như sơ 宗慤和之長驅克林邑,tông xác hoà chi trường khu khắc lâm ấp 陽邁幸脱虎口挺身而走,dương mại hạnh thoát hổ khẩu đĩnh thân nhi tẩu 自是南海澄波󰱃幾求戒矣,tự thị nam hải đăng ba thứ cơ cầu giới hĩ 范志繼立又寇日南范脩破于九德終後南帝之世不敢北窺中州而其國亦段富矣,phạm chí kế lập hựu khấu nhật nam phạm tu phá vu cửu đức chung hậu nam đế chi thế bất cảm bắc khuy trung châu nhi kì quốc diệc đoàn phú hĩ 至是隋人貪其寶貨興師伐之踣其國,chí thị tuỳ nhân tham kì bảo hoá hưng sư phạt chi bặc kì quốc 都汙其室宫雖曰貪暴之師而蠻夷猾夏者亦可以懲矣,đô ô kì thất cung tuy viết tham bạo chi sư nhi man di hoạt hạ giả diệc khả dĩ trừng hĩ 戊寅唐髙祖李渊武德元囝,mậu dần đường cao tổ lí uyên vũ đức nguyên niên 夏四月欽州刺史寗長真以鬱林始安之地附於蕭銑,hạ tứ nguyệt khâm châu thứ sử nịnh trường chân dĩ uất lâm thuỷ an chi địa phụ ư tiêu tiển 漢陽太守馮盎以蒼梧髙要珠崖番禺之地附於林士弘,hán dương thái thú phùng áng dĩ thương ngô cao yếu châu nhai phiên ngung chi địa phụ ư lâm sĩ hoằng 銑士弘各遣人招交州太守丘和和不從,tiển sĩ hoằng các khiến nhân chiêu giao châu thái thú khâu hoà hoà bất tòng 銑遣長真帥領南兵自海道攻和,tiển khiển trường chân soái lĩnh nam binh tự hải đạo công hoà 和欲出迎之,hoà dục xuất nghênh chi 司法書佐髙士廉説和曰長真兵數雖多懸軍遠來粮少不䏻持久,tư pháp thư tá cao sĩ liêm thuyết hoà viết trường chân binh số tuy đa huyền quân viễn lai lương thiểu bất năng trì cửu 城中勝兵足以當之柰何望風受制於人,thành trung thắng binh túc dĩ đương chi nại hà vọng phong thụ chế ư nhân 和從之以士廉為,hoà tòng chi dĩ sĩ liêm vi 行軍司馬將水陸諸營逆擊破之,hành quân tư mã tương thuỷ lục chư doanh nghịch kích phá chi 長真僅以身免盡俘其眾,trường chân cẩn dĩ thân miễn tận phù kì chúng 和乃築子城城内小城也周回九百步以禦之,hoà nãi trúc tử thành thành nội tiểu thành dã chu hồi cửu bách bộ dĩ ngự chi 及隋亡納欵於唐,cập tuỳ vong nạp khoản ư đường 唐詔李道祐持節授和交州太總管爵譚國公,đường chiếu lí đạo hựu trì tiết thụ hoà giao châu đại tổng quản tước đàm quốc công 和遣士廉奉表請入朝,hoà khiển sĩ liêm phụng biểu thỉnh nhập triều 詔𭛁師迎之,chiếu phát sư nghênh chi 是歲隋亡,thị tuế tuỳ vong 壬午唐武德五年,nhâm ngọ đường vũ đức ngũ niên 初隋末丘和為交趾太守恃隋威勢廵邊徼諸溪洞居州凡六十年餘林邑諸國遣和明珠文犀今寶故和富埒王者,sơ tuỳ mạt khâu hoà vi giao chỉ thái thú thị tuỳ uy thế tuần biên khiếu chư khê động cư châu phàm lục thập niên dư lâm ấp chư quốc khiển hoà minh châu văn tê kim bảo cố hoà phú liệt vương giả 是歳唐改交趾曰安南都護府,thị tuế đường cải giao chỉ viết an nam đô hộ phủ 戊子唐太宗世民貞觀二年,mậu tí đường thái tông thế dân trinh quan nhị niên 唐宗室李壽為交趾都督貪墨得罪,đường tông thất lí thọ vi giao chỉ đô đốc tham mặc đắc tội 唐帝以嬴州刺使盧祖尚才兼文武徵入朝諭曰交趾久不得人前後都督皆不稱職,đường đế dĩ doanh châu thứ sử lư tổ thượng tài kiêm văn võ trưng nhập triều dụ viết giao chỉ cửu bất đắc nhân tiền hậu đô đốc giai bất xứng chức 卿有安邊之畧,khanh hữu an biên chi lược 為我鎮之勿以道遠為辭,vị ngã trấn chi vật dĩ đạo viễn vi từ 祖尚拜謝既而復悔以疾辭,tổ thượng bái tạ ký nhi phục hối dĩ tật từ 唐帝遣杜如晦諭㫖,đường đế khiển đỗ như hối dụ chỉ 固辭,cố từ 又遣其妻兄周範往諭之曰匹夫相許猶䏻存信卿靣許朕𡸈得皆之宜可早行三年必召朕不食言,hựu khiển kì thê huynh chu phạm vãng dụ chi viết thất phu tương hứa do năng tồn tín khanh diện hứa trẫm khởi đắc giai chi nghi khả tảo hành tam niên tất triệu trẫm bất thực ngôn 對曰嶺南瘴癘去無還理,đối viết lĩnh nam chướng lệ khứ vô hoàn lí 唐帝怒曰我使人不行何以為政命,đường đế nộ viết ngã sử nhân bất hành hà dĩ vi chính mệnh 斬於朝堂,trảm ư triều đường 尋悔復其官蔭,tầm hối phục kì quan ấm 史臣吳士連曰君使臣以禮臣事君以中,sử thần ngô sĩ liên viết quân sử thần dĩ lễ thần sự quân dĩ trung 唐太宗使臣不行諭之至再可謂有禮也,đường thái tông sử thần bất hành dụ chi chí tái khả vị hữu lễ dã 祖尚於王事辭難失節矣既許復悔失信矣言辭憤激失禮矣,tổ thượng ư vương sự từ nan thất tiết hĩ ký hứa phục hối thất tín hĩ ngôn từ phẫn khích thất lễ hĩ 太宗殺之雖過而祖尚具此三失罪何如哉乙未唐貞觀九年,thái tông sát chi tuy quá nhi tổ thượng cụ thử tam thất tội hà như tai ất mùi đường trinh quán cửu niên 唐宗室李道興為交州都督以瘴癘卒于官,đường tông thất lí đạo hưng vi giao châu đô đốc dĩ chướng lệ tốt vu quan 丁亥唐中宗哲嗣聖四年,đinh hợi đường trung tông triết tự thánh tứ niên 秋七月嶺南俚戶舊輸半課都護劉延祐使之全輸,thu thất nguyệt lĩnh nam lí hộ cựu thâu bán khoá đô hộ lưu diên hựu sử chi toàn thâu 俚戶始怒謀作亂,lí hộ thuỷ nộ mưu tác loạn 李嗣先為謀,lí tự tiên vi mưu 主延祐殺之,chủ diên hựu sát chi 其餘黨丁建等合眾園府城,kì dư đảng đinh kiến đẳng hợp chúng viên phủ thành 城中兵少不支󰞿壘待援,thành trung binh thiểu bất chi anh luỹ đãi viện 廣州大族馮子由幸立功按兵不出,quảng châu đại tộc phùng tử do hạnh lập công án binh bất xuất 建殺延祐,kiến sát diên hựu 後桂州司馬曹直静攻建殺之,hậu quế châu tư mã tào trực tĩnh công kiến sát chi 壬戌唐玄宗隆基開元十年,nhâm tuất đường huyền tông long cơ khai nguyên thập niên 賊帥梅叔鸞㨿州稱黑帝外結林邑真臘人等眾號三十萬,tặc soái mai thúc loan cứ châu xưng hắc đế ngoại kết lâm ấp chân lạp nhân đẳng chúng hiệu tam thập vạn 唐帝遣内侍左監門衛將軍楊思朂都護元楚客討平之,đường đế khiển nội thị tả giám môn vệ tướng quân dương tư húc đô hộ nguyên sở khách thảo bình chi 戊戌唐肅宗亨至德三年,mậu tuất đường túc tông hanh chí đức tam niên 唐改安南都護府曰鎮南都護府,đường cải an nam đô hộ phủ viết trấn nam đô hộ phủ 丁未唐代宗豫大曆二年,đinh mùi đường đại tông dự đại lịch nhị niên 崑崙闍婆來寇攻𨺻州城,côn lôn chà bà lai khấu công thao châu thành 經畧使張伯儀求援於武定都尉髙正平,kinh lược sứ trương bá nghi cầu viện ư vũ định đô uý cao chính bình 援兵至破崑崙,viện binh chí phá côn lôn 闍婆軍於朱鳶,chà bà quân ư chu diên 伯儀更築羅城,bá nghi cánh trúc la thành 時有全節婦者交州󰘍齊亮母也常以忠義誨亮亮頑狠不聽遂絶之自田而食自織而衣州里法焉,thời hữu toàn tiết phụ giả giao châu đào tề lượng mẫu dã thường dĩ trung nghĩa húc lượng lượng ngoan ngận bất thính toại tuyệt chi tự điền nhi thực tự chức nhi y châu lí pháp yên 唐帝詔賜两丁侍養令本道四時撫問,đường đế chiếu tứ lưỡng đinh thị dưỡng lệnh bản đạo tứ thời vỗ vấn 戊申唐大曆三年,mậu thân đường đại lịch tam niên 唐復交州為安南都護府,đường phục giao châu vi an nam đô hộ phủ 甲子唐德宗适興元元年,giáp tí đường đức tông quát hưng nguyên nguyên niên 九真姜公輔仕于唐第進士補校書郎,cửu chân khương công phụ sĩ vu đường đệ tiến sĩ bổ hiệu thư lang 以制策異等授右拾遺翰林學士兼京兆戶曹參軍嘗請誅朱泚唐帝不從,dĩ chế sách dị đẳng thụ hữu thập di hàn lâm học sĩ kiêm kinh triệu hộ tào tham quân thường thỉnh tru chu thử đường đế bất tòng 俄而京師亂唐帝自苑門出公輔又叩馬諫曰泚嘗帥涇原得士心,nga nhi kinh sư loạn đường đế tự uyển môn xuất công phụ hựu khấu mã gián viết thử thường soái kinh nguyên đắc sĩ tâm 以朱滔叛奪其兵權居常怫鬱請馳捕以從無為群兇兒得之,dĩ chu thao phản sáo kì binh quyền cư thường phật uất thỉnh trì bổ dĩ tòng vô vi quần hung nhi đắc chi 唐帝倉卒不及聽既行欲駐鳳翔倚張鎰,đường đế thương tốt bất cập thính ký hành dục trú phượng tường ỷ trương dật 公輔曰鎰雖信臣然文吏也所領皆朱泚部曲漁陽突騎,công phụ viết dật tuy tín thần nhiên văn lại dã sở lĩnh giai chu thử bộ khúc ngư dương đột kị 泚若直趍涇原為變非萬全策也,thử nhược trực xu kinh nguyên vi biến phi vạn toàn sách dã 遂之奉天,toại chi phụng thiên 有言泚反者請為守備,hữu ngôn thử phản giả thỉnh vi thủ bị 唐帝聽盧杞之訁詔諸道兵距城一舍而止欲待泚奉迎,đường đế thính lư kỷ chi ngôn chiếu chư đạo binh cự thành nhất xá nhi chỉ dục đãi thử phụng nghênh 公輔曰王者不嚴武備無以重威靈,công phụ viết vương giả bất nghiêm vũ bị vô dĩ trọng uy linh 今禁旅單寡而士馬處外臣為陛下危之,kim cấm lữ đơn quả nhi sĩ mã xứ ngoại thần vi bệ hạ nguy chi 唐帝曰善悉徵入内,đường đế viết thiện tất trưng nhập nội 泚兵果至如所言,thử binh quả chí như sở ngôn 乃擢為諫議大夫同中書門下平章事,nãi trạc vi gián nghị đại phu đồng trung thư môn hạ bình chương sự 後,hậụ 諫厚塟唐安公主忤㫖陸贄爲奏觧之不能回竟下遷太子左庶子又貶泉州别駕,gián hậu táng đường an công chúa ngỗ chỉ lục chí vi tấu giải chi bất năng hồi cánh hạ thiên thái tử tả thứ tử hựu biếm tuyền châu biệt giá 唐順宗即位拜吉州刺史未就官卒,đường thuận tông tức vị bái cát châu thứ sử vị tựu quan tốt 弟姜公復亦舉進士終北部侍郎,đệ khương công phục diệc cử tiến sĩ chung bắc bộ thị lang 辛未唐貞元七年,tân mùi đường trinh nguyên thất niên 春安南都護府髙正平為政重歛,xuân an nam đô hộ phủ cao chính bình vi chính trọng liêm 夏四月交州唐林人唐林在福祿縣馮興起兵圍府,hạ tứ nguyệt giao châu đường lâm nhân đường lâm tại phúc lộc huyện phùng hưng khởi binh vi phủ 政平以憂子,chính bình dĩ ưu tử 先是馮興豪富有勇力能排牛搏虎,tiên thị phùng hưng hào phú hữu dũng lực năng bài ngưu bác hổ 於唐代宗大曆中因交州亂與其弟駭相率復諸隣邑興號都君駭號都保與正平相攻久不能克,ư đường đại tông đại lịch trung nhân giao châu loạn dữ kì đệ hãi tương suất phục chư lân ấp hưng hiệu đô quân hãi hiệu đô bảo dữ chính bình tương công cửu bất năng khắc 至是用,chí thị dụng 本鄕人杜英翰計率眾圍府,bản hương nhân đỗ anh hàn kế suất chúng vi phủ 正平憂憤成疾𭛁背死,chính bình ưu phẫn thành tật phát bối tử 因居府治未幾卒,hưng nhân cư phủ trị vị cơ tốt 子安尊為布盖大王俗謂父曰布母曰盖故以為名焉,tử an tôn vi bố cái đại vương tục vị phụ viết bố mẫu viết cái cố dĩ vi danh yên 王能顯靈異眾以為神乃於都府之西立祠歳時奉祀即孚佑彰信崇義布盖大王,vương năng hiển linh dị chúng dĩ vi thần nãi ư đô phủ chi tây lập từ tuế thời phụng tự tức phù hựu chương tín sùng nghĩa bố cái đại vương 其神祠今在盛光坊耤田東西,kì thần từ kim tại thịnh quang phường tịch điền đông tây 五月辛巳唐置柔遠軍於府治,ngũ nguyệt tân tị đường trí nhu viễn quân ư phủ trị 秋七月庚辰唐以趙昌為都護,thu thất nguyệt canh thìn đường dĩ triệu xương vi đô hộ 昌入境眾心遂安,xương nhập cảnh chúng tâm toại an 昌遣使諭安安率眾降,xương khiển sứ dụ an an suất chúng hàng 昌增築羅城稍復牢固在位十七年以足疾乞還,xương tăng trúc la thành sảo phục lao cố tại vị thập thất niên dĩ túc tật khất hoàn 許之以兵部郎中裴泰代昌,hứa chi dĩ binh bộ lang trung bùi thái đại xương 癸未唐貞元十九年,quý mùi đường trinh nguyên thập cửu niên 都督裴泰剷去城中溝地城合為一,đô đốc bùi thái sản khứ thành trung cấu địa thành hợp vi nhất 城溝地一,thành cấu địa nhất 作溝池州將王季元逐泰,tác cấu trì châu tướng vương quý nguyên trục thái 唐帝召昌問状昌年踰七十奏事精白,đường đế triệu xương vấn trạng xương niên du thất thập tấu sự tinh bạch 唐帝奇之復拜交州都護,đường đế kì chi phục bái giao châu đô hộ 昌至州人相賀亂乃定,xương chí châu nhân tương hạ loạn nãi định 戊子唐憲宗純元和三年,mậu tí đường hiến tông thuần nguyên hoà tam niên 張舟為交州都護初舟為經畧判官至是迁為都護增築大羅城造艨艟短船也,trương chu vi giao châu đô hộ sơ chu vi kinh lược phán quan chí thị thiên vi đô hộ tăng trúc đại la thành tạo mông đồng đoản thuyền dã 三百艘每船戰手二十五人槕手二十三人槕船向背疾如風,tam bách sưu mỗi thuyền chiến thủ nhị thập ngũ nhân trác thủ nhị thập tam nhân trác thuyền hướng bối tật như phong 又築驩愛二城以其城前被環王即占城王故攻毀也,hựu trúc hoan ái nhị thành dĩ kì thành tiền bị hoàn vương tức chiêm thành vương cố công huỷ dã 己亥唐元和十四年,kỉ hợi đường nguyên hoà thập tứ niên 冬十月都護李象古以貪縱苛刻失眾心其將楊清世為蛮酋唐開元間為驩州刺史,đông thập nguyệt đô hộ lí tượng cổ dĩ tham tung hà khắc thất chúng tâm kì tướng dương thanh thế vi man tù đường khai nguyên gian vi hoan châu thứ sử 象古忌之召為牙將至是令討黃洞蠻,tượng cổ kị chi triệu vi nha tướng chí thị lệnh thảo hoàng động man 清因人心忿怒夜還襲州𨺻之殺象古,thanh nhân nhân tâm phẫn nộ dạ hoàn tập châu thao chi sát tượng cổ 清交州人象古唐宗室人,thanh giao châu nhân tượng cổ đường tông thất nhân 詔桂仲攻清不克,chiếu quế trọng công thanh bất khắc 清入諸蠻獠中作乱剽畧城府都護李元嘉攻之不克誘之不來,thanh nhập chư man lạo trung tác loạn phiêu lược thành phủ đô hộ lí nguyên gia công chi bất khắc dụ chi bất lai 由是黃洞蠻引環王入寇,do thị hoàng động man dẫn hoàn vương nhập khấu 甲辰唐穆宗恒長󰆑四年,giáp thìn đường mục tông hằng trường khánh tứ niên 冬十一月李元嘉以城門有逆水恐州人多生叛意因移今城焉,đông thập nhất nguyệt lí nguyên gia dĩ thành môn hữu nghịch thuỷ khủng châu nhân đa sinh phản ý nhân di kim thành yên 時元嘉移撫治於???????有相者曰君力不足築大城五十年後必有姓髙者於此定都建府,thời nguyên gia di phủ trị ư tô lịch giang phương trúc tiểu thành hữu tướng giả viết quân lực bất túc trúc đại thành ngũ thập niên hậu tất hữu tính cao giả ư thử định đô kiến phủ 至咸通中髙駢增築羅城果如其言,chí hàm thông trung cao biền tăng trúc la thành quả như kì ngôn 又按前此都護府城今在東關外城之羅城後髙駢築今城外亦謂之羅城,hựu án tiền thử đô hộ phủ thành kim tại đông quan ngoại thành chi la thành hậu cao biền trúc kim thành ngoại diệc vị chi la thành 謂,vị 戊申唐文宗涵太和二年,mậu thân đường văn tông hàm thái hoà nhị niên 都護韓約擊峯州王昇朝克之後為楊清所逐奔還廣州,đô hộ hàn ước kích phong châu vương thăng triều khắc chi hậu vi dương thanh sở trục bôn hoàn quảng châu 辛酉唐武宗炎會昌元年,tân dậu đường vũ tông viêm hội xương nguyên niên 唐詔之武渾代韓約為經畧使,đường chiếu chi vũ hồn đại hàn ước vi kinh lược sứ 癸亥唐會昌三年,quý hợi đường hội xương tam niên 經畧使武渾役將士治城府將士作亂燒城樓刧府庫渾奔廣州,kinh lược sứ vũ hồn dịch tướng sĩ trị thành phủ tướng sĩ tác loạn thiêu thành lâu kiếp phủ khố hồn bôn quảng châu 監軍段士則撫安乱眾,giám quân đoàn sĩ tắc phủ an loạn chúng 丙寅唐會昌六年,bính dần đường hội xương lục niên 南蠻入寇唐詔經畧使裴元又帥鄰道兵討平之,nam man nhập khấu đường chiếu kinh lược sứ bùi nguyên hựu soái lân đạo binh thảo bình chi 丁丑唐宣宗󰠐大中十一年,đinh sửu đường tuyên tông thầm đại trung thập nhất niên 夏四月唐以右千牛衞大將軍,hạ tứ nguyệt đường dĩ hữu thiên ngưu vệ đại tướng quân 朱涯為交州經畧使,châu nhai vi giao châu kinh lược sứ 戊寅唐大中十二年,mậu dần đường đại trung thập nhị niên 春正月唐以康王傅王式為交州經畧都護使,xuân chính nguyệt đường dĩ khang vương phó vương thức vi giao châu kinh lược đô hộ sứ 式有才畧至府樹芀木為梄深塹其外泄城中水塹植刺竹寇不能󰱆󰱇教士卒甚銳,thức hữu tài lược chí phủ thụ đao mộc vi dậu thâm khiếm kì ngoại tiết thành trung thuỷ khiếm ngoại thực thích trúc khấu bất năng cốt tuyển giáo sĩ tốt thậm nhuệ 󰟸之南蠻大至屯錦田步頭去州半日程,khoảnh chi nam man đại chí đồn cẩm điền bộ đầu khứ châu bán nhật trình 式意思安閒遣譯諭之陳其利害蠻一夜引去遣人謝之曰我自執叛獠耳非為寇也,thức ý tứ an nhàn khiển dịch dụ chi trần kì lợi hại man nhất dạ dẫn khứ khiển nhân tạ chi viết ngã tự chấp phản lạo nhĩ phi vi khấu dã 又有都校羅行恭都校猶言都將久專府政麾下精兵二千都護中軍纔嬴兵數百,hựu hữu đô hiệu la hành cung đô hiệu do ngôn đô tướng cửu chuyên phủ chính huy hạ tinh binh nhị thiên đô hộ trung quân tài doanh binh sổ bách 初都護李琢為政貪,sơ đô hộ lí trác vi chính tham 暴強市蠻中牛馬一頭止與盐一斗又殺蠻酋長杜存誠羣蠻怒怨導南詔侵盗邊境,bạo cưỡng thị man trung ngưu mã nhất đầu chỉ dữ diêm nhất đấu hựu sát man tù trưởng đỗ tồn thành quần man nộ oán đạo nam chiếu xâm đạo biên cảnh 峯州桃林西原舊有防冬兵六千其傍七舘洞蠻酋長李由獨常助之戍守輸租税,phong châu đào lâm tây nguyên cựu hữu phòng đông binh lục thiên kì bàng thất quán động man tù trưởng lí do độc thường trợ chi thú thủ thâu tô thuế 知峯州者缺姓名言於琢請罷戍兵專委由獨防�,tri phong châu giả khuyết tính danh ngôn ư trác thỉnh bãi thú binh chuyên uỷ do độc phòng vechu 於是由獨勢孤不能自立,ư thị do độc thế cô bất năng tự lập 南詔拓節度拓東言將開拓東境也交趾南詔東故置焉以書誘之以女婦其子補拓東拓牙,nam chiếu thác đông tiết độ thác đông ngôn tướng khai thác đông cảnh dã giao chỉ nam chiếu đông cố trí yên dĩ thư dụ chi dĩ nữ phụ kì tử bổ thác đông thác nha 由獨遂率其眾臣於南詔,do độc toại suất kì chúng thần ư nam chiếu 自是交州始有蠻患也,tự thị giao châu thuỷ hữu man hoạn dã 是年五月蠻來寇式却之,thị niên ngũ nguyệt man lai khấu thức khước chi 秋七月有惡民屢為亂聲言聞經畧使朱涯朱涯在廣,thu thất nguyệt hữu ác dân lũ vi loạn thanh ngôn văn kinh lược sứ châu nhai châu nhai tại quảng 州使麾下挍黃頭軍以黃󰱆頭號黃頭軍渡海來襲我矣,châu sử huy hạ giáo hoàng đầu quân dĩ hoàng cốt đầu hiệu hoàng đầu quân độ hải lai tập ngã hĩ 相與夜為城皷譟願送式北㱕我欲頓此城比禦黃頭軍,tương dữ dạ vi thành cổ táo nguyện tống thức bắc quy ngã dục đồn thử thành tỉ ngự hoàng đầu quân 式方食或勸出避之,thức phương thực hoặc khuyên xuất tị chi 式曰吾足一動則城潰也,thức viết ngô túc nhất động tắc thành hội dã 徐食畢擐甲率左右登城建大將旗坐而責之,từ thực tất hoạn giáp suất tả hữu đăng thành kiến đại tướng kì toạ nhi trách chi 亂者反走,loạn giả phản tẩu 明日悉捕誅之,minh nhật tất bổ tru chi 時饑亂相繼六年無上供上供者錢帛之師以供上用也輸軍中無󰍁賞,thời cơ loạn tương kế lục niên vô thượng cung thượng cung giả tiền bạch chi sư dĩ cung thượng dụng dã thâu quân trung vô khao thưởng 式始修貢賦享士卒,thức thuỷ tu cống phú hưởng sĩ tốt 占城真臘皆復通使,chiêm thành chân lạp giai phục thông sứ 庚辰唐懿宗󰱉咸通元年,canh thìn đường ý tông thôi hàm thông nguyên niên 春浙東賊裘甫作亂,xuân chiết đông tặc cừu phủ tác loạn 唐議選將平之,đường nghị tuyển tướng bình chi 夏侯孜曰王式雖儒家子前在安南威服華夷,hạ hầu tư viết vương thức tuy nho gia tử tiền tại an nam uy phục hoa di 各聞遠地可任也,các văn viễn địa khả nhiệm dã 御拜浙東觀察使,ngự bái chiết đông quan sát sứ 冬十一月戊申土蠻引南詔兵合三萬餘人乘虚攻我府𨺻之,đông thập nhất nguyệt mậu thân thổ man dẫn nam chiếu binh hợp tam vạn dư nhân thừa hư công ngã phủ thao chi 都護李鄠與監軍奔武州,đô hộ lí hộ dữ giám quân bôn vũ châu 辛巳唐咸通二年,tân tị đường hàm thông nhị niên 春正月唐帝詔𭛁邕𬋩及鄰道兵來救鄠擊南夷,xuân chính nguyệt đường đế chiếu phát ung quản cập lân đạo binh lai cứu hộ kích nam di 夏六月癸丑唐以盐州防禦使王寬為安南經畧使,hạ lục nguyệt quý sửu đường dĩ diêm châu phòng ngự sứ vương khoan vi an nam kinh lược sứ 時鄠自武州𠬧集土軍攻羣蠻復取府城,thời hộ từ vũ châu thu tập thổ quân công quần man phục thủ phủ thành 唐帝責其失守貶儋州司戶尋流峯州以王寬為都護經畧使,đường đế trách kì thất thủ biếm đạm châu tư hộ tầm lưu phong châu dĩ vương khoan vi đô hộ kinh lược sứ 鄠之初至也殺蠻酋杜澄故其宗黨因誘導羣蠻𨺻州,hộ chi sơ chí dã sát man tù đỗ trừng cố kì tông đảng nhân dụ đạo quần man thao châu 壬午唐咸通三年,nhâm ngọ đường hàm thông tam niên 春二月南詔復入寇,xuân nhị nguyệt nam chiếu phục nhập khấu 王寬數遣使吿急,vương khoan số khiến sứ cáo cấp 唐帝以前湖南觀察使蔡襲大之仍𭛁許滑徐汴荆㐮潭鄂等道兵合三萬人授襲以禦之,đường đế dĩ tiền hồ nam quan sát sứ sái tập đại chi nhưng phát hứa hoạt từ biện kinh tương đàm ngạc đẳng đạo binh hợp tam vạn nhân thụ tập dĩ ngự chi 兵勢既盛蠻遂引去,binh thế ký thịnh man toại dẫn khứ 夏五月嶺南節度蔡京以襲將諸道兵來禦蛮恐其立功忌之因奏南蛮遁边徼無虞武夫邀功妄請戍兵虚費餽運盖以荒陬路遠難於襨驗故得肆其姦詐,hạ ngũ nguyệt lĩnh nam tiết độ sái kinh dĩ tập tướng chư đạo binh lai ngự man khủng kì lập công kị chi nhân tấu nam man viễn độn biên khiếu vô vũ phu yêu công vọng thỉnh thú binh hư phí quỹ vận cái dĩ hoang tưu lộ viễn nan ư phức nghiệm cố đắc tứ kì gian trá 請罷戍兵各遠本道,thỉnh bãi thú binh các viễn bản đạo 唐帝從之,đường đế tòng chi 襲累奏羣蛮伺隲九不可無備乞留戍兵五千人,tập luỵ tấu quần man tứ chất nhật cửu bất khả vô bị khất lưu thú binh ngũ thiên nhân 不聽襲以蛮寇必至兵食皆闕智力,bất thính tập dĩ man khấu tất chí binh thực giai khuyết trí lực 两󰠃作十必死状中中書,lưỡng cùng tác thập tất tử trạng trung trung thư 時相信京言終不之省,thời tướng tín kinh ngôn chung bất chi tỉnh 秋七月蔡京在任為政苛慘闔境怨之為軍士所逐貶崖州司戶不肯之官勑賜死,thu thất nguyệt sái kinh tại nhiệm vi chính hà thảm hạp cảnh oán chi vi quân sĩ sở trục biếm nhai châu tư hộ bất khẳng chi quan sắc tứ tử 冬十月南詔羣蛮五萬人來寇襲吿急,đông thập nguyệt nam chiếu quần man ngũ vạn nhân lai khấu tập cáo cấp 唐帝勑𭛁荆南湖南两道兵二千桂𬋩義征子弟因其應慕從軍名之也,đường đế sắc phát kinh nam hồ nam lưỡng đạo binh nhị thiên quế quản nghĩa chinh tử đệ nhân kì ứng mộ tòng quân danh chi dã 三千詣邕州受鄭愚節制求救之,tam thiên nghệ ung châu thụ trịnh ngu tiết chế cầu cứu chi 十二月襲又求益兵勑山南東道𭛁弩手千人赴之,thập nhị nguyệt tập hựu cầu ích binh sắc sơn nam đông đạo phát nỗ thủ thiên nhân phó chi 時南詔已圍府救兵不得至,thời nam chiếu dĩ vi phủ cứu binh bất đắc chí 襲但󰞿城固守而已,tập đản anh thành cố thủ nhi dĩ 󰞿縈也癸未唐咸通四年,anh oanh dã quý mùi đường hàm thông tứ niên 春正月庚午南詔𨺻府城蔡襲左右,xuân chính nguyệt canh ngọ nam chiếu thao phủ thành sái tập tả hữu 皆尽,giai tận 襲徒步力戰身集十矢欲趣監軍船船已離岸遂溺海死闔家七十人,tập đồ bộ lực chiến thân tập thập thỉ dục thú giám quân thuyền thuyền dĩ li ngạn toại nịch hải tử hạp gia thất thập nhân 幙僚樊綽先携襲印符渡江得免,mạc liêu phàn xước tiên huề tập ấn phù độ giang đắc miễn 荆南江西鄂岳㐮等州將士四百餘人走至城東水際,kinh nam giang tây ngạc nhạc tương đẳng châu tướng sĩ tứ bách dư nhân tẩu chí thành đông thuỷ tế 荆南󰔄侯元惟德等謂眾曰吾軰無船入水則死不若還入城與蛮人鬪以一人易二蛮亦有利,kinh nam ngu hầu nguyên duy đức đẳng vị chúng viết ngô bối vô thuyền nhập thuỷ tắc tử bất nhược hoàn nhập thành dữ man nhân đấu dĩ nhất nhân dịch nhị man diệc hữu lợi 遂還向城入東羅門,toại hoàn hướng thành nhập đông la môn 安南羅城東門也,an nam la thành đông môn dã 蛮人不為備惟德等縱兵殺蛮二千餘人,man nhân bất vi bị duy đức đẳng túng binh sát man nhị thiên dư nhân 迨夜蛮將楊思縉始自子城城内小城也出救惟德等皆死,đãi dạ man tướng dương tư tấn thuỷ tự tử thành thành nội tiểu thành dã xuất cứu duy đức đẳng giai tử 南詔两𨺻交州所殺虜且十五萬人,nam chiếu lưỡng thao giao châu sở sát lỗ thả thập ngũ vạn nhân 留兵二萬使思縉據,lưu binh nhị vạn sử tư tấn cứ 我交州城,ngã giao châu thành 溪洞夷獠無遠近皆降之,khê động di lão vô viễn cận giai hàng chi 南詔以其属段酋遷領我府節度使,nam chiếu dĩ kì thuộc đoàn tù thiên lĩnh ngã phủ tiết độ sứ 唐帝詔召還諸道援兵分保嶺南西道,đường đế chiếu triệu hoàn chư đạo viện binh phân bảo lĩnh nam tây đạo 六月廢安南都護府置行交州於海門鎮以右監門衛將軍宋戎行交州刺史以武義節度使康承訓兼嶺南及諸軍行營,lục nguyệt phế an nam đô hộ phủ trí hành giao châu ư hải môn trấn dĩ hữu giám môn vệ tướng quân tống nhung hành giao châu thứ sử dĩ vũ nghĩa tiết độ sứ khang thừa huấn kiêm lĩnh nam cập chư quân hành doanh 秋七月復置安南都護府於行交州以宋戎為泾畧使𭛁山東兵萬人以鎮之,thu thất nguyệ phục trí an nam đô hộ phủ ư hành giao châu dĩ tống nhung vi kinh lược sứ phát sơn đông binh vạn nhân dĩ trấn chi 時唐諸道兵来援者屯嶺南不進虚費餽運潤州人陳磻石上言請造千斛舟自福建運来泛海不一月至廣州,thời đường chư đạo binh lai viện giả đồn lĩnh nam bất tiến hư phí quỹ vận nhuận châu nhân trần bàn thạch thượng ngôn thỉnh tạo thiên hộc đại chu tự phúc kiến vận lai phiếm hải bất nhất nguyệt chí quảng châu 從之軍食以足,tòng chi quân thực dĩ túc 然,nhiên 有司以和隺為名奪商人舟委其貨於岸側舟人海或遇風濤沉溺有司囚繋網史舟人使償其米人頗苦之,hữu tư dĩ hoà hạc vi danh sáo thương nhân chu uỷ kì hoá ư ngạn trắc chu nhân hải hoặc ngộ phong đào trầm nịch hữu tư tù hệ võng sử chu nhân sử thường kì mễ nhân pha khổ chi 甲申唐咸通五年,giáp thân đường hàm thông ngũ niên 唐帝以總管經畧使張茵兼勾當交州事益海門鎮兵满二萬五千人令茵進取府城,đường đế dĩ tổng quản kinh lược sứ trương nhân kiêm cấu đương giao châu sự ích hải môn trấn binh mãn nhị vạn ngũ thiên nhân lệnh nhân tiến thủ phủ thành 秋七月茵逗逼不敢進,thu thất nguyệt nhân đậu bực bất cảm tiến 夏侯孜薦驍衛將軍髙駢代之乃以駢為都護總管經畧招討使茵所將兵悉以授之,hạ hầu tư tiến kiêu vệ tướng quân cao biền đại chi nãi dĩ biền vi đô hộ tổng quản kinh lược chiêu thảo sứ nhân sở tướng binh tất dĩ thụ chi 駢小字千里南平郡王崇文之孫也世典禁兵,biền tiểu tự thiên lí nam bình quận vương sùng văn chi tôn dã thế điển cấm binh 頗折節為學好談論古今軍中之人更相,pha triết tiết vi học hiếu đàm luận cổ kim quân trung chi nhân cánh tương 稱譽,xưng dự 少事朱淑明,thiếu sự chu thục minh 有二鵰並飛引弓欲射且祝之曰我長且貴富中之一𤼵遂疊中,hữu nhị điêu tịnh phi dẫn cung dục xạ thả chúc chi viết ngã trưởng thả quý phú trúng chi nhất phát toại điệp trúng 眾大驚因號落鵰侍御史,chúng đại kinh nhân hiệu lạc điêu thị ngự sử 累遷右神策都󰔄候,luỹ thiên hữu thần sách đô ngu hầu 党項叛駢領禁兵萬餘人戍長武屢有功遷秦州防衛使復有功,đảng hạng phản biền lĩnh cấm binh vạn dư nhân thú trường vũ lũ hữu công thiên tần châu phòng vệ sử phục hữu công 時南詔占據我地故委駢來代之,thời nam chiếu chiếm cứ ngã địa cố uỷ biền lai đại chi 乙酉唐咸通六年,ất dậu đường hàm thông lục niên 秋七月駢治兵於海門未進,thu thất nguyệt biền trị binh ư hải môn vị tiến 監軍李維周惡駢欲去之屢𧼈駢使進軍,giám quân lí duy chu ố biền dục khứ chi lũ thú biền sử tiến quân 駢以五千餘人先濟約維周𤼵兵應援,biền dĩ ngũ thiên dư nhân tiên tế ước duy chu phát binh ứng viện 駢既行維周擁餘眾不𤼵,biền ký hành duy chu ủng dư chúng bất phát 九月駢至南定峯州蠻眾近五萬方穫田禾駢掩,cửu nguyệt biền chí nam định phong châu man chúng cận ngũ vạn phương hoạch điền hoà biền yểm 擊大破之斬張詮等𠬧其所穫以食軍,kích đại phá chi trảm trương thuyên đẳng thu kì sở hoạch dĩ thực quân 丙戌唐󰦭通七年,bính tuất đường hàm thông thất niên 夏四月南詔除段酋遷為遣襲善闡善闡南詔别都也在交州西北節度使張緝助酋遷攻交州以范昵為我府都統趙諾眉為浮邪都統,hạ tứ nguyệt nam chiếu trừ đoàn tù thiên vi khiển tập thiện xiển thiện xiển nam chiếu biệt đô dã tại giao châu tây bắc tiết độ sứ trương tập trợ tù thiên công giao châu dĩ phạm nật ta vi ngã phủ đô thống triệu nặc mi vi phù da đô thống 唐監陳讀曰陣勑使韋仲宰將七千餘人至峯州,đường giám trận độc viết trận lai sử vi trọng tể tương thất thiên dư nhân chí phong châu 駢得以益其兵進擊南詔屢破之,biền đắc dĩ ích kì binh tiến kích nam chiếu lũ phá chi 㨗奏至海門維周皆匿之,tiệp tấu chí hải môn duy chu giai nặc chi 數月無聲聞唐帝恠之以問維周,sổ nguyệt vô thanh văn đường đế quái chi dĩ vấn duy chu 維周奏駢駐軍峯州玩敵不進,duy chu tấu biền trú quân phong châu ngoạn địch bất tiến 唐帝怒以右武衛將軍王晏權代駢召駢詣闕欲重貶之,đường đế nộ dĩ hữu vũ vệ tướng quân vương án quyền đại biền triệu biền nghệ khuyết dục trọng biếm chi 是月駢大破南詔蠻殺獲甚,thị nguyệt biền đại phá nam chiếu man sát hoạch thậm 眾,chúng 南詔引餘眾奔入州城固守,nam chiếu dẫn dư chúng bôn nhập châu thành cố thủ 冬十月駢圍州城十餘日蠻人困蹙甚,đông thập nguyệt biền vi châu thành thập dư nhật man nhân khốn xúc thậm 城且下會得王晏權牒已與維周将大軍𤼵海門,thành thả hạ hội đắc vương án quyền điệp dĩ dữ duy chu tương đại quân phát hải môn 駢即以軍事授仲宰而與麾下百餘人北㱕,biền tức dĩ quân sự thụ trọng tể nhi dữ huy hạ bách dư nhân bắc quy 先是仲宰遣小使王慧賛駢遣小校曾衮共賫㨗書㱕唐至海中望見旌旗東來問逰船云此新經畧使與監軍來也,tiên thị trọng tể khiển tiểu sứ vương tuệ tán biền khiển tiểu hiệu tăng cổn cộng tê tiệp thư quy đường chí hải trung vọng kiến tinh kì đông lai vấn du thuyền vân thử tân kinh lược sứ dữ giám quân lai dã 二人謀曰維周必奪表留我,nhị nhân mưu viết duy chu tất đoạt biểu lưu ngã 乃匿於島聞維周過即馳詣京師,nãi nặc ư đảo văn duy chu quá tức trì nghệ kinh sư 唐帝得奏大喜即加駢撿校工部尚書使駢來攻蠻人,đường đế đắc tấu đại hỉ tức gia biền kiểm hiệu công bộ thượng thư sử biền lai công man nhân 駢至海門而還,biền chí hải môn nhi hoàn 晏權闇懦動輙禀維周之命,án quyền ám nhu động triếp bẩm duy chu chi mệnh 維,duỵ 周㐫貪諸將不為之用遂解重圍蠻人遁去者太半,chu hung tham chư tướng bất vị chi dụng toại giải trùng vi man nhân thuẫn khứ giả thái bán 駢至復督勵將士攻城扳之殺酋遷及士蠻為南詔向道者朱古道斬首三萬餘級,biền chí phục đốc lệ tướng sĩ công thành ban chi sát tù thiên cập sĩ man vi nam chiếu hướng đạo giả chu cổ đạo trảm thủ tam vạn dư cấp 南遁去駢又破土蠻之附南詔者二洞誅其酋長,nam chiếu thuẫn khứ biền hựu phá thổ man chi phò nam chiếu giả nhị động tru kì tù trưởng 土蠻率眾㱕附者萬七千人,thổ man suất chúng quy phò giả vạn thất thiên nhân 十一月壬子唐帝詔交州邕州西州諸路軍各保疆土勿復進攻,thập nhất nguyệt nhâm tí đường đế chiếu giao châu ung châu tây châu chư lộ quân các bảo cương thổ vật phục tiến công 置靜海軍於交州以駢為節度使,trí tĩnh hải quân ư giao châu dĩ biền vi tiết độ sứ 自此至宋朝安為靜海軍節鎮,tự thử chí tống triều an vi tĩnh hải quân tiết trấn 南自李琢侵擾而羣蠻焉患殆將十年至是始平,nam tự lí trác xâm nhiễu nhi quần man yên hoạn đãi tương thập niên chí thị thuỷ bình 駢㨿我府稱王築羅城周回一千九百八十二丈零五尺城身髙,biền cứ ngã phủ xưng vương trúc la thành chu hồi nhất thiên cửu bách bát thập nhị trượng linh ngũ xích thành thân cao 二丈六尺脚闊二丈五尺四靣女墙髙五丈五寸望敵樓五十五所甕門六所水渠三所踏道三十四所,nhị trượng lục xích cước khoát nhị trượng ngũ xích tứ diện nữ tường cao ngũ trượng ngũ thốn vọng địch lâu ngũ thập ngũ sở úng môn lục sở thuỷ cừ tam sở đạp đạo tam thập tứ sở 又築堤子周回二千一百二十五丈八尺髙一丈五尺脚闊二丈及造屋四十餘萬間,hựu trúc đê tử chu hồi nhị thiên nhất bách nhị thập ngũ trượng bát xích cao nhất trượng ngũ quái cước khoát nhị trượng cập tạo ốc tứ thập dư vạn gian 黎文休曰一李琢之貪暴𦤶十數年蠻寇之患况甚虐於李琢者乎,lê văn hưu viết nhất lí trác chi tham bạo trí thập sổ niên man khấu chi hoạn huống thậm ngược ư lí trác giả hồ 一臯駢之督属斬數萬賊眾之強况賢於髙駢者乎,nhất cao biền chi đốc thuộc trảm sổ vạn tặc chúng chi cường huống hiền ư cao biền giả hồ 故琢不䏻自保而駢據城稱王善為國者當謹擇焉,cố trác bất năng tự bảo nhi biền cứ thành xưng vương thiện vi quốc giả đương cẩn trạch yên 丁亥唐󰦭通八年,đinh hợi đường hàm thông bát niên 春正月駢巡視至邕廣二州海路多,xuân chính nguyệt biền tuần thị chí ung quảng nhị châu hải lộ đa 潜石襨船漕運不通遂命攝長使林諷湖南將軍余存古等領本部兵并水手一千餘人徃徃𮢶之論曰天道助順神功扶直,tiềm thạch phúc thuyền tảo vận bất thông toại mệnh nhiếp trưởng sử lâm phúng hồ nam tướng quân dư tồn cổ đẳng lĩnh bản bộ binh tịnh thuỷ thủ nhất thiên dư nhân vãng vãng tạc chi luận viết thiên đạo trợ thuận thần công phù trực 今𮢶海派用濟生民苟不徇私何難之有前時都護󰍁師不至持法不堅負約營私人皆怠隋,kim tạc hải phái dụng tế sinh dân câu bất tuân tư hà nan chi hữu tiền thời đô hộ khao sư bất chí trì pháp bất kiên phụ ước doanh tư nhân giai đãi tuỳ 今我則不然秪要濟王事耳,kim ngã tắc bất nhiên chỉ yếu tế vương sự nhĩ 言訖諷等拜命而徃,ngôn hất phúng đẳng bái mệnh nhi vãng 复四月五日興功䟽𮢶逾月之間將欲開達但中間两處俱巨石繚亘數丈𮢶下刅卷施斧柯折役者終日相顧人功殆幾中止,hạ tứ nguyệt ngũ nhật hưng công sơ tạc du nguyệt chi gian tương dục khai đạt đãn trung gian lưỡng xứ cụ cự thạch liêu cắng số trượng tạc hạ ban quyển thi phủ kha triết dịch giả chung nhật tương cố nhân công đãi cơ trung chỉ 五月二十六日當晝忽狂雲怒風暴作窺林若暝,ngũ nguyệt nhị thập lục nhật đương trú hốt cuồng vân nộ phong bạo tác khuy lâm nhược minh 視掌如瞽俄而聶天雷震於大石之所數百聲?然開霽,thị chưởng như cổ nga nhi nhiếp thiên lôi chấn ư đại thạch chi sở số bách thanh unk nhiên khai tễ 役者駿奔視之石已摧碎矣,dịch giả tuấn bôn thị chi thạch dĩ thôi toái hĩ 其西又値巨石立两處眾工亦不䏻措手,kì tây hựu trị cự thạch lập lưỡng xử chúng công diệc bất năng thố thủ 六月二十一日復大震如初巨石一時碎裂,lục nguyệt nhị thập nhất nhật phục đại chấn như sơ cự thạch nhất thời toái liệt 港乃成因名天威港,cảng nãi thành nhân danh thiên uy cảng 史臣吳士連曰髙駢𮢶港之役何其異耶盖所合理故得天之助也,sử thần ngô sĩ liên viết cao biền tạc cảng chi dịch hà kì dị gia cái sở hợp lí cố đắc thiên chi trợ dã 天者理也,thiên giả lí dã 地道有險夷理之常也,địa đạo hữu hiểm di lí chi thường dã 人力有濟險亦理之常也,nhân lực hữu tế hiểm diệc lí chi thường dã 苟險而不䏻濟天何假於人哉禹之治水不合乎理天何由成地何由平也其效至於洛龜呈祥非天之,câu hiểm nhi bất năng tế thiên hà giá ư nhân tai vũ chi trị thuỷ câu bất hợp hồ lí thiên hà do thành địa hà do bình dã kì hiệu chí ư lạc quy trình tường phi thiên chi 助乎觀駢之言曰今𮢶海派用濟生靈苟不徇私何難之有,trợ hồ quan biền chi ngôn viết kim tạc hải phái dụng tế sinh linh câu bất tuân tư hà nan chi hữu 誠𭛁於言言𡸈不順乎孚信所感通乎金石况於天乎天所助者順也,thành phát ư ngôn ngôn khởi bất thuận hồ phù tín sở cảm thông hồ kim thạch huống ư thiên hồ thiên sở trợ giả thuận dã 易曰履信思乎順自天祐之吉無不利,dịch viết lí tín tư hồ thuận tự thiên hựu chi cát vô bất lợi 雷震巨石以助之何足為袏也,lôi chấn cự thạch dĩ trợ chi hà túc vi tả dã 戊子唐󰦭通九年,mậu tí đường hàm thông cửu niên 秋七月唐帝以髙駢為右金吾衛大將軍一云檢校尚書僕射至唐僖宗乾符二年乙未徒西川節度使,thu thất nguyệt đường đế dĩ cao biền vi hữu kim ngô vệ đại tướng quân nhất vân kiểm hiệu thượng thư bộc xạ chí đường hi tông càn phù nhị niên ất mùi đồ tây xuyên tiết độ sứ 駢以從孫髙鄩曾為先鋒千󰱆矢石為士卒倡表薦代鎮我土,biền dĩ tòng tôn cao tầm tằng vi tiên phong thiên cốt thỉ thạch vi sĩ tốt xướng biểu tiến đại trấn ngã thổ 唐帝從之,đường đế tòng chi 在鎮共十三年駢,tại trấn cộng thập tam niên biền 自咸通丙戌至甲午鄩自乾符乙未至戊戌,tự hàm thông bính tuất chí giáp ngọ tầm tự càn phù ất mùi chí mậu tuất 庚子唐僖宗儼廣明元年,canh tí đường hi tông nghiễm quảng minh nguyên niên 春三月我府軍亂,xuân tam nguyệt ngã phủ quân loạn 節度使曾衮出城走,tiết độ sứ tăng cổn xuất thành tẩu 衮代駢撫字有聲人呼曰曾尚書嘗撰交州記一篇,cổn đại biền phủ tự hữu thanh nhân hô viết tăng thượng thư thường soạn giao châu ký nhất thiên 唐諸道兵成邕𬋩者徃㱕自歸,đường chư đạo binh thành ung quản giả vãng vãng tự quy 乙丑唐哀帝祝天祐二年,ất sửu đường ai đế chúc thiên hựu nhị niên 春二月戊戌唐朱全忠以交州節度使同平章事朱全昱𢥮樸無䏻自請罷之,xuân nhị nguyệt mậu tuất đường chu toàn trung dĩ giao châu tiết độ sứ đồng bình chương sự chu toàn dực tràng phác vô năng tự thỉnh bãi chi 全昱全忠之兄也,toàn dực toàn trung chi huynh dã 右属于隋唐自癸亥至丙寅共三百四年,hữu thuộc vu tuỳ đường tự quý hợi chí bính dần cộng tam bách tứ niên 南北分爭紀,nam bắc phân tranh kỷ 丁卯唐天祐四年梁太祖朱全忠更名晃開平元年,đinh mão đường thiên hựu tứ niên lương thái tổ chu toàn trung cánh danh hoảng khai bình nguyên niên 梁以廣州節度使劉隐兼靜海軍節度使封南平王,lương dĩ quảng châu tiết độ sứ lưu ẩn kiêm tĩnh hải quân tiết độ sứ phong nam bình vương 時隐據番禺交州人曲顥據州治稱節度使志在相圖,thời ẩn cứ phiên ngung giao châu nhân khúc hạo cứ châu trị xưng tiết độ sứ chí tại tương đồ 是歲唐亡,thị tuế đường vong 辛未梁乾化元年,tân mùi lương càn hoá nguyên niên 梁南平王劉隐卒弟巖立,lương nam bình vương lưu ẩn tốt đệ nham lập 丁丑梁末帝友貞更名頊貞明三年,đinh sửu lương mạt đế hữu trinh cánh danh chẩn trinh minh tam niên 梁廣州知留後劉巖建國號曰漢即南漢紀元乾亨元年,lương quảng châu tri lưu hậu lưu nham kiến quốc hiệu viết hán tức nam hán kỷ nguyên càn hanh nguyên niên 曲顥遣子承美為歡好使如廣州因覘虚實,khúc hạo khiển tử thừa mĩ vi hoan hảo sứ như quảng châu nhân siêm hư thực 顥卒承美襲位,hạo tốt thừa mĩ tập vị 己卯梁貞明五年,kỉ mão lương trinh minh ngũ niên 曲承美遣使求節鉞於梁,khúc thừa mĩ khiển sứ cầu tiết việt ư lương 梁授之,lương thụ chi 漢主大怒,hán chủ đại nộ 漢主初名岩更名涉又名龔因白龍見故名焉,hán chủ sơ danh nham cánh danh thiệp hựu danh cung nhân bạch long hiện cố danh yên 至晋天福大年以龔為不利乃自改,chí tấn thiên phúc lục niên dĩ cung vi bất lợi nãi tự cải 𪚔字而名之,nghiễm tự nhi danh chi 癸未梁龍德三年唐荘宗李存朂同光元年,quý mùi lương long đức tam niên đường trang tông lí tồn húc đồng quang nguyên niên 是𡻕梁亡,thị tuế lương vong 秋七月漢主遣驍将李克正領兵攻交州擒節度使承美以㱕以其将李進代之,thu thất nguyệt hán chủ khiến kiêu tướng lí khắc chính lĩnh binh công giao châu cầm tiết độ sứ thừa mĩ dĩ quy dĩ kì tướng lí tiến đại chi 克正留守州為曲徃将愛州人楊廷藝所逐,khắc chính lưu thủ châu vi khúc hạo tướng ái châu nhân dương đình nghệ sở trục 漢主授廷藝爵位以李進為交州刺史與李克正守其城謂左右曰交跐民好亂但可覊縻而已,hán chủ thụ đình nghệ tước vị dĩ lí tiến vi giao châu thứ sử dữ lí khắc chính thủ kì thành vị tả hữu viết giao chỉ dân hiếu loạn đãn khả ki mi nhi dĩ 史臣吳士連曰劉𪚔當北朝擾亂之時席兄舊業建國紀元與曲顥爭覊卒擒承美取交州䧺,sử thần ngô sĩ liên viết lưu nghiễm đương bắc triều nhiễu loạn chi thời tịch huynh cựu nghiệp kiến quốc kỷ nguyên dữ khúc hạo tranh bá tốt cầm thừa mĩ thủ giao châu hùng 李進知之馳以告漢主,lí tiến tri chi trì dĩ cáo hán chủ 是歲廷藝𭛁兵圍進,thị tuế đình nghệ phát binh vi tiến 漢主遣承旨陳寶将兵救之未至而城𨺻,hán chủ khiển thừa chỉ trần bảo tương binh cứu chi vị chí nhi thành thao 進逃㱕,tiến đào quy 寶至圍城廷藝出戰寶敗死,bảo chí vi thành đình nghệ xuất chiến bảo bại tử 於是廷藝自稱節度使領州事,ư thị đình nghệ tự xưng tiết độ sứ lĩnh châu sự 丙申唐廢帝從珂清泰三年晋髙祖石敬塘天福元年,bính thân đường phế đế tông kha thanh thái tam niên tấn cao tổ thạch kính đường thiên phúc nguyên niên 是歲唐亡,thị tuế đường vong 據一方與北朝諸僣國相頡頑,cứ nhất phương dữ bắc triều chư tiếm quốc tương hiệt ngoan 故前吳王之興雖殲其子殁其軍而不䏻守其地劉氏之綂綿綿不絶至宋祖興而其地始入於宋焉,cố tiền ngô vương chi hưng tuy tiêm kì tử một kì quân nhi bất năng thủ kì địa lưu thị chi thống miên miên bất tuyệt chí tống tổ hưng nhi kì địa thuỷ nhập ư tống yên 辛卯唐明宗嗣原長興二年,tân mão đường minh tông tự nguyên trường hưng nhị niên 冬十二月楊廷藝養假子三千人圖恢復,đông thập nhị nguyệt dương đình nghệ dưỡng giả tử tam thiên nhân đồ khôi phục 丁酉晋天福二年,đinh dậu tấn thiên phúc nhị niên 春三月廷藝牙将矯公羡綱目作交殺廷藝而代之,xuân tam nguyệt đình nghệ nha tướng kiều công tiễn cương mục tác giao sát đình nghệ nhi đại chi 戊戌晋天福三年,mậu tuất tấn thiên phúc tam niên 冬十二月廷藝牙将吳權自愛州舉兵攻公羡,đông thập nhị nguyệt đình nghệ nha tướng ngô quyền tự ái châu cử binh công công tiễn 公羡遣使以賂求救於漢,công tiễn khiển sứ dĩ lộ cầu cứu ư hán 主龔欲因其亂而取之乃以其子萬王弘操為靜海軍節度使徒封交王将兵救公羡,hán chủ cung dục nhân kì loạn nhi thủ chi nãi dĩ kì tử vạn vương hoằng thao vi tĩnh hải quân tiết độ sứ đồ phong giao vương tương binh cứu công tiễn 漢主自将屯海門為之聲援,hán chủ tự tướng đồn hải môn vi chi thanh viện 問策於崇文使蕭益益曰今霖雨積旬海道險遠吳權桀黠未可輕也,vấn sách ư sùng văn sứ tiêu ích ích viết kim lâm vũ tích tuần hải đạo hiểm viễn ngô quyền kiệt hiệt vị khả khinh dã 大軍當持重多用鄕導然後可進,đại quân đương trì trọng đa dụng hướng đạo nhiên hậu khả tiến 不聽命弘操将舟師自白滕江入欲攻,bất thính mệnh hoằng thao tương chu sư tự bạch đằng giang nhập dục công 權而權已誅公羡矣,quyền nhi quyền dĩ tru công tiễn hĩ 權聞弘操且至謂将佐曰弘操一癡兒耳将兵遠來士卒疲弊又聞公羡死無内應氣已先奪,quyền văn hoằng thao thả chí vị tướng tá viết hoằng thao nhất si nhi nhĩ tương binh viễn lai sĩ tốt bì tệ hựu văn công tiễn tử vô nội ứng khí dĩ tiên đoạt 吾眾以力待疲破之必矣,ngô chúng dĩ lực đãi bì phá chi tất hĩ 然彼利於艦不先為之備則勝負之形未可知也,nhiên bỉ lợi ư hạm bất tiên vi chi bị tắc thắng phụ chi hình vị khả tri dã 若使人先於海門潜植大杙鉄其首󰱆之以紩彼船隨潮漲入杙内然後我易制無有出此者,nhược sử nhân tiên ư hải môn tiềm thực đại dặc thiết kì thủ cốt chi dĩ thiết bỉ thuyền tuỳ triều trướng nhập dặc nội nhiên hậu ngã dị chế vô hữu xuất thử giả 計定遂植杙海口两徬,kế định toại thực dặc hải khẩu lưỡng bàng 潮漲權使人以輕舟挑戰佯比以𦤶之,triều trướng quyền sử nhân dĩ khinh chu khiêu chiến dạng tỉ dĩ trí chi 弘操果進兵,hoằng thao quả tiến binh 至舟師既入杙内,chí chu sư ký nhập dặc nội 潮退杙露權乃進兵擊之皆殊死戰,triều thoái dặc lộ quyền nãi tiến binh kích chi giai thù tử chiến 不暇治舟而潮退甚急舟皆着,bất hạ trị chu nhi triều thoái thậm cấp chu giai trước 杙以襨蒼黃崩潰士卒溺死太半,dặc dĩ phúc thương hoàng băng hội sĩ tốt nịch tử thái bán 權乘勝追擊擒弘操殺之,quyền thừa thắng truy kích cầm hoằng thao sát chi 漢主慟哭𠬧餘眾而退,hán chủ đỗng khốc thu dư chúng nhi thoái 漢主以名龔為嫌者盖蝟此也劉龔即劉𪚔也,hán chủ dĩ danh cung vi hiềm giả cái vị thử dã lưu cung tức lưu nghiễm dã 史臣吳士連曰劉龔貪人土地欲拓封疆土地未得而以毒其子及其人民即孟子所謂以其所不愛及其所愛者歟右南北分爭自丁卯至戊戌凣三十二年,sử thần ngô sĩ liên viết lưu cung tham nhân thổ địa dục thác phong cương thổ địa vị đắc nhi dĩ độc kì tử cập kì nhân dân tức mạnh tử sở vị dĩ kì sở bất ái cập kì sở ái giả dư hữu nam bắc phân tranh tự đinh mão chí mậu tuất phàm tam thập nhị niên 吳紀,ngô kỷ 前吳王,tiền ngô vương 在位六年壽四十七歲,tại vị lục niên thọ tứ thập thất tuế 王善謀善戰再造之功以成為諸王之冠,vương thiện mưu thiện chiến tái tạo chi công dĩ thành vi chư vương chi quán 姓吳諱權唐林人世為貴族父旻為本州牧,tính ngô huý quyền đường lâm nhân thế vi quý tộc phụ mân vi bản châu mục 王生有異光满室狀𩔗特殊背上有三黑子相者奇之蝟可為一方之主乃命名曰權,vương sinh hữu dị quang mãn thất trạng loại đặc thù bối thượng hữu tam hắc tử tướng giả kì chi vị khả vi nhất phương chi chủ nãi mệnh danh viết quyền 及長魁梧奇偉也目光若電綬步如虎有智勇力䏻抗鼎為楊廷藝牙将廷藝以女妻之圈𬋩愛州,cập trưởng khôi ngô kì vĩ dã mục quang nhược điện thụ bộ như hổ hữu trí dũng lực năng kháng đỉnh vi dương đình nghệ nha tướng đình nghệ dĩ nữ thê chi quyền quản ái châu 至是誅矯公羡自立為王都螺城,chí thị tru kiều công tiễn tự lập vi vương đô loa thành 己亥元年晋天福四年,kỉ hợi nguyên niên tấn thiên phúc tứ niên 春王始稱王立楊氏為后置百,xuân vương thuỷ xưng vương lập dương thị vi hậu trí bách 官制朝儀定服色,quan chế triều nghi định phục sắc 甲辰六年晋齊王重貴開運元年,giáp thìn lục niên tấn tề vương trọng quý khai vận nguyên niên 王薨,vương hoăng 黎文休曰前吳王䏻以我越所集之兵破劉弘操百萬之眾拓土稱王使北人不敢復來者,lê văn hưu viết tiền ngô vương năng dĩ ngã việt sở tập chi binh phá lưu hoằng thao bách vạn chi chúng thác thổ xưng vương sử bắc nhân bất cảm phục lai giả 可謂以一怒而安其民善謀而善戰者也,khả vị dĩ nhất nộ nhi an kì dân thiện mưu nhi thiện chiến giả dã 雖王自居未即帝位改元而我越之正綂󰱃幾乎復續矣,tuy dĩ vương tự cư vị tức đế vị cải nguyên nhi ngã việt chi chính thống thứ cơ hồ phục tục hĩ 史臣吳士連曰前吳之興非徒有戰勝之功其置百官制朝儀定服色帝王之䂓模可見,sử thần ngô sĩ liên viết tiền ngô chi hưng phi đồ hữu chiến thắng chi công kì trí bách quan chế triều nghi định phục sắc đế vương chi quy mô khả kiến 國不永未見治效惜哉楊三哥,quốc bất vĩnh vị kiến trị hiệu tích tai dương tam kha 篡位六年,thoán vị lục niên 三哥楊后之兄一作弟前吳王家臣僣稱平王,tam kha dương hậu chi huynh nhất tác đệ tiền ngô vương gia thần tiếm xưng bình vương 乙巳楊三哥元年晋開運二年,ất tị dương tam kha nguyên niên tấn khai vận nhị niên 初前吳王病革遣命三哥輔其子,sơ tiền ngô vương bệnh cách khiển mệnh tam kha phụ kì tử 王薨三哥篡位,vương hoăng tam kha thoán vị 吳王長子昌岌惧奔南󰀋江住茶鄕范令公家,ngô vương trưởng tử xương ngập cụ bôn nam sách giang trú trà hương phạm lệnh công gia 三哥以吳王弟二子昌文為己子,tam kha dĩ ngô vương đệ nhị tử xương văn vi kỷ tử 次子南興乾興尚幼皆附於楊國母,thứ tử nam hưng càn hưng thượng ấu giai phò ư dương quốc mẫu 久之三哥遣指揮使楊古利杜景碩将兵至令公家索取昌岌,cửu chi tam kha khiển chỉ huy sứ dương cát lợi đỗ cảnh thạc tương binh chí lệnh công gia sách thủ xương ngập 凣三反命,phàm tam phản mệnh 令公惧遂匿昌岌山洞間,lệnh công cụ toại nặc xương ngập sơn động gian 三哥知之復索如初竟不䏻得,tam kha tri chi phục sách như sơ cánh bất năng đắc 史臣吳士連曰范令公之用心忠矣哉三哥以家臣逐君之鏑而篡其位以昌文為己子假飾之辝爾󰰽得而知幾且當時國人皆已君三可而令公敢匿昌岌欲不絶吳氏之祀也,sử thần ngô sĩ liên viết phạm lệnh công chi dụng tâm trung hĩ tai tam kha dĩ gia thần trục quân chi đích nhi thoán kì vị dĩ xương văn vi kỷ tử giả sức chi từ nhĩ thục đắc nhi tri cơ thả đương thời quốc nhân giai dĩ quân tam kha nhi lệnh công cảm nặc xương ngập dục bất tuyệt ngô thị chi tự dã 程嬰杵臼之事再見於此,trình anh chữ cữu chi sự tái kiến ư thử 󰰽謂一國之大而無忠臣義士哉,thục vị nhất quốc chi đại nhi vô trung thần nghĩa sĩ tai 丁未楊三哥三年後漢髙祖劉遠仍稱晋天福十二年,đinh mùi dương tam kha tam niên hậu hán cao tổ lưu viễn nhưng xưng tấn thiên phúc thập nhị niên 知是歲晋亡,tri thị tuế tấn vong 庚戌楊三哥六年漢隱帝承祐仍稱乾祐三年,canh tuất dương tam kha lục niên hán ẩn đế thừa hựu nhưng xưng càn hựu tam niên 三哥遣昌文及楊杜二使将兵攻太平唐阮二村,tam kha khiển xương văn cập dương đỗ nhị sứ tương binh công thái bình đường nguyễn nhị thôn 行至慈廉昌文從容位二使曰我先王之德洽於民心凣所施令罔不悅從不幸違棄羣臣平王自行不義奪我兄弟之位罪莫大焉,hành chí từ liêm xương văn thung dung vị nhị sứ viết ngã tiên vương chi đức hiệp ư dân tâm phàm sở thi lệnh võng bất duyệt tòng bất hạnh vi khí quần thần bình vương tự hành bất nghĩa đoạt ngã huynh đệ chi vị tội mạc đại yên 今又使我等征無辜之邑幸而勝之利已彼如不服為之奈何二使曰惟君之命,kim hựu sử ngã đẳng chinh vô cô chi ấp hạnh nhi thắng chi lợi dĩ bỉ như bất phục vi chi nại hà nhị sứ viết duy quân chi mệnh 昌文曰我欲還師揜襲平王以復我先王之業可乎二使曰善,xương văn viết ngã dục hoàn sư yểm tập bình vương dĩ phục ngã tiên vương chi nghiệp khả hồ nhị sứ viết thiện 乃還襲三哥,nãi hoàn tập tam kha 眾欲殺之昌文曰平王於我有恩𡸈忍加刑乃降為張楊公因賜為食邑,chúng dục sát chi xương văn viết bình vương ư ngã hữu ân há nhẫn gia hình nãi giáng vi chương dương công nhân tứ vi thực ấp 今章陽度是也,kim chương dương độ thị dã 是歲漢亡,thị tuế hán vong 黎文休曰逐軍之子而自位公罪也養君之子為已子而食邑私恩也,lê văn hưu viết trục quân chi tử nhi tự vị công tội dã dưỡng quân chi tử vi dĩ tử nhi thực ấp tư ân dã 逐昌岌而自位篡逆之臣於義固不容誅矣,trục xương ngập nhi tự vị thoán nghịch chi thần ư nghĩa cố bất dung tru hĩ 後吳王不正其罪乃以口私恩不忍加刑又賜之食邑𡸈不大謬乎後吳王,hậu ngô vương bất chính kì tội nãi dĩ khẩu thể tư ân bất nhẫn gia hình hựu tứ chi thực ấp khởi bất đại mậu hồ hậu ngô vương 在位十五年,tại vị thập ngũ niên 附天策王,phụ thiên sách vương 王克正皇綱光復舊物惜其動干戈於󰘊域之内反為所斃也,vương khắc chính hoàng cương quang phục cựu vật tích kì động can qua ư bang vực chi nội phản vi sở tệ dã 王諱昌文前吳王次子也,vương huý xương văn tiền ngô vương thứ tử dã 辛亥元年周太祖郭威廣順元年,tân hợi nguyên niên chu thái tổ quách uy quảng thuận nguyên niên 王既黜三哥即王位稱南,vương ký truất tam kha tức vương vị xưng nam 晉遣使往迎其兄昌岌㱕京師同理國事,tấn khiển sứ vãng nghênh kì huynh xương ngập qui kinh sư đồng lí quốc sự 昌岌稱天策王,xương ngập xưng thiên sách vương 史臣吳士連曰南晉迎昌岌歸與之共政可謂克恭厥兄欲同其富貴矣,sử thần ngô sĩ liên viết nam tấn nghênh xương ngập quy dữ chi cộng chính khả vị khắc cung quyết huynh dục đồng kì phú quý hĩ 昌岌䏻以無功讓之俱俱其禄德𡸈不光大哉乃拘於嫡長之分稱王視政又擅作威福至使南晉王不得預政甚失友于之義志趣甚卑陋矣,xương ngập năng dĩ vô công nhượng chi câu hưởng kì lộc đức khởi bất quang đại tai nãi câu ư đích trưởng chi phận xưng vương thị chính hựu thiện tác uy phúc chí sử nam tấn vương bất đắc dự chính thậm thất hữu vu chi nghĩa chí thú thậm ti lậu hĩ 時華閭洞人丁部領以山谿險固不修臣職,thời hoa lư động nhân đinh bộ lĩnh dĩ sơn khê hiểm cố bất tu thần chức 二王欲興師討之部領惧遣其子璉入質以止其兵,nhị vương dục hưng sư thảo chi bộ lĩnh cụ khiển kì tử liễn nhập chất dĩ chỉ kì binh 璉至二王責其不庭竟執璉往征之,liễn chí nhị vương trách kì bất đình cánh chấp liễn vãng chinh chi 踰月不克乃懸璉竿上使人謂部領曰不降則殺璉,du nguyệt bất khắc nãi huyền liễn can thượng sử nhân vị bộ lĩnh viết bất hàng tắc sát liễn 部領怒曰大丈夫以功名自許𡸈效兒女之愛子耶󰱩令士餘弩注璉俱𤼵,bộ lĩnh nộ viết đại trượng phu dĩ công danh tự hứa há hiệu nhi nữ chi ái tử da cự lệnh sĩ dư nỗ chú liễn cụ phát 二王驚曰我之懸其子欲使顧惜而速降彼殘忍如此焉用懸為,nhị vương kinh viết ngã chi huyền kì tử dục sử cố tích nhi tốc hàng bỉ tàn nhẫn như thử yên dụng huyền vi 即不殺璉而班師焉,tức bất sát liễn nhi ban sư yên 時天策擅作威柄王不復預政,thời thiên sách thiện tác uy bính vương bất phục dự chính 二王由是有隙,nhị vương do thị hữu khích 甲寅四年周世宗柴榮顯德元年,giáp dần tứ niên chu thế tông sài vinh hiển đức nguyên niên 天策王薨,thiên sách vương hoăng 王復位遣使請命於南漢主劉鋹,vương phục vị khiển sứ thỉnh mệnh ư nam hán chủ lưu xưởng 鋹以王為靜海軍節度使兼都,xưởng dĩ vương vi tĩnh hải quân tiết độ sứ kiêm đô 護,hộ 庚申十年周恭帝宗訓元年宋太祖趙匡胤建龍元年,canh thân thập niên chu cung đế tông huấn nguyên niên tống thái tổ triệu khuông dận kiến long nguyên niên 是歲周亡,thị tuế chu vong 乙丑十五年宋乾德三年,ất sửu thập ngũ niên tống càn đức tam niên 王帥師攻太平唐阮二村,vương soái sư công thái bình đường nguyễn nhị thôn 纔入境止船上戰為伏弩所中薨,tài nhập cảnh chỉ thuyền thượng chiến vi phục nỗ sở trúng hoăng 丁璉歸華閭,đinh liễn quy hoa lư 黎文休曰吳南晋前為家臣三哥之拘囚後為其兄昌岌之掩抑一旦得志不䏻自慎而享國日淺政績無聞惜哉然觀其免平王之罪過𡸈非仁乎容昌岌之驕倨𡸈非恭乎既仁且恭亦可見其為人矣,lê văn hưu viết ngô nam tấn tiền vi gia thần tam kha chi câu tù hậu vi kì huynh xương ngập chi yểm ức nhất đán đắc chí bất năng tự thận nhi hưởng quốc nhật tiên chính tích vô văn tích tai nhiên quan kì miễn bình vương chi tội quá há phi nhân hồ dung xương ngập chi kiêu cự há phi cung hồ ký nhân thả cung diệc khả kiến kì vi nhân hĩ 史臣吳士連曰吳南晋以義除殘克復舊物足以慰祖宗之靈紓神人之憤,sử thần ngô sĩ liên viết ngô nam tấn dĩ nghĩa trừ tàn khắc phục cựu vật túc dĩ uý tổ tông chi linh thư thần nhân chi phẫn 其於政治方覩惟新而乃以仁姑息不正三哥篡奪之刑武黜干戈反為唐阮妄動之舉終以自斃惜哉吳使軍凣二年,kì ư chính trị phương đổ duy tân nhi nãi dĩ nhân cô tức bất chính tam kha thoán đoạt chi hình vũ truất can qua phản vi đường nguyễn vọng động chi cử chung dĩ tự tệ tích tai ngô sứ quân phàm nhị niên 附各使軍,phụ các sứ quân 姓吳諱昌熾天策王避難時取南󰀋江女之所生南晋王之姪也,tính ngô huý xương xí thiên sách vương tị nạn thời thủ nam sách giang nữ chi sở sinh nam tấn vương chi điệt dã 丙寅十六年宋乾德四年,bính dần thập lục niên tống càn đức tứ niên 南晉亡羣䧺𧡟起各據郡邑自守吳昌熾據平橋矯公罕稱矯三制據峯州今白鶴縣阮,nam tấn vong quần hùng quan khởi các cứ quận ấp tự thủ ngô xương xí cứ bình kiều kiểu công hãn xưng kiểu tam chế cứ phong châu kim bạch hạc huyện nguyễn 寬稱阮太平據三帶吳日慶稱吳覧公據唐林一云據膠水杜景碩稱杜景公據杜洞江李圭稱李朗公據超類阮守捷稱阮令公據僊遊吕唐稱吕佐公據細江阮超稱阮右公據西扶烈矯順稱矯令公據回湖今華溪縣陳舍社猶有城故址在范白虎稱防遏范據據藤州陳覽稱陳明公據布海口號十二使君,khoan xưng nguyễn thái bình cứ tam đái ngô nhật khánh xưng ngô lãm công cứ đường lâm nhất vân cứ giao thuỷ đỗ cảnh thạc xưng đỗ cảnh công cứ đỗ động giang lí khuê xưng lí lãng công cứ siêu loại nguyễn thủ tiệp xưng nguyễn lệnh công cứ tiên du lữ đường xưng lữ tá công cứ tế giang nguyễn siêu xưng nguyễn hữu công cứ tây phù liệt kiểu thuận xưng kiểu lệnh công cứ hồi hồ kim hoa khê huyện trần xá xã do hữu thành cố chỉ tại phạm bạch hổ xưng phòng át phạm cứ cứ đằng châu trần lãm xưng trần minh công cứ bố hải khẩu hiệu thập nhị sứ quân 丁卯十七年宋乾德五年,đinh mão thập thất niên tống càn đức ngũ niên 時海内無主十二使君爭長莫䏻相統,thời hải nội vô chủ thập nhị sứ quân tranh trưởng mạc năng tương thống 丁部領聞陳明公有德而無嗣乃與其子璉往依之,đinh bộ lĩnh văn trần minh công hữu đức nhi vô tự nãi dữ kì tử liễn vãng ỷ chi 明公見其形貌魁奇又有噐量因養為己子愛遇之恩日益隆厚因授領兵使攻羣䧺,minh công kiến kì hình mạo khôi kì hựu hữu khí lượng nhân dưỡng vi kỷ tử ái ngộ chi ân nhật ích long hậu nhân thụ lĩnh binh sử công quần hùng 皆拨之,giai bạt chi 范防遏以兵降丁朝為親衛将軍,phạm phòng át dĩ binh hàng đinh triều vi thân vệ tướng quân 及明公卒會杜洞江吳先主子弟五百人餘率眾來攻纔入烏蠻終為鄕人吳副使所敗而還,cập minh công tốt hội đỗ động giang ngô tiên chủ tử đệ ngũ bách nhân dư suất chúng lai công tài nhập ô man chung vi hương nhân ngô phó sứ sở bại nhi hoàn 部領聞之舉兵攻其江及洞部落無不服者,bộ lĩnh văn chi cử binh công kì giang cập động bộ lạc vô bất phục giả 自此京府史民皆心㱕之,tự thử kinh phủ sử dân giai tâm quy chi 吳氏亡,ngô thị vong 史臣吳士連曰天地之運否必有泰北南同一理也,sử thần ngô sĩ liên viết thiên địa chi vận phủ tất hữu thái bắc nam đồng nhất lí dã 北朝五代壞亂而宋太祖起,bắc triều ngũ đại hoại loạn nhi tống thái tổ khởi 南朝十二使軍分擾而丁先皇興,nam triều thập nhị sứ quân phân nhiễu nhi đinh tiên hoàng hưng 非偶然也天也,phi ngẫu nhiên dã thiên dã 右吳氏三王并楊三哥僣位起己亥終丁卯,hữu ngô thị tam vương tịnh dương tam kha tiếm vị khởi kỷ hợi chung đinh mão 共二十九年,cộng nhị thập cửu niên 大越史記外紀全書卷之五終,đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi ngũ chung 大越史記本紀全書卷之一,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi nhất 丁紀,đinh kỷ 先皇帝,tiên hoàng đế 姓丁諱部領大皇華閭洞人驩州刺史丁公著之子也削平使君自立爲帝在位十二年爲内五十六塟長安山陵,tính đinh huý bộ lĩnh đại hoàng hoa lư động nhân hoan châu thứ sử đinh công trứ chi tử dã tước bình sứ quân tự lập vi đế tại vị thập nhị niên vi nội ngũ thập lục táng trường yên sơn lăng 人杜釋所弑而崩壽帝才明過人勇畧盖世掃盡群䧺統繼趙武然失於預防不保其終惜夫,nhân đỗ thích sở thí nhi băng thọ đế tài minh quá nhân dũng lược cái thế tảo tận quần hùng thống kế triệu vũ nhiên thất ư dự phòng bất bảo kì chung tích phù 初帝父丁公著爲楊廷藝牙將廷藝授攝歡州刺史後歸吳王遣還舊任卒,sơ đế phụ đinh công trứ vi dương đình nghệ nha tướng đình nghệ thụ nhiếp hoan châu thứ sử hậu quy ngô vương khiển hoàn cựu nhiệm tốt 帝少孤母譚氏與其徒入居洞山神祠側,đế thiếu cô mẫu đàm thị dữ kì đồ nhập cư động sơn thần từ trắc 爲兒童時與群童牧牛于也,vi nhi đồng thời dữ quần đồng mục ngưu vu dã 群童自知識量不及,quần đồng tự tri thức lượng bất cập 相與推爲眾長,tương dữ suy vi chúng trưởng 凣遊戲必率眾交手爲乘輿捧之及以蘆花左右引之象天子儀仗,phàm du hí tất suất chúng giao thủ vi thừa dư bổng chi cập dĩ lư hoa tả hữu dẫn chi tượng thiên tử nghi trượng 暇日往擊別村兒童所至皆懾服相率日供樵爨以充課役,hạ nhật vãng kích biệt thôn nhi đồng sở chí giai nhiếp phục tương suất nhật cung tiều thoán dĩ sung khoá dịch 母見之喜爲烹家䐁饗之,mẫu kiến chi hỉ vi phanh gia đồn hưởng chi 諸󰀋父老轉相吿曰此兒噐量若是必能濟事我背荀不來附異日悔之晚矣,chư sách phụ lão chuyển tương cáo viết thử nhi khí lượng nhược thị tất năng tế sự ngã bội tuân bất lai phụ dị nhật hối chi vãn hĩ 遂率子弟往從之與立爲長居陶澳󰀋,toại suất tử đệ vãng tòng chi dữ lập vi trưởng cư đào áo sách 其叔父㨿󱖮󰀋與帝拒戰,kì thúc phụ cứ bông sách dữ đế cự chiến 時帝年幼兵勢未振因奔比,thời đế niên ấu binh thế vị chấn nhân bôn bí 過譚家娘灣橋橋折陷于淖音?泥也,quá đàm gia nương loan kiều kiều chiết hãm vu náo âm unk nê dã 叔欲刺之見二皇龍擁之懼而退,thúc dục thích chi kiến nhị hoàng long ủng chi cụ nhi thoái 帝收餘卒復戰叔乃降,đế thu dư tốt phục chiến thúc nãi hàng 由是人人畏服凡征戰所過易如破竹號萬勝王,do thị nhân nhân uý phục phàm chinh chiến sở quá dị như phá trúc hiệu vạn thắng vương 時十二使君自相䧺長割據土宇,thời thập nhị sứ quân tự tương hùng trưởng cát cứ thổ vũ 吳昌熾㨿平橋吳日慶㨿唐林矯三制㨿峯州阮太平㨿阮家灣杜景碩據杜洞江阮令公㨿西扶烈細江則有吕佐唐僊遊則有阮守㨗超類則有李郎公洄湖則有矯令公藤州則有范防遏布海則有陳公,ngô xương xí cứ bình kiều ngô nhật khánh cứ đường lâm kiểu tam chế cứ phong châu nguyễn thái bình cứ nguyễn gia loan đỗ cảnh thạc cứ đỗ động giang nguyễn lệnh công cứ tây phù liệt tế giang tắc hữu lữ tá đường tiên du tắc hữu nguyễn thủ tiệp siêu loại tắc hữu lí lang công hồi hồ tắc hữu kiểu lệnh công đằng châu tắc hữu phạm phòng át bố hải tắc hữu trần minh công 王一舉平之遂自立爲帝,vương nhất cử bình chi toại tự lập vi đế 擇得潭村華地建,trạch đắc đàm thôn hoa địa kiến 都居之以其世狹隘又無設險之利復都華閭,đô cư chi dĩ kì thế hiệp ải hựu vô thiết hiểm chi lợi phục đô hoa lư 戊辰元年宋開寳元年,mậu thìn nguyên niên tống khai bảo nguyên niên 帝即位建國號大瞿越徙京邑華閭洞肇新都築城鑿池起宫殿制朝儀,đế tức vị kiến quốc hiệu đại cồ việt tỉ kinh ấp hoa lư động triệu tân đô trúc thành tạc trì khởi cung điện chế triều nghi 羣臣上尊號曰大勝明皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết đại thắng minh hoàng đế 帝欲以威制天下乃置大鼎于庭養猛虎于檻下令曰有違者受烹齧之罪,đế dục dĩ uy chế thiên hạ nãi trí đại đỉnh vu đình dưỡng mãnh hổ vu hạm hạ lệnh viết hữu vi giả thụ phanh khiết chi tội 人皆畏服無有犯者,nhân giai uý phục vô hữu phạm giả 黎文休曰先皇以過人之才明盖世之勇畧當我越無主羣䧺割㨿之時一舉而十二使君盡服,lê văn hưu viết tiên hoàng dĩ quá nhân chi tài minh cái thế chi dũng lược đương ngã việt vô chủ quần hùng cát cứ chi thời nhất cử nhi thập nhị sứ quân tận phục 其開國建都改稱皇帝置百官設六,kì khai quốc kiến đô cải xưng hoàng đế trí bách quan thiết lục 軍制度畧備殆天意而我越復生聖哲以接趙王之綂也歟,quân chế độ lược bị đãi thiên ý nhi ngã việt phục sinh thánh triết dĩ tiếp triệu vương chi thống dã dư 己巳二年宋開寳二年,kỉ tị nhị niên tống khai bảo nhị niên 閏五月封長子璉爲南越王,nhuận ngũ nguyệt phong trưởng tử liễn vi nam việt vương 庚午太平元年宋開寳三年,canh ngọ thái bình nguyên niên tống khai bảo tam niên 春正月建元舊云我越年號始此,xuân chính nguyệt kiến nguyên cựu vân ngã việt niên hiệu thuỷ thử 因李南帝建元天德,nhân lí nam đế kiến nguyên thiên đức 遣使如宋結好,khiển sứ như tống kết hảo 時宋命大將潘美平嶺南劉鋹也故有是命,thời tống mệnh đại tướng phan mĩ bình lĩnh nam lưu xưởng dã cố hữu thị mệnh 立五皇后一曰舟嘉二曰貞明三曰矯國四曰瞿國五曰歌翁,lập ngũ hoàng hậu nhất viết chu gia nhị viết trinh minh tam viết kiểu quốc tứ viết cồ quốc ngũ viết ca ông 黎文休曰天地並其覆載日月並其照臨故能生城萬物發育庶類亦猶皇后配儷宸極故能,lê văn hưu viết thiên địa tịnh kì phú tải nhật nguyệt tịnh kì chiếu lâm cố năng sinh thành vạn vật phát dục thứ loại diệc do hoàng hậu phối lệ thần cực cố năng 表率宫中化成天下,biểu suất cung trung hoá thành thiên hạ 自古秪立一人以主内治而已未聞有五其名者,tự cổ chỉ lập nhất nhân dĩ chủ nội trị nhi dĩ vị văn hữu ngũ kì danh giả 先皇無稽古學而當時帬臣又無匡正之者𦤶使溺私並立五后,tiên hoàng vô kê cổ học nhi đương thời quần thần hựu vô khuông chính chi giả trí sử nịch tư tịnh lập ngũ hậu 下至黎李二家亦多效而行之由先皇始唱其亂階也,hạ chí lê lí nhị gia diệc đa hiệu nhi hành chi do tiên hoàng thuỷ xướng kì loạn giai dã 辛未二年宋開寳四年,tân mùi nhị niên tống khai bảo tứ niên 初定文武僧道,sơ định văn vũ tăng đạo 以阮匐爲定國公劉基爲都護府士師黎桓爲十道將軍僧綂吳真流賜號匡越大師張麻尼爲僧錄道士鄧玄光授崇真威儀,dĩ nguyễn bặc vi định quốc công lưu cơ vi đô hộ phủ sĩ sư lê hoàn vi thập đạo tướng quân tăng thống ngô chân lưu tứ hiệu khuông việt đại sư trương ma ni vi tăng lục đạo sĩ đặng huyền quang thụ sùng chân uy nghi 以明珠公主嫁陳升封升駙馬都尉,dĩ minh châu công chúa giá trần thăng phong thăng phò mã đô uý 壬申三年宋開寳五年,nhâm thân tam niên tống khai bảo ngũ niên 遣南越王璉聘于宋,khiển nam việt vương liễn sính vu tống 癸酉四年宋開寳六年,quý dậu tứ niên tống khai bảo lục niên 南越王璉使桓,nam việt vương liễn sứ hoàn 宋遣使封帝爲交趾郡王璉檢校太師靜海軍節度使安南都護,tống khiển sứ phong đế vi giao chỉ quận vương liễn kiểm hiệu thái sư tĩnh hải quân tiết độ sứ an nam đô hộ 制詞畧曰世爲右族能保遐方志慕華風常思内附,chế từ lược viết thế vi hữu tộc năng bảo hà phương chí mộ hoa phong thường tư nội phụ 九州混一五嶺廓清遂達梯航乃輸聀貢,cửu châu hỗn nhất ngũ lĩnh quách thanh toại đạt thê hàng nãi thâu chức cống 嘉令子稱藩之意賜乃父裂土之封秩以維師疇之井賦,gia lệnh tử xưng phiên chi ý tứ nãi phụ liệt thổ chi phong trật dĩ duy sư trù chi tỉnh phú 用褒耆德𡸈限彛章,dụng bao kì đức khởi hạn di chương 甲戌五年宋開寳七年,giáp tuất ngũ niên tống khai bảo thất niên 春二月定十道軍一道十軍一軍十旅一旅十卒一卒十伍一伍十人各戴四方平頂帽,xuân nhị nguyệt định thập đạo quân nhất đạo thập quân nhất quân thập lữ nhất lữ thập tốt nhất tốt thập ngũ nhất ngũ thập nhân các đái tứ phương bình đính mạo 其帽以皮爲之平頂四邊夾縫上狹下寬其制至今朝𡸈義猶存後代因之,kì mạo dĩ bì vi chi bình đính tứ biên giáp phùng thượng hiệp hạ khoan kì chế chí kim triều khởi nghĩa do tồn hậu đại nhân chi 皇次子璿生,hoàng thứ tử toàn sinh 乙亥六年宋開寳八年,ất hợi lục niên tống khai bảo bát niên 春定文武冠服,xuân định văn vũ quan phục 遣鄭琇遺金帛犀象于宋,khiển trịnh tú di kim bạch tê tượng vu tống 秋宋遣鴻臚卿高保緒率王彦符齎󰀋加授南越王璉開府儀同三司檢校太師交趾郡王,thu tống khiển hồng lô khanh cao bảo tự suất vương ngạn phù tê sách gia thụ nam việt vương liễn khai phủ nghi đồng tam ti kiểm hiệu thái sư giao chỉ quận vương 是後遣使如宋以璉爲主,thị hậu khiển sứ như tống dĩ liễn vi chủ 丙子七年宋開寳九年,bính tí thất niên tống khai bảo cửu niên 十月以後宋太宗匡義太平興國元年,thập nguyệt dĩ hậu tống thái tông khuông nghĩa thái bình hưng quốc nguyên niên 春海外諸國商舶來献方物,xuân hải ngoại chư quốc thương bạc lai hiến phương vật 遣陳元泰如宋報聘,khiển trần nguyên thái như tống báo sính 冬十月宋太組崩,đông thập nguyệt tống thái tổ băng 丁丑八年宋太平興國二年,đinh sửu bát niên tống thái bình hưng quốc nhị niên 遣使如宋賀太宗即位,khiển sứ như tống hạ thái tông tức vị 戊寅九年宋太平興國三年,mậu dần cửu niên tống thái bình hưng quốc tam niên 春正月地震,xuân chính nguyệt địa chấn 立少子項郎,lập thiếu tử hạng lang 爲皇太子封次子璿爲衛王,vi hoàng thái tử phong thứ tử toàn vi vệ vương 二月雨雹,nhị nguyệt vũ bạo 夏六月旱,hạ lục nguyệt hạn 己卯十年宋太平興國四年,kỉ mão thập niên tống thái bình hưng quốc tứ niên 春南越王璉殺皇太子項郎,xuân nam việt vương liễn sát hoàng thái tử hạng lang 璉帝長子微時常預難苦及定天下帝意欲傳位即封爲南越王又賞請命受封于宋,liễn đế trưởng tử vi thời thường dự nạn khổ cập định thiên hạ đế ý dục truyền vị tức phong vi nam việt vương hựu thưởng thỉnh mệnh thụ phong vu tống 後帝生少子項郎尤鍾愛之立爲太子,hậu đế sinh thiếu tử hạng lang vưu chung ái chi lập vi thái tử 璉以是不平使人陰殺之,liễn dĩ thị bất bình sử nhân âm sát chi 史臣吳士連曰繼世以嫡萬世常經拂是經者未有不𦤶亂也,sử thần ngô sĩ liên viết kế thế dĩ đích vạn thế thường kinh phất thị kinh giả vị hữu bất trí loạn dã 間因世亂立太子則先有功其,gian nhân thế loạn lập thái tử tắc tiên hữu công kì 或嫡長過惡廢之然後立次,hoặc đích trưởng quá ác phế chi nhiên hậu lập thứ 此處變而得其宜也古人皆已行之矣,thử xử biến nhi đắc kì nghi dã cổ nhân giai dĩ hành chi hĩ 南越王璉長且有功未聞過矣,nam việt vương liễn trưởng thả hữu công vị văn quá hĩ 先皇乃愛少子而忘其嫡謂足以伸鍾愛之情不知適以害之也,tiên hoàng nãi ái thiếu tử nhi vong kì đích vị túc dĩ thân chung ái chi tình bất tri thích dĩ hại chi dã 而璉之忍心至殺其弟天倫滅矣其禍至於殞身以及其父𡸈不烈矣哉不然杜釋大恶何由而萌以符讖語也,nhi liễn chi nhẫn tâm chí sát kì đệ thiên luân diệt hĩ kì hoạ chí ư vẫn thân dĩ cập kì phụ khởi bất liệt hĩ tai bất nhiên đỗ thích đại ác hà do nhi manh dĩ phù sấm ngữ dã 冬十月秪候内人杜釋弑帝于宫庭,đông thập nguyệt chi hầu nội nhân đỗ thích thí đế vu cung đình 定國公阮匐等誅之,định quốc công nguyễn bặc đẳng tru chi 先是釋爲桐䦕吏夜卧橋上忽流星入口釋以爲休徵遂萌弑心,tiên thị thích vi đồng quan lại dạ ngoạ kiều thượng hốt lưu tinh nhập khẩu thích dĩ vi hưu trưng toại manh thí tâm 至是乘帝夜宴醉卧庭,chí thị thừa đế dạ yến tuý ngoạ đình 中遂殺之害及南越王璉,trung toại sát chi hại cập nam việt vương liễn 時捕賊甚急釋潜伏于宮霤踰三日渴甚遇雨以手盛水而飲宫女見之以吿,thời bổ tặc thậm cấp thích tiềm phục vu cung lựu du tam nhật khát thậm ngộ vũ dĩ thủ thịnh thuỷ nhi ẩm cung nữ kiến chi dĩ cáo 定國公阮匐使人收斬之碎其骨臠其肉分與國人食之不争啖焉,định quốc công nguyễn bặc sử nhân thu trảm chi toái kì cốt loan kì nhục phân dữ quốc nhân thực chi bất tranh đạm yên 初帝微時嘗漁于膠水江綱得大圭觸頭闕其角,sơ đế vi thời thường ngư vu giao thuỷ giang cương đắc đại khuê xúc đầu khuyết kì giác 是夜投膠水寺宿藏圭于魚筥底待明是賣魚,thị dạ đầu giao thuỷ tự túc tàng khuê vu ngư cử để đãi minh thị mại ngư 時帝方熟睡其筥有異光寺僧起問故帝言乃以圭示之,thời đế phương thục thuỵ kì cử hữu dị quang tự tăng khởi vấn cố đế ngôn nãi dĩ khuê thị chi 僧嘆曰吾子他日富貴不可言但長耳,tăng thán viết ngô tử tha nhật phú quý bất khả ngôn đãn trường nhĩ 又於太平五年得讖文曰杜弑弑丁丁黎家出聖明兢頭多宏兒道路絶人行,hựu ư thái bình ngũ niên đắc sấm văn viết đỗ thích thí đinh đinh lê gia xuất thánh minh cạnh đầu đa hoằng nhi đạo lộ tuyệt nhân hành 十二稱大王十恶無一善,thập nhị xưng đại vương thập ác vô nhất thiện 十八子登僊計都二十天,thập bát tử đăng tiên kế đô nhị thập thiên 人以爲天數自定云,nhân dĩ vi thiên số tự định vân 時定國公阮匐外甲丁佃與十道將軍黎桓奉衛王璿即皇帝位尊帝曰先皇帝尊親生母楊氏爲皇太后,thời định quốc công nguyễn bặc ngoại giáp đinh điền dữ thập đạo tướng quân lê hoàn phụng vệ vương toàn tức hoàng đế vị tôn đế viết tiên hoàng đế tôn thân sinh mẫu dương thị vi hoàng thái hậu 奉先皇帝柩塟長焉山陵,phụng tiên hoàng đế cữu táng trường yên sơn lăng 史臣吳士連曰帝王之興未有不本於天者也,sử thần ngô sĩ liên viết đế vương chi hưng vị hữu bất bản ư thiên giả dã 然聖人不恃其命之在天而尤盡其事之在我,nhiên thánh nhân bất thị kì mệnh chi tại thiên nhi vưu tận kì sự chi tại ngã 事既濟矣尤思患而豫防之,sự ký tế hĩ vưu tư hoạn nhi dự phòng chi 禮樂刑政之脩所以防人心也,lễ nhạc hình chính chi tu sở dĩ phòng nhân tâm dã 重門擊析之設所以待暴客也,trùng môn kích tích chi thiết sở dĩ đãi bạo khách dã 盖,cáị 以人欲無盡世故無涯不待不豫爲之防,dĩ nhân dục vô tận thế cố vô nhai bất đãi bất dự vi chi phòng 其爲後慮遠矣貽厥孫謀亦於是乎在,kì vi hậu lự viễn hĩ di quyết tôn mưu diệc ư thị hồ tại 故先皇之不善終由人事之未盡非天命之不祐也,cố tiên hoàng chi bất thiện chung do nhân sự chi vị tận phi thiên mệnh chi bất hựu dã 惟其不善終使圖讖之説勝後世不能無惑焉,duy kì bất thiện chung sử đồ sấm chi thuyết thắng hậu thế bất năng vô hoặc yên 廢帝,phế đế 諱璿先皇次子也在降封衛王壽十八歲位八月黎氏篡位帝以幼冲之年嗣艱大之業強臣攝政國内離心丁氏遂亡,huý toàn tiên hoàng thứ tử dã tại giáng phong vệ vương thọ thập bát tuế vị bát nguyệt lê thị soán vị đế dĩ ấu trùng chi niên tự gian đại chi nghiệp cường thần nhiếp chính quốc nội li tâm đinh thị toại vong 帝自位年方六歲,đế tự vị niên phương lục tuế 黎桓攝政行周公居攝之事自稱副王,lê hoàn nhiếp chính hành chu công cư nhiếp chi sự tự xưng phó vương 定國公阮匐外甲丁佃范盍等疑桓將不利於孺子乃相率起兵分水陸二道欲向京師誅,định quốc công nguyễn bặc ngoại giáp đinh điền phạm hạp đẳng nghi hoàn tương bất lợi ư nhụ tử nãi tương suất khởi binh phân thuỷ lục nhị đạo dục hướng kinh sư tru 桓不克死之,hoàn bất khắc tử chi 先是佃匐起兵太后聞之惧謂桓曰匐等稱兵唱亂驚我國家,tiên thị điền bặc khởi binh thái hậu văn chi cụ vị hoàn viết bặc đẳng xưng binh xướng loạn kinh ngã quốc gia 帝幼弱未堪多難公等圖之毋貽後患,đế ấu nhược vị kham đa nạn công đẳng đồ chi vô di hậu hoạn 桓曰臣居攝副死生禍變當任其責,hoàn viết thần cư nhiếp phó tử sinh hoạ biến đương nhiệm kì trách 於是整旅與佃匐戰于西都桓愛州人都華閭故史號愛州爲西,ư thị chỉnh lữ dữ điền bặc chiến vu tây đô hoàn ái châu nhân đô hoa lư cố sử hiệu ái châu vi tây đô 佃匐敗比復以舟師出戰,điền bặc bại bí phục dĩ chu sư xuất chiến 桓因風縱火焚其戰艦斬佃于陣執匐檻送京師讓之曰先帝懼難神人尙爲憤羞,hoàn nhân phong túng hoả phần kì chiến hạm trảm điền vu trận chấp bặc giám tống kinh sư nhượng chi viết tiên đế cụ nạn thần nhân thượng vi phẫn tu 汝爲臣子乃乘其喪亂背義興兵,nhữ vi thần tử nãi thừa kì tang loạn bội nghĩa hưng binh 臣子之職固如是乎遂斬以徇,thần tử chi chức cố như thị hồ toại trảm dĩ tuẫn 佃匐既子笵盍軍氣沮奔潰于北江吉利鄕,điền bặc ký tử phạm hạp quân khí tự bôn hội vu bắc giang cát lợi hương 桓率師追之生擒范盍󰆕,hoàn suất sư truy chi sinh cầm phạm hạp quy 京師,kinh sư 史臣吳士連曰周公以王室懿親輔幼君不免有留言之譖,sử thần ngô sĩ liên viết chu công dĩ vương thất ý thân phụ ấu quân bất miễn hữu lưu ngôn chi tiếm 黎桓異姓之卿手握兵權行周公之事常情猶疑况阮匐位居首相丁佃同姓之卿乎其起兵非稱亂也一心左桓爲丁氏也誅桓不克而子死得其所矣,lê hoàn dị tính chi khanh thủ ốc binh quyền hành chu công chi sự thường tình do nghi huống nguyễn bặc vị cư thủ tướng đinh điền đồng tính chi khanh hồ kì khởi binh phi xưng loạn dã nhất tâm tá hoàn vị đinh thị dã tru hoàn bất khắc nhi tử tử đắc kì sở hĩ 今觀大行數匐之辭有若自状,kim quan đại hành sổ bặc chi từ hữu nhược tự trạng 匐子之時必有一言以伸其義史不見書失之也,bặc tử chi thời tất hữu nhất ngôn dĩ thân kì nghĩa sử bất kiến thư thất chi dã 駙馬吳日慶引占城舟師千餘船入寇欲攻華,phò mã ngô nhật khánh dẫn chiêm thành chu sư thiên dư thuyền nhập khấu dục công hoa 閭城經大𪅴小康二海口踰一宿會暴風起舟皆覆没日慶及占人溺死惟其王舟僅得還國,lư thành kinh đại ác tiểu khang nhị hải khẩu du nhất túc hội bạo phong khởi chu giai phúc một nhật khánh cập chiêm nhân nịch tử duy kì vương chu cẩn đắc hoàn quốc 日慶吳先主權之後初稱安王與十二使君各㨿其地,nhật khánh ngô tiên chúa quyền chi hậu sơ xưng an vương dữ thập nhị sứ quân các cứ kì địa 先皇平之以其母爲後妹爲南越王璉夫人猶恐生變又以公主妻之欲室其怨望之心,tiên hoàng bình chi dĩ kì mẫu vi hậu muội vi nam việt vương liễn phu nhân do khủng sinh biến hựu dĩ công chúa thê chi dục thất kì oán vọng chi tâm 而日慶外則言笑自若内懷不平遂挈其妻奔占城扺南界海口引佩刀斫妻臉數之曰汝父欺脅我母子我𡸈以汝而忘汝父之惡哉汝還歸我他適以求能救我者,nhi nhật khánh ngoại tắc ngôn tiếu tự nhược nội hoài bất bình toại khiết kì thê bôn chiêm thành chỉ nam giới hải khẩu dẫn bội đao chước thê kiểm sổ chi viết nhữ phụ khi hiếp ngã mẫu tử ngã khởi dĩ nhữ nhi vong nhữ phụ chi ác tai nhữ hoàn quy ngã tha thích dĩ cầu năng cứu ngã giả 言訖遂往,ngôn hất toại vãng 至是聞先皇崩引占人入寇,chí thị văn tiên hoàng băng dẫn chiêm nhân nhập khấu 庚辰十一年廢帝仍太平行天福元年年號七月以後黎大宋太平興國五年,canh thin thap nhat nien phe dde nhung thai binh hanh thien phuc nguyen nien nien hieu that nguyet di hau le ddai tong thai binh hung quoc ngu nien 夏六月宋知邕州太常博士侯仁寳上言於宋帝曰安南郡王及其子璉皆被弑其國垂亡可因此時以偏師取之,ha luc nguyet tong tri ung chau thai thuong bac si hau nhan bao thuong ngon u tong dde viet an nam quan vuong cap ki tu lien giai bi thi ki quoc thuy vong kha nhan thu thoi di thien su thu chi 舍今不圖恐失機會,xa kim bat ddo khung that co hoi 請詣闕面陳可取之状,thinh nghe khuyet dien tran kha thu chi trang 令馳驛召之,lenh tri dich trieu chi 盧多遜曰安南内擾此天亡之秋朝廷出其不意用兵襲擊所謂疾雷不及掩耳,lu dda ton viet an nam noi nhieu thu thien vong chi thu trieu ddinh xuat ki bat y dung binh tap kich so vi tat loi bat cap yem nhi 若先召仁寳其謀必泄彼因知之負山阻海爲備勝負之勢未可知也,nhuoc tien trieu nhan bao ki muu tat tiet bi nhan tri chi phu son tro hai vi bi thang phu chi the vi kha tri da 不如授仁寳以?輓之任因令經度其事選將發荆湖士卒三萬人長驅而,bat nhu thu nhan bao di unk van chi nhiem nhan lenh kinh ddo ki su tuyen tuong phat kinh ho si tot tam van nhan truong khu nhi 往勢出萬全摧枯拉朽必無亡矢遺鏃之患,vãng thế xuất vạn toàn thôi khô lạp hủ tất vô vong thỉ di thốc chi hoạn 宋帝以爲然,tống đế dĩ vi nhiên 秋七月丁未宋以侯仁寳爲交州陸路水路轉運使蘭陵團練使孫全興漆作使郝守俊鞍轡庫使陳欽祚左監門將軍崔亮爲邕州路兵馬都部署寕州刺史劉澄軍噐庫副使賈湜供奉官閤門祇候王僎爲廣州路兵馬都部署會兵四起約日來侵,thu thất nguyệt đinh mùi tống dĩ hầu nhân bảo vi giao châu lục lộ thuỷ lộ chuyển vận sứ lan lăng đoàn luyện sứ tôn toàn hưng tất tác sứ hác thủ tuấn yên bí khố sứ trần khâm tộ tả giám môn tướng quân thôi lượng vi ung châu lộ binh mã đô bộ thự ninh châu thứ sử lưu trừng quân khí khố phó sứ giả thực cung phụng quan cáp môn chi hậu vương soạn vi quảng châu lộ binh mã đô bộ thự hội binh tứ khởi ước nhật lai xâm 時諒州聞宋兵將至具以状聞,thời lạng châu văn tống binh tương chí cụ dĩ trạng văn 太后遣黎桓選勇士拒之以南󰀋江人范巨俩爲大將軍,thái hậu khiển lê hoàn tuyển dũng sĩ cự chi dĩ nam sách giang nhân phạm cự lạng vi đại tướng quân 方畫策出師巨俩與諸將軍各被戎服直入府,phương hoạch sách xuất sư cự lạng dữ chư tướng quân các bị nhung phục trực nhập phủ 中謂眾曰夫賞有功而誅不用命行師之明法,trung vị chúng viết phu thưởng hữu công nhi tru bất dụng mệnh hành sư chi minh pháp 今主上幼弱我眾雖竭死力禦外侮脱有尺寸之功其誰知之不如先󰀋十道爲天子然後出師可也,kim chúa thượng ấu nhược ngã chúng tuy kiệt tử lực ngự ngoại vũ thoát hữu xích thốn chi công kì thuỳ tri chi bất như tiên sách thập đạo vi thiên tử nhiên hậu xuất sư khả dã 軍士聞之󰦭呼萬歲,quân sĩ văn chi hàm hô vạn tuế 太后見眾心悅服命以龍衮加桓身請即帝位,thái hậu kiến chúng tâm duyệt phục mệnh dĩ long cổn gia hoàn thân thỉnh tức đế vị 桓於是即皇帝位改元天福元年降封帝仍爲衛王,hoàn ư thị tức hoàng đế vị cải nguyên thiên phúc nguyên niên giáng phong đế nhưng vi vệ vương 追封帝父爲長興王母鄧氏爲皇太后,truy phong đế phụ vi trường hưng vương mẫu đặng thị vi hoàng thái hậu 八月宋帝下詔出師來侵遣盧多遜賫書告曰夫中夏之於蠻貊猶人身之有四肢也運動伸縮随諸人心故曰心爲主之謂也,bát nguyệt tống đế hạ chiếu xuất sư lai xâm khiển lư đa tốn tê thư cáo viết phù trung hạ chi ư man mạch do nhân thân chi hữu tứ chi dã vận động thân súc tuỳ chư nhân tâm cố viết tâm vi chủ chi vị dã 苟一,cẩu nhất 手一足之間血脉有滯筋骸不寕則藥餌以,thủ nhất túc chi gian huyết mạch hữu trệ cân hài bất ninh tắc dược nhĩ dĩ 攻之未效則又鍼砭以達之非不知藥餌之苦口而鍼砭之破膚也,công chi vị hiệu tắc hựu châm biếm dĩ đạt chi phi bất tri dược nhĩ chi khổ khẩu nhi châm biếm chi phá phu dã 盖以所損者寡而所益者多,cái dĩ sở tổn giả quả nhi sở ích giả đa 君天下者其猶是歟故我太祖皇帝受襌于周改國曰宋清明文物一變及古居帝王之位示蠻貊之病,quân thiên hạ giả kì do thị dư cố ngã thái tổ hoàng đế thụ thiền vu chu cải quốc viết tống thanh minh văn vật nhất biến cập cổ cư đế vương chi vị thị man mạch chi bệnh 故一二之歲藥荆蜀餌湘潭三四之歲鍼廣越貶吳楚筋骸血脉油然少康,cố nhất nhị chi tuế dược kinh thục nhĩ tương đàm tam tứ chi tuế châm quảng việt biếm ngô sở cân hài huyết mạch du nhiên thiếu khang 爲王者神機睿智疇能至此乎洎我自守丕基躬覧庶政以爲汾并者心腹之疾苟心腹未治四肢安能治乎於是練仁義之,vi vương giả thần cơ duệ trí trù năng chí thử hồ cập ngã tự thủ phi cơ cung lãm thứ chính dĩ vi phần tinh giả tâm phúc chi tật cẩu tâm phúc vị trị tứ chi an năng trị hồ ư thị luyện nhân nghĩa chi 藥餌脩道德之鍼砭大療于汾并一進而愈九州四海既康且寕,dược nhĩ tu đạo đức chi châm biếm đại liệu vu phần tinh nhất tiến nhi dũ cửu châu tứ hải ký khang thả ninh 顧爾交州遠在天末實五服之外,cố nhĩ giao châu viễn tại thiên mạt thực ngũ phục chi ngoại 而四肢之餘譬之于身一指耳雖一指有患聖人得無念乎是用開尔昏愚被我聲教爾其從乎况昔在成周白雉來献降及炎漢銅柱立標至于李唐常爲内地,nhi tứ chi chi dư thí chi vu thân nhất chỉ nhĩ tuy nhất chỉ hữu hoạn thánh nhân đắc vô niệm hồ thị dụng khai nhĩ hôn ngu bị ngã thanh giáo nhĩ kì tòng hồ huống tích tại thành chu bạch trĩ lai hiến hàng cập viêm hán đồng trụ lập tiêu chí vu lí đường thường vi nội địa 唐末多難未遑區置,đường mạt đa nạn vị hoàng khu trí 今兹聖朝仁覆萬國太平之業盖亦盛矣,kim tư thánh triều nhân phú vạn quốc thái bình chi nghiệp cái diệc thịnh hĩ 分封之禮將以脩矣俟爾至止康乎帝躬,phân phong chi lễ tương dĩ tu hĩ sĩ nhĩ chí chỉ khang hồ đế cung 爾無四隅爲我小恙俾我爲截幡斷節之計用屠尔國悔其焉追矧,nhĩ vô tứ ngung vi ngã tiểu dạng tỉ ngã vi tiệt phan đoạn tiết chi kế dụng đồ nhĩ quốc hối kì yên truy thấn 夫尔水生珠,phù nhĩ thuỷ sinh châu 我沉于泉尔山孕金我損于叢非利尔之寳也,ngã trầm vu tuyền nhĩ sơn dựng kim ngã tổn vu tùng phi lợi nhĩ chi bảo dã 尔民沉躍野也人我有車馬尔民鼻飲交廣山蛮今猶有之我有酒食用革尔俗也尔民斷髮我有衣冠尔民鳥言我有詩書將教尔禮也,nhĩ dân tròm dược dã dã nhân ngã hữu xa mã nhĩ dân tị ẩm giao quảng sơn man kim do hữu chi ngã hữu tửu thực dụng cách nhĩ tục dã nhĩ dân đoạn phátm ngã hữu y quan nhĩ dân điểu ngôn ngã hữu thi thư tương giáo nhĩ lễ dã 煌煌炎州煙蒸霧𤌄我𢒎堯雲洒爲甘雨,hoàng hoàng viêm châu yên chưng vụ chử ngã bưu nghiêu vân sái vi cam vũ 湯湯海瘴雲燒石鎔我張舜絃扇爲熏風,thang thang hải chướng vân thiêu thạch dung ngã trương thuấn huyền phiến vi huân phong 尔天星辰人謂不識我回紫微使尔拱極,nhĩ thiên tinh thần nhân vị bất thức ngã hồi tử vi sử nhĩ củng cực 尔地魑魅人惧其恠我鑄大𣇄使之不害,nhĩ địa si mị nhân cụ kì quái ngã chú đại đỉnh sử chi bất hại 出尔島夷觀明堂辟雍乎脱尔卉服慕華衮山龍乎尔其來乎無速厥辜,xuất nhĩ đảo di quan minh đường bích ung hồ thoát nhĩ tạp phục mộ hoa cổn sơn long hồ nhĩ kì lai hồ vô tốc quyết cô 方將整其車徒戒其鉦皷,phương tương chỉnh kì xa đồ giới kì chinh cổ 向化我,hướng hoá ngã 其赦逆命我其伐,kì xá nghịch mệnh ngã kì phạt 向背吉㐫在爾審之,hướng bội cát hung tại nhĩ thẩm chi 舊史載此書於丁紀太平二年之下今按宜在此,cựu sử tải thử thư ư đinh kỷ thái bình nhị niên chi hạ kim án nghi tại thử 宋王禹称所譔之文也又按文休於此之上提起改元稱帝四字則是年秋爲天福元年明矣,tống vương vũ xứng sở soạn chi văn dã hựu án văn hưu ư thử chi thượng đề khởi cải nguyên xưng đế tứ tự tắc thị niên thu vi thiên phúc nguyên niên minh hĩ 又書中云我太祖受周襌我嗣守丕基則爲宋太宗之書明矣文休不應太誤而紀於先皇之世盖後人抄錄於殘編斷簡之餘妄意竄入𦤶誣文休之誤耳明年辛巳稱天福元年安知非由失此簡而妄改耶至於李太祖則即位在歲末故已明年改元與此不同,hựu thư trung vân ngã thái tổ thụ chu thiền ngã tự thủ phỉ cơ tắc vi tống thái tông chi thư minh hĩ văn hưu bất ứng thái ngộ nhi kỷ ư tiên hoàng chi thế cái hậu nhân sao lục ư tàn biên đoạn giản chi dư vọng ý thoán nhập trí vu văn hưu chi ngộ nhĩ minh niên tân tị xưng thiên phúc nguyên niên an tri phi do thất thử giản nhi vọng cải da chí ư lí thái tổ tắc tức vị tại tuế mạt cố dĩ minh niên cải nguyên dữ thử bất đồng 冬十月帝將發兵先遣牙校江巨望王紹祚賫書于宋詐爲璿書求襲父位乞賜真命欲以緩宋師,đông thập nguyệt đế tương phát binh tiên khiển nha hiệu giang cự vọng vương thiệu tộ tê thư vu tống trá vi toàn thư cầu tập phụ vị khất tứ chân mệnh dục dĩ hoãn tống sư 其辞曰臣父某兄某俱荷國恩忝分閫寄謹保風界改有背違汗馬之勞未施朝露之悲俄至臣堂構相󰱧衰裳未除管内軍民將吏藩裔耆耋等共詣苫塊之中俾權軍旅之事臣懇辞數四請逼愈堅將,kì từ viết thần phụ mỗ huynh mỗ câu hà quốc ân thiểm phận khổn kí cẩn bảo phong giới cải hữu 待奏陳又慮󰏲緩山野獷惡之俗洞壑狡猾之民倘不徇其情恐或生異變,đãi tấu trần hựu lự kê hoãn sơn dã quánh ác chi tục động hoác giảo hoạt chi dân thảng bất tuẫn kì tình khủng hoặc sinh dị biến 臣謹已攝節度行軍司馬權領州軍事,thần cẩn dĩ nhiếp tiết độ hành quân tư mã quyền lĩnh châu quân sự 伏望假以真命令備列藩慰微臣盡忠之心舉聖代延賞之典,phục vọng giả dĩ chân mệnh lệnh bị liệt phiên uý vi thần tận trung chi tâm cử thánh đại diên thưởng chi điển 時宋方責帝以稱帝改元又有取我越之意遣張宗權復書曰丁氏傳襲三世朕欲以璿爲統帥卿副之,thời tống phương trách đế dĩ xưng đế cải nguyên hựu hữu thủ ngã việt chi ý khiển trương tông quyền phục thư viết đinh thị truyền tập tam thế trẫm dục dĩ toàn vi thống soái khanh phó chi 若璿將才無取猶有童心宜遣子母及親属來歸,nhược toàn tương tài vô thủ do hữu đồng tâm nghi khiển tử mẫu cập thân thuộc lai quy 俟其入朝必示優禮却授卿以節施,sĩ kì nhập triều tất thị ưu lễ khước thụ khanh dĩ tiết thí 凣茲二途卿宜審處其一,phàm tư nhị đồ khanh nghi thẩm xử kì nhất 帝皆不聽,đế giai bất thính 右丁朝二帝起戊辰終庚辰凣十三年,hữu đinh triều nhị đế khởi mậu thìn chung canh thìn phàm thập tam niên 黎紀,lê kỷ 大行皇帝,đại hành hoàng đế 姓黎諱桓愛州人也仕丁爲十道將軍宋師來侵領兵出拒遂代丁而有天長春殿,tính lê huý hoàn ái châu nhân dã sĩ đinh vi thập đạo tướng quân tống sư lai xâm lĩnh binh xuất cự toại đại đinh nhi hữu thiên trường xuân điện 下在位二十四年壽六十五崩于帝乘内姦而取國却外寇以安民海内晏然北南無事,hạ tại vị nhị thập tứ niên thọ lục thập ngũ băng vu đế thừa nội gian nhi thủ quốc khước ngoại khấu dĩ an dân hải nội yến nhiên bắc nam vô sự 惜其見儲不早使後嗣内訌以至於亡其於夫婦之倫多有慚德,tích kì kiến trữ bất tảo sử hậu tự nội hồng dĩ chí ư vong kì ư phu phụ chi luân đa hữu tàm đức 先是帝父覔母鄧氏初懷娠夢腹中生蓮花俄而結實取之分與人而己獨不食及覺莫察其故,tiên thị đế phụ mịch mẫu đặng thị sơ hoài thần mộng phúc trung sinh liên hoa nga nhi kết thực thủ chi phân dữ nhân nhi kỷ độc bất thực cập giác mạc sát kì cố 以晋天福六年辛丑秋七月十五日誕生,dĩ tấn thiên phúc lục niên tân sửu thu thất nguyệt thập ngũ nhật đản sinh 鄧氏見丰好異常示人曰此兒長成恐吾不及享其祿,đặng thị kiến phong hảo dị thường thị nhân viết thử nhi trưởng thành khủng ngô bất cập hưởng kì lộc 數年母亡父亦,sổ niên mẫu vong phụ diệc 尋卒惸音煢獨也然一身孤寒萬状,tầm tốt quỳnh âm quỳnh độc dã nhiên nhất thân cô hàn vạn trạng 本州有黎觀察者見而異之曰此兒資格非庸人比,bản châu hữu lê quan sát giả kiến nhi dị chi viết thử nhi tư cách phi dung nhân tỉ 復以同姓之故養以爲子朝夕撫育不啻己出常遇,phục dĩ đồng tính chi cố dưỡng dĩ vi tử triêu tịch phủ dục bất thí kỷ xuất thường ngộ 冬寒帝覆舂擣米噐也,đông hàn đế phúc thung đảo mễ khí dã 而卧,nhi ngoạ 是夜祥光盈室觀察潜往觀之乃黃龍擁其上也由是愈噐之,thị dạ tường quang doanh thất quan sát tiềm vãng quan chi nãi hoàng long ủng kì thượng dã do thị dũ khí chi 及長往事南越王璉倜儻有大志,cập trưởng vãng sự nam việt vương liễn thích thảng hữu đại chí 先皇嘉其智勇度必能濟事遂以士卒二千人與之累迁至十道將軍殿前都指揮𣐳,tiên hoàng gia kì trí dũng độ tất năng tế sự toại dĩ sĩ tốt nhị thiên nhân dữ chi luỹ thiên chí thập đạo tướng quân điện tiền đô chỉ huy sứ 至是代丁氏爲帝乃都華閭,chí thị đại đinh thị vi đế nãi đô hoa lư 辛巳二年宋太平𦥷國六年按歴代年紀諸本皆以是年爲天福元年今改之,tân tị nhị niên tống thái bình hưng quốc lục niên án lịch đại niên kỷ chư bản giai dĩ thị niên vi thiên phúc nguyên niên kim cải chi 春三月侯仁保孫全興至諒山陳欽祚至西結劉澄至白虅江,xuân tam nguyệt hầu nhân bảo tôn toàn hưng chí lạng sơn trần khâm tộ chí tây kết lưu trừng chí bạch đằng giang 帝自將禦之使士卒植樁捍江宋兵退復至支陵江,đế tự tướng ngự chi sử sĩ tốt thực thung hãn giang tống binh thoái phục chí chi lăng giang 帝令士卒詐降以誘仁寳因擒斬之,đế lệnh sĩ tốt trá hàng dĩ dụ nhân bảo nhân cầm trảm chi 欽祚等聞水軍敗引兵還,khâm tộ đẳng văn thuỷ quân bại dẫn binh hoàn 帝出諸將擊之欽祚軍大敗死者太半屍填原野擒其將郭君辨趙奉勳歸華閭,đế xuất chư tướng kích chi khâm tộ quân đại bại tử giả thái bán thi điền nguyên dã cầm kì tướng quách quân biện triệu phụng huân quy hoa lư 由是海内大定群臣上尊號曰明乾應運神武昇平至仁廣孝皇帝,do thị hải nội đại định quần thần thượng tôn hiệu viết minh càn ứng vận thần vũ thăng bình chí nhân quảng hiếu hoàng đế 黎文休曰黎大行之誅丁佃執阮匐擒君辨虜,lê văn hưu viết lê đại hành chi tru đinh điền chấp nguyễn bặc cầm quân biện lỗ 奉勳如驅小兒如役奴󰒜曾不數年而疆土大定其戰勝攻取之功雖漢唐無以過也,phụng huân như khu tiểu nhi như dịch nô lệ tằng bất sổ niên nhi cương thổ đại định kì chiến thắng công thủ chi công tuy hán đường vô dĩ quá dã 或問大行與李太祖孰優曰自其削平内奸攘挫外寇以状我越以威宋人而言則李太祖不如大行之功爲難,hoặc vấn đại hành dữ lí thái tổ thục ưu viết tự kì tước bình nội gian nhường toả ngoại khấu dĩ trạng ngã việt dĩ uy tống nhân nhi ngôn tắc lí thái tổ bất như đại hành chi công vi nan 自其素著恩威人樂推戴延長國祚垂裕後昆而言則大行不如李太祖之慮爲長,tự kì tố trứ ân uy nhân lạc suy đái diên trường quốc tộ thuỳ dụ hậu côn nhi ngôn tắc đại hành bất như lí thái tổ chi lự vi trường 然則太祖優歟曰優則不知但以李德󰗯黎爲厚爾當從李,nhiên tắc thái tổ ưu dư viết ưu tắc bất tri đãn dĩ lí đức tạc lê vi hậu nhĩ đương tòng lí 史臣吳士連曰三綱之道萬世常經不可一日,sử thần ngô sĩ liên viết tam cương chi đạo vạn thế thường kinh bất khả nhất nhật 紊,vặn 大行居攝之時衛王雖幼其君也乃稱副王將有不利,đại hành cư nhiếp chi thời vệ vương tuy ấu kì quân dã nãi xưng phó vương tương hữu bất lợi 人臣無將將而必誅,nhân thần vô tương tương nhi tất tru 春秋之法人人皆得舉行之,xuân thu chi pháp nhân nhân giai đắc cử hành chi 阮匐丁佃安得恝然忍視之哉於是退而起兵聲罪𦤶討圖存社稷忠義之臣也,nguyễn bặc đinh điền án đắc kiết nhiên nhẫn thị chi tai ư thị thoái nhi khởi binh thanh tội trí thảo đồ tồn xã tắc trung nghĩa chi thần dã 事不濟而死則謂死節之神,sự bất tế nhi tử tắc vị tử tiết chi thần 文休之論乃儕諸亂賊使人倫之道不明於後世將啓篡奪之萌凣有權力者争慕效之綱常掃地矣不得不辨,văn hưu chi luận nãi sài chư loạn tặc sử nhân luân chi đạo bất minh ư hậu thế tương khải soán đoạt chi manh phàm hữu quyền lực giả tranh mộ hiệu chi cương thường tảo địa hĩ bất đắc bất biện 宋江南轉運使許仲宣以仁寳敗死事聞,tống giang nam chuyển vận sứ hứa trọng tuyên dĩ nhân bảo bại tử sự văn 宋帝詔𤤻師遣使讓劉澄賈湜王僎等,tống đế chiếu ban sư khiển sứ nhượng lưu trừng giả đề vương soạn đẳng 澄病死󰱓戮于,trừng bệnh tử soạn lục vu 邕州孫全興亦坐棄市,ung châu tôn toàn hưng diệc toạ khí thị 壬午三年宋太平國七年,nhâm ngọ tam niên tống thái bình quốc thất niên 興立丁朝皇太后楊氏爲大勝明皇后,hưng lập đinh triều hoàng thái hậu dương thị vi đại thắng minh hoàng hậu 后先皇配衛王璿母也,hậu tiên hoàng phối vệ vương toàn mẫu dã 帝得國時納之宫中至是立爲后與奉乾至理皇后順聖明道皇后鄭國皇后范皇后並爲五皇后,đế đắc quốc thời nạp chi cung trung chí thị lập vi hậu dữ phụng càn chí lí hoàng hậu thuận thánh minh đạo hoàng hậu trịnh quốc hoàng hậu phạm hoàng hậu tịnh vi ngũ hoàng hậu 厥後民俗立祠塑先皇大行二帝像及楊后像同坐至國初猶存安撫使黎叔顯始革去,quyết hậu dân tục lập từ tố tiên hoàng đại hành nhị đế tượng cập dương hậu tượng đồng toạ chí quốc sơ do tồn an phủ sứ lê thúc hiển thuỷ cách khử 史臣吳士連曰夫婦人倫之首王化之端,sử thần ngô sĩ liên viết phu phụ nhân luân chi thủ vương hoá chi đoan 易下經首󰦭恒示取女必以正也,dịch hạ kinh thủ hàm hằng thị thủ nữ tất dĩ chính dã 大行通滛君后至於偃然立以爲后羞惡之心忘矣,đại hành thông dâm quân hậu chí ư yển nhiên lập dĩ vi hậu tu ố chi tâm vong hĩ 以此垂充其,dĩ thử thuỳ sung kì 子效之滛佚取亡𡸈無󰧉禍之端哉,tử hiệu chi dâm dật thủ vong khởi vô khải hoạ chi đoan tai 帝親征占城克之,đế thân chinh chiêm thành khắc chi 先是帝遣辭穆吳子庚使占城爲其所執,tiên thị đế khiển từ mục ngô tử canh sứ chiêm thành vi kì sở chấp 帝怒繕戰船治戈甲自將討之斬其篦眉税于陣,đế nộ thiện chiến thuyền trị qua giáp tự tướng thảo chi trảm kì bê mi thuế vu trận 占城大敗,chiêm thành đại bại 俘獲士卒不可勝計獲宫妓百人及天竺僧一人遷其重噐收金銀寳貨以萬數夷其城池毀其宗廟朞月還京師,phù hoạch sĩ tốt bất khả thắng kể hoạch cung kĩ bách nhân cập thiên trúc tăng nhất nhân thiên kì trọng khí thu kim ngân bảo hoá dĩ vạn sổ di kì thành trì huỷ kì tông miếu ki nguyệt hoàn kinh sư 是歲大饑,thị tuế đại cơ 癸未四年宋太平國八年,quý mùi tứ niên tống thái bình quốc bát niên 興春遣使通好于宋,hưng xuân khiển sứ thông hảo vu tống 初帝征占城管甲劉繼宗遁居其國,sơ đế chinh chiêm thành quản giáp lưu kế tông độn cư kì quốc 至是遣養而養子鈌名,chí thị khiển dưỡng nhi dưỡng tử khuyết danh 也,dã 收捕獲繼宗斬之,thu bổ hoạch kế tông trảm chi 海道新港城未詳某使,hải đạo tân cảng thành vị tường mỗ xứ 帝征占時歷銅皷山至婆和江山路險難人馬困憊海道波濤又難往來乃使人開港,đế chinh chiêm thời lịch đồng cổ sơn chí bà hoà giang sơn lộ hiểm nan nhân mã khốn bị hải đạo ba đào hựu nan vãng lai nãi sử nhân khai cảng 至是成舟楫所至皆得其便,chí thị thành chu tiếp sở chí giai đắc kì tiện 甲申五年宋雍元年,giáp thân ngũ niên tống ung nguyên niên 熙春二月鑄天福錢,hi xuân nhị nguyệt chú thiên phúc tiền 大興宫室造百寳千歲殿于大雲山其柱裝之以金銀爲視朝之所東曰風流殿西曰紫華殿左曰蓬萊殿右曰極樂殿,đại hưng cung thất tạo bách bảo thiên tuế điện vu đại vân sơn kì trụ trang chi dĩ kim ngân vi thị triều chi sở đông viết phong lưu điện tây viết tử hoa điện tả viết bồng lai điện hữu viết cực lạc điện 次槅大雲樓連起長春殿以爲御寢之處,thứ cách đại vân lầu liên khởi trường xuân điện dĩ vi ngự tẩm chi xứ 長春殿側又起龍祿殿盖以銀瓦,trường xuân điện trắc hựu khởi long lộc điện cái dĩ ngân ngoã 乙酉六年宋雍二年,ất dậu lục niên tống ung nhị niên 熙秋七月望帝之誕辰也使人造舟江中以竹作假山于舟上號南山,hi thu thất nguyệt vọng đế chi đản thìn dã sử nhân tạo chu giang trung dĩ trúc tác giả sơn vu chu thượng hiệu nam sơn 設競舟戲禮後以爲常,thiết cạnh chu hí lễ hậu dĩ vi thường 宋遣使來聘,tống khiển sứ lai sính 帝遣使如宋求領節鎮,đế khiển sứ như tống cầu lĩnh tiết trấn 丙戌七年宋雍三年,bính tuất thất niên tống ung tam niên 熙秋八月點民爲兵,hi thu bát nguyệt điểm dân vi binh 冬十月宋遣佐補闕李若拙國子監博士李覺賫制󰀋封帝爲安南都護靜海軍節度使京兆郡侯其制曰王者丕建皇極寵綏列藩設邸京師所以盛會同之礼昨土方靣所以表節制之權矧兹鳶趾之隅式修翠羽之貢適當易師方利建侯不忘請命之恭用舉酬勞之典茲權知三司留後黎某資兼義勇性禀忠純,đông thập nguyệt tống khiển tá bổ khuyết lí nhược chuyết quốc tử giám bác sĩ lí giác tê chế sách phong đế vi an nam đô hộ tĩnh hải quân tiết độ sứ kinh triệu quận hầu kì chế viết vương giả phi kiến hoàng cực sủng tuy liệt phiên thiết để kinh sư sở dĩ thịnh hội đồng chi lễ tạc thổ phương diện sở dĩ biểu tiết chế chi quyền thẩn tư diên chỉ chi ngung thức tu thuý vũ chi cống thích đương dị sư phương lợi kiến hầu bất vong thỉnh mệnh chi cung dụng cử thù lao chi điển tư quyền tri tam ti lưu hậu lê mỗ tư kiêm nghĩa dũng tính bẩm trung thuần 能得󰘊人之心彌謹藩臣之節󰪀者丁璿方在童幼眛厥撫綏爾以肺腑之親掌師旅之事號金自出威愛兼行,năng đắc bang nhân chi tâm di cẩn phiên thần chi tiết nãng giả đinh toàn phương tại đồng ấu muội quyết phủ tuy nhĩ dĩ phế phủ chi thân chưởng sư lữ chi sự hiệu kim tự xuất uy ái kiêm hành 丁氏自解三使之權以徇眾人之欲遠輸誠悃求領節旄士爕強明化越俗以咸乂尉佗恭順禀漢詔以無違宜以元裔之並列通侯之貴其撫夷落對揚王休,đinh thị tự giải tam sứ chi quyền dĩ tuẫn chúng nhân chi dục viễn thâu thành khổn cầu lĩnh tiết mao sĩ nhiếp cường minh hoá việt tục dĩ hàm nghệ uý đà cung thuận bẩm hán chiếu dĩ vô vi nghi dĩ nguyên duệ chi tịnh liệt thông hầu chi quý kì phủ di lạc đối dương vương hưu 稱帝受制盡恭饗禮甚厚日以珍奇之物庭實旅百示其富饒,xưng đế thụ chế tận cung hưởng lễ thậm hậu nhật dĩ chân kì chi vật đình thực lữ bách thị kì phú nhiêu 以郭君辨趙奉勳還之,dĩ quách quân biện triệu phụng huân hoàn chi 又謂若拙𮗓曰蕞爾小󰘊山川悠遠去天萬里僻地一隅行使往來跋涉山川不亦勞乎,hựu vị nhược chuyết giác viết tối nhĩ tiểu bang sơn xuyên du viễn khứ thiên vạn lí tích địa nhất ngung hành sứ vãng lai bạt thiệp sơn xuyên bất diệc lao hồ 𮗓對曰本朝提封萬里列郡四地有坦夷亦有險阻此一方何足微遠,giác đối viết bản triều đề phong vạn lí liệt quận tứ bách địa hữu thản di diệc hữu hiểm trở thử nhất phương hà túc vi viễn 以徐穆爲總管知軍民事賜侯爵范巨俩爲太尉,dĩ từ mục vi tổng quản tri quân dân sự tứ hầu tước phạm cự lạng vi thái uý 遣吳國,khiển ngô quố 恩如宋報聘仍言占城人蒲羅遏率其族百餘人内附,ân như tống báo sính nhưng ngôn chiêm thành nhân bồ la át suất kì tộc bách dư nhân nội phụ 丁亥八年宋雍四年,đinh hợi bát niên tống ung tứ niên 熙春帝初耕籍田于隊山得金一小甕,hi xuân đế sơ canh tịch điền vu đọi sơn đắc kim nhất tiểu úng 又耕蟠海山得銀一小甕因名之曰金銀田,hựu canh bàn hải sơn đắc ngân nhất tiểu úng nhân danh chi viết kim ngân điền 宋復遣李𮗓來,tống phục khiển lí giác lai 至󰀋寺帝遣法師名順假爲江令迎之,chí sách tự đế khiển pháp sư danh thuận giả vi giang lệnh nghênh chi 𮗓甚善文談,giác thậm thiện văn đàm 時會有两鵝浮水面中𮗓喜吟云鵝鵝两鵝鵝仰面向天涯,thời hội hữu lưỡng nga phù thuỷ diện trung giác hỉ ngâm vân nga nga lưỡng nga nga ngưỡng diện hướng thiên nhai 法師於把掉次韻示之曰白毛鋪綠水紅棹擺青波,pháp sư ư bả trạo thứ vận thị chi viết bạch mao phô lục thuỷ hồng trạo bãi thanh ba 𮗓益奇之及󰆕舘以詩遺之曰幸遇明時賛盛䣭一身二度使,giác ích kì chi cập quy quán dĩ thi di chi viết hạnh ngộ minh thời tán thịnh du nhất thân nhị độ sứ 交州東都两别心尤恋南越千重望未休,giao châu đông đô lưỡng biệt tâm vưu luyến nam việt thiên trùng vọng vị hưu 馬踏煙雲穿浪石車辭青嶂泛長流,mã đạp yên vân xuyên lãng thạch xa từ thanh chướng phiếm trường lưu 天外有天應遠照溪潭波静見蟾秋,thiên ngoại hữu thiên ưng viễn chiếu khê đàm ba tĩnh kiến thiềm thu 順以詩献,thuận dĩ thi hiến 帝召贈吳匡越觀之匡越曰此詩尊陛下與其主無異,đế triệu tăng ngô khuông việt quan chi khuông việt viết thử thi tôn bệ hạ dữ kì chủ vô dị 帝嘉其意後遺之,đế gia kì ý hậu di chi 𮗓辭󰆕詔匡越制曲以餞其辭曰祥光風好錦帆張遙望神僊復帝鄕,giác từ quy chiếu khuông việt chế khúc dĩ tiễn kì từ viết tường quang phong hảo cẩm phàm trương dao vọng thần tiên phục đế hương 萬重山水涉滄浪九天󰆕路長情慘切對離觴攀恋使星郎願將深意爲邊疆分明奏我皇,vạn trùng sơn thuỷ thiệp thương lãng cửu thiên quy lộ trường tình thảm thiết đối li trường phan luyến sử tinh lang nguyện tương thâm ý vi biên cương phân minh tấu ngã hoàng 𮗓拜而歸,giác bái nhi quy 是歲大熟,thị tuế đại thục 戊子九年宋端元年,mậu tí cửu niên tống đoan nguyên niên 拱占城國氷王羅曳於佛城自號,củng chiêm thành quốc băng vương la duệ ư phật thành tự hiệu 俱尸利呵呻排麻羅,câu thi lị ha thân bài ma la 太師洪献卒,thái sư hồng hiến tốt 献北人通經史常從征伐爲軍師及勸進謀議國事有大功帝以腹心委之至是卒,hiến bắc nhân thông kinh sử thường tòng chinh phạt vi quân sư cập khuyên tiến mưu nghị quốc sự hữu đại công đế dĩ phúc tâm uỷ chi chí thị tốt 是歲宋帝改元遣户部員外郎魏庠直史舘李度賫制󰀋加帝檢校太尉,thị tuế tống đế cải nguyên khiển hộ bộ viên ngoại lang nguỵ tường trực sử quán lí độ tê chế sách gia đế kiểm hiệu thái uý 己丑興統元年宋端二年,kỉ sửu hưng thống nguyên niên tống đoan nhị niên 拱春正月改元大赦,củng xuân chính nguyệt cải nguyên đại xá 封太子鍮爲擎天大王皇弟二子銀錫爲東城王皇弟三子鉞爲南封王,phong thái tử thau vi kình thiên đại vương hoàng đệ nhị tử ngân tích vi đông thành vương hoàng đệ tam tử việt vi nam phong vương 楊進祿以驩愛二州叛,dương tiến lộc dĩ hoan ái nhị châu phản 帝親征進禄伏誅,đế thân chinh tiến lộc phục tru 時帝遣管甲進禄徵驩愛二州税進禄率二州人附于占城,thời đế khiển quản giáp tiến lộc trưng hoan ái nhị châu thuế tiến lộc suất nhị châu nhân phụ vu chiêm thành 占城不納,chiêm thành bất nạp 帝聞之率諸軍,đế văn chi suất chư quân 伐驩愛追捕進禄殺州人不可勝紀,phạt hoan ái truy bổ tiến lộc sát châu nhân bất khả thắng kỷ 庚寅二年宋淳元年,canh dần nhị niên tống thuần nguyên niên 化宋遣左正言宋鎬右正言王世則賫制󰀋加封帝特進,hoá tống khiển tá chính ngôn tống cảo hữu chính ngôn vương thế tắc tê chế sách gia phong đế đặc tiến 帝遣牙内指揮使丁承正以船九艘率三百人出太平軍迎之由海口入經半月至白騰江乘潮而行,đế khiển nha nội chỉ huy sứ đinh thừa chính dĩ thuyền cửu sưu suất tam bách nhân xuất thái bình quân nghênh chi do hải khẩu nhập kinh bán nguyệt chí bạch đằng giang thừa triều nhi hành 秋九月至長州奈征驛,thu cửu nguyệt chí trường châu nại chinh dịch 帝郊迎耀之以舟師戰俱,đế giao nghênh diệu chi dĩ chu sư chiến cụ 按㘘偕行,án bí giai hành 至明德門帝奉制書置殿上不拜詭言近歲與蛮冦接戰塗馬傷足,chí minh đức môn đế phụng chế thư trí điện thượng bất bái quỷ ngôn cận tuế dữ man khấu tiếp chiến đồ mã thương túc 鎬則信之,cảo tắc tín chi 後乃設宴筵行饗禮,hậu nãi thiết yến đình hành hưởng lễ 帝謂鎬曰後有國信當於界首交割毋頗使君至此,đế vị cảo viết hậu hữu quốc tín đương ư giới thủ giao cắt vô pha sứ quân chí thử 鎬歸以聞,cảo quy dĩ văn 宋帝�之,tống đế vechu chi 辛卯三年宋淳化二年,tân mão tam niên tống thuần hoá nhị niên 春二月遣陶勤如宋報聘,xuân nhị nguyệt khiển đào cần như tống báo sính 封皇第四子釘爲禦蛮王居峯州皇第六子釿爲禦北王居扶蘭寨,phong hoàng đệ tứ tử đinh vi ngự man vương cư phong châu hoàng đệ lục tử cân vi ngự bắc vương cư phù lan trại 壬辰四年宋淳化三年,nhâm thìn tứ niên tống thuần hoá tam niên 春正月帝御乾元殿觀燈,xuân chính nguyệt đế ngự càn nguyên điện quan đăng 封皇第五子鋌爲開明王居藤州,phong hoàng đệ ngũ tử đĩnh vi khai minh vương cư đằng châu 宣華山陳先生詣闕,tuyên hoa sơn trần tiên sinh nghệ khuyết 按本國無宣華山盖是宋徵終南種放惑併徵華山陳摶而史誤以爲我國事不然陳先生盛名後世𡸈無傳乎宣字下疑,án bản quốc vô tuyên hoa sơn cái thị tống trưng chung nam chủng phóng hoặc tính trưng hoa sơn trần đoàn nhi sử ngộ dĩ vi ngã quốc sự bất nhiên trần tiên sinh thịnh danh hậu thế khởi vô truyền hồ tuyên tự hạ nghi 漏召字華山雲臺觀陳摶所居也,lậu triệu tự hoa sơn vân đài quan trần đoàn sở cư dã 夏六月許占城人領取地哩舊城人三百六十餘歸烏哩州地哩,hạ lục nguyệt hứa chiêm thành nhân lĩnh thú địa lí cựu thành nhân tam bách lục thập dư quy ô lí châu địa lí 今新平烏,kim tân bình ô 里今順化,lí kim thuận hoá 秋八月命輔國吳子安率三萬人開陸路自南界至地哩,thu bát nguyệt mệnh phụ quốc ngô tử an suất tam vạn nhân khai lục lộ tự nam giới chí địa lí 癸巳五年宋淳化四年,quý tị ngũ niên tống thuần hoá tứ niên 春二月己未朔日食,xuân nhị nguyệt kỷ mùi sóc nhật thực 封皇第七子鏦爲定藩王居五縣江司營城皇第八子𨪙爲傅王居杜洞江皇第九子鏡爲中國王居乾沱末連縣,phong hoàng đệ thất tử tung vi định phiên vương cư ngũ huyện giang tư doanh thành hoàng đệ bát tử tương vi phó vương cư đỗ động giang hoàng đệ cửu tử kính vi trung quốc vương cư càn đà mạt liên huyện 宋遣王世則李居簡賫󰀋書封帝爲交趾郡王,tống khiển vương thế tắc lí cư giản tê sách thư phong đế vi giao chỉ quận vương 甲午應天元年宋淳化五年,giáp ngọ ứng thiên nguyên niên tống thuần hoá ngũ niên 春正月改元,xuân chính nguyệt cải nguyên 封皇第十子鋩爲南國王居武瀧州,phong hoàng đệ thập tử mang vi nam quốc vương cư vũ lung châu 遣牙校費崇德如宋,khiển nha hiệu phí sùng đức như tống 史臣吳士連曰國君奉宗廟守社稷不幸無嗣則擇宗室子育爲以子將以傳之無窮則有之矣未聞有義兒也,sử thần ngô sĩ liên viết quốc quân phụng tông miếu thủ xã tắc bất hạnh vô tự tắc trạch tông thất tử dục vi dĩ tử tương dĩ truyền chi vô cùng tắc hữu chi hĩ vị văn hữu nghĩa nhi dã 且帝有本支蕃矣又所謂義兒者不過育遂其寵愛之私於其人爾盍慮夫將啓篡奪之萌乎,thả đế hữu bản chi phiên hĩ hựu sở vị nghĩa nhi giả bất quá dục toại kì sủng ái chi tư ư kì nhân nhĩ hạp lự phù tương khải soán đoạt chi manh hồ 報聘,báo sính 占城國王孫制荄入朝,chiêm thành quốc vương tôn chế cai nhập triều 先是占城國使制冬献方物帝責其違禮拒之,tiên thị chiêm thành quốc sử chế đông hiến phương vật đế trách kì vi lễ cự chi 國王惧遣制荄入朝,quốc vương cụ khiển chế cai nhập triều 乙未二年宋至道元年,ất mùi nhị niên tống chí đạo nguyên niên 封皇第十一子鍉即明提爲行軍王居北岸古覽州義兒爲扶帶王居扶󰅾鄕,phong hoàng đệ thập nhất tử đề tức minh đề vi hành quân vương cư bắc ngạn cổ lãm châu nghĩa nhi vi phù đái vương cư phù đái hương 遣杜亨如宋報聘,khiển đỗ hanh như tống báo sính 時宋憚於征役帝負山海險固稍縱邊民侵掠宋境,thời tống đạn ư chinh dịch đế phụ sơn hải hiểm cố sảo túng biên dân xâm lược tống cảnh 是年春宋廣西路轉運使張觀欽州如洪鎮兵馬監押衛昭美皆上言交趾戰船百餘艘寇如洪鎮掠居民刼廪食而去,thị niên xuân tống quảng tây lộ chuyển vận sứ trương quan khâm châu như hồng trấn binh mã giám áp vệ chiêu mĩ giai thượng ngôn giao chỉ chiến thuyền bách dư sưu khấu như hồng trấn lược cư dân kiếp lẫm thực nhi khứ 是夏我蘇茂州又以鄕兵五千侵宋邕州爲都巡檢楊文傑所擊而還,thị hạ ngã tô mậu châu hựu dĩ hương binh ngũ thiên xâm tống ung châu vi đô tuần kiểm dương văn kiệt sở kích nhi hoàn 宋帝意在撫寕不欲用兵置之不問,tống đế ý tại phủ ninh bất dục dụng binh trí chi bất vấn 觀又詐言帝爲丁氏所逐擁餘眾居海島間寇鈔自級今已没觀等上表賀,quan hựu trá ngôn đế vi đinh thị sở trục ủng dư chúng cư hải đảo gian khấu sao tự cấp kim dĩ một quan đẳng thượng biểu hạ 宋帝命太常丞陳士龍爲󰇼訪使覘虚實知帝之無恙也,tống đế mệnh thái thường thừa trần sĩ long vi thái phỏng sứ siêm hư thực tri đế chi vô dạng dã 丙申三年宋至道二年,bính thân tam niên tống chí đạo nhị niên 春二月帝親征麻皇大發丹波四洞拨之,xuân nhị nguyệt đế thân chinh ma hoàng đại phát đan ba tứ động bạt chi 宋議張觀等罪觀病死斬衛昭美於如洪鎮以陳堯叟充廣西轉運使乃遣海康尉李建中賫昭來賜,tống nghị trương quan đẳng tội quan bệnh tử trảm vệ chiêu mĩ ư như hồng trấn dĩ trần nghiêu tẩu sung quảng tây chuyển vận sứ nãi khiển hải khang uý lí kiến trung tê chiếu lai tứ 先是我潮陽民文勇等爲亂殺人出亡宋欽州如昔鎮如昔與如洪相鄰鎮將皇令德匿之,tiên thị ngã triều dương dân văn dũng đẳng vi loạn sát nhân xuất vong tống khâm châu như tích trấn như tích dữ như hồng tương lân trấn tướng hoàng lệnh đức nặc chi 帝命潮陽鎮將皇成雅追捕,đế mệnh triều dương trấn tướng hoàng thành nhã truy bổ 令德不還,lệnh đức bất hoàn 堯叟至如昔詰得藏匿之由盡以所匿南女老少百十三口召成雅交付還之,nghiêu tẩu chí như tích cật đắc tàng nặc chi do tận dĩ sở nặc nam nữ lão thiếu bách thập tam khẩu triệu thành nhã giao phó hoàn chi 帝義宋遣使謝恩且言以執海賊二十七人宋轉運使約勒溪峝不復騷動矣,đế nghĩa tống khiển sứ tạ ân thả ngôn dĩ chấp hải tặc nhị thập thất nhân tống chuyển vận sứ ước lặc khê động bất phục tao động hĩ 宋,tống 復遣李若拙賫詔書及玉帶來賜,phục khiển lí nhược chuyết tê chiếu thư cập ngọc đái lai tứ 既至帝郊迎慢不爲禮以示高異謂若拙曰刧如洪鎮乃外境海賊也皇帝知此非交州兵否若使交州叛命當首擊蕃禺次擊閩越𡸈止如洪鎮而已言訖頓首謝,kí chí đế giao nghênh mạn bất vi lễ dĩ thị cao dị vị nhược chuyết viết kiếp như hồng trấn nãi ngoại cảnh hải tặc dã hoàng đế tri thử phi giao châu binh phủ nhược sử giao châu phản mệnh đương thủ kích phiên ngung thứ kích mân việt khởi chỉ như hồng trấn nhi dĩ ngôn cật đốn thủ tạ 丁酉四年宋至道三年,đinh dậu tứ niên tống chí đạo tam niên 春三月宋帝崩,xuân tam nguyệt tống đế băng 夏四月宋封帝爲南平王,hạ tứ nguyệt tống phong đế vi nam bình vương 帝遣使如宋報聘,đế khiển sứ như tống báo sính 宋帝賜詔書褒奬,tống đế tứ chiếu thư bao tưởng 先是宋使至常以貢鹹爲辭因縁賦歛,tiên thị tống sử chí thường dĩ cống hàm vi từ nhân duyên phú liễm 至是宋真宗即位聞之只令疆吏召受綸命而不復專使者,chí thị tống chân tông tức vị văn chi chỉ lệnh cương lại triệu thụ luân mệnh nhi bất phục chuyên sứ giả 秋七月帝親征杜洞江賊執其徒歸京師,thu thất nguyệt đế thân chinh đỗ động giang tặc chấp kì đồ quy kinh sư 占,chiêm 城以兵窺我邊境,thành dĩ binh khuy ngã biên cảnh 大水,đại thuỷ 戊戌五年宋真宗恒咸平元年,mậu tuất ngũ niên tống chân tông hằng hàm bình nguyên niên 春三月地震三日,xuân tam nguyệt địa chấn tam nhật 夏五月戊午朔日食,hạ ngũ nguyệt mậu ngọ sóc nhật thực 是月不雨,thị nguyệt bất vũ 六月不雨,lục nguyệt bất vũ 民人病咳牛馬多子,dân nhân bệnh khái ngưu mã đa tử 冬十月丙戌朔日食,đông thập nguyệt bính tuất sóc nhật thực 己亥六年宋咸平二年,kỉ hợi lục niên tống hàm bình nhị niên 帝親征何洞等四十九洞及破日則定邊州等處,đế thân chinh hà động đẳng tứ thập cửu động cập phá nhật tắc định biên châu đẳng xứ 自是諸州洞皆率服,tự thị chư châu động giai suất phục 更子七年宋咸平三年,canh tí thất niên tống hàm bình tam niên 詔討峯州鄭航陳麗丹長温賊航等奔傘圓,chiếu thảo phong châu trịnh hàng trần lệ đan trường ôn tặc hàng đẳng bôn tản viên 大勝明皇后亡,đại thắng minh hoàng hậu vong 擎天王薨,kình thiên vương hoăng 命統將徐穆巡海西境吳子安巡北境覘邊情,mệnh thống tướng từ mục tuần hải tây cảnh ngô tử an tuần bắc cảnh siêm biên tình 辛丑八年宋咸平四年,tân sửu bát niên tống hàm bình tứ niên 帝親征筥隆賊眾見帝張弓注矢將發矢隋再舉絃又斷自惧而退,đế thân chinh cử long tặc chúng kiến đế trương cung chú thỉ tương phát thỉ tuỳ tái cử huyền hựu đoạn tự cụ nhi thoái 帝遂御舟入窮江逐之,đế toại ngự chu nhập cùng giang trục chi 賊陳于两岸拒戰官軍陷于江故主衛王璿爲流矢所中殂于陣,tặc trần vu lưỡng ngạn cự chiến quan quân hãm vu giang cố chủ vệ vương toàn vi lưu thỉ sở trúng tồ vu trận 帝呼天三聲督戰賊自敗,đế hô thiên tam thanh đốc chiến tặc tự bại 壬寅九年宋咸平五年,nhâm dần cửu niên tống hàm bình ngũ niên 春三月定律令選軍伍分將校爲两𤤻改十道爲路府州,xuân tam nguyệt định luật lệnh tuyển quân ngũ phân tướng hiệu vi lưỡng ban cải thập đạo vi lộ phủ châu 詔造兠鍪數千頂頒賜六軍,chiếu tạo đâu mâu sổ thiên đỉnh ban tứ lục quân 癸卯十年宋咸平六年,quý mão thập niên tống hàm bình lục niên 帝幸驩州浚多盖港今華盖是直抵,đế hạnh hoan châu tuấn đa cái cảng kim hoa cái thị trực để 暗州思拱場,ám châu tư củng trường 多盖人叛斬首以徇,đa cái nhân phản trảm thủ dĩ tuẫn 日効城民人及頭目皇慶集等挈家四百五十餘口率亡宋欽州塢,nhật hiệu thành dân nhân cập đầu mục hoàng khánh tập đẳng khiết gia tứ bách ngũ thập dư khẩu suất vong tống khâm châu ổ 宋遣使慰撫令還,tống khiển sứ uý phủ lệnh hoàn 慶集等惧不還遂於海岸居之,khánh tập đẳng cụ bất hoàn toại ư hải ngạn cư chi 秋八月帝有疾九月瘳,thu bát nguyệt đế hữu tật cửu nguyệt sưu 甲辰十一年宋景德元年,giáp thìn thập nhất niên tống cảnh đức nguyên niên 春正月立南封王龍鉞爲皇太子加封龍鋌爲開明大王龍錫爲東城大王,xuân chính nguyệt lập nam phong vương long việt vi hoàng thái tử gia phong long đĩnh vi khai minh đại vương long tích vi đông thành đại vương 先是龍鋌求爲太子帝欲許之,tiên thị long đĩnh cầu vi thái tử đế dục hứa chi 廷臣議以爲不立長而立次非禮也,đình thần nghị dĩ vi bất lập trưởng nhi lập thứ phi lễ dã 乃止,nãi chỉ 至是立龍鉞爲皇太子而加龍鋌龍錫大王,chí thị lập long việt vi hoàng thái tử nhi gia long đĩnh long tích đại vương 遣行軍王明提稱攝驩州刺史,khiển hành quân vương minh đề xưng nhiếp hoan châu thứ sử 聘于宋,sính vu tống 明提至汴懇求恩使宣撫遐裔,minh đề chí biện khẩn cầu ân sứ tuyên phủ hà duệ 宋帝許之召入使殿勞問賜賞甚厚授明提金紫榮祿大夫檢校太尉驩州刺史,tống đế hứa chi triệu nhập sứ điện lao vấn tứ thưởng thậm hậu thụ minh đề kim tử vinh lộc đại phu kiểm hiệu thái uý hoan châu thứ sử 帝於大皇江觀曳曾有大蛇蟠其中漁人以聞,đế ư đại hoàng giang quan duệ tăng hữu đại xà bàn kì trung ngư nhân dĩ văn 帝停舟江中欲觀之,đế đình chu giang trung dục quan chi 蛇󰑎然逆流而去,xà điều nhiên nghịch lưu nhi khứ 遣人乘小舟挽之不還後復回于本處,khiển nhân thừa tiểu chu vãn chi bất hoàn hậu phục hồi vu bản xứ 乙巳十二年宋景德二年,ất tị thập nhị niên tống cảnh đức nhị niên 春三月帝崩于長春殿號大行皇帝因爲廟號而不改塟長安州山陵按舊本地志記帝崩在丙午年乃黎卧朝請命之時而言非實也,xuân tam nguyệt đế băng vu trường xuân điện hiệu đại hành hoàng đế nhân vi miếu hiệu nhi bất cải táng trường an châu sơn lăng án cựu bản địa chí ký đế băng tại bính ngọ niên nãi lê ngoạ triều thỉnh mệnh chi thời nhi ngôn phi thực dã 今從黎文休爲是,kim tòng lê văn hưu vi thị 黎文休曰天子與皇后初崩殂未歸山陵則號,lê văn hưu viết thiên tử dữ hoàng hậu sơ băng tồ vị quy sơn lăng tắc hiệu 大行皇帝大行皇后,đại hành hoàng đế đại hành hoàng hậu 及寢陵既安則會羣臣議其德行之賢否以爲諡曰某皇帝某皇后不復以大行稱之,cập tẩm lăng ký an tắc hội quần thần nghị kì đức hạnh chi hiền phủ dĩ vi thuỵ viết mỗ hoàng đế mỗ hoàng hậu bất phục dĩ đại hành xưng chi 黎大行乃以大行爲諡號相傳至今何哉盖以不肖之卧朝爲子又無儒臣弼亮之以議其諡法故也,lê đại hành nãi dĩ đại hành vi thuỵ hiệu tương truyền chí kim hà tai cái dĩ bất tiếu chi ngoạ triều vi tử hựu vô nho thần bật lượng chi dĩ nghị kì thuỵ pháp cố dã 史臣吳士連曰帝之戰勝攻取斬占城主以雪藩夷執使之耻摧趙宋軍以挫軍臣必勝之謀可謂盖世英雄矣,sử thần ngô sĩ liên viết đế chi chiến thắng công thủ trảm chiêm thành chủ dĩ tuyết phiên di chấp sứ chi sỉ thôi triệu tống quân dĩ toả quân thần tất thắng chi mưu khả vị cái thế anh hùng hĩ 然居攝之時自稱副王至佃匐之起兵其即帝位也出於巨俩輩脅之以兵,nhiên cư nhiếp chi thời tự xưng phó vương chí điền bặc chi khởi binh kì tức đế vị dã xuất ư cự lạng bối hiếp chi dĩ binh 其造宫殿也則以金銀而裝,kì tạo cung điện dã tắc dĩ kim ngân nhi trang 盖凣此之類皆不若李祖之長慮,cái phàm thử chi loại giai bất nhược lí tổ chi trường lự 文休謂以李德鍳黎爲厚詎不信歟中宗皇帝,văn hưu vị dĩ lí đức giám lê vi hậu cự bất tín dư trung tông hoàng đế 諱龍鉞大行第三子母祇候妙女也,huý long việt đại hành đệ tam tử mẫu chi hầu diệu nữ dã 即位三日爲同母第龍鋌所弑而崩壽二十三,tức vị tam nhật vi đồng mẫu đệ long đĩnh sở thí nhi băng thọ nhị thập tam 禍難有仁厚之帝失於防微以及而不能爲軍惜哉,hoạ nạn hữu nhân hậu chi đế thất ư phòng vi dĩ cập nhi bất năng vi quân tích tai 大行皇帝崩後帝與東城中國二王及同母第開明王爭立相持八月中國毋主,đại hành hoàng đế băng hậu đế dữ đông thành trung quốc nhị vương cập đồng mẫu đệ khai minh vương tranh lập tương trì bát nguyệt trung quốc vô chủ 冬十月東城王敗奔筥隆,đông thập nguyệt đông thành vương bại bôn cử long 帝追捕之又奔占城未至爲石河州人殺于機羅海口今奇羅是也,đế truy bổ chi hựu bôn chiêm thành vị chí vi thạch hà châu nhân sát vu cơ la hải khẩu kim kì la thị dã 時國人亦奔附禦北王於扶,thời quốc nhân diệc bôn phụ ngự bắc vương ư phù 蘭寨,lan trại 帝即位三日爲龍鋌所殺,đế tức vị tam nhật vi long đĩnh sở sát 群臣皆奔亡惟殿前軍李公藴抱屍而哭,quần thần giai bôn vong duy điện tiền quân lí công uẩn bão thi nhi khốc 龍鋌立追諡帝曰中宗皇帝拜公藴四厢軍副指揮使,long đĩnh lập truy thuỵ đế viết trung tông hoàng đế bái công uẩn tứ sương quân phó chỉ huy sứ 黎文休曰卧朝弑其兄而自立虐其眾以自逞以至亡國七祚非黎民之不幸也其過在大行不早正儲位與中宗不能防其微以𦤶之也,lê văn hưu viết ngoạ triều thí kì huynh nhi tự lập ngược kì chúng dĩ tự sính dĩ chí vong quốc thất tộ phi lê dân chi bất hạnh dã kì quá tại đại hành bất tảo chính trữ vị dữ trung tông bất năng phòng kì vi dĩ trí chi dã 史臣吳士連曰野史云大行崩中宗奉遺詔嗣位,sử thần ngô sĩ liên viết dã sử vân đại hành băng trung tông phụng di chiếu tự vị 龍鋌作亂中宗以同母弟故不忍殺赦之,long đĩnh tác loạn trung tông dĩ đồng mẫu đệ cố bất nhận sát xá chi 後龍鋌使盗夜踰墻入宫中殺中宗,hậu long đĩnh sử đạo dạ du tường nhập cung trung sát trung tông 則中宗於兄,tắc trung tông ư huynh 弟之恩雖云厚矣然其主鬯承祧則社稷爲重骨肉爲輕况不弟之弟乎斯時也中宗舉𬋩叔叔牙之事以正其罪可也不然󰱔之别室使終天年亦可也,đệ chi ân tuy vân hậu hĩ nhiên kì chủ sưởng thừa diêu tắc xã tắc vi trọng cốt nhục vi khinh huống bất đễ chi đệ hồ tư thời dã trung tông cử quản thúc thúc nha chi sự dĩ chính kì tội khả dã bất nhiên đoán chi biệt thất sử chung thiên niên diệc khả dã 乃肆放之能無及乎卒以覆宗絶祀中宗爲之也,nãi tứ phóng chi năng vô cập hồ tốt dĩ phú tông tuyệt tự trung tông vi chi dã 卧朝何足咎哉故人君必大居正而貴窮理也,ngoạ triều hà túc cữu tai cố nhân quân tất đại cư chính nhi quý cùng lí dã 卧朝皇帝,ngoạ triều hoàng đế 諱龍鋌又名至忠大行第五位四年壽二十四崩于寢殿,huý long đĩnh hựu danh chí trung đại hành đệ ngũ vị tứ niên thọ nhị thập tứ băng vu tẩm điện 子在帝恣行篡弑逞其滛虐欲無亡得乎,tử tại đế tứ hành soán thí sính kì dâm ngược dục vô vong đắc hồ 冬帝篡位尊號曰開天應運聖文神武則天崇道,đông đế soán vị tôn hiệu viết khai thiên ứng vận thánh văn thần vũ tắc thiên sùng đạo 大勝明光孝皇帝,đại thắng minh quang hiếu hoàng đế 追尊母爲興國廣聖皇太后,truy tôn mẫu vi hưng quốc quảng thánh hoàng thái hậu 立皇后四,lập hoàng hậu tứ 禦北王與中國王據扶蘭叛,ngự bắc vương dữ trung quốc vương cứ phù lan phản 帝親征,đế thân chinh 至藤州𬋩甲杜市以從兄黎翕尼反狀聞,chí đằng châu quản giáp đỗ thị dĩ tòng huynh lê hấp ni phản trạng văn 收捕鞠問翕尼及預謀者十二人皆伏誅,thu bổ cúc vấn hấp ni cập dự mưu giả thập nhị nhân giai phục tru 至扶蘭寨寨人堅壁固守,chí phù lan trại trại nhân kiên bích cố thủ 攻之未下圍之數月寨人粮盡,công chi vị hạ vi chi sổ nguyệt trại nhân lương tận 禦北王知計窮勢屈乃捕中國王以献,ngự bắc vương tri kế cùng thế khuất nãi bổ trung quốc vương dĩ hiến 斬之原禦北王罪遂引兵伐禦蛮王於峰州降之,trảm chi nguyên ngự bắc vương tội toại dẫn binh phạt ngự man vương ư phong châu hàng chi 師還至藤州改其州爲太平府,sư hoàn chí đằng châu cải kì châu vi thái bình phủ 是後諸王及道賊皆服之,thị hậu chư vương cập đạo tặc giai phục chi 是行也官軍方與扶蘭寨人戰忽聞驛奏举隆賊入寇至神,thị hành dã quan quân phương dữ phù lan trại nhân chiến hốt văn dịch tâu cử long tặc nhập khấu chí thần 頭海門即神符,đầu hải môn tức thần phù 今還至󰱕音貪水名幸愛州討筥隆賊,kim hoàn chí tham âm tham thuỷ danh hạnh ái châu thảo cử long tặc 丙午十三年帝仍應天年號宋景德三年,bính ngọ thập tam niên đế nhưng ứng thiên niên hiệu tống cảnh đức tam niên 春二月封長子乍爲開封王義兒紹理爲楚王居于左紹勳爲漢王居于右,xuân nhị nguyệt phong trưởng tử sạ vi khai phong vương nghĩa nhi thiệu lí vi sở vương cư vu tả thiệu huân vi hán vương cư vu hữu 改文武臣僚僧道官制及朝服一遵於宋,cải văn vũ thần liêu tăng đạo quan chế cập triều phục nhất tuân ư tống 行軍王明提以國亂不能還駐廣州知州高日罷給舘券,hành quân vương minh đề dĩ quốc loạn bất năng hoàn trú quảng châu tri châu cao nhật bãi cấp quán khoán 宋帝詔别賜錢五十萬米一百五十斛續給舘券,tống đế chiếu biệt tứ tiền ngũ thập vạn mễ nhất bách ngũ thập hộc tục cấp quán khoán 夏六月宋知廣州凌策上言曰今以交趾兵亂令臣與沿邊安撫使卲曄同經度便宜以聞,hạ lục nguyệt tống tri quảng châu lăng sách thượng ngôn viết kim dĩ giao chỉ binh loạn lệnh thần dữ duyên biên an phủ sứ thiệu việp đồng kinh độ tiện nghi dĩ văn 臣等准廉州所送到交趾皇慶集等千餘口言,thần đẳng chuẩn liêm châu sở tống đáo giao chỉ hoàng khánh tập đẳng thiên dư khẩu ngôn 南平王諸子各散設寨柵官属離拆人民憂惧乞出兵平定慶集等願爲先鋒刻日可取,nam bình vương chư tử các tán thiết trại sách quan thuộc li sách nhân dân ưu cụ khất xuất binh bình định khánh tập đẳng nguyện vi tiên phong khắc nhật khả thủ 若朝廷乞其請乞以廣南諸州屯兵益以荆湖勁率五千水陸齊進立可平定,nhược triều đình khất kì thỉnh khất dĩ quảng nam chư châu đồn binh ích dĩ kinh hồ kính suất ngũ thiên thuỷ lục tề tiến lập khả bình định 宋帝曰黎民嘗遣子入覲海喁寧謐不失忠順,tống đế viết lê dân thường khiển tử nhập cận hải ngung ninh mật bất thất trung thuận 今聞其薨未有吊慰遽伐其䘮𡸈王者所爲,kim văn kì hoăng vị hữu điếu uý cự phạt kì tang khởi vương giả sở vi 詔策等依舊招安撫務令謐静,chiếu sách đẳng y cựu chiêu an phủ vụ lệnh mật tĩnh 仍命曄移書諭以朝廷威德無自相戕骨肉久無定位天師問罪黎氏無遺種矣,nhưng mệnh việp di thư dụ dĩ triều đình uy đức vô tự tương tường cốt nhục cửu vô định vị thiên sư vấn tội lê thị vô di chủng hĩ 帝惧請遣弟入貢,đế cụ thỉnh khiển đệ nhập cống 宋帝詔曄以其國事諭明提自擇去就,tống đế chiếu việp dĩ kì quốc sự dụ minh đề tự trạch khứ tựu 願歸則給人船,nguyện quy tắc cấp nhân thuyền 舘券賜錢遣之,quán khoán tứ tiền khiển chi 明提歸曄欲因此取我越乃上邕州至交州水陸圖,minh đề quy việp dục nhân thử thủ ngã việt nãi thượng ung châu chí giao châu thuỷ lục đồ 宋帝以是近臣曰交州瘴癘若興兵攻取死傷必多當慎守祖宗境土而已,tống đế dĩ thị cận thần viết giao châu chướng lệ nhược hưng binh công thủ tử thương tất đa đương thận thủ tổ tông cảnh thổ nhi dĩ 事遂寢,sự toại tẩm 冬十月丙午帝誕辰以竹作小山一峰賜群臣宴,đông thập nguyệt bính ngọ đế đản thìn dĩ trúc tác tiểu sơn nhất phong tứ quần thần yến 渭龍州今大蛮州氏也献白駒四足生距,vị long châu kim đại man châu thị dã hiến bạch câu tứ túc sinh cự 丁未十四年帝仍應天年號宋景德四年,đinh mùi thập tứ niên đế nhưng ứng thiên niên hiệu tống cảnh đức tứ niên 春遣弟明昶掌書記皇成雅献白犀于宋𡴯大藏經文,xuân khiển đệ minh xưởng chưởng thư ký hoàng thành nhã hiến bạch tê vu tống ngật đại tạng kinh văn 秋八月宋封帝爲交趾郡王領靜海君節度使仍賜名至忠授明厂成雅爵,thu bát nguyệt tống phong đế vi giao chỉ quận vương lĩnh tĩnh hải quân tiết độ sứ nhưng tứ danh chí trung thụ minh xưởng thành nhã tước 九月鑄交趾郡王印詔廣南轉運使,cửu nguyệt chú giao chỉ quận vương ấn chiếu quảng nam chuyển vận sứ 來賜,lai tứ 戊申景瑞元年宋大中祥符元年,mậu thân cảnh thuỵ nguyên niên tống đại trung tường phù nguyên niên 封感聖皇后義兒黎偓佺爲三一作二,phong cảm thánh hoàng hậu nghĩa nhi lê ác thuyên vi tam nhất tác nhị 原王,nguyên vương 帝親征都良謂龍二州獲蛮人及馬數百匹伐安洞獲人口使人以杖擊之蛮人甚痛啼號屡犯大行諱帝悅甚,đế thân chinh đô lương vị long nhị châu hoạch man nhân cập mã sổ bách sất phạt án động hoạch nhân khẩu sử nhân dĩ trượng kích chi man nhân thậm thống đề hiệu lũ phạm đại hành huý đế duyệt thậm 又自將討驩州及千柳州獲人口作囷納人其中而焚之,hựu tự tướng thảo hoan châu cập thiên liễu châu hoạch nhân khẩu tác khuân nạp nhân kì trung nhi phần chi 己酉二年宋大中祥符二年,kỉ dậu nhị niên tống đại trung tường phù nhị niên 春明昶自宋還得大藏經文及誘得宋女萧氏以献納爲宫人,xuân minh xưởng tự tống hoàn đắc đại tạng kinh văn cập dụ đắc tống nữ tiêu thị dĩ hiến nạp vi cung nhân 遣使遺馴犀于宋,khiển sứ di thuần tê vu tống 宋帝以犀遠來違性欲還之恐逆帝意令候我,tống đế dĩ tê viễn lai vi tính dục hoàn chi khủng nghịch đế ý lệnh hầu ngã 使回縱之海濱,sứ hồi túng chi hải tân 帝又求甲胄金裝宋帝從之,đế hựu cầu giáp trụ kim trang tống đế tòng chi 帝又求知邕州丘市止許廉州及如洪丘市,đế hựu cầu tri ung châu khưu thị chỉ hứa liêm châu cập như hồng khâu thị 吳都督矯行献等上表請𮢶港築道立碑堠于愛州,ngô đô đốc kiểu hành hiến đẳng thượng biểu thỉnh tạc cảng trúc đạo lập bi hậu vu ái châu 詔以其州軍民𮢶築自支隆開越頂山至武瀧江,chiếu dĩ kì châu quân dân tạc trúc tự chi long khai việt đỉnh sơn chí vũ lung giang 帝幸愛州至武瀧江,đế hạnh ái châu chí vũ lung giang 其俗相傳游涉此江者多被害帝因使人游泳凣三反無所害,kì tục tương truyền du thiệp thử giang giả đa bị hại đế nhân sử nhân du vịnh phàm tam phản vô sở hại 詔造舟置于武瀧拔渠洞瀧江四處以濟人行,chiếu tạo chu trí vu vũ lung bạt cừ động lung giang tứ xứ dĩ tế nhân hành 秋七月帝親征驩唐石河等州,thu thất nguyệt đế thân chinh hoan đường thạch hà đẳng châu 至環江遣防遏使胡守益領環唐州軍五千餘除治道路自州夾江至南界海口以便,chí hoàn giang khiển phòng át sử hồ thủ ích lĩnh hoan đường châu quân ngũ thiên dư trừ trị đạo lộ tự châu giáp giang chí nam giới hải khẩu dĩ tiện 行師,hành sư 龍舟出環海口至海外忽遇封濤洶湧雲雨晦㜆遂命回舟,long chu xuất hoàn hải khẩu chí hải ngoại hốt ngộ phong đào hung dũng vân vũ hối minh toại mệnh hồi chu 於是惧海道艱險陸行還京師,ư thị cụ hải đạo gian hiểm lục hành hoàn kinh sư 帝性孝殺,đế tính hiếu sát 凣人臨刑或用芽纏身燃之其人爲火所焦逼近死或使宋優人廖守心持短刃鈍刀解之令不得速子,phàm nhân lâm hình hoặc dụng nha triền thân nhiên chi kì nhân vi hoả sở tiêu bức cận tử hoặc sử tống ưu nhân liêu thủ tâm trì đoản nhận độn đao giải chi lệnh bất đắc tốc tử 其人哀號痛切守心戲曰不慣受死,kì nhân ai hiệu thống thiết thủ tâm hí viết bất quán thụ tử 帝乃大笑,đế nãi đại tiếu 征伐虜獲俘囚押赴江岸潮退令人作水牢驅入其中潮漲呀呷而死或使高登木抄而伐其樹樹倒人墮死,chinh phạt lỗ hoạch phù tù áp phó giang ngạn triều thoái lệnh nhân tác thuỷ lao khu nhập kì trung triều trướng nha hạp nhi tử hoặc sử cao đăng mộc sao nhi phạt kì thụ thụ đảo nhân đoạ tử 親觀以爲樂賞之,thân quan dĩ vi lạc thưởng chi 寕江其江多蛇繫人舟倒來往中流欲令蛇害之,ninh giang kì giang đa xà hệ nhân chu đảo lai vãng trung lưu dục lệnh xà hại chi 凣牢牲,phàm lao sinh 欲供庖者先手刺之後方入庖,dục cung bào giả tiên thủ nhận thích chi hậu phương nhập bào 賞削甘蔗於僧郭昂頭上假爲失手傷僧頭流血仍大笑,thưởng tước cam giá ư tăng quách ngang đầu thượng giả vi thất thủ thương tăng đầu lưu huyết nhưng đại tiếu 或因宴殺猫賜諸王食畢以猫頭示之諸王皆惧乃悅,hoặc nhân yến sát miêu tứ chư vương thực tất dĩ miêu đầu thị chi chư vương giai cụ nãi duyệt 每視朝必使詼諧者侍左右帝或有言則𠿚𠿚應聲取笑以亂執攻之奏事者,mỗi thị triều tất sử khôi hài giả thị tả hữu đế hoặc hữu ngôn tắc diệp diệp ứng thanh thủ tiếu dĩ loạn chấp công chi tấu sự giả 又以守宮爲膾使詼諧者相争食,hựu dĩ thủ cung vi khoái sử khôi hài giả tương tranh thực 冬十月辛亥帝崩于寢殿號卧朝以有痔疾卧而視朝也,đông thập nguyệt tân hợi đế băng vu tẩm điện hiệu ngoạ triều dĩ hữu trĩ tật ngoạ nhi thị triều dã 野史云帝耽滛酒色發成痔疾,dã sử vân đế đam dâm tửu sắc phát thành trĩ tật 史臣吳士連曰夏桀嗜殺至有炮烙之刑商紂嗜殺至有斮涉之脛雖以龍逄比干之賢盡忠,sử thần ngô sĩ liên viết hạ kiệt thị sát chí hữu bào lạc chi hình thương trụ thị sát chí hữu trác thiệp chi kinh tuy dĩ long bàng tỉ can chi hiền tận trung 極諫猶皆見殺其亡也忽然,cực gián do giai kiến sát kì vong dã hốt nhiên 後世嗜殺之君如吳孫皓者多矣皆底滅亡,hậu thế thị sát chi quân như ngô tôn hạo giả đa hĩ giai để diệt vong 卧朝非徒嗜殺又怨君父之不立已痛打蛮人使啼號聲屡犯父諱爲悅殆有甚焉,ngoạ triều phi đồ thị sát hựu oán quân phụ chi bất lập dĩ thống đả man nhân sử đề hiệu thanh lũ phạm phụ huý vi duyệt đãi hữu thậm yên 其促亡也𡸈無所自哉又按中宗卧朝皆不書塟史失之矣𡸈敢夷狄其君而不書塟乎,kì xúc vong dã khởi vô sở tự tai hựu án trung tông ngoạ triều giai bất thư táng sử thất chi hĩ khởi cảm di địch kì quân nhi bất thư táng hồ 是月癸丑日李公藴自立爲帝,thị nguyệt quý sửu nhật lí công uẩn tự lập vi đế 先是古法州延蕴鄕木𬗏樹震鄕人詳認震迹有文曰樹根杳杳木表青青,tiên thị cổ pháp châu diên uẩn hương mộc miên thụ chấn hương nhân tường nhận chấn tích hữu văn viết thụ căn yểu yểu mộc biểu thanh thanh 禾刀木落十八子成,hoà đao mộc lạc thập bát tử thành 東阿入地木異再,đông a nhập địa mộc dị tái 生,sinh 震宫見日兑宫隱星,chấn cung kiến nhật đoài cung ẩn tinh 六失年間天下太平,lục thất niên gian thiên hạ thái bình 僧萬行私自平曰樹根杳杳根者本也本猶君也杳夭音同當作夭,tăng vạn hạnh tư tự bình viết thụ căn yểu yểu căn giả bản dã bản do quân dã yểu yểu âm đồng đương tác yểu 木表青青表者末也末猶臣也,mộc biểu thanh thanh biểu giả mạt dã mạt do thần dã 青菁聲相近青當作菁盛也,thanh thanh thanh tương cận thanh đương tác thanh thịnh dã 禾刀木黎字也十八子李字也東阿者陳氏也入地者北人入寇也木異再生者黎氏再生也,hoà đao mộc lê tự dã thập bát tử lí tự dã đông a giả trần thị dã nhập địa giả bắc nhân nhập khấu dã mộc dị tái sinh giả lê thị tái sinh dã 震宫見日者震東方也見出也日猶天子也,chấn cung kiến nhật giả chấn đông phương dã kiến xuất dã nhật do thiên tử dã 兑宫隐星者兑西方也隐猶没也星猶庶人也,đoài cung ẩn tinh giả đoài tây phương dã ẩn do một dã tinh do thứ nhân dã 此言君天臣盛黎落李成東方出天子西方沒庶人經六七年間而天下平矣,thử ngôn quân thiên thần thịnh lê lạc lí thành đông phương xuất thiên tử tây phương một thứ nhân kinh lục thất niên gian nhi thiên hạ bình hĩ 乃謂李公,nãi vị lí công 藴曰近者臣覩符讖之異知李氏壮盛而興業必矣,uẩn viết cận giả thần đổ phù sấm chi dị tri lí thị tráng thịnh nhi hưng nghiệp tất hĩ 今觀天下之姓李最多無如親衛寬慈仁恕頗得眾心而掌握兵丙者,kim quan thiên hạ chi tính lí tối đa vô như thân vệ khoan từ nhân thứ pha đắc chúng tâm nhi chưởng ốc binh bính giả 宗主萬民捨親衛其誰當之,tông chúa vạn dân xả thân vệ kì thuỳ đương chi 臣年失十餘願斯須勿死以觀德化如何誠千載一遇之幸也,thần niên thất thập dư nguyện tư tu vật tử dĩ quan đức hoá như hà thành thiên tải nhất ngộ chi hạnh dã 公藴惧語泄遣其兄相萬行匿于蕉山,công uẩn cụ ngữ tiết khiển kì huynh tương vạn hạnh nặc vu tiêu sơn 然亦以此自負始萌覬覦神噐之心而人亦附焉,nhiên diệc dĩ thử tự phụ thuỷ manh ký du thần khí chi tâm nhi nhân diệc phụ yên 卧朝賞食五廉果得李核感於讖語陰求李氏族誅之而公藴在左右終不之𮗓,ngoạ triều thưởng thực ngũ liêm quả đắc lí hạch cảm ư sấm ngữ âm cầu lí thị tộc tru chi nhi công uẩn tại tả hữu chung bất chi giác 及卧朝崩嗣君尙幼公藴與右殿前指揮使阮低各得隨龍兵,cập ngoạ triều băng tự quân thượng ấu công uẩn dữ hữu điện tiền chỉ huy sứ nguyễn đê các đắc tuỳ long binh 五百人入宿衛,ngũ bách nhân nhập túc vệ 時祇候陶甘沐揣知公藴有欲受禪之意遂以微間激之曰間者主上昏暴多行不義天厭其德弗克終壽嗣子幼冲未堪多難,thời chi hậu đào cam mộc suỷ tri công uẩn hữu dục thụ thiền chi ý toại dĩ vi gian kích chi viết gian giả chúa thượng hôn bạo đa hành bất nghĩa thiên yếm kì đức phất khắc chung thọ tự tử ấu xung vị kham đa nạn 庶事煩擾百神靡懷下民嗷嗷以求真主,thứ sự phiền nhiễu bách thần mị hoài hạ dân ngao ngao dĩ cầu chân chủ 親衛盍因此時發英謀攄睿斷遠觀湯武之迹近覧丁黎所行上順天心下從人望而欲守區區之小節耶,thân vệ hạp nhân thử thời phát anh mưu sư duệ đoán viễn quan thang vũ chi tích cận lãm đinh lê sở hành thượng thuận thiên tâm hạ tòng nhân vọng nhi dục thủ khu khu chi tiểu tiết da 公藴内悅其言而頗疑其有異謀陽責之曰公何爲出是言吳必執公送官,công uẩn nội duyệt kì ngôn nhi pha nghi kì hữu dị mưu dương trách chi viết công hà vi xuất thị ngôn ngô tất chấp công tống quan 甘沐除未公藴曰甘木見天時人事如此故敢發言,cam mộc trừ vị công uẩn viết cam mộc kiến thiên thời nhân sự như thử cố cảm phát ngôn 今反欲吿之吾誠不避死,kim phản dục cáo chi ngô thành bất tị tử 公藴曰吾安忍告公但恐語泄而倂誅故戒之耳,công uẩn viết ngô an nhẫn cáo công đãn khủng ngữ tiết nhi tinh tru cố giới chi nhĩ 後日甘沐復謂公藴曰國人皆謂李姓大𦥷圖讖已見此不可掩之禍也,hậu nhật cam mộc phục vị công uẩn viết quốc nhân giai vị lí tính đại hưng đồ sấm dĩ kiến thử bất khả yểm chi hoạ dã 轉禍爲福其在旦夕,chuyển hoạ vi phúc kì tại đán tịch 此天授人應之時親衛尚何疑哉,thử thiên thụ nhân ứng chi thời thân vệ thượng hà nghi tai 公藴曰吾明公意與萬行無異誠如此言計將安出,công uẩn viết ngô minh công ý dữ vạn hạnh vô dị thành như thử ngôn kế tương an xuất 甘沐曰親衛公恕寬仁眾心允属,cam mộc viết thân vệ công thứ khoan nhân chúng tâm doãn thuộc 方今百姓疲弊民不堪命親衛因之撫以恩德彼必翕然來歸猶水之就下孰能禦之哉,phương kim bách tính bì tệ dân bất kham mệnh thân vệ nhân chi phủ dĩ ân đức bỉ tất hấp nhiên lai quy do thuỷ chi tựu hạ thục năng ngự chi tai 甘沐知事急恐變生乃以語卿士庶官人皆悅服,cam mộc tri sự cấp khủng biến sinh nãi dĩ ngữ khanh sĩ thứ quan nhân giai duyệt phục 即日皆會于朝謀曰今者億兆異心上下離,tức nhật giai hội vu triều mưu viết kim giả ức triệu dị tâm thượng hạ li 德人厭先帝苛虐不欲歸之嗣君而咸有推戴親衛之心吾軰不因此時共󰀋親衛爲天子倉卒有變能保首領乎,đức nhân yếm tiên đế hà ngược bất dục quy chi tự quân nhi hàm hữu suy đái thân vệ chi tâm ngô bối bất nhân thử thời cộng sách thân vệ vi thiên tử thương tốt hữu biến năng bảo thủ lĩnh hồ 於是共扶公藴升正殿立爲天子即位,ư thị cộng phù công uẩn thăng chính điện lập vi thiên tử tức vị 百官于庭下羅拜内外呼萬歲聲振朝中,bách quan vu đình hạ la bái nội ngoại hô vạn tuế thanh chấn triều trung 大赦天下以明年爲順天元年,đại xá thiên hạ dĩ minh niên vi thuận thiên nguyên niên 焚綱羅罷獄訟詔自今有争訟者許詣朝廷奏論帝親臨决,phần cương la bãi ngục tụng chiếu tự kim hữu tranh tụng giả hứa nghệ triều đình tấu luận đế thân lâm quyết 群臣上尊號曰奉天至理應運自在聖明龍見睿文英武崇仁廣孝天下太平欽明光宅章明萬󰘊顕應符感威震藩蛮睿謀神助聖治則天道政皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết phụng thiên chí lí ứng vận tự tại thánh minh long kiến duệ văn anh vũ sùng nhân quảng hiếu thiên hạ thái bình khâm minh quang trạch chương minh vạn bang hiển ứng phù cảm uy chấn phiên man duệ mưu thần trợ thánh trị tắc thiên đạo chính hoàng đế 史臣吳士連曰書稱堯曰放勳舜曰重華,sử thần ngô sĩ liên viết thư xưng nghiêu viết phóng huân thuấn viết trùng hoa 後世人臣以實行尊稱君上至十餘字已多矣,hậu thế nhân thần dĩ thực hạnh tôn xưng quân thượng chí thập dư tự dĩ đa hĩ 當時人臣上尊號至五十字是不稽古學而務諛其君,đương thời nhân thần thượng tôn hiệu chí ngũ thập tự thị bất kê cổ học nhi vụ du kì quân 太祖受而不却是欲誇大而使後世無以加胥失之矣,thái tổ thụ nhi bất khước thị dục khoa đại nhi sử hậu thế vô dĩ gia tư thất chi hĩ 後尊太宗近至五十字盖效尤乎此,hậu tôn thái tông cận chí ngũ thập tự cái hiệu vưu hồ thử 追封父曰顯󰆑王母曰明德太后,truy phong phụ viết hiển khánh vương mẫu viết minh đức thái hậu 黎文休曰有周興王其追封則曰大王王季大宋稱帝其追封則曰僖祖翼祖盖父爲子貴之義,lê văn hưu viết hữu chu hưng vương kì truy phong tắc viết thái vương vương quý đại tống xưng đế kì truy phong tắc viết hi tổ dực tổ cái phụ vi tử quý chi nghĩa 我李太祖既稱帝而追封其父曰顯慶王當,ngã lí thái tổ ký xưng đế nhi truy phong kì phụ viết hiển khánh vương đương 時禮官不能正之所謂自畢矣,thời lễ quan bất năng chính chi sở vị tự tất hĩ 立皇后六惟嫡夫人爲立教皇后車服之制特異於諸宫,lập hoàng hậu lục duy đích phu nhân vi lập giáo hoàng hậu xa phục chi chế đặc dị ư chư cung 󰀋長子佛瑪爲皇太子其餘悉封侯,sách trưởng tử phật mã vi hoàng thái tử kì dư tất phong hầu 皇女十三人皆封公主,hoàng nữ thập tam nhân giai phong công chúa 以長女安國公主嫁陶甘沐封爲義信侯以皇兄爲武威王皇叔爲武道王武威王子徵顯爲太尉翊聖王子副爲總𬋩陳鎬爲相公吳丁爲樞密使陶碩輔爲太保鄧文孝爲太傅費車磊爲左金吾衛竹爲有金吾譚坦爲左武衛杜簡爲有武衛餘悉如故,dĩ trưởng nữ an quốc công chúa giá đào cam mộc phong vi nghĩa tín hầu dĩ hoàng huynh vi vũ uy vương hoàng thúc vi vũ đạo vương vũ uy vương tử trưng hiển vi thái uý dực thánh vương tử phó vi tổng quản trần cảo vi tướng công ngô đinh vi khu mật sứ đào thạc phụ vi thái bảo đặng văn hiếu vi thái phó phí xa lỗi vi tả kim ngô vệ trúc vi hữu kim ngô đàm thản vi tả vũ vệ đỗ giản vi hữu vũ vệ dư tất như cố 頒衣服賜僧道,ban y phục tứ tăng đạo 右黎朝三帝起辛巳終己酉凣二十九年,hữu lê triều tam đế khởi tân tị chung kỷ dậu phàm nhị thập cửu niên 大越史記本己全書卷之一終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi nhất chung 大越史記本紀全書卷之二,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi nhị 李紀,lí kỷ 太祖皇帝,thái tổ hoàng đế 姓李諱公藴北江古法州人也其母范氏逍遙遊焦山寺與神人交因而有娠以丁太平五年甲戌二月十二日𧩙生,tính lí huý công uẩn bắc giang cổ pháp châu nhân dã kì mẫu phạm thị tiêu dao du tiêu sơn tự dữ thần nhân giao nhân nhi hữu thần dĩ đinh thái bình ngũ niên giáp tuất nhị nguyệt thập nhị nhật đản sinh 及長仕黎累官至殿前指揮使卧朝崩自立為帝都昇龍城在五十五崩于龍安殿塟壽陵,cập trưởng sĩ lê luỵ quan chí điện tiền chỉ huy sứ ngoạ triều băng tự lập vi đế đô thăng long thành tại ngũ thập ngũ băng vu long an điện táng thọ lăng 位十八年壽???????????帝應天順人,vị thập bát niên thọ unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk đế ứng thiên thuận nhân 乘時啓運寬慈仁恕?察温文有帝之量然未明正學反好異端為之累耳王帝之生也方三歳其母懷抱至李󰆑文家,thừa thời khải vận khoan từ nhân thứ unk sát ôn văn hữu đế chi lượng nhiên vị minh chính học phản hảo dị đoan vi chi luỵ nhĩ vương đế chi sinh dã phương tam tuế kì mẫu hoài bão chí lí khánh văn gia 󰆑文遂養以為子,khánh văn toại dưỡng dĩ vi tử 幼而聰睿,ấu nhi thông duệ 姿表秀異,tư biểu tú dị 為兒時逰學六祖寺僧萬行見而噐之曰此,vi nhi thời du học lục tổ tự tăng vạn hạnh kiến nhi khí chi viết thử 非常人強壮之後必䏻剖劇折䌓為天下明主也,phi thường nhân cường tráng chi hậu tất năng phẫu kịch triết hệ vi thiên hạ minh chủ dã 及長不事生產作業惟涉獵經史慷慨有大志,cập trưởng bất sự sinh sản tác nghiệp duy thiệp lạp kinh sử khảng khái hữu đại chí 應天中起家事黎中宗,ứng thiên trung khởi gia sự lê trung tông 大行崩後中宗遇害抱屍而哭,đại hành băng hậu trung tông ngộ hại bão thi nhi khốc 卧朝嘉其忠授四廂軍副指揮使遷左親衛殿前指揮使,ngoạ triều gia kì trung thụ tứ sương quân phó chỉ huy sứ thiên tả thân vệ điện tiền chỉ huy sứ 及卧朝崩遂即帝位改元順天大赦,cập ngoạ triều băng toại tức đế vị cải nguyên thuận thiên đại xá 初古法州應天心寺感選院犬生一子白色有黑毛文成天子二字,sơ cổ pháp châu ứng thiên tâm tự cảm tuyển viện khuyển sinh nhất tử bạch sắc hữu hắc mao văn thành thiên tử nhị tự 識者曰盖戌生人成天子之兆,thức giả viết cái tuất sinh nhân thành thiên tử chi triệu 至是帝以甲戌年生為天子果,chí thị đế dĩ giáp tuất niên sinh vi thiên tử quả 驗,nghiệm 庚戌順天元年宋大中符三年,canh tuất thuận thiên nguyên niên tống đại trung phù tam niên 祥春二月車駕回古法賜鄕老錢帛有差,tường xuân nhị nguyệt xa giá hồi cổ pháp tứ hương lão tiền bạch hữu sai 遣員外郎梁任文黎再嚴如宋結好,khiển viên ngoại lang lương nhậm văn lê tái nghiêm như tống kết hảo 帝以華閭城湫隘不足為帝王居欲遷之手詔曰昔商家至盤庚五遷周室迨成王三徙𡸈三代之數君徇于己私妄自遷徙,đế dĩ hoa lư thành tiểu ải bất túc vi đế vương cư dục thiên chi thủ chiếu viết tích thương gia chí bàn canh ngũ thiên chu thất đãi thành vương tam tỉ khởi tam đại chi sổ quân tuân vu kỷ tư vọng tự thiên tỉ 以其圖大宅中為憶萬世子孫之計上謹天命下因民志苟有便輙改故國祚延長風俗富阜,dĩ kì đồ đại trạch trung vi ức vạn thế tử tôn chi kế thượng cẩn thiên mệnh hạ nhân dân chí câu hữu tiện triếp cải cố quốc tộ diên trường phong tục phú phụ 而丁黎二家乃徇己私忽天命罔𨂻商周之跡常安厥邑於兹𦤶世代,nhi đinh lê nhị gia nãi tuân kỷ tư hốt thiên mệnh võng thao thương chu chi tích thường an quyết ấp ư tư trí thế đại 弗長筭數短促百姓耗損萬物失宜朕甚痛之不得不徙,phất trường toán số đoản xúc bách tính hao tổn vạn vật thất nghi trẫm thậm thống chi bất đắc bất tỉ 况髙王故都大羅城宅天地區域之中得龍蟠虎踞之勢正南北東西之位便江山向背之宜,huống cao vương cố đô đại la thành trạch thiên địa khu vực chi trung đắc long bàn hổ cứ chi thế chính nam bắc đông tây chi vị tiện giang sơn hướng bối chi nghi 其地廣而坦平厥土髙而𡙁塏音愷燥也髙民居蔑昏墊之困萬物極蕃阜之豐,kì địa quảng nhi thản bình quyết thổ cao nhi sảng khải âm khải táo dã cao dân cư miệt hôn điếm chi khốn vạn vật cực phiên phụ chi phong 遍覽越󰘊斯為勝地,biến lãm việt bang tư vi thắng địa 誠四方輻輳之要會為萬世京師之上都,thành tứ phương phúc tấu chi yếu hội vi vạn thế kinh sư chi thượng đô 朕欲因此地利以定厥居卿等如何,trẫm dục nhân thử địa lợi dĩ định quyết cư khanh đẳng như hà 羣臣皆曰陛下為天下建長久之計上以隆帝業之丕洪下以措斯民扵當󰱃所利如此誰敢不從,quần thần giai viết bệ hạ vi thiên hạ kiến trường cửu chi kế thượng dĩ long đế nghiệp chi phi hồng hạ dĩ thố tư dân ư đương thứ sở lợi như thử thuỳ cảm bất tòng 帝大悅, đế đại duyệt 秋七月帝,thu thất nguyệt đế 自華閭城徙都于京府大羅城暫泊城下黄龍見于御舟因改其城曰昇龍城,tự hoa lư thành tỉ đô vu kinh phủ đại la thành tạm bạc thành hạ hoàng long kiến vu ngự chu nhân cải kì thành viết thăng long thành 古法州曰天德府華閭城曰長安府北江曰天德江,cổ pháp châu viết thiên đức phủ hoa lư thành viết trường yên phủ bắc giang viết thiên đức giang 詔𤼵府錢二萬緡賃工建寺于天德府凡八所皆立碑刻功,chiếu phát phủ tiền nhị vạn mân nhậm công kiến tự vu thiên đức phủ phàm bát sở giai lập bi khắc công 遂於昇龍京城之内起造宫殿前起乾元殿以為視朝之所左置集賢殿右立講武殿,toại ư thăng long kinh thành chi nội khởi tạo cung điện tiền khởi càn nguyên điện dĩ vi thị triều chi sở tả trí tập hiền điện hữu lập giảng võ điện 又啓飛龍門通迎春宫丹鳳門通威遠門正陽起髙明殿皆曰龍墀,hựu khải phi long môn thông nghênh xuân cung đan phượng môn thông uy viễn môn chính dương khởi cao minh điện giai viết long trì 墀之内引翼回廊周圍四面,trì chi nội dẫn dực hồi lang chu vi tứ diện 乾元殿後置龍安龍瑞二殿以為燕寢之處,càn nguyên điện hậu trí long an long thuỵ nhị điện dĩ vi yến tẩm chi xứ 左建日光殿右建月明殿後,tả kiến nhật quang điện hữu kiến nguyệt minh điện hậu 起翠華龍瑞二宫以為宫女之居,khởi thuý hoa long thuỵ nhị cung dĩ vi cung nữ chi cư 修府庫洽城隍,tu phủ khố hiệp thành hoàng 城之四面啓四門東曰祥符西曰廣福南曰大興北曰耀德,thành chi tứ diện khải tứ môn đông viết tường phù tây viết quảng phúc nam viết đại hưng bắc viết diệu đức 又扵城内起興天御寺五鳳星樓城外離創造勝嚴寺,hựu ư thành nội khởi hưng thiên ngự tự ngũ phượng tinh lâu thành ngoại li phương sáng tạo thắng nghiêm tự 黎文休曰李太祖即帝位甫及二年宗廟未建社稷未立先於天德府創立八寺又重修諸路寺觀而度京師千餘人為僧則土木財力之費不可勝言也,lê văn hưu viết lí thái tổ tức đế vị phủ cập nhị niên tông miếu vị kiến xã tắc vị lập tiên ư thiên đức phủ sáng lập bát tự hựu trùng tu chư lộ tự quán nhi độ kinh sư thiên dư nhân vi tăng tắc thổ mộc tài lực chi phí bất khả thắng ngôn dã 財非天雨力非神作𡸈非浚民之骨血歟浚民之骨血可謂修福歟創業之主躬,tài phi thiên vũ lực phi thần tác há phi tuấn dân chi cốt huyết dư tuấn dân chi cốt huyết khả vị tu phúc dư sáng nghiệp chi chủ cung 行勤儉猶恐子孫之奢怠而太祖垂法如此宜其後世起淩霄之堵坡立削石之寺桂佛宫壮嚴倍扵宸居,hành cần kiệm do khủng tử tôn chi xa đãi nhi thái tổ thuỳ pháp như thử nghi kì hậu thế khởi lăng tiêu chi đổ pha lập tước thạch chi tự quế phật cung trang nghiêm bội ư thần cư 下皆化之至有毀形易服破産迯親百姓太半為僧國内到處皆寺其原𡸈無所自哉〇,hạ giai hoá chi chí hữu huỷ hình dị phục phá sản đào thân bách tính thái bán vi tăng quốc nội đáo xứ giai tự kì nguyên há vô sở tự tai 詔天下逋亡人㱕本貫,chiếu thiên hạ bổ vong nhân quy bản quán 仍命諸鄕邑所有寺觀已頽毀者悉重修之,nhưng mệnh chư hương ấp sở hữu tự quán dĩ đồi huỷ giả tất trùng tu chi 東十二月翠華宫成慶成大赦天下三年諸税孤寡老癃積年欠税籍者並蠲除之,đông thập nhị nguyệt thuý hoa cung thành khánh thành đại xá thiên hạ tam niên chư thuế cô quả lão lung tích niên khiếm thuế tịch giả tịnh quyên trừ chi 賜卧朝所擒蠻卒二十八人衣裳粮藥,tứ ngoạ triều sở cầm man tốt nhị thập bát nhân y thường lương dược 遣人送遠本土,khiển nhân tống viễn bản thổ 放驩州南界石河縣人㱕本縣,phóng hoan châu nam giới thạch hà huyện nhân quy bản huyện 宋封帝為交趾郡王領靜海軍節度使,tống phong đế vi giao chỉ quận vương lĩnh tĩnh hải quân tiết độ sứ 改十道為二十四路愛州驩州為寨,cải thập đạo vi nhị thập tứ lộ ái châu hoan châu vi trại 是歲度百姓為僧,thị tuế độ bách tính vi tăng 𭛁府銀一千六百八十两鑄洪鐘置扵大教寺,phát phủ ngân nhất thiên lục bách bát thập lượng chú hồng chung trí ư đại giáo tự 辛亥二年宋大中祥符四年,tân hợi nhị niên tống đại trung tường phù tứ niên 春正月置左右宿車軍皆五百人,xuân chính nguyệt trí tả hữu túc xa quân giai ngũ bách nhân 二月帝以愛州筥隆賊猖獗陸梁歷于丁黎二朝攻之弗克至此愈熾師六軍征之樊其部落擒其魁首而還賊遂滅,nhị nguyệt đế dĩ ái châu cử long tặc xương quyết lục lương lịch vu đinh lê nhị triều công chi phất khắc chí thử dũ sí sư lục quân chinh chi phần kì bộ lạc cầm kì khôi thủ nhi hoàn tặc toại diệt 夏四月遣員外郎李仁義陶慶文如宋報聘,hạ tứ nguyệt khiển viên ngoại lang lí nhân nghĩa đào khánh văn như tống báo sính 慶文竄在宋宋人執㱕我,khánh văn thoán tại tống tống nhân chấp quy ngã 仗殺之,trượng sát chi 占城獻獅子,chiêm thành hiến sư tử 是歲城内左起大清宫右起萬歳寺構鎮福藏,thị tuế thành nội tả khởi đại thanh cung hữu khởi vạn tuế tự cấu trấn phúc tàng 城外建四大天王錦衣龍興聖壽寺,thành ngoại kiến tứ đại thiên vương tự cẩm y long hưng thánh thọ tự 盧江步頭起含光殿,lô giang bộ đầu khởi hàm quang điện 壬子三年宋大中祥符六年,nhâm tí tam niên tống đại trung tường phù lục niên 夏四月重修龍安龍瑞二殿,hạ tứ nguyệt trùng tu long an long thuỵ nhị điện 󰀋皇太子佛瑪為開天王管龍德宫于外居之欲其周知民事也,sách hoàng thái tử phật mã vi khai thiên vương quản long đức cung vu ngoại cư chi dục kì chu tri dân sự dã 秋七月帝御含光殿觀兢舟,thu thất nguyệt đế ngự hàm quang điện quan cạnh chu 冬十月遣太保陶碩輔員外郎吳壤如宋結好,đông thập nguyệt khiển thái bảo đào thạc phụ viên ngoại lang ngô nhưỡng như tống kết hảo 十二月冬南峯磐石上有神跡長廣各三尺深一寸不知某山,thập nhị nguyệt đông nam phong bàn thạch thượng hữu thần tích trường quảng các tam xích thâm nhất thốn bất tri mỗ sơn 真躐國來貢,chân lạp quốc lai cống 帝親征,đế thân chinh 演州,diễn châu 還至汴灣會天地晦冥風雷震怒焚香吿天曰自以菲德沗居民上慄慄危懼若将𨺻于深淵非敢自特兵威妄行征伐,hoàn chí biện loan hội thiên địa hối minh phong lôi chấn nộ phần hương cáo thiên viết tự dĩ phi đức thiểm cư dân thượng lật lật nguy cụ nhược tương thao vu thâm uyên phi cảm tự đặc binh uy vọng hành chinh phạt 特以演州之人不遵厥化逞行昏暴殘忍小民罪惡貫盈於今不容不討,đặc dĩ diễn châu chi nhân bất tuân quyết hoá sính hành hôn bạo tàn nhẫn tiểu dân tội ác quán doanh ư kim bất dung bất thảo 至於兵刅交攻之除或枉傷忠孝或誤害賢良𦤶使皇天震怒以彰其遇錐遭傾隕亦無憾焉,chí ư binh ban giao công chi trừ hoặc uổng thương trung hiếu hoặc ngộ hại hiền lương trí sử hoàng thiên chấn nộ dĩ chương kì ngộ truy tao khuynh vẫn diệc vô hám yên 其在六軍罪猶可怒惟簡在上帝之心,kì tại lục quân tội do khả nộ duy giản tại thượng đế chi tâm 言訖風雷帖,ngôn hất phong lôi thiệp 史臣吳士連曰湯遇旱熯之災以六事自責而雨隨下,sử thần ngô sĩ liên viết thang ngộ hạn hán chi tai dĩ lục sự tự trách nhi vũ tuỳ hạ 帝遭風雷之變以攻代自責而風隨止,đế tao phong lôi chi biến dĩ công đại tự trách nhi phong tuỳ chỉ 天人交感之機影響甚速󰰽謂冥冥之中不日監在我而敢欺天乎,thiên nhân giao cảm chi cơ ảnh hưởng thậm tốc thục vị minh minh chi trung bất nhật giám tại ngã nhi cảm khi thiên hồ 上厩有白馬凡駕將𭛁必先嘶嗚,thượng cứu hữu bạch mã phàm giá tương phát tất tiên tê ô 命之曰白龍神馬,mệnh chi viết bạch long thần mã 是歲蠻人過銅柱至金華步及渭龍州貿易,thị tuế man nhân quá đồng trụ chí kim hoa bộ cập vị long châu mậu dịch 帝使人擒獲蠻人及馬萬餘疋,đế sử nhân cầm hoạch man nhân cập mã vạn dư sơ 癸丑四年宋大中祥符六年,quý sửu tứ niên tống đại trung tường phù lục niên 春二月定天下諸税𬏩一潭池田土二桑州錢榖三山原藩鎮產勿四關監譏察󰚴盐五蠻獠犀象香料六原頭木條花果等𩔗,xuân nhị nguyệt định thiên hạ chư thuế liệt nhất đàm trì điền thổ nhị tang châu tiền cốc tam sơn nguyên phiên trấn sản vật tứ quan giám cơ sát hàm diêm ngũ man lạo tê tượng hương liệu lục nguyên đầu mộc điều hoa quả đẳng loại 夏六月封皇子菩為開國王居長安府,hạ lục nguyệt phong hoàng tử bồ vi khai quốc vương cư trường an phủ 秋七,thu thất 月帝御含光殿觀兢舟,nguyệt đế ngự hàm quang điện quan cạnh chu 冬十月渭龍州叛附于蠻,đông thập nguyệt vị long châu phản phụ vu man 帝親征之,đế thân chinh chi 首領何晏俊惧引其徒竄山林,thủ lĩnh hà án tuấn cụ dẫn kì đồ thoán sơn lâm 賜王侯公主所𬋩諸税有差,tứ vương hầu công chúa sở quản chư thuế hữu sai 甲寅五年宋大中祥符七年,giáp dần ngũ niên tống đại trung tường phù thất niên 春正月蠻將楊長惠段敬至率蠻人二十萬入寇屯金華步布置軍營名五花寨,xuân chính nguyệt man tướng dương trường huệ đoàn kính chí suất man nhân nhị thập vạn nhập khấu đồn kim hoa bộ bố trí quân doanh danh ngũ hoa trại 平林州牧黃恩榮以狀聞,bình lâm châu mục hoàng ân vinh dĩ trạng văn 帝命翊聖王帥師討之斬首萬計俘獲士卒馬疋不可勝數,đế mệnh dực thánh vương soái sư thảo chi trảm thủ vạn kế phu hoạch sĩ tốt mã sơ bất khả thắng số 詔員外郎馮真李碩齊所獲蠻馬百疋遣于宋,chiếu viên ngoại lang phùng chân lí thạc tề sở hoạch man mã bách sơ khiển vu tống 宋帝詔所在差使臣接伴赴闕鄅傳供屯務今豐僃,tống đế chiếu sở tại sai sứ thần tiếp bạn phó khuyết vũ truyền cúng đồn vụ kim phong bị 及至召見,cập chí triệu kiến 真等扵崇德殿賜冠󰅾器幣有差,chân đẳng ư sùng đức điện tứ quan đái khí tệ hữu sai 夏四月驩州獻麒麟,hạ tứ nguyệt hoan châu hiến kì lân 五月右街僧綂沈文苑奏請立戒塲於萬歲寺賜僧徒受戒,ngũ nguyệt hữu nhai tăng thống thẩm văn uyển tấu thỉnh lập giới trường ư vạn tuế tự tứ tăng đồ thụ giới 可其奏,khả kì tấu 秋九月詔𭛁府金三百十两鑄鍾置于興天寺,thu cửu nguyệt chiếu phát phủ kim tam bách thập lượng chú chung trí vu hưng thiên tự 真臘國來貢,chân lạp quốc lai cống 冬十月詔𭛁府銀八百两鑄鍾二口置于勝嚴寺及五鳳星樓,đông thập nguyệt chiếu phát phủ ngân bát bách lượng chú chung nhị khẩu trí vu thắng nghiêm tự cập ngũ phụng tinh lâu 築昇龍京四圍土城,trúc thăng long kinh tứ vi thổ thành 改應天府為南京乙卯六年宋大中祥符八年,cải ứng thiên phủ vi nam kinh ất mão lục niên tống đại trung tường phù bát niên 春正月以鄭文秀為少師,xuân chính nguyệt dĩ trịnh văn tú vi thiếu sư 陶甘沐卒贈太師亚王,đào cam mộc tốt tặng thái sư á vương 二月太平縣齊聖寺僧献舍利寶函,nhị nguyệt thái bình huyện tề thánh tự tăng hiến xá lợi bảo hàm 詔翊聖王武德王討都金渭龍常,chiếu dực thánh vương vũ đức vương thảo đô kim vị long thường 新平原等州扲首領何晏俊󰆕京師梟于東市,tân bình nguyên đẳng châu cầm thủ lĩnh hà án tuấn quy kinh sư kiêu vu đông thị 丙辰七年宋大中祥符九年,bính thìn thất niên tống đại trung tường phù cửu niên 春三月再立皇后三佐國皇后立元簧后立教皇后,xuân tam nguyệt tái lập hoàng hậu tam tá quốc hoàng hậu lập nguyên hoàng hậu lập giáo hoàng hậu 度京師千餘人為僧道,độ kinh sư thiên dư nhân vi tăng đạo 起天光天德二寺及塑四天帝像,khởi thiên quang thiên đức nhị tự cập tố tứ thiên đế tượng 地震,địa chấn 望󰥭諸名山,vọng bái chư danh sơn 帝因省覽山川方至古所步頭望江山秀氣心動神感作酒嚴之曰朕觀此方山奇水秀苟有人傑地灵受吾明享,đế nhân tỉnh lãm sơn xuyên phương chí cổ sở bộ đầu vọng giang sơn tú khí tâm động thần cảm tác tửu nghiêm chi viết trẫm quan thử phương sơn kì thuỷ tú câu hữu nhân kiệt địa linh thụ ngô minh hưởng 是夜夢異人󰏲首再󰥭曰臣本鄕人姓李名服蠻佐南帝為將以忠烈知名授杜洞唐林二條江山夷獠不敢𨊠邊一方按坦,thị dạ mộng dị nhân khể thủ tái bái viết thần bản hương nhân tính lí danh phục man tá nam đế vi tướng dĩ trung liệt tri danh thụ đỗ động đường lâm nhị điều giang sơn di lạo bất cảm phạm biên nhất phương án thản 及卒上帝嘉其志直勑守職如故是故凡夷盧入寇皆捍禦焉,cập tốt thượng đế gia kì chí trực lai thủ chức như cố thị cố phàm di lô nhập khấu giai cản ngự yên 幸遇陛下矜憐臣守職久矣既而從容曰天下遭󰌩昧忠臣匿名中天明日月亮不見其形,hạnh ngộ bệ hạ căng lân thần thủ chức cửu hĩ ký nhi thung dung viết thiên hạ tao mông muội trung thần nặc danh 人立祠設像一如夢時所見歲時祀焉陳元豊間韃靼入寇至境馬蹶不進村人率眾拒戰斬虜首賊奔散,nhân lập từ thiết tượng nhất như mộng thời sở kiến tuế thời tự yên trần nguyên phong gian thát đát nhập khấu chí cảnh mã quệ bất tiến thôn nhân suất chúng cự chiến trảm lỗ thủ tặc bôn tán 重興後入寇到處皆焚簜而其邑如有防護秋毫無犯如其所言,trùng hưng hậu nhập khấu đáo xứ giai phàn đãng nhi kì ấp như hữu phòng hộ thu hào vô phạm như kì sở ngôn 宋封帝為南平王,tống phong đế vi nam bình vương 是歲大熟禾三十結直七十錢,thị tuế đại thục hoà tam thập kết trực thất thập tiền 賜天下三年税租,tứ thiên hạ tam niên thuế tô 丁巳八年宋天禧元年,đinh tị bát niên tống thiên hi nguyên niên 春三月以陳文秀為太傅,xuân tam nguyệt dĩ trần văn tú vi thái phó 詔賜天下田租,chiếu tứ thiên hạ điền tô 乾元殿震視朝於東殿,càn nguyên điện chấn thị triều ư đông điện 戊戌九年宋天禧二年,mậu tuất cửu niên tống thiên hi nhị niên 春二月追封先祖妣為后及謚,xuân nhị nguyệt truy phong tiên tổ tỉ vi hậu cập thuỵ 史臣吳士連曰帝至是始追封先祖妣失之晚矣,sử thần ngô sĩ liên viết đế chí thị thuỷ truy phong tiên tổ tỉ thất chi vãn hĩ 夏六月遣員外郎阮道清笵鶴如宋乞三藏經,hạ lục nguyệt khiển viên ngoại lang nguyễn đạo thanh phạm hạc như tống khất tam tạng kinh 冬十月封皇子力為東征王,đông thập nguyệt phong hoàng tử lực vi đông chinh vương 賜天下田租之半,tứ thiên hạ điền tô chi bán 己未十年宋天禧三年,kỉ mùi thập niên tống thiên hi tam niên 春正月立天德陵太廟,xuân chính nguyệt lập thiên đức lăng thái miếu 詔度天下人民為僧,chiếu độ thiên hạ nhân dân vi tăng 庚申十一年宋天禧四年,canh thân thập nhất niên tống thiên hi tứ niên 夏四月真臘國來貢,hạ tứ nguyệt chân lạp quốc lai cống 秋九月阮道清使回得三藏經詔僧綂費智往廣州迎之,thu cửu nguyệt nguyễn đạo thanh sứ hồi đắc tam tạng kinh chiếu tăng thống phí trí vãng quảng châu nghênh chi 冬十二月命開天王及陶碩輔帥師擊占城人于布政賽直抵龍鼻山斬其將布令于陣占人,đông thập nhị nguyệt mệnh khai thiên vương cập đào thạc phụ soái sư kích chiêm thành nhân vu bố chính trại trực để long tị sơn trảm kì tướng bố linh vu trận chiêm nhân 死者過半,tử giả quá bán 是歲東殿震視朝于西殿,thị tuế đông điện chấn thị triều vu tây điện 起造三殿前殿視朝後二殿聽政,khởi tạo tam điện tiền điện thị triều hậu nhị điện thính chính 辛酉十二年宋天禧五年,tân dậu thập nhị niên tống thiên hi ngũ niên 春二月以誕日為天成節以竹結為萬壽南山一峯於廣福門外峯上多作飛禽走獸奇恠萬狀又使人效禽獸之聲為樂以宴群臣,xuân nhị nguyệt dĩ đản nhật vi thiên thành tiết dĩ trúc kết vi vạn thọ nam sơn nhất phong ư quảng phúc môn ngoại phong thượng đa tác phi cầm tẩu thú kì quái vạn trạng hựu sử nhân hiệu cầm thú chi thanh vi lạc dĩ yến quần thần 遣員外郎阮寬泰阮守疆等如宋,khiển viên ngoại lang nguyễn khoan thái nguyễn thủ cương đẳng như tống 起八角經藏,khởi bát giác kinh tàng 壬戌十三年宋乾興元年,nhâm tuất thập tam niên tống càn hưng nguyên niên 春二月帝以天成節作山勞民罷之但設燕禮而以,xuân nhị nguyệt đế dĩ thiên thành tiết tác sơn lao dân bãi chi đản thiết yến lễ nhi dĩ 詔翊聖王伐大元歴,chiếu dực thánh vương phạt đại nguyên lịch 王,vương 師深入宋境如洪寨焚其倉而還,sư thâm nhập tống cảnh như hồng trại phần kì thương nhi hoàn 按宋如洪來我潮陽,án tống như hồng lai ngã triều dương 大元歴盖一種夷介在其間也後儂智髙叛據儻猶州曰大歴國疑即此地,đại nguyên lịch cái nhất chủng di giới tại kì gian dã hậu nùng trí cao phản cứ thảng do châu viết đại lịch quốc nghi tức thử địa 癸亥十四年宋仁宗偵秋天聖元年,quý hợi thập tứ niên tống nhân tông trinh thu thiên thánh nguyên niên 九月詔寫三藏經留于大興藏改潮陽鎮為永安州,cửu nguyệt chiếu tả tam tạng kinh lưu vu đại hưng tàng cải triều dương trấn vi vĩnh an châu 甲子十五年宋天聖二年,giáp tí thập ngũ niên tống thiên thánh nhị niên 春詔開天王伐峯州開國王伐都金州,xuân chiếu khai thiên vương phạt phong châu khai quốc vương phạt đô kim châu 修治昇龍京城,tu trị thăng long kinh thành 秋九月造真教禪寺於城内以便幸觀誦經,thu cửu nguyệt tạo chân giáo thiền tự ư thành nội dĩ tiện hạnh quan tụng kinh 乙丑十六年宋天聖三年,ất sửu thập lục niên tống thiên thánh tam niên 春二月真臘國來貢,xuân nhị nguyệt chân lạp quốc lai cống 詔立定藩寨于驩州南界以𬋩甲李台偕為寨主,chiếu lập định phiên trại vu hoan châu nam giới dĩ quản giáp lí thai giai vi trại chủ 秋,thu 八月定兵為甲每甲十五人用一人為𬋩甲,bát nguyệt định binh vi giáp mỗi giáp thập ngũ nhân dụng nhất nhân vi quản giáp 又定諸邑各𬋩甲,hựu định chư ấp các quản giáp 又改火頭為正首惟唱兒乃號𬋩甲時有唱女陶氏長於本藝常得賞賜,hựu cải hoả đầu vi chính thủ duy xướng nhi nãi hiệu quản giáp thời hữu xướng nữ đào thị trường ư bản nghệ thường đắc thưởng tứ 時人慕其名凡唱女並呼為陶娘,thời nhân mộ kì danh phàm xướng nữ tịnh hô vi đào nương 僧萬行死萬行無疾而死時人謂之化身,tăng vạn hạnh tử vạn hạnh vô tật nhi tử thời nhân vị chi hoá thân 史臣吳士連曰僧萬行初見李祖知非常人及見震文揣知時變則其智識起乎凡人矣,sử thần ngô sĩ liên viết tăng vạn hạnh sơ kiến lí tổ tri phi thường nhân cập kiến chấn văn suý tri thời biến tắc kì trí thức khởi hồ phàm nhân hĩ 然而决性命廢人倫厭塵嚚依禪寝以獨絜君子不與也,nhiên nhi quyết tính mệnh phế nhân luân yếm trần ngân y thiền tẩm dĩ độc kiết quân tử bất dữ dã 丙寅十七年宋天聖四年,bính dần thập thất niên tống thiên thánh tứ niên 春正月詔修玉牒,xuân chính nguyệt chiếu tu ngọc điệp 秋八月,thu bát nguyệt 遣李徵顯黎再嚴如宋結好,khiển lí trưng hiển lê tái nghiêm như tống kết hảo 冬十一月真臘國來貢,đông thập nhất nguyệt chân lạp quốc lai cống 詔開天王討演州賊,chiếu khai thiên vương thảo diễn châu tặc 丁卯十八年宋天聖五年,đinh mão thập bát niên tống thiên thánh ngũ niên 夏六月旱,hạ lục nguyệt hạn 秋八月詔寫三藏經,thu bát nguyệt chiếu tả tam tạng kinh 詔開天王討七源州東征王討文州,chiếu khai thiên vương thảo thất nguyên châu đông chinh vương thảo văn châu 戊辰十九月三月元年,mậu thìn thập cửu nguyệt tam nguyệt nguyên niên 以後太宗天成宋天聖六年,dĩ hậu thái tông thiên thành tống thiên thánh lục niên 春二月帝弗豫三月丙申朔日食,xuân nhị nguyệt đế phất dự tam nguyệt bính thân sóc nhật thực 戊戌帝崩于龍安殿,mậu tuất đế băng vu long an điện 群臣皆詣龍德宫請太子奉遺詔即位,quần thần giai nghệ long đức cung thỉnh thái tử phụng di chiếu tức vị 東征翊聖武德三王聞之皆帥府兵入伏禁城,đông chinh dực thánh võ đức tam vương văn chi giai soái phủ binh nhập phục cấm thành 東征王伏于龍城内翊聖武德二王各自伏于廣福門内侯太子至襲之,đông chinh vương phục vu long thành nội dực thánh võ đức nhị vương các tự phục vu quảng phúc môn nội hậu thái tử chí tập chi 有頃太子自祥符門入至乾元殿覺變命内竪閉諸殿門及使宫中衛士守備因謂左右曰我於兄弟無所毫負,hữu khoảnh thái tử tự tường phù môn nhập chí càn nguyên điện giác biến mệnh nội thụ bế chư điện môn cập sử cung trung vệ sĩ thủ bị nhân vị tả hữu viết ngã ư huynh đệ vô sở hào phụ 今三王行不義忘先帝之遺命欲圖大位卿等以為何如,kim tam vương hành bất nghĩa vong tiên đế chi di mệnh dục đồ đại vị khanh đẳng dĩ vi hà như 内侍李仁義曰兄之與弟内可以協謀外可以禦侮,nội thị lí nhân nghĩa viết huynh chi dữ đệ nội khả dĩ hiệp mưu ngoại khả dĩ ngự vũ 今三王反以為兄弟乎以為仇讎乎願許臣等一戰以决勝負,kim tam vương phản dĩ vi huynh đệ hồ dĩ vi cừu thù hồ nguyện hứa thần đẳng nhất chiến dĩ quyết thắng phụ 太子曰吾耻先帝未殯骨肉相殘寧不為萬世笑耶仁義曰臣聞務遠圖者忘近功存公道者割私愛此唐太宗周公旦出不得已之奉,thái tử viết ngô xỉ tiên đế vị tẫn cốt nhục tương tàn ninh bất vi vạn thế tiếu da nhân nghĩa viết thần văn vụ viễn đồ giả vong cận công tồn công đạo giả cát tư ái thử đường thái tông chu công đán xuất bất đắc dĩ chi phụng 今殿下以唐太周公為務,kim điện hạ dĩ đường thái chu công vi vụ 遠圖存公道耶抑為貪近功溺私愛耶殿下能偕唐太周公之遺迹則後世之人將頌𰙔功德之不暇何暇笑哉又曰先帝以殿下善足以󰱥志才足以濟事故以天下付託殿下,viễn đồ tồn công đạo da ức vi tham cận công nịch tư ái da điện hạ năng giai đường thái chu công chi di tích tắc hậu thế chi nhân tương tụng ca công đức chi bất hạ hà hạ tiếu tai hựu viết tiên đế dĩ điện hạ thiện túc dĩ kế chí tài túc dĩ tế sự cố dĩ thiên hạ phó thác điện hạ 今賊逼宫門而隱忍如此其如先帝付託何,kim tặc bức cung môn nhi ẩn nhẫn như thử kì như tiên đế phó thác hà 太子默然良久謂仁義及宫臣楊平郭盛李玄師黎奉曉等曰吾𡸈不知唐太周公之所為若是乎吾欲掩晦其罪惡使自退伏以全吾骨肉為上耳,thái tử mặc nhiên lương cửu vị nhân nghĩa cập cung thần dương bình quách thịnh lí huyền sư lê phụng hiểu đẳng viết ngô há bất tri đường thái chu công chi sở vi nhược thị hồ ngô dục yểm hối kì tội ác sử tự thoái phục dĩ toàn ngô cốt nhục vi thượng nhĩ 時三府兵愈急太子度不能制曰勢既如此我何靣目與三王見乎吾但成,thời tam phủ binh dũ cấp thái tử độ bất năng chế viết thế ký như thử ngã hà diện mục dữ tam vương kiến hồ ngô đản thành 服奉侍先帝此外皆委卿也,phục phụng thị tiên đế thử ngoại giai uỷ khanh dã 仁義等皆再拜曰死君之難臣等之職分,nhân nghĩa đẳng giai tái bái viết tử quân chi nạn thần đẳng chi chức phận 今既得死所將復何辞,kim ký đắc tử sở tương phục hà từ 乃令宫中衛士開門出戰人樂赴難無不一當百,nãi lệnh cung trung vệ sĩ khai môn xuất chiến nhân lạc phó nạn vô bất nhất đương bách 兵既接戰未决勝負奉曉怒援劍直至廣福門大呼謂武德王等覬覦神噐蔑視嗣君上志先帝之恩下皆臣子之義所以臣奉曉捧斯劎為獻,binh ký tiếp chiến vị quyết thắng phụ phụng hiểu nộ viện kiếm trực chí quảng phúc môn đại hô vị võ đức vương đẳng ký du thần khí miệt thị tự quân thượng chí tiên đế chi ân hạ giai thần tử chi nghĩa sở dĩ thần phụng hiểu bổng tư kiếm vi hiến 乃直犯武德王馬,nãi trực phạm võ đức vương mã 王引馬避之馬蹶為奉曉所獲殺之,vương dẫn mã tị chi mã quệ vi phụng hiểu sở hoạch sát chi 三府兵敗走,tam phủ binh bại tẩu 官軍追斬之殆無遺者惟東征翊聖二王僅以身免,quan quân truy trảm chi đãi vô di giả duy đông chinh dực thánh nhị vương cẩn dĩ thân miễn 奉曉等還以服武奏㨗于太祖柩前又,phụng hiểu đẳng hoàn dĩ phục võ tấu tiệp vu thái tổ cữu tiền hựu 詣乾元殿吿太子,nghệ càn nguyên điện cáo thái tử 太子勞之曰吾所以克荷先帝之丕基全父母之遺体卿等之力也,thái tử lạo chi viết ngô sở dĩ khắc hà tiên đế chi phi cơ toàn phụ mẫu chi di thể khanh đẳng chi lực dã 吾嘗觀唐史見蔚遲敬德匡君之難自謂後世人臣無可比者,ngô thường quan đường sử kiến uất trì kính đức khuông quân chi nạn tự vị hậu thế nhân thần vô khả tỉ giả 今日遭變乃知奉曉之忠勇過敬德遠矣,kim nhật tao biến nãi tri phụng hiểu chi trung dũng quá kính đức viễn hĩ 奉曉再拜曰殿下德感天地敢有萌異圖者天下神抵皆效其職而誅滅之臣等何力之有奉曉愛州冰山鄕人少䧺勇,phụng hiểu tái bái viết điện hạ đức cảm thiên địa cảm hữu manh dị đồ giả thiên hạ thần để giai hiệu kì chức nhi tru diệt chi thần đẳng hà lực chi hữu phụng hiểu ái châu băng sơn hương nhân thiếu hùng dũng 古碑潭舍二村爭地界以兵相向奉曉謂古碑人曰我獨䏻擊眾父老喜貝酒饌食之奉曉一飯數斗飲且過量既而挑潭舍戰,cổ bi đàm xá nhị thôn tranh địa giới dĩ binh tương hướng phụng hiểu vị cổ bi nhân viết ngã độc năng kích chúng phụ lão hỉ bối tửu soạn thực chi phụng hiểu nhất phạn sổ đấu ẩm thả quá lượng ký nhi khiêu đàm xá chiến 聳身扳樹横擊傷損者眾潭舍大惧還古碑田太祖聞其名因以為將迁武衛將軍,tủng thân ban thụ hoành kích thương tổn giả chúng đàm xá đại cụ hoàn cổ bi điền thái tổ văn kì danh nhân dĩ vi tướng thiên võ vệ tướng quân 至是以靖難功拜都綂上將軍侯秩,chí thị dĩ tịnh nạn công bái đô thống thượng tướng quân hầu trật 天感聖武中從太宗南征為前鋒大破虜兵名震藩,thiên cảm thánh vũ trung tòng thái tô 國,quốc 凱還定功奉曉曰不欲爵賞願得立氷山遠擲大刀驗刀墮官地内賜以作業從之奉曉登山一擲遠十餘里刀墮多縻鄕,khải hoàn định công phụng hiểu viết bất dục tước thưởng nguyện đắc lập băng sơn viễn trịch đại đao nghiệm đao đoạ quan địa nội tứ dĩ tác nghiệp tòng chi phụng hiểu đăng sơn nhất trịch viễn thập dư lí đao đoạ đa mi hương 即以賜之蠲所刀榖税,tức dĩ tứ chi quyên sở đao cốc thuế 故愛州賞功有所刀之名,cố ái châu thưởng công hữu sở đao chi danh 黎文休曰李家封嫡子皆為王庶子皆為皇子而皇太子之位不設,lê văn hưu viết lí gia phong đích tử giai vi vương thứ tử giai vi hoàng tử nhi hoàng thái tử chi vị bất thiết 及至宫軍大漸方攑諸子一人入繼大綂,cập chí cung quân đại tiềm phương cử chư tử nhất nhân nhập kế đại thống 傳之成俗不知何意也,truyền chi thành tục bất tri hà ý dã 或曰李家不先正儲位盖欲使諸子亹亹為善謂,hoặc viết lí gia bất tiên chính trừ vị cái dục sử chư tử vỉ vỉ vi thiện vị 儲位既定則君臣分定雖有微子之賢將何以處之哉,trừ vị ký định tắc quân thần phân định tuy hữu vi tử chi hiền tương hà dĩ xử chi tai 曰天下之本既定猶有楊廣飾行奪嫡之禍况儲貮不正事至倉卒方欲榉立萬一有三夫,viết thiên hạ chi bản ký định do hữu dương quảng sức hành đoạt đích chi hoạ huống trừ nhị bất chính sự chí thương tốt phương dục cử lập vạn nhất hữu tam phu 人強請之嗣君徐文通弄筆之遺詔雖若不名其可得乎有國家者當以此為戒,nhân cường thỉnh chi tự quân từ văn thông lộng bút chi di chiếu tuy nhược bất danh kì khả đắc hồ hữu quốc gia giả đương dĩ thử vi giới 史臣吳士連曰同心同德必事業之䏻成,sử thần ngô sĩ liên viết đồng tâm đồng đức tất sự nghiệp chi năng thành 有君有臣何艱險之不濟,hữu quân hữu thần hà gian hiểm chi bất tế 太宗當創鉅痛深之日变生肘腋而君臣處之曲折得宜險難以濟事業以成宗廟賴以尊安,thái tông đương sáng cự thống thâm chi nhật biến sinh trửu nịch nhi quân thần xử chi khúc triết đắc nghi hiểm nạn dĩ tế sự nghiệp dĩ thành tông miếu lại dĩ tôn an 非君臣相遇同德同心䏻如是乎觀史所載太宗真情之感󰱑於骨肉相殘之言仁義忠憤之激在於唐太周公之事,phi quân thần tương ngộ đồng đức đồng tâm năng như thị hồ quan sử sở tải thái tông chân tình chi cảm phát ư cốt nhục tương tàn chi ngôn nhân nghĩa trung phẫn chi khích tại ư đường thái chu công chi sự 奉曉義勇之奮形於躍馬献劎之時,phụng hiểu nghĩa dũng chi phấn hình ư dược mã hiến kiếm chi thời 及乎事濟君,cập hồ sự tế quân 臣畧無一毫矜誇固無間然矣,thần lược vô nhất hào căng khoa cố vô gian nhiên hĩ 至於未踰年而改元則不容不議,chí ư vị du niên nhi cải nguyên tắc bất dung bất nghị 春秋之法君薨嗣君定位於初䘮踰年然後改元,xuân thu chi pháp quân hoăng tự quân định vị ư sơ tang du niên nhiên hậu cải nguyên 書即位者綠始終之義一年不二君綠臣民之心不可曠年無君禮也,thư tức vị giả lục thuỷ chung chi nghĩa nhất niên bất nhị quân lục thần dân chi tâm bất khả khoảng niên vô quân lễ dã 太宗乃冒先君之年以紀年何哉夫甲子流年天之運也,thái tông nãi mạo tiên quân chi niên dĩ kỷ niên hà tai phu giáp tử lưu niên thiên chi vận dã 人君法天因甲子之運行紀在位之久近從古已然,nhân quân pháp thiên nhân giáp tử chi vận hành kỷ tại vị chi cửu cận tòng cổ dĩ nhiên 帝精於禮樂書數曾不是考而叙擾之遂使後世襲為故事踵而行之其失大矣,đế tinh ư lễ nhạc thư số tăng bất thị khảo nhi tự nhiễu chi toại sử hậu thế tập vi cố sự chủng nhi hành chi kì thất đại hĩ 己亥太子佛瑪即位於柩前,kỉ hợi thái tử phật mã tức vị ư cữu tiền 尊母黎氏曰靈顯,tôn mẫu lê thị viết linh hiển 太后,thái hậu 大赦,đại xá 改元天成元年,cải nguyên thiên thành nguyên niên 是日東征翊聖二王詣闕伏罪,thị nhật đông chinh dực thánh nhị vương nghệ khuyết phục tội 詔免之復其爵,chiếu miễn chi phục kì tước 群臣上尊號曰開天綂運尊道貴德聖文廣武崇仁尚善政理民安臣符龍見体元御極億歲功髙應真寶曆松玄至奧興龍大定囱明慈孝皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết khai thiên thống vận tôn đạo quý đức thánh văn quảng vũ sùng nhân thượng thiện chính lí dân an thần phù long kiến thể nguyên ngự cực ức tuế công cao ứng chân bảo lịch thông huyền chí áo hưng long đại định thông minh từ hiếu hoàng đế 帝以新即位詔𭛁大府錢帛頒賜天下庚申十五日也,đế dĩ tân tức vị chiếu phát đại phủ tiền bạch ban tứ thiên hạ canh thân thập ngũ nhật dã 開國王叛,khai quốc vương phản 初王居長安府以山川險固因聚亡命刼掠小民太祖終不之知遂養成其惡,sơ vương cư trường yên phủ dĩ sơn xuyên hiểm cố nhân tụ vong mệnh kiếp lược tiểu dân thái tổ chung bất chi tri toại dưỡng thành kì ác 及聞太祖崩武德王被誅意愈不平乃率府兵叛,cập văn thái tổ băng võ đức vương bị tru ý dũ bất bình nãi suất phủ binh phản 封銅皷山神以王爵立廟時祭仍,phong đồng cổ sơn thần dĩ vương tước lập miếu thời tế nhưng 行盟禮,hành minh lễ 先是三王叛前一日帝夢見稱銅皷山神語帝以武德東征翊聖三王作亂速調兵討之,tiên thị tam vương phản tiền nhất nhật đế mộng kiến xưng đồng cổ sơn thần ngữ đế dĩ vũ đức đông chinh dực thánh tam vương tác loạn tốc điều binh thảo chi 及𮗓即令警備果驗,cập giác tức lệnh cảnh bị quả nghiệm 至是詔有司立廟於大羅城右伴聖壽寺後以是月二十五日於廟中築𡊨張旗幟整隊伍懸劎㦸於神位前讀誓書曰為子不孝為臣不忠神明殛之,chí thị chiếu hữu ti lập miếu ư đại la thành hữu bạn thánh thọ tự hậu dĩ thị nguyệt nhị thập ngũ nhật ư miếu trung trúc đàn trương kì xí chỉnh đội ngũ huyền kiếm kích ư thần vị tiền độc thệ thư viết vi tử bất hiếu vi thần bất trung thần minh cức chi 群臣自東門入過神位飲血每歲以為常,quần thần tự đông môn nhập quá thần vị ẩm huyết mỗi tuế dĩ vi thường 後遇三月有國忌展至四月四日,hậu ngộ tam nguyệt hữu quốc kị triển chí tứ nguyệt tứ nhật 复四月帝親征長安府以内侍李仁義留守京師,hạ tứ nguyệt đế thân chinh trường yên phủ dĩ nội thị lí nhân nghĩa lưu thủ kinh sư 壬申至長安,nhâm thân chí trường yên 是日開國王降,thị nhật khai quốc vương hàng 下令曰敢有虜掠小,hạ lệnh viết cảm hữu lỗ lược tiểu 民財貨者斬,dân tài hoá giả trảm 軍士肃然秋毫無犯,quân sĩ túc nhiên thu hào vô phạm 大軍入長安城城中民餽獻牛酒者填路,đại quân nhập trường yên thành thành trung dân quỹ hiến ngưu tửu giả điền lộ 帝遣使諭旨慰勞之舉城大悅,đế khiển sứ dụ chỉ uý lạo chi cử thành đại duyệt 詔徙開國王及其僚屬于昇龍京師,chiếu tỉ khai quốc vương cập kì liêu thuộc vu thăng long kinh sư 還自長安詔免開國王罪復其爵,hoàn tự trường yên chiếu miễn khai quốc vương tội phục kì tước 五月六日神人見迹于萬歲寺,ngũ nguyệt lục nhật thần nhân kiến tích vu vạn tuế tự 群臣上言曰太子天下之本本立則天下安,quần thần thượng ngôn viết thái tử thiên hạ chi bản bản lập tắc thiên hạ an 願陛下早攑賢嗣正位東宫以慰天下之望,nguyện bệ hạ tảo cử hiền tự chính vị đông cung dĩ uý thiên hạ chi vọng 從之󰀋皇子日尊為東宫太子,tòng chi sách hoàng tử nhật tôn vi đông cung thái tử 立皇后七,lập hoàng hậu thất 十一月拜枚皇后父祐為安國上將王皇后父杜為輔國上將丁皇后父吳尚為匡國上將,thập nhất nguyệt bái mai hoàng hậu phụ hựu vi an quốc thượng tướng vương hoàng hậu phụ đỗ vi phụ quốc thượng tướng đinh hoàng hậu phụ ngô thượng vi khuông quốc thượng tướng 史臣吳士連曰后戚之貴前世有之矣,sử thần ngô sĩ liên viết hậu thích chi quý tiền thế hữu chi hĩ 雖以其戚亦以其才也,tuy dĩ kì thích diệc dĩ kì tài dã 祐軰果才耶不以后父故用之可也,hựu bối quả tài da bất dĩ hậu phụ cố dụng chi khả dã 不才耶厚之以禄可也授封不可也,bất tài da hậu chi dĩ lộc khả dã thụ phong bất khả dã 或曰此特寵之以爵非假之以權,hoặc viết thử đặc sủng chi dĩ tước phi giả chi dĩ quyền 曰爵之既髙矣安有安國輔國匡國上將軍之號而濫及無功者哉,viết tước chi ký cao hĩ an hữu an quốc phụ quốc khuông quốc thượng tướng quân chi hiệu nhi lạm cập vô công giả tai 以梁任文為太師吳上丁為太傅陶處中為太保李道紀為左摳密李徹為少師冲新為右摳密李密為左參知政事矯蓬為右參知政事廖嘉貞,dĩ lương nhậm văn vi thái sư ngô thượng đinh vi thái phó đào xử trung vi thái bảo lí đạo kỷ vi tả khu mật lí triệt vi thiếu sư xung tân vi hữu khu mật lí mật vi tả tham tri chính sự kiểu bồng vi hữu tham tri chính sự liêu gia trinh 為中書侍郎何遠為左諫議大夫杜讖為右諫議大夫阮光利為太尉譚碎狀為都綂武波斯為威衛上將阮慶為定勝大將陶文雷為左腹心李仁義為右腹心潘唐烈為内侍,vi trung thư thị lang hà viễn vi tả gián nghị đại phu đỗ sấm vi hữu gián nghị đại phu nguyễn quang lợi vi thái uý đàm toái trạng vi đô thống vũ ba tu vi uy vệ thượng tướng nguyễn khánh vi định thắng đại tướng đào văn lôi vi tả phúc tâm lí nhân nghĩa vi hữu phúc tâm phan đường liệt vi nội thị 置僧道陛品,trí tăng đạo bệ phẩm 置殿前禁軍十衛一曰廣聖二曰廣武三曰衛龍四曰捧日五曰澄海,trí điện tiền cấm quân thập vệ nhất viết quảng thánh nhị viết quảng vũ tam viết vệ long tứ viết bổng nhật ngũ viết trừng hải 每衛各分為左右直周廬環衛于禁城之内緫謂之十衛,mỗi vệ các phân vi tả hữu trực chu lư hoàn vệ vu cấm thành chi nội tổng vị chi thập vệ 六月以誕日為天聖節,lục nguyệt dĩ đản nhật vi thiên thánh tiết 以竹作萬歲南山于龍墀其制為五峯中峰頂立長壽山左右四峯頂皆置白鶴山山上作鳥獸,dĩ trúc tác vạn tuế nam sơn vu long trì kì chế vi ngũ phong trung phong đỉnh lập trường thọ sơn tả hữu tứ phong đỉnh giai trí bạch hạc sơn sơn thượng tác điểu thú 𢒎走之狀山腰又有神龍蟠繞間植旌旗錯懸金璧使伶人於巖中弄笛吹笙獸𰙔奏舞為娛樂賜群臣宴,bưu tẩu chi trạng sơn yêu hựu hữu thần long bàn nhiễu gian thực tinh kì thố huyền kim bích sử linh nhân ư nham trung lộng địch suy sênh thú ca tấu vũ vi ngu lạc tứ quần thần yến 五峯之制自此始,ngũ phong chi chế tự thử thuỷ 史臣吳士連曰誕辰慶賀大禮也,sử thần ngô sĩ liên viết đản thần khánh hạ đại lễ dã 臣祝其君君宴其臣君臣和合以通上下之情禮固宜然,thần chúc kì quân quân yến kì thần quân thần hoà hợp dĩ thông thượng hạ chi tình lễ cố nghi nhiên 顧帝當䘮而極心目之娛曾不念及先帝之未塟乎惸惸在疚心盖蔑如也,cố đế đương tang nhi cực tâm mục chi ngu tằng bất niệm cập tiên đế chi vị táng hồ quỳnh quỳnh tại cứu tâm cái miệt như dã 冬十月塟天德府壽陵謚曰神武皇帝廟號太祖,đông thập nguyệt táng thiên đức phủ thọ lăng thuỵ viết thần vũ hoàng đế miếu hiệu thái tổ 黎文休曰夫古者天子既崩安靈柩有陵或號茂陵或號昌陵遣宸章有閣或名顯謨或名寶文,lê văn hưu viết phù cổ giả thiên tử ký băng an linh cữu hữu lăng hoặc hiệu mậu lăng hoặc hiệu xương lăng khiển thần chương hữu các hoặc danh hiển mô hoặc danh bảo văn 今李家歴代陵秪曰壽陵閣秪曰龍圖盖時君不學而儒臣不能潤色或無󰏲古之力也,kim lí gia lịch đại lăng chỉ viết thọ lăng các chỉ viết long đồ cái thời quân bất học nhi nho thần bất năng nhuận sắc hoặc vô kê cổ chi lực dã 史臣吳士連曰李祖之興天啓其祥見於震木之迹,sử thần ngô sĩ liên viết lí tổ chi hưng thiên khải kì tường kiến ư chấn mộc chi tích 德必得位出扵眾人之㱕又當卧朝浮逞暴虐之餘而寬仁素著大之眷求民主民之㱕于有德舍帝將誰適哉觀帝之基命宥密遷都定國仁心愛民至誠感天與夫代叛討乱南北,đức tất đắc vị xuất ư chúng nhân chi quy hựu đương ngoạ triều phù sính bạo ngược chi dư nhi khoan nhân tố trước đại chi quyến cầu dân chủ dân chi quy vu hữu đức xá đế tương thuỳ thích tai quan đế chi cơ mệnh hựu mật thiên đô định quốc nhân tâm ái dân chí thành cảm thiên dữ phu đại phản thảo loạn nam bắc 通好天下晏然傳祚求世可見其有帝王之畧,thông hảo thiên hạ yến nhiên truyền tộ cầu thế khả kiến kì hữu đế vương chi lược 惟好佛老一事為之累耳,duy hiếu phật lão nhất sự vi chi luỹ nhĩ 太宗皇帝,thái tông hoàng đế 諱佛瑪一名德政太祖長子也其母皇后黎氏以黎應天七年庚子六月二十六日誕生于長安府太祖受禅立為東宫太子及太祖崩賴奉曉之志勇同心濟難遂即皇帝位五十五歲崩于長春殿,huý phật mã nhất danh đức chính thái tổ trưởng tử dã kì mẫu hoàng hậu lê thị dĩ lê ứng thiên thất niên canh tí lục nguyệt nhị thập lục nhật đản sinh vu trường yên phủ thái tổ thụ thiền lập vi đông cung thái tử cập thái tổ băng lại phụng hiểu chi chí dũng đồng tâm tế nạn toại tức hoàng đế vị ngũ thập ngũ tuế băng vu trường xuân điện 在位二十七年壽帝沉幾先物同符漢光征伐四克比迹唐太,tại vị nhị thập thất niên thọ đế trầm cơ tiên vật đồng phù hán quang chinh phạt tứ khắc tỉ tích đường thái 然君子每以矜大過󰁮責備其賢,nhiên quân tử mỗi dĩ căng đại quá cử trách bị kì hiền 初帝之生也時長安府有民家牛居然自換其角其民以為不祥憂之,sơ đế chi sinh dã thời trường yên phủ hữu dân gia ngưu cư nhiên tự hoán kì giác kì dân dĩ vi bất tường ưu chi 有善占者過其家笑曰此乃改新之象子何預焉民憂,hữu thiện chiêm giả quá kì gia tiếu viết thử nãi cải tân chi tượng tử hà dự yên dân ưu 遂解,toại giải 帝扵項下有七黑子比天七星,đế ư hạng hạ hữu thất hắc tử tỉ thiên thất tinh 為而時與群觀遊䏻自區處使之引翼前後左右如眾官導從之儀,vi nhi thời dữ quần quan du năng tự khu xử sử chi dẫn dực tiền hậu tả hữu như chúng quan đạo tòng chi nghi 太祖見而悅之因戱曰將家子當效軍旅事安用導從乎帝應之曰導從奚間扵將家子哉而間之何獨不在丁而在黎乎由天之命耳,thái tổ kiến nhi duyệt chi nhân hô viết tướng gia tử đương hiệu quân lữ sự an dụng đạo tòng hồ đế ứng chi viết đạo tòng khê gian ư tướng gia tử tai nhi gian chi hà độc bất tại đinh nhi tại lê hồ do thiên chi mệnh nhĩ 太祖驚異由是益竒之,thái tổ kinh dị do thị ích kỷ chi 受禅之日立為東宫太子,thụ thiền chi nhật lập vi đông cung thái tử 順天三年封開天王居于外,thuận thiên tam niên phong khai thiên vương cư vu ngoại 十一年命為元帥擊占城于布政寨,thập nhất niên mệnh vi nguyên soái kích chiêm thành vu bố chính trại 大軍渡海抵龍鼻山,đại quân độ hải để long tị sơn 黄龍見于帝舟帝獨自負,hoàng long kiến vu đế chu đế độc tự phụ 及至破之擒其將而還,cập chí phá chi cầm kì tướng nhi hoàn 十九年春三月丙申朔帝以所御衣賜南帝觀道士陳慧隆,thập cửu niên xuân tam nguyệt bính thân sóc đế dĩ sở ngự y tứ nam đế quán đạo sĩ trần tuệ long 是夜光徹觀内,thị dạ quang triệt quán nội 慧隆驚起視之乃黄龍見于衣架也,tuệ long kinh khởi thị chi nãi hoàng long hiện vu y giá dã 此皆天之所命至是並符之,thử giai thiên chi sở mệnh chí thị tịnh phù chi 其禀性仁哲頴悞通文武大畧至於禮樂射御書數等藝無不精諳云,kì bẩm tính nhân triết dĩnh ngộ thông văn vũ đại lược chí ư lễ lạc xạ ngự thư số đẳng nghệ vô bất tinh am vân 己巳天成二年宋天聖七年,kỉ tị thiên thành nhị niên tống thiên thánh thất niên 春二月壬午慶成太祖廟,xuân nhị nguyệt nhâm ngọ khánh thành thái tổ miếu 三月七日以平陽公主嫁諒州牧申紹泰,tam nguyệt thất nhật dĩ bình dương công chúa giá lạng châu mục thân thiệu thái 愛,áị 州但乃甲叛,châu đản nãi giáp phản 夏四月朔帝親征但乃甲以東宫太子監國,hạ tứ nguyệt sóc đế thân chinh đản nãi giáp dĩ đông cung thái tử giám quốc 但乃甲既扳遣中使督但乃人開但乃港至自但乃,đản nãi giáp ký ban khiển trung sứ đốc đản nãi nhân khai đản nãi cảng chí tự đản nãi 神人見跡于勝嚴寺,thần nhân hiện tích vu thắng nghiêm tự 六月龍見于乾元殿基,lục nguyệt long hiện vu càn nguyên điện cơ 帝謂左右曰朕既壞其殿剗其基而神龍猶見,đế vị tả hữu viết trẫm ký hoại kì điện sản kì cơ nhi thần long do hiện 意者景德龍興之勝地居天地之正中乎令有司廣其規模正其背向重脩之因改天安殿,ý giả cảnh đức long hưng chi thắng địa cư thiên địa chi chính trung hồ lệnh hữu ti quảng kì quy mô chính kì bối hướng trùng tu chi nhân cải thiên an điện 殿之左起宣德殿右起延福殿殿之前墀名龍墀,điện chi tả khởi tuyên đức điện hữu khởi diên phúc điện điện chi tiền trì danh long trì 墀之東置文明殿西置廣武殿墀之左右對立鍾楼以登聞小民󰱃獄寃枉墀之,trì chi đông trí văn minh điện tây trí quảng vũ điện trì chi tả hữu đối lập chung lâu dĩ đăng văn tiểu dân thứ ngục oan uổng trì chi 四圍皆起廊廡以,tứ vi giai khởi lang vũ dĩ 聚會百官六軍之宿衛,tụ hội bách quan lục quân chi túc vệ 前安奉天殿上建正陽樓以為主掌籌刻之處後起長春殿上見龍圖閣以為宴寝逰玩之所,tiền an phụng thiên điện thượng kiến chính dương lâu dĩ vi chủ chưởng trù khắc chi xứ hậu khởi trường xuân điện thượng kiến long đồ các dĩ vi yến tẩm du ngoạn chi sở 外築周圍城一重名曰龍城,ngoại trúc chu vi thành nhất trọng danh viết long thành 秋八月驩州献麒麟,thu bát nguyệt hoan châu hiến kì lân 冬十月朔萬歲寺陛前天雨白米成堆,đông thập nguyệt sóc vạn tuế tự bệ tiền thiên vũ bạch mễ thành đôi 是歲宋使章頴來吊祭,thị tuế tống sứ chương dĩnh lai điếu tế 又遣使封帝為郡王,hựu khiển sứ phong đế vi quận vương 庚午三年宋天聖八年,canh ngọ tam niên tống thiên thánh bát niên 春二月起天慶殿于長春殿前為聽政之所,xuân nhị nguyệt khởi thiên khánh điện vu trường xuân điện tiền vi thính chính chi sở 其制為八角殿之前後並駕鳳凰橋,kì chế vi bát giác điện chi tiền hậu tịnh giá phụng hoàng kiều 夏四月遣大僚𤤻黎偓佺員外郎阮曰親如宋,hạ tứ nguyệt khiển đại liêu ban lê ốc thuyên viên ngoại lang nguyễn viết thân như tống 報聘,báo sính 定公侯文武冠服,định công hầu văn võ quan phục 冬十月大熟,đông thập nguyệt đại thục 十四日帝幸鳥路田省歛因改其田曰永興,thập tứ nhật đế hạnh điểu lộ điền tỉnh liễm nhân cải kì điền viết vĩnh hưng 是日還宫,thị nhật hoàn cung 辛未四年宋天聖九年,tân mùi tứ niên tống thiên thánh cửu niên 春正月驩州叛,xuân chính nguyệt hoan châu phản 二月朔帝親征驩州以東宫太子監國,nhị nguyệt sóc đế thân chinh hoan châu dĩ đông cung thái tử giám quốc 𭛁京師次驩州州人降詔赦牧守罪遣中使撫諭其民,phát kinh sư thứ hoan châu châu nhân hàng chiếu tha mục thú tội khiển trung sứ phủ dụ kì dân 三月帝至自驩州,tam nguyệt đế chí tự hoan châu 詔𭛁錢賃工造寺丱于鄕邑九百五十所,chiếu phát tiền nhậm công tạo tự quán vu hương ấp cửu bách ngũ thập sở 秋八月設法會慶成,thu bát nguyệt thiết pháp hội khánh thành 大赦天下,đại xá thiên hạ 冬十月朔道士鄭智空奏請賜道士受記籙于太清宫,đông thập nguyệt sóc đạo sĩ trịnh trí không tấu thỉnh tứ đạo sĩ thụ ký lục vu thái thanh cung 制可,chế khả 壬申五年宋明道元年,nhâm thân ngũ niên tống minh đạo nguyên niên 春二月雷公觀前釋迦寺優曇,xuân nhị nguyệt lôi công quán tiền thích ca tự ưu đàm 樹開花,thụ khai hoa 夏四月朔帝幸杜洞江信鄕耕籍田農人献夏田禾一莖九穗,hạ tứ nguyệt sóc đế hạnh đỗ động giang tín hương canh tịch điền nông nhân hiến hạ điền hoà nhất kinh cửu tuệ 詔改其田曰應天,chiếu cải kì điền viết ứng thiên 是日還宫,thị nhật hoàn cung 秋九月帝幸諒州捕象至自諒州,thu cửu nguyệt đế hạnh lạng châu bổ tượng chí tự lạng châu 冬十一月宴群臣於天安殿,đông thập nhất nguyệt yến quần thần ư thiên an điện 癸酉六年宋明道二年,quý dậu lục niên tống minh đạo nhị niên 春正月真臘國來貢,xuân chính nguyệt chân lạp quốc lai cống 定源州叛,định nguyên châu phản 二月帝親征以東宫太子監國,nhị nguyệt đế thân chinh dĩ đông cung thái tử giám quốc 八月𭛁京師次真登州陶大姨進其女納為妃,bát nguyệt phát kinh sư thứ chân đăng châu đào đại di tiến kì nữ nạp vi phi 十七日扳定源州𤤻師還,thập thất nhật ban định nguyên châu ban sư hoàn 秋七月十二日永安州牧師用和言六州有真珠淵,thu thất nguyệt thập nhị nhật vĩnh an châu mục sư dụng hoà ngôn lục châu hữu chân châu uyên 遣使求之果得,khiển sứ cầu chi quả đắc 八月󰀋東宫太子,bát nguyệt sách đông cung thái tử 為開皇王居龍德宫,vi khai hoàng vương cư long đức cung 十三日帝幸長廣門外觀皇子第宅落落始也,thập tam nhật đế hạnh trường quảng môn ngoại quan hoàng tử đệ trạch lạc lạc thuỷ dã 成詔鑄萬斤鍾置于龍墀鍾樓,thành chiếu chú vạn cân chung trí vu long trì chung lâu 九月彘源州叛,cửu nguyệt trệ nguyên châu phản 冬十月帝親征彘源州以開皇王監國,đông thập nguyệt đế thân chinh trệ nguyên châu dĩ khai hoàng vương giám quốc 彘源州平,trệ nguyên châu bình 十二月朔帝𤤻師,thập nhị nguyệt sóc đế ban sư 甲戌七年四年,giáp tuất thất niên tứ niên 月以後通瑞元宋景祐元年,nguyệt dĩ hậu thông thuỵ nguyên tống cảnh hựu nguyên niên 夏四月詔群臣言事於上前呼帝曰朝廷,hạ tứ nguyệt chiếu quần thần ngôn sự ư thượng tiền hô đế viết triều đình 黎文休曰天子自稱曰朕曰予一人,lê văn hưu viết thiên tử tự xưng viết trẫm viết dư nhất nhân 人臣稱君曰陛下指天子所居曰朝廷指政令所出為朝省自古不易之稱也,nhân thần xưng quân viết bệ hạ chỉ thiên tử sở cư viết triều đình chỉ chính lệnh sở xuất vi triều sảnh tự cổ bất dịch chi xưng dã 太宗使群臣呼己為朝廷,thái tông sử quần thần hô kỷ vi triều đình 其後聖宗自號為萬乘髙宗使人呼為佛皆無所法而好為誇大,kì hậu thánh tông tự hiệu vi vạn thặng cao tông sử nhân hô vi phật giai vô sở pháp nhi hảo vi khoa đại 孔子所謂名不正則言不順此也,khổng tử sở vị danh bất chính tắc ngôn bất thuận thử dã 是月改元通瑞元年,thị nguyệt cải nguyên thông thuỵ nguyên niên 時有嚴寶性范明心二僧焚身儘成七寶,thời hữu nghiêm bảo tính phạm minh tâm nhị tăng phần thân tận thành thất bảo 詔以其寶留于長聖寺供以香火,chiếu dĩ kì bảo lưu vu trường thánh tự cung dĩ hương hoả 帝以其異改元通瑞,đế dĩ kì dị cải nguyên thông thuỵ 史臣吳士連曰佛家之説有謂舍利者乃焚身時精氣所聚之精不為火所滅之物故謂之寶,sử thần ngô sĩ liên viết phật gia chi thuyết hữu vị xá lợi giả nãi phần thân thời tinh khí sở tụ chi tinh bất vi hoả sở diệt chi vật cố vị chi bảo 相傳以為學佛成身化為此,tương truyền dĩ vi học phật thành thân hoá vi thử 盖僧人斷慾則其,cái tăng nhân đoạn dục tắc kì 精氣因結為此故也,tinh khí nhân kết vi thử cố dã 世人以不常見而異之殊不知此陽精氣聚而成之耳,thế nhân dĩ bất thường kiến nhi dị chi thù bất tri thử dương tinh khí tụ nhi thành chi nhĩ 帝感之因而改元,đế cảm chi nhân nhi cải nguyên 自時厥後好名之人祝髮為僧忍耐受死如智通之𩔗多矣,tự thời quyết hậu háo danh chi nhân chúc phát vi tăng nhẫn nại thọ tử như trí thông chi loại đa hĩ 六月驩州献一角獸使員外郎陳應機王文慶遣于宋,lục nguyệt hoan châu hiến nhất giác thú sử viên ngoại lang trần ứng cơ vương văn khánh khiển vu tống 秋八月帝幸僊逰山重光寺詔起重興藏,thu bát nguyệt đế hạnh tiên du sơn trùng quang tự chiếu khởi trùng hưng tàng 遣員外郎何授杜寬以馴象二遣于宋,khiển viên ngoại lang hà thụ đỗ khoan dĩ thuần tượng nhị khiển vu tống 宋以大藏經謝之,tống dĩ đại tạng kinh tạ chi 冬十一月造萬安舶,đông thập nhất nguyệt tạo vạn an bách 是歲古法州法雲寺僧体上言寺中放光數道尋光掘之得,thị tuế cổ pháp châu pháp vân tự tăng thể thượng ngôn tự trung phóng quang số đạo tầm quang quật chi đắc 一石函内有銀函銀函之内有金函金函之内有琉璃瓶瓶中有舍利,nhất thạch hàm nội hữu ngân hàm ngân hàm chi nội hữu kim hàm kim hàm chi nội hữu lưu li bình bình trung hữu xá lợi 帝遣迎入禁中觀󰍶還之,đế khiển nghênh nhập cấm trung quan tất hoàn chi 乙亥通瑞二年宋景祐二年,ất hợi thông thuỵ nhị niên tống cảnh hựu nhị niên 春二月天慶殿前芝草生,xuân nhị nguyệt thiên khánh điện tiền chi thảo sinh 夏四月詔制金八角逍遙,hạ tứ nguyệt chiếu chế kim bát giác tiêu dao 秋七月立寵姬缺名為天感皇后封皇子日中為奉乾王其餘皇子皆封侯,thu thất nguyệt lập sủng cơ khuyết danh vi thiên cảm hoàng hậu phong hoàng tử nhật trung vi phụng càn vương kì dư hoàng tử giai phong hầu 創立西街市及其長廊,sáng lập tây nhai thị cập kì trường lang 詔建太和橋於蘇歴江,chiếu kiến thái hoà kiều ư tô lịch giang 九月橋成帝臨幸命侍臣賦詩,cửu nguyệt kiều thành đế lâm hạnh mệnh thị thần phú thi 愛州叛,ái châu phản 冬十月帝親征以奉乾王為京師留守,đông thập nguyệt đế thân chinh dĩ phụng càn vương vi kinh sư lưu thủ 𭛁京師次愛州,phát kinh sư thứ ái châu 帝御行營宴享侍臣將帥密指定勝大將阮,đế ngự hành doanh yến hưởng thị thần tướng soái mật chỉ định thắng đại tướng nguyễn 慶謂妃嬪曰慶必反,khánh vị phi tần viết khánh tất phản 妃嬪皆驚曰陛下何以知之願聞其故,phi tần giai kinh viết bệ hạ hà dĩ tri chi nguyện văn kì cố 帝曰慶心不平見朕有慙色動止失節言行反常以此觀之知其志有他圖反状明矣,đế viết khánh tâm bất bình kiến trẫm hữu tàm sắc động chỉ thất tiết ngôn hành phản thường dĩ thử quan chi tri kì chí hữu tha đồ phản trạng minh hĩ 克愛州定愛州牧長罪遣使撫諭其民,khắc ái châu định ái châu mục trưởng tội khiển sứ phủ dụ kì dân 京師留守奉乾王日中驛聞僧胡氏定勝將阮慶義弟都綂譚碎状皇弟勝乾太福等謀反,kinh sư lưu thủ phụng càn vương nhật trung dịch văn tăng hồ thị định thắng tướng nguyễn khánh nghĩa đệ đô thống đàm toái trạng hoàng đệ thắng càn thái phúc đẳng mưu phản 果如其言,quả như kì ngôn 妃嬪皆再拜曰妾聞聖人默視於未形逆覩於未萌,phi tần giai tái bái viết thiếp văn thánh nhân mặc thị ư vị hình nghịch đổ ư vị manh 今親見之,kim thân kiến chi 詔捕慶等檻送京師,chiếu bổ khánh đẳng giám tống kinh sư 十一月朔帝至自愛州,thập nhất nguyệt sóc đế chí tự ái châu 設飲至禮勞將士平愛州之功,thiết ẩm chí lễ lạo tướng sĩ bình ái châu chi công 帝御天慶殿執,đế ngự thiên khánh điện chấp 胡氏阮慶獄並切肉剉骨于西市其餘以罪次輕重論,hồ thị nguyễn khánh ngục tịnh thiết nhục toả cốt vu tây thị kì dư dĩ tội thứ khinh trọng luận 詔𭛁銅六千斤鑄鍾置于重光寺,chiếu phát đồng lục thiên cân chú chung trí vu trùng quang tự 鍾成使人拽送之,chung thành sử nhân duệ tống chi 其鍾不待人力自䏻移轉頃刻間至其寺,kì chung bất đãi nhân lực tự năng di chuyển khoảnh khắc gian chí kì tự 史臣吳士連曰凡物方則止圓則行鍾之行以其形之圓也,sử thần ngô sĩ liên viết phàm vật phương tắc chỉ viên tắc hành chung chi hành dĩ kì hình chi viên dã 盖曳之行而有不勞人力如神之助者以,cái duệ chi hành nhi hữu bất lao nhân lực như thần chi trợ giả dĩ 今觀之如木之大十數人󰁮之不勝其重一人横推之則圓轉而去,kim quan chi như mộc chi đại thập số nhân cử chi bất thắng kì trọng nhất nhân hoành thôi chi tắc viên chuyển nhi khứ 鍾亦然寺僧欲神其教乃颺言誑之爾,chung diệc nhiên tự tăng dục thần kì giáo nãi dương ngôn cuồng chi nhĩ 其曰神人迹舍利光優曇,kì viết thần nhân tích xá lợi quang ưu đàm 花古佛湧之類皆出僧徒之言,hoa cổ phật dũng chi loại giai xuất tăng đồ chi ngôn 當時乘史筆者不揆諸理從而書于󰀋也,đương thời thừa sử bút giả bất quỹ chư lí tòng nhi thư vu sách dã 丙子三年宋景佑三年,bính tí tam niên tống cảnh hựu tam niên 春正月設慶成大願佛會於龍墀,xuân chính nguyệt thiết khánh thành đại nguyện phật hội ư long trì 大赦,đại xá 二月詔寫大藏經留于重興藏,nhị nguyệt chiếu tả đại tạng kinh lưu vu trùng hưng tàng 三月以金城公主嫁峯州牧黎宗順,tam nguyệt dĩ kim thành công chúa giá phong châu mục lê tông thuận 夏四月置驩州行營因改其州曰乂安,hạ tứ nguyệt trí hoan châu hành dinh nhân cải kì châu viết nghệ an 秋八月以長寕公主嫁上威州牧何善覽,thu bát nguyệt dĩ trường ninh công chúa giá thượng oai châu mục hà thiện lãm 冬十月臨西道及都金常新平原等州叛侵宋思陵等州掠牛馬焚盧舍而還,đông thập nguyệt lâm tây đạo cập đô kim thường tân bình nguyên đẳng châu phản xâm tống tư lăng đẳng châu lược ngưu mã phần lư xá nhi hoàn 丁丑四年宋景祐四年,đinh sửu tứ niên tống cảnh hựu tứ niên 春二月朔帝親征臨西道以開,xuân nhị nguyệt sóc đế thân chinh lâm tây đạo dĩ khai 皇王為大元帥討都金常新平原等州奉乾王為京師琉守,hoàng vương vi đại nguyên soái thảo đô kim thường tân bình nguyên đẳng châu phụng càn vương vi kinh sư lưu thủ 𭛁京師次臨西道克之,phát kinh sư thứ lâm tây đạo khắc chi 三月帝至自臨西道,tam nguyệt đế chí tự lâm tây đạo 詔乂安州起資城利人永豊等庫五十所于本州,chiếu nghệ an châu khởi tư thành lợi nhân vĩnh phong đẳng khố ngũ thập sở vu bản châu 秋七月帝御含光殿觀兢舟,thu thất nguyệt đế ngự hàm quang điện quan cạnh chu 大水,đại thuỷ 鳥路桑園中古佛湧,điểu lộ tang viên trung cổ phật dũng 八月造永春舟,bát nguyệt tạo vĩnh xuân chu 冬十二月造日光舟,đông thập nhị nguyệt tạo nhật quang chu 立弘聖大王祠,lập hoằng thánh đại vương từ 先是帝以都護府多疑獄士師不䏻决欲得彰著靈明庸塞奸詐者乃沐浴焚香請于天帝,tiên thị đế dĩ đô hộ phủ đa nghi ngục sĩ sư bất năng quyết dục đắc chương trước linh minh dung tái gian trá giả nãi mộc dục phần hương thỉnh vu thiên đế 是夜夢赤衣使者奉上帝勑賜范巨俩為都護府獄訟盟主,thị dạ mộng xích y sứ giả phụng thượng đế sắc tứ phạm cự lạng vi đô hộ phủ ngục tụng minh chủ 顧問天使曰是,cố vấn thiên sứ viết thị 何人耶典我何職局,hà nhân da điển ngã hà chức cục 使者曰乃黎大行朝太尉也,sứ giả viết nãi lê đại hành triều thái uý dã 言訖忽不見,ngôn hất hốt bất kiến 帝夢𮗓召問群臣徵其事封以王爵命有司立祠於城南門之西時祭焉,đế mộng giác triệu vấn quần thần trưng kì sự phong dĩ vương tước mệnh hữu ti lập từ ư thành nam môn chi tây thời tế yên 弘聖後改洪聖,hoằng thánh hậu cải hồng thánh 戊寅五年宋寳元元年,mậu dần ngũ niên tống bảo nguyên nguyên niên 春二月帝幸布海口耕籍田,xuân nhị nguyệt đế hạnh bố hải khẩu canh tịch điền 命有司除地築壇,mệnh hữu ty trừ địa trúc đàn 帝親祠神農畢執耒欲行躬耕禮,đế thân từ thần nông tất chấp lỗi dục hành cung canh lễ 左右或止之曰此農夫事耳陛下焉用此為,tả hữu hoặc chỉ chi viết thử nông phu sự nhĩ bệ hạ yên dụng thử vi 帝曰朕不躬耕則無以供粢盛又無以率天下,đế viết trẫm bất cung canh tắc vô dĩ cung từ thịnh hựu vô dĩ suất thiên hạ 於是耕三推而止,ư thị canh tam thôi nhi chỉ 三月還京師,tam nguyệt hoàn kinh sư 史臣吳士連曰太宗復古禮躬耕籍填率天下,sử thần ngô sĩ liên viết thái tông phục cổ lễ cung canh tịch điền suất thiên hạ 上以供宗廟下以畜萬民治效臻於富庶也,thượng dĩ cung tông miếu hạ dĩ súc vạn dân trị hiệu trăn ư phú thứ dã 宜哉秋八月帝御含光殿觀兢舟,nghi tai thu bát nguyệt đế ngự hàm quang điện quan cạnh chu 九月神人見迹于大勝寺,cửu nguyệt thần nhân hiện tích vu đại thắng tự 冬十月立重光寺碑,đông thập nguyệt lập trùng quang tự bi 十一月起御庫,thập nhất nguyệt khởi ngự khố 十二月廣原州儂存福叛,thập nhị nguyệt quảng nguyên châu nùng tồn phúc phản 宋封帝為南平王,tống phong đế vi nam bình vương 是歲東征王力卒,thị tuế đông chinh vương lực tốt 己卯六年六月元年,kỉ mão lục niên lục nguyệt nguyên niên 以後乾符有道宋寳元二年,dĩ hậu càn phù hữu đạo tống bảo nguyên nhị niên 春正月西農首領何文貞以存福叛状聞,xuân chính nguyệt tây nông thủ lĩnh hà văn trinh dĩ tồn phúc phản trạng văn 初存福為儻猶州首領弟存禄為萬涯州首領,sơ tồn phúc vi thảng do châu thủ lĩnh đệ tồn lộc vi vạn nhai châu thủ lĩnh 存福妻阿儂弟當道為武勒,tồn phúc thê a nùng đệ đương đạo vi vũ lặc 州首領皆屬廣原州歲輸土貢,châu thủ lĩnh giai thuộc quảng nguyên châu tuế thâu thổ cống 後存福殺存禄及當道併有其地僣稱昭聖皇帝立阿儂為明德皇后封子智聰為南衙王改其州曰長生國繕甲治兵堅城自守無復奉土稱臣,hậu tồn phúc sát tồn lộc cập đương đạo tính hữu kì địa tiếm xưng chiêu thánh hoàng đế lập a nùng vi minh đức hoàng hậu phong tử trí thông vi nam nha vương cải kì châu viết trường sinh quốc thiện giáp trị binh kiên thành tự thủ vô phục phụng thổ xưng thần 二月帝自將征存福以開皇王監國,nhị nguyệt đế tự tướng chinh tồn phúc dĩ khai hoàng vương giám quốc 𭛁京師渡冷涇津白魚入舟,phát kinh sư độ lãnh kinh tân bạch ngư nhập chu 次廣原州存福聞之率其部落携其妻子亡匿山澤,thứ quảng nguyên châu tồn phúc văn chi suất kì bộ lạc huề kì thê tử vong nặc sơn trạch 帝縱兵追之擭存福及智聰等五人,đế túng binh truy chi hoạch tồn phúc cập trí thông đẳng ngũ nhân 惟妻阿儂子智髙走脱,duy thê a nùng tử trí cao tẩu thoát 檻存福等歸京師令軍士夷其城池招其遺類而存撫之然後𤤻師,giam tồn phúc đẳng quy kinh sư lệnh quân sĩ di kì thành trì chiêu kì di loại nhi tồn phủ chi nhiên hậu ban sư 三月帝至自廣原,tam nguyệt đế chí tự quảng nguyên 詔曰朕有天下以來將相諸臣靡𧇊大節異方殊域莫不來臣而諸儂世守封疆常供厥貢,chiếu viết trẫm hữu thiên hạ dĩ lai tướng tướng chư thần mi khuy đại tiết dị phương thù vực mạc bất lai thần nhi chư nùng thế thủ phong cương thường cung quyết cống 今存福妄自尊大竊號施令聚蜂蠆之眾毒邉鄙之民,kim tồn phúc vọng tự tôn đại thiết hiệu thi lệnh tụ phong mại chi chúng độc biên bỉ chi dân 朕以之龔行天討俘存福等五人並斬之于都市,trẫm dĩ chi cung hành thiên thảo phu tồn phúc đẳng ngũ nhân tịnh trảm chi vu đô thị 夏四月占城王子地婆剌樂舜乍兠羅繼阿撻㻋五人來附,hạ tứ nguyệt chiêm thành vương tử địa bà lạt lạc thuấn sạ đâu la kế a thát lạt ngũ nhân lai phó 五月廣原州属武建洞獻生金一塊重一百一十二两,ngũ nguyệt quảng nguyên châu thuộc vũ kiến động hiến sinh kim nhất khối trọng nhất bách nhất thập nhị lượng 連縣弄石州定邉州奏本處有銀穴,liên huyện lộng thạch châu định biên châu tấu bản xứ hữu ngân huyệt 六月群臣請改元曰乾符有道及增尊號曰金,lục nguyệt quần thần thỉnh cải nguyên viết càn phù hữu đạo cập tăng tôn hiệu viết kim 湧銀生儂平藩伏八字,dũng ngân sinh nùng bình phiên phục bát tự 帝曰唐󰔄之世畫象而亻不犯不戰而屈人兵岳衣拱手而天下大治是以星辰不悖雷雨弗迷鳥獸率舞鳳凰來儀四夷咸實百蠻向化不知何以臻歟朕以藐躬託于士民之上夙興夜寐若涉深淵未知何道以格乎天地何德以參乎堯舜,đế viết đường ngu chi thế hoạ tượng nhi nhân bất phạm bất chiến nhi khuất nhân binh nhạc y củng thủ nhi thiên hạ đại trị thị dĩ tinh thần bất bột lôi vũ phất mê điểu thú suất vũ phượng hoàng lai nghi tứ di hàm thực bách man hướng hoá bất tri hà dĩ trăn dư trẫm dĩ diểu cung thác vu sĩ dân chi thượng túc hưng dạ mị nhược thiệp thâm uyên vị tri hà đạo dĩ cách hồ thiên địa hà đức dĩ sâm hồ nghiêu thuấn 乃者儂寇克平占城來附洞産黄金地湧白銀意者何以致之歟抑將有以警之歟朕甚懼焉何足以崇美名尊顕號,nãi giả nùng khấu khắc bình chiêm thành lai phó động sản hoàng kim địa dũng bạch ngân ý giả hà dĩ trí chi dư ức tương hữu dĩ cảnh chi dư trẫm thậm cụ yên hà túc dĩ sùng mĩ danh tôn hiển hiệu 卿等議宜停罷,khanh đẳng nghị nghi đình bãi 群臣固請乃𠃔,quần thần cố thỉnh nãi doãn 黎文休曰帝堯帝舜文王武王皆以一字為號未當有增其尊號也,lê văn hưu viết đế nghiêu đế thuấn văn vương võ vương giai dĩ nhất tự vi hiệu vị đương hữu tăng kì tôn hiệu dã 後世帝王好為誇大乃有累至數十餘字者,hậu thế đế vương hiếu vi khoa đại nãi hữu luỵ chí sổ thập dư tự giả 然以功德稱之未有以物件及蠻夷聮綴於其間者也,nhiên dĩ công đức xưng chi vị hữu dĩ vật kiện cập man di liên xuyết ư kì gian giả dã 太宗乃納群臣所上金湧銀生儂平藩伏八字為號則於誇大中又失於麄矣,thái tông nãi nạp quần thần sở thượng kim dũng ngân sinh nùng bình phiên phục bát tự vi hiệu tắc ư khoa đại trung hựu thất ư thô hĩ 太宗不學無以知之而儒臣進此以䛕媚其君不可謂無罪也,thái tông bất học vô dĩ tri chi nhi nho thần tấn thử dĩ dua mị kì quân bất khả vị vô tội dã 秋八月遣大僚𤤻師用和親王𤤻杜興如宋脩舊好,thu bát nguyệt khiển đại liêu ban sư dụng hoà thân vương ban đỗ hưng như tống tu cựu hảo 冬十月詔重脩太祖神武皇帝廟,đông thập nguyệt chiếu trùng tu thái tổ thần vũ hoàng đế miếu 十二月,thập nhị nguyệt 真臘國來貢,chân lạp quốc lai cống 庚辰乾符有道二年宋康定元年,canh thìn càn phù hữu đạo nhị niên tống khang định nguyên niên 春正月丁亥朔日食,xuân chính nguyệt đinh hợi sóc nhật thực 二月帝既教宫女職成錦𦂶,nhị nguyệt đế ký giáo cung nữ chức thành cẩm khỉ 是月詔盡𤼵内府宋國錦𦂶為衣服頒賜群臣五品以上錦袍九品以上𦂶袍以示不復服御宋國錦𦂶也,thị nguyệt chiếu tận phát nội phủ tống quốc cẩm khỉ vi y phục phân tứ quần thần ngũ phẩm dĩ thượng cẩm bào cửu phẩm dĩ thượng khỉ bào dĩ thị bất phục phục ngự tống quốc cẩm khỉ dã 史臣吳士連曰帝之此舉於美之中又有美者存不貴異物見其儉德之脩頒賜群臣見其惠下之厚,sử thần ngô sĩ liên viết đế chi thử cử ư mĩ chi trung hựu hữu mĩ giả tồn bất quý dị vật kiến kì kiệm đức chi tu phân tứ quần thần kiến kì huệ hạ chi hậu 夏四月朔詔今後凣天下人民詞訟悉委開皇,hạ tứ nguyệt sóc chiếu kim hậu phàm thiên hạ nhân dân từ tụng tất uỷ khai hoàng 王裁决以聞仍命以廣武殿為王聽獄訟所,vương tài quyết dĩ văn nhưng mệnh dĩ quảng vũ điện vi vương thính ngục tụng sở 史臣吳士連曰太子之職問安侍膳之外居府曰監國行軍曰撫軍如斯而已未聞使之聽訟也,sử thần ngô sĩ liên viết thái tử chi chức vấn an thị thiện chi ngoại cư phủ viết giám quốc hành quân viết phủ quân như tư nhi dĩ vị văn sử chi thính tụng dã 夫訟乃有司之事,phù tụng nãi hữu ti chi sự 太宗使開皇王行之非其職矣又廣武殿為王聽訟所非其所矣,thái tông sử khai hoàng vương hành chi phi kì chức hĩ hựu quảng vũ điện vi vương thính tụng sở phi kì sở hĩ 秋八月占城國守布政寨人布令布哥蘭沱星率其部属百餘人來附,thu bát nguyệt chiêm thành quốc thủ bố chính trại nhân bố linh bố kha lan đà tinh suất kì bộ thuộc bách dư nhân lai phó 冬十月設羅漢會于龍墀大赦免流人罪復徒人之法及天下税錢之半,đông thập nguyệt thiết la hán hội vu long trì đại xá miễn lưu nhân tội phục đồ nhân chi pháp cập thiên hạ thuế tiền chi bán 先是帝令工匠造雕佛千餘像畫佛千餘軸寶幡,tiên thị đế lệnh công tượng tạo điêu phật thiên dư tượng hoạ phật thiên dư trục bảo phướn 萬餘頂,vạn dư đỉnh 至是工畢慶成也,chí thị công tất khánh thành dã 辛巳三年宋慶曆元年,tân tị tam niên tống khánh lịch nguyên niên 春二月有白雀集于禁庭,xuân nhị nguyệt hữu bạch tước tập vu cấm đình 夏五月置宫女皆品皇后妃嬪十三御女十八樂妓一百有餘,hạ ngũ nguyệt trí cung nữ giai phẩm hoàng hậu phi tần thập tam ngự nữ thập bát nhạc kĩ nhất bách hữu dư 六月殿前指揮使丁禄馮律謀反,lục nguyệt điện tiền chỉ huy sứ đinh lộc phùng luật mưu phản 詔捕禄律及其黨下吏治,chiếu bổ lộc luật cập kì đảng hạ lại trị 開皇王聽斷禄律並伏誅,khai hoàng vương thính đoạn lộc luật tịnh phục tru 秋九月帝幸哥來捕象又幸哥覽還京師,thu cửu nguyệt đế hạnh kha lai bổ tượng hựu hạnh kha lãm hoàn kinh sư 冬十月帝幸僊逰山觀起慈氏天福院,đông thập nguyệt đế hạnh tiên du sơn quan khởi từ thị thiên phúc viện 及還詔𭛁銅七十五百六十斤鑄彌勒佛海清功德二菩薩及鍾置于其院,cập hoàn chiếu phát đồng thất thập ngũ bách lục thập cân chú di lặc phật hải thanh công đức nhị bồ tát cập chung trí vu kì viện 十一月詔威明侯日光知乂安州,thập nhất nguyệt chiếu uy minh hầu nhật quang tri nghệ an châu 是歲儂智髙與其母阿儂由雷火洞復據儻猶州改其州曰大曆國,thị tuế nùng trí cao dữ kì mẫu a nùng do lôi hoả động phục cứ thảng do châu cải kì châu viết đại lịch quốc 帝命將討之生擒智髙歸京師,đế mệnh tướng thảo chi sinh cầm trí cao quy kinh sư 帝㦖其父存福兄智聰俱被誅免其辠復授廣源州如故以雷火平安󰜏四洞及思琅州附益之,đế muộn kì phụ tồn phúc huynh trí thông cụ bị tru miễn kì tội phục thụ quảng nguyên châu như cố dĩ lôi hoả bình an bà tứ động cập tư lạng châu phụ ích chi 壬午四年十月以後明道元年宋慶曆二年,nhâm ngọ tứ niên thập nguyệt dĩ hậu minh đạo nguyên niên tống khánh lịch nhị niên 春三月帝幸哥覽海口耕籍田還京師,xuân tam nguyệt đế hạnh kha lãm hải khẩu canh tịch điền hoàn kinh sư 夏五月詔諸官職都迯亡者杖一百刺靣五十字徒罪,hạ ngũ nguyệt chiếu chư quan chức đô đào vong giả trượng nhất bách thích diện ngũ thập tự đồ tội 諸軍士迯林野劫人財物者杖一百刺靣三十字,chư quân sĩ đào lâm dã kiếp nhân tài vật giả trượng nhất bách thích diện tam thập tự 守鎮寨迯亡者如之,thủ trấn trại đào vong giả như chi 秋七月詔諸盗官牛者杖一百一頭罰二頭,thu thất nguyệt chiếu chư đạo quan ngưu giả trượng nhất bách nhất đầu phạt nhị đầu 九月杖欠盟誓者各五十,cửu nguyệt trượng khiếm minh thệ giả các ngũ thập 遣員外郎杜慶梁茂才遣馴象于宋脩舊好也,khiển viên ngoại lang đỗ khánh lương mậu tài khiển thuần tượng vu tống tu cựu hảo dã 地震,địa chấn 文州反,văn châu phản 閏月詔諸夜入人家奸人妻妾主人登時格殺者勿論,nhuận nguyệt chiếu chư dạ nhập nhân gia gian nhân thê thiếp chủ nhân đăng thời cách sát giả vật luận 詔百姓賦税許輸官十分外别取一分謂之横頭,chiếu bách tính phú thuế hứa thâu quan thập phân ngoại biệt thủ nhất phân vị chi hoành đầu 過者以盗論百姓有吿訴者復其家三年京城人吿者以其物賞之,quá giả dĩ đạo luận bách tính hữu cáo tố giả phục kì gia tam niên kinh thành nhân cáo giả dĩ kì vật thưởng chi 如管甲主都及徵税人相與過例征取雖已歴時月而告者管甲主都與徵税人同罪,như quản giáp chủ đô cập trưng thuế nhân tương dữ quá lệ trưng thủ tuy dĩ lịch thời nguyệt nhi cáo giả quản giáp chủ đô dữ trưng thuế nhân đồng tội 冬十月朔以開皇王為都綂大元帥討文州,đông thập nguyệt sóc dĩ khai hoàng vương vi đô thống đại nguyên soái thảo văn châu 詔改元明道元年,chiếu cải nguyên minh đạo nguyên niên 頒刑書,ban hình thư 初天下獄,sơ thiên hạ ngục 訟煩擾法吏拘律文務為深刻甚者或至枉濫,tụng phiền nhiễu pháp lại câu luật văn vụ vi thâm khắc thậm giả hoặc chí uổng lạm 帝為之惻然命中書刪定律令參酌時世之所適用者敘其門類編其條貫别為一代刑書使觀者易知,đế vị chi trắc nhiên mệnh trung thư san định luật lệnh tham chước thời thế chi sở thích dụng giả tự kì môn loại biên kì điều quán biệt vi nhất đại hình thư sử quan giả dị tri 書成詔頒行之民以為便,thư thành chiếu ban hành chi dân dĩ vi tiện 至是治獄之法坦然甚明故有明道改元之命及鑄明道錢,chí thị trị ngục chi pháp thản nhiên thậm minh cố hữu minh đạo cải nguyên chi mệnh cập chú minh đạo tiền 十一月詔諸年七十以上八十以下十歲以上十五歲以下及身有弱疾以至皇家大功期親以上犯罪者許贖犯十惡者不在,thập nhất nguyệt chiếu chư niên thất thập dĩ thượng bát thập dĩ hạ thập tuế dĩ thượng thập ngũ tuế dĩ hạ cập thân hữu nhược tật dĩ chí hoàng gia đại công kì thân dĩ thượng phạm tội giả hứa thục phạm thập ác giả bất tại 是歲天下大飢,thị tuế thiên hạ đại cơ 詔樞密院阮珠令諸路迯人各認地方橋道築土為堠置木,chiếu khu mật viện nguyễn châu lệnh chư lộ đào nhân các nhận địa phương kiều đạo trúc thổ vi hậu trí mộc 牌於其上以便四方所向,bài ư kì thượng dĩ tiện tứ phương sở hướng 癸未明道二年宋慶曆三年,quý mùi minh đạo nhị niên tống khánh lịch tam niên 春正月愛州叛,xuân chính nguyệt ái châu phản 二月帝御天慶殿詔官職三人其保一人如有匿藏大男三人者同罪,nhị nguyệt đế ngự thiên khánh điện chiếu quan chức tam nhân kì bảo nhất nhân như hữu nặc tàng đại nam tam nhân giả đồng tội 文州叛,văn châu phản 三月朔以開皇王為都綂大元帥討愛州,tam nguyệt sóc dĩ khai hoàng vương vi đô thống đại nguyên soái thảo ái châu 奉乾王為都綂元帥討文州,phụng càn vương vi đô thống nguyên soái thảo văn châu 文州平奉乾王獻所獲良馬四,văn châu bình phụng càn vương hiến sở hoạch lương mã tứ 賜名載天廣勝追風日馭,tứ danh tái thiên quảng thắng truy phong nhật ngự 夏四月占城風浪賊謂乘風浪寇掠掠取海邉民,hạ tứ nguyệt chiêm thành phong lãng tặc vị thừa phong lãng khấu lược lược thủ hải biên dân 命陶處中鎮之乃平,mệnh đào xử trung trấn chi nãi bình 帝幸武寕州松山古寺見其人迹萧然基址暴露中有石柱𣣱斜欲傾,đế hạnh vũ ninh châu tùng sơn cổ tự kiến kì nhân tích tiêu nhiên cơ chỉ bạo lộ trung hữu thạch trụ ca tà dục khuynh 帝慨,đế khái 嘆意欲重修之,than ý dục trùng tu chi 言未𭛁石柱忽然復正,ngôn vị phát thạch trụ hốt nhiên phục chính 帝異之命儒臣作賦以顯其靈異,đế dị chi mệnh nho thần tác phú dĩ hiển kì linh dị 秋八月詔諸賣百姓黃男為人家奴已賣者杖一百刺靣二十字未賣而已為人後者杖如之刺靣十字知情買者󰦭一等,thu bát nguyệt chiếu chư mại bách tính hoàng nam vi nhân gia nô dĩ mại giả trượng nhất bách thích diện nhị thập tự vị mại nhi dĩ vi nhân hậu giả trượng như chi thích diện thập tự tri tình mãi giả giảm nhất đẳng 帝問左右曰先帝棄世于今已十六載矣而占城未有一介使來何也意朕之威德不加乎抑彼自恃山川之阻險乎對曰臣等以為陛下之德雖加而威未廣,đế vấn tả hữu viết tiên đế khí thế vu kim dĩ thập lục tải hĩ nhi chiêm thành vị hữu nhất giới sứ lai hà dã ý trẫm chi uy đức bất gia hồ ức bỉ tự thị sơn xuyên chi trở hiểm hồ đối viết thần đẳng dĩ vi bệ hạ chi đức tuy gia nhi uy vị quảng 故也何者陛下即位以來彼逆命不庭惟布德施惠以懷,cố dã hà giả bệ hạ tức vị dĩ lai bỉ nghịch mệnh bất đình duy bố đức thi huệ dĩ hoài 之未嘗信威耀武以征之非所以威遠人也,chi vị thường tín uy diệu vũ dĩ chinh chi phi sở dĩ uy viễn nhân dã 臣恐海内異姓諸侯皆如占城奚啻占人哉,thần khủng hải nội dị tính chư hầu giai như chiêm thành hề ví chiêm nhân tai 帝於是决意伐占城,đế ư thị quyết ý phạt chiêm thành 史臣吳士連曰占城風浪賊掠我海邉民問罪之師其可以乎盖正其罪名也,sử thần ngô sĩ liên viết chiêm thành phong lãng tặc lược ngã hải biên dân vấn tội chi sư kì khả dĩ hồ cái chính kì tội danh dã 苟云遠人不服則脩文德以來之𡸈可勒兵於遠哉九月朔使魏徵如廣源州賜儂智髙都印拜為太保,câu vân viễn nhân bất phục tắc tu văn đức dĩ lai chi há khả lặc binh ư viễn tai cửu nguyệt sóc sử nguỵ trưng như quảng nguyên châu tứ nùng trí cao đô ấn bái vi thái bảo 黎文休曰前年儂存福之叛逆僣號開國置官属太宗既罪存福而遺其子智髙,lê văn hưu viết tiền niên nùng tồn phúc chi phản nghịch tiếm hiệu khai quốc trí quan thuộc thái tông ký tội tồn phúc nhi di kì tử trí cao 今智髙復𨂻,kim trí cao phục thao 其父之不軐則其罪大矣誅之可也奪其爵邑降為庶人亦可也,kì phụ chi bất tiễn tắc kì tội đại hĩ tru chi khả dã đoạt kì tước ấp giáng vi thứ nhân diệc khả dã 太宗既赦其罪又以州郡附盖之賜印封為太保則賞罰無章,thái tông ký xá kì tội hựu dĩ châu quận phụ cái chi tứ ấn phong vi thái bảo tắc thưởng phạt vô chương 及其為廣源之患乃出其兵以援鄰為辝何以異放虎兕使之噬人而徐救之哉盖溺佛氏之小仁而忘有國之大義也,cập kì vi quảng nguyên chi hoạn nãi xuất kì binh dĩ viện lân vi từ hà dĩ dị phóng hổ tỉ sử chi phệ nhân nhi từ cứu chi tai cái nịch phật thị chi tiểu nhân nhi vong hữu quốc chi đại nghĩa dã 帝以明年將伐占城詔造龍鳳魚蛇虎豹鸚鵡戰艦數百餘艘,đế dĩ minh niên tương phạt chiêm thành chiếu tạo long phụng ngư xà hổ báo anh vũ chiến hạm số bách dư sưu 冬十月長春殿御楯自動,đông thập nguyệt trường xuân điện ngự thuẫn tự động 詔群臣商議,chiếu quần thần thương nghị 皆曰楯之為物兵噐也,giai viết thuẫn chi vi vật binh khí dã 臣聞鸞先風翔礎,thần văn loan tiên phong tường sở 先雨潤今陛下欲興師征討不庭而兵噐自動者是神人默會物類相應之兆,tiên vũ nhuận kim bệ hạ dục hưng sư chinh thảo bất đình nhi binh khí tự động giả thị thần nhân mặc hội vật loại tương ứng chi triệu 書曰惟動丕應徯志役既先志而應動何疑之有,thư viết duy động phi ứng hễ chí dịch ký tiên chí nhi ứng động hà nghi chi hữu 帝然之,đế nhiên chi 詔軍士迯亡踰年者杖一百刺靣五十字不满年者從輕罪之復㱕者許還舊處,chiếu quân sĩ đào vong du niên giả trượng nhất bách thích diện ngũ thập tự bất mãn niên giả tòng khinh tội chi phục quy giả hứa hoàn cựu xứ 行幸不從駕者杖亦如之刺靣十字,hành hạnh bất tòng giá giả trượng diệc như chi thích diện thập tự 十二月詔軍士繕甲治兵約以明年春二月伐占城,thập nhị nguyệt chiếu quân sĩ thiện giáp trị binh ước dĩ minh niên xuân nhị nguyệt phạt chiêm thành 帝幸古覽行營詔諸強盗百姓禾秧財物得財杖一百不得財而傷人者以流罪論,đế hạnh cổ lãm hành doanh chiếu chư cường đạo bách tính hoà ương tài vật đắc tài trượng nhất bách bất đắc tài nhi thương nhân giả dĩ lưu tội luận 是歲復鑄明道錢頒賜文武臣僚,thị tuế phục chú minh đạo tiền phân tứ văn võ thần liêu 甲申三年十一元年,giáp thân tam niên thập nhất nguyên niên 月以後天感聖武宋慶曆四年,nguyệt dĩ hậu thiên cảm thánh vũ tống khánh lịch tứ niên 春正月𭛁府庫噐械頒授諸軍,xuân chính nguyệt phát phủ khố khí giới phân thụ chư quân 癸卯帝親征占以開皇王為京師留守,quý mão đế thân chinh chiêm thành dĩ khai hoàng vương vi kinh sư lưu thủ 是日有司以所祀山神少牢得膽大如柚子献之,thị nhật hữu ti dĩ sở tự sơn thần thiếu lao đắc đảm đại như du tử hiến chi 帝戲之曰膽聲󰱏相近彼少牢得大膽者盖示我以少勞而得大󰱏樂之徵也,đế hí chi viết đảm thanh đam tương cận bỉ thiếu lao đắc đại đảm giả cái thị ngã dĩ thiếu lao nhi đắc đại đam lạc chi trưng dã 甲辰𭛁京師,giáp thìn phát kinh sư 乙巳次大惡海口會風濤帖靜大軍利涉故改大惡曰大安,ất tị thứ đại ác hải khẩu hội phong đào thiếp tĩnh đại quân lợi thiệp cố cải đại ác viết đại an 抵麻姑山紫雲捧日,để ma cô sơn tử vân phủng nhật 過河腦彎有片雲襨帝所御舟隨其行止,quá hà não loan hữu phiến vân phức đế sở ngự chu tuỳ kì hành chỉ 是日至住牙一作身海口駐營,thị nhật chí trụ nha nhất tác thân hải khẩu trú doanh 次日𭛁以風勢之使一日過大小二長沙,thứ nhật phát dĩ phong thế chi sử nhất nhật quá đại tiểu nhị trường sa 抵思,để tư 客海口白魚入舟,khách hải khẩu bạch ngư nhập chu 帝聞占城引其眾及象陳于五蒲江南岸欲拒官軍,đế văn chiêm thành dẫn kì chúng cập tượng trần vu ngũ bồ giang nam ngạn dục cự quan quân 詔舍舟登陸領軍士至北岸見彼属徒已列江邉,chiếu xá chu đăng lục lĩnh quân sĩ chí bắc ngạn kiến bỉ thuộc đồ dĩ liệt giang biên 帝乃部分士卒建旗鳴鼓徑渡擊之,đế nãi bộ phân sĩ tốt kiến kì minh cổ kinh độ kích chi 兵刀未接占人自潰追斬三萬級,binh đao vị tiếp chiêm nhân tự hội truy trảm tam vạn cấp 郭加彛斬其主乍斗首于陣献之,quách gia di trảm kì chủ sạ đẩu thủ vu trận hiến chi 󰱏馴象三十餘生擒五千餘人其餘為官軍所殺血𡍼兵刀尸塞原野,đam thuần tượng tam thập dư sinh cầm ngũ thiên dư nhân kì dư vi quan quân sở sát huyết đồ binh đao thi tái nguyên dã 帝為之慨然下令曰有妄殺占城人者殺無赦,đế vi chi khái nhiên hạ lệnh viết hữu vọng sát chiêm thành nhân giả sát vô xá 史臣吳士連曰帝之此心其宋太祖之心乎傳祚永久也宜哉,sử thần ngô sĩ liên viết đế chi thử tâm kì tống thái tổ chi tâm hồ truyền tộ vĩnh cửu dã nghi tai 秋七月帝引軍入佛誓城俘乍斗妻妾及宫女之善𰙔舞西天曲調者,thu thất nguyệt đế dẫn quân nhập phật thệ thành phu sạ đẩu thê thiếp cập cung nữ chi thiện ca vũ tây thiên khúc điều giả 遣使徧行鄕邑撫論遣民,khiển sứ biến hành hương ấp phủ luận khiển dân 群臣貨捷,quần thần hoá tiệp 八月𤤻師,bát nguyệt ban sư 還至乂安行營詔威明侯日光慰勞之尋授本州節鉞加封王爵,hoàn chí nghệ an hành doanh chiếu uy minh hầu nhật quang uý lạo chi tầm thụ bản châu tiết việt gia phong vương tước 初帝委威明以乂安歲租及令置󰜏和寨使之牢固及諸處喉鋪餱粮󰍶備皆稱旨故也,sơ đế uỷ uy minh dĩ nghệ an tuế tô cập lệnh trí bà hoà trại sử chi lao cố cập chư xứ hầu phố hầu lương tất bị giai xưng chỉ cố dã 九月朔次長安府黄龍見于帝所御舟,cửu nguyệt sóc thứ trường yên phủ hoàng long hiện vu đế sở ngự chu 至莅仁行殿令内人侍女召乍斗妃媚醯侍御州,chí li nhân hành điện lệnh nội nhân thị nữ triệu sạ đẩu phi mị ê thị ngự chu 媚醯不勝憤鬱密以氊自纏投江死,mị ê bất thăng phẫn uất mật dĩ chiên tự triền đầu giang tử 帝嘉其貞節封協正佑善夫人,đế gia kì trinh tiết phong hiệp chính hựu thiện phu nhân 史臣吳士連曰夫人義不受辱從一而終以全婦節,sử thần ngô sĩ liên viết phu nhân nghĩa bất thọ nhục tòng nhất nhi chung dĩ toàn phụ tiết 人臣事二君者夫人之罪人也,nhân thần sự nhị quân giả phu nhân chi tội nhân dã 帝嘉其貞節封為夫人以勸後世宜哉帝還自占城吿捷于太祖廟󰍶御天安殿設飲至禮,đế gia kì trinh tiết phong vi phu nhân dĩ khuyến hậu thế nghi tai đế hoàn tự chiêm thành cáo tiệp vu thái tổ miếu tất ngự thiên an điện thiết ẩm chí lễ 是日群臣献俘五千餘口及其金銀珠寶之物,thị nhật quần thần hiến phu ngũ thiên dư khẩu cập kì kim ngân châu bảo chi vật 詔俘虜各認部属居之永康鎮直至登州今歸化是置鄕邑倣占城舊號,chiếu phu lỗ các nhận bộ thuộc cư chi vĩnh khang trấn trực chí đăng châu kim quy hoá thị trí hương ấp phỏng chiêm thành cựu hiệu 帝使設大檻於霪覃今西湖也以占城馴象為媒誘野象入其中親幸捕之,đế sử thiết đại giám ư dâm đàm kim tây hồ dã dĩ chiêm thành thuần tượng vi mai dụ dã tượng nhập kì trung thân hạnh bổ chi 冬十一月賜伐占城有功者六品以上錦袍七品以,đông thập nhất nguyệt tứ phạt chiêm thành hữu công giả lục phẩm dĩ thượng cẩm bào thất phẩm dĩ 下羅衣,hạ la y 群臣請改元曰天感聖武增號曰聖德天感宣威聖武八字,quần thần thỉnh cải nguyên viết thiên cảm thánh vũ tăng hiệu viết thánh đức thiên cảm tuyên uy thánh vũ bát tự 𠃔之詔曰遠事征伐妨奪農功𡸈料今冬得大豊熟,doãn chi chiếu viết viễn sự chinh phạt phương đoạt nông công há liệu kim đông đắc đại phong thục 苟百姓之既足則朕孰𭁈不足其賜天下今年税錢之半以慰跋涉之勞,câu bách tính chi ký túc tắc trẫm thục dữ bất túc kì tứ thiên hạ kim niên thuế tiền chi bán dĩ uý bạt thiệp chi lao 詔絹庫司私受人絹一尺杖一百一疋至十疋以上者准疋數加配役十年,chiếu quyến khố ti tư thụ nhân quyến nhất xích trượng nhất bách nhất sơ chí thập sơ dĩ thượng giả chuẩn sơ số gia phối dịch thập niên 十二月朔置懷遠驛于嘉林江岸以為異域來實舘歇之處,thập nhị nguyệt sóc trí hoài viễn dịch vu gia lâm giang ngạn dĩ vi dị vực lai thực quán hiết chi xứ 太保儂智髙來朝,thái bảo nùng trí cao lai triều 是歲詔諸軍迯亡者准三流罪,thị tuế chiếu chư quân đào vong giả chuẩn tam lưu tội 禁獄官毋得遣囚人作私役犯者杖八十刺靣配牢,cấm ngục quan vô đắc khiển tù nhân tác tư dịch phạm giả trượng bát thập thích diện phối lao 乙酉天感聖武二年宋慶曆五年,ất dậu thiên cảm thánh vũ nhị niên tống khánh lịch ngũ niên 制太平車以黄金飾蓬羅峩占城象鞍也駕象引之,chế thái bình xa dĩ hoàng kim sức bồng la nga chiêm thành tượng yên dã giá tượng dẫn chi 立大内碑,lập đại nội bi 丙戌三年宋慶曆六年,bính tuất tam niên tống khánh lịch lục niên 起别宫居占城女,khởi biệt cung cư chiêm thành nữ 丁亥四年宋慶曆七年,đinh hợi tứ niên tống khánh lịch thất niên 春三月置望國鎮及㱕德保寕宣化清平永通感化安民七驛各立碑喉以為蠻夷宿歇之處,xuân tam nguyệt trí vọng quốc trấn cập quy đức bảo ninh tuyên hoá thanh bình vĩnh thông cảm hoá an dân thất dịch các lập bi hầu dĩ vi man di túc hiết chi xứ 戊子五年宋慶曆八年,mậu tím ngũ niên tống khánh lịch bát niên 秋九月命將軍馮智䏻攻哀牢獲人畜甚眾而還,thu cửu nguyệt mệnh tướng quân phùng trí năng công ai lao hoạch nhân súc thậm chúng nhi hoàn 儂智髙以勿惡洞叛,nùng trí cao dĩ vật ác động phản 命太尉郭盛溢討之,mệnh thái uý quách thịnh dật thảo chi 方交戰天地晦冥俄而雷震洞中其,phương giao chiến thiên địa hối minh nga nhi lôi chấn động trung kì 酋長體皆磔裂󰁮洞驚駭,tù trưởng thể giai trách liệt cử động kinh hãi 智髙降,trí cao hàng 立社稷𡊨于長廣門外四時祈榖,lập xã tắc đàn vu trường quảng môn ngoại tứ thời kì cốc 冬十二月立春日詔有司行迎春禮,đông thập nhị nguyệt lập xuân nhật chiếu hữu ti hành nghênh xuân lễ 己丑六年三月以後崇興宋皇祐元年,kỉ sửu lục niên tam nguyệt dĩ hậu sùng hưng tống hoàng hựu nguyên niên 大寶,đại bảo 春二月改元崇興大寳元年,xuân nhị nguyệt cải nguyên sùng hưng đại bảo nguyên niên 冬十月造延祐寺,đông thập nguyệt tạo diên hựu tự 初帝夢觀音𫢋坐蓮花󰱑引帝登󰱑,sơ đế mộng quan âm phật toạ liên hoa đài dẫn đế đăng đài 及𮗓詔群臣或以為不祥,cập giác chiếu quần thần hoặc dĩ vi bất tường 有僧禪慧者勸帝造寺立石柱于地中󰱒觀音蓮嘩󰱑于其上如夢中所見,hữu tăng thiền tuệ giả khuyến đế tạo tự lập thạch trụ vu địa trung cách quan âm liên hoa đài vu kì thượng như mộng trung sở kiến 僧徒旋繞誦經求延壽故名延祐,tăng đồ toàn nhiễu tụng kinh cầu diên thọ cố danh diên hựu 庚寅崇興大寶二年宋皇祐二年,canh dần sùng hưng đại bảo nhị niên tống hoàng hựu nhị niên 春三月占城献白象,xuân tam nguyệt chiêm thành hiến bạch tượng 夏六月大水,hạ lục nguyệt đại thuỷ 秋九月勿陽洞人叛討平之,thu cửu nguyệt vật dương động nhân phản thảo bình chi 辛卯三年宋皇祐三年,tân mão tam niên tống hoàng hựu tam niên 春正月置内外隨車龍軍命左驍衛將軍陳稔領之,xuân chính nguyệt trí nội ngoại tuỳ xa long quân mệnh tả kiêu vệ tướng quân trần nẫm lĩnh chi 定文武官年深無過犯者陞職爵有差,định văn võ quan niên thâm vô quá phạm giả thăng chức tước hữu sai 秋八月大酺賜民幣帛銀錢有差,thu bát nguyệt đại bồ tứ dân tệ bạch ngân tiền hữu sai 冬十一月開廪港,đông thập nhất nguyệt khai lẫm cảng 壬辰四年宋皇祐四年,nhâm thìn tứ niên tống hoàng hựu tứ niên 春正月封諸皇子為王侯皇女為公主,xuân chính nguyệt phong chư hoàng tử vi vương hầu hoàng nữ vi công chúa 三月鑄洪鍾于龍墀令民有寃抑不達者撞之以聞,tam nguyệt chú hồng chung vu long trì lệnh dân hữu oan ức bất đạt giả tràng chi dĩ văn 夏四月儂智髙叛僣稱仁惠皇帝,hạ tứ nguyệt nùng trí cao phản tiếm xưng nhân huệ hoàng đế 國號大南寇宋境破横山寨陷邕横貴藤梧康端龔潯等州遂至廣州城傳城攻之五旬不下乃還,quốc hiệu đại nam khấu tống cảnh phá hoành sơn trại hãm ung hoành quý đằng ngô khang đoan cung tầm đẳng châu toại chí quảng châu thành truyền thành công chi ngũ tuần bất hạ nãi hoàn 再入于邕殺宋將佐三千餘人虜生口萬計,tái nhập vu ung sát tống tướng tá tam thiên dư nhân lỗ sinh khẩu vạn kế 所過焚蕩無遺,sở quá phần đãng vô di 宋君臣以為憂,tống quân thần dĩ vi ưu 樞密副使狄青抗章請行,khu mật phó sứ địch thanh kháng chương thỉnh hành 宋帝命青以宣徽使都大提󰁮總其節鉞討之,tống đế mệnh thanh dĩ tuyên huy sứ đô đại đề cử tổng kì tiết việt thảo chi 癸巳五年宋皇祐五年春正月初五日地震三度,quý tị ngũ niên tống hoàng hựu ngũ niên xuân chính nguyệt sơ ngũ nhật địa chấn tam độ 十日有雲不雨黄龍見于端明閣,thập nhật hữu vân bất vũ hoàng long hiện vu đoan minh các 群臣稱賀惟僧法語云龍𢒎在天今乃下見不祥也,quần thần xưng hạ duy tăng pháp ngữ vân long bưu tại thiên kim nãi hạ hiện bất tường dã 狄青帥三將兵至邕州㱕人鋪,địch thanh soái tam tướng binh chí ung châu quy nhân phố 智髙出拒戰為青所敗走十餘,trí cao xuất cự chiến vi thanh sở bại tẩu thập dư 里,lí 其腹心將黄師宓𭁈其下五十七人死于陣,kì phúc tâm tướng hoàng sư mật dữ kì hạ ngũ thập thất nhân tử vu trận 宋所追殺二千二百餘人,tống sở truy sát nhị thiên nhị bách dư nhân 智髙焚城夜遁,trí cao phần thành dạ độn 秋七月至八月大水,thu thất nguyệt chí bát nguyệt đại thuỷ 冬十月智髙使梁珠來乞師,đông thập nguyệt trí cao sử lương châu lai khất sư 詔指揮使武珥将兵援之,chiếu chỉ huy sứ vũ nhị tương binh viện chi 狄青又破智髙,địch thanh hựu phá trí cao 智髙奔大理,trí cao bôn đại lí 大理斬髙函其首献于宋,đại lí trảm cao hàm kì thủ hiến vu tống 儂氏遂滅,nùng thị toại diệt 先是智髙寇宋邊宋命樞𡧸直𭓇士孫沔入内押𤤻石全彬同本路經畧使余靖經制盗賊,tiên thị trí cao khấu tống biên tống mệnh khu mật trực học sĩ tôn miện nhập nội áp ban thạch toàn bân đồng bản lộ kinh lược sứ dư tịnh kinh chế đạo tặc 帝請出師助討,đế thỉnh xuất sư trợ thảo 宋以便宜許之,tống dĩ tiện nghi hứa chi 及狄青為大將遂奏曰假外兵以除内寇非我利也,cập địch thanh vi đại tướng toại tấu viết giả ngoại binh dĩ trừ nội khấu phi ngã lợi dã 以一智髙两廣力不䏻制乃假外境,dĩ nhất trí cao lưỡng quảng lực bất năng chế nãi giả ngoại cảnh 兵其或因而起亂何以禦之是年宋有詔止我援兵,binh kì hoặc nhân nhi khởi loạn hà dĩ ngự chi thị niên tống hữu chiếu chỉ ngã viện binh 及智髙乞師又𠃔其請,cập trí cao khất sư hựu doãn kì thỉnh 宋都監潇注從特磨道襲獲智髙母阿儂殺之,tống đô giám tiêu chú tòng đặc ma đạo tập hoạch trí cao mẫu a nùng sát chi 甲午六年九月以平元年,giáp ngọ lục niên cửu nguyệt dĩ bình nguyên niên 後聖宗竜瑞太宋至和元年,hậu thánh tông long thuỵ thái tống chí hoà nguyên niên 秋七月,thu thất nguyệt 詔皇太子日尊視朝聽政,chiếu hoàng thái tử nhật tôn thị triều thính chính 史臣吳士連曰詳下文九月書帝弗豫則是月詔太子視朝聽政為不得已之事,sử thần ngô sĩ liên viết tường hạ văn cửu nguyệt thư đế phất dự tắc thị nguyệt chiếu thái tử thị triều thính chính vi bất đắc dĩ chi sự 九月戊寅帝弗豫,cửu nguyệt mậu dần đế phất dự 冬十月一日帝崩于長春殿,đông thập nguyệt nhất nhật đế băng vu trường xuân điện 太子即位于柩前改元竜瑞太平元年,thái tử tức vị vu cữu tiền cải nguyên long thuỵ thái bình nguyên niên 追尊大,truy tôn đại 行皇帝謚庙號太宗母枚氏為金天皇太后,hành hoàng đế thuỵ miếu hiệu thái tông mẫu mai thị vi kim thiên hoàng thái hậu 建國號曰大越,kiến quốc hiệu viết đại việt 賜東宫舊臣官爵有差以裴佑為文明殿𭓇士,tứ đông cung cựu thần quan tước hữu sai dĩ bùi hựu vi văn minh điện học sĩ 史臣吳士連曰史稱帝仁哲通慧文武大畧六藝無不精諳,sử thần ngô sĩ liên viết sử xưng đế nhân triết thông tuệ văn võ đại lược lục nghệ vô bất tinh am 惟其有此才德故䏻有為,duy kì hữu thử tài đức cố năng hữu vi 然拘於君臣燕亨之禮當哀而樂𦤶孝道之有𧇊,nhiên câu ư quân thần yến hanh chi lễ đương ai nhi lạc trí hiếu đạo chi hữu khuy 惑於浮屠慈愛之説肆赦叛臣則仁流於姑息此其失也,hoặc ư phù đồ từ ái chi thuyết tứ xá phản thần tắc nhân lưu ư cô tức thử kì thất dã 大越史記本紀全書卷之二終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư tuyển chi nhị chung 大越史記本紀全書卷之三,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi tam 李紀,lí kỷ 聖宗皇帝,thánh tông hoàng đế 諱日尊太宗長子也其母金天太后枚氏初夢月入懷因有娠以順天十四年癸亥二月二十五日生于龍德宮天成元年󰀋爲東宫太子太宗崩遂登太寳在位十七年壽五十歲崩于會僊殿,huý nhật tôn thái tông trưởng tử dã kì mẫu kim thiên thái hậu mai thị sơ mộng nguyệt nhập hoài nhân hữu thần dĩ thuận thiên thập tứ niên quý hợi nhị nguyệt nhị thập ngũ nhật sinh vu long đức cung thiên thành nguyên niên sách vi đông cung thái tử thái tông băng toại đăng thái bảo tại vị thập thất niên thọ ngũ thập tuế băng vu hội tiên điện 帝善於繼承誠心愛民重農恤刑柔遠䏻邇置博士科厚養廉禮文脩武備海内謐寕足爲良主然疲民力以築報天之塔費民財以造霪潭之宫此其所短也,đế thiện ư kế thừa thành tâm ái dân trọng nông tuất hình nhu viễn năng nhĩ trí bác sĩ khoa hậu dưỡng liêm lễ văn tu vũ bị hải nội mật ninh túc vi lương chủ nhiên bì dân lực dĩ trúc báo thiên chi tháp phí dân tài dĩ tạo dâm đàm chi cung thử kì sở đoản dã 乙未龍瑞太平二年宋至和二年,ất mùi long thuỵ thái bình nhị niên tống chí hoà nhị niên 春正月修大内諸殿宇二月以誕日爲承天聖節,xuân chính nguyệt tu đại nội chư điện vũ nhị nguyệt dĩ đản nhật vi thừa thiên thánh tiết 占城來貢,chiêm thành lai cống 冬十,đông thập 月大寒,nguyệt đại hàn 帝謂左右曰朕深居宫中御嘼炭襲狐䘮猶寒如此念囚人在囹圄中縲紲之苦曲直未分食不克膓衣不盖體爲風󰓜所逼或死非辜朕甚憫之,đế vị tả hữu viết trẫm thâm cư cung trung ngự thú thán tập hồ tang do hàn như thử niệm tù nhân tại linh ngữ trung luy tiết chi khổ khúc trực vị phân thực bất khắc trường y bất cái thể vi phong hàn sở bức hoặc tử phi cô trẫm thậm mẫn chi 其令有司發衾席及飯日二次給之,kì lệnh hữu ti phát khâm tịch cập phạn nhật nhị thứ cấp chi 宋封帝爲交趾郡王,tống phong đế vi giao chỉ quận vương 丙申三年宋嘉祐元年,bính thân tam niên tống gia hựu nguyên niên 春正月真臘國來貢,xuân chính nguyệt chân lạp quốc lai cống 夏四月下勸農詔,hạ tứ nguyệt hạ khuyến nông chiếu 造崇慶報天寺發銅萬二千斤鑄洪鍾,tạo sùng khánh báo thiên tự phát đồng vạn nhị thiên cân chú hồng chung 帝親製銘文,đế thân chế minh văn 丁酉四年宋嘉祐二年,đinh dậu tứ niên tống gia hựu nhị niên 春正月築大勝資天寳塔高數,xuân chính nguyệt trúc đại thắng tư thiên bảo tháp cao sổ 十丈其制爲十二層即報天㙮也,thập trượng kì chế vi thập nhị tầng tức báo thiên tháp dã 遣使遺異獸于送曰麟,khiển sứ di dị thú vu tống viết lân 司馬光曰使是真麟非時自至不以爲瑞若僞爲遠方之笑,tư mã quang viết sử thị chân lân phi thời tự chí bất dĩ vi thuỵ nhược nguỵ vi viễn phương chi tiếu 願厚賜遣還,nguyện hậu tứ khiển hoàn 冬十二月起天福天壽二寺,đông thập nhị nguyệt khởi thiên phúc thiên thọ nhị tự 以黃金鑄梵王帝釋二像奉事之,dĩ hoàng kim chú phạn vương đế thích nhị tượng phụng sự chi 陳朝行謁寺禮即此,trần triều hành yết tự lễ tức thử 戊戌五年宋嘉祐三年,mậu tuất ngũ niên tống gia hựu tam niên 春修祥符門,xuân tu tường phù môn 己亥彰聖嘉慶元年宋嘉祐四年,kỉ hợi chương thánh gia khánh nguyên niên tống gia hựu tứ niên 春三月伐宋欽州耀兵而還惡宋之反福也,xuân tam nguyệt phạt tống khâm châu diệu binh nhi hoàn ố tống chi phản phúc dã 秋八月帝御水晶殿朝百官令戴幞頭著鞾方許入朝,thu bát nguyệt đế ngự thuỷ tinh điện triều bách quan lệnh đái phốc đầu trước ngoa phương hứa nhập triều 戴幞頭著鞾自此始,đái phốc đầu trước ngoa tự thử thuỷ 定軍號曰御龍武勝龍翼神電俸聖寳勝䧺畧萬捷等號皆分左右額並黥天子軍三字,định quân hiệu viết ngự long vũ thắng long dực thần điện bổng thánh bảo thắng hùng lược vạn tiệp đẳng hiệu giai phân tả hữu ngạch tịnh kình thiên tử quân tam tự 庚子二年宋嘉祐五年,canh tí nhị niên tống gia hựu ngũ niên 春諒州牧申紹太捕迯亡兵入宋境獲指揮使楊保材及士卒牛馬而還,xuân lạng châu mục thân thiệu thái bổ đào vong binh nhập tống cảnh hoạch chỉ huy sứ dương bảo tài cập sĩ tốt ngưu mã nhi hoàn 秋七月宋兵來侵不克乃遣使部侍郎余靖赴邕州會議,thu thất nguyệt tống binh lai xâm bất khắc nãi khiển sứ bộ thị lang dư tịnh phó ung châu hội nghị 帝遣費嘉祐往,đế khiển phí gia hựu vãng 靖厚遺嘉祐及移書請請還保材不許,tĩnh hậu di gia hựu cập di thư thỉnh thỉnh hoàn bảo tài bất hứa 八月繙占城樂曲及節皷音使樂工歌之,bát nguyệt phiên chiêm thành nhạc khúc cập tiết cổ âm sử nhạc công ca chi 造行宫于霪潭之側觀魚,tạo hành cung vu dâm đàm chi trắc quan ngư 辛丑三年宋嘉祐六年,tân sửu tam niên tống gia hựu lục niên 春二月選民間女十二人入後,xuân nhị nguyệt tuyển dân gian nữ thập nhị nhân nhập hậu 宫,cung 羅順州献白象,la thuận châu hiến bạch tượng 壬寅四年宋嘉祐七年,nhâm dần tứ niên tống gia hựu thất niên 春嘉林郡献眸三足龜,xuân gia lâm quận hiến mâu tam túc quy 癸卯五年宋嘉祐八年,quý mão ngũ niên tống gia hựu bát niên 時帝春秋鼎盛行年四十未有嗣命祇候内人阮󱖮求嗣于聖主寺其後倚蘭夫人有娠生皇子乾德是爲仁宗世傳帝禱祝祈嗣未驗因遍遊寺觀車駕所至南女奔走瞻望不暇惟一女󰇼桑倚立蘭草中帝望見召入宫得幸命爲倚蘭夫人欲得男女命󱖮賫香供禱于聖主寺僧教󱖮以投台托化之術󱖮從之事覺斬󱖮于寺門前後人入其處日󱖮原寺在慈廉縣驛社󱖮原在寺門西今存,thời đế xuân thu đỉnh thịnh hành niên tứ thập vị hữu tự mệnh chi hậu nội nhân nguyễn bông cầu tự vu thánh chủ tự kì hậu ỷ lan phu nhân hữu thần sinh hoàng tử càn đức thị vi nhân tông thế truyền đế đảo chúc kì tự vị nghiệm nhân biến du tự quán xa giá sở chí nam nữ bôn tẩu chiêm vọng bất hạ duy nhất nữ thái tang ỷ lập lan thảo trung đế vọng kiến triệu nhập cung đắc hạnh mệnh vi ỷ lan phu nhân dục đắc nam nữ mệnh bông tê hương cung đảo vu thánh chúa tự tăng giáo bông dĩ đầu thai thác hoá chi thuật bông tòng chi sự giác trảm bông vu tự môn tiền hậu nhân nhập kì xứ nhật bông nguyên tự tại từ liêm huyện dịch xã bông nguyên tại tự môn tây kim tồn 望甲辰六年宋英宗曙治平元年,vọng giáp thìn lục niên tống anh tông thự trị bình nguyên niên 春正月遣使如宋,xuân chính nguyệt khiển sứ như tống 夏四月,hạ tứ nguyệt 帝御天慶殿聽訟,đế ngự thiên khánh điện thính tụng 時洞天公主侍側帝指公主謂獄吏曰吾之愛吾子猶吾父母斯民之心,thời động thiên công chúa thị trắc đế chỉ công chúa vị ngục lại viết ngô chi ái ngô tử do ngô phụ mẫu tư dân chi tâm 百姓毋知自󰱆刑憲朕甚憫焉自今以後罪無輕重一從寬宥,bách tính vô tri tự cốt hình hiến trẫm thậm mẫn yên tự kim dĩ hậu tội vô khinh trọng nhất tòng khoan hựu 丙午龍章天嗣元年宋治平三年,bính ngọ long chương thiên tự nguyên niên tống trị bình tam niên 春正月二十五日亥時皇子乾德生,xuân chính nguyệt nhị thập ngũ nhật hợi thì hoàng tử càn đức sinh 後日立爲皇太子改元大赦封其母倚蘭夫人爲宸妃,hậu nhật lập vi hoàng thái tử cải nguyên đại xá phong kì mẫu ỷ lan phu nhân vi thần phi 史臣吳士連曰太子國本不可不早見,sử thần ngô sĩ liên viết thái tử quốc bản bất khả bất tảo kiến 春秋書子同生意有在矣,xuân thu thư tử đồng sinh ý hữu tại hĩ 帝春秋以高幸而皇子生欣,đế xuân thu dĩ cao hạnh nhi hoàng tử sinh hân 喜倍常遽立爲皇太子大赦天下以繋萬民之望宜哉,hỉ bội thường cự lập vi hoàng thái tử đại xá thiên hạ dĩ hệ vạn dân chi vọng nghi tai 秋九月命郎将郭满建㙮僊遊山,thu cửu nguyệt mệnh lang tướng quách mãn kiến tháp tiên du sơn 爪哇商人獻夜光珠還價錢萬鏹,trảo oa thương nhân hiến dạ quang châu hoàn giá tiền vạn cưỡng 丁未二年宋治平四年,đinh mùi nhị niên tống trị bình tứ niên 春二月牛吼哀牢等國獻金銀沉香犀角象牙土宜等物,xuân nhị nguyệt ngưu hống ai lao đẳng quốc hiến kim ngân trầm hương tê giác tượng nha thổ nghi đẳng vật 宋加封帝開府儀同三司尋加南平王,tống gia phong đế khai phủ nghi đồng tam ti tầm gia nam bình vương 以員外郎魏仲和鄧世資爲都護府士師改書家十人爲按獄吏,dĩ viên ngoại lang nguỵ trọng hoà đặng thế tư vi đô hộ phủ sĩ sư cải thư gia thập nhân vi án ngục lại 賜仲和世資每歲俸錢各五十鏹禾一百反魚盐等,tứ trọng hoà thế tư mỗi tuế bổng tiền các ngũ thập cưỡng hoà nhất bách phản ngư diêm đẳng 物獄吏各二十鏹禾一百結以養其廉,vật ngục lại các nhị thập cưỡng hoà nhất bách kết dĩ dưỡng kì liêm 甲申三年二月以後天貺寳象元年宋神宗熙寧元年,giáp thân tam niên nhị nguyệt dĩ hậu thiên huống bảo tượng nguyên niên tống thần tông hi ninh nguyên niên 按清化珉昇平塔記以是年爲武元年也,án thanh hoá mân thăng bình tháp ký dĩ thị niên vi vũ nguyên niên dã 神,thần 春二月皇子明仁王生鈌名仁宗同母弟也,xuân nhị nguyệt hoàng tử minh nhân vương sinh khuyết danh nhân tông đồng mẫu đệ dã 真登州獻白象二因此改元天貺寳象元年,chân đăng châu hiến bạch tượng nhị nhân thử cải nguyên thiên huống bảo tượng nguyên niên 改土磊鄕爲超𩔗鄕以元妃所生地也,cải thổ lỗi hương vi siêu loại hương dĩ nguyên phi sở sinh địa dã 占城獻白象後再擾邊,chiêm thành hiến bạch tượng hậu tái nhiễu biên 乙酉天貺寳象二年七月以後神武元年宋熙寕二年,ất dậu thiên huống bảo tượng nhị niên thất nguyệt dĩ hậu thần vũ nguyên niên tống hi ninh nhị niên 春二月帝親征占城獲其主制矩及其眾五萬人,xuân nhị nguyệt đế thân chinh chiêm thành hoạch kì chúa chế củ cập kì chúng ngũ vạn nhân 是也帝征占城久不下還至居連州聞元妃相内治民,thị dịch dã đế chinh chiêm thành cửu bất hạ hoàn chí cư liên châu văn nguyên phi tương nội trị dân 心化治境内按堵尊崇𫢋教俗號觀音女曰彼一婦人乃䏻如是我男子何庸再攻克之,tâm hoá trị cảnh nội án đổ tôn sùng phật giáo tục hiệu quan âm nữ viết bỉ nhất phụ nhân nãi năng như thị ngã nam tử hà dung tái công khắc chi 夏六月𤤻師,hạ lục nguyệt ban sư 秋七月帝還自占成獻俘于太廟改元神武元年,thu thất nguyệt đế hoàn tự chiêm thành hiến phu vu thái miếu cải nguyên thần vũ nguyên niên 制矩請以地哩麻令布政三州贖罪,chế củ thỉnh dĩ địa lí ma linh bố chính tam châu thục tội 許之放制矩還國地哩廣南,hứa chi phóng chế củ hoàn quốc địa lí quảng nam 今冬十月丁丑翳夾日,kim đông thập nguyệt đinh sửu ế giáp nhật 庚戌神武二年宋熙寕三年,canh tuất thần vũ nhị niên tống hi ninh tam niên 春造紫宸殿,xuân tạo tử thần điện 夏四月旱發厙粟錢帛賑貧民,hạ tứ nguyệt hạn phát khố túc tiền bạch chẩn bần dân 秋八月脩文廟塑孔子周公及四配像畵七十二賢像四時享祀,thu bát nguyệt tu văn miếu tố khổng tử chu công cập tứ phối tượng hoạ thất thập nhị hiền tượng tứ thời hưởng tự 皇太臨學焉,hoàng thái tử lâm học yên 辛亥三年宋熙寕四年,tân hợi tam niên tống hi ninh tứ niên 春正月帝書𫢋字碑長丈有六尺留于僊遊寺,xuân chính nguyệt đế thư phật tự bi trường trượng hữu lục xích lưu vu tiên du tự 自春至夏不雨,tự xuân chí hạ bất vũ 占城來貢,chiêm thành lai cống 定贖罪錢有差,định thục tội tiền hữu sai 東十二月帝不豫,đông thập nhị nguyệt đế bất dự 詔有司誤入官職都左右廊者杖八十,chiếu hữu ti ngộ nhập quan chức đô tả hữu lang giả trượng bát thập 壬子四年正月元年,nhâm tí tứ niên chính nguyệt nguyên niên 以後仁宋太寕宋熙寕五年,dĩ hậu nhân tông thái ninh tống hi ninh ngũ niên 春正月庚寅帝崩于會僊殿,xuân chính nguyệt canh dần đế băng vu hội tiên điện 上尊號曰應天崇仁至道威慶龍祥明文睿武孝德聖神皇帝廟號聖宗,thượng tôn hiệu viết ứng thiên sùng nhân chí đạo uy khánh long tường minh văn duệ vũ hiếu đức thánh thần hoàng đế miếu hiệu thánh tông 史臣吳士連曰恤刑仁民王正之所先,sử thần ngô sĩ liên viết tuất hình nhân dân vương chính chi sở tiên 聖宗慮夫囹圄囚人或有無辜因飢寒而至死也則發,thánh tông lự phu linh ngữ tù nhân hoặc hữu vô cô nhân cơ hàn nhi chí tử dã tắc phát 級衾席飲食使養其生慮夫刑獄官吏或有家貧因鬻而受賂也則增級俸錢食物使富其家,cấp khâm tịch ẩm thực sử dưỡng kì sinh lự phu hình ngục quan lại hoặc hữu gia bần nhân chúc nhi thụ lộ dã tắc tăng cấp bổng tiền thực vật sử phú kì gia 慮民之乏食也則下勸農之詔遭歲之大旱也則出賑貧之令始終一心皆出於誠,lự dân chi phạp thực dã tắc hạ khuyến nông chi chiếu tao tuế chi đại hạn dã tắc xuất chẩn bần chi lệnh thuỷ chung nhất tâm giai xuất ư thành 况又崇道𭓇明制度文事駸駸乎内󰁮矣南平占北伐宋武威赫赫乎外揚矣,huống hựu sùng đạo học minh chế độ văn sự xâm xâm hồ nội cử hĩ nam bình chiêm bắc phạt tống vũ uy hách hách hồ ngoại dương hĩ 雖他小有過舉亦不失爲賢君,tuy tha tiểu hữu quá cử diệc bất thất vi hiền quân 或曰仁柔有餘剛斷不足愚未見其然也,hoặc viết nhân nhu hữu dư cương đoạn bất túc ngu vị kiến kì nhiên dã 皇太子乾德即位于柩前改元太寕元年,hoàng thái tử càn đức tức vị vu cữu tiền cải nguyên thái ninh nguyên niên 時方七歲尊生母倚蘭元妃爲皇太妃嫡母上陽太后,thời phương thất tuế tôn sinh mẫu ỷ lan nguyên phi vi hoàng thái phi đích mẫu thượng dương thái hậu 氏爲皇太后垂簾同聽政太師李道成夾輔之,dương thị vi hoàng thái hậu thuỳ liêm đồng thính chính thái sư lí đạo thành giáp phụ chi 夏四月八日帝視浴佛,hạ tứ nguyệt bát nhật đế thị dục phật 初御天安殿視朝,sơ ngự thiên an điện thị triều 赦都護府囚,xá đô hộ phủ tù 仁宗皇帝諱乾德聖宗長子也其母灵仁太后以龍章天嗣元年丙午正月二十五日誕生後日立爲皇太子聖宗崩遂即皇帝位在位五十六年壽六十三歲崩于永光殿神武睿智帝日角龍顔手垂過膝明哲仁大畏小懷神助人應通音律製樂𰙔俗臻富庶身𦤶太平爲李朝之盛主惜其慕浮屠好祥瑞爲盛德之累耳癸丑太寕二年宋熙寕六年,nhân tông hoàng đế huý càn đức thánh tông trưởng tử dã kì mẫu linh nhân thái hậu dĩ long chương thiên tự nguyên niên bính ngọ chính nguyệt nhị thập ngũ nhật đản sinh hậu nhật lập vi hoàng thái tử thánh tông băng toại tức hoàng đế vị tại vị ngũ thập lục niên thọ lục thập tam tuế băng vu vĩnh quang điện thần vũ duệ trí đế nhật giác long nhan thủ thuỳ quá tất minh triết nhân đại uý tiểu hoài thần trợ nhân ứng thông âm luật chế nhạc ca tục trăn phú thứ thân trí thái bình vi lí triều chi thịnh chúa tích kì mộ phù đồ hiếu tường thuỵ vi thịnh đức chi luỵ nhĩ quý sửu thái ninh nhị niên tống hi ninh lục niên 時滛雨迎法雲佛赴京祈晴,thời dâm vũ nghênh pháp vân phật phó kinh kì tình 祀傘圓山神,tự tản viên sơn thần 幽皇太后楊氏尊皇太妃爲靈,u hoàng thái hậu dương thị tôn hoàng thái phi vi linh 仁皇太后,nhân hoàng thái hậu 靈仁性嫉妬以生母不得預政因訴于帝曰老母劬勞以有今日而今富貴他人是居將置老母於何地,linh nhân tính tật đố dĩ sinh mẫu bất đắc dự chính nhân tố vu đế viết lão mẫu cù lao dĩ hữu kim nhật nhi kim phú quý tha nhân thị cư tương trí lão mẫu ư hà địa 帝乃幽楊太后及侍女七十六人于上陽宫逼令殉于聖宗陵,đế nãi u dương thái hậu cập thị nữ thất thập lục nhân vu thượng dương cung bức lệnh tuẫn vu thánh tông lăng 史神吳士連曰仁宗仁孝靈仁崇佛何至殺嫡后虐無辜殘忍若是哉盖嫉妬婦人之情况又生母不得預政,sử thần ngô sĩ liên viết nhân tông nhân hiếu linh nhân sùng phật hà chí sát đích hậu ngược vô cô tàn nhẫn nhược thị tai cái tật đố phụ nhân chi tình huống hựu sinh mẫu bất đắc dự chính 靈仁雖賢𡸈䏻忍耐得故訴于帝,linh nhân tuy hiền khởi năng nhẫn nại đắc thử cố tố vu đế 帝時幼冲惟以順母心爲悅而不知其過之大也,đế thời ấu xung duy dĩ thuận mẫu tâm vi duyệt nhi bất tri kì quá chi đại dã 太師李道成之出鎮于外安知不因言,thái sư lí đạo thành chi xuất trấn vu ngoại an tri bất nhân ngôn 此耶,thử da 宋封帝爲交趾郡王,tống phong đế vi giao chỉ quận vương 太師李道成以左諫議大夫出知乂安州,thái sư lí đạo thành dĩ tả gián nghị đại phu xuất tri nghệ an châu 道成於本州王聖廟内立地藏院中安佛像及聖宗位號晨昏奉事焉,đạo thành ư bản châu vương thánh miếu nội lập địa tạng viện trung an phật tượng cập thánh tông vị hiệu thần hôn phụng sự yên 史臣吳士連曰道成同姓大臣方居聖宗䘮因事出鎮于外其感念先帝盖真情也因托𫢋以事帝特一時所爲之事者爾,sử thần ngô sĩ liên viết đạo thành đồng tính đại thần phương cư thánh tông tang nhân sự xuất trấn vu ngoại kì cảm niệm tiên đế cái chân tình dã nhân thác phật dĩ sự đế đặc nhất thời sở vi chi sự giả nhĩ 後之鎮乂安者遂以爲奉事聖宗之所終李朝之世莫以爲非,hậu chi trấn nghệ an giả toại dĩ vi phụng sự thánh tông chi sở chung lí triều chi thế mạc dĩ vi phi 夫君不祭於臣僕父不祭於支庶况又與夷爲侣,phù quân bất tế ư thần bộc phụ bất tế ư chi thứ huống hựu dữ di vi lữ 哉,tai 盖李朝崇佛之過也,cái lí triều sùng phật chi quá dã 甲寅三年宋熙寕七年,giáp dần tam niên tống hi ninh thất niên 春有白雀集于禁庭,xuân hữu bạch tước tập vu cấm đình 占城復擾邊,chiêm thành phục nhiễu biên 以李道成爲太傅平章軍國重事,dĩ lí đạo thành vi thái phó bình chương quân quốc trọng sự 詔功臣年八十者皆賜几杖入朝,chiếu công thần niên bát thập giả giai tứ kỷ trượng nhập triều 乙卯四年宋熙寕八年,ất mão tứ niên tống hi ninh bát niên 春二月詔選明經博𭓇及試儒𭓇三場,xuân nhị nguyệt chiếu tuyển minh kinh bác học cập thí nho học tam trường 黎文盛中選進侍帝𭓇,lê văn thịnh trúng tuyển tiến thị đế học 宋王安石秉政上言以爲我國爲占城所破,tống vương an thạch bỉnh chính thượng ngôn dĩ vi ngã quốc vi chiêm thành sở phá 餘眾不满萬人可計取之,dư chúng bất mãn vạn nhân khả kế thủ chi 宋命沈起劉彛知桂州漸起蠻峒兵繕舟船習水戦禁州縣不與我國貿易,tống mệnh thẩm khởi lưu di tri quế châu tiềm khởi man động binh thiện chu thuyền tập thuỷ chiến cấm châu huyện bất dữ ngã quốc mậu dịch 帝知之命李常傑,đế tri chi mệnh lí thường kiệt 宗亶領兵十餘萬擊之,tông đản lĩnh binh thập dư vạn kích chi 水步並進,thuỷ bộ tịnh tiến 常傑陷欽廉等州亶圍邕州宋廣西都監張守節將兵來救,thường kiệt hãm khâm liêm đẳng châu đản vi ung châu tống quảng tây đô giám trương thủ tiết tương binh lai cứu 常傑迎擊於崑崙關今明廣西大南寕府是破之斬守節于陣,thường kiệt nghênh kích ư côn lôn quan kim minh quảng tây đại nam ninh phủ thị phá chi trảm thủ tiết vu trận 知邕州蘇緘固守不下,tri ung châu tô giám cố thủ bất hạ 我軍攻之四十餘日囊土傳城而登城,ngã quân công chi tứ thập dư nhật nang thổ truyền thành nhi đăng thành 遂陷,toại hãm 緘令其家属三十六人先死藏屍於坎中縱火自焚死,giám lệnh kì gia thuộc tam thập lục nhân tiên tử tàng thi ư khảm trung túng hoả tự phần tử 城中感緘恩義無一人降者盡屠五萬八千餘人并欽廉州死亡者幾十餘萬人,thành trung cảm giám ân nghĩa vô nhất nhân hàng giả tận đồ ngũ vạn bát thiên dư nhân tịnh khâm liêm châu tử vong giả kỷ thập dư vạn nhân 常傑等俘虜三州人而還,thường kiệt đẳng phù lỗ tam châu nhân nhi hoàn 宋帝贈緘奉國軍節度使諡忠勇賜京城甲第一區上田十頃官其親,tống đế tặng giám phụng quốc quân tiết độ sứ thuỵ trung dũng tứ kinh thành giáp đệ nhất khu thượng điền thập khoảnh quan kì thân 族七人以其子元爲閤門祗候,tộc thất nhân dĩ kì tử nguyên vi cáp môn chi hậu 史臣吳士連曰宋諡蘇緘以忠勇亦足以彰李常傑之忠勇也𡸈可以夙沙例視之哉秋八月庚寅朔日食,sử thần ngô sĩ liên viết tống thuỵ tô giám dĩ trung dũng diệc túc dĩ chương lí thường kiệt chi trung dũng dã khởi khả dĩ túc sa lệ thị chi tai thu bát nguyệt canh dần sóc nhật thực 命李常傑總諸軍伐占城不克,mệnh lí thường kiệt tổng chư quân phạt chiêm thành bất khắc 常傑乃畫布政地哩麻令三州山水刑势爲圖而還,thường kiệt nãi hoạ bố chính địa lí ma linh tam châu sơn thuỷ hình thế vi đồ nhi hoàn 改地哩爲臨平州麻令爲明令州招民居之,cải địa lí vi lâm bình châu ma linh vi minh linh châu chiêu dân cư chi 拜常傑爲太尉,bái thường kiệt vi thái uý 丙辰五年四月元年以後英武昭勝宋熙寕九年,bính thìn ngũ niên tứ nguyệt nguyên niên dĩ hậu anh vũ chiêu thắng tống hi ninh cửu niên 春三月宋令廣南宣撫郭逵爲招討使趙卨副之總九將軍合占城,xuân tam nguyệt tống lệnh quảng nam tuyên phủ quách quỳ vi chiêu thảo sứ triệu tiết phó chi tổng cửu tướng quân hợp chiêm thành 真臘來侵,chân lạp lai xâm 帝命李常傑領兵逆擊至銣月江大破之,đế mệnh lí thường kiệt lĩnh binh nghịch kích chí như nguyệt giang đại phá chi 宋兵死者千餘人,tống binh tử giả thiên dư nhân 郭逵退復取我廣原州,quách quỳ thoái phục thủ ngã quảng nguyên châu 世傳常傑沿江築柵固守一夜軍士忽於張將軍祠中聞髙聲曰南國山河南帝居截然分定在天書,thế truyền thường kiệt duyên giang trúc sách cố thủ nhất dạ quân sĩ hốt ư trương tướng quân từ trung văn cao thanh viết nam quốc sơn hà nam đế cư tiệt nhiên phận định tại thiên thư 如何逆虜來侵犯汝等行看取敗虚既而果然張將軍兄弟二人兄名呌弟名喝皆趙越王之名將越王爲李南帝所敗而失國南帝召而官之二人曰忠臣不事害主之君乃迯匿于扶龍山南帝屢召不應令日󰱟得首級重賞千金二人皆飲毒卒吳南晋討西龍州李暉賊軍次扶蘭口󰧵見二人從助王師云千帝憐其忠臣不二補灘河龍君副巡武諒二江之曼原巡江都副使賊平吳南晋封兄爲大當江都護國神王祠于如月江口弟爲小當江都護國神王祠于南軍江口即其祠也,như hà nghịch lỗ lai xâm phạm nhữ đẳng hành khan thủ bại hư ký nhi quả nhiên trương tướng quân huynh đệ nhị nhân huynh danh khiếu đệ danh hát giai triệu việt vương chi danh tướng việt vương vi lí nam đế sở bại nhi thất quốc nam đế triệu nhi quan chi nhị nhân viết trung thần bất sự hại chủ chi quân nãi đào nặc vu phù long sơn nam đế lũ triệu bất ứng lệnh nhật cấu đắc thủ cấp trọng thưởng thiên kim nhị nhân giai ẩm độc tốt ngô nam tấn thảo tây long châu lí huy tặc quân thứ phù lan khẩu mộng kiến nhị nhân tòng trợ vương sư vân thiên đế lân kì trung thần bất nhị bổ than hà long quân phó tuần vũ lạng nhị giang chi mạn nguyên tuần 擢賢良有文武才者命𬋩軍民,trạc hiền lương hữu văn vũ tài giả mệnh quản quân dân 選文職官員識字者入國子監,tuyển văn chức quan viên thức tự giả nhập quốc tử giám 丁巳英武昭勝二年宋熙寕二年,đinh tị anh vũ chiêu thắng nhị niên tống hi ninh nhị niên 春設仁王會于天安殿,xuân thiết nhân vương hội vu thiên an điện 二月試吏員以書筭刑律,nhị nguyệt thí lại viên dĩ thư toán hình luật 三月又大舉伐宋欽廉州聲言宋行青苗役法殘害中國民興師問之欲相救也,tam nguyệt hựu đại cử phạt tống khâm liêm châu thanh ngôn tống hành thanh miêu dịch pháp tàn hại trung quốc dân hưng sư vấn chi dục tương cứu dã 冬十二月宋趙卨來侵不克乃還,đông thập nhị nguyệt tống triệu tiết lai xâm bất khắc nãi hoàn 戊午三年宋元豊元年,mậu ngọ tam niên tống nguyên phong nguyên niên 〇正月修治大羅城,xuân chính nguyệt tu trị đại la thành 遣陶宗元遺馴象五于宋請還廣原蘇荗等州及所掠人,khiển đào tông nguyên di thuần tượng ngũ vu tống thỉnh hoàn quảng nguyên tô mậu đẳng châu cập sở lược nhân 民,dân 己未四年宋元豊二年,kỉ mùi tứ niên tống nguyên phong nhị niên 諒州献白象,lạng châu hiến bạch tượng 雨雹,vũ bạo 大熟,đại thục 宋以順州歸我即廣元宋改順州,tống dĩ thuận châu quy ngã tức quảng nguyên tống cải thuận châu 庚申五年宋元豊三年,canh thân ngũ niên tống nguyên phong tam niên 春二月鑄洪鐘于延祐寺,xuân nhị nguyệt chú hồng chung vu diên hựu tự 鐘成撞之不鳴以其成噐不可銷毀乃廢置于寺之龜田,chung thành chàng chi bất minh dĩ kì thành khí bất khả tiêu huỷ nãi phế trí vu tự chi quy điền 其田畢濕多産龜寺人爲之龜田鍾秋八月甘露降帝觀兢舟,kì điền tất thấp đa sản quy tự nhân vị chi quy điền chung thu bát nguyệt cam lộ giáng đế quan cạnh chu 辛酉六年宋元豊四年,tân dậu lục niên tống nguyên phong tứ niên 春日有重光,xuân nhật hữu trùng quang 歸所獲邕欽廉三州人兵于宋以廣原等州還我故也,quy sở hoạch ung khâm liêm tam châu nhân binh vu tống dĩ quảng nguyên đẳng châu hoàn ngã cố dã 冬十月太,đông thập nguyệt thái 師李道成卒,sư lí đạo thành tốt 壬戌七年宋元豊五年,nhâm tuất thất niên tống nguyên phong ngũ niên 春以欽聖公主嫁渭龍州牧何彛慶,xuân dĩ khâm thánh công chúa giá vị long châu mục hà di khánh 癸亥八年宋元豊六年,quý hợi bát niên tống nguyên phong lục niên 春帝親閲黃男定爲三等,xuân đế thân duyệt hoàng nam định vi tam đẳng 黃龍飛自紫宸殿至會龍殿,hoàng long phi tự tử thần điện chí hội long điện 甲子九年宋元豊七年,giáp tí cửu niên tống nguyên phong thất niên 夏六月遣兵部侍郎黎文盛如永平寨與宋議疆事,hạ lục nguyệt khiển binh bộ thị lang lê văn thịnh như vĩnh bình trại dữ tống nghị cương sự 詔天夏造瓦盖屋,chiếu thiên hạ tạo ngoã cái ốc 定邊界,định biên giới 宋以六縣三洞還我,tống dĩ lục huyện tam động hoàn ngã 宋人有詩云因貪交趾象却失廣原金,tống nhân hữu thi vân nhân tham giao chỉ tượng khước thất quảng nguyên kim 乙丑廣祐元年宋元豊八年,ất sửu quảng hựu nguyên niên tống nguyên phong bát niên 以黎文盛爲太師,dĩ lê văn thịnh vi thái sư 時天下無事皇后遍遊山川意欲𦥷建寺㙮,thời thiên hạ vô sự hoàng hậu biến du sơn xuyên ý dục hưng kiến tự tháp 丙寅二年宋哲宗煦元祐元年,bính dần nhị niên tống triết tông hú nguyên hựu nguyên niên 春阮遠献六足龜背上有圖書,xuân nguyễn viễn hiến lục túc quy bội thượng hữu đồ thư 秋八月試天下有文𭓇者充翰林院官莫顯績中選除翰林𭓇士,thu bát nguyệt thí thiên hạ hữu văn học giả sung hàn lâm viện quan mạc hiển tích trúng tuyển trừ hàn lâm học sĩ 造大覧山寺,tạo đại lãm sơn tự 丁卯二年宋元祐二年,đinh mão nhị niên tống nguyên hựu nhị niên 春三月造秘書閣,xuân tam nguyệt tạo bí thư các 宋封帝爲南平王,tống phong đế vi nam bình vương 冬十月帝幸覧山寺,đông thập nguyệt đế hạnh lãm sơn tự 夜宴群臣親製覧山夜宴詩二章,dạ yến quần thần thân chế lãm sơn dạ yến thi nhị chương 戊辰四年宋元祐三年,mậu thìn tứ niên tống nguyên hựu tam niên 春正月封僧枯頭爲國師或云揚之,xuân chính nguyệt phong tăng khô đầu vi quốc sư hoặc vân dương chi 節鉞與宰臣並立殿上處斷天下事務詞訟未必有也盖以是時仁宗崇𫢋封爲國師詢以國事如黎大行之於吳匡越爾,tiết việt dữ tể thần tịnh lập điện thượng xử đoán thiên hạ sự vụ từ tụng vị tất hữu dã cái dĩ thị thời nhân tông sùng phật phong vi quốc sư tuân dĩ quốc sự như lê đại hành chi ư ngô khuông việt nhĩ 置十火書家,trí thập hoả thư gia 定天下寺爲大中小名藍以文官貴職兼提舉,định thiên hạ tự vi đại trung tiểu danh lam dĩ văn quan quý chức kiêm đề cử 時寺有田奴庫物故也,thời tự hữu điền nô khố vật cố dã 冬十月作覧山寺㙮,đông thập nguyệt tác lãm sơn tự tháp 己巳五年宋元祐四年,kỉ tị ngũ niên tống nguyên hựu tứ niên 春三月定文武及從官雜流等職,xuân tam nguyệt định văn vũ cập tòng quan tạp lưu đẳng chức 宋兵入石犀州,tống binh nhập thạch tê châu 浚冷涇川,tuấn lãnh kinh xuyên 庚午六年宋元祐五年,canh ngọ lục niên tống nguyên hựu ngũ niên 造合歡宫,tạo hợp hoan cung 辛未七年宋元祐六年,tân mùi thất niên tống nguyên hựu lục niên 春帝幸諒山觀捕象,xuân đế hạnh lạng sơn quan bổ tượng 冬十一月以何於爲少尉知殿前諸軍事,đông thập nhất nguyệt dĩ hà ư vi thiếu uý tri điện tiền chư quân sự 黎全義献五,lê toàn nghĩa hiến ngũ 色龜,sắc quy 壬申八年八年,nhâm thân bát niên bát niên 月以侯會豊元宋元祐七年,nguyệt dĩ hậu hội phong nguyên tống nguyên hựu thất niên 秋八月改元會豊元年,thu bát nguyệt cải nguyên hội phong nguyên niên 大熟,đại thục 定田籍徵租每畝三升級軍糧,định điền tịch trưng tô mỗi mẫu tam thăng cấp quân lương 癸酉會豊二年宋元祐八年,quý dậu hội phong nhị niên tống nguyên hựu bát niên 優鉢曇花開,ưu bát đàm hoa khai 甲戌三年宋紹聖元年,giáp tuất tam niên tống thiệu thánh nguyên niên 春正月遣翰林𭓇士莫顯績使占城責歲貢禮,xuân chính nguyệt khiển hàn lâm học sĩ mạc hiển tích sứ chiêm thành trách tuế cống lễ 夏四月覧山寺㙮成,hạ tứ nguyệt lãm sơn tự tháp thành 乙亥四年宋紹聖二年,ất hợi tứ niên tống thiệu thánh nhị niên 春諸王入朝,xuân chư vương nhập triều 夏六月大旱放囚减免賍税,hạ lục nguyệt đại hạn phóng tù giảm miễn tang thuế 雨,vũ 丙子五年宋紹聖三年,bính tí ngũ niên tống thiệu thánh tam niên 春三月黎文盛謀反免死洮江,xuân tam nguyệt lê văn thịnh mưu phản miễn tử thao giang 安置,an trí 時帝幸霪潭御小舟觀魚,thời đế hạnh dâm đàm ngự tiểu chu quan ngư 忽有霧起冥靄中聞有船來橹聲戞戞帝以戈投之,hốt hữu vụ khởi minh ái trung văn hữu thuyền lai lỗ thanh kiết kiết đế dĩ qua đầu chi 須曳霧散船中有虎眾惧變色曰事逼矣,tu duệ vụ tan thuyền trung hữu hổ chúng cụ biến sắc viết sự bức hĩ 漁人穆慎以綱霰之覆虎上乃太師黎文盛,ngư nhân mục thận dĩ cương tán chi phú hổ thượng nãi thái sư lê văn thịnh 帝以大臣有裨賛功不忍殺流洮江之寨頭,đế dĩ đại thần hữu tì tán công bất nhẫn sát lưu thao giang chi trại đầu 賞穆慎官職財物賜西湖之地爲食邑,thưởng mục thận quan chức tài vật tứ tây hồ chi địa vi thực ấp 先是文盛有大里國奴䏻奇術故託此欲行簒弑也,tiên thị văn thịnh hữu đại lí quốc nô năng kì thuật cố thác thử dục hành soán thí dã 史臣吳士連曰人臣篡弑而免罪失刑政矣盖帝崇佛之過也,sử thần ngô sĩ liên viết nhân thần soán thí nhi miễn tội thất hình chính hĩ cái đế sùng phật chi quá dã 丁丑六年宋紹聖四年,đinh sửu lục niên tống thiệu thánh tứ niên 春正月詔檢定諸例倣依故典,xuân chính nguyệt chiếu kiểm định chư lệ phỏng y cố điển 秋八月星晝見,thu bát nguyệt tinh trú hiện 時天下豊登太后多興造佛寺,thời thiên hạ phong đăng thái hậu đa hưng tạo phật tự 戊寅七年宋元符元年,mậu dần thất niên tống nguyên phù nguyên niên 秋八月地震,thu bát nguyệt địa chấn 彗星見,tuệ tinh hiện 己卯八年宋元符二年,kỉ mão bát niên tống nguyên phù nhị niên 神龍降于梅,thần long giáng vu mai 庚辰九年宋元符三年,canh thìn cửu niên tống nguyên phù tam niên 冬十二月大疫,đông thập nhị nguyệt đại dịch 辛巳龍符元年宋徽宗佶建中靖國元年,tân tị long phù nguyên niên tống huy tông cát kiến trung tịnh quốc nguyên niên 春正月改元以太尉李常傑兼内侍判首都押衙行殿内外都知事,xuân chính nguyệt cải nguyên dĩ thái uý lí thường kiệt kiêm nội thị phán thủ đô áp nha hành điện nội ngoại đô tri sự 修延祐寺,tu diên hựu tự 壬午二年宋崇寧元年,nhâm ngọ nhị niên tống sùng ninh nguyên niên 春正月立春日瑞雪降,xuân chính nguyệt lập xuân nhật thuỵ tuyết giáng 二月,nhị nguyệt 大水,đại thuỷ 命皇后妃嬪齋戒設醮祈嗣,mệnh hoàng hậu phi tần trai giới thiết tiếu kì tự 癸未三年宋崇寧二年,quý mùi tam niên tống sùng ninh nhị niên 春太后發内府錢贖貧家女之典命者嫁𩹌夫,xuân thái hậu phát nội phủ tiền thục bần gia nữ chi điển mệnh giả giá quan phu 史臣吳士連曰女貧而至於雇賃男貧而至於無妻天下之窮民也,sử thần ngô sĩ liên viết nữ bần nhi chí ư cố nhẫm nam bần nhi chí ư vô thê thiên hạ chi cùng dân dã 太后爲之造命亦仁政之所施也,thái hậu vi chi tạo mệnh diệc nhân chính chi sở thí dã 冬,đông 十月演州人李覺謀反,thập nguyệt diễn châu nhân lí giác mưu phản 初覺學得其術䏻變木爲人招集亡賴據本州築城作亂,sơ giác học đắc kì thuật năng biến thảo mộc vi nhân chiêu tập vong lại cứ bản châu trúc thành tác loạn 事聞命李常傑等討之,sự văn mệnh lí thường kiệt đẳng thảo chi 𮗓敗出亡占城餘黨悉平,giác bại xuất vong chiêm thành dư đảng tất bình 占城寇,chiêm thành khấu 邊,biên 甲申四年宋崇寕三年,giáp thân tứ niên tống sùng ninh tam niên 春二月命李常傑伐占城,xuân nhị nguyệt mệnh lí thường kiệt phạt chiêm thành 初李𮗓亡占城言中國虚實,sơ lí giác vong chiêm thành ngôn trung quốc hư thực 占城主制麻那因之入寇復取制矩所献地哩等三州,chiêm thành chủ chế ma na nhân chi nhập khấu phục thủ chế củ sở hiến địa lí đẳng tam châu 至是命李常傑擊破之制麻那復納其地,chí thị mệnh lí thường kiệt kích phá chi chế ma na phục nạp kì địa 三月復定禁衞兵號,tam nguyệt phục định cấm vệ binh hiệu 乙酉五年宋崇寕四年,ất dậu ngũ niên tống sùng ninh tứ niên 春祠髙禖,xuân từ cao môi 夏六月太尉李常傑卒贈入内殿都知檢校太尉平章軍國重事越國公食邑萬户以弟李常憲繼封候爵,hạ lục nguyệt thái uý lí thường kiệt tốt tặng nhập nội điện đô tri kiểm hiệu thái uý bình chương quân quốc trọng sự việt quốc công thực ấp vạn hộ dĩ đệ lí thường hiến kế phong hầu tước 常傑升龍太和坊人世襲簮笏多謀畧有將才少以姿貌揚逸充皇門祇候侍太宗累迁内侍省都知聖宗拜太保授節,thường kiệt thăng long thái hoà phường nhân thế tập trâm hốt đa mưu lược hữu tướng tài thiểu dĩ tư mạo dương dật sung hoàng môn chi hậu thị thái tông luỹ thiên nội thị sảnh đô tri thánh tông bái thái bảo thụ tiết 鉞經訪清化乂安吏民及親征占城以爲前鋒將得獲占主制矩以公拜輔國太傅遙授諸鎮節度同中書門下上柱國天子義弟輔國上将軍開國公復以公拜太尉卒,việt kinh phỏng thanh hoá nghệ an lại dân cập thân chinh chiêm thành dĩ vi tiền phong tướng đắc hoạch chiêm chủ chế củ dĩ công bái phụ quốc thái phó dao thụ chư trấn tiết độ đồng trung thư môn hạ thượng trụ quốc thiên tử nghĩa đệ phụ quốc thượng tướng quân khai quốc công phục dĩ công bái thái uý tốt 秋九月作白薨㙮於延祐寺二作石薨㙮於覧山寺三,thu cửu nguyệt tác bạch hoăng tháp ư diên hựu tự nhị tác thạch hoăng tháp ư lãm sơn tự tam 時帝重修延祐寺增於舊貫浚蓮花臺池名曰靈沼池,thời đế trùng tu diên hựu tự tăng ư cựu quán tuấn liên hoa đài trì danh viết linh chiểu trì 池之外繚以畫廊廊之外又疏碧池並架𢒎橋以通之,trì chi ngoại liêu dĩ hoạ lang lang chi ngoại hựu sơ bích trì tịnh giá bưu kiều dĩ thông chi 庭前立寳㙮,đình tiền lập bảo tháp 以月之朔望及夏之四月八日車駕臨幸設祈祚之儀陳浴佛之式歲以爲常,dĩ nguyệt chi sóc vọng cập hạ chi tứ nguyệt bát nhật xa giá lâm hạnh thiết kì tộ chi nghi trần dục phật chi thức tuế dĩ vi thường 丙戌六年宋崇寕五年,bính tuất lục niên tống sùng ninh ngũ niên 春正月彗星見西方長竟天,xuân chính nguyệt tuệ tinh hiện tây phương trường cánh thiên 太白晝見,thái bạch trú hiện 赦除逆黨人,xá trừ nghịch đảng nhân 丁亥七年宋大觀元年,đinh hợi thất niên tống đại quan nguyên niên 夏地震,hạ địa chấn 戊子八年宋大觀二年,mậu tí bát niên tống đại quan nhị niên 春二月築堤于機舍坊,xuân nhị nguyệt trúc đê vu cơ xá phường 夏月不雨,hạ nguyệt bất vũ 己丑九年宋大觀三年,kỉ sửu cửu niên tống đại quan tam niên 春築洞靈臺,xuân trúc động linh đài 秋逆人蘇厚杜崇謀反伏誅,thu nghịch nhân tô hậu đỗ sùng mưu phản phục tru 庚寅會祥大慶元年宋大觀四年,canh dần hội tường đại khánh nguyên niên tống đại quan tứ niên 春有婦人献鳯雛具五色九苞,xuân hữu phụ nhân hiến phượng sồ cụ ngũ sắc cửu bào 徐文通献白虎白馬生距檳榔一本十一莖,từ văn thông hiến bạch hổ bạch mã sinh cự tân lang nhất bản thập nhất kinh 秋八月占城献白象,thu bát nguyệt chiêm thành hiến bạch tượng 辛卯二年宋政和元年,tân mão nhị niên tống chính hoà nguyên niên 春清化府献檳榔一本九莖,xuân thanh hoá phủ hiến tân lang nhất bản cửu kinh 秋大熟,thu đại thục 日重輸,nhật trùng thâu 壬辰三年宋正和二年,nhâm thìn tam niên tống chính hoà nhị niên 春甘露降,xuân cam lộ giáng 占城献白象,chiêm thành hiến bạch tượng 時帝春秋以高無嗣詔擇宗室子立爲嗣帝弟崇賢侯鈌名亦未有嗣,thời đế xuân thu dĩ cao vô tự chiếu trạch tông thất tử lập vi tự đế đệ sùng hiền hầu khuyết danh diệc vị hữu tự 適石七山僧徐道幸至侯家與語祈嗣事,thích thạch thất sơn tăng từ đạo hạnh chí hầu gia dữ ngữ kì tự sự 道行曰他日夫人臨誕時必先相吿盖爲之祈于山神也,đạo hạnh viết tha nhật phu nhân lâm đản thời tất tiên tương cáo cái vi chi kì vu sơn thần dã 後三年夫人因而有娠生男陽煥,hậu tam niên phu nhân nhân nhi hữu thần sinh nam dương hoán 癸巳四年宋正和三年,quý tị tứ niên tống chính hoà tam niên 夏六月真登州牧夫人公主李氏薨,hạ lục nguyệt chân đăng châu mục phu nhân công chúa lí thị hoăng 夫人名玉橋奉乾王長子聖宗鞠于宫中及長封公主適真䔲州牧黎氏卒自誓孀居出家爲尼至是薨年七十有三神宗尊爲尼師,phu nhân danh ngọc kiều phụng càn vương trưởng tử thánh tông cúc vu cung trung cập trưởng phong công chúa thích chân đăng châu mục lê thị tốt tự thệ sương cư xuất gia vi ni chí thị hoăng niên thất thập hữu tam thần tông tôn vi ni sư 甲午五年宋政和四年,giáp ngọ ngũ niên tống chính hoà tứ niên 春瑞雪降,xuân thuỵ tuyết giáng 乙未六年宋政和五年,ất mùi lục niên tống chính hoà ngũ niên 春正月封蘭英欽天震寳三皇后三十六宫人,xuân chính nguyệt phong lan anh khâm thiên chấn bảo tam hoàng hậu tam thập lục cung nhân 時帝無寺故多立皇后及宫人設醮以禱之,thời đế vô tự cố đa lập hoàng hậu cập cung nhân thiết tiếu dĩ đảo chi 太后󰱒興佛寺前後該百餘所,thái hậu cách hưng phật tự tiền hậu cai bách dư sở 世傳后追悔上陽及其侍女之非辜多起𫢋寺爲之懺雪,thế truyền hậu truy hối thượng dương cập kì thị nữ chi phi cô đa khởi phật tự vi chi sám tuyết 丙申七年宋政和六年夏六月僧徐道幸尸觧於石室山寺石七縣名即今之寕山縣名𫢋跡山乃徐道行來逰時見山洞中素石有人足跡道行以其足跡印之符合俗傳道幸尸觧,bính thân thất niên tống chính hoà lục niên hạ lục nguyệt tăng từ đạo hạnh thi giải ư thạch thất sơn tự thạch thất huyện danh tức kim chi ninh sơn huyện danh phật tích sơn nãi từ đạo hạnh lai du thời kiến sơn động trung tố thạch hữu nhân túc tích đạo hạnh dĩ kì túc tích ấn chi phù hợp tục truyền đạo hạnh thi giải 先是崇賢侯夫人杜氏懷娠至是產難,tiên thị sùng hiền hầu phu nhân đỗ thị hoài thần chí thị sản nan 侯追念道行前日之言使人馳報,hầu truy niệm đạo hạnh tiền nhật chi ngôn sử nhân trì báo 道行即,đạo hạnh tức 易服澡身入巖中尸觧而逝,dị phục tháo thân nhập nham trung thi giải nhi thệ 夫人尋生得男即陽焕也,phu nhân tầm sinh đắc nam tức dương hoán dã 鄕人以其異納尸󰱼中奉事之,hương nhân dĩ kì dị nạp thi khám trung phụng sự chi 今𫢋跡山是其處也,kim phật tích sơn thị kì xứ dã 每歲春三月七日士女會于寺爲一方勝逰後人訛以爲僧忌日,mỗi tuế xuân tam nguyệt thất nhật sĩ nữ hội vu tự vi nhất phương thắng du hậu nhân ngoa dĩ vi tăng kị nhật 其尸至明求樂年間爲明人所焚鄕人再塑像事之如初今存,kì thi chí minh cầu lạc niên gian vi minh nhân sở phần hương nhân tái tố tượng sự chi như sơ kim tồn 丁酉八年宋政和七年,đinh dậu bát niên tống chính hoà thất niên 春正月延成󰞌鈌名,xuân chính nguyệt diên thành hầu khuyết danh 卒,tốt 詔󰰾藏𨷺戲及開賀執卓仍𭛁御府金銀前帛厚賻之,chiếu bãi tàng câu hí cập khai hạ chấp trác nhưng phát ngự phủ kim ngân tiền bạch hậu phụ chi 是月守太堂人献白鹿,thị nguyệt thú thái đường nhân hiến bạch lộc 甘蔗甲人献玄鹿,cam giá giáp nhân hiến huyền lộc 二月甲明盗殺牛令,nhị nguyệt giáp minh đạo sát ngưu lệnh 皇太后曰此者京城鄕邑人多迯,hoàng thái hậu viết thử giả kinh thành hương ấp nhân đa đào 亡以盗牛爲業百姓窮窘數家共耕一牛,vong dĩ đạo ngưu vi nghiệp bách tính cùng quẫn sổ gia cộng canh nhất ngưu 昨嘗以爲言國家已有禁令,tạc thường dĩ vi ngôn quốc gia dĩ hữu cấm lệnh 今之殺牛有甚徃,kim chi sát ngưu hữu thậm vãng 時帝於是詔諸盗殺牛扙八十徒󰍁甲其妻杖八十徒桑室婦并償其牛鄰家不告者杖八十,thời đế ư thị chiếu chư đạo sát ngưu trượng bát thập đồ khao giáp kì thê trượng bát thập đồ tang thất phụ tịnh thường kì ngưu lân gia bất cáo giả trượng bát thập 三月丙辰帝幸章山慶成萬豊成善寳㙮,tam nguyệt bính thìn đế hạnh chương sơn khánh thành vạn phong thành thiện bảo tháp 有皇龍見,hữu hoàng long hiện 又幸應豊今義興行宫省耕公田,hựu hạnh ứng phong kim nghĩa hưng hành cung tỉnh canh công điền 夏五月員外郎吳紹献夏田禾一莖九穗,hạ ngũ nguyệt viên ngoại lang ngô thiệu hiến hạ điền hoà nhất kinh cửu tuệ 駙馬郎楊景通献白鹿,phò mã lang dương cảnh thông hiến bạch lộc 司農州首領何永禄献赤馬生距,tư nông châu thủ lĩnh hà vĩnh lộc hiến xích mã sinh cự 𮦡音岑,sầm âm sầm 作火頭黎兵曹兒並献白禄,tác hoả đầu lê binh tào nhi tịnh hiến bạch lộc 直邪甲人献白麞,trực tà giáp nhân hiến bạch chương 六月帝幸,lục nguyệt đế hạnh 應豊行宫省耕,ứng phong hành cung tỉnh canh 不雨禱於行宫,bất vũ đảo ư hành cung 皇龍見于洞靈祈禱寳臺,hoàng long hiện vu động linh kì đảo bảo đài 忠義侯鈌名卒,trung nghĩa hầu khuyết danh tốt 秋七月二十五日倚蘭皇太后崩火塟仍以侍女三人殉,thu thất nguyệt nhị thập ngũ nhật ỷ lan hoàng thái hậu băng hoả táng nhưng dĩ thị nữ tam nhân tuẫn 上尊諡曰扶聖靈仁皇太后,thượng tôn thuỵ viết phù thánh linh nhân hoàng thái hậu 史臣吳士連曰火塟佛教也殉塟秦俗也仁宗皆行之或者承太后之遺命歟,sử thần ngô sĩ liên viết hoả táng phật giáo dã tuẫn táng tần tục dã nhân tông giai hành chi hoặc giả thừa thái hậu chi di mệnh dư 秋八月塟靈仁皇太后于天德府壽陵,thu bát nguyệt táng linh nhân hoàng thái hậu vu thiên đức phủ thọ lăng 冬十月帝幸啓瑞行宫省歛,đông thập nguyệt đế hạnh khải thuỵ hành cung tỉnh liễm 是夜月重輪,thị dạ nguyệt trùng luân 求宗室子育于宫中,cầu tông thất tử dục vu cung trung 下詔曰朕臨兆民久無後嗣天下重噐伊,hạ chiếu viết trẫm lâm triệu dân cửu vô hậu tự thiên hạ trọng khí y 誰可傳宜育崇賢成慶成廣成昭成興侯之子擇其善者立之,thuỳ khả truyền nghi dục sùng hiền thành khánh thành quảng thành chiêu thành hưng hầu chi tử trạch kì thiện giả lập chi 時崇賢侯子陽焕年方二歲而聰敏上深愛之遂立爲皇太子,thời sùng hiền hầu tử dương hoán niên phương nhị tuế nhi thông mẫn thượng thâm ái chi toại lập vi hoàng thái tử 占成献金花三朶,chiêm thành hiến kim hoa tam đoá 戊戌九年宋重禾元年,mậu tuất cửu niên tống trùng hoà nguyên niên 春正月詔󰱇民兵皇男,xuân chính nguyệt chiếu tuyển dân binh hoàng nam 二月真臘國使朝見,nhị nguyệt chân lạp quốc sứ triều kiến 設春筵宴禮及慶成七寳㙮,thiết xuân diên yến lễ cập khánh thành thất bảo tháp 會詔有司僃儀仗于靈光殿偕引使觀之,hội chiếu hữu ti bị nghi trượng vu linh quang điện giai dẫn sứ quan chi 三月以大黄男壮勇者充玉階興聖都及御龍兵三百五十人,tam nguyệt dĩ đại hoàng nam tráng dũng giả sung ngọc giai hưng thánh đô cập ngự long binh tam bách ngũ thập nhân 户部左侍郎李秀蠲卒,hộ bộ tả thị lang lí tú quyền tốt 夏五月貶禮部右侍郎黎伯玉爲内人書家,hạ ngũ nguyệt biếm lễ bộ hữu thị lang lê bá ngọc vi nội nhân thư gia 旱祈禱得雨,hạn kì đảo đắc vũ 秋七,thu thất 夏,hạ 月中元節罷執卓以遇靈仁太后盂蘭盆日故也,nguyệt trung nguyên tiết bãi chấp trác dĩ ngộ linh nhân thái hậu vu lan bồn nhật cố dã 占城來貢,chiêm thành lai cống 九月辛巳設慶成勝嚴聖壽寺千佛會使占城使觀之,cửu nguyệt tân tị thiết khánh thành thắng nghiêm thánh thọ tự thiên phật hội sử chiêm thành sứ quan chi 丙戌帝御靈光殿觀覧舟設秋筵宴禮,bính tuất đế ngự linh quang điện quan lãm chu thiết thu diên yến lễ 冬十一月遣員外郎阮伯度李寳臣遺白黒犀二及馴象三于宋,đông thập nhất nguyệt khiển viên ngoại lang nguyễn bá độ lí bảo thần di bạch hắc tê nhị cập thuần tượng tam vu tống 是歲甘露降帝手書天下太平聖躬萬歲八字于碑命工𢹂之,thị tuế cam lộ giáng đế thủ thư thiên hạ thái bình thánh cung vạn tuế bát tự vu bi mệnh công huề chi 禁京城内外諸人家奴僕不得刺墨胷脚如禁軍樣及刺龍文於申上犯者沒官,cấm kinh thành nội ngoại chư nhân gia nô bộc bất đắc thứ mặc hung cước như cấm quân dạng cập thích long văn ư thân thượng phạm giả một quan 己亥十年宋宣和元年,kỉ hợi thập niên tống tuyên hoà nguyên niên 春正月帝幸快場捕白象,xuân chính nguyệt đế hạnh khoái trường bổ bạch tượng 四月都曹潘田献白鹿,tứ nguyệt đô tào phan điền hiến bạch lộc 五月設慶成浄慮寺會,ngũ nguyệt thiết khánh thành tịnh lự tự hội 龍見于京師茶肆,long hiện vu kinh sư trà tứ 秋七月造景興清闌二舟,thu thất nguyệt tạo cảnh hưng thanh lan nhị chu 詔諸軍造戰艦治兵甲欲親征麻沙洞也,chiếu chư quân tạo chiến hạm trị binh giáp dục thân chinh ma sa động dã 八月甲申帝御靈光殿觀競舟,bát nguyệt giáp thân đế ngự linh quang điện quan cạnh chu 設秋筵宴禮,thiết thu diên yến lễ 此後每歲八月競舟設宴以爲常,thử hậu mỗi tuế bát nguyệt cạnh chu thiết yến dĩ vi thường 冬十月閲武捷羽林等六兵曹之壮勇者爲玉階興聖捧日廣成武都火頭其下等爲玉階興聖捧日廣城武都御龍兵,đông thập nguyệt duyệt vũ tiệp vũ lâm đẳng lục binh tào chi tráng dũng giả vi ngọc giai hưng thánh bổng nhật quảng thành vũ đô hoả đầu kì hạ đẳng vi ngọc giai hưng thánh bổng nhật quảng thành vũ đô ngự long binh 會天下軍人盟于龍墀,hội thiên hạ quân nhân minh vu long trì 詔曰朕膺一祖二宗之業奄有蒼生是四海兆姓之民均如赤子𦤶異域懷,chiếu viết trẫm ưng nhất tổ nhị tông chi nghiệp yểm hữu thương sinh thị tứ hải triệu tính chi dân quân như xích tử trí dị vực hoài 仁而欵附殊方慕義以來賔,nhân nhi khoản phụ thù phương mộ nghĩa dĩ lai tấn 且麻沙洞丁生於吾之境土而麻沙洞長世作子之藩臣,thả ma sa động đinh sinh ư ngô chi cảnh thổ nhi ma sa động trưởng thế tác tử chi phiên thần 蠢爾庸酋忽負先臣之約忘其歲貢乃鈌故典之常,xuẩn nhĩ dung tù hốt phụ tiên thần chi ước vong kì tuế cống nãi khuyết cố điển chi thường 朕每思之事非得已其以金日朕自将討之,trẫm mỗi tư chi sự phi đắc dĩ kì dĩ kim nhật trẫm tự tương thảo chi 咨爾将師六軍各盡汝心咸聽朕命,tư nhĩ tướng sư lục quân các tận nhữ tâm hàm thính trẫm mệnh 乃頒噐械授将士帝御景興舟𭛁自千秋步旌旗󰰿日劎㦸攅霜虎賁皷譟士氣百倍,nãi ban khí giới thụ tướng sĩ đế ngự cảnh hưng chu phát tự thiên thu bộ tinh kì tế nhật kiếm kích toàn sương hổ bí cổ táo sĩ khí bách bội 是日黃龍見飛逐舟,thị nhật hoàng long hiện phi trục chu 行次龍水峽成慶侯献六眸龜胷上有王字,hành thứ long thuỷ hiệp khành khánh hầu hiến lục mâu quy hung thượng hữu vương tự 花浪又漲,hoa lãng hựu trướng 帝自将擊麻沙洞破之俘其洞長魏滂等數百人獲金幣牛羊不,đế tự tương kích ma sa động phá chi phu kì động trưởng nguỵ bàng đẳng sổ bách nhân hoạch kim tệ ngưu dương bất 可勝數,khả thắng sổ 命偏将入沿邊諸洞招諭逃亡使各㱕業,mệnh thiên tướng nhập duyên biên chư động chiêu dụ đào vong sử các quy nghiệp 十二月朔㱕自麻沙洞献魏滂于太廟,thập nhị nguyệt sóc quy tự ma sa động hiến nguỵ bàng vu thái miếu 大饗将士頒四錢帛有差,đại hưởng tướng sĩ ban tứ tiền bạch hữu sai 庚子天符睿武元年宋宣和二年,canh tí thiên phù duệ vũ nguyên niên tống tuyên hoà nhị niên 春正月朔群臣上表勸加上尊號仍請改元,xuân chính nguyệt sóc quần thần thượng biểu khuyên gia thượng tôn hiệu nhưng thỉnh cải nguyên 𠃔之,yết chi 二月設廣照燈會,nhị nguyệt thiết quảng chiếu đăng hội 三月真臘國來貢,tam nguyệt chân lạp quốc lai cống 夏六月漆作甲主都鄧安献白雀,hạ lục nguyệt tất tác giáp chủ đô đặng an hiến bạch tước 秋九月皇龍見,thu cửu nguyệt hoàng long hiện 占城來貢,chiêm thành lai cống 大熟,đại thục 冬十月築眾僊臺,đông thập nguyệt trúc chúng tiên đài 十二月以内人書家潘景牟俞都爲内常侍,thập nhị nguyệt dĩ nội nhân thư gia phan cảnh mâu du đô vi nội thường thị 辛丑二年宋宣和三年,tân sửu nhị niên tống tuyên hoà tam niên 春三月僧王愛献檳榔一本七莖,xuân tam nguyệt tăng vương ái hiến tân lang nhất bản thất kinh 太師陳度上言此物不足爲瑞,thái sư trần độ thượng ngôn thử vật bất túc vi thuỵ 罷之,bãi chi 設慶成寳天寺重明殿會,thiết khánh thành bảo thiên tự trùng minh điện hội 夏五月大水溢大興門外,hạ ngũ nguyệt đại thuỷ ải đại hưng môn ngoại 秋七月紫草番人何午献白麞,thu thất nguyệt tử thảo phiên nhân hà ngọ hiến bạch chương 造廣教寺,tạo quảng giáo tự 大蝗,đại hoàng 冬十月復以黎伯玉爲内常侍,đông thập nguyệt phục dĩ lê bá ngọc vi nội thường thị 壬寅三年宋宣和四年,nhâm dần tam niên tống tuyên hoà tứ niên 春二月僧楊須献白碧玉一玨雙玉,xuân nhị nguyệt tăng dương tu hiến bạch bích ngọc nhất giác song ngọc 日玨三月戊寅設慶成隊山崇善延齡寳㙮會,nhật giác tam nguyệt mậu dần thiết khánh thành đội sơn sùng thiện diên linh bảo tháp hội 禁諸人不得以竹木杖及利噐相毆,cấm chư nhân bất đắc dĩ trúc mộc trượng cập lợi khí tương ẩu 夏四月以李奉等二十人爲獄吏按民間詞訟,hạ tứ nguyệt dĩ lí phụng đẳng nhị thập nhân vi ngục lại án dân gian từ tụng 五月交,ngũ nguyệt giao 甲管范波司献白鹿,giáp quản phạm ba tư hiến bạch lộc 秋八月己亥帝御靈光殿觀競州,thu bát nguyệt kỷ hợi đế ngự linh quang điện quan cạnh chu 初制銀纓引鹵簿,sơ chế ngân anh dẫn lỗ bạc 丁未員外郎李元献檳榔珠一顆,đinh mùi viên ngoại lang lí nguyên hiến tân lang châu nhất khoả 詔却之,chiếu khước chi 冬十二月遣員外郎丁慶安袁士明遺馴象于宋,đông thập nhị nguyệt khiển viên ngoại lang đinh khánh an viên sĩ minh di thuần tượng vu tống 時袁士明有故不僊宫賜其子崇爲奉信郎,thời viên sĩ minh hữu cố bất tiên cung tứ kì tử sùng vi phụng tin lang 是歲詔諸收捕盗賊外亡而爲世家所奪者世家與迯亡同罪,thị tuế chiếu chư thu bổ đạo tặc ngoại vong nhi vi thế gia sở đoạt giả thế gia dữ đào vong đồng tội 收捕吏輙停留在家不經官者扙八十,thu bổ lại triếp đình lưu tại gia bất kinh quan giả trượng bát thập 癸卯四年宋宣和五年,quý mão tứ niên tống tuyên hoà ngũ niên 春正月二十五日誕聖節,xuân chính nguyệt nhị thập ngũ nhật đản thánh tiết 初造推輪舞舍令宫女舞其上以献觴,sơ tạo suy luân vũ xá lệnh cung nữ vũ kì thượng dĩ hiến thương 二月設春筵,nhị nguyệt thiết xuân diên 宴禮于崇淵殿,yến lễ vu sùng uyên điện 𥘉作曲柄雨盖,sơ tác khúc bính vũ cái 壬寅帝幸龍水海捕象,nhâm dần đế hạnh long thuỷ hải bổ tượng 丁未設慶成奉慈寺會,đinh mùi thiết khánh thành phụng từ tự hội 丙辰還京師,bính thìn hoàn kinh sư 三月辛巳設慶成僊逰廣孝寺會,tam nguyệt tân tị thiết khánh thành tiên du quảng hiếu tự hội 追進聖宗及上陽皇太后,truy tiến thánh tông cập thượng dương hoàng thái hậu 夏四月甲申真臘國五人來附,hạ tứ nguyệt giáp thân chân lạp quốc ngũ nhân lai phụ 禁宰牛,cấm tể ngưu 詔曰牛者稼穡之所重利人不少,chiếu viết ngưu giả giá sắc chi sở trọng lợi nhân bất thiểu 今後三家爲一保不得殺而食之違者寘之刑憲,kim hậu tam gia vi nhất bảo bất đắc sát nhi thực chi vi giả trí chi hình hiến 秋七月真臘國來貢,thu thất nguyệt chân lạp quốc lai cống 八月朔帝御天安殿頒賜群臣秋夜,bát nguyệt sóc đế ngự thiên an điện ban tứ quần thần thu dạ 帝御彾光殿觀兢舟,đế ngự linh quang điện quan cạnh chu 是夜帝御崇淵殿設金盖宴禮,thị dạ đế ngự sùng uyên điện thiết kim cái yến lễ 冬十月帝幸應豊行宫省歛,đông thập nguyệt đế hạnh ứng phong hành cung tỉnh liễm 是行造,thị hành tạo 𢒎橋過波剌江,phi kiều quá ba lạt giang 十一月還京師,thập nhất nguyệt hoàn kinh sư 儒道釋並献賀詩,nho đạo thích tịnh hiến hạ thi 築紫霄臺,trúc tử tiêu đài 是歲大熟,thị tuế đại thục 甲辰五年宋宣和六年,giáp thìn ngũ niên tống tuyên hoà lục niên 春正月姚索献白雀,xuân chính nguyệt diêu sách hiến bạch tước 閏月造祥光舟其制两腹,nhuận nguyệt tạo tường quang chu kì chế lưỡng phúc 帝幸應豊行宮省耕,đế hạnh ứng phong hành cung tỉnh canh 帝御行宫占城國人具翁及其從弟三人來朝,đế ngự hành cung chiêm thành quốc nhân cụ ông cập kì tòng đệ tam nhân lai triều 二月帝還京師,nhị nguyệt đế hoàn kinh sư 夏四月真臘國金丁阿傳及家僮四人來附,hạ tứ nguyệt chân lạp quốc kim đinh a truyền cập gia đồng tứ nhân lai phụ 廣原首領楊嗣興献白鹿,quảng nguyên thủ lĩnh dương tự hưng hiến bạch lộc 造護聖寺,tạo hộ thánh tự 五月占城國人波司蒲陀羅等三十人來附,ngũ nguyệt chiêm thành quốc nhân ba tư bồ đà la đẳng tam thập nhân lai phụ 秋七月旱祈雨,thu thất nguyệt hạn kì vũ 内作監甲主都蘇翁献六眸龜胷上,nội tác giám giáp chủ đô tô ông hiến lục mâu quy hung thượng 有善帝二字,hữu thiện đế nhị tự 九月成慶侯鈌名卒,cửu nguyệt thành khánh hầu khuyết danh tốt 冬十月築鬱羅臺,đông thập nguyệt trúc uất la đài 十一月玉階都李號献金䱓魚,thập nhất nguyệt ngọc giai đô lí hiệu hiến kim đình ngư 十二月成慶侯夫人何是欽酖殉死,thập nhị nguyệt thành khánh hầu phu nhân hà thị khâm đam tuẫn tử 史臣吳士連曰婦人從一而終非謂殉也,sử thần ngô sĩ liên viết phụ nhân tòng nhất nhi chung phi vị tuẫn dã 何氏徑情直行至欽酖殉死雖云過矣然於人所難而易之亦難能也,hà thị kinh tình trực hành chí khâm đam tuẫn tử tuy vân quá hĩ nhiên ư nhân sở nan nhi dị chi diệc nan năng dã 抑成慶侯至是水塟而殉之耶,ức thành khánh hầu chí thị thuỷ táng nhi tuẫn chi da 復以内常侍黎伯玉爲禮部侍郎,phục dĩ nội thường thị lê bá ngọc vi lễ bộ thị lang 廣元州小首領莫賢及其部黨出亡宋邕州界貢洞,quảng nguyên châu tiểu thủ lĩnh mạc hiền cập kì bộ đảng xuất vong tống ung châu giới cống động 乙巳六年宋宣和七年,ất tị lục niên tống tuyên hoà thất niên 春正月以内常侍牟俞都爲中書丞,xuân chính nguyệt dĩ nội thường thị mâu du đô vi trung thư thừa 邕州執莫賢等請差人就江南交付,ung châu chấp mạc hiền đẳng thỉnh sai nhân tựu giang nam giao phó 帝遣守富良府中書李献徃江南領還京師,đế khiển thủ phú lương phủ trung thư lí hiến vãng giang nam lĩnh hoàn kinh sư 流莫賢于乂安州妻子並沒官,lưu mạc hiền vu nghệ an châu thê tử tịnh một quan 紙作藩上献檳鋃珠詔却之,chỉ tác phiên thượng hiến tân lang châu chiếu khước chi 慶成崇陽殿設宴三日夜,khánh thành sùng dương điện thiết yến tam nhật dạ 夏四月帝幸應豊行宫省耕,hạ tứ nguyệt đế hạnh ứng phong hành cung tỉnh canh 六月帝自應豊行宫幸蓩仁行宫入内常侍中丞牟俞都奉㫖宣示内外臣僚曰黄龍見于行宫之秘殿惟宫女宦官見之,lục nguyệt đế tự ứng phong hành cung hạnh lí nhân hành cung nhập nội thường thị trung thừa mâu du đô phụng chỉ tuyên thị nội ngoại thần liêu viết hoàng long hiện vu hành cung chi bí điện duy cung nữ hoạn quan kiến chi 冬十月帝御應豊行宫省歛,đông thập nguyệt đế ngự ứng phong hành cung tỉnh liễm 十一月遣入内禮部侍郎,thập nhất nguyệt khiển nhập nội lễ bộ thị lang 黎伯玉討廣原州儂瓊莫七人等,lê bá ngọc thảo quảng nguyên châu nùng quỳnh mạc thất thân đẳng 将行伯玉會軍盟于大興門外宣軍令,tương hành bá ngọc hội quân minh vu đại hưng môn ngoại tuyên quân lệnh 黄龍見于洞雲祈壽寳臺,hoàng long hiện vu động vân kì thọ bảo đài 詔凣敺人死者杖一百刺靣五十字徒󰍁甲,chiếu phàm ẩu nhân tử giả trượng nhất bách thích diện ngũ thập tự đồ khao giáp 丙午七年宋欽宗恒靖康元年,bính ngọ thất niên tống khâm tông hằng tịnh khang nguyên niên 春正月設廣照燈會七日夜,xuân chính nguyệt thiết quảng chiếu đăng hội thất nhật dạ 赦都護府罪人,xá đô hộ phủ tội nhân 禁百姓春不得伐木,cấm bách tính xuân bất đắc phạt mộc 二月朔帝御天安殿觀王侯蹴毬,nhị nguyệt sóc đế ngự thiên an điện quan vương hầu xúc cầu 三月設慶賀五經禮于壽聖寺,tam nguyệt thiết khánh hạ ngũ kinh lễ vu thọ thánh tự 复五月壬戌設仁王會于龍墀,hạ ngũ nguyệt nhâm tuất thiết nhân vương hội vu long trì 是日黃龍見于永光殿,thị nhật hoàng long hiện vu vĩnh quang điện 秋七月旱自六月至是尤甚,thu thất nguyệt hạn tự lục nguyệt chí thị vưu thậm 六眸龜哯,lục mâu quy hiện 滛雨祈晴,dâm vũ kì tình 九月占城來貢,cửu nguyệt chiêm thành lai cống 設,thiết 廣照燈會于龍墀詔占城使臣觀之,quảng chiếu đăng hội vu long trì chiếu chiêm thành sứ thần quan chi 冬十一月帝幸應豊行宫省歛,đông thập nhất nguyệt đế hạnh ứng phong hành cung tỉnh liễm 閏月遣令書家嚴常御庫書家徐延遺馴象十及金銀犀兕于宋謝擒莫賢也,nhuận nguyệt khiển lệnh thư gia nghiêm thường ngự khố thư gia từ diên di thuần tượng thập cập kim ngân tê huỷ vu tống tạ cầm mạc hiền dã 常延至桂府見經畧司,thường diên chí quế phủ kiến kinh lược ti 謂常延曰金年東京及湖南鼎澧等處並已調𭛁兵馬討金人未審㱕期何日,vị thường diên viết kim niên đông kinh cập hồ nam đỉnh lễ đẳng xứ tịnh dĩ điều phát binh mã thảo kim nhân vị thẩm quy kì hà nhật 此間路地上傳馬鋪丁在在更少請使者領還禮物,thử gian lộ địa thượng truyền mã phố đinh tại tại canh thiểu thỉnh sứ giả lĩnh hoàn lễ vật 常延乃還,thường diên nãi hoàn 其年金人粘罕幹離不率眾圍宋汴京虜宋帝徽宗欽宗北㱕,kì niên kim nhân niêm hãn cán li bất suất chúng vi tống biện kinh lỗ tống đế huy tông khâm tông bắc quy 宋國大亂,tống quốc đại loạn 時金主窝闊台建國於漠北建元天會,thời kim chủ oa khoát đài kiến quốc ư mạc bắc kiến nguyên thiên hội 丁未天符慶壽原年宋靖康二年五月以後高宗構建炎元年,đinh mùi thiên phù khánh thọ nguyên niên tống tịnh khang nhị niên ngũ nguyệt dĩ hậu cao tông cấu kiến viêm nguyên niên 春正月以御庫書家范信判清化府事,xuân chính nguyệt dĩ ngự khố thư gia phạm tín phán thanh hoá phủ sự 二月群臣上尊號加寬慈聖壽四字,nhị nguyệt quần thần thượng tôn hiệu gia khoan từ thánh thọ tứ tự 自正月至二月滛雨命官祈晴,tự chính nguyệt chí nhị nguyệt dâm vũ mệnh quan kì tình 員外郎阮義長献三足六眸龜,viên ngoại lang nguyễn nghĩa trường hiến tam túc lục mâu quy 三月農州首領楊彗進長壽生金二塊,tam nguyệt nông châu thủ lĩnh dương tuệ tiến trường thọ sinh kim nhị khối 夏四月帝幸應豊行宫省歛,hạ tứ nguyệt đế hạnh ứng phong hành cung tỉnh liễm 雨榖,vũ cốc 五月僧高亭献白雀,ngũ nguyệt tăng cao đình hiến bạch tước 秋七月丁巳慶成重興延壽寺,thu thất nguyệt đinh tị khánh thành trùng hưng diên thọ tự 冬十一月宋欽州送還廣原州叛黨莫七人等,đông thập nhất nguyệt tống khâm châu tống hoàn quảng nguyên châu phản đảng mạc thất nhân đẳng 十二月天狗星隕有聲如雷,thập nhị nguyệt thiên cẩu tinh vẫn hữu thanh như lôi 以延平公主嫁富良府首領楊嗣明,dĩ diên bình công chúa giá phú lương phủ thủ lĩnh dương tự minh 帝弗豫召太尉劉慶覃受遺詔曰朕聞生物之動無有不死,đế phất dự triệu thái uý lưu khánh đàm thụ di chiếu viết trẫm văn sinh vật chi động vô hữu bất tử 死者天地之大數物理當然,tử giả thiên địa chi đại số vật lí đương nhiên 而舉世之人莫不榮生而恶死,nhi cử thế chi nhân mạc bất vinh sinh nhi ố tử 厚塟以棄業重服以損性朕甚不取焉,hậu táng dĩ khí nghiệp trọng phục dĩ tổn tính trẫm thậm bất thủ yên 予既寡德無以安百性及至殂落又使元元衰麻在身晨昏臨哭减其飲食絶其祭自以重予過天下其謂予何朕悼早歲而嗣膺大寳居王侯上嚴恭寅畏,dư ký quả đức vô dĩ an bách tính cập chí tồ lạc hựu sử nguyên nguyên suy ma tại thân thần hôn lâm khốc giảm kì ẩm thực tuyệt kì tế tự dĩ trọng dư quá thiên hạ kì vị dư hà trẫm điệu tảo tuế nhi tự ưng đại bảo cư vương hầu thượng nghiêm cung dần uý 五十有六年賴祖宗之靈皇天孚佑四海無󰔄邊陲微警死得列于先君之後幸矣何可興哀,ngũ thập hữu lục niên lại tổ tông chi linh hoàng thiên phù hựu tứ hải vô ngu biên thuỳ vi cảnh tử đắc liệt vu tiên quân chi hậu hạnh hĩ hà khả hưng ai 朕自省歛以來忽嬰弗豫病既彌留,trẫm tự tỉnh liễm dĩ lai hốt anh phất dự bệnh ký di lưu 恐不及警誓言嗣,khủng bất cập cảnh thệ ngôn tự 而太死陽焕年已周紀多有大度明𠃔篤誠忠庸恭懿可依朕之舊典即皇帝位,nhi thái tử dương hoán niên dĩ chu kỷ đa hữu đại độ minh doãn đốc thành trung dung cung ý khả y trẫm chi cựu điển tức hoàng đế vị 肆爾童孺誕受厥命繼體傳業多大前功,tứ nhĩ đồng nhụ đản thụ quyết mệnh kế thể truyền nghiệp đa đại tiền công 仍仰爾臣󰱃一心弼亮,nhưng ngưỡng nhĩ thần thứ nhất tâm bật lượng 咨爾伯玉實丈人噐飭爾戈矛預僃不󰔄每替厥命朕之瞑日無遺恨矣,tư nhĩ bá ngọc thực trượng nhân khí sức nhĩ qua mâu dự bị bất ngu mỗi thế quyết mệnh trẫm chi minh nhật vô di hận hĩ 丧則三日釋服宜止哀傷塟則依漢文儉約爲務無别起墳陵宜侍先帝之側,tang tắc tam nhật thích phục nghi chỉ ai thương táng tắc y hán văn kiệm ước vi vụ vô biệt khởi phần lăng nghi thị tiên đế chi trắc 嗚呼桑榆欲逝寸晷難停盖世噐辭千年永訣,ô hô tang du dục thệ thốn quỹ nan đình cái thế khí từ thiên niên vĩnh quyết 爾宜誠意祗聽朕言明吿王公敷陳中外,nhĩ nghi thành ý chi thính trẫm ngôn minh cáo vương công phô trần trung ngoại 丁卯帝崩于永光殿,đinh mão đế băng vu vĩnh quang điện 史臣吳士連曰古大順之世人居䏻體信達順以𦤶中和於是天不愛道地不愛寳降甘露出體泉產芝草而龍鳯龜麟諸福之物莫不畢至,sử thần ngô sĩ liên viết cổ đại thuận chi thế nhân cư năng thể tín đạt thuận dĩ trí trung hoà ư thị thiên bất ái đạo địa bất ái bảo giáng cam lộ xuất thể tuyền sản chi thảo nhi long phượng quy lân chư phúc chi vật mạc bất tất chí 人宗之世祥瑞一何多耶盖由人君所好故人臣妄献之也,nhân tông chi thế tường thuỵ nhất hà đa da cái do nhân quân sở hiếu cố nhân thần vọng hiến chi dã 皇太子即位于柩前,hoàng thái tử tức vị vu cữu tiền 令武衛黎伯玉宣是王侯及文武臣僚退于大興門外使諸城吏閉门謹守毋得徃來出入,lệnh vũ vệ lê bá ngọc tuyên thị vương hầu cập văn vũ thần liêu thoái vu đại hưng môn ngoại sử chư thành lại bế môn cẩn thủ vô đắc vãng lai xuất nhập 仍命禁軍介之以兵立天安殿下既而令開右掖門召群臣入于龍墀使伯,nhưng mệnh cấm quân giới chi dĩ binh lập thiên an điện hạ ký nhi lệnh khai hữu dịch môn triệu quần thần nhập vu long trì sử bá 玉論王侯及文武臣僚曰不幸先帝奄棄群臣天位弗可久虚,ngọc luận vương hầu cập văn vũ thần liêu viết bất hạnh tiên đế yểm khí quần thần thiên vị phất khả cửu hư 惟予冲人黾勉嗣之卿等宜永肩乃心夾輔王室非特不輔先帝注望之意亦使世世子孫享其禄位,duy dư xung nhân mãnh miễn tự chi khanh đẳng nghi vĩnh khiên nãi tâm giáp phụ vương thất phi đặc bất phụ tiên đế chú vọng chi ý diệc sử thế thế tử tôn hưởng kì lộc vị 群臣皆拜賀慟哭,quần thần giai bái hạ đỗng khốc 使内人杜善舍人蒲崇以其事告崇賢侯,sử nội nhân đỗ thiện xá nhân bồ sùng dĩ kì sự cáo sùng hiền hầu 詔天夏諸鄕邑各依本業如故毋得藏匿迯亡盗賊及鬪敺殺人者,chiếu thiên hạ chư hương ấp các y bản nghiệp như cố vô đắc tàng nặc đào vong đạo tặc cập đấu ẩu sát nhân giả 壬午群臣上表殯于壼天殿,nhâm ngọ quần thần thượng biểu tẫn vu hồ thiên điện 癸未群臣受䘮服于永平各外,quý mùi quần thần thụ tang phục vu vĩnh bình các ngoại 甲申群臣上表請御正殿,giáp thân quần thần thượng biểu thỉnh ngự chính điện 乙酉始御天安殿視朝,ất dậu thuỷ ngự thiên an điện thị triều 詔群臣除䘮服,chiếu quần thần trừ tang phục 是日幸那岸觀宫女上火,thị nhật hạnh na ngạn quan cung nữ thượng hoả 壇殉大行皇帝,đàn tuẫn đại hành hoàng đế 黎文休曰人子生三年然後出於𢙇抱而免於父母故自天子至於󰱃人雖貴賎不同而三年哀慕之情則一盖所以報其劬勞也,lê văn hưu viết nhân tử sinh tam niên nhiên hậu xuất ư hoài bão nhi miễn ư phụ mẫu cố tự thiên tử chí ư thứ nhân tuy quý tiện bất đồng nhi tam niên ai mộ chi tình tắc nhất cái sở dĩ báo kì cù lao dã 矧神宗之於仁宗鞠在宫中恩莫厚矣義當慎終追遠其報可也,thẫn thần tông chi ư nhân tông cúc tại cung trung ân mạc hậu hĩ nghĩa đương thận chung truy viễn kì báo khả dã 今未閲月而遽命群臣除服未卒哭而迎两妃后入宫不知當時将何以儀刑四海表率百官哉,kim vị duyệt nguyệt nhi cự mệnh quần thần trừ phục vị tốt khốc nhi nghênh lưỡng phi hậu nhập cung bất tri đương thời tương hà dĩ nghi hình tứ hải biểu suất bách quan tai 神宗雖幼弱而在朝之臣亦幸其短䘮無一言及之者,thần tông tuy ấu nhược nhi tại triều chi thần diệc hạnh kì đoản tang vô nhất ngôn cập chi giả 可謂朝無人矣,khả vị triều vô nhân hĩ 史臣吳士連曰仁宗聖𭓇高明深識子生之故如晝夜之必然,sử thần ngô sĩ liên viết nhân tông thánh học cao minh thâm thức tử sinh chi cố như trú dạ chi tất nhiên 遺詔所言言造乎理足以𮗓夫不皷缶𰙔而爲大耋之嗟者,di chiếu sở ngôn ngôn tạo hồ lí túc dĩ giác phu bất cổ phẫu ca nhi vi đại điệt chi ta giả 其爲教遠矣雖然在仁宗言之則爲明道之言在神宗行之則爲失孝之󰁮,kì vi giáo viễn hĩ tuy nhiên tại nhân tông ngôn chi tắc vi minh đạo chi ngôn tại thần tông hành chi tắc vi thất hiếu chi cử 文休論之當也,văn hưu luận chi đương dã 神宗皇帝諱陽煥聖宗之孫仁宗之姪崇賢候之子乃夫人杜氏所生也年方二歲育于宫中立爲皇太子仁宗崩遂登太寳在位十一年壽二十三歲崩于永光帝之𥘉年猶有同心及長性資聪睿大有爲修政立事任賢使能正始正終詳密欵曲無失於正雖身󰞿恶疾尋有藥之天意有在也然酷好祥瑞崇尚浮屠奚足,thần tông hoàng đế huý dương hoán thánh tông chi tôn nhân tông chi điệt sùng hiền hầu chi tử nãi phu nhân đỗ thị sở sinh dã niên phương nhị tuế dục vu cung trung lập vi hoàng thái tử nhân tông băng toại đăng thái bảo tại vị thập nhất niên thọ nhị thập tam tuế băng vu vĩnh quang đế chi sơ niên do hữu đồng tâm cập trưởng tính tư thông duệ đại hữu vi tu chính lập sự nhiệm hiền sử năng chính thuỷ chính chung tường mật khoản khúc vô thất ư chính tuy thân anh ác tật tầm hữu dược chi thiên ý hữu tại dã nhiên khốc hiếu tường thuỵ sùng thượng phù đồ hề túc 貴哉,quý tai 戊申天順元年宋建炎二年,mậu thân thiên thuận nguyên niên tống kiến viêm nhị niên 春正月丙戌朔改元大赦,xuân chính nguyệt bính tuất sóc cải nguyên đại xá 尊義母宸英夫人爲皇太后,tôn nghĩa mẫu thần anh phu nhân vi hoàng thái hậu 詔凡民有没田土于官及籍申爲田兒者悉還之,chiếu phàm dân hữu một điền thổ vu quan cập tịch thân vi điền nhi giả tất hoàn chi 僧道百姓之爲路翁者亦免,tăng đạo bách tính chi vi lộ ông giả diệc miễn 賜六兵更番㱕農遵古制也,tứ lục binh canh phiên quy nông tuân cổ chế dã 戊子尊大行皇帝謚曰孝慈聖神文武皇帝廟號仁宗,mậu tí tôn đại hành hoàng đế thuỵ viết hiếu từ thánh thần văn vũ hoàng đế miếu hiệu nhân tông 己丑貶大僚班李崇福以過西陽城門廵吏問而不應也,kỉ sửu biếm đại liêu ban lí sùng phúc dĩ quá tây dương thành môn tuần lại vấn nhi bất ứng dã 辛卯詔國有哀天下民無得騎馬及上藍輿巾車,tân mão chiếu quốc hữu ai thiên hạ dân vô đắc kị mã cập thượng lam dư cân xa 更子帝𥘉御京筵,canh tí đế sơ ngự kinh diên 辛丑以内,tân sửu dĩ nội 武衛黎伯玉爲太尉陞侯秩内人火頭劉波陽英珥爲太傅爵大僚𤤻中丞牟俞都爲諫議大夫迁諸衛秩内人火頭李慶阮福高依爲太保爵内上制内祗候管甲李山爲殿〇指揮使爵大僚𤤻伶人吳碎爲上制御厙書家徐延爲員外郎,vũ vệ lê bá ngọc vi thái uý thăng hầu trật nội nhân hoả đầu lưu ba dương anh nhĩ vi thái phó tước đại liêu ban trung thừa mâu du đô vi gián nghị đại phu thiên chư vệ trật nội nhân hoả đầu lí khánh nguyễn phúc cao y vi thái bảo tước nội thượng chế nội chi hầu quản giáp lí sơn vi điện tiền chỉ huy sứ tước đại liêu ban linh nhân ngô toái vi thượng chế ngự khố thư gia từ diên vi viên ngoại lang 又賜伯玉波俞都及官職都錢幣有差󰖶翼賛之功也,hựu tứ bá ngọc ba du đô cập quan chức đô tiền tệ hữu sai thù dực tán chi công dã 壬寅使太傅劉波諫議大夫牟俞都賫仁宗賜崇賢侯禮物于其家,nhâm dần sử thái phó lưu ba gián nghị đại phu mâu du đô tê nhân tông tứ sùng hiền hầu lễ vật vu kì gia 癸卯遣和寨人訃于宋及吿即位時宋高宗避金人渡江都臨安府,quý mão khiển hoà trại nhân phó vu tống cập cáo tức vị thời tống cao tông tị kim nhân độ giang đô lâm an phủ 甲辰詔飛騎〇賫仁宗遺,giáp thìn chiếu phi kị đô tê nhân tông di 詔及帝登極徃占城,chiếu cập đế đăng cực vãng chiêm thành 𭛁御厙金幣頒賜百僚有差,phát ngự khố kim tệ ban tứ bách liêu hữu sai 戊申桄榔塲献宋商人消船九隻,mậu thân quang lang trường hiến tống thương nhân tiêu thuyền cửu chích 武勝都郭卑献桃樹四寸生花,vũ thắng đô quách ti hiến đào thụ tứ thốn sinh hoa 己酉以陶舜爲中書省員外郎行西上閤門使尙書省員外郎李寳臣行東上閤門使范賞杜六孔原范寳金吉李槩陶老阮完爲尙书省員外郎梁玖陶參郭淑阮仁阮慶陶相郭巨尋阮淬爲中書火李伍矯義李箇阮貶阮僕阮寬陶六杜記矯紹爲祗侯書家,kỉ dậu dĩ đào thuấn vi trung thư sảnh viên ngoại lang hành tây thượng cáp môn sứ thượng thư sảnh viên ngoại lang lí bảo thần hành đông thượng cáp môn sứ phạm thưởng đỗ lục khổng nguyên phạm bảo kim cát lí khái đào lão nguyễn hoàn vi thượng thư sảnh viên ngoại lang lương cửu đào sâm quách thục nguyễn nhân nguyễn khánh đào tương quách cự tầm nguyễn thối vi trung thư hoả lí ngũ kiểu nghĩa lí cá nguyễn biếm nguyễn bộc nguyễn khoan đào lục đỗ kí kiểu thiệu vi chi hầu thư gia 癸丑詔諫議大夫牟俞都󰱇舊龍翼爲左右玉階興聖廣成武,quý sửu chiếu gián nghị đại phu mâu du đô tuyển cựu long dực vi tả hữu ngọc giai hưng thánh quảng thành vũ 都,đô 甲寅真臘二萬餘人入㓂乂安州波頭步,giáp dần chân lạp nhị vạn dư nhân nhập khấu nghệ an châu ba đầu bộ 詔入内太傅李公平将官職都及乂安州人討之,chiếu nhập nội thái phó lí công bình tương quan chức đô cập nghệ an châu nhân thảo chi 二月乙卯詔赦都護府罪人,nhị nguyệt ất mão chiếu xá đô hộ phủ tội nhân 壬戌詔免貶黜者一百三十人,nhâm tuất chiếu miễn biếm truất giả nhất bách tam thập nhân 癸亥李公平敗真臘人于波頭步擒其主將及士卒,quý hợi lí công bình bại chân lạp nhân vu ba đầu bộ cầm kì chủ tướng cập sĩ tốt 乙丑群臣上尊號曰順天廣運欽明仁孝皇帝,ất sửu quần thần thượng tôn hiệu viết thuận thiên quảng vận khâm minh nhân hiếu hoàng đế 帝謂群臣曰朕以幼冲之年嗣先聖洪業而天下平定海宇之内咸畏其威皆賴卿等力也,đế vị quần thần viết trẫm dĩ ấu xung chi niên tự tiên thánh hồng nghiệp nhi thiên hạ bình định hải vũ chi nội hàm uý kì uy giai lại khanh đẳng lực dã 卿等宜慎職守無萌怠忽以輔朕之不建也,khanh đẳng nghi thận chức thú vô manh đãi hốt dĩ phụ trẫm chi bất kiến dã 立李氏爲皇侯,lập lí thị vi hoàng hậu 先是遣員外郎李慶臣及其,tiên thị khiển viên ngoại lang lí khánh thần cập kì 妻迎殿前指揮使李山之女員外郎陳玉度及其妻迎太尉黎伯玉姪黎昌之女󰀋立山女爲儷天皇后昌女爲明寳夫人,thê nghênh điện tiền chỉ huy sứ lí sơn chi nữ viên ngoại lang trần ngọc độ cập kì thê nghênh thái uý lê bá ngọc điệt lê xương chi nữ sách lập sơn nữ vi lệ thiên hoàng hậu xương nữ vi minh bảo phu nhân 陞山寄侯秩知諒州軍事賜昌爵大僚𤤻,thăng sơn ký hầu trật tri lạng châu quân sự tứ xương tước đại liêu ban 滛雨,dâm vũ 丁卯群臣上表賀登極,đinh mão quần thần thượng biểu hạ đăng cực 天龍天崇二寺幡無風自動其状如舞,thiên long thiên sùng nhị tự phướn vô phong tự động kì trạng như vũ 車馬幸二寺拜謝之,xa mã hạnh nhị tự bái tạ chi 李公平捷書至京師,lí công bình tiệp thư chí kinh sư 戊辰帝幸太清景靈二宫及城内諸寺觀拜謝佛道冥祐公平敗真臘人之恩,mậu thìn đế hạnh thái thanh cảnh linh nhị cung cập thành nội chư tự quán bái tạ phật đạo minh hựu công bình bại chân lạp nhân chi ân 黎文休曰夫運籌帷幄之中决勝千李之外皆,lê văn hưu viết phù vận trù duy ốc chi trung quyết thắng thiên lí chi ngoại giai 良将臨戒制勝之功也,lương tướng lâm giới chế thắng chi công dã 太傅李公平破真臘之㓂於乂安州遣人奏捷,thái phó lí công bình phá chân lạp chi khấu ư nghệ an châu khiển nhân tấu tiệp 神宗當告捷于太庙論功于廟堂以賞公平等克敵之勳,thần tông đương cáo tiệp vu thái miếu luận công vu miếu đường dĩ thưởng công bình đẳng khắc địch chi huân 今乃㱕功於佛道臨字觀而拜謝之非所以勞有功皷士氣也,kim nãi quy công ư phật đạo lâm tự quán nhi bái tạ chi phi sở dĩ lao hữu công cổ sĩ khí dã 庚午帝御天安殿觀國人盟于龍墀,canh ngọ đế ngự thiên an điện quan quốc nhân minh vu long trì 因詔𭛁内府衣服〇帛頒賜之,nhân chiếu phát nội phủ y phục tiền bạch ban tứ chi 甲戌詔百官家奴皂󰒜不得娶良民女,giáp tuất chiếu bách quan gia nô tạo lệ bất đắc thú lương dân nữ 儷天皇后明寶夫人㱕寕,lệ thiên hoàng hậu minh bảo phu nhân quy ninh 使諫議大夫牟俞都如天德府相地起仁宗山陵,sử gián nghị đại phu mâu du đô như thiên đức phủ tương địa khởi nhân tông sơn lăng 三,tam 月李公平軍還献俘人百六十九人,nguyệt lí công bình quân hoàn hiến phu nhân bách lục thập cửu nhân 以内令書家費公信爲奉議郎内書家魏國寳爲左司,dĩ nội lệnh thư gia phí công tín vi phụng nghị lang nội thư gia nguỵ quốc bảo vi tả ti 帝觀靈光大會以公信國寳爲内常侍,đế quan linh quang đại hội dĩ công tín quốc bảo vi nội thường thị 夏四月旱,hạ tứ nguyệt hạn 帝齋戒蔬食祈得雨,đế trai giới sơ thực kì đắc vũ 五月度老兵都曹武袋等四人爲僧,ngũ nguyệt độ lão binh đô tào vũ đại đẳng tứ nhân vi tăng 詔宸英太后族百人于藉,chiếu thần anh thái hậu tộc bách nhân vu tịch 詔諸訟事已經祖宗理判者不得復論奏爲者罪之,chiếu chư tụng sự dĩ kinh tổ tông lí phán giả bất đắc phục luận tấu vi giả tội chi 六月詔群臣及官職都監于大興門外,lục nguyệt chiếu quần thần cập quan chức đô giám vu đại hưng môn ngoại 欲行送塟仁宗禮也,dục hành tống táng nhân tông lễ dã 塟天德陵,táng thiên đức lăng 以誕日爲天瑞節,dĩ đản nhật vi thiên thuỵ tiết 秋七月中元節帝御天安殿群臣上表賀,thu thất nguyệt trung nguyên tiết đế ngự thiên an điện quần thần thượng biểu hạ 以薦仁宗盂蘭,dĩ tiến nhân tông vu lan 盆不設宴禮,bồn bất thiết yến lễ 八月詔劉慶覃牟俞都󰱇官職都,bát nguyệt chiếu lưu khánh đàm mâu du đô tuyển quan chức đô 甲戌出仁宗遺詔示群臣詔見,giáp tuất xuất nhân tông di chiếu thị quần thần chiếu kiến tiền 真臘人入㓂乂安州杜家鄕有船七百餘艘,chân lạp nhân nhập khấu nghệ an châu đỗ gia hương hữu thuyền thất bách dư sưu 詔清化府阮河炎及本州楊塢等領兵擊敗之,chiếu thanh hoá phủ nguyễn hà viêm cập bản châu dương ổ đẳng lãnh binh kích bại chi 冬十一月以太尉黎伯玉爲太師改姓張氏,đông thập nhất nguyệt dĩ thái uý lê bá ngọc vi thái sư cải tính trương thị 流廣原州人于清化府,lưu quảng nguyên châu nhân vu thanh hoá phủ 乂安州遞奏真臘國書一封請差人徃使其國不報,nghệ an châu đệ tấu chân lạp quốc thư nhất phong thỉnh sai nhân vãng sử kì quốc bất báo 己酉二年宋見炎三年,kỉ dậu nhị niên tống kiến viêm tam niên 春正月入内殿中李安酉献白鹿,xuân chính nguyệt nhập nội điện trung lí an dậu hiến bạch lộc 賜安酉爵大僚𤤻,tứ an dậu tước đại liêu ban 太尉楊英耳献白六,thái uý dương anh nhĩ hiến bạch lộc 設,thiết 慶成八萬四千寳㙮會于天符閣,khánh thành bát vạn tứ thiên bảo tháp hội vu thiên phù các 甲午尊申生父崇賢侯爲太上皇親生母杜氏爲皇太后居洞仁宫,giáp ngọ tôn thân sinh phụ sùng hiền hầu vi thái thượng hoàng thân sinh mẫu đỗ thị vi hoàng thái hậu cư động nhân cung 黎文休曰神宗以宗室之子仁宗育爲子使繼大統義當以仁宗爲父而稱所生父崇賢侯爲皇叔封生母杜氏爲王夫人如宋孝宗之於秀安僖王及夫人張氏以一其本可也,lê văn hưu viết thần tông dĩ tông thất chi tử nhân tông dục vi tử sử kế đại thống nghĩa đương dĩ nhân tông vi phụ nhi xưng sở sinh phụ sùng hiền hầu vi hoàng thúc phong sinh mẫu đỗ thị vi vương phu nhân như tống hiếu tông chi ư tú an hi vương cập phu nhân trương thị dĩ nhất kì bản khả dã 今乃封崇賢侯爲太上皇杜氏爲皇太后無乃二其本乎盖神宗時方幼冲而在朝公卿如黎伯玉牟俞,kim nãi phong sùng hiền hầu vi thái thượng hoàng đỗ thị vi hoàng thái hậu vô nãi nhị kì bản hồ cái thần tông thời phương ấu xung nhi tại triều công khanh như lê bá ngọc mâu du 都又無知体者故也,đô hựu vô tri thể giả cố dã 二月帝齋戒祈雨,nhị nguyệt đế trai giới kì vũ 親王𤤻李祿上言傘圓山有白鹿,thân vương ban lí lộc thượng ngôn tản viên sơn hữu bạch lộc 帝使太尉楊英珥徃捕得之,đế sử thái uý dương anh nhĩ vãng bổ đắc chi 賜祿爵大僚𤤻,tứ lộc tước đại liêu ban 詔赦天下罪人,chiếu xá thiên hạ tội nhân 史臣吳士連曰仁宗嘗因設會而赦罪人非也然猶藉佛會爲名也,sử thần ngô sĩ liên viết nhân tông thường nhân thiết hội nhi xá tội nhân phi dã nhiên do tịch phật hội vi danh dã 帝無事直赦之耳,đế vô sự trực xá chi nhĩ 夫罪人犯法有輕有重五等象刑有上有下𡸈可直赦之䏧,phù tội nhân phạm pháp hữu khinh hữu trọng ngũ đẳng tượng hình hữu thượng hữu hạ khởi khả trực xá chi da 若一槩赦之則小人幸免非君子之福也,nhược nhất khái xá chi tắc tiểu nhân hạnh miễn phi quân tử chi phúc dã 故古之言治者雖云不可無赦亦病於赦,cố cổ chi ngôn trị giả tuy vân bất khả vô xá diệc bệnh ư xá 赦過,xá quá 可也赦罪不可也,khả dã xá tội bất khả dã 易曰赦過宥罪書曰𤯝災肆赦怙終賊刑,dịch viết xá quá hựu tội thư viết sảnh tai tứ xá hỗ chung tặc hình 是也,thị dã 三月李子克上言江底林有白鹿,tam nguyệt lí tử khắc thượng ngôn giang để lâm hữu bạch lộc 帝使太尉劉慶覃徃捕得之,đế sử thái uý lưu khánh đàm vãng bổ đắc chi 遷子克樞密使列明字秩冠七粱㓂,thiên tử khắc khu mật sứ liệt minh tự trật quán thất lương khấu 黎文休曰夫古人所謂瑞者以得贒與豊年外此不足爲瑞也,lê văn hưu viết phù cổ nhân sở vị thuỵ giả dĩ đắc hiền dữ phong niên ngoại thử bất túc vi thuỵ dã 况珍禽異獸不育於國亦先王之遺戒也,huống chân cầm dị thú bất dục ư quốc diệc tiên vương chi di giới dã 神宗因阮祿阮子克祿子克本姓李文休避陳朝諱故阮稱献白鹿以爲瑞物拜祿爲大僚班子克爲,thần tông nhân nguyễn lộc nguyễn tử khắc lộc tử khắc bản tính lí văn hưu tị trần triều huý cố nguyễn xưng hiến bạch lộc dĩ vi thuỵ vật bái lộc vi đại liêu ban tử khắc vi 明字則賞者受者皆非也,minh tự tắc thưởng giả thụ giả giai phi dã 何則神宗以献獸拜官是濫其賞也,hà tắc thần tông dĩ hiến thú bái quan thị lạm kì thưởng dã 祿克以無公受賞是欺其君也,lộc khắc dĩ vô công thụ thưởng thị khi kì quân dã 西農州大首領何文廣献生金二塊共重三十三两五銖,tây nông châu đại thủ lĩnh hà văn quảng hiến sinh kim nhị khối cộng trọng tam thập tam lưỡng ngũ thù 夏六月入内龍圖牟俞都献駱馬四足生距,hạ lục nguyệt nhập nội long đồ mâu du đô hiến lạc mã tứ túc sinh cự 以内常侍費公信爲左司郎中魏國寳爲員外郎,dĩ nội thường thị phí công tín vi tả ti lang trung nguỵ quốc bảo vi viên ngoại lang 秋八月造仁宗神主于靈殿,thu bát nguyệt tạo nhân tông thần chủ vu linh điện 青竹蛇蟠于寳扆,thanh trúc xà bàn vu bảo ỷ 閏月壬午祔仁宗皇帝神位于太室,nhuận nguyệt nhâm ngọ phụ nhân tông hoàng đế thần vị vu thái thất 史神吳士連曰先王制禮事亡如事存故作主以象神則主神之所依也,sử thần ngô sĩ liên viết tiên vương chế lễ sự vong như sự tồn cố tác chủ dĩ tượng thần tắc chủ thần chi sở ỷ dã 󰔄而作主練而易主,ngu nhi tác chủ luyện nhi dịch chủ 易主而祔廟禮節也,dịch chủ nhi phụ miếu lễ tiết dã 仁宗塟在去年六月至今十四月練寺又過久矣而始作主祔廟慢而不敬甚矣,nhân tông táng tại khứ niên lục nguyệt chí kim thập tứ nguyệt luyện tự hựu quá cửu hĩ nhi thuỷ tác chủ phụ miếu mạn nhi bất kính thậm hĩ 甲申洞仁宫陶甄人阮人献六眸龜胷上有譜樂二字,giáp thân động nhân cung đào chân nhân nguyễn nhân hiến lục mâu quy hung thượng hữu phổ nhạc nhị tự 詔諸王侯百官奴婢不得依勢敺擊官軍百姓犯者徒其家主奴沒八官,chiếu chư vương hầu bách quan nô tì bất đắc ỷ thế khu kích quan quân bách tính phạm giả đồ kì gia chủ nô một bát quan 冬十月遷左司費公信爲諸衛賜姓李,đông thập nguyệt thiên tá ti phí công tín vi chư vệ tứ tính lí 十二月象公朱會献白龜,thập nhị nguyệt tượng công chu hội hiến bạch quy 以内常侍杜元善爲參知政事守清化府御厙書家范信爲員外郎,dĩ nội thường thị đỗ nguyên thiện vi tham tri chính sự thú thanh hoá phủ ngự khố thư gia phạm tín vi viên ngoại lang 庚戌三年宋建炎四年,canh tuất tam niên tống kiến viêm tứ niên 春正月詔百官女不得先適人俟󰱇克掖庭後不入󰱇者然後許嫁,xuân chính nguyệt chiếu bách quan nữ bất đắc tiên thích nhân sĩ tuyển khắc dịch đình hậu bất nhập tuyển giả nhiên hậu hứa giá 黎文休曰天生民而作之君使司牧之非自奉也,lê văn hưu viết thiên sinh dân nhi tác chi quân sử ti mục chi phi tự phụng dã 父母之心誰不欲其子之有寳家聖人體此心惟恐匹夫匹婦之不得其所,phụ mẫu chi tâm thuỳ bất dục kì tử chi hữu bảo gia thánh nhân thể thử tâm duy khủng sất phu sất phụ chi bất đắc kì sở 故詩經桃夭摽有梅美嫁之及時與刺其晚也,cố thi kinh đào yêu phiếu hữu mai mĩ giá chi cập thì dữ thích kì vãn dã 神宗詔百官之女󰱇畢然後嫁此乃自奉𡸈爲民父𤙩之意哉史臣吳士連曰帝時年未冠其出此令盖欲󰱇百官女充掖庭尔未爲甚過舉也,thần tông chiếu bách quan chi nữ tuyển tất nhiên hậu giá thử nãi tự phụng khởi vi dân phụ mẫu chi ý tai sử thần ngô sĩ liên viết đế thời niên vị quán kì xuất thử lệnh cái dục tuyển bách quan nữ sung dịch đình nhĩ vị vi thậm quá cử dã 至其勝敵而,chí kì thắng địch nhi 㱕功於𫢋献鹿而滥爵與人之𩔗皆童心之所𭛁而莫之匡救,quy công ư phật hiến lộc nhi lạm tước dữ nhân chi loại giai đồng tâm chi sở phát nhi mạc chi khuông cứu 苟有至誠以感之巽言以入之帝之聰睿有素其從之也必矣,cẩu hữu chí thành dĩ cảm chi tốn ngôn dĩ nhập chi đế chi thông duệ hữu tố kì tòng chi dã tất hĩ 内作管甲朱始献金鯽魚,nội tác quản giáp chu thuỷ hiến kim tức ngư 以御庫書家梁改守清化府,dĩ ngự khố thư gia lương cải thủ thanh hoá phủ 三月占城國人雍麻勾來附,tam nguyệt chiêm thành quốc nhân ung ma câu lai phụ 五月扶秋了管甲費元献白雀,ngũ nguyệt phù thu liễu quản giáp phí nguyên hiến bạch tước 太上皇崩謚曰恭皇,thái thượng hoàng băng thuỵ viết cung hoàng 六月旱祈雨,lục nguyệt hạn kì vũ 秋久月久雨祈晴,thu cửu nguyệt cửu vũ kì tình 帝御靈光殿觀兢舟,đế ngự linh quang điện quan cạnh chu 詔赦都護府囚,chiếu xá đô hộ phủ tù 冬十月帝御天靈殿大閲六兵定等級,đông thập nguyệt đế ngự thiên linh điện đại duyệt lục binh định đẳng cấp 宋賫寳印金章封帝爲,tống tê bảo ấn kim chương phong đế vi 交趾郡王,giao chỉ quận vương 十一月占城來貢,thập nhất nguyệt chiêm thành lai cống 十二月帝擊毬于龍墀令占使入侍觀之,thập nhị nguyệt đế kích cầu vu long trì lệnh chiêm sứ nhập thị quan chi 設慶成廣嚴資聖寺會,thiết khánh thành quảng nghiêm tư thánh tự hội 赦罪人,xá tội nhân 遣員外郎李奉恩令書家尹英槩如宋報聘,khiển viên ngoại lang lí phụng ân lệnh thư gia doãn anh khái như tống báo sính 辛亥四年宋紹興元年,tân hợi tứ niên tống thiệu hưng nguyên niên 春正月起二閣于延和内,xuân chính nguyệt khởi nhị các vu diên hoà nội 三月皇弟星卒崇賢侯之子也,tam nguyệt hoàng đệ tinh tốt sùng hiền hầu chi tử dã 夏四月詔王侯公主百官家奴不得娶官職都百姓女,hạ tứ nguyệt chiếu vương hầu công chúa bách quan gia nô bất đắc thú quan chức đô bách tính nữ 禁人間女不得效宫䯻粧樣,cấm nhân gian nữ bất đắc hiệu cung kết trang dạng 五月旱祈得大雨,ngũ nguyệt hạn kì đắc đại vũ 染宏主都何兒献白雀,nhiễm hoành chủ đô hà nhi hiến bạch tước 起明空大師第,khởi minh không đại sư đệ 秋七月群臣上表賀,thu thất nguyệt quần thần thượng biểu hạ 豊年,phong niên 史臣吳士連曰甚矣當時朝臣之行謟也五月旱祈禱幸而得雨至七月夏麥已過秋禾未熟遽以爲豊年上表稱賀,sử thần ngô sĩ liên viết thậm hĩ đương thời triều thần chi hành xiểm dã ngũ nguyệt hạn kì đảo hạnh nhi đắc vũ chí thất nguyệt hạ mạch dĩ quá thu hoà vị thục cự dĩ vi phong niên thượng biểu xưng hạ 倘至九十月而水旱虫蟥如表賀何,thảng chí cửu thập nguyệt nhi thuỷ hạn trùng hoàng như biểu hạ hà 九月開寳花園,cửu nguyệt khai bảo hoa viên 詔牟俞都知乂安州,chiếu mâu du đô tri nghệ an châu 是月久雨祈晴,thị nguyệt cửu vũ kì tình 冬十月御前指揮使王吉奏有神降跡于龍墀左鍾樓〇長九寸五分闊五寸,đông thập nguyệt ngự tiền chỉ huy sứ vương cát tấu hữu thần giáng tích vu long trì tả chung lâu tiền trường cửu thốn ngũ phân khoát ngũ thốn 皇弟周箇卒,hoàng đệ chu cá tốt 十二月太平鄕阮買献白鹿,thập nhị nguyệt thái bình hương nguyễn mãi hiến bạch lộc 左䄔捷兵,tả vũ tiệp binh 杜慶献黃色鯧䰸魚鯧音昌䰸音公即鯸魚也,đỗ khánh hiến hoàng sắc xương công ngư xương âm xương công âm công tức hầu ngư dã 帝已爲瑞詔群臣稱賀,đế dĩ vi thuỵ chiếu quần thần xưng hạ 閤門使李奉恩上言彼微物爾而陛下以爲瑞,cáp môn sứ lí phụng ân thượng ngôn bỉ vi vật nhĩ nhi bệ hạ dĩ vi thuỵ 如麟鳯之來則陛下以爲何物,như lân phượng chi lai tắc bệ hạ dĩ vi hà vật 帝善其言,đế thiện kì ngôn 壬子五年宋紹興二年,nhâm tí ngũ niên tống thiệu hưng nhị niên 夏四月夜皇龍自永光殿見于麗光宫,hạ tứ nguyệt dạ hoàng long tự vĩnh quang điện hiện vu lệ quang cung 五月朔皇次長子天祿生後封明道王閏月皇長女生尋殤,ngũ nguyệt sóc hoàng thứ trưởng tử thiên lộc sinh hậu phong minh đạo vương nhuận nguyệt hoàng trưởng nữ sinh tầm thương 是月暴風覆延章舟,thị nguyệt bạo phong phúc diên chương chu 秋七月占城國人具般等逃㱕其國至日麗寨人執送京師,thu thất nguyệt chiêm thành quốc nhân cụ bàn đẳng đào quy kì quốc chí nhật lệ trại nhân chấp tống kinh sư 八月真臘占城㓂乂安州,bát nguyệt chân lạp chiêm thành khấu nghệ an châu 左羽林兵火頭杜廣献鯧䰸魚,tả vũ lâm binh hoả đầu đỗ quảng hiến xương công ngư 詔太尉楊英珥領清化,chiếu thái uý dương anh nhĩ lĩnh thanh hoá 府乂安州人擊真臘占城敗之,phủ nghệ an châu nhân kích chân lạp chiêm thành bại chi 真登州牧黎法國献玄祿,chân đăng châu mục lê pháp quốc hiến huyền lộc 九月奉衛都令火頭丁牛献白禄,cửu nguyệt phụng vệ đô lệnh hoả đầu đinh ngưu hiến bạch lộc 乂安州令書家陳留献占城人三,nghệ an châu lệnh thư gia trần lưu hiến chiêm thành nhân tam 先是其人常伏險要處據乂安州人轉賣真臘國留因設伏於其處擒之以献,tiên thị kì nhân thường phục hiểm yếu xứ cứ nghệ an châu nhân chuyển mại chân lạp quốc lưu nhân thiết phục ư kì xứ cầm chi dĩ hiến 冬十月遣員外郎李奉恩奉議郎尹英槩如宋報聘,đông thập nguyệt khiển viên ngoại lang lí phụng ân phụng nghị lang doãn anh khái như tống báo sính 起感靈殿奉天閣,khởi cảm linh điện phụng thiên các 十二月帝迎春于廣文亭,thập nhị nguyệt đế nghinh xuân vu quảng văn đình 慶成感靈殿宴群臣,khánh thành cảm linh điện yến quần thần 尙書李元坐罪死獄中以其女章英次妃有過故也,thượng thư lí nguyên toạ tội tử ngục trung dĩ kì nữ chương anh thứ phi hữu quá cố dã 宋封帝爲交趾郡王,tống phong đế vi giao chỉ quận vương 甲寅天彰寳嗣二年宋紹興四年,giáp dần thiên chương bảo tự nhị niên tống thiệu hưng tứ niên 春正月朔賜員外郎魏國寳爵大僚𤤻,xuân chính nguyệt sóc tứ viên ngoại lang nguỵ quốc bảo tước đại liêu ban 二月四諫議大夫牟俞都爵内大僚𤤻,nhị nguyệt tứ gián nghị đại phu mâu du đô tước nội đại liêu ban 起天寕天成二寺及塑帝釋像,khởi thiên ninh thiên thành nhị tự cập tố đế thích tượng 帝臨幸觀之,đế lâm hạnh quan chi 令書家阮美献青頭桃花馬四足生六距两足各一距後两足各二距,lệnh thư gia nguyễn mĩ hiến thanh đầu đào hoa mã tứ túc sinh lục cự tiền lưỡng túc các nhất cự hậu lưỡng túc các nhị cự 是月久雨其晴,thị nguyệt cửu vũ kì tình 三月帝幸五岳觀,tam nguyệt đế hạnh ngũ nhạc quán 夏四月詔祗候内人火頭不得擅出外違者寘之重罪有公事者先奏聞方許出,hạ tứ nguyệt chiếu chi hầu nội nhân hoả đầu bất đắc thiện xuất ngoại vi giả trí chi trọng tội hữu công sự giả tiên tấu văn phương hứa xuất 五月慶成永光殿重修故也,ngũ nguyệt khánh thành vĩnh quang điện trùng tu cố dã 乂安州范信令書家陳留献白鹿,nghệ an châu phạm tín lệnh thư gia trần lưu hiến bạch lộc 右御龍兵火頭郭司献蟾蜍珠状如,hữu ngự long binh hoả đầu quách tư hiến thiềm thừ châu trạng như 魚目,ngư mục 帝曰此溦物不足貴,đế viết thử vi vật bất túc quý 却之,khước chi 右興武兵王玖献六眸龜胷上有籒文詔諸學士及僧道辨之成天書下示聖人萬歲八字,hữu hưng vũ binh vương cửu hiến lục mâu quy hung thượng hữu trựu văn chiếu chư học sĩ cập tăng đạo biện chi thành thiên thư hạ thị thánh nhân vạn tuế bát tự 史臣吳士連曰龜之爲靈以其䏻吿兆也然世常有之非若龍鳯麟之罕見也,sử thần ngô sĩ liên viết quy chi vi linh dĩ kì năng cáo triệu dã nhiên thế thường hữu chi phi nhược long phượng lân chi hãn kiến dã 當時乃以爲瑞而進献之多何哉至於胷上有文乃黑白相間而見群臣辨成文字是希㫖作謟語以爲䛕媚其軍耳𡸈真有文字哉故人君必謹好尙,đương thời nãi dĩ vi thuỵ nhi tiến hiến chi đa hà tai chí ư hung thượng hữu văn nãi hắc bạch tương gian nhi kiến quần thần biện thành văn tự thị hi chỉ tác xiểm ngữ dĩ vi dua mị kì quân nhĩ khởi chân hữu văn tự tai cố nhân quân tất cẩn hiếu thượng 六月皇婆王婆歷卒,lục nguyệt hoàng bà vương bà lịch tốt 秋七月黄龍夜見於永,thu thất nguyệt hoàng long dạ kiến ư vĩnh 光殿,quang điện 冬十一月修延生殿五岳觀,đông thập nhất nguyệt tu diên sinh điện ngũ nhạc quán 十二月成道候鈌名卒,thập nhị nguyệt thành đạo hầu khuyết danh tốt 群臣加上尊號曰順天睿武祥靈感應寬仁廣孝皇帝,quần thần gia thượng tôn hiệu viết thuận thiên duệ vũ tường linh cảm ứng khoan nhân quảng hiếu hoàng đế 大赦,đại xá 乙卯三年宋紹興五年,ất mão tam niên tống thiệu hưng ngũ niên 春正月以御庫書家楊掌守清化府,xuân chính nguyệt dĩ ngự khố thư gia dương chưởng thú thanh hoá phủ 二月真臘占城二國來貢,nhị nguyệt chân lạp chiêm thành nhị quốc lai cống 三月慶善候鈌名卒,tam nguyệt khánh thiện hầu khuyết danh tốt 夏四月詔左司郎中李公信出入禁中奏事無得禁止,hạ tứ nguyệt chiếu tả ti lang trung lí công tín xuất nhập cấm trung tấu sự vô đắc cấm chỉ 帝幸五岳觀慶成金銀三尊像,đế hạnh ngũ nhạc quán khánh thành kim ngân tam tôn tượng 以員外郎魏國寳爲左司郎中,dĩ viên ngoại lang nguỵ quốc bảo vi tả ti lang trung 自春至夏後不雨,tự xuân chí hạ hậu bất vũ 五月朔雨,ngũ nguyệt sóc vũ 六月祗候書家李昌灌頂僧阮明並,lục nguyệt chi hậu thư gia lí xương quán đính tăng nguyễn minh tịnh 白雀,hiến bạch tước 詔諸賣田池不得倍錢還贖違者有罪,chiếu chư mại điền trì bất đắc bồi tiền hoàn thục vi giả hữu tội 秋七月太師張伯玉卒,thu thất nguyệt thái sư trương bá ngọc tốt 冬十二月設度人會迎𠎣堂,đông thập nhị nguyệt thiết độ nhân hội nghênh tiên đường 設慶成大醮于延生殿,thiết khánh thành đại tiếu vu diên sinh điện 造日鼎清瀾延明三舟,tạo nhật đỉnh thanh lan diên minh tam chu 丙辰四年宋紹興六年,bính thìn tứ niên tống thiệu hưng lục niên 春正月開延光圜于冷涇鄕,xuân chính nguyệt khai diên quang viên vu lãnh kinh hương 洪鍾見,hồng chung kiến 二月成興候鈌名卒,nhị nguyệt thành hưng hầu khuyết danh tốt 三月太尉劉慶覃卒,tam nguyệt thái uý lưu khánh đàm tốt 帝病篤醫治不效,đế bệnh đốc y trị bất hiệu 僧明空治之愈拜爲國師,tăng minh không trị chi dũ bái vi quốc sư 蠲户數百世傳僧徐道行将尸觧時病中以藥咒付弟子阮至誠即明空日後二十年見國王遭奇疾即治之盖此事由也,quyên hộ sổ bách thế truyền tăng từ đạo hạnh tương thi giải thời bệnh trung dĩ dược chú phó đệ tử nguyễn chí thành tức minh không nhật hậu nhị thập niên kiến quốc vương tao kì tật tức trị chi cái thử sự do dã 夏四月皇婆吕阿買病卒,hạ tứ nguyệt hoàng bà lã a mãi bệnh tốt 史臣吳士連曰諸帝之編未有書皇󰜏卒而神宗之世两見焉盖帝之於保姆特加恩賜之厚故史從而書之歟,sử thần ngô sĩ liên viết chư đế chi biên vị hữu thư hoàng bà tốt nhi thần tông chi thế lưỡng kiến yên cái đế chi ư bảo mẫu đặc gia ân tứ chi hậu cố sử tòng nhi thư chi dư 皇長子天祚生,hoàng trưởng tử thiên tộ sinh 群臣進金銀錢幣上表賀,quần thần tiến kim ngân tiền tệ thượng biểu hạ 六月以左司郎中李公信爲少師列明字秩,lục nguyệt dĩ tả ti lang trung lí công tín vi thiếu sư liệt minh tự trật 秋九月諫議大夫牟俞都󰰾,thu cửu nguyệt gián nghị đại phu mâu du đô bãi 冬十月太尉楊英珥卒,đông thập nguyệt thái uý dương anh nhĩ tốt 十二月立春日帝御崇淵殿群臣上表賀,thập nhị nguyệt lập xuân nhật đế ngự sùng uyên điện quần thần thượng biểu hạ 其日遇國忌故復設是禮,kì nhật ngộ quốc kị cố phục thiết thị lễ 左興聖都火頭蘇武献神龜胷中有籒文,tả hưng thánh đô hoả đầu tô vũ hiến thần quy hung trung hữu trựu văn 群臣辨之成一天永聖四字,quần thần biện chi thành nhất thiên vĩnh thánh tứ tự 帝幸,đế hạnh 清化府捕象,thanh hoá phủ bổ tượng 丁巳五年宋紹興一年春正月乂安州驛奏真臘将破蘇棱㓂本州,đinh tị ngũ niên tống thiệu hưng nhất niên xuân chính nguyệt nghệ an châu dịch tấu chân lạp tướng phá tô lăng khấu bản châu 詔太尉李公平将兵擊之,chiếu thái uý lí công bình tương binh kích chi 二月乂安州地震江水如血,nhị nguyệt nghệ an châu địa chấn giang thuỷ như huyết 公平差内人火頭鄧慶鄕還京師以状文,công bình sai nội nhân hoả đầu đặng khánh hương hoàn kinh sư dĩ trạng văn 公平敗真臘人,công bình bại chân lạp nhân 三月大僚𤤻阮公陶献白龜,tam nguyệt đại liêu ban nguyễn công đào hiến bạch quy 帝幸報天寺禮法雲佛祈雨是夜大雨,đế hạnh báo thiên tự lễ pháp vân phật kì vũ thị dạ đại vũ 夏四月皇弟三子鈌名生,hạ tứ nguyệt hoàng đệ tam tử khuyết danh sinh 五月少師李公信献生金一塊重四十七兩,ngũ nguyệt thiếu sư lí công tín hiến sinh kim nhất khối trọng tứ thập thất lượng 六月旱詔阮公陶詣南雩𡊨祈武,lục nguyệt hạn chiếu nguyễn công đào nghệ nam vu đàn kì vũ 秋九月設慶成靈感寺會赦天,thu cửu nguyệt thiết khánh thành linh cảm tự hội xá thiên 下罪人,hạ tội nhân 詔京城内外三家爲寳察諸朝𤤻官職都不得以其子與他人養育倚托權勢家,chiếu kinh thành nội ngoại tam gia vi bảo sát chư triều ban quan chức đô bất đắc dĩ kì tử dữ tha nhân dưỡng dục ỷ thác quyền thế gia 無官蔭自犯者收捕奏文不能察者同罪,vô quan ấm tự phạm giả thu bổ tấu văn bất năng sát giả đồng tội 冬十月壬午帝幸蒞仁行宮省歛,đông thập nguyệt nhâm ngọ đế hạnh lị nhân hành cung tỉnh liễm 乙丑皇第二女生候封瑞天公主,ất sửu hoàng đệ nhị nữ sinh hậu phong thuỵ thiên công chúa 十二月帝還京師,thập nhị nguyệt đế hoàn kinh sư 以守清化府御庫書家楊掌爲員外郎,dĩ thú thanh hoá phủ ngự khố thư gia dương chưởng vi viên ngoại lang 戊午六年十月元年以後英宗紹明宋紹𦥷八年,mậu ngọ lục niên thập nguyệt nguyên niên dĩ hậu anh tông thiệu minh tống thiệu hưng bát niên 夏五月内人火頭許炎献生金一塊重六十六兩,hạ ngũ nguyệt nội nhân hoả đầu hứa viêm hiến sinh kim nhất khối trọng lục thập lục lượng 六月旱使入内左司郎中魏國寳召臣僚會議,lục nguyệt hạn sử nhập nội tả ti lang trung nguỵ quốc bảo triệu thần liêu hội nghị 諸衛范信言,chư vệ phạm tín ngôn 請赴雩壇祈雨從之,thỉnh phó vu đàn kì vũ tòng chi 秋七月不雨,thu thất nguyệt bất vũ 帝命有司祈于雩壇及報天寺,đế mệnh hữu ti kì vu vu đàn cập báo thiên tự 頒賜群臣冬衣,ban tứ quần thần đông y 九月帝弗豫,cửu nguyệt đế phất dự 立皇長子天祚爲皇太子,lập hoàng trưởng tử thiên tộ vi hoàng thái tử 初帝既立天祿爲嗣至是寝疾,sơ đế ký lập thiên lộc vi tự chí thị tẩm tật 感聖日奉奉聖三夫人育改立乃遣人賂參知政事徐文通曰如受帝命草遺詔幸無棄三夫人,cảm thánh nhật phụng phụng thánh tam phu nhân dục cải lập nãi khiển nhân lộ tham tri chính sự từ văn thông viết như thụ đế mệnh thảo di chiếu hạnh vô khí tam phu nhân 文通許諾,văn thông hứa nặc 及帝疾篤命撰詔文通雖受帝命而志在三夫人但秉筆不書,cập đế tật đốc mệnh soạn chiếu văn thông tuy thụ đế mệnh nhi chí tại tam phu nhân đản bỉnh bút bất thư 俄而三夫人至哽音粳悲塞也咽流涕曰妾等聞之古之嗣位立嫡不立󰱃,nga nhi tam phu nhân chí ngạnh âm canh bi tắc dã yết lưu thế viết thiếp đẳng văn chi cổ chi tự vị lập đích bất lập thứ 天祿嬖人之子苟使嗣位其母必僣則妬害,thiên lộc bế nhân chi tử cẩu sử tự vị kì mẫu tất tiếm tắc đố hại 之情生如此則妾之母子能免於難乎帝因下詔曰皇子天祚年雖幼冲乃是嫡子天下皆知宜嗣朕業太子天祿可封明道王,chi tình sinh như thử tắc thiếp chi mẫu tử năng miễn ư nan hồ đế nhân hạ chiếu viết hoàng tử thiên tộ niên tuy ấu xung nãi thị đích tử thiên hạ giai tri nghi tự trẫm nghiệp thái tử thiên lộc khả phong minh đạo vương 二十六日帝崩于永光殿殯于殿之西陛,nhị thập lục nhật đế băng vu vĩnh quang điện tẫn vu điện chi tây bệ 群臣上尊號曰廣仁崇孝文武皇帝廟號神宗,quần thần thượng tôn hiệu viết quảng nhân sùng hiếu văn vũ hoàng đế miếu hiệu thần tông 冬十月朔皇太子天祚即位于柩〇年方三歲改元紹明元年,đông thập nguyệt sóc hoàng thái tử thiên tộ tức vị vu cữu tiền niên phương tam tuế cải nguyên thiệu minh nguyên niên 大赦,đại xá 尊母感聖夫人黎氏爲皇太后,tôn mẫu cảm thánh phu nhân lê thị vi hoàng thái hậu 會國人盟于龍墀,hội quốc nhân minh vu long trì 遣使訃于宋,khiển sứ phó vu tống 史臣吳士連曰神宗乘盛業於先王爲太平之,sử thần ngô sĩ liên viết thần tông thừa thịnh nghiệp ư tiên vương vi thái bình chi 天子其舍嫡長之乳抱欲立庶孽之長君盖懲日童心之失卒之志不獲,thiên tử kì xá đích trưởng chi nhũ bão dục lập thứ nghiệt chi trưởng quân cái trừng tiền nhật đồng tâm chi thất tốt chi chí bất hoạch 遂者徐文通之賂彰,toại giả từ văn thông chi lộ chương 三夫人之辝直也惜乎不立召社稷大臣委以托孤之寄耳,tam phu nhân chi từ trực dã tích hồ bất lập triệu xã tắc đại thần uỷ dĩ thác cô chi ký nhĩ 鳴呼邪臣與内庭交好以致敗人事者自古有之,minh hô tà thần dữ nội đình giao hảo dĩ trí bại nhân sự giả tự cổ hữu chi 徐文通三夫人此事不猶愈於教之以衛王請命耶雖然傳世以嫡古今通義苟得賢輔如伊尹周公輔太甲成王終有辭於永世矣,từ văn thông tam phu nhân thử sự bất do dũ ư giáo chi dĩ vệ vương thỉnh mệnh da tuy nhiên truyền thế dĩ đích cổ kim thông nghĩa cẩu đắc hiền phụ như y doãn chu công phụ thái giáp thành vương chung hữu từ ư vĩnh thế hĩ 大越史記本紀全書卷之三終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi tam chung 大越史記本紀全書卷之四,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi tứ 李紀,lí kỷ 英宗皇帝,anh tông hoàng đế 諱天祚神宗嫡長子也其母黎氏皇后以天彰宝嗣四年丙辰四月誕生戊午年九月立爲皇太子神宗崩遂登大宝在位三十七年壽四十歲崩于瑞光殿臣之廢立不惑婦人之言寄託能得賢可謂無愧於負荷矣然憸邪莫辨刑罰不明所以天災示警㓂盗並興紀綱紊舛可勝言哉,huý thiên tộ thần tông đích trưởng tử dã kì mẫu lê thị hoàng hậu dĩ thiên chương bảo tự tứ niên bính thìn tứ nguyệt đản sinh mậu ngọ niên cửu nguyệt lập vi hoàng thái tử thần tông băng toại đăng đại bảo tại vị tam thập thất niên thọ tứ thập tuế băng vu thuỵ quang điện thần chi phế lập bất hoặc phụ nhân chi ngôn ký thác năng đắc hiền khả vị vô quý ư phụ hà hĩ nhiên tiêm tà mạc biện hình phạt bất minh sở dĩ thiên tai thị cảnh khấu đạo tịnh hưng kỷ cương vặn suyễn khả thắng ngôn tai 己未紹明二年宋紹興九年宋封帝爲交趾郡王,kỉ mùi thiệu minh nhị niên tống thiệu hưng cửu niên tống phong đế vi giao chỉ quận vương 庚申三年二年月以候大定元宋紹興十年春正月真登州牧黎法圓献白鹿,canh thân tam niên nhị niên nguyệt dĩ hậu đại định nguyên tống thiệu hưng thập niên xuân chính nguyệt chân đăng châu mục lê pháp viên hiến bạch lộc 二月改元大定元年,nhị nguyệt cải nguyên đại định nguyên niên 三月玉陛,tam nguyệt ngọc bệ 員外郎阮義明献玄鹿,viên ngoại lang nguyễn nghĩa minh hiến huyền lộc 以杜英武爲宫殿令知内外事,dĩ đỗ anh vũ vi cung điện lệnh tri nội ngoại sự 英武杜太后弟黎太后親用之故授是職,anh vũ đỗ thái hậu đệ lê thái hậu thân dụng chi cố thụ thị chức 夏四月以誕日爲壽寧節,hạ tứ nguyệt dĩ đản nhật vi thọ ninh tiết 自春徂夏不武,tự xuân tồ hạ bất vũ 五月雨,ngũ nguyệt vũ 冬十月大熟,đông thập nguyệt đại thục 卜者申利自謂仁宗子率其黨與由水路抵太原州出西農州道過陸令州入據上原州下農州招納亡命召募土兵有眾八百餘人同謀作亂,bốc giả thân lợi tự vị nhân tông tử suất kì đảng dữ do thuỷ lộ để thái nguyên châu xuất tây nông châu đạo quá lục lệnh châu nhập cứ thượng nguyên châu hạ nông châu chiêu nạp vong mệnh triệu mộ thổ binh hữu chúng bát bách dư nhân đồng mưu tác loạn 辛酉大定二年宋紹興十一年,tân dậu đại định nhị niên tống thiệu hưng thập nhất niên 春正月申利僣號平王立其妻妾爲皇后夫人子爲王侯賜其黨與官爵各,xuân chính nguyệt thân lợi tiếm hiệu bình vương lập kì thê thiếp vi hoàng hậu phu nhân tử vi vương hầu tứ kì đảng dữ quan tước các 有差,hữu sai 是時申利黨僅千餘人一所至揚言利善兵術以脅邉鄙沿邉溪峒人皆震懾無敢敵者,thị thời thân lợi đảng cẩn thiên dư nhân nhất sở chí dương ngôn lợi thiện binh thuật dĩ hiếp biên bỉ duyên biên khê động nhân giai chấn nhiếp vô cảm địch giả 二月吏上書告急詔諫議大夫劉禹你領兵出陸赂太傅許炎領兵泝水道討之,nhị nguyệt lại thượng thư cáo cấp chiếu gián nghị đại phu lưu vũ nhĩ lĩnh binh xuất lục lộ thái phó hứa viêm lĩnh binh tố thuỷ đạo thảo chi 時禹你使先鋒将侍衛都蘇漸宣明寨主都陳蟾進次博沱江遇利水軍合戰漸敗爲利所殺利還㨿上原州築隘于博茹縣以拒官軍,thời vũ nhĩ sử tiên phong tướng thị vệ đô tô tiềm tuyên minh trại chủ đô trần thiềm tiền tiến thứ bác đà giang ngộ lợi thuỷ quân hợp chiến tiềm bại vị lợi sở sát lợi hoàn cứ thượng nguyên châu trúc ải vu bác nhự huyện dĩ cự quan quân 禹你攻拔博茹隘進至蒲汀遇利水軍大戰禹你敗績将士死者過半遂還,vũ nhĩ công bạt bác nhự ải tiến chí bồ đinh ngộ lợi thuỷ quân đại chiến vũ nhĩ bại tích tướng sĩ tử giả quá bán toại hoàn 夏四月戊辰禹你至京師,hạ tứ nguyệt mậu thìn vũ nhĩ chí kinh sư 辛未利出㨿西農州使上原,tân mùi lợi xuất cứ tây nông châu sử thượng nguyên 宣化感化永通人攻富良府陷之利㨿府治晝夜會其黨與謀㓂京師,tuyên hoá cảm hoá vĩnh thông nhân công phú lương phủ hãm chi lợi cứ phủ trị chú dạ hội kì đảng dữ mưu khấu kinh sư 己卯命太尉杜英武将兵討利,kỉ mão mệnh thái uý đỗ anh vũ tương binh thảo lợi 五月辛卯利兵引㓂京師次廣驛遇英武軍大戦利兵敗死者不可勝數英武斬首󰦅道左自平虜関至南漢江扲萬崖州首領楊目金鷄洞首領周愛檻送京師利僅以身免奔陸令州,ngũ nguyệt tân mão lợi binh dẫn khấu kinh sư thứ quảng dịch ngộ anh vũ quân đại chiến lợi binh bại tử giả bất khả thắng sổ anh vũ trảm thủ cự đạo tá tự bình lỗ quan chí nam hán giang cầm vạn nhai châu thủ lĩnh dương mục kim kê động thủ lĩnh chu ái giám tống kinh sư lợi cẩn dĩ thân miễn bôn lục lệnh châu 壬午送目愛等繋于本縣府詔英武招集利敗卒于平虜関,nhâm ngọ tống mục ái đẳng hệ vu bản huyện phủ chiếu anh vũ chiêu tập lợi bại tốt vu bình lỗ quan 𭛁御府盐賜目愛等,phát ngự phủ diêm tứ mục ái đẳng 秋八月國師明空卒師長安府嘉遠縣譚舍社人顯靈事驗凣水旱災傷禱之輙應今膠水普賴等寺皆有塑像奉事焉,thu bát nguyệt quốc sư minh không tốt sư trường an phủ gia viễn huyện đàm xá xã nhân hiển linh sự nghiệm phàm thuỷ hạn tai thương đảo chi triếp ứng kim giao thuỷ phả lại đẳng tự giai hữu tố tượng phụng sự yên 冬十月朔又使英武討陸令州俘利黨二千餘人,đông thập nguyệt sóc hựu sử anh vũ thảo lục lệnh châu phù lợi đảng nhị thiên dư nhân 利遁于諒州太傅蘇憲誠擒利送英武檻㱕京師,lợi thuẫn vu lạng châu thái phó tô hiến thành cầm lợi tống anh vũ giám quy kinh sư 使李義林安集其餘黨,sử lí nghĩa lâm an tập kì dư đảng 詔廷尉按利罪,chiếu đình uý án lợi tội 獄成帝御天慶殿洽判利與其謀主二十人並斬餘皆以次論原其脅從者,ngục thành đế ngự thiên khánh điện hiệp phán lợi dữ kì mưu chủ nhị thập nhân tịnh trảm dư giai dĩ thứ luận nguyên kì hiếp tòng giả 群臣上表賀,quần thần thượng biểu hạ 劉禹你献白鹿又献檳榔珠,lưu vũ nhĩ hiến bạch lộc hựu hiến tân lang châu 史臣吳士連曰當是時劉禹你有失律䘮師之罪反献祥瑞以揜之而無一人敢論者可見刑政之多非,sử thần ngô sĩ liên viết đương thị thời lưu vũ nhĩ hữu thất luật táng sư chi tội phản hiến tường thuỵ dĩ yểm chi nhi vô nhất nhân cảm luận giả khả kiến hình chính chi đa phi 杜英武強粱凌轢夫𡸈無所自哉,đỗ anh vũ cường lương lăng lịch phu khởi vô sở tự tai 壬戌三年宋紹興十二年春二月劉禹你献舚蜍珠,nhâm tuất tam niên tống thiệu hưng thập nhị niên xuân nhị nguyệt lưu vũ nhĩ hiến thiềm thừ châu 冬十月遣富良府首領楊嗣明如廣原州招集州人,đông thập nguyệt khiển phú lương phủ thủ lĩnh dương tự minh như quảng nguyên châu chiêu tập châu nhân 十二月詔諸典熟田二十年内咱贖相争田土五十年或五年内或十年得奏訟有荒田園爲人所耕作者一年内咱争認過此者禁之,thập nhị nguyệt chiếu chư điển thục điền nhị thập niên nội thính thục tương tranh điền thổ ngũ thập niên hoặc ngũ niên nội hoặc thập niên đắc tấu tụng hữu hoang điền viên vị nhân sở canh tác giả nhất niên nội thính tranh nhận quá thử giả cấm chi 違者杖八十或相争田池以兵刃敺擊死傷人者杖八十徒罪以其田池還死傷者,vi giả trượng bát thập hoặc tương tranh điền trì dĩ binh nhận ẩu kích tử thương nhân giả trượng bát thập đồ tội dĩ kì điền trì hoàn tử thương giả 史臣吳士連曰殺人者死古法也今罪與人同殊無差等失輕重之權衡矣,sử thần ngô sĩ liên viết sát nhân giả tử cổ pháp dã kim tội dữ nhân đồng thù vô sai đẳng thất khinh trọng chi quyền hành hĩ 詔諸断賣荒熟田已有栔券者不得贖違者杖八十,chiếu chư đoạn mại hoang thục điền dĩ hữu khế khoán giả bất đắc thục vi giả trượng bát thập 詔免利黨放流罪,chiếu miễn lợi đảng phóng lưu tội 癸亥四年宋紹興十三年春二月詔天下應今後三家者爲一保不得私宰沙水牛如有祭祀奏請得㫖方許違者寘之重罪鄰家不吿罪同,quý hợi tứ niên tống thiệu hưng thập tam niên xuân nhị nguyệt chiếu thiên hạ ứng kim hậu tam gia giả vi nhất bảo bất đắc tư tể sa thuỷ ngưu như hữu tế tự tấu thỉnh đắc chỉ phương hứa vi giả trí chi trọng tội lân gia bất cáo tội đồng 自春至夏旱帝親祈之,tự xuân chí hạ hạn đế thân kì chi 六月丁丑雨,lục nguyệt đinh sửu vũ 秋八月詔楊嗣明勾管陸路諸沿邉溪峒公事,thu bát nguyệ chiếu dương tự minh câu quản lục lộ chư duyên biên khê động công sự 九月詔諸權勢家有潭池之外毋得妄禁違者罪之,cửu nguyệt chiếu chư quyền thế gia hữu đàm trì chi ngoại vô đắc vọng cấm vi giả tội chi 冬十月使太傅皇義賢員外郎孔長率陸路諸沿邉溪峒軍淘金于,đông thập nguyệt sử thái phó hoàng nghĩa hiền viên ngoại lang khổng trưởng suất lục lộ chư duyên biên khê động quân đào kim vu 如箇等處,như cá đẳng xứ 甲子五年宋紹興十四年,giáp tí ngũ niên tống thiệu hưng thập tứ niên 春二月以韶容公主嫁楊嗣明封嗣明爲駙馬郎,xuân nhị nguyệt dĩ thiều dung công chúa giá dương tự minh phong tự minh vi phò mã lang 五月牟俞都献白雀以牟俞都爲太師遙領陸路沿邉溪峒事,ngũ nguyệt mâu du đô hiến bạch tước dĩ mâu du đô vi thái sư dao lĩnh lục lộ duyên biên khê động sự 乙丑六年宋紹興十五年,ất sửu lục niên tống thiệu hưng thập ngũ niên 夏四月滛雨祈晴,hạ tứ nguyệt dâm vũ kì tình 奉職阮奉献六眸龟胷中有籒文二行群臣辨之成王以公法四字,phụng chức nguyễn phụng hiến lục mâu quy hung trung hữu trứu văn nhị hàng quần thần biện chi thành vương dĩ công pháp tứ tự 詔諸相争田池財物不得托權󰟨家違者杖八十徒罪,chiếu chư tương tranh điền trì tài vật bất đắc thác quyền thế gia vi giả trượng bát thập đồ tội 秋七月造傘圓山神祠及布盖翁嚴翁母等神祠,thu thất nguyệt tạo tản viên sơn thần từ cập bố cái ông nghiêm ông mẫu đẳng thần từ 八月宋妖人譚友諒竄入思,bát nguyệt tống yêu nhân đàm hữu lượng chằm nhập tư 琅州自號召先生詐稱奉使論安南沿邉溪峒多從之友諒遂率其徒入㓂廣原州,lang châu tự hiệu triệu tiên sinh trá xưng phụng sứ luận an nam duyên biên khê động đa tòng chi hữu lượng toại suất kì đồ nhập khấu quảng nguyên châu 時宋廣西路經畧帥司賫書請追捕发諒,thời tống quảng tây lộ kinh lược suý ti tê thư thỉnh truy bổ phát lượng 詔駙馬郎楊嗣明文臣阮汝枚李義榮討之,chiếu phò mã lang dương tự minh văn thần nguyễn nhữ mai lí nghĩa vinh thảo chi 未幾又命太師牟俞都将陸路沿邉溪峒諸軍繼之,vị cơ hựu mệnh thái sư mâu du đô tương lục lộ duyên biên khê động chư quân kế chi 時嗣明以拔通農州隴堵隘擒友諒黨伯大等二十一人惟友諒走脱竄山澤間,thời tự minh dĩ bạt thông nông châu lũng đổ ải cầm hữu lượng đảng bá đại đẳng nhị thập nhất nhân duy hữu lượng tẩu thoát thoán sơn trạch gian 詔管軍使義榮管押伯大等交還于宋,chiếu quản quân sứ nghĩa vinh quản áp bá đại đẳng giao hoàn vu tống 先是邕州假爲官誥使以邀友諒友諒以爲然與思明州首領二十人餘奉其銅印地圖土物附歸于宋,tiên thị ung châu giả vi quan cáo sử dĩ yêu hữu lượng hữu lượng dĩ vi nhiên dữ tư minh châu thủ lĩnh nhị thập nhân dư phụng kì đồng ấn địa đồ thổ vật phụ quy vu tống 至,chí 楊山寨邕州守趙愿擒友諒及其黨送帥司,dương sơn trại ung châu thú triệu nguyện cầm hữu lượng cập kì đảng tống suý ti 宋人見其黨中有楊於者胷刺黑龍及蒲州首領五人知是我越人皆還之,tống nhân kiến kì đảng trung hữu dương ư giả hung thích hắc long cập bồ châu thủ lĩnh ngũ nhân tri thị ngã việt nhân giai hoàn chi 營廣慈宫奉皇太后居,doanh quảng từ cung phụng hoàng thái hậu cư 造永隆福聖等寺,tạo vĩnh long phúc thánh đẳng tự 禁百作匠不得造宫樣噐物擅賣民間,cấm bách tác tượng bất đắc tạo cung dạng khí vật thiện mại dân gian 丙寅七年宋紹興十六年,bính dần thất niên tống thiệu hưng thập lục niên 春正月諒州安忠侯鈌名献白鹿,xuân chính nguyệt lạng châu an trung hầu khuyết danh hiến bạch lộc 三月員外郎李午献白鹿,tam nguyệt viên ngoại lang lí ngọ hiến bạch lộc 太師牟俞都卒,thái sư mâu dũ đô tốt 夏四月牛畜疫死,hạ tứ nguyệt ngưu súc dịch tử 旱祈得雨,hạn kì đắc vũ 彗星見,tuệ tinh kiến 閏六月詔各局决獄有彊争不合條制者杖六十,nhuận lục nguyệt chiếu các cục quyết ngục hữu cường tranh bất hợp điều chế giả trượng lục thập 秋,thụ 七月造天資庫六所,thất nguyệt tạo thiên tư khố lục sở 八月詔百官管甲主都凣克補禁軍宜揀大户不得取孤獨人違者罪之,bát nguyệt chiếu bách quan quản giáp chủ đô phàm khắc bổ cấm quân nghi giản đại hộ bất đắc thủ cô độc nhân vi giả tội chi 丁卯八年宋紹興十七年秋八月造永隆清闌二舟及翔决奉先二舸,đinh mão bát niên tống thiệu hưng thập thất niên thu bát nguyệt tạo vĩnh long thanh lan nhị chu cập tường quyết phụng tiên nhị kha 九月書家李昭献白鵶,cửu nguyệt thư gia lí chiêu hiến bạch ác 冬十月庚辰小侍衛李崇献六眸龜胷中有籒文八字,đông thập nguyệt canh thìn tiểu thị vệ lí sùng hiến lục mâu quy hung trung hữu trứu văn bát tự 造安興寨行營,tạo an hưng trại hành dinh 詔杜英武如富良府考校官僚及定户籍數目,chiếu đỗ anh vũ như phú lương phủ khảo hiệu quan liêu cập định hộ tịch số mục 十一月起瑞天公主弟于諒州,thập nhất nguyệt khởi thuỵ thiên công chúa đệ vu lạng châu 皇太后杜氏崩謚曰昭李皇后,hoàng thái hậu đỗ thị băng thuỵ viết chiêu lí hoàng hậu 戊辰九年宋紹興十八年,mậu thìn cửu niên tống thiệu hưng thập bát niên 春二月帝幸莅仁行宮耕藉田,xuân nhị nguyệt đế hạnh li nhân hành cung canh tịch điền 夏四月設仁王會于龍墀大赦罪人,hạ tứ nguyệt thiết nhân vương hội vu long trì đại xá tội nhân 帝御龍墀觀捕像,đế ngự long trì quan bổ tượng 冬十一月天成公主薨,đông thập nhất nguyệt thiên thành công chúa hoăng 以守富良府中書火阮權爲中書舍人如文州南頭那䨙田會七原州朝奉郎農彦剛,dĩ thú phú lương phủ trung thư hoả nguyễn quyền vi trung thư xá nhân như văn châu nam đầu na dâm điền hội thất nguyên châu triều phụng lang nông ngạn cương 遂幸應豊行宮,toại hạnh ứng phong hành cung 夏六月詔禁大通㱕仁二鎮蛮里山獠首領官郎無故不得赴京,hạ lục nguyệt chiếu cấm đại thông quy nhân nhị trấn man lí sơn liêu thủ lĩnh quan lang vô cố bất đắc phó kinh 瑞天公主㱕諒州,thuỵ thiên công chúa quy lạng châu 冬十月慶成廣自宮,đông thập nguyệt khánh thành quảng từ cung 己巳十年宋紹興十九年,kỉ tị thập niên tống thiệu hưng thập cửu niên 春二月爪哇路貉暹羅三國商舶入海東乞居住販賣乃於海島等處立庄各雲屯買賣寳貨上進方物,xuân nhị nguyệt trảo oa lộ lạc xiêm la tam quốc thương bạc nhập hải đông khất cư trụ phiến mại nãi ư hải đảo đẳng xứ lập trang các vân đồn mải mại bảo hoá thượng tiến phương vật 議事以廣原人虜七原廖伍故也,nghị sự dĩ quảng nguyên nhân lỗ thất nguyên liêu ngũ cố dã 造莅仁行宫,tạo li nhân hành cung 庚午十一年宋紹興二十年,canh ngọ thập nhất niên tống thiệu hưng nhị thập niên 春三月旱,xuân tam nguyệt hạn 秋七月旱,thu thất nguyệt hạn 九月真臘人㓂乂安至𩅗濕山會暑濕多瘴死遂自潰,cửu nguyệt chân lạp nhân khấu nghệ an chí vụ thấp sơn hội thử thấp đa chướng tử toại tự hội 𥘉帝幼冲政無大小皆委杜英武,sơ đế ấu xung chính vô đại tiểu giai uỷ đỗ anh vũ 英武使妻蘇氏出入宫禁事杜太后以故英武私通黎太后因此益驕居朝廷則攘臂厲聲役官吏則頤指氣使眾皆則目而莫敢言,anh vũ sử thê tô thị xuất nhập cung cấm sự đỗ thái hậu dĩ cố anh vũ tư thông lê thái hậu nhân thử ích kiêu cư triều đình tắc nhương tí lệ thanh dịch quan lại tắc di chỉ khí sử chúng giai tắc mục nhi mạc cảm ngôn 殿都指揮使武𢃄廣武都火頭粱上箇玉階都火頭同利内侍杜乙與智明王保寕侯駙馬郎楊嗣明等謀牧捕英武,điện tiền đô chỉ huy sứ vũ đái quảng vũ đô hoả đầu lương thượng cá ngọc giai đô hoả đầu đồng lợi nội thị đỗ ất dữ trí minh vương bảo ninh hầu phò mã lang dương tự minh đẳng mưu mục bổ anh vũ 計定𢃄,kế định đái 等率軍士詣越城門外大呼曰英武出入禁庭恣行凶穢惡聲聞外罪莫大焉,đẳng suất quân sĩ nghệ việt thành môn ngoại đại hô viết anh vũ xuất nhập cấm đình tứ hành hung uế ố thanh văn ngoại tội mạc đại yên 臣等請早除之毋貽後患,thần đẳng thỉnh tảo trừ chi vô di hậu hoạn 有詔禁軍牧捕英武繋于左興聖廊命廷尉者按其事,hữu chiếu cấm quân mục bổ anh vũ hệ vu tả hưng thánh lang mệnh đình uý giả án kì sự 太后令人餽以酒食密置金于食噐以賂𢃄及其監守者,thái hậu lệnh nhân quỹ dĩ tửu thực mật trí kim vu thực khí dĩ lộ đái cập kì giám thú giả 左興聖火頭阮楊曰汝等貪賂我與汝必不免於英武之手不如先殺之以免後禍,tá hưng thánh hoả đầu nguyễn dương viết nhữ đẳng tham lộ ngã dữ nhữ tất bất miễn ư anh vũ chi thủ bất như tiên sát chi dĩ miễn hậu hoạ 乃執戈欲刺之,nãi chấp qua dục thích chi 左興都譚以𫎇抱楊奪其戈止之曰殿謂英武罪當死須俟帝命不可擅行楊怒詬音候罵也之曰殿武吉非是𢃄耶吉𢃄方糞尿也言,tả hưng đô đàm dĩ mông bão dương đoạt kì qua chỉ chi viết điện tiền vị anh vũ tội đương tử tu sĩ đế mệnh bất khả thiện hành dương nộ cấu âm hầu mạ dã chi viết điện tiền vũ cứt phi thị đái da cát đái phương phẩn niệu dã ngôn 何貪人之賂而不惜命乎,hà tham nhân chi lộ nhi bất tích mệnh hồ 言訖知不免遂赴井死,ngôn cật tri bất miễn toại phó tỉnh tử 時帝聽英武獄配英武杲田兒,thời đế thính anh vũ ngục phối anh vũ cảo điền nhi 太后󰪽悶思所以復英武職任乃屢設大會赦諸罪人冀英武得預焉,thái hậu ưu muộn tư sở dĩ phục anh vũ chức nhiệm nãi lũ thiết đại hội xá chư tội nhân ký anh vũ đắc dự yên 英武累𫎇赦宥復爲太尉輔政如故寵任愈隆由是擅禍福專生殺而怨報之心常交如也猶恐軍吏追捕多不如意乃以指使百餘人献之以爲奉國衛都有犯罪者悉委奉國衛都捕之,anh vũ luỹ mông xá hựu phục vi thái uý phụ chính như cố sủng nhiệm dũ long do thị thiện hoạ phúc chuyên sinh sát nhi oán báo chi tâm thường giao như dã do khủng quân lại truy bổ đa bất như ý nãi dĩ chỉ sứ bách dư nhân hiến chi dĩ vi phụng quốc vệ đô hữu phạm tội giả tất uỷ phụng quốc vệ đô bổ chi 英武密言於帝曰徃者武𢃄等自率禁軍突入闕庭其罪莫大不早懲之恐異日變生不可圖也,anh vũ mật ngôn ư đế viết vãng giả vũ đái đẳng tự suất cấm quân đột nhập khuyết đình kì tội mạc đại bất tảo trừng chi khủng dị nhật biến sinh bất khả đồ dã 帝莫之𮗓,đế mạc chi giác 遂可其奏,toại khả kì tấu 英武命奉國衛都逮捕𢃄等下獄治之,anh vũ mệnh phụng quốc vệ đô đãi bổ đái đẳng hạ ngục trị chi 詔降智明王爲侯保寕侯爲明字保勝侯爲奉職内侍杜乙等五人上木馬玉階火頭同利等八人斬于西階市殿都指揮武𢃄等二十人󰦅諸江頭駙馬郎楊嗣明等三十人流遠惡處諸預謀者並圖田宏󰍁甲果如楊言,chiếu giáng trí minh vương vi hầu bảo ninh hầu vi minh tự bảo thắng hầu vi phụng chức nội thị đỗ ất đẳng ngũ nhân thượng mộc mã ngọc giai hoả đầu đồng lợi đẳng bát nhân trảm vu tây giai thị điện tiền đô chỉ huy vũ đái đẳng nhị thập nhân vechu chư giang đầu phò mã lang dương tự minh đẳng tam thập nhân lưu viễn ác xứ chư dự mưu giả tịnh đồ điền hoành khao giáp quả như dương ngôn 黎文休曰杜英武出入禁庭私通母后罪莫大矣,lê văn hưu viết đỗ anh vũ xuất nhập cấm đình tư thông mẫu hậu tội mạc đại hĩ 武𢃄等宜庭奏奸状牧捕繋獄而誅之可也,vũ đái đẳng nghi đình tấu gian trạng mục bổ hệ ngục nhi tru chi khả dã 今乃率眾人突入越城門驚脅幼主強求詔㫖,kim nãi suất chúng nhân đột nhập việt thành môn kinh hiếp ấu chúa cưỡng cầu chiếu chỉ 及捕獲英武乃受太后之金而不用阮楊之言後竟爲其所殺累及數十人所謂養虎遺患也,cập bổ hoạch anh vũ nãi thụ thái hậu chi kim nhi bất dụng nguyễn dương chi ngôn hậu cánh vị kì sở sát luỵ cập số thập nhân sở vị dưỡng hổ di hoạn dã 史臣吳士連曰英武大惡,sử thần ngô sĩ liên viết anh vũ đại ác 𢃄等既與諸宗室協謀不能揚于王庭明正其罪乃以兵驚脅幼主,đái đẳng ký dữ chư tông thất hiệp mưu bất năng dương vu vương đình minh chính kì tội nãi dĩ binh kinh hiếp ấu chủ 兹時也英武已喜得所㨿以爲辝矣安知不計通太后使重賂𢃄等,tư thời dã anh vũ dĩ hỉ đắc sở cứ dĩ vi từ hĩ an tri bất kế thông thái hậu sứ trọng lộ đái đẳng 苟免以遂其報復之心邪幸而阮楊明吿之以禍之,cẩu miễn dĩ toại kì báo phục chi tâm tà hạnh nhi nguyễn dương minh cáo chi dĩ hoạ chi 所在及不見聽則寕赴井以示之猶不知𮗓其取後禍将誰咎哉然則太后無罪乎曰罪極矣,sở tại cập bất kiến thính tắc ninh phó tỉnh dĩ thị chi do bất tri giác kì thủ hậu hoạ tương thuỳ cữu tai nhiên tắc thái hậu vô tội hồ viết tội cực hĩ 非有伊周之才德權,phi hữu y chu chi tài đức quyền 位而欲止之難免乎大貞凶之失,vị nhi dục chỉ chi nan miễn hồ đại trinh hung chi thất 詔閹寺不得擅入宫犯者死罪,chiếu yêm tự bất đắc thiện nhập cung phạm giả tử tội 如不謹慎而他人入者罪如之,như bất cẩn thận nhi tha nhân nhập giả tội như chi 禁朝官不得徃來王侯家在禁中不得結會三五人話談非議違者罪之,cấm triều quan bất đắc vãng lai vương hầu gia tại cấm trung bất đắc kết hội tam ngũ nhân thoại đàm phi nghị vi giả tội chi 諸犯徃來奉國衛都噐械廊地頭外杖八十徒罪至廊内者死,chư phạm vãng lai phụng quốc vệ đô khí giới lang địa đầu ngoại trượng bát thập đồ tội chí lang nội giả tử 奉衛在廊有詔㫖方得舉噐械無詔㫖而擅舉過地頭外死,phụng vệ tại lang hữu chiếu chỉ phương đắc cử khí giới vô chiếu chỉ nhi thiện cử quá địa đầu ngoại tử 辛未十二年宋紹興二十一年,tân mùi thập nhị niên tống thiệu hưng nhị thập nhất niên 春正月内人火頭杜時献綠毛金龜,xuân chính nguyệt nội nhân hoả đầu đỗ thời hiến lục mao kim quy 二月帝幸龍水捕白象得之群臣上,nhị nguyệt đế hạnh long thuỷ bổ bạch tượng đắc chi quần thần thượng 表賀,biểu hạ 夏四月杜英雨献檳榔一本二十八莖,hạ tứ nguyệt đỗ anh vũ hiến tân lang nhất bản nhị thập bát kinh 五月杜英雨献白鹿,ngũ nguyệt đỗ anh vũ hiến bạch lộc 秋八月帝幸廣慈宫觀競舟冬十月瑞明公主薨,thu bát nguyệt đế hạnh quảng từ cung quan cạnh chu đông thập nguyệt thuỵ minh công chúa hoăng 十一月皇長子龍昶生于應豊行宫尋󰀋爲顯忠王,thập nhất nguyệt hoàng trưởng tử long xưởng sinh vu ứng phong hành cung tầm sách vi hiển trung vương 造西殿永清閣及永耀清闌二舟,tạo tây điện vĩnh thanh các cập vĩnh diệu thanh lan nhị chu 壬申十三年宋紹興二十二年,nhâm thân thập tam niên tống thiệu hưng nhị thập nhị niên 春二月内師翁李元献三足六眸龜胷上有籒文羣臣辦之成王以八方四字,xuân nhị nguyệt nội sư ông lí nguyên hiến tam túc lục mâu quy hung thượng hữu trứu văn quần thần biện chi thành vương dĩ bát phương tứ tự 夏四月地震,hạ tứ nguyệt địa chấn 五月天雨皇砂,ngũ nguyệt thiên vũ hoàng sa 伯大王薨未詳秋七月天雨皇砂,bá đại vương hoăng vị tường thu thất nguyệt thiên vũ hoàng sa 冬十月殿試,đông thập nguyệt điện thí 占城國,chiêm thành quốc 人邕明些疊詣闕請命爲王,nhân ung minh ta điệp nghệ khuyết thỉnh mệnh vi vương 詔上制李𫎇領清化府乂安州五千餘人如占城立邕明些疊爲王,chiếu thượng chế lí mông lĩnh thanh hoá phủ nghệ an châu ngũ thiên dư nhân như chiêm thành lập ung minh ta điệp vi vương 蒙至占城爲其主制皮羅筆所拒邕明些疊蒙等皆死之,mông chí chiêm thành vị kì chủ chế bì la bút sở cự ung minh ta điệp mông đẳng giai tử chi 癸酉十四年宋紹興二十三年,quý dậu thập tứ niên tống thiệu hưng nhị thập tam niên 造新関門,tạo tân quan môn 甲戌十五年宋紹興二十四年,giáp tuất thập ngũ niên tống thiệu hưng nhị thập tứ niên 春正月安忠侯鈌名献白麞,xuân chính nguyệt an trung hầu khuyết danh hiến bạch chương 撞龍山獠叛,chàng long sơn lạo phản 徐寅献白鵶,từ dần hiến bạch ác 二月詔英武討撞龍山獠降之,nhị nguyệt chiếu anh vũ thảo chàng long sơn lạo hàng chi 秋八月大皇江今長安府是也山獠首領農可來叛,thu bát nguyệt đại hoàng giang kim trường an phủ thị dã sơn lạo thủ lĩnh nông khả lai phản 九月帝御大羅城南門觀築園丘,cửu nguyệt đế ngự đại la thành nam môn quan trúc viên khâu 壇,đàn 冬十月占城主制皮囉筆進其女納之,đông thập nguyệt chiêm thành chủ chế bì la bút tiến kì nữ nạp chi 黎文休曰夫帝王之於夷狄服則綏之以德叛則示之以威,lê văn hưu viết phu đế vương chi ư di địch phục tắc tuy chi dĩ đức phản tắc thị chi dĩ uy 英宗使李蒙領五千餘人援立雍明些疊爲占城國王而爲制皮囉筆所殺義當興師問罪擇立一人代王其國則威加殊俗而德在後王,anh tông sử lí mông lĩnh ngũ thiên dư nhân viện lập ung minh ta điệp vi chiêm thành quốc vương nhi vị chế bì la bút sở sát nghĩa đương hưng sư vấn tội trạch lập nhất nhân đại vương kì quốc tắc uy gia thù tục nhi đức tại hậu vương 今乃受其女而不問其罪可謂逸矣,kim nãi thụ kì nữ nhi bất vấn kì tội khả vị dật hĩ 其後占城真臘連年入㓂乂安一路不勝其弊英宗實啓之也,kì hậu chiêm thành chân lạp liên niên nhập khấu nghệ an nhất lộ bất thắng kì tệ anh tông thực khải chi dã 史臣吳士連曰小國之賴大國以其䏻安靖已,sử thần ngô sĩ liên viết tiểu quốc chi lại đại quốc dĩ kì năng an tịnh dĩ 也,dã 脱有不幸遭亂公子出奔有納之之道然不以正未有能濟者矣,thoát hữu bất hạnh tao loạn công tử xuất bôn hữu nạp chi chi đạo nhiên bất dĩ chính vị hữu năng tế giả hĩ 魯納其子糾是也,lỗ nạp kì tử củ thị dã 納之知其不正者晋納捷菑是也英宗之納雍明些疊果得正而爲彼拒命冒殺耶問罪之師不可不󰁮也,nạp chi tri kì bất chính giả tấn nạp tiệp tri thị dã anh tông chi nạp ung minh ta điệp quả đắc chính nhi vi bỉ cự mệnh mạo sát da vấn tội chi sư bất khả bất cử dã 果不正耶盍亦自反其本乎然事既至此宜使一介問罪待其輪情悔謝可也,quả bất chính gia hạp diệc tự phản kì bản hồ nhiên sự ký chí thử nghi sử nhất giới vấn tội đãi kì luân tình hối tạ khả dã 乃溺女色之私情忘國家之大事而肉食者不以爲言謂之何哉,nãi nịch nữ sắc chi tư tình vong quốc gia chi đại sự nhi nhục thực giả bất dĩ vi ngôn vị chi hà tai 十一月丁未帝親征農可來,thập nhất nguyệt đinh mùi đế thân chinh nông khả lai 庚戌𭛁京師,canh tuất phát kinh sư 甲寅,giáp dần 克之,khắc chi 丙辰𤤻師,bính thìn ban sư 己未至京,kỉ mùi chí kinh 造應豊莅仁行宫及永章㩧,tạo ứng phong li nhân hành cung cập vĩnh chương bạc 乙亥十六年宋紹興二十五年,ất hợi thập lục niên tống thiệu hưng nhị thập ngũ niên 夏五月紹容公主薨,hạ ngũ nguyệt thiệu dung công chủ hoăng 秋八月競舟,thu bát nguyệt cạnh chu 大水,đại thuỷ 地震,địa chấn 九月徵夏田租,cửu nguyệt trưng hạ điền tô 冬十月木星犯金星,đông thập nguyệt mộc tinh phạm kim tinh 命匠起富良弟,mệnh tượng khởi phú lương đệ 十一月占城來貢,thập nhất nguyệt chiêm thành lai cống 十二月地震,thập nhị nguyệt địa chấn 造麗天宫及龍慶朝覲廊,tạo lệ thiên cung cập long khánh triều cận lang 丙子十七年宋紹興二十六年春二月辛未天雨皇砂,bính tí thập thất niên tống thiệu hưng nhị thập lục niên xuân nhị nguyệt tân mùi thiên vũ hoàng sa 夏四月詔起廣原州弟,hạ tứ nguyệt chiếu khởi quảng nguyên châu đệ 冬十二月丁未夜御庫火,đông thập nhị nguyệt đinh mùi dạ ngự khố hoả 造御天行宫瑞光殿暎雲閣清和門儀鳯階,tạo ngự thiên hành cung thuỵ quang điện ánh vân các thanh hoà môn nghi phượng giai 延富閣賞花亭玉花階金蓮池明月橋及御厨大葉船宫内大葉船,diên phú các thưởng hoa đình ngọc hoa giai kim liên trì minh nguyệt kiều cập ngự trù đại diệp thuyền cung nội đại diệp thuyền 太傅李俞都上章乞致仕加太師錫金歸田里,thái phó lí du đô thượng chương khất trí sĩ gia thái sư tích kim quy điền lí 建孔子廟,kiến khổng tử miếu 是歲大饑米一升直七十錢,thị tuế đại cơ mễ nhất thăng trực thất thập tiền 丁丑十八年宋紹興二十七年,đinh sửu thập bát niên tống thiệu hưng nhị thập thất niên 詔定律令,chiếu định luật lệnh 戊寅十九年宋紹興二十八年,mậu dần thập cửu niên tống thiệu hưng nhị thập bát niên 春二月阮國使宋回上言臣到宋國見庭中有銅匭以受四方章奏臣請倣而行之以達下情帝從之置匭于庭令有言事裁書投其中時有暗投匿名書言英武作亂搜之,xuân nhị nguyệt nguyễn quốc sứ tống hồi thượng ngôn thần đáo tống quốc kiến đình trung hữu đồng quỹ dĩ thụ tứ phương chương tấu thần thỉnh phỏng nhi hành chi dĩ đạt hạ tình đế tòng chi trí quỹ vu đình lệnh hữu ngôn sự tài thư đầu kì trung thời hữu ám đầu nặc danh thư ngôn anh vũ tác loạn sưu chi 不得其人,bất đắc kì nhân 英武誣國所爲流國于清化之寨頭,anh vũ vu quốc sở vi lưu quốc vu thanh hoá chi trại đầu 未幾帝召國還,vị cơ đế triệu quốc hoàn 英武又送酖酒國度不免遂飲毒卒,anh vũ hựu tống chậm tửu quốc độ bất miễn toại ẩm độc tốt 命少保費公信選民丁定諸邑及充太廟并山陵奉祠人,mệnh thiếu bảo phí công tín tuyển dân đinh định chư ấp cập sung thái miếu tịnh sơn lăng phụng từ nhân 秋八月杜英武,thu bát nguyệt đỗ anh vũ 己卯二十年宋紹興二十九年,kỉ mão nhị thập niên tống thiệu hưng nhị thập cửu niên 春天符寺柱流血,xuân thiên phù tự trụ lưu huyết 牛吼國進華象,ngưu hống quốc tiến hoa tượng 夏五月牛吼哀牢叛,hạ ngũ nguyệt ngưu hống ai lao phản 命蘇憲誠討之獲人牛馬象金銀珍寳甚多,mệnh tô hiến thành thảo chi hoạch nhân ngưu mã tượng kim ngân chân bảo thậm đa 拜憲誠太尉,bái hiến thành thái uý 庚辰二十一年宋紹興三十年,canh thìn nhị thập nhất niên tống thiệu hưng tam thập niên 春正月起二女蚩女祠於布盖坊,xuân chính nguyệt khởi nhị nữ xuy vưu từ ư bố cái phường 二月命蘇憲誠費公信選民丁壮者充,nhị nguyệt mệnh tô hiến thành phí công tín tuyển dân đinh tráng giả sung 軍伍,quân ngũ 擇将校通兵法諳武藝者分管之,trạch tướng hiệu thông binh pháp am vũ nghệ giả phân quản chi 辛巳二十二年宋紹興三十一年,tân tị nhị thập nhị niên tống thiệu hưng tam thập nhất niên 春遺馴象于宋,xuân di thuần tượng vu tống 宋帝謂其大臣曰朕不欲異獸勞遠人可令帥臣詳諭今後不必以此入貢,tống đế vị kì đại thần viết trẫm bất dục dị thú lao viễn nhân khả lệnh suý thần tường dụ kim hậu bất tất dĩ thử nhập cống 造古法州法雲寺,tạo cổ pháp châu pháp vân tự 冬十月太傅黃義賢卒輟朝五日以有夫日功特加常禮,đông thập nguyệt thái phó hoàng nghĩa hiền tốt xuyết triều ngũ nhật dĩ hữu phù nhật công đặc gia thường lễ 十一月帝命蘇憲誠爲都將杜安頤副之領兵二萬廵西南海邉等處以安鎮邉隅,thập nhất nguyệt đế mệnh tô hiến thành vi đô tướng đỗ an di phó chi lĩnh binh nhị vạn tuần tây nam hải biên đẳng xứ dĩ an trấn biên ngung 帝親宋至大安神投今神是也,đế thân tống chí đại an thần đầu kim thần thị dã 符海門而還,phù hải môn nhi hoàn 太尉劉慶譚卒,thái uý lưu khánh đàm tốt 壬午二十三年宋紹興三十二年,nhâm ngọ nhị thập tam niên tống thiệu hưng tam thập nhị niên 春正月詔自閹者杖八,xuân chính nguyệt chiếu tự yêm giả trượng bát 十刺左膊二十三寺,thập thích tả bác nhị thập tam tự 地震,địa chấn 二月考課文武臣僚考滿無過犯者增秩定爲常憲凣九年爲一考,nhị nguyệt khảo khoá văn vũ thần liêu khảo mãn vô quá phạm giả tăng trật định vi thường hiến phàm cửu niên vi nhất khảo 癸未政隆寳應元年宋孝宗瑋隆興元年,quý mùi chính long bảo ứng nguyên niên tống hiếu tông vĩ long hưng nguyên niên 禁天下不得用假真珠,cấm thiên hạ bất đắc dụng giả chân châu 秋八月迯卒嘯聚爲羣刼掠陸路居民命費公信將兵十萬討平之,thu bát nguyệt đào tốt khiếu tụ vi quần kiếp lược lục lộ cư dân mệnh phí công tín tương binh thập vạn thảo bình chi 甲申二年宋興隆二年,giáp thân nhị niên tống hưng long nhị niên 春三月占城來貢,xuân tam nguyệt chiêm thành lai cống 秋七月大水過常禾榖渰沒,thu thất nguyệt đại thuỷ quá thường hoà cốc yêm một 宋封帝爲安南國王改交趾爲安南國,tống phong đế vi an nam quốc vương cải giao chỉ vi an nam quốc 乙酉三年宋乾道元年,ất dậu tam niên tống càn đạo nguyên niên 夏六月大旱民大疾疫牛畜多,hạ lục nguyệt đại hạn dân đại tật dịch ngưu súc đa 死米價騰踊,tử mễ giá đằng dũng 秋八月試學生,thu bát nguyệt thí học sinh 丙戌四年宋乾道二年,bính tuất tứ niên tống càn đạo nhị niên 春三月占城使行至烏里以風水軍僧駕魔海掠我瀕海小民而還,xuân tam nguyệt chiêm thành sứ hành chí ô lí dĩ phong thuỷ quân tăng giá ma hải lược ngã tần hải tiểu dân nhi hoàn 民有献龜胷有天子萬年四字亦有献白鵶者,dân hữu hiến quy hung hữu thiên tử vạn niên tứ tự diệc hữu hiến bạch ác giả 丁亥五年宋乾道三年秋七月命太尉蘇憲城伐占城冬十月占城遣使進珍珠方物請和,đinh hợi ngũ niên tống càn đạo tam niên thu thất nguyệt mệnh thái uý tô hiến thành phạt chiêm thành đông thập nguyệt chiêm thành khiển sứ tiến chân châu phương vật thỉnh hoà 詔憲誠𤤻師自是占城執藩臣禮奉貢不鈌,chiếu hiến thành ban sư tự thị chiêm thành chấp phiên thần lễ phụng cống bất khuyết 造日龍舶,tạo nhật long bạc 戊子六年宋乾道四年,mậu tí lục niên tống càn đạo tứ niên 秋八月宋使來韃靼即元使也亦來,thu bát nguyệt tống sứ lai thát đát tức nguyên sứ dã diệc lai 俱誘以厚賞陰以禮接之使不相見,cụ dụ dĩ hậu thưởng âm dĩ lễ tiếp chi sứ bất tương kiến 己丑七年宋乾道五年,kỉ sửu thất niên tống càn đạo ngũ niên 春三月望月蝕,xuân tam nguyệt vọng nguyệt thực 海門魚子命朝野寺觀僧尼道士誦經祈禱太師𦤶仕李俞都卒,hải môn ngư tử mệnh triều dã tự quan tăng ni đạo sĩ tụng kinh kì đảo thái sư trí sĩ lí du đô tốt 夏四月作清和殿奉安先帝先后神御随時薦享重修真教寺,hạ tứ nguyệt tác thanh hoà điện phụng an tiên đế tiên hậu thần ngự tuỳ thời tiến hưởng trùng tu chân giáo tự 庚寅八年宋乾道六年,canh dần bát niên tống càn đạo lục niên 帝習射騎于大羅城南名射庭令武官曰習戦攻破陣之法,đế tập xạ kị vu đại la thành nam danh xạ đình lệnh vũ quan viết tập chiến công phá trận chi pháp 辛卯九年宋乾道七年,tân mão cửu niên tống càn đạo thất niên 春二月永元殿無故自動,xuân nhị nguyệt vĩnh nguyên điện vô cố tự động 脩文宣王廟殿及后土祠,tu văn tuyên vương miếu điện cập hậu thổ từ 帝巡幸海島周覧山川刑勢欲識民情疾苦日程遠近也,đế tuần hạnh hải đảo chu lãm sơn xuyên hình thế dục thức dân tình tật khổ nhật trình viễn cận dã 壬辰十年宋乾道八年,nhâm thìn thập niên tống càn đạo bát niên 春二月帝又廵幸海島南北藩界圖記風物而還,xuân nhị nguyệt đế hựu tuần hạnh hải đảo nam bắc phiên giới đồ ký phong vật nhi hoàn 癸巳十一年宋乾道九年,quý tị thập nhất niên tống càn đạo cửu niên 春重修太和橋,xuân trùng tu thái hoà kiều 夏五月二十五日皇太子龍󰥤音札生,hạ ngũ nguyệt nhị thập ngũ nhật hoàng thái tử long trát âm trát sinh 秋造翫水舶,thu tạo ngoạn thuỷ bạc 甲午十二年二月元年以後天感至寳宋淳熙元年,giáp ngọ thập nhị niên nhị nguyệt nguyên niên dĩ hậu thiên cảm chí bảo tống thuần hi nguyên niên 春正月地震,xuân chính nguyệt địa chấn 二月改元天感至寳元年,nhị nguyệt cải nguyên thiên cảm chí bảo nguyên niên 秋九月太子龍昶有罪廢爲庶人囚之,thu cửu nguyệt thái tử long xưởng hữu tội phế vi thứ nhân tù chi 先是龍昶烝于宫妃帝不忍抵死故有是命,tiên thị long xưởng chưng vu cung phi đế bất nhẫn để tử cố hữu thị mệnh 一日帝召宰相謂曰太子國之大本龍昶既爲不道朕欲龍󰥤繼承大綂然彼猶少年,nhất nhật đế triệu tể tướng vị viết thái tử quốc chi đại bản long xưởng ký vi bất đạo trẫm dục long trát kế thừa đại thống nhiên bỉ do thiếu niên 恐未克堪如俟其壮奈朕年衰何時有内人抱龍󰥤出見帝戴巾哭請戴之帝未及勒哭愈甚,khủng vị khắc kham như sĩ kì tráng nại trẫm niên suy hà thời hữu nội nhân bão long trát xuất kiến đế đái cân khốc thỉnh đái chi đế vị cập lặc khốc dũ thậm 帝乃脱而加之龍󰥤大笑,đế nãi thoát nhi gia chi long trát đại tiếu 帝益奇之建儲之意遂决,đế ích kì chi kiến trữ chi ý toại quyết 冬十一月地震,đông thập nhất nguyệt địa chấn 十二月彗星見南方,thập nhị nguyệt tuệ tinh kiến nam phương 乙未天感至寳二年宋淳二年,ất mùi thiên cảm chí bảo nhị niên tống thuần nhị niên 熙春正月󰀋龍󰥤爲皇太子居東宫,hi xuân chính nguyệt sách long trát vi hoàng thái tử cư đông cung 拜蘇憲誠入内檢校太傅平章軍國重事王爵輔翼東宫,bái tô hiến thành nhập nội kiểm hiệu thái phó bình chương quân quốc trọng sự vương tước phụ dực đông cung 夏四月帝弗豫力疾命蘇憲誠抱太子攝政事,hạ tứ nguyệt đế phất dự lực tật mệnh tô hiến thành bão thái tử nhiếp chính sự 秋七月乙巳帝崩于瑞光殿,thu thất nguyệt ất tị đế băng vu thuỵ quang điện 先是帝疾大漸皇后復請立龍昶帝曰爲人子,tiên thị đế tật đại tiềm hoàng hậu phục thỉnh lập long xưởng đế viết vi nhân tử 不孝安治民乎遺詔蘇憲誠輔導太子國家事務一遵成憲,bất hiếu an trị dân hồ di chiếu tô hiến thành phụ đạo thái tử quốc gia sự vụ nhất tuân thành hiến 時太后欲行廢立恐憲誠不從乃以金銀賂其妻吕氏憲誠曰吾以大臣受顧命輔幼主今受賂而廢立何見目見先帝於地下乎,thời thái hậu dục hành phế lập khủng hiến thành bất tòng nãi dĩ kim ngân lộ kì thê lã thị hiến thành viết ngô dĩ đại thần thụ cố mệnh phụ ấu chủ kim thụ lộ nhi phế lập hà hiện mục kiến tiên đế ư địa hạ hồ 太后又召憲誠諭之百端,thái hậu hựu triệu hiến thành dụ chi bách đoan 對曰不義而富且貴𡸈忠臣義士之所樂爲况先帝言猶在耳殿下𡸈不聞伊尹霍光之事乎臣不敢奉詔,đối viết bất nghĩa nhi phú thả quý khởi trung thần nghĩa sĩ chi sở lạc vi huống tiên đế ngôn do tại nhĩ điện hạ khởi bất văn y doãn hoắc quang chi sự hồ thần bất cảm phụng chiếu 事遂寝,sự toại tẩm 史臣吳士連曰英宗幼冲嗣位杜英武之事莫得而知之也及年踰弱冠命憲誠等領兵廵邉,sử thần ngô sĩ liên viết anh tông ấu xung tự vị đỗ anh vũ chi sự mạc đắc nhi tri chi dã cập niên du nhược quán mệnh hiến thành đẳng lĩnh binh tuần biên 又親行周覧山川形勢要識民間疾苦道理遠近其保民守國䂓模見矣,hựu thân hành chu lãm sơn xuyên hình thế yếu thức dân gian tật khổ đạo lí viễn cận kì bảo dân thủ quốc quy mô kiến hĩ 又置射庭令武臣日習戦攻之法其詰戎講武謀謨見矣,hựu trí xạ đình lệnh võ thần nhật tập chiến công chi pháp kì cật nhung giảng vũ mưu mô kiến hĩ 太子龍昶有罪廢之立龍󰥤爲儲副居東宫使人心有所繋属,thái tử long xưởng hữu tội phế chi lập long trát vi trữ phó cư đông cung sử nhân tâm hữu sở hệ thuộc 疾大漸皇后請復立龍昶以禮義折之不惑於婦人之言仍力疾召憲誠受遺詔輔太子攝政事付托得人以防後患卒之太后廢立之謀終莫能行上安下順非其力󰊹若夫高宗之不肖當是之時焉能逆覩哉帝但順理行之而,tật đại tiềm hoàng hậu thỉnh phục lập long xưởng dĩ lễ nghĩa triết chi bất hoặc ư phụ nhân chi ngôn nhưng lực tật triệu hiến thành thụ di chiếu phụ thái tử nhiếp chính sự phó thác đắc nhân dĩ phòng hậu hoạn tốt chi thái hậu phế lập chi mưu chung mạc năng hành thượng an hạ thuận phi kì lực dư nhược phù cao tông chi bất tiêu đương thị chi thời yên năng nghịch đổ tai đế đãn thuận lí hành chi nhi 已,dĩ 太子龍󰥤即位于柩時方三歲尊母杜氏爲昭天至理皇太后,thái tử long trát tức vị vu cữu tiền thời phương tam tuế tôn mẫu đỗ thị vi chiêu thiên chí lí hoàng thái hậu 以杜安頤皇太后弟也,dĩ đỗ an di hoàng thái hậu đệ dã 爲太師同平章事蘇憲誠爲太尉,vi thái sư đồng bình chương sự tô hiến thành vi thái uý 盟國人于龍墀,minh quốc nhân vu long trì 高宗皇帝諱龍󰥤英宗第六子也其母杜氏皇后以政隆寳應十壹年癸巳五月二十五日誕生天感至寳二年󰀋立爲皇太子英宗崩遂登大寳在位三十五年壽三十八歲崩于聖壽宮刑政不明盗賊蜂起饑饉帝觀逰無度臻李家之業於是乎衰矣,cao tông hoàng đế huý long trát anh tông đệ lục tử dã kì mẫu đỗ thị hoàng hậu dĩ chính long bảo ứng thập nhất niên quý tị ngũ nguyệt nhị thập ngũ nhật đản sinh thiên cảm chí bảo nhị niên sách lập vi hoàng thái tử anh tông băng toại đăng đại bảo tại vị tam thập ngũ niên thọ tam thập bát tuế băng vu thánh thọ cung hình chính bất minh đạo tặc phong khởi cơ cận đế quan du vô độ trăn lí gia chi nghiệp ư thị hồ suy hĩ 丙申貞符元年宋淳熙三年,bính thân trinh phù nguyên niên tống thuần hi tam niên 春正月改元大赦,xuân chính nguyệt cải nguyên đại xá 史臣吳士連曰高宗以去年七月即位至是始改元者蓋有蘇憲誠婦政能復古禮也,sử thần ngô sĩ liên viết cao tông dĩ khứ niên thất nguyệt tức vị chí thị thuỷ cải nguyên giả cái hữu tô hiến thành phụ chính năng phục cổ lễ dã 丁酉二年宋淳熙四年,đinh dậu nhị niên tống thuần hi tứ niên 春三月占城㓂乂安州,xuân tam nguyệt chiêm thành khấu nghệ an châu 戊戌三年宋淳熙五年,mậu tuất tam niên tống thuần hi ngũ niên 國䘮除,quốc tang trừ 昭靈皇太后宴羣臣於別殿謂之曰當今先帝賔天嗣皇幼冲占城失禮北人㓂邉,chiêu linh hoàng thái hậu yến quần thần ư biệt điện vị chi viết đương kim tiên đế tấn thiên tự hoàng ấu xung chiêm thành thất lễ bắc nhân khấu biên 卿等受國厚恩當以國家爲慮,khanh đẳng thụ quốc hậu ân đương dĩ quốc gia vi lự 今日之計不如復立太子以延國祚以安民心,kim nhật chi kế bất như phục lập thái tử dĩ diên quốc tộ dĩ an dân tâm 羣臣咸拜于稽首曰太傅受天子明命陛下既屢慰之矣臣不敢違,quần thần hàm bái vu khể thủ viết thái phó thụ thiên tử minh mệnh bệ hạ ký lũ uý chi hĩ thần bất cảm vi 皆拜謝而退,giai bái tạ nhi thoái 憲誠領禁兵嚴號令明賞罰,hiến thành lĩnh cấm binh nghiêm hiệu lệnh minh thưởng phạt 天下歸心,thiên hạ quy tâm 夏五月以誕日爲乾興節,hạ ngũ nguyệt dĩ đản nhật vi càn hưng tiết 己亥四年宋淳熙六年,kỉ hợi tứ niên tống thuần hi lục niên 春正月選丁男壮者充軍五,xuân chính nguyệt tuyển đinh nam tráng giả sung quân ngũ 二月地震,nhị nguyệt địa chấn 三月考積居職勤敏才幹不通文字爲一𩔗有文字才幹爲一𩔗年高行純洞識古今爲一𩔗以次授職使之治民管軍以𦤶官無濫冗,tam nguyệt khảo tích cư chức cần mẫn tài cán bất thông văn tự vi nhất loại hữu văn tự tài cán vi nhất loại niên cao hạnh thuần động thức cổ kim vi nhất loại dĩ thứ thụ chức sử chi trị dân quản quân dĩ trí quan vô lạm nhũng 夏六月鈌日两日並出,hạ lục nguyệt khuyết nhật lưỡng nhật tịnh xuất 太尉蘇憲誠卒,thái uý tô hiến thành tốt 帝减膳三日輟朝六日,đế giảm thiện tam nhật xuyết triều lục nhật 𥘉憲誠寝疾参知政事武賛唐夙夜侍側諫議大夫陳忠佐以他故不暇存問及疾篤太后親臨問曰如有不諱誰可代者對曰中佐,sơ hiến thành tẩm tật tham tri chính sự vũ tán đường túc dạ thị trắc gián nghị đại phu trần trung tá dĩ tha cố bất hạ tồn vấn cập tật đốc thái hậu thân lâm vấn viết như hữu bất huý thuỳ khả đại giả đối viết trung tá 可太后曰賛唐日侍湯藥公言不及何也對曰陛下問其可代故臣以忠佐對如問侍養非賛唐而誰,khả thái hậu viết tán đường nhật thị thang dược công ngôn bất cập hà dã đối viết bệ hạ vấn kì khả đại cố thần dĩ trung tá đối như vấn thị dưỡng phi tán đường nhi thuỳ 太厚嘉其忠而不用其言,thái hậu gia kì trung nhi bất dụng kì ngôn 史臣吳士連曰蘇憲誠受托孤之寄盡忠竭誠善處于變雖震撼擊撞而中流屹乎砥柱卒使上安下順不愧古大臣之風,sử thần ngô sĩ liên viết tô hiến thành thụ thác cô chi kí tận trung kiệt thành thiện xử vu biến tuy chấn hám kích chàng nhi trung lưu ngất hồ chỉ trụ tốt sử thượng an hạ thuận bất quý cổ đại thần chi phong 况臨終之際爲國薦賢不以私恩太后不用其言李氏之不幸也,huống lâm chung chi tế vị quốc tiến hiền bất dĩ tư ân thái hậu bất dụng kì ngôn lí thị chi bất hạnh dã 詔禁鹹盐鉄噐不許往原頭貿易,chiếu cấm hàm diêm thiết khí bất hứa vãng nguyên đầu mậu dịch 庚子五年宋淳熙七年,canh tí ngũ niên tống thuần hi thất niên 春定王侯入朝例,xuân định vương hầu nhập triều lệ 秋八月大,thu bát nguyệt đại 水,thuỷ 永元會僊二殿地震,vĩnh nguyên hội tiên nhị điện địa chấn 辛丑六年宋淳熙八年,tân sửu lục niên tống thuần hi bát niên 春正月故太子龍昶率家属奴󰒜恣行盗竊欲謀作亂,xuân chính nguyệt cố thái tử long xưởng suất gia thuộc nô lệ tứ hành đạo thiết dục mưu tác loạn 夏四月熒惑入南斗,hạ tứ nguyệt huỳnh hoặc nhập nam đẩu 大饑民死幾半,đại cơ dân tử kỷ bán 壬寅七年宋淳熙九年,nhâm dần thất niên tống thuần hi cửu niên 春正月詔求賢良,xuân chính nguyệt chiếu cầu hiền lương 築壇拜将以吳履信爲上将軍将水步軍巡捕盗刼,trúc đàn bái tướng dĩ ngô lí tín vi thượng tướng quân tương thuỷ bộ quân tuần bổ đạo kiếp 以李敬脩爲帝師内則奉是經幄外則教民忠孝自是昭靈太后不敢萌異圖,dĩ lí kính tu vi đế sư nội tắc phụng thị kinh ốc ngoại tắc giáo dân trung hiếu tự thị chiêu linh thái hậu bất cảm manh dị đồ 禁天下不得著黃色服,cấm thiên hạ bất đắc trước hoàng sắc phục 暹羅國來貢,tiêm la quốc lai cống 癸卯八年宋淳熙十年,quý mão bát niên tống thuần hi thập niên 春正月以吳履信爲督将伐哀牢,xuân chính nguyệt dĩ ngô lí tín vi đốc tướng phạt ai lao 冬十一月壬午朔日食,đông thập nhất nguyệt nhâm ngọ sóc nhật thực 甲辰九年宋淳熙十一年,giáp thìn cửu niên tống thuần hi thập nhất niên 春三月占城來貢,xuân tam nguyệt chiêm thành lai cống 暹羅三佛齊等國商人入雲屯鎮進寳物乞行買賣,tiêm la tam phật tề đẳng quốc thương nhân nhập vân đồn trấn tiến bảo vật khất hành mải mại 冬十月思𫎇等󰀋叛自相攻擊,đông thập nguyệt tư mông đẳng sách phản tự tương công kích 乙巳十年宋淳熙十二年,ất tị thập niên tống thuần hi thập nhị niên 春正月試天下士人自十五歲能通詩書者侍學御筵取裴國愾鄧嚴等三十人其餘並留學,xuân chính nguyệt thí thiên hạ sĩ nhân tự thập ngũ tuế năng thông thi thư giả thị học ngự diên thủ bùi quốc khái đặng nghiêm đẳng tam thập nhân kì dư tịnh lưu học 秋七月命建康王龍益率師討󰀋諸蠻平之,thu thất nguyệt mệnh kiến khang vương long ích suất sư thảo sách chư man bình chi 丙午十一年七年月以後天資嘉瑞元宋淳熙十三年,bính ngọ thập nhất niên thất niên nguyệt dĩ hậu thiên tư gia thuỵ nguyên tống thuần hi thập tam niên 春正月宋封帝爲安南國王制畧曰即樂國以肇封既從世襲極真王而錫命何待次陛盖異禮也,xuân chính nguyệt tống phong đế vi an nam quốc vương chế lược viết tức lạc quốc dĩ triệu phong ký tòng thế tập cực chân vương nhi tích mệnh hà đãi thứ bệ cái dị lễ dã 三月󰀋譚氏爲安全元妃妃将軍時奉女子也,tam nguyệt sách đàm thị vi an toàn nguyên phi phi tướng quân thì phụng nữ tử dã 秋七月獲白象賜名天資詔改元天資嘉瑞元年,thu thất nguyệt hoạch bạch tượng tứ danh thiên tư chiếu cải nguyên thiên tư gia thuỵ nguyên niên 遣黎槐卿如宋報聘,khiển lê hoè khanh như tống báo sính 丁未天資嘉瑞元年宋淳熙十四年,đinh mùi thiên tư gia thuỵ nguyên niên tống thuần hi thập tứ niên 夏四月雷震太廟,hạ tứ nguyệt lôi chấn thái miếu 西域僧來,tây vực tăng lai 詔問其所能以䏻伏虎對試之不驗,chiếu vấn kì sở năng dĩ năng phục hổ đối thí chi bất nghiệm 戊申三年宋淳熙十五年夏五月旱,mậu thân tam niên tống thuần hi thập ngũ niên hạ ngũ nguyệt hạn 帝親幸瀛婆法雲寺,đế thân hạnh duềnh bà pháp vân tự 祈雨因迎法雲佛僧㱕報天寺今朝國初猶乃舊俗,kì vũ nhân nghênh pháp vân phật tăng quy báo thiên tự kim triều quốc sơ do nãi cựu tục 六月地震暴風,lục nguyệt địa chấn bạo phong 秋七月甲子朔日食,thu thất nguyệt giáp tí sóc nhật thực 太師杜安頤卒以太傅吳履信輔政,thái sư đỗ an di tốt dĩ thái phó ngô lí tín phụ chính 己酉四年宋淳熙十六年,kỉ dậu tứ niên tống thuần hi thập lục niên 春二月辛酉朔日食日月色赤如血,xuân nhị nguyệt tân dậu sóc nhật thực nhật nguyệt sắc xích như huyết 地震,địa chấn 三月帝遍幸江山凣乘輿所至有神祗者皆賜封號立廟享祀,tam nguyệt đế biến hạnh giang sơn phàm thừa dư sở chí hữu thần chi giả giai tứ phong hiệu lập miếu hưởng tự 庚戌五年宋光宗熙元年,canh tuất ngũ niên tống quang tông hi nguyên niên 紹春正月皇太后杜氏崩,thiệu xuân chính nguyệt hoàng thái hậu đỗ thị băng 秋七月太傅吳履信卒以譚以𫎇爲太傅,thu thất nguyệt thái phó ngô lí tín tốt dĩ đàm dĩ mông vi thái phó 冬十月帝拜謁山陵祔皇太后新塑象,đông thập nguyệt đế bái yết sơn lăng phụ hoàng thái hậu tân tố tượng 造翫瑤舟,tạo ngoạn dao chu 辛亥六年宋紹熙二年,tân hợi lục niên tống thiệu hi nhị niên 春真臘國來貢,xuân chân lạp quốc lai cống 冬十二月熒惑犯太白,đông thập nhị nguyệt huỳnh hoặc phạm thái bạch 壬子七年宋紹熙三年,nhâm tí thất niên tống thiệu hi tam niên 夏六月地震,hạ lục nguyệt địa chấn 秋七月雷震永寕殿二處,thu thất nguyệt lôi chấn vĩnh ninh điện nhị xứ 清化古弘甲人叛命將討平之,thanh hoá cổ hoằng giáp nhân phản mệnh tướng thảo bình chi 𥘉甲人見牛跡於菴蘿樹上觀之乃是白牛良久復由他岐下本甲衛人黎换占曰白牛在下之物却在木上是下在上之象因相率以叛,sơ giáp nhân kiến ngưu tích ư am la thụ thượng quan chi nãi thị bạch ngưu lương cửu phục do tha kì hạ bản giáp vệ nhân lê hoán chiêm viết bạch ngưu tại hạ chi vật khước tại mộc thượng thị hạ tại thượng chi tượng nhân tương suất dĩ phản 至是草平之,chí thị thảo bình chi 浚蘇歴江,tuấn tô lịch giang 癸丑八年宋紹四年,quý sửu bát niên tống thiệu tứ niên 熙考課内外文武官明其黜陟,hi khảo khoá nội ngoại văn vũ quan minh kì truất trắc 試天下士人入侍御學,thí thiên hạ sĩ nhân nhập thị ngự học 甲寅九年宋紹熙五年,giáp dần cửu niên tống thiệu hi ngũ niên 秋七月皇太子旵丑咸切,thu thất nguyệt hoàng thái tử sảm sửu hàm thiết 生封譚元妃爲安全皇侯,sinh phong đàm nguyên phi vi an toàn hoàng hậu 大赦天下,đại xá thiên hạ 賜耆老七十以上帛各一疋,tứ kì lão thất thập dĩ thướng bạch các nhất sơ 大酺二日于廟,đại bô nhị nhật vu miếu 冬十月雨雹有大如馬首者,đông thập nguyệt vũ bạo hữu đại như mã thủ giả 造天龍舶,tạo thiên long bạc 乙卯十年宋寕宗擴慶元元年,ất mão thập niên tống ninh tông khuếch khánh nguyên nguyên niên 春二月地震,xuân nhị nguyệt địa chấn 雷震離明閣,lôi chấn li minh các 試三教賜出申,thí tam giáo tứ xuất thân 丁巳十二年宋慶三年,đinh tị thập nhị niên tống khánh tam niên 元夏六月旱,nguyên hạ lục nguyệt hạn 造迎舚宮,tạo nghênh thiềm cung 戊午十三年宋慶四年,mậu ngọ thập tam niên tống khánh tứ niên 元春正月詔沙汰僧徒從譚以,nguyên xuân chính nguyệt chiếu sa thải tăng đồ tòng đàm dĩ 𫎇之言也,mông chi ngôn dã 秋七月大水,thu thất nguyệt đại thuỷ 占城使來貢求封,chiêm thành sứ lai cống cầu phong 演州髙舍鄕吳公李招聚亡賴與大黄州人稱先皇苗裔丁可裴都者同時作亂並討平之,diễn châu cao xá hương ngô công lí chiêu tụ vong lại dữ đại hoàng châu nhân xưng tiên hoàng miêu duệ đinh khả bùi đô giả đồng thời tác loạn tịnh thảo bình chi 己未十四年宋慶五年,kỉ mùi thập tứ niên tống khánh ngũ niên 元秋七月大水禾穀淹沒,nguyên thu thất nguyệt đại thuỷ hoà cốc yêm một 大饑,đại cơ 冬十月帝幸清化府捕象仍遣使封占城王,đông thập nguyệt đế hạnh thanh hoá phủ bổ tượng nhưng khiển sứ phong chiêm thành vương 庚申十五年宋慶元六年,canh thân thập ngũ niên tống khánh nguyên lục niên 春正月𭛁粟賑貧民,xuân chính nguyệt phát túc chẩn bần dân 秋七月昭靈太后崩,thu thất nguyệt chiêu linh thái hậu băng 壬戌十七年八月元年以侯天嘉寳祐宋嘉泰二年春三月地震,nhâm tuất thập thất niên bát nguyệt nguyên niên dĩ hậu thiên gia bảo hựu tống gia thái nhị niên xuân tam nguyệt địa chấn 秋八月皇太子󰠐生改元天嘉寳祐元年,thu bát nguyệt hoàng thái tử thầm sinh cải nguyên thiên gia bảo hựu nguyên niên 命樂,mệnh nhạc 工制樂曲號占城音其聲清怨哀傷聞者泣下,công chế nhạc khúc hiệu chiêm thành âm kì thanh thanh oán ai thương văn giả khấp hạ 僧副阮常曰吳聞詩序云亂國之音怨而怒今民亂國困主上廵遊無度朝正紊亂民心乖離是敗亡之兆也,tăng phó nguyễn thường viết ngô văn thi tự vân loạn quốc chi âm oán nhi nộ kim dân loạn quốc khốn chủ thượng tuần du vô độ triều chính vặn loạn dân tâm quai li thị bại vong chi triệu dã 癸亥天家寳祐二年宗加泰三年,quý hợi thiên gia bảo hựu nhị niên tống gia thái tam niên 春二月大興土木营諸宫殿,xuân nhị nguyệt đại hưng thổ mộc dinh chư cung điện 夏四月敬天閣将成有鵲巢其上生雛群臣諫曰昔魏明帝構凌霄閣有鵲巢焉髙堂隆諫曰臣聞維鵲有巢維鳩居之今鵲巢宫闕臣愚以爲閣雖成必有異姓居之願陛下審髙堂隆之,hạ tứ nguyệt kính thiên các tương thành hữu thước sào kì thượng sinh sồ quần thần gián viết tích nguỵ minh đế cấu lăng tiêu các hữu thước sào yên cao đường long gián viết thần văn duy thước hữu sào duy cưu cư chi kim thước sào cung khuyết thần ngu dĩ vi các tuy thành tất hữu dị tính cư chi nguyện bệ hạ thẩm cao đường long chi 言先務脩德然侯興工可也帝聽宦官笵秉彛之言督作愈急百性苦之,ngôn tiên vụ tu đức nhiên hậu hưng công khả dã đế thính hoạn quan phạm bỉnh di chi ngôn đốc tác dũ cấp bách tính khổ chi 秋七月殿指揮使知乂安州杜清州牧范延奏曰占城國主布池爲其叔父布田所逐今載妻子寓機羅海口意欲求救,thu thất nguyệt điện tiền chỉ huy sứ tri nghệ an châu đỗ thanh châu mục phạm diên tấu viết chiêm thành quốc chủ bố trì vi kì thúc phụ bố điền sở trục kim tải thê tử ngụ cơ la hải khẩu ý dục cầu cứu 八月帝命譚以𫎇杜安徃計其事,bát nguyệt đế mệnh đàm dĩ mông đỗ an vãng kế kì sự 将至機羅杜安曰彼以兵來虜情難信,tương chí cơ la đỗ an viết bỉ dĩ binh lai lỗ tình nan tín 諺云蟻孔潰堤寸煙燎屋,ngạn vân nghị khổng hội đê thốn yên liệu ốc 今布池𡸈特蟻孔寸煙而已,kim bố trì khởi đặc nghị khổng thốn yên nhi dĩ 以𫎇以語清延使爲之僃,dĩ mông dĩ ngữ thanh diên sử vi chi bị 清等曰彼以難來求救何必疑,thanh đẳng viết bỉ dĩ nan lai cầu cứu hà tất nghi 以𫎇怒引軍還,dĩ mông nộ dẫn quân hoàn 清共延謀襲布池爲自全計,thanh cộng diên mưu tập bố trì vi tự toàn kế 謀池反爲所殺,mưu trì phản vi sở sát 乂,nghệ 安大潰子者無筭,an đại hội tử giả vô toán 池大掠而㱕,trì đại lược nhi quy 九月大皇江人又叛,cửu nguyệt đại hoàng giang nhân hựu phản 初大皇江人費郎保良奏譚以𫎇󰔦國害民等罪以𫎇怒笞之,sơ đại hoàng giang nhân phí lang bảo lương tấu đàm dĩ mông đố quốc hại dân đẳng tội dĩ mông nộ si chi 郎等由是積怨因天下愁苦向亂遂叛,lang đẳng do thị tích oán nhân thiên hạ sầu khổ hướng loạn toại phản 命祗侯陳令馨爲元帥将兵討之,mệnh chi hầu trần lệnh hinh vi nguyên soái tương binh thảo chi 仍遣尙書徐英珥率清化府同時進討費郎戦于路布江口敗積皆死之,nhưng khiển thượng thư từ anh nhĩ suất thanh hoá phủ đồng thời tiến thảo phí lang chiến vu lộ bố giang khẩu bại tích giai tử chi 甲子三年宋嘉泰四年,giáp tí tam niên tống gia thái tứ niên 春正月命杜敬脩討大皇江叛人不克,xuân chính nguyệt mệnh đỗ kính tu thảo đại hoàng giang phản nhân bất khắc 乙丑四年三月元年以後治平龍應宋開禧元年,ất sửu tứ niên tam nguyệt nguyên niên dĩ hậu trị bình long ứng tống khai hi nguyên niên 春三月改元治平,xuân tam nguyệt cải nguyên trị bình 龍應元年,long ứng nguyên niên 宋人㓂邉我民罷於奔命盗賊漸起帝頗徇財貨羣臣多賣官鬻獄,tống nhân khấu biên ngã dân bãi ư bôn mệnh đạo tặc tiềm khởi đế pha tuẫn tài hoá quần thần đa mại quan dục ngục 丙寅治平龍應二年宋開禧二年,bính dần trị bình long ứng nhị niên tống khai hi nhị niên 春二月拜譚以𫎇爲太保戴拱辰冠,xuân nhị nguyệt bái đàm dĩ mông vi thái bảo đái củng thần quán 時帝營造不息盤逰無度日與宮女觀逰爲樂聞城外有盗竊伴爲不知又性畏雷聞之輟驚,thời đế doanh tạo bất tức bàn du vô độ nhật dữ cung nữ quan du vi lạc văn thành ngoại hữu đạo thiết bạn vi bất tri hựu tính uý lôi văn chi chuyết kinh 幸臣阮餘自言有禁雷之述,hạnh thần nguyễn dư tự ngôn hữu cấm lôi chi thuật 會雷鳴使餘試之餘仰天誦咒而雷益厲,hội lôi minh sử dư thí chi dư ngưỡng thiên tụng chú nhi lôi ích lệ 帝詰之對曰臣戒之久矣天益髙而彼猶強暴如此,đế cật chi đối viết thần giới chi cửu hĩ thiên ích cao nhi bỉ do cường bạo như thử 丁卯三年宋開禧三年,đinh mão tam niên tống khai hi tam niên 春正月盗賊蜂起,xuân chính nguyệt đạo tặc phong khởi 詔選丁男壮,chiếu tuyển đinh nam tráng 者充軍伍令路官統管收捕之,giả sung quân ngũ lệnh lộ quan thống quản thu bổ chi 冬十月國威州傘圓山蠻爲盗刼掠清威鄕其眾甚盛不可復制戊辰四年宋家定元年,đông thập nguyệt quốc oai châu tản viên sơn man vi đạo kiếp lược thanh oai hương kì chúng thậm thịnh bất khả phục chế mậu thìn tứ niên tống gia định nguyên niên 春正月󰀋皇子旵爲皇太子居東宫,xuân chính nguyệt sách hoàng tử sảm vi hoàng thái tử cư đông cung 大饑饑莩相󰥺,đại cơ cơ phu tương chẩm 以范猷知乂安軍事猷遂反招納亡命盗賊號候人分行刼掠,dĩ phạm du tri nghệ an quân sự du toại phản chiêu nạp vong mệnh đạo tặc hiệu hầu nhân phân hành kiếp lược 國威州人亦率徒侣屯于西結道路爲之不通,quốc oai châu nhân diệc suất đồ lữ đồn vu tây kết đạo lộ vi chi bất thông 帝命上品奉御范秉彛将藤州兵討之,đế mệnh thượng phẩm phụng ngự phạm bỉnh di tương đằng châu binh thảo chi 己巳五年宋嘉二年,kỉ tị ngũ niên tống gia nhị niên 定春正月范秉彛率虅州快州人攻猷,định xuân chính nguyệt phạm bỉnh di suất đằng châu khoái châu nhân công du 敗之猷奔洪州,bại chi du bôn hồng châu 秉彜籍其家焚之,bỉnh di tịch kì gia phần chi 猷怨愈深,du oán dũ thâm 帝命奉御徵猷回京,đế mệnh phụng ngự trưng du hồi kinh 秋七月秉彛回京師将入奏有止之曰猷言先入怨猶未解,thu thất nguyệt bỉnh di hồi kinh sư tương nhập tấu hữu chỉ chi viết du ngôn tiên nhập oán do vị giải 秉彛曰吾事上盡忠而爲姦賊所譖耶况有君命吳其焉避遂入,bỉnh di viết ngô sự thượng tận trung nhi vi gian tặc sở tiếm da huống hữu quân mệnh ngô kì yên tị toại nhập 帝命執之及其子輔囚于水院,đế mệnh chấp chi cập kì tử phụ tù vu thuỷ viện 将刑其将郭卜等聞之将兵皷譟而入至大城門外爲門者所拒,tương hình kì tương quách bốc đẳng văn chi tương binh cổ táo nhi nhập chí đại thành môn ngoại vi môn giả sở cự 斬關而入帝聞事急使召秉彛及輔入金晶階凉石䖏刺殺之,trảm quan nhi nhập đế văn sự cấp sử triệu bỉnh di cập phụ nhập kim tinh giai lương thạch xứ thích sát chi 卜等突入凉石以帝所御車昇秉彛屍御席裏輔屍由越城門出下東步頭既而復入萬延宫立皇子󰠐爲帝,bốc đẳng đột nhập lương thạch dĩ đế sở ngự xa thăng bỉnh di thi ngự tịch lí phụ thi do việt thành môn xuất hạ đông bộ đầu ký nhi phục nhập vạn diên cung lập hoàng tử thầm vi đế 譚以𫎇阮正賴皆受󰠐僞職,đàm dĩ mông nguyễn chính lại giai thụ thầm nguỵ chức 帝如㱕化江,đế như quy hoá giang 猪洞人阮破鄰率其部曲夜盗隊山官厙財物,trư động nhân nguyễn phá lân suất kì bộ khúc dạ đạo đội sơn quan khố tài vật 皇太子行至海邑劉家村聞陳李女有姿色遂娶之,hoàng thái tử hành chí hải ấp lưu gia thôn văn trần lí nữ hữu tư sắc toại thú chi 李家漁業𦤶富傍人㱕之因有眾亦起爲盗,lí gia ngư nghiệp trí phú bàng nhân quy chi nhân hữu chúng diệc khởi vi đạo 太子既娶李女授李明字拜女舅蘇忠詞爲殿前指揮使,thái tử ký thú lí nữ thụ lí minh tự bái nữ cữu tô trung từ vi điện tiền chỉ huy sứ 史臣吳士連曰太子是行因國亂而避難也何以縱滛于外擅爵與人哉盖由髙宗逰觀無度紀剛廢󰱧故也,sử thần ngô sĩ liên viết thái tử thị hành nhân quốc loạn nhi tị nạn dã hà dĩ túng dâm vu ngoại thiện tước dữ nhân tai cái do cao tông du quan vô độ kỷ cương phế hoại cố dã 然而李因以亡陳因以興天也,nhiên nhi lí nhân dĩ vong trần nhân dĩ hưng thiên dã 陳氏兄弟集鄕兵平其亂迎帝還京乘輿反正,trần thị huynh đệ tập hương binh bình kì loạn nghênh đế hoàn kinh thừa dư phản chính 討郭卜之亂按罪有差,thảo quách bốc chi loạn án tội hữu sai 庚午六年宋嘉三年,canh ngọ lục niên tống gia tam niên 定春三月帝使上品奉御杜廣将兵徃蘇忠詞家迎還皇太子㱕京師女還父母家,định xuân tam nguyệt đế sử thượng phẩm phụng ngự đỗ quảng tương binh vãng tô trung từ gia nghênh hoàn hoàng thái tử quy kinh sư nữ hoàn phụ mẫu gia 陳李爲他盗所殺次子陳自慶代領其眾還是爲順流伯,trần lí vị tha đạo sở sát thứ tử trần tự khánh đại lĩnh kì chúng hoàn thị vi thuận lưu bá 秋七月杜英徹數以𫎇罪曰汝爲大臣既懷無君之心私受賊子之爵今反與吾並列吾雖不才何面目與汝相對,thu thất nguyệt đỗ anh triệt sổ dĩ mông tội viết nhữ vi đại thần ký hoài vô quân chi tâm tư thụ tặc tử chi tước kim phản dữ ngô tịnh liệt ngô tuy bất tài hà diện mục dữ nhữ tương đối 以𫎇慚惧而退,dĩ mông tàm cụ nhi thoái 彗星見,tuệ tinh hiện 冬十月帝弗豫召杜敬脩受顧託命,đông thập nguyệt đế phất dự triệu đỗ kính tu thụ cố thác mệnh 二十八日壬午帝崩于聖壽宫,nhị thập bát nhật nhâm ngọ đế băng vu thánh thọ cung 史臣吳士連曰高宗年幼嗣位昭靈懷廢立之心帝躬幾乎岌岌,sử thần ngô sĩ liên viết cao tông niên ấu tự vị chiêu linh hoài phế lập chi tâm đế cung cơ hồ ngập ngập 賴有蘇憲誠素有權位受託孤之寄盡心調護大噐不動天下㱕心必有嘉猷嘉謀入吿我后矣,lại hữu tô hiến thành tố hữu quyền vị thụ thác cô chi ký tận tâm điều hộ đại khí bất động thiên hạ quy tâm tất hữu gia du gia mưu nhập cáo ngã hậu hĩ 及憲誠卒杜敬脩奉侍帷幄輔德𡸈無其人而帝耽于逰觀滛于聲色徇貨財興土木以教逸欲于有僚興怨嗟于百姓使李祚消剥以至於亡,cập hiến thành tốt đỗ kính tu phụng thị duy ốc phụ đức khởi vô kì nhân nhi đế đam vu du quan dâm vu thanh sắc tuẫn hoá tài hưng thổ mộc dĩ giáo dật dục vu hữu liêu hưng oán ta vu bách tính sử lí tộ tiêu bác dĩ chí ư vong 書曰内作色荒外作禽荒甘酒嗜音峻宇雕墻有一于此未或不亡,thư viết nội tác sắc hoang ngoại tác cầm hoang cam tửu thị âm tuấn vũ điêu tường hữu nhất vu thử vị hoặc bất vong 帝兼而有之謂之何哉,đế kiêm nhi hữu chi vị chi hà tai 又按舊史李朝諸帝惟太,hựu án cựu sử lí triều chư đế duy thái 祖書塟稱壽陵仁宗雖書塟而以地名稱陵,tổ thư táng xưng thọ lăng nhân tông tuy thư táng nhi dĩ địa danh xưng lăng 夫塟天子國之大事國史𡸈容不書,phu táng thiên tử quốc chi đại sự quốc sử khởi dung bất thư 盖黎文休以其皆稱壽陵爲失禮削之也然非史法矣,cái lê văn hưu dĩ kì giai xưng thọ lăng vi thất lễ tước chi dã nhiên phi sử pháp hĩ 皇太子旵即位于柩前時方十六歲,hoàng thái tử sảm tức vị vu cữu tiền thời phương thập lục tuế 尊母譚氏爲皇太后同聽政令,tôn mẫu đàm thị vi hoàng thái hậu đồng thính chính lệnh 又以龍舟迎陳氏,hựu dĩ long chu nghênh trần thị 其兄陳嗣慶以時當䘮亂未即送行,kì huynh trần tự khánh dĩ thời đương táng loạn vị tức tống hành 遣使訃于宋宋遣人來吊祭,khiển sứ phó vu tống tống khiển nhân lai điếu tế 惠宗皇帝諱旵高宗長子其母譚氏皇后於甲寅年七月誕生治平龍應四年戊辰正月󰀋立爲皇太子高宗崩遂登太寳在位十四年傳位昭皇後爲陳守度断,huệ tông hoàng đế huý sảm cao tông trưởng tử kì mẫu đàm thị hoàng hậu ư giáp dần niên thất nguyệt đản sinh trị bình long ứng tứ niên mậu thìn chính nguyệt sách lập vi hoàng thái tử cao tông băng toại đăng thái bảo tại vị thập tứ niên truyền vị chiêu hoàng hậu vị trần thủ độ đoạn 殺壽三十三歲,sát thọ tam thập tam tuế 遭時䘮亂盗賊四行辛未建嘉元年宋嘉定春正月改元二月帝身嬰重疾不能早求繼嗣李氏遂亡,tao thời tang loạn đạo tặc tứ hành tân mùi kiến gia nguyên niên tống gia định xuân chính nguyệt cải nguyên nhị nguyệt đế thân anh trọng tật bất năng tảo cầu kế tự lí thị toại vong 復使奉御范布迎陳氏嗣四年,phục sử phụng ngự phạm bố nghênh trần thị tự tứ niên 慶乃令馮佐周等宋之,khánh nãi lệnh phùng tá chu đẳng tống chi 會蘇忠詞與杜廣戦于朝東佐周遂泊于大通步,hội tô trung từ dữ đỗ quảng chiến vu triều đông tá chu toại bạc vu đại thông bộ 及杜廣敗帝令布及忠詞迎陳氏入宫立爲元妃以忠詞爲太尉輔政封順流伯陳嗣慶爲彰誠侯,cập đỗ quảng bại đế lệnh bố cập trung từ nghênh trần thị nhập cung lập vi nguyên phi dĩ trung từ vi thái uý phụ chính phong thuận lưu bá trần tự khánh vi chương thành hầu 時承平日久紀綱漸廢民不之兵盗賊之興不可禁遏,thời thừa bình nhật cửu kỷ cương tiềm phế dân bất chi binh đạo tặc chi hưng bất khả cấm át 帝𥘉即位以國事委太尉譚以𫎇,đế sơ tức vị dĩ quốc sự uỷ thái uý đàm dĩ mông 以𫎇不學無術柔懦不斷政事日𮥠,dĩ mông bất học vô thuật nhu nhu bất đoán chính sự nhật huy 壬申二年宋嘉五年,nhâm thân nhị niên tống gia ngũ niên 定春二月命同乳段尙募洪州民捕盗,định xuân nhị nguyệt mệnh đồng nhũ đoàn thượng mộ hồng châu dân bổ đạo 時國勢衰弱朝無善政饑饉荐臻人民困窮尚乘之擅作威福人莫敢言,thời quốc thế suy nhược triều vô thiện chính cơ cận tiến trăn nhân dân khốn cùng thượng thừa chi thiện tác uy phúc nhân mạc cảm ngôn 後罪狀寝彰爲羣臣所劾下獄按問,hậu tội trạng tẩm chương vị quần thần sở hặc hạ ngục án vấn 尙乃拨劎躶奔洪州嘯聚羣黨築城稱王虜掠良民朝廷不能制,thượng nãi bạt kiếm loã bôn hồng châu khiếu tụ quần đảng trúc thành xưng vương lỗ lược lương dân triều đình bất năng chế 癸酉三年宋嘉定六年,quý dậu tam niên tống gia định lục niên 春二月陳嗣慶以兵犯闕請奉迎車駕,xuân nhị nguyệt trần tự khánh dĩ binh phạm khuyết thỉnh phụng nghênh xa giá 帝疑之詔𭛁諸道兵捕嗣慶降元妃爲御女,đế nghi chi chiếu phát chư đạo binh bổ tự khánh giáng nguyên phi vi ngự nữ 甲戌四年宋嘉定七年,giáp tuất tứ niên tống gia định thất niên 春正月陳嗣慶軍至朝東諸軍,xuân chính nguyệt trần tự khánh quân chí triều đông chư quân 門謝罪復請迎車駕,môn tạ tội phục thỉnh nghênh xa giá 帝愈疑之乃與太后及御女如諒州峙山,đế dũ nghi chi nãi dữ thái hậu cập ngự nữ như lạng châu trĩ sơn 嗣慶聞秉輿播遷御女久爲太后所苦復𭛁兵請迎如初,tự khánh văn bỉnh dư bá thiên ngự nữ cửu vi thái hậu sở khổ phục phát binh thỉnh nghênh như sơ 帝爲之信復與太后及御女如兵合縣,đế vị chi tín phục dữ thái hậu cập ngự nữ như binh hợp huyện 夏五月嗣慶擊丁可裴都於大黃州破之,hạ ngũ nguyệt tự khánh kích đinh khả bùi đô ư đại hoàng châu phá chi 丙子六年宋嘉定九年,bính tí lục niên tống gia định cửu niên 春󰀋御女爲順貞夫人,xuân sách ngự nữ vi thuận trinh phu nhân 太后以陳嗣慶反側屢指夫人爲賊黨令帝斥去又使人語夫人令自引分,thái hậu dĩ trần tự khánh phản trắc lũ chỉ phu nhân vi tặc đảng lệnh đế xích khứ hựu sử nhân ngữ phu nhân lệnh tự dẫn phân 帝知而止之,đế tri nhi chỉ chi 太后加毒于夫人之飲食,thái hậu gia độc vu phu nhân chi ẩm thực 帝每食分其半賜夫人而不使離左右,đế mỗi thực phân kì bán tứ phu nhân nhi bất sử li tả hữu 太后乃,thái hậu nãi 使人分持毒盃賜夫人死,sử nhân phân trì độc bôi tứ phu nhân tử 帝又止之夜與夫人微行如嗣慶軍值天明次于安沿縣将軍黎覔家會自慶将王黎領舟師來迎,đế hựu chỉ chi dạ dữ phu nhân vi hành như tự khánh quân trị thiên minh thứ vu an duyên huyện tướng quân lê mịch gia hội tự khánh tương vương lê lĩnh chu sư lai nghênh 帝乃次究連洲宣嗣慶來朝,đế nãi thứ cứu liên châu tuyên tự khánh lai triều 夏六月皇長女生于九連洲後封順天公主,hạ lục nguyệt hoàng trưởng nữ sinh vu cửu liên châu hậu phong thuận thiên công chủ 冬十二月󰀋夫人爲皇后拜嗣慶爲太尉輔政授嗣慶兄承陳上皇爲内侍判首,đông thập nhị nguyệt sách phu nhân vi hoàng hậu bái tự khánh vi thái uý phụ chính thụ tự khánh huynh thừa trần thượng hoàng vi nội thị phán thủ 嗣慶與上将軍潘鄰調補軍五造戦噐習武藝軍勢稍振,tự khánh dữ thượng tướng quân phan lân điều bổ quân ngũ tạo chiến khí tập vũ nghệ quân thế sảo chấn 帝中風疾醫治不驗未有太子中宫所生公主而已,đế trúng phong tật y trị bất nghiệm vị hữu thái tử trung cung sở sinh công chủ nhi dĩ 占城真臘㓂乂安州州伯李不染敗之,chiêm thành chân lạp khấu nghệ an châu châu bá lí bất nhiễm bại chi 丁丑七年宋嘉定十年,đinh sửu thất niên tống gia định thập niên 春三月帝漸𭛁狂或稱天将降即持干楯𢮿小旗於髻上戲舞自早至晡不即或罷復𭛁汗燥渴飲酒長睡后日乃醒,xuân tam nguyệt đế tiềm phát cuồng hoặc xưng thiên tướng giáng tức trì can thuẫn quải tiểu kì ư kế thượng hí vũ tự tảo chí bô bất tức hoặc bãi phục phát hãn táo khát ẩm tửu trường thuỵ hậu nhật nãi tỉnh 政事不决委任陳慶嗣天下大權漸移焉,chính sự bất quyết uỷ nhiệm trần khánh tự thiên hạ đại quyền tiềm di yên 戊寅八年宋嘉定十一年,mậu dần bát niên tống gia định thập nhất niên 春三月地震,xuân tam nguyệt địa chấn 彗星見西南,tuệ tinh hiện tây nam 秋八月照捕扶董寺居士阮嫩以得金璧不進故也,thu bát nguyệt chiếu bổ phù đổng tự cư sĩ nguyễn nộn dĩ đắc kim bích bất tiến cố dã 九月皇次女生後封昭聖公主,cửu nguyệt hoàng thứ nữ sinh hậu phong chiêu thánh công chủ 冬十月陳嗣慶討廣威蠻不克,đông thập nguyệt trần tự khánh thảo quảng oai man bất khắc 占城真臘㓂乂安李不染敗之陞侯秩賜食邑七十五百户實封一千五百,chiêm thành chân lạp khấu nghệ an lí bất nhiễm bại chi thăng hầu trật tứ thực ấp thất thập ngũ bách hộ thực phong nhất thiên ngũ bách 户,hộ 己卯九年宋嘉定十二年,kỉ mão cửu niên tống gia định thập nhị niên 春二月陳嗣慶奏乞放阮嫩從軍擊賊以贖罪,xuân nhị nguyệt trần tự khánh tấu khất phóng nguyễn nộn tòng quân kích tặc dĩ thục tội 許之,hứa chi 冬十月遣阮嫩帥師討廣蠻,đông thập nguyệt khiển nguyễn nộn soái sư thảo quảng man 庚辰十年宋嘉定十三年,canh thìn thập niên tống gia định thập tam niên 春三月阮嫩㨿扶董鄕稱懷道王奉表稱臣乞平禍亂贖罪,xuân tam nguyệt nguyễn nộn cứ phù đổng hương xưng hoài đạo vương phụng biểu xưng thần khất bình hoạ loạn thục tội 帝遣人賫勑宣諭,đế khiển nhân tê sắc tuyên dụ 然以封疾不能制,nhiên dĩ phong tật bất năng chế 辛巳十一年宋嘉十四年,tân tị thập nhất niên tống gia thập tứ niên 定春正月徧求天下醫士調治帝疾不效帝深居宫中盗賊怒行城外生民流離甚矣,định xuân chính nguyệt biến cầu thiên hạ y sĩ điều trị đế tật bất hiệu đế thâm cư cung trung đạo tặc nộ hành thành ngoại sinh dân lưu li thậm hĩ 壬午十二年宋嘉十五年,nhâm ngọ thập nhị niên tống gia thập ngũ niên 定春二月定天下爲二十四路路分公主居之用宏奴属󰒜及本路軍人相分爲甲,định xuân nhị nguyệt định thiên hạ vi nhị thập tứ lộ lộ phân công chủ cư chi dụng hoành nô thuộc lệ cập bản lộ quân nhân tương phân vi giáp 造戦噐舟船廵捕道刼,tạo chiến khí chu thuyền tuần bổ đạo kiếp 癸未十三年宋嘉十六年定冬十月早蝗,quý mùi thập tam niên tống gia thập lục niên định đông thập nguyệt tảo hoàng 十二月阮嫩軍聲益振,thập nhị nguyệt nguyễn nộn quân thanh ích chấn 陳嗣󰆑卒,trần tự khánh tốt 追封建國大王以陳承爲輔國太尉賛拜不名,truy phong kiến quốc đại vương dĩ trần thừa vi phụ quốc thái uý tán bái bất danh 史臣吳士連曰建嘉𥘉年盗賊兢起惠宗柔弱不能討,sử thần ngô sĩ liên viết kiến gia sơ niên đạo tặc cạnh khởi huệ tông nhu nhược bất năng thảo 陳嗣慶以惠后爲太后所苦之故興兵犯闕請奉迎乘輿,trần tự khánh dĩ huệ hậu vi thái hậu sở khổ chi cố hưng binh phạm khuyết thỉnh phụng nghênh thừa dư 當此之時人心不能無疑惠,đương thử chi thời nhân tâm bất năng vô nghi huệ 宗所以有收捕之令而不克,tông sở dĩ hữu thu bổ chi lệnh nhi bất khắc 嗣慶欲其事之必成而属驚動乘輿播遷至再罪皎然也,tự khánh dục kì sự chi tất thành nhi thuộc kinh động thừa dư bá thiên chí tái tội kiểu nhiên dã 然而惠宗惠后卒依嗣慶以爲安則其罪釋矣,nhiên nhi huệ tông huệ hậu tốt y tự khánh dĩ vi an tắc kì tội thích hĩ 跡非而情順文不與而實與也,tích phi nhi tình thuận văn bất dữ nhi thực dữ dã 不然乃羣盗之尤耳,bất nhiên nãi quần đạo chi vưu nhĩ 甲申十四年十月元年以後昭皇天彰有道宋嘉定十七年帝疾日滋無嗣繼承大綂公主皆分各路爲湯沐邑獨委任指揮使陳守度領殿前諸軍扈衛禁庭,giáp thân thập tứ niên thập nguyệt nguyên niên dĩ hậu chiêu hoàng thiên chương hữu đạo tống gia định thập thất niên đế tật nhật tư vô tự kế thừa đại thống công chủ giai phân các lộ vi thang mộc ấp độc uỷ nhiệm chỉ huy sứ trần thủ độ lĩnh điện tiền chư quân hộ vệ cấm đình 冬十月詔昭聖公主爲皇太子以傳位帝出家居大内真教禪寺,đông thập nguyệt chiếu chiêu thánh công chúa vi hoàng thái tử dĩ truyền vị đế xuất gia cư đại nội chân giáo thiền tự 昭聖即位改元天彰有道元年尊號曰昭,chiêu thánh tức vị cải nguyên thiên chương hữu đạo nguyên niên tôn hiệu viết chiêu 皇,hoàng 史臣吳士蓮曰天道有常有變聖人參天地賛化育則有處變之道而不失其常焉,sử thần ngô sĩ liên viết thiên đạo hữu thường hữu biến thánh nhân tham thiên địa tán hoá dục tắc hữu xử biến chi đạo nhi bất thất kì thường yên 堯之子丹朱不肖不足以傳天下堯於是薦舜於天而天下治,nghiêu chi tử đan chu bất tiêu bất túc dĩ truyền thiên hạ nghiêu ư thị tiến thuấn ư thiên nhi thiên hạ trị 舜之子商均不肖不足以傳天下舜於是薦禹於天而社稷安皆處變而不失常也后世惟傳子不傳賢無舜禹其人也,thuấn chi tử thương quân bất tiêu bất túc dĩ truyền thiên hạ thuấn ư thị tiến vũ ư thiên nhi xã tắc an giai xử biến nhi bất thất thường dã hậu thế duy truyền tử bất truyền hiền vô thuấn vũ kì nhân dã 不幸無嗣則擇宗室嗣子育爲已子嗣守丕基亦處變之道也,bất hạnh vô tự tắc trạch tông thất tự tử dục vi dĩ tử tự thủ phỉ cơ diệc xử biến chi đạo dã 李仁宗以行之也惠宗盍舉故事而遵行焉,lí nhân tông dĩ hành chi dã huệ tông hạp cử cố sự nhi tuân hành yên 乃,nãị 至疾病之後立女子爲嗣而傳位𡸈理也哉,chí tật bệnh chi hậu lập nữ tử vi tự nhi truyền vị khởi lí dã tai 當時人臣不爲社則謀遂使馮佐周援吕武爲説以成昭皇禪陳之事李氏之罪人也,đương thời nhân thần bất vi xã tắc mưu toại sử phùng tá chu viện lữ vũ vi thuyết dĩ thành chiêu hoàng thiền trần chi sự lí thị chi tội nhân dã 昭皇初諱𫢋金後改天馨惠宗次女也惠宗無嗣立爲皇太子以傳位在位二年遂禪位于陳,chiêu hoàng sơ huý phật kim hậu cải thiên hinh huệ tông thứ nữ dã huệ tông vô tự lập vi hoàng thái tử dĩ truyền vị tại vị nhị niên toại thiền vị vu trần 乙酉天彰有道二年十二月陳太宗建中元年宋理宗煦寳慶元年,ất dậu thiên chương hữu đạo nhị niên thập nhị nguyệt trần thái tông kiến trung nguyên niên tống lí tông hú bảo khánh nguyên niên 冬十月詔選内外官員子弟充内色役六火侍宫外祗侯内人侍内日夜番上侍從,đông thập nguyệt chiếu tuyển nội ngoại quan viên tử đệ sung nội sắc dịch lục hoả thị cung ngoại chi hậu nội nhân thị nội nhật dạ phiên thượng thị tòng 殿前指揮使陳守度知城市内外諸軍事,điện tiền chỉ huy sứ trần thủ độ tri thành thị nội ngoại chư quân sự 守度姪陳不及爲近侍暑六,thủ độ điệt trần bất cập vi cận thị thử lục 局祗候陳僉爲祗應局陳煚爲政首煚陳太宗,cục chi hậu trần thiêm vi chi ứng cục trần cảnh vi chính thủ cảnh trần thái tông 時方八歲侍侯於外,thời phương bát tuế thị hầu ư ngoại 一日當司盥洗因入侍内昭皇見而悅之每夜逰召與同逰見煚在暗處即親臨挑謔之或曳其髮或立其影,nhất nhật đương tư quán tẩy nhân nhập thị nội chiêu hoàng kiến nhi duyệt chi mỗi dạ du triệu dữ đồng du kiến cảnh tại ám xứ tức thân lâm thiểu hước chi hoặc duệ kì phát hoặc lập kì ảnh 他日煚捧水𠤷音移侍立昭皇盥頮音以誨手掬水濺煚靣而謔笑及煚捧檳榔巾則以巾拋與之,tha nhật cảnh bổng thuỷ di âm di thị lập chiêu hoàng quán hối âm dĩ hối thủ cúc thuỷ tiễn cảnh diện nhi hước tiếu cập cảnh bổng tân lang cân tắc dĩ cân phao dữ chi 煚不敢言音以告守度,cảnh bất cảm ngôn âm dĩ cáo thủ độ 守度曰誠有如此皇族乎亦族乎,thủ độ viết thành hữu như thử hoàng tộc hồ xích tộc hồ 又一日昭皇又以檳榔巾拋與煚煚拜曰陛下赦臣罪否臣願奉命,hựu nhất nhật chiêu hoàng hựu dĩ tân lang cân phao dữ cảnh cảnh bái viết bệ hạ xá thần tội phủ thần nguyện phụng mệnh 昭皇笑曰赦汝今汝已智辨,chiêu hoàng tiếu viết xá nhữ kim nhữ dĩ trí biện 煚又以吿守度守度恐事,cảnh hựu dĩ cáo thủ độ thủ độ khủng sự 泄併誅於是自率家属親戚入禁中,tiết tịnh tru ư thị tự suất gia thuộc thân thích nhập cấm trung 守度䦕城門及諸宫門令人守之百官進朝不得入,thủ độ quan thành môn cập chư cung môn lệnh nhân thủ chi bách quan tiến triều bất đắc nhập 守度徧吿曰陛下已有尙矣群臣皆曰諾請擇日朝見,thủ độ biến cáo viết bệ hạ dĩ hữu thượng hĩ quần thần giai viết nặc thỉnh trạch nhật triều kiến 本月二十一日群臣進朝拜賀,bản nguyệt nhị thập nhất nhật quần thần tiến triều bái hạ 下昭曰自古南越帝王治天下者有矣,hạ chiếu viết tự cổ nam việt đế vương trị thiên hạ giả hữu hĩ 惟我李受天眷命奄有四海列聖相承二百餘年奈以上皇嬰疾承統無人國勢傾危命朕受明詔勉強即位自古已來未之有也,duy ngã lí thụ thiên quyến mệnh yểm hữu tứ hải liệt thánh tương thừa nhị bách dư niên nại dĩ thượng hoàng anh tật thừa thống vô nhân quốc thế khuynh nguy mệnh trẫm thụ minh chiếu miễn cưỡng tức vị tự cổ dĩ lai vị chi hữu dã 嗟朕惟爲女主才德俱傾輔弼無人盗賊蜂起安可秉持神噐之太重朕夙興夜寐惟恐難堪每念求,ta trẫm duy vi nữ chủ tài đức cụ khuynh phụ bật vô nhân đạo tặc phong khởi an khả bỉnh trì thần khí chi thái trọng trẫm túc hưng dạ mị duy khủng nan kham mỗi niệm cầu 賢良君子同輔政治夙夜拳拳於斯極矣詩曰君子好求求之不得寤寐思服悠哉悠哉,hiền lương quân tử đồng phụ chính trị túc dạ quyền quyền ư tư cực hĩ thi viết quân tử hảo cầu cầu chi bất đắc ngộ mị tư phục du tai du tai 今朕反覆獨筭惟得陳煚文質彬彬誠賢人君子之體威儀抑抑有聖神文武之資雖漢高唐太未之能過,kim trẫm phản phú độc toán duy đắc trần cảnh văn chất bân bân thành hiền nhân quân tử chi thể uy nghi ức ức hữu thánh thần văn vũ chi tư tuy hán cao đường thái vị chi năng quá 想熟晨昏驗之有素可遜大位以慰天心以副朕懷󰱃可同心戮力共扶國祚以享太平之福,tưởng thục thần hôn nghiệm chi hữu tố khả tốn đại vị dĩ uý thiên tâm dĩ phó trẫm hoài thứ khả đồng tâm lục lực cộng phù quốc tộ dĩ hưởng thái bình chi phúc 布誥天下咸使聞知,bố cáo thiên hạ hàm sử văn tri 十二月十一日戊寅昭皇設大會于天安殿御寳床百官朝服進朝拜于庭下,thập nhị nguyệt thập nhất nhật mậu dần chiêu hoàng thiết đại hội vu thiên an điện ngự bảo sàng bách quan triều phục tiến triều bái vu đình hạ 昭皇乃降服勸進陳煚即皇帝位,chiêu hoàng nãi giáng phục khuyên tiến trần cảnh tức hoàng đế vị 改元見,cải nguyên kiến 中元年大赦稱鱔皇尋改文皇群臣上尊號曰啓天立極至仁彰孝皇帝,trung nguyên niên đại xá xưng thiện hoàng tầm cải văn hoàng quần thần thượng tôn hiệu viết khải thiên lập cực chí nhân chương hiếu hoàng đế 拜陳守度爲國尙父掌理天下事,bái trần thủ độ vi quốc thượng phụ chưởng lí thiên hạ sự 守度曰今盗賊並起禍亂日滋,thủ độ viết kim đạo tặc tịnh khởi hoạ loạn nhật tư 段尙㨿東阮嫩㨿北廣威大遠亦未削平,đoàn thượng cứ đông nguyễn nộn cứ bắc quảng oai đại viễn diệc vị tước bình 李家衰弱國勢傾危昭皇女主不克負荷託以二郎未諳國勢政事多鈌國祚𥘉開民心未服其禍不小,lí gia suy nhược quốc thế khuynh nguy chiêu hoàng nữ chủ bất khắc phụ hà thác dĩ nhị lang vị am quốc thể chính sự đa khuyết quốc tộ sơ khai dân tâm vị phục kì hoạ bất tiểu 其雖叔父不識文字東馳西騖以扞盗賊不如且勸聖父權攝國政爲上皇後一二年天下一統復政二郎,ngã tuy thúc phụ bất thức văn tự đông trì tây vụ dĩ hãn đạo tặc bất như thả khuyến thánh phụ quyền nhiếp quốc chính vi thượng hoàng hậu nhất nhị niên thiên hạ nhất thống phục chính nhị lang 群臣稱善勸聖父陳承居攝,quần thần xưng thiện khuyến thánh phụ trần thừa cư nhiếp 史臣吳士連曰惠宗之世天下之蠱已深而人君非陽剛之主當國以柔懦之臣欲幹深弊之蠱其何能濟,sử thần ngô sĩ liên viết huệ tông chi thế thiên hạ chi cổ dĩ thâm nhi nhân quân phi dương cương chi chủ đương quốc dĩ nhu nhu chi thần dục cán thâm tệ chi cổ kì hà năng tế 况帝嬰惡疾治之弗効又無嗣子以承大統危亡之兆已先見矣,huống đế anh ác tật trị chi phất hiệu hựu vô tự tử dĩ thừa đại thống nguy vong chi triệu dĩ tiên kiến hĩ 世傳李祖𥘉得天下車駕回古法幸扶董鄕寺有神人題詩寺柱曰一鉢功德水隨緣化世間光光重照燭没影日登山,thế truyền lí tổ sơ đắc thiên hạ xa giá hồi cổ pháp hạnh phù đổng hương tự hữu thần nhân đề thi tự trụ viết nhất bát công đức thuỷ tuỳ duyên hoá thế gian quang quang trọng chiếu chúc một ảnh nhật đăng sơn 自僧萬行以其詩進,tự tăng vạn hạnh dĩ kì thi tiến 李祖覧之曰神人之事不可曉也,lí tổ lãm chi viết thần nhân chi sự bất khả hiểu dã 世人傳誦莫識所謂,thế nhân truyền tụng mạc thức sở vị 及李氏終以詩爲驗,cập lí thị chung dĩ thi vi nghiệm 盖自惠宗上至太祖八代而惠宗,cái tự huệ tông thượng chí thái tổ bát đại nhi huệ tông 名旵爲日登山沒影也,danh sảm vi nhật đăng sơn một ảnh dã 然則李氏之興天也其亡亦天也,nhiên tắc lí thị chi hưng thiên dã kì vong diệc thiên dã 右李朝九帝始太祖庚戌終昭皇乙酉共二百六十年,hữu lí triều cửu đế thuỷ thái tổ canh tuất chung chiêu hoàng ất dậu cộng nhị bách lục thập niên 大越史記本紀全書卷之四終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi tứ chung 大越史記本紀全書卷之五,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi ngũ 陳紀,trần kỷ 太宗皇帝姓陳諱煚先諱蒲為李朝低候正受昭皇禅在位三十三年遜位十九年壽六十歲崩于萬壽宫塟昭陵〇,thái tông hoàng đế tính trần huý cảnh tiên huý bồ vi lí triều tí hậu chính thụ chiêu hoàng thiền tại vị tam thập tam niên tốn vị thập cửu niên thọ lục thập tuế băng vu vạn thọ cung táng chiêu lăng 帝寬仁大度有帝王之量所以䏻創業再統立紀張綱陳家之制度偉矣然䂓畫國事皆陳守度所為閨門多慙德矣初帝之先世閩人或曰桂林人有名京者求居天長即墨鄕生翕翕生李李生承世以漁為業,đế khoan nhân đại độ hữu đế vương chi lượng sở dĩ năng sáng nghiệp tái thống lập kỷ trương cương trần gia chi chế độ vĩ hĩ nhiên quy hoạch quốc sự giai trần thủ độ sở vi khuê môn đa tàm đức hĩ sơ đế chi tiên thế mân nhân hoặc viết quế lâm nhân hữu danh kinh giả cầu cư thiên trường tức mặc hương sinh hấp hấp sinh lí lí sinh thừa thế dĩ ngư vi nghiệp 帝乃承之次子也母黎氏,đế nãi thừa chi thứ tử dã mẫu lê thị 以李建嘉八年戊寅六月十六日誕生隆凖,dĩ lí kiến gia bát niên mậu dần lục nguyệt thập lục nhật đản sinh long chuẩn 龍顔似,long nhan tự 漢髙祖,hán cao tổ 時大八歲為李朝祗應局祗候正有從叔陳守度為殿前指揮使帝因得入侍宫中,thời đại bát tuế vi lí triều chi ứng cục chi hậu chính hữu tòng thúc trần thủ độ vi điện tiền chỉ huy sứ đế nhân đắc nhập thị cung trung 昭皇見而悅之乙酉冬十二月十二日戊寅受昭皇禅即皇帝位改元建中,chiêu hoàng kiến nhi duyệt chi ất dậu đông thập nhị nguyệt thập nhị nhật mậu dần thụ chiêu hoàng thiền tức hoàng đế vị cải nguyên kiến trung 丙戌建中二年宋寳慶二年春正月󰀋昭皇為皇后改昭聖封陳守度為太師綂國行軍務征討事,bính tuất kiến trung nhị niên tống bảo khánh nhị niên xuân chính nguyệt sách chiêu hoàng vi hoàng hậu cải chiêu thánh phong trần thủ độ vi thái sư thống quốc hành quân vụ chinh thảo sự 廢李上皇居真教襌寺號惠光大師〇,phế lí thượng hoàng cư chân giáo thiền tự hiệu huệ quang đại sư 二月定律令條例〇,nhị nguyệt định luật lệnh điều lệ 遣陳守度領軍討阮嫩段尚及諸蛮,khiến trần thủ độ lĩnh quân thảo nguyễn nộn đoàn thượng cập chư man 時承李朝之衰盗賊群聚傘圓山廣威山,thời thừa lí triều chi suy đạo tặc quần tụ tản viên sơn quảng oai sơn 諸蛮互相侵擾,chư man hỗ tương xâm nhiễu 阮嫩據北江段尚據洪州,nguyễn nộn cứ bắc giang đoàn thượng cứ hồng châu 守度調諸軍平之,thủ độ điều chư quân bình chi 時嫩尚兵勢猶強未易降服乃封嫩為懷道王分北江上下東岸等縣𭁈之亦約尚以王封刻期定盟尚不至〇,thời nộn thượng binh thế do cường vị dị hàng phục nãi phong nộn vi hoài đạo vương phân bắc giang thượng hạ đông ngạn đẳng huyện dữ chi diệc ước thượng dĩ vương phong khắc kì định minh thượng bất chí 夏五月封弟日皎為欽天大王時甫二歲,hạ ngũ nguyệt phong đệ nhật hiệu vi khâm thiên đại vương thời phủ nhị tuế 受文武從官品級有差〇,thụ văn võ tòng quan phẩm cấp hữu sai 六月以誕日為乾寕節〇,lục nguyệt dĩ đản nhật vi càn ninh tiết 秋八月十日陳守度弑李惠宗於真教襌寺,thu bát nguyệt thập nhật trần thủ độ thích lí huệ tông ư chân giáo thiền tự 先是李上皇嘗出逰東市百姓爭趍見之有慟哭者,tiên thị lí thượng hoàng thường xuất du đông thị bách tính tranh xu kiến chi hữu đỗng khốc giả 守度恐人心懷舊生变遷居真教寺佯為奉事内實謹守,thủ độ khủng nhân tâm hoài cựu sinh biến thiên cư chân giáo tự dương vi phụng sự nội thực cẩn thủ 守度嘗過寺前見惠宗踞坐拨草守度曰拨則,thủ độ thường quá tự tiền kiến huệ tông cứ toạ bạt thảo thủ độ viết bạt tắc 拔深根,bạt thâm căn 惠宗撥起拂手曰爾之所言我知之矣,huệ tông bát khởi phất thủ viết nhĩ chi sở ngôn ngã tri chi hĩ 至是令人排辨香花吿曰尚父使臣來請,chí thị lệnh nhân bài biện hương hoa cáo viết thượng phụ sử thần lai thỉnh 李上皇曰我誦經罷當自盡,lí thượng hoàng viết ngã tụng kinh bãi đương tự tận 已而入寝房祝曰我家天下已㱕于汝〇猶弑我,dĩ nhi nhập tẩm phòng chúc viết ngã gia thiên hạ dĩ quy vu nhữ nhữ do thích ngã 今日我死異時汝之子孫亦猶是也,kim nhật ngã tử dị thời nhữ chi tử tôn diệc do thị dã 乃自縊于寺後園,nãi tự ải vu tự hậu viên 守度令百官臨哭𮢶城南壁為門時人謂之剖門出柩就安華坊火化藏其骨於寳光寺𡨧㙮尊廟號曰惠宗,thủ độ lệnh bách quan lâm khốc tạc thành nam bích vi môn thời nhân vị chi phẫu môn xuất cữu tựu an hoa phường hoả hoá tàng kì cốt ư bảo quang tự tốt tháp tôn miếu hiệu viết huệ tông 降惠后為天極公主嫁陳守度以諒州為湯沐邑,giáng huệ hậu vi thiên cực công chúa giá trần thủ độ dĩ lạng châu vi thang mộc ấp 史臣吳士連曰三代之得天下也以仁,sử thần ngô sĩ liên viết tam đại chi đắc thiên hạ dã dĩ nhân 故大德,cố đại đức 之君無積惡之甚者天末嘗遽絶之也,chi quân vô tích ác chi thậm giả thiên mạt thường cự tuyệt chi dã 夏苟無桀商苟無紂傳祚盖未𠬠也,hạ câu vô kiệt thương câu vô trụ truyền tộ cái vị một dã 以周之末諸侯強僣而正統之傳綿綿然不絶者是其祖宗深仁厚澤有以及天下後世故也,dĩ chu chi mạt chư hầu cưỡng tiếm nhi chính thống chi truyền miên miên nhiên bất tuyệt giả thị kì tổ tông thâm nhân hậu trạch hữu dĩ cập thiên hạ hậu thế cố dã 李氏得國無愧三代傳世至惠宗無子且嬰疾盖先王之澤於是乎竭矣故陳氏得以取之,lí thị đắc quốc vô quý tam đại truyền thế chí huệ tông vô tử thả anh tật cái tiên vương chi trạch ư thị hồ kiệt hĩ cố trần thị đắc dĩ thủ chi 既取人國又弑其君不仁之甚也,kí thủ nhân quốc hựu thích kì quân bất nhân chi thậm dã 厥後廢帝縊死元后見弑出乎爾反乎爾天道然也,quyết hậu phế đế ải tử nguyên hậu kiến thích xuất hồ nhĩ phản hồ nhĩ thiên đạo nhiên dã 雖無惠宗盟咀之言猶信焉守度以此為謀國盡忠殊不知天下後世皆指,tuy vô huệ tông minh trớ chi ngôn do tín yên thủ độ dĩ thử vi mưu quốc tận trung thù bất tri thiên hạ hậu thế giai chỉ 為弑君之賊况又為狗彘之行哉,vi thích quân chi tặc huống hựu vi cẩu trệ chi hành tai 出李惠宗宫人及親戚女嫁諸蛮酋長〇,xuất lí huệ tông cung nhân cập thân thích nữ giá chư man tù trưởng 冬十月尊父承為上皇居左伴鶴橋坊附天宫國有大事則在内聽决,đông thập nguyệt tôn phụ thừa vi thượng hoàng cư tả bạn hạc kiều phường phụ thiên cung quốc hữu đại sự tắc tại nội thính quyết 尊母黎氏為國聖皇太后一云保聖國母〇,tôn mẫu lê thị vi quốc thánh hoàng thái hậu nhất vân bảo thánh quốc mẫu 詔民間使用省陌錢六十九文上供錢陌七十文〇,chiếu dân gian sử dụng tỉnh mạch tiền lục thập cửu văn thượng cung tiền mạch thất thập văn 選天下淑女充宫人〇,tuyển thiên hạ thục nữ sung cung nhân 命輔國太傅馮佐周權知乂安府許與人爵自佐職舍人以下詣闕奏聞,mệnh phụ quốc thái phó phùng tá chu quyền tri nghệ an phủ hứa dữ nhân tước tự tá chức xá nhân dĩ hạ nghệ khuyết tấu văn 史臣吳士連曰予人以爵天子之權非人臣所,sử thần ngô sĩ liên viết dư nhân dĩ tước thiên tử chi quyền phi nhân thần sở 得預,đắc dự 馮佐州李朝舊臣非有出疆利國家安百姓可專之事而許專之許者聽者皆非也,phùng tá chu lí triều cựu thần phi hữu xuất cương lợi quốc gia an bách tính khả chuyên chi sự nhi hứa chuyên chi hứa giả thính giả giai phi dã 陳家人臣知此道者唯國公興道大王乎,trần gia nhân thần tri thử đạo giả duy quốc công hưng đạo đại vương hồ 聖宗以其有大勳勞許專與人爵而未嘗與一人爵,thánh tông dĩ kì hữu đại huân lao hứa chuyên dữ nhân tước nhi vị thường dữ nhất nhân tước 當胡虜入寇之時握兵專制取粟於富人以給軍食然上與為假郎將不敢以真郎將與之丁亥三年宋寳慶三年試三教子謂儒道釋名承其業者〇,đương hồ lỗ nhập khấu chi thời ốc binh chuyên chế thủ túc ư phú nhân dĩ cấp quân thực nhiên thượng dữ vi giả lang tướng bất cảm dĩ chân lang tướng dữ chi đinh hợi tam niên tống bảo khánh tam niên thí tam giáo tử vị nho đạo thích danh thừa kì nghiệp giả 詔凣文書狀契用押手半紙法〇,chiếu phàm văn thư trạng khế dụng áp thủ bán chỉ pháp 宣盟誓條循李朝故事始定行之其儀每年四月四日宰相百官鷄鳴,tuyên minh thệ điều tuần lí triều cố sự thuỷ định hành chi kì nghi mỗi niên tứ nguyệt tứ nhật tể tướng bách quan kê minh 時詣城門外昧爽進朝,thời nghệ thành môn ngoại muội sảng tấn triều 帝御大明殿右廊門百官戎服再󰥭而退,đế ngự đại minh điện hữu lang môn bách quan nhung phục tái bái nhi thoái 各具隊仗騶從出城西門至銅皷山神祠會盟歃血,các cụ đội trượng sô tòng xuất thành tây môn chí đồng cổ sơn thần từ hội minh sáp huyết 中書檢正宣誓書云為臣盡忠居官清白有渝此盟神明殛之,trung thư kiểm chính tuyên thệ thư vân vi thần tận trung cư quan thanh bạch hữu du thử minh thần minh cức chi 宣訖宰相點閘音鴨閉門也百官欠者罰錢五鏹,tuyên hất tể tướng điểm hạp âm áp bế môn dã bách quan khiếm giả phạt tiền ngũ cường 是日四方士女道傍觀聽如堵以為盛事,thị nhật tứ phương sĩ nữ đạo bàng quan thính như đổ dĩ vi thịnh sự 戊子四年宋紹定元年春正月拜欽天王日皎為郡王〇,mậu tí tứ niên tống thiệu định nguyên niên xuân chính nguyệt bái khâm thiên vương nhật hiệu vi quận vương 二月以簿頭格試吏員〇,nhị nguyệt dĩ bạ đầu cách thí lại viên 秋八月拜兄柳為太尉〇,thu bát nguyệt bái huynh liễu vi thái uý 閲定清化府帳籍故事每年春首社官今社長,duyệt định thanh hoá phủ trướng tịch cố sự mỗi niên xuân thủ xã quan kim xã trưởng 開報人口謂之單數並依帳籍為定具出宗室文官文階武官武階從官軍人雜流黄男癃老不具附籍漂散之類,khai báo nhân khẩu vị chi đơn sổ tịnh y trướng tịch vi định cụ xuất tông thất văn quan văn giai võ quan võ giai tòng quan quân nhân tạp lưu hoàng nam lung lão bất cụ phụ tịch phiêu tán chi loại 有官爵者子孫承蔭方得入仕富壮而無爵者充軍世為兵〇,hữu quan tước giả tử tôn thừa ấm phương đắc nhập sĩ phú tráng nhi vô tước giả sung quân thế vi binh 九月試吏員以行移公文式謂之簿頭八格者充省院属事在二月〇,cửu nguyệt thí lại viên dĩ hành di công văn thức vị chi bạ đầu bát cách giả sung tỉnh viện thuộc sự tại nhị nguyệt 冬十月占城來貢〇,đông thập nguyệt chiêm thành lai cống 十二月阮嫩攻殺段尚尚既破因併其軍虜掠洪州男女財物牛馬,thập nhị nguyệt nguyễn nộn công sát đoàn thượng thượng ký phá nhân tính kì quân lỗ lược hồng châu nam nữ tài vật ngưu mã 尚子文將家属來降,thượng tử văn tương gia thuộc lai hàng 嫩威聲大振,nộn uy thanh đại chấn 守度憂甚分軍守禦仍遣使賫書稱賀加封懷道孝武王送玩蟾公主㱕之以隂,thủ độ ưu thậm phân quân thủ ngự nhưng khiến sứ tê thư xưng hạ gia phong hoài đạo hiếu vũ vương tống ngoạn thiềm công chúa quy chi dĩ âm 伺其動靜,tứ kì động tĩnh 嫩亦分衙帳以居之公主,nộn diệc phân nha trướng dĩ cư chi công chúa 以是不得通知,dĩ thị bất đắc thông tri 己丑五年宋紹定二年〇,kỉ sửu ngũ niên tống thiệu định nhị niên 元太宗窩闊台元年春三月日有食之〇,nguyên thái tông oa khoát đài nguyên niên xuân tam nguyệt nhật hữu thực chi 阮嫩病死,nguyễn nộn bệnh tử 嫩既併尚軍自稱大勝王宴樂無度然知勢不两立欲以十月來朝猶豫未决,nộn ký tính thượng quân tự xưng đại thắng vương yến lạc vô độ nhiên tri thế bất lưỡng lập dục dĩ thập nguyệt lai triều do dự vị quyết 及病篤帝命内人問疾,cập bệnh đốc đế mệnh nội nhân vấn tật 嫩強飱騎飛馬以示健未幾死,nộn cưỡng tôn kị phi mã dĩ thị kiện vị cơ tử 麾下潘麻雷竊飛馬迯去不知所之,huy hạ phan ma lôi thiết phi mã đào khứ bất tri sở chi 麻雷占城人轉貿哀牢嫩收為奴料敵制勝用兵如神,ma lôi chiêm thành nhân chuyển mậu ai lao nộn thu vi nô liệu địch chế thắng dụng binh như thần 嫩既死天下㱕于一〇,nộn ký tử thiên hạ quy vu nhất 遣使聘于宋宋封帝為𭴣南國王,khiến sứ sính vu tống tống phong đế vi an nam quốc vương 庚寅六年宋紹定三年春三月考前代諸例定為國朝通制反改刑律禮儀凣二十卷〇,canh dần lục niên tống thiệu định tam niên xuân tam nguyệt khảo tiền đại chư lệ định vi quốc triều thông chế phản cải hình luật lễ nghi phàm nhị thập quyển 定徒罪有差中罪徒杲田宏者刺靣六字居杲社今日杲社耕公田每人三畝每年收粟三百升,định đồ tội hữu sai trung tội đồ cảo điền hoãng giả thích diện lục tự cư cảo xã kim nhật cảo xã canh công điền mỗi nhân tam mẫu mỗi niên thu túc tam bách thăng 徒牢城兵者刺項四字雜除昇龍鳳城草隷四廂軍〇,đồ lao thành binh giả thích hạng tứ tự tạp trừ thăng long phụng thành thảo lệ tứ sương quân 定京城左右伴坊倣前代為六十一坊,định kinh thành tả hữu bạn phường phỏng tiền đại vi lục thập nhất phường 置評泊司,trí bình bạc ti 或有增加大羅城外四城門四廂軍輪守〇,hoặc hữu tăng gia đại la thành ngoại tứ thành môn tứ sương quân luân thủ 改府路司置安撫使副二員〇,cải phủ lộ ti trí an phủ sứ phó nhị viên 城内立宫殿摟閣東西廊廡,thành nội lập cung điện lâu các đông tây lang vũ 左聖慈上皇居之也右官朝當中御之也編國朝事務為國朝常禮十卷,tả thánh từ thượng hoàng cư chi dã hữu quan triều đương trung ngự chi dã biên quốc triều sự vụ vi quốc triều thường lễ thập quyển 秋七月詔凣獄監勾誦許取脚力錢依日程遠近〇,thu thất nguyệt chiếu phàm ngục giám cấu tụng hứa thủ cước lực tiền y nhật trình viễn cận 九月國聖皇太后崩追尊順慈皇太后,cửu nguyệt quốc thánh hoàng thái hậu băng truy tôn thuận từ hoàng thái hậu 辛卯七年宋紹定四年春正月遣内明字阮󰘊榖宦官領當府諸兵扭當府乃其人所領之府兵扭猶言兵將也浚沉濠諸港自清化府至演州南界,tân mão thất niên tống thiệu định tứ niên xuân chính nguyệt khiến nội minh tự nguyễn bang cốc hoạn quan lĩnh đương phủ chư binh nữu đương phủ nãi kì nhân sở lĩnh chi phủ binh nữu do ngôn binh tướng dã tuấn trầm hào chư cảng tự thanh hoá phủ chí diễn châu nam giới 功成陞󰘊榖輔國上侯〇,công thành thăng bang cốc phụ quốc thượng hầu 秋八月幸即墨行宫朝享先廟宴鄕老賜帛有差〇,thu bát nguyệt hạnh tức mặc hành cung triều hưởng tiên miếu yến hương lão tứ bạch hữu sai 上皇詔國中凣有驛亭皆塑佛像事之,thượng hoàng chiếu quốc trung phàm hữu dịch đình giai tố phật tượng sự chi 先是國俗以暑熱多構亭子以歇行人垔以白粉號驛亭,tiên thị quốc tục dĩ thử nhiệt đa cấu đình tử dĩ hiết hành nhân yên dĩ bạch phấn hiệu dịch đình 上皇微時嘗憇于此有僧謂曰少年後當大貴,thượng hoàng vi thời thường khệ vu thử hữu tăng vị viết thiếu niên hậu đương đại quý 言訖,ngôn hất 失僧所在,thất tăng sở tại 及得天下故有此命,cập đắc thiên hạ cố hữu thử mệnh 史臣吳士連曰陳太宗此事與李太祖之萬行事〇,sử thần ngô sĩ liên viết trần thái tông thử sự dữ lí thái tổ chi vạn hạnh sự đồng 李陳崇佛之權與也,lí trần sùng phật chi quyền dữ dã 夫有識者凣事皆先見奚足為異哉,phu hữu thức giả phàm sự giai tiên kiến hề túc vi dị tai 壬辰八年七月以後天應政平元年,nhâm thìn bát niên thất nguyệt dĩ hậu thiên ứng chính bình nguyên niên 宋紹定五年春正月初定朝儀封上皇子婆列為懷德王,tống thiệu định ngũ niên xuân chính nguyệt sơ định triều nghi phong thượng hoàng tử bà liệt vi hoài đức vương 初上皇微時娶婆列村女在西真縣有娠而見踈及生婆列上皇不之認,sơ thượng hoàng vi thời thú bà liệt thôn nữ tại tây chân huyện hữu thần nhi kiến sơ cập sinh bà liệt thượng hoàng bất chi nhận 年長魁梧善武藝願為交跌隊,niên trưởng khôi ngô thiện vũ nghệ nguyện vi giao điệt đội 一日與隊人擊毬其人交跌扼婆列喉氣幾絶,nhất nhật dữ đội nhân kích cầu kì nhân giao điệt ách bà liệt hầu khí cơ tuyệt 上皇厲聲曰是我子也,thượng hoàng lệ thanh viết thị ngã tử dã 其,kì 人驚拜,nhân kinh bái 即日認為子故有是命〇,tức nhật nhận vi tử cố hữu thị mệnh 二月試太學生,nhị nguyệt thí thái học sinh 中第一甲張亨劉琰第二甲鄧演鄭缶第三甲陳周普〇,trúng đệ nhất giáp trương hanh lưu diễm đệ nhị giáp đặng diễn trịnh phẫu đệ tam giáp trần chu phổ 夏六月頒國諱廟諱,hạ lục nguyệt phân quốc huý miếu huý 元祖諱李因改李朝為阮朝且絶民之望李氏也〇,nguyên tổ huý lí nhân cải lí triều vi nguyễn triều thả tuyệt dân chi vọng lí thị dã 秋七月二十二日改元天應政平元年〇,thu thất nguyệt nhị thập nhị nhật cải nguyên thiên ứng chính bình nguyên niên 八月暴風民間疫癘多有死者〇,bát nguyệt bạo phong dân gian dịch lệ đa hữu tử giả 陳守度盡殺李氏宗室,trần thủ độ tận sát lí thị tông thất 時守度專政日久既弑惠宗李家宗室怏怏失望,thời thủ độ chuyên chính nhật cửu ký thích huệ tông lí gia tông thất ưởng ưởng thất vọng 是年冬諸李因拜先后于華林太堂守度潜作深坑築屋居上候至酒酣𭛁機並生埋之,thị niên đông chư lí nhân bái tiên hậu vu hoa lâm thái đường thủ độ tiềm tác thâm khanh trúc ốc cư thượng hậu chí tửu hàm phát cơ tịnh sinh mai chi 按英宗時猶有李家族將且孚先不書此事未必有也故,án anh tông thời do hữu lí gia tộc tướng thả phù tiên bất thư thử sự vị tất hữu dã cố 有之癸巳天應政平二年宋紹定六年命馮佐周閲定乂安府諸名邑〇,hữu chi quý tị thiên ứng chính bình nhị niên tống thiệu định lục niên mệnh phùng tá chu duyệt định nghệ an phủ chư danh ấp 皇太子鄭薨,hoàng thái tử trịnh hoăng 按史法皇太子生必以年月日書薨亦然此止書薨者盖始生而𣨟失其月日也〇,án sử pháp hoàng thái tử sinh tất dĩ niên nguyệt nhật thư hoăng diệc nhiên thử chỉ thư hoăng giả cái thuỷ sinh nhi dị thất kì nguyệt nhật dã 大水,đại thuỷ 甲午三年宋端平元年春正月十八日上皇崩于附天宫壽五十一〇,giáp ngọ tam niên tống đoan bình nguyên niên xuân chính nguyệt thập bát nhật thượng hoàng băng vu phụ thiên cung thọ ngũ thập nhất 秋八月二十八日塟龍興府壽陵陵在星罡鄕昭裕德三陵同廟號徽宗謚曰開運立極弘人應道純真至德神武聖文垂裕至孝皇帝〇,thu bát nguyệt nhị thập bát nhật táng long hưng phủ thọ lăng lăng tại tinh cương hương chiêu dụ đức tam lăng đồng miếu hiệu huy tông thuỵ viết khai vận lập cực hoằng nhân ứng đạo thuần chân chí đức thần vũ thánh văn thuỳ dụ chí hiếu hoàng đế 以太尉柳輔政󰀋為顯皇,dĩ thái uý liễu phụ chính sách vi hiển hoàng 史臣吳士連曰太宗之於兄柳欲尊異之故為是過舉,sử thần ngô sĩ liên viết thái tông chi ư huynh liễu dục tôn dị chi cố vi thị quá cử 󰀋為顯皇名不正矣,sách vi hiển hoàng danh bất chính hĩ 夫名不正則言不順言不順則事不成,phu danh bất chính tắc ngôn bất thuận ngôn bất thuận tắc sự bất thành 柳萌作乱之心未必不由乎此,liễu manh tác loạn chi tâm vị tất bất do hồ thử 拜守度為綂國太師知清化府事〇,bái thủ độ vi thống quốc thái sư tri thanh hoá phủ sự 加封李朝太尃馮佐周為興仁王関内侯范敬恩為太尃封保忠関内侯,gia phong lí triều thái phó phùng tá chu vi hưng nhân vương quan nội hầu phạm kính ân vi thái phó phong bảo trung quan nội hầu 乙未四年宋端平二年春正月雷震城内三十處〇,ất mùi tứ niên tống đoan bình nhị niên xuân chính nguyệt lôi chấn thành nội tam thập xứ 大赦,đại xá 丙申五年宋端平元年春正月定内外文武官及宫殿陵廟名官俸例分税錢逐次頒給〇,bính thân ngũ niên tống đoan bình nguyên niên xuân chính nguyệt định nội ngoại văn võ quan cập cung điện lăng miếu danh quan bổng lệ phân thuế tiền trục thứ phân cấp 二月定大臣官銜,nhị nguyệt định đại thần quan hàm 凣宗室入政府或太師太傅太保太尉或司徒左右相國皆兼授檢校特進儀同三司平章事〇,phàm tông thất nhập chính phủ hoặc thái sư thái phó thái bảo thái uý hoặc tư đồ tả hữu tướng quốc giai kiêm thụ kiểm hiệu đặc tiến nghi đồng tam ti bình chương sự 夏六月大水决麗天宮,hạ lục nguyệt đại thuỷ quyết lệ thiên cung 時顯皇柳知聖慈宫因大水乘船入朝見李朝舊妃逼通於麗天宫,thời hiển hoàng liễu tri thánh từ cung nhân đại thuỷ thừa thuyền nhập triều kiến lí triều cựu phi bức thông ư lệ thiên cung 廷臣劾奏因改其宫為賞春宫降顯皇為懷王,đình thần hạch tấu nhân cải kì cung vi thưởng xuân cung giáng hiển hoàng vi hoài vương 秋八月選儒生中科者入侍後為定例〇,thu bát nguyệt tuyển nho sinh trúng khoa giả nhập thị hậu vi định lệ 冬十月以范應臣為尚書知國子院提調文臣從臣子弟入學,đông thập nguyệt dĩ phạm ứng thần vi thượng thư tri quốc tử viện đề điều văn thần tụng thần tử đệ nhập học 加封興仁王馮佐周為大王関内侯范敬恩為太尉賜大王冠服,gia phong hưng nhân vương phùng tá chu vi đại vương quan nội hầu phạm kính ân vi thái uý tứ đại vương quan phục 丁酉六年宋嘉熙元年春正月詔凣造嘱書文契係田土揭借債錢書契証人押手前三行賣主押手後四行〇,đinh dậu lục niên tống gia hi nguyên niên xuân chính nguyệt chiếu phàm tạo chúc thư văn khế hệ điền thổ yết tá trái tiền thư khế chứng nhân áp thủ tiền tam hàng mại chủ áp thủ hậu tứ hàng 納兄懷王柳妻順天公主李氏為順天皇后降昭聖為公主,nạp huynh hoài vương liễu thê thuận thiên công chúa lí thị vi thuận thiên hoàng hậu giáng chiêu thánh vi công chúa 時昭聖無子而順天懷娠國康三月陳守度與天極公主𡧸謀於帝曰宜冒取之以賴其後故有是命,thời chiêu thánh vô tử nhi thuận thiên hoài thần quốc khang tam nguyệt trần thủ độ dữ thiên cực công chúa mật mưu ư đế viết nghi mạo thủ chi dĩ lại kì hậu cố hữu thị mệnh 柳於是聚眾下大江作亂,liễu ư thị tụ chúng hạ đại giang tác loạn 帝内不自安夜出城就安子山孚雲國師師太宗故交也居,đế nội bất tự an dạ xuất thành tựu yên tử sơn phù vân quốc sư sư thái tông cố giao dã cư 焉,yên 明日守度率群臣邀駕還京師,minh nhật thủ độ suất quần thần yêu giá hoàn kinh sư 帝曰朕以幼冲未堪重寄父皇遽爾違背早䘮所怙不敢宅帝位以辱社稷,đế viết trẫm dĩ ấu xung vị kham trọng kí phụ hoàng cự nhĩ vi bối tảo táng sở hộ bất cảm trạch đế vị dĩ nhục xã tắc 守度再三固請未𫎇俞𠃔乃謂眾曰凣乘興所在即是朝廷,thủ độ tái tam cố thỉnh vị mông dũ doãn nãi vị chúng viết phàm thừa hưng sở tại tức thị triều đình 遂表蕝山中此處天安殿彼處端明閣差人營造,toại biểu tuyệt sơn trung thử xứ thiên an điện bỉ xứ đoan minh các sai nhân doanh tạo 國師聞之奏曰陛下宜速回銮毋使𢦤弟子山林,quốc sư văn chi tấu viết bệ hạ nghi tốc hồi loan vô sử tường đệ tử sơn lâm 帝乃回京,đế nãi hồi kinh 二旬柳自度勢孤難以两立潜乘獨木舟假為漁者詣帝乞降,nhị tuần liễu tự độ thế cô nan dĩ lưỡng lập tiềm thừa độc mộc chu giả vi ngư giả nghệ đế khất hàng 時帝在舶與之對泣,thời đế tại bách dữ chi đối khấp 守度聞之直至御舶拨劎厲聲曰殺柳賊帝匿柳于舶倉卒謂守度曰奉乾王奉乾柳李,thủ độ văn chi trực chí ngự bách bạt kiếm lệ thanh viết sát liễu tặc đế nặc liễu vu bách thảng thốt vị thủ độ viết phụng càn vương phụng càn liễu lí 時舊號也來降耳仍以身當之守度怒甚投劎于江曰我是走狗耳安知爾兄弟之順逆乎帝和解之諭守度罷兵以安阜安養安生安興安󰘊之地為柳湯沐邑因封其地號安生王大江亂兵伏誅潘孚先曰三綱五常人之大倫太宗開基之主固當立法以垂後世乃聽守度之邪謀奪兄妻以為后旡乃斁彛倫以啓淫乱之端乎柳自是生嫌隙敢於作乱太宗養成其惡也或謂太宗不殺兄仁矣愚謂奪兄妻其惡,thời cựu hiệu dã lai hàng nhĩ những dĩ thân đương chi thủ độ nộ thậm đầu kiếm vu giang viết ngã thị tẩu cẩu nhĩ an tri nhĩ huynh đệ chi thuận nghịch hồ đế hoà giải chi dụ thủ độ bãi binh dĩ yên phụ yên dưỡng yên sinh yên hưng yên bang chi địa vi liễu thang mộc ấp nhân phong kì địa hiệu yên sinh vương đại giang loạn binh phục tru phan phu tiên viết tam cương ngũ thường nhân chi đại luân thái tông khai cơ chi chủ cố đương lập pháp dĩ thuỳ hậu thế nãi thính thủ độ chi tà mưu đoạt huynh thê dĩ vi hậu vô nãi dịch di luân dĩ khải dâm loạn chi đoan hồ liễu tự thị sinh hiềm khích cảm ư tác loạn thái tông dưỡng thành kì ác dã hoặc vị thái tông bất sát huynh nhân hĩ ngu vị đoạt huynh thê kì ác 理未滅耳烏得謂之仁哉嘗觀陳裕宗淫乱聚麀未始不由太宗啓之也,lí vị diệt nhĩ ô đắc vị chi nhân tai thường quan trần dụ tông dâm loạn tụ u vị thuỷ bất do thái tông khải chi dã 史臣吳士連曰太宗冒取兄子為己子厥後裕宗憲慈皆以日禮為恭肃子致陳業幾墜其原𡸈無所自哉〇,sử thần ngô sĩ liên viết thái tông mạo thủ huynh tử vi kỷ tử quyết hậu dụ tông hiến từ giai dĩ nhật lễ vi cung túc tử trí trần nghiệp cơ truỵ kì nguyên há vô sở tự tai 群臣上尊號曰綂天御極隆功厚德顯功佑順聖文神武孝元皇帝〇,quần thần thượng tôn hiệu viết thống thiên ngự cực long công hậu đức hiển công hựu thuận thánh văn thần vũ hiếu nguyên hoàng đế 宴群臣於天安殿〇,yến quần thần ư thiên an điện 二月移造靈光殿於東步頭號風水殿,nhị nguyệt di tạo linh quang điện ư đông bộ đầu hiệu phong thuỷ điện 凣車駕所幸駐蹕於此百官迎送必献檳榔及茶故俗呼茶殿,phàm xa giá sở hạnh trú tất ư thử bách quan nghênh tống tất hiến tân lang cập trà cố tục hô trà điện 夏五月端午節吊屈原及古賢人如介子推者,hạ ngũ nguyệt đoan ngọ tiết điếu khuất nguyên cập cổ hiền nhân như giới tử thôi giả 每年是月皆󰁮行之,mỗi niên thị nguyệt giai cử hành chi 戊戌七年宋嘉熙二年春二月命綂國太師陳守度定清化府帳籍〇,mậu tuất thất niên tống gia hi nhị niên xuân nhị nguyệt mệnh thống quốc thái sư trần thủ độ định thanh hoá phủ trướng tịch 秋七月大水决賞春宫〇,thu thất nguyệt đại thuỷ quyết thưởng xuân cung 八月定王侯公主文武群臣宗室舟車之制〇,bát nguyệt định vương hầu công chúa văn võ quần thần tông thất chu xa chi chế 宴五品之上於八角殿,yến ngũ phẩm chi thượng ư bát giác điện 己亥八年宋嘉熙三年春正月復授馮佐周入内太傅遣㱕即墨鄕起造宫室殿宇二,kỉ hợi bát niên tống gia hi tam niên xuân chính nguyệt phục thụ phùng tá chu nhập nội thái phó khiến quy tức mặc hương khởi tạo cung thất điện vũ 〇月試太學生,nhị nguyệt thí thái học sinh 中第一甲劉免王戞第二甲吳克第三甲王世禄〇,trúng đệ nhất giáp lưu miễn vương giát đệ nhị giáp ngô khắc đệ tam giáp vương thế lộc 矯賢作乱〇,kiểu hiền tác loạn 三月選丁壯為兵定上中下三等〇,tam nguyệt tuyển đinh tráng vi binh định thượng trung hạ tam đẳng 秋八月矯賢伏誅,thu bát nguyệt kiểu hiền phục tru 庚子九年宋嘉熙四年春正月命馮佐周營造清化府行宫五處〇,canh tí cửu niên tống gia hi tứ niên xuân chính nguyệt mệnh phùng tá chu doanh tạo thanh hoá phủ hành cung ngũ xứ 秋七月暴風大雨水地震〇,thu thất nguyệt bạo phong đại vũ thuỷ địa chấn 九月二十五日皇適長子晃生立為東宫皇太子,cửu nguyệt nhị thập ngũ nhật hoàng thích trưởng tử hoảng sinh lập vi đông cung hoàng thái tử 大赦〇,đại xá 冬十月諒江守臣驛奏所部被北人虜掠民間財物,đông thập nguyệt lạng giang thủ thần dịch tấu sở bộ bị bắc nhân lỗ lược dân gian tài vật 命侍臣裴欽徃北邉申理,mệnh thị thần bùi khâm vãng bắc biên thân lí 辛丑十年宋淳祐元年春二月選有勇力諳武藝者充上都宿衛〇,tân sửu thập niên tống thuần hựu nguyên niên xuân nhị nguyệt tuyển hữu dũng lực am vũ nghệ giả sung thượng đô túc vệ 夏四月旱各處山崩椰市地裂〇,hạ tứ nguyệt hạn các xứ sơn băng dừa thị địa liệt 秋,thụ 八月大水〇,bát nguyệt đại thuỷ 九月詔諸司󰠣獄許取評泊錢評即󰠣也前有評司亦是也〇,cửu nguyệt chiếu chư ti đoán ngục hứa thủ bình bạc tiền bình tức đoán dã tiền hữu bình ti diệc thị dã 冬十月北蛮寇邉,đông thập nguyệt bắc man khấu biên 命督將范敬恩討之畧諸蛮峒而還〇,mệnh đốc tướng phạm kính ân thảo chi lược chư man động nhi hoàn 皇第三子光啓生太子晃同母弟也,hoàng đệ tam tử quang khải sinh thái tử hoảng đồng mẫu đệ dã 國康其長兄也後並封大王,quốc khang kì trưởng huynh dã hậu tịnh phong đại vương 次則日永益稷昭文並封王又次則封上位侯,thứ tắc nhật vĩnh ích tắc chiêu văn tịnh phong vươn hựu thứ tắc phong thượng vị hầu 諸王長子則封王次則封上位侯永為定制〇,chư vương trưởng tử tắc phong vương thứ tắc phong thượng vị hầu vĩnh vi định chế 帝親征宋陵路永安永平等寨遂過欽廉等州自稱齋郎捨舶境内止以金鳳日光月光等舟而徃,đế thân chinh tống lăng lộ vĩnh an vĩnh bình đẳng trại toại quá khâm liêm đẳng châu tự xưng trai lang xá bách cảnh nội chỉ dĩ kim phụng nhật quang nguyệt quang đẳng chu nhi vãng 州人不知其為帝皆驚走及知之乃絙紩鎖於江中以截水路,châu nhân bất tri kì vi đế giai kinh tẩu cập tri chi nãi căng thiết toả ư giang trung dĩ tiệt thuỷ lộ 帝遂,đế toại 返拔其鐵碇數十以㱕〇,phản bạt kì thiết đính số thập dĩ quy 馮佐周卒,phùng tá chu tốt 壬寅十一年宋淳祐二年春二月定天下為十二路,nhâm dần thập nhất niên tống thuần hựu nhị niên xuân nhị nguyệt định thiên hạ vi thập nhị lộ 置安撫鎮撫正副二員以治之,trí an phủ trấn phủ chính phó nhị viên dĩ trị chi 諸社󰀋設大小司社五品以上為大司社六品以下為小司社,chư xã sách thiết đại tiểu tư xã ngũ phẩm dĩ thượng vi đại tư xã lục phẩm dĩ hạ vi tiểu tư xã 或兼二三四社及社正史監為社官,hoặc kiêm nhị tam tứ xã cập xã chính sử giám vi xã quan 造戸口單數,tạo hộ khẩu đơn số 男子大者為大黄男小者為小黄男六十歳為老甚老爲癃老,nam tử đại giả vi đại hoàng nam tiểu giả vi tiểu hoàng nam lục thập tuế vi lão thậm lão vi lung lão 其人丁有田土則出錢粟無田土者全免,kì nhân đinh hữu điền thổ tắc xuất tiền túc vô điền thổ giả toàn miễn 田一畝二畝出錢一貫三畝四畝出錢貳貫五畝以上出錢三貫,điền nhất mẫu nhị mẫu xuất tiền nhất quan tam mẫu tứ mẫu xuất tiền nhị quan ngũ mẫu dĩ thượng xuất tiền tam quan 田租一畝出粟一百升〇,điền tô nhất mẫu xuất túc nhất bách thăng 夏四月命,hạ tứ nguyệt mệnh 親衛將軍陳閨擎將兵鎮守北邉攻畧憑祥路地方,thân vệ tướng quân trần khuê kình tương binh trấn thủ bắc biên công lược bằng tường lộ địa phương 初自元太宗崩後関再徃徃不通,sơ tự nguyên thái tông băng hậu quan tái vãng vãng bất thông 如有使命惟正副二員從人二貟而已進貢方物其數若干緘封送至界首本處土官守𬋩領𮞏送,như hữu sứ mệnh duy chính phó nhị viên tòng nhân nhị viên nhi dĩ tiến cống phương vật kì số nhược can giam phong tống chí giới thủ bản xứ thổ quan thủ quản lĩnh đệ tống 使人至京但上具本柬奏貢物無至者,sứ nhân chí kinh đản thượng cụ bản giản tấu cống vật vô toàn chí giả 至是命將守禦攻畧始得與宋通好〇,chí thị mệnh tướng thủ ngự công lược thuỷ đắc dữ tống thông hảo 五六月旱録因大赦〇,ngũ lục nguyệt hạn lục nhân đại xá 秋七月雨免田租之半〇,thu thất nguyệt vũ miễn điền tô chi bán 九月庚辰朔日食〇,cửu nguyệt canh thìn sóc nhật thực 冬十月占城來貢〇,đông thập nguyệt chiêm thành lai cống 十二月黄龍見,thập nhị nguyệt hoàng long hiện 癸卯十二年宋淳祐三年春正月令諸路官修寫民簿,quý mão thập nhị niên tống thuần hựu tam niên xuân chính nguyệt lệnh chư lộ quan tu tả dân bạ 其二月完畢〇,kì nhị nguyệt hoàn tất 二月營城内號龍鳳城及重修國子監〇,nhị nguyệt doanh thành nội hiệu long phụng thành cập trùng tu quốc tử giám 夏六月命員外郎張疋󰠣都衛府諸獄〇,hạ lục nguyệt mệnh viên ngoại lang trương thất đoán đô vệ phủ chư ngục 秋八月大水决大羅城〇,thu bát nguyệt đại thuỷ quyết đại la thành 冬十月選補諸軍部調役,đông thập nguyệt tuyển bổ chư quân bộ điều dịch 甲辰十三年宋淳祐四年春正月分命文臣任天下諸府路,giáp thìn thập tam niên tống thuần hựu tứ niên xuân chính nguyệt phân mệnh văn thần nhiệm thiên hạ chư phủ lộ 凣十二處府有知府路有通判州有漕運使副主漕運使,phàm thập nhị xứ phủ hữu tri phủ lộ hữu thông phán châu hữu tào vận sứ phó chủ tào vận 定制律諸格〇,định chế luật chư cách 三月授馮佐周父馮佐湯為左街道籙爵㪚郎,tam nguyệt thụ phùng tá chu phụ phùng tá thang vi tả nhai đạo lục tước tả lang 時凣王侯授僧道官則呼左街盖不使齒諸朝列,thời phàm vương hầu thụ tăng đạo quan tắc hô tả nhai cái bất sử xỉ chư triều liệt 左街僧道之極品,tả nhai tăng đạo chi cực phẩm 非通,phi thông 練本教則不妄與,luyện bản giáo tắc bất vọng dữ 今以命佐湯是優禮也〇,kim dĩ mệnh tá thang thị ưu lễ dã 冬十月定百官内外任及宿衛官俸,đông thập nguyệt định bá quan nội ngoại nhiệm cập túc vệ quan bổng 乙巳十四年宋淳祐五年春正月帝幸應豊行宫今建興府是也〇,ất tị thập tứ niên tống thuần hựu ngũ niên xuân chính nguyệt đế hạnh ứng phong hành cung kim kiến hưng phủ thị dã 秋八月大水决清潭堤〇,thu bát nguyệt đại thuỷ quyết thanh đàm đê 冬十二月暴風大雨三日江水漲溢蛇魚多死,đông thập nhị nguyệt bạo phong đại vũ tam nhật giang thuỷ trướng ải xà ngư đa tử 丙午十五年宋淳祐六年元定宗貴由元年春二月定諸軍選壮者充四天四聖四神軍,bính ngọ thập ngũ niên tống thuần hựu lục niên nguyên định tông quý do nguyên niên xuân nhị nguyệt định chư quân tuyển tráng giả sung tứ thiên tứ thánh tứ thần quân 天長龍興等路為内天屬天剛章聖供辰,thiên trường long hưng đẳng lộ vi nội thiên thuộc thiên cương chương thánh củng thần 洪快二路為左右聖翊,hồng khoái nhị lộ vi tả hữu thánh dực 長安建昌等路為聖翊神策,trường yên kiến xương đẳng lộ vi thánh dực thần sách 其餘充禁衛禁軍,kì dư sung cấm vệ cấm quân 三等充掉兒,tam đẳng sung trạo nhi 團隊一作鋒隊〇,đoàn đội nhất tác phong đội 三月閲文武内外各宫,tam nguyệt duyệt văn võ nội ngoại các cung 十五年一閲定十年加爵一級十五年加聀一等其官鈌員則以正兼副正副亦鈌則以他官轄之待考满始授本聀是,thập ngũ niên nhất duyệt định thập niên gia tước nhất cấp thập ngũ niên gia chức nhất đẳng kì quan khuyết viên tắc dĩ chánh kiêm phó chánh phó diệc khuyết tắc dĩ tha quan hạt chi đãi khảo mãn thuỷ thụ bản chức thị 時國家無事人民樂康居官者久於其聀在舘閣者十年出身在省局者十五年出身宰相則擇宗室賢䏻有道藝通詩書者為之〇,thời quốc gia vô sự nhân dân lạc khang cư quan giả cửu ư kì chức tại quán các giả thập niên xuất thân tại tỉnh cục giả thập ngũ niên xuất thân tể tướng tắc trạch tông thất hiền năng hữu đạo nghệ thông thi thư giả vi chi 夏五月龍隊山塔頽〇,hạ ngũ nguyệt long đội sơn tháp đồi 秋七月定大比進士以七年為凖〇,thu thất nguyệt định đại tỉ tiến sĩ dĩ thất niên vi chuẩn 冬十二月以張𫎇為御史大夫,đông thập nhị nguyệt dĩ trương mông vi ngự sử đại phu 𫎇清化有䧺才丁未十六年宋淳祐七年春二月大比取士,mông thanh hoá nhân hữu hùng tài đinh mùi thập lục niên tống thuần hựu thất niên xuân nhị nguyệt đại tỉ thủ sĩ 賜狀元阮,tứ trạng nguyên nguyễn 賢榜眼黎文休探花即鄧麻羅,hiền bảng nhãn lê văn hưu thám hoa tức đặng ma la 太學生四十八名出身有差,thái học sinh tứ thập bát danh xuất thân hữu sai 初壬辰己亥二科惟以甲乙為名未有三魁之選,sơ nhâm thìn kỷ hợi nhị khoa duy dĩ giáp ất vi danh vị hữu tam khôi chi tuyển 至是始置焉〇,chí thị thuỷ trí yên 夏四月地震〇,hạ tứ nguyệt địa chấn 秋八月試通三教諸科,thu bát nguyệt thí thông tam giáo chư khoa 吳瀕茶路人中甲科陶演黄歡清化人武渭父洪州人等中乙科,ngô tần trà lộ nhân trúng giáp khoa đào diễn hoàng hoan thanh hoá nhân vũ vị phụ hồng châu nhân đẳng trúng ất khoa 戊申十七年宋淳祐八年春正月改徽宗廟號曰太祖廟壽陵曰徽陵〇,mậu thân thập thất niên tống thuần hựu bát niên xuân chính nguyệt cải huy tông miếu hiệu viết thái tổ miếu thọ lăng viết huy lăng 三月令諸路築堤防水名曰𣇄耳自原頭至海岸以遏洪水漲溢,tam nguyệt lệnh chư lộ trúc đê phòng thuỷ danh viết đỉnh nhĩ tự nguyên đầu chí hải ngạn dĩ át hồng thuỷ trướng ải 置河堤正副使𬋩督之,trí hà đê chánh phó sứ quản đốc chi 所築之處視民田地度其所築依價還錢,sở trúc chi xứ thị dân điền địa độ kì sở trúc y giá hoàn tiền 𣇄耳之築自此始〇,đỉnh nhĩ chi trúc tự thử thuỷ 夏四月造臨波橋於真教禪寺跨玩蟾池抵景靈宫太清觀極其奢麗六,hạ tứ nguyệt tạo lâm ba kiều ư chân giáo thiền tự khoá ngoạn thiềm trì để cảnh linh cung thái thanh quan cực kì xa lệ 六月順天皇后崩追尊顯慈順天皇太后〇,lục nguyệt thuận thiên hoàng hậu băng truy tôn hiển từ thuận thiên hoàng thái hậu 遣風水者適觀天下山川有王氣之處用方術厭勝之如清化𮢶婆醴江椎昭舶山之類其塞溪港開阡陌不可殚紀,khiến phong thuỷ giả thích quan thiên hạ sơn xuyên hữu vương khí chi xứ dụng phương thuật yếm thắng chi như thanh hoá tạc bà lễ giang truỳ chiêu bách sơn chi loại kì tái khê cảng khai thiên mạch bất khả đan kỷ 從陳守度之言也,tòng trần thủ độ chi ngôn dã 史臣吳士連曰自有此天地已有此江山而天氣之運聖人之生有其數焉,sử thần ngô sĩ liên viết tự hữu thử thiên địa dĩ hữu thử giang sơn nhi thiên khí chi vận thánh nhân chi sinh hữu kì số yên 天氣自此而南終於南則復北,thiên khí tự thử nhi nam chung ư nam tắc phục bắc 聖人百年而生盈其數而復始,thánh nhân bách niên nhi sinh doanh kì số nhi phục thuỷ 時,thờị 或遲速踈數而不齊大畧然也何有於江山借曰江山有厭勝之術天氣之運聖人之生厭勝有何術乎如秦始皇知東南有天子氣數遊以厭之漢髙猶興終不䏻勝也,hoặc trì tốc thơ số nhi bất tề đại lược nhiên dã hà hữu ư giang sơn tá viết giang sơn hữu yếm thắng chi thuật thiên khí chi vận thánh nhân chi sinh yếm thắng hữu hà thuật hồ như tần thuỷ hoàng tri đông nam hữu thiên tử khí số du dĩ yếm chi hán cao do hưng chung bất năng thắng dã 己酉十八年宋淳祐九年春正月重修延祐寺詔仍舊貫大赦〇,kỉ dậu thập bát niên tống thuần hựu cửu niên xuân chính nguyệt trùng tu diên hựu tự chiếu những cựu quan đại xá 夏四月壬寅朔日食〇,hạ tứ nguyệt nhâm dần sóc nhật thực 秋七月大雨雹,thu thất nguyệt đại vũ bão 庚戌十九年宋淳祐十年春三月地震,canh tuất thập cửu niên tống thuần hựu thập niên xuân tam nguyệt địa chấn 詔天下稱帝為國家改都衛府為三司院曰奉宣清肃憲正等院,chiếu thiên hạ xưng đế vi quốc gia cải đô vệ phủ vi tam ti viện viết phụng tuyên thanh túc hiến chính đẳng viện 夏五月詔詞訟案成與審刑院官共擬定罪〇,hạ ngũ nguyệt chiếu từ tụng án thành dữ thẩm hình viện quan cộng nghĩ định tội 以黎輔陳為御史中相知三司院事〇,dĩ lê phụ trần vi ngự sử trung tướng tri tam ti viện sự 秋七月以明字劉免為清化府路安撫使,thu thất nguyệt dĩ minh tự lưu miễn vi thanh hoá phủ lộ an phủ sứ 辛亥二十年二月以後元豊元年宋淳祐十一年元憲宗𫎇哥元年春二月改元元豊元年〇,tân hợi nhị thập niên nhị nguyệt dĩ hậu nguyên phong nguyên niên tống thuần hựu thập nhất niên nguyên hiến tông mông kha nguyên niên xuân nhị nguyệt cải nguyên nguyên phong nguyên niên 上親寫銘文賜諸皇子教以忠孝和遜温良恭儉〇,thượng thân tả minh văn tứ chư hoàng tử giáo dĩ trung hiếu hoà tốn ôn lương cung kiệm 以天城長公主嫁忠誠王,dĩ thiên thành trưởng công chúa giá trung thành vương 缺名安生王子國峻奪之,khuyết danh an sinh vương tử quốc tuấn đoạt chi 公主㱕于國峻,công chúa quy vu quốc tuấn 是月十五日帝設大會七日夜〇合䯻圖及百戲縱朝也遊觀欲令天城與忠誠合䯻,thị nguyệt thập ngũ nhật đế thiết đại hội thất nhật dạ trần hợp kết đồ cập bách hí tung triều dã du quan dục lệnh thiên thành dữ trung thành hợp kết 先遣天城公主居仁道王第因道王乃忠誠王父國峻欲求配而無由夜間乃潜入,tiên khiến thiên thành công chúa cư nhân đạo vương đệ nhân đạo vương nãi trung thành vương phụ quốc tuấn dục cầu phối nhi vô do dạ gian nãi tiềm nhập 天,thiên 城公主所居通之,thành công chúa sở cư thông chi 瑞婆公主太宗姊國峻姑養國峻為子隨叩殿門告急閽者馳奏,thuỵ bà công chúa thái tông tỉ quốc tuấn cô dưỡng quốc tuấn vi tử tuỳ khấu điện môn cáo cấp hôn giả trì tấu 帝問其故瑞婆曰不意國峻狂妄夜入天城所居,đế vấn kì cố thuỵ bà viết bất ý quốc tuấn cuồng vọng dạ nhập thiên thành sở cư 仁道已拘執之矣,nhân đạo dĩ câu chấp chi hĩ 恐遇害願陛下下垂憐差人救救,khủng ngộ hại nguyện bệ hạ hạ thuỳ lân sai nhân cứu cứu 帝亟命内人就仁道第,đế cức mệnh nội nhân tựu nhân đạo đệ 至寂然遂入天城所居見國峻在焉,chí tịch nhiên toại nhập thiên thành sở cư kiến quốc tuấn tại yên 仁道方知之,nhân đạo phương tri chi 明日瑞婆進生金十盤奏曰急遽不䏻供僃禮物,minh nhật thuỵ bà tiến sinh kim thập mâm tấu viết cấp cự bất năng cung bị lễ vật 帝不得已以天城公主下嫁國峻以應天田二千頃還忠誠王聘禮,đế bất đắc dĩ dĩ thiên thành công chúa hạ giá quốc tuấn dĩ ứng thiên điền nhị thiên khoảnh hoàn trung thành vương sính lễ 史臣吳士連曰王姬下嫁必使同姓諸侯主之,sử thần ngô sĩ liên viết vương cơ hạ giá tất sử đồng tính chư hầu chủ chi 禮也,lễ dã 太宗以天城公主下嫁忠誠王而公主㱕于興道王婚姻不正甚矣,thái tông dĩ thiên thành công chúa hạ giá trung thành vương nhi công chúa quy vu hưng đạo vương hôn nhân bất chính thậm hĩ 然則是禮也無主之者󰊹掌禮𡸈容無主,nhiên tắc thị lễ dã vô chủ chi giả ru chưởng lễ há dung vô chủ 盖帝於夫婦之道不正故其臣子效之也,cái đế ư phu phụ chi đạo bất chính cố kì thần tử hiệu chi dã 且婚姻不於異姓而於同姓惟陳氏為然失禮之中失禮焉,thả hôn nhân bất ư dị tính nhi ư đồng tính duy trần thị vi nhiên thất lễ chi trung thất lễ yên 帝賜宴内殿群臣皆預及醉坐者皆起攔手而𰙔,đế tứ yến nội điện quần thần giai dự cập tuý toạ giả giai khởi dàn thủ nhi ca 御史中相後改中尉陳周普隨人攔手然不他𰙔但云史官𰙔云爾史官𰙔云爾,ngự sử trung tướng hậu cải trung uý trần chu phổ tuỳ nhân dàn thủ nhiên bất tha ca đản vân sử quan ca vân nhĩ sử quan ca vân nhĩ 厥後宴席有負籜音託笋皮也槌行酒令則愈麄矣,quyết hậu yến tịch hữu phụ thác âm thác duẫn bì dã chuỳ hành tửu lệnh tắc dũ thô hĩ 史臣吳士連曰觀此雖見當時軍臣同樂不拘禮法亦風俗之简質然無節矣,sử thần ngô sĩ liên viết quan thử tuy kiến đương thời quân thần đồng lạc bất câu lễ pháp diệc phong tục chi giản chất nhiên vô tiết hĩ 有子曰知和而知不以禮節之亦不可行也,hữu tử viết tri hoà nhi tri bất dĩ lễ tiết chi diệc bất khả hành dã 御史諍臣聀當䋲紏不言則己乃與之同流惡在其為朝廷綱紀哉〇,ngự sử tránh thần chức đương thằng củ bất ngôn tắc kỷ nãi dữ chi đồng lưu ác tại kì vi triều đình cương kỷ tai 夏四月安生王柳卒年四十一加大王王,hạ tứ nguyệt an sinh vương liễu tốt niên tứ thập nhất gia đại vương 范敬恩卒,phạm kính ân tốt 敬恩舊李朝太尉䦕内侯壬子元豊二年宋淳祐十三年春正月帝親征占城命欽天大王日皎為留守,kính ân cựu lí triều thái uý quan nội hầu nhâm tí nguyên phong nhị niên tống thuần hựu thập tam niên xuân chính nguyệt đế thân chinh chiêm thành mệnh khâm thiên đại vương nhật hiệu vi lưu thủ 占城自李氏衰弱常以輕舟,chiêm thành tự lí thị suy nhược thường dĩ khinh chu 剽掠沿海居民,phiêu lược duyên hải cư dân 帝即位懷之以德遣使徃諭雖常入貢而復乞故地且有窺覦之意,đế tức vị hoài chi dĩ đức khiến sứ vãng dụ tuy thường nhập cống nhi phục khất cố địa thả hữu khuy du chi ý 帝怒故有親征之役〇,đế nộ cố hữu thân chinh chi dịch 冬十二月獲占城主妻布耶羅及其臣妾人民而還或云獲占城主布耶羅非也若果然文休作史記何不引與擒乍斗並稱哉今從孚先為是癸丑三年宋寶祐元年夏四月以欽天大王日皎為太尉,đông thập nhị nguyệt hoạch chiêm thành chủ thê bố gia la cập kì thần thiếp nhân dân nhi hoàn hoặc vân hoạch chiêm thành chúa bố gia la phi dã nhược quả nhiên văn hưu tác sử ký hà bất dẫn dữ cầm sạ đẩu tịnh xưng tai kim tòng phu tiên vi thị quý sửu tam niên tống bảo hựu nguyên niên hạ tứ nguyệt dĩ khâm thiên đại vương nhật hiệu vi thái uý 六月立國學院塑孔子周公亞聖書七十二賢像奉事〇,lục nguyệt lập quốc học viện tố khổng tử chu công á thánh thư thất thập nhị hiền tượng phụng sự 秋八月立講武堂〇,thu bát nguyệt lập giảng võ đường 九月詔天下儒士詣國子院講四書六經,cửu nguyệt chiếu thiên hạ nho sĩ nghệ quốc tử viện giảng tứ thư lục kinh 甲寅四年宋寶祐二年夏五月定宗室文武百官輿服,giáp dần tứ niên tống bảo hựu nhị niên hạ ngũ nguyệt định tông thất văn võ bá quan dư phục 騶從有差,sô tòng hữu sai 自宗室至五品官皆得轎馬紙,tự tông thất chí ngũ phẩm quan giai đắc kiệu mã chỉ 鴉宗室則鳳頭轎朱添,a tông thất tắc phượng đầu kiệu chu thiêm 相國則鸚鵡轎黑添紫盖,tướng quốc tắc anh vũ kiệu hắc thiêm tử cái 三品以上雲頭青盖四品至六品平頭轎,tam phẩm dĩ thượng vân đầu thanh cái tứ phẩm chí lục phẩm bình đầu kiệu 五品以上青盖六七品皂紙盖騶從多者千人少者百人,ngũ phẩm dĩ thượng thanh cái lục thất phẩm tạo chỉ cái sô tòng đa giả thiên nhân thiểu giả bách nhân 時王侯多以手搏及獨行盗為勇,thời vương hầu đa dĩ thủ bác cập độc hành đạo vi dũng 武威王唯太宗之子亦為之,vũ uy vương duy thái tông chi tử diệc vi chi 一日武威手搏於東步頭帝微行見之曰肥而晢者誰也捉來以供使令,nhất nhật vũ uy thủ bác ư đông bộ đầu đế vi hành kiến chi viết phì nhi triết giả thuỳ dã tróc lai dĩ cung sử lệnh 武威聞之乃迯〇,vũ uy văn chi nãi đào 六月鬻官田每一靣錢五鏹時謂鏹為靣許民人賣為私,lục nguyệt chúc quan điền mỗi nhất diện tiền ngũ cường thời vị cưỡng vi diện hứa dân nhân mại vi tư 冬十月賜范應夢錢使自閹入侍,đông thập nguyệt tứ phạm ứng mộng tiền sử tự yêm nhập thị 初帝夢出遊見神人指一人謂曰此人可為行遣,sơ đế mộng xuất du kiến thần nhân chỉ nhất nhân vị viết thử nhân khả vi hành khiển 夢覺不知何人,mộng giác bất tri hà nhân 一日朝󰰾幸城外見一男子從學于城之南門形貌酷似所夢人,nhất nhật triều bãi hạnh thành ngoại kiến nhất nam tử tòng học vu thành chi nam môn hình mạo khốc tự sở mộng nhân 召問之應對如夢中聞所語,triệu vấn chi ứng đối như mộng trung văn sở ngữ 欲授以行遣而難之仍賜錢四百鏹使之自閹,dục thụ dĩ hành khiển nhi nan chi những tứ tiền tứ bách cường sử chi tự yêm 賜名應夢後累遷為行遣,tứ danh ứng mộng hậu luỵ thiên vi hành khiển 盖倣李朝用李常傑李常憲舊例也,cái phỏng lí triều dụng lí thường kiệt lí thường hiến cựu lệ dã 丁卯五年宋寶祐三年春三月命劉免培築清化名處河堤〇,đinh mão ngũ niên tống bảo hựu tam niên xuân tam nguyệt mệnh lưu miễn bồi trúc thanh hoá danh xứ hà đê 夏四月選散官為諸路河堤正副使,hạ tứ nguyệt tuyển tản quan vi chư lộ hà đê chánh phó sứ 農𨻶,nông khích 督軍築堤岸决滆渠以防水旱〇,đốc quân trúc đê ngạn quyết cách cừ dĩ phòng thuỷ hạn 皇弟六子日燏生,hoàng đệ lục tử nhật duật sinh 先是太清宫道士名甚為帝祈嗣拜章畢奏曰上帝既𠃔章奏即命昭文童子降生住四紀矣,tiên thị thái thanh cung đạo sĩ danh thậm vi đế kì tự bái chương tất tấu viết thượng đế ký bãi chương tấu tức mệnh chiêu văn đồng tử giáng sinh trú tứ kỷ hĩ 已而後宫有娠果生男两膊有文曰昭文童子字頗明顯,dĩ nhi hậu cung hữu thần quả sinh nam lưỡng bác hữu văn viết chiêu văn đồng tử tự pha minh hiển 因以昭文為號,nhân dĩ chiêu văn vi hiệu 即日燏年長其文始消,tức nhật duật niên trưởng kì văn thuỷ tiêu 至四十八歳卧病月餘,chí tứ thập bát tuế ngoạ bệnh nguyệt dư 諸子為之設樵請减己壽以延久齡,chư tử vi chi thiết tiều thỉnh giảm kỷ thọ dĩ diên cửu linh 道士拜章畢起曰上帝覧章笑曰何乃恋俗久留乎,đạo sĩ bái chương tất khởi viết thượng đế lãm chương tiếu viết hà nãi luyến tục cửu lưu hồ 然其子誠孝何𠃔再與二紀,nhiên kì tử thành hiếu hà doãn tái dữ nhị kỷ 病乃瘳,bệnh nãi sưu 後日燏卒年七十七則周六紀有五年矣,hậu nhật duật tốt niên thất thập thất tắc chu lục kỷ hữu ngũ niên hĩ 史臣吳士連曰道士𥬉嗣之事以為信然耶則天道遠不可得而,sử thần ngô sĩ liên viết đạo sĩ cầu tự chi sự dĩ vi tín nhiên gia tắc thiên đạo viễn bất khả đắc nhi 知以為不然耶則誠心所感無遠而弗届,tri dĩ vi bất nhiên gia tắc thành tâm sở cảm vô viễn nhi phất giới 然道士於伏拜侯命之時天或形於夢寐以告之也,nhiên đạo sĩ ư phục bái hậu mệnh chi thời thiên hoặc hình ư mộng mị dĩ cáo chi dã 夫理數相倚理生於數數亦未水不生於理命之脩短數也心之孝誠理也,phu lí số tương ỷ lí sinh ư số số diệc vị thuỷ bất sinh ư lí mệnh chi tu đoản số dã tâm chi hiếu thành lí dã 或曰道士䏻攝性飛昇愚未之信也,hoặc viết đạo sĩ năng nhiếp tính phi thăng ngu vị chi tín dã 五月種菴蘿五百丈自洪洼至狗神𣇄耳〇,ngũ nguyệt chủng yêm la ngũ bách trượng tự hồng oa chí cẩu thần đỉnh nhĩ 秋八月大水上遊西湖〇,thu bát nguyệt đại thuỷ thượng du tây hồ 冬十月幸天長府行宫,đông thập nguyệt hạnh thiên trường phủ hành cung 丙辰六年宋寶祐四年春二月大比取士,bính thìn lục niên tống bảo hựu tứ niên xuân nhị nguyệt đại tỉ thủ sĩ 賜京状元陳,tứ kinh trạng nguyên trần 國扐寨状元張燦榜眼朱馨探花郎陳淵太學生四十三名京人四十二名寨人一名出身有差,quốc lặc trại trạng nguyên trương xán bảng nhãn chu hinh thám hoa lang trần uyên thái học sinh tứ thập tam danh kinh nhân tứ thập nhị danh trại nhân nhất danh xuất thân hữu sai 國𥘉󰁮人未分京寨中魁者賜状元,quốc sơ cử nhân vị phân kinh trại trung khôi giả tứ trạng nguyên 至是分清化乂安為寨故有京寨之别殿,chí thị phân thanh hoá nghệ an vi trại cố hữu kinh trại chi biệt 閏三月鑄鍾三百三十口〇,nhuận tam nguyệt chú chung tam bách tam thập khẩu 夏五月雷震天安殿又震太清宫天尊像仆地折一指,hạ ngũ nguyệt lôi chấn thiên an điện hựu chấn thái thanh cung thiên tôn tượng bộc địa triết nhất chỉ 浚蘇歷江〇,tuấn tô lịch giang 秋七月武成王尹挈家出亡宋,thu thất nguyệt vũ thành vương doãn khiết gia xuất vong tống 思明府土官黄炳執送㱕我,tư minh phủ thổ quan hoàng bính chấp tống quy ngã 尹安生王子顯慈所生也安生有釁於國家及顯慈崩失勢故亡之此國帝賞炳金帛,doãn an sinh vương tử hiển từ sở sinh dã an sinh hữu hấn ư quốc gia cập hiển từ băng thất thế cố vong chi thử quốc đế thưởng bính kim bạch 由是関隘益加嚴謹,do thị quan ải ích gia nghiêm cẩn 丁巳七年宋寶祐五年春二月黄炳挈家詣闕進其女,đinh tị thất niên tống bảo hựu ngũ niên xuân nhị nguyệt hoàng bính khiết gia nghệ khuyết tiến kì nữ 納之󰀋為惠肃夫人〇,nạp chi sách vi huệ túc phu nhân 秋八月㱕化寨主何屈驛奏元使來〇,thu bát nguyệt quy hoá trại chủ hà khuất dịch tấu nguyên sứ lai 九月詔左右将軍将水步軍禦邉受國峻節制〇,cửu nguyệt chiếu tả hữu tướng quân tương thuỷ bộ quân ngự biên thụ quốc tuấn tiết chế 冬十一月令天下脩繕噐械〇,đông thập nhất nguyệt lệnh thiên hạ tu thiện khí giới 十二月十二日元将兀良合䚟多切改犯平厲源,thập nhị nguyệt thập nhị nhật nguyên tướng ngột lương hợp đải đa thiết cải phạm bình lệ nguyên 帝自将督戰前󰱆矢石,đế tự tướng đốc chiến tiền cốt thỉ thạch 官軍少却帝顧左右惟黎輔陳即黎秦單騎出入賊陣顔色自若,quan quân thiểu khước đế cố tả hữu duy lê phụ trần tức lê tần đơn kị xuất nhập tặc trận nhan sắc tự nhược 時有勸帝駐驛視戰者,thời hữu khuyên đế trú dịch thị chiến giả 輔陳力諫曰今陛下特一孤注耳宜避之𡸈可輕信人言哉帝於是退次瀘江,phụ trần lực gián viết kim bệ hạ đặc nhất cô chủ nhĩ nghi tị chi há khả khinh tín nhân ngôn tai đế ư thị thoái thứ lô giang 輔陳為殿賊兵亂射,phụ trần vi điện tặc binh loạn xạ 輔陳以舟板翼之得免,phụ trần dĩ chu phản dực chi đắc miễn 虜勢甚盛又退保天幕,lỗ thế thậm thịnh hựu thoái bảo thiên mạc 江從帝議及機密人鮮有知之者,giang tòng đế nghị cập cơ mật nhân tiên hữu tri chi giả 帝御小舟就太尉日皎船問計,đế ngự tiểu chu tựu thái uý nhật hiệu thuyền vấn kế 日皎方靠船坐不䏻起惟以手指點水寫入宋二字於船舷,nhật hiệu phương kháo thuyền toạ bất năng khởi duy dĩ thủ chỉ điểm thuỷ tả nhập tống nhị tự ư thuyền huyền 帝問星罡軍何在星罡日皎所領軍對曰徵不至矣,đế vấn tinh cang quân hà tại tinh cang nhật hiệu sở lĩnh quân đối viết trưng bất chí hĩ 帝即移舟問太師陳守度,đế tức di chu vấn thái sư trần thủ độ 對曰臣首未至地陛下無煩他慮,đối viết thần thủ vị chí địa bệ hạ vô phiền tha lự 史臣吳士連曰日皎同姓大臣冦至怯驛無扞禦之策又導其君以出寓之方将焉用彼相哉,sử thần ngô sĩ liên viết nhật hiệu đồng tính đại thần khấu chí khiếp dịch vô cản ngự chi sách hựu đạo kì quân dĩ xuất ngụ chi phương tương yên dụng bỉ tướng tai 二十四日帝及太子御樓船進軍東步頭逆戰大破之,nhị thập tứ nhật đế cập thái tử ngự lâu thuyền tiến quân đông bộ đầu nghịch chiến đại phá chi 元軍遁㱕至㱕化寨,nguyên quân độn quy chí quy hoá trại 寨主何俸招集蛮人,trại chủ hà bổng chiêu tập man nhân 襲擊又大破之,tập kích hựu đại phá chi 時元人新取雲南游兵畧之無攻取意當時謂之𫢋賊,thời nguyên nhân tân thủ vân nam du binh lược chi vô công thủ ý đương thời vị chi phật tặc 賊退賜俸侯爵〇,tặc thoái tứ bổng hầu tước 免小校黄巨陀罪,miễn tiểu hiệu hoàng cự đà tội 初帝賜左右食菴蘿不及巨陀,sơ đế tứ tả hữu thực yêm la bất cập cự đà 及元軍至東步頭巨陀乘輕舟遁去,cập nguyên quân chí đông bộ đầu cự đà thừa khinh chu độn khứ 至黄江遇皇太子逆流而上巨陀󰘌岸避之,chí hoàng giang ngộ hoàng thái tử nghịch lưu nhi thượng cự đà cách ngạn tị chi 船勢甚急官軍大呼問元軍何在巨陀應曰不知汝等當問食菴蘿者,thuyền thế thậm cấp quan quân đại hô vấn nguyên quân hà tại cự đà ứng viết bất tri nhữ đẳng đương vấn thực yêm la giả 至是太子請寘之極刑以懲人臣之不忠者,chí thị thái tử thỉnh trí chi cực hình dĩ trừng nhân thần chi bất trung giả 帝曰巨陀罪甘赤族然古者有羊斟不預羊肉至敗鄭師,đế viết cự đà tội cam xích tộc nhiên cổ giả hữu dương châm bất dự dương nhục chí bại trịnh sư 巨陀之事予之過也免死許擊賊贖罪〇,cự đà chi sự dư chi quá dã miễn tử hứa kích tặc chuộc tội 時帝親率六,thời đế thân suất lục 師禦冦,sư ngự khấu 掌印官倉卒藏宝玺於大明殿梁上但帶内密印隨行,chưởng ấn quan thương tốt tàng bảo tỉ ư đại minh điện lương thượng đản đái nội mật ấn tuỳ hành 途中印又亡,đồ trung ấn hựu vong 軍中文書無印帝命工刻木為之,quân trung văn thư vô ấn đế mệnh công khắc mộc vi chi 及駕回京又有進亡印者所藏宝玺依然猶在,cập giá hồi kinh hựu hữu tiến vong ấn giả sở tàng bảo tỉ y nhiên do tại 戊午八年三月以後聖宗紹隆元年宋寶祐六年春正月朔帝御正殿朝百官,mậu ngọ bát niên tam nguyệt dĩ hậu thánh tông thiệu long nguyên niên tống bảo hựu lục niên xuân chính nguyệt sóc đế ngự chính điện triều bách quan 百姓安堵如故,bách tính an đổ như cố 定功行封授黎輔陳御史大夫仍以昭聖公主㱕之,định công hành phong thụ lê phụ trần ngự sử đại phu những dĩ chiêu thánh công chúa quy chi 曰朕非卿𡸈復有今日,viết trẫm phi khanh há phục hữu kim nhật 卿其勉之共成厥終,khanh kì miễn chi cộng thành quyết chung 史臣吳士連曰陳朝君臣瀆夫婦之偷又於斯,sử thần ngô sĩ liên viết trần triều quân thần độc phu phụ chi thâu hựu ư tư 見之矣,kiến chi hĩ 遣使通好于宋〇,khiến sứ thông hảo vu tống 遣黎輔陳周博覽如元,khiến lê phụ trần chu bác lãm như nguyên 時元使來索歲幣增其職貢紛紜不定,thời nguyên sứ lai sách tuế tệ tăng kì chức cống phân vân bất định 帝命輔陳徃以博覽副之,đế mệnh phụ trần vãng dĩ bác lãm phó chi 卒定三年一貢為常例〇,tốt định tam niên nhất cống vi thường lệ 二月二十四日帝傳位于皇太子晃遜居北宫,nhị nguyệt nhị thập tứ nhật đế truyền vị vu hoàng thái tử hoảng tốn cư bắc cung 太子即皇帝位改元紹隆元年,thái tử tức hoàng đế vị cải nguyên thiệu long nguyên niên 大赦,đại xá 稱仁皇尊上皇曰顯堯聖壽太上皇帝,xưng nhân hoàng tôn thượng hoàng viết hiển nghiêu thánh thọ thái thượng hoàng đế 史臣吳士連曰自夏禹傳子之後父崩子繼兄殁弟乘未為常法,sử thần ngô sĩ liên viết tự hạ vũ truyền tử chi hậu phụ băng tử kế huynh một đệ thừa vị vi thường pháp 陳氏家法乃異於是子既長,trần thị gia pháp nãi dị ư thị tử ký trưởng 即使承正位而父退居聖慈宫以上皇稱同聽政其實但傳大噐以定後事僃倉卒爾事皆取决於上皇,tức sử thừa chính vị nhi phụ thoái cư thánh từ cung dĩ thượng hoàng xưng đồng thính chính kì thực đản truyền đại khí dĩ định hậu sự bị thương tốt nhĩ sự giai thủ quyết ư thượng hoàng 嗣主無異於皇太子也然則於道得乎盖取乾退居西北而震進出東方之意,tự chủ vô dị ư hoàng thái tử dã nhiên tắc ư đạo đắc hồ cái thủ càn thoái cư tây bắc nhi chấn tiến xuất đông phương chi ý 然未至於耄期倦勒不可也,nhiên vị chí ư mạo kì quyện lặc bất khả dã 曷若繼承如三王以正其始終之為愈,hạt nhược kế thừa như tam vương dĩ chính kì thuỷ chung chi vi dũ 孟子曰遵先王之法而過也未之有也,mạnh tử viết tuân tiên vương chi pháp nhi quá dã vị chi hữu dã 群臣上尊號曰憲天體道大明光孝皇帝〇,quần thần thượng tôn hiệu viết hiến thiên thể đạo đại minh quang hiếu hoàng đế 秋八月暴風報天㙮頂落〇,thu bát nguyệt bạo phong báo thiên tháp đỉnh lạc 納安生王弟五女韶為,nạp an sinh vương đệ ngũ nữ thiều vi 天感夫人尋󰀋為后〇,thiên cảm phu nhân tầm sách vi hậu 冬十一月十一日皇長子昑生昑丘錦切封弟光啓為昭明大王,đông thập nhất nguyệt thập nhất nhật hoàng trưởng tử khâm sinh khâm khâu cẩm thiết phong đệ quang khải vi chiêu minh đại vương 聖宗皇帝諱晃太宗適長子也母顯慈順天皇太后李氏因太宗夢上帝授以寶劎后遂有娠以天應正平九年庚子九月二十五日午時誕生尋立為皇太子太宗遜位遂𡸈大寶在位二十一年遜位十年壽五十一歲崩于仁壽宫塟裕陵,thánh tông hoàng đế huý hoảng thái tông thích trưởng tử dã mẫu hiển từ thuận thiên hoàng thái hậu lí thị nhân thái tông mộng thượng đế thụ dĩ bảo kiếm hậu toại hữu thần dĩ thiên ứng chính bình cửu niên canh tí cửu nguyệt nhị thập ngũ nhật ngọ thời đản sinh tầm lập vi hoàng thái tử thái tông tốn vị toại khởi đại bảo tại vị nhị thập nhất niên tốn vị thập niên thọ ngũ thập nhất tuế băng vu nhân thọ cung táng dụ lăng 帝三忠孝人恕尊賢重道父作於前子述扵後陳定基業固矣然優游三昧探,đế tam trung hiếu nhân thứ tôn hiền trọng đạo phụ tác ư tiền tử thuật ư hậu trần định cơ nghiệp cố hĩ nhiên ưu du tam muội thám trách nhất thừa phi đế vương chi thiện trị dã kỷ mùi thiệu long nhị niên tống khai khánh nguyên niên xuân chính nguyệt trần thủ độ phu nhân linh từ quốc mẫu trần thị hoăng ?一乘非帝王之善治也紀未紹隆二年宋開慶元年春正月陳守度夫人靈慈國母陳氏薨陳氏稱國母者本前吳夫人號即后,trần thị xưng quốc mẫu giả bản tiền ngô phu nhân hiệu tức hậu 也,dã 太宗以靈慈嘗為李惠宗后不忍以公主稱故封為國母亦后之别,thái tông dĩ linh từ thường vi lí huệ tông hậu bất nhẫn dĩ công chúa xưng cố phong vi quốc mẫu diệc hậu chi biệt 各其輿服僕御視后,các kì dư phục bộc ngự thị hậu 史臣吳士連曰靈慈𥘉㱕李惠宗非正也後㱕陳守度失節也,sử thần ngô sĩ liên viết linh từ sơ quy lí huệ tông phi chính dã hậu quy trần thủ độ thất tiết dã 然而其女昭皇禪陳順天又為太宗后生聖宗,nhiên nhi kì nữ chiêu hoàng thiền trần thuận thiên hựu vi thái tông hậu sinh thánh tông 安生與太宗生釁靈慈調之使和再為兄弟如𥘉,an sinh dữ thái tông sinh hấn linh từ điều chi sử hoà tái vi huynh đệ như sơ 及元人間道入冦京城失守靈慈在黄江保眾皇太子宫嬪妃主及諸將妻子免於盗賊又按驗諸家舟船之匿車噐者盡送于軍,cập nguyên nhân gian đạo nhập khấu kinh thành thất thủ linh từ tại hoàng giang bảo chúng hoàng thái tử cung tần phi chủ cập chư tướng thê tử miễn ư đạo tặc hựu án nghiệm chư gia chu thuyền chi nặc xa khí giả tận tống vu quân 其相陳家内治之功為多而報李氏則,kì tương trần gia nội trị chi công vi đa nhi báo lí thị tắc 蔑如也,miệt như dã 是知天之生靈慈乃所以啓陳跡似𡍼山興夏而德則非也,thị tri thiên chi sinh linh từ nãi sở dĩ khải trần tích tự đồ sơn hưng hạ nhi đức tắc phi dã 天之變道有如此者微哉〇,thiên chi biến đạo hữu như thử giả vi tai 夏六月以阮介勳為大行遣尚書左輔黎輔陳為水軍大将軍〇,hạ lục nguyệt dĩ nguyễn giới huân vi đại hành khiển thượng thư tả phụ lê phụ trần vi thuỷ quân đại tướng quân 秋七月拜謁山陵,thu thất nguyệt bái yết sơn lăng 置山陵官及封先帝宫嬪以奉祀〇,trí sơn lăng quan cập phong tiên đế cung tần dĩ phụng tự 九月以誕日為興天節〇,cửu nguyệt dĩ đản nhật vi hưng thiên tiết 冬十月四日上皇御北宫即聖慈宫百官朝賀,đông thập nguyệt tứ nhật thượng hoàng ngự bắc cung tức thánh từ cung bách quan triều hạ 庚申三年宋景定元年元世祖忽必烈中綂元年春三月戊辰朔日食二十五日日重暈内經黄色,canh thân tam niên tống cảnh định nguyên niên nguyên thế tổ hốt tất liệt trung thống nguyên niên xuân tam nguyệt mậu thìn sóc nhật thực nhị thập ngũ nhật nhật trùng vựng nội kinh hoàng sắc 辛酉四年宋景定二年元中綂二年春正月選諸路丁壮為兵,tân dậu tứ niên tống cảnh định nhị niên nguyên trung thống nhị niên xuân chính nguyệt tuyển chư lộ đinh tráng vi binh 餘𠑽各省院局色役及各府路縣選鋒隊〇,dư xung các tỉnh viện cục sắc dịch cập các phủ lộ huyện tuyển phong đội 試吏員以書筭中者𠑽内令史掾吏太醫太祝各司考試精通本藝者除本職〇,thí lại viên dĩ thư toán trúng giả xung nội lệnh sử duyên lại thái y thái chúc các ti khảo thí tinh thông bản nghệ giả trừ bản chức 夏六月元遣禮步郎中孟甲員外郎李文俊齎書來諭,hạ lục nguyệt nguyên khiến lễ bộ lang trung mạnh giáp viên ngoại lang lí văn tuấn tê thư lai dụ 其畧曰安南官僚士󰱃凣衣冠禮樂風俗百事一依本國舊例不須更改况髙麗國北遣使來請已下詔悉例此例除戒雲南边将不得𢫔興兵甲侵撂疆埸撓乱人民宴尔國官僚士,kì lược viết an nam quan liêu sĩ thứ phàm y quan lễ lạc phong tục bách sự nhất y bản quốc cựu lệ bất tu canh cải huống cao li quốc bắc khiến sứ lai thỉnh dĩ hạ chiếu tất lệ thử lệ trừ giới vân nam biên tướng bất đắc chen hưng binh giáp xâm lược cương dịch nhiễu loạn nhân dân yến nhĩ quốc quan liêu sĩ thứ các nghi an trị như cố mạnh giáp đẳng vu thánh từ cung khiến thông thị đại phu trần phụng công chư vệ ký ban nguyễn thám viên ngoại lang nguyễn diễn tê thư như nguyên thông hảo ?各宜安治如故孟甲等于聖慈宫遣通侍大夫陳奉公諸衛寄班阮琛貟外郎阮演齎書如元通好,nguyên phong đế vi an nam quốc vương tứ dĩ tây cẩm tam kim thục cẩm lục 元封帝為安南國王賜以西錦三金熟錦六〇,dĩ chiêu minh đại vương quang khải vi thái uý 以昭明大王光啓為太尉時帝兄,thời đế huynh 國康年長然乃常才故相光啓,quốc khang niên trưởng nhiên nãi thường tài cố tướng quang khải 史臣吳士連曰陳家之制王侯皆居鄕第朝覲赴京事畢還第如國峻之於萬刼守度之於玃鄕國頊之於至靈是也,sử thần ngô sĩ liên viết trần gia chi chế vương hầu giai cư hương đệ triều cận phó kinh sự tất hoàn đệ như quốc tuấn chi ư vạn kiếp thủ độ chi ư quắc hương quốc chẩn chi ư chí linh thị dã 及入為相始總天下事,cập nhập vi tướng thuỷ tổng thiên hạ sự 然但持大綱權㱕行遣,nhiên đản trì đại cương quyền quy hành khiển 輕者反重而重者反輕然而不重煩以事亦保全之意,khinh giả phản trọng nhi trọng giả phản khinh nhiên nhi bất trùng phiền dĩ sự diệc bảo toàn chi ý 且如元豊丁巳胡虜入冦王侯亦率家僮及鄕兵土豪為勤王之師,thả như nguyên phong đinh tị hồ lỗ nhập khấu vương hầu diệc suất gia đồng cập hương binh thổ hào vi cần vương chi sư 天定之变又率村庄人為龍袋之迎亦壮維城之勢也,thiên định chi biến hựu suất thôn trang nhân vi long đại chi nghênh diệc tráng duy thành chi thế dã 壬戌五年宋景定三年元中綂三年春二月上皇御即墨行宫,nhâm tuất ngũ niên tống cảnh định tam niên nguyên trung thống tam niên xuân nhị nguyệt thượng hoàng ngự tức mặc hành cung 大酺鄕老自六十歲以上各賜爵二資婦人絹二疋,đại bồ hương lão tự lục thập tuế dĩ thượng các tứ tước nhị tư phụ nhân quyến nhị thất 改即墨鄕為天長府宫曰重光宫又别構嗣君來朝所御之宫曰重華宫,cải tức mặc hương vi thiên trường phủ cung viết trùng quang cung hựu biệt cấu tự quân lai triều sở ngự chi cung viết trùng hoa cung 又建佛寺于重光之西曰普明寺,hựu kiến phật tự vu trùng quang chi tây viết phổ minh tự 是後諸帝遜位皆御是宫因置两宫色役以僃供奉又置留守官掌之〇,thị hậu chư đế tốn vị giai ngự thị cung nhân trí lưỡng cung sắc dịch dĩ bị cung phụng hựu trí lưu thủ quan chưởng chi 三月詔諸軍造戰噐戰船水陸習陣于白鶴江九浮沙〇,tam nguyệt chiếu chư quân tạo chiến khí chiến thuyền thuỷ lục tập trận vu bạch hạc giang cửu phù sa 秋九月錄囚北冦來時降元者不原〇,thu cửu nguyệt lục tù bắc khấu lai thời hàng nguyên giả bất nguyên 占城來貢〇,chiêm thành lai cống 冬十一月元使馬合部等十人來問慶賀禮〇,đông thập nhất nguyệt nguyên sứ mã hợp bộ đẳng thập nhân lai vấn khánh hạ lễ 十二月,thập nhị nguyệt 大風雨,đại phong vũ 癸亥六年宋景定四年元中綂四年春正月遣殿前指揮使范巨地陳喬如元,quý hợi lục niên tống cảnh định tứ niên nguyên trung thống tứ niên xuân chính nguyệt khiến điện tiền chỉ huy sứ phạm cự địa trần kiều như nguyên 元帝優詔許三年一貢〇,nguyên đế ưu chiếu hứa tam niên nhất cống 二月雨雹〇,nhị nguyệt vũ bão 三月大震天安殿〇,tam nguyệt đại chấn thiên an điện 夏四月以黎居為清化寨主〇,hạ tứ nguyệt dĩ lê cư vi thanh hoá trại chủ 秋七月守度廵諒山江元九,thu thất nguyệt thủ độ tuần lạng sơn giang nguyên 九月疫作〇,cửu nguyệt dịch tác 冬十二月暴風大雨〇,đông thập nhị nguyệt bạo phong đại vũ 宋思明府土官黄炳進方物仍将部属千二人來附,tống tư minh phủ thổ quan hoàng bính tiến phương vật những tương bộ thuộc thiên nhị nhân lai phụ 甲子七年宋景定五年元至元元年春正月太師陳守度卒,giáp tí thất niên tống cảnh định ngũ niên nguyên chí nguyên nguyên niên xuân chính nguyệt thái sư trần thủ độ tốt 年七十一贈尚父太師忠武大王,niên thất thập nhất tặng thượng phụ thái sư trung vũ đại vương 守度𨿽無學問然才畧,thủ độ tuy vô học vấn nhiên tài lược 過人仕李朝為眾所推,quá nhân sĩ lí triều vi chúng sở suy 太宗之得天下者皆其謀力也,thái tông chi đắc thiên hạ giả giai kì mưu lực dã 故為國倚重權移人主,cố vi quốc ỷ trọng quyền di nhân chủ 時有劾之者見太宗垂涕曰陛下幼冲而守度權移人主将如社稷何太宗即命駕幸守度第仍執劾者從具以所言諭之,thời hữu hặc chi giả kiến thái tông thuỳ thế viết bệ hạ ấu xung nhi thủ độ quyền di nhân chủ tương như xã tắc hà thái tông tức mệnh giá hạnh thủ độ đệ những chấp hặc giả tòng cụ dĩ sở ngôn dụ chi 守度對曰誠如所言,thủ độ đối viết thành như sở ngôn 即以錢帛與之,tức dĩ tiền bạch dữ chi 靈慈國母嘗坐肩輿過禁階為軍校所遏,linh từ quốc mẫu thường toạ khiên dư quá cấm giai vi quân hiệu sở át 回第泣謂守度曰媪為公婦而軍校輕慢如此,hồi đệ khấp vị thủ độ viết ẩu vi công phụ nhi quân hiệu khinh mạn như thử 守度怒令捉之,thủ độ nộ lệnh tróc chi 軍校以為必死,quân hiệu dĩ vi tất tử 及至守度靣詰之,cập chí thủ độ diện cật chi 軍校具以實對,quân hiệu cụ dĩ thực đối 守度曰汝居卑職而䏻守法我有何言,thủ độ viết nhữ cư ti chức nhi năng thủ pháp ngã hữu hà ngôn 賞以金帛而遣,thưởng dĩ kim bạch nhi khiến 之,chi 嘗定戶口國母私求一丁為勾當守度頷之户感切以頭點應也識其姓名貫址,thường định hộ khẩu quốc mẫu tư cầu nhất đinh vi câu đương thủ độ hàm chi hộ cảm thiết dĩ đầu điểm ứng dã thức kì tính danh quán chỉ 及閲定其社問某何在其人欣然趍進,cập duyệt định kì xã vấn mỗ hà tại kì nhân hân nhiên xu tiến 守度曰汝以公主故得為勾當非他勾當可比當則一足趾使與他别,thủ độ viết nhữ dĩ công chúa cố đắc vi câu đương phi tha câu đương khả tỉ đương tắc nhất túc chỉ sử dữ tha biệt 其人哀呼請辝久之乃釋,kì nhân ai hô thỉnh từ cửu chi nãi thích 自是無敢私謁者,tự thị vô cảm tư yết giả 太宗嘗欲以守度兄安國為相,thái tông thường dục dĩ thủ độ huynh an quốc vi tướng 守度曰安國臣兄也如以為賢則臣請𦤶仕如以臣賢於安國則安國不可󰁮,thủ độ viết an quốc thần huynh dã như dĩ vi hiền tắc thần thỉnh trí sĩ như dĩ thần hiền ư an quốc tắc an quốc bất khả cử 若兄弟並相則朝廷之事将如之何乃止,nhược huynh đệ tịnh tướng tắc triều đình chi sự tương như chi hà nãi chỉ 守度𨿽為宰相而凣事罔不加意,thủ độ tuy vi tể tướng nhi phàm sự võng bất gia ý 以此䏻輔成王業而令終也,dĩ thử năng phụ thành vương nghiệp nhi lệnh chung dã 太宗,thái tông 嘗製生祠碑文以寵異之,thường chế sinh từ bi văn dĩ sủng dị chi 然而弑君烝后之罪難逃於後世矣〇,nhiên nhi thích quân chừng hậu chi tội nan đào ư hậu thế hĩ 二月彗星見東北〇,nhị nguyệt tuệ tinh hiện đông bắc 三月以欽天大王日皎為相國太尉總天下事,tam nguyệt dĩ khâm thiên đại vương nhật hiệu vi tướng quốc thái uý tổng thiên hạ sự 時帝拜日皎太師固辝不受盖慙寫船舷之事也,thời đế bái nhật hiệu thái sư cố từ bất thụ cái tàm tả thuyền huyền chi sự dã 帝𨿽𠃔其辝太師之請而加相國二字為相國太尉〇,đế tuy doãn kì từ thái sư chi thỉnh nhi gia tướng quốc nhị tự vi tướng quốc thái uý 秋七月六日上皇宴群臣於延賢殿,thu thất nguyệt lục nhật thượng hoàng yến quần thần ư diên hiền điện 宴未終忽有彗星見東北長竟天,yến vị chung hốt hữu tuệ tinh hiện đông bắc trường cánh thiên 上皇出視之曰予觀其光芒甚大其尾甚長非我國之灾,thượng hoàng xuất thị chi viết dư quan kì quang mang thậm đại kì vĩ thậm trường phi ngã quốc chi tai 復命終宴,phục mệnh chung yến 是年冬十月宋帝崩,thị niên đông thập nguyệt tống đế băng 乙酉八年宋度宗禥󰦭淳元年元至元二年春二月占城國遣使,ất dậu bát niên tống độ tông cơ hàm thuần nguyên niên nguyên chí nguyên nhị niên xuân nhị nguyệt chiêm thành quốc khiến sứ 來貢〇,lai cống 三月改京師評泊司曰大安撫使,tam nguyệt cải kinh sư bình bạc ti viết đại an phủ sứ 𥘉制安撫使歷任各路满考則入為天長安撫使又餘考則餘帶審刑院事水得為京師安撫使〇,sơ chế an phủ sứ lịch nhiệm các lộ mãn khảo tắc nhập vi thiên trường an phủ sứ hựu dư khảo tắc dư đái thẩm hình viện sự thuỷ đắc vi kinh sư an phủ sứ 秋七月大水决機舍坊,thu thất nguyệt đại thuỷ quyết cơ xá phường 人畜多溺死,nhân súc đa nịch tử 大赦〇,đại xá 皇子德曄生,hoàng tử đức diệp sinh 丙寅九年宋󰦭淳二年元至元三年春正月占城使臣布星布弘布突來貢〇,bính dần cửu niên tống hàm thuần nhị niên nguyên chí nguyên tam niên xuân chính nguyệt chiêm thành sứ thần bố tinh bố hoằng bố đột lai cống 二月元遣耨剌丁來吿曰吾昔遣使通好執事迷而不反,nhị nguyệt nguyên khiến nậu lạt đinh lai cáo viết ngô tích khiến sứ thông hảo chấp sự mê nhi bất phản 我是以有徃年之師,ngã thị dĩ hữu vãng niên chi sư 帝遣楊安養武桓如元報聘〇,đế khiến dương an dưỡng võ hoàn như nguyên báo sính 三月大比取士,tam nguyệt đại tỉ thủ sĩ 賜京状元陳固寨状元白遼榜眼缺姓名探花郎夏儀太學,tứ kinh trạng nguyên trần cố trại trạng nguyên bạch liêu bảng nhãn khuyết tính danh thám hoa lang hạ nghi thái học 生四十七名出身有差,sinh tứ thập thất danh xuất thân hữu sai 遼乂安人性明敏強記讀書千行俱下,liêu nghệ an nhân tính minh mẫn cường kí độc thư thiên hàng cụ hạ 時上相光啓𬋩乂安遼為門客竟不仕〇,thời thượng tướng quang khải quản nghệ an liêu vi môn khách cánh bất sĩ 二月東海路水軍廵邉在烏雷山因知元來侵之期〇,nhị nguyệt đông hải lộ thuỷ quân tuần biên tại ô lôi sơn nhân tri nguyên lai xâm chi kì 冬十月詔土侯公主駙馬帝姬召集漂散無産人為奴婢開墾荒閑田立為田庄,đông thập nguyệt chiếu thổ hầu công chúa phò mã đế cơ triệu tập phiêu tán vô sản nhân vi nô tì khai khẩn hoang nhàn điền lập vi điền trang 王侯有庄貫自此始,vương hầu hữu trang quán tự thử thuỷ 丁卯十年宋󰦭淳三年元至元四年春二月占城來貢〇,đinh mão thập niên tống hàm thuần tam niên nguyên chí nguyên tứ niên xuân nhị nguyệt chiêm thành lai cống 三月定皇宗王侯公主正派玉牒封𦹥號金枝玉葉三世孫得封侯郡王四世孫賜爵明自五世孫上品,tam nguyệt định hoàng tông vương hầu công chúa chính phái ngọc điệp phong ấm hiệu kim chi ngọc diệp tam thế tôn đắc phong hầu quận vương tứ thế tôn tứ tước minh tự ngũ thế tôn thượng phẩm 爵依五服圖〇,tước y ngũ phục đồ 夏四月選用儒生能文者𡍼〇閣省院,hạ tứ nguyệt tuyển dụng nho sinh năng văn giả xung quán các sảnh viện 時鄧繼為翰林院𭓇士杜國佐為中書省中書令皆文𭓇之士也,thời đặng kế vi hàn lâm viện học sĩ đỗ quốc tá vi trung thư sảnh trung thư lệnh giai văn học chi sĩ dã 舊制非内人不得為行遣未嘗用文𭓇之士,cựu chế phi nội nhân bất đắc vi hành khiển vị thường dụng văn học chi sĩ 文𭓇得柄用自此始〇,văn học đắc bính dụng tự thử thuỷ 五月封弟益稷為昭國王,ngũ nguyệt phong đệ ích tắc vi chiêu quốc vương 益稷上皇次子聰明好𭓇通經史六藝文章冠世,ích tắc thượng hoàng thứ tử thông minh hiếu học thông kinh sử lục nghệ văn chương quán thế 𨿽小技如蹴毬圍碁無不精諳,tuy tiểu kĩ như xúc cầu vi kì vô bất tinh am 嘗開𭓇堂于第之右集四方文士習𭓇給以衣食造就成才如旁河莫挺之洪州裴放等二十人皆資用於世〇,thường khai học đường vu đệ chi hữu tập tứ phương văn sĩ tập học cấp dĩ y thực tạo tựu thành tài như bàng hà mạc đĩnh chi hồng châu bùi phóng đẳng nhị thập nhân giai tư dụng ư thế 秋八月詔定軍伍軍三十都都人十人,thu bát nguyệt chiếu định quân ngũ quân tam thập đô đô nhân thập nhân 選宗室通武藝明兵法者管之封,tuyển tông thất thông võ nghệ minh binh pháp giả quản chi 封弟日燏為昭文王〇,phong đệ nhật duật vi chiêu văn vương 楊安養等自元還順齎元帝回答禮物壬辰十一年宋󰦭淳四年元至元五年春正月帝嘗謂宗室曰天〇者祖宗之天下承祖宗之業者當與宗室兄弟同享富貴𨿽外以天下奉一人之尊而内則與卿等骨肉同胞憂則共憂樂則共樂卿等當以此語傳之子孫使久勿忘則宗社萬年之福也至是詔宗室王侯朝󰰾入殿内及蘭亭與之飲食或日暮不出則設長󰥺大被連床同宿以篤发愛之情,dương an dưỡng đẳng tự nguyên hoàn thuận tê nguyên đế hồi đáp lễ vật nhâm thìn thập nhất niên tống hàm thuần tứ niên nguyên chí nguyên ngũ niên xuân chính nguyệt đế thường vị tông thất viết thiên hạ giả tổ tông chi thiên hạ thừa tổ tông chi nghiệp giả đương dữ tông thất huynh đệ đồng hưởng phú quý tuy ngoại dĩ thiên hạ phụng nhất nhân chi tôn nhi nội tắc dữ khanh đẳng cốt nhục đồng bào ưu tắc cộng ưu lạc tắc cộng lạc khanh đẳng đương dĩ thử ngữ truyền chi tử tôn sử cửu vật vong tắc tông xã vạn niên chi phúc dã chí thị chiếu tông thất vương hầu triều bãi nhập điện nội cập lan đình dữ chi ẩm thực hoặc nhật mộ bất xuất tắc thiết trường chẩm đại bị liên sàng đồng túc dĩ đốc phát ái chi tình 至於朝賀賓客宴筵大禮則正位次尊卑等級,chí ư triều hạ tân khách yến diên đại lễ tắc chính vị thứ tôn ti đẳng cấp 是以當時王侯莫不和睦敬畏無狎昵驕矜之失〇,thị dĩ đương thời vương hầu mạc bất hoà mục kính uý vô hạp nặc kiêu căng chi thất 夏六月大旱,hạ lục nguyệt đại hạn 外戚李吉犯坐天安殿寶座,ngoại thích lí cát phạm toạ thiên an điện bảo toà 鞠治有狂疾杖而釋之〇,cúc trị hữu cuồng tật trượng nhi thích chi 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 相國太尉日皎卒年四十四贈相國太師〇,tướng quốc thái uý nhật hiệu tốt niên tứ thập tứ tặng tướng quốc thái sư 冬十月帝與兄靖國大王國康戲於上皇前,đông thập nguyệt đế dữ huynh tịnh quốc đại vương quốc khang hí ư thượng hoàng tiền 上皇著白木綿服,thượng hoàng trước bạch mộc miên phục 靖國作胡人舞上皇解衣與之,tịnh quốc tác hồ nhân vũ thượng hoàng giải y dữ chi 帝亦作胡人舞以請,đế diệc tác hồ nhân vũ dĩ thỉnh 靖國曰最貴者皇帝之位下臣不與二郎爭,tịnh quốc viết tối quý giả hoàng đế chi vị hạ thần bất dữ nhị lang tranh 今至尊賜臣微物而二郎欲奪之乎上皇大笑曰汝視帝位,kim chí tôn tứ thần vi vật nhi nhị lang dục đoạt chi hồ thượng hoàng đại tiếu viết nhữ thị đế vị 與賤服不相,dữ tiện phục bất tương 上下賛羡久之乃與靖國其父子兄弟之間和樂如此〇,thượng hạ tán tạn cửu chi nãi dữ tịnh quốc kì phụ tử huynh đệ chi gian hoà lạc như thử 大饑,đại cơ 己巳十二年宋咸淳五年元至元六年春二月占城進白象〇,kỉ tị thập nhị niên tống hàm thuần ngũ niên nguyên chí nguyên lục niên xuân nhị nguyệt chiêm thành tiến bạch tượng 夏五月地裂星流〇,hạ ngũ nguyệt địa liệt tinh lưu 六月旱,lục nguyệt hạn 綠囚,lục tù 雨,vũ 至秋七月民始得耕種〇,chí thu thất nguyệt dân thuỷ đắc canh chủng 八月大水〇,bát nguyệt đại thuỷ 九月󰥭靖國大王國康為望江驃騎都上将軍〇,cửu nguyệt bái tịnh quốc đại vương quốc khang vi vọng giang phiêu kị đô thượng tướng quân 冬十月少熟〇,đông thập nguyệt thiểu thục 十二月元使籠海牙來諭邉事,thập nhị nguyệt nguyên sứ lung hải nha lai dụ biên sự 帝遣黎陀丁拱垣如元,đế khiến lê đà đinh củng viên như nguyên 庚午十三年宋咸淳六年元至元七年春三月靖國大王國康起第於演州廊廡周廻壮麗過常,canh ngọ thập tam niên tống hàm thuần lục niên nguyên chí nguyên thất niên xuân tam nguyệt tịnh quốc đại vương quốc khang khởi đệ ư diễn châu lang vũ châu hồi tráng lệ quá thường 帝聞之使人徃,đế văn chi sử nhân vãng 觀,quan 靖國惧乃塑佛像居之今桶寺是〇,tịnh quốc cụ nãi tố phật tượng cư chi kim thông tự thị 夏四月占城來貢〇,hạ tứ nguyệt chiêm thành lai cống 秋七月大水,thu thất nguyệt đại thuỷ 京師街巷多以舟筏行,kinh sư nhai hạng đa dĩ chu phiệt hành 九月帝幸天長行宫辛未十四年宋咸淳七年元至元八年春正月綠囚〇,cửu nguyệt đế hạnh thiên trường hành cung tân mùi thập tứ niên tống hàm thuần thất niên nguyên chí nguyên bát niên xuân chính nguyệt lục tù 二月朔地震〇,nhị nguyệt sóc địa chấn 三月拜昭明大王光啓為相國太尉總天下事〇,tam nguyệt bái chiêu minh đại vương quang khải vi tướng quốc thái uý tổng thiên hạ sự 是歲𫎇古建國號曰大元遣使來諭帝入朝,thị tuế mông cổ kiến quốc hiệu viết đại nguyên khiến sứ lai dụ đế nhập triều 帝辝以疾不行,đế từ dĩ tật bất hành 壬申十五年宋咸淳八年元至元九年春正月翰林院學士兼國史院監脩黎文休奉勑編成大越史記自趙武,nhâm thân thập ngũ niên tống hàm thuần bát niên nguyên chí nguyên cửu niên xuân chính nguyệt hàn lâm viện học sĩ kiêm quốc sử viện giám tu lê văn hưu phụng sắc biên thành đại việt sử ký tự triệu vũ 帝至李昭皇凣三十卷上進,đế chí lí chiêu hoàng phàm tam thập quyển thượng tiến 詔加奬諭〇,chiếu gia tưởng dụ 夏四月元使兀良來諭問銅柱舊界,hạ tứ nguyệt nguyên sứ ngột lương lai dụ vấn đồng trụ cựu giới 帝命貟外郎黎敬夫會勘,đế mệnh viên ngoại lang lê kính phu hội khám 言馬援所立銅柱歲久埋没泯無蹤跡〇,ngôn mã viện sở lập đồng trụ tuế cửu mai một mẫn vô tung tích 六月二十三日未時日盪〇,lục nguyệt nhị thập tam nhật mùi thời nhật đãng 遣童子杜野木如元〇,khiến đồng tử đỗ dã mộc như nguyên 冬十月詔求賢良明經者為國子監司業能講諭四書五經之義入侍經幄,đông thập nguyệt chiếu cầu hiền lương minh kinh giả vi quốc tử giám ti nghiệp năng giảng dụ tứ thư ngũ kinh chi nghĩa nhập thị kinh ốc 癸酉寶符元年宋咸淳九年元至元十年春正月朔改元〇,quý dậu bảo phù nguyên niên tống hàm thuần cửu niên nguyên chí nguyên thập niên xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 三月十九日雷震大興門外七處〇,tam nguyệt thập cửu nhật lôi chấn đại hưng môn ngoại thất xứ 冬十一月以仁肃王鑽為入内判大宗正府大宗正,đông thập nhất nguyệt dĩ nhân túc vương toản vi nhập nội phán đại tông chính phủ đại tông chính 甲戌二年宋咸淳十年〇元至元十一年秋七月大水〇,giáp tuất nhị niên tống hàm thuần thập niên nguyên chí nguyên thập nhất niên thu thất nguyệt đại thuỷ 冬十月宋人來附,đông thập nguyệt tống nhân lai phụ 先是宋國〇居江南元人徃〇侵伐至是以海船三十艘装載財物及妻子浮海來蘿葛原至十二月引赴京安置于街𡟱坊自號回鷄盖我國呼宋國為鷄國以宋有段子藥材等物置賣為市故也國,tiên thị tống quốc thiên cư giang nam nguyên nhân vãng vãng xâm phạt chí thị dĩ hải thuyền tam thập tao trang tải tài vật cập thê tử phù hải lai la cát nguyên chí thập nhị nguyệt dẫn phó kinh an trí vu nhai tuân phường tự hiệu hồi kê cái ngã quốc hô tống quốc vi kê quốc dĩ tống hữu đoạn tử dược tài đẳng vật trí mại vi thị cố dã 十二月󰀋皇長子昑丘錦切為皇太子納興道王長女為太子妃〇,thập nhị nguyệt sách hoàng trưởng tử khâm khâu cẩm thiết vi hoàng thái tử nạp hưng đạo vương trưởng nữ vi thái tử phi 選天下儒學有德行者入侍東宫〇,tuyển thiên hạ nho học hữu đức hạnh giả nhập thị đông cung 以黎輔陳為少師兼儲宫教授,dĩ lê phụ trần vi thiếu sư kiêm trừ cung giáo thụ 以阮聖訓阮士固等𠑽内侍學士輔陳愛州人上親寫詩以訓皇子并制貽後綠二卷,dĩ nguyễn thánh huấn nguyễn sĩ cố đẳng xung nội thị học sĩ phụ trần ái châu nhân thượng thân tả thi dĩ huấn hoàng tử tịnh chế di hậu lục nhị quyển 乙亥三年宋恭帝顯德祐元年元至元十二年春二月大比取士,ất hợi tam niên tống cung đế hiển đức hựu nguyên niên nguyên chí nguyên thập nhị niên xuân nhị nguyệt đại tỉ thủ sĩ 賜状元陶椒榜眼缺姓名探花郎郭忍太學生二十七名出身有差,tứ trạng nguyên đào tiêu bảng nhãn khuyết tính danh thám hoa lang quách nhẫn thái học sinh nhị thập thất danh xuất thân hữu sai 前丙辰丙寅二科分京寨状元至是又併為一〇,tiền bính thìn bính dần nhị khoa phân kinh trại trạng nguyên chí thị hựu tịnh vi nhất 夏六月庚子朔日有食之既〇,hạ lục nguyệt canh tí sóc nhật hữu thực chi ký 冬十一月北邉将臣驛奏元人廵邉相視地勢〇,đông thập nhất nguyệt bắc biên tướng thần dịch tấu nguyên nhân tuần biên tương thị địa thế 遣黎克復黎粹金如元,khiến lê khắc phục lê tuý kim như nguyên 丙子四年宋德祐二年五月以後宋端春宗景炎元年,bính tí tứ niên tống đức hựu nhị niên ngũ nguyệt dĩ hậu tống đoan xuân tông cảnh viêm nguyên niên 元至元十三年二月遣陶世光徃龍州以買藥探元人情状〇,nguyên chí nguyên thập tam niên nhị nguyệt khiến đào thế quang vãng long châu dĩ mãi dược thám nguyên nhân tình trạng 三月日中有黑子如鷄卵大相盪久之〇,tam nguyệt nhật trung hữu hắc tử như kê noãn đại tương đãng cửu chi 有星鬪于中天一星隕〇,hữu tinh đấu vu trung thiên nhất tinh vẫn 夏四月元世祖平江南遣合散兒海牙,hạ tứ nguyệt nguyên thế tổ bình giang nam khiến hợp tán nhi hải nha 來諭以調民助兵等六事,lai dụ dĩ điều dân trợ binh đẳng lục sự 帝皆不咱〇,đế giai bất thính 秋九月十七日皇長孫烇七遠歹生立為皇太孫未幾立為東宫皇太子,thu cửu nguyệt thập thất nhật hoàng trưởng tôn thuyên thất viễn ngạt sinh lập vi hoàng thái tôn vị cơ lập vi đông cung hoàng thái tử 丁丑五年宋景炎二年元至元十四年春二月帝親征稔󰜏羅洞蠻獠生擒部黨千餘人而還〇,đinh sửu ngũ niên tống cảnh viêm nhị niên nguyên chí nguyên thập tứ niên xuân nhị nguyệt đế thân chinh nẫm bà la động man lạo sinh cầm bộ đảng thiên dư nhân nhi hoàn 夏四月朔上皇崩于萬壽宫,hạ tứ nguyệt sóc thượng hoàng băng vu vạn thọ cung 先是上皇如御堂忽見蜈蚣綠御衣,tiên thị thượng hoàng như ngự đường hốt kiến ngô công lục ngự y 上皇驚以手拂之墜地鏗然有聲視之乃鉄釘也占之曰是乃丁年之兆,thượng hoàng kinh dĩ thủ phất chi truỵ địa keng nhiên hữu thanh thị chi nãi thiết đinh dã chiêm chi viết thị nãi đinh niên chi triệu 又嘗戲命明字阮墨老内觀驗其休𠧨,hựu thường hí mệnh minh tự nguyễn mặc lão nội quan nghiệm kì hưu cữu 墨老明日奉曰見一方函四邉皆有,mặc lão minh nhật phụng viết kiến nhất phương hàm tứ biên giai hữu 月字函上有一針一梳,nguyệt tự hàm thượng hữu nhất châm nhất sơ 上皇又占曰函棺也四邉月字是四月也針能入物是入棺也梳踈也,thượng hoàng hựu chiêm viết hàm quan dã tứ biên nguyệt tự thị tứ nguyệt dã châm năng nhập vật thị nhập quan dã sơ sơ dã 是與汝等相踈也,thị dữ nhữ đẳng tương sơ dã 又時當偎𠐞俳謔每有速至初一日番代之語上皇又占曰是初一日晏駕也,hựu thời đương ổi trỗi bài hước mỗi hữu tốc chí sơ nhất nhật phiên đại chi ngữ thượng hoàng hựu chiêm viết thị sơ nhất nhật yến giá dã 前年上皇忽一日謂左右曰明年四月予必死,tiền niên thượng hoàng hốt nhất nhật vị tả hữu viết minh niên tứ nguyệt dư tất tử 至是果然,chí thị quả nhiên 史臣吳士連曰禎祥妖孽唯誠者為䏻先知故易大傳言象事知噐占事知來,sử thần ngô sĩ liên viết trinh tường yêu nghiệt duy thành giả vi năng tiên tri cố dịch đại truyện ngôn tượng sự tri khí chiêm sự tri lai 必在説諸心研諸慮之後太宗之知來日占事也,tất tại thuyết chư tâm nghiên chư lự chi hậu thái tông chi tri lai nhật chiêm sự dã 苟非理明心誠而因事臆度焉,câu phi lí minh tâm thành nhi nhân sự ức độ yên 以取必未有不取禍於其後,dĩ thủ tất vị hữu bất thủ hoạ ư kì hậu 也,dã 此讖記術数之學所以有異於聖賢𩿨學也󰊹五月大水,thử sấm ký thuật số chi học sở dĩ hữu dị ư thánh hiền chi học dã ru ngũ nguyệt đại thuỷ 地裂七丈未祥其處畜産魚虫多死〇,địa liệt thất trượng vị tường kì xứ súc sản ngư trùng đa tử 冬十月四日塟昭陵廟號太宗謚曰綂天御極隆功荗德顯和佑順神文聖武元孝皇帝,đông thập nguyệt tứ nhật táng chiêu lăng miếu hiệu thái tông thuỵ viết thống thiên ngự cực long công mậu đức hiển hoà hựu thuận thần văn thánh vũ nguyên hiếu hoàng đế 史臣吳士連曰裕宗賛太宗詩曰唐越開基两太宗彼稱貞觀我元豊建成誅死安生在廟號𨿽同德不同,sử thần ngô sĩ liên viết dụ tông tán thái tông thi viết đường việt khai cơ lưỡng thái tông bỉ xưng trinh quán ngã nguyên phong kiến thành tru tử an sinh tại miếu hiệu tuy đồng đức bất đồng 太宗之德所以至是者𨿽其孝发出於天性亦靈慈國母調,thái tông chi đức sở dĩ chí thị giả tuy kì hiếu phát xuất ư thiên tính diệc linh từ quốc mẫu điều 和之也,hoà chi dã 其奪兄之妻亦出於靈慈與守度自陷過𠧨既有以導之而隱忍安全又有以導之者,kì đoạt huynh chi thê diệc xuất ư linh từ dữ thủ độ tự hãm quá cữu ký hữu dĩ đạo chi nhi ẩn nhẫn an toàn hựu hữu dĩ đạo chi giả 盖其有天資之羙而未𭓇者也,cái kì hữu thiên tư chi mĩ nhi vị học giả dã 及春秋髙而理明德進其有得於聖𭓇者也󰊹上皇崩之日韶陽公主上皇次女名翠也方坐蓐忽聞鐘聲連響曰得非不諱耶左右紿之不聽乃慟哭長號瞑目而逝,cập xuân thu cao nhi lí minh đức tiến kì hữu đắc ư thánh học giả dã ru thượng hoàng băng chi nhật thiều dương công chúa thượng hoàng thứ nữ danh thuý dã phương toạ nhục hốt văn chung thanh liên hưởng viết đắc phi bất huý gia tả hữu đãi chi bất thính nãi đỗng khốc trường hiệu minh mục nhi thệ 先是上皇弗豫公主時已嫁上位文興侯缺名數遣人問起居左右皆以平復無事對,tiên thị thượng hoàng phất dự công chúa thời dĩ giá thượng vị văn hưng hầu khuyết danh số khiến nhân vấn khởi cư tả hữu giai dĩ bình phục vô sự đối 及聞鐘聲慟哭長號而逝,cập văn chung thanh đỗng khốc trường hiệu nhi thể 國人傷之,quốc nhân thương chi 時威文王,thời uy văn vương 遂尚尚皇女瑞寶公主,toại thượng thượng hoàng nữ thuỵ bảo công chúa 好學䏻詩,hảo học năng thi 有詩句云頗笠五湖荣佩印桑麻󰰿野勝封侯自號岑樓有岑樓集行于世帝嘗問官家字義封曰五帝官天下三王家天下故曰官家帝嘉其博識不幸早卒年二十四國人惜之戊寅六年宋景炎三年五月以後帝昺祥興元年元至元十五年春二月民多疹痘死〇,hữu thi câu vân tra lạp ngũ hồ vinh bội ấn tang ma tế dã thắng phong hầu tự hiệu sầm lâu hữu sầm lâu tập hành vu thế đế thường vấn quan gia tự nghĩa phong viết ngũ đế quan thiên hạ tam vương gia thiên hạ cố viết quan gia đế gia kì bác thức bất hạnh tảo tốt niên nhị thập tứ quốc nhân tích chi mậu dần lục niên tống cảnh viêm tam niên ngũ nguyệt dĩ hậu đế bính tường hưng nguyên niên nguyên chí nguyên thập ngũ niên xuân nhị nguyệt dân đa chẩn đậu tử 時京城民家常夜失火,thời kinh thành dân gia thường dạ thất hoả 帝出城觀救火内書家段穹從之,đế xuất thành quan cứu hoả nội thư gia đoàn khung tòng chi 帝命點視救火且檢其先至,đế mệnh điểm thị cứu hoảm thả kiểm kì tiên chí 者穹皆按其頭目史坐,giả khung giai án kì đầu mục sử toạ 點畢奏曰某先至某後至,điểm tất tấu viết mỗ tiên chí mỗ hậu chí 帝曰何以知之對曰臣按其頭有汗濡髮而塵灰,đế viết hà dĩ tri chi đối viết thần án kì đầu hữu hãn nhu phát nhi trần khôi 匿者是先至而力救者也,nặc giả thị tiên chí nhi lực cứu giả dã 頭髮無汗而塵灰揚者是後至不及救者也,đầu phát vô hãn nhi trần khôi dương giả thị hậu chí bất cập cứu giả dã 是以知之,thị dĩ tri chi 帝以為䏻遂有意擢用英宗時穹為檢法官凣准獄英宗問故事穹必引舊獄為証多至五六案英宗嘉其聰敏而強記寄,đế dĩ vi năng toại hữu ý trạc dụng anh tông thời khung vi kiểm pháp quan phàm chuẩn ngục anh tông vấn cố sự khung tất dẫn cựu ngục vi chứng đa chí ngũ lục án anh tông gia kì thông mẫn nhi cường kí 封次子德曄為佐天大王〇,phong thứ tử đức việp vi tá thiên đại vương 三月黎輔陳夫人昭聖公主李氏薨,tam nguyệt lê phụ trần phu nhân chiêu thánh công chúa lí thị hoăng 昭聖下嫁輔陳二十餘年生男上位侯宗女應瑞公主珪,chiêu thánh hạ giá phụ trần nhị thập dư niên sinh nam thượng vị hầu tông nữ ứng thuỵ công chúa khuê 至是年六十一薨〇,chí thị niên lục thập nhất hoăng 夏田禾不熟〇,hạ điền hoà bất thục 六月有大星南流隕海中小星千餘遀之聲如雷數刻乃已〇,lục nguyệt hữu đại tinh nam lưu vẫn hải trung tiểu tinh thiên dư tuỳ chi thanh như lôi số khắc nãi dĩ 秋八月地震三度牛畜死〇,thu bát nguyệt địa chấn tam độ ngưu súc tử 冬十月二十二日帝禅位于皇太子昑,đông thập nguyệt nhị thập nhị nhật đế thiền vị vu hoàng thái tử khâm 昑即皇帝位稱孝皇尊上皇號曰光堯慈孝太上皇帝尊天感皇后為元聖天感皇太后,khâm tức hoàng đế vị xưng hiếu hoàng tôn thượng hoàng hiệu viết quang nghiêu từ hiếu thái thượng hoàng đế tôn thiên cảm hoàng hậu vi nguyên thánh thiên cảm hoàng thái hậu 羣臣上尊號曰法天御極英烈武聖明仁皇帝〇,quần thần thượng tôn hiệu viết pháp thiên ngự cực anh liệt vũ thánh minh nhân hoàng đế 元帝聞太宗崩意欲圖我遣禮部尚書柴椿即柴荘鄕來,nguyên đế văn thái tông băng ý dục đồ ngã khiến lễ bộ thượng thư sài xuân tức sài trang hương lai 時我國使黎克復回遇元兵平宋道由湖廣還國,thời ngã quốc sứ lê khắc phục hồi ngộ nguyên binh bình tống đạo do hồ quảng hoàn quốc 椿𭁈之偕來托以帝不請命而自立為辝諭使入朝,xuân dữ chi giai lai thác dĩ đế bất thỉnh mệnh nhi tự lập vi từm dụ sử nhập triều 帝不咱遣鄭廷瓚杜國計如元,đế bất thính khiến trịnh đình toản đỗ quốc kế như nguyên 元留廷瓚不遣還,nguyên lưu đình toản bất khiến hoàn 仁宗皇帝諱昑聖宗長子母元聖天感皇太后以元豊八年戊午十一月十一日誕生得聖人之精道貌之粹紫磨疑色体質輝全神氣光彩两宫奇之命曰金仙,nhân tông hoàng đế huý khâm thánh tông trưởng tử mẫu nguyên thánh thiên cảm hoàng thái hậu dĩ nguyên phong bát niên mậu ngọ thập nhất nguyệt thập nhất nhật đản sinh đắc thánh nhân chi tinh đạo mạo chi tuý tử ma nghi sắc thể chất huy toàn thần khí quang thái lưỡng cung kì chi mệnh viết kim tiên 童子在肩上有點痣故䏻擔當大事焉在位十四年遜位五年出家八年壽五十一歲崩于安子山卧雲庵㱕塟德陵〇,đồng tử tại khiên thượng hữu điểm chí cố năng đảm đương đại sự yên tại vị thập tứ niên tốn vị ngũ niên xuất gia bát niên thọ ngũ thập nhất tuế băng vu yên tử sơn ngoạ vân am quy táng đức lăng 帝仁慈和易固結民心重興事業有光前古真陳家之賢君也然游心釋典𨿽曰超詣而非聖人中庸之道也己卯紹寶元年宋祥興二年元至元十六年春正月朔改元,đế nhân từ hoà dị cố kết dân tâm trùng hưng sự nghiệp hữu quang tiền cổ chân trần gia chi hiền quân dã nhiên du tâm thích điển tuy viết siêu nghệ nhi phi thánh nhân trung dung chi đạo dã kỷ mão thiệu bảo nguyên niên tống tường hưng nhị niên nguyên chí nguyên thập lục niên xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 大赦〇,đại xá 占城使制䏻吒葉來貢,chiêm thành sử chế năng tra diệp lai cống 制䏻等願留為内臣,chế năng đẳng nguyện lưu vi nội thần 不納〇,bất nạp 立妃陳氏為皇后〇,lập phi trần thị vi hoàng hậu 原人襲宋軍于厓山,nguyên nhân tập tống quân vu nhai sơn 敗之宋左丞相陸秀夫負宋帝入海死後宫諸臣從死者甚眾,bại chi tống tả thừa tướng lục tú phu phụ tống đế nhập hải tử hậu cung chư thần tòng tử giả thậm chúng 越七日屍浮海上者十餘萬人,việt thất nhật thi phù hải thượng giả thập dư vạn nhân 宋帝屍在焉,tống đế thi tại yên 星隕于海之應也,tinh vẫn vu hải chi ứng dã 是歳宋亡,thị tuế tống vong 史臣吳士連曰天地之間陰陽二氣爾,sử thần ngô sĩ liên viết thiên địa chi gian âm dương nhị khí nhĩ 人君𦤶中和則天地立焉萬物育焉而其氣和,nhân quân trí trung hoà tắc thiên địa lập yên vạn vật dục yên nhi kì khí hoà 苟或陰氣盛而妄于陽則天地必為之示變焉,câu hoặc âm khí thịnh nhi vọng vu dương tắc thiên địa tất vi chi thị biến yên 故變示於前而徵應於後,cố biến thị ư tiền nhi trưng ứng ư hậu 當是時也日食日盪地裂雨雹星流皆陰盛于陽之氣,đương thị thời dã nhật thực nhật đãng địa liệt vũ bão tinh lưu giai âm thịnh vu dương chi khí 非臣子謀君父則夷狄侵中國之兆,phi thần tử mưu quân phụ tắc di địch xâm trung quốc chi triệu 凣有國者謹天戒盡人事回天变之道也,phàm hữu quốc giả cẩn thiên giới tận nhân sự hồi thiên biến chi đạo dã 宋既天变不可回而我越尋有胡虜之侵幸而君臣協謀兵民戮力卒除北冦而成大定之功,tống ký thiên biến bất khả hồi nhi ngã việt tầm hữu hồ lỗ chi xâm hạnh nhi quân thần hiệp mưu binh dân lục lực tốt trừ bắc khấu nhi thành đại định chi công 故曰謹天戒盡人事回天变之道也,cố viết cẩn thiên giới tận nhân sự hồi thiên biến chi đạo dã 冬十月以誕日為壽天節,đông thập nguyệt dĩ đản nhật vi thọ thiên tiết 庚辰二年元至十七年元春正月分木又絹尺同一樣〇,canh thìn nhị niên nguyên chí thập thất niên nguyên xuân chính nguyệt phân mộc hựu quyến xích đồng nhất dạng 二月閲定天下帳籍及諸色役〇,nhị nguyệt duyệt định thiên hạ trướng tịch cập chư sắc dịch 冬十月大熟,đông thập nguyệt đại thục 快路茶橋田禾两穗杜,khoái lộ trà kiều điền hoà lưỡng tuệ 杜克終弟杜天覷七虚切與人訟情理俱屈,đỗ khắc chung đệ đỗ thiên thứ thất hư thiết dữ nhân tụng tình lí cụ khuất 其人邀駕陳訴,kì nhân yêu giá trần tố 帝問獄官,đế vấn ngục quan 對曰獄案已成但刑官退託不准定耳,đối viết ngục án dĩ thành đản hình quan thoái thác bất chuẩn định nhĩ 帝曰此畏避克終也,đế viết thử uý tị khắc chung dã 即於道上使内書火正掌陳䧺韜兼檢法官准定天覷果曲,tức ư đạo thượng sử nội thư hoả chính chưởng trần hùng thao kiêm kiểm pháp quan chuẩn định thiên thứ quả khúc 青衫青衫宦官之稱檢法自䧺韜始,thanh sam thanh sam hoạn quan chi xưng kiểm pháp tự hùng thao thuỷ 史臣吳士連曰訟人有屈得輕易陳訴刑官滯,sử thần ngô sĩ liên viết tụng nhân hữu khuất đắc khinh dị trần tố hình quan đái 訟不聞詰責之言宦侍内臣濫冒法官之隽帝之此舉三失隨之然而民情得以上達御,tụng bất văn cật trách chi ngôn hoạn thị nội thần lạm mạo pháp quan chi tuyển đế chi thử cử tam thất tuỳ chi nhiên nhi dân tình đắc dĩ thượng đạt ngự 下寕失於寬滯訟得以决遣亦見其忠厚之意焉,hạ ninh thất ư khoan đái tụng đắc dĩ quyết khiến diệc kiến kì trung hậu chi ý yên 沱江道鄭角密叛,đà giang đạo trịnh giác mật phản 命昭文王日燏諭行之,mệnh chiêu văn vương nhật duật dụ hàng chi 時日燏領沱江道密及所属軍至鄭角密使人詣營𦤶疑曰密不敢違命,thời nhật duật lĩnh đà giang đạo mật cập sở thuộc quân chí trịnh giác mật sử nhân nghệ doanh trí nghi viết mật bất cảm vi mệnh 倘恩主以單騎來則密降矣,thảng ân chủ dĩ đơn kị lai tắc mật hàng hĩ 日燏從之以五六小童同行,nhật duật tòng chi dĩ ngũ lục tiểu đồng đồng hành 軍士止之,quân sĩ chỉ chi 日燏曰彼若背我則朝廷猶有他王來,nhật duật viết bỉ nhược bối ngã tắc triều đình do hữu tha vương lai 及至砦蠻人列圍數十重並持刀鎗内向,cập chí trại man nhân liệt vi số thập trùng tịnh trì đao thương nội hướng 日燏直入登砦,nhật duật trực nhập đăng trại 密延坐,mật diên toạ 日燏通諸,nhật duật thông chư 國語各諳其俗與密手食鼻飲,quốc ngữ các am kì tục dữ mật thủ thực tị ẩm 蠻人大喜,man nhân đại hỉ 日燏還營密率家属諸營降,nhật duật hoàn doanh mật suất gia thuộc chư doanh hàng 眾皆悅服不遣一鏃而沱江平,chúng giai duyệt phục bất khiển nhất thốc nhi đà giang bình 及還闕以密及其妻子見帝,cập hoàn khuyết dĩ mật cập kì thê tử kiến đế 甚嘉之既而許密回家留其子在京,thậm gia chi ký nhi hứa mật hồi gia lưu kì tử tại kinh 日燏深加愛撫為請爵于朝賜上品入侍養魚池,nhật duật thâm gia ái phủ vi thỉnh tước vu triều tứ thượng phẩm nhập thị dưỡng ngư trì 後亦許回家,hậu diệc hứa hồi gia 辛巳三年元至元十八年春正月二十九日皇子國頊生,tân tị tam niên nguyên chí nguyên thập bát niên xuân chính nguyệt nhị thập cửu nhật hoàng tử quốc chẩn sinh 遣從叔陳遺愛即陳隘螠黎目黎荀如元,khiến tòng thúc trần di ái tức trần ải cập lê mục lê tuân như nguyên 元立遺愛為老侯授目為翰林學士荀為尙書復,nguyên lập di ái vi lão hầu thụ mục vi hàn lâm học sĩ tuân vi thượng thư phục 使柴椿以兵千人護送還國,sử sài xuân dĩ binh thiên nhân hộ tống hoàn quốc 椿踞傲無禮騎馬直入𦍌明,xuân cứ ngạo vô lễ kị mã trực nhập dương minh 門,môn 天長軍士止之椿以馬鞭擊傷其首,thiên trường quân sĩ chỉ chi xuân dĩ mã tiên kích thương kì thủ 至集賢殿見帷帳張設方下馬焉,chí tập hiền điện kiến duy trướng trương thiết phương hạ mã yên 上命光啓詣舘疑見椿髙卧不出,thượng mệnh quang khải nghệ quán nghi kiến xuân cao ngoạ bất xuất 光啓直入房内亦不為起,quang khải trực nhập phòng nội diệc bất vi khởi 興道王國峻聞之奏請詣舘觀彼所為,hưng đạo vương quốc tuấn văn chi tấu thỉnh nghệ quán quan bỉ sở vi 時國峻以剪髮服布衣矣,thời quốc tuấn dĩ tiện phát phục bố y hĩ 至舘入房椿起揖延坐,chí quán nhập phòng xuân khởi ấp diên toạ 人皆驚異殊不知剪髮布衣乃北和尚状也,nhân giai kinh dị thù bất tri tiện phát bố y nãi bắc hoà thượng trạng dã 坐定𣼕茗𣼕音藥出之也音酩晚取者茗與之飲,toạ định dược mính dược âm dược xuất chi dã âm mính vãn thủ giả mính dữ chi ẩm 椿從者執箭立國峻後鑽其首流血,xuân tòng giả chấp tiễn lập quốc tuấn hậu toản kì thủ lưu huyết 國峻色不變,quốc tuấn sắc bất biến 及回椿出門送之〇,cập hồi xuân xuất môn tống chi 立學于天長府禁天属鄕人不得入學,lập học vu thiên trường phủ cấm thiên thuộc hương nhân bất đắc nhập học 陳家舊例天属軍士不得習文藝恐氣力餒也,trần gia cựu lệ thiên thuộc quân sĩ bất đắc tập văn nghệ khủng khí lực nỗi dã 壬午四年元至元十九年春二月占城遣布婆麻各一百人來進白象〇,nhâm ngọ tứ niên nguyên chí nguyên thập cửu niên xuân nhị nguyệt chiêm thành khiến bố bà ma các nhất bách nhân lai tiến bạch tượng 夏四月陳遺愛等使回〇,hạ tứ nguyệt trần di ái đẳng sứ hồi 六月治判首陳隘等罪徒,lục nguyệt trị phán thủ trần ải đẳng tội đồ 隘天長󰏴甲兵黎荀徒宋兵〇,ải thiên trường khao giáp binh lê tuân đồ tống binh 秋八月諒江守臣梁蔚驛奏元右丞相唆都領兵五十萬聲言假道征占城實則來侵〇,thu bát nguyệt lạng giang thủ thần lương uý dịch tấu nguyên hữu thừa tướng toa đô lĩnh binh ngũ thập vạn thanh ngôn giả đạo chinh chiêm thành thực tắc lai xâm 時有鱷魚至瀘江帝命刑部尚書阮詮為文投之江中,thời hữu ngạc ngư chí lô giang đế mệnh hình bộ thượng thư nguyễn thuyên vi văn đầu chi giang trung 鱷魚自去,ngạc ngư tự khứ 帝以其事𩔗韓愈賜姓韓詮,đế dĩ kì sự loại hàn dũ tứ tính hàn thuyên 又䏻國語賦詩,hựu năng quốc ngữ phú thi 我國賦詩多用國語實自此始〇,ngã quốc phú thi đa dụng quốc ngữ thực tự thử thuỷ 冬十月帝幸平灘駐蹕陳舍灣會王侯百官議攻守之策及分守,đông thập nguyệt đế hạnh bình than trú tất trần xá loan hội vương hầu bá quan nghị công thủ chi sách cập phân thủ 要害,yếu hại 以仁惠王陳󰆑餘為副都将軍,dĩ nhân huệ vương trần khánh dư vi phó đô tướng quân 𥘉元人入冦仁惠王陳󰆑餘乘間襲擊上皇嘉其智畧立為天子義男,sơ nguyên nhân nhập khấu nhân huệ vương trần khánh dư thừa gian tập kích thượng hoàng gia kì trí lược lập vi thiên tử nghĩa nam 後討山蠻大㨗拜骠騎大将軍,hậu thảo sơn man đại tiệp bái phiêu kị đại tướng quân 驃騎将軍非皇子不得󰆑餘以天子義男故有是命,phiêu kị tướng quân phi hoàng tử bất đắc khánh dư dĩ thiên tử nghĩa nam cố hữu thị mệnh 仍自侯秩累遷紫服上位侯權為判守,những tự hầu trật luỵ thiên tử phục thượng vị hầu quyền vi phán thủ 與天瑞公主私通,dữ thiên thuỵ công chúa tư thông 時興武王𪩘以國峻之子尚天瑞公主且有戦功,thời hưng vũ vương nghiễn dĩ quốc tuấn chi tử thượng thiên thuỵ công chúa thả hữu chiến công 上恐巻國峻意乃使人杖殺󰆑餘於西湖又戒毋大痛使不至死,thượng khủng tuấn quốc tuấn ý nãi sử nhân trượng sát khánh dư ư tây hồ hựu giới vô đại thống sử bất chí tử 尋詔奪官爵没其貲産不一撮遺,tầm chiếu đoạt quan tước một kì ti sản bất nhất toát di 至灵州本上相陳傅説物故󰆑餘保焉,chí linh châu bản thượng tướng trần phó thuyết vật cố khánh dư bảo yên 󰆑餘退居,khánh dư thoái cư 至灵與賤卑賣炭為業時上舶住平灘度潮退風急有大船載木炭其舟師戴草笠穿短褐上指謂侍臣曰彼非人惠王乎即命小船追至大灘港口及之軍校曰舟師帝命召汝󰆑餘曰老翁是買賣人何事見召軍校還具以實聞上曰是仁惠也知常人必不敢語此又命内侍召之󰆑餘著短褐戴草笠上曰男兒到此極矣詔免罪󰆑餘上船拜謝上賜御服坐次諸王下公侯上同論公事多脗合至是十月復以󰆑餘為副将軍然竟不䏻改前愆,chí linh dữ tiện ti mại than vi nghiệp thời thượng bách trú bình than độ triều thoái phong cấp hữu đại thuyền tải mộc than kì chu sư đái thảo lạp xuyên đoản hạt thượng chỉ vị thị thần viết bỉ phi nhân huệ vương hồ tức mệnh tiểu thuyền truy chí đại than cảng khẩu cập chi quân hiệu viết chu sư đế mệnh triệu nhữ khánh dư viết lão ông thị mãi mại nhân hà sự kiến triệu quân hiệu hoàn cụ dĩ thực văn thượng viết thị nhân huệ dã tri thường nhân tất bất cảm ngữ thử hựu mệnh nội thị triệu chi khánh dư trước đoản hạt đái thảo lạp thượng viết nam nhi đáo thử cực hĩ chiếu miễn tội khánh dư thượng thuyền bái tạ thượng tứ ngự phục toạ thứ chư vương hạ công hầu thượng đồng luận công sự đa vẫn hợp chí thị thập nguyệt phục dĩ khánh dư vi phó tướng quân nhiên cánh bất năng cải tiền khiên 又時帝以𢙇文侯國瓚𢙇仁王𡺅並年幼不許預議,hựu thời đế dĩ hoài văn hầu quốc toản hoài nhân vương kiến tịnh niên ấu bất hứa dự nghị 國瓚内自𢙇愧憤手握柑子不覺碎爛,quốc toản nội tự hoài quý phẫn thủ ốc cam tử bất giác toái lạn 及退率家奴及親属得千餘人脩戰噐戰船題破強敵報皇恩六字于旗,cập thoái suất gia nô cập thân thuộc đắc thiên dư nhân tu chiến khí chiến thuyền đề phá cường địch báo hoàng ân lục tự vu kì 後與賊對陣身先士卒賊見之退避無敢當其鋒者,hậu dữ tặc đối trận thân tiên sĩ tốt tặc kiến chi thoái tị vô cảm đương kì phong giả 及卒帝深歎惜親為文祭之又加贈封以王爵〇,cập tốt đế thâm thán tích thân vi văn tế chi hựu gia tặng phong dĩ vương tước 以太尉光啓為上相太師,dĩ thái uý quang khải vi thượng tướng thái sư 仃拱垣為翰林學士奉旨,đinh củng viên vi hàn lâm học sĩ phụng chỉ 癸未五年元至元二十年春正月靖國大王國康進金龜状如大𧕚背上有七星胷有宂字腹有王字〇,quý mùi ngũ niên nguyên chí nguyên nhị thập niên xuân chính nguyệt tịnh quốc đại vương quốc khang tiến kim quy trạng như đại trai bối thượng hữu thất tinh hung hữu nhũng tự phục hữu vương tự 二,nhị 月治上位侯陳老罪咱老贖罪錢一千關鏹徒為兵陵遲老家奴獷古猛切於東市以作匿名書誹謗國家也〇,nguyệt trị thượng vị hầu trần lão tội thính lão chuộc tội tiền nhất thiên quan cưỡng đồ vi binh lăng trì lão gia nô quánh cổ mãnh thiết ư đông thị dĩ tác nặc danh thư phỉ báng quốc gia dã 大雨雹〇,đại vũ bão 夏六月水晶池魚死〇,hạ lục nguyệt thuỷ tinh trì ngư tử 秋七月遣中品黃於令内書家阮章如元會遇太子阿台平章阿剌於湖廣會各處兵五十萬期明年入冦〇,thu thất nguyệt khiến trung phẩm hoàng ư lệnh nội thư gia nguyễn chương như nguyên hội ngộ thái tử a thai bình chương a lạt ư hồ quảng hội các xứ binh ngũ thập vạn kì minh niên nhập khấu 冬十月帝親率王侯調水步軍習戰〇,đông thập nguyệt đế thân suất vương hầu điều thuỷ bộ quân tập chiến 進封興道王國峻為國公節制統領天下諸軍使檡軍校有将才者分統部伍,tiến phong hưng đạo vương quốc tuấn vi quốc công tiết chế thống lĩnh thiên hạ chư quân sử trạch quân hiệu hữu tướng tài giả phân thống bộ ngũ 甲申六年元至元二十一年春正月浚蘇歴江〇,giáp thân lục niên nguyên chí nguyên nhị thập nhất niên xuân chính nguyệt tuấn tô lịch giang 二月社,nhị nguyệt xã 𡊨地裂長七夬廣四寸深不可測秋,đàn địa liệt trường thất quyết quảng tứ thốn thâm bất khả trắc 秋八月興道王調王侯諸軍大閲於東步頭分軍就平灘等處屯守要衝〇,thu bát nguyệt hưng đạo vương điều vương hầu chư quân đại duyệt ư đông bộ đầu phân quân tựu bình than đẳng xứ đồn thủ yếu xung 九月四日月與金星晝見西南方相離夬許〇,cửu nguyệt tứ nhật nguyệt dữ kim tinh trú kiến tây nam phương tương li quyết hứa 冬十一月遣陳甫如元荆湖行省求緩師〇,đông thập nhất nguyệt khiến trần phủ như nguyên kinh hồ hành tỉnh cầu hoãn sư 十二月陳甫自元回言元帝遣太子鎮南王脱驩綱目作歡平章阿剌及阿里海牙等領兵托以假道征占城分道入冦,thập nhị nguyệt trần phủ tự nguyên hồi ngôn nguyên đế khiến thái tử trấn nam vương thoát hoan cương mục tác hoan bình chương a lạt cập a lí hải nha đẳng lĩnh binh thác dĩ giả đạo chinh chiêm thành phân đạo nhập khấu 上皇召天下父老會于延洪堦賜食問計,thượng hoàng triệu thiên hạ phụ lão hội vu diên hồng giai tứ thực vấn kế 皆曰戰萬人同辝如出一口,giai viết chiến vạn nhân đồng từ như xuất nhất khẩu 史臣吳士連曰胡虜入冦國之大难也,sử thần ngô sĩ liên viết hồ lỗ nhập khấu quốc chi đại nạn dã 二帝合,nhị đế hợp 謀群臣會議𡸈無禦之之策奚侍於宴父老問計哉聖宗盖欲以察下民愛戴之誠且使聞論問而感激奮發也,mưu quần thần hội nghị há vô ngự chi chi sách hề thị ư yến phụ lão vấn kế tai thánh tông cái dục dĩ sát hạ dân ái đái chi thành thả sử văn luận vấn nhi cảm kích phấn phát dã 古人養老乞言之義存焉,cổ nhân dưỡng lão khất ngôn chi nghĩa tồn yên 二十六日賊犯永州内旁鉄略支棱等関,nhị thập lục nhật tặc phạm vĩnh châu nội bàng thiết lược chi lăng đẳng quan 官軍與戰不利退屯萬刼津,quan quân dữ chiến bất lợi thoái đồn vạn kiếp tân 時帝御輕舟幸海東日晚未朝食,thời đế ngự khinh chu hạnh hải đông nhật vãn vị triều thực 有小卒陳來者捧糲飯以進,hữu tiểu tốt trần lai giả phủng lệ phạn dĩ tiến 帝嘉其忠賜爵上品兼白藤右朝門社小司社〇,đế gia kì trung tứ tước thượng phẩm kiêm bạch đằng hữu triều môn xã tiểu tư xã 興道王奉命調海東雲茶巴點等路軍民󰱇其勇者為前鋒過海南來軍勢稍振,hưng đạo vương phụng mệnh điều hải đông vân trà ba điểm đẳng lộ quân dân tuyển kì dũng giả vi tiền phong quá hải nam lai quân thế sảo chấn 諸軍聞之莫不來集,chư quân văn chi mạc bất lai tập 帝作詩題,đế tác thi đề 船尾曰會󰏲舊事君須記驩演猶存十萬兵〇,thuyền vĩ viết cối kê cựu sự quân tu kí hoan diễn do tồn thập vạn binh 興武王𪩘明憲王蔚興讓王顙興智王現督旁河那岑茶鄕安生龍眼等處軍二十萬來會萬刼聽興道王節度以拒元人,hưng vũ vương nghiễn minh hiến vương uấtm hưng nhượng vương tảngm hưng trí vương hiệnm đốc bàng hàm na sầmm trà hương yên sinhm long nhãn đẳng xứ quân nhị thập vạn lai hội vạn kiếp thính hưng đạo vương tiết độ dĩ cự nguyên nhân 𥘉興道王有奴野象歇驕待之甚厚,sơ hưng đạo vương hữu nô dã tượng yết kiêu đãi chi thậm hậu 及元兵至歇驕守船于擺津野象從行,cập nguyên binh chí yết kiêu thủ thuyền vu bãi tân dã tượng tòng hành 及官軍失利舟師皆散王欲從山脚行,cập quan quân thất lợi chu sư giai tán vương dục tòng sơn cước hành 野象曰歇驕未見大王必不移船,dã tượng viết yết kiêu vị kiến đại vương tất bất di thuyền 王趍擺津惟歇驕船尚在,vương xu bãi tân duy yết kiêu thuyền thượng tại 王喜曰夫鴻鵠髙飛必資六翮縱,vương hỉ viết phu hồng hộc cao phi tất tư lục cách tung 無六翮乃凣鳥耳,vô lục cách nãi phàm điểu nhĩ 言訖開船,ngôn hất khai thuyền 賊騎躡後不及,tặc kị niếp hậu bất cập 王至萬刼分軍屯㨿北,vương chí vạn kiếp phân quân đồn cứ bắc 江,giang 命翰林奉㫖丁供垣攝北宫内察院事,mệnh hàn lâm phụng chỉ đinh củng viên nhiếp bắc cung nội sát vện sự 乙酉七年九月以後重興元年元至元二十二年春正月六日元烏馬兒犯萬刼普頼山等處,ất dậu thất niên cửu nguyệt dĩ hậu trùng hưng nguyên niên nguyên chí nguyên nhị thập nhị niên xuân chính nguyệt lục nhật nguyên ô mã nhi phạm vạn kiếp phả lại sơn đẳng xứ 官軍奔潰〇,quan quân bôn hội 十二日賊犯嘉林武寕東岸獲我軍皆墨刺殺韃二字於臂大怒殺之甚眾,thập nhị nhật tặc phạm gia lâm vũ ninh đông ngàn hoạch ngã quân giai mặc thích sát thát nhị tự ư tí đại nộ sát chi thậm chúng 遂至東步頭建大旗,toại chí đông bộ đầu kiến đại kì 帝欲使人覘賊虛實而未得其人,đế dục sử nhân siêm tặc hư thực nhi vị đắc kì nhân 祗候局首杜克終趍進曰臣卑賤不才請行帝喜之曰安識盐車有此騏驥,chi hậu cục thủ đỗ khắc chung xu tiến viết thần ti tiện bất tài thỉnh hành đế hỉ chi viết an thức diêm xa hữu thử kì kí 遣奉書請行城,khiến phụng thư thỉnh hành thành 烏馬兒問曰國王無禮令人墨刺殺韃字欺侮天兵,ô mã nhi vấn viết quốc vương vô lễ lệnh nhân mặc thích sát thát tự khi vũ thiên binh 其過大矣,kì quá đại hĩ 克終應曰家狗吠人非,khắc chung ứng viết gia cẩu phệ nhân phi 其主也,kì chủ dã 忠憤之心彼自刺耳,trung phẫn chi tâm bỉ tự thích nhĩ 國王不之知,quốc vương bất chi tri 我是近臣何事獨無乃攘其臂示之,ngã thị cận thần hà sự độc vô nãi nhưỡng kì tí thị chi 馬兒曰大軍遠來尔國何不倒戈偕來相見却乃拒命螳臂當轍将如之何克終曰賢将不𨂻韓信平燕之策駐軍界首先達信書如不通好是其過也,mã nhi viết đại quân viễn lai nhĩ quốc hà bất đảo qua giai lai tương kiến khước nãi cự mệnh đường tí đương triệt tương như chi hà khắc chung viết hiền tướng bất thao hàn tín bình yên chi sách trú quân giới thủ tiên đạt tín thư như bất thông hảo thị kì quá dã 今乃相逼所謂獸󰠃則摶鳥󰠃則󰂉况於人乎馬兒曰大軍假道以征占城,kim nãi tương bức sở vị thú cùng tắc đoàn điểu cùng tắc chác huống ư nhân hồ mã nhi viết đại quân giả đạo dĩ chinh chiêm thành 國王若來相見則境内晏然秋毫無犯,quốc vương nhược lai tương kiến tắc cảnh nội yến nhiên thu hào vô phạm 苟或執迷則󰟸刻之間山川将為平地君臣将為腐草矣,câu hoặc chấp mê tắc khoảnh khắc chi gian sơn xuyên tương vi bình địa quân thần tương vi hủ thảo hĩ 克終既回馬而謂諸将曰此人當威制之際,khắc chung ký hồi mã nhi vị chư tướng viết thử nhân đương uy chế chi tế 辝氣自若不卑主為跖不諂我為堯,từ khí tự nhược bất ti chủ vi chích bất siểm ngã vi nghiêu 但曰家犬吠人善於應對,đản viết gia khuyển phệ nhân thiện ư ứng đối 可謂不辱君命,khả vị bất nhục quân mệnh 彼國有人未易圖也,bỉ quốc hữu nhân vị dị đồ dã 使人追之不及〇,sử nhân truy chi bất cập 十三日卯時克終自元軍回,thập tam nhật mão thời khắc chung tự nguyên quân hồi 賊躡至與官軍相敵敵,tặc niếp chí dữ quan quân tương địch 二十八日興道王議請上相太師光󰧉禦唆都元帥軍于乂安二,nhị thập bát nhật hưng đạo vương nghị thỉnh thượng tướng thái sư quang khải ngự toa đô nguyên soái quân vu nghệ an 二月甲辰朔靖國大王國康庶子上位彰憲侯鍵及僚属黎崱土力切等挈家降元,nhị nguyệt giáp thìn sóc tịnh quốc đại vương quốc khang thứ tử thượng vị chương hiến hầu kiện cập liêu thuộc lê trắc thổ lực thiết đẳng khiết gia hàng nguyên 唆都送鍵等㱕燕京,toa đô tống kiện đẳng quy yên kinh 諒江土豪阮世祿阮領等攻之于麻六寨,lạng giang thổ hào nguyễn thế lộc nguyễn lĩnh đẳng công chi vu ma lục trại 興道家奴阮地爐射鍵殺之崱把鍵屍上馬宵遁馳數十里至丘温,hưng đạo gia nô nguyễn địa lô xạ kiện sát chi trắc bả kiện thi thượng mã tiêu độn trì số thập lí chí khâu ôn 塟之〇,táng chi 遣人送安姿公主聖宗季妹于脱驩欲舒國難也〇,khiến nhân tống an tư công chúa thánh tông quý muội vu thoát hoan dục thư quốc nạn dã 保義王陳平仲王黎大行之後瑞宝公主醮也祖父於太宗時賜姓再與賊戰於拖幙洲即天幕今幔幬洲是死之,bảo nghĩa vương trần bình trọng vương lê đại hành chi hậu thuỵ bảo công chúa tiếu dã tổ phụ ư thái tông thời tứ tính tái dữ tặc chiến ư đà mạc châu tức thiên mạc kim mạn trù châu thị tử chi 時王被擒不食,thời vương bị cầm bất thực 賊詰國事不答,tặc cật quốc sự bất đáp 曰為北王乎王厲聲曰寕為南鬼不為北王,viết vi bắc vương hồ vương lệ thanh viết ninh vi nam quỷ bất vi bắc vương 遂遇害,toại ngộ hại 賊兵勢逼二帝潜御小舟行三峙元,tặc binh thế bức nhị đế tiềm ngự tiểu chu hạnh tam trĩ nguyên 命引御舶出玉山以疑賊情,mệnh dẫn ngự bách xuất ngọc sơn dĩ nghi tặc tình 時乘輿播遷而國峻素負奇才又有安生王夙釁眾多猜疑國峻扈從手持木杖末有錞音純形如鍾有舌人皆側目睨之,thời thừa dư bá thiên nhi quốc tuấn tố phụ kì tài hựu hữu an sinh vương túc hấn chúng đa sai nghi quốc tuấn hộ tòng thủ trì mộc trượng mạt hữu thuần âm thuần hình như chung hữu thiệt nhân giai trắc mục nghễ chi 國峻抽其錞投之但持空杖而行,quốc tuấn trừu kì thuần đầu chi đản trì không trượng nhi hành 又凡事多類此,hựu phàm sự đa loại thử 史臣吳士連曰大臣處危疑之地必誠意交孚明晢善處如隨之九四然後能保名譽成事功不然取禍必矣,sử thần ngô sĩ liên viết đại thần xứ nguy nghi chi địa tất thành ý giao phù minh triết thiện xử như tuỳ chi cửu tứ nhiên hậu năng bảo danh dự thành sự công bất nhiên thủ hoạ tất hĩ 唐之郭子儀陳之陳國峻有焉,đường chi quách tử nghi trần chi trần quốc tuấn hữu yên 三月甲戌朔二帝捨舟而從步至水注取舟出南趙江即水棠縣逾大旁海幸清化〇,tam nguyệt giáp tuất sóc nhị đế xá chu nhi tòng bộ chí thuỷ chú thủ chu xuất nam triệu giang tức thuỷ đường huyện du đại bàng hải hạnh thanh hoá 上位文昭侯弄行于脱驩既而昭國王益稷及范巨地黎演鄭隆等皆挈家降元,thượng vị văn chiêu hầu lộng hàng vu thoát hoan ký nhi chiêu quốc vương ích tắc cập phạm cự địa lê diễn trịnh long đẳng giai khiết gia hàng nguyên 𥘉益稷未生時太宗夢見臣人有三眼從天而下言於太宗曰臣為上帝所責願託於帝,sơ ích tắc vị sinh thời thái tông mộng kiến thần nhân hữu tam nhãn tòng thiên nhi hạ ngôn ư thái tông viết thần vi thượng đế sở trách nguyện thác ư đế 後乃北㱕,hậu nãi bắc quy 及益稷生額中有文隱然如眼形,cập ích tắc sinh ngạch trung hữu văn ẩn nhiên như nhãn hình 貌似所夢之人,mạo tự sở mộng chi nhân 年十五聰明過人,niên thập ngũ thông minh quá nhân 通書史及諸技術潜有奪嫡之心,thông thư sử cập chư kĩ thuật tiềm hữu đoạt đích chi tâm 嘗挾私書寄雲屯商客乞元師南下,thường hiệp tư thư ký vân đồn thương khách khất nguyên sư nam hạ 至是元人入冦遂降之冀有其國,chí thị nguyên nhân nhập khấu toại hàng chi ký hữu kì quốc 元封為安南國王及元敗衂心懷愧卒于北地〇,nguyên phong vi an nam quốc vương cập nguyên bại nục tâm hoài quý tốt vu bắc địa 唆都元帥領兵五十萬由雲南經老檛直至占城與元人會于烏里州尋冦驩愛進駐西結期以三年削平我國,toa đô nguyên soái lĩnh binh ngũ thập vạn do vân nam kinh lão oa trực chí chiêm thành dữ nguyên nhân hội vu ô lí châu tầm khấu hoan ái tiến trú tây kết kì dĩ tam niên tước bình ngã quốc 帝與群臣議曰賊眾積年遠行萬里輜重勢必疲弊,đế dữ quần thần nghị viết tặc chúng tích niên viễn hành vạn lí truy trọng thế tất bì tệ 以逸待勞先奪其氣破之必矣,dĩ dật đãi lao tiên đoạt kì khí phá chi tất hĩ 夏四月帝命昭成王缺名懷文侯國瓚将軍阮蒯等領㨗兵逆賊,hạ tứ nguyệt đế mệnh chiêu thành vương khuyết danh hoài văn hầu quốc toản tướng quân nguyễn khoái đẳng lĩnh tiệp binh nghịch tặc 于西結步頭,vu tây kết bộ đầu 官軍與元人交戰于𬺍子關諸軍󰦭在,quan quân dữ nguyên nhân giao chiến vu hàm tử quan chư quân hàm tại 惟昭文王日燏軍有宋人衣宋衣執弓矢以戰,duy chiêu văn vương nhật duật quân hữu tống nhân y tống y chấp cung thỉ dĩ chiến 上皇恐諸軍或不䏻辨使人諭之曰此昭文韃也當審識之,thượng hoàng khủng chư quân hoặc bất năng biện sử nhân dụ chi viết thử chiêu văn thát dã đương thẩm thức chi 盖宋與韃聲音衣服相似元人見之皆驚曰有宋人來助因此敗北,cái tống dữ thát thanh âm y phục tương tựm nguyên nhân kiến chi giai kinh viết hữu tống nhân lai trợ nhân thử bại bắc 𥘉宋亡其人㱕我,sơ tống vong kì nhân quy ngã 日燏納之有趙忠者為家将,nhật duật nạp chi hữu triệu trung giả vi gia tướng 故敗元之功日燏居多,cố bại nguyên chi công nhật duật cư đa 五月三日二帝敗賊於長安府斬馘無算,ngũ nguyệt tam nhật nhị đế bại tặc ư trường yên phủ trảm quắc vô toán 七日諜報云唆都自清化來〇,thất nhật điệp báo vân toa đô tự thanh hoá lai 十日有自賊處逃赴御營奏報云上相光啓懷文侯國瓚及陳聰阮可臘與,thập nhật hữu tự tặc xứ đào phó ngự doanh tấu báo vân thượng tướng quang khải hoài văn hầu quốc toản cập trần thông nguyễn khả lạp dữ 弟阮傳率諸路民兵敗賊于京城章陽等處,đệ nguyễn truyền suất chư lộ dân binh bại tặc vu kinh thành chương dương đẳng xứ 賊軍大潰,tặc quân đại hội 太子脱驩平章阿剌等奔過瀘江,thái tử thoát hoan bình chương a lạt đẳng bôn quá lô giang 十五日二帝󰥭謁龍興諸陵,thập ngũ nhật nhị đế bái yết long hưng chư lăng 十七日唆都與烏馬兒自海再來犯天幕江,thập thất nhật toa đô dữ ô mã nhi tự hải tái lai phạm thiên mạc giang 欲會兵京師相為援,dục hội binh kinh sư tương vi viện 游兵至扶寕縣本縣輔導子何特上峙山固守,du binh chí phù ninh huyện bản huyện phụ đạo tử hà đặc thượng trĩ sơn cố thủ 賊屯巨陀洞,tặc đồn cự đà động 特以竹編作大人形衣以衣暮夜引出入又䥽大樹取大箭𢮿入其中使賊疑射力之貫,đặc dĩ trúc biên tác đại nhân hình y dĩ y mộ dạ dẫn xuất nhập hựu toản đại thụ thủ đại tiễn quải nhập kì trung sử tặc nghi xạ lực chi quán 賊惧不敢與戰,tặc cụ bất cảm dữ chiến 我軍遂奪擊破之,ngã quân toại đoạt kích phá chi 特追戰至阿臘為浮橋渡江酣戰死之,đặc truy chiến chí a lạp vi phù kiều độ giangm hàm chiến tử chi 弟彰為賊所獲盗得賊旗幟衣服迯回以,đệ chương vi tặc sở hoạch đạo đắc tặc kì xí y phục đào hồi dĩ 之上進請用彼旗假為賊軍就賊營,chi thượng tiến thỉnh dụng bỉ kì giả vi tặc quân tựu tặc doanh 賊不意我軍遂大破之,tặc bất ý ngã quân toại đại phá chi 二十日二帝進次大忙步元總管張顯降是日敗賊于西結殺傷甚眾斬元帥唆都首,nhị thập nhật nhị đế tiến thứ đại mang bộ nguyên tổng quản trương hiển hàng thị nhật bại tặc vu tây kết sát thương thậm chúng trảm nguyên soái toa đô thủ 夜半烏馬兒遁過清化江口,dạ bán ô mã nhi độn quá thanh hoá giang khẩu 二帝追之不及󰱐其餘黨五萬餘以㱕,nhị đế truy chi bất cập hoạch kì dư đảng ngũ vạn dư dĩ quy 烏馬兒僅以單舸駕海得脱,ô mã nhi cẩn dĩ đơn kha giá hải đắc thoát 興道王又與脱驩李恒戰于萬刼,hưng đạo vương hựu dữ thoát hoan lí hằng chiến vu vạn kiếp 敗之溺死甚眾,bại chi nịch tử thậm chúng 李恒以兵𧗱脱驩還思明,lí hằng dĩ binh về thoát hoan hoàn tư minh 我軍以藥矢射中恒左膝死,ngã quân dĩ dược thỉ xạ trúng hằng tả tất tử 裨将李󰱤𠬧餘卒五萬人以銅噐匿脱驩其中北遁,tì tướng lí quán thu dư tốt ngũ vạn nhân dĩ đồng khí nặc thoát hoan kì trung bắc độn 至思明興武王追之以藥矢射中李󰱤死,chí tư minh hưng vũ vương truy chi dĩ dược thỉ xạ trúng lí quán tử 元兵,nguyên binh 大潰,đại hội 帝見唆都首級惻然曰為人臣當如是也,đế kiến toa đô thủ cấp trắc nhiên viết vi nhân thần đương như thị dã 解御衣命有司歛塟之潜以其首油浸以示戒以唆都三年假道入我國故也,giải ngự y mệnh hữu ti liệm táng chi tiềm dĩ kì thủ du tẩm dĩ thị giới dĩ toa đô tam niên giả đạo nhập ngã quốc cố dã 史臣吳士連曰嗚呼帝之此言真帝王之言哉明其大義使萬世人臣知有忠君死事之榮𨿽死不朽其所關也大矣,sử thần ngô sĩ liên viết ô hô đế chi thử ngôn chân đế vương chi ngôn tai minh kì đại nghĩa sử vạn thế nhân thần tri hữu trung quân tử sự chi vinh tuy tử bất hủ kì sở quan dã đại hĩ 况又解衣使之歛塟乎其䏻奮士氣以勦強冦也,huống hựu giải y sử chi liệm táng hồ kì năng phấn sĩ khí dĩ tiễu cường khấu dã 宜哉〇,nghi tai 六月六日二帝駕回京師,lục nguyệt lục nhật nhị đế giá hồi kinh sư 上将光啓作詩曰奪矟章陽度擒胡𬺍子關太平須𦤶力萬古此江山,thượng tướng quang khải tác thi viết đoạt sóc chương dương độ cầm hồ hàm tử quan thái bình tu trí lực vạn cổ thử giang san 是日大水〇,thị nhật đại thuỷ 命中品奉御鄧㬰之送占城宰臣婆漏󰏲那連等三十人還國以從唆都而被擒也,mệnh trung phẩm phụng ngự đặng du chi tống chiêm thành tể thần bà lậu kê na liên đẳng tam thập nhân hoàn quốc dĩ tòng toa đô nhi bị cầm dã 秋八月命左僕射劉剛介宣封功臣有差,thu bát nguyệt mệnh tả bộc xạ lưu cương giới tuyên phong công thần hữu sai 及治降賊者罪〇,cập trị hàng tặc giả tội 九月改元重興元年,cửu nguyệt cải nguyên trùng hưng nguyên niên 大赦〇,đại xá 報天寺碑折為二杲山崩〇,báo thiên tự bi triết vi nhị cảo sơn băng 十二日加尊先帝先后徽號〇,thập nhị nhật gia tôn tiên đế tiên hậu huy hiệu 冬十月詔定天下户口,đông thập nguyệt chiếu định thiên hạ hộ khẩu 朝臣諫以為民方勞苦定户口誠非急務,triều thần gián dĩ vi dân phương lao khổ định hộ khẩu thành phi cấp vụ 帝曰秖可以此時定户口無或窺我民淍弊,đế viết kì khả dĩ thử thời định hộ khẩu vô hoặc khuy ngã dân chu tệ 群臣皆称服,quần thần giai xưng phục 丙戌重興二年元至元二十三年春正月放元軍還國〇,bính tuất trùng hưng nhị niên nguyên chí nguyên nhị thập tam niên xuân chính nguyệt phóng nguyên quân hoàn quốc 二月元使合撒兒海牙來〇,nhị nguyệt nguyên sứ hợp tán nhi hải nha lai 三月元帝勑尙書省奥魯赤平章事烏馬兒大将帳文虎調兵五十萬,tam nguyệt nguyên đế sắc thượng thư tỉnh áo lỗ xích bình chương sự ô mã nhi đại tướng trương văn hổ điều binh ngũ thập vạn 令湖廣造海船三百艘期以八月會欽廉州乃命江浙湖廣江西三行省兵南侵假送降人陳益稷還國立為安南國王〇,lệnh hồ quảng tạo hải thuyền tam bách sưu kì dĩ bát nguyệt hội khâm liêm châu nãi mệnh giang chiết hồ quảng giang tây tam hành tỉnh binh nam xâm giả tống hàng nhân trần ích tắc hoàn quốc lập vi an nam quốc vương 夏六月命王侯宗七各募兵統領其属,hạ lục nguyệt mệnh vương hầu tông thất các mộ binh thống lĩnh kì thuộc 帝問興道王國峻曰今年賊世何如對曰我國太平日九民不知兵,đế vấn hưng đạo vương quốc tuấn viết kim niên tặc thế hà như đối viết ngã quốc thái bình nhật cửu dân bất tri binh 是以前年元人入冦或有降避頼祖宗威灵陛下神武克清胡塵彼若又來我士習於攻戰彼軍憚於遠行且懲恒󰱤,thị dĩ tiền niên nguyên nhân nhập khấu hoặc hữu hàng tị lại tổ tông uy linh bệ hạ thần võ khắc thanh hồ trần bỉ nhược hựu lai ngã sĩ tập ư công chiến bỉ quân đạn ư viễn hành thả trừng hằng quán 之敗無有關心,chi bại vô hữu quan tâm 以臣觀之破彼必矣,dĩ thần quan chi phá bỉ tất hĩ 乃命興道王總督諸王侯宗室調兵造噐械及舟船〇,nãi mệnh hưng đạo vương tổng đốc chư vương hầu tông thất điều binh tạo khí giới cập chu thuyền 冬十月點習所調兵〇,đông thập nguyệt điểm tập sở điều binh 丁供垣辝免攝内密院事,đinh củng viên từ miễn nhiếp nội mật viện sự 許之賜内明字爵,hứa chi tứ nội minh tự tước 丁亥三年元至元二十四年春二月元聖天感皇太后崩,đinh hợi tam niên nguyên chí nguyên nhị thập tứ niên xuân nhị nguyệt nguyên thánh thiên cảm hoàng thái hậu băng 二月海鰍錮涸死于白藤江長二丈六尺厚六尺,nhị nguyệt hải thu cố hạc tử vu bạch đằng giang trường nhị trượng lục xích hậu lục xích 元𭛁江淮江襾胡廣三行省𫎇古漢南軍及雲南兵海外四州黎兵分道入寇,nguyên phát giang hoài giang tây hồ quảng tam hành tỉnh mông cổ hán nam quân cập vân nam binh hải ngoại tứ châu lê binh phân đạo nhập khấu 令萬户張文虎等海道運粮七十萬石隨之,lệnh vạn hộ trương văn hổ đẳng hải đạo vận lương thất thập vạn thạch tuỳ chi 仍置征交趾行尚書省,những trí chinh giao chỉ hành thượng thư tỉnh 以奧魯尺平章事烏馬兒樊楫參知政事總之並受鎮南王節制〇,dĩ áo lỗ xích bình chương sự ô mã nhi phàn tiếp tham tri chính sự tổng chi tịnh thụ trấn nam vương tiết chế 執政請󰱇壮充軍增多其數,chấp chính thỉnh tuyển tráng sung quân tăng đa kì số 興道王曰兵貴精不貴多,hưng đạo vương viết binh quý tinh bất quý đa 縱知符堅百萬亦何為哉〇,tung tri phù kiên bách vạn diệc hà vi tai 三月赦〇,tam nguyệt xá 夏四月以佐天大王德曄權相國事閲兵,hạ tứ nguyệt dĩ tá thiên đại vương đức việp quyền tướng quốc sự duyệt binh 断獄,đoán ngục 定諸名邑〇,định chư danh ấp 冬十月朔日食〇,đông thập nguyệt sóc nhật thực 十一月十一日未時日盪成四角〇,thập nhất nguyệt thập nhất nhật mùi thời nhật đãng thành tứ giác 十四日鄭闡奏元太子阿台犯富良關,thập tứ nhật trịnh xiển tấu nguyên thái tử a thai phạm phú lương quan 帝問興道王賊至如何,đế vấn hưng đạo vương tặc chí như hà 對曰今年賊閑閑猶言易也二十四日令禁軍守冷涇關興德侯󰱤将兵逆戰以毒矢射賊死傷甚眾,đối viết kim niên tặc nhàn nhàn do ngôn dị dã nhị thập tứ nhật lệnh cấm quân thủ lãnh kinh quan hưng đức hầu quán tương binh nghịch chiến dĩ độc thỉ xạ tặc tử thương thậm chúng 賊退屯武,tặc thoái đồn vũ 髙關〇,cao quan 二十八日判首上位仁德侯璇以舟師戰於多某灣,nhị thập bát nhật phán thủ thượng vị nhân đức hầu toàn dĩ chu sư chiến ư đa mỗ loan 賊溺死甚眾󰱐四十人及舟船馬疋噐械以献〇,tặc nịch tử thậm chúng hoạch tứ thập nhân cập chu thuyền mã thất khí giới dĩ hiến 十二月十六日詔明字阮識将聖翊勇義軍就興道王守大灘口,thập nhị nguyệt thập lục nhật chiếu minh tự nguyễn thức tương thánh dực dũng nghĩa quân tựu hưng đạo vương thủ đại than khẩu 二十六日遇賊戰,nhị thập lục nhật ngộ tặc chiến 敗之,bại chi 三十日元太子阿台與烏馬兒會兵三十萬犯萬刼既而順流東下巴點旁河人皆降〇,tam thập nhật nguyên thái tử a thai dữ ô mã nhi hội binh tam thập vạn phạm vạn kiếp ký nhi thuận lưu đông hạ ba điểm bàng hà nhân giai hàng 時元舟師犯雲屯興道王一以邉務委雲屯副将仁惠王慶餘,thời nguyên chu sư phạm vân đồn hưng đạo vương nhất dĩ biên vụ uỷ vân đồn phó tướng nhân huệ vương khánh dư 慶餘戰失利,khánh dư chiến thất lợi 上皇聞之遣中使鎖慶餘問闕,thượng hoàng văn chi khiển trung sứ toả khánh dư vấn khuyết 慶餘謂中使曰以軍憲論甘受罪譴願假二三日以,khánh dư vị trung sứ viết dĩ quân hiến luận cam thụ tội khiến nguyện giả nhị tam nhật dĩ 圖後效㱕伏斧鑕未晚,đồ hậu hiệu quy phục phủ chất vị vãn 中使從其請,trung sứ tòng kì thỉnh 慶餘料知虜師已過運船必在後乃将集殘卒待之,khánh dư liệu tri lỗ sư dĩ quá vận thuyền tất tại hậu nãi tương tập tàn tốt đãi chi 少󰟸運船果至,thiểu khoảnh vận thuyền quả chí 擊敗之󰱐虜軍糧噐械不可勝計俘虜亦甚多,kích bại chi hoạch lỗ quân lương khí giới bất khả thắng kế phù lỗ diệc thậm đa 即馳書以聞上皇釋前罪不問,tức trì thư dĩ văn thượng hoàng thích tiền tội bất vấn 曰元兵所資者粮草噐械今既為我󰱐恐彼未知猶或陸梁,viết nguyên binh sở tư giả lương thảo khí giới kim ký vi ngã hoạch khủng bỉ vị tri do hoặc lục lương 乃縱其所󰱐人至元營具告,nãi tung kì sở hoạch nhân chí nguyên doanh cụ cáo 元人果退,nguyên nhân quả thoái 故是年百姓瘡痍非前年之慘,cố thị niên bách tính thương di phi tiền niên chi thảm 慶餘預有功焉,khánh dư dự hữu công yên 慶餘𥘉鎮雲屯,khánh dư sơ trấn vân đồn 其俗以商販為生業飲食衣服皆仰北客,kì tục dĩ thương phán vi sinh nghiệp ẩm thực y phục giai ngưỡng bắc khách 故服用習北俗慶餘閲諸庄軍令曰雲屯鎮軍所以防遏胡,cố phục dụng tập bắc tục khánh dư duyệt chư trang quân lệnh viết vân đồn trấn quân sở dĩ phòng át hồ 虜不可戴北笠倉卒之際難於辨别,lỗ bất khả đái bắc lạp thương tốt chi tế nan ư biện biệt 宜戴麻雷笠麻雷洪路鄕名善織青皮竹為笠故以名笠違者必罰,nghi đái ma lôi lạp ma lôi hồng lộ hương danh thiện chức thanh bì trúc vi lạp cố dĩ danh lạp vi giả tất phạt 而󰆑餘先以令家人買麻雷笠船載泊于港内矣,nhi khánh dư tiên dĩ lệnh gia nhân mãi ma lôi lạp thuyền tải bạc vu cảng nội hĩ 既下令使人潜告庄人曰昨見前灣有麻雷笠船拋泊,kí hạ lệnh sử nhân tiềm cáo trang nhân viết tạc kiến tiền loan hữu ma lôi lạp thuyền phao bạc 由是庄人爭買継重相接𥘉買不過錢一陌後貴價賣之一笠直布一匹所得布匹以千計北客賀詩有雲屯鷄犬亦皆驚之句盖託以驚服威名而實隂諷之也,do thị trang nhân tranh mãi kế trùng tương tiếp sơ mãi bất quá tiền nhất mạch hậu quý giá mại chi nhất lạp trực bố nhất thất sở đắc bố thất dĩ thiên kế bắc khách hạ thi hữu vân đồn kê khuyển diệc giai kinh chi câu cái thác dĩ kinh phục uy danh nhi thực âm phúng chi dã 慶餘性貪鄙凣所領鎮𬋩内皆惡之,khánh dư tính tham bỉ phàm sở lĩnh trấn quản nội giai ác chi 仁宗持惜其有將才不忍棄置爾,nhân tông trì tích kì hữu tướng tài bất nhẫn khí trí nhĩ 壬子四年元至元二十五年春正月烏馬兒犯龍興府,nhâm tí tứ niên nguyên chí nguyên nhị thập ngũ niên xuân chính nguyệt ô mã nhi phạm long hưng phủ 八日官軍會戰于大旁海外󰱐哨船三百艘首級十顆,bát nhật quan quân hội chiến vu đại bàng hải ngoại hoạch tiếu thuyền tam bách sưu thủ cấp thập khoả 元人多溺死〇,nguyên nhân đa nịch tử 二月十九日烏馬兒犯安興寨,nhị nguyệt thập cửu nhật ô mã nhi phạm an hưng trại 三月八日元軍會白藤江迎張文虎等粮船,tam nguyệt bát nhật nguyên quân hội bạch đằng giang nghênh trương văn hổ đẳng lương thuyền 不遇,bất ngộ 興道王擊敗之,hưng đạo vương kích bại chi 先是王已植樁於白藤襨叢草其上,tiên thị vương dĩ thực thung ư bạch đằng phức tùng thảo kì thượng 是日乘潮漲時挑戰佯北賊眾來追,thị nhật thừa triều trướng thời khiêu chiến dương bắc tặc chúng lai truy 我軍力戰,ngã quân lực chiến 水落賊船盡膠,thuỷ lạc tặc thuyền tận giao 阮蒯領聖翊勇義軍與賊戰擒平章奥魯赤,nguyễn khoái lĩnh thánh dực dũng nghĩa quân dữ tặc chiến cầm bình chương áo lỗ xích 二帝相軍継至縱兵大戰,nhị đế tương quân kế chí tung binh đại chiến 元人溺死不可勝計,nguyên nhân nịch tử bất khả thắng kế 江水為之盡赤,giang thuỷ vi chi tận xích 及文虎至两岸伏兵奮擊,cập văn hổ chí lưỡng ngạn phục binh phấn kích 又敗之,hựu bại chi 潮退甚急文虎粮船閣樁上傾襨殆盡,triều thoái thậm cấp văn hổ lương thuyền các thung thượng khuynh phức đãi tận 元溺死甚眾󰱐哨船四百餘艘,nguyên nịch tử thậm chúng hoạch tiếu thuyền tứ bách dư sưu 内明字杜衡󰱐烏馬兒昔戾基玉献于上皇,nội minh tự đỗ hành hoạch ô mã nhi tích lệ cơ ngọc hiến vu thượng hoàng 上皇命引登御舶同坐與語歡飲之酒,thượng hoàng mệnh dẫn đăng ngự bách đồng toạ dữ ngữ hoan ẩm chi tửu 脱驩及阿台領眾遁㱕思明,thoát hoan cập a thai lĩnh chúng độn quy tư minh 土官黃詣擒之以献,thổ quan hoàng nghệ cầm chi dĩ hiến 二帝駕回龍興府,nhị đế giá hồi long hưng phủ 十七日俘賊将昔戾基玉元帥烏馬兒參政岑段焚接田元帥萬戶千戶献捷于昭陵,thập thất nhật phù tặc tướng tích lệ cơ ngọc nguyên soái ô mã nhi tham chính sầm đoàn phàn tiếp điền nguyên soái vạn hộ thiên hộ hiến tiệp vu chiêu lăng 𥘉元人嘗𭛁昭陵欲󰱧之而梓宫不犯,sơ nguyên nhân thường phát chiêu lăng dục hoại chi nhi tử cung bất phạm 及賊敗石馬之足皆沾泥盖神靈陰相也,cập tặc bại thạch mã chi túc giai triêm nê cái thần linh âm tương dã 帝進謁時有詩云社稷两回勞石馬山河千古奠,đế tiến yết thời hữu thi vân xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã sơn hà thiên cổ điện 金甌〇,kim âu 二十七日二帝車駕還京師〇,nhị thập thất nhật nhị đế xa giá hoàn kinh sư 夏四月上皇御侍衛廊宫殿時為賊所焚故也大赦天下凣經兵焚掠去處免租役全分其餘蠲免有差〇,hạ tứ nguyệt thượng hoàng ngự thị vệ lang cung điện thời vi tặc sở phàn cố dã đại xá thiên hạ phàm kinh binh phàn lược khứ xứ miễn tô dịch toàn phần kì dư quyên miễn hữu sai 帝諭行遣司交好翰林院,đế dụ hành khiển ti giao hảo hàn lâm viện 故事凣宣德音則翰林預送詔藁于行遣使先肄習至宣讀時兼講音義令凡󰱃易曉者以,cố sự phàm tuyên đức âm tắc hàn lâm dự tống chiếu cảo vu hành khiển sử tiên dị tập chí tuyên độc thời kiêm giảng âm nghĩa lệnh phàm thứ dị hiểu giả dĩ 行遣專用中官故也,hành khiển chuyên dụng trung quan cố dã 時黎從教為左輔與翰林奉旨丁拱垣素不相懾,thời lê tòng giáo vi tả phụ dữ hàn lâm phụng chỉ đinh củng viên tố bất tương nhiếp 宣示德音有日矣供垣故不送藁,tuyên thị đức âm hữu nhật hĩ củng viên cố bất tống cảo 從教屡素求竟不䏻得,tòng giáo lũ tố cầu cánh bất năng đắc 是日駕方出宫拱垣始送藁,thị nhật giá phương xuất cung củng viên thuỷ tống cảo 從教宣讀大赦不通音義遂默然帝,tòng giáo tuyên độc đại xá bất thông âm nghĩa toại mặc nhiên đế 召拱垣立後開是音義,triệu củng viên lập hậu khai thị âm nghĩa 從教頗有慙色,tòng giáo pha hữu tàm sắc 拱垣指示聲轉大而從教聲反低朝中但聞拱垣聲,củng viên chỉ thị thanh chuyển đại nhi tòng giáo thanh phản đê triều trung đản văn củng viên thanh 帝還内詔從教論曰拱垣士人也爾中官也何不相懾至是耶爾為天長留守土蝦黄橘投贈徃還何傷乎自是從教拱垣交好更篤,đế hoàn nội chiếu tòng giáo luận viết củng viên sĩ nhân dã nhĩ trung quan dã hà bất tương nhiếp chí thị gia nhĩ vi thiên trường lưu thủ thổ hà hoàng quất đầu tặng vãng hoàn hà thương hồ tự thị tòng giáo củng viên giao hảo cánh đốc 史臣吳士連曰帝教臣下投贈交好得非啓人臣私交之弊乎曰交好與私交跡似而情非也,sử thần ngô sĩ liên viết đế giáo thần hạ đầu tặng giao hảo đắc phi khải nhân thần tư giao chi tệ hồ viết giao hảo dữ tư giao tích tự nhi tình phi dã 夫以私心隂結者私交也,phu dĩ tư tâm âm kết giả tư giao dã 春秋義蔡伯之求是也,xuân thu nghĩa thái bá chi cầu thị dã 以情好交歡者非私交也,dĩ tình hảo giao hoan giả phi tư giao dã 詩人詠瓜李之投,thi nhân vịnh qua lí chi đầu 是也,thị dã 帝使人臣交好共成王事,đế sử nhân thần giao hảo cộng thành vương sự 陳家忠厚如此可見,trần gia trung hậu như thử khả kiến 然以宦官不識字為行遣亦非也,nhiên dĩ hoạn quan bất thức tự vi hành khiển diệc phi dã 秋九月興道王夫人元慈國母陳氏薨,thu cửu nguyệt hưng đạo vương phu nhân nguyên từ quốc mẫu trần thị hoăng 即天城公主也,tức thiên thành công chúa dã 冬十月遣杜天覰如元,đông thập nguyệt khiến đỗ thiên thứ như nguyên 天覰克終弟杜克終使元軍有功至是薦弟天覰帝從之,thiên thứ khắc chung đệ đỗ khắc chung sử nguyên quân hữu công chí thị tiến đệ thiên thứ đế tòng chi 己丑五年元至元二十六年春二月遣内書家黄佐寸送烏馬兒等還國用興道王計以善水者克船夫夜鑽船沉水,kỉ sửu ngũ niên nguyên chí nguyên nhị thập lục niên xuân nhị nguyệt khiến nội thư gia hoàng tá thốn tống ô mã nhi đẳng hoàn quốc dụng hưng đạo vương kế dĩ thiện thuỷ giả khắc thuyền phu dạ toản thuyền trầm thuỷ 烏馬兒等溺死,ô mã nhi đẳng nịch tử 史臣吳士連曰信者國之寶而服人之深王政,sử thần ngô sĩ liên viết tín giả quốc chi bảo nhi phục nhân chi thâm vương chính 之本也,chi bản dã 興道王以覇術欲成功於一時而不知七信於萬世,hưng đạo vương dĩ bá thuật dục thành công ư nhất thời nhi bất tri thất tín ư vạn thế 既云送還國又用計以殺之詭譎甚矣,kí vân tống hoàn quốc hựu dụng kế dĩ sát chi nguỵ quyệt thậm hĩ 我大越太祖髙皇帝戡亂之時欲放明人還國,ngã đại việt thái tổ cao hoàng đế kham loạn chi thời dục phóng minh nhân hoàn quốc 僞官有為明人援興道王鑽船事阻其㱕心者而帝之信孚及獴魚明人卒信從不疑,nguỵ quan hữu vi minh nhân viện hưng đạo vương toản thuyền sự trở kì quy tâm giả nhi đế chi tín phù cập muông ngư minh nhân tốt tín tòng bất nghi 此服人之深而為王政之本也,thử phục nhân chi thâm nhi vi vương chính chi bản dã 𡸈曰小補云乎哉〇,há viết tiểu bổ vân hồ tai 三月朔日食〇,tam nguyệt sóc nhật thực 夏四月定平元之功,hạ tứ nguyệt định bình nguyên chi công 進封興道王為大王興武王為開國公興讓王為節度使有大功者賜國姓,tiến phong hưng đạo vương vi đại vương hưng vũ vương vi khai quốc công hưng nhượng vương vi tiết độ sứ hữu đại công giả tứ quốc tính 克終預焉仍授大行遣,khắc chung dự yên những thụ đại hành khiển 杜行止封,đỗ hành chỉ phong 關内侯以擒烏馬兒時不献於官家而献于上皇也,quan nội hầu dĩ cầm ô mã nhi thời bất hiến ư quan gia nhi hiến vu thượng hoàng dã 興智王不許進秩以有詔元人㱕諸将勿遏而猶邀擊之也,hưng trí vương bất hứa tiến trật dĩ hữu chiếu nguyên nhân quy chư tướng vật át nhi do yêu kích chi dã 授諒江蠻長梁蔚為㱕化寨主何畢䏻為冠服侯以䏻率蠻人討賊故也,thụ lạng giang man trưởng lương uất vi quy hoá trại chủ hà tất năng vi quan phục hầu dĩ năng suất man nhân thảo tặc cố dã 賞爵既行猶有觖望者,thưởng tước ký hành do hữu quyết vọng giả 上皇諭之曰卿等果知胡虜不復入冦則為朕明言之𨿽躋極品朕所不惜,thượng hoàng dụ chi viết khanh đẳng quả tri hồ lỗ bất phục nhập khấu tắc vi trẫm minh ngôn chi tuy tê cực phẩm trẫm sở bất tích 如其不然遽行優賞萬一胡虜再驚而卿等又有功效朕将何以待之以為天下勸乎眾皆悅服〇,như kì bất nhiên cự hành ưu thưởng vạn nhất hồ lỗ tái kinh nhi khanh đẳng hựu hữu công hiệu trẫm tương hà dĩ đãi chi dĩ vi thiên hạ khuyến hồ chúng giai duyệt phục 五月治降賊皆罪,ngũ nguyệt trị hàng tặc giai tội 惟軍民免死運木石造宫殿贖罪,duy quân dân miễn tử vận mộc thạch tạo cung điện chuộc tội 官員犯者,quan viên phạm giả 隨輕重論〇,tuỳ khinh trọng luận 以馮士周為行,dĩ phùng sĩ chu vi hành 遣士周茶鄕古了人初元人來帝命士周筮之占云必有大勝,khiển sĩ chu trà hương cổ liễu nhân sơ nguyên nhân lai đế mệnh sĩ chu thệ chi chiêm vân tất hữu đại thắng 帝喜之,đế hỉ chi 果如其言當有重賞,quả như kì ngôn đương hữu trọng thưởng 賊平帝曰天子無戲言故有是命,tặc bình đế viết thiên tử vô hí ngôn cố hữu thị mệnh 士周為人孝忠有文藝官至少傅號𦮎齋先生〇,sĩ chu vi nhân hiếu trung hữu văn nghệ quan chí thiếu phó hiệu tốn trai tiên sinh 加封阮蒯為列侯賜湯沐一郡名曰蒯路後改為快今快州府是也〇,gia phong nguyễn khoái vi liệt hầu tứ thang mộc nhất quận danh viết khoái lộ hậu cải vi khoái kim khoái châu phủ thị dã 定前後諸功臣有先登破陣奇功者著在中興實録仍命圖形焉徒,định tiền hậu chư công thần hữu tiên đăng phá trận kì công giả trước tại trung hưng thực lục những mệnh đồ hình yên 徒巴點旁河两鄕軍民為湯沐兵不得入仕除賜宰臣為差使宏〇,đồ ba điểm bàng hà lưỡng hương quân dân vi thang mộc binh bất đắc nhập sĩ trừ tứ tể thần vi sai sử hoàng 初元人入冦王侯臣僚多送欵虜營及賊敗,sơ nguyên nhân nhập khấu vương hầu thần liêu đa tống khoản lỗ doanh cập tặc bại 獲降表一篋,hoạch hàng biểu nhất khiếp 上皇命焚之以安反側惟向之行者𨿽身在虜庭亦遙議以流死田產没官去其國姓,thượng hoàng mệnh phàn chi dĩ an phản trắc duy hướng chi hàng giả tuy thân tại lỗ đình diệc dao nghị dĩ lưu tử điền sản một quan khứ kì quốc tính 如陳鍵靖國之子改姓為枚,như trần kiện tịnh quốc chi tử cải tính vi mai 餘以例改如枚弄之軰,dư dĩ lệ cải như mai lộng chi bối 益稷以骨肉之親治罪𨿽同不忍改姓及斥名乃命曰妸陳謂其柔懦似婦人也,ích tắc dĩ cốt nhục chi thân trị tội tuy đồng bất nhẫn cải tính cập xích danh nãi mệnh viết ả trần vị kì nhu nhu tự phụ nhân dã 故當時記載皆稱妸陳枚鍵焉〇,cố đương thời ký tải giai xưng ả trần mai kiện yên 有鄧龍者帝之近臣文學優贍爵至下品嘗預銓注,hữu đặng long giả đế chi cận thần văn học ưu thiệm tước chí hạ phẩm thường dự thuyên chú 帝欲以為翰林學士上皇止之,đế dục dĩ vi hàn lâm học sĩ thượng hoàng chỉ chi 内𢙇不平至是亦降虜,nội hoài bất bình chí thị diệc hàng lỗ 及敗見獲斬之以徇〇,cập bại kiến hoạch trảm chi dĩ tuân 上皇幸天長行宫有詩云景清幽物亦清幽十一,thượng hoàng hạnh thiên trường hành cung hữu thi vân cảnh thanh u vật diệc thanh u thập nhất 𠎣洲此一洲百部笙𰙔禽百舌天行奴僕橘千頭月無事照人無事水有秋涵天有秋四海已清塵以靜今年逰勝昔年逰,tiên châu thử nhất châu bách bộ sênh ca cầm bách thiệt thiên hàng nô bộc quất thiên đầu nguyệt vô sự chiếu nhân vô sự thuỷ hữu thu hàm thiên hữu thu tứ hải dĩ thanh trần dĩ tĩnh kim niên du thắng tích niên du 盖感於經两戰代而𭛁也,cái cảm ư kinh lưỡng chiến đại nhi phát dã 夏六月至冬十月旱,hạ lục nguyệt chí đông thập nguyệt hạn 庚寅六年元至元二十七年春二月󰱇文官分治諸路,canh dần lục niên nguyên chí nguyên nhị thập thất niên xuân nhị nguyệt tuyển văn quan phân trị chư lộ 帝親征哀牢,đế thân chinh ai lao 朝臣諫曰胡虜𥘉退瘡痍未定𡸈可興兵帝曰秪可以此時出兵耳,triều thần gián viết hồ lỗ sơ thoái sang di vị định há khả hưng binh đế viết chỉ khả dĩ thử thời xuất binh nhĩ 夫虜退後三境必未我土馬物故勢不䏻振将有内侮故大舉以示威,phu lỗ thoái hậu tam cảnh tất vị ngã thổ mã vật cố thế bất năng chấn tương hữu nội vũ cố đại cử dĩ thị uy 群臣咸曰𡸈不知民勞為可慮所可慮者有大於,quần thần hàm viết khởi bất tri dân lao vi khả lự sở khả lự giả hữu đại ư 此,thử 聖人遠圖非臣等所及也,thánh nhân viễn đồ phi thần đẳng sở cập dã 史臣吳士連曰當時朝臣諫親征之事未為甚失及聞仁宗之言而󰱩稱曰聖人遠圖則近䛕矣,sử thần ngô sĩ liên viết đương thời triều thần gián thân chinh chi sự vị vi thậm thất cập văn nhân tông chi ngôn nhi cự xưng viết thánh nhân viễn đồ tắc cận dua hĩ 三月加佐天大王德曄入内檢校太尉〇,tam nguyệt gia tá thiên đại vương đức việp nhập nội kiểm hiệu thái uý 夏四月蘇歷江逆流,hạ tứ nguyệt tô lịch giang nghịch lưu 其江有大雨水則退漲而逆流〇,kì giang hữu đại vũ thuỷ tắc thoái trướng nhi nghịch lưu 五月二十五日上皇崩于仁壽宫〇,ngũ nguyệt nhị thập ngũ nhật thượng hoàng băng vu nhân thọ cung 以下品奉御范五老𬋩右衛聖翊軍〇,dĩ hạ phẩm phụng ngự phạm ngũ lão quản hữu vệ thánh dực quân 秋八月使吳廷介訃音付吿也于元九,thu bát nguyệt sử ngô đình giới phó âm phó cáo dã vu nguyên 九月聖宗䘮纔逾三月御史大夫杜國計奏凣居䘮無,cửu nguyệt thánh tông tang tài du tam nguyệt ngự sử đại phu đỗ quốc kế tấu phàm cư tang vô 傷人,thương nhân 今天子皆用肩輿傷人,kim thiên tử giai dụng khiên dư thương nhân 請騎馬,thỉnh kị mã 帝從之但用素鞍,đế tòng chi đản dụng tố yên 史臣吳士連曰觀國計之言非惟學淺𧥾亦卑陋矣,sử thần ngô sĩ liên viết quan quốc kế chi ngôn phi duy học thiển thức diệc ti lậu hĩ 夫乘馬非䘮制中所宜用而必請乘馬傷人乃毀瘠滅性之謂而曰傷人,phu thừa mã phi tang chế trung sở nghi dụng nhi tất thỉnh thừa mã thương nhân nãi huỷ tích diệt tính chi vị nhi viết thương nhân 他之學問如是見𧥾如是繩愆紏謬當如何哉仁宗當䘮不辨其非而曲從之亦非也,tha chi học vấn như thị kiến thức như thị thằng khiên đẩu mậu đương như hà tai nhân tông đương tang bất biện kì phi nhi khúc tòng chi diệc phi dã 大饑,đại cơ 米三升直錢一鏹民多賣田土及賣男女為人奴婢,mễ tam thăng trực tiền nhất cưỡng dân đa mại điền thổ cập mại nam nữ vi nhân nô tì 每人直錢一鏹詔𭛁官粟賑給貧民,mỗi nhân trực tiền nhất cưỡng chiếu phát quan túc chẩn cấp bần dân 及,cập 免人丁税〇,miễn nhân đinh thuế 冬十二月十五日塟裕陵廟號聖宗追尊曰玄功盛德仁明文武宣孝皇帝,đông thập nhị nguyệt thập ngũ nhật táng dụ lăng miếu hiệu thánh tông truy tôn viết huyền công thịnh đức nhân minh văn vũ tuyên hiếu hoàng đế 史臣吳士連曰聖宗乘太宗之業中遭寇亂委任将臣與仁宗同力共濟使天下既渙而復合社稷既危而復安,sử thần ngô sĩ liên viết thánh tông thừa thái tông chi nghiệp trung tao khấu loạn uỷ nhiệm tướng thần dữ nhân tông đồng lực cộng tế sử thiên hạ ký hoán nhi phục hợp xã tắc ký nguy nhi phục an 終陳氏之世無復胡虜之侵,chung trần thị chi thế vô phục hồ lỗ chi xâm 厥功茂也,quyết công mậu dã 辛卯七年元至元二十八年歲又大饑途多餓死〇,tân mão thất niên nguyên chí nguyên nhị thập bát niên tuế hựu đại cơ đồ đa ngạ tử 元遣禮部尚書張立道諭帝入覲,nguyên khiến lễ bộ thượng thư trương lập đạo dụ đế nhập cận 明年遣阮代乏徃辭以䘮,minh niên khiến nguyễn đại phạp vãng từ dĩ tang 壬寅八年元至元二十九年春正月朔日食,nhâm dần bát niên nguyên chí nguyên nhị thập cửu niên xuân chính nguyệt sóc nhật thực 以費孟為演州安撫在任未幾以貪汚聞帝召還杖之復命赴治,dĩ phí mạnh vi diễn châu an phủ tại nhiệm vị cơ dĩ tham ô văn đế triệu hoàn trượng chi phục mệnh phó trị 更以公清聞演州人為之語曰演州安撫清如水〇,cánh dĩ công thanh văn diễn châu nhân vi chi ngữ viết diễn châu an phủ thanh như thuỷ 以陳時見為安康路安撫,dĩ trần thời kiến vi an khang lộ an phủ 𥘉元人入冦帝命時見筮之得豫之震占之曰吉明年夏元人敗績果如所占,sơ nguyên nhân nhập khấu đế mệnh thời kiến thệ chi đắc dự chi chấn chiêm chi viết cát minh niên hạ nguyên nhân bại tích quả như sở chiêm 重興二年秋元人復入冦帝又命筮之得觀之渙占曰渙者散也離散之兆,trùng hưng nhị niên thu nguyên nhân phục nhập khấu đế hựu mệnh thệ chi đắc quan chi hoán chiêm viết hoán giả tán dã li tán chi triệu 元人至白藤江其󰕛果散走,nguyên nhân chí bạch đằng giang kì chúng quả tán tẩu 上嘉其䏻故有是命〇,thượng gia kì năng cố hữu thị mệnh 二月三日立東宫太子烇為皇太子,nhị nguyệt tam nhật lập đông cung thái tử thuyên vi hoàng thái tử 納興讓大王國顙長女,nạp hưng nhượng đại vương quốc tảng trưởng nữ 為太子妃〇,vi thái tử phi 以丁拱垣為太子少保進爵関内侯〇,dĩ đinh củng viên vi thái tử thiếu bảo tiến tước quan nội hầu 三月詔凣斷典文字同辝二道名執一道〇,tam nguyệt chiếu phàm đoạn điển văn tự đồng từ nhị đạo danh chấp nhất đạo 詔諸買良民為奴婢者許贖田宅不用此律以庚寅辛卯二年饑人多死故也〇,chiếu chư mãi lương dân vi nô tì giả hứa chuộc điền trạch bất dụng thử luật dĩ canh dần tân mão nhị niên cơ nhân đa tử cố dã 帝嘗行幸于外途中遇王侯家僮必呼其各問曰汝主何在仍戒衛士不得訶斥,đế thường hành hạnh vu ngoại đồ trung ngộ vương hầu gia đồng tất hô kì các vấn viết nhữ chủ hà tại những giới vệ sĩ bất đắc ha xích 及還宫謂左右曰平居則有左右侍衛國家多難則惟彼軰在,cập hoàn cung vị tả hữu viết bình cư tắc hữu tả hữu thị vệ quốc gia đa nạn tắc duy bỉ bối tại 盖感其扈從於𫎇塵之際而言也〇,cái cảm kì hộ tòng ư mông trần chi tế nhi ngôn dã 阮代乏至元元呼為老令公,nguyễn đại phạp chí nguyên nguyên hô vi lão lệnh công 代乏至鄂州見行省諸平章,đại phạp chí ngạc châu kiến hành tỉnh chư bình chương 昭國王益稷時亦在坐,chiêu quốc vương ích tắc thời diệc tại toạ 代乏獨,đại phạp độc 不禮焉,bất lễ yên 益稷曰汝無乃昭道王家書兒耶昭道王名光昶太宗󰱃子盖稷同母兄代乏曰時事變遷代乏素為昭道王書兒今為使者亦如平章初為帝子今反為降虜人也,ích tắc viết nhữ vô nãi chiêu đạo vương gia thư nhi gia chiêu đạo vương danh quang xưởng thái tông thứ tử cái tắc đồng mẫu huynh đại phạp viết thời sự biến thiên đại phạp tố vi chiêu đạo vương thư nhi kim vi sứ giả diệc như bình chương sơ vi đế tử kim phản vi hàng lỗ nhân dã 益稷有慚色自此我使至不復坐省堂矣,ích tắc hữu tàm sắc tự thử ngã sứ chí bất phục toạ tỉnh đường hĩ 癸巳九年三月以後英宗興隆元年元至元三十年春三月九日帝禪位于皇太子烇即皇帝位,quý tị cửu niên tam nguyệt dĩ hậu anh tông hưng long nguyên niên nguyên chí nguyên tam thập niên xuân tam nguyệt cửu nhật đế thiền vị vu hoàng thái tử thuyên tức hoàng đế vị 改元興隆元年,cải nguyên hưng long nguyên niên 大赦,đại xá 稱英皇,xưng anh hoàng 尊上皇曰憲堯光聖太上皇帝保聖皇后為欽慈保聖皇太后,tôn thượng hoàng viết hiến nghiêu quang thánh thái thượng hoàng đế bảo thánh hoàng hậu vi khâm từ bảo thánh hoàng thái hậu 羣臣上尊號曰應天廣運仁明聖孝皇帝封妃為文德夫人尋廢,quần thần thượng tôn hiệu viết ứng thiên quảng vận nhân minh thánh hiếu hoàng đế phong phi vi văn đức phu nhân tầm phế 納文德妹為聖,nạp văn đức muội vi thánh 姿夫人〇,tư phu nhân 秋九月十三日欽慈保聖皇太后崩于龍興府魯江權安殯龍興宫,thu cửu nguyệt thập tam nhật khâm từ bảo thánh hoàng thái hậu băng vu long hưng phủ lỗ giang quàn an tấn long hưng cung 太后柔嘉聰彗仁能逮下,thái hậu nhu gia thông tuệ nhân năng đãi hạ 上皇嘗築虎圈於望樓陛,thượng hoàng thường trúc hổ khuyên ư vọng lâu bệ 令軍士摶虎御樓觀之,lệnh quân sĩ đoàn hổ ngự lâu quan chi 太后與妃嬪皆從侍,thái hậu dữ phi tần giai tòng thị 樓卑圈準皆亦卑虎忽脱圈攀樓,lâu ti khuyên chuẩn giai diệc ti hổ hốt thoát khuyên phan lâu 樓上人皆散走,lâu thượng nhân giai tán tẩu 上皇與太后獨與侍女四五人在,thượng hoàng dữ thái hậu độc dữ thị nữ tứ ngũ nhân tại 太后度不免即以席遮上皇亦自襨,thái hậu độ bất miễn tức dĩ tịch già thượng hoàng diệc tự phức 虎登樓便蒼黃號啸之聲跳下無擊攫之患,hổ đăng lâu tiện thương hoàng hiệu khiếu chi thanh khiêu hạ vô kích quắc chi hoạn 上皇又嘗御天安殿觀鬪象於龍墀,thượng hoàng hựu thường ngự thiên an điện quan đấu tượng ư long trì 象忽脱突入将簦殿,tượng hốt thoát đột nhập tương đăng điện 左右皆驚散惟太后在焉,tả hữu giai kinh tán duy thái hậu tại yên 史臣吳士連曰虎善攫象善觸𡸈不為畏且懾乎,sử thần ngô sĩ liên viết hổ thiện quắc tượng thiện xúc khởi bất vi uý thả nhiếp hồ 而太后當奔突跳梁之際心神不動處之泰然盖慮定理明也,nhi thái hậu đương bôn đột khiêu lương chi tế tâm thần bất động xử chi thái nhiên cái lự định lí minh dã 夫以婦人柔婉之姿而䏻知此北婕妤當熊抑亦無愧,phu dĩ phụ nhân nhu uyển chi tư nhi năng tri thử bắc tiệp dư đương hùng ức diệc vô quý 為士大夫者可不思造乎慮定理明之域以處事幾之变哉,vi sĩ đại phu giả khả bất tư tạo hồ lự định lí minh chi vực dĩ xử sự cơ chi biến tai 或曰仁宗之觀摶虎鬪象太后果賢耶宜諫止之,hoặc viết nhân tông chi quan đoàn hổ đấu tượng thái hậu quả hiền gia nghi gián chỉ chi 諫而不從脱簮珥謝罪可也,gián nhi bất tòng thoát trâm nhị tạ tội khả dã 今乃從觀之事至危迫得免為幸何足為賢,kim nãi tòng quan chi sự chí nguy bách đắc miễn vi hạnh hà túc vi hiền 曰是責難之辝非常情之論也,viết thị trách nan chi từ phi thường tình chi luận dã 占城來貢〇,chiêm thành lai cống 彗星出于紫微垣扺斗魁光芒夬餘凣百日乃滅〇,tuệ tinh xuất vu tử vi viên chỉ đẩu khôi quang mang quyết dư phàm bách nhật nãi diệt 元遣兵部尚書梁曾諭帝入見,nguyên khiến binh bộ thượng thư lương tằng dụ đế nhập kiến 帝辭以疾遣陶子奇遺以方物,đế từ dĩ tật khiến đào tử kì di dĩ phương vật 元留子奇於江陵立安南行省以平章事劉二拨都等總兵屯靚江候征進,nguyên lưu tử kì ư giang lăng lập an nam hành tỉnh dĩ bình chương sự lưu nhị bạt đô đẳng tổng binh đồn tịnh giang hậu chinh tiến 明年正月元世祖崩,minh niên chính nguyệt nguyên thế tổ băng 成宗立詔󰰾兵放子奇還國〇,thành tông lập chiếu bãi binh phóng tử kì hoàn quốc 封弟國瑱為惠武大王,phong đệ quốc chẩn vi huệ vũ đại vương 大越史記本紀全書卷之五終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi ngũ chung 大越史記本紀全書卷之六,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi lục 陳紀,trần kỷ 英宗皇帝名烇仁宗長子母欽慈保聖皇太后也在位二十一年遜位六年壽四十五歳崩于天長府重光宫塟泰陵,anh tông hoàng đế danh thuyên nhân tông trưởng tử mẫu khâm từ bảo thánh hoàng thái hậu dã tại vị nhị thập nhất niên tốn vị lục niên thọ tứ thập ngũ tuế băng vu thiên trường phủ trùng quang cung táng thái lăng 帝善繼善承所以時臻康泰治底体明文物制度漸盛亦陳朝之盛主也然聚沙門於安子之山勞民力於英雲之閣非醇中之小疪乎甲午興隆二年元至元三十一年春二月七日頒國諱帝諱烇仁宗昑聖宗晃太宗煚太祖承元祖李内諱聖慈皇后蜂順慈皇后妙顯慈皇后罃元聖皇后,đế thiện kế thiện thừa sở dĩ thời trăn khang thái trị để thể minh văn vật chế độ tiệm thịnh diệc trần triều chi thịnh chủ dã nhiên tụ sa môn ư yên tử chi sơn lao dân lực ư anh vân chi các phi thuần trung chi tiểu tì hồ giáp ngọ hưng long nhị niên nguyên chí nguyên tam thập nhất niên xuân nhị nguyệt thất nhật phân quốc huý đế huý thuyên nhân tông khâm thánh tông hoảng thái tông cảnh thái tổ thừa nguyên tổ lí nội huý thánh từ hoàng hậu phong thuận từ hoàng hậu diệu hiển từ hoàng hậu oanh nguyên thánh hoàng hậu 歆,hâm 三月以入内判首上位昭𢙇侯現為都押衙掌聖慈宫内外諸色文肃王子文壁為上位威肃侯,tam nguyệt dĩ nhập nội phán thủ thượng vị chiêu hoài hầu hiện vi đô áp nha chưởng thánh từ cung nội ngoại chư sắc văn túc vương tử văn bích vi thượng vị uy túc hầu 秋七月三日上将太師昭明大王光啓卒年五十四,thu thất nguyệt tam nhậtm thượng tướng thái sư chiêu minh đại vương quang khải tốt niên ngũ thập tứ 光啓𥘉生時驚疾作垂絶,quang khải sơ sinh thời kinh tật tác thuỳ tuyệt 太宗以上皇服及傳國寶劎置於其側謂之曰如復蘇以此物賜之,thái tông dĩ thượng hoàng phục cập truyền quốc bảo kiếm trí ư kì trắc vị chi viết như phục tô dĩ thử vật tứ chi 及蘇太宗曰傳國寶劎非可妄授惟賜上皇服,cập tô thái tông viết truyền quốc bảo kiếm phi khả vọng thụ duy tứ thượng hoàng phục 光啓有學識通諸藩語,quang khải hữu học thức thông chư phiên ngữ 𥘉聖宗親征光啓扈從揆席虛位適北使至,sơ thánh tông thân chinh quang khải hộ tòng quỹ tịch hư vị thích bắc sứ chí 太宗召興道王國峻謂曰上相扈從朕欲以卿為司徒以應北使,thái tông triệu hưng đạo vương quốc tuấn vị viết thượng tướng hộ tòng trẫm dục dĩ khanh vi tư đồ dĩ ứng bắc sứ 國峻對曰應接,quốc tuấn đối viết ứng tiếp 使者臣不敢辭,sứ giả thần bất cảm từ 如拜司徒則臣不感奉詔,như bái tư đồ tắc thần bất cảm phụng chiếu 况官家遠征光啓扈從而陛下自行封拜上下情義恐有未安不愜官家及光啓之意,huống quan gia viễn chinh quang khải hộ tòng nhi bệ hạ tự hành phong bái thượng hạ tình nghĩa khủng hữu vị an bất thiếp quan gia cập quang khải chi ý 俟駕回拜命未晚,sĩ giá hồi bái mệnh vị vãn 及聖宗回事遂寝盖二人素不相協也,cập thánh tông hồi sự toại tẩm cái nhị nhân tố bất tương hiệp dã 一日國峻自萬刧來光啓下船博戲竟日乃回,nhất nhật quốc tuấn tự vạn kiếp lai quang khải hạ thuyền bác hí cánh nhật nãi hồi 又光啓性憚洗浴國峻好薰浴嘗戲光啓身体汚垢請浴之,hựu quang khải tính dạn tẩy dục quốc tuấn hảo huân dục thường hí quang khải thân thể ô cấu thỉnh dục chi 乃解光啓衣以清水香澡洗,nãi giải quang khải y dĩ thanh thuỷ hương tảo tẩy 曰今日得洗上相,viết kim nhật đắc tẩy thượng tướng 光啓亦曰今日得國公洗澡,quang khải diệc viết kim nhật đắc quốc công tẩy tảo 自此交歡情好,tự thử giao hoan tình hảo 愈篤身為相将夾輔王室二公為稱首,dũ đốc thân vi tướng tương giáp phụ vương thất nhị công vi xưng thủ 光啓嗜學䏻詩有樂道,quang khải thị học năng thi hữu lạc đạo 集行于世,tập hành vu thế 子文肃王道載亦以文學名于時上皇厚愛異諸從弟,tử văn túc vương đạo tái diệc dĩ văn học danh vu thời thượng hoàng hậu ái dị chư tòng đệ 時上皇幸羽林逰石窰石嶺之口狹隘,thời thượng hoàng hạnh vũ lâm du thạch diêu thạch lĩnh chi khẩu hiệp ải 上皇御小舟宣慈太后在船尾召文肃王登船首止許一夫丁掉而已,thượng hoàng ngự tiểu chu tuyên từ thái hậu tại thuyền vĩ triệu văn túc vương đăng thuyền thủ chỉ hứa nhất phu đinh trạo nhi dĩ 及出家時法御将出廷道載入聖慈宫養德殿賜坐食海味賦詩曰紅濕剥龜脚黄香炙馬鞍山僧持淨戒同坐不同飧,cập xuất gia thời pháp ngự tương xuất đình đạo tái nhập thánh từ cung dưỡng đức điện tứ toạ thực hải vị phú thi viết hồng thấp bác quy cước hoàng hương chích mã an sơn tăng trì tịnh giới đồng toạ bất đồng san 其親信寵異如此欲大用之而天不假以年,kì thân tín sủng dị như thử dục đại dụng chi nhi thiên bất giả dĩ niên 孫威肃公文壁明宗時太保曾孫章肃國上侯元旦藝宗時司徒亦有顯名,tôn uy túc công văn bích minh tông thời thái bảo tăng tôn chương túc quốc thượng hầu nguyên đán nghệ tông thời tư đồ diệc hữu hiển danh 德澤深厚與王室相為始終焉,đức trạch thâm hậu dữ vương thất tương vi thuỷ chung yên 八月上皇親征哀牢生擒人畜不可勝數,bát nguyệt thượng hoàng thân chinh ai lao sinh cầm nhân súc bất khả thắng số 是役也中誠王缺名為前鋒哀牢圍之范五老引軍奄至遂解圍因縱兵迎戰,thị dịch dã trung thành vương khuyết danh vi tiền phong ai lao vi chi phạm ngũ lão dẫn quân yểm chí toại giải vi nhân tung binh nghênh chiến 敗之,bại chi 賜五老金符,tứ ngũ lão kim phù 九月以誕日為崇天節,cửu nguyệt dĩ đản nhật vi sùng thiên tiết 少保丁拱垣卒,thiếu bảo đinh củng viên tốt 帝隀之不名,đế trọng chi bất danh 乙未三年元成宗鐵木耳元貞元年春二月朔元使箫泰登來,ất mùi tam niên nguyên thành tông thiết mộc nhĩ nguyên trinh nguyên niên xuân nhị nguyệt sóc nguyên sứ tiêu thái đăng lai 帝遣内貟外郎陳克用范討偕行收得大藏經部回留天長府副本刊行,đế khiến nội viên ngoại lang trần khắc dụng phạm thảo giai hành thu đắc đại tạng kinh bộ hồi lưu thiên trường phủ phó bản san hành 夏六月上皇回京師出家居武林行宫而復回也,hạ lục nguyệt thượng hoàng hồi kinh sư xuất gia cư vũ lâm hành cung nhi phục hồi dã 時宣慈太后自欽慈崩後主中饋性峭𦂳教誨頗嚴而帝承順惟謹,thời tuyên từ thái hậu tự khâm từ băng hậu chủ trung quỹ tính tiễu khẩn giáo hối pha nghiêm nhi đế thừa thuận duy cẩn 上皇,thượng hoàng 曰父沗稱孝皇宜以此稱官家,viết phụ thiểm xưng hiếu hoàng nghi dĩ thử xưng quan gia 十三日京城右伴西街坊婦人黎氏些聞夫范謀使元病卒哀思不食三日亦卒,thập tam nhật kinh thành hữu bạn tây nhai phường phụ nhân lê thị ta văn phu phạm mưu sứ nguyên bệnh tốt ai tư bất thực tam nhật diệc tốt 事聞慰之以銀金,sự văn uý chi dĩ ngân cẩm 史臣吳士連曰韶陽公主聞太宗崩長號而逝黎氏聞夫死不食而卒媚醯夫人義不二事投水卒吳免妻阮氏不負夫道亦投水從夫,sử thần ngô sĩ liên viết thiều dương công chúa văn thái tông băng trường hiệu nhi thể lê thị văn phu tử bất thực nhi tốt mị ê phu nhân nghĩa bất nhị sự đầu thuỷ tốt ngô miễn thê nguyễn thị bất phụ phu đạo diệc đầu thuỷ tòng phu 此數人者純孝貞一之行世不常有宜乎時君褒之以勸後世而韶陽阮氏未見旌表故併論之,thử số nhân giả thuần hiếu trinh nhất chi hành thế bất thường hữu nghi hồ thời quân bao chi dĩ khuyến hậu thế nhi thiều dương nguyễn thị vị kiến tinh biểu cố tịnh luận chi 贈丁拱垣為少傅,tặng đinh củng viên vi thiếu phó 秋八月試文官冕衫以下,thu bát nguyệt thí văn quan miện sam dĩ hạ 男於安華衙𠑽補本衙属,nam ư an hoa nha xung bổ bản nha thuộc 丙申四年元元貞二年春三月上品阮興賭博杖殺之,bính thân tứ niên nguyên nguyên trinh nhị niên xuân tam nguyệt thượng phẩm nguyễn hưng đổ bác trượng sát chi 潘孚先曰陳家法度嚴禁賭博如此至裕宗時猶公然自恣招納富人入宫為之其後國人效尤無可禁制卒用賭弊終以䘮亡,phan phu tiên viết trần gia pháp độ nghiêm cấm đổ bác như thử chí dụ tông thời do công nhiên tự tứ chiêu nạp phú nhân nhập cung vi chi kì hậu quốc nhân hiệu vưu vô khả cấm chế tốt dụng đổ tệ chung dĩ táng vong 仁惠王󰆑餘自排盎入朝,nhân huệ vương khánh dư tự bài áng nhập triều 鎮人吿󰆑餘貪鄙,trấn nhân cáo khánh dư tham bỉ 行遣以事狀聞󰆑餘因奏曰将者鷹也軍民鴨也,hành khiển dĩ sự trạng văn khánh dư nhân tấu viết tướng giả ưng dã quân dân áp dã 以鴨飼鷹又何恠焉帝不悅,dĩ áp tự ưng hựu hà quái yên đế bất duyệt 󰆑餘乃還,khánh dư nãi hoàn 󰆑餘入朝不過四日而回盖恐九留遭帝譴責也,khánh dư nhập triều bất quá tứ nhật nhi hồi cái khủng cửu lưu tao đế khiển trách dã 秋七月帝,thu thất nguyệt đế 幸東步頭觀竟舟,hạnh đông bộ đầu quan cạnh chu 大熟,đại thục 丁酉五年元大德元年春二月閲定天下各社民兵使世為兵不得入仕依舊制,đinh dậu ngũ niên nguyên đại đức nguyên niên xuân nhị nguyệt duyệt định thiên hạ các xã dân binh sử thế vi binh bất đắc nhập sĩ y cựu chế 改甲為鄕,cải giáp vi hương 命昭文王日燏伐阿禄󰀋興讓王國顙伐岑子󰀋,mệnh chiêu văn vương nhật duật phạt a lộc sách hưng nhượng vương quốc tảng phạt sầm tử sách 哀牢侵撞龍江,ai lao xâm chàng long giang 范五老擊破之復其故地,phạm ngũ lão kích phá chi phục kì cố địa 賜范五老雲符,tứ phạm ngũ lão vân phù 夏四月以陳時見為檢法官任京師大安撫,hạ tứ nguyệt dĩ trần thời kiến vi kiểm pháp quan nhậm kinh sư đại an phủ 時見為人剛直初為興道王大門客,thời kiến vi nhân cương trực sơ vi hưng đạo vương đại môn khách 王薦之擢為天長安撫使,vương tiến chi trạc vi thiên trường an phủ sứ 鄕人有忌日遣盤食時見問所由其人以近居治所對無他干請後數日果以事請時見,hương nhân hữu kị nhật khiến mâm thực thời kiến vấn sở do kì nhân dĩ cận cư trị sở đối vô tha can thỉnh hậu số nhật quả dĩ sự thỉnh thời kiến 探喉吐之,thám hầu thổ chi 至是又擢為檢法官,chí thị hựu trạc vi kiểm pháp quan 每訟至則折之以理事來則應之以方,mỗi tụng chí tắc triết chi dĩ lí sự lai tắc ứng chi dĩ phương 人咸曰可以折獄時見東潮巨乍人史臣吳士連曰時見過為異行以矯時人嘱托之弊猶晏嬰過為儉約以矯𬋩仲僣禮之奢也,nhân hàm viết khả dĩ triết ngục thời kiến đông triều cự sạ nhân sử thần ngô sĩ liên viết thời kiến quá vi dị hành dĩ kiêu thời nhân chúc thác chi tệ do yến anh quá vi kiệm ước dĩ kiêu quản trọng tiếm lễ chi xa dã 冬十月命宗正府考正皇宗譜系,đông thập nguyệt mệnh tông chính phủ khảo chính hoàng tông phả hệ 戊戌六年元大德二年春頒魏珠二字諱,mậu tuất lục niên nguyên đại đức nhị niên xuân phân nguỵ châu nhị tự huý 秋八月禁諸人不得於大臣宗室諸家稱臣,thu bát nguyệt cấm chư nhân bất đắc ư đại thần tông thất chư gia xưng thần 鬪杖,đấu trượng 九月暴風大雨,cửu nguyệt bạo phong đại vũ 冬十月伐哀牢元降將張顯陣前戰死,đông thập nguyệt phạt ai lao nguyên hàng tướng trương hiển trận tiền chiến tử 贈明字給太常祀,tặng minh tự cấp thái thường tự 以范五老為右金吾衛大,dĩ phạm ngũ lão vi hữu kim ngô vệ đại 將軍,tướng quân 置上都水夜叉都真金都刺真金等字於額上,trí thượng đô thuỷ dạ xoa đô chân kim đô thích chân kim đẳng tự ư ngạch thượng 十二月彗星見東方帝避正殿减膳,thập nhị nguyệt tuệ tinh hiện đông phương đế tị chính điện giảm thiện 以御史大夫陳克終為京師大安撫,dĩ ngự sử đại phu trần khắc chung vi kinh sư đại an phủ 以陳時見為入内行遣右諫議大夫,dĩ trần thời kiến vi nhập nội hành khiển hữu gián nghị đại phu 賜之笏有御製銘曰泰山貞高象笏貞烈靈𧳋音雉與豸同為笏難折己亥七年元大德三年夏四月十二日詔禁欽明大王善道國母諱欽明諱柳善道諱月善道柳夫人臨文不得用,tứ chi hốt hữu ngự chế minh viết thái sơn trinh cao tượng hốt trinh liệt linh trãi âm trĩ dữ trãi đồng vi hốt nan triết kỷ hợi thất niên nguyên đại đức tam niên hạ tứ nguyệt thập nhị nhật chiếu cấm khâm minh đại vương thiện đạo quốc mẫu huý khâm minh huý liễu thiện đạo huý nguyệt thiện đạo liễu phu nhân lâm văn bất đắc dụng 若魏濕南乾蘇峻英顙等字臨文减畫,nhược nguỵ thấp nam càn tô tuấn anh tảng đẳng tự lâm văn giảm hoạ 陳諱外親自此始,trần huý ngoại thân tự thử thuỷ 以范五老為親衛将軍兼𬋩龍興府天属軍,dĩ phạm ngũ lão vi thân vệ tướng quân kiêm quản long hưng phủ thiên thuộc quân 五月以段汝諧為御史中賛,ngũ nguyệt dĩ đoàn nhữ hài vi ngự sử trung tán 時上皇自天長府回京師朝官皆不之知帝飲荭蒲酒劇醉,thời thượng hoàng tự thiên trường phủ hồi kinh sư triều quan giai bất chi tri đế ẩm xương bồ tửu kịch tuý 上皇餘行徧觀宫殿自辰至巳,thượng hoàng dư hành biển quan cung điện tự thìn chí tị 宫人進膳顧視不見帝恠問官家何在宫人自内促起帝不𮗓,cung nhân tiến thiện cố thị bất kiến đế quái vấn quan gia hà tại cung nhân tự nội xúc khởi đế bất giác 上皇大怒即還天長詔百官明日俱至天長府點集違者論罪,thượng hoàng đại nộ tức hoàn thiên trường chiếu bách quan minh nhật cụ chí thiên trường phủ điểm tập vi giả luận tội 未時帝始醒,mùi thời đế thuỷ tỉnh 宫人以聞,cung nhân dĩ văn 帝大懼趨出宫門無人守衛過資福寺見𭓇生段汝諧在寺門,đế đại cụ xu xuất cung môn vô nhân thủ vệ quá tư phúc tự kiến học sinh đoàn nhữ hài tại tự môn 問曰汝何由在此汝諧倉卒伏地對曰臣以習𭓇誤在此耳,vấn viết nhữ hà do tại thử nhữ hài thương tốt phục địa đối viết thần dĩ tập học ngộ tại thử nhĩ 遂引汝諧入燕寝曰󰟸者朕為酒困得罪於上皇,toại dẫn nhữ hài nhập yến tẩm viết khoảnh giả trẫm vi tửu khổn đắc tội ư thượng hoàng 今欲詣,kim dục nghệ 前謝過汝宜為朕草表文,tiền tạ quá nhữ nghi vi trẫm thảo biểu văn 汝諧立於帝前撰成之,nhữ hài lập ư đế tiền soạn thành chi 帝即以輕舟徃令汝諧從,đế tức dĩ khinh chu vãng lệnh nhữ hài tòng 後日大早至天長府奉表謝罪,hậu nhật đại tảo chí thiên trường phủ phụng biểu tạ tội 上皇見汝諧曰此是何人内人以官家捧表人對,thượng hoàng kiến nhữ hài viết thử thị hà nhân nội nhân dĩ quan gia phủng biểu nhân đối 上皇不應,thượng hoàng bất ứng 晚時風雨大至,vãn thời phong vũ đại chí 汝諧長跪不動上皇曰庭中之人在否内人對曰尚在,nhữ hài trường quỵ bất động thượng hoàng viết đình trung chi nhân tại phủ nội nhân đối viết thượng tại 乃命受表覽之辭意懇切召帝入曰朕有别子亦可嗣位,nãi mệnh thụ biểu lãm chi từ ý khẩn thiết triệu đế nhập viết trẫm hữu biệt tử diệc khả tự vị 朕在爾尚如此况後日乎帝扣頭謝罪,trẫm tại nhĩ thượng như thử huống hậu nhật hồ đế khấu đầu tạ tội 上皇曰誰為汝𢮪表,thượng hoàng viết thuỳ vi nhữ soạn biểu 對曰書生段汝諧也,đối viết thư sinh đoàn nhữ hài dã 舊史載此事在明宗末年今按宜在此乃召汝諧謂曰爾之所𢮪深契朕心,cựu sử tái thử sự tại minh tông mạt niên kim án nghi tại thử nãi triệu nhữ hài vị viết nhĩ chi sở soạn thâm khiết trẫm tâm 乃詔官,nãi chiếu quan 家復帝位百官還朝如故,gia phục đế vị bách quan hoàn triều như cố 帝還自天長拜汝諧為御史中賛,đế hoàn tự thiên trường bái nhữ hài vi ngự sử trung tán 時有忌汝諧年少用事為詩誚之曰風憲論談傳古語口存乳臭段中賛,thời hữu kị nhữ hài niên thiếu dụng sự vi thi tiếu chi viết phong hiến luận đàm truyền cổ ngữ khẩu tồn nhũ xú đoàn trung tán 汝諧為帝近臣帝言動悉知之,nhữ hài vi đế cận thần đế ngôn động tất tri chi 及受是職觀史臣所載實錄頗有謬誤乃為改正仍焚舊藁,cập thụ thị chức quan sử thần sở tái thực lục pha hữu mậu ngộ nãi vi cải chính những phàn cựu cảo 帝拜謁山陵,đế bái yết sơn lăng 六月徧祭山川神祗,lục nguyệt biến tế sơn xuyên thần chi 秋七月修安子御藥庵,thu thất nguyệt tu yên tử ngự dược am 八月上皇自天長府復出家入安子山苦行,bát nguyệt thượng hoàng tự thiên trường phủ phục xuất gia nhập yên tử sơn khổ hạnh 上皇嘗御重光宫帝來朝國公國峻從上皇曰我家本下流人始祖顯󰆑人世尚䧺勇每刺龍梭於髀間,thượng hoàng thường ngự trùng quang cung đế lai triều quốc công quốc tuấn tòng thượng hoàng viết ngã gia bản hạ lưu nhân thuỷ tổ hiển khánh nhân thế thượng hùng dũng mỗi thích long toa ư bễ gian 世業武固,thế nghiệp vũ cố 宜文髀示不忘本,nghi văn bễ thị bất vong bản 時文刺工以後命宫門外,thời văn thích công dĩ hậu mệnh cung môn ngoại 帝伺上皇他顧即回重華宫,đế tứ thượng hoàng tha cố tức hồi trùng hoa cung 良九上皇問官家何在左右對曰已回重華宫矣,lương cửu thượng hoàng vấn quan gia hà tại tả hữu đối viết dĩ hồi trùng hoa cung hĩ 上皇曰官家已遁耶則文刺惠武國瑱,thượng hoàng viết quan gia dĩ độn gia tắc văn thích huệ vũ quốc chẩn 國父髀間有龍梭之刺是後嗣皇無文髀由英宗始,quốc phụ bễ gian hữu long toa chi thích thị hậu tự hoàng vô văn bễ do anh tông thuỷ 又國初軍士皆渾刺龍文於腹背及兩髀謂之采龍,hựu quốc sơ quân sĩ giai hỗn thích long văn ư phục bối cập lưỡng bễ vị chi thái long 盖宋商客見我越民刺龍文於身謂海蛟畏龍文遭風舟沉交不敢犯故目曰采龍也,cái tống thương khách kiến ngã việt dân thích long văn ư thân vị hải giao uý long văn tao phong chu trầm giao bất cảm phạm cố mục viết thái long dã 帝好微行,đế hảo vi hành 每夜乘肩輿與侍衛十數人遍歷畿内鷄鳴乃還宫,mỗi dạ thừa khiên dư dữ thị vệ thập số nhân biến lịch kì nội kê minh nãi hoàn cung 嘗夜出至軍坊無頼軰拋磚,thường dạ xuất chí quân phường vô lại bối phao chuyên 中帝首,trúng đế thủ 從者曰乘輿在此,tòng giả viết thừa dư tại thử 彼知方散走,bỉ tri phương tán tẩu 一日上皇見帝首瘡痕詰之具以實對,nhất nhật thượng hoàng kiến đế thủ sang ngân cật chi cụ dĩ thực đối 上皇噴噴久之,thượng hoàng phún phún cửu chi 印行佛教法事道塲新文及公文格式頒天下,ấn hành phật giáo pháp sự đạo trường tân văn cập công văn cách thức phân thiên hạ 九月詔庚寅辛卯年至此凡賣田土及買家人為奴聽贖,cửu nguyệt chiếu canh dần tân mão niên chí thử phàm mại điền thổ cập mãi gia nhân vi nô thính chuộc 若過年此不得贖,nhược quá niên thử bất đắc chuộc 詔天下士人習學業待試,chiếu thiên hạ sĩ nhân tập học nghiệp đãi thí 以内官陳䧺韜參知政事同知聖慈宫左司事,dĩ nội quan trần hùng thao tham tri chính sự đồng tri thánh từ cung tả ti sự 後坐批簿出人罪󰰾,hậu toạ phê bạ xuất nhân tội bãi 庚子八年元大德四年春正月二十七日地震者三自申至子止,canh tí bát niên nguyên đại đức tứ niên xuân chính nguyệt nhị thập thất nhật địa chấn giả tam tự thân chí tí chỉ 閏三月陳國康卒,nhuận tam nguyệt trần quốc khang tốt 國康嘗𬋩演州選,quốc khang thường quản diễn châu tuyển 州女有姿色者為姬妾故其次子惠義國貞等皆演州女所出,châu nữ hữu tư sắc giả vi cơ thiếp cố kì thứ tử huệ nghĩa quốc trinh đẳng giai diễn châu nữ sở xuất 厥後演州知州皆以國康子孫為之,quyết hậu diễn châu tri châu giai dĩ quốc khang tử tôn vi chi 及苗裔之嗣始用州人涖事,cập miêu duệ chi tự thuỷ dụng châu nhân lị sự 夏四月缺日干日盪,hạ tứ nguyệt khuyết nhật can nhật đãng 五月十六日詔凡朝班文武皆有批字而無帳下印者减一資擊賊之功不减盖驗失印時所賜帖,ngũ nguyệt thập lục nhật chiếu phàm triều ban văn võ giai hữu phê tự nhi vô trướng hạ ấn giả giảm nhất tư kích tặc chi công bất giảm cái nghiệm thất ấn thời sở tứ thiếp 洪路婦女生男两頭,hồng lộ phụ nữ sinh nam lưỡng đầu 六月二十四日星隕,lục nguyệt nhị thập tứ nhật tinh vẫn 興道大王卧病,hưng đạo đại vương ngoạ bệnh 帝幸其第問曰如有不諱北寇來侵其策安在對曰昔趙武立國漢帝加兵小民清野大軍出廉欽擊長沙短兵襨後,đế hạnh kì đệ vấn viết như hữu bất huý bắc khấu lai xâm kì sách an tại đối viết tích triệu vũ lập quốc hán đế gia binh tiểu dân thanh dã đại quân xuất liêm khâm kích trường sa đoản binh phức hậu thử 一時也,nhất thời dã 丁黎之世拔得賢良南地新強北方疲弱上下同欲民心不離築平虜城而破宋軍,đinh lê chi thế bạt đắc hiền lương nam địa tân cường bắc phương bì nhược thượng hạ đồng dục dân tâm bất li trúc bình lỗ thành nhi phá tống quân 此一時耳李帝開基宋侵地界用李常傑攻欽廉累至梅嶺有其勢也,thử nhất thời nhĩ lí đế khai cơ tống xâm địa giới dụng lí thường kiệt công khâm liêm luỵ chí mai lĩnh hữu kì thế dã 昨者唆都烏馬兒四靣包圍君臣同心兄弟和睦國家併力彼自就擒,tạc giả toa đô ô mã nhi tứ diện bao vây quân thần đồng tâm huynh đệ hoà mục quốc gia tịnh lực bỉ tự tựu cầm 天使然也大槩彼恃長陣我恃短兵,thiên sử nhiên dã đại khái bỉ thị trường trận ngã thị đoản binh 以短制長兵法之常也,dĩ đoản chế trường binh pháp chi thường dã 秪見彼軍徧至如火如風其勢易制,chỉ kiến bỉ quân biến chí như hoả như phong kì thế dị chế 若用蚕食緩行不務民財不求速勝則拔用良将觀其權變如圍某然隨時制之𠬧得父子之兵始可用也,nhược dụng tàm thực hoãn hành bất vụ dân tài bất cầu tốc thắng tắc bạt dụng lương tướng quan kì quyền biến như vi mỗ nhiên tuỳ thời chế chi thu đắc phụ tử chi binh thuỷ khả dụng dã 且寬民力,thả khoan dân lực 以為深根固柢之計此守國之上策也,dĩ vi thâm căn cố đế chi kế thử thủ quốc chi thượng sách dã 國峻安生王子初生時相者見之曰他日可經邦漈世,quốc tuấn an sinh vương tử sơ sinh thời tướng giả kiến chi viết tha nhật khả kinh bang tế thế 及長容貌環偉聰明過人博習群書有文武才,cập trưởng dung mạo hoàn vĩ thông minh quá nhân bác tập quần thư hữu văn võ tài 安生王𥘉與昭陵有隙心懷怏怏遍求藝䏻之士以訓國峻,an sinh vương sơ dữ chiêu lăng hữu khích tâm hoài ưởng ưởng biến cầu nghệ năng chi sĩ dĩ huấn quốc tuấn 安生将終執國峻手嘱曰汝不䏻為我得天下我死地下不瞑目,an sinh tương chung chấp quốc tuấn thủ chúc viết nhữ bất năng vi ngã đắc thiên hạ ngã tử địa hạ bất minh mục 國峻寘之于懷而不以為然,quốc tuấn trí chi vu hoài nhi bất dĩ vi nhiên 及天下板蕩軍國之柄自己出以父言告家奴野象歇驕,cập thiên hạ bản đãng quân quốc chi bính tự kỷ xuất dĩ phụ ngôn cáo gia nô dã tượng yết kiêu 二奴止之曰為此計者雖富貴一時而名醜流於千載,nhị nô chỉ chi viết vi thử kế giả tuy phú quý nhất thời nhi danh xú lưu ư thiên tải 今大王𡸈不富且貴臣誓老死為奴不,kim đại vương khởi bất phú thả quý thần thệ lão tử vi nô bất 願為無忠孝之官以屠羊説為師耳,nguyện vi vô trung hiếu chi quan dĩ đồ dương thuyết vi sư nhĩ 國峻感泣嘉歎之,quốc tuấn cảm khấp gia thán chi 一日陽問其子興武王曰古人富有天下以傳子孫於汝何如興武王對曰縱如異姓猶為不可况同姓乎國峻内深然之,nhất nhật dương vấn kì tử hưng vũ vương viết cổ nhân phú hữu thiên hạ dĩ truyền tử tôn ư nhữ hà như hưng vũ vương đối viết tung như dị tính do vi bất khả huống đồng tính hồ quốc tuấn nội thâm nhiên chi 又一日以問次子興讓王國顙,hựu nhất nhật dĩ vấn thứ tử hưng nhượng vương quốc tảng 國顙趍進曰宋太祖田舍翁也乘時興運以有天下,quốc tảng xu tiến viết tống thái tổ điền xá ông dã thừa thời hưng vận dĩ hữu thiên hạ 國峻拔劎數其罪曰亂臣出於不孝子欲殺之,quốc tuấn bạt kiếm số kì tội viết loạn thần xuất ư bất hiếu tử dục sát chi 興武聞之趍出涕泣伏罪乃釋之,hưng vũ văn chi xu xuất thế khấp phục tội nãi thích chi 至是告興武王曰我死後盖棺定始許國顙入臨,chí thị cáo hưng vũ vương viết ngã tử hậu cái quan định thuỷ hứa quốc tảng nhập lâm 秋八月二十日興道大王國峻卒於萬劫第,thu bát nguyệt nhị thập nhật hưng đạo đại vương quốc tuấn tốt ư vạn kiếp đệ 贈太師,tặng thái sư 尚父上國公仁武興道大王,thượng phụ thượng quốc công nhân vũ hưng đạo đại vương 聖宗嘗製生祠碑文以擬尚父,thánh tông thường chế sinh từ bi văn dĩ nghĩ thượng phụ 又以其有大勳勞加上國公許專與爵自明字以下惟侯秩先與後奏,hựu dĩ kì hữu đại huân lao gia thượng quốc công hứa chuyên dữ tước tự minh tự dĩ hạ duy hầu trật tiên dữ hậu tấu 而國峻未嘗與一人爵也,nhi quốc tuấn vị thường dữ nhất nhân tước dã 胡虜入冦國峻令富家發粟以給軍止與為假郎将不敢以真郎将與之,hồ lỗ nhập khấu quốc tuấn lệnh phú gia phát túc dĩ cấp quân chỉ dữ vi giả lang tướng bất cảm dĩ chân lang tướng dữ chi 其謹守臣節如此又嘗作書激厲所属将校引紀信代死而脱漢髙由于以背授戈免楚子之事,kì cẩn thủ thần tiết như thử hựu thường tác thư khích lệ sở thuộc tướng hiệu dẫn kỷ tín đại tử nhi thoát hán cao do vu dĩ bối thụ qua miễn sở tử chi sự 是教忠之道也臨終嘱其子曰我死必火塟以環噐藏骨密埋於安樂園中旋移土種樹如𥘉使人莫知其處且要速朽,thị giáo trung chi đạo dã lâm chung chúc kì tử viết ngã tử tất hoả táng dĩ hoàn khí tàng cốt mật mai ư an lạc viên trung toàn di thổ chủng thụ như sơ sử nhân mạc tri kì xứ thả yếu tốc hủ 盖國峻領諒江元人两度入㓂屢敗其兵慮後來或有𭛁掘之患,cái quốc tuấn lĩnh lạng giang nguyên nhân lưỡng độ nhập khấu lũ bại kì binh lự hậu lai hoặc hữu phát quật chi hoạn 其慮身後計又如此,kì lự thân hậu kế hựu như thử 又䏻為國薦賢如野象歇驕乃其家臣預平烏馬兒唆都范五老陳時見張漢超范覽鄭愈吳士常阮世直軰出於門客皆以文章政事名於時盖有謀畧䧺武之資而一心存忠義故也,hựu năng vi quốc tiến hiền như dã tượng yết kiêu nãi kì gia thần dự bình ô mã nhi toa đô phạm ngũ lão trần thời kiến trương hán siêu phạm lãm trịnh dũ ngô sĩ thường nguyễn thế trực bối xuất ư môn khách giai dĩ văn chương chính sự danh ư thời cái hữu mưu lược hùng vũ chi tư nhi nhất tâm tồn trung nghĩa cố dã 觀聖宗陽問國峻之言曰賊勢如此我可降之國峻曰先斷臣首然後降,quan thánh tông dương vấn quốc tuấn chi ngôn viết tặc thế như thử ngã khả hàng chi quốc tuấn viết tiên đoạn thần thủ nhiên hậu hàng 故重興間有不世之功,cố trùng hưng gian hữu bất thế chi công 名聞北虜每稱安南興道王而不名,danh văn bắc lỗ mỗi xưng an nam hưng đạo vương nhi bất danh 殁後諒江州縣灾疹人多禱之,một hậu lạng giang châu huyện tai chẩn nhân đa đảo chi 至今歲時,chí kim tuế thời 國有㓂賊致祭神祠劎匣鳴必大捷,quốc hữu khấu tặc trí tế thần từ kiếm tráp minh tất đại tiệp 國峻嘗撰兵家妙理要畧書以援諸裨将諭之以檄云余嘗聞之紀信以身大死而脱髙帝由于以背受戈而蔽昭王豫讓吞炭而復主讐申蒯斷臂而赴國難敬德一小生也身翼太宗而得免,quốc tuấn thường soạn binh gia diệu lí yếu lược thư dĩ viện chư tì tướng dụ chi dĩ hịch vân dư thường văn chi kỷ tín dĩ thân đại tử nhi thoát cao đế do vu dĩ bối thụ qua nhi tế chiêu vương dự nhượng thôn thán nhi phục chủ cừu thân khoái đoạn tí nhi phó quốc nạn kính đức nhất tiểu sinh dã thân dực thái tông nhi đắc miễn 世充之圍杲卿一遠臣也口嚴祿山而不從逆賊之計自古忠臣義士以身徇國何代無之,thế sung chi vi cảo khanh nhất viễn thần dã khẩu nghiêm lộc sơn nhi bất tòng nghịch tặc chi kế tự cổ trung thần nghĩa sĩ dĩ thân tuẫn quốc hà đại vô chi 設使數子區區為兒女子之態從死牖下烏䏻名垂竹帛與天地相為不朽哉汝等世為将種不曉文義既聞其説疑信相半,thiết sử số tử khu khu vi nhi nữ tử chi thái tòng tử dũ hạ ô năng danh thùy trúc bạch dữ thiên địa tương vi bất hủ tai nhữ đẳng thế vi tướng chủng bất hiểu văn nghĩa ký văn kì thuyết nghi tín tương bán 古先之事姑置勿論,cổ tiên chi sự cô trí vật luận 今余以宋韃之事言之王公堅何人也其裨将阮文立一云山立又何人哉以釣魚瑣瑣斗大之城當𫎇哥堂堂百萬之鋒使宋之生靈至今受賜,kim dư dĩ tống thát chi sự ngôn chi vương công kiên hà nhân dã kì tì tướng nguyễn văn lập nhất vân sơn lập hựu hà nhân tai dĩ điếu ngư toả toả đấu đại chi thành đương mông kha đường đường bách vạn chi phong sử tống chi sinh linh chí kim thụ tứ 骨䚟䚟多改切兀郎何人也其裨将斤修思又何人也冒瘴癘於萬里之途蹶南詔於數旬之󰟸使韃之君長至今留名,cốt đãi vechu đa cải thiết ngột lang hà nhân dã kì tì tướng cân tu tư hựu hà nhân dã mạo chướng lệ ư vạn lí chi đồ quệ nam chiếu ư số tuần chi khoảnh sử thát chi quân trưởng chí kim lưu danh 况余與汝等生於擾攘之秋長於𦫒難之際竊見偽使徃來道途旁午掉鴞鳥之寸舌而凌辱朝廷委犬羊之尺軀而倨傲宰輔,huống dư dữ nhữ đẳng sinh ư nhiễu nhương chi thu trưởng ư gian nan chi tế thiết kiến nguỵ sứ vãng lai đạo đồ bàng ngọ trạo kiêu điểu chi thốn thiệt nhi lăng nhục triều đình uỷ khuyển dương chi xích khu nhi cự ngạo tể phụ 托忽必烈之命而索玉帛以事無已之誅,thác hốt tất liệt chi mệnh nhi sách ngọc bạch dĩ sự vô dĩ chi tru 求假雲南王之號而需金銀以竭有限之帑庫,cầu giả vân nam vương chi hiệu nhi nhu kim ngân dĩ kiệt hữu hạn chi thảng khố 譬猶以肉投餒虎寕䏻免遺後患也哉,thí do dĩ nhục đầu nỗi hổ ninh năng miễn di hậu hoạn dã tai 余嘗臨飱不食中夜撫󰥺涕泅交頤心腹如搗常以食肉寝皮茹肝飲血為恨也,dư thường lâm san bất thực trung dạ phủ chẩm thế tù giao di tâm phục như đảo thường dĩ thực nhục tẩm bì như can ẩm huyết vi hận dã 𨿽余之百身膏於草野余之千尸裹於馬鬲亦願為之,tuy dư chi bách thân cao ư thảo dã dư chi thiên thi khoả ư mã cách diệc nguyện vi chi 汝等從居門下掌握兵權無衣者則衣之以衣無食者則食之以食官卑則遷其爵禄博者給其俸水行給舟陸行給馬委之以兵則生死同其所為進之在寝則笑語同其所樂,nhữ đẳng tòng cư môn hạ chưởng ốc binh quyền vô y giả tắc y chi dĩ y vô thực giả tắc thực chi dĩ thực quan ti tắc thiên kì tước lộc bạc giả cấp kì bổng thuỷ hành cấp chu lục hành cấp mã uỷ chi dĩ binh tắc sinh tử đồng kì sở vi tiến chi tại tẩm tắc tiếu ngữ đồng kì sở lạc 其視公堅之為偏裨兀郎之為副貳亦未下耳,kì thị công kiên chi vi thiên tì ngột lang chi vi phó nhị diệc vị hạ nhĩ 汝等坐視主辱曾不為憂身嘗國恥曾不為愧為中國之将侍立夷酋而無忍心聽太常之樂宴饗偽使而無怒色或鬪鷄以為樂或賭博以為娱或事田園以養其家或戀妻子以私於己脩生產之業而忘軍國之務恣畋獵之遊而怠攻守之習或甘美酒或嗜滛聲,nhữ đẳng toạ thị chủ nhục tằng bất vi ưu thân thường quốc sỉ tằng bất vi quý vi trung quốc chi tướng thị lập di tù nhi vô nhẫn tâm thính thái thường chi lạc yến hưởng nguỵ sứ nhi vô nộ sắc hoặc đấu kê dĩ vi lạc hoặc đổ bạc dĩ vi ngu hoặc sự điền viên dĩ dưỡng kì gia hoặc luyến thê tử dĩ tư ư kỷ tu sinh sản chi nghiệp nhi vong quân quốc chi vụ tứ điền liệp chi du nhi đãi công thủ chi tập hoặc cam mĩ tửu hoặc thị dâm thanh 脱有𫎇韃之㓂來䧺鷄之距不足以穿虜甲賭博之術不足以施軍謀田園之富不足以贖千金之軀妻孥之累不足以充軍國之用生産之多不足以購虜首獵犬之力不足以驅,thoát hữu mông thát chi khấu lai hùng kê chi cự bất túc dĩ xuyên lỗ giáp đổ bạc chi thuật bất túc dĩ thi quân mưu điền viên chi phú bất túc dĩ chuộc thiên kim chi khu thê nô chi luỵ bất túc dĩ sung quân quốc chi dụng sinh sản chi đa bất túc dĩ cấu lỗ thủ liệp khuyển chi lực bất túc dĩ khu 賊眾美酒不足以鴆虜軍滛聲不足以聾虜耳,tặc chúng mĩ tửu bất túc dĩ chậm lỗ quân dâm thanh bất túc dĩ tủng lỗ nhĩ 當此之時我家臣主就縛甚可痛哉,đương thử chi thời ngã gia thần chủ tựu phước thậm khả thống tai 不惟余之采邑被削而汝等之俸禄亦為他人之所有不惟余之家小被驅而汝等之妻孥亦為他人之所虜不惟余之祖宗社則為他人之所踐侵而爾等之父母墳墓亦為他人之所𭛁掘不惟余之今生受辱𨿽百世之下臭名難洗惡謚長存而爾等之家聲亦不免名為敗将矣,bất duy dư chi thái ấp bị tước nhi nhữ đẳng chi bổng lộc diệc vi tha nhân chi sở hữu bất duy dư chi gia tiểu bị khu nhi nhữ đẳng chi thê nô diệc vi tha nhân chi sở lỗ bất duy dư chi tổ tông xã tắc vi tha nhân chi sở tiễn xâm nhi nhĩ đẳng chi phụ mẫu phần mộ diệc vi tha nhân chi sở phát quật bất duy dư chi kim sinh thụ nhục tuy bách thế chi hạ xú danh nan tẩy ác thuỵ trường tồn nhi nhĩ đẳng chi gia thanh diệc bất miễn danh vi bại tướng hĩ 當此之時汝等雖欲恣其娛樂得乎,đương thử chi thời nhữ đẳng tuy dục tứ kì ngu lạc đắc hồ 今余明吿汝等當以厝火積薪為危當以懲,kim dư minh cáo nhữ đẳng đương dĩ thố hoả tích tân vi nguy đương dĩ trừng 羮吹齏為戒,canh xuy tê vi giới 訓煉士卒習爾弓矢使人人逄𫎇家家后羿梟必烈之頭於闕下腐雲南之肉於藁街不惟余之采邑永為青氊而爾等之俸禄亦終身之受賜不惟余之家小得安床蓐而爾等之妻孥亦百年之偕老不惟余之宗廟萬世祀享而汝等之祖父亦春秋之血食不惟余之今生得志而汝等百年之下芳名不朽不惟余之美謚永垂而汝等之姓名亦遺芳於青史矣,huấn luyện sĩ tốt tập nhĩ cung thỉ sử nhân nhân bàng mông gia gia hậu nghệ kiêu tất liệt chi đầu ư khuyết hạ hủ vân nam chi nhục ư cảo nhai bất duy dư chi thái ấp vĩnh vi thanh chiên nhi nhĩ đẳng chi bổng lộc diệc chung thân chi thụ tứ bất duy dư chi gia tiểu đắc an sàng nhục nhi nhĩ đẳng chi thê nô diệc bách niên chi giai lão bất duy dư chi tông miếu vạn thế tự hưởng nhi nhữ đẳng chi tổ phụ diệc xuân thu chi huyết thực bất duy dư chi kim sinh đắc chí nhi nhữ đẳng bách niên chi hạ phương danh bất hủ bất duy dư chi mĩ thuỵ vĩnh thùy nhi nhữ đẳng chi tính danh diệc di phương ư thanh sử hĩ 當此之時汝等雖欲不為娛樂得乎今余歷撰諸家兵法為一書名曰,đương thử chi thời nhữ đẳng tuy dục bất vi ngu lạc đắc hồ kim dư lịch soạn chư gia binh pháp vi nhất thư danh viết 兵書要畧,binh thư yếu lược 汝等或䏻專習是書受余教誨是夙世之臣主也或暴棄是書違余教誨是夙世之仇讐也,nhữ đẳng hoặc năng chuyên tập thị thư thụ dư giáo hối thị túc thế chi thần chủ dã hoặc bạo khí thị thư vi dư giáo hối thị túc thế chi cừu thù dã 何則𫎇韃乃不共戴天之讐汝等既恬然不以雪恥為念不以除兇為心而又不教士卒是倒戈迎降空拳受敵使平虜之後萬世遺羞尚何靣目立於天地襨戴之間耶,hà tắc mông thát nãi bất cộng đái thiên chi cừu nhữ đẳng ký điềm nhiên bất dĩ tuyết xỉ vi niệm bất dĩ trừ hung vi tâm nhi hựu bất giáo sĩ tốt thị đảo qua nghênh hàng không quyền thụ địch sử bình lỗ chi hậu vạn thế di tu thượng hà diện mục lập ư thiên địa phức đái chi gian gia 故欲汝等明知余心因筆以檄云,cố dục nhữ đẳng minh tri dư tâm nhân bút dĩ hịch vân 又集諸家兵法為八卦九宫圖名曰萬刧宗秘傳書,hựu tập chư gia binh pháp vi bát quái cửu cung đồ danh viết vạn kiếp tông bí truyền thư 仁惠王󰆑餘序之曰夫善師者不陣善陣者不戰善戰者不敗善敗者不死,nhân huệ vương khánh dư tự chi viết phu thiện sư giả bất trận thiện trận giả bất chiến thiện chiến giả bất bại thiện bại giả bất tử 昔皋陶作士,tích cao đào tác sĩ 師而人不干其命及周武成為文武師隂謀脩德以傾商正而興王業所謂善師者不陣矣,sư nhi nhân bất can kì mệnh cập chu vũ thành vi văn vũ sư âm mưu tu đức dĩ khuynh thương chính nhi hưng vương nghiệp sở vị thiện sư giả bất trận hĩ 舜舞干羽而有格及吳孫武以宫中美人試勒兵而西破强楚北威秦晋顯名諸侯所謂善陣者不戰矣,thuấn vũ can vũ nhi hữu miêu cách cập ngô tôn vũ dĩ cung trung mĩ nhân thí lặc binh nhi tây phá cường sở bắc uy tần tấn hiển danh chư hầu sở vị thiện trận giả bất chiến hĩ 及晋馬岌依八陣圖輔戰千里破樹機䏻以復凉州所謂善戰者不敗矣,cập tấn mã ngập y bát trận đồ phụ chiến thiên lí phá thụ cơ năng dĩ phục lương châu sở vị thiện chiến giả bất bại hĩ 故陣者陳也巧也,cố trận giả trần dã xảo dã 昔者黄帝立井田以制兵諸葛累江石以為八陣圖衛公裁為六花陣桓温制為蛇勢陣有名圖序列昭然成法,tích giả hoàng đế lập tỉnh điền dĩ chế binh chư cát luỵ giang thạch dĩ vi bát trận đồ vệ công tài vi lục hoa trận hoàn ôn chế vi xà thế trận hữu danh đồ tự liệt chiêu nhiên thành pháp 時人少有䏻者千端萬緒徒為紊亂未嘗變,thời nhân thiếu hữu năng giả thiên đoan vạn tự đồ vi vặn loạn vị thường biến 易如李筌則定其推後人不䏻曉其義,dị như lí thuyên tắc định kì suy hậu nhân bất năng hiểu kì nghĩa 故我國公乃校撰諸家圖法集成一編雖以秋毫各録所用之者要去其冗畧取其實具以五行相應九宫相推配合剛柔循環奇偶不雜隂陽神殺利方吉曜凶臣惡将三吉五凶各以昭彰出入三代百攻全勝,cố ngã quốc công nãi hiệu soạn chư gia đồ pháp tập thành nhất biên tuy dĩ thu hào các lục sở dụng chi giả yếu khứ kì nhũng lược thủ kì thực cụ dĩ ngũ hành tương ứng cửu cung tương suy phối hợp cương nhu tuần hoàn kì ngẫu bất tạp âm dương thần sát lợi phương cát diệu hung thần ác tướng tam cát ngũ hung các dĩ chiêu chương xuất nhập tam đại bách công toàn thắng 故䏻當時北震匈奴西威林邑遂以其編授受家傳不為外世,cố năng đương thời bắc chấn hung nô tây uy lâm ấp toại dĩ kì biên thọ thọ gia truyền bất vi ngoại thế 又有嘱語云後我子孫陪臣得其秘術者可以明哲施行布列不可以頑昧遺文傳言否則身招殃𠧨禍,hựu hữu chúc ngữ vân hậu ngã tử tôn bồi thần đắc kì bí thuật giả khả dĩ minh triết thi hành bố liệt bất khả dĩ ngoan muội di văn truyền ngôn phủ tắc thân chiêu ương cữu hoạ 及子孫是謂泄天機者,cập tử tôn thị vị tiết thiên cơ giả 二,nhị 十一日皇子奣鳥孟切生,thập nhất nhật hoàng tử mạnh điểu mạnh thiết sinh 時諸皇子皆不育及奣生帝托之瑞寳公主即仁宗姑主以時方厄運遂托諸日燏瑞寳兄日燏以為己任撫視愛養不啻己子,thời chư hoàng tử giai bất dục cập mạnh sinh đế thác chi thuỵ bảo công chúa tức nhân tông cô chúa dĩ thời phương ách vận toại thác chư nhật duật thuỵ bảo huynh nhật duật dĩ vi kỷ nhiệm phủ thị ái dưỡng bất thí kỷ tử 日燏以長子名聖安女子名聖奴乃命皇子名聖生盖欲已己子名相似也皇子自幼保育至宅帝位日燏調護之功為多,nhật duật dĩ trưởng tử danh thánh an nữ tử danh thánh nô nãi mệnh hoàng tử danh thánh sinh cái dục dĩ kỷ tử danh tương tự dã hoàng tử tự ấu bảo dục chí trạch đế vị nhật duật điều hộ chi công vi đa 冬十月制武官戴巾衣新𬃑文官戴皂丁字巾從官戴青攢花巾如舊制文武官衣袖自九寸至一尺二寸八寸以下不許用,đông thập nguyệt chế vũ quan đái cân y tân dạn văn quan đái tạo đinh tự cân tụng quan đái thanh toản hoa cân như cựu chế văn võ quan y tụ tự cửu thốn chí nhất xích nhị thốn bát thốn dĩ hạ bất hứa dụng 文武官不得着襜從官不得着裳青攢花巾有两金環貼在两邊,văn võ quan bất đắc trước xiêm tụng quan bất đắc trước thường thanh toản hoa cân hữu lưỡng kim hoàn thiếp tại lưỡng biên 辛丑九年元大德五年春正月詔文武金戴丁字巾加紫𢄼間碧,tân sửu cửu niên nguyên đại đức ngũ niên xuân chính nguyệt chiếu văn võ kim đái đinh tự cân gia tử tu gian bích 以天珍公主嫁威肃公文璧,dĩ thiên trân công chúa giá uy túc công văn bích 封文璧駙驥郎,phong văn bích phò ký lang 以陳時見為參知政事,dĩ trần thời kiến vi tham tri chính sự 𥘉時見為諫議時坐藏匿民丁󰰾,sơ thời kiến vi gián nghị thời toạ tàng nặc dân đinh bãi 上念非故意故有是命,thượng niệm phi cố ý cố hữu thị mệnh 二月占城來貢貢,nhị nguyệt chiêm thành lai cống 三月上皇遊方幸占城城,tam nguyệt thượng hoàng du phương hạnh chiêm thành 哀牢冦沱江,ai lao khấu đà giang 遣范五老擊之遇于芒枚接戰擒獲甚眾,khiến phạm ngũ lão kích chi ngộ vu mang mai tiếp chiến cầm hoạch thậm chúng 拜五老為親衛大将軍賜龜符,bái ngũ lão vi thân vệ đại tướng quân tứ quy phù 夏四月旱録囚雨,hạ tứ nguyệt hạn lục tù vũ 封興讓大王長子光朝為文惠王,phong hưng nhượng đại vương trưởng tử quang triều vi văn huệ vương 冬十一月上皇至自占城陳䧺韜復為參知政事尋除左僕射,đông thập nhất nguyệt thượng hoàng chí tự chiêm thành trần hùng thao phục vi tham tri chính sự tầm trừ tả bộc xạ 大饑,đại cơ 壬寅十年元大德六年春正月以太尉德曄為統政太師惠武大王國瑱為入内平章昭文王日燏為太尉國公,nhâm dần thập niên nguyên đại đức lục niên xuân chính nguyệt dĩ thái uý đức việp vi thống chính thái sư huệ võ đại vương quốc chẩn vi nhập nội bình chương chiêu văn vương nhật duật vi thái uý quốc công 舊制新王入相復稱國公上侯入内庭則加關内侯,cựu chế tân vương nhập tướng phục xưng quốc công thượng hầu nhập nội đình tắc gia quan nội hầu 有逆臣名貶作亂遣范五老討之貶伏誅拜五老為殿帥賜虎符,hữu nghịch thần danh biếm tác loạn khiến phạm ngũ lão thảo chi biếm phục tru bái ngũ lão vi điện soái tứ hổ phù 時有北方道士許宗道隨商舶來居之安華江津,thời hữu bắc phương đạo sĩ hứa tông đạo tuỳ thương bách lai cư chi an hoa giang tân 符水齋醮科儀興行自此始,phù thuỷ trai tiếu khoa nghi hưng hành tự thử thuỷ 癸卯十一年元大德十年春正月十五日上皇居天長,quý mão thập nhất niên nguyên đại đức thập niên xuân chính nguyệt thập ngũ nhật thượng hoàng cư thiên trường 府建無量法會於普明寺施金銀錢帛賑給天下貧民及授戒施經,phủ kiến vô lượng pháp hội ư phổ minh tự thí kim ngân tiền bạch chẩn cấp thiên hạ bần dân cập thụ giới thí kinh 二月以都押衙上位昭懷侯現為入内輔國太保,nhị nguyệt dĩ đô áp nha thượng vị chiêu hoài hầu hiện vi nhập nội phụ quốc thái bảo 冬十月制王侯巾長髮戴朝天巾短髮戴包巾,đông thập nguyệt chế vương hầu cân trường phát đái triều thiên cân đoản phát đái bao cân 以陳克終為入内大行遣行遣加入内字盖因李朝專用中官為之聖宗時上相光啓𥘉拜入内太尉兼行遣御有入内字即奏曰臣自外庭入故加入内字行遣皆中官何乃加入内請去入字聖宗從之自是行遣御止曰内行遣至是上皇始以克終為行遣再加入内自如初而行遣參用士人矣,dĩ trần khắc chung vi nhập nội đại hành khiển hành khiển gia nhập nội tự cái nhân lí triều chuyên dụng trung quan vi chi thánh tông thời thượng tướng quang khải sơ bái nhập nội thái uý kiêm hành khiển ngự hữu nhập nội tự tức tấu viết thần tự ngoại đình nhập cố gia nhập nội tự hành khiển giai trung quan hà nãi gia nhập nội thỉnh khứ nhập tự thánh tông tòng chi tự thị hành khiển ngự chỉ viết nội hành khiển chí thị thượng hoàng thuỷ dĩ khắc chung vi hành khiển tái gia nhập nội tự như sơ nhi hành khiển tham dụng sĩ nhân hĩ 以段汝諧為參知政事,dĩ đoàn nhữ hài vi tham tri chính sự 𥘉帝命汝諧使占城,sơ đế mệnh nhữ hài sứ chiêm thành 汝諧謁上皇於至靈山崇嚴寺竟日不得見,nhữ hài yết thượng hoàng ư chí linh sơn sùng nghiêm tự cánh nhật bất đắc kiến 有󰟸法駕出遊,hữu khoảnh pháp giá xuất du 汝諧拜,nh 見上皇與語漸覺移時,kiến thượng hoàng dữ ngữ tiềm giác di thời 駕回謂左右曰汝諧信善士宜其𫎇官家使令也,giá hồi vị tả hữu viết nhữ hài tín thiện sĩ nghi kì mông quan gia sử lệnh dã 先是我國使至占城皆先拜國主而後開詔,tiên thị ngã quốc sứ chí chiêm thành giai tiên bái quốc chủ nhi hậu khai chiếu 及汝諧至徑詣案奉置詔書因拜國主曰自朝使賫天詔來阻望清光久矣,cập nhữ hài chí kính nghệ án phụng trí chiếu thư nhân bái quốc chủ viết tự triều sứ tê thiên chiếu lai trở vọng thanh quang cửu hĩ 今日開詔如對天顔應且對詔拜然後奉宣,kim nhật khai chiếu như đối thiên nhan ứng thả đối chiếu bái nhiên hậu phụng tuyên 即向詔書拜,tức hướng chiếu thư bái 時國主在側則其拜未免少嫌然以拜詔而言則於理為順而使節亦為不屈矣,thời quốc chủ tại trắc tắc kì bái vị miễn thiếu hiềm nhiên dĩ bái chiếu nhi ngôn tắc ư lí vi thuận nhi sứ tiết diệc vi bất khuất hĩ 次日汝諧於毗尼占城通津商舶所聚處也懸禁商榜宣讀訖懸之仍召津吏告曰此處商賈聚雜又當要津之衝難於守護,thứ nhật nhữ hài ư tì ni chiêm thành thông tân thương bách sở tụ xứ dã huyền cấm thương bảng tuyên độc hất huyền chi những triệu tân lại cáo viết thử xứ thương giá tụ tạp hựu đương yếu tân chi xung nan ư thủ hộ 朝,triềụ 使回郎收其榜無得𧇊損,sứ hồi lang thu kì bảng vô đắc khuy tổn 其意謂占城雖以臣服實未内附榜文終見廢閣,kì ý vị chiêm thành tuy dĩ thần phục thực vị nội phụ bảng văn chung kiến phế các 故先為此語無令自彼出也,cố tiên vi thử ngữ vô lệnh tự bỉ xuất dã 後之使占城不拜國主自汝諧始,hậu chi sứ chiêm thành bất bái quốc chủ tự nhữ hài thuỷ 及回帝甚嘉之遂决意大用故有是命,cập hồi đế thậm gia chi toại quyết ý đại dụng cố hữu thị mệnh 甲辰十二年元大德八年春正月京城右伴橋閣󰱑坊婦人黎氏生女两頭手足各四二,giáp thìn thập nhị niên nguyên đại đức bát niên xuân chính nguyệt kinh thành hữu bạn kiều các đài phường phụ nhân lê thị sinh nữ lưỡng đầu thủ túc các tứ 二月以裴木鐸祗候簿書正掌奉侍聖慈宫,nhị nguyệt dĩ bùi mộc đạc chi hậu bạ thư chính chưởng phụng thị thánh từ cung 木鐸字鳴道黄江人姓費名木落有才䏻,mộc đạc tự minh đạo hoàng giang nhân tính phí danh mộc lạc hữu tài năng 上皇以姓費古無聞因改裴木落名不祥改木鐸俾夙夜陪從,thượng hoàng dĩ tính phí cổ vô văn nhân cải bùi mộc lạc danh bất tường cải mộc đạc tỉ túc dạ bồi tòng 至是授其職後人,chí thị thụ kì chức hậu nhân 姓費者慕其名多改為裴,tính phí giả mộ kì danh đa cải vi bùi 三月試天下士人,tam nguyệt thí thiên hạ sĩ nhân 賜狀元莫挺之太學生火勇首充内書家,tứ trạng nguyên mạc đĩnh chi thái học sinh hoả dũng thủ sung nội thư gia 榜眼裴慕祗候簿書帽衫充内令書家,bảng nhãn bùi mộ chi hậu bạ thư mạo sam sung nội lệnh thư gia 探花郎張放校書權冕充二資,thám hoa lang trương phóng hiệu thư quyền miện sung nhị tư 黄甲阮忠彦,hoàng giáp nguyễn trung ngạn 太學生凡四十四名引三魁出龍門,thái học sinh phàm tứ thập tứ danh dẫn tam khôi xuất long môn 鳳城遊街衢三日其餘留學三百三十人,phụng thành du nhai cù tam nhật kì dư lưu học tam bách tam thập nhân 忠彦年十六時號神童,trung ngạn niên thập lục thời hiệu thần đồng 其試法先以醫國篇穆太子傳暗寫汰冗,kì thí pháp tiên dĩ y quốc thiên mục thái tử truyện ám tả thải nhũng 次則經疑經義并詩題即古詩五言長篇用王度寬猛詩律用才難射雉賦題用帝德好生洽于民心八韻體三長制詔表四塲對策,thứ tắc kinh nghi kinh nghĩa tịnh thi đề tức cổ thi ngũ ngôn trường thiên dụng vương độ khoan mãnh thi luật dụng tài nan xạ trĩ phú đề dụng đế đức hiếu sinh hiệp vu dân tâm bát vận thể tam trường chế chiếu biểu tứ trường đối sách 挺之至靈,đĩnh chi chí linh 人慕青威人放清化人占,nhân mộ thanh oai nhân phóng thanh hoá nhân 占城瑜伽僧來惟食牛乳試,chiêm thành du già tăng lai duy thực ngưu nhũ 試手分以准詞手分即五刑吏,thí thủ phân dĩ chuẩn từ thủ phân tức ngũ hình lại 秋七月詔凡廟諱御名正文减畫,thu thất nguyệt chiếu phàm miếu huý ngự danh chính văn giảm hoạ 八月禁李朝廟諱藴瑪尊德煥祚𣉙旵𣉙音𣉙與乾同又古汗切八旵𥘉减切聲與讖同字减畫,bát nguyệt cấm lí triều miếu huý uẩn mã tôn đức hoán tộ cán sảm cán âm cán dữ càn đồng hựu cổ hãn thiết bát sảm sơ giảm thiết thanh dữ thí sấm đồng tự giảm hoạ 九月詔凡典獄斷文字押手用無名左指二節,cửu nguyệt chiếu phàm điển ngục đoạn văn tự áp thủ dụng vô danh tả chỉ nhị tiết 冬十一月詔試天下士人用七科,đông thập nhất nguyệt chiếu thí thiên hạ sĩ nhân dụng thất khoa 十二月彗星見南方,thập nhị nguyệt tuệ tinh hiện nam phương 陳䧺韜辝免左僕射,trần hùng thao từ miễn tả bộc xạ 許之,hứa chi 以段汝諧知樞𡧸院事,dĩ đoàn nhữ hài tri khu mật viện sự 帝於宗室知寳興缺名者親愛極其至而不任以政非其才,đế ư tông thất tri bảo hưng khuyết danh giả thân ái cực kì chí nhi bất nhiệm dĩ chính phi kì tài 也至於汝諧一儒生耳以其才不嫌於驟用,dã chí ư nhữ hài nhất nho sinh nhĩ dĩ kì tài bất hiềm ư sậu dụng 詔宗正府定皇宗玉牒,chiếu tông chính phủ định hoàng tông ngọc điệp 乙巳十三年元大德九年春正月册皇第四子奣為東宫太子仍製藥石箴賜之,ất tị thập tam niên nguyên đại đức cửu niên xuân chính nguyệt sách hoàng đệ tứ tử mạnh vi đông cung thái tử những chế dược thạch châm tứ chi 二月占城遣制蒲苔及部黨百餘人奉表進金銀奇香異勿求定聘禮,nhị nguyệt chiêm thành khiến chế bồ đài cập bộ đảng bách dư nhân phụng biểu tiến kim ngân kì hương dị vật cầu định sính lễ 朝臣以為不可獨文肅王道載主其議,triều thần dĩ vi bất khả độc văn túc vương đạo tái chủ kì nghị 陳克終賛成之其議遂决,trần khắc chung tán thành chi kì nghị toại quyết 三月羅回國使進輦羅布等物,tam nguyệt la hồi quốc sứ tiến liễn la bố đẳng vật 以陳時見為左僕射,dĩ trần thời kiến vi tả bộc xạ 時有讀簿陳具性寬厚謹愿善皷琴弩射及蹴踘戲,thời hữu độc bạ trần cụ tính khoan hậu cẩn nguyện thiện cổ cầm nỗ xạ cập xúc cúc hí 帝皆命教太子,đế giai mệnh giáo thái tử 具每将皷琴則先剪絲頭更為緊繫然後皷之,cụ mỗi tương cổ cầm tắc tiên tiễn ti đầu cánh vi khẩn hệ nhiên hậu cổ chi 或問其,hoặc vấn kì 故,cố 曰曲未終而絲斷為之奈何其造毬子則以衡秤皮辨使十二辨相埒惟納豚胞口頭三辨則少簿而輕以當胞頭之重故毬子蹴之其辨在上至下來如𥘉不曾施轉,viết khúc vị chung nhi ti đoạn vi chi nại hà kì tạo cầu tử tắc dĩ hoành xứng bì biện sử thập nhị biện tương liệt duy nạp độn bào khẩu đầu tam biện tắc thiếu bạ nhi khinh dĩ đương bào đầu chi trọng cố cầu tử xúc chi kì biện tại thượng chí hạ lai như sơ bất tằng thi chuyển 世之弩射其立腳與弓射同所謂丁字不成八字不正者也,thế chi nỗ xạ kì lập cước dữ cung xạ đồng sở vị đinh tự bất thành bát tự bất chính giả dã 具則平立而射曰凡弓射左手向前執弝右手向後換其身巳偏側故其脚亦偏側弩射則平施於前故執而射者身自平直何故脚反偏側哉,cụ tắc bình lập nhi xạ viết phàm cung xạ tả thủ hướng tiền chấp bả hữu thủ hướng hậu hoán ti kì thân tị thiên trắc cố kì cước diệc thiên trắc nỗ xạ tắc bình thi ư tiền cố chấp nhi xạ giả thân tự bình trực hà cố cước phản thiên trắc tai 其所居屋及所乘船每两門相對安置陳設亦相對皆要平正盖其本,kì sở cư ốc cập sở thừa thuyền mỗi lưỡng môn tương đối an trí trần thiết diệc tương đối giai yếu bình chính cái kì bản 心如此故其見於事為亦如此,tâm như thử cố kì kiến ư sự vi diệc như thử 具究連人嘗有憾於究連矢之曰足不履其地,cụ cứu liên nhân thường hữu hám ư cứu liên thỉ chi viết túc bất lí kì địa 後㱕究連則舟行及登陸則肩輿入門徐就床而下起居飲食必於是或𨒣觀園池則昇床至其處興盡而還復坐肩輿登舟如此,hậu quy cứu liên tắc chu hành cập đăng lục tắc khiên dư nhập môn từ tựu sàng nhi hạ khởi cư ẩm thực tất ư thị hoặc du quan viên trì tắc thăng sàng chí kì xứ hứng tận nhi hoàn phục toạ khiên dư đăng chu như thử 終其身未嘗一履於地,chung kì thân vị thường nhất lí ư địa 其乘心堅確如此乃古所未愿者,kì thừa tâm kiên xác như thử nãi cổ sở vị nguyện giả 丙午十四年元大德十年春正月朔統政太師佐天大王德曄卒年十二四,bính ngọ thập tứ niên nguyên đại đức thập niên xuân chính nguyệt sóc thống chính thái sư tá thiên đại vương đức việp tốt niên thập nhị tứ 夏六月下嫁玄珍公主于占城主制旻,hạ lục nguyệt hạ giá huyền trân công chúa vu chiêm thành chủ chế mân 𥘉上皇𨒣方幸占城而業許之,sơ thượng hoàng du phương hạnh chiêm thành nhi nghiệp hứa chi 朝野文人,triều dã văn nhân 多借漢皇以昭君嫁匈奴事作國語詩詞諷刺之,đa tá hán hoàng dĩ chiêu quân giá hung nô sự tác quốc ngữ thi từ phúng thích chi 史臣吳士連曰昔漢髙皇因匈奴數苦邉以家人女為公主嫁单于,sử thần ngô sĩ liên viết tích hán cao hoàng nhân hung nô số khổ biên dĩ gia nhân nữ vi công chúa giá đơn vu 婚非其𩔗先儒非之矣,hôn phi kì loại tiên nho phi chi hĩ 然意欲休兵息民猶可言也,nhiên ý dục hưu binh tức dân do khả ngôn dã 元帝則因呼韓來朝請婿,nguyên đế tắc nhân hô hàn lai triều thỉnh tế 漢室以王嬙賜之亦有其故也,hán thất dĩ vương tường tứ chi diệc hữu kì cố dã 仁宗以女嫁占城主何義乎曰因𨒣幸業許之恐失信盍改命焉可也帝當天位而上皇已出家帝改命斯無難矣顧乃遠嫁非𩔗以實前言旋用詐謀以奪於後何有於信乎,nhân tông dĩ nữ giá chiêm thành chủ hà nghĩa hồ viết nhân du hạnh nghiệp hứa chi khủng thất tín hạp cải mệnh yên khả dã đế đương thiên vị nhi thượng hoàng dĩ xuất gia đế cải mệnh tư vô nan hĩ cố nãi viễn giá phi loại dĩ thực tiền ngôn toàn dụng trá mưu dĩ đoạt ư hậu hà hữu ư tín hồ 秋九月十五日戌時月󰱮,thu cửu nguyệt thập ngũ nhật tuất thời nguyệt thực 命天章學士阮士固講五經,mệnh thiên chương học sĩ nguyễn sĩ cố giảng ngũ kinh 士固東方朔之流善詼諧䏻作國語詩賦,sĩ cố đông phương sóc chi lưu thiện khôi hài năng tác quốc ngữ thi phú 我國作詩賦多用國語自此始,ngã quốc tác thi phú đa dụng quốc ngữ tự thử thuỷ 行遣致仕阮肩吾來朝自號繚繞,hành khiển trí sĩ nguyễn khiên ngô lai triều tự hiệu liễu nhiễu 肩吾性直諒帝優重之不名以激年老之固位者,khiên ngô tính trực lượng đế ưu trọng chi bất danh dĩ khích niên lão chi cố vị giả 以陳䧺韜為少保,dĩ trần hùng thao vi thiếu bảo 遣翰林學士黎宗元中侍大夫裴木鐸如元報聘,khiến hàn lâm học sĩ lê tông nguyên trung thị đại phu bùi mộc đạc như nguyên báo sính 丁未十五年元大德十一年春正月改烏里二州為順州化州,đinh mùi thập ngũ niên nguyên đại đức thập nhất niên xuân chính nguyệt cải ô lí nhị châu vi thuận châu hoá châu 命行遣段汝諧徃定其民,mệnh hành khiển đoàn nhữ hài vãng định kì dân 先是占城主制旻以其地為納徵物羅始作紅㐌蓬等村人不服帝,tiên thịm chiêm thành chủ chế mân dĩ kì địa vi nạp trưng vật la thuỷm tác hồng đà bồngm đẳng thôn nhân bất phục đế 命汝諧徃宣德意簡迪彼眾授之以官仍給田土免租賦三年以懷保之,mệnh nhữ hài vãng tuyên đức ý giản địch bỉ chúng thụ chi dĩ quan nhưng cấp điền thổ miễn tô phú tam niên dĩ hoài bảo chi 三月十七日巳時日重暈如二虹相交之狀,tam nguyệtm thập thất nhậtm tị thờim nhật trùng vựng như nhị hồng tương giao chi trạng 夏五月占城主制旻卒,hạ ngũ nguyệtm chiêm thành chủ chế mân tốt 秋九月大水決󰱏󰱏堤,thu cửu nguyệtm đại thuỷm quyết đam đam đê 占城世子制多耶遣使臣保祿󰏲進白象,chiêm thành thế tử chế đa da khiến sứ thần bảo lộc kê tiến bạch tượng 冬十月命入内行遣尚書左僕射陳克終安撫鄧文如占城迎玄珍公主及世子多耶㱕,đông thập nguyệt mệnh nhập nội hành khiển thượng thư tả bộc xạ trần khắc chungm an phủ đặng văn như chiêm thành nghênh huyền trân công chúa cập thế tử đa da quy 占城俗國王卒主后入火壇以殉帝知之恐公主遇害遣克終等託以吊䘮且言公主火塟則脩齋無主張不如徃海濱招魂於天邉迎灵,chiêm thành tụcm quốc vương tốtm chủ hậu nhập hoả đàn dĩ tuẫn đế tri chim khủng công chúa ngộ hạim khiến khắc chung đẳng thác dĩ điếu tang thả ngôn công chúa hoả táng tắc tu trai vô chủ trương bất như vãng hải tân chiêu hồn ư thiên biên nghênh linh 魂同㱕始入火壇,hồn đồng quy thuỷ nhập hoả đàn 占人從之克終以輕舟奪之以㱕遂與之私通遲回海道日久始至京都,chiêm nhân tòng chi khắc chung dĩ khinh chu đoạt chi dĩ quy toại dữ chi tư thông trì hồi hải đạo nhật cửu thuỷ chí kinh đô 興讓大王惡之每見克終則逆罵曰此人於國不祥,hưng nhượng đại vương ác chi mỗi kiến khắc chung tắc nghịch mạ viết thử nhân ư quốc bất tường 其姓名曰陳克終,kì tính danh viết trần khắc chung 陳家欲終於此人耶,trần gia dục chung ư thử nhân da 克終常畏避之,khắc chung thường uý tị chi 史臣吳士連曰甚矣哉,sử thần ngô sĩ liên viết thậm hĩ tai 陳克終之姦邪也非惟於此為狗彘之行後黨文憲𨺻國父上宰以叛逆寃死者百餘人而以富貴終,trần khắc chung chi gian tà dã phi duy ư thử vi cẩu trệ chi hành hậu đảng văn hiến hãm quốc phụ thượng tể dĩ phản nghịch oan tử giả bách dư nhân nhi dĩ phú quý chung 孔子曰罔之生幸而免者歟然而身死之後紹武家奴𭛁其屍而碎斬之則聖人之言為尤信,khổng tử viết võng chi sinh hạnh nhi miễn giả dư nhiên nhi thân tử chi hậu thiệu vũ gia nô phát kì thi nhi toái trảm chi tắc thánh nhân chi ngôn vi vưu tín 饑,cợ 戊申十六年元武宗海山至大元年春正月以張漢超為翰林學士,mậu thân thập lục niên nguyên vũ tông hải sơn chí đại nguyên niên xuân chính nguyệt dĩ trương hán siêu vi hàn lâm học sĩ 秋八月十八日玄珍公主自占城回,thu bát nguyệt thập bát nhật huyền trân công chúa tự chiêm thành hồi 上皇命化州寨主送行船占人三百各回本國,thượng hoàng mệnh hoá châu trại chủ tống hành thuyền chiêm nhân tam bách các hồi bản quốc 冬十一月朔日重暈,đông thập nhất nguyệt sóc nhật trùng vựng 三日上皇崩于安子山卧雲庵,tam nhật thượng hoàng băng vu yên tử sơn ngoạ vân am 時上皇出家居安子山之紫霄峯自號竹林大士,thời thượng hoàng xuất gia cư yên tử sơn chi tử tiêu phong tự hiệu trúc lâm đại sĩ 其娣天瑞病革下山徃視之謂曰姊若時至自去見㝠間問事則應之曰願少待我弟竹林大士且至,kì đệ thiên thuỵ bệnh cách hạ sơn vãng thị chi vị viết đệ nhược thời chí tự khứ kiến minh gian vấn sự tắc ứng chi viết nguyện thiểu đãi ngã đệ trúc lâm đại sĩ thả chí 言訖還山嘱侍者法螺以後事奄然坐化天,ngôn hất hoàn sơn chúc thị giả pháp loa dĩ hậu sự yểm nhiên toạ hoá thiên 瑞亦以是日薨,thuỵ diệc dĩ thị nhật hoăng 法螺燒得舍利三千餘粒奉至京師資福寺,pháp loa thiêu đắc xá lợi tam thiên dư lạp phụng chí kinh sư tư phúc tự 帝疑之,đế nghi chi 群臣多請罪法螺,quần thần đa thỉnh tội pháp loa 皇太子奣年九嵗侍側懷忠忽有舍利數粒出以示之檢匣内已有缺數,hoàng thái tử mạnh niên cửu tuế thị trắc hoài trung hốt hữu xá lợi số lạp xuất dĩ thị chi kiểm hạp nội dĩ hữu khuyết số 帝感泣意乃解,đế cảm khấp ý nãi giải 史臣吳士連曰仁宗上奉慈宫有光孝道下任賢輔克定武功非有仁明英武之資䏻如是乎獨出家一事不合中庸之道賢者過之也,sử thần ngô sĩ liên viết nhân tông thượng phụng từ cung hữu quang hiếu đạo hạ nhiệm hiền phụ khắc định võ công phi hữu nhân minh anh võ chi tư năng như thị hồ độc xuất gia nhất sự bất hợp trung dung chi đạo hiền giả quá chi dã 元使尚書安魯威來吿武宗即位,nguyên sử thượng thư an lỗ uy lai cáo vũ tông tức vị 帝遣莫挺之如元,đế khiến mạc đĩnh chi như nguyên 挺之卑小元人鄙之,đĩnh chi ti tiểu nguyên nhân bỉ chi 一日宰臣召入府與,nhất nhật tể thần triệu nhập phủ dữ 俱坐,cụ toạ 當五六月間府中有薄帳繡黄雀在竹枝,đương ngũ lục nguyệt gian phủ trung hữu bạc trướng tú hoàng tước hà tại trúc chi 挺之佯認為生黄雀疾趍就捕,đĩnh chi dạng nhận vi sinh hoàng tước tật xu tựu bổ 元人皆大笑以為遠人鄙陋,nguyên nhân giai đại tiếu dĩ vi viễn nhân bỉ lậu 挺之曳而裂之,đĩnh chi duệ nhi liệt chi 眾皆恠問應曰我聞古人有梅雀畫未聞有竹雀󰱯者,chúng giai quái vấn ứng viết ngã văn cổ nhân hữu mai tước hoạ vị văn hữu trúc tước hoạ giả 今宰相帳裡繡竹雀竹君子也雀小人也,kim tể tướng trướng lí tú trúc tước trúc quân tử dã tước tiểu nhân dã 宰相以此繡諸帳是以小人加君子恐小人道長君子道消,tể tướng dĩ thử tú chư trướng thị dĩ tiểu nhân gia quân tử khủng tiểu nhân đạo trưởng quân tử đạo tiêu 我為聖朝除之,ngã vi thánh triều trừ chi 眾服其䏻,chúng phục kì năng 及進朝適外國進扇元帝命為銘挺之乘筆立就其辝曰流金礫石天地為爐爾於斯時兮伊周鉅儒北風其凉雨雪載𡍼爾於斯時兮夷,cập tiến triều thích ngoại quốc tiến phiến nguyên đế mệnh vi minh đĩnh chi thừa bút lập tựu kì từ viết lưu kim lịch thạch thiên địa vi lô nhĩ ư tư thời hề y chu cự nho bắc phong kì lương vũ tuyết tái đồ nhĩ ư tư thời hề di 齊餓夫,tề nga phu 噫用之則行舍之則藏惟我與爾有如是夫元人益嘉嘆焉,y dụng chi tắc hành xả chi tắc tàng duy ngã dữ nhĩ hữu như thị phu nguyên nhân ích gia thán yên 己酉十七年元至大二年春正月大赦,kỉ dậu thập thất niên nguyên chí đại nhị niên xuân chính nguyệt đại xá 󰀋東宫太子奣為皇太子追尊欽慈保聖太后為太皇太后,sách đông cung thái tử mạnh vi hoàng thái tử truy tôn khâm từ bảo thánh thái hậu vi thái hoàng thái hậu 󰀋聖姿夫人為順聖皇后,sách thánh tư phu nhân vi thuận thánh hoàng hậu 帝次妃范氏五老之女也無子願出家,đế thứ phi phạm thị ngũ lão chi nữ dã vô tử nguyện xuất gia 許之,hứa chi 冬十一月治判大逆名欣等罪,đông thập nhất nguyệt trị phán đại nghịch danh hân đẳng tội 名欣於江口橋名厨於椰市城門名總於西陽城門名庸於萬春城門並斬之,danh hân ư giang khẩu kiều danh trù ư gia thị thành môn danh tổng ư tây dương thành môn danh dung ư vạn xuân thành môn tịnh trảm chi 名欣以前日有大功免没籍名例等六人流惡水州,danh hân dĩ tiền nhật hữu đại công miễn một tịch danh lệ đẳng lục nhân lưu ác thuỷ châu 惡水地在安邦縣流之此,ác thuỷ địa tại yên bang huyện lưu chi thử 水無有生者例係是天黄未派免刺面,thuỷ vô hữu sinh giả lệ hệ thị thiên hoàng vị phái miễn thích diện 名搗等四人流遠州,danh đảo đẳng tứ nhân lưu viễn châu 名麻令妻氏永䏻先首免罪,danh ma lệnh thê thị vĩnh năng tiên thú miễn tội 故事凡有罪者削去族姓以為名稱之,cố sự phàm hữu tội giả tước khứ tộc tính dĩ vi danh xưng chi 徒罪雖有本姓亦以名加之,đồ tội tuy hữu bản tính diệc dĩ danh gia chi 威肃公夫人天珍公主薨,uy túc công phu nhân thiên trân công chúa hoăng 帝哀悼臨其,đế ai điệu lâm kì tang cố sự phàm thượng công chúa hoăng nhược vi bối tịnh bất đắc cải thú kì hoặc tư thú tất hồi hỗ ẩn nặc thiên trân hoăng uy túc phục địa khấp khốc bất năng khởi đế lâm tang tả hữu phù dịch thuỷ năng xuất kiến nhân giai vị tất bất phục thú nhi uy túc tái thú huy thánh văn huệ công quang triều thượng thượng trân công chúa hoăng minh tông lâm kì tang văn huệ nghênh kiến trần tấu nhược vô thích dung nhân giai vị tất phục thú nhiên văn huệ xuất gia chung kì thân 故事凣尚公主薨若違背並不得改娶其或私娶必回互隐匿天珍薨威肃伏地泣哭不䏻起帝臨䘮左右扶掖始䏻出見人皆謂必不復娶而威肃再娶徽聖文惠公光朝尚上珍公主薨明宗臨其䘮文惠迎見陳奏若無戚容人皆謂必復娶然文惠出家終其身,dĩ bùi mộc đạc vi trung thư thị lang 以裴木鐸為中書侍郎庚戌十八年元至大三年秋九月十六日奉引上皇梓,canh tuất thập bát niên nguyên chí đại tam niên thu cửu nguyệt thập lục nhật phụng dẫn thượng hoàng tử 宫塟龍興府㱕德陵舍利藏卧雲庵寶㙮廟號仁宗謚曰法天崇道應世化民隆慈顯惠聖文神武元明睿孝皇帝,cung táng long hưng phủ quy đức lăng xá lợi tàng ngoạ vân am bảo tháp miếu hiệu nhân tông thuỵ viết pháp thiên sùng đạo ứng thế hoá dân long từ hiển huệ thánh văn thần võ nguyên minh duệ hiếu hoàng đế 以欽慈保聖太皇太后祔玄宫,dĩ khâm từ bảo thánh thái hoàng thái hậu phụ huyền cung 先是人宗殯宫權安延賢殿,tiên thị nhân tông tấn cung quàn an diên hiền điện 将𭛁引時刻已至而官僚士庶填塞宫殿,tương phát dẫn thời khắc dĩ chí nhi quan liêu sĩ thứ điền tái cung điện 宰相執鞭驅辟竟不䏻開,tể tướng chấp tiên khu bích cánh bất năng khai 帝召祗候正掌鄭重子曰梓宫将𭛁而人眾填咽如此奈何爾其辟之,đế triệu chi hậu chánh chưởng trịnh trọng tử viết tử cung tương phát nhi nhân chúng điền yết như thử nại hà nhĩ kì bích chi 仲子即就天墀呼海口虎翊仲子所領軍列坐墀中使唱龍吟曲數聲眾皆驚訝相率徃官宫殿遂竟即奉引㱕德陵,trọng tử tức tựu thiên trì hô hải khẩu hổ dực trọng tử sở lĩnh quân liệt toạ trì trung sử xướng long ngâm khúc số thanh chúng giai kinh nhã tương suất vãng quan cung điện toại cánh tức phụng dẫn quy đức lăng 仲子慮經途必有高,trọng tử lự kinh đồ tất hữu cao 下旋轉之勢如肃靜無譁則患在傾側傳呼報吿則嫌於宣閙乃以行止縱横之語編入龍吟曲使人唱聲相語吿焉,hạ toàn chuyển chi thế như túc tĩnh vô hoa tắc hoạn tại khuynh trắc truyền hô báo cáo tắc hiềm ư tuyên náo nãi dĩ hành chỉ tung hoành chi ngữ biên nhập long ngâm khúc sử nhân xướng thanh tương ngữ cáo yên 時人羙之其巧思多𩔗此帝呼為天家子以其博通技藝大小必給事無不知也,thời nhân mĩ chi kì xảo tư đa loại thử đế hô vi thiên gia tử dĩ kì bác thông kĩ nghệ đại tiểu tất cấp sự vô bất tri dã 仲子多藝䏻如馭生馬不求善馭者指教惟思所以防制跳踢蹄噄之患而御術無不盡學醫則不問醫師但按方書察證脉而用藥亦不誤仍貯川芎於布袋令家僮佩之便襲人氣不生虫󰔦學象棊則畫秤勢棊子於承塵坐視而熟慮焉時稱善其常請道士行安鎮法道士就位仲子皆行之而髙公不一開口天珍薨候王皆徃弔祝官行呼魄法應諾人缺仲子故問應諾人何在即就隐處以諾眾者揜口而笑所謂巧思之多皆此𩔗也,trọng tử đa nghệ năng như ngự sinh mã bất cầu thiện ngự giả chỉ giáo duy tư sở dĩ phòng chế khiêu thích đề khiết chi hoạn nhi ngự thuật vô bất tận học y tắc bất vấn y sư đản án phương thư sát chứng mạch nhi dụng dược diệc bất ngộ nhưng trữ xuyên khung ư bố đại lệnh gia đồng bội chi tiện tập nhân khí bất sinh trùng đố học tượng kì tắc hoạ xứng thế kì tử ư thừa trần toạ thị nhi thục lự yên thời xưng thiện kì thường thỉnh đạo sĩ hành an trấn pháp đạo sĩ tựu vị trọng tử giai hành chi nhi cao công bất nhất khai khẩu thiên trân hoăng hầu vương giai vãng điếu chúc quan hành hô phách pháp ứng nặc nhân khuyết trọng tử cố vấn ứng nặc nhân hà tại tức tựu ẩn xứ dĩ nặc chúng giả yểm khẩu nhi 史臣吳士連曰朝廷以嚴為主,sử thần ngô sĩ liên viết triều đình dĩ nghiêm vi chủ 梓宫𭛁引何假於宰相辟人有司用計而後得行哉盖陳家寬厚有餘而嚴重不足故也,tử cung phát dẫn hà giả ư tể tướng bích nhân hữu ti dụng kế nhi hậu đắc hành tai cái trần gia khoan hậu hữu dư nhi nghiêm trọng bất túc cố dã 仁宗舍利之藏寶,nhân tông xá lợi chi tàng bảo tháp dã hữu tăng trí thông phụng thị yên 也有僧智通奉侍焉,sơ nhân tông xuất gia thời siêu loại tự tăng trí thông nhiên tí tự chưởng chí nhập trửu nghiễm nhiên vô biến dung 𥘉仁宗出家時超類寺僧智通燃臂自掌至入肘儼然無變容,nhân tông lâm quan trí thông thiết toạ nhi bái viết thần tăng nhiên đăng dã 仁宗臨觀智通設坐而󰥭曰臣僧燃燈也,đăng tất hồi viện thục thuỵ thuỵ giác hoả thũng toàn dũ 燈畢回院熟睡睡覺火腫旋愈,chí thị nhân tông băng nãi nhập yên tử sơn phụng thị xá lợi bảo tháp 至是仁宗崩乃入安子山奉侍舍利寶㙮,minh tông thời thiêu thân tử 明宗時燒身死,thị tuế đại thuỷ 是歲大水,cợ 辛亥十九年,tân hợi thập cửu niên 元至大四年置鑚金剛都刺三字於額依真上都例,nguyên chí đại tứ niên trí toản kim cương đô thích tam tự ư ngạch y chân thượng đô lệ 天属有浮屠上下都納,thiên thuộc hữu phù đồ thượng hạ đô 納胡僧瑜祗󰜏藍女入宫僧嘗於仁宗時來容貌蒼古自言三百嵗䏻跏趺浮水上又䏻縮五臟於胷膈間令腹中枵然虛空但腹皮與脊骨在止食硫黄𡧸芥薺居數年還國,nạp hồ tăng du chi bà lam nữ nhập cung tăng thường ư nhân tông thời lai dung mạo thương cổ tự ngôn tam bách tuế năng gia phu phù thuỷ thượng hựu năng súc ngũ tạng ư hung cách gian lệnh phục trung hiêu nhiên hư không đản phục bì dữ tích cốt tại chỉ thực lưu hoàng mật giới tề cư số niên hoàn quốc 至是又來帝以其女多羅聲入宫,chí thị hựu lai đế dĩ kì nữ đa la thanh nhập cung 僧竟死於京師明宗時有胡僧名菩提室理來亦䏻浮水偃卧而浮與瑜祗不同,tăng cánh tử ư kinh sư minh tông thời hữu hồ tăng danh bồ đề thất lí lai diệc năng phù thuỷ yển ngoạ nhi phù dữ du chi bất đồng 冬十二月帝親征占城以其主制至反側也,đông thập nhị nguyệt đế thân chinh chiêm thành dĩ kì chủ chế chí phản trắc dã 一名制鷙壬子二十年元仁宗愛育黎拔力八達皇慶元年春正月十七日,nhất danh chế chí nhâm tí nhị thập niên nguyên nhân tông ái dục lê bạt lực bát đạt hoàng khánh nguyên niên xuân chính nguyệt thập thất nhật nhật 盪,đãng 夏五月誘獲占城主制至以歸封其弟制陀阿󰜏粘為亞候瑱其地,hạ ngũ nguyệt dụ hoạch chiêm thành chủ chế chí dĩ quy phong kì đệ chế đà a bà niêm vi á hầu trấn kì địa 先是制至使人入貢,tiên thị chế chí sử nhân nhập cống 其人即俱占寨主帝令段汝諧𡧸與之約,kì nhân tức câu chiêm trại chủ đế lệnh đoàn nhữ hài mật dữ chi ước 及帝親征至臨平府分軍為三道,cập đế thân chinh chí lâm bình phủ phân quân vi tam đạo 惠武王國瑱由山道仁惠王󰆑餘由海道帝親率六軍由陸道水陸並進以汝諧為天子招諭使前行,huệ vũ vương quốc chẩn do sơn đạo nhân huệ vương khánh dư do hải đạo đế thân suất lục quân do lục đạo thuỷ lục tịnh tiến dĩ nhữ hài vi thiên tử chiêu dụ sứ tiền hành 帝至俱占駐蹕汝諧為人就寨主諭以國主出降意,đế chí câu chiêm trú tất nhữ hài vi nhân tựu trại chủ dụ dĩ quốc chủ xuất hàng ý 寨主以吿制至從之率家属自海道來降仁惠遂躡其後,trại chủ dĩ cáo chế chí tòng chi suất gia thuộc tự hải đạo lai hàng nhân huệ toại niếp kì hậu 汝諧即馳書奏曰慶餘欲奪帝功,nhữ hài tức trì thư tấu viết khánh dư dục đoạt đế công 帝大怒詔收慶餘監軍,đế đại nộ chiếu thu khánh dư giám quân 阮隗刖,nguyễn ngỗi nguyệt 其足,kì túc 仁惠惧詣御營謝罪曰臣恐彼至海中改圖故方遏其彼耳,nhân huệ cụ nghệ ngự doanh tạ tội viết thần khủng bỉ chí hải trung cải đồ cố phương át kì bỉ nhĩ 帝怒解詔分軍廵行諸部落占人嘯聚欲犯御營,đế nộ giải chiếu phân quân tuần hành chư bộ lạc chiêm nhân khiếu tụ dục phạm ngự doanh 象聲漸近軍士有優色,tượng thanh tiệm cận quân sĩ hữu ưu sắc 數日惠武軍自照道來,số nhật huệ vũ quân tự chiếu đạo lai 占人乃散,chiêm nhân nãi tán 是役也不費一鏇而占城就乎汝諧之力也,thị dịch dã bất phí nhất tuyền nhi chiêm thành tựu hồ nhữ hài chi lực dã 帝駐俱占之日明憲王蔚太宗季子在營談辨簧惑軍情,đế trú câu chiêm chi nhật minh hiến vương uất thái tông quý tử tại doanh đàm biện hoàng hoặc quân tình 帝怒斥出營外詔諸軍不得納明憲乃與家僮數十人宿于野外,đế nộ xích xuất doanh ngoại chiếu chư quân bất đắc nạp minh hiến nãi dữ gia đồng số thập nhân túc vu dã ngoại 范五老聞之即延入軍中謂人曰聖上方責恩主而擯之于外,phạm ngũ lão văn chi tức diên nhập quân trung vị nhân viết thánh thượng phương trách ân chúa nhi bấn chi vu ngoại 萬一為賊所獲則彼謂擒其皇子也安知其為,vạn nhất vi tặc sở hoạch tắc bỉ vị cầm kì hoàng tử dã an tri kì vi 帝,đế 所責哉,sở trách tai 五老寕受違令之罪不怱為賊所利,ngũ lão ninh thọ vi lệnh chi tội bất thông vi tặc sở lợi 帝聞之亦不之恠,đế văn chi diệc bất chi quái 盖明憲與五老篤於情義而禮意甚簡畧明憲至五老家每同席坐及回遣以金銀凣有所求無吝惜意,cái minh hiến dữ ngũ lão đốc ư tình nghĩa nhi lễ ý thậm giản lược minh hiến chí ngũ lão gia mỗi đồng tịch toạ cập hồi khiến dĩ kim ngân phàm hữu sở cầu vô lận tích ý 故明憲樂與之交,cố minh hiến lạc dữ chi giao 帝嘗讓五老曰明憲皇子也汝何輕忽,đế thường nhượng ngũ lão viết minh hiến hoàng tử dã nhữ hà khinh hốt 後明憲又至其家,hậu minh hiến hựu chí kì gia 五老與同坐如𥘉但曰恩主勿復至奴家聖上責奴,ngũ lão dữ đồng toạ như sơ đản viết ân chúa vật phục chí nô gia thánh thượng trách nô 然明憲不倦其來五老不改其行,nhiên minh hiến bất quyện kì lai ngũ lão bất cải kì hành 一則挾貨而揜其簡易之節一則利貨而忘其上下之分故也,nhất tắc giáp hoá nhi yểm kì giản dị chi tiết nhất tắc lợi hoá nhi vong kì thượng hạ chi phân cố dã 元遣禮部尚書乃馬反來吿仁宗即位,nguyên khiến lễ bộ thượng thư nãi mã phản lai cáo nhân tông tức vị 駕回献捷,giá hồi hiến tiệp 于龍興府諸陵,vu long hưng phủ chư lăng 至琛市江忽遇雷武烈風畫如󰋺墨咫尺不相見舟䌫皆斷御舶沉中流,chí thám thị giang hốt ngộ lôi vũ liệt phong hoạch như bát mặc chỉ xích bất tương kiến chu lãm giai đoạn ngự bách trầm trung lưu 帝綠舶首鎢逢以脚引㚴㜮同乘蓬上諸舟皆閣沙渚,đế lục bách thủ ô phùng dĩ cước dẫn bố lãm đồng thừa phùng thượng chư chu giai các sa chử 詔再整儀仗上京㚴音怖美女名㜮音濫女宫名,chiếu tái chỉnh nghi trượng thượng kinh bố âm bố mĩ nữ danh lãm âm lạm nữ cung danh 六月帝還自占城拜謁皆着平滕服以軍容皆被水濕也,lục nguyệt đế hoàn tự chiêm thành bái yết giai trước bình đằng phục dĩ quân dung giai bị thuỷ thấp dã 時皇太子監國昭文大王日燏宜武侯國秀領左右聖翊軍留守,thời hoàng thái tử giám quốc chiêu văn đại vương nhật duật nghi võ hầu quốc tú lĩnh tả hữu thánh dực quân lưu thủ 有詔宣諭曰凣留守官與扈駕諸将其功相埒盖儲君幼冲當時留守異於他日而扈從諸将有功賞亦不行,hữu chiếu tuyên dụ viết phàm lưu thủ quan dữ hộ giá chư tướng kì công tương liệt cái trừ quân ấu xung đương thời lưu thủ dị ư tha nhật nhi hộ tòng chư tướng hữu công thưởng diệc bất hành 遣使如元,khiến sứ như nguyên 封制至為效忠王,phong chế chí vi hiệu trung vương 又改效順王,hựu cải hiệu thuận vương 加尊先帝先后徽號及加封名處各神,gia tôn tiên đế tiên hậu huy hiệu cập gia phong danh xứ các thần 立芹海門神祠,lập cần hải môn thần từ 先是帝親征至芹海門前日乾避諱改為芹駐營夜夢神女泣曰妾趙宋妃子為賊所逼困於風濤至此,tiên thị đế thân chinh chí cần hải môn tiền nhật càn tị huý cải vi cần trú doanh dạ mộng thần nữ khấp viết thiếp triệu tống phi tử vi tặc sở bức khốn ư phong đào chí thử 上帝勑為海神久矣,thượng đế sắc vi hải thần cửu hĩ 今陛下師行願翼賛立功,kim bệ hạ sư hành nguyện dực tán lập công 帝覺召故老問事實祭然後𭛁海為無波直至闍槃克獲而歸,đế giác triệu cố lão vấn sự thực tế nhiên hậu phát hải vi vô ba trực chí đồ bàn khắc hoạch nhi quy 至是命有司立祠時祭焉,chí thị mệnh hữu ti lập từ thời tế yên 追尊昭王為元祖皇帝恭王為寕祖皇帝意王為穆祖皇帝,truy tôn chiêu vương vi nguyên tổ hoàng đế cung vương vi ninh tổ hoàng đế ý vương vi mục tổ hoàng đế 史臣吳士連曰周武受命追王二祖宋祖御圖,sử thần ngô sĩ liên viết chu vũ thụ mệnh truy vương nhị tổ tống tổ ngự đồ 追,truy 帝四世盖以祖宗積功累仁以至有天下則尊號響廟在所當㥯,đế tứ thế cái dĩ tổ tông tích công luỵ nhân dĩ chí hữu thiên hạ tắc tôn hiệu hưởng miếu tại sở đương cấp 陳氏有天下身履帝位而追封三祖以王爵既非人心所安,trần thị hữu thiên hạ thân lí đế vị nhi truy phong tam tổ dĩ vương tước ký phi nhân tâm sở an 至是始追尊帝號又失之緩矣,chí thị thuỷ truy tôn đế hiệu hựu thất chi hoãn hĩ 癸丑二十一年元皇慶二年春正月尊寧祖夫人為寧慈皇后穆祖夫人為穆慈皇后,quý sửu nhị thập nhất niên nguyên hoàng khánh nhị niên xuân chính nguyệt tôn ninh tổ phu nhân vi ninh từ hoàng hậu mục tổ phu nhân vi mục từ hoàng hậu 二月效順王制至至嘉林行宫死火塟之,nhị nguyệt hiệu thuận vương chế chí chí gia lâm hành cung tử hoả táng chi 三月彗星見西方,tam nguyệt tuệ tinh kiến tây phương 興讓王國顙卒,hưng nhượng vương quốc tảng tốt 复六月二十日雷震三司院災手分梁郎死令本司出錢醮謝,hạ lục nguyệt nhị thập nhật lôi chấn tam ti viện tai thủ phân lương lang tử lệnh bản ti xuất tiền tiếu tạ 舊禮雷震宫殿堂廡,cựu lễ lôi chấn cung điện đường vũ 脩設祈禳醮者排辨則有司供備需用物則官庫領給餘各處本司出錢醮謝,tu thiết kì nhương tiếu giả bài biện tắc hữu ti cúng bị nhu dụng vật tắc quan khố lĩnh cấp dư các xứ bản ti xuất tiền tiếu tạ 冬十月閲定武軍改武捷軍為鐵額軍以大僚班陳青鸝為武衛大将軍領之,đông thập nguyệt duyệt định vũ quân cải vũ tiệp quân vi thiết ngạch quân dĩ đại liêu ban trần thanh li vi vũ vệ đại tướng quân lĩnh chi 以安撫使杜天覷為經畧使,dĩ an phủ sứ đỗ thiên thứ vi kinh lược sứ 時占城被暹人侵掠,thời chiêm thành bị xiêm nhân xâm lược 帝以天覷經畧乂安臨平徃救,đế dĩ thiên thứ kinh lược nghệ an lâm bình vãng cứu 後凣西邉籌畫明宗悉以委之,hậu phàm tây biên trù hoạch minh tông tất dĩ uỷ chi 十二月輔國太保昭懷侯現卒,thập nhị nguyệt phụ quốc thái bảo chiêu hoài hầu hiện tốt 以陳克終為左輔爵冠服侯甲寅二十二年三月以後大慶元延祐元年元春三月勑中書頒本朝名諱增入寕皇及宣慈保慈二太后諱十,dĩ trần khắc chung vi tả phụ tước quan phục hầu giáp dần nhị thập nhị niên tam nguyệt dĩ hậu đại khánh nguyên diên hựu nguyên niên nguyên xuân tam nguyệt sắc trung thư phân bản triều danh huý tăng nhập ninh hoàng cập tuyên từ bảo từ nhị thái hậu huý thập 八日,bát nhật 帝禪位于皇太子奣,đế thiền vị vu hoàng thái tử mạnh 奣即皇帝位改元大慶元年,mạnh tức hoàng đế vị cải nguyên đại khánh nguyên niên 大赦,đại xá 稱寕皇尊上皇曰光堯睿武太上皇帝順聖皇后曰順聖保慈太上皇后,xưng ninh hoàng tôn thượng hoàng viết quang nghiêu duệ vũ thái thượng hoàng đế thuận thánh hoàng hậu viết thuận thánh bảo từ thái thượng hoàng hậu 群臣上尊號曰體天崇化欽明睿孝皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết thể thiên sùng hoá khâm minh duệ hiếu hoàng đế 贈興讓王國顙為太尉,tặng hưng nhượng vương quốc tảng vi thái uý 冬十月試太學生,đông thập nguyệt thí thái học sinh 賜爵簿書令命局正阮柄教習以為他日之用,tứ tước bạ thư lệnh mệnh cục chính nguyễn bính giáo tập dĩ vi tha nhật chi dụng 詔三品奉御立容都并充資,chiếu tam phẩm phụng ngự lập dung đô tịnh sung tư 置扶輦都為龍衛将選取禁軍子及鐵額軍係刺,trí phù liễn đô vi long vệ tướng tuyển thủ cấm quân tử cập thiết ngạch quân hệ thích 金剛者充之,kim cương giả sung chi 帝既受禪元使至開讀國書禮󰍶次日賜宴,đế ký thụ thiền nguyên sứ chí khai độc quốc thư lễ tất thứ nhật tứ yến 帝服黄羅交領衣御巾絛使者羙,đế phục hoàng la giao lĩnh y ngự cân thao sứ giả mĩ 之曰飄飄若神僊中人,chi viết phiêu phiêu nhược thần tiên trung nhân 及回國具道帝神采清秀,cập hồi quốc cụ đạo đế thần thái thanh tú 後使至者有問之曰我聞世子神采清秀飄飄若神僊中人有諸,hậu sứ chí giả hữu vấn chi viết ngã văn thế tử thần thái thanh tú phiêu phiêu nhược thần tiên trung nhân hữu chư 我使復之曰固如是言然亦一國之風標也,ngã sứ phục chi viết cố như thị ngôn nhiên diệc nhất quốc chi phong tiêu dã 遣阮忠彦范邁如元報聘,khiến nguyễn trung ngạn phạm mại như nguyên báo sính 明宗皇帝諱奣英宗弟四子嫡母順聖保慈皇太后陳氏興讓大王國顙之女也親生母昭憲皇太后陳氏保義大王平仲之女也在位十五年遜位二十八年壽五十八歲崩于葆元宫塟穆陵,minh tông hoàng đế huý mạnh anh tông đệ tứ tử đích mẫu thuận thánh bảo từ hoàng thái hậu trần thị hưng nhượng đại vương quốc tảng chi nữ dã thân sinh mẫu chiêu hiến hoàng thái hậu trần thị bảo nghĩa đại vương bình trọng chi nữ dã tại vị thập ngũ niên tốn vị nhị thập bát niên thọ ngũ thập bát tuế băng vu bảo nguyên cung táng mục lăng 帝文明飾治敷賁前功忠厚存心貽謀燕翼内宁外撫紀綱󰍶張惜其不辨克終之奸𦤶國瑱之死而為聰明之累也乙卯大慶二年元延祐二年夏四月七日兢舟,đế văn minh sức trị phu bôn tiền công trung hậu tồn tâm di mưu yến dực nội ninh ngoại phủ kỷ cương tất trương tích kì bất biện khắc chung chi gian trí quốc chẩn chi tử nhi vi thông minh chi luỵ dã ất mão đại khánh nhị niên nguyên diên hựu nhị niên hạ tứ nguyệt thất nhật cạnh chu 五月,ngũ nguyệt 詔凣父子夫妻及家奴不得相吿許,chiếu phàm phụ tử phu thê cập gia nô bất đắc tương cáo hứa 史臣吳士連曰帝素厚親族而於属尊且貴者尢加尊敬凣臣下有與同名者必改之如度改師孟以與尚父同名也,sử thần ngô sĩ liên viết đế tố hậu thân tộc nhi ư thuộc tôn thả quý giả vưu gia tôn kính phàm thần hạ hữu dữ đồng danh giả tất cải chi như độ cải sư mạnh dĩ dữ thượng phụ đồng danh dã 嵩改叔髙以與興寕安寕王長子也同名也又伯叔姑舅之名每言必避有口諱小帖授諸皇子帝姬焉,tung cải thúc cao dĩ dữ hưng ninh an ninh vương trưởng tử dã đồng danh dã hựu bá thúc cô cữu chi danh mỗi ngôn tất tị hữu khẩu huý tiểu thiếp thụ chư hoàng tử đế cơ yên 惟其有是心故事是政也,duy kì hữu thị tâm cố sự thị chính dã 六月旱,lục nguyệt hạn 時陳克終為行遣󰱑官上疏言宰輔之職爕理陰陽為先今克終位居首相不能參賛天,thời trần khắc chung vi hành khiển đài quan thượng sớ ngôn tể phụ chi chức nhiếp lí âm dương vi tiên kim khắc chung vị cư thủ tướng bất năng tham tán thiên 地召𦤶和氣以𦤶雨暘失時是居官無狀,địa triệu trí hoà khí dĩ trí vũ dương thất thời thị cư quan vô trạng 克終曰克終黍居近輔但力行職所當為如歲旱問諸龍王,khắc chung viết khắc chung thử cư cận phụ đản lực hành chức sở đương vi như tuế hạn vấn chư long vương 克終𡸈是龍王而歸𠧨也,khắc chung há thị long vương nhi quy cữu dã 後江水漲帝親觀治堤󰱑官言陛下宜勤脩德政系事治堤細務,hậu giang thuỷ trướng đế thân quan trị đê đài quan ngôn bệ hạ nghi cần tu đức chính hệ sự trị đê tế vụ 克終曰夫人遭水患為元后者當救其急德政之脩無大於此,khắc chung viết phu nhân tao thuỷ hoạn vi nguyên hậu giả đương cứu kì cấp đức chính chi tu vô đại ư thử 何必靜坐疑神謂之脩德政哉論者云克終之諉龍王󰱑官之譏細務胥失之矣,hà tất tĩnh toạ nghi thần vị chi tu đức chính tai luận giả vân khắc chung chi uỷ long vương đài quan chi cơ tế vụ tư thất chi hĩ 秋八月以誕日為寕天節,thu bát nguyệt dĩ đản nhật vi ninh thiên tiết 九月蝗,cửu nguyệt hoàng 冬十月蝗,đông thập nguyệt hoàng 賜陳克終爵亞關内侯,tứ trần khắc chung tước á quan nội hầu 丙辰三年元延祐三年春二月閲定文官及戶口有,bính thìn tam niên nguyên diên hựu tam niên xuân nhị nguyệt duyệt định văn quan cập hộ khẩu hữu 差元豊年間木印帖子者閲定官以為僞,sai nguyên phong niên gian mộc ấn thiếp tử giả duyệt định quan dĩ vi nguỵ 上皇聞之曰此誠官帖子也,thượng hoàng văn chi viết thử thành quan thiếp tử dã 因以故事論之,nhân dĩ cố sự luận chi 凣居政府而不諳故典則誤事多矣,phàm cư chính phủ nhi bất am cố điển tắc ngộ sự đa hĩ 冬十一月令宰臣宗室百官獲籍田,đông thập nhất nguyệt lệnh tể thần tông thất bá quan hoạch tịch điền 命仁惠大王󰆑餘徃演州定兵民籍以内書火正掌奉御阮柄副之,mệnh nhân huệ đại vương khánh dư vãng diễn châu định binh dân tịch dĩ nội thư hoả chính chưởng phụng ngự nguyễn bính phó chi 事畢回闕柄以所得俸錢進納帝命有司收之或曰柄納俸錢而陛下收之臣未曉其故,sự tất hồi khuyết bính dĩ sở đắc bổng tiền tiến nạp đế mệnh hữu ti thu chi hoặc viết bính nạp bổng tiền nhi bệ hạ thu chi thần vị hiểu kì cố 帝曰柄納俸錢誠然朕苟不受是陷柄於僞故受以顯柄之無僞也,đế viết bính nạp bổng tiền thành nhiên trẫm câu bất thụ thị hãm bính ư nguỵ cố thụ dĩ hiển bính chi vô nguỵ dã 柄上皇近,bính thượng hoàng cận 臣爲人清介徃年為頭行人使元回不買一物上皇嘉奬特賜二資故事凣使元回賜爵各二資頭行人以下各一柄以清介故得二資,thần vi nhân thanh giới vãng niên vi đầu hành nhân sứ nguyên hồi bất mãi nhất vật thượng hoàng gia tưởng đặc tứ nhị tư cố sự phàm sứ nguyên hồi tứ tước các nhị tư đầu hành nhân dĩ hạ các nhất tư bính dĩ thanh giới cố đắc nhị tư 以陳䧺韬為少傅,dĩ trần hùng thao vi thiếu phó 丁巳四年元延祐四年春三月合䯻天真懿貞徽真惠真聖真五公主,đinh tị tứ niên nguyên diên hựu tứ niên xuân tam nguyệt hợp kết thiên chân ý trinh huy chân huệ chân thánh chân ngũ công chúa 徽真適威簡侯缺名𥘉徽真親生母太平陳氏上皇之宫嬪性貪狼每侵奪民田,huy chân thích uy giản hầu khuyết danh sơ huy chân thân sinh mẫu thái bình trần thị thượng hoàng chi cung tần tính tham lang mỗi xâm đoạt dân điền 民有愬者帝不付之有司召威簡以狀示之論曰朕不付吏治者辱先皇嬪御也,dân hữu tố giả đế bất phó chi hữu ti triệu uy giản dĩ trạng thị chi luận viết trẫm bất phó lại trị giả nhục tiên hoàng tần ngự dã 爾宜照狀還民,nhĩ nghi chiếu trạng hoàn dân 威簡即,uy giản tức 奉詔還之,phụng chiếu hoàn chi 後太平卒威簡悉以前所奪田還本主帝以是嘉之,hậu thái bình tốt uy giản tất dĩ tiền sở đoạt điền hoàn bổn chủ đế dĩ thị gia chi 上皇御重光宫刑部郎中費直扈從,thượng hoàng ngự trùng quang cung hình bộ lang trung phí trực hộ tòng 属天長安撫缺員命直兼行,thuộc thiên trường an phủ khuyết viên mệnh trực kiêm hành 時强盗𥘉起名文慶者為盗𣁰有稱捕得强盗一人送官謂是文慶,thời cường đạo sơ khởi danh văn khánh giả vi đạo đẩu hữu xưng bổ đắc cường đạo nhất nhân tống quan vị thị văn khánh 及考問其人即誣服人皆以為得實直獨難之獄久不决上皇以問對曰人命至重臣心猶有所疑不敢妄意處决,cập khảo vấn kì nhân tức vu phục nhân giai dĩ vi đắc thực trực độc nan chi ngục cửu bất quyết thượng hoàng dĩ vấn đối viết nhân mệnh chí trọng thần tâm do hữu sở nghi bất cảm vọng ý xử quyết 未幾又問直對如𥘉,vị kỷ hựu vấn trực đối như sơ 上皇怒曰承服如此何疑之,thượng hoàng nộ viết thừa phục như thử hà nghi chi 有直奏曰彼不為牖楚苦而恬然自服臣竊疑之朞月而文慶果得,hữu trực tấu viết bỉ bất vi dũ sở khổ nhi thiệt nhiên tự phục thần thiết nghi chi ki nguyệt nhi văn khánh quả đắc 上皇由是嘉直,thượng hoàng do thị gia trực 之能,chi năng 上皇嘗賜帝食,thượng hoàng thường tứ đế thực 帝細嚼上皇曰男兒須龍吞虎噬何細嚼之有,đế tế tước thượng hoàng viết nam nhi tu long thôn hổ phệ hà tế tước chi hữu 及賜王侯食亦論如之,cập tứ vương hầu thực diệc luận như chi 戊午五年元延祐五年春二月十八日以天真長公主嫁惠正王缺名封惠正為駙驥郎郎,mậu ngọ ngũ niên nguyên diên hựu ngũ niên xuân nhị nguyệt thập bát nhật dĩ thiên chân trưởng công chúa giá huệ chính vương khuyết danh phong huệ chính vi phò ký lang 秋八月十九日宣慈太皇太后崩,thu bát nguyệt thập cửu nhật tuyên từ thái hoàng thái hậu băng 遣惠武大王國瑱征占城,khiến huệ vũ đại vương quốc chẩn chinh chiêm thành 李家族將孝肅侯李必見陣前死之,lí gia tộc tướng hiếu túc hầu lí tất kiến trận tiền tử chi 𬋩天武軍范五老縱兵擊其後,quản thiên võ quân phạm ngũ lão tung binh kích kì hậu 賊敗走擒獲甚眾,tặc bại tẩu cầm hoạch thậm chúng 󰥭五老關内侯賜𢒎魚符仍官其子,bái ngũ lão quan nội hầu tứ phi ngư phù những quan kì tử 時上皇有出家意因令宫人素食,thời thượng hoàng hữu xuất gia ý nhân lệnh cung nhân tố thực 諸宫人皆有難色獨姉㜮阮氏延斷指以,chư cung nhân giai hữu nan sắc độc chị lợm nguyễn thị diên đoạn chỉ dĩ 進,tiến 上皇嘉之賜田四十𤱈以為後日脩行之資,thượng hoàng gia chi tứ điền tứ thập mẫu dĩ vi hậu nhật tu hành chi tư 延果出家而終釋號凈光尼,diên quả xuất gia nhi chung thích hiệu tịnh quang ni 冬祔塟宣慈太后于仁宗陵傍𥘉仁宗嘗嘱英宗他日當以姨即太后塟陵傍仍畫塟圖為曲尺穴以授,đông phụ táng tuyên từ thái hậu vu nhân tông lăng bàng sơ nhân tông thường chúc anh tông tha nhật đương dĩ dì tức thái hậu táng lăng bàng những hoạ táng đồ vi khúc xích huyệt dĩ thụ 至是上皇遵遺命開陵傍以塟,chí thị thượng hoàng tuân di mệnh khai lăng bàng dĩ táng 陵地多沮洳築土聲震園陵,lăng địa đa tự như trúc thổ thanh chấn viên lăng 上皇有憂色𥘉太后之将塟也百官奏陵寝不可驚動,thượng hoàng hữu ưu sắc sơ thái hậu chi tương táng dã bá quan tấu lăng tẩm bất khả kinh động 上皇曰先帝有命不敢違如有損害于自當之,thượng hoàng viết tiên đế hữu mệnh bất cảm vi như hữu tổn hại vu tự đương chi 塟後未幾,táng hậu vị kỷ 上皇疾作朞年而崩,thượng hoàng tật tác ki niên nhi băng 己未六年元延祐六年夏四月凍林東天王津崩十丈,kỉ mùi lục niên nguyên diên hựu lục niên hạ tứ nguyệt đống lâm đông thiên vương tân băng thập trượng 五月十七日皇太子旺生號天建,ngũ nguyệt thập thất nhật hoàng thái tử vượng sinh hiệu thiên kiến 大水,đại thuỷ 冬十一月皇次子元晫生,đông thập nhất nguyệt hoàng thứ tử nguyên trác sinh 庚申七年元延祐七年春三月十六日上皇崩于天長府重光宫引梓宫入祥符門奉安於聖慈宫,canh thân thất niên nguyên diên hựu thất niên xuân tam nguyệt thập lục nhật thượng hoàng băng vu thiên trường phủ trùng quang cung dẫn tử cung nhập tường phù môn phụng an ư thánh từ cung 上皇天性謙冲友睦同姓朝廷庶政皆自裁决,thượng hoàng thiên tính khiêm xung hữu mục đồng tính triều đình thứ chính giai tự tài quyết 萬幾餘暇遊神翰墨一畵一畵悉焚之御製詩集名水雲隨筆臨崩亦焚之,vạn kỷ dư hạ du thần hàn mặc nhất hoạ nhất hoạ tất phàn chi ngự chế thi tập danh thuỷ vân tuỳ bút lâm băng diệc phàn chi 𥘉年嗜酒仁廟以為戒自是絶不復飲,sơ niên thị tửu nhân miếu dĩ vi giới tự thị tuyệt bất phục ẩm 嘗賜朝班差多,thường tứ triều ban sai đa 仁廟知之命取其籍書于編曰安有一國如掌大而朝班如此之多,nhân miếu tri chi mệnh thủ kì tịch thư vu biên viết an hữu nhất quốc như chưởng đại nhi triều ban như thử chi đa 自是更,tự thị cánh 愛惜爵級其改過不吝如此,ái tích tước cấp kì cải quá bất lận như thử 官奴黄鵠天健以巧計墮刑官鄕人卒坐誣罪,quan nô hoàng hộc thiên kiện dĩ xảo kế đoạ hình quan hương nhân tốt toạ vu tội 上皇知之謂刑官曰夫鵠之奸且黠如此獄官不能推究其情理直情枉理不可以理而舍情情理並行不相然後為善讞獄也,thượng hoàng tri chi vị hình quan viết phu hộc chi gian thả hiệt như thử ngục quan bất năng suy cứu kì tình lí trực tình uổng lí bất khả dĩ lí nhi xá tình tình lí tịnh hành bất tương bột nhiên hậu vi thiện nghiện ngục dã 如知其情之不偽則據理而行可也,như tri kì tình chi bất nguỵ tắc cứ lí nhi hành khả dã 情果僞矣則更推其理之曲直而奸狀自見尢不可岐而二之也,tình quả nguỵ hĩ tắc cánh suy kì lí chi khúc trực nhi gian trạng tự kiến vưu bất khả kì nhi nhị chi dã 其明慎刑罰又如此,kì minh thận hình phạt hựu như thử 徽姿󰥭皇妃從駕未得乘輦保慈以所乘之輦賜之則恠曰保慈怜愛徽姿則以他物與之可也,huy tư bái hoàng phi tòng giá vị đắc thừa liễn bảo từ dĩ sở thừa chi liễn tứ chi tắc quái viết bảo từ liên ái huy tư tắc dĩ tha vật dữ chi khả dã 其乘輦有舊典在不,kì thừa liễn hữu cựu điển tại bất 可與也,khả dữ dã 阮士固朱步東宫近臣及即位固步皆以無行檢並不得擢用,nguyễn sĩ cố chu bộ đông cung cận thần cập tức vị cố bộ giai dĩ vô hạnh kiểm tịnh bất đắc trạc dụng 固仕至天章閣學士其員實剩置而無聀掌,cố sĩ chí thiên chương các học sĩ kì viên thực thặng trí nhi vô chức chưởng 步則領禁卒數部而已上皇親征占城步戰死,bộ tắc lĩnh cấm tốt số bộ nhi dĩ thượng hoàng thân chinh chiêm thành bộ chiến tử 固道死,cố đạo tử 二人於上皇服劳日久才不堪用置之數職或優以禄秩而不假以事權阮國輔内書正掌仁廟近臣也,nhị nhân ư thượng hoàng phục lao nhật cửu tài bất kham dụng trí chi số chức hoặc ưu dĩ lộc trật nhi bất giả dĩ sự quyền nguyễn quốc phụ nội thư chính chưởng nhân miếu cận thần dã 興隆間行遣鈌員上皇朝仁廟於崇嚴寺仁廟言國輔可也,hưng long gian hành khiển khuyết viên thượng hoàng triều nhân miếu ư sùng nghiêm tự nhân miếu ngôn quốc phụ khả dã 對曰如以位序論之則可矣,đối viết như dĩ vị tự luận chi tắc khả hĩ 但差嗜酒耳仁廟默然遂不用國輔終以是職卒,đản sai thị tửu nhĩ nhân miếu mặc nhiên toại bất dụng quốc phụ chung dĩ thị chức tốt 其重惜名噐又如此,kì trọng tích danh khí hựu như thử 時引梓宫,thời dẫn tử cung 𭛁天長保慈太后舶引䌫八艘徽姿皇妃百二艘,phát thiên trường bảo từ thái hậu bách dẫn lãm bát sưu huy tư hoàng phi bách nhị sưu 掌禁軍有希帝指者以引䌫加繫於皇妃船,chưởng cấm quân hữu hi đế chỉ giả dĩ dẫn lãm gia hệ ư hoàng phi thuyền 将軍陳祐曰太后舶引䌫八艘陳家制也,tướng quân trần hựu viết thái hậu bách dẫn lãm bát sưu trần gia chế dã 所以明上下之分,sở dĩ minh thượng hạ chi phân 即拨劎斬去之,tức bạt kiếm trảm khứ chi 事聞帝嘉其忠,sự văn đế gia kì trung 祐上皇親臣也,hựu thượng hoàng thân thần dã 夏六月大水,hạ lục nguyệt đại thuỷ 秋八月暴風,thu bát nguyệt bạo phong 冬十月詔凣爭田土勘問不是以物而強爭者反坐計田宅錢數倍還之,đông thập nguyệt chiếu phàm tranh điền thổ khám vấn bất thị dĩ vật nhi cường tranh giả phản toạ kế điền trạch tiền số bội hoàn chi 若假立文契則左手一節十,nhược giả lập văn khế tắc tả thủ nhất tiết 十一月殿帥上将軍范五老卒于城内檳榔園,thập nhất nguyệt điện suý thượng tướng quân phạm ngũ lão tốt vu thành nội tân lang viên 賜第年六十六,tứ đệ niên lục thập lục 上輟朝五日異恩也,thượng xuyết triều ngũ nhật dị ân dã 五老上洪唐豪扶拥人年踰弱冠,ngũ lão thượng hồng đường hào phù ủng nhân niên du nhược quán 興道大王見而奇之以養女妻之,hưng đạo đại vương kiến nhi kì chi dĩ dưỡng nữ thê chi 因為王家臣得王訓導之益材噐絶倫,nhân vi vương gia thần đắc vương huấn đạo chi ích tài khí tuyệt luân 王薦之,vương tiến chi 出身戒行頗好讀書倜儻有大志喜吟詩於武事若不經意,xuất thân giới hàng pha hảo độc thư thích thảng hữu đại chí hỉ ngâm thi ư vũ sự nhược bất kinh ý 然所領軍必為父子之兵每戰必勝,nhiên sở lĩnh quân tất vi phụ tử chi binh mỗi chiến tất thắng 嘗有詩云横槊江山恰幾秋三軍貔虎氣吞牛男兒未了功名債羞聽人間説武侯,thường hữu thi vân hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu tam quân tì hổ khí thôn ngưu nam nhi vị liễu công danh trái tu thính nhân gian thuyết vũ hầu 其治軍有紀律待将校如家人與士卒同甘苦故所至莫敢當凣征伐所得必以充軍儲視才貨泊如也,kì trị quân hữu kỷ luật đãi tướng hiệu như gia nhân dữ sĩ tốt đồng cam khổ cố sở chí mạc cảm đương phàm chinh phạt sở đắc tất dĩ sung quân trừ thị tài hoá bạc như dã 為一時名将云,vi nhất thời danh tướng vân 史臣吳士連曰嘗觀陳家名将如興道王之學,sử thần ngô sĩ liên viết thường quan trần gia danh tướng như hưng đạo vương chi học 形於檄文范殿帥之學見於詩句非特專於武而用兵之精戰勝攻取古人無出其右黎輔陳之勇冠三軍單騎出入虜陣臨機制變扞主于難而其文學足以教導儲宫則陳氏之用人固隨其才而委任耳,hình ư hịch văn phạm điện suý chi học kiến ư thi câu phi đặc chuyên ư võ nhi dụng binh chi tinh chiến thắng công thủ cổ nhân vô xuất kì hữu lê phụ trần chi dũng quán tam quân đơn kị xuất nhập lỗ trận lâm cơ chế biến cản chủ vu nan nhi kì văn học túc dĩ giáo đạo trừ cung tắc trần thị chi dụng nhân cố tuỳ kì tài nhi uỷ nhiệm nhĩ 至於天属天属即天武軍則禁不與入學,chí ư thiên thuộc thiên thuộc tức thiên vũ quân tắc cấm bất dữ nhập học 倘文武全才生於其間不為拘滯耶,thảng văn vũ toàn tài sinh ư kì gian bất vi câu đái da 十二月十二日上皇塟安生泰陵在安生山穆阜二陵同廟號英宗謚曰顯文睿武欽明仁孝皇帝,thập nhị nguyệt thập nhị nhật thượng hoàng táng yên sinh thái lăng tại yên sinh sơn mục phụ nhị lăng đồng miếu hiệu anh tông thuỵ viết hiển văn duệ vũ khâm minh nhân hiếu hoàng đế 史臣吳士連曰天下之本在國國之本在家家,sử thần ngô sĩ liên viết thiên hạ chi bản tại quốc quốc chi bản tại gia gia 之本在身其家可教然後可以教國人,chi bản tại thân kì gia khả giáo nhiên hậu khả dĩ giáo quốc nhân 雖唐󰔄之治不過是也,tuy đường ngu chi trị bất quá thị dã 書美帝堯於變之盛必以克親九矣,thư mĩ đế nghiêu ư biến chi thịnh tất dĩ khắc thân cửu hĩ 為首化行於家之謂也,vi thủ hoá hành ư gia chi vị dã 愚讀英宗之編見其改過不吝事親惟謹睦族以悌尊先祖先姊為帝為后遣遠慎終皆得其道其家足法而人法之,ngu độc anh tông chi biên kiến kì cải quá bất lận sự thân duy cẩn mục tộc dĩ đễ tôn tiên tổ tiên tỉ vi đế vi hậu khiến viễn thận chung giai đắc kì đạo kì gia túc pháp nhi nhân pháp chi 故上而仁宗稱其孝下而明宗遵其法治底文明俗臻福庶非治效本於身脩家齊歟雖詩書所稱又何加焉,cố thượng nhi nhân tông xưng kì hiếu hạ nhi minh tông tuân kì pháp trị để văn minh tục trăn phúc thứ phi trị hiệu bản ư thân tu gia tề dư tuy thi thư sở xưng hựu hà gia yên 又曰天子七月而塟閲九月而後塟緩也意或從隂陽之説歟,hựu viết thiên tử thất nguyệt nhi táng duyệt cửu nguyệt nhi hậu táng hoãn dã ý hoặc tòng âm dương chi thuyết dư 𥘉英宗弗豫,sơ anh tông phất dự 帝日夜於寝門外居止每入見則與,đế nhật dạ ư tẩm môn ngoại cư chỉ mỗi nhập kiến tắc dữ 國瑱偕,quốc chẩn giai 盖英宗倚托國瑱尤重将以帝為託,cái anh tông ỷ thác quốc chẩn vưu trọng tương dĩ đế vi thác 故不許獨見而以國瑱為偕欲使君臣之義篤而無所嫌間,cố bất hứa độc kiến nhi dĩ quốc chẩn vi giai dục sử quân thần chi nghĩa đốc nhi vô sở hiềm gian 時保慈太后召僧普惠就惠明寺設灌頂會英宗疾方彌留,thời bảo từ thái hậu triệu tăng phổ huệ tựu huệ minh tự thiết quán đính hội anh tông tật phương di lưu 普惠請見陳生死事, phổ huệ thỉnh kiến trần sinh tử sự 使復之曰僧且至此予亡官家有命則僧自為之,sử phục chi viết tăng thả chí thử dư vong quan gia hữu mệnh tắc tăng tự vi chi 若後事則僧亦未死安能以子告哉,nhược hậu sự tắc tăng diệc vị tử an năng dĩ tử cáo tai 太學生鄧藻帝於御床奉侍寫遺詔英宗崩,thái học sinh đặng tảo đế ư ngự sàng phụng thị tả di chiếu anh tông băng 帝親治大歛,đế thân trị đại liệm 惟國父與藻及家兒主都黎鍾預焉逮梓宫歸山陵藻鍾皆奉侍,duy quốc phụ dữ tảo cập gia nhi chủ đô lê chung dự yên đãi tử cung quy sơn lăng tảo chung giai phụng thị 陵寝,lăng tẩm 帝歲時󰥭謁,đế tuế thời bái yết 藻每避之其志惟在奉陵而已更無所求,tảo mỗi tị chi kì chí duy tại phụng lăng nhi dĩ cánh vô sở cầu 帝怜其貧賜田二十畆命陳世興賫帖與之,đế liên kì bần tứ điền nhị thập mẫu mệnh trần thế hưng tê thiếp dữ chi 其田先已賜帝次妃千春千春猶執故帖耕種而藻未嘗與之爭,kì điền tiên dĩ tứ đế thứ phi thiên xuân thiên xuân do chấp cố thiếp canh chủng nhi tảo vị thường dữ chi tranh 世興知之具以實聞即罷千春帖以其田歸藻,thế hưng tri chi cụ dĩ thực văn tức bãi thiên xuân thiếp dĩ kì điền quy tảo 藻亦不以為喜,tảo diệc bất dĩ vi hỉ 鍾則移先塋賣田宅挈家孥於安生窆塟室居焉,chung tắc di tiên doanh mại điền trạch khiết gia nô ư yên sinh biếm táng thất cư yên 二人皆居安生終老,nhị nhân giai cư yên sinh chung lão 後藝皇至安生追念二臣郎命陳安重脩藻鍾舊寺且給田以供其祀賜寺名忠節,hậu nghệ hoàng chí yên sinh truy niệm nhị thần lang mệnh trần an trùng tu tảo chung cựu tự thả cấp điền dĩ cúng kì tự tứ tự danh trung tiết 改扶輦都為叩馬軍,cải phù liễn đô vi khấu mã quân 饑,cơ 以裴木鐸知審刑院事兼黄,dĩ bùi mộc đạc tri thẩm hình viện sự kiêm hoàng 江下路轉運使,giang hạ lộ chuyển vận sứ 辛酉八年元英宗碩德八剌至治元年春尊順聖保慈太上皇后為順聖保慈皇太后親生母徽姿皇妃為徽姿皇太妃即昭慈皇太后,tân dậu bát niên nguyên anh tông thạc đức bát lạt chí trị nguyên niên xuân tôn thuận thánh bảo từ thái thượng hoàng hậu vi thuận thánh bảo từ hoàng thái hậu thân sinh mẫu huy tư hoàng phi vi huy tư hoàng thái phi tức chiêu từ hoàng thái hậu 二月米小升直錢一鏹,nhị nguyệt mễ tiểu thăng trực tiền nhất cưỡng 夏田禾大熟,hạ điền hoà đại thục 冬十二月皇第三子暊暊音府生,đông thập nhị nguyệt hoàng đệ tam tử phủ vechu âm phủ sinh 試僧人以金剛經,thí tăng nhân dĩ kim cương kinh 賜陳克終爵關内侯,tứ trần khắc chung tước quan nội hầu 遣使如元賀英宗即位,khiến sứ như nguyên hạ anh tông tức vị 以阮忠彦為御史󰱑侍御史,dĩ nguyễn trung ngạn vi ngự sử đài thị ngự sử 壬戌九年元至治二年春正月以惠肅大王年為駙驥郎,nhâm tuất cửu niên nguyên chí trị nhị niên xuân chính nguyệt dĩ huệ túc đại vương niên vi phò ký lang 三月雷震報天㙮頽其東角二層,tam nguyệt lôi chấn báo thiên tháp đồi kì đông giác nhị tầng 夏元人,hạ nguyên nhân 爭疆界,tranh cương giới 遣行遣司刑部上書尹󰘊憲如元爭辨,khiến hành khiển ti hình bộ thượng thư doãn bang hiến như nguyên tranh biện 憲卒于行,hiến tốt vu hành 帝深惜之,đế thâm tích chi 癸亥十年元至治三年秋八月二十二日帝幸太學,quý hợi thập niên nguyên chí trị tam niên thu bát nguyệt nhị thập nhị nhật đế hạnh thái học 有黄江天属軍名名墨中太學試科,hữu hoàng giang thiên thuộc quân danh danh mặc trúng thái học thí khoa 詔󰰻還軍籍為天丁軍吏及鬪杖又占髙科,chiếu bát hoàn quân tịch vi thiên đinh quân lại cập đấu trượng hựu chiếm cao khoa 時蒐簡諸軍以肥晢晢白也者為上故軍士不復文刺自此始,thời sưu giản chư quân dĩ phì triết triết bạch dã giả vi thượng cố quân sĩ bất phục văn thích tự thử thuỷ 詔凣爭田而有榖者且分為二償耕者一分留一分,chiếu phàm tranh điền nhi hữu cốc giả thả phân vi nhị thường canh giả nhất phần lưu nhất phần 從京師大安撫兼撿法官阮愈之言也,tòng kinh sư đại an phủ kiêm kiểm pháp quan nguyễn dũ chi ngôn dã 愈與天覰齊名天覰觧乂安臨平經畧使帝命愈繼涖其職占人,dũ dữ thiên thứ tề danh thiên thứ giải nghệ an lâm bình kinh lược sứ đế mệnh dũ kế lị kì chức chiêm nhân 亦畏服,diệc uý phục 時朝士如陳時見段汝諧杜天覰莫挺之阮愈范邁范遇阮忠彦黎括范師孟黎維維農貢縣古定社人也張漢超黎居仁軰相計登朝人才彬彬矣,thời triều sĩ như trần thời kiến đoàn nhữ hài đỗ thiên thứ mạc đĩnh chi nguyễn dũ phạm mại phạm ngộ nguyễn trung ngạn lê quát phạm sư mạnh lê duy duy nông cống huyện cổ định xã nhân dã trương hán siêu lê cư nhân bối tương kế đăng triều nhân tài bân bân hĩ 遇邁兄弟舊姓祝仁宗出家時為隨侍内學生,ngộ mại huynh đệ cựu tính chúc nhân tông xuất gia thời vi tuỳ thị nội học sinh 帝以祝非望族姓改姓范遇舊名堅邁舊名固俱受業于阮士固,đế dĩ chúc phi vọng tộc tính cải tính phạm ngộ cựu danh kiên mại cựu danh cố cụ thụ nghiệp vu nguyễn sĩ cố 堅避判首惠義名更名遇,kiên tị phán thủ huệ nghĩa danh cánh danh ngộ 固避師名更名邁邁居風憲骨鲠敢言有古爭臣風後入政府不數載而罷,cố tị sư danh cánh danh mại mại cư phong hiến cốt nghạnh cảm ngôn hữu cổ tranh thần phong hậu nhập chính phủ bất số tải nhi bãi 忠彦舊名鶻英宗御重光宫有出家意製招隐詩賜忠彦,trung ngạn cựu danh cốt anh tông ngự trùng quang cung hữu xuất gia ý chế chiêu ẩn thi tứ trung ngạn 忠彦辝不奉命,trung ngạn từ bất phụng mệnh 挺之廉挈,đĩnh chi liêm khế 薄於自奉,bạc ư tự phụng 帝體得其姓使人将錢十鏹暮夜置於門内,đế thể đắc kì tính sử nhân tương tiền thập cưỡng mộ dạ trí ư môn nội 挺之明旦入朝郎以聞,đĩnh chi minh đán nhập triều lang dĩ văn 帝曰無人來認與卿取用,đế viết vô nhân lai nhận dữ khanh thủ dụng 憲宗時為入内行遣右司郎中遷左司郎中,hiến tông thời vi nhập nội hành khiển hữu ti lang trung thiên tả ti lang trung 冬十一月鑄鉛錢,đông thập nhất nguyệt chú duyên tiền 十二月󰀋惠武大王國瑱長女徽聖公主為儷聖皇后,thập nhị nguyệt sách huệ vũ đại vương quốc chẩn trưởng nữ huy thánh công chúa vi lệ thánh hoàng hậu 即憲慈太后以威簡侯缺名為參侍朝政知軍國事,tức hiến từ thái hậu dĩ uy giản hầu khuyết danh vi tham thị triều chính tri quân quốc sự 親属有嫌其職之卑者威簡曰爾軰癡甚,thân thuộc hữu hiềm kì chức chi ti giả uy giản viết nhĩ bối si thậm 凣人臣荷主上𮌐顧皆簡自聖心固非人力所䏻致何乃妄有他慮我幸𫎇恩寵深𢙇過望寕論其崇卑哉,phàm nhân thần hà chúa thượng quyến cố giai giản tự thánh tâm cố phi nhân lực sở năng trí hà nãi vọng hữu tha lự ngã hạnh mông ân sủng thâm hoài quá vọng ninh luận kì sùng ti tai 帝聞之以為知言,đế văn chi dĩ vi tri ngôn 甲子開泰元年元泰定元年春正月朔改元,giáp tí khai thái nguyên niên nguyên thái định nguyên niên xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 閲定内侍雜流各色,duyệt định nội thị tạp lưu các sắc 夏四月以惠武大王國瑱為入内國父上宰檢校太尉日燏為佐聖太師威肅公文璧為入内輔國太保文惠公光朝為入内檢校司徒,hạ tứ nguyệt dĩ huệ vũ đại vương quốc chẩn vi nhập nội quốc phụ thượng tể kiểm hiệu thái uý nhật duật vi tá thánh thái sư uy túc công văn bích vi nhập nội phụ quốc thái bảo văn huệ công quang triều vi nhập nội kiểm hiệu tư đồ 元帝遣馬合謀楊宗瑞來告即位及授時曆一帙,nguyên đế khiến mã hợp mưu dương tông thuỵ lai cáo tức vị cập thụ thời lịch nhất trật 合謀等乘馬至西透池橋槈道不下,hợp mưu đẳng thừa mã chí tây thấu trì kiều nậu đạo bất hạ 諸諳漢語者奉㫖接話自辰至午怒氣益厲帝令侍御史阮忠彦出迎,chư am hán ngữ giả phụng chỉ tiếp thoại tự thìn chí ngọ nộ khí ích lệ đế lệnh thị ngự sử nguyễn trung ngạn xuất nghênh 忠彦以理折之,trung ngạn dĩ lí triết chi 合謀辭屈乃下馬捧詔步行,hợp mưu từ khuất nãi hạ mã bổng chiếu bộ hành 帝大閲已而論事忤㫖左遷炎朗州通判,đế đại duyệt dĩ nhi luận sự ngỗ chỉ tá thiên viêm lãng châu thông phán 有政聲尋擢為僉知聖慈宫事,hữu chính thanh tầm trạc vi thiêm tri thánh từ cung sự 賜陳󰘊謹畵像并詩,tứ trần bang cẩn hoạ tượng tịnh thi 時󰘊謹為大行遣尙書左僕射𢘚恂有守簡靜無華,thời bang cẩn vi đại hành khiển thượng thư tả bộc xạ trầm tuân hữu thủ giản tĩnh vô hoa 帝賜畵像詩云形容骨格耐冬寒相貌寕寕亦可看風流一段渾描音猫畵也盡心裡難描耿耿丹,đế tứ hoạ tượng thi vân hình dung cốt cách nại đông hàn tương mạo ninh ninh diệc khả khan phong lưu nhất đoạn hồn miêu âm miêu hoạ dã tận tâm lí nan miêu cảnh cảnh đan 冬十二月禁鉛錢,đông thập nhị nguyệt cấm duyên tiền 是歲旱蝗牛畜多死,thị tuế hạn hoàng ngưu súc đa tử 乙丑二年元泰定二年春置諸路廉訪司以鄧輅充大黄安暹兩路廉訪使,ất sửu nhị niên nguyên thái định nhị niên xuân trí chư lộ liêm phỏng ti dĩ đặng lộ sung đại hoàng an tiêm lưỡng lộ liêm phỏng sứ 秋八月頒降新定諸例舊制官朝聖慈行遣司及内書火局並謂之内𡧸院,thu bát nguyệt phân giáng tân định chư lệ cựu chế quan triều thánh từ hành khiển ti cập nội thư hoả cục tịnh vị chi nội mật viện 至是改行遣司為門下省而内書火局仍舊内𡧸,chí thị cải hành khiển ti vi môn hạ tỉnh nhi nội thư hoả cục những cựu nội mật 院,viện 司徒文惠公光朝卒,tư đồ văn huệ công quang triều tốt 年三十九丙寅三年元泰定三年春二月至六月不雨,niên tam thập cửu bính dần tam niên nguyên thái định tam niên xuân nhị nguyệt chí lục nguyệt bất vũ 三月中書侍郎知審刑院事,tam nguyệt trung thư thị lang tri thẩm hình viện sự 裴木鐸卒,bùi mộc đạc tốt 先是英宗臨崩之日謂帝曰木鐸歷事三朝謙恭恪守文質可觀善待之勿為人所沮,tiên thị anh tông lâm băng chi nhật vị đế viết mộc đạc lịch sự tam triều khiêm cung khác thủ văn chất khả quan thiện đãi chi vật vi nhân sở tự 帝因畵像藏于書府有意大用未及遷而卒年六十二,đế nhân hoạ tượng tàng vu thư phủ hữu ý đại dụng vị cập thiên nhi tốt niên lục thập nhị 秋七月閲定文武以内書火正掌奉御謝不矜為入内行遣行左司郎中,thu thất nguyệt duyệt định văn võ dĩ nội thư hoả chính chưởng phụng ngự tạ bất căng vi nhập nội hành khiển hành tả ti lang trung 陳克終為少保行聖慈宫左司事賜字文節加同中書門下平章事,trần khắc chung vi thiếu bảo hành thánh từ cung tả ti sự tứ tự văn tiết gia đồng trung thư môn hạ bình chương sự 國𥘉因李舊行遣衘加中書門下平,quốc sơ nhân lí cựu hành khiển hàm gia trung thư môn hạ bình 章事,chương sự 自上相光啓居相位嫌行遣與宰将衘同因奏改為中書門下公事以甄别之,tự thượng tướng quang khải cư tướng vị hiềm hành khiển dữ tể tướng hàm đồng nhân tấu cải vi trung thư môn hạ công sự dĩ chân biệt chi 至是帝以克終陞少保猶莖行遣事優待之特加中書門下平章事徒舊制也,chí thị đế dĩ khắc chung thăng thiếu bảo do hành hành khiển sự ưu đãi chi đặc gia trung thư môn hạ bình chương sự đồ cựu chế dã 左遷阮忠彦清化安撫使,tả thiên nguyễn trung ngạn thanh hoá an phủ sứ 忠彦性疎畧,trung ngạn tính sơ lược 時保武王賜皂衣上位侯忠彦主擬反在紫衣之列,thời bảo vũ vương tứ tạo y thượng vị hầu trung ngạn chủ nghĩ phản tại tử y chi liệt 上𤕵其才且出於過誤不之罪故出之,thượng lệnh kì tài thả xuất ư quá ngộ bất chi tội cố xuất chi 忠彦嘗有詩自負云介軒先生廊廟噐妙齡已有吞牛志年方十二太學生纔登十六充廷試二十有四入諫官二十有六燕京使矜伐如此後再歷職,trung ngạn thường hữu thi tự phụ vân giới hiên tiên sinh lang miếu khí diệu linh dĩ hữu thôn ngưu chí niên phương thập nhị thái học sinh tài đăng thập lục sung đình thí nhị thập hữu tư nhập gián quan nhị thập hữu lục yên kinh sứ căng phạt như thử hậu tái lịch chức 宥省,hựu sảnh 至裕宗時入政府終有令名不負儒者壽八十餘有介軒集行于世世,chí dụ tông thời nhập chính phủ chung hữu lệnh danh bất phụ nho giả thọ bát thập dư hữu giới hiên tập hành vu thế 時張漢超為行遣一日於朝中言刑官范遇黎維受賄賂,thời trương hán siêu vi hành khiển nhất nhật ư triều trung ngôn hình quan phạm ngộ lê duy thụ hối lộ 帝即令勘實,đế tức lệnh khám thực 漢超私謂人曰超待罪政府為主上見信故言,hán siêu tư vị nhân viết siêu đãi tội chính phủ vi chúa thượng kiến tín cố ngôn 𡸈知有勘理耶,há tri hữu khám lí da 帝聞之曰行遣省官也審刑院官也皆予所信任,đế văn chi viết hành khiển sảnh quan dã thẩm hình viện quan dã giai dư sở tín nhiệm 安可使予信省官而疑院官哉,an khả sử dư tín sảnh quan nhi nghi viện quan tai 及勘問漢超辭屈坐罰錢三百鏹,cập khám vấn hán siêu từ khuất toạ phạt tiền tam bách cưỡng 未幾以范遇參知政事同知尙書左司事位與漢超並,vị kỷ dĩ phạm ngộ tham tri chính sự đồng tri thượng thư tả ti sự vị dữ hán siêu tịnh 遇學問雖不及漢超而居職清謹見稱於時,ngộ học vấn tuy bất cập hán siêu nhi cư chức thanh cẩn kiến xưng ư thời 惠肅王伐占城無功,huệ túc vương phạt chiêm thành vô công 而還,nhi hoàn 帝曰先帝櫛風沐雨方擒其主,đế viết tiên đế trất phong mộc vũ phương cầm kì chủ 國父以重臣奉命致偽主制能出奔制能奔爪哇求援但立種酋阿難為效城亞王,quốc phụ dĩ trọng thần phụng mệnh trí nguỵ chủ chế năng xuất bôn chế năng bôn trảo oa cầu viện đản lập chủng tù a nan vi hiệu thành á vương 今威肅一王爾威望非國父比而予無居宫中委以專征之寄欲擒其主其能濟乎,kim uy túc nhất vương nhĩ uy vọng phi quốc phụ tỉ nhi dư vô cư cung trung uỷ dĩ chuyên chinh chi ký dục cầm kì chủ kì năng tế hồ 盖自𠧨之辭也,cái tự cữu chi từ dã 丁卯四年,đinh mão tứ niên 元泰定四年夏五月,nguyên thái định tứ niên hạ ngũ nguyệt 雷震陵寝,lôi chấn lăng tẩm 群臣議其事,quần thần nghị kì sự 詔罰少保陳克終行遣段汝諧等有差,chiếu phạt thiếu bảo trần khắc chung hành khiển đoàn nhữ hài đẳng hữu sai 震之明日群臣會議于内人文局王侯與陳克終段汝諧休歇,chấn chi minh nhật quần thần hội nghị vu nội nhân văn cục vương hầu dữ trần khắc chung đoàn nhữ hài hưu hiết 克終言渉俳謔,khắc chung ngôn thiệp bài hước 汝諧遽起去,nhữ hài cự khởi khứ 克終言󰍶眾皆笑,khắc chung ngôn tất chúng giai tiếu 為󰱑官所劾詔罰克終汝諧,vi đài quan sở hặc chiếu phạt khắc chung nhữ hài 汝諧曰此間戲笑臣已出去,nhữ hài viết thử gian hí tiếu thần dĩ xuất khứ 帝曰汝諧聞知笑謔不䏻止而又去之是有意陷師于罪過且為身計,đế viết nhữ hài văn tri tiếu hước bất năng chỉ nhi hựu khứ chi thị hữu ý hãm sư vu tội quá thả vi thân kế 竟罰之,cánh phạt chi 有臣名效可稱帝賢於英宗,hữu thần danh hiệu khả xưng đế hiền ư anh tông 帝變色止之曰夫人之譽人謁賢於父則其人素不孝於親故出此言,đế biến sắc chỉ chi viết phu nhân chi dự nhân yết hiền ư phụ tắc kì nhân tố bất hiếu ư thân cố xuất thử ngôn 效可不能悅親故帝言此以警之也,hiệu khả bất năng duyệt thân cố đế ngôn thử dĩ cảnh chi dã 效可為人以智巧存心帝嘗出穿衣二給令效可第其優劣謂之曰一則太上親制一内人黎計所為二者俱精妙子指其實效可反襨再三即摸棱持两端曰主上斯為主之善臣下亦為臣下之善巧帝為之笑巧,hiệu khả vi nhân dĩ trí xảo tồn tâm đế thường xuất xuyên y nhị cấp lệnh hiệu khả đệ kì ưu liệt vị chi viết nhất tắc thái thượng thân chế nhất tắc nội nhân lê kế sở vi nhị giả cụ tinh diệu tử chỉ kì thực hiệu khả phản phức tái tam tức mô lăng trì lưỡng đoan viết chúa thượng tư vi chúa chi thiện thần hạ diệc vi thần hạ chi thiện xảo đế vi chi tiếu xảo 史臣吳士連曰帝之此言雖一時為效可而𭛁,sử thần ngô sĩ liên viết đế chi thử ngôn tuy nhất thời vi hiệu khả nhi phát 然其忠厚存心亦於斯見矣,nhiên kì trung hậu tồn tâm diệc ư tư kiến hĩ 戊辰五年元致和元年九月以後文宗圖帖睦爾大曆元年春三月殺國父上宰國瑱,mậu thìn ngũ niên nguyên trí hoà nguyên niên cửu nguyệt dĩ hậu văn tông đồ thiếp mục nhĩ đại lịch nguyên niên xuân tam nguyệt sát quốc phụ thượng tể quốc chẩn 時帝在位十有五年春秋已髙而儲副未定,thời đế tại vị thập hữu ngũ niên xuân thu dĩ cao nhi trừ phó vị định 皇后父國瑱執以為須待后嫡子立之,hoàng hậu phụ quốc chẩn chấp dĩ vi tu đãi hậu đích tử lập chi 岡東文憲侯缺名佐聖太師日燏之子一作弟欲傾皇后而立皇子旺乃賂國瑱家臣陳缶以黄金百两使誣訴國瑱以謀反事,cương đông văn hiến hầu khuyết danh tá thánh thái sư nhật duật chi tử nhất tác đệ dục khuynh hoàng hậu nhi lập hoàng tử vượng nãi lộ quốc chẩn gia thần trần phẫu dĩ hoàng kim bách lượng sử vu tố quốc chẩn dĩ mưu phản sự 帝信之囚國瑱於資福寺以問少保陳克終,đế tín chi tù quốc chẩn ư tư phúc tự dĩ vấn thiếu bảo trần khắc chung 克終黨於文憲又與旺母皆𰎟山人而嘗傳旺即以捉虎易放虎難對,khắc chung đảng ư văn hiến hựu dữ vượng mẫu giai giáp sơn nhân nhi thường truyền vượng tức dĩ tróc hổ dị phóng hổ nan đối 乃斷國瑱飲,nãi đoạn quốc chẩn ẩm 食使之自盡,thực sử chi tự tận 皇后以衣清水與飲飲󰍶而卒,hoàng hậu dĩ y thanh thuỷ dữ ẩm ẩm tất nhi tốt 逮捕其黨百餘人每斷獄訟,đãi bổ kì đảng bách dư nhân mỗi đoạn ngục tụng 訟人多訴其寃,tụng nhân đa tố kì oan 後數年會缶有妻妾相妬以文憲所授金事聞下獄官黎維為人剛直即日按問,hậu số niên hội phẫu hữu thê thiếp tương đố dĩ văn hiến sở thụ kim sự văn hạ ngục quan lê duy vi nhân cương trực tức nhật án vấn 缶當陵遲未及行刑而國瑱之子紹武缺名家奴生啖其肉盡矣文憲免死降為庶人没其籍,phẫu đương lăng trì vị cập hành hình nhi quốc chẩn chi tử thiệu vũ khuyết danh gia nô sinh đạm kì nhục tận hĩ văn hiến miễn tử giáng vi thứ nhân một kì tịch 史臣吳士連曰儲副之位國本不可不早建正嫡之分支庶不可以妾干帝在位既久庶子長矣而正嫡未生奈何從權可也,sử thần ngô sĩ liên viết trừ phó chi vị quốc bản bất khả bất tảo kiến chính đích chi phận chi thứ bất khả dĩ thiếp can đế tại vị ký cửu thứ tử trưởng hĩ nhi chính đích vị sinh nại hà tòng quyền khả dã 待嫡子經也立,đãi đích tử kinh dã lập 庶子權也及適子生長庶子加封王爵儲副之位還之嫡子,thứ tử quyền dã cập thích tử sinh trưởng thứ tử gia phong vương tước trừ phó chi vị hoàn chi đích tử 󰰽曰不宜,thục viết bất nghi 或曰脱有不諱父皇先崩危矣,hoặc viết thoát hữu bất huý phụ hoàng tiên băng nguy hĩ 曰諄勤於平日之訓明辨於遺詔之言擇社稷臣委以托孤之寄無憂也,viết truân cần ư bình nhật chi huấn minh biện ư di chiếu chi ngôn trạch xã tắc thần uỷ dĩ thác cô chi ký vô ưu dã 况明宗親履其事必能處之得其當,huống minh tông thân lí kì sự tất năng xử chi đắc kì đương 國瑱執一不通使奸臣乘之以嫁禍衮哉,quốc chẩn chấp nhất bất thông sử gian thần thừa chi dĩ giá hoạ cổn tai 易曰親其會通以行其典禮國瑱盖未嘗聞然而其寃不可不白,dịch viết thân kì hội thông dĩ hành kì điển lễ quốc chẩn cái vị thường văn nhiên nhi kì oan bất khả bất bạch 至於陳克終亦一時人物帝加之師保之位而問以國政固宜盡忠納誨俾其君為堯舜可也,chí ư trần khắc chung diệc nhất thời nhân vật đế gia chi sư bảo chi vị nhi vấn dĩ quốc chính cố nghi tận trung nạp hối tỉ kì quân vi nghiêu thuấn khả dã 而乃阿附,nhi nãi a phò 權貴害正黨邪擠子禮反排也善𩔗於非韋陷其君於過擧,quyền quý hại chính đảng tà tê tử lễ phản bài dã thiện loại ư phi vi hãm kì quân ư quá cử 是可忍也󰰽不可忍也,thị khả nhẫn dã thục bất khả nhẫn dã 後又啓其君以邀功征占城逢迎之態又見矣,hậu hựu khải kì quân dĩ yêu công chinh chiêm thành phùng nghênh chi thái hựu kiến hĩ 故人君之任賢必察焉者惧其有小人如克終軰或在其間也,cố nhân quân chi nhiệm hiền tất sát yên giả cụ kì hữu tiểu nhân như khắc chung bối hoặc tại kì gian dã 立皇子旺為東宫太子,lập hoàng tử vượng vi đông cung thái tử 封次子元晫為恭靖大王,phong thứ tử nguyên trác vi cung tịnh đại vương 己巳六年二月以後開祐元年,kỉ tị lục niên nhị nguyệt dĩ hậu khai hựu nguyên niên 元大曆二年春二月七日󰀋東宫太子旺為皇太子,nguyên đại lịch nhị niên xuân nhị nguyệt thất nhật sách đông cung thái tử vượng vi hoàng thái tử 十五日禪位,thập ngũ nhật thiền vị 旺即皇帝位改元開祐元年,vượng tức hoàng đế vị cải nguyên khai hựu nguyên niên 大赦,đại xá 稱哲皇,xưng triết hoàng 尊上皇曰章堯文哲太上,tôn thượng hoàng viết chương nghiêu văn triết thái thượng 皇帝儷聖皇后為憲慈太上皇后,hoàng đế lệ thánh hoàng hậu vi hiến từ thái thượng hoàng hậu 憲一作惠群臣上尊號曰體元御極睿聖至孝皇帝,hiến nhất tác huệ quần thần thượng tôn hiệu viết thể nguyên ngự cực duệ thánh chí hiếu hoàng đế 奉上皇居天長行宫諸皇子侍上皇,phụng thượng hoàng cư thiên trường hành cung chư hoàng tử thị thượng hoàng 每論及本潮人物太保威肅王文璧曰凣論人物教皇子須止及善人惡人且置勿論恐皇子聞之或有效者,mỗi luận cập bản triều nhân vật thái bảo uy túc vương văn bích viết phàm luận nhân vật giáo hoàng tử tu chỉ cập thiện nhân ác nhân thả trí vật luận khủng hoàng tử văn chi hoặc hữu hiệu giả 上皇曰善惡當對舉不可偏廢也,thượng hoàng viết thiện ác đương đối cử bất khả thiên phế dã 吾子果賢耶聞善必從而師之闻惡耶惡而避之,ngô tử quả hiền da văn thiện tất tòng nhi sư chi văn ác da ác nhi tị chi 善惡皆可師也,thiện ác giai khả sư dã 如不賢耶何待見惡而後為如太康失德則前王逸豫而效之耶,như bất hiền da hà đãi kiến ác nhi hậu vi như thái khang thất đức tắc tiền vương dật dự nhi hiệu chi da 隋煬帝口道堯舜而其所行反為桀紂其見善而效,tuỳ dương đế khẩu đạo nghiêu thuấn nhi kì sở hành phản vi kiệt trụ kì kiến thiện nhi hiệu 之耶,chi da 威肅頓首稱善,uy túc đốn thủ xưng thiện 又一日延惠肅王入寝殿命之坐,hựu nhất nhật diên huệ túc vương nhập tẩm điện mệnh chi toạ 上皇素食,thượng hoàng tố thực 惠肅素斥佛老因言曰臣不知素食更有何利益,huệ túc tố xích phật lão nhân ngôn viết thần bất tri tố thực cánh hữu hà lợi ích 上皇揣知其意即論曰祖考時御素𩚏故效之耳所謂利益則朕不知,thượng hoàng suỷ tri kì ý tức luận viết tổ khảo thời ngự tố xan cố hiệu chi nhĩ sở vị lợi ích tắc trẫm bất tri 惠肅默然而出,huệ túc mặc nhiên nhi xuất 封佐聖太師日燏為大王,phong tá thánh thái sư nhật duật vi đại vương 冬上皇廵狩沱江道親征牛吼蠻,đông thượng hoàng tuần thú đà giang đạo thân chinh ngưu hống man 命僉知阮忠彦從編脩實錄,mệnh thiêm tri nguyễn trung ngạn tòng biên tu thực lục 先是仁廟時牛吼與道密入朝遣回,tiên thị nhân miếu thời ngưu hống dữ đạo mật nhập triều khiến hồi 至是叛肆掠本江之地盡有之又謀刧懷忠家,chí thị phản tứ lược bản giang chi địa tận hữu chi hựu mưu kiếp hoài trung gia 上皇定親征之議,thượng hoàng định thân chinh chi nghị 陳克終諫曰沱江號瘴地又湍瀨奔駃駃音?跳躍也不,trần khắc chung gián viết đà giang hiệu chướng địa hựu đoan lại bôn khoái vechu âm unk khiêu dược dã bất 利行師占城無瘴毒且前世帝王親征多擒其主不若釋彼而征占之為愈,lợi hành sư chiêm thành vô chướng độc thả tiền thế đế vương thân chinh đa cầm kì chủ bất nhược thích bỉ nhi chinh chiêm chi vi dũ 上皇曰朕為民父母苟生民陷於塗炭當急救之𡸈較險易利鈍哉,thượng hoàng viết trẫm vi dân phụ mẫu câu sinh dân hãm ư đồ than đương cấp cứu chi há giảo hiểm dịch lợi độn tai 克終󰥭謝曰聖度包荒非臣愚所能及,khắc chung bái tạ viết thánh độ bao hoang phi thần ngu sở năng cập 𥘉上皇将征牛吼占昭人詣闕上書丁寕以舉寨降則刻符為信,sơ thượng hoàng tương chinh ngưu hống chiêm chiếu nhân nghệ khuyết thượng thư đinh ninh dĩ cử trại hàng tắc khắc phù vi tín 上皇方圖登其寨城倣漢武登单于󰉟故事及親征分命昭義侯負螟領軍由清化道以應官軍仍論之曰占昭寨已有降約必待官軍,thượng hoàng phương đồ đăng kì trại thành phỏng hán vũ đăng đơn vu đài cố sự cập thân chinh phân mệnh chiêu nghĩa hầu phụ minh lĩnh quân do thanh hoá đạo dĩ ứng quan quân những luận chi viết chiêm chiếu trại dĩ hữu hàng ước tất đãi quan quân 至無妄動上皇至忙越駐驛賜名太平府有博子泉賜名清,chí vô vọng động thượng hoàng chí mường việt trú dịch tứ danh thái bình phủ hữu bác tử tuyền tứ danh thanh 水泉昭義侯至占昭欲邀功擊之遂敗宣威將軍武斯宏陣前力戰死之,thuỷ tuyền chiêu nghĩa hầu chí chiêm chiếu dục yêu công kích chi toại bại tuyên uy tướng quân vũ tư hoành trận tiền lực chiến tử chi 上皇聞之曰已誤矣然是行也,thượng hoàng văn chi viết dĩ ngộ hĩ nhiên thị hành dã 上皇自将號令嚴明威聲遠震哀牢聞之奔潰,thượng hoàng tự tướng hiệu lệnh nghiêm minh uy thanh viễn chấn ai lao văn chi bôn hội 及還至白鶴江江中有石堆浩流船多觸,cập hoàn chí bạch hạc giang giang trung hữu thạch đồi hạo lưu thuyền đa xúc 閣聞其臣曰輔武大王上皇𡧸禱曰御舟安行則加褒賞,các văn kì thần viết phụ vũ đại vương thượng hoàng mật đảo viết ngự chu an hành tắc gia bao thưởng 後興孝王討沱江蠻泊白鶴江夜夢神曰前年帝有褒賞之命至是無聞,hậu hưng hiếu vương thảo đà giang man bạc bạch hạc giang dạ mộng thần viết tiền niên đế hữu bao thưởng chi mệnh chí thị vô văn 興孝王回奏上皇乃加封二字鬼神靈應信不誣矣,hưng hiếu vương hồi tấu thượng hoàng nãi gia phong nhị tự quỷ thần linh ứng tín bất vu hĩ 以武堯佐為入内行遣門下右司郎中堯佐洪州人與弟農上皇當宁,dĩ vũ nghiêu tá vi nhập nội hành khiển môn hạ hữu ti lang trung nghiêu tá hồng châu nhân dữ đệ nông thượng hoàng đương trữ 時宁門?之間人君視朝所宁立處,thời trữ môn unk chi gian nhân quân thị triều sở trữ lập xứ 同登第並以文學稱堯佐為行遣同知内𡧸院至是授是職,đồng đăng đệ tịnh dĩ văn học xưng nghiêu tá vi hành khiển đồng tri nội mật viện chí thị thụ thị chức 大越史記本紀全書卷之六終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi lục chung 大越史記本紀全書卷之七〇,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi thất 陳紀憲宗皇帝諱旺明宗次子嫡母憲慈宣聖皇太后親生母明慈皇太妃黎氏也,trần kỷ hiến tông hoàng đế huý vượng minh tông thứ tử đích mẫu hiến từ tuyên thánh hoàng thái hậu thân sinh mẫu minh từ hoàng thái phi lê thị dã 在位十三年壽二十三崩塟昌安陵〇,tại vị thập tam niên thọ nhị thập tam băng táng xương an lăng 帝天資英睿運撫升平然享年不永未見其所行,đế thiên tư anh duệ vận phủ thăng bình nhiên hưởng niên bất vĩnh vị kiến kì sở hành 惜哉,tích tai 庚午開祐二年元至順元年夏五月以誕日為會天節〇,canh ngọ khai hựu nhị niên nguyên chí thuận nguyên niên hạ ngũ nguyệt dĩ đản nhật vi hội thiên tiết 秋七月順聖保慈皇太后崩于安生木杲庵,thu thất nguyệt thuận thánh bảo từ hoàng thái hậu băng vu yên sinh mộc cảo am 太后性仁慈凣英宗子雖庶出皆愛護撫育如己子,thái hậu tính nhân từ phàm anh tông tử tuy thứ xuất giai ái hộ phủ dục như kỷ tử 惠真公主英宗所鍾愛太后亦加愛之,huệ chân công chúa anh tông sở chung ái thái hậu diệc gia ái chi 天真太后,thiên chân thái hậu 出也,xuất dã 或賜𧶘則先與惠真而後及天真,hoặc tứ lãi tắc tiên dữ huệ chân nhi hậu cập thiên chân 英宗崩後善視惠真盖有加焉,anh tông băng hậu thiện thị huệ chân cái hữu gia yên 至於遇列嬪亦甚厚如宫中㚴㜮王氏惠真所出也有寵懷娠,chí ư ngộ liệt tần diệc thậm hậu như cung trung bố lãm vương thị huệ chân sở xuất dã hữu sủng hoài thần 太后以雙香堂太后正寝為坐蓐所,thái hậu dĩ song hương đường thái hậu chính tẩm vi toạ nhục sở 王氏後産而亡,vương thị hậu sản nhi vong 宫人私言上皇曰太后殺王氏,cung nhân tư ngôn thượng hoàng viết thái hậu sát vương thị 上皇素知太后慈仁因大怒笞之太后亦不以關懷,thượng hoàng tố tri thái hậu từ nhân nhân đại nộ si chi thái hậu diệc bất dĩ quan hoài 寶惠國母即保慈寀后母常請元徽即威惠女保慈姪女入宫為妃,bảo huệ quốc mẫu tức bảo từ thái hậu mẫu thường thỉnh nguyên huy tức uy huệ nữ bảo từ điệt nữ nhập cung vi phi 上皇以啓太后太后曰不可元徽為妃將使淑姿稱奴耶,thượng hoàng dĩ khải thái hậu thái hậu viết bất khả nguyên huy vi phi tương sử thục tư xưng nô da 其不以私恩濫予如此,kì bất dĩ tư ân lạm dư như thử 時稱母德之冠焉,thời xưng mẫu đức chi quán yên 自奉英宗梓官歸安生一齋一粥,tự phụng anh tông tử quan quy yên sinh nhất trai nhất chúc 諸般苦行無所不為但不肯受僧戒,chư ban khổ hành vô sở bất vi đản bất khẳng thụ tăng giới 曰先帝晏駕後予不可見僧面對僧語惟齋粥苦行以報如天大德奚以衣鉢為哉住山十年而崩〇,viết tiên đế yến giá hậu dư bất khả kiến tăng diện đối tăng ngữ duy trai chúc khổ hành dĩ báo như thiên đại đức hề dĩ y bát vi tai trú sơn thập niên nhi băng 佐聖太師昭文大王日燏卒,tá thánh thái sư chiêu văn đại vương nhật duật tốt 年七十七日燏好與外國人遊常騎象遊婆伽村,niên thất thập thất nhật duật hiếu dữ ngoại quốc nhân du thường kị tượng du bà già thôn 其村廻李聖宗征占城虜獲占人居之以占語命名多加離後訛為婆伽或三四日後返又遊祥符寺與宋僧談語信宿乃回,kì thôn hồi lí thánh tông chinh chiêm thành lỗ hoạch chiêm nhân cư chi dĩ chiêm ngữ mệnh danh đa gia li hậu ngoa vi bà già hoặc tam tứ nhật hậu phản hựu du tường phù tự dữ tống tăng đàm ngữ tín túc nãi hồi 凣外國人來京者徃徃雜至其家如宋客則對坐交床講話竟日占人雜蠻亦各以其國俗接之仁宗時󰀋馬錫國使來貢求能通語者不可得獨,phàm ngoại quốc nhân lai kinh giả vãng vãng tạp chí kì gia như tống khách tắc đối toạ giao sàng giảng thoại cánh nhật chiêm nhân tạp man diệc các dĩ kì quốc tục tiếp chi nhân tông thời sách mã tích quốc sứ lai cống cầu năng thông ngữ giả bất khả đắc độc 日燏能之,nhật duật năng chi 或問其故曰太宗時北國使至因與之遊故少通其語耳,hoặc vấn kì cố viết thái tông thời bắc quốc sứ chí nhân dữ chi du cố thiểu thông kì ngữ nhĩ 仁宗嘗曰昭文叔盖蕃落人後身故善為諸國語,nhân tông thường viết chiêu văn thúc cái phiên lạc nhân hậu thân cố thiện vi chư quốc ngữ 既入相每過宋人陳道詔家對坐清談移時不倦,kí nhập tướng mỗi quá tống nhân trần đạo chiếu gia đối toạ thanh đàm di thời bất quyện 英宗聞之曰祖父為宰相道詔雖宋人既有翰林奉㫖𡸈可對坐故事元使至必使通語者傅譯宰相不可與語慮或有失必諉之通語者,anh tông văn chi viết tổ phụ vi tể tướng đạo chiếu tuy tống nhân ký hữu hàn lâm phụng chỉ há khả đối toạ cố sự nguyên sứ chí tất sử thông ngữ giả phó dịch tể tướng bất khả dữ ngữ lự hoặc hữu thất tất uỷ chi thông ngữ giả 日燏則不然其接元使每與之語不假傅譯,nhật duật tắc bất nhiên kì tiếp nguyên sứ mỗi dữ chi ngữ bất giả phó dịch 及使就歇次乃携手俱入飲酒如平生歡,cập sứ tựu yết thứ nãi huề thủ cụ nhập ẩm tửu như bình sinh hoan 使曰君乃真定人來仕此耳日燏深拒之而彼終不之,sứ viết quân nãi chân định nhân lai sĩ thử nhĩ nhật duật thâm cự chi nhi bỉ chung bất chi 信盖其容貌言語皆似真定人,tín cái kì dung mạo ngôn ngữ giai tự chân định nhân 英宗欲尊宣慈皇太后為太皇太后未知所以家尊,anh tông dục tôn tuyên từ hoàng thái hậu vi thái hoàng thái hậu vị tri sở dĩ gia tôn 欽慈皇太后以問即以太皇太后封,khâm từ hoàng thái hậu dĩ vấn tức dĩ thái hoàng thái hậu phong 英宗有武帽二乃廵師及講武所御也而名號未稱,anh tông hữu võ mão nhị nãi tuần sư cập giảng võ sở ngự dã nhi danh hiệu vị xưng 方征占城将御以行使日燏命名即名其一曰武威一曰武德,phương chinh chiêm thành tương ngự dĩ hành sử nhật duật mệnh danh tức danh kì nhất viết vũ uy nhất viết vũ đức 至於東宫一撮齋資善堂之名皇太子學曰資善堂宫太子學曰撮齋亦皆所命音樂節奏𰙔舞曲調亦皆日燏所作,chí ư đông cung nhất toát trai tư thiện đường chi danh hoàng thái tử học viết tư thiện đường đông cung thái tử học viết toát trai diệc giai sở mệnh âm nhạc tiết tấu ca vũ khúc điều diệc giai nhật duật sở tác 紹保末守宣光收物寨,thiệu bảo mạt thủ tuyên quang thu vật trại 胡虜𥘉臨境昭國奏昭文在宣光應在上呼胡虜矣,hồ lỗ sơ lâm cảnh chiêu quốc tấu chiêu văn tại tuyên quang ứng tại thượng hô hồ lỗ hĩ 日燏喜宋人遊故昭國云然宣光失守,nhật duật hỉ tống nhân du cố chiêu quốc vân nhiên tuyên quang thất thủ 日燏沿流,nhật duật duyên lưu 而下虜軍傅两岸邊追躡之,nhi hạ lỗ quân phó lưỡng ngạn biên truy niếp chi 日燏顧虜軍徐行謁士眾曰凣追則要速今徐徐然行恐有前軍把截亟,nhật duật cố lỗ quân từ hành yết sĩ chúng viết phàm truy tắc yếu tốc kim từ từ nhiên hành khủng hữu tiền quân bả tiệt cực 遣人視之果見虜以横截下流登陸乃免,khiến nhân thị chi quả kiến lỗ dĩ hoành tiệt hạ lưu đăng lục nãi miễn 其為為人雅量喜怒不形於色家未嘗鞭以以笞奴隷或笞之則數其過失然後行笞嘗命家僮守舟國父家僮敺之其人馳吿,kì vi vi nhân nhã lượng hỉ nộ bất hình ư sắc gia vị thường tiên vechu dĩ si nô lệ hoặc si chi tắc số kì quá thất nhiên hậu hành si thường mệnh gia đồng thủ chu quốc phụ gia đồng khu chi kì nhân trì cáo 日燏曰死亡耶曰但敺傷耳,nhật duật viết tử vong da viết đản khu thương nhĩ 曰不死則已奚吿為,viết bất tử tắc dĩ hề cáo vi 又有人訟家婢於國父,hựu hữu nhân tụng gia tì ư quốc phụ 國父令家僮收捕,quốc phụ lệnh gia đồng thu bổ 婢走入府中捕者追至中堂擊捉喧閙,tì tẩu nhập phủ trung bổ giả truy chí trung đường kích tróc huyên náo 夫人泣曰恩主宰相也,phu nhân khấp viết ân chúa tể tướng dã 平章亦宰相也,bình chương diệc tể tướng dã 縁恩,duyên ân 主仁柔故人輕易至此,chúa nhân nhu cố nhân khinh dị chí thử 日燏從容不應徐令人謂婢曰汝第出處處都有國法,nhật duật thong dong bất ứng từ lệnh nhân vị tì viết nhữ đệ xuất xứ xứ đô hữu quốc pháp 又涉獵史籍篤慕玄教通於冲典冲深也飛也虚也老子太盈若虚虚作冲時以該博稱上皇方幼孺在閣有疾常命行安鎮符法,hựu thiệp liệp sử tịch đốc mộ huyền giáo thông ư xung điển xung thâm dã phi dã hư dã lão tử thái doanh nhược hư hư tác xung thời dĩ cai bác xưng thượng hoàng phương ấu nhụ tại các hữu tật thường mệnh hành an trấn phù pháp 其被氅加冠如道士状,kì bị sưởng gia quán như đạo sĩ trạng 小君貞肃夫人嘗有私請日燏頷之及出府庭記室以其事呈日燏不之許,tiểu quân trinh túc phu nhân thường hữu tư thỉnh nhật duật hạm chi cập xuất phủ đình ký thất dĩ kì sự trình nhật duật bất chi hứa 以親王之貴歴事四朝三領鉅鎮家居無日不開倡優塲作戲樂而人不以為淫,dĩ thân vương chi quý lịch sự tứ triều tam lĩnh cự trấn gia cư vô nhật bất khai xướng ưu trường tác hí lạc nhi nhân bất dĩ vi dâm 較之郭子儀窮奢極欲而人不之非者殆庶幾焉,giảo chi quách tử nghi cùng xa cực dục nhi nhân bất chi phi giả đãi thứ kỷ yên 貞肅清化人也故日燏家妾,trinh túc thanh hoá nhân dã cố nhật duật gia thiếp 皆清化人而其子皆清化女所出,giai thanh hoá nhân nhi kì tử giai thanh hoá nữ sở xuất 厥後除清化知府每以日燏子孫爲之如國康之於演州是也〇,quyết hậu trừ thanh hoá tri phủ mỗi dĩ nhật duật tử tôn vi chi như quốc khang chi ư diễn châu thị dã 陳克終卒,trần khắc chung tốt 贈少師,tặng thiếu sư 克終為人矯情干譽不事家業,khắc chung vi nhân kiểu tình can dự bất sự gia nghiệp 每日晨入朝則於永昌門尚輦局次歇審觀奏簿以僃陳奏,mỗi nhật thần nhập triều tắc ư vĩnh xương môn thượng liễn cục thứ yết thẩm quan tấu bạ dĩ bị trần tấu 朝退則就東宫明宗時在東宫教授皆強矯爲之,triều thoái tắc tựu đông cung minh tông thời tại đông cung giáo thụ giai cường kiểu vi chi 常與學士阮士固博戲或二三日夜以斷晝只據枰啜粥不假少息,thường dữ học sĩ nguyễn sĩ cố bác hí hoặc nhị tam nhật dạ dĩ đoạn trú chỉ cứ bính xuyết chúc bất giả thiếu tức 其贏偷止一二緍而用心太苦如此,kì doanh thâu chỉ nhất nhị mân nhi dụng tâm thái khổ như thử 又如朋友周晬落成等日邀請一一皆往,hựu như bằng hữu chu tối lạc thành đẳng nhật yêu thỉnh nhất nhất giai vãng 甚至醫官家有兼味則就其家,thậm chí y quan gia hữu kiêm vị tắc tựu kì gia 軍人供食則嘉其,quân nhân cúng thực tắc gia kì 妻,thê 一日謂其子公綽曰汝娶其家女何不見告𥘉娶寳環,nhất nhật vị kì tử công xước viết nhữ thú kì gia nữ hà bất kiến cáo sơ thú bảo hoàn 重興間元人入冦寳環父母降虜田産並没官,trùng hưng gian nguyên nhân nhập khấu bảo hoàn phụ mẫu hàng lỗ điền sản tịnh một quan 及帝即位詔還之不以供時祀,cập đế tức vị chiếu hoàn chi bất dĩ cúng thời tự 其趨時外節又如此,kì xu thời ngoại tiết hựu như thử 惟行成一事可觀故人皆稱賢,duy hành thành nhất sự khả quan cố nhân giai xưng hiền 歸塟𰎟山紹武家奴斬碎其尸,quy táng giáp sơn thiệu võ gia nô trảm toái kì thi 辛未三年元至順二年元遣史部尚書撒只瓦來吿文宗即位〇,tân mùi tam niên nguyên chí thuận nhị niên nguyên khiến sử bộ thượng thư tản chỉ ngoã lai cáo văn tông tức vị 遣使如元賀〇,khiến sứ như nguyên hạ 上皇御重光宫皇子暊空武切侍,thượng hoàng ngự trùng quang cung hoàng tử phủ không vũ thiết thị 遇大風雨應制賦詩云安得壯士力盖世可禦大屋之頽風上皇賞金十兩,ngộ đại phong vũ ứng chế phú thi vân an đắc tráng sĩ lực cái thế khả ngự đại ốc chi đồi phong thượng hoàng thưởng kim thập lượng 暊年十一,phũ niên thập nhất 壬申四年元至順三年春二月十五日祔塟順聖保慈皇太后于泰陵,nhâm thân tứ niên nguyên chí thuận tam niên xuân nhị nguyệt thập ngũ nhật phụ táng thuận thánh bảo từ hoàng thái hậu vu thái lăng 先是上皇命日官擇塟日有駁之曰以今年塟必害祭主,tiên thị thượng hoàng mệnh nhật quan trạch táng nhật hữu bác chi viết dĩ kim niên táng tất hại tế chủ 上皇使問曰汝知予明年必死耶對曰不知也,thượng hoàng sử vấn viết nhữ tri dư minh niên tất tử da đối viết bất tri dã 又問曰如明年以徃予必不死則緩塟母后可也,hựu vấn viết như minh niên dĩ vãng dư tất bất tử tắc hoãn táng mẫu hậu khả dã 如明年予死而母后襄成事曰襄事不猶愈於徒死乎夫吉禮凶禮必須擇日重其事也𡸈陰陽家拘泥禍福之謂哉卒行塟禮〇,như minh niên dư tử nhi mẫu hậu nhượng thành sự viết nhượng sự bất do dũ ư đồ tử hồ phu cát lễ hung lễ tất tu trạch nhật trọng kì sự dã há âm dương gia câu nệ hoạ phúc chi vị tai tốt hành táng lễ 三月以阮忠彦為内𡧸院副使掌官朝内省籍〇,tam nguyệt dĩ nguyễn trung ngạn vi nội mật viện phó sứ chưởng quan triều nội tỉnh tịch 秋七月以阮忠彦知審刑院事兼清化安撫使,thu thất nguyệt dĩ nguyễn trung ngạn tri thẩm hình viện sự kiêm thanh hoá an phủ sứ 忠彦,trung ngạn 立平𠃔堂决獄訟無寃濫,lập bình doãn đường quyết ngục tụng vô oan lạm 癸酉五年元順帝妥懽帖睦兒元統元年秋七月大水〇,quý dậu ngũ niên nguyên thuận đế thoả hoan thiếp mục nhi nguyên thống nguyên niên thu thất nguyệt đại thuỷ 大譏,đại cơ 甲戌六年元元統二年春中書增置左右正言參議〇,giáp tuất lục niên nguyên nguyên thống nhị niên xuân trung thư tăng trí tả hữu chính ngôn tham nghị 上皇廵守乂安道親征哀牢以阮中彦充清化𤼵運使運糧先行車駕至黔州軍聲大振哀牢望風而遁詔忠彦磨崖紀功而還乙亥七年元至元元年元遣史部尚書鉄柱來吿順帝即位〇,thượng hoàng tuần thú nghệ an đạo thân chinh ai lao dĩ nguyễn trung ngạn sung thanh hoá phát vận sứ vận lương tiên hành xa giá chí kiềm châu quân thanh đại chấn ai lao vọng phong nhi độn chiếu trung ngạn ma nhai kỷ công nhi hoàn ất hợi thất niên nguyên chí nguyên nguyên niên nguyên khiến sử bộ thượng thư thiết trụ lai cáo thuận đế tức vị 秋九月上皇親征哀牢敗績,thu cửu nguyệt thượng hoàng thân chinh ai lao bại tích 段汝諧溺死,đoàn nhữ hài nịch tử 先是上皇議親征哀牢不果,tiên thị thượng hoàng nghị thân chinh ai lao bất quả 至是又議親征而眼,chí thị hựu nghị thân chinh nhi nhãn 疾作,tật tác 或請緩師上皇曰去年親征不果,hoặc thỉnh hoãn sư thượng hoàng viết khứ niên thân chinh bất quả 今年又以疾緩師,kim niên hựu dĩ tật hoãn sư 天下将謂予怯萬一北虜侵軼則吾将何特遂厥意親征,thiên hạ tướng vị dư khiếp vạn nhất bắc lỗ xâm dật tắc ngô tướng hà đặc toại quyết ý thân chinh 疾尋愈至乂安疾又作,tật tầm dũ chí nghệ an tật hựu tác 上皇乘舟力疾而行,thượng hoàng thừa chu lực tật nhi hành 登陸乃,đăng lục nãi 愈時汝諧𬋩神武神策兼乂安經畧大使而哀牢侵南戎乃乂安之属邑故以汝諧為督将諸軍皆受節制,dũ thời nhữ hài quản thần võ thần sách kiêm nghệ an kinh lược đại sứ nhi ai lao xâm nam nhung nãi nghệ an chi thuộc ấp cố dĩ nhữ hài vi đốc tướng chư quân giai thụ tiết chế 汝諧止率神武及乂安軍以行意哀牢㨿南戎其眾單弱擊之必克,nhữ hài chỉ suất thần võ cập nghệ an quân dĩ hành ý ai lao cứ nam nhung kì chúng đơn nhược kích chi tất khắc 且砦臨屑邏大江既克之後俘獲沿流而下過真臘及諸蕃國皆震耀兵威因諭諸國子弟入朝志欲邀,thả trại lâm tiết la đại giang ký khắc chi hậu phù hoạch duyên lưu nhi hạ quá chân lạp cập chư phiên quốc giai chấn diệu binh uy nhân dụ chư quốc tử đệ nhập triều chí dục yêu 奇功以凌同列,kì công dĩ lăng đồng liệt 及交戰之日陰霧晦㝠賊先伏象馬夾攻,cập giao chiến chi nhật âm vụ hối minh tặc tiên phục tượng mã giáp công 官軍大敗墮水死者過半汝諧在焉,quan quân đại bại đoạ thuỷ tử giả quá bán nhữ hài tại yên 上皇聞之曰汝諧用必克之謀乘必勝之勢攻垂成卒為賊所餌,thượng hoàng văn chi viết nhữ hài dụng tất khắc chi mưu thừa tất thắng chi thế công thuỳ thành tốt vi tặc sở nhĩ 汝諧非不知料敵但所為過大而𦤶然耳,nhữ hài phi bất tri liệu địch đản sở vi quá đại nhi trí nhiên nhĩ 乃知人之期望不可踰分限也,nãi tri nhân chi kì vọng bất khả du phân hạn dã 史臣吳士連曰城濮之戰子玉有必勝之謀而終敗績為文公之所餌也,sử thần ngô sĩ liên viết thành bộc chi chiến tử ngọc hữu tất thắng chi mưu nhi chung bại tích vi văn công chi sở nhĩ dã 南戎之戰汝諧有必勝之謀亦以敗績為哀牢之所餌也,nam nhung chi chiến nhữ hài hữu tất thắng chi mưu diệc dĩ bại tích vi ai lao chi sở nhĩ dã 彼二将者𡸈無才畧以至是哉乃驕而取敗也,bỉ nhị tướng giả há vô tài lược dĩ chí thị tai nãi kiêu nhi thủ bại dã 孔子曰臨,khổng tử viết lâm 事而惧好謀而成,sự nhi cụ hảo mưu nhi thành 行師之要莫大乎是𡸈有将之驕吝而能成功哉,hành sư chi yếu mạc đại hồ thị há hữu tướng chi kiêu lận nhi năng thành công tai 上皇之親征也,thượng hoàng chi thân chinh dã 杜天覰時𬋩快户軍即神策軍也方病篤命留後,đỗ thiên thứ thời quản khoái hộ quân tức thần sách quân dã phương bệnh đốc mệnh lưu hậu 天覰即令家人昇詣永安門外固請扈駕,thiên thứ tức lệnh gia nhân thăng nghệ vĩnh an môn ngoại cố thỉnh hộ giá 曰臣寕死於營門之外不死於床蓐之,viết thần ninh tử ư doanh môn chi ngoại bất tử ư sàng nhục chi 間上皇嘉其志從之入賊境而卒,gian thượng hoàng gia kì chí tòng chi nhập tặc cảnh nhi tốt 上皇嗟悼勑賜太常樂常祀,thượng hoàng ta điệu sắc tứ thái thường lạc thường tự 後阮愈卒亦如之,hậu nguyễn dũ tốt diệc như chi 時常祀用太常樂惟行遣得之審刑止用齋内祭天覰賜太常祀盖時恩寵遇不下於行遣也史臣吳士連曰小人之用心也見利則進害則,thời thường tự dụng thái thường nhạc duy hành khiển đắc chi thẩm hình chỉ dụng trai nội tế thiên thứ tứ thái thường tự cái thời ân sủng ngộ bất hạ ư hành khiển dã sử thần ngô sĩ liên viết tiểu nhân chi dụng tâm dã kiến lợi tắc tiến hại tắc 退惟求適己自便,thoái duy cầu thích kỷ tự tiện 故有見事而辭難者有當官而托故者鮮能急於其君也,cố hữu kiến sự nhi từ nan giả hữu đương quan nhi thác cố giả tiên năng cấp ư kì quân dã 天覰方病篤明宗命留後常人之情不過奉命而己乃故請扈從不願死於床蓐之間則其用心惟急於君上𡸈不為辭難托故者羞哉〇,thiên thứ phương bệnh đốc minh tông mệnh lưu hậu thường nhân chi tình bất quá phụng mệnh nhi kỷ nãi cố thỉnh hộ tòng bất nguyện tử ư sàng nhục chi gian tắc kì dụng tâm duy cấp ư quân thượng há bất vi từ nan thác cố giả tu tai 時有上将范蒼檜性柔和未嘗與人爭,thời hữu thượng tướng phạm thương cối tính nhu hoà vị thường dữ nhân tranh 陳吾郎每輕之蒼檜不為動至於攻戰則屢有功亦不以其功加人,trần ngô lang mỗi khinh chi thương cối bất vi động chí ư công chiến tắc lũ hữu công diệc bất dĩ kì công gia nhân 上皇常曰蒼檜之處己也近於郭子儀矣,thượng hoàng thường viết thương cối chi xử kỷ dã cận ư quách tử nghi hĩ 冬十月地震,đông thập nguyệt địa chấn 丙子八年元至元二年春正月上皇自哀牢至京〇,bính tí bát niên nguyên chí nguyên nhị niên xuân chính nguyệt thượng hoàng tự ai lao chí kinh 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 冬十月十九日上皇子皜生即裕宗也丁丑九年元至元三年夏六月二日上皇子曔生即睿宗也〇,đông thập nguyệt thập cửu nhật thượng hoàng tử hạo sinh tức dụ tông dã đinh sửu cửu niên nguyên chí nguyên tam niên hạ lục nguyệt nhị nhật thượng hoàng tử kính sinh tức duệ tông dã 五月雷震瑞章殿遏雲亭〇,ngũ nguyệt lôi chấn thuỵ chương điện át vân đình 彗星見東北〇,tuệ tinh hiện đông bắc 閲定文武官仍置諸省院属〇,duyệt định văn võ quan những trí chư sảnh viện thuộc 秋七月納平章惠肅王長女顯貞公主為宸妃〇,thu thất nguyệt nạp bình chương huệ túc vương trưởng nữ hiển trinh công chúa vi thần phi 九月詔内外官考覈所𬋩属有供結者留在家不着役者出之〇,cửu nguyệt chiếu nội ngoại quan khảo hạch sở quản thuộc hữu cúng kết giả lưu tại gia bất trước dịch giả xuất chi 以阮忠彦為乂安安撫使兼國史院監修國史行快州路漕運使,dĩ nguyễn trung ngạn vi nghệ an an phủ sứ kiêm quốc sử viện giám tu quốc sử hành khoái châu lộ tào vận sứ 忠彦建議立漕倉貯田租以賑饑民,trung ngạn kiến nghị lập tào thương trữ điền tô dĩ chẩn cơ dân 詔諸,chiếu chư 路倣行之命,lộ phỏng hành chi 命興孝王討平牛吼蠻,mệnh hưng hiếu vương thảo bình ngưu hống man 入鄭旗寨大破之斬其酋車焚,nhập trịnh kì trại đại phá chi trảm kì tù xa phần 師還軍士皆爵賞,sư hoàn quân sĩ giai tước thưởng 興孝王援仁惠討平南戎故事請賞守舟者,hưng hiếu vương viện nhân huệ thảo bình nam nhung cố sự thỉnh thưởng thủ chu giả 上皇曰󰆑餘之討南戎自乂安陸行數日至南戎江乃刻木為舟,thượng hoàng viết khánh dư chi thảo nam nhung tự nghệ an lục hành số nhật chí nam nhung giang nãi khắc mộc vi chu 是守賊境之舟非守乂安之舟也,thị thủ tặc cảnh chi chu phi thủ nghệ an chi chu dã 今之守舟則異於是且有賞必有罰,kim chi thủ chu tắc dị ư thị thả hữu thưởng tất hữu phạt 其󰟨常相須如取舟欲籍戰勝受賞使戰者當死則守者亦子耶,kì thế thường tương tu như thủ chu dục tịch chiến thắng thụ thưởng sử chiến giả đương tử tắc thủ giả diệc tử da 興孝對曰如無守舟軍中或聞賊以獲舟軍士能堅守乎上皇曰苟如此先賞在朝方可如京師不靖軍士其能赴敵乎興孝,hưng hiếu đối viết như vô thủ chu quân trung hoặc văn tặc dĩ hoạch chu quân sĩ năng kiên thủ hồ thượng hoàng viết câu như thử tiên thưởng tại triều phương khả như kinh sư bất tịnh quân sĩ kì năng phó địch hồ hưng hiếu 不能對,bất năng đối 是役者興孝家僮范艾預有戰功,thị dịch giả hưng hiếu gia đồng phạm ngải dự hữu chiến công 上皇曰家奴雖有微撈不得預朝廷官爵,thượng hoàng viết gia nô tuy hữu vi lao bất đắc dự triều đình quan tước 詔給艾田率五分,chiếu cấp ngải điền suất ngũ phần 又有保武者上皇所親愛然不置之要地非其才也如英宗之於興保云,hựu hữu bảo vũ giả thượng hoàng sở thân ái nhiên bất trí chi yêu địa phi kì tài dã như anh tông chi ư hưng bảo vân 戊寅十年元至元四年秋八月大水〇,mậu dần thập niên nguyên chí nguyên tứ niên thu bát nguyệt đại thuỷ 冬十月大風房屋大樹多倒壓者〇,đông thập nguyệt đại phong phòng ốc đại thụ đa đảo áp giả 以恭靖王元晫為參預朝政恭定王暊為驃騎上将軍領宣光鎮,dĩ cung tĩnh vương nguyên trác vi tham dự triều chính cung định vương phủ vi phiêu kị thượng tướng quân lĩnh tuyên quang trấn 己卯十一年元至元五年春改授時曆為懾紀曆時候儀郎太史局令鄧輅以前曆皆名授時請改曰懾,kỉ mão thập nhất niên nguyên chí nguyên ngũ niên xuân cải thụ thời lịch vi hiệp kỷ lịch thời hậu nghi lang thái sử cục lệnh đặng lộ dĩ tiền lịch giai danh thụ thời thỉnh cải viết hiệp 紀帝從之,kỉ đế tòng chi 輅山明縣人輅常作玲󰍡儀考驗天象罔不脗合〇,lộ sơn minh huyện nhân lộ thường tác linh lung nghi khảo nghiệm thiên tượng võng bất vẫn hợp 秋八月十五日夜上皇子暭乘舟泛西湖溺水得之魚粱中,thu bát nguyệt thập ngũ nhật dạ thượng hoàng tử hạo thừa chu phiếm tây hồ nịch thuỷ đắc chi ngư lương trung 上皇命醫人鄒庚療治,thượng hoàng mệnh y nhân trâu canh liệu trị 庚曰鍼之則復蘇但恐陽痿,canh viết châm chi tắc phục tô đản khủng dương nuy 鍼之果如其言,châm chi quả như kì ngôn 自是人稱庚為鄒神醫,tự thị nhân xưng canh vi trâu thần y 累遷冠服侯宣徽院大使兼太醫使〇,luỵ thiên quan phục hầu tuyên huy viện đại sứ kiêm thái y sứ 以張漢超為門下右司郎中〇,dĩ trương hán siêu vi môn hạ hữu ti lang trung 仁惠王󰆑餘卒〇,nhân huệ vương khánh dư tốt 是歲熒惑入南斗留一月方出未詳某月辛巳十四年八月以後裕宗紹豊元年元,thị tuế huỳnh hoặc nhập nam đẩu lưu nhất nguyệt phương xuất vị tường mỗ nguyệt tân tị thập tứ niên bát nguyệt dĩ hậu dụ tông thiệu phong nguyên niên 元至正元年春以阮忠彦為京師大尹〇,nguyên chí chính nguyên niên xuân dĩ nguyễn trung ngạn vi kinh sư đại doãn 夏六月十一日帝崩于正寝權安殯,hạ lục nguyệt thập nhất nhật đế băng vu chính tẩm quàn an tấn 于建昌宫廟號憲宗,vu kiến xương cung miếu hiệu hiến tông 史臣吳士連曰帝雖有天資之美然以弱齡嗣位國政皆出於上皇又若不及於政者所謂父在子不得自專也安得而議之哉,sử thần ngô sĩ liên viết đế tuy hữu thiên tư chi mĩ nhiên dĩ nhược linh tự vị quốc chính giai xuất ư thượng hoàng hựu nhược bất cập ư chính giả sở vị phụ tại tử bất đắc tự chuyên dã an đắc nhi nghị chi tai 秋八月二十一日上皇迎皇子暭即皇帝位改元紹豊元年,thu bát nguyệt nhị thập nhất nhật thượng hoàng nghênh hoàng tử hạo tức hoàng đế vị cải nguyên thiệu phong nguyên niên 大赦,đại xá 稱裕皇,xưng dụ hoàng 群臣上尊號曰統天體道仁明光孝皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết thống thiên thể đạo nhân minh quang hiếu hoàng đế 年甫六歲不立長子恭肃王昱者踈狂也〇,niên phủ lục tuế bất lập trưởng tử cung túc vương dục giả sơ cuồng dã 命張漢超阮忠彦編定皇朝大典考撰刊書頒行,mệnh trương hán siêu nguyễn trung ngạn biên định hoàng triều đại điển khảo soạn san thư phân hành 裕宗皇帝諱暭明宗弟十子憲慈皇后所生也,dụ tông hoàng đế huý hạo minh tông đệ thập tử hiến từ hoàng hậu sở sinh dã 在位二十八年壽三十四而崩塟阜陵,tại vị nhị thập bát niên thọ tam thập tứ nhi băng táng phụ lăng 帝至性聰睿學問高明武僃文脩四夷賓服紹豊之時政事畢擧大治之後,đế chí tính thông duệ học vấn cao minh võ bị văn tu tứ di tân phục thiệu phong chi thời chính sự tất cử đại trị chi hậu ?𨒣無度陳家基業由此而衰衰壬午紹豊二年元至元二年春三月定文武雜流等官〇,hoang du vô độ trần gia cơ nghiệp do thử nhi suy nhâm ngọ thiệu phong nhị niên nguyên chí nguyên nhị niên xuân tam nguyệt định văn võ tạp lưu đẳng quan 夏四月封上皇女玉瑳一作白瑳為天寕公主嫁正肃王堪一作興肃以恭靖王晫為太尉〇,hạ tứ nguyệt phong thượng hoàng nữ ngọc tha nhất tác bạch tha vi thiên ninh công chúa giá chính túc vương kham nhất tác hưng túc dĩ cung tịnh vương trác vi thái uý 五月占城國主制阿難卒,ngũ nguyệt chiêm thành quốc chủ chế a nan tốt ??????????????〇,nữ tế trà hoà bố để tự lập khiến sứ nghệ khuyết cáo ai 秋七月尊憲慈皇后為皇太后〇以張漢超為,thu thất nguyệt tôn hiến từ hoàng hậu vi hoàng thái hậu dĩ trương hán siêu vi 左司郎中兼諒江經畧使,tả ti lang trung kiêm lượng giang kinh lược sứ 阮忠彦為行遣知樞𡧸院事,nguyễn trung ngạn vi hành khiển tri khu mật viện sự 舊制禁軍属尚書省至是置樞𡧸以領之,cựu chế cấm quân thuộc thượng thư sảnh chí thị trí khu mật dĩ lĩnh chi 忠彦選諸路丁壮充禁軍鈌額定為籍簿樞,trung ngạn tuyển chư lộ đinh tráng sung cấm quân khuyết ngạch định vi tịch bạ khu 𡧸領禁軍自忠彦始〇,mật lĩnh cấm quân tự trung ngạn thuỷ 上皇幸御史臺監察御史尹定阮汝為落職,thượng hoàng hạnh ngự sử đài giám sát ngự sử doãn định nguyễn nhữ vi lạc chức 時重修御史臺成上皇凌晨駕幸獨御史中賛黎維陪侍,thời trùng tu ngự sử đài thành thượng hoàng lăng thần giá hạnh độc ngự sử trung tán lê duy bồi thị 上皇還宫尹定阮汝為方至乃抗疏論上皇不可入臺仍劾黎維不能諫止辭甚激切,thượng hoàng hoàn cung doãn định nguyễn nhữ vi phương chí nãi kháng sớ luận thượng hoàng bất khả nhập đài những hặc lê duy bất năng gián chỉ từ thậm khích thiết 上皇靣論之曰御史臺乃宫殿之一,thượng hoàng diện luận chi viết ngự sử đài nãi cung điện chi nhất 未有宫殿而天子不可入耶且臺中舊有天子󰕖學處簿書,vị hữu cung điện nhi thiên tử bất khả nhập da thả đài trung cựu hữu thiên tử giảng học xứ bạ thư 祗候供奉筆硯在焉,chi hậu cúng phụng bút nghiên tại yên 此天子入臺故事昔唐太宗觀實録况入臺乎定等猶力争数日不已,thử thiên tử nhập đài cố sự tích đường thái tông quan thực lục huống nhập đài hồ định đẳng do lực tranh số nhật bất dĩ 帝論之再三亦不止乃落職〇,đế luận chi tái tam diệc bất chỉ nãi lạc chức 冬十月以誕日為󰆑天節,đông thập nguyệt dĩ đản nhật vi khánh thiên tiết 癸未三年元至正三年春二月上皇幸天長府〇,quý mùi tam niên nguyên chí chính tam niên xuân nhị nguyệt thượng hoàng hạnh thiên trường phủ 夏四月朔日食〇,hạ tứ nguyệt sóc nhật thực 五月六月旱,ngũ nguyệt lục nguyệt hạn 詔賜减今年人丁税之半〇,chiếu tứ giảm kim niên nhân đinh thuế chi bán 冬十一月一日欽慈皇太后崩〇,đông thập nhất nguyệt nhất nhật khâm từ hoàng thái hậu băng 是〇凶荒民多為盗王侯家奴尤甚,thị tuế hung hoăng dân đa vi đạo vương hầu gia nô vưu thậm 甲申四年元至正四年春二月茶鄕人吳陛聚眾於安阜山為盗〇,giáp thân tứ niên nguyên chí chính tứ niên xuân nhị nguyệt trà hương nhân ngô bệ tụ chúng ư yên phụ sơn vi đạo 改聖慈行遣司為尚書省官朝行遣,cải thánh từ hành khiển ti vi thượng thư sảnh quan triều hành khiển 司仍舊門下省,ti những cựu môn hạ sảnh 置宣徽院大使副使,trí tuyên huy viện đại sứ phó sứ 改登聞院檢法官為廷尉寺卿少卿,cải đăng văn viện kiểm pháp quan vi đình uý tự khanh thiếu khanh 置勤農司屯田使副總路,trí cần nông ti đồn điền sứ phó tổng lộ 置安撫使副屬州置通判,trí an phủ sứ phó thuộc châu trí thông phán 又設小路提刑漕司轉運職,hựu thiết tiểu lộ đề hình tào ti chuyên vận chức 天長府置太府少府〇,thiên trường phủ trí thái phủ thiếu phủ 復國父上宰國瑱官爵〇,phục quốc phụ thượng tể quốc chẩn quan tước 秋八月置諸路鋒團二十都遂捕盗刧〇,thu bát nguyệt trí chư lộ phong đoàn nhị thập đô toại bổ đạo kiếp 十六日塟憲宗于建昌安陵,thập lục nhật táng hiến tông vu kiến xương an lăng 史臣吳士連曰天子七月而塟,sử thần ngô sĩ liên viết thiên tử thất nguyệt nhi táng 昔周桓王七年始塟以周室有子儀黑肩之亂故也,tích chu hoàn vương thất niên thuỷ táng dĩ chu thất hữu tử nghi hắc kiên chi loạn cố dã 憲宗至是始塟四年矣未聞有故也,hiến tông chí thị thuỷ táng tứ niên hĩ vị văn hữu cố dã 盖有上皇而從其命,cái hữu thượng hoàng nhi tòng kì mệnh 歟然當時未聞以禮爭者,dư nhiên đương thời vị văn dĩ lễ tranh giả 是歲凶荒民多為僧又為世家奴,thị tuế hung hoăng dân đa vi tăng hựu vi thế gia nô 乙酉五年元至正五年春二月試太學生,ất dậu ngũ niên nguyên chí chính ngũ niên xuân nhị nguyệt thí thái học sinh 試法用暗寫古文經義試賦〇,thí pháp dụng ám tả cổ văn kinh nghĩa thi phú 夏四月五月旱,hạ tứ nguyệt ngũ nguyệt hạn 詔錄囚减雜犯罪〇,chiếu lục tù giảm tạp phạm tội 秋八月元使王士衡來問銅柱事,thu bát nguyệt nguyên sử vương sĩ hoành lai vấn đồng trụ sự 遣范師孟徃辨之,khiến phạm sư mạnh vãng biện chi 按是歲元國處處盗起且後年九月師孟受命迁陞何徃返之速此事未必有菇存之〇,án thị tuế nguyên quốc xứ xứ đạo khởi thả hậu niên cửu nguyệt sư mạnh thụ mệnh thiên thăng hà vãng phản chi tốc thử sự vị tất hữu cô tồn chi 冬十一月以張漢超為左諫議大夫〇,đông thập nhất nguyệt dĩ trương hán siêu vi tả gián nghị đại phu 差軍人捕吳陛於安阜山陛眾迯散,sai quân nhân bổ ngô bệ ư yên phụ sơn bệ chúng đào tán 丙戌六年元至正六年春二月朔日食〇,bính tuất lục niên nguyên chí chính lục niên xuân nhị nguyệt sóc nhật thực 遣范元恒使,khiến phạm nguyên hằng sứ 占城責問𮞏年朝貢缺禮〇,chiêm thành trách vấn đệ niên triều cống khuyết lễ 夏五月哀牢冦邊,hạ ngũ nguyệt ai lao khấu biên 命保威王𤩽擊破之獲人畜甚眾〇,mệnh bảo uy vương hiến kích phá chi hoạch nhân súc thậm chúng 秋九月以范師孟為掌簿書兼樞𡧸參政冬,thu cửu nguyệt dĩ phạm sư mạnh vi chưởng bạ thư kiêm khu mật tham chính 冬十月占城遣使來貢禮物甚簿,đông thập nguyệt chiêm thành khiến sứ lai cống lễ vật thậm bạc 丁亥七年元至正七年春正月朔日食〇,đinh hợi thất niên nguyên chí chính thất niên xuân chính nguyệt sóc nhật thực 夏六月保威王𤩽有罪出為望江鎮驃騎将軍尋殺之長安路萬女江,hạ lục nguyệt bảo uy vương hiến hữu tội xuất vi vọng giang trấn phiêu kị tướng quân tầm sát chi trường an lộ vạn nữ giang 國𥘉宋商舶來進小人國人身長七寸其聲似蝇不通言語又進火浣布一疋價錢每尺三百鏹留傳為貴物後制為御服制差短藏之内府,quốc sơ tống thương bách lai tiến tiểu nhân quốc nhân thân trường thất thốn kì thanh tự dăng bất thông ngôn ngữ hựu tiến hoả hoãn bố nhất thất giá tiền mỗi xích tam bách cưỡng lưu truyền vi quý vật hậu chế vi ngự phục chế sai đoản tàng chi nội phủ 保威私於宫人竊之,bảo uy tư ư cung nhân thiết chi 一日裡其衣入朝,nhất nhật lí kì y nhập triều 上皇前奏對露出袖口,thượng hoàng tiền tấu đối lộ xuất tụ khẩu 上皇見而疑之使人檢閲果失所藏,thượng hoàng kiến nhi nghi chi sử nhân kiểm duyệt quả thất sở tàng 宫人令老婢就保威家取之潜将入宫進呈,cung nhân lệnh lão tì tựu bảo uy gia thủ chi tiềm tương nhập cung tiến trình 上皇不忍戮出之外鎮,thượng hoàng bất nhẫn lục xuất chi ngoại trấn 行至萬女江令武士駕輕舟追殺之投其屍沙中而還降為保威侯〇,hành chí vạn nữ giang lệnh võ sĩ giá khinh chu truy sát chi đầu kì thi sa trung nhi hoàn giáng vi bảo uy hầu 秋八月惇慈皇太后黎氏崩〇,thu bát nguyệt đôn từ hoàng thái hậu lê thị băng 恭敏王元昫卒,cung mẫn vương nguyên hú tốt 戊子八年元至正八年春正月以御前學生杜子平為侍󰕖〇,mậu tí bát niên nguyên chí chính bát niên xuân chính nguyệt dĩ ngự tiền học sinh đỗ tử bình vi thị giảng 夏五月旱〇,hạ ngũ nguyệt hạn 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 冬十月闍蒲國商舶至雲屯海庄潜買𧓍𧓍音駢珠也朱又音朱亦作黿珠雲,đông thập nguyệt đồ bồ quốc thương bách chí vân đồn hải trang tiềm mãi tân tân âm biền châu dã châu hựu âm chu diệc tác ngoan châu vân 屯人多偷氽珠與之,đồn nhân đa thâu thộn châu dữ chi 事覺俱扺罪〇,sự giác cụ chỉ tội 元方谷珍起兵作亂,nguyên phương cốc trân khởi binh tác loạn 己丑九年元至正九年春三月北方商舶來貢鷂變鉢,kỉ sửu cửu niên nguyên chí chính cửu niên xuân tam nguyệt bắc phương thương bách lai cống diêu biến bát 宋末杭州人燒鉢爐将熟見一飛鷂過爐上遣屎爐中化成玉鉢故名之〇,tống mạt hàng châu nhân thiêu bát lư tương thục kiến nhất phi diêu quá lư thượng khiến thỉ lư trung hoá thành ngọc bát cố danh chi 夏五月大哇國來貢方物及能言赤󰢒鵡〇,hạ ngũ nguyệt đại oa quốc lai cống phương vật cập năng ngôn xích anh vũ 冬十月册平章惠肅王第四女懿慈公主為儀聖皇后〇,đông thập nguyệt sách bình chương huệ túc vương đệ tứ nữ ý từ công chúa vi nghi thánh hoàng hậu 十一月朔日食〇,thập nhất nguyệt sóc nhật thực 設雲屯鎮鎮官路官察海使及置平海軍以鎮之,thiết vân đồn trấn trấn quan lộ quan sát hải sứ cập trí bình hải quân dĩ trấn chi 先是李朝時商舶來則入自演州他員等海門,tiên thị lí triều thời thương bách lai tắc nhập tự diễn châu tha viên đẳng hải môn 至是海道遷移海門淺涸多聚雲屯故有,chí thị hải đạo thiên di hải môn thiển hạc đa tụ vân đồn cố hữu 是命,thị mệnh 庚寅十年元至正十年春正月元人有丁龎德者因其國亂挈家駕海船來奔,canh dần thập niên nguyên chí chính thập niên xuân chính nguyệt nguyên nhân hữu đinh bàng đức giả nhân kì quốc loạn khiết gia giá hải thuyền lai bôn 善緣竿為俳優𰙔舞,thiện duyên can vi bài ưu ca vũ 國人效之為險竿舞險干枝自此始〇,quốc nhân hiệu chi vi hiểm can vũ hiểm can chi tự thử thuỷ 恭簡王元晟卒〇,cung giản vương nguyên thạch tốt 元徐壽輝起兵稱帝國内大亂,nguyên từ thọ huy khởi binh xưng đế quốc nội đại loạn 辛卯十一年元至正十一年春正月太原諒山人聚為盗相攻擊,tân mão thập nhất niên nguyên chí chính thập nhất niên xuân chính nguyệt thái nguyên lạng sơn nhân tụ vi đạo tương công kích 討平之,thảo bình chi 夏五月朔日食〇,hạ ngũ nguyệt sóc nhật thực 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 以張漢超為參知政事〇,dĩ trương hán siêu vi tham tri chính sự 乂安天罡女變成男〇,nghệ an thiên cang nữ biến thành nam 鄒庚有罪扺死免之,trâu canh hữu tội chỉ tử miễn chi 時庚以帝陽痿進藥方曰,thời canh dĩ đế dương nuy tiến dược phương viết 殺童男取膽和陽起石服之及與同胞女通滛驗,sát đồng nam thủ đảm hoà dương khởi thạch phục chi cập dữ đồng bào nữ thông dâm nghiệm 帝然之烝於嫡姊天寧公主果效,đế nhiên chi chưng ư đích tỉ thiên ninh công chúa quả hiệu 庚由是寵益隆得日夜於後宫奉侍藥物,canh do thị sủng ích long đắc nhật dạ ư hậu cung phụng thị dược vật 庚遂通宫人,canh toại thông cung nhân 事覺上皇欲寘於死以有藥治帝功得免,sự giác thượng hoàng dục trí ư tử dĩ hữu dược trị đế công đắc miễn 庚北人鄒孫之子紹豊間元人入冦孫以醫從軍致敗就擒在本國醫治當時侯王多見效國人屢以田奴與之致富庚承父業遂成名醫然無行檢固至此後復職其裔至今朝有鄒保者得鄒庚所藏宿物致富亦因以敗〇,canh bắc nhân trâu tôn chi tử thiệu phong gian nguyên nhân nhập khấu tôn dĩ y tòng quân trí bại tựu cầm tại bản quốc y trị đương thời hầu vương đa kiến hiệu quốc nhân lũ dĩ điền nô dữ chi trí phú canh thừa phụ nghiệp toại thành danh y nhiên vô hạnh kiểm cố chí thử hậu phục chức kì duệ chí kim triều hữu trâu bảo giả đắc trâu canh sở tàng túc vật trí phú diệc nhân dĩ bại 以阮忠彦為入内行遣仍知樞密院事〇,dĩ nguyễn trung ngạn vi nhập nội hành khiển những tri khu mật viện sự 冬十一月帝御天安殿閲禁軍于龍墀賜忠彦服戰袍戴武巾佩楞楞音棱木棱也四方木也金硯閲諸禁軍定殿最,đông thập nhất nguyệt đế ngự thiên an điện duyệt cấm quân vu long trì tứ trung ngạn phục chiến bào đái vũ cân bội lăng lăng âm lăng mộc lăng dã tứ phương mộc dã kim nghiên duyệt chư cấm quân định điện tối 壬辰十二年元至正十二年春三月占城制某來奔獻白象白馬各一大蟻一長一尺九寸及諸貢物請伐茶和布底立為國王,nhâm thìn thập nhị niên nguyên chí chính thập nhị niên xuân tam nguyệt chiêm thành chế mỗ lai bôn hiến bạch tượng bạch mã các nhất đại nghị nhất trường nhất xích cửu thốn cập chư cống vật thỉnh phạt trà hoà bố để lập vi quốc vương 𥘉占主制阿難在𠱾其子制某為布田言大王也女壻茶和布底為布提言宰相也言聽計從因與制某樹黨,sơ chiêm chủ chế a nan tại thời kì tử chế mỗ vi bố điền ngôn đại vương dã nữ tế trà hoà bố để vi bố đề ngôn tể tướng dã ngôn thính kế tòng nhân dữ chế mỗ thụ đảng 制某或見責布底每救解之,chế mỗ hoặc kiến trách bố để mỗi cứu giải chi 國人以是異心不專屬於制某,quốc nhân dĩ thị dị tâm bất chuyên thuộc ư chế mỗ 迨阿難卒布底遂逐制某而自立是知人臣樹黨必有異圖而制某初不知其墮於術中也〇,đãi a nan tốt bố để toại trục chế mỗ nhi tự lập thị tri nhân thần thụ đảng tất hữu dị đồ nhi chế mỗ sơ bất tri kì đoạ ư thuật trung dã 秋七月大水泛溢決鉢塊堤禾榖渰浸,thu thất nguyệt đại thuỷ phiếm dật quyết bát khối đê hoà cốc yêm tẩm 快州順安為甚,khoái châu thuận an vi thậm 癸巳十三年元至正十三年春正月詔王侯造戰船噐械練習士卒〇,quý tị thập tam niên nguyên chí chính thập tam niên xuân chính nguyệt chiếu vương hầu tạo chiến thuyền khí giới luyện tập sĩ tốt 拜恭定王暊為右相國〇,bái cung định vương phũ vi hữu tướng quốc 夏六月大擧伐占城,hạ lục nguyệt đại cử phạt chiêm thành 步軍至古壘水軍運糧見阻乃還,bộ quân chí cổ luỹ thuỷ quân vận lương kiến trở nãi hoàn 初興孝王領化州制某與爵犀即明宗家兒與制某徃還者言曰占城故事昔有國王畜一大󰍆甚愛之欲其能言遍求中國善養者與萬金,sơ hưng hiếu vương lĩnh hoá châu chế mỗ dữ tước tê tức minh tông gia nhi dữ chế mỗ vãng hoàn giả ngôn viết chiêm thành cố sự tích hữu quốc vương súc nhất đại hầu thậm ái chi dục kì năng ngôn biến cầu trung quốc thiện dưỡng giả dữ vạn kim 有一人自言善養,hữu nhất nhân tự ngôn thiện dưỡng 王大喜使養之,vương đại hỉ sử dưỡng chi 其人曰每月用藥所費百金三年方效,kì nhân viết mỗi nguyệt dụng dược sở phí bách kim tam niên phương hiệu 王從嗞,vương tòng chi 盖謂國王與己及󰍆三年嗞間必有一亡者但竊王金而不必成也,cái vị quốc vương dữ kỷ cập hầu tam niên chi gian tất hữu nhất vong giả đản thiết vương kim nhi bất tất thành dã 制某歸向主上興孝實尸,chế mỗ quy hướng chúa thượng hưng hiếu thực thi 其事,kì sự 淹閲歲月而入國嗞期未聞其事勢頗𩔗此,yêm duyệt tuế nguyệt nhi nhập quốc chi kì vị văn kì sự thế pha loại thử 朝廷聞其言奉兵送制某歸國然無成功,triều đình văn kì ngôn phụng binh tống chế mỗ quy quốc nhiên vô thành công 制某居未幾卒〇,chế mỗ cư vị cơ tốt 加太尉元晫為左相國〇,gia thái uý nguyên trác vi tả tướng quốc 秋九月占城冦化州擊却之頗失利,thu cửu nguyệt chiêm thành khấu hoá châu kích khước chi pha thất lợi 召張漢超謀之,triệu trương hán siêu mưu chi 對曰不聽臣言故至此,đối viết bất thính thần ngôn cố chí thử 乃命漢超領神策諸軍鎮化州,nãi mệnh hán siêu lĩnh thần sách chư quân trấn hoá châu 甲午十四年元至正十四年春二月,giáp ngọ thập tứ niên nguyên chí chính thập tứ niên xuân nhị nguyệt 北邊帥臣驛奏元陳友諒起兵遣使來乞和親友諒陳益稷子〇,bắc biên soái thần dịch tấu nguyên trần hữu lượng khởi binh khiến sứ lai khất hoà thân hữu lượng trần ích tắc tử 三月朔日食,tam nguyệt sóc nhật thực 𠱾歲饑民苦於盗刧,thời tuế cơ dân khổ ư đạo kiếp 有稱興道大王外孫名齊者聚王侯家奴之迯亡者為盗刧掠諒江南策等,hữu xưng hưng đạo đại vương ngoại tôn danh tề giả tụ vương hầu gia nô chi đào vong giả vi đạo kiếp lược lạng giang nam sách đẳng 處〇,xứ 秋九月蝗詔减田租之半〇,thu cửu nguyệt hoàng chiếu giảm điền tô chi bán 冬十一月有黑虎見於城内〇,đông thập nhất nguyệt hữu hắc hổ hiện ư thành nội 左參知正事張漢超鎮化州邊境復安乞還許嗞,tả tham tri chính sự trương hán siêu trấn hoá châu biên cảnh phục an khất hoàn hứa chi 未至京師而卒,vị chí kinh sư nhi tốt 贈太保,tặng thái bảo 漢超長安安寕福城人為人骨鯁排斥異端有文章政事,hán siêu trường yên yên ninh phúc thành nhân vi nhân cốt ngạnh bài xích dị đoan hữu văn chương chính sự 帝但以師稱而不名,đế đản dĩ sư xưng nhi bất danh 嘗撰北江開嚴寺碑文其畧曰寺廢而興既非吾意,thường soạn bắc giang khai nghiêm tự bi văn kì lược viết tự phế nhi hưng ký phi ngô ý 碑立而刻何事吾言,bi lập nhi khắc hà sự ngô ngôn 方今聖朝欲暢皇風以振頽俗,phương kim thánh triều dục dương hoàng phong dĩ chấn đồi tục 異端在可黜聖道當復,dị đoan tại khả truất thánh đạo đương phục 行為士大夫者非堯舜之道不陳前非孔孟之道不着󰖠,hành vi sĩ đại phu giả phi nghiêu thuấn chi đạo bất trần tiền phi khổng mạnh chi đạo bất trước thuật 顧乃拘拘與佛氏囁囁音折口無節也嚅嚅音儒多言也吾将誰欺,cố nãi câu câu dữ phật thị chiếp chiếp âm triết khẩu vô tiết dã nhu nhu âm nho đa ngôn dã ngô tương thuỳ khi 有名于時然而宗正大卿黎居仁嘗目為村毬脚盖村人蹴毬多不中以比漢超料理多不當也,hữu danh vu thời nhiên nhi tông chính đại khanh lê cư nhân thường mục vi thôn cầu cước cái thôn nhân xúc cầu đa bất trúng dĩ tỉ hán siêu liệu lí đa bất đương dã 而輕鄙同列不與交遊與中官范堯咨軰友善遇醫官者必嘲謔笑談皆非其𩔗也,nhi khinh bỉ đồng liệt bất dữ giao du dữ trung quan phạm nghiêu tư bối hữu thiện ngộ y quan giả tất trào hước tiếu đàm giai phi kì loại dã 及領两江則嫁女與本江酋長儂益問監瓊林寺則嫁女與三寶奴阮制皆慕其富也〇,cập lĩnh lạng giang tắc giá nữ dữ bản giang tù trưởng nùng ích vấn giám quỳnh lâm tự tắc giá nữ dữ tam bảo nô nguyễn chế giai mộ kì phú dã 黎居仁卒,lê cư nhân tốt 居仁在明宗當卸時爲内𡧸官兼審刑事勘獄於家為中尉郭牢所劾,cư nhân tại minh tông đương ngự thời vi nội mật quan kiêm thẩm hình sự khám ngục ư gia vi trung uý quách lao sở hặc 明宗問曰何不回互違避對曰臣寕受罪責不敢欺妄居官而欺妄何以率僚属哉觀居仁非人,minh tông vấn viết hà bất hồi hỗ vi tị đối viết thần ninh thọ tội trách bất cảm khi vọng cư quan nhi khi vọng hà dĩ suất liêu thuộc tai quan cư nhân phi nhân 之言及受過之語則其為人可知也,chi ngôn cập thụ quá chi ngữ tắc kì vi nhân khả tri dã 及卒贈入内行遣右司郎中同知左司事,cập tốt tặng nhập nội hành khiển hữu ti lang trung đồng tri tả ti sự 乙未十五年元至正十五年春二月茶鄕聖主山崩〇,ất mùi thập ngũ niên nguyên chí chính thập ngũ niên xuân nhị nguyệt trà hương thánh chúa sơn băng 地震〇,địa chấn 三月至夏六月旱〇,tam nguyệt chí hạ lục nguyệt hạn 秋七月大雨水〇,thu thất nguyệt đại vũ thuỷ 九月雷震朝元門及左右掖門〇,cửu nguyệt lôi chấn triều nguyên môn cập tả hữu dịch môn 元朱德裕稱帝即明太祖後更名元章〇,nguyên chu đức dụ xưng đế tức minh thái tổ hậu canh danh nguyên chương 以阮中彦為諒江鎮經畧使入内大行遣尚書有弼兼知樞𡧸院事侍經筵大學士柱國開縣伯〇,dĩ nguyễn trung ngạn vi lạng giang trấn kinh lược sứ nhập nội đại hành khiển thượng thư hữu bật kiêm tri khu mật viện sự thị kinh diên đại học sĩ trụ quốc khai huyện bá 英宗次妃號靜惠者殿帥范五老女也出家之後英宗崩回本鄕,anh tông thứ phi hiệu tĩnh huệ giả điện soái phạm ngũ lão nữ dã xuất gia chi hậu anh tông băng hồi bản hương 一日登扶擁社寶,nhất nhật đăng phù ủng xã bảo 山寺嘆曰寺先君所創也,sơn tự thán viết tự tiên quân sở sáng dã 吾春秋以髙於斯營室可以祝聖可以奉先忠孝两全是吾所願,ngô xuân thu dĩ cao ư tư doanh thất khả dĩ chúc thánh khả dĩ phụng tiên trung hiếu lưỡng toàn thị ngô sở nguyện 於是重修之且於寺東偏構堂又建屋其後以為祖先接神妥靈之所,ư thị trùng tu chi thả ư tự đông thiên cấu đường hựu kiến ốc kì hậu dĩ vi tổ tiên tiếp thần thoả linh chi sở 工󰍶上皇臨幸賜扁以彰孝敬,công tất thượng hoàng lâm hạnh tứ biển dĩ chương hiếu kính 丙申十六年元至正十六年春三月缺日干两日相盪,bính thân thập lục niê nguyên chí chính thập lục niên xuân tam nguyệt khuyết nhật can lưỡng nhật tương đãng 二帝廵邊至乂安〇,nhị đế tuần biên chí nghệ an 夏五月車駕還京〇,hạ ngũ nguyệt xa giá hoàn kinh 秋八月幸傑特山國父上宰惠武大王祠,thu bát nguyệt hạnh kiệt đặc sơn quốc phụ thượng tể huệ vũ đại vương từ 駕還御舶有黄蜂蠆于上皇左臉寝疾,giá hoàn ngự bách hữu hoàng phong mại vu thượng hoàng tả kiểm tẩm tật 帝命御舟監造梓宫〇,đế mệnh ngự chu giám tạo tử cung 冬十月憲慈太后遭母䘮製䘮服,đông thập nguyệt hiến từ thái hậu tao mẫu tang chế tang phục 上皇因謂太后曰予其,thượng hoàng nhân vị thái hậu viết dư kì 不服此服矣,bất phục thử phục hĩ 時昭慈太后猶在故有是言,thời chiêu từ thái hậu do tại cố hữu thị ngôn 憲慈太后設法會於昭󰆑寺發錢施貧民為上皇禱也,hiến từ thái hậu thiết pháp hội ư chiêu khánh tự phát tiền thí bần dân vi thượng hoàng đảo dã 丁酉十七年元至正十七年春二月十九日上皇崩于保元宫廟號明宗謚曰章堯文哲皇帝,đinh dậu thập thất niên nguyên chí chính thập thất niên xuân nhị nguyệt thập cửu nhật thượng hoàng băng vu bảo nguyên cung miếu hiệu minh tông thuỵ viết chương nghiêu văn triết hoàng đế 初明宗嗣位既九而嫡母生男,sơ minh tông tự vị ký cửu nhi đích mẫu sinh nam 周睟日睟音醉周年也子生一歲也英宗廵邊在外家事决扵明宗,chu tuý nhật tuý âm tuý chu niên dã tử sinh nhất tuế dã anh tông tuần biên tại ngoại gia sự quyết ư minh tông 有請以世子行禮有司難之,hữu thỉnh dĩ thế tử hành lễ hữu ti nan chi 明宗曰何疑乎初以嫡嗣未生故我權在此位,minh tông viết hà nghi hồ sơ dĩ đích tự vị sinh cố ngã quyền tại thử vị 今既生矣待長復辟何難其人對曰此事前古多危請慎?之,kim ký sinh hĩ đãi trưởng phục bích hà nan kì nhân đối viết thử sự tiền cổ đa nguy thỉnh thận unk chi 明宗曰順義行嗞安危何足慮也,minh tông viết thuận nghĩa hành chi an nguy hà túc lự dã 卒,tốt 以世子行禮,dĩ thế tử hành lễ 朞年而嫡嗣薨明宗甚哀,ki niên nhi đích tự hoăng minh tông thậm ai 嘗誨皇子曰力治産業吝嗇致富者非我子也,thường hối hoàng tử viết lực trị sản nghiệp lận sắc trí phú giả phi ngã tử dã 若果行此寕散財以致貧之為愈也,nhược quả hành thử ninh tán tài dĩ trí bần chi vi dũ dã 是難未免匱乏猶不失為貴人之行,thị nan vị miễn quỹ phạp do bất thất vi quý nhân chi hành 當弗豫時朝廷欲建保國醮明宗知之召右相國暊入寝内,đương phất dự thời triều đình dục kiến bảo quốc tiếu minh tông tri chi triệu hữu tướng quốc phủ nhập tẩm nội 帝懼即諭范應夢唱議以身代為言暊以其言聞,đế cụ tức dụ phạm ứng mộng xướng nghị dĩ thân đại vi ngôn phủ dĩ kì ngôn văn 明宗曰應夢以周公自居以身代其父可乎,minh tông viết ứng mộng dĩ chu công tự cư dĩ thân đại kì phụ khả hồ 醮不可修也,tiếu bất khả tu dã 𠱾憲慈太后放生雜畜以祈康復明宗曰予身不可以猪羊易也,thời hiến từ thái hậu phóng sinh tạp súc dĩ kì khang phục minh tông viết dư thân bất khả dĩ trư dương dị dã 疾既彌留召醫官鄒庚王定范世賞等診,tật ký di lưu triệu y quan trâu canh vương định phạm thế thưởng đẳng chẩn 脉,mạch 鄒庚曰脉煩悶,trâu canh viết mạch phiền muộn 明宗占小詩示之曰診脉休論煩悶多鄒公良劑要調和若言煩悶無休歇只恐重招煩悶加,minh tông chiêm tiểu thi thị chi viết chẩn mạch hưu luận phiền muộn đa trâu công lương tễ yếu điều hoà nhược ngôn phiền muộn vô hưu yết chỉ khủng trùng chiêu phiền muộn gia 盖鄒庚出入禁中多以奇言詭計眩惑裕皇,cái trâu canh xuất nhập cấm trung đa dĩ kì ngôn nguỵ kế huyễn hoặc dụ hoàn 明宗惡之因托詩以諷之焉,minh tông ác chi nhân thác thi dĩ phúng chi yên 及進藥則曰人生重重苦惱,cập tiến dược tắc viết nhân sinh trùng trùng khổ não 今日脱此苦惱則異日受他苦惱,kim nhật thoát thử khổ não tắc dị nhật thụ tha khổ não 遂不服藥,toại bất phục dược 疾篤命,tật đốc mệnh 侍臣阮民望取御製詩藁焚之,thị thần nguyễn dân vọng thủ ngự chế thi cảo phàn chi 民望遲留明宗曰可惜之物尚不可惜奚惜此為哉,dân vọng trì lưu minh tông viết khả tích chi vật thượng bất khả tích hề tích thử vi tai 諸皇子侍側因謂之曰須觀古人所行善則從之不善則遠之何煩父教嘗曰人君之任人非私其人也,chư hoàng tử thị trắc nhân vị chi viết tu quan cổ nhân sở hành thiện tắc tòng chi bất thiện tắc viễn chi hà phiền phụ giáo thường viết nhân quân chi nhiệm nhân phi tư kì nhân dã 但謂之,đản vị chi 賢爾以其人因吾心供吾職事吾事服吾勞故謂之賢而任之,hiền nhĩ dĩ kì nhân nhân ngô tâm cúng ngô chức sự ngô sự phục ngô lao cố vị chi hiền nhi nhiệm chi 吾誠賢也則所任嗞人亦賢堯舜之於稷契𧃰龍是也,ngô thành hiền dã tắc sở nhiệm chi nhân diệc hiền nghiêu thuấn chi ư tắc khiết quỳ long thị dã 吾不賢焉則所任之人亦不賢桀紂之於曹廉惡來是也,ngô bất hiền yên tắc sở nhiệm chi nhân diệc bất hiền kiệt trụ chi ư tào liêm ác lai thị dã 此乃聲應氣求各以𩔗哈桀紂𡸈私於此人哉謂之昏暗則可謂之私則不可,thử nãi thanh ứng khí cầu các dĩ loại hợp kiệt trụ há tư ư thử nhân tai vị chi hôn ám tắc khả vị chi tư tắc bất khả 又謂憲慈太后曰予亡後汝居聖慈宫無入山,hựu vị hiến từ thái hậu viết dư vong hậu nhữ cư thánh từ cung vô nhập sơn 及崩太后從其言不受佛戒,cập băng thái hậu tòng kì ngôn bất thụ phật giới 潘孚先曰明宗有仁厚之資承太平之業祖宗成憲無所更改,phan phu tiên viết minh tông hữu nhân hậu chi tư thừa thái bình chi nghiệp tổ tông thành hiến vô sở canh cải 𠱾有士人上疏謂民多遊手遊,thời hữu sĩ nhân thượng sớ vị dân đa du thủ du 足年老無籍賦役不供差役不及,túc niên lão vô tịch phú dịch bất cúng sai dịch bất cập 帝曰不如此則𡸈足成太平之業汝欲我責後成何事哉,đế viết bất như thử tắc há túc thành thái bình chi nghiệp nhữ dục ngã trách hậu thành hà sự tai 朝臣黎伯适范師孟欲更改制度帝曰國家自有成憲南北各異若聽白面書生求售之計則亂生矣,triều thần lê bá quát phạm sư mạnh dục canh cải chế độ đế viết quốc gia tự hữu thành hiến nam bắc các dị nhược thính bạch diện thư sinh cầu thụ chi kế tắc loạn sinh hĩ 所可惜者德陳克終之姦佞而殺國父上宰為聰明之累焉,sở khả tích giả đức trần khắc chung chi gian nịnh nhi sát quốc phụ thượng tể vi thông minh chi luỵ yên 史臣吳士連曰明宗之德之成雖其天資之羙亦由君父教誨之力者,sử thần ngô sĩ liên viết minh tông chi đức chi thành tuy kì thiên tư chi mĩ diệc do quân phụ giáo hối chi lực giả 帝在東宫時方幼冲嘗戲造竹短檠英宗索觀之惧不敢進,đế tại đông cung thời phương ấu xung thường hí tạo trúc đoản kềnh anh tông sách quan chi cụ bất cảm tiến 他日入侍,tha nhật nhập thị 寝殿英宗方盥頮頮音會洗面也因問及之大怒即以盥匜匜音移盥手沃水噐擲擊之,tẩm điện anh tông phương quán hối hối âm hội tẩy diện dã nhân vấn cập chi đại nộ tức dĩ quán dị dị âm di quán thủ ốc thuỷ khí trịch kích chi 帝以門扉自蔽匜隨中而破,đế dĩ môn phi tự tế dị tuỳ trung nhi phá 其得於訓節之嚴如此故,kì đắc ư huấn tiết chi nghiêm như thử cố 帝之德以之而成而帝之諸子皆有才藝焉,đế chi đức dĩ chi nhi thành nhi đế chi chư tử giai hữu tài nghệ yên 夏四月詔乂安清化等路浚舊港〇,hạ tứ nguyệt chiếu nghệ an thanh hoá đẳng lộ tuấn cựu cảng 封兄天澤為恭信王〇,phong huynh thiên trạch vi cung tín vương 秋九月八日尊憲慈太后為太皇太后〇,thu cửu nguyệt bát nhật tôn hiến từ thái hậu vi thái hoàng thái hậu 冬十一月十一日塟穆陵盖拘時日以是緩也〇,đông thập nhất nguyệt thập nhất nhật táng mục lăng cái câu thời nhật dĩ thị hoãn dã 自乙未至是歲凣二年米一升直錢一陌,tự ất mùi chí thị tuế phàm nhị niên mễ nhất thăng trực tiền nhất mạch 戊戌大治元年元至正十八年春正月朔改元,mậu tuất đại trị nguyên niên nguyên chí chính thập bát niên xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 大赦〇,đại xá 追,truỵ 贈國父上宰國頊為大王〇,tặng quốc phụ thượng tể quốc chẩn vi đại vương 三月至秋七月旱蟲魚多死〇,tam nguyệt chí thu thất nguyệt hạn trùng ngư đa tử 秋八月詔勸諸路富家出粟賑貧民,thu bát nguyệt chiếu khuyến chư lộ phú gia xuất túc chẩn bần dân 所在官司量其所損以錢還之〇,sở tại quan ti lượng kì sở tổn dĩ tiền hoàn chi 以范師孟為入内行遣知樞𡧸院事〇,dĩ phạm sư mạnh vi nhập nội hành khiển tri khu mật viện sự 吳陛再率眾聚安阜山竪大旗於山上僣位揭榜曰賑救貧民,ngô bệ tái suất chúng tụ yên phụ sơn thụ đại kì ư sơn thượng tiếm vị yết bảng viết chẩn cứu bần dân 自天寥至至靈盡為所有〇,tự thiên liêu chí chí linh tận vi sở hữu 冬十一月詔諸路安撫使率鋒團隊軍人捕盗,đông thập nhất nguyệt chiếu chư lộ an phủ sứ suất phong đoàn đội quân nhân bổ đạo 己亥二年元至正十九年春正月明遣使來通好,kỉ hợi nhị niên nguyên chí chính thập cửu niên xuân chính nguyệt minh khiến sứ lai thông hảo 時明主與陳友諒相持未决勝負,thời minh chủ dữ trần hữu lượng tương trì vị quyết thắng phụ 帝遣黎敬夫使北覘虛,đế khiến lê kính phu sứ bắc chiêm hư 實〇,thực 夏四月昭慈皇太妃薨追尊昭慈皇太后,hạ tứ nguyệt chiêu từ hoàng thái phi hoăng truy tôn chiêu từ hoàng thái hậu 明宗母也〇,minh tông mẫu dã 秋七月以杜子平為樞𡧸院事〇,thu thất nguyệt dĩ đỗ tử bình vi khu mật viện sự 八月二十七日至九月三日大雨水漂民居舍禾榖渰浸〇,bát nguyệt nhị thập thất nhật chí cửu nguyệt tam nhật đại vũ thuỷ phiêu dân cư xá hoà cốc yêm tẩm 冬十月以范師孟為行遣左司郎中黎适兼翰林院奉㫖,đông thập nguyệt dĩ phạm sư mạnh vi hành khiển tả ti lang trung lê quát kiêm hàn lâm viện phụng chỉ 庚子三年元至正二十年春正月鑄大治通寶錢〇,canh tí tam niên nguyên chí chính nhị thập niên xuân chính nguyệt chú đại trị thông bảo tiền 加惠肅公大年平章政事復王爵是年卒,gia huệ túc công đại niên bình chương chính sự phục vương tước thị niên tốt 年方五十五舊制凣諸王入相並稱公惟親王則復王爵惠肅威肅公于大󰆑間封王爵入相並稱公而追復王爵非,niên phương ngũ thập ngũ cựu chế phàm chư vương nhập tướng tịnh xưng công duy thân vương tắc phục vương tước huệ túc uy túc công vu đại khánh gian phong vương tước nhập tướng tịnh xưng công nhi truy phục vương tước phi 例也〇,lệ dã 三月吳陛伏誅,tam nguyệt ngô bệ phục tru 時路軍捕吳陛於安阜陛迯走欲赴京自首,thời lộ quân bổ ngô bệ ư yên phụ bệ đào tẩu dục phó kinh tự thú 本路官獲之及其黨三十人㩜送京師皆斬之〇,bản lộ quan hoạch chi cập kì đảng tam thập nhân giam tống kinh sư giai trảm chi 夏五月朔日食〇,hạ ngũ nguyệt sóc nhật thực 六月元國亂陳友諒僣稱帝國號漢改元大義與明太祖相攻,lục nguyệt nguyên quốc loạn trần hữu lượng tiếm xưng đế quốc hiệu hán cải nguyên đại nghĩa dữ minh thái tổ tương công 北邊帥臣黄碩驛奏明漢戰於龍州凴祥,bắc biên soái thần hoàng thạc dịch tấu minh hán chiến ư long châu bằng tường 碩等因其爭國之餘收得三百餘人〇,thạc đẳng nhân kì tranh quốc chi dư thu đắc tam bách dư nhân 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 冬十月路鶴茶哇哇音鴉暹羅等國商舶至雲屯販賣進諸異物〇,đông thập nguyệt lộ hạc trà oa oa âm nha xiêm la đẳng quốc thương bách chí vân đồn phán mại tiến chư dị vật 十二月詔禁軍廵捕諸路盗刧〇,thập nhị nguyệt chiếu cấm quân tuần bổ chư lộ đạo kiếp 十二月詔王侯公主家奴題額稱衘,thập nhị nguyệt chiếu vương hầu công chúa gia nô đề ngạch xưng hàm 無題及無籍是,vô đề cập vô tịch thị 盗刧大者罪之小者没官,đạo kiếp đại giả tội chi tiểu giả một quan 辛丑四年元至正二十一年春正月彗星見東北,tân sửu tứ niên nguyên chí chính nhị thập nhất niên xuân chính nguyệt tuệ tinh hiện đông bắc 帝避正殿〇,đế tị chính điện 二月明太祖攻江州,nhị nguyệt minh thái tổ công giang châu 陳友諒退居武昌使人來乞師,trần hữu lượng thoái cư võ xương sử nhân lai khất sư 不許〇,bất hứa 三月占城草賊駕海掠迤哩海門,tam nguyệt chiêm thành thảo tặc giá hải lược dĩ lí hải môn 民本府軍擊破之〇,dân bản phủ quân kích phá chi 夏五月以范阿葱為林平府知府即迤哩〇,hạ ngũ nguyệt dĩ phạm a song vi lâm bình phủ tri phủ tức dĩ lí 秋七月謝來有罪伏誅,thu thất nguyệt tạ lai hữu tội phục tru 時帝於涼風堂書寝御書火謝來立侍左右無人來拔劍來觀帝覺命斬之,thời đế ư lương phong đường thư tẩm ngự thư hoả tạ lai lập thị tả hữu vô nhân lai bạt kiếm lai quan đế giác mệnh trảm chi 壬寅五年元至正二十二年春正月令王侯公主諸家献,nhâm dần ngũ niên nguyên chí chính nhị thập nhị niên xuân chính nguyệt lệnh vương hầu công chúa chư gia hiến 諸雜戲,chư tạp hí 帝閲定其優者賞之,đế duyệt định kì ưu giả thưởng chi 先是破唆都時獲優人李元吉善𰙔諸勢家少年婢子從習北唱,tiên thị phá toa đô thời hoạch ưu nhân lí nguyên cát thiện ca chư thế gia thiếu niên tì tử tòng tập bắc xướng 元吉作古傳戲有西方王母献蟠桃等傳,nguyên cát tác cổ truyền hí hữu tây phương vương mẫu hiến bàn đào đẳng truyện 其戲有官人朱子旦娘拘奴等號凣十二人著錦袍綉衣擊皷吹箫彈琴撫掌閙奴教切擾也以檀構註云周后死後主書琵琶後曰天香留鳳尾餘煖在檀構更出送入為戲感人令悲則悲令歡則歡,kì hí hữu quan nhân chu tử đán nương câu nô đẳng hiệu phàm thập nhị nhân trước cẩm bào tú y kích cổ suy tiêu đạn cầm phủ chưởng náo nô giáo thiết nhiễu dã dĩ đàn cấu chú vân chu hậu tử hậu chủ thư tì bà hậu viết thiên hương lưu phụng vĩ dư noãn tại đàn cấu cánh xuất tống nhập vi hí cảm nhân lệnh bi tắc bi lệnh hoan tắc hoan 我囻有傳戲始此,ngã quốc hữu truyện hí thuỷ thử 又招集天下富家如北江亭榜國威俄亭,hựu chiêu tập thiên hạ phú gia như bắc giang đình bảng quốc oai nga đình 者入宫賭博為戲一擲錢三百鏹或三擲則錢比千鏹矣,giả nhập cung đổ bác vi hí nhất trịch tiền tam bách cưỡng hoặc tam trịch tắc tiền tỉ thiên cưỡng hĩ 又令私奴耕蘇歷江上北,hựu lệnh tư nô canh tô lịch giang thượng bắc 彦有一畆種蒜薤等菜價賣名其方曰蒜圜至今尚存及造扇子價賣如之〇,ngạn hữu nhất mẫu chủng toán giới đẳng thái giá mại danh kì phương viết toán viên chí kim thượng tồn cập tạo phiến tử giá mại như chi 二月彗星見北方〇,nhị nguyệt tuệ tinh hiện bắc phương 三月占城劫掠化州〇,tam nguyệt chiêm thành kiếp lược hoá châu 夏四月命杜子平定補林平順化軍及繕完化州城〇,hạ tứ nguyệt mệnh đỗ tử bình định bổ lâm bìn thuận hoá quân cập thiện hoàn hoá châu thành 五月雷震天安殿〇,ngũ nguyệt lôi chấn thiên an điện 自五月至秋七月旱,tự ngũ nguyệt chí thu thất nguyệt hạn 錄囚,lục tù 大雨,đại vũ 詔免天下今年租税之半〇,chiếu miễn thiên hạ kim niên tô thuế chi bán 八月以行遣范師孟知樞𡧸院事〇,bát nguyệt dĩ hành khiển phạm sư mạnh tri khu mật viện sự 大饑,đại cơ 詔富家進粟賑貧民賜爵有差〇,chiếu phú gia tiến túc chẩn bần dân tứ tước hữu sai 九月帝幸天長府,cửu nguyệt đế hạnh thiên trường phủ 民有疾疫賜官藥及錢米有差,dân hữu tật dịch tứ quan dược cập tiền mễ hữu sai 藥有名紅玉霜丸能蠲除百疾貧人能聽來賜藥二丸錢二陌米二升〇,dược hữu danh hồng ngọc sương hoàn năng quyên trừ bách tật bần nhân năng thính lai tứ dược nhị hoàn tiền nhị mạch mễ nhị thăng 冬十月天健山崩〇,đông thập nguyệt thiên kiện sơn băng 十二月,thập nhị nguyệt 以杜子平同知門下,dĩ đỗ tử bình đồng tri môn hạ 癸卯六年元至正二十三年春二月詔選民丁充補諸路軍〇,quý mão lục niê nguyên chí chính nhị thập tam niên xuân nhị nguyệt chiếu tuyển dân đinh sung bổ chư lộ quân 三月試士人以文藝充舘閣,tam nguyệt thí sĩ nhân dĩ văn nghệ sung quán các 試吏員以書寫充省院属〇,thí lại viên dĩ thư tả sung sảnh viện thuộc 追贈少保張漢超為太傅〇,truy tặng thiếu bảo trương hán siêu vi thái phó 夏五月還鄒庚前職爵〇,hạ ngũ nguyệt hoàn trâu canh tiền chức tước 六月没籍大來社寨主吳引家,lục nguyệt một tịch đại lai xã trại chủ ngô dẫn gia 初引父於明宗時得蜈蚣大珠󰅾來雲屯商舶為之傾舶主欲得奇貨盡於所有買之,sơ dẫn phụ ư minh tông thời đắc ngô công đại châu đái lai vân đồn thương bách vi chi khuynh bách chủ dục đắc kì hoá tận ư sở hữu mãi chi 引自此致富明宗以月山公主適之,dẫn tự thử trí phú minh tông dĩ nguyệt sơn công chúa thích chi 引特其富通滛别女又有欺公主語,dẫn đặc kì phú thông dâm biệt nữ hựu hữu khi công chúa ngữ 公主以聞,công chúa dĩ văn 免死没其家産〇,miễn tử một kì gia sản 冬十月?,đông thập nguyệt unk 池於後宫御苑,trì ư hậu cung ngự uyển 池忠積石為山四面各開川路通流,trì trung tích thạch vi sơn tứ diện các khai xuyên lộ thông lưu 池上種松竹雜樹及奇花異卉珍禽異獸,trì thượng chủng tùng trúc tạp thụ cập kì hoa dị bôi trân cầm dị thú 又育於其中池之西種雙桂起雙桂殿名其殿曰樂清殿其池曰樂清池,hựu dục ư kì trung trì chi tây chủng song quế khởi song quế điện danh kì điện viết lạc thanh điện kì trì viết lạc thanh trì 又别為小池令海東人載鹹水潴焉以玳𤦛魚鼈海物養於池中又令化州人載鱷魚放之又有清魚池放清鮒鮒音付鯽魚也魚並置客都掌之,hựu biệt vi tiểu trì lệnh hải đông nhân tải hàm thuỷ trư yên dĩ đại mạo ngư biết hải vật dưỡng ư trì trung hựu lệnh hoá châu nhân tải ngạc ngư phóng chi hựu hữu thanh ngư trì phóng thanh phụ phụ âm phó tức ngư dã ngư tịnh trí khách đô chưởng chi 甲辰七年元至正二十四年春二月造客廊于西殿直抵黄福門〇,giáp thìn thất niên nguyên chí chính nhị thập tứ niên xuân nhị nguyệt tạo khách lang vu tây điện trực để hoàng phúc môn 夏四月召永安宫正掌奉御裴寬與之,hạ tứ nguyệt triệu vĩnh an cung chính chưởng phụng ngự bùi khoan dữ chi 飲,ẩm 寬以計詐飲盡百升賞爵二資〇,khoan dĩ kế trá ẩm tận bách thăng thưởng tước nhị tư 五月帝迎風翫月飲酒大醉親浴于江因此致疾,ngũ nguyệt đế nghênh phong ngoạn nguyệt ẩm tửu đại tuý thân dục vu giang nhân thử trí tật 令藥官鄒庚等日夜輪直侍湯藥〇,lệnh dược quan trâu canh đẳng nhật dạ luân trực thị thang dược 秋七月疾愈〇,thu thất nguyệt tật dũ 八月選天下黄男定三等軍伍修戰船戰噐以防邊事〇,bát nguyệt tuyển thiên hạ hoàng nam định tam đẳng quân ngũ tu chiến thuyền chiến khí dĩ phòng biên sự 冬十月恭肃王元昱卒,đông thập nguyệt cung túc vương nguyên dực tốt 乙巳八年元至正二十五年春正月占人掠化州春遊民,ất tị bát niên nguyên chí chính nhị thập ngũ niên xuân chính nguyệt chiêm nhân lược hoá châu xuân du dân 先是化州俗每年春正月會士女鞦韆於󰜏陽,tiên thị hoá châu tục mỗi niên xuân chính nguyệt hội sĩ nữ thu thiên ư bà dương 占人於前年十二月潜伏化州源頭至是奄至擄掠人口以歸〇,chiêm nhân ư tiền niên thập nhị nguyệt tiềm phục hoá châu nguyên đầu chí thị yểm chí lỗ lược nhân khẩu dĩ quy 冬十一月詔諒江山僚等軍鎮守,đông thập nhất nguyệt chiếu lạng giang sơn liêu đẳng quân trấn thủ 邊防以北地亂明漢相爭屯南寕龍州故也〇,biên phòng dĩ bắc địa loạn minh hán tương tranh đồn nam ninh long châu cố dã 時清化人韶寸為諒江防禦使統諒江軍屯東平江善撫軍士軍中樂之,thời thanh hoá nhân thiều thốn vi lạng giang phòng ngự sứ thống lạng giang quân đồn đông bình giang thiện phủ quân sĩ quân trung lạc chi 後以弟驕點連坐落職,hậu dĩ đệ kiêu điểm liên toạ lạc chức 軍中為之語曰天不知寃韶公失官及治裝将歸又為語曰韶公之歸使我心悲,quân trung vi chi ngữ viết thiên bất tri oan thiều công thất quan cập trị trang tương quy hựu vi ngữ viết thiều công chi quy sử ngã tâm bi 朝廷聞之復其官軍中又為語曰天知其寃韶公得官未幾卒〇,triều đình văn chi phục kì quan quân trung hựu vi ngữ viết thiên tri kì oan thiều công đắc quan vị cơ tốt 明慈皇太妃薨,minh từ hoàng thái phi hoăng 妃藝宗生母也丙午九年元至正二十六年春正月命左僕射曾寬右僕射黎适閲定清化帳籍,phi nghệ tông sinh mẫu dã bính ngọ cửu niê nguyên chí chính nhị thập lục niên xuân chính nguyệt mệnh tả bộc xạ tăng khoan hữu bộc xạ lê quát duyệt định thanh hoá trướng tịch 适清化人少遊京師其友人使燕京适送詩云驛路,quát thanh hoá nhân thiếu du kinh sư kì hữu nhân sử yên kinh quát tống thi vân dịch lộ 三千君據鞍海門十二我還山中朝使者煙波客君得功名我得閑識者知适,tam thiên quân cứ an hải môn thập nhị ngã hoàn sơn trung triều sứ giả yên ba khách quân đắc công danh ngã đắc nhàn thức giả tri thích ?貴果登科驟過其先友人〇,tương quý quả đăng khoa sậu quá kì tiên hữu nhân 三月占人冦臨平府府官范阿葱擊敗之,tam nguyệt chiêm nhân khấu lâm bình phủ phủ quan phạm a song kích bại chi 授阿葱臨平府大知府行軍守禦使〇,thụ a song lâm bình phủ đại tri phủ hành quân thủ ngự sứ 夏四月詔諸路安撫使收捕道刧〇,hạ tứ nguyệt chiếu chư lộ an phủ sứ thu bổ đạo kiếp 六月帝禦小舟幸米所鄕少尉陳吾郎家三更乃回,lục nguyệt đế ngự tiểu chu hạnh mễ sở hương thiếu uý trần ngô lang gia tam canh nãi hồi 至褚家江被盗失寶壐寶劎,chí chử gia giang bị đạo thất bảo tỉ bảo kiếm 自知業短益縱為逸樂焉〇,tự tri nghiệp đoản ích tung vi dật lạc yên 是歲漢亡,thị tuế hán vong 丁未十年元至正二十七年冬十二月以明字陳世興為統軍行遣同知尚書左司事杜子平副之伐占城〇,đinh mùi thập niên nguyên chí chính nhị thập thất niên đông thập nhị nguyệt dĩ minh tự trần thế hưng vi thống quân hành khiển đồng tri thượng thư tả ti sự đỗ tử bình phó chi phạt chiêm thành 拜恭定王暊左相國加封大王〇,bái cung định vương phũ tả tướng quốc gia phong đại vương 戊申十一年明太祖朱元璋洪武元年春正月彗星見于昴宿之間〇,mậu thân thập nhất niên minh thái tổ chu nguyên chương hồng vũ nguyên niên xuân chính nguyệt tuệ tinh hiện vu mão túc chi gian 二月占城遣牧婆摩來乞復化州邊界〇,nhị nguyệt chiêm thành khiến mục bà ma lai khất phục hoá châu biên giới 三月造長廊自元玄閣直抵西大朝門以便百官進朝避暑雨〇,tam nguyệt tạo trường lang tự nguyên huyền các trực để tây đại triều môn dĩ tiện bách quan tiến triều tị thử vũ 夏四月陳世興至占洞,hạ tứ nguyệt trần thế hưng chí chiêm động 占人伏兵盗𭛁我軍大潰,chiêm nhân phục binh đạo phát ngã quân đại hội 世興為賊所擒子平引軍還〇,thế hưng vi tặc sở cầm tử bình dẫn quân hoàn 明太祖即位於金陵建元洪武遣易濟民來聘〇,minh thái tổ tức vị ư kim lăng kiến nguyên hồng vũ khiến dịch tế dân lai sính 秋八月遣禮部侍郎陶文的如明報聘〇,thu bát nguyệt khiến lễ bộ thị lang đào văn đích như minh báo sính 冬十月召至靈道士玄雲赴京問以修煉之法,đông thập nguyệt triệu chí linh đạo sĩ huyền vân phó kinh vấn dĩ tu luyện chi pháp 賜所居洞曰玄天洞,tứ sở cư động viết huyền thiên động 己酉十二年六月以後楊日禮大定元年,kỉ dậu thập nhị niên lục nguyệt dĩ hậu dương nhật lễ đại định nguyên niên 明洪武二年夏五月朔日食,minh hồng vũ nhị niên hạ ngũ nguyệt sóc nhật thực 二十五日帝崩于正寝廟號裕宗臨崩之日以無嗣詔迎日禮入繼統,nhị thập ngũ nhật đế băng vu chính tẩm miếu hiệu dụ tông lâm băng chi nhật dĩ vô tự chiếu nghênh nhật lễ nhập kế thống 史臣吳士連曰裕宗因溺嬰疾𡸈不知其無嗣耶日禮優人之子𡸈不知其非,sử thần ngô sĩ liên viết dụ tông nhân nịch anh tật há bất tri kì vô tự da nhật lễ ưu nhân chi tử há bất tri kì phi 昱子邪况明宗諸子皆有才藝苟念社稷之重擇其才德者立為儲嗣以繫天下之望則國本固矣,dực tử tà huống minh tông chư tử giai hữu tài nghệ câu niệm xã tắc chi trọng trạch kì tài đức giả lập vi trừ tự dĩ hệ thiên hạ chi vọng tắc quốc bản cố hĩ 既不能然及寝疾又不以謀之太皇為社稷計乃詔日禮繼統以絶其嗣身崩之後禍及太皇及太宰等,kí bất năng nhiên cập tẩm tật hựu bất dĩ mưu chi thái hoàng vi xã tắc kế nãi chiếu nhật lễ kế thống dĩ tuyệt kì tự thân băng chi hậu hoạ cập thái hoàng cập thái tể đẳng 人,nhân 不有藝皇及諸宗室則國家已非陳有矣,bất hữu nghệ hoàng cập chư tông thất tắc quốc gia dĩ phi trần hữu hĩ 帝能尊師重道而不與謀及國事故賢者不可虚拘,đế năng tôn sư trọng đạo nhi bất dữ mưu cập quốc sự cố hiền giả bất khả hư câu 朱安之去無人告以善道所謂不信仁贒則國空虚是也,chu an chi khứ vô nhân cáo dĩ thiện đạo sở vị bất tín nhân hiền tắc quốc không hư thị dã 六月十日大雨暴風〇,lục nguyệt thập nhật đại vũ bạo phong 十五日憲慈皇太后使人迎故恭肅大王昱庶子日禮即位改元大定元年,thập ngũ nhật hiến từ hoàng thái hậu sử nhân nghênh cố cung túc đại vương dực thứ tử nhật lễ tức vị cải nguyên đại định nguyên niên 日禮優人楊姜子,nhật lễ ưu nhân dương khương tử 其母號王母者為傳戲時傳有王母献蟠桃日禮母為之因以為號方有娠昱悅其艶色納之及生以為己子,kì mẫu hiệu vương mẫu giả vi truyền hí thời truyền hữu vương mẫu hiến bàn đào nhật lễ mẫu vi chi nhân dĩ vi hiệu phương hữu thần dực duyệt kì diễm sắc nạp chi cập sinh dĩ vi kỷ tử 至是太后謂群臣曰昱嫡長不得位且,chí thị thái hậu vị quần thần viết dực đích trưởng bất đắc vị thả 早棄世,tảo khí thế 日禮非其子耶遂迎立之追封昱為皇太伯〇,nhật lễ phi kì tử da toại nghênh lập chi truy phong dực vi hoàng thái bá 秋八月四日〇禮尊憲慈皇太后為憲慈宣聖太皇太后儀聖皇后為𧗼慈佐聖皇太后〇,thu bát nguyệt tứ nhật nhật lễ tôn hiến từ hoàng thái hậu vi hiến từ tuyên thánh thái hoàng thái hậu nghi thánh hoàng hậu vi huy từ tá thánh hoàng thái hậu 納恭定王暊女為皇后〇,nạp cung định vương phũ nữ vi hoàng hậu 冬十一月塟阜陵明遣牛諒張,đông thập nhất nguyệt táng phụ lăng minh khiến ngưu lượng trương 以寕賫金印龍章來適裕宗晏駕,dĩ ninh tê kim ấn long chương lai thích dụ tông yến giá 諒作詩换之曰南服蒼生奠枕安龍編開國控諸蠻包茅苲喜通王貢薤露寕期别庶官丹詔遠頒金印重黄膓新閟玉衣寒傷心最是天朝使欲見無由淚满鞍,lượng tác thi hoán chi viết nam phục thương sinh điện chẩm an long biên khai quốc khống chư man bao mao sạ hỉ thông vương cống giới lộ ninh kì biệt thứ quan đan chiếu viễn ban kim ấn trọng hoàng trường tân bí ngọc y hàn thương tâm tối thị thiên triều sứ dục kiến vô do lệ mãn an 既而以寕疾死惟諒回國,kí nhi dĩ ninh tật tử duy lượng hồi quốc 右将國恭定王暊作,hữu tướng quốc cung định vương phũ tác 詩餞之曰安南宰相不能詩空把茶甌送客㱕圓傘山青瀘水碧隨風直入五雲𢒎,thi tiễn chi viết an nam tể tướng bất năng thi không bá trà âu tống khách quy viên tản sơn thanh lô thuỷ bích tuỳ phong trực nhập ngũ vân phi 諒謂暊必有國,lượng vị phũ tất hữu quốc 後果如其言〇,hậu quả như kì ngôn 日禮拜右相國元晫為上相國太宰〇,nhật lễ bái hữu tướng quốc nguyên trác vi thượng tướng quốc thái tể 十二月十四日日禮弑憲慈宣聖太皇太后于宫中,thập nhị nguyệt thập tứ nhật nhật lễ thích hiến từ tuyên thánh thái hoàng thái hậu vu cung trung 太后性仁厚多有相成之功,thái hậu tính nhân hậu đa hữu tương thành chi công 初明宗御北宫有閽人於嚴光井中得斑魚一尾口中有物挑出之中有字乃厭咒語有裕宗恭肅天寕等字皆憲慈所出閽人持以聞,sơ minh tông ngự bắc cung hữu hôn nhân ư nghiêm quang tỉnh trung đắc ban ngư nhất vĩ khẩu trung hữu vật khiêu xuất chi trung hữu tự nãi yếm chú ngữ hữu dụ tông cung túc thiên ninh đẳng tự giai hiến từ sở xuất hôn nhân trì dĩ văn 明宗大駭詔悉捕宫人宫媪宫婢按問,minh tông đại hãi chiếu tất bổ cung nhân cung ẩu cung tì án vấn 太后曰且此恐其中有寃者,thái hậu viết thả thử khủng kì trung hữu oan giả 妾請潜加體,thiếp thỉnh tiềm gia thể 問,vấn 從之,tòng chi 太后使人問閽人曰近日宫中某房買斑魚者閽人以朝門次妃對,thái hậu sử nhân vấn hôn nhân viết cận nhật cung trung mỗ phòng mãi ban ngư giả hôn nhân dĩ triều môn thứ phi đối 太后以聞明宗亟令窮治,thái hậu dĩ văn minh tông cực lệnh cùng trị 太后曰北宫中事不可發露,thái hậu viết bắc cung trung sự bất khả phát lộ 朝門次妃恭靖所出也,triều môn thứ phi cung tịnh sở xuất dã 如其𤼵露則宫家與太尉生釁,như kì phát lộ tắc cung gia dữ thái uý sinh hấn 臣請寝而勿問,thần thỉnh tẩm nhi vật vấn 明宗贒之逮,minh tông hiền chi đãi 明宗崩将軍陳宗霍賣忠於裕宗交構其事,minh tông băng tướng quân trần tông hoắc mại trung ư dụ tông giao cấu kì sự 太尉将遇害頼太皇力救得免,thái uý tương ngộ hại lại thái hoàng lực cứu đắc miễn 當時稱之曰太后能盡母道矣嫡庶之分雖不同而仁慈之念無或間使君臣父子兄弟之恩義不少玷缺近古以來未之有也,đương thời xưng chi viết thái hậu năng tận mẫu đạo hĩ đích thứ chi phân tuy bất đồng nhi nhân từ chi niệm vô hoặc gian sử quân thần phụ tử huynh đệ chi ân nghĩa bất thiếu điếm khuyết cận cổ dĩ lai vị chi hữu dã 古之所謂女中堯舜太后以,cổ chi sở vị nữ trung nghiêu thuấn thái hậu dĩ 之,chi 嘗悔立日禮日禮潜鴆之,thường hối lập nhật lễ nhật lễ tiềm chậm chi 藝宗皇帝附昏德公楊日禮一年諱暊明宗弟三子也嫡母憲慈宣聖太皇太后親生母與憲慈同母即阮聖訓女嫁黎氏之所生女明宗次妃黎氏者也在位三年遜位二十七年壽七十四,nghệ tông hoàng đế phụ hôn đức công dương nhật lễ nhất niên huý phũ minh tông đệ tam tử dã đích mẫu hiến từ tuyên thánh thái hoàng thái hậu thân sinh mẫu dữ hiến từ đồng mẫu tức nguyễn thánh huấn nữ giá lê thị chi sở sinh nữ minh tông thứ phi lê thị giả dã tại vị tam niên tốn vị nhị thập thất niên thọ thất thập tứ 帝削平内難光復洪圖䂓恢功烈炳,đế tước bình nội nan quang phục hồng đồ quy khôi công liệt bính 彪宇宙,bưu vũ trụ 然恭儉有餘而剛斲不足,nhiên cung kiệm hữu dư nhi cương trác bất túc 外冦侵犯京畿内姦覬覦神噐社稷消剥以至於亡庚戌紹慶元年十月以前楊日禮大定二年,ngoại khấu xâm phạm kinh kì nội gian ký du thần khí xã tắc tiêu bác dĩ chí ư vong canh tuất thiệu khánh nguyên niên thập nguyệt dĩ tiền dương nhật lễ đại định nhị niên 明洪武三年春正月明帝親製祝文命朝天宫道士閻原復賫牲幣來致祭于傘圓山及瀘江諸水神,minh hồng vũ tam niên xuân chính nguyệt minh đế thân chế chúc văn mệnh triều thiên cung đạo sĩ diêm nguyên phục tê sinh tệ lai trí tế vu tản viên sơn cập lô giang chư thuỷ thần 夏四月閻原復入國,hạ tứ nguyệt diêm nguyên phục nhập quốc 都敬行祀事󰍶刻文于石紀其事然後辝㱕〇,đô kính hành tự sự tất khắc văn vu thạch kỷ kì sự nhiên hậu từ quy 日禮僣位縱酒淫逸日事宴遊好為雜技之戲欲復姓楊宗室百官皆失望〇,nhật lễ tiếm vị tung tửu dâm dật nhật sự yến du hiếu vi tạp kĩ chi hí dục phục tính dương tông thất bá quan giai thất vọng 秋九月二十日太宰元晫及子元偰等誅日禮不克死之,thu cửu nguyệt nhị thập nhật thái tể nguyên trác cập tử nguyên tiết đẳng tru nhật lễ bất khắc tử chi 是日夜元晫父子及天寕公主二子率宗室諸人入城誅日禮,thị nhật dạ nguyên trác phụ tử cập thiên ninh công chúa nhị tử suất tông thất chư nhân nhập thành tru nhật lễ 日禮踰墻伏新橋下,nhật lễ du tường phục tân kiều hạ 眾搜不得遂散㱕天,chúng sưu bất đắc toại tán quy thiê 相明日禮入宫分人收捕主謀者,tương minh nhật lễ nhập cung phân nhân thu bổ chủ mưu giả 十八人元晫等皆被害,thập bát nhân nguyên trác đẳng giai bị hại 史臣吳士連曰日禮之干天位為陳宗室者𡸈可恝恝音戛無戞愁貌然坐視使社稷移他姓哉當是,sử thần ngô sĩ liên viết nhật lễ chi can thiên vị vi trần tông thất giả há khả kiết kiết âm kiết vô kiết sầu mạo nhiên toạ thị sử xã tắc di tha tính tai đương thị 時也日禮有殺太后之罪惜宗室大臣不能正其罪以誅之也顧乃謀拙術踈反為所害,thời dã nhật lễ hữu sát thái hậu chi tội tích tông thất đại thần bất năng chính kì tội dĩ tru chi dã cố nãi mưu chuyết thuật sơ phản vi sở hại 哀哉,ai tai 冬十月帝以女后之親惧禍及己出避沱江鎮即嘉興潜約其弟恭宣王曔章肅國上侯元旦天寕公主玉瑳會清化府大吏江起兵,đông thập nguyệt đế dĩ nữ hậu chi thân cụ hoạ cập kỷ xuất tị đà giang trấn tức gia hưng tiềm ước kì đệ cung tuyên vương kính chương túc quốc thượng hầu nguyên đán thiên ninh công chúa ngọc tha hội thanh hoá phủ đại lại giang khởi binh 時日禮以少尉陳吾郎用事不知吾郎與帝同謀,thời nhật lễ dĩ thiếu uý trần ngô lang dụng sự bất tri ngô lang dữ đế đồng mưu 每差軍将攻捕𡧸使捉帝勿還,mỗi sai quân tướng công bổ mật sử tróc đế vật hoàn 累差南北諸軍無一人還者,luỹ sai nam bắc chư quân vô nhất nhân hoàn giả 吾郎請行不許,ngô lang thỉnh hành bất hứa 初帝本無取國之意,sơ đế bản vô thủ quốc chi ý 天寕公主請曰天下祖宗之天下何乃棄國與人君須去我以家奴,thiên ninh công chúa thỉnh viết thiên hạ tổ tông chi thiên hạ hà nãi khí quốc dữ nhân quân tu khứ ngã dĩ gia nô 平之,bình chi 帝去時作詩寄弟曔曰位極讒深便去官,đế khứ thời tác thi ký đệ kính viết vị cực sàm thâm tiện khứ quan 側身度嶺入山蠻,trắc thân độ lĩnh nhập sơn man 七陵回首千行淚萬里捫心两鬂斑去武圖存唐社稷安劉復覩漢衣冠明宗事業君須記恢復神京指日還,thất lăng hồi thủ thiên hàng lệ vạn lí môn tâm lưỡng mấn ban khứ vũ đồ tồn đường xã tắc an lưu phục đổ hán y quan minh tông sự nghiệp quân tu kí khôi phục thần kinh chỉ nhật hoàn 時人以為詩讖,thời nhân dĩ vi thi sấm 帝之未去也祗候内人副掌阮然勸之曰人欲害之盍見幾而作及帝即位以然為行遣遷左參知政事,đế chi vị khứ dã chi hậu nội nhân phó chưởng nguyễn nhiên khuyên chi viết nhân dục hại chi hạp kiến cơ nhi tác cập đế tức vị dĩ nhiên vi hành khiển thiên tả tham tri chính sự 然識字不多批簿時帝每教字畫於阮然示之,nhiên thức tự bất đa phê bạ thời đế mỗi giáo tự hoạ ư nguyễn nhiên thị chi 史臣吳士連曰吿帝以難私恩也爵人于朝公選也,sử thần ngô sĩ liên viết cáo đế dĩ nan tư ân dã tước nhân vu triều công tuyển dã 帝念阮然之恩酧之金幣可也授之行遣,đế niệm nguyễn nhiên chi ân thù chi kim tệ khả dã thụ chi hành khiển 重職不可也,trọng chức bất khả dã 夫當時行遣北周六卿所以毗賛國政事而不識字者為之非公選也,phu đương thời hành khiển bắc chu lục khanh sở dĩ tì tán quốc chính sự nhi bất thức tự giả vi chi phi công tuyển dã 十一月帝及恭宣天寕俱領軍回京,thập nhất nguyệt đế cập cung tuyên thiên ninh cụ lĩnh quân hồi kinh 十三日至建興府舊名顯慶下令廢日禮為昏德公,thập tam nhật chí kiến hưng phủ cựu danh hiển khánh hạ lệnh phế nhật lễ vi hôn đức công 十五日即皇帝位改元大赦稱義皇,thập ngũ nhật tức hoàng đế vị cải nguyên đại xá xưng nghĩa hoàng 凣一應事務並依開泰年間例,phàm nhất ứng sự vụ tịnh y khai thái niên gian lệ 帝嘗曰先朝立國自有法度不遵,đế thường viết tiên triều lập quốc tự hữu pháp độ bất tuân 宋制盖以南北各帝其國不相襲也,tống chế cái dĩ nam bắc các đế kì quốc bất tương tập dã 大治間白面書生用事不達立法微意乃擧祖宗舊法恰向北俗上安排若衣服樂章之𩔗不可枚舉,đại trị gian bạch diện thư sinh dụng sự bất đạt lập pháp vi ý nãi cử tổ tông cựu pháp kháp hướng bắc tục thượng an bài nhược y phục nhạc chương chi loại bất khả mai cử 故初政一遵開泰年,cố sơ chính nhất tuân khai thái niên 間例〇,gian lệ 是日帝正配惠懿夫人薨于建興府長安州之虎河,thị nhật đế chính phối huệ ý phu nhân hoăng vu kiến hưng phủ trường yên châu chi hổ hà 追册淑德皇后〇,truy sách thục đức hoàng hậu 群臣上尊號曰體天建極純孝皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết thể thiên kiến cực thuần hiếu hoàng đế 進至褚家津宗室群臣𨒖賀皆呼萬歲,tiến chí chử gia tân tông thất quần thần nghênh hạ giai hô vạn tuế 因號褚家為山呼社,nhân hiệu chử gia vi sơn hô xã 二十一日駕至東步頭吾郎請日禮卑服遜位下舶奉𨒖,nhị thập nhất nhật giá chí đông bộ đầu ngô lang thỉnh nhật lễ ti phục tốn vị hạ bách phụng nghênh 帝謂之曰不圖今日事勢至此,đế vị chi viết bất đồ kim nhật sự thế chí thử 命囚於江口坊日禮召吾郎入幕詐之曰我有金甕藏於宫中爾當徃取,mệnh tù ư giang khẩu phường nhật lễ triệu ngô lang nhập mạc trá chi viết ngã hữu kim úng tàng ư cung trung nhĩ đương vãng thủ 吾郎跪聽日禮扼殺之,ngô lang quỳ thính nhật lễ ách sát chi 吾郎姪陳世覩以聞,ngô lang điệt trần thế đổ dĩ văn 命格殺日禮及其子柳塟大𫎇山,mệnh cách sát nhật lễ cập kì tử liễu táng đại mông sơn 贈吾郎入内司馬謚忠敏亞王,tặng ngô lang nhập nội tư mã thuỵ trung mẫn á vương 二十六日治陳日覈傾危社則罪,nhị thập lục nhật trị trần nhật hạch khuynh nguy xã tắc tội 日覈與日禮同謀勸殺諸宗室者,nhật hạch dữ nhật lễ đồng mưu khuyến sát chư tông thất giả 故誅矣〇,cố tru hĩ 國子監司業朱安卒,quốc tử giám tư nghiệp chu an tốt 贈文貞公賜從祀文廟安清潭人性剛介清脩〇節不求利達,tặng văn trinh công tứ tòng tự văn miếu an thanh đàm nhân tính cương giới thanh tu khổ tiết bất cầu lợi đạt 居家讀書學業精醇名聞遠近弟子盈門躡青雲登政府者徃徃有之如范師孟黎伯适已為行遣亦各執子弟禮時來問候拜床下得與談話片言而去者甚以為喜,cư gia độc thư học nghiệp tinh thuần danh văn viễn cận đệ tử doanh môn niếp thanh vân đăng chính phủ giả vãng vãng hữu chi như phạm sư mạnh lê bá quát dĩ vi hành khiển diệc các chấp tử đệ lễ thời lai vấn hậu bái sàng hạ đắc dữ đàm thoại phiến ngôn nhi khứ giả thậm dĩ vi hỉ 有不善者切責唾罵甚至呵叱不納,hữu bất thiện giả thiết trách thoá mạ thậm chí à sất bất nạp 其清直嚴毅凛烈可畏如此明宗微拜國子監司業授太子經,kì thanh trực nghiêm nghị lẫm liệt khả uý như thử minh tông vi bái quốc tử giám tư nghiệp thụ thái tử kinh 裕宗逸豫怠于政權,dụ tông dật dự đãi vu chính quyền 臣多不法安諫不聽乃上疏乞斬佞臣七人皆權幸者時人號七斬疏,thần đa bất pháp an gián bất thính nãi thượng sớ khất trảm nịnh thần thất nhân giai quyền hạnh giả thời nhân hiệu thất trảm sớ 疏入不報遂掛冠㱕田里愛至靈山徃居之大朝會則赴闕,sớ nhập bất báo toại quải quan quy điền lí ái chí linh sơn vãng cư chi đại triều hội tắc phó khuyết 裕宗委以政事辭不拜,dụ tông uỷ dĩ chính sự từ bất bái 憲慈太皇太后曰彼乃不得而臣之人我安得而使之耶,hiến từ thái hoàng thái hậu viết bỉ nãi bất đắc nhi thần chi nhân ngã an đắc nhi sử chi gia 帝違内臣賫衣服賜之拜謝畢輙以與人,đế vi nội thần tê y phục tứ chi bái tạ tất triếp dĩ dữ nhân 天下高之,thiên hạ cao chi 至是裕宗崩國統将絶聞群臣迎立帝乃大喜杖策上謁旋乞還鄕辭不受封,chí thị dụ tông băng quốc thống tương tuyệt văn quần thần nghênh lập đế nãi đại hỉ trượng sách thượng yết toàn khất hoàn hương từ bất thụ phong 拜厚禮送還,bái hậu lễ tống hoàn 未幾壽終于家,vị cơ thọ chung vu gia 命官諭祭贈謚尋有從祀之命,mệnh quan dụ tế tặng thuỵ tầm hữu tòng tự chi mệnh 史臣吳士連曰賢者用世常患人君不行所學人君任賢常恐賢者不從所好,sử thần ngô sĩ liên viết hiền giả dụng thế thường hoạn nhân quân bất hành sở học nhân quân nhiệm hiền thường khủng hiền giả bất tòng sở hảo 故君臣相遇自古為難,cố quân thần tương ngộ tự cổ vi nan 我越儒者見用於時不為不多然而志功名者有之志富貴者有之和光同塵者有之持禄保身者有之未有其志道德以致君澤民為念者也,ngã việt nho giả kiến dụng ư thời bất vi bất đa nhiên nhi chí công danh giả hữu chi chí phú quý giả hữu chi hoà quang đồng trần giả hữu chi trì lộc bảo thân giả hữu chi vị hữu kì chí đạo đức dĩ trí quân trạch dân vi niệm giả dã 如蘇憲誠之於李朱文貞之於陳殆庶幾焉,như tô hiến thành chi ư lí chu văn trinh chi ư trần đãi thứ cơ yên 然憲誠遇君者也所以功業見乎,nhiên hiến thành ngộ quân giả dã sở dĩ công nghiệp kiến hồ 當時文貞不遇者也所以正學見於後世姑以文貞言之其事君者必犯顔其出處也則以義造就,đương thời văn trinh bất ngộ giả dã sở dĩ chính học kiến ư hậu thế cô dĩ văn trinh ngôn chi kì sự quân giả tất phạm nhan kì xuất xứ dã tắc dĩ nghĩa tạo tựu 人才則公卿皆出其門髙尚風節則天子不得而臣,nhân tài tắc công khanh giai xuất kì môn cao thượng phong tiết tắc thiên tử bất đắc nhi thần 况巖巖體貌而師道嚴稜稜聲氣而佞人讋天載之下聞先生之風能無廉其頑而立其懦者乎苟不求其故󰰽知斯謚之稱情也哉,huống nham nham thể mạo nhi sư đạo nghiêm lăng lăng thanh khí nhi nịnh nhân triệp thiên tải chi hạ văn tiên sinh chi phong năng vô liêm kì ngoan nhi lập kì nhu giả hồ câu bất cầu kì cố thục tri tư thuỵ chi xưng tình dã tai 宜乎為我越儒宗而從祀文廟也,nghi hồ vi ngã việt nho tông nhi tòng tự văn miếu dã 他如陳元旦乃同姓之卿之贒者也雖含忠憤之氣而付國勢於無可奈何避相位之權而欲全家属於顛沛之後張漢超乃文學之臣之尤者也,tha như trần nguyên đán nãi đồng tính chi khanh chi hiền giả dã tuy hàm trung phẫn chi khí nhi phó quốc thế ư vô khả nại hà tị tướng vị chi quyền nhi dục toàn gia thuộc ư điên phái chi hậu trương hán siêu nãi văn học chi thần chi vưu giả dã 雖有骨鯁之直而交歡於不當交嫁女於不當嫁,tuy hữu cốt ngạnh chi trực nhi giao hoan ư bất đương giao giá nữ ư bất đương giá 於文貞,ư văn trinh 乎何有况其下者乎,hồ hà hữu huống kì hạ giả hồ 時儒臣黎括亦欲明聖道闢異端而卒不能行,thời nho thần lê quát diệc dục minh thánh đạo tịch dị đoan nhi tốt bất năng hành 嘗作北江沛村紹福寺碑記云佛氏之禍福動人何其得人之深且固矣,thường tác bắc giang bái thôn thiệu phúc tự bi ký vân phật thị chi hoạ phúc động nhân hà kì đắc nhân chi thâm thả cố hĩ 上自王公以至庶人凣施於佛事雖竭所有顧無靳嗇,thượng tự vương công dĩ chí thứ nhân phàm thí ư phật sự tuy kiệt sở hữu cố vô cận sắc 苟今日託付於寺塔則欣欣然如持左卷以取明日之報,câu kim nhật thác phó ư tự tháp tắc hân hân nhiên như trì tả quyển dĩ thủ minh nhật chi báo 故自内京城及外州府窮村僻巷不令而从不盟而信有人家處必有佛寺廢而復興󰱧而復修鍾皷樓󰱑與民居殆半其興甚易而尊崇甚大也,cố tự nội kinh thành cập ngoại châu phủ cùng thôn tịch hạng bất lệnh nhi tòng bất minh nhi tín hữu nhân gia xứ tất hữu phật tự phế nhi phục hưng hoại nhi phục tu chung cổ lâu đài dữ dân cư đãi bán kì hưng thậm dị nhi tôn sùng thậm đại dã 余少讀書志於,dư thiếu độc thư chí ư 古今粗亦明聖人之道以化斯民而卒未能信於一鄕,cổ kim thô diệc minh thánh nhân chi đạo dĩ hoá tư dân nhi tốt vị năng tín ư nhất hương 常遊覧山川足跡半天下求所謂學宫文廟未嘗一見,thường du lãm sơn xuyên túc tích bán thiên hạ cầu sở vị học cung văn miếu vị thường nhất kiến 此吾所以深有愧於佛氏之徒遠矣輙暴吾以書〇,thử ngô sở dĩ thâm hữu quý ư phật thị chi đồ viễn hĩ triếp bạo ngô dĩ thư 十二月以誕日為建天節,thập nhị nguyệt dĩ đản nhật vi kiến thiên tiết 辛亥二年明洪武四年春正月追尊親生母英姿元妃為明慈皇太妃〇,tân hợi nhị niên minh hồng vũ tứ niên xuân chính nguyệt truy tôn thân sinh mẫu anh tư nguyên phi vi minh từ hoàng thái phi 二月晏群臣於天安殿賞賜有差〇,nhị nguyệt yến quần thần ư thiên an điện thưởng tứ hữu sai 封天寕公主為諒國太長公主更名國馨拜宗室師賢為恭正王元旦為司徒元淵為撫軍将軍〇,phong thiên ninh công chúa vi lạng quốc thái trưởng công chúa cánh danh quốc hinh bái tông thất sư hiền vi cung chính vương nguyên đán vi tư đồ nguyên uyên vi phủ quân tướng quân 除沙洲截脚之法革財産檢點之令,trừ sa châu tiệt cước chi pháp cách tài sản kiểm điểm chi lệnh 先是王,tiên thị vương 侯公主家沿河田庄新浮沙悉為家主所有,hầu công chúa gia duyên hà điền trang tân phù sa tất vi gia chủ sở hữu 昭慈太后立截脚之法謂截取新沙權貴者死亡財産一属子孫,chiêu từ thái hậu lập tiệt cước chi pháp vị tiệt thủ tân sa quyền quý giả tử vong tài sản nhất thuộc tử tôn 裕宗始有檢點之命謂珍貴者輸官皆聚斂之臣啓之也,dụ tông thuỷ hữu kiểm điểm chi mệnh vị trân quý giả thâu quan giai tụ liễm chi thần khải chi dã 至是皆革去之〇,chí thị giai cách khứ chi 閏三月占城入㓂由大安海門直犯京師,nhuận tam nguyệt chiêm thành nhập khấu do đại an hải môn trực phạm kinh sư 游兵至太祖津今復古是帝移舶過東岸江避之,du binh chí thái tổ tân kim phục cổ thị đế di bách quá đông ngạn giang tị chi 二十七日賊亂入城焚毀宫殿虜掠女子至錦以歸,nhị thập thất nhật tặc loạn nhập thàn phàn huỷ cung điện lỗ lược nữ tử chí cẩm dĩ quy 占城之㓂掠也以日禮母出亡其國誘使入㓂以復日禮之讐,chiêm thành chi khấu lược dã dĩ nhật lễ mẫu xuất vong kì quốc dụ sử nhập khấu dĩ phục nhật lễ chi cừu 時承平日久邉城無僃㓂至無兵可禦,thời thừa bình nhật cửu biên thành vô bị khấu chí vô binh khả ngự 賊燒焚宫室圖籍為之掃空,tặc thiêu phàn cung thất đồ tịch vi chi tảo không 國家,quốc gia 自此多事矣,tự thử đa sự hĩ 史臣吳士連曰無敵國外患國常亡古今所戒也,sử thần ngô sĩ liên viết vô địch quốc ngoại hoạn quốc thường vong cổ kim sở giới dã 占城與我世讐陳朝𡸈不知而預僃哉特以人情安肆法度廢弛歲月从遠封守湮没故耳賊入境而邊城失守㓂至都而禁旅無衛尚何國之有為裕宗狃於宴安固不足論藝宗身歴變故而慮不及此得非徒習藝文而不事武畧者歟〇,chiêm thành dữ ngã thế cừu trần triều há bất tri nhi dự bị tai đặc dĩ nhân tình an tứ pháp độ phế thỉ tuế nguyệt tòng viễn phong thủ yên một cố nhĩ tặc nhập cảnh nhi biên thành thất thủ khấu chí đô nhi cấm lữ vô vệ thượng hà quốc chi hữu vi dụ tông nữu ư yến an cố bất túc luận nghệ tông thân lịch biến cố nhi lự bất cập thử đắc phi đồ tập nghệ văn nhi bất sự võ lược giả dư 夏四月立弟恭宣大王曔為皇太子,hạ tứ nguyệt lập đệ cung tuyên đại vương kính vi hoàng thái tử 制皇訓十,chế hoàng huấn thập 四章賜之,tứ chương tứ chi 冊皇太子正配黎氏為皇太子妃〇,sách hoàng thái tử chính phối lê thị vi hoàng thái tử phi 五月以外戚黎季犛為樞𡧸院大使,ngũ nguyệt dĩ ngoại thích lê quý li vi khu mật viện đại sử 季犛之姑姊妹二人明宗皆納為宫人一生,quý li chi cô tỉ muội nhị nhân minh tông giai nạp vi cung nhân nhất sinh 帝是為明慈一生睿宗是為惇慈,đế thị vi minh từ nhất sinh duệ tông thị vi đôn từ 故帝𥘉政尤信任焉,cố đế sơ chính vưu tín nhiệm yên 又以新寡妹徽寕公主嫁之,hựu dĩ tân quả muội huy ninh công chúa giá chi 徽寕前宗室仁榮仁榮日禮所殺妻史臣吳士連曰仁榮死國讎徽寕居夫喪甫閲六月而帝以嫁季犛是人偷之󰱧自帝始而娶者與為妻者非有人心也,huy ninh tiền tông thất nhân vinh nhân vinh nhật lễ sở sát thê sử thần ngô sĩ liên viết nhân vinh tử quốc cừu huy ninh cư phu tang phủ duyệt lục nguyệt nhi đế dĩ giá quý li thị nhân thâu chi hoại tự đế thuỷ nhi thú giả dữ vi thê giả phi hữu nhân tâm dã 斁夫婦之偷乱三綱之道若之何而不生亂哉,dịch phu phụ chi thâu loạn tam cương chi đạo nhược chi hà nhi bất sinh loạn tai 詔管造宫室務從樸素但以宗室散官供役不擾於民〇,chiếu quản tạo cung thất vụ tòng phác tố đản dĩ tông thất tản quan cúng dịch bất nhiễu ư dân 秋八月遣黎季犛徃乂安綏輯人民撫安邊境〇,thu bát nguyệt khiến lê quý li vãng nghệ an tuy tập nhân dân phủ an biên cảnh 九月加封黎季犛忠宣國上侯〇,cửu nguyệt gia phong lê quý li trung tuyên quốc thượng hầu 冬十月以修史潘義為禮部郎中,đông thập nguyệt dĩ tu sử phan nghĩa vi lễ bộ lang trung 定國朝通制及諸禮儀令有爵命者供報定為帳籍,định quốc triều thông chế cập chư lễ nghi lệnh hữu tước mệnh giả cúng báo định vi trướng tịch 民偽滋甚以無為有者多矣〇,dân nguỵ tư thậm dĩ vô vi hữu giả đa hĩ 十二月追封皇太子親生母充媛黎氏為光憲宸妃,thập nhị nguyệt truy phong hoàng thái tử thân sinh mẫu sung viên lê thị vi quang hiến thần phi 壬子三年明洪武五年春正月考文武官功績〇,nhâm tí tam niên minh hồng vũ ngũ niên xuân chính nguyệt khảo văn võ quan công tích 夏四月以杜子平為行遣參謀軍事〇,hạ tứ nguyệt dĩ đỗ tử bình vi hành khiển tham mưu quân sự 五月以阮然兼,ngũ nguyệt dĩ nguyễn nhiên kiêm 知樞𡧸院正掌胡宗鷟為翰林院學士化州人胡隆為化州知州〇,tri khu mật viện chính chưởng hồ tông thốc vi hàn lâm viện học sĩ hoá châu nhân hồ long vi hoá châu tri châu 秋七月賜臨平府官范阿窻爵明字〇,thu thất nguyệt tứ lâm bình phủ quan phạm a song tước minh tự 八月詔諸路修单數户籍也〇,bát nguyệt chiếu chư lộ tu đơn số hộ tịch dã 冬十月帝幸天長府修諸陵寢廟〇,đông thập nguyệt đế hạnh thiên trường phủ tu chư lăng tẩm miếu 十一月九日帝禪位于皇太子曔,thập nhất nguyệt cửu nhật đế thiền vị vu hoàng thái tử kính 曔即皇帝位,kính tức hoàng đế vị 大赦,đại xá 稱欽皇,xưng khâm hoàng 群臣上尊號曰繼天應運仁明欽寕皇帝〇,quần thần thượng tôn hiệu viết kế thiên ứng vận nhân minh khâm ninh hoàng đế 追尊生母光憲宸妃為惇慈皇太妃〇,truy tôn sinh mẫu quang hiến thần phi vi đôn từ hoàng thái phi 封妃黎氏為顯貞宸妃〇,phong phi lê thị vi hiển trinh thần phi 帝𥘉即位上皇製帝箴一百五十言賜之〇,đế sơ tức vị thượng hoàng chế đế châm nhất bách ngũ thập ngôn tứ chi 賜贈少傅張漢超從祀孔子廟庭,tứ tặng thiếu phó trương hán siêu tòng tự khổng tử miếu đình 史臣吳士連曰藝皇賜漢超從祀文廟者以其能排異端者歟,sử thần ngô sĩ liên viết nghệ hoàng tứ hán siêu tòng tự văn miếu giả dĩ kì năng bài dị đoan giả dư 似矣,tự hĩ 然跡其為人盖恃才而驕者也,nhiên tích kì vi nhân cái thị tài nhi kiêu giả dã 在明宗時漢超為行遣鄙其同列至誣范遇黎維以受賂辝屈坐罰語人曰謂,tại minh tông thời hán siêu vi hành khiển bỉ kì đồng liệt chí vu phạm ngộ lê duy dĩ thụ lộ từ khuất toạ phạt ngữ nhân viết vị 其主上見信𡸈知有勘理耶,kì chúa thượng kiến tín há tri hữu khám lí da 乃驕吝之實也孔子曰雖有周公之才之羙使驕且吝其餘不足觀,nãi kiêu lận chi thực dã khổng tử viết tuy hữu chu công chi tài chi mĩ sử kiêu thả lận kì dư bất túc quan 想漢超之賢倘若有靈必不敢預享於孔子廟庭者也,tưởng hán siêu chi hiền thảng nhược hữu linh tất bất cảm dự hưởng ư khổng tử miếu đình giả dã 睿宗皇帝諱曔明宗第十一子藝宗弟也母惇慈皇太妃以開祐九年丁丑六月二日誕生藝宗避乱時師徒軍噐皆帝之力故以位遜之在位四年壽四十一,duệ tông hoàng đế huý kính minh tông đệ thập nhất tử nghệ tông đệ dã mẫu đôn từ hoàng thái phi dĩ khai hựu cửu niên đinh sửu lục nguyệt nhị nhật đản sinh nghệ tông tị loạn thời sư đồ quân khí giai đế chi lực cố dĩ vị tốn chi tại vị tứ niên thọ tứ thập nhất 帝剛愎自用拒諫輕殃及身非不幸也敵癸丑隆󰆑元年明洪武六年春正月朔改元,đế cương phức tự dụng cự gián khinh ương cập thân phi bất hạnh dã địch quý sửu long khánh nguyên niên minh hồng vũ lục niên xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 尊上皇曰光華英哲太上皇帝,tôn thượng hoàng viết quang hoa anh triết thái thượng hoàng đế 追尊淑慈皇后曰順慈皇太后,truy tôn thục từ hoàng hậu viết thuận từ hoàng thái hậu 史臣吳士連曰陳太祖后號曰順慈藝宗后亦號順慈,sử thần ngô sĩ liên viết trần thái tổ hậu hiệu viết thuận từ nghệ tông hậu diệc hiệu thuận từ 當時議謚者不以為非耶抑以為世代己久而然耶追遠之意何如也,đương thời nghị thuỵ giả bất dĩ vi phi da ức dĩ vi thế đại kỷ cửu nhi nhiên da truy viễn chi ý hà như dã 先王縁人情而制禮,tiên vương duyên nhân tình nhi chế lễ 議太后謚與祖妣同稱共謚𡸈人情所安哉非禮甚矣,nghị thái hậu thuỵ dữ tổ tỉ đồng xưng cộng thuỵ há nhân tình sở an tai phi lễ thậm hĩ 二月定文武帳籍〇,nhị nguyệt định văn võ trướng tịch 冊元妃黎氏為嘉慈皇后〇,sách nguyên phi lê thị vi gia từ hoàng hậu 三月封長子煒為彰武大王年十四欲立為皇太子疽病薨,tam nguyệt phong trưởng tử vĩ vi chương vũ đại vương niên thập tứ dục lập vi hoàng thái tử thư bệnh hoăng 夏四月以誕日為齊天節〇,hạ tứ nguyệt dĩ đản nhật vi tề thiên tiết 秋八月定補軍伍修造舟船以僃征占之役役,thu bát nguyệt định bổ quân ngũ tu tạo chu thuyền dĩ bị chinh chiêm chi dịch 命軍民出粟入官賜爵有差,mệnh quân dân xuất túc nhập quan tứ tước hữu sai 試吏員充内令史掾吏〇,thí lại viên sung nội lệnh sử duyện lại 冬十二月詔親征占城〇,đông thập nhị nguyệt chiếu thân chinh chiêm thành 是歲盗賊兢起,thị tuế đạo tặc cạnh khởi 甲寅二年明洪武七年春二月上皇居天長重華宫〇,giáp dần nhị niên minh hồng vũ thất niên xuân nhị nguyệt thượng hoàng cư thiên trường trùng hoa cung 廷試進士賜状元陶師錫榜眼黎献甫探花陳廷琛黄甲及第同及第羅修等並賜宴袞衣出身有,đình thí tiến sĩ tứ trạng nguyên đào sư tích bảng nhãn lê hiến phủ thám hoa trần đình thám hoàng giáp cập đệ đồng cập đệ la tu đẳng tịnh tứ yến cổn y xuất thân hữu 差,sai 引三魁遊街三日,dẫn tam khôi du nhai tam nhật 故事太學生七年一試取三十人而以状元試無定例然三舘属官太學生侍臣學生相府學生及有爵者皆得入試〇,cố sự thái học sinh thất niên nhất thí thủ tam thập nhân nhi dĩ trạng nguyên thí vô định lệ nhiên tam quán thuộc quan thái học sinh thị thần học sinh tướng phủ học sinh cập hữu tước giả giai đắc nhập thí 三月詔清化乂安浚港至河華海口〇,tam nguyệt chiếu thanh hoá nghệ an tuấn cảng chí hà hoa hải khẩu 夏五月六月旱〇,hạ ngũ nguyệt lục nguyệt hạn 秋八月選民丁充軍伍,thu bát nguyệt tuyển dân đinh sung quân ngũ 一等充蘭都二等次之三等,nhất đẳng sung lan đô nhị đẳng thứ chi tam đẳng 卑小而精勇亦得上充,ti tiểu nhi tinh dũng diệc đắc thượng sung 初宿衛有四天四聖四神後增置威捷保捷龍翊神翊懿安天長北江殿後龍捷玄額三字,sơ túc vệ hữu tứ thiên tứ thánh tứ thần hậu tăng trí uy tiệp bảo tiệp long dực thần dực ý yên thiên trường bắc giang điện hậu long tiệp huyền ngạch tam tự 侍衛𮢶額,thị vệ tạc ngạch 花額左𤤻右班諸軍及清化乂安化州順州臨平等各,hoa ngạch tả ban hữu ban chư quân cập thanh hoá nghệ an hoá châu thuận châu lâm bình đẳng các 置軍號有大隊長副為将校〇,trí quân hiệu hữu đại đội trưởng phó vi tướng hiệu 冬十月定從官置近侍祗候六局以土侯宗室為正掌祗候内八百作侍衛人属判首掌者並戴盆花巾,đông thập nguyệt định tòng quan trí cận thị chi hậu lục cục dĩ thổ hầu tông thất vi chính chưởng chi hậu nội bát bách tác thị vệ nhân thuộc phán thủ chưởng giả tịnh đái bồn hoa cân 詔諸軍民不得服北人衣𬃑及效占牢等國語,chiếu chư quân dân bất đắc phục bắc nhân y dường cập hiệu chiêm lao đẳng quốc ngữ 乙卯三年明洪武八年春正月以樞𡧸大使黎季犛參謀軍事,ất mão tam niên minh hồng vũ bát niên xuân chính nguyệt dĩ khu mật đại sứ lê quý li tham mưu quân sự 詔選官員有能練習武藝通韜畧者不必宗室並除軍将〇,chiếu tuyển quan viên hữu năng luyện tập võ nghệ thông thao lược giả bất tất tông thất tịnh trừ quân tướng 改演州為演州路驩州為日南乂安南北中等路改臨平為新平府,cải diễn châu vi diễn châu lộ hoan châu vi nhật nam nghệ an nam bắc trung đẳng lộ cải lâm bình vi tân bình phủ 遣陶力丁何子公督清化乂安新平人治道路自九真至河華,khiến đào lực đinh hà tử công đốc thanh hoá nghệ an tân bình nhân trị đạo lộ tự cửu chân chí hà hoa 三月功󰍶〇,tam nguyệt công tất 夏六月金星晝見〇,hạ lục nguyệt kim tinh trú hiện 秋八月定軍籍汰出老劣以壮者充補,thu bát nguyệt định quân tịch thải xuất lão liệt dĩ tráng giả sung bổ 凣清化乂安戶舍借功者並充軍伍〇,phàm thanh hoá nghệ an hộ xá tá công giả tịnh sung quân ngũ 詔諸路富人進粟賜爵有差〇,chiếu chư lộ phú nhân tiến túc tứ tước hữu sai 九月以莊徽公主嫁恭正王子元胤册,cửu nguyệt dĩ trang huy công chúa giá cung chính vương tử nguyên dận 冊太保陳僚女為妃〇,sách thái bảo trần liêu nữ vi phi 冬十月以上皇子叔𩖀為司徒知太原鎮司徒元旦知廣威鎮軍事丙辰四年明洪武九年春正月以宣徽公主嫁冠服大王頊上皇子上皇為之親迎,đông thập nguyệt dĩ thượng hoàng tử thúc ngạc vi tư đồ tri thái nguyên trấn tư đồ nguyên đán tri quảng oai trấn quân sự bính thìn tứ niên minh hồng vũ cửu niên xuân chính nguyệt dĩ tuyên huy công chúa giá quan phục đại vương húc thượng hoàng tử thượng hoàng vi chi thân nghênh 按冠服非封號盖是時頊封爵賜大王冠服如恭簡王追贈大王冠服也,án quan phục phi phong hiệu cái thị thời húc phong tước tứ đại vương quan phục như cung giản vương truy tặng đại vương quan phục dã 史臣吳士連曰君臣父子夫婦三綱也,sử thần ngô sĩ liên viết quân thần phụ tử phu phụ tam cương dã 人倫之道󰰽大於此者乎,nhân luân chi đạo thục đại ư thử giả hồ 既謂之綱安得而紊耶先主之禮每謹於微况其大者乎親迎又婚禮之大節睿宗以宣徽嫁冠服則迎之者其夫婦也,kí vị chi cương an đắc nhi vặn da tiên chủ chi lễ mỗi cẩn ư vi huống kì đại giả hồ thân nghênh hựu hôn lễ chi đại tiết duệ tông dĩ tuyên huy giá quan phục tắc nghênh chi giả kì phu phụ dã 藝宗為之親迎三綱之道紊矣,nghệ tông vi chi thân nghênh tam cương chi đạo vặn hĩ 冠服不克終兆於此矣為君父者可不謹哉,quan phục bất khắc chung triệu ư thử hĩ vi quân phụ giả khả bất cẩn tai 又禮在别嫌以君父親迎子婦嫌之大者也,hựu lễ tại biệt hiềm dĩ quân phụ thân nghênh tử phụ hiềm chi đại giả dã 此而不謹其他可知矣,thử nhi bất cẩn kì tha khả tri hĩ 夏四月申定舟車轎傘儀仗衣服之制将行會盟禮故也〇,hạ tứ nguyệt thân định chu xa kiệu tản nghi trượng y phục chi chế tương hành hội minh lễ cố dã 五月占城冦化州六月詔諸軍脩戰,ngũ nguyệt chiêm thành khấu hoá châu lục nguyệt chiếu chư quân tu chiến 噐戰艦以侯親征占城之役〇,khí chiến hạm dĩ hậu thân chinh chiêm thành chi dịch 秋七月御史中賛黎錫上疏曰夫兵者匈噐也不可躬自起戒矧今始平内賊勢如積瘡未痊主不可以私怒而興師将不可以要功而妄戰占城雖無臣妄之心宜命将討之以待天滅若車駕親征臣愚以為不可,thu thất nguyệt ngự sử trung tán lê tích thượng sớ viết phu binh giả hung khí dã bất khả cung tự khởi giới thẩn kim thuỷ bình nội tặc thế như tích sang vị thuyên chúa bất khả dĩ tư nộ nhi hưng sư tướng bất khả dĩ yêu công nhi vọng chiến chiêm thành tuy vô thần vọng chi tâm nghi mệnh tướng thảo chi dĩ đãi thiên diệt nhược xa giá thân chinh thần ngu dĩ vi bất khả 帝不聽〇,đế bất thính 八月詔清化乂安演州軍民運粮五萬石就化州〇,bát nguyệt chiếu thanh hoá nghệ an diễn châu quân dân vận lương ngũ vạn thạch tựu hoá châu 冬十月大閲水步軍於白鶴江浮沙,đông thập nguyệt đại duyệt thuỷ bộ quân ư bạch hạc giang phù sa 两帝親臨為将,lưỡng đế thân lâm vi tướng 十二月帝親征占城領軍十二萬發京師,thập nhị nguyệt đế thân chinh chiêm thành lĩnh quân thập nhị vạn phát kinh sư 至鉢社江津有人擧行䘮禮詔罰錢三十,chí bát xã giang tân hữu nhân cử hành táng lễ chiếu phạt tiền tam thập 鏹,cưỡng 命黎季犛督乂安新平順化漕運以給軍,mệnh lê quý li đốc nghệ an tân bình thuận hoá tào vận dĩ cấp quân 初占城主制蓬峩擾邊命行遣杜子平将兵鎮化州,sơ chiêm thành chúa chế bồng nga nhiễu biên mệnh hành khiển đỗ tử bình tương binh trấn hoá châu 蓬峩賫金十盤上進子平盗隱入已詐言蓬峩傲慢無禮宜加兵討之帝大怒决意親征,bồng nga tê kim thập bàn thượng tiến tử bình đạo ẩn nhập dĩ trá ngôn bồng nga ngạo mạn vô lễ nghi gia binh thảo chi đế đại nộ quyết ý thân chinh 時官軍至瀰淪海門諸軍駕海而行,thời quan quân chí di luân hải môn chư quân giá hải nhi hành 帝乘馬領步軍縁海岸至日麗海口駐營操練一箇月,đế thừa mã lĩnh bộ quân duyên hải ngạn chí nhật lệ hải khẩu trú doanh thao luyện nhất cá nguyệt 新平順化人虜獲占人迯者來献,tân bình thuận hoá nhân lỗ hoạch chiêm nhân đào giả lai hiến 丁巳五年五年以後廢帝昌符元年,đinh tị ngũ niên ngũ nguyệt dĩ hậu phế đế xương phù nguyên niên 明洪武十年春正月二十三日大軍至占城,minh hồng vũ thập niên xuân chính nguyệt nhị thập tam nhật đại quân chí chiêm thành 尸耐混港口石橋次倚忙洞蓬峩立,thi nại hỗn cảng khẩu thạch kiều thứ ỷ mang động bồng nga lập 栅闍槃城外遣小臣牧󰜏摩詐降言蓬峩已遁但留空城宜速進兵無失機會,sách đồ bàn thành ngoại khiến tiểu thần mục bà ma trá hàng ngôn bồng nga dĩ độn đản lưu không thành nghi tốc tiến binh vô thất cơ hội 二十四日帝衣皁服騎泥驄馬令御溝王朂衣白衣騎白馬承命進軍,nhị thập tứ nhật đế y tạo phục kị nê thông mã lệnh ngự câu vương húc y bạch y kị bạch mã thừa mệnh tiến quân 大将杜禮諫曰彼既受降欲以全國爲上官軍深入攻賊城在不得以,đại tướng đỗ lễ gián viết bỉ ký thụ hàng dục dĩ toàn quốc vi thượng quan quân thâm nhập công tặc thành tại bất đắc dĩ 姑令一辨士持尺書問罪以察虜情虚實如韓信破燕之策不勞而有功,cô lệnh nhất biện sĩ trì xích thư vấn tội dĩ sát lỗ tình hư thực như hàn tín phá yên chi sách bất lao nhi hữu công 古人有言虜情難測,cổ nhân hữu ngôn lỗ tình nan trắc 臣願陛下審之,thần nguyện bệ hạ thẩm chi 帝曰我被堅執鋭冐風沐雨跋涉山川深入賊境無一人敢嬰其鋒者,đế viết ngã bị kiên chấp duệ mạo phong móc vũ bạt thiệp sơn xuyên thâm nhập tặc cảnh vô nhất nhân cảm anh kì phong giả 是天之所資况今賊主聞風迯竄無有鬪心古,thị thiên chi sở tư huống kim tặc chủ văn phong đào thoán vô hữu đấu tâm cổ 言曰兵貴神速今逗遛不進是天與而不取彼有異圖悔之安及爾乃婦人,ngôn viết binh quý thần tốc kim đậu lưu bất tiến thị thiên dữ nhi bất thủ bỉ hữu dị đồ hối chi an cập nhĩ nãi phụ nhân 以婦人衣衣之,dĩ phụ nhân y y chi 軍遂魚貫而行,quân toại ngư quán nhi hành 前後󰘌絶,tiền hậu cách tuyệt 賊乘勢突出截之,tặc thừa thế đột xuất tiệt chi 巳時官軍大潰帝𨺻于陣崩,tị thời quan quân đại hội đế hãm vu trận băng 大将杜禮,đại tướng đỗ lễ 阮納和,nguyễn nạp hoà 行遣范玄齡,hành khiển phạm huyền linh 等皆死之,đẳng giai tử chi 賊生擒御溝王以女妻之,tặc sinh cầm ngự câu vương dĩ nữ thê chi 杜子平領後軍不救得脱,đỗ tử bình lĩnh hậu quân bất cứu đắc thoát 黎季犛督粮軍聞帝崩先自迯歸,lê quý li đốc lương quân văn đế băng tiên tự đào quy 是日京師晝暗市肆燃燭以相貿,thị nhật kinh sư trú ám thị tứ nhiên chúc dĩ tương mậu 易子平檻車回過天長人以瓦礫投船而罵之者,dị tử bình hạm xa hồi quá thiên trường nhân dĩ ngoã lịch đầu thuyền nhi mạ chi giả 師還治子平罪免死徒為兵,sư hoàn trị tử bình tội miễn tử đồ vi binh 先是御史大夫張杜一作社諫曰占城逆命,tiên thị ngự sử đại phu trương đỗ nhất tác xã gián viết chiêm thành nghịch mệnh 罪不容誅,tội bất dung tru 然遠在西陲山川險阻今陛下初即位政化未能遠被宜修文德以來之如所不從命将征之未晚,nhiên viễn tại tây thuỳ sơn xuyên hiểm trở kim bệ hạ sơ tức vị chính hoá vị năng viễn bị nghi tu văn đức dĩ lai chi như sở bất tòng mệnh tướng chinh chi vị vãn 三上疏諫,tam thượng sớ gián 帝不從乃掛冠而去,đế bất tòng nãi quải quan nhi khứ 杜為人清介不群倜儻有大志,đỗ vi nhân thanh giới bất quần thích thảng hữu đại chí 童稚之時嘗遊西湖觀将軍習射戲曰此藝為之何難,đồng trĩ chi thời thường du tây hồ quan tướng quân tập xạ hí viết thử nghệ vi chi hà nan 将軍恠問曰爾能中否,tướng quân quái vấn viết nhĩ năng trúng phủ 曰試為之,viết thí vi chi 三𭛁三中将軍驚異欲養為子,tam phát tam trúng tướng quân kinh dị dục dưỡng vi tử 杜鄙不從,đỗ bỉ bất tòng 遂棄家遊學中進士,toại khí gia du học trúng tiến sĩ 第有盛名,đệ hữu thịnh danh 居官清貧不置田産子孫相繼為官亦以清貧稱杜同賴縣扶?人寓京城機舍宜蠶坊官至御史󰉟司諫廷尉寺卿中都府總?而卒,cư quan thanh bần bất trí điền sản tử tôn tương kế vi quan diệc dĩ thanh bần xưng đỗ đồng lại huyện phù đái nhân ngụ kinh thành cơ xá nghi tàm phường quan chí ngự sử đài tư gián đình uý tự khanh trung đô phủ tổng quản nhi tốt 史臣吳士連曰張杜進不隱言能擧職矣,sử thần ngô sĩ liên viết trương đỗ tiến bất ẩn ngôn năng cử chức hĩ 言至三上能氾顔矣,ngôn chí tam thượng năng phạm nhan hĩ 某不見聽君至荒矣,mỗ bất kiến thính quân chí hoang hĩ 有言責者不得其職則去,hữu ngôn trách giả bất đắc kì chức tắc khứ 杜之進退合乎義矣,đỗ chi tiến thoái hợp hồ nghĩa hĩ 難然忠言常逆於君之耳而每利於君之身於此可鑒,nan nhiên trung ngôn thường nghịch ư quân chi nhĩ nhi mỗi lợi ư quân chi thân ư thử khả giám 夏五月十三日上皇以帝當國難崩立帝長子建德大王暊為嗣郎皇帝位,hạ ngũ nguyệt thập tam nhật thượng hoàng dĩ đế đương quốc nạn băng lập đế trưởng tử kiến đức đại vương phủ vi tự lang hoàng đế vị 稱簡皇改元昌符元年,xưng giản hoàng cải nguyên xương phù nguyên niên 大赦,đại xá 群臣上尊號曰憲天體道欽明仁孝皇帝,quần thần thượng tôn hiệu viết hiến thiên thể đạo khâm minh nhân hiếu hoàng đế 六月十一日占城入㓂,lục nguyệt thập nhất nhật chiêm thành nhập khấu 𥘉上皇聞㓂至命鎮國将軍恭正王師賢守大安海口,sơ thượng hoàng văn khấu chí mệnh trấn quốc tướng quân cung chính vương sư hiền thủ đại an hải khẩu 賊知有僃從天符,tặc tri hữu bị tòng thiên phù 海入直犯京師,hải nhập trực phạm kinh sư 十二日賊又引軍還出大海口遭風溺死甚眾〇,thập nhị nhật tặc hựu dẫn quân hoàn xuất đại hải khẩu tao phong nịch tử thậm chúng 秋九月󰀋上皇女天徽公主實羙為皇后號光鵉〇,thu cửu nguyệt sách thượng hoàng nữ thiên huy công chúa thực mĩ vi hoàng hậu hiệu quang loan 招魂塟熙陵廟號睿宗〇,chiêu hồn táng hi lăng miếu hiệu duệ tông 遣陳廷琛訃于明稱睿宗巡邊溺死且吿以帝為嗣明人辭以畏壓溺有三不吊之禮,khiến trần đình thám phó vu minh xưng duệ tông tuần biên nịch tử thả cáo dĩ đế vi tự minh nhân từ dĩ uý áp nịch hữu tam bất điếu chi lễ 廷琛爭辨以為占人犯順擾邊而睿宗有禦患救民之功何爲不吊明復遣使吊,đình thám tranh biện dĩ vi chiêm nhân phạm thuận nhiễu biên nhi duệ tông hữu ngự hoạn cứu dân chi công hà vi bất điếu minh phức khiến sứ điếu 時明宗方圖我越欲以為釁太師李善長諫曰弟死國患而兄立其子人事如此天命可知事,thời minh tông phương đồ ngã việt dục dĩ vi hấn thái sư lí thiện trường gián viết đệ tử quốc hoạn nhi huynh lập kì tử nhân sự như thử thiên mệnh khả tri sự 遂寝廷琛自進士探花郎歴中書侍郎兼,toại tẩm đình thám tự tiến sĩ thám hoa lang lịch trung thư thị lang kiêm 知審刑院事清化安撫使遷御史中賛權監修國史,tri thẩm hình viện sự thanh hoá an phủ sứ thiên ngự sử trung tán quyền giám tu quốc sử 胡氏篡國陽耳聾為中丞同栻所劾降同監修國史秘書監,hồ thị soán quốc dương nhĩ lung vi trung thừa đồng thức sở hặc giáng đồng giám tu quốc sử bí thư giám 史臣吳士連曰夫士幼而學欲知其事行也状而行行其所學也,sử thần ngô sĩ liên viết phu sĩ ấu nhi học dục tri kì sự hành dã trạng nhi hành hành kì sở học dã 誦詩三百使於四方不辱軍命廷琛有焉,tụng thi tam bách sứ ư tứ phương bất nhục quân mệnh đình thám hữu yên 况時遭僣窃又能自晦以避權位斯可謂之士矣可謂不負所學也,huống thời tao tiếm thiết hựu năng tự hối dĩ tị quyền vị tư khả vị chi sĩ hĩ khả vị bất phụ sở học dã 大越史記本紀全書卷之七終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi thất chung 大越史記本紀全書卷之八,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi bát 陳紀,trần kỷ 廢帝諱晛睿宗長子母嘉慈皇后黎氏以大治四年辛丑三月六日誕生,phế đế huý hiện duệ tông trưởng tử mẫu gia từ hoàng hậu lê thị dĩ đại trị tứ niên tân sửu tam nguyệt lục nhật đản sinh 及睿宗南征而崩藝宗立之,cập duệ tông nam chinh nhi băng nghệ tông lập chi 後降為灵德王尋令縊殺之在位十二年壽二十八塟安排山,hậu giáng vi linh đức vương tầm lệnh ải sát chi tại vị thập nhị niên thọ nhị thập bát táng an bài sơn 帝昏懦不能有爲威權日歸於下社稷傾危身不能保悲夫,đế hôn nhu bất năng hữu vi uy quyền nhật quy ư hạ xã tắc khuynh nguy thân bất năng bảo bi phu 戊午昌符二年明洪武十一年春正月選衛士,mậu ngọ xương phù nhị niên minh hồng vũ thập nhất niên xuân chính nguyệt tuyển vệ sĩ 陳宗玩𬋩天丁軍陳忠孝監保捷軍陳世登監神翊軍裴伯昂監神策軍裴翕監天威軍黄奉世監聖翊軍黎𡧸温監華額軍杜也哥監侍衛軍阮小律,trần tông ngoạn quản thiên đinh quân trần trung hiếu giám bảo tiệp quân trần thế đăng giám thần dực quân bùi bá ngang giám thần sách quân bùi hấp giám thiên uy quân hoàng phụng thế giám thánh dực quân lê mật ôn giám hoa ngạch quân đỗ dã ca giám thị vệ quân nguyễn tiểu luật 監天長軍陳那監龍捷軍阮金鰲監神武軍〇,giám thiên trường quân trần na giám long tiệp quân nguyễn kim ngao giám thần vũ quân 三月以誕日爲光天節〇,tam nguyệt dĩ đản nhật vi quang thiên tiết 詔諸軍造諸戰噐戰船,chiếu chư quân tạo chư chiến khí chiến thuyền 夏五月五日占城引御溝降王朂藝安府僣號以招人民多受僞命者,hạ ngũ nguyệt ngũ nhật chiêm thành dẫn ngự câu hàng vương húc khấu nghệ an phủ tiếm hiệu dĩ chiêu nhân dân đa thụ nguỵ mệnh giả 六月犯大黄江帝命行遣杜子平禦之,lục nguyệt phạm đại hoàng giang đế mệnh hành khiển đỗ tử bình ngự chi 官軍自潰賊遂犯京師擄掠而還,quan quân tự hội tặc toại phạm kinh sư lỗ lược nhi hoàn 安撫使黎桷爲賊所獲逼令桷拜,an phủ sứ lê giốc vi tặc sở hoạch bức lệnh giốc bái 桷曰我大國臣何拜汝爲賊大怒殺之,giốc viết ngã đại quốc thần hà bái nhữ vi tặc đại nộ sát chi 桷罵不絶口,giốc mạ bất tuyệt khẩu 事聞追封桷罵賊忠武侯以其子芮為近侍祗候四局正掌,sự văn truy phong giốc mạ tặc trung vũ hầu dĩ kì tử nhuế vi cận thị chi hậu tứ cục chính chưởng 桷故入内行遣尙書右弼黎括,giốc cố nhập nội hành khiển thượng thư hữu bật lê quát 之子也,chi tử dã 史臣吳士連曰舍生取義有甚於生也,sử thần ngô sĩ liên viết xá sinh thủ nghĩa hữu thậm ư sinh dã 求生而受辱君子不爲也,cầu sinh nhi thụ nhục quân tử bất vi dã 易曰君子致命遂志,dịch viết quân tử trí mệnh toại chí 桷有焉,giác hữu yên 秋七月大水,thu thất nguyệt đại thuỷ 杜子平建議微丁男户輸錢三鏹,đỗ tử bình kiến nghị vi đinh nam hộ thâu tiền tam cưỡng 從之,tòng chi 時軍旅方興帑藏空之子平因建是議,thời quân lữ phương hưng thảng tàng không chi tử bình nhân kiến thị nghị 故事諸鎮有兵役某縣󰀋田額若干出金銀錢絹,cố sự chư trấn hữu binh dịch mỗ huyện sách điền ngạch nhược can xuất kim ngân tiền quyên 若干人兵生者不計死者不除倘有軍旅徭役亦以田數用之,nhược can nhân binh sinh giả bất kế tử giả bất trừ thảng hữu quân lữ dao dịch diệc dĩ điền số dụng chi 諸路有單兵但供徭役世世為,chư lộ hữu đơn binh đản cúng diêu dịch thế thế vi 兵不得出仕,binh bất đắc xuất sĩ 如有田𤱈桑洲漁潭則有税無則否,như hữu điền mẫu tang châu ngư đàm tắc hữu thuế vô tắc phủ 至是子平倣唐庸法行之賦加重矣〇,chí thị tử bình phỏng đường dung pháp hành chi phú gia trọng hĩ 冬十月選諸衛軍勇健通武藝者入為衛士,đông thập nguyệt tuyển chư vệ quân dũng kiện thông võ nghệ giả nhập vi vệ sĩ 以同乳阮八索𬋩鉄鎗軍阮雲兒管鉄甲軍阮罅黎勤𬋩鉄鐮軍阮聖俞管鉄虎軍陳國興管於󰲢軍〇,dĩ đồng nhũ nguyễn bát sách quản thiết sang quân nguyễn vân nhi quản thiết giáp quân nguyễn hách lê cần quản thiết liêm quân nguyễn thánh du quản thiết hổ quân trần quốc hưng quản ư đồ quân 是歲上皇子顒生,thị tuế thượng hoàng tử ngung sinh 即順宗也,tức thuận tông dã 己未三年明洪武十二年春二月以黎季犛爲小司空兼行樞𡧸大使如故,kỷ mùi tam niên minh hồng vũ thập nhị niên xuân nhị nguyệt dĩ lê quý li vi tiểu tư không kiêm hành khu mật đại sứ như cố 季犛薦阮多方為将軍,quý li tiến nguyễn đa phương vi tướng quân 多方師齊之子也,đa phương sư tề chi tử dã 季犛少時學於師齊,quý li thiếu thời học ư sư tề 師齊教於武,sư tề giáo ư vũ 藝因以多方為弟,nghệ nhân dĩ đa phương vi đệ 多方曾為占城所虜後迯㱕,đa phương tằng vi chiêm thành sở lỗ hậu đào quy 至是季犛薦之,chí thị quý li tiến chi 又有主書侍御史范巨論能謀畫季犛薦之為權都事,hựu hữu chủ thư thị ngự sử phạm cự luận năng mưu hoạch quý li tiến chi vi quyền đô sự 時人謂季犛有方圓佐慮〇,thời nhân vị quý li hữu phương viên tá lự 夏旱,hạ hạn 大饑〇,đại cơ 秋八月北江路人阮補稱為唐郎紫衣以法術僣號稱王作亂,thu bát nguyệt bắc giang lộ nhân nguyễn bồ xưng vi đường lang tử y dĩ pháp thuật tiếm hiệu xưng vương tác loạn 伏誅〇,phục tru 九月令軍民󰰻運銅錢藏天健山天健前名地覲俗傳有古松能蟠其上陳太宗建行宫于此〇,cửu nguyệt lệnh quân dân bạt vận đồng tiền tàng thiên kiện sơn thiên kiện tiền danh địa cận tục truyền hữu cổ tùng năng bàn kì thượng trần thái tông kiến hành cung vu thử 冬十月藏諒山可浪龕懲占人焚宫殿之變也,đông thập nguyệt tàng lạng sơn khả lãng khám trừng chiêm nhân phàn cung điện chi biến dã 史臣吳士連曰天子富有四海倉廪府庫莫,sử thần ngô sĩ liên viết thiên tử phú hữu tứ hải thương lẫm phủ khố mạc 非其有也,phi kì hữu dã 當國家閒暇之時明其政刑脩其禮儀徹彼桑土綢繆户牖󰰽得而侮之哉乃懲占城焚掠之變搬運泉貨藏之深山窮谷為避敵之計為致㓂之謀取天下後世非笑,đương quốc gia nhàn hạ chi thời minh kì chính hình tu kì lễ nghi triệt bỉ tang thổ trù mậu hộ dũ thục đắc nhi vũ chi tai nãi trừng chiêm thành phàn lược chi biến ban vận tuyền hoá tàng chi thâm sơn cùng cốc vi tị địch chi kế vi trí khấu chi mưu thủ thiên hạ hậu thế phi tiếu 國可謂無人矣右相國恭信王天澤卒,quốc khả vị vô nhân hĩ hữu tướng quốc cung tín vương thiên trạch tốt 庚申四年明洪武十三年春二月占人誘使新平順化人㓂乂安演州擄掠人〇,canh thân tứ niên minh hồng vũ thập tam niên xuân nhị nguyệt chiêm nhân dụ sử tân bình thuận hoá nhân khấu nghệ an diễn châu lỗ lược nhân 三月㓂清化等處,tam nguyệt khấu thanh hoá đẳng xứ 上皇命黎季犛領水軍杜子平領步軍以禦之,thượng hoàng mệnh lê quý li lĩnh thuỷ quân đỗ tử bình lĩnh bộ quân dĩ ngự chi 至󰔄,chí ngu 江植樁與占人相持〇,giang thực thung dữ chiêm nhân tương trì 夏五月季犛領神武軍将阮金鰲侍衛軍将杜也哥出戰,hạ ngũ nguyệt quý li lĩnh thần võ quân tướng nguyễn kim ngao thị vệ quân tướng đỗ dã ca xuất chiến 金鰲旅舟以避賊鋒,kim ngao lữ chu dĩ tị tặc phong 季犛斬之以徇諸軍,quý li trảm chi dĩ tuẫn chư quân 皷噪而前占主制蓬莪戰敗遁歸,cổ táo nhi tiền chiêm chúa chế bồng nga chiến bại độn quy 子平自是稱疾解兵權,tử bình tự thị xưng tật giải binh quyền 惟季犛專領元戎行海西都統制〇,duy quý li chuyên lĩnh nguyên nhung hành hải tây đô thống chế 冬十一月以杜子平為入内行遣左參知政事領諒江鎮經畧使數年卒,đông thập nhất nguyệt dĩ đỗ tử bình vi nhập nội hành khiển tả tham tri chính sự lĩnh lạng giang trấn kinh lược sứ số niên tốt 贈少保從祀文廟,tặng thiếu bảo tòng tự văn miếu 潘孚先曰歴代名儒有能排異端傳道統方得從祀文廟明道學之有原也,phan phu tiên viết lịch đại danh nho hữu năng bài dị đoan truyền đạo thống phương đắc tòng tự văn miếu minh đạo học chi hữu nguyên dã 藝宗以朱安,nghệ tông dĩ chu an 張漢超杜子平預之,trương hán siêu đỗ tử bình dự chi 漢超為人骨鯁議斥佛法安清脩苦節不務顯達亦庶幾矣,hán siêu vi nhân cốt ngạnh nghị xích phật pháp an thanh tu khổ tiết bất vụ hiển đạt diệc thứ cơ hĩ 若子平之曲學悅人聚歛多?乃是誤國之姦臣安得厠於其間哉史臣吳士連曰子平盗隐蓬莪貢金欺君妄奏致使睿宗南廵不返國家自是屡有占城入㓂之患罪不容誅矣其曲學悅人夫又,nhược tử bình chi khúc học duyệt nhân tụ liễm đa dục nãi thị ngộ quốc chi gian thần an đắc xí ư kì gian tai sử thần ngô sĩ liên viết tử bình đạo ẩn bồng nga cống kim khi quân vọng tấu trí sử duệ tông nam tuần bất phản quốc gia tự thị lũ hữu chiêm thành nhập khấu chi hoạn tội bất dung tru hĩ kì khúc học duyệt nhân phu hựu 何誅,hà tru 辛酉五年明洪武十四年春二月試太學生〇,tân dậu ngũ niên minh hồng vũ thập tứ niên xuân nhị nguyệt thí thái học sinh 三月命大灘國師督率天下僧人及山林無度僧壮者權,tam nguyệt mệnh đại than quốc sư đốc suất thiên hạ tăng nhân cập sơn lâm vô độ tăng tráng giả quyền 為軍擊占城,vi quân kích chiêm thành 复四月斬演州人胡術以其因占城賊誘人掠財也〇,hạ tứ nguyệt trảm diễn châu nhân hồ thuật dĩ kì nhân chiêm thành tặc dụ nhân lược tài dã 五月以陶師錫為入内行遣右司郎中,ngũ nguyệt dĩ đào sư tích vi nhập nội hành khiển hữu ti lang trung 師錫父全斌知審刑院事,sư tích phụ toàn bân tri thẩm hình viện sự 六月奉引欔音角鄕太堂及龍興建昌諸陵神像㱕安生大陵避占城人也〇,lục nguyệt phụng dẫn quắc âm giác hương thái đường cập long hưng kiến xương chư lăng thần tượng quy yên sinh đại lăng tị chiêm thành nhân dã 秋九月以阮然為入内行遣右司,thu cửu nguyệt dĩ nguyễn nhiên vi nhập nội hành khiển hữu ti 然僊遊人天󰆑中為祗候内人知日禮欲害陳氏𡧸吿上皇,nhiên tiên du nhân thiên khánh trung vi chi hậu nội nhân tri nhật lễ dục hại trần thị mật cáo thượng hoàng 至是上皇念其功故授是職,chí thị thượng hoàng niệm kì công cố thụ thị chức 冬十月嘉慈皇后崩于龍潭鄕昭󰆑寺今肇󰆑寺是也,đông thập nguyệt gia từ hoàng hậu băng vu long đàm hương chiêu khánh tự kim triệu khánh tự thị dã 西庵,tây am 帝誘殺冠服侯大王暃,đế dụ sát quan phục hầu đại vương húc 壬戌六年明洪武十五年春二月占城入㓂清化,nhâm tuất lục niên minh hồng vũ thập ngũ niên xuân nhị nguyệt chiêm thành nhập khấu thanh hoá 命季犛領軍禦之,mệnh quý li lĩnh quân ngự chi 屯龍岱山以神魁軍将阮多方守神投海樁,đồn long đại sơn dĩ thần khôi quân tướng nguyễn đa phương thủ thần đầu hải thung 占人水步俱進在山上以石投下軍船多損󰱧,chiêm nhân thuỷ bộ cụ tiến tại sơn thượng dĩ thạch đầu hạ quân thuyền đa tổn hoại 多方不待季犛令自開樁出戰一時取勝,đa phương bất đãi quý li lệnh tự khai thung xuất chiến nhất thời thủ thắng 諸軍乘勝攻之占城大敗散入山林,chư quân thừa thắng công chi chiêm thành đại bại tán nhập sơn lâm 我軍圍山三日賊多餓死,ngã quân vi sơn tam nhật tặc đa ngạ tử 燒尽舟船餘眾奔北,thiêu tận chu thuyền dư chúng bôn bắc 三月追至乂安城而還〇,tam nguyệt truy chí nghệ an thành nhi hoàn 夏四月捷報拜多方金吾衛大将軍,hạ tứ nguyệt tiệp báo bái đa phương kim ngô vệ đại tướng quân 秋七月大水〇,thu thất nguyệt đại thuỷ 冬十月詔乂安演州軍民浚海西諸港,đông thập nguyệt chiếu nghệ an diễn châu quân dân tuấn hải tây chư cảng 癸亥七年明洪武十六年春正月命黎季犛領舟師伐占城,quý hợi thất niên minh hồng vũ thập lục niên xuân chính nguyệt mệnh lê quý li lĩnh chu sư phạt chiêm thành 時新造大艘有艶治玉突牙捷等號行至吏部娘彎烏蹲等被風濤折?,thời tân tạo đại sưu hữu diễm trị ngọc đột nha tiệp đẳng hiệu hành chí lại bộ nương loan ô tôn đẳng xứ bị phong đào triết hoại 引軍還,dẫn quân hoàn 夏六月占城主制蓬莪與首将羅皚引眾陵行山脚由廣威鎮哨路屯孔目󰀋,hạ lục nguyệt chiêm thành chúa chế bồng nga dữ thủ tướng la ngai dẫn chúng lăng hành sơn cước do quảng oai trấn tiêu lộ đồn khổng mục sách 京師震駭,kinh sư chấn hãi 上皇命華額軍将黎𡧸温将兵禦之,thượng hoàng mệnh hoa ngạch quân tướng lê mật ôn tương binh ngự chi 𡧸温至三岐洲今廣威府是欲列陣拒戰,mật ôn chí tam kì châu kim quảng oai phủ thị dục liệt trận cự chiến 賊先設伏兵象俱起官軍敗比,tặc tiên thiết phục binh tượng cụ khởi quan quân bại tỉ 𡧸温為賊所擒,mật ôn vi tặc sở cầm 占城自黎李以來兵眾脆怯我師至則挈家奔遁或聚哭㱕降,chiêm thành tự lê lí dĩ lai binh chúng thuý khiếp ngã sư chí tắc khiết gia bôn độn hoặc tụ khốc quy hàng 至蓬莪羅皚生,chí bồng nga la ngai sinh 聚教訓漸革舊俗勇悍耐苦故常入㓂為我國患〇,tụ giáo huấn tiệm cách cựu tục dũng hãn nại khổ cố thường nhập khấu vi ngã quốc hoạn 阮多方督軍立柵於京城日夜守僃,nguyễn đa phương đốc quân lập sách ư kinh thành nhật dạ thủ bị 上皇幸東岸江以避賊,thượng hoàng hạnh đông ngạn giang dĩ tị tặc 時有士人阮夢華衣冠下水牽挽御舟請留討賊,thời hữu sĩ nhân nguyễn mộng hoa y quan hạ thuỷ khiên vãn ngự chu thỉnh lưu thảo tặc 不聽,bất thính 史臣吳士連曰藝皇無勇賊未至而先避其如國人何夢華一士人也猶能留之,sử thần ngô sĩ liên viết nghệ hoàng vô dũng tặc vị chí nhi tiên tị kì như quốc nhân hà mộng hoa nhất sĩ nhân dã do năng lưu chi 肉食者可鄙也哉讀簿陳公󰲣騎馬廵柵賊追之奔至葛江界阻溝丈許馬躍過之得脱因名其馬曰子不齊〇,nhục thực giả khả bỉ dã tai độc bạ trần công niếu kị mã tuần sách tặc truy chi bôn chí cát giang giới trở câu trượng hứa mã dược quá chi đắc thoát nhân danh kì mã viết tử bất tề 冬十二月占城引眾還,đông thập nhị nguyệt chiêm thành dẫn chúng hoàn 上皇居葆和宫命僉知内𡧸院事阮茂先禮部郎中潘義及僊遊武德侯家臣缺名輪直,thượng hoàng cư bảo hoà cung mệnh thiêm tri nội mật viện sự nguyễn mậu tiên lễ bộ lang trung phan nghĩa cập tiên du vũ đức hầu gia thần khuyết danh luân trực 賜食詢以故事逐日記錄編成八卷目曰葆和餘筆令陶師錫序其端以教訓官家,tứ thực tuân dĩ cố sự trục nhật ký lục biên thành bát quyển mục viết bảo hoà dư bút lệnh đào sư tích tự kì đoan dĩ giáo huấn quan gia 甲子八年明洪武十七年春二月上皇於僊遊山萬福寺試太學生,giáp tí bát niên minh hồng vũ thập thất niên xuân nhị nguyệt thượng hoàng ư tiên du sơn vạn phúc tự thí thái học sinh 段春雷黄晦卿等三十名〇,đoàn xuân lôi hoàng hối khanh đẳng tam thập danh 夏五月選太學生餘數為葆和宫書史〇,hạ ngũ nguyệt tuyển thái học sinh dư số vi bảo hoà cung thư sử 秋九月明初征雲南,thu cửu nguyệt minh sơ chinh vân nam 遣楊盤許原等賫户部咨文來求粮給,khiến dương bàn hứa nguyên đẳng tê hộ bộ tư văn lai cầu lương cấp 臨安守兵,lâm an thủ binh 冬十一月遣朝奉大夫黎亞夫少中大夫杜子澄報云已差行遣司陳堯俞督諸路轉運使司運粮至水尾縣界首交割,đông thập nhất nguyệt khiến triều phụng đại phu lê á phu thiếu trung đại phu đỗ tử trừng báo vân dĩ sai hành khiển ti trần nghiêu du đốc chư lộ chuyển vận sứ ti vận lương chí thuỷ vĩ huyện giới thủ giao cát 時差官多因瘴死,thời sai quan đa nhân chướng tử 乙丑九年明洪武十八年春正月閲定文武從官帳籍〇,ất sửu cửu niên minh hồng vũ thập bát niên xuân chính nguyệt duyệt định văn võ tòng quan trướng tịch 三月明遣使來求僧人二十名,tam nguyệt minh khiến sứ lai cầu tăng nhân nhị thập danh 初我國送内人阮宗道阮筭等至金陵,sơ ngã quốc tống nội nhân nguyễn tông đạo nguyễn toán đẳng chí kim lăng 明帝以為近臣遇之甚厚,minh đế dĩ vi cận thần ngộ chi thậm hậu 宗道等言南國僧解建道塲愈於北方僧,tông đạo đẳng ngôn nam quốc tăng giải kiến đạo trường dũ ư bắc phương tăng 至是求之〇,chí thị cầu chi 秋七月司徒章肃國上侯元旦致仕,thu thất nguyệt tư đồ chương túc quốc thượng hầu nguyên đán trí sĩ 歸昆山寄友僚詩有云今古興亡真可鍳諸公何忍諫書稀,quy côn sơn ký hữu liêu thi hữu vân kim cổ hưng vong chân khả giám chư công hà nhẫn gián thư hi 太尉莊定王𩖀有詩贈云我是當年棄物公非大厦其才,thái uý trang định vương ngạc hữu thi tặng vân ngã thị đương niên khí vật công phi đại hạ kì tài 會取一般老病,hội thủ nhất ban lão bệnh 田園早辨歸來,điền viên tảo biện quy lai 盖季犛時方用事賢人軍子憫時憂世不得不形於詩𩖀又作國語歇後詩以諷元旦,cái quý li thời phương dụng sự hiền nhân quân tử mẫn thời ưu thế bất đắc bất hình ư thi ngạc hựu tác quốc ngữ yết hậu thi dĩ phúng nguyên đán 元旦謀結婚姻圖免後患以其子夢與托于季犛,nguyên đán mưu kết hôn nhân đồ miễn hậu hoạn dĩ kì tử mộng dữ thác vu quý li 季犛以故宗室仁榮女黄中公主妻之,quý li dĩ cố tông thất nhân vinh nữ hoàng trung công chúa thê chi 後季犛當國以夢與為東宫判首夢與弟叔瑤叔瓊為将軍,hậu quý li đương quốc dĩ mộng dữ vi đông cung phán thủ mộng dữ đệ thúc dao thúc quỳnh vi tướng quân 元旦子孫皆免患,nguyên đán tử tôn giai miễn hoạn 元旦有二女長曰太,nguyên đán hữu nhị nữ trưởng viết thái 次曰台令儒生以文學教之,thứ viết thai lệnh nho sinh dĩ văn học giáo chi 阮應龍教太阮漢英教台,nguyễn ứng long giáo thái nguyễn hán anh giáo thai 應龍因狎近作國語詩𰙔挑太通焉,ứng long nhân hạp cận tác quốc ngữ thi ca khiêu thái thông yên 漢英亦作國語詩效之,hán anh diệc tác quốc ngữ thi hiệu chi 太有娠應龍迯避,thái hữu thần ứng long đào tị 至産日元旦曰應龍何在家人對以畏罪去,chí sản nhật nguyên đán viết ứng long hà tại gia nhân đối dĩ uý tội khứ 元旦曰國治短矣安知非天使然未必不為福也,nguyên đán viết quốc trị đoản hĩ an tri phi thiên sử nhiên vị tất bất vi phúc dã 乃召二生來曰古人有之矣,nãi triệu nhị sinh lai viết cổ nhân hữu chi hĩ 不見文君相如之事乎能知相如名傳後世我之願也,bất kiến văn quân tương như chi sự hồ năng tri tương như danh truyền hậu thế ngã chi nguyện dã 二生深以為德勤於學問試各中科,nhị sinh thâm dĩ vi đức cần ư học vấn thí các trúng khoa 上皇曰他有富貴之妻以下犯上廢不用,thượng hoàng viết tha hữu phú quý chi thê dĩ hạ phạm thượng phế bất dụng 後漢英官至轉運應龍至胡朝拨,hậu hán anh quan chí chuyển vận ứng long chí hồ triều bạt 用更名飛卿,dụng cánh danh phi khanh 飛卿生廌亦中太學生元旦有詩集曰氷胡傳于世,phi khanh sinh trãi diệc trúng thái học sinh nguyên đán hữu thi tập viết băng hồ truyền vu thế 時翰林學士胡宗鷟亦有討閑效顰詩集皆感時作也,thời hàn lâm học sĩ hồ tông thốc diệc hữu thảo nhàn hiệu tần thi tập giai cảm thời tác dã 丙寅十年明洪武十九年春二月明遣林孛來求檳榔茘枝波羅𡧸龍眼等𣗳子因内人阮宗道言南方花果多佳種故也,bính dần thập niên minh hồng vũ thập cửu niên xuân nhị nguyệt minh khiến lâm bột lai cầu tân lang lệ chi ba la mật long nhãn đẳng vechu tử nhân nội nhân nguyễn tông đạo ngôn nam phương hoa quả đa giai chủng cố dã 帝遣員外郎范廷等遣之,đế khiến viên ngoại lang phạm đình đẳng khiến chi 然木不耐寒途中皆枯死〇,nhiên mộc bất nại hàn đồ trung giai khô tử 明又遣錦衣衛舍人李英等來假道徃占城索象五十隻自乂安府設站驛給粮草𮞏送至雲南〇,minh hựu khiến cẩm y vệ xá nhân lí anh đẳng lai giả đạo vãng chiêm thành sách tượng ngũ thập chích tự nghệ an phủ thiết trạm dịch cấp lương thảo đệ tống chí vân nam 以胡宗鷟為翰,dĩ hồ tông thốc vi hàn 林學士奉旨,lâm học sĩ phụng chỉ 宗鷟演州士城人年少登科頗有才名,tông thốc diễn châu sĩ thành nhân niên thiếu đăng khoa phả hữu tài danh 初未甚顯適遇元宵有道人黎法官者為張燈設席延文客為歡,sơ vị thậm hiển thích ngộ nguyên tiêu hữu đạo nhân lê pháp quan giả vi trương đăng thiết tịch diên văn khách vi hoan 宗鷟受簡請題席上賦詩百篇眾皆環視歎服自是名震京師以文學為時所重而詩酒無虚日初為安撫有侵於民,tông thốc thụ giản thỉnh đề tịch thượng phú thi bách thiên chúng giai hoàn thị thán phục tự thịm danh chấn kinh sưm dĩ văn học vi thời sở trọngm nhi thi tửu vô hư nhật sơm vi an phủ hữu xâm ư dân 事發藝宗恠問之,sự phát nghệ tông quái vấn chi 拜謝曰一子受皇恩全家食天祿,bái tạ viết nhất tử thụ hoàng ân toàn gia thực thiên lộc 帝原之,đế nguyên chi 累遷至翰林學士奉旨兼審刑院使,luỵ thiên chí hàn lâm học sĩ phụng chỉ kiêm thẩm hình viện sứ 年八十餘壽終于家,niên bát thập dư thọ chung vu gia 丁卯十一年明洪武二十年春二月上皇自葆和宫還京,đinh mão thập nhất niên minh hồng vũ nhị thập niên xuân nhị nguyệt thượng hoàng tự bảo hoà cung hoàn kinh 三月以黎季犛同平章事賜釼一把旗一隻題曰文武全才君臣同㥁,tam nguyệt dĩ lê quý li đồng bình chương sự tứ kiếm nhất bá kì nhất chích đề viết văn võ toàn tài quân thần đồng đức 季犛作國語詩謝之,quý li tác quốc ngữ thi tạ chi 史臣吳士連曰亂臣賊子之得行其計非一朝一夕之故其所由來漸矣,sử thần ngô sĩ liên viết loạn thần tặc tử chi đắc hành kì kế phi nhất triêu nhất tịch chi cố kì sở do lai tiệm hĩ 故聖人必辨之於早而謹履霜之漸焉胡氏篡陳非特藝皇不謹其漸而又啓其端也,cố thánh nhân tất biện chi ư tảo nhi cẩn lí sương chi tiệm yên hồ thị soán trần phi đặc nghệ hoàng bất cẩn kì tiệm nhi hựu khải kì đoan dã 戊戌十二年十一月以後順宗光泰元年明洪武二十一年夏五月以陳杜為宫令,mậu tuất thập nhị niên thập nhất nguyệt dĩ hậu thuận tông quang thái nguyên niên minh hồng vũ nhị thập nhất niên hạ ngũ nguyệt dĩ trần đỗ vi cung lệnh 杜乃上位侯鑁之子,đỗ nãi thượng vị hầu tông chi tử 其母再嫁季犛故有是命,kì mẫu tái giá quý li cố hữu thị mệnh 後改姓胡〇,hậu cải tính hồ 六月以黎季犛為,lục nguyệt dĩ lê quý li vi 判首知左右班事内人阮喟知殿内陳寗知樞𡧸院事,phán thủ tri tả hữu ban sự nội nhân nguyễn vị tri điện nội trần ninh tri khu mật viện sự 入内行遣左司王汝舟致仕以黎與議代之,nhập nội hành khiển tả ti vương nhữ chu trí sĩ dĩ lê dữ nghị đại chi 秋八月彗星見西方,thu bát nguyệt tuệ tinh hiện tây phương 帝與太尉𩖀謀曰上皇寵愛外戚季犛肆意任用若不先為之慮後必難制矣,đế dữ thái uý ngạc mưu viết thượng hoàng sủng ái ngoại thích quý li tứ ý nhiệm dụng nhược bất tiên vi chi lự hậu tất nan chế hĩ 王汝舟子汝梅是學人泄其謀,vương nhữ chu tử nhữ mai thị học nhân tiết kì mưu 季犛知之多方勸季犛出大吏山以待變,quý li tri chi đa phương khuyến quý li xuất đại lại sơn dĩ đãi biến 范巨論曰不可,phạm cự luận viết bất khả 一出亍外難以圖存,nhất xuất xúc ngoại nan dĩ đồ tồn 季犛曰縱無方策我當自尽不假人手,quý li viết túng vô phương sách ngã đương tự tận bất giả nhân thủ 巨論曰上皇之心深󰲤帝殺冠服大王之故帝頗不諧,cự luận viết thượng hoàng chi tâm thâm vechu đế sát quan phục đại vương chi cố đế phả bất hài 今天下權柄在大人,kim thiên hạ quyền bính tại đại nhân 而帝又圖之則上皇之疑滋甚,nhi đế hựu đồ chi tắc thượng hoàng chi nghi tư thậm 大人冐進叩頭陳其利害必見聽從轉禍為福易如反掌,đại nhân mạo tiến khấu đầu trần kì lợi hại tất kiến thính tòng chuyển hoạ vi phúc dị như phản chưởng 上皇正嫡聚多大人若曰臣聞里諺曰未有賣子而養姪惟見賣姪而養子󰱃幾感寤改位昭定,thượng hoàng chính đích tụ đa đại nhân nhược viết thần văn lí ngạn viết vị hữu mại tử nhi dưỡng điệt duy kiến mại điệt nhi dưỡng tử thứ cơ cảm ngộ cải vị chiêu định 縱或不聽死未晚也,túng hoặc bất thính tử vị vãn dã 季犛從之𡧸奏如巨論言,quý li tòng chi mật tấu như cự luận ngôn 上皇深以為然〇,thượng hoàng thâm dĩ vi nhiên 冬十月望月食既〇,đông thập nguyệt vọng nguyệt thực ký 十二月六日早上皇假幸安生令殿後扈衛尋令祗候内人召帝謀國事,thập nhị nguyệt lục nhật tảo thượng hoàng giả hạnh yên sinh lệnh điện hậu hộ vệ tầm lệnh chi hậu nội nhân triệu đế mưu quốc sự 帝未膳而行侍候惟二人而以,đế vị thiện nhi hành thị hầu duy nhị nhân nhi dĩ 既至上皇曰大王來即令人引出,kí chí thượng hoàng viết đại vương lai tức lệnh nhân dẫn xuất 資福寺因之,tư phúc tự nhân chi 宣内詔曰昨者睿宗南廵不返用嫡為嗣古之道也,tuyên nội chiếu viết tạc giả duệ tông nam tuần bất phản dụng đích vi tự cổ chi đạo dã 然官家踐位以來童心益甚乘德不常親暱群小聽黎亞夫黎與議譛誣功臣扇摇社稷可降為灵德大王,nhiên quan gia tiễn vị dĩ lai đồng tâm ích thậm thừa đức bất thường thân nặc quần tiểu thính lê á phu lê dữ nghị tiếm vu công thần phiến dao xã tắc khả giáng vi linh đức đại vương 然國家不可以無主神噐不可以久虚可奉迎昭定入繼大統,nhiên quốc gia bất khả dĩ vô chủ thần khí bất khả dĩ cửu hư khả phụng nghênh chiêu định nhập kế đại thống 市吿中外咸使聞知,thị cáo trung ngoại hàm sử văn tri 乃降其子為順德王舊府軍将督鉄鐮軍阮快阮雲兒管鉄甲軍阮訶黎勒管鉄鎗軍阮八索欲以兵劫出,nãi giáng kì tử vi thuận đức vương cựu phủ quân tướng đốc thiết liêm quân nguyễn khoái nguyễn vân nhi quản thiết giáp quân nguyễn ha lê lặc quản thiết sang quân nguyễn bát sách dục dĩ binh kiếp xuất 帝書解甲二字且戒之曰莫違父皇旨眾乃止,đế thư giải giáp nhị tự thả giới chi viết mạc vi phụ hoàng chỉ chúng nãi chỉ 有󰟸扶下太陽府縊之,hữu khoảnh phù hạ thái dương phủ ải chi 仙,tiên 是省󰱑故事同平章以上得坐黑交椅,thị sảnh đài cố sự đồng bình chương dĩ thượng đắc toạ hắc giao kỷ 時莊定大王𩖀為太尉黎季犛同平章事知審刑院黎亞夫既遣𩖀去黎季犛椅不許同坐,thời trang định đại vương ngạc vi thái uý lê quý li đồng bình chương sự tri thẩm hình viện lê á phu ký khiến ngạc khứ lê quý li kỷ bất hứa đồng toạ 又𡧸奏帝誅季犛,hựu mật tấu đế tru quý li 謀泄致敗,mưu tiết trí bại 亞夫快雲兒訶八索勒及所幸學生劉常皆見殺,á phu khoái vân nhi kha bát sách lặc cập sở hạnh học sinh lưu thường giai kiến sát 劉常被刑作詩云殘年四十又餘三忠爱逢誅死正甘抱義生前應不忤暴詩原上更何慚,lưu thường bị hình tác thi vân tàn niên tứ thập hựu dư tam trung ái phùng tru tử chính cam bão nghĩa sinh tiền ứng bất ngỗ bộc thi nguyên thượng cánh hà tàm 惟與議流寨頭特與白再授北江路宣撫使建新二年又以黨死,duy dữ nghị lưu trại đầu đặc dữ bạch tái thụ bắc giang lộ tuyên phủ sứ kiến tân nhị niên hựu dĩ đảng tử 與議亞夫之堂兄也,dữ nghị á phu chi đường huynh dã 八索迯匿禁錮其母始出受刑,bát sách đào nặc cấm cố kì mẫu thuỷ xuất thụ hình 史臣吳士連曰當時胡氏氣燄人人皆知其将篡莊定王𩖀為太尉且藝皇之子見社稷?傾苟能納約自牖結信於君父乎號有厲致眾於朋來使藝宗之荒耄復回,sử thần ngô sĩ liên viết đương thời hồ thị khí diễm nhân nhân giai tri kì tương soán trang định vương ngạc vi thái uý thả nghệ hoàng chi tử kiến xã tắc tương khuynh câu năng nạp ước tự dữu kết tín ư quân phụ hồ hiệu hữu lệ trí chúng ư bằng lai sử nghệ tông chi hoang mạo phục hồi 簡皇之柔懦而立政柄有歸令由上出則胡氏奸情有戢矣,giản hoàng chi nhu nhu nhi lập chính bính hữu quy lệnh do thượng xuất tắc hồ thị gian tình hữu tập hĩ 荘定計不出此亞夫不度其君非剛斷之才遂勸誅季犛而為謀不𡧸使之先知,trang định kế bất xuất thử á phu bất độ kì quân phi cương đoán chi tài toại khuyến tru quý li nhi vi mưu bất mật sử chi tiên tri 莊定又斷之不早失其機會以至事敗身亡及其軍将之良者,trang định hựu đoán chi bất tảo thất kì cơ hội dĩ chí sự bại thân vong cập kì quân tướng chi lương giả 可勝歎哉或曰胡氏上得君,khả thắng thán tai hoặc viết hồ thị thượng đắc quân 下主兵雖元旦之有識且老於事猶無祭何况莊定哉曰觀其内不自安而欲自盡則季犛制之易耳,hạ chủ binh tuy nguyên đán chi hữu thức thả lão ư sự do vô tế hà huống trang định tai viết quan kì nội bất tự an nhi dục tự tận tắc quý li chế chi dị nhĩ 先去多方巨論以翦其羽翼則勢孤矣,tiên khứ đa phương cự luận dĩ tiễn kì vũ dực tắc thế cô hĩ 初睿宗后黎氏靈德之母黎季犛之從妹也,sơ duệ tông hậu lê thị linh đức chi mẫu lê quý li chi tòng muội dã 睿宗南征不返后遂削髮為尼會藝宗以靈德嗣位后辭讓不𠃔乃涕泣謂親人曰吾兒福簿難堪大任以是取禍耳,duệ tông nam chinh bất phản hậu toại tước phát vi ni hội nghệ tông dĩ linh đức tự vị hậu từ nhượng bất doãn nãi thế khấp vị thân nhân viết ngô nhi phúc bạc nan kham đại nhiệm dĩ thị thủ hoạ nhĩ 先皇棄世未亡人惟欲死不欲見世事况見子之将危乎后崩二年而靈德,tiên hoàng khí thế vị vong nhân duy dục tử bất dục kiến thế sự huống kiến tử chi tương nguy hồ hậu băng nhị niên nhi linh đức 遇害,ngộ hại 史臣吳士連曰靈德之立也由藝皇其廢也亦由藝皇,sử thần ngô sĩ liên viết linh đức chi lập dã do nghệ hoàng kì phế dã diệc do nghệ hoàng 初不聽黎后之辭以義也終納季犛之譛以私也,sơ bất thính lê hậu chi từ dĩ nghĩa dã chung nạp quý li chi tiếm dĩ tư dã 然則初之立也何其明而終之廢也何其暗歟又縊殺之甚矣封太尉𩖀為大王,nhiên tắc sơ chi lập dã hà kì minh nhi chung chi phế dã hà kì ám dư hựu ải sát chi thậm hĩ phong thái uý ngạc vi đại vương 先是靈德被降季犛揚言立𩖀為嗣,tiên thị linh đức bị giáng quý li dương ngôn lập ngạc vi tự 及事濟𩖀辝季犛乘間曰太尉能辝大位是大德也,cập sự tế ngạc từ quý li thừa gian viết thái uý năng từ đại vị thị đại đức dã 上皇然其言,thượng hoàng nhiên kì ngôn 故有是命〇,cố hữu thị mệnh 二十七月上皇立少子昭定王顒為皇帝,nhị thập thất nguyệt thượng hoàng lập thiếu tử chiêu định vương ngung vi hoàng đế 顒即位改元,ngung tức vị cải nguyên 光泰元年大赦稱元皇〇,quang thái nguyên niên đại xá xưng nguyên hoàng 明遣杜子賢鄔潾邢文博賫龍章來封而靈德已遇害,minh khiến đỗ tử hiền ô lân hình văn bác tê long chương lai phong nhi linh đức dĩ ngộ hại 前北使至引入祥符門惟鄔等由景陽門,tiền bắc sứ chí dẫn nhập tường phù môn duy lân đẳng do cảnh dương môn 順宗皇帝諱顒藝宗季子也在位九年有奇出家歲餘季犛殺之壽二十二,thuận tông hoàng đế huý ngung nghệ tông quý tử dã tại vị cửu niên hữu kì xuất gia tuế dư quý li sát chi thọ nhị thập nhị 帝徒擁虚噐政在權禍及身而不覺,đế đồ ủng hư khí chính tại quyền hoạ cập thân nhi bất giác 哀哉臣己巳光太二年明洪武二十二年春正月立季犛長女聖偶為皇后號所居曰皇元殿〇,ai tai thần kỷ tị quang thái nhị niên minh hồng vũ nhị thập nhị niên xuân chính nguyệt lập quý li trưởng nữ thánh ngẫu vi hoàng hậu hiệu sở cư viết hoàng nguyên điện 二月塟靈德大王于安排山命季貔掌其事〇,nhị nguyệt táng linh đức đại vương vu an bài sơn mệnh quý tì chưởng kì sự 三月以杜子澄為御史大夫〇,tam nguyệt dĩ đỗ tử trừng vi ngự sử đại phu 夏四月以范巨論為僉書樞𡧸,hạ tứ nguyệt dĩ phạm cự luận vi thiêm thư khu mật 院事,viện sự 季犛問樞𡧸屬誰可用者,quý li vấn khu mật thuộc thuỳ khả dụng giả 巨論薦其弟范泛及王可遵楊章韓子西阮崇阮書阮景真並有名德可用唯杜子滿為最,cự luận tiến kì đệ phạm phiếm cập vương khả tuân dương chương hàn tử tây nguyễn sùng nguyễn thư nguyễn cảnh chân tịnh hữu danh đức khả dụng duy đỗ tử mãn vi tối 五月以王可遵監懿安神翊軍楊章監神勇軍〇,ngũ nguyệt dĩ vương khả tuân giám ý yên thần dực quân dương chương giám thần dũng quân 秋八月清化人阮清稱靈德迯難梁江民皆響應〇,thu bát nguyệt thanh hoá nhân nguyễn thanh xưng linh đức đào nạn lương giang dân giai hưởng ứng 九月農貢人阮忌聚眾劫掠自稱魯王田忌〇,cửu nguyệt nông cống nhân nguyễn kị tụ chúng kiếp lược tự xưng lỗ vương điền kị 冬十月占人㓂清化范古無命季犛将兵禦之,đông thập nguyệt chiêm nhân khấu thanh hoá phạm cổ vô mệnh quý li tương binh ngự chi 賊堰上流官軍植樁盤鴉以相對二十日賊伏兵象佯掃寨以㱕,tặc yển thượng lưu quan quân thực thung bàn nha dĩ tương đối nhị thập nhật tặc phục binh tượng dương tảo trại dĩ quy 季犛整選取精名為敢死追擊之,quý li chỉnh tuyển thủ tinh danh vi cảm tử truy kích chi 水,thuỷ 軍開樁出戰,quân khai thung xuất chiến 賊乃决堰出象衝之,tặc nãi quyết yển xuất tượng xung chi 時精勇已遠舟師難於泝流因以敗,thời tinh dũng dĩ viễn chu sư nan ư tố lưu nhân dĩ bại 績右聖翊軍将阮至一作陳廷貴為賊所擒其餘軍?七十人皆𨺻死季犛留裨将范可永與賊相持身自遁還,tích hữu thánh dực quân tướng nguyễn chí nhất tác trần đình quý vi tặc sở cầm kì dư quân tướng thất thập nhân giai hãm tử quý li lưu tì tướng phạm khả vĩnh dữ tặc tương trì thân tự độn hoàn 阮多方權聖翊軍将,nguyễn đa phương quyền thánh dực quân tướng 是夜多方與可永謀曰賊勢如此我等孤軍難於持𠃔,thị dạ đa phương dữ khả vĩnh mưu viết tặc thế như thử ngã đẳng cô quân nan ư trì doãn 若欲𤤻師賊必乘機躡後,nhược dục ban sư tặc tất thừa cơ niếp hậu 乃下令諸軍盛帳其幟繫大船於樁令人守更以輕舟宵遁,nãi hạ lệnh chư quân thịnh trướng kì xí hệ đại thuyền ư thung lệnh nhân thủ canh dĩ khinh chu tiêu độn 季犛詣闕請出朱橋戰船以益之,quý li nghệ khuyết thỉnh xuất châu kiều chiến thuyền dĩ ích chi 上皇不許因求解兵柄不復出師,thượng hoàng bất hứa nhân cầu giải binh bính bất phục xuất sư 史臣吳士連曰季犛身為大将繫國安危而至於失律䘮師,sử thần ngô sĩ liên viết quý li thân vi đại tướng hệ quốc an nguy nhi chí ư thất luật táng sư 其罪大矣,kì tội đại hĩ 不圖後效以贖前罪乃棄師先歸為避賊計又不自因請罪如古人之為無君之心長矣,bất đồ hậu hiệu dĩ thục tiền tội nãi khí sư tiên quy vi tị tặc kế hựu bất tự nhân thỉnh tội như cổ nhân chi vi vô quân chi tâm trưởng hĩ 以軍法從事天討之所宜加也,dĩ quân pháp tòng sự thiên thảo chi sở nghi gia dã 城濮之戰子玉䘮師,thành bộc chi chiến tử ngọc táng sư 楚子殺之雖過然楚日以強威令行也,sở tử sát chi tuy quá nhiên sở nhật dĩ cường uy lệnh hành dã 藝皇不罪季犛失政刑矣,nghệ hoàng bất tội quý li thất chính hình hĩ 至於多方可永以孤軍當強賊而宵遁未必深責,chí ư đa phương khả vĩnh dĩ cô quân đương cường tặc nhi tiêu độn vị tất thâm trách 盖用兵以却敵為功左次無𠧨用詭退師兵家之術也何傷乎藝宗不能,cái dụng binh dĩ khước địch vi công tả thứ vô cữu dụng nguỵ thoái sư binh gia chi thuật dã hà thương hồ nghệ tông bất năng 用多方耳,dụng đa phương nhĩ 十一月上皇命陳渴真将龍捷軍出師討賊,thập nhất nguyệt thượng hoàng mệnh trần khát chân tướng long tiệp quân xuất sư thảo tặc 渴真奉命慷慨涕泣拜辝,khát chân phụng mệnh khảng khái thế khấp bái từ 上皇亦泣下目送之,thượng hoàng diệc khấp hạ mục tống chi 軍𭛁瀘江至黄江已遇賊矣,quân phát lô giang chí hoàng giang dĩ ngộ tặc hĩ 渴真觀無可戰之地退守海潮江,khát chân quan vô khả chiến chi địa thoái thủ hải triều giang 靈德弟元耀欲為靈德報仇率眾降賊〇,linh đức đệ nguyên diệu dục vi linh đức báo cừu suất chúng hàng tặc 以太宰元晫子仁靖王元挺為司徒舊翰林學士陳蓀為少保及家臣阮康輔之〇,dĩ thái tể nguyên trác tử nhân tịnh vương nguyên đĩnh vi tư đồ cựu hàn lâm học sĩ trần tôn vi thiếu bảo cập gia thần nguyễn khang phụ chi 阮多方歸自󰔄江謂己功髙有德色多毀季犛為不才,nguyễn đa phương quy tự ngu giang vị kỷ công cao hữu đức sắc đa huỷ quý li vi bất tài 季犛乃譛曰因聽多方而致敗,quý li nãi tiếm viết nhân thính đa phương nhi trí bại 乃收多方,nãi thu đa phương 軍,quân 多方猶有驕色上皇曰合行小罪以懲之,đa phương do hữu kiêu sắc thượng hoàng viết hợp hành tiểu tội dĩ trừng chi 季犛曰多方勇健臣恐北去明國〇去占城放虎遺患不如殺之,quý li viết đa phương dũng kiện thần khủng bắc khứ minh quốc nam khứ chiêm thành phóng hổ di hoạn bất như sát chi 遂賜死,toại tứ tử 多方歎曰吳以才致貴亦以才致死但恨不死戰陣耳,đa phương thán viết ngô dĩ tài trí quý diệc dĩ tài trí tử đản hận bất tử chiến trận nhĩ 史臣吳士連曰多方黨於胡氏天其或託此以誅之也,sử thần ngô sĩ liên viết đa phương đảng ư hồ thị thiên kì hoặc thác thử dĩ tru chi dã 可永後為胡氏而殺順宗亦以黨死,khả vĩnh hậu vi hồ thị nhi sát thuận tông diệc dĩ đảng tử 阿附賊臣者可以監矣,a phụ tặc thần giả khả dĩ giám hĩ 十二月天然僧范書温反嘯聚於國威上路僣稱大號以古所廬墓人阮宗邁羅社人阮可行,thập nhị nguyệt thiên nhiên tăng phạm sư ôn phản khiếu tụ ư quốc oai thượng lộ tiếm xưng đại hiệu dĩ cổ sở lư mộ nhân nguyễn tông mại la xã nhân nguyễn khả hành 為行遣招集無籍之徒為神奇勇鬪無限等軍犯京師,vi hành khiển chiêu tập vô tịch chi đồ vi thần kì dũng đấu vô hạn đẳng quân phạm kinh sư 二帝幸北江州,nhị đế hạnh bắc giang châu 師温居三日出屯嫩州,sư ôn cư tam nhật xuất đồn nộn châu 上皇遣左聖翊軍?黄奉世討平之,thượng hoàng khiến tả thánh dực quân tướng hoàng phụng thế thảo bình chi 先是奉世弘化人與占城守将羅皚相持於黄江至是得命道出蔑江,tiên thị phụng thế hoằng hoá nhân dữ chiêm thành thủ tướng la ngai tương trì ư hoàng giang chí thị đắc mệnh đạo xuất miệt giang 時冬天水涸浚開水道以出戰艦,thời đông thiên thuỷ hạc tuấn khai thuỷ đạo dĩ xuất chiến hạm 一皷遂擒師温宗邁可行皆伏誅,nhất cổ toại cầm sư ôn tông mại khả hành giai phục tru 其餘脅從一無所問,kì dư hiếp tòng nhất vô sở vấn 庚午三年明洪武二十三年春正月二十三日都将陳渴真大敗占城于海潮󰱐其主制蓬莪,canh ngọ tam niên minh hồng vũ nhị thập tam niên xuân chính nguyệt nhị thập tam nhật đô tướng trần khát chân đại bại chiêm thành vu hải triều hoạch kì chủ chế bồng nga 時蓬莪與,thời bồng nga dữ 元耀領戰船百餘艘來觀官軍形勢,nguyên diệu lĩnh chiến thuyền bách dư sưu lai quan quan quân hình thế 眾船未會蓬莪小臣波漏󰏲為蓬莪所責惧誅來奔軍营指綠漆船告曰此國王船也,chúng thuyền vị hội bồng nga tiểu thần ba lậu kê vi bồng nga sở trách cụ tru lai bôn quân doanh chỉ lục tất thuyền cáo viết thử quốc vương thuyền dã 渴真令火銃齊?着蓬莪貫於船板而死,khát chân lệnh hoả súng tề phát trước bồng nga quán ư thuyền bản nhi tử 船中人𠹛閙號泣,thuyền trung nhân há náo hiệu khấp 元耀反取蓬莪馘奔還官軍龍捷軍上都大隊副范汝勒頭伍楊昂遂殺元耀併取蓬莪馘,nguyên diệu phản thủ bồng nga quắc bôn hoàn quan quân long tiệp quân thượng đô đại đội phó phạm nhữ lặc đầu ngũ dương ngang toại sát nguyên diệu tịnh thủ bồng nga quắc 賊眾大潰,tặc chúng đại hội 渴真令軍監黎克謙函其首馘乘船奏捷于平灘行在,khát chân lệnh quân giám lê khắc khiêm hàm kì thủ quắc thừa thuyền tấu tiệp vu bình than hành tại 時漏下三皷上皇睡熟驚起以為賊范御营,thời lậu hạ tam cổ thượng hoàng thuỵ thục kinh khởi dĩ vi tặc phạm ngự doanh 及聞捷奏云以󰱐蓬莪馘乃大喜召群,cập văn tiệp tấu vân dĩ hoạch bồng nga quắc nãi đại hỉ triệu quần 臣諦視,thần đế thị 百官朝服呼萬歲,bách quan triều phục hô vạn tuế 上皇曰我與蓬莪相持久矣,thượng hoàng viết ngã dữ bồng nga tương trì cửu hĩ 今日始得相見何異漢髙祖見項羽首,kim nhật thuỷ đắc tương kiến hà dị hán cao tổ kiến hạng vũ thủ 天下定矣,thiên hạ định hĩ 羅皚引餘?至瀘江上岸火塟蓬莪身屍晝夜陸行山脚作架棧道𤌄飯其上且行且食全眾以歸遇官軍進擊則駐象撒貨以止之,la ngai dẫn dư chúng chí lô giang thượng ngạn hoả táng bồng nga thân thi trú dạ lục hành sơn cước tác giá sạn đạo chử phạn kì thượng thả hành thả thực toàn chúng dĩ quy ngộ quan quân tiến kích tắc trú tượng tản hoá dĩ chỉ chi 是時乂安人𢙇貳新平順化多叛從占故土哩之人四散游擊莫之能禦,thị thời nghệ an nhân hoài nhị tân bình thuận hoá đa phản tòng chiêm cố thổ lí chi nhân tứ tán du kích mạc chi năng ngự 朝廷雖以黎可鑄為两路安撫使但在京遙鎮未嘗到郡惟土豪潘猛范矜率眾歸順,triều đình tuy dĩ lê khả chú vi lưỡng lộ an phủ sứ đản tại kinh dao trấn vị thường đáo quận duy thổ hào phan mãnh phạm căng suất chúng quy thuận 猛有膽畧多覘賊情有邀,mãnh hữu đảm lược đa siêm tặc tình hữu yêu 擊奔卒之功上皇賞賜特厚官至翊衛将軍又陞威明将軍管新平順化聖翊軍󰅾金雲符〇,kích bôn tốt chi công thượng hoàng thưởng tứ đặc hậu quan chí dực vệ tướng quân hựu thăng uy minh tướng quân quản tân bình thuận hoá thánh dực quân đái kim vân phù 二月帝幸龍興建昌安生拜謁諸陵,nhị nguyệt đế hạnh long hưng kiến xương an sinh bái yết chư lăng 詔捕賊黨元挺阮洞阮𠃔黄科阮康等脅從罔治〇挺陳蓀赴水死康北走明國詐稱陳氏子孫改名添平〇,chiếu bổ tặc đảng nguyên đĩnh nguyễn động nguyễn doãn hoàng khoa nguyễn khang đẳng hiếp tòng võng trị nguyên đĩnh trần tôn phó thuỷ tử khang bắc tẩu minh quốc trá xưng trần thị tử tôn cải danh thiêm bình 以陳渴真為龍捷奉宸内衛上将軍封武節関内侯范可永西鎮人為車騎衛上将軍封冠服侯范勒楊昂爵賞五資加,dĩ trần khát chân vi long tiệp phụng thần nội vệ thượng tướng quân phong vũ tiết quan nội hầu phạm khả vĩnh tây trấn nhân vi xa kị vệ thượng tướng quân phong quan phục hầu phạm lặc dương ngang tước thưởng ngũ tư gia 勒監禁衛都賜昂田三十𤱈,lặc giám cấm vệ đô tứ ngang điền tam thập mẫu 其餘陞職爵有差〇,kì dư thăng chức tước hữu sai 夏四月加尊先帝,hạ tứ nguyệt gia tôn tiên đế 先后徽號及各處神祗謚號〇,tiên hậu huy hiệu cập các xứ thần chi thuỵ hiệu 六月二十五日暴風大雨水〇,lục nguyệt nhị thập ngũ nhật bạo phong đại vũ thuỷ 以元耀弟章靖王元熺為入内檢校右相國平章事,dĩ nguyên diệu đệ chương tịnh vương nguyên hi vi nhập nội kiểm hiệu hữu tướng quốc bình chương sự 時章靖王元熺内不自安故有是命〇,thời chương tĩnh vương nguyên hi nội bất tự an cố hữu thị mệnh 羅皚㱕至占城㨿國自立,la ngai quy chí chiêm thành cứ quốc tự lập 蓬莪子制麻奴㐌難與弟制山拏恐見殺遂來奔,bồng nga tử chế ma nô đà nan dữ đệ chế sơn nả khủng kiến sát toại lai bôn 封麻奴㐌難為校正侯山拏為亞侯〇,phong ma nô đà nan vi hiệu chính hầu sơn nả vi á hầu 冬十月浚天德江,đông thập nguyệt tuấn thiên đức giang 令安鑊石工掘开天健山洞及菌枚山洞取前所藏錢貨,lệnh an hoạch thạch công quật khai thiên kiện sơn động cập khuẩn mai sơn động thủ tiền sở tàng tiền hoá 時二山俱崩洞口開塞鑿開不得遂廢之〇,thời nhị sơn cụ băng động khẩu khai tắc tạc khai bất đắc toại phế chi 十一月十四日司徒章肃國上侯,thập nhất nguyệt thập tứ nhật tư đồ chương túc quốc thượng hầu 元旦卒,nguyên đán tốt 元旦為人慈祥儒雅有古君子風,nguyên đán vi nhân từ tường nho nhã hữu cổ quân tử phong 上皇當幸其第問疾及遺後事,thượng hoàng đương hạnh kì đệ vấn tật cập di hậu sự 元旦皆不言但曰願陛下敬明國如父愛占城如子則國家無事臣雖死且不朽,nguyên đán giai bất ngôn đản viết nguyện bệ hạ kính minh quốc như phụ ái chiêm thành như tử tắc quốc gia vô sự thần tuy tử thả bất hủ 上皇為作詩題其墓,thượng hoàng vi tác thi đề kì mộ 元旦嘗作十禽詩有云人言寄子與老鴉不識老鴉怜愛否,nguyên đán thường tác thập cầm thi hữu vân nhân ngôn ký tử dữ lão nha bất thức lão nha liên ái phủ 盖諷上皇托順宗於季犛也,cái phúng thượng hoàng thác thuận tông ư quý li dã 史臣吳士連曰正其誼不謀其利明其道不計其功君子心也,sử thần ngô sĩ liên viết chính kì nghị bất mưu kì lợi minh kì đạo bất kế kì công quân tử tâm dã 元旦同姓大臣知胡氏之将篡陳業之将終不思艱貞與國同休?乃,nguyên đán đồng tính đại thần tri hồ thị chi tương soán trần nghiệp chi tương chung bất tư gian trinh dữ quốc đồng hưu unk nãi 托子胡氏為身後計圖利而不顧義舍道而惟計功烏足為賢,thác tử hồ thị vi thân hậu kế đồ lợi nhi bất cố nghĩa xá đạo nhi duy kế công ô túc vi hiền 且當時占人之患為急而吿以愛占城如子事明國如父乃事大字小槩常談之説奚補當務哉,thả đương thời chiêm nhân chi hoạn vi cấp nhi cáo dĩ ái chiêm thành như tử sự minh quốc như phụ nãi sự đại tự tiểu khái thường đàm chi thuyết khê bổ đương vụ tai 惜其學問見識知及之而仁不能守之也,tích kì học vấn kiến thức tri cập chi nhi nhân bất năng thủ chi dã 十二月以范歎為乂安府知府,thập nhị nguyệt dĩ phạm thán vi nghệ an phủ tri phủ 辛未四年明洪武二十四年春二月黎季犛領軍廵化州閲定軍伍修造城池〇,tân mùi tứ niên minh hồng vũ nhị thập tứ niên xuân nhị nguyệt lê quý li lĩnh quân tuần hoá châu duyệt định quân ngũ tu tạo thành trì 三月季犛令左聖翊軍将黃奉世将兵出哨占城地方,tam nguyệt quý li lệnh tả thánh dực quân tướng hoàng phụng thế tương binh xuất tiếu chiêm thành địa phương 占人設伏奉世,chiêm nhân thiết phục phụng thế 軍自潰為賊所擒,quân tự hội vi tặc sở cầm 季犛以奉世所部大隊副三十人斬之,quý li dĩ phụng thế sở bộ đại đội phó tam thập nhân trảm chi 奉世用計得脱復職如故〇,phụng thế dụng kế đắc thoát phục chức như cố 夏四月季犛軍回,hạ tứ nguyệt quý li quân hồi 五月太尉莊定大王𩖀出亡南定庄,ngũ nguyệt thái uý trang định đại vương ngạc xuất vong nam định trang 庄人以船送至萬寕寨,trang nhân dĩ thuyền tống chí vạn ninh trại 寨人楊度不納,trại nhân dương độ bất nạp 上皇遣寕衛軍将阮仁烈追還,thượng hoàng khiến ninh vệ quân tướng nguyễn nhân liệt truy hoàn 季犛陰使殺之,quý li âm sử sát chi 仁烈格𩖀死之回奏𩖀暴擊為所殺,nhân liệt cách ngạc tử chi hồi tấu ngạc bạo kích vi sở sát 降為愍王,giáng vi mẫn vương 後上皇悔悟問追捕愍王者為誰,hậu thượng hoàng hối ngộ vấn truy bổ mẫn vương giả vi thuỳ 仁烈惧乃自縊,nhân liệt cụ nãi tự ải 先是上皇既廢靈德欲立𩖀季犛以計誤之乃立帝,tiên thị thượng hoàng ký phế linh đức dục lập ngạc quý li dĩ kế ngộ chi nãi lập đế 加𩖀大王仍為輔臣𩖀與季犛有隙多被季,gia ngạc đại vương những vi phụ thần ngạc dữ quý li hữu khích đa bị quý 犛所譛恐惧驚疑故至此耳後季犛篡國降𩖀為列校判侯〇,li sở tiếm khủng cụ kinh nghi cố chí thử nhĩ hậu quý li soán quốc giáng ngạc vi liệt hiệu phán hầu 秋八月化州諸将論利害之勢,thu bát nguyệt hoá châu chư tướng luận lợi hại chi thế 潘猛曰天無二日民無二王,phan mãnh viết thiên vô nhị nhật dân vô nhị vương 朱秉珪曰杨柳多言眾皆閉口,chu bỉnh khuê viết dương liễu đa ngôn chúng giai bế khẩu 未詳所言時鄧悉黃晦卿等隂書以遺季犛,vị tường sở ngôn thời đặng tất hoàng hối khanh đẳng âm thư dĩ di quý li 季犛以為潜謀不執秉珪猛皆被殺,quý li dĩ vi tiềm mưu bất chấp bỉnh khuê mãnh giai bị sát 以鄧悉為右州判黃晦卿為正刑院大夫,dĩ đặng tất vi hữu châu phán hoàng hối khanh vi chính hình viện đại phu 御史大夫杜子澄不以為言,ngự sử đại phu đỗ tử trừng bất dĩ vi ngôn 季犛作詩遺之曰借問子澄懦中尉書生何忍負平生〇,quý li tác thi di chi viết tá vấn tử trừng nhu trung uý thư sinh hà nhẫn phụ bình sinh 冬十二月以羅脩為清化府知府〇,đông thập nhị nguyệt dĩ la tu vi thanh hoá phủ tri phủ 造瑞璋殿,tạo thuỵ chương điện 壬申五年明洪武二十五年春二月殺宗室陳日章,nhâm thân ngũ niên minh hồng vũ nhị thập ngũ niên xuân nhị nguyệt sát tông thất trần nhật chương 日章謀誅季犛,nhật chương mưu tru quý li 上皇以為𢙇異,thượng hoàng dĩ vi hoài dị 殺之〇,sát chi 夏四月旱詔求直言,hạ tứ nguyệt hạn chiếu cầu trực ngôn 裴夢華上言畧曰臣聞童謠云深哉黎師以此觀之季犛必有覘覦神噐之意,bùi mộng hoa thượng ngôn lược viết thần văn đồng dao vân thâm tai lê sư dĩ thử quan chi quý li tất hữu siêm du thần khí chi ý 上皇覽奏以示季犛,thượng hoàng lãm tấu dĩ thị quý li 後季犛專政華隐遁不出,hậu quý li chuyên chính hoa ẩn độn bất xuất 史臣吳士連曰易曰君不𡧸則失臣安有求得直言遞以言示其所激者哉,sử thần ngô sĩ liên viết dịch viết quân bất mật tắc thất thần an hữu cầu đắc trực ngôn đệ dĩ ngôn thị kì sở kích giả tai 藝皇至是昏耄甚矣夢華之不遇天也亦陳家之不幸也,nghệ hoàng chí thị hôn mạo thậm hĩ mộng hoa chi bất ngộ thiên dã diệc trần gia chi bất hạnh dã 六月以范巨論知樞𡧸院事〇,lục nguyệt dĩ phạm cự luận tri khu mật viện sự 秋七月改黎仁,thu thất nguyệt cải lê nhân 統名景奇入政府為行遣〇,thống danh cảnh kì nhập chính phủ vi hành khiển 九月以何德鄰為行遣左司〇,cửu nguyệt dĩ hà đức lân vi hành khiển tả ti 冬十月置各䖏江開及廵府監捕盗或三都四都五都隨其衝要設之,đông thập nguyệt trí các xứ giang khai cập tuần phủ giám bổ khấu đạo hoặc tam đô tứ đô ngũ đô tuỳ kì xung yếu thiết chi 潘夫先曰陳自裕宗荒縱之後加以占城侵擾㓂賊繁多白日掠人法不能禁,phan phu tiên viết trần tự dụ tông hoang túng chi hậu gia dĩ chiêm thành xâm nhiễu khấu tặc phồn đa bạch nhật lược nhân pháp bất năng cấm 季犛執政始設法廵捕少抑之矣,quý li chấp chính thuỷ thiết pháp tuần bổ thiểu ức chi hĩ 十二月詔凣軍民迯役罰錢十鏹刺項四字頭目斬罪田土没官〇,thập nhị nguyệt chiếu phàm quân dân đào dịch phạt tiền thập cưỡng thích hạng tứ tự đầu mục trảm tội điền thổ một quan 季犛作明道十四篇上進大畧以周公為先聖孔子為先師文廟以周公,quý li tác minh đạo thập tứ thiên thượng tiến đại lược dĩ chu công vi tiên thánh khổng tử vi tiên sư văn miếu dĩ chu công 正座南面孔子偏坐西面論語有四疑如子見南子在陳絶粮公山佛肸召子欲徃之𩔗以韓愈為盗儒謂周戊叔程顥程頤楊詩羅仲素李延平朱子之徒學博而才疎不切事情而務為剽窃,chính toạ nam diện khổng tử thiên toạ tây diện luận ngữ hữu tứ nghi như tử kiến nam tử tại trần tuyệt lương công sơn phật hật triệu tử dục vãng chi loại dĩ hàn dũ vi đạo nho vị chu mậu thúc trình hạo trình di dương thi la trọng tố lí diên bình chu tử chi đồ học bác nhi tài sơ bất thiết sự tình nhi vụ vi phiêu thiết 上皇賜詔奬諭之,thượng hoàng tứ chiếu tưởng dụ chi 國子助教段春雷上書言其不可流近州春雷新福縣巴魯社人明敏達後官至中書黃門侍郎兼練知愛州通判卒于官,quốc tử trợ giáo đoàn xuân lôi thượng thư ngôn kì bất khả lưu cận châu xuân lôi tân phúc huyện ba lỗ xã nhân minh mẫn đạt hậu quan chí trung thư hoàng môn thị lang kiêm luyện tri ái châu thông phán tốt vu quan 詞連行遣陶師錫嘗見其書降為中書侍郎同知審刑院事,từ liên hành khiển đào sư tích thường kiến kì thư giáng vi trung thư thị lang đồng tri thẩm hình viện sự 史臣吳士連曰前聖之道非孔子無以明後,sử thần ngô sĩ liên viết tiền thánh chi đạo phi khổng tử vô dĩ minh hậu 聖之生非孔子無以法,thánh chi sinh phi khổng tử vô dĩ pháp 自生民以來未有盛於孔子者而敢輕議之亦不知量也,tự sinh dân dĩ lai vị hữu thịnh ư khổng tử giả nhi cảm khinh nghị chi diệc bất tri lượng dã 癸酉六年明洪武二十六年春正月以胡綱監左聖翊軍綱演州人季犛潜得胡氏苗裔圖欲復舊姓引綱為腹心〇,quý dậu lục niên minh hồng vũ nhị thập lục niên xuân chính nguyệt dĩ hồ cương giám tả thánh dực quân cương diễn châu nhân quý li tiềm đắc hồ thị miêu duệ đồ dục phục cựu tính dẫn cương vi phúc tâm 二月試大學生,nhị nguyệt thí đại học sinh 黃貫之黎渭叟枚秀夫同栻等三十人〇,hoàng quán chi lê vị tẩu mai tú phu đồng thức đẳng tam thập nhân 夏四月試吏員〇,hạ tứ nguyệt thí lại viên 六月旱〇,lục nguyệt hạn 秋七月暴風大雨〇,thu thất nguyệt bạo phong đại vũ 八月地震大水〇,bát nguyệt địa chấn đại thuỷ 九月蝗冬十月以太陽公主嫁太保沆,cửu nguyệt hoàng đông thập nguyệt dĩ thái dương công chúa giá thái bảo hàng 太陽靈德之后,thái dương linh đức chi hậu 自靈德遇害上皇欲擇賢配以嫁之,tự linh đức ngộ hại thượng hoàng dục trạch hiền phối dĩ giá chi 太陽因遊,thái dương nhân du 西湖奔歸撫軍司元淵恭信王天澤子上皇怒再嫁元淵弟沆以辱之,tây hồ bôn quy phủ quân ti nguyên uyên cung tín vương thiên trạch tử thượng hoàng nộ tái giá nguyên uyên đệ hàng dĩ nhục chi 甲戌七年明洪武二十七年春正月闍婆國商舶來進異馬〇,giáp tuất thất niên minh hồng vũ nhị thập thất niên xuân chính nguyệt đồ bà quốc thương bách lai tiến dị mã 二月上皇命畫工畫周工輔成王霍光輔昭帝諸葛輔蜀後主蘇憲誠輔李髙宗名為四輔圖以賜季犛使輔官家當如此也〇,nhị nguyệt thượng hoàng mệnh hoạ công hoạ chu công phụ thành vương hoắc quang phụ chiêu đế chư cát phụ thục hậu chủ tô hiến thành phụ lí cao tông danh vi tứ phụ đồ dĩ tứ quý li sử phụ quan gia đương như thử dã 三月上皇夢見睿宗領軍來且誦詩曰中間惟有赤觜侯殷勤譛上白鷄樓口王已定興亡事不在前頭在後頭,tam nguyệt thượng hoàng mộng kiến duệ tông lĩnh quân lai thả tụng thi viết trung gian duy hữu xích chuỷ hầu ân cần tiếm thượng bạch kê lâu khẩu vương dĩ định hưng vong sự bất tại tiền đầu tại hậu đầu 上皇自折其字赤觜季犛也白鷄上,thượng hoàng tự triết kì tự xích chuỷ quý li dã bạch kê thượng 皇也,hoàng dã 上皇辛酉歲口王國也,thượng hoàng tân dậu tuế khẩu vương quốc dã 其興亡在後見之上皇深思之而勢不可為也〇,kì hưng vong tại hậu kiến chi thượng hoàng thâm tư chi nhi thế bất khả vi dã 夏四月會盟畢上皇召季犛入宫從容謂曰平章親矣國家事務一以委之,hạ tứ nguyệt hội minh tất thượng hoàng triệu quý li nhập cung thong dung vị viết bình chương thân hĩ quốc gia sự vụ nhất dĩ uỷ chi 今國勢衰弱朕方老耄即世之後官家可輔則輔之庸暗則自取之,kim quốc thế suy nhược trẫm phương lão mạo tức thế chi hậu quan gia khả phụ tắc phụ chi dung ám tắc tự thủ chi 季犛免冠叩頭泣謝指天地誓曰臣不能盡忠戮力輔官家傅之後裔天其厭之,quý li miễn quan khấu đầu khấp tạ chỉ thiên địa thệ viết thần bất năng tận trung lục lực phụ quan gia phó chi hậu duệ thiên kì yếm chi 又曰靈德王之不德非陛下威靈則臣已含笑入地得至今日乎縱糜身碎骨未能報答萬一敢有異圖〇,hựu viết linh đức vương chi bất đức phi bệ hạ uy linh tắc thần dĩ hàm tiếu nhập địa đắc chí kim nhật hồ túng mi thân toái cốt vị năng báo đáp vạn nhất cảm hữu dị đồ 秋七月以馮,thu thất nguyệt dĩ phùng 具為京師尹改為中都尹〇,cụ vi kinh sư doãn cải vi trung đô doãn 八月以黃晦卿為三󰅾路安撫使〇,bát nguyệt dĩ hoàng hối khanh vi tam đái lộ an phủ sứ 冬十一月罷登聞檢法院,đông thập nhất nguyệt bãi đăng văn kiểm pháp viện 置上林寺以黎季犛長子黎元澄判寺事,trí thượng lâm tự dĩ lê quý li trưởng tử lê nguyên trừng phán tự sự 十二月十五日上皇崩塟安生原陵廟號藝宗謚曰光堯英哲皇帝,thập nhị nguyệt thập ngũ nhật thượng hoàng băng táng yên sinh nguyên lăng miếu hiệu nghệ tông thuỵ viết quang nghiêu anh triết hoàng đế 史臣吳士連曰藝宗天性冲和存心敬畏然威武不足以却外敵剛明不足以辨讒言,sử thần ngô sĩ liên viết nghệ tông thiên tính xung hoà tồn tâm kính uý nhiên uy vũ bất túc dĩ khước ngoại địch cương minh bất túc dĩ biện sàm ngôn 有一元旦而不能用乃委政外戚使陳氏社稷馴致危亡,hữu nhất nguyên đán nhi bất năng dụng nãi uỷ chính ngoại thích sử trần thị xã tắc tuần trí nguy vong 所謂前有讒而不見後有賊而不,sở vị tiền hữu sàm nhi bất kiến hậu hữu tặc nhi bất 知者也,tri giả dã 乙酉八年明洪武二十八年春二月二十日却月字南字諱許用依舊,ất dậu bát niên minh hồng vũ nhị thập bát niên xuân nhị nguyệt nhị thập nhật khước nguyệt tự nam tự huý hứa dụng y cựu 季犛殺宗室撫軍司元淵恭正王師賢󰱃子元胤以居藝皇丧常談日章事之故,quý li sát tông thất phủ quân ti nguyên uyên cung chính vương sư hiền thứ tử nguyên dận dĩ cư nghệ hoàng tang thường đàm nhật chương sự chi cố 併士人阮符殺之,tịnh sĩ nhân nguyễn phù sát chi 師賢佯為耳聾得免,sư hiền dương vi nhĩ lung đắc miễn 削元淵陳姓為枚姓,tước nguyên uyên trần tính vi mai tính 故事宗室有大故削属籍以枚姓稱之〇,cố sự tông thất hữu đại cố tước thuộc tịch dĩ mai tính xưng chi 以季犛為入内輔政太師平章軍國重事宣忠衛國大王󰅾金麟符〇,dĩ quý li vi nhập nội phụ chính thái sư bình chương quân quốc trọng sự tuyên trung vệ quốc đại vương đái kim lân phù 夏四月詔季犛入居省󰱑之右名曰畫廬,hạ tứ nguyệt chiếu quý li nhập cư sảnh đài chi hữu danh viết hoạ lư 季嫠因編無逸篇譯,quý li nhân biên vô dật thiên dịch 為國語以教官家有令則稱輔政該教皇帝〇,vi quốc ngữ dĩ giáo quan gia hữu lệnh tắc xưng phụ chính cai giáo hoàng đế 六月禁百官不得用大袖衣許用小袖民間齋忌止用一頓,lục nguyệt cấm bách quan bất đắc dụng đại tụ y hứa dụng tiểu tụ dân gian trai kị chỉ dụng nhất đốn 時噐皿不得?金朱漆明,thời khí mãnh bất đắc trang kim chu tất 明遣任亨泰等來乞師五萬人象五十隻粮五十萬石搬運至界首以給軍,minh khiến nhâm hanh thái đẳng lai khất sư ngũ vạn nhân tượng ngũ thập chích lương ngũ thập vạn thạch ban vận chí giới thủ dĩ cấp quân 時明人討龍州奉義州叛蛮隂設此計欲托以粮米数不足掩捕國人,thời minh nhân thảo long châu phụng nghĩa châu phản man âm thiết thử kế dục thác dĩ lương mễ số bất túc yểm bổ quốc nhân 亨泰𡧸告知之以故不興兵象所給粮不多差官送至同登而還〇,hanh thái mật cáo tri chi dĩ cố bất hưng binh tượng sở cấp lương bất đa sai quan tống chí đồng đăng nhi hoàn 明又遣使求僧人按摩女火者皆少遣之〇,minh hựu khiến sứ cầu tăng nhân án ma nữ hoả giả giai thiểu khiến chi 冬十二月以梁元彪為行遣知,đông thập nhị nguyệt dĩ lương nguyên bưu vi hành khiển tri 大宗正何德鄰為入内行遣門下左司黃晦卿為𭛁運司范巨論參謀軍事兼樞𡧸院事,đại tông chính hà đức lân vi nhập nội hành khiển môn hạ tả ti hoàng hối khanh vi phát vận ti phạm cự luận tham mưu quân sự kiêm khu mật viện sự 丙子九年明洪武二十九年春正月詔沙汰僧道年未及五十以上者勒還本俗又俗有通經教者授堂頭首知宫知觀知寺餘為修人侍者〇,bính tí cửu niên minh hồng vũ nhị thập cửu niên xuân chính nguyệt chiếu sa thải tăng đạo niên vị cập ngũ thập dĩ thượng giả lặc hoàn bản tục hựu tục hữu thông kinh giáo giả thụ đường đầu thủ tri cung tri quán tri tự dư vi tu nhân thị giả 三月閲定軍伍〇,tam nguyệt duyệt định quân ngũ 夏四月初行通寳會鈔印成令人換錢每錢一鏹取鈔一緍二陌,hạ tứ nguyệt sơ hành thông bảo hội sao ấn thành lệnh nhân hoán tiền mỗi tiền nhất cưỡng thủ sao nhất mân nhị mạch 其法十文幅畫澡三十文幅畫水波一陌畫云二陌畫龜三陌畫麟五陌畫鳳一緍畫龍,kì pháp thập văn phúc hoạ táo tam thập văn phúc hoạ thuỷ ba nhất mạch hoạ vân nhị mạch hoạ quy tam mạch hoạ lân ngũ mạch hoạ phụng nhất mân hoạ long 僞造者死田産没官禁,nguỵ tạo giả tử điền sản một quan cấm 絶銅錢不得私藏私用並𠬧入京城鼇池及各䖏治所,tuyệt đồng tiền bất đắc tư tàng tư dụng tịnh thu nhập kinh thành ngao trì cập các xứ trị sở 犯之者罪如之〇,phạm chi giả tội như chi 詔定試舉人格用四塲文字體罷暗寫古文法,chiếu định thí cử nhân cách dụng tứ trường văn tự thể bãi ám tả cổ văn pháp 第一塲用本經義一篇有破題接語小講原題大講繳結五百字以上,đệ nhất trường dụng bản kinh nghĩa nhất thiên hữu phá đề tiếp ngữ tiểu giảng nguyên đề đại giảng chước kết ngũ bách tự dĩ thượng 第二塲用詩一篇用唐律賦一篇用古體或騷或選亦五百字以上,đệ nhị trường dụng thi nhất thiên dụng đường luật phú nhất thiên dụng cổ thể hoặc tao hoặc tuyển diệc ngũ bách tự dĩ thượng 第三塲詔一篇用古體制一篇表一篇用唐體四六,đệ tam trường chiếu nhất thiên dụng cổ thể chế nhất thiên biểu nhất thiên dụng đường thể tứ lục 第四塲策一篇用經史時務中出題一千字以上,đệ tứ trường sách nhất thiên dụng kinh sử thời vụ trung xuất đề nhất thiên tự dĩ thượng 以前年鄕試次年會試中者御試策一篇定其第〇,dĩ tiền niên hương thí thứ niên hội thí trúng giả ngự thí sách nhất thiên định kì đệ 六月定文,lục nguyệt định văn 武冠服一品紫色二品大紅三品桃紅四品綠五六七品碧八九品青,võ quan phục nhất phẩm tử sắc nhị phẩm đại hồng tam phẩm đào hồng tứ phẩm lục ngũ lục thất phẩm bích bát cửu phẩm thanh 惟内侍開裙皆不用裳,duy nội thị khai quần giai bất dụng thường 無品及宏奴白色文,vô phẩm cập hoành nô bạch sắc văn 從官職爵六品以上用髙山巾正六品得束󰅾著烏巾正皂色從青色,tòng quan chức tước lục phẩm dĩ thượng dụng cao sơn cân chính lục phẩm đắc thúc đái chước ô cân chính tạo sắc tòng thanh sắc 宗七皂方勝,tông thất tạo phương thắng 武爵六品用折衝巾爵髙無職得朿󰅾戴角頂巾,võ tước lục phẩm dụng triết xung cân tước cao vô chức đắc thúc đái đái giác đỉnh cân 七品以下用太古巾從七品攅花巾,thất phẩm dĩ hạ dụng thái cổ cân tòng thất phẩm toàn hoa cân 王侯戴遠逰巾御史󰱑却非巾,vương hầu đái viễn du cân ngự sử đài khước phi cân 鈔法冠服等制皆從少保王汝舟之言也〇,sao pháp quan phục đẳng chế giai tòng thiếu bảo vương nhữ chu chi ngôn dã 秋八月命龍捷軍将陳松伐占城擒其将布冬而還,thu bát nguyệt mệnh long tiệp quân tướng trần tùng phạt chiêm thành cầm kì tướng bố đông nhi hoàn 賜姓名金,tứ tính danh kim 忠烈将虎賁軍,trung liệt tướng hổ bôn quân 後丙戌年僃多邦城上策領兵就邊界逆戰匆使賊人入境内恃其長兵通其脉路,hậu bính tuất niên bị đa bang thành thượng sách lĩnh binh tựu biên giới nghịch chiến thông sử tặc nhân nhập cảnh nội thị kì trường binh thông kì mạch lộ 諸?不從,chư tướng bất tòng 布冬病尋卒,bố đông bệnh tầm tốt 冬十月以胡綱為演州路大知州鄧思成判州事〇,đông thập nguyệt dĩ hồ cương vi diễn châu lộ đại tri châu đặng tư thành phán châu sự 冬十一月季犛作國語詩義并序令女師教后妃及宫人學習,đông thập nhất nguyệt quý li tác quốc ngữ thi nghĩa tịnh tự lệnh nữ sư giáo hậu phi cập cung nhân học tập 序中多出己意不從朱子集傳,tự trung đa xuất kỷ ý bất tòng chu tử tập truyện 史臣吳士連曰自孟氏没師各傳其門士各私其學原分而流支差之毫釐謬以千里,sử thần ngô sĩ liên viết tự mạnh thị một sư các truyền kì môn sĩ các tư kì học nguyên phân nhi lưu chi sai chi hào li mậu dĩ thiên lí 或流而為他岐或倒戈而相攻莫能歸一其可,hoặc lưu nhi vi tha kì hoặc đảo qua nhi tương công mạc năng quy nhất kì khả 稱者雖曰大醇未免小疪未有克醇乎其醇者也,xưng giả tuy viết đại thuần vị miễn tiểu tì vị hữu khắc thuần hồ kì thuần giả dã 朱子生於宋末承漢唐諸儒箋疏六經之後泝流求源得聖人之心於遺經明聖人之道於訓解研精殫思理與心融其説也,chu tử sinh ư tống mạt thừa hán đường chư nho tiên sơ lục kinh chi hậu tố lưu cầu nguyên đắc thánh nhân chi tâm ư di kinh minh thánh nhân chi đạo ư huấn giải nghiên tinh đan tư lí dữ tâm dung kì thuyết dã 詳其指也遠所謂集諸儒之大成而為後學之務式者也,tường kì chỉ dã viễn sở vị tập chư nho chi đại thành nhi vi hậu học chi vụ thức giả dã 况有程子倡之於前而朱子補其未圖於後則其義精矣,huống hữu trình tử xướng chi ư tiền nhi chu tử bổ kì vị đồ ư hậu tắc kì nghĩa tinh hĩ 後之有作恢廓而亮大之䐧沃而光澤之如斯而己烏得而非𬢱之哉,hậu chi hữu tác khôi khuếch nhi lượng đại chi khao ốc nhi quang trạch chi như tư nhi kỷ ô đắc nhi phi nghị chi tai 丁丑十年明洪武三十年春正月遣吏部尙書兼太史令杜省一作敏相度清化府安孫洞築城鑿池立廟社開街巷?徒都焉,đinh sửu thập niên minh hồng vũ tam thập niên xuân chính nguyệt khiến lại bộ thượng thư kiêm thái sử lệnh đỗ tỉnh nhất tác mẫn tương độ thanh hoá phủ an tôn động trúc thành tạc trì lập miếu xã khai nhai hạng dục đồ đô yên 三月功畢,tam nguyệt công tất 初朝議未定行遣范巨論諫止之,sơ triều nghị vị định hành khiển phạm cự luận gián chỉ chi 季犛曰我志先定汝何言哉至是行之,quý li viết ngã chí tiên định nhữ hà ngôn tai chí thị hành chi 時樞𡧸主事侍史阮汝説上書諫其畧曰昔者周魏迁都並見不祥,thời khu mật chủ sự thị sử nguyễn nhữ thuyết thượng thư gián kì lược viết tích giả chu nguỵ thiên đô tịnh kiến bất tường 今龍肚之地傘圓之山瀘珥之河髙深平闊,kim long đỗ chi địa tản viên chi sơn lô nhĩ chi hà cao thâm bình khoát 自古帝王開基立國莫不以為深根固柢宜,tự cổ đế vương khai cơ lập quốc mạc bất dĩ vi thâm căn cố đế nghi 依於前事時元人伏誅占㓂授首,y ư tiền sự thời nguyên nhân phục tru chiêm khấu thụ thủ 願少思之以為國家碧石之勢,nguyện thiếu tư chi dĩ vi quốc gia bích thạch chi thế 安,an 孫境界狹僻水尾山頭得其亂而不得其治,tôn cảnh giới hiệp tịch thuỷ vĩ sơn đầu đắc kì loạn nhi bất đắc kì trị 徒為恃險古語云在德不在險,đồ vi thị hiểm cổ ngữ vân tại đức bất tại hiểm 季犛不聽,quý li bất thính 後考績見汝説名曰此嘗言在德不在險者,hậu khảo tích kiến nhữ thuyết danh viết thử thường ngôn tại đức bất tại hiểm giả 廢不用,phế bất dụng 潘夫先曰曹操迁許挾天子以令諸侯漢𣇄淪亡實基於此,phan phu tiên viết tào tháo thiên hứa hiệp thiên tử dĩ lệnh chư hầu hán đỉnh luân vong thực cơ ư thử 季犛徒安孫弑元君而夷宗黨陳家傾圮𡸈不在於斯乎雖然亂臣賊子何世無之惟人君剛以斷之明以察之使無後患者也,quý li đồ an tôn thích nguyên quân nhi di tông đảng trần gia khuynh bĩ há bất tại ư tư hồ tuy nhiên loạn thần tặc tử hà thế vô chi duy nhân quân cương dĩ đoán chi minh dĩ sát chi sử vô hậu hoạn giả dã 夏四月改清化鎮為清都鎮國威鎮為廣威鎮,hạ tứ nguyệt cải thanh hoá trấn vi thanh đô trấn quốc oai trấn vi quảng oai trấn 沱江鎮為天興鎮乂安鎮為臨安鎮長安鎮為天䦕鎮諒江鎮為諒山鎮演州鎮為望江鎮新平鎮為西平鎮,đà giang trấn vi thiên hưng trấn nghệ an trấn vi lâm an trấn trường yên trấn vi thiên quan trấn lạng giang trấn vi lạng sơn trấn diễn châu trấn vi vọng giang trấn tân bình trấn vi tây bình trấn 罷大小司社大撮?甲仍依舊制〇,bãi đại tiểu tư xã đại toát quản giáp những y cựu chế 定外任官制路置安撫使副府置鎮撫使副州置通判僉判縣置令尉主簿以𬋩之,định ngoại nhiệm quan chế lộ trí an phủ sứ phó phủ trí trấn phủ sứ phó châu trí thông phán thiêm phán huyện trí lệnh uý chủ bạ dĩ quản chi 路統府府統州州統縣,lộ thống phủ phủ thống châu châu thống huyện 凡戸籍錢榖獄訟總為一路之簿歲季報省以憑󰏲考,phàm hộ tịch tiền cốc ngục tụng tổng vi nhất lộ chi bạ tuế quý báo tỉnh dĩ bằng kê khảo 又置都督都護都統總𬋩府太守司以轄之,hựu trí đô đốc đô hộ đô thống tổng quản phủ thái thú ti dĩ hạt chi 以副将黎漢蒼領東都路都護府太保陳沆領北江路都統府陳元杼,dĩ phó tướng lê hán thương lĩnh đông đô lộ đô hộ phủ thái bảo trần hàng lĩnh bắc giang lộ đô thống phủ trần nguyên trữ 領三江路都統府少保王汝舟知天長府路軍民事行遣何德鄰行新安府路太守,lĩnh tam giang lộ đô thống phủ thiếu bảo vương nhữ chu tri thiên trường phủ lộ quân dân sự hành khiển hà đức lân hành tân yên phủ lộ thái thú 又州鎮置教授監書庫,hựu châu trấn trí giáo thụ giám thư khố 五月詔曰古者國有學黨有序遂有庠所以明教化敦風俗也,ngũ nguyệt chiếu viết cổ giả quốc hữu học đảng hữu tự toại hữu tường sở dĩ minh giáo hoá đôn phong tục dã 朕意甚慕焉,trẫm ý thậm mộ yên 今國都之制已僃而州縣尙缺其何以廣化民之道哉應令山南京北海東諸路府各置一學官賜官田有差大府州十五𤱈中府州十一𤱈小府州十𤱈以供本學之用,kim quốc đô chi chế dĩ bị nhi châu huyện thượng khuyết kì hà dĩ quảng hoá dân chi đạo tai ứng lệnh sơn nam kinh bắc hải đông chư lộ phủ các trí nhất học quan tứ quan điền hữu sai đại phủ châu thập ngũ mẫu trung phủ châu thập nhất mẫu tiểu phủ châu thập mẫu dĩ cúng bản học chi dụng 告朔一分學一分書燈一分路官督學官教訓生徒使成才藝每歲季則選,cáo sóc nhất phân học nhất phân thư đăng nhất phân lộ quan đốc học quan giáo huấn sinh đồ sử thành tài nghệ mỗi tuế quý tắc tuyển 秀者于朝,tú giả vu triều 朕将親試而擢之焉,trẫm tương thân thí nhi trạc chi yên 史臣吳士連曰當時有此詔令何羙如之,sử thần ngô sĩ liên viết đương thời hữu thử chiếu lệnh hà mĩ như chi 然不見施行者非帝意也乃季犛?行篡奪托此以𠬧人心爾,nhiên bất kiến thi hành giả phi đế ý dã nãi quý li dục hành soán đoạt thác thử dĩ thu nhân tâm nhĩ 六月詔限名田,lục nguyệt chiếu hạn danh điền 大王長公主田無限以至󰱃民田十𤱈,đại vương trưởng công chúa điền vô hạn dĩ chí thứ dân điền thập mẫu 多者許從便得贖罪貶黜亦如之,đa giả hứa tòng tiện đắc chuộc tội biếm truất diệc như chi 餘者上進入官,dư giả thượng tiến nhập quan 初宗室諸家每令私奴婢於瀕海地築堤堰障鹹水,sơ tông thất chư gia mỗi lệnh tư nô tì ư tần hải địa trúc đê yển chướng hàm thuỷ 二三年後開墾成熟互相嫁取居之多立私庄田土,nhị tam niên hậu khai khẩn thành thục hỗ tương giá thú cư chi đa lập tư trang điền thổ 故有是命〇,cố hữu thị mệnh 右僉知政事,hữu thiêm tri chính sự 行樞𡧸院事范巨論領神策軍討宣光鎮紅衣草㓂陣𨺻死之,hành khu mật viện sự phạm cự luận lĩnh thần sách quân thảo tuyên quang trấn hồng y thảo khấu trận hãm tử chi 贈左僕射,tặng tả bộc xạ 巨論唐以安縣人行遣杜世滿代領宣光經畧使,cự luận đường dĩ an huyện nhân hành khiển đỗ thế mãn đại lĩnh tuyên quang kinh lược sứ 冬十一月季犛逼帝徒都清化府,đông thập nhất nguyệt quý li bức đế đồ đô thanh hoá phủ 帝先幸安生謁諸陵與之俱至大吏鄕行在號葆清宫,đế tiên hạnh yên sinh yết chư lăng dữ chi cụ chí đại lại hương hành tại hiệu bảo thanh cung 宫人陳玉肌陳玉臉𡧸言於帝以為迁都必有簒奪之事,cung nhân trần ngọc cơ trần ngọc kiểm mật ngôn ư đế dĩ vi thiên đô tất hữu soán đoạt chi sự 季犛聞之以廟令黎合右𨻫父道梁蓊與同謀併殺之〇,quý li văn chi dĩ miếu lệnh lê hợp hữu lũng phụ đạo lương ông dữ đồng mưu tính sát chi 命行遣同知大宗正寺梁元彪撤瑞璋大安諸宫殿甎瓦大材悉付慈廉南策等州運赴新都遭風沉,mệnh hành khiển đồng tri đại tông chính tự lương nguyên bưu triệt thuỵ chương đại an chư cung điện chuyên ngoã đại tài tất phó từ liêm nam sách đẳng châu vận phó tân đô tao phong trầm 溺過半〇,nịch quá bán 明送元族大胡小胡二人來安置,minh tống nguyên tộc đại hồ tiểu hồ nhị nhân lai an trí 賜大胡名地復基小胡名地寳郎〇,tứ đại hồ danh địa phục cơ tiểu hồ danh địa bảo lang 占城将制多别與弟慕華子伽葉挈家來降,chiêm thành tướng chế đa biệt dữ đệ mộ hoa tử già diệp khiết gia lai hàng 肆多别名大中授金吾衛将軍伽葉禁衛都皆丁姓復鎮化州禦占城,tứ đa biệt danh đại trung thụ kim ngô vệ tướng quân già diệp cấm vệ đô giai đinh tính phục trấn hoá châu ngự chiêm thành 戊寅十一年三月以後少帝建新元年明洪武三十一年春三月十五日黎季犛逼帝禪位于皇太子𭴣,mậu dần thập nhất niên tam nguyệt dĩ hậu thiếu đế kiến tân nguyên niên minh hồng vũ tam thập nhất niên xuân tam nguyệt thập ngũ nhật lê quý li bức đế thiền vị vu hoàng thái tử an 季犛有篡奪之意然業以盟約於藝皇恐違其言陰使道士阮󰆑出入宫中説帝曰佳境清香獨異凣問,quý li hữu soán đoạt chi ý nhiên nghiệp dĩ minh ước ư nghệ hoàng khủng vi kì ngôn âm sử đạo sĩ nguyễn khánh xuất nhập cung trung thuyết đế viết giai cảnh thanh hương độc dị phàm vấn 本朝列聖惟事釋教未有從逰真仙,bản triều liệt thánh duy sự thích giáo vị hữu tòng du chân tiên 陛下尊居九五劳于萬幾,bệ hạ tôn cư cửu ngũ lao vu vạn cơ 莫若禪位東宫以葆冲和,mạc nhược thiền vị đông cung dĩ bảo xung hoà 帝從其言,đế tòng kì ngôn 於是奏錄舉道入仙籍,ư thị tấu lục cử đạo nhập tiên tịch 季犛創葆清宫于大吏山之西南請帝居之,quý li sáng bảo thanh cung vu đại lại sơn chi tây nam thỉnh đế cư chi 帝乃禪位于皇太子,đế nãi thiền vị vu hoàng thái tử 内禪詔畧曰朕早慕玄風非心黃屋否,nội thiền chiếu lược viết trẫm tảo mộ huyền phong phi tâm hoàng ốc phủ 德忝位實難充堪,đức thiểm vị thực nan sung kham 况心疾時作宗祧時政以皆妨,huống tâm tật thời tác tông diêu thời chính dĩ giai phương 誓言在初天地鬼神之已聽,thệ ngôn tại sơ thiên địa quỷ thần chi dĩ thính 今當禅位以來丕基,kim đương thiền vị dĩ lai phỉ cơ 皇太子𭴣可即帝位,hoàng thái tử an khả tức đế vị 輔政太師黎季犛以國祖攝政,phụ chính thái sư lê quý li dĩ quốc tổ nhiếp chính 朕自為太上元君皇帝養素葆清宫以諧夙,trẫm tự vi thái thượng nguyên quân hoàng đế dưỡng tố bảo thanh cung dĩ hài túc 願,nguyện 皇太子𭴣即位於葆清宫改元建新元年大赦,hoàng thái tử an tức vị ư bảo thanh cung cải nguyên kiến tân nguyên niên đại xá 尊欽聖皇后為皇太后,tôn khâm thánh hoàng hậu vi hoàng thái hậu 時太子生甫三歲受禪不能拜,thời thái tử sinh phủ tam tuế thụ thiền bất năng bái 季犛令太后拜于前太子從之,quý li lệnh thái hậu bái vu tiền thái tử tòng chi 季犛自稱欽德興烈大王,quý li tự xưng khâm đức hưng liệt đại vương 榜文曰中書尙書省奉攝政該教皇帝聖旨云云,bảng văn viết trung thư thượng thư sảnh phụng nhiếp chính cai giáo hoàng đế thánh chỉ vân vân 是日登新都御殿󰆑成賜五品以上宴許士女觀逰於城之南門日以繼夜〇,thị nhật đăng tân đô ngự điện khánh thành tứ ngũ phẩm dĩ thượng yến hứa sĩ nữ quan du ư thành chi nam môn nhật dĩ kế dạ 令有田者供報田𤱈,lệnh hữu điền giả cúng báo điền mẫu 行遣何德鄰𡧸與家人言曰設此法以奪民田耳,hành khiển hà đức lân mật dữ gia nhân ngôn viết thiết thử pháp dĩ đoạt dân điền nhĩ 季犛聞之降為户部尙書,quý li văn chi giáng vi hộ bộ thượng thư 又令民標題姓名於田上,hựu lệnh dân tiêu đề tính danh ư điền thượng 路府州縣,lộ phủ châu huyện 官公同檢度修簿五年乃成,quan công đồng kiểm độ tu bạ ngũ niên nãi thành 無供結者取為田公少帝名𭴣順宗子也,vô cúng kết giả thủ vi điền công thiếu đế danh an thuận tông tử dã 在位二年季犛篡位廢為保寕大王,tại vị nhị niên quý li soán vị phế vi bảo ninh đại vương 附胡季犛漢蒼季犛字理元自推其先祖胡興逸本浙江人五季後漢時來守演州,phụ hồ quý li hán thương quý li tự lí nguyên tự suy kì tiên tổ hồ hưng dật bản chiết giang nhân ngũ quý hậu hán thời lai thú diễn châu 其後家居本州之泡突鄕因為寨主至李時取月的公主生月端公主,kì hậu gia cư bản châu chi bào đột hương nhân vi trại chủ chí lí thời thú nguyệt đích công chúa sinh nguyệt đoan công chúa 至十二代孫胡廉徒居清化大吏鄕為宣尉黎訓󰒂子,chí thập nhị đại tôn hồ liêm đồ cư thanh hoá đại lại hương vi tuyên uý lê huấn nghĩa tử 自此以黎為姓,tự thử dĩ lê vi tính 季犛其四世孫也,quý li kì tứ thế tôn dã 陳藝宗時自祗侯四局正掌陞樞𡧸大使迁小司空進封司平章事累加輔政太師攝政欽德興烈大王國祖章皇遂移陳祚國號大󰔄復姓胡未踰年以位與其子漢蒼,trần nghệ tông thời tự chi hậu tứ cục chính chưởng thăng khu mật đại sứ thiên tiểu tư không tiến phong ti bình chương sự luỵ gia phụ chính thái sư nhiếp chính khâm đức hưng liệt đại vương quốc tổ chương hoàng toại di trần tộ quốc hiệu đại ngu phục tính hồ vị du niên dĩ vị dữ kì tử hán thương 漢蒼舊名火僣位六年餘,hán thương cựu danh hoả tiếm vị lục niên dư 後父子皆為明人所擄〇,hậu phụ tử giai vi minh nhân sở lỗ 舊以二胡紀年今黜而正之,cựu dĩ nhị hồ kỷ niên kim truất nhi chính chi 己卯建新二年明太祖建文元年夏四月季犛逼令帝出,unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk unk 家奉道教居淡水村玉清觀𡧸使内寝學生阮謹隨行護視,gia phụng đạo giáo cư đạm thuỷ thôn ngọc thanh quan mật sử nội tẩm học sinh nguyễn cẩn tuỳ hành hộ thị 帝問曰汝之侍我欲何為耶謹不忍言,đế vấn viết nhữ chi thị ngã dục hà vi da cẩn bất nhẫn ngôn 季犛作詩告謹曰元君不死汝當死之,quý li tác thi cáo cẩn viết nguyên quân bất tử nhữ đương tử chi 又作詩上元君曰前有庸暗君昏德及靈德何不早安排徒使劳人力謹遂進毒藥不死又進椰漿而斷食又不子,hựu tác thi thượng nguyên quân viết tiền hữu dung ám quân hôn đức cập linh đức hà bất tảo an bài đồ sử lao nhân lực cẩn toại tiến độc dược bất tử hựu tiến gia tương nhi đoạn thực hựu bất tử 至是令軍騎衛上将軍范可永縊之,chí thị lệnh quân kị vệ thượng tướng quân phạm khả vĩnh ải chi 塟安生陵廟號順宗〇,táng yên sinh lăng miếu hiệu thuận tông 太保陳沆上將軍陳渴真等謀誅季犛不克死之,thái bảo trần hàng thượng tướng quân trần khát chân đẳng mưu tru quý li bất khắc tử chi 是日季犛會盟於頓山,thị nhật quý li hội minh ư đốn sơn 渴真等已有誅之之意,khát chân đẳng dĩ hữu tru chi chi ý 季犛坐渴真,quý li toạ khát chân 家樓以觀之比天子幸廟泊寺之例,gia lầu dĩ quan chi tỉ thiên tử hạnh miếu bạc tự chi lệ 可永姪范祖𠬧及刺客范牛悉按劎欲進,khả vĩnh điệt phạm tổ thu cập thích khách phạm ngưu tất án kiếm dục tiến 渴真瞪目止之遂不果,khát chân trừng mục chỉ chi toại bất quả 季犛心動而起衛士擁下樓,quý li tâm động nhi khởi vệ sĩ ủng hạ lầu 牛悉擲劎於地曰舉眾徒死耳,ngưu tất trịch kiếm ư địa viết cử chúng đồ tử nhĩ 事覺宗室沆柱國日暾将軍陳渴真范可永行遣何德鄰梁元彪范翁善范牛悉等僚屬親戚凡三百七十餘人皆被殺没籍其家女人為婢男子自一歳以上或生瘞於地或沉於水,sự giác tông thất hàng trụ quốc nhật thôn tướng quân trần khát chân phạm khả vĩnh hành khiển hà đức lân lương nguyên bưu phạm ông thiện phạm ngưu tất đẳng liêu thuộc thân thích phàm tam bách thất thập dư nhân giai bị sát một tịch kì gia nữ nhân vi tì nam tử tự nhất tuế dĩ thượng hoặc sinh ế ư địa hoặc trầm ư thuỷ 逮捕餘黨連年不絶,đãi bổ dư đảng liên niên bất tuyệt 相識者但以目而不敢偶語,tương thức giả đản dĩ mục nhi bất cảm ngẫu ngữ 人家不容行人宿歇有宿歇,nhân gia bất dung hành nhân túc hiết hữu túc hiết 者則吿鄰家公同審問帖子行李經由以為保証,giả tắc cáo lân gia công đồng thẩm vấn thiếp tử hành lí kinh do dĩ vi bảo chứng 各社並置廵店日夜廵警,các xã tịnh trí tuần điếm nhật dạ tuần cảnh 盟誓之禮自此不復行矣,minh thệ chi lễ tự thử bất phục hành hĩ 渴真永寕縣何朗人三代為上?軍,khát chân vĩnh ninh huyện hà lãng nhân tam đại vi thượng tướng quân 世傳渴真臨刑時上頓山驚號三聲死踰三日靣猶生蠅蚋不敢集,thế truyền khát chân lâm hình thời thượng đốn sơn kinh hiệu tam thanh tử du tam nhật diện do sinh dăng nhuế bất cảm tập 後或遇旱禱雨輙應,hậu hoặc ngộ hạn đảo vũ triếp ứng 元彪宣光人,nguyên bưu tuyên quang nhân 先祖世充李朝撮通王兼父道,tiên tổ thế sung lí triều toát thông vương kiêm phụ đạo 子文献桂並封侯,tử văn hiến quế tịnh phong hầu 桂子孝抱以擊唆都功封冠服侯,quế tử hiếu bão dĩ kích toa đô công phong quan phục hầu 孝抱生世則封勒順侯,hiếu bão sinh thế tắc phong lặc thuận hầu 世則生菊孫為觀察使,thế tắc sinh cúc tôn vi quan sát sứ 菊孫生元彪,cúc tôn sinh nguyên bưu 史臣吳士連曰季犛至是罪惡貫盈矣,sử thần ngô sĩ liên viết quý li chí thị tội ác quán doanh hĩ 陳沆先期交懽将相矣,trần hàng tiên kì giao hoan tướng tướng hĩ 苟䏻臨機而斷聲以弑君之罪倂可永誅之則名正言順而事濟矣,câu năng lâm cơ nhi đoạn thanh dĩ thích quân chi tội tính khả vĩnh tru chi tắc danh chính ngôn thuận nhi sự tế hĩ 惜其猶豫懾怯取敗也,tích kì do dự nhiếp khiếp thủ bại dã 六月季犛自稱國祖章皇服蒲黃色居仁壽宫依太子例出入用黃盖十二柄子漢蒼稱攝太傅居皇元殿之右,lục nguyệt quý li tự xưng quốc tổ chương hoàng phục bồ hoàng sắc cư nhân thọ cung y thái tử lệ xuất nhập dụng hoàng cái thập nhị bính tử hán thương xưng nhiếp thái phó cư hoàng nguyên điện chi hữu 元澄為司徒,nguyên trừng vi tư đồ 榜文曰奉攝政國祖章皇但稱予而未敢稱朕,bảng văn viết phụng nhiếp chính quốc tổ chương hoàng đản xưng dư nhi vị cảm xưng trẫm 史臣吳士連曰楚公子圉未篡之前設服離,sử thần ngô sĩ liên viết sở công tử ngữ vị soán chi tiền thiết phục li 衛蒲宫有前踞傲整居先露其氣以挫折於人人無或違然後無所忌憚而大肆其惡,vệ bồ cung hữu tiền cứ ngạo chỉnh cư tiên lộ kì khí dĩ toả triết ư nhân nhân vô hoặc vi nhiên hậu vô sở kị đạn nhi đại tứ kì ác 胡氏所為同出一?秋七月清化古滕人阮用甫上書其畧曰章皇何號蒲黃何色𥘾先帝顧托何季犛囚數日餘乃釋〇,hồ thị sở vi đồng xuất nhất vechu thu thất nguyệt thanh hoá cổ đằng nhân nguyễn dụng phủ thượng thư kì lược viết chương hoàng hà hiệu bồ hoàng hà sắc nhị tiên đế cố thác hà quý li tù số nhật dư nãi thích 八月盗阮汝盖竄鐵山偽造寳鈔行使,bát nguyệt đạo nguyễn nhữ cái thoán thiết sơn nguỵ tạo bảo sao hành sử 會順宗見弑渴真被殺遂招誘良民得眾萬餘徃來立石底江歷山沱江傘圓等處恣行侵掠州縣不能制〇,hội thuận tông kiến thích khát chân bị sát toại chiêu dụ lương dân đắc chúng vạn dư vãng lai lập thạch để giang lịch sơn đà giang tản viên đẳng xứ tứ hành xâm lược châu huyện bất năng chế 九月移杲田罪人就清化湘没,cửu nguyệt di cảo điền tội nhân tựu thanh hoá tương một 社〇,xã 令陳寗督清化府人樹刺竹於城西邊,lệnh trần ninh đốc thanh hoá phủ nhân thụ thích trúc ư thành tây biên 南自頓山北自安縣直至泡潭口西自域山可朗市至𤂬江園繞為羅城,nam tự đốn sơn bắc tự an huyện trực chí bào đàm khẩu tây tự vực sơn khả lãng thị chí lỗi giang viên nhiễu vi la thành 人民道笋者處死,nhân dân đạo duẫn giả xử tử 拖林野設舘舍有大津橋至潭舍渡以便軍民徃來憇歇〇,tha lâm dã thiết quán xá hữu đại tân kiều chí đàm xá độ dĩ tiện quân dân vãng lai khệ hiết 大吏江置廵檢所令施大索於江中凡上水船使之曳索隨次而行不得爭先〇,đại lại giang trí tuần kiểm sở lệnh thi đại sách ư giang trung phàm thượng thuỷ thuyền sử chi duệ sách tuỳ thứ nhi hành bất đắc tranh tiên 冬十月改流罪人為浚渠兵浚圍沉濠等港至河華海口以便舟船徃來〇,đông thập nguyệt cải lưu tội nhân vi tuấn cừ binh tuấn vi trầm hào đẳng cảng chí hà hoa hải khẩu dĩ tiện chu thuyền vãng lai 十二月命東路安撫使阮鵬󰁮討阮汝盖平之鵬󰁮北江東岸人,thập nhị nguyệt mệnh đông lộ an phủ sứ nguyễn bằng cử thảo nguyễn nhữ cái bình chi bằng cử bắc giang đông ngạn nhân 庚辰三年是歲陳亡〇,canh thìn tam niên thị tuế trần vong 三月以後季犛簒國稱聖元元年,tam nguyệt dĩ hậu quý li soán quốc xưng thánh nguyên nguyên niên 明建文二年春正月黎季犛立其子漢蒼為太子,minh kiến văn nhị niên xuân chính nguyệt lê quý li lập kì tử hán thương vi thái tử 初季犛欲立漢蒼而未决假名硯為語曰此一卷奇石有時為雲為雨以潤生民,sơ quý li dục lập hán thương nhi vị quyết giả danh nghiên vi ngữ viết thử nhất quyển kì thạch hữu thời vi vân vi vũ dĩ nhuận sinh dân 使長子澄對以觀其志,sử trưởng tử trừng đối dĩ quan kì chí 澄對曰這三寸小松他日作楝作梁以扶社稷,trừng đối viết giá tam thốn tiểu tùng tha nhật tác luyện tác lương dĩ phù xã tắc 意遂决,ý toại quyết 二月二十八日黎季犛逼帝禪位及劫宗室群臣三上表勸進偽為固辭曰入地有期将何面目見先帝於地下乎已而自為帝建元聖元國號大󰔄,nhị nguyệt nhị thập bát nhật lê quý li bức đế thiền vị cập kiếp tông thất quần thần tam thượng biểu khuyến tiến nguỵ vi cố từ viết nhập địa hữu kì tương hà diện mục kiến tiên đế ư địa hạ hồ dĩ nhi tự vi đế kiến nguyên thánh nguyên quốc hiệu đại ngu 改姓胡,cải tính hồ 潘孚先曰孔子曰非其鬼而祭之諂也,phan phu tiên viết khổng tử viết phi kì quỷ nhi tế chi siểm dã 故狄青辝不為梁惠公之後劉曄謝不為劉太后之親,cố địch thanh từ bất vi lương huệ công chi hậu lưu việp tạ bất vi lưu thái hậu chi thân 唐禘帝堯而先儒議之,đường đế đế nghiêu nhi tiên nho nghị chi 昭烈齣中山靖王而温公不取夫𡸈私於取舍哉,chiêu liệt xuất trung sơn tĩnh vương nhi ôn công bất thú phu há tư ư thú xá tai 盖族屬初遠世代變遷難於必信也,cái tộc thuộc sơ viễn thế đại biến thiên nan ư tất tín dã 季犛乃遠引胡公滿之後禘󰔄舜之所自出其誣世僣窃之罪莫大焉史臣吳士連曰孚先從温公之説謂昭烈出自中山靖王族屬疎遠難信是不信諸葛武,quý li nãi viễn dẫn hồ công mãn chi hậu đế ngu thuấn chi sở tự xuất kì vu thế tiếm thiết chi tội mạc đại yên sử thần ngô sĩ liên viết phu tiên tòng ôn công chi thuyết vị chiêu liệt xuất tự trung sơn tịnh vương tộc thuộc sơ viễn nan tín thị bất tín chư cát vũ 侯之言矣,hầu chi ngôn hĩ 夫以諸葛之賢且世代未甚遠,phu dĩ chư cát chi hiền thả thế đại vị thậm viễn 其稱昭烈為帝室之胃𡸈無所㨿而𮢶空言之哉朱子已從其説夫復奚疑哉,kì xưng chiêu liệt vi đế thất chi vị há vô sở cứ nhi tạc không ngôn chi tai chu tử dĩ tòng kì thuyết phu phục hề nghi tai 胡季犛廢帝為保寕大王以帝外孫故不弑〇,hồ quý li phế đế vi bảo ninh đại vương dĩ đế ngoại tôn cố bất thích 三江路献黑鳥朱觜名暎鳥能説成人語,tam giang lộ hiến hắc điểu chu chuỷ danh ánh điểu năng thuyết thành nhân ngữ 其鄕婦嘗得一鳥卵混寄鷄卵中及生長嘗婦養猪效喚猪声漸成人語者隨〇,kì hương phụ thường đắc nhất điểu noãn hỗn ký kê noãn trung cập sinh trưởng thường phụ dưỡng trư hiệu hoán trư thanh tiệm thành nhân ngữ giả tuỳ 城内人献白鳥〇,thành nội nhân hiến bạch điểu 季犛遣三舘屬官祗候内人内寝學生分行各路潜訪官吏得失民間利病以為黜陟永為定式,quý li khiến tam quán thuộc quan chi hậu nội nhân nội tẩm học sinh phân hành các lộ tiềm phỏng quan lại đắc thất dân gian lợi bệnh dĩ vi truất trắc vĩnh vi định thức 自此輙易守令〇,tự thử triếp dị thủ lệnh 秋八月季犛試,thu bát nguyệt quý li thí 太學生劉叔儉等二十人,thái học sinh lưu thúc kiệm đẳng nhị thập nhân 阮廌李子晋武夢原黃憲阮誠皆預焉,nguyễn trãi lí tử tấn vũ mộng nguyên hoàng hiến nguyễn thành giai dự yên 晋夢原誠仕今朝為國子監祭酒献至國子監教授,tấn mộng nguyên thành sĩ kim triều vi quốc tử giám tế tửu hiến chí quốc tử giám giáo thụ 賦題用靈金藏,phú đề dụng linh kim tàng 諸生請講題問有故事否,chư sinh thỉnh giảng đề vấn hữu cố sự phủ 惟裴應斗以宋朝孫何科巵言日出對故講之,duy bùi ứng đẩu dĩ tống triều tôn hà khoa chi ngôn nhật xuất đối cố giảng chi 應斗山圍人陳朝監書庫,ứng đẩu sơn vi nhân trần triều giám thư khố 至是解聀入試年已五十授諫聀言事件旨降太子説書,chí thị giải chức nhập thí niên dĩ ngũ thập thụ gián chức ngôn sự kiện chỉ giáng thái tử thuyết thư 未幾降為太子賓客〇,vị cơ giáng vi thái tử tân khách 冬十二月季犛求内外族譜祖母朱氏母范氏曰畵氏族〇,đông thập nhị nguyệt quý li cầu nội ngoại tộc phổ tổ mẫu chu thị mẫu phạm thị viết hoạ thị tộc 季犛以行遣杜滿為水軍都将左聖翊軍将陳問賜姓胡同都将龍捷軍将陳松賜姓胡為步軍都将左聖翊軍将杜元拓同都将,quý li dĩ hành khiển đỗ mãn vi thuỷ quân đô tướng tả thánh dực quân tướng trần vấn tứ tính hồ đồng đô tướng long tiệp quân tướng trần tùng tứ tính hồ vi bộ quân đô tướng tả thánh dực quân tướng đỗ nguyên thác đồng đô tướng 領兵十五萬伐占城〇,lĩnh binh thập ngũ vạn phạt chiêm thành 季犛以位與其子漢蒼自稱太上皇同聽政,quý li dĩ vị dữ kì tử hán thương tự xưng thái thượng hoàng đồng thính chính 漢蒼封其妃陳氏為献嘉皇后居扶桑宫,hán thương phong kì phi trần thị vi hiến gia hoàng hậu cư phù tang cung 以桑字與同聲改扶極宫,dĩ tang tự dữ tang đồng thanh cải phù cực cung 季犛遣使如明,quý li khiến sứ như minh 先是漢蒼母徽寕公主追尊太慈皇后陳明宗之女也,tiên thị hán thương mẫu huy ninh công chúa truy tôn thái từ hoàng hậu trần minh tông chi nữ dã 初嫁駙驥郎陳仁榮藝宗奪取以嫁季犛生欽聖皇后及漢蒼,sơ giá phò ký lang trần nhân vinh nghệ tông đoạt thú dĩ giá quý li sinh khâm thánh hoàng hậu cập hán thương 至是遣使吿明稱陳氏已絶漢蒼明宗外孫暫權國事〇,chí thị khiến sứ cáo minh xưng trần thị dĩ tuyệt hán thương minh tông ngoại tôn tạm quyền quốc sự 漢蒼權商旅船定上中下三等税,hán thương quyền thương lữ thuyền định thượng trung hạ tam đẳng thuế 上等每棹錢五緡中等每棹四緡下等每棹三緡〇,thượng đẳng mỗi trạo tiền ngũ mân trung đẳng mỗi trạo tứ mân hạ đẳng mỗi trạo tam mân 是歲占城主,thị tuế chiêm thành chủ 羅皑卒子巴的吏立,la ngai tốt tử ba đích lại lập 辛巳漢蒼紹成元年明建文三年春二月雷震城上店次〇,tân tị hán thương thiệu thành nguyên niên minh kiến văn tam niên xuân nhị nguyệt lôi chấn thành thượng điếm thứ 漢蒼改陳氏協紀曆行順天曆,hán thương cải trần thị hiệp kỷ lịch hành thuận thiên lịch 三月雷震東宫死者凣三人〇,tam nguyệt lôi chấn đông cung tử giả phàm tam nhân 夏四月漢蒼攅造天下户籍,hạ tứ nguyệt hán thương toàn tạo thiên hạ hộ tịch 許註胡氏族演州清化二派,hứa chú hồ thị tộc diễn châu thanh hoá nhị phái 籍人口二歲以上並以見在為實不許流亡而猶有著籍者,tịch nhân khẩu nhị tuế dĩ thượng tịnh dĩ kiến tại vi thực bất hứa lưu vong nhi do hữu trước tịch giả 榜示藩鎮凡有京人旅寓勒還原籍,bảng thị phiên trấn phàm hữu kinh nhân lữ ngụ lặc hoàn nguyên tịch 先是季犛嘗與群臣言曰安得百萬兵以敵北㓂同知樞𡧸使黃晦卿進是策,tiên thị quý li thường dữ quần thần ngôn viết an đắc bách vạn binh dĩ địch bắc khấu đồng tri khu mật sứ hoàng hối khanh tiến thị sách 至是籍成點十五歲以上六十歲,chí thị tịch thành điểm thập ngũ tuế dĩ thượng lục thập tuế 故紹成二年點兵㔫多〇,cố thiệu thành nhị niên điểm binh vưu đa 漢蒼立限名家奴法照依品級有差餘者上進每人還鈔五緡應得者出呈三代囑書外國奴無例,hán thương lập hạn danh gia nô pháp chiếu y phẩm cấp hữu sai dư giả thượng tiến mỗi nhân hoàn sao ngũ mân ứng đắc giả xuất trình tam đại chúc thư ngoại quốc nô vô lệ 皆有題額樣為記,giai hữu đề ngạch dạng vi kí 官奴火珠樣或取充殿前軍公主楊棠樣大王朱圈二一品黑圈各一二品以下黑圈二,quan nô hoả châu dạng hoặc thủ sung điện tiền quân công chúa dương đường dạng đại vương chu khuyên nhị nhất phẩm hắc khuyên các nhất nhị phẩm dĩ hạ hắc khuyên nhị 時士大夫貪富貴希胡氏意上書勸誅陳氏子孫及减損田奴以抑其勢,thời sĩ đại phu tham phú quý hi hồ thị ý thượng thư khuyến tru trần thị tử tôn cập giảm tổn điền nô dĩ ức kì thế 如黃晦卿阮希周同栻之徒其餘不可勝數〇,như hoàng hối khanh nguyễn hi chu đồng thức chi đồ kì dư bất khả thắng số 胡松之擊占城也聽丁大中之言步軍行山脚與,hồ tùng chi kích chiêm thành dã thính đinh đại trung chi ngôn bộ quân hành sơn cước dữ 以下得人数倍於前,dĩ hạ đắc nhân số bội ư tiền 舟師󰘌遠遭時水潦将士路居絶粮三日灸皮甲以食軍還以松行險路遇失軍機當斬縁有潜邸勳勞免死徒社兵,chu sư cách viễn tao thời thuỷ lạo tướng sĩ lộ cư tuyệt lương tam nhật cứu bì giáp dĩ thực quân hoàn dĩ tùng hành hiểm lộ ngộ thất quân cơ đương trảm duyên hữu tiềm để huân lao miễn tử đồ xã binh 漢蒼置常平倉給鈔諸路依價𨤠榖以實之,hán thương trí thường bình thương cấp sao chư lộ y giá vechu cốc dĩ thực chi 時路府州縣官数有更置不果行〇,thời lộ phủ châu huyện quan số hữu canh trí bất quả hành 漢蒼置鄕亭官有正有副,hán thương trí hương đình quan hữu chính hữu phó 後上用一員〇,hậu thượng dụng nhất viên 漢蒼令諸路蒸甎甎音專甓也以供𣑦城之役,hán thương lệnh chư lộ chưng chuyên chuyên âm chuyên bích dã dĩ cúng trúc thành chi dịch 先是築西都城多運石頭以就之尋又崩塌,tiên thị trúc tây đô thành đa vận thạch đầu dĩ tựu chi tầm hựu băng tháp 至是始用上甎下石〇,chí thị thuỷ dụng thượng chuyên hạ thạch 漢蒼定大󰔄官制刑律,hán thương định đại ngu quan chế hình luật 冬十二月漢蒼以阮𢒎卿為翰林學士,đông thập nhị nguyệt hán thương dĩ nguyễn phi khanh vi hàn lâm học sĩ 壬午漢蒼紹成二年明建文四年春二月漢蒼閲定軍伍〇,nhâm ngọ hán thương thiệu thành nhị niên minh kiến văn tứ niên xuân nhị nguyệt hán thương duyệt định quân ngũ 三月漢蒼修治道路自西都城至化州,tam nguyệt hán thương tu trị đạo lộ tự tây đô thành chí hoá châu 沿途置庯舍傳書謂之曰千里衢,duyên đồ trí phố xá truyền thư vị chi viết thiên lí cù 夏六月漢蒼以同栻中賛賜姓魏比唐魏徵也〇,hạ lục nguyệt hán thương dĩ đồng thức trung tán tứ tính nguỵ tỉ đường nguỵ trưng dã 秋七月漢蒼大舉擊占城以杜满為都将殿内判首阮喟為招諭使東都路安撫使阮鵬舉同招諭使,thu thất nguyệt hán thương đại cử kích chiêm thành dĩ đỗ mãn vi đô tướng điện nội phán thủ nguyễn vị vi chiêu dụ sứ đông đô lộ an phủ sứ nguyễn bằng cử đồng chiêu dụ sứ 大軍将臨境丁大中騎馬先諸軍行遇賊将制吒難交戰俱死之,đại quân tương lâm cảnh đinh đại trung kị mã tiên chư quân hành ngộ tặc tướng chế trá nan giao chiến cụ tử chi 占主巴的吏惧遣舅布田進白黑象二及諸方物仍献占洞之地請退師,chiêm chủ ba đích lại cụ khiến cữu bố điền tiến bạch hắc tượng nhị cập chư phương vật những hiến chiêm động chi địa thỉnh thoái sư 布田至季犛脅使,bố điền chí quý li hiếp sử 改表倂以古壘洞納之,cải biểu tính dĩ cổ luỹ động nạp chi 因分其地爲升華思義四州,nhân phân kì địa vi thăng hoa tư nghĩa tứ châu 置升華路安撫使副以轄之其原頭為新寕鎮,trí thăng hoa lộ an phủ sứ phó dĩ hạt chi kì nguyên đầu vi tân ninh trấn 占城收其近便人民還國存者補為軍,chiêm thành thu kì cận tiện nhân dân hoàn quốc tồn giả bổ vi quân 漢蒼調除順化路安撫使阮景真為升華路安撫使,hán thương điều trừ thuận hoá lộ an phủ sứ nguyễn cảnh chân vi thăng hoa lộ an phủ sứ 景真上言請依漢唐故事募人納粟以實邊或賜爵或免罪名有差,cảnh chân thượng ngôn thỉnh y hán đường cố sự mộ nhân nạp túc dĩ thực biên hoặc tứ tước hoặc miễn tội danh hữu sai 季犛批云識得幾字能説漢唐事所謂啞人能言只取笑耳,quý li phê vân thức đắc cơ tự năng thuyết hán đường sự sở vị á nhân năng ngôn chỉ thủ tiếu nhĩ 漢蒼以效正侯制摩奴㐌難為古壘縣上侯鎮思義州招撫屬占之眾以圖進取〇,hán thương dĩ hiệu chính hầu chế ma nô đà nan vi cổ luỹ huyện thượng hầu trấn tư nghĩa châu chiêu phủ thuộc chiêm chi chúng dĩ đồ tiến thủ 造雅樂以文官,tạo nhã nhạc dĩ văn quan 子為經緯郎武官子為整頓郎習文武舞〇,tử vi kinh vĩ lang vũ quan tử vi chỉnh đốn lang tập văn vũ vũ 八月漢蒼築郊壇於頓山行郊祀禮大赦,bát nguyệt hán thương trúc giao đàn ư đốn sơn hành giao tự lễ đại xá 是日漢蒼坐雲龍輿出自南門宫嬪命婦文武朝臣逐次陪從,thị nhật hán thương toạ vân long dư xuất tự nam môn cung tần mệnh phụ văn võ triều thần trục thứ bồi tòng 婦人冠服减夫一等本身貴者不减,phụ nhân quan phục giảm phu nhất đẳng bản thân quý giả bất giảm 前代故事有謁二等禮儀百官騶從甚盛,tiền đại cố sự hữu yết nhị đẳng lễ nghi bách quan sô tòng thậm thịnh 三年一行大禮天子坐太平車刻木作僊人形四十綉衣執旌前導或於朱雀池乘小舟錦䌫以引之二年中禮坐百禽椅每年小禮坐小椅未嘗郊祀,tam niên nhất hành đại lễ thiên tử toạ thái bình xa khắc mộc tác tiên nhân hình tứ thập tú y chấp tinh tiền đạo hoặc ư chu tước trì thừa tiểu chu cẩm lãm dĩ dẫn chi nhị niên trung lễ toạ bách cầm ỷ mỗi niên tiểu lễ toạ tiểu ỷ vị thường giao tự 漢蒼始行之,hán thương thuỷ hành chi 以献爵時手顫顫音戰四之寒掉也酒瀉,dĩ hiến tước thời thủ chiến chiến âm chiến tứ chi hàn trạo dã tửu tả 干地而止〇,can địa nhi chỉ 漢蒼新定諸税例田租,hán thương tân định chư thuế lệ điền tô 前朝𤱈徵粟三升今徵五升,tiền triều mẫu trưng túc tam thăng kim trưng ngũ thăng 桑洲前朝𤱈徵錢九鏹或七鏹今徵上等𤱈鈔五緡中等鈔四緡下等鈔三緡,tang châu tiền triều mẫu trưng tiền cửu cưỡng hoặc thất cưỡng kim trưng thượng đẳng mẫu sao ngũ mân trung đẳng sao tứ mân hạ đẳng sao tam mân 丁男歲供錢前徵三鏹今照田止五髙徵鈔五陌六髙至一𤱈徵一緡一𤱈一髙至五髙徵一緡五陌一𤱈六髙至二𤱈徵二緡二𤱈一髙至五髙徵二緡六陌二𤱈六髙以上徵三緡,đinh nam tuế cúng tiền tiền trưng tam cưỡng kim chiếu điền chỉ ngũ cao trưng sao ngũ mạch lục cao chí nhất mẫu trưng nhất mân nhất mẫu nhất cao chí ngũ cao trưng nhất mân ngũ mạch nhất mẫu lục cao chí nhị mẫu trưng nhị mân nhị mẫu nhất cao chí ngũ cao trưng nhị mân lục mạch nhị mẫu lục cao dĩ thượng trưng tam mân 丁男無田及孤兒寡婦有田停徵〇,đinh nam vô điền cập cô nhi quả phụ hữu điền đình trưng 士人阮禀上書以為前胡宜遜位退居金甌後胡尊為上皇,sĩ nhân nguyễn bẩm thượng thư dĩ vi tiền hồ nghi tốn vị thoái cư kim âu hậu hồ tôn vi thượng hoàng 太子芮正位官家,thái tử nhuệ chính vị quan gia 季犛大怒以禀指斥乘輿事情切害斬之,quý li đại nộ dĩ bẩm chỉ xích thừa dư sự tình thiết hại trảm chi 癸未漢蒼開大元年,quý mùi hán thương khai đại nguyên niên 明太宗永樂元年春二月漢蒼起?無田而有財者遷升華居住編為軍伍路府州縣官相地居之,minh thái tông vĩnh lạc nguyên niên xuân nhị nguyệt hán thương khởi phát vô điền nhi hữu tài giả thiên thăng hoa cư trú biên vi quân ngũ lộ phủ châu huyện quan tương địa cư chi 居某州則刺某州二字於两臂為記,cư mỗ châu tắc thích mỗ châu nhị tự ư lưỡng tí vi kí 次年𭛁妻子後隨中途遭風溺死民多怨咨,thứ niên phát thê tử hậu tuỳ trung đồ tao phong nịch tử dân đa oán tư 漢蒼募民納牛賜爵以給升華居遷民〇,hán thương mộ dân nạp ngưu tứ tước dĩ cấp thăng hoa cư thiên dân 漢蒼以清化府路為京畿三輔改清化府為天昌府併九真愛州為三輔,hán thương dĩ thanh hoá phủ lộ vi kinh kì tam phụ cải thanh hoá phủ vi thiên xương phủ tính cửu chân ái châu vi tam phụ 又改演州為靈原府併為四,hựu cải diễn châu vi linh nguyên phủ tính vi tứ 輔,phụ 改建昌府為建寕府改大吏山為金甌山,cải kiến xương phủ vi kiến ninh phủ cải đại lại sơn vi kim âu sơn 置市監攽枰尺升斗定鈔價使相貿易,trí thị giám ban bính xích thăng đấu định sao giá sử tương mậu dịch 時商賈多嫌弊鈔,thời thương giá đa hiềm tệ sao 又立拒斥髙價閉肆護助之條以罪之,hựu lập cự xích cao giá bế tứ hộ trợ chi điều dĩ tội chi 漢蒼禁宗室宫人不得稱貴號犯者罪之〇,hán thương cấm tông thất cung nhân bất đắc xưng quý hiệu phạm giả tội chi 漢蒼命誅方術人陳德輝,hán thương mệnh tru phương thuật nhân trần đức huy 德輝少時口容拳手過膝或曰他日必貴,đức huy thiếu thời khẩu dung quyền thủ quá tất hoặc viết tha nhật tất quý 及長學方術常以夜間擊柝作奇兵法如有千萬人皷譟相攻之状又遍行各社盗取廵邏人姓名編為軍籍,cập trưởng học phương thuật thường dĩ dạ gian kích thác tác kì binh pháp như hữu thiên vạn nhân cổ táo tương công chi trạng hựu biến hành các xã đạo thủ tuần la nhân tính danh biên vi quân tịch 事覺收捕得方術一書僞印一顆小劎一銅柝一,sự giác thu bổ đắc phương thuật nhất thư nguỵ ấn nhất khoả tiểu kiếm nhất đồng thác nhất 䖏陵遲,xử lăng trì 罪軍籍投之水火不問〇,tội quân tịch đầu chi thuỷ hoả bất vấn 漢蒼創天昌諸陵寝廟薦享其祖考早晚血食又創靈原泡突諸陵寝廟以享其先祖京城創東太廟以奉本宗西太廟以奉外家陳明宗藝宗〇,hán thương sáng thiên xương chư lăng tẩm miếu tiến hưởng kì tổ khảo tảo vãn huyết thực hựu sáng linh nguyê bào đột chư lăng tẩm miếu dĩ hưởng kì tiên tổ kinh thành sáng đông thái miếu dĩ phụng bản tông tây thái miếu dĩ phụng ngoại gia trần minh tông nghệ tông 明遣鄔脩來告太宗即位改元,minh khiến ô tu lai cáo thái tông tức vị cải nguyên 時明帝都金陵燕王棣反殺三司官以兵向闕所至克捷入城恣其殺戮,thời minh đế đô kim lăng yên vương lệ phản sát tam ti quan dĩ binh hướng khuyết sở chí khắc tiệp nhập thành tứ kì sát lục 建文自焚死,kiến văn tự phàn tử 棣自立為帝改元永樂,lệ tự lập vi đế cải nguyên vĩnh lạc 時有詩云江上黃旗動天邊紫詔回建文年已没洪武運重開朝士遭刑戮宫娥覩劫灰誰知千載後青史有,thời hữu thi vân giang thượng hoàng kì động thiên biên tử chiếu hồi kiến văn niên dĩ một hồng vũ vận trùng khai triều sĩ tao hình lục cung nga đổ kiếp khôi thuỳ tri thiên tải hậu thanh sử hữu 餘哀,dư ai 或曰解繁所作以此得禍厂,hoặc viết giải tấn sở tác dĩ thử đắc hoạ 漢蒼造小釘船以擊占城預分思義以南至暹羅界板達郎黑白及沙離牙等地為州縣,hán thương tạo tiểu đinh thuyền dĩ kích chiêm thành dự phân tư nghĩa dĩ nam chí xiêm la giới bản đạt lang hắc bạch cập sa li nha đẳng địa vi châu huyện 加范元瑰千牛奉宸二衛大将軍領龍捷軍行水軍都将胡問副之,gia phạm nguyên khôi thiên ngưu phụng thần nhị vệ đại tướng quân lĩnh long tiệp quân hành thuỷ quân đô tướng hồ vấn phó chi 杜滿領天綱章聖拱宸軍行步軍都将杜元拓副之,đỗ mãn lĩnh thiên cương chương thánh củng thần quân hành bộ quân đô tướng đỗ nguyên thác phó chi 水步合二十萬並受元瑰節制,thuỷ bộ hợp nhị thập vạn tịnh thụ nguyên khôi tiết chế 臨陣怯敵者斬妻子田産没官,lâm trận khiếp địch giả trảm thê tử điền sản một quan 諸軍入占境大修戰具圍闍槃城欲𨺻之,chư quân nhập chiêm cảnh đại tu chiến cụ vi đồ bàn thành dục hãm chi 以師行閲九月絶粮不克而還,dĩ sư hành duyệt cửu nguyệt tuyệt lương bất khắc nhi hoàn 杜元拓以違都将令免死徒兵〇,đỗ nguyên thác dĩ vi đô tướng lệnh miễn tử đồ binh 占城求救於,chiêm thành cầu cứu ư 明,minh 明人駕海船九艘來救,minh nhân giá hải thuyền cửu sưu lai cứu 諸軍還遇諸海外,chư quân hoàn ngộ chư hải ngoại 明人謂元瑰曰可速班師不可久留,minh nhân vị nguyên khôi viết khả tốc ban sư bất khả cửu lưu 元瑰自占城回季犛責以不能盡戮明人之故,nguyên khôi tự chiêm thành hồi quý li trách dĩ bất năng tận lục minh nhân chi cố 潘孚先曰元瑰本無将才獨善於工作以外戚之恩特加侯秩而是役以成其功與漢武帝遣貳師李廣利伐大宛何以異哉𰎟山人方士阮大能以火鍼療人病,phan phu tiên viết nguyên khôi bản vô tướng tài độc thiện ư công tác dĩ ngoại thích chi ân đặc gia hầu trật nhi thị dịch dĩ thành kì công dữ hán vũ đế khiến nhị sư lí quảng lợi phạt đại uyển hà dĩ dị tai giáp sơn nhân phương sĩ nguyễn đại năng dĩ hoả trâm liệu nhân bệnh 漢蒼除為廣濟署丞,hán thương trừ vi quảng tế thự thừa 置廣濟官属自此始,trí quảng tế quan thuộc tự thử thuỷ 大能僞巧有力能𭛁強弩後以廣濟令兼将兵戈营調将崇威,đại năng nguỵ xảo hữu lực năng phát cường nỗ hậu dĩ quảng tế lệnh kiêm tướng binh qua doanh điều tướng sùng uy 軍〇,quân 是時明使徃來絡繹道路有徵求者有責問者漢蒼令隨方救解度於奔命〇,thị thời minh sứ vãng lai lạc dịch đạo lộ hữu trưng cầu giả hữu trách vấn giả hán thương lệnh tuỳ phương cứu giải độ ư bôn mệnh 冬十月漢蒼殺在北内官阮筭等親属初明太祖嘗求火者僧人按摩女我皆徇情許之,đông thập nguyệtm hán thương sát tại bắc nội quan nguyễn toán đẳng thân thuộc sơ minh thái tổ thường cầu hoả giả tăng nhân án ma nữ ngã giai tuân tình hứa chi 數年放僧人秀女還但留火者充内官及太宗即位有南侵志遣阮筭徐箇阮宗道吳信等為使訪問親属𡧸告之曰如有北兵來揭黃旗題内官某人姓名親属必不被害,số niên phóng tăng nhân tú nữ hoàn đản lưu hoả giả sung nội quan cập thái tông tức vị hữu nam xâm chí khiến nguyễn toán từ cá nguyễn tông đạo ngô tín đẳng vi sứ phỏng vấn thân thuộc mật cáo chi viết như hữu bắc binh lai yết hoàng kì đề nội quan mỗ nhân tính danh thân thuộc tất bất bị hại 事覺盡收其親属殺之,sự giác tận thu kì thân thuộc sát chi 甲申漢蒼開大二年明永樂一年春二月漢蒼以新興府路安,giáp thân hán thương khai đại nhị niên minh vĩnh lạc nhất niên xuân nhị nguyệt hán thương dĩ tân hưng phủ lộ an 撫使兼東都判陳國傑能築隄障鹹水便民耕種賞爵一資〇,phủ sứ kiêm đông đô phán trần quốc kiệt năng trúc đê chướng hàm thuỷ tiện dân canh chủng thưởng tước nhất tư 漢蒼遣潘和甫遣白黑二象于明,hán thương khiến phan hoà phủ khiến bạch hắc nhị tượng vu minh 先是占城既貢白黑二象及献地以求緩師既而又詭辝告明謂胡氏侵地及邀取貢象,tiên thị chiêm thành ký cống bạch hắc nhị tượng cập hiến địa dĩ cầu hoãn sư ký nhi hựu nguỵ từ cáo minh vị hồ thị xâm địa cập yêu thủ cống tượng 至是明遣使責問故遣之〇,chí thị minh khiến sứ trách vấn cố khiến chi 漢蒼定試󰁮人,hán thương định thí cử nhân 式以今年八月鄕試中者免徭役,thức dĩ kim niên bát nguyệt hương thí trúng giả miễn diêu dịch 明年八月禮部試中者免選補,minh niên bát nguyệt lễ bộ thí trúng giả miễn tuyển bổ 又明年八月會試中者充太學生,hựu minh niên bát nguyệt hội thí trúng giả sung thái học sinh 又明年再行鄕試如前年,hựu minh niên tái hành hương thí như tiền niên 時士人專業期於進取止得禮部試遭乱中止,thời sĩ nhân chuyên nghiệp kì ư tiến thủ chỉ đắc lễ bộ thí tao loạn trung chỉ 試法倣元時叄塲文,thí pháp phỏng nguyên thời tam trường văn 字分為四塲,tự phân vi tứ trường 又有書筭塲為五塲,hựu hữu thư toán trường vi ngũ trường 軍人俳優犯罪並不得預補,quân nhân bài ưu phạm tội tịnh bất đắc dự bổ 初壬午選壮丁貧者為助役軍又改陪衛軍分為左右行號以禽獸如鳳凰麒麟之𩔗以宗室文武帶𬋩之〇,sơ nhâm ngọ tuyển tráng đinh bần giả vi trợ dịch quân hựu cải bồi vệ quân phân vi tả hữu hàng hiệu dĩ cầm thú như phụng hoàng kì lân chi loại dĩ tông thất văn vũ đái quản chi 漢蒼開蓮港自新平至順化界泥沙噴起用功不成〇,hán thương khai liên cảng tự tân bình chí thuận hoá giới nê sa phun khởi dụng công bất thành 化州腰海門决,hoá châu yêu hải môn quyết 漢蒼命以京軍填塞之〇,hán thương mệnh dĩ kinh quân điền tái chi 漢蒼造鉄釘船以防北㓂有中艚載粮之號載粮古樓船特載粮為名耳上有棧道通行以便戰鬪下則二人摇一棹,hán thương tạo thiết đinh thuyền dĩ phòng bắc khấu hữu trung tào tải lương chi hiệu tải lương cổ lâu thuyền đặc tải lương vi danh nhĩ thượng hữu sạn đạo thông hành dĩ tiện chiến đấu hạ tắc nhị nhân dao nhất trạo 季犛殺舊将軍胡松,quý li sát cựu tướng quân hồ tùng 先是松旣解職請賣本,tiên thị tùng ký giải chức thỉnh mại bản 家噐械不許欲用之也,gia khí giới bất hứa dục dụng chi dã 松又隂與故行遣梁元彪妻陳季女通,tùng hựu âm dữ cố hành khiển lương nguyên bưu thê trần quý nữ thông 季犛怒曰如珪如璋出自松門,quý li nộ viết như khuê như chương xuất tự tùng môn 松與占降人制山拏謀反隂結占城人交通聲息,tùng dữ chiêm hàng nhân chế sơn nả mưu phản âm kết chiêm thành nhân giao thông thanh tức 事覺松及季女並處死〇,sự giác tùng cập quý nữ tịnh xử tử 明遣行人李錡來錡𢫔作威福鞭笞伴送督辨等官務令速去不計日程,minh khiến hành nhân lí quý lai quý chen tác uy phúc tiên si bạn tống đốc biện đẳng quan vụ lệnh tốc khứ bất kế nhật trình 前使者自東都至西京十二日錡行八日及到舘遍觀形勢,tiền sứ giả tự đông đô chí tây kinh thập nhị nhật quý hành bát nhật cập đáo quán biến quan hình thế 錡回季犛恐泄事情邊范六材追殺之,quý hồi quý li khủng tiết sự tình biên phạm lục tài truy sát chi 至諒山而錡已出開矣,chí lạng sơn nhi quý dĩ xuất khai hĩ 錡劾奏胡氏稱帝并作詩有凌慢語〇,quý hặc tấu hồ thị xưng đế tịnh tác thi hữu lăng mạn ngữ 漢蒼令官員不得,hán thương lệnh quan viên bất đắc 著舄惟許著生麻鞋,trước tả duy hứa trước sinh ma hài 前代故事正六品以上方得著舄〇,tiền đại cố sự chính lục phẩm dĩ thượng phương đắc trước tả 漢蒼令諸路蒸熟米給升華等州從黃晦卿之言也,hán thương lệnh chư lộ chưng thục mễ cấp thăng hoa đẳng châu tòng hoàng hối khanh chi ngôn dã 漢蒼令諸路編無田者為窮隊〇,hán thương lệnh chư lộ biên vô điền giả vi cùng đội 漢蒼禁天下諸人不得用熟搗絹為衣止許畧搗,hán thương cấm thiên hạ chư nhân bất đắc dụng thục đảo quyến vi y chỉ hứa lược đảo 乙酉漢蒼開大三年明永樂三年春二月季犛殺士人阮翁喬黎頔初季犛嘗作詩戒漢蒼及元澄其畧曰天也襨地也載兄弟二人如何不相愛嗚呼哀哉兮𰙔慷慨翁喬妻嘗出入宫中以語翁喬,ất dậu hán thương khai đại tam niên minh vĩnh lạc tam niên xuân nhị nguyệt quý li sát sĩ nhân nguyễn ông kiều lê địch sơ quý li thường tác thi giới hán thương cập nguyên trừng kì lược viết thiên dã phức địa dã tải huynh đệ nhị nhân như hà bất tương ái ô hô ai tai hề ca khảng khái ông kiều thê thường xuất nhập cung trung dĩ ngữ ông kiều 翁喬,ông kiều 傳誦於華盖橋,truyền tụng ư hoa cái kiều 澄府學生阮錦阮汝明具以吿澄,trừng phủ học sinh nguyễn cẩm nguyễn nhữ minh cụ dĩ cáo trừng 澄白季犛,trừng bạch quý li 季犛𡧸令中都尹杜子徹捕之,quý li mật lệnh trung đô doãn đỗ tử triệt bổ chi 子徹為設盤?誘翁喬𦤶下獄,tử triệt vi thiết bàn xan dụ ông kiều trí hạ ngục 翁喬失措辝連黎頔杜蕞等,ông kiều thất thố từ liên lê địch đỗ toái đẳng 蕞迯得免,toái đào đắc miễn 翁喬頔皆被殺其何日宣等流遠州,ông kiều địch giai bị sát kì hà nhật tuyên đẳng lưu viễn châu 阮汝明等坐聽徒九真州役,nguyễn nhữ minh đẳng toạ thính đồ cửu chân châu dịch 數月子徹忽暴病索筆曰我與汝相訟須㬰乃死,số nguyệt tử triệt hốt bạo bệnh sách bút viết ngã dữ nhữ tương tụng tu du nãi tử 後日宣又以黨死〇,hậu nhật tuyên hựu dĩ đảng tử 明遣使求割諒山禄州之地,minh khiến sứ cầu cát lạng sơn lộc châu chi địa 時廣西思明土官黃廣成告謂禄州係体府故地也,thời quảng tây tư minh thổ quan hoàng quảng thành cáo vị lộc châu hệ thể phủ cố địa dã 季犛命行遣黃晦卿為割地使,quý li mệnh hành khiển hoàng hối khanh vi cát địa sứ 晦卿以古樓等村凡五十九村還之,hối khanh dĩ cổ lâu đẳng thôn phàm ngũ thập cửu thôn hoàn chi 季犛責辱晦卿以所還數多凡彼所置土官𡧸令土人以毒鴆之〇,quý li trách nhục hối khanh dĩ sở hoàn số đa phàm bỉ sở trí thổ quan mật lệnh thổ nhân dĩ độc chậm chi 漢蒼令各鎮源頭納樁木,hán thương lệnh các trấn nguyên đầu nạp thung mộc 武寕州許取古法陵烏米木送各軍植諸海口及大江要處以防北㓂〇,vũ ninh châu hứa thủ cổ pháp lăng ô mễ mộc tống các quân thực chư hải khẩu cập đại giang yếu xứ dĩ phòng bắc khấu 歲饑〇,tuế cơ 漢蒼令諸府路州縣官點視富家粟之多少與民和糶有差〇,hán thương lệnh chư phủ lộ châu huyện quan điểm thị phú gia túc chi đa thiểu dữ dân hoà thiếu hữu sai 夏六月雷震東宫,hạ lục nguyệt lôi chấn đông cung 同乳奴死漢蒼命求直言〇,đồng nhũ nô tử hán thương mệnh cầu trực ngôn 赦〇,xá 漢蒼議移修東都宫殿於古列洞,hán thương nghị di tu đông đô cung điện ư cổ liệt động 時北㓂将興而民众憚遠役故設此以收人心,thời bắc khấu tương hưng nhi dân chúng đạn viễn dịch cố thiết thử dĩ thu nhân tâm 然卒不果行〇,nhiên tốt bất quả hành 漢蒼置軍噐四庫不問軍民凡有巧藝者,hán thương trí quân khí tứ khố bất vấn quân dân phàm hữu xảo nghệ giả 皆充役〇,giai sung dịch 秋七月季犛漢蒼廵省京路山川及諸海口欲知險易也,thu thất nguyệt quý li hán thương tuần tỉnh kinh lộ sơn xuyên cập chư hải khẩu dục tri hiểm dị dã 八月還〇,bát nguyệt hoàn 漢蒼命禮部試?人中選一百七十名以胡彦臣黎拱宸充太學生裏行瞿昌朝等六人充資善堂學生,hán thương mệnh lễ bộ thí cử nhân trúng tuyển nhất bách thất thập danh dĩ hồ ngạn thần lê củng thần sung thái học sinh lí hành cù xương triều đẳng lục nhân sung tư thiện đường học sinh 資善堂本陳朝太子學名〇,tư thiện đường bản trần triều thái tử học danh 明遣内官阮宗道等來〇,minh khiến nội quan nguyễn tông đạo đẳng lai 九月漢蒼命試史員〇,cửu nguyệt hán thương mệnh thí sử viên 漢蒼定南北班軍分為十二衛殿後東西軍分為八衛每衛十八隊每隊十八人,hán thương định nam bắc ban quân phân vi thập nhị vệ điện hậu đông tây quân phân vi bát vệ mỗi vệ thập bát đội mỗi đội thập bát nhân 大軍三十隊中軍二十隊营十五隊團十隊禁衛都五隊,đại quân tam thập đội trung quân nhị thập đội doanh thập ngũ đội đoàn thập đội cấm vệ đô ngũ đội 大将軍統之〇,đại tướng quân thống chi 漢蒼遣左刑部郎中,hán thương khiến tả hình bộ lang trung 范耕如明求和通判劉光庭副之,phạm canh như minh cầu hoà thông phán lưu quang đình phó chi 明獨留耕而遣光庭還〇,minh độc lưu canh nhi khiến quang đình hoàn 季犛貶阮景真升華路安撫使以豊國監?幹阮彦光為宣撫使兼新寕鎮制置使,quý li biếm nguyễn cảnh chân thăng hoa lộ an phủ sứ dĩ phong quốc giám quản cán nguyễn ngạn quang vi tuyên phủ sứ kiêm tân ninh trấn chế trí sứ 季犛作詩賜之曰邊郡承宣資壮志䧺藩節制有徽猷青松保爾歲寒節白髮寬予西顧󰪽訓飾兵農皆就緒解停鎮戍是何秋勤勞物謂無知者四目原非蔽冕旈〇,quý li tác thi tứ chi viết biên quận thừa tuyên tư tráng chí hùng phiên tiết chế hữu huy du thanh tùng bảo nhĩ tuế hàn tiết bạch phát khoan dư tây cố ưu huấn sức binh nông giai tựu tự giải đình trấn thú thị hà thu cần lao vật vị vô tri giả tứ mục nguyên phi tế miện lưu 季犛自以年七十賜諸路父老七十以上爵一資婦人賜鈔京城賜爵及酺〇,quý li tự dĩ niên thất thập tứ chư lộ phụ lão thất thập dĩ thượng tước nhất tư phụ nhân tứ sao kinh thành tứ tước cập bồ 漢蒼遣東路太守黃晦卿督民夫,hán thương khiến đông lộ thái thú hoàng hối khanh đốc dân phu 築多邦城以捍賊,trúc đa bang thành dĩ hãn tặc 時有神祠為其所毀晦卿夜夢神人來告復修之,thời hữu thần từ vi kì sở huỷ hối khanh dạ mộng thần nhân lai cáo phục tu chi 晦卿作詩有云茅簷命也供樵爨老木時乎厄斧斤𧥾者知其不善終,hối khanh tác thi hữu vân mao thiềm mệnh dã cúng tiều thoán lão mộc thời hồ ách phủ cân thí giả tri kì bất thiện chung 漢蒼令東都衛軍植樁截白鶴江口以禦賊自宣光來者〇,hán thương lệnh đông đô vệ quân thực thung tiệt bạch hạc giang khẩu dĩ ngự tặc tự tuyên quang lai giả 漢蒼詔諸路安撫使赴闕與京官會議或戰或和,hán thương chiếu chư lộ an phủ sứ phó khuyết dữ kinh quan hội nghị hoặc chiến hoặc hoà 有勸戰勿為他日之患者,hữu khuyến chiến vật vi tha nhật chi hoạn giả 北〇鎮撫阮均以為姑和之從他所好以緩師可也,bắc giang trấn phủ nguyễn quân dĩ vi cô hoà chi tòng tha sở hảo dĩ hoãn sư khả dã 左相國澄曰臣不怕戰但怕民心之從違耳,tả tướng quốc trừng viết thần bất phạ chiến đản phạ dân tâm chi tòng vi nhĩ 季犛以檳榔金匣賜之,quý li dĩ tân lang kim hạp tứ chi 史臣吳士連曰天命在乎民心,sử thần ngô sĩ liên viết thiên mệnh tại hồ dân tâm 澄之言深得,trừng chi ngôn thâm đắc 其要不可以胡氏故廢澄之言,kì yếu bất khả dĩ hồ thị cố phế trừng chi ngôn 漢蒼命禁精酒以其糜榖也〇,hán thương mệnh cấm tinh tửu dĩ kì mi cốc dã 漢蒼罷鄕亭官,hán thương bãi hương đình quan 丙戌漢蒼開大四年明永樂四年夏四月明遣征南?軍右軍都督同知韓觀參将都督同知黃中領廣西兵十萬來侵假送僞陳王添平還國觀留界首不行,bính tuất hán thương khai đại tứ niên minh vĩnh lạc tứ niên hạ tứ nguyệt minh khiến chinh nam tướng quân hữu quân đô đốc đồng tri hàn quan tham tướng đô đốc đồng tri hoàng trung lĩnh quảng tây binh thập vạn lai xâm giả tống nguỵ trần vương thiêm bình hoàn quốc quan lưu giới thủ bất hành 八日黃中犯冷涇䦕胡軍敗績,bát nhật hoàng trung phạm lãnh kinh quan hồ quân bại tích 是日早諸軍水步交戰二衛大将范元瑰振綱軍将朱秉忠三輔軍将陳元暄左神翊軍陳太僕皆敗死,thị nhật tảo chư quân thuỷ bộ giao chiến nhị vệ đại tướng phạm nguyên khôi chấn cương quân tướng chu bỉnh trung tam phụ quân tướng trần nguyên huyên tả thần dực quân trần thái bộc giai bại tử 左相國澄舍舟上岸幾𨺻㥯扶下船得脱,tả tướng quốc trừng xá chu thượng ngạn cơ hãm cấp phù hạ thuyền đắc thoát 以彼軍,dĩ bỉ quân 少輕之故也,thiểu khinh chi cố dã 惟左聖翊軍胡問自武髙引軍奄至敗之,duy tả thánh dực quân hồ vấn tự vũ cao dẫn quân yểm chí bại chi 中料不敵夜漏二皷遁歸,trung liệu bất địch dạ lậu nhị cổ độn quy 右聖翊軍将胡射北江聖翊軍?陳挺先已受命截支陵?,hữu thánh dực quân tướng hồ xạ bắc giang thánh dực quân tướng trần đĩnh tiên dĩ thụ mệnh tiệt chi lăng quan 明乃解送添平遣軍醫髙景照𦤶降書云黃總兵官差小人前來達官人知這事情,minh nãi giải tống thiêm bình khiến quân y cao cảnh chiếu trí hàng thư vân hoàng tổng binh quan sai tiểu nhân tiền lai đạt quan nhân tri giá sự tình 先為陳添平走到朝廷奏他正是安南國王子以此差大兵來招,tiên vi trần thiêm bình tẩu đáo triều đình tấu tha chính thị an nam quốc vương tử dĩ thử sai đại binh lai chiêu 不期彼䖏百姓俱各不服顯是虚誕,bất kì bỉ xứ bách tính cụ các bất phục hiển thị hư đản 今退官軍回奏遇䦕隘去䖏守把路塞不通,kim thoái quan quân hồi tấu ngộ quan ải khứ xứ thủ bả lộ tái bất thông 今将添平來献放去幸甚,kim tương thiêm bình lai hiến phóng khứ hạnh thậm 胡射許之,hồ xạ hứa chi 故俘虜雖多而,cố phù lỗ tuy đa nhi 明人亦有奔逸者,minh nhân diệc hữu bôn dật giả 献捷󰍶鞠問添平是何宗派添平不以吿,hiến tiệp tất cúc vấn thiêm bình thị hà tông phái thiêm bình bất dĩ cáo 令諸人有䏻認識者賞爵一資無敢認者,lệnh chư nhân hữu năng nhận thức giả thưởng tước nhất tư vô cảm nhận giả 處陵遲罪,xử lăng trì tội 添平陳元輝家奴即阮康也,thiêm bình trần nguyên huy gia nô tức nguyễn khang dã 其俘囚兵𭛁居乂安種田官吏留在京付貴人家收養〇,kì phù tù binh phát cư nghệ an chủng điền quan lại lưu tại kinh phò quý nhân gia thu dưỡng 明内錦衣衛范質言於漢蒼曰劉光庭奉使到北京拜添平即日收光庭斬之,minh nội cẩm y vệ phạm chất ngôn ư hán thương viết lưu quang đình phụng sứ đáo bắc kinh bái thiêm bình tức nhật thu quang đình trảm chi 漢蒼賞戰功爵名三資,hán thương thưởng chiến công tước danh tam tư 胡射以聽明人擒送添平之計𦤶黃中等奔逸而不得萬全射與其下止得二資,hồ xạ dĩ thính minh nhân cầm tống thiêm bình chi kế trí hoàng trung đẳng bôn dật nhi bất đắc vạn toàn xạ dữ kì hạ chỉ đắc nhị tư 内外文武表賀辝不受〇,nội ngoại văn võ biểu hạ từ bất thụ 初明人之入,sơ minh nhân chi nhập 境也令人民禾榖並除去諒州武寕北江嘉林三󰅾清野萧然,cảnh dã lệnh nhân dân hoà cốc tịnh trừ khứ lạng châu vũ ninh bắc giang gia lâm tam đái thanh dã tiêu nhiên 明人退人民復業〇,minh nhân thoái nhân dân phục nghiệp 漢蒼遣三江安撫使陳恭肃如明求和且解添平事愛州通判枚秀夫副之僉判蔣資為從事,hán thương khiến tam giang an phủ sứ trần cung túc như minh cầu hoà thả giải thiêm bình sự ái châu thông phán mai tú phu phó chi thiêm phán tưởng tư vi tòng sự 明留之後獲二胡始放還〇,minh lưu chi hậu hoạch nhị hồ thuỷ phóng hoàn 漢蒼召升華宣撫使阮彦光為大理正以義州鎮撫使黎光祖行升華宣撫使晦卿以行遣左司侍郎兼領升華太守新寕節制專治一方,hán thương triệu thăng hoa tuyên phủ sứ nguyễn ngạn quang vi đại lí chính dĩ nghĩa châu trấn phủ sứ lê quang tổ hành thăng hoa tuyên phủ sứ hối khanh dĩ hành khiển tả ti thị lang kiêm lĩnh thăng hoa thái thú tân ninh tiết chế chuyên trị nhất phương 杜满解尙書令右參知政事以行遣兵部尙書兼千牛衛大将軍杜人鑑代,đỗ mãn giải thượng thư lệnh hữu tham tri chính sự dĩ hành khiển binh bộ thượng thư kiêm thiên ngưu vệ đại tướng quân đỗ nhân giám đại 監,giám 天綱軍内人吳免為行遣尙書令右參知政事兼知天昌府諸陵〇,thiên cương quân nội nhân ngô miễn vi hành khiển thượng thư lệnh hữu tham tri chính sự kiêm tri thiên xương phủ chư lăng 六月報天塔頂落東都安撫使黎凱不報,lục nguyệt báo thiên tháp đỉnh lạc đông đô an phủ sứ lê khải bất báo 貶一資,biếm nhất tư 行遣門下右司郎中陳彦昭罷為户部尙書以簽知内𡧸兼知審刑院事阮謹為行遣門下右司郎中〇,hành khiển môn hạ hữu ti lang trung trần ngạn chiêu bãi vi hộ bộ thượng thư dĩ thiêm tri nội mật kiêm tri thẩm hình viện sự nguyễn cẩn vi hành khiển môn hạ hữu ti lang trung 漢蒼增補鄕軍以有爵者權押募亡命人為勇悍軍置千百户以𬋩之〇,hán thương tăng bổ hương quân dĩ hữu tước giả quyền áp mộ vong mệnh nhân vi dũng hãn quân trí thiên bách hộ dĩ quản chi 季犛夢神人誦詩云二月在家四月亂華五月風波八月山何十月龍車〇,quý li mộng thần nhân tụng thi vân nhị nguyệt tại gia tứ nguyệt loạn hoa ngũ nguyệt phong ba bát nguyệt sơn hà thập nguyệt long xa 秋七月漢蒼令諸路樹柵大江南岸自多邦城至嚕,thu thất nguyệt hán thương lệnh chư lộ thụ sách đại giang nam ngạn tự đa bang thành chí lỗ 江諒州至住江以爲守僃之計〇,giang lạng châu chí trú giang dĩ vi thủ bị chi kế 漢蒼令三󰅾北江之民儲蓄過江於荒閑處營造房屋将徒居焉,hán thương lệnh tam đái bắc giang chi dân trừ súc quá giang ư hoang nhàn xứ doanh tạo phòng ốc tương đồ cư yên 漢蒼徵?官聽候儲用,hán thương trưng cựu quan thính hậu trừ dụng 九月明遣征夷右副將軍掛征夷副将軍印新成侯張輔參将熒陽伯陳旭領兵四十萬犯坡壘關一休一行更番相濟,cửu nguyệt minh khiến chinh di hữu phó tướng quân quải chinh di phó tướng quân ấn tân thành hầu trương phụ tham tướng huỳnh dương bá trần húc lĩnh binh tứ thập vạn phạm pha luỹ quan nhất hưu nhất hành cánh phiên tương tế 征夷左副将軍西平侯沐𣆭參将右軍都督同知豐城侯李彬亦領兵四十萬犯富令關鑿山伐木開道進兵,chinh di tả phó tướng quân tây bình hầu mộc thạnh tham tướng hữu quân đô đốc đồng tri phong thành hầu lí bân diệc lĩnh binh tứ thập vạn phạm phú linh quan tạc sơn phạt mộc khai đạo tiến binh 二道兵總八十萬,nhị đạo binh tổng bát thập vạn 十一月會白鶴江列營大江北岸直抵住江,thập nhất nguyệt hội bạch hạc giang liệt doanh đại giang bắc ngạn trực để trú giang 漢,hán 蒼令大江軍聽左相國澄節制住江軍聽簽聞朝政胡杜節制,thương lệnh đại giang quân thính tả tướng quốc trừng tiết chế trú giang quân thính thiêm văn triều chính hồ đỗ tiết chế 外連水軍戰艦岸上兵象對壘未嘗一戰,ngoại liên thuỷ quân chiến hạm ngạn thượng binh tượng đối luỹ vị thường nhất chiến 先是明遣太子太傅成國公朱?以總兵掛征夷将軍印領眾南侵,tiên thị minh khiến thái tử thái phó thành quốc công chu năng dĩ tổng binh quải chinh di tướng quân ấn lĩnh chúng nam xâm 䏻至廣西太平府卒,năng chí quảng tây thái bình phủ tốt 䏻預出榜數胡氏之罪及塲言尋陳氏復其王爵,năng dự xuất bảng số hồ thị chi tội cập trường ngôn tầm trần thị phục kì vương tước 至是輔𣆭等多以木牌書其榜順流放下,chí thị phụ thạnh đẳng đa dĩ mộc bài thư kì bảng thuận lưu phóng hạ 諸軍見者謂祈必然且厭胡氏苛政罔有戰心〇,chư quân kiến giả vị kì tất nhiên thả yếm hồ thị hà chính võng hữu chiến tâm 莫迪莫邃莫遠及阮勛冒姓莫者皆不得志𨒖降於明明並授以官,mạc địch mạc thuý mạc viễn cập nguyễn huân mạo tính mạc giả giai bất đắc chí nghênh hàng ư minh minh tịnh thụ dĩ quan 後邃至參政迪指揮,hậu thuý chí tham chính địch chỉ huy 使遠盐運使勛布政使,sứ viễn diêm vận sứ huân bố chính sứ 邃迪遠莫挺〇,thuý địch viễn mạc đĩnh 之之孫也,chi chi tôn dã 冬十月人復至瀘江以北復清野如初〇,đông thập nguyệt nhân phục chí lô giang dĩ bắc phục thanh dã như sơ 十二月二日明人奪𧻗池木丸江岸及白鶴江樁,thập nhị nguyệt nhị nhật minh nhân đoạt việt trì mộc hoàn giang ngạn cập bạch hạc giang thung 左聖翊軍将胡射失守移陣大江之南,tả thánh dực quân tướng hồ xạ thất thủ di trận đại giang chi nam 七日夜明人舁音于對󰁮也,thất nhật dạ minh nhân dư âm vu đối cử dã 船出天幕江州北岸,thuyền xuất thiên mạc giang châu bắc ngạn 軍将陳挺敗之,quân tướng trần đĩnh bại chi 明将以其退者行軍令,minh tướng dĩ kì thoái giả hành quân lệnh 眾皆效死自願立功,chúng giai hiệu tử tự nguyện lập công 久日夜明人襲胡軍於木丸州,cửu nhật dạ minh nhân tập hồ quân ư mộc hoàn châu 左神翊軍将阮公瑰方以女色自娛不爲僃船燒始盡全軍陷没寂無戰聲上下水軍莫有救者但遙請左相國澄誰,tả thần dực quân tướng nguyễn công khôi phương dĩ nữ sắc tự ngu bất vi bị thuyền thiêu thuỷ tận toàn quân hãm một tịch vô chiến thanh thượng hạ thuỷ quân mạc hữu cứu giả đản dao thỉnh tả tướng quốc trừng thuỳ 可代守,khả đại thủ 明人遂渡江造浮橋以濟,minh nhân toại độ giang tạo phù kiều dĩ tế 十二日早明人張輔率都督黄中都指揮蔡福攻多邦城之西北,thập nhị nhật tảo minh nhân trương phụ suất đô đốc hoàng trung đô chỉ huy thái phúc công đa bang thành chi tây bắc 木𣆭率都督陳濬等攻城之東南,mộc thạnh suất đô đốc trần tuấn đẳng công thành chi đông nam 積屍?與城齊猶且進戰無敢止者,tích thi tương dữ thành tề do thả tiến chiến vô cảm chỉ giả 天長軍将阮宗杜等穴城以出象,thiên trường quân tướng nguyễn tông đỗ đẳng huyệt thành dĩ xuất tượng 明人以火箭射之,minh nhân dĩ hoả tiễn xạ chi 象退縮明人隨象以入,tượng thoái súc minh nhân tuỳ tượng dĩ nhập 城遂陷,thành toại hãm 沿江諸軍大潰退據黃江明人入東都擄掠女子玉帛會計粮儲分官辨事招集流民為久居計,duyên giang chư quân đại hội thoái cứ hoàng giang minh nhân nhập đông đô lỗ lược nữ tử ngọc bạch hội kế lương trừ phân quan biện sự chiêu tập lưu dân vi cửu cư kế 多閹割童男及𠬧各處銅錢驛送金陵,đa yêm cát đồng nam cập thu các xứ đồng tiền dịch tống kim lăng 大越史記本紀全書卷之九後陳紀簡定帝諱頠藝宗之次子也,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi cửu hậu trần kỷ giản định đế huý ngỗi nghệ tông chi thứ tử dã 𦾔號簡定,cựu hiệu giản định 胡氏改對日南郡王,hồ thị cải đối nhật nam quận vương 胡末起兵興復陳室,hồ mạt khởi binh hưng phục trần thất 在位二年餘〇,tại vị nhị niên dư 帝無撥亂才又棄其輔自取滅亡非不幸也,đế vô bát loạn tài hựu khí kì phụ tự thủ diệt vong phi bất hạnh dã 丁亥興󰆑元年十月以前漢蒼開大五年〇,đinh hợi hưng khánh nguyên niên thập nguyệt dĩ tiền hán thương khai đại ngũ niên 明永樂五年春二月二十日胡左相國澄進軍嚕江,minh vĩnh lạc ngũ niên xuân nhị nguyệt nhị thập nhật hồ tả tướng quốc trừng tiến quân lô giang 明人㨿两岸夾攻,minh nhân cứ lưỡng ngạn hiệp công 澄軍敗績退保悶口,trừng quân bại tích thoái bảo muộn khẩu 季犛漢蒼並回清化,quý li hán thương tịnh hồi thanh hoá 京路多從賊以叛胡杜胡射棄平灘過太平大全至悶口併力築壘鑄火噐造艨艟以拒敵,kinh lộ đa tòng tặc dĩ phản hồ đỗ hồ xạ khí bình than quá thái bình đại toàn chí muộn khẩu tính lực trúc luỹ chú hoả khí tạo mông đồng dĩ cự địch 募登者賜,mộ đăng giả tứ 身爵一男妻宗姬給田十𤱈〇,thân tước nhất nam thê tông cơ cấp điền thập mẫu 胡侍中陳元祉天徽公主出避亂人民出塗山中書令陳師賢與天嘉公主泝大江並降于明,hồ thị trung trần nguyên chỉ thiên huy công chúa xuất tị loạn nhân dân xuất đồ sơn trung thư lệnh trần sư hiền dữ thiên gia công chúa tố đại giang tịnh hàng vu minh 胡神丁軍?吳成順風乘潮進擊突至膠水,hồ thần đinh quân tướng ngô thành thuận phong thừa triều tiến kích đột chí giao thuỷ 輔𣆭分兵两岸截之成勢孤陷陣死贈驍衛将軍〇,phụ thạnh phân binh lưỡng ngạn tiệt chi thành thế cô hãm trận tử tặng kiêu vệ tướng quân 建興人阮日堅聚眾殺鎮撫使潘和甫降于張輔後日堅驕矜不法輔殺之,kiến hưng nhân nguyễn nhật kiên tụ chúng sát trấn phủ sứ phan hoà phủ hàng vu trương phụ hậu nhật kiên kiêu căng bất pháp phụ sát chi 明人與胡軍對壘日夜相攻暑雨疾疫淖音閙泥也濕難居乃移屯鹹子關立寨以嚴僃之,minh nhân dữ hồ quân đối luỹ nhật dạ tương công thử vũ tật dịch náo âm náo nê dã thấp nan cư nãi di đồn hàm tử quan lập trại dĩ nghiêm bị chi 左相國澄及胡杜亦移軍黃江又迎季犛漢蒼至,tả tướng quốc trừng cập hồ đỗ diệc di quân hoàng giang hựu nghênh quý li hán thương chí 自清化,tự thanh hoá 時京路人爲明人役使及失家属自𢙇怨憤,thời kinh lộ nhân vi minh nhân dịch sử cập thất gia thuộc tự hoài oán phẫn 軍人丁男各詣軍門自效立功〇,quân nhân đinh nam các nghệ quân môn tự hiệu lập công 三月三十日胡左相國澄胡杜杜满進軍鹹子關胡射陳挺領南岸步軍杜人鑑陳克莊領北岸步軍阮公拯領艨艟一百艘為前鋒,tam nguyệt tam thập nhật hồ tả tướng quốc trừng hồ đỗ đỗ mãn tiến quân hàm tử quan hồ xạ trần đĩnh lĩnh nam ngạn bộ quân đỗ nhân giám trần khắc trang lĩnh bắc ngạn bộ quân nguyễn công chửng lĩnh mông đồng nhất bách sưu vi tiền phong 澄杜在營中,trừng đỗ tại doanh trung 杜满胡問等領水軍,đỗ mãn hồ vấn đẳng lĩnh thuỷ quân 水步合七萬號二十一萬並進,thuỷ bộ hợp thất vạn hiệu nhị thập nhất vạn tịnh tiến 明人遂分水步二面衝之,minh nhân toại phân thuỷ bộ nhị diện xung chi 胡两岸步兵倒戈赴水死惟水軍得脱,hồ lưỡng ngạn bộ binh đảo qua phó thuỷ tử duy thuỷ quân đắc thoát 然艨艟粮船皆沉溺無一人生還者,nhiên mông đồng lương thuyền giai trầm nịch vô nhất nhân sinh hoàn giả 時胡射知明人有伏不肯進軍,thời hồ xạ tri minh nhân hữu phục bất khẳng tiến quân 胡杜,hồ đỗ 令人讓曰将軍何不討賊射遂進敗績,lệnh nhân nhượng viết tướng quân hà bất thảo tặc xạ toại tiến bại tích 北江安撫使阮希周為張輔所擒,bắc giang an phủ sứ nguyễn hi chu vi trương phụ sở cầm 希周罵輔為殘賊,hi chu mạ phụ vi tàn tặc 輔殺之,phụ sát chi 夏四月朔明詔遍求陳氏子孫立為國王,hạ tứ nguyệt sóc minh chiếu biến cầu trần thị tử tôn lập vi quốc vương 官吏耆老人等累稱為黎氏滅尽無可継承陳後請安南國本交州願復古郡縣與民更新置交趾都指揮使司承宣布政使司提刑按察使司及衛所府州縣各衙門,quan lại kì lão nhân đẳng luỵ xưng vi lê thị diệt tận vô khả kế thừa trần hậu thỉnh an nam quốc bản giao châu nguyện phục cổ quận huyện dữ dân cánh tân trí giao chỉ đô chỉ huy sứ ti thừa tuyên bố chính sử ti đề hình án sát sử ti cập vệ sở phủ châu huyện các nha môn 以都指揮吕疑掌都司,dĩ đô chỉ huy lữ nghi chưởng đô ti 北京行部尙書黃福牚布按二司,bắc kinh hành bộ thượng thư hoàng phúc chưởng bố án nhị ti 仍禁差𤼵及停徵諸税三年〇,những cấm sai phát cập đình trưng chư thuế tam niên 季犛漢蒼率将佐官屬,quý li hán thương suất tướng tá quan thuộc 胡軍不戰而潰,hồ quân bất chiến nhi hội 二十九日明人犯典更海口,nhị thập cửu nhật minh nhân phạm điển canh hải khẩu 胡軍揭舟自潰,hồ quân yết chu tự hội 二胡?避深江不果,nhị hồ dục tị thâm giang bất quả 魏栻請二胡焚身,nguỵ thức thỉnh nhị hồ phàn thân 曰國以近亡王者不死人手,viết quốc dĩ cận vong vương giả bất tử nhân thủ 季犛怒斬之〇,quý li nộ trảm chi 五月五日明人犯日南州奇羅海口阮大阮大先事胡氏後叛胡降于明至是引明人來侵獲右相國季貔及其子判中都阮𠧨,ngũ nguyệt ngũ nhật minh nhân phạm nhật nam châu kì la hải khẩu nguyễn đại nguyễn đại tiên sự hồ thị hậu phản hồ hàng vu minh chí thị dẫn minh nhân lai xâm hoạch hữu tướng quốc quý tì cập kì tử phán trung đô nguyễn cữu 十一日明人犯永寧,thập nhất nhật minh nhân phạm vĩnh ninh 衛軍王柴胡等七人獲季犛於止止灘,vệ quân vương sài hồ đẳng thất nhân hoạch quý li ư chỉ chỉ than 交州右衛軍季保等十人獲左相國澄於奇羅海口,giao châu hữu vệ quân quý bảo đẳng thập nhân hoạch tả tướng quốc trừng ư kì la hải khẩu 十二日莫邃下頭目,thập nhị nhật mạc thuý hạ đầu mục 過海回清化,quá hải hồi thanh hoá 二十三日明人犯𤂬江,nhị thập tam nhật minh nhân phạm lỗi giang 阮如卿等獲漢倉及其太子芮於髙望山中,nguyễn như khanh đẳng hoạch hán thương cập kì thái tử nhuệ ư cao vọng sơn trung 胡杜范六材阮彦光段󰲧󰲧音蓬皆被擒,hồ đỗ phạm lục tài nguyễn ngạn quang đoàn bồng bồng âm bồng giai bị cầm 其餘陳日昭阮飛卿阮謹杜满並以先降,kì dư trần nhật chiêu nguyễn phi khanh nguyễn cẩn đỗ mãn tịnh dĩ tiên hàng 惟行遣右參知政事吳免直長喬表赴水死,duy hành khiển hữu tham tri chính sự ngô miễn trực trường kiều biểu phó thuỷ tử 免之死也其妻阮氏仰天嘆曰吾夫事主一生受禄今而死節是得所也,miễn chi tử dã kì thê nguyễn thị ngưỡng thiên thán viết ngô phu sự chủ nhất sinh thụ lộc kim nhi tử tiết thị đắc sở dã 又何怨乎妾若苟活𡸈無所之但夫道君恩一時辜負吾不忍也寧相隨耳,hựu hà oán hồ thiếp nhược câu hoạt há vô sở chi đản phu đạo quân ân nhất thời cô phụ ngô bất nhẫn dã ninh tương tuỳ nhĩ 言訖亦赴水死,ngôn hất diệc phó thuỷ tử 史臣吳士連曰吳免之妻阮氏非徒死義而,sử thần ngô sĩ liên viết ngô miễn chi thê nguyễn thị phi đồ tử nghĩa nhi 已其言足為世勸,dĩ kì ngôn túc vi thế khuyến 故表而出之,cố biểu nhi xuất chi 初二胡之到奇羅也欲奔新平民有父老拜謁曰此處名覊黎上有天擒山其兆不祥,sơ nhị hồ chi đáo kì la dã dục bôn tân bình dân hữu phụ lão bái yết viết thử xứ danh ki lê thượng hữu thiên cầm sơn kì triệu bất tường 願勿留,nguyện vật lưu 斬之,trảm chi 至是果於此就縛〇,chí thị quả ư thử tựu phược 明人計所獲府州四十八縣一百六十八户三百一十二萬九千七百象一百一十二馬四百二十牛三萬五千七百五十船八天八百六十五〇,minh nhân kế sở hoạch phủ châu tứ thập bát huyện nhất bách lục thập bát hộ tam bách nhất thập nhị vạn cửu thiên thất bách tượng nhất bách nhất thập nhị mã tứ bách nhị thập ngưu tam vạn ngũ thiên thất bách ngũ thập thuyền bát thiên bát bách lục thập ngũ 初黃晦卿受命治升華,sơ hoàng hối khanh thụ mệnh trị thăng hoa 到郡時以土官大知州鄧悉范世矜為腹心悉,đáo quận thời dĩ thổ quan đại tri châu đặng tất phạm thế căng vi phúc tâm tất 與左州判阮嚕素以功相忌,dữ tả châu phán nguyễn rổ tố dĩ công tương kị 會二胡西,hội nhị hồ tây 行為明人所逼書報晦卿取遷民三之一併土軍史嚕領之為勤王以勑封古壘縣上侯制摩奴難為升華郡王以撫占城之?,hành vi minh nhân sở bức thư báo hối khanh thủ thiên dân tam chi nhất tính thổ quân sử rỗ lĩnh chi vi cần vương dĩ sắc phong cổ luỹ huyện thượng hầu chế ma nô đà nan vi thăng hoa quận vương dĩ phủ chiêm thành chi chúng 晦卿皆隐不以示眾,hối khanh giai ẩn bất dĩ thị chúng 及占城舉兵欲𠬧故地遷民驚散,cập chiêm thành cử binh dục thu cố địa thiên dân kinh tán 晦卿等回化州獨摩奴㐌難與占城相拒勢孤力屈為占人所殺,hối khanh đẳng hồi hoá châu độc ma nô đà nan dữ chiêm thành tương cự thế cô lực khuất vi chiêm nhân sở sát 晦卿先於義州約眾盟誓,hối khanh tiên ư nghĩa châu ước chúng minh thệ 嚕知悉與晦卿有異圖嚕不預盟,rỗ tri tất dữ hối khanh hữu dị đồ rỗ bất dự minh 晦卿之回化州也嚕領迁民陸行差遲,hối khanh chi hồi hoá châu dã rỗ lĩnh thiên dân lục hành sai trì 悉水行先至,tất thuỷ hành tiên chí 順化路鎮撫使阮豐拒之不納,thuận hoá lộ trấn phủ sử nguyễn phong cự chi bất nạp 悉力戰殺豐遂入城又與嚕,tất lực chiến sát phong toại nhập thành hựu dữ rỗ 戰月餘,chiến nguyệt dư 嚕無援乃挈家去占城,rỗ vô viện nãi khiết gia khứ chiêm thành 晦卿以嚕母及家属殺之,hối khanh dĩ rỗ mẫu cập gia thuộc sát chi 占城授嚕大官,chiêm thành thụ rỗ đại quan 後明索嚕至金陵假授湖廣指揮使尋殺之,hậu minh sách rỗ chí kim lăng giả thụ hồ quảng chỉ huy sứ tầm sát chi 二胡既敗世矜回新平迎降明人於乂安領張輔知府劄擄掠人民而還,nhị hồ ký bại thế căng hồi tân bình nghênh hàng minh nhân ư nghệ an lĩnh trương phụ tri phủ tráp lỗ lược nhân dân nhi hoàn 占城復㨿升華因㓂化州,chiêm thành phục cứ thăng hoa nhân khấu hoá châu 悉請官属於輔以管之,tất thỉnh quan thuộc ư phụ dĩ quản chi 占城引軍還,chiêm thành dẫn quân hoàn 至是悉令人送晦卿歸至丹咍海口自刎死,chí thị tất lệnh nhân tống hối khanh quy chí đan thai hải khẩu tự vẫn tử 輔以其首梟東都市〇,phụ dĩ kì thủ kiêu đông đô thị 張輔沐𣆭差都督僉事柳昇横海将軍魯麟神機将軍張勝都指揮俞讓指揮同知梁鼎指揮僉事申,trương phụ mộc thạnh sai đô đốc thiêm sự liễu thăng hoành hải tướng quân lỗ lân thần cơ tướng quân trương thắng đô chỉ huy du nhượng chỉ huy đồng tri lương đỉnh chỉ huy thiêm sự thân 誌俘送季犛及其子漢蒼澄澈汪孫芮滷范幼孫五郎弟季貔姪元𠧨子騂叔驊伯駿廷燁廷爌?臣東山鄕侯胡杜行遣阮彦光黎景琦?軍縣伯段󰲧亭伯陳湯夢中郎将范六才及其印信至金陵以献〇,chí phù tống quý li cập kì tử hán thương trừng triệt uông tôn nhuệ lỗ phạm ấu tôn ngũ lang đệ quý tì điệt nguyên cữu tử tuynh thúc hoa bá tuấn đình diệp đình hoảng tướng thần đông sơn hương hầu hồ đỗ hành khiển nguyễn ngạn quang lê cảnh kì tướng quân huyện bá đoàn bồng đình bá trần thang mộng trung lang tướng phạm lục tài cập kì ấn tín chí kim lăng dĩ hiến 胡氏之到金陵也明帝問曰中國如此何不畏服而敢憑淩抗拒具以不對曰嘗告諸來使者不為才知,hồ thị chi đáo kim lăng dã minh đế vấn viết trung quốc như thử hà bất uý phục nhi cảm bằng lăng kháng cự cụ dĩ bất đối viết thường cáo chư lai sứ giả bất vi tài tri 明遂以王汝相同彦栩䏓均黎師凱假授京北侍郎山西陝西山東參政遣人護送中途殺之〇,minh toại dĩ vương nhữ tương đồng ngạn hủ nguyễn quân lê sư khải giả thụ kinh bắc thị lang sơn tây thiểm tây sơn đông tham chính khiến nhân hộ tống trung đồ sát chi 秋七月暴風,thu thất nguyệt bạo phong 大水,đại thuỷ 明人以山林隐逸𢙇才抱德聰明正直挺身自拨明經能文博學有才練達吏事能曉書筭言語利便孝悌力田相貌魁偉脊力勇敢慣習海道磚巧香匠等科搜尋名人正身陸續送金陵授官回任府州縣,minh nhân dĩ sơn lâm ẩn dật hoài tài bão đức thông minh chính trực đĩnh thân tự bạt minh kinh năng văn bác học hữu tài luyện đạt lại sự năng hiểu thư toán ngôn ngữ lợi tiện hiếu đễ lực điền tướng mạo khôi vĩ tích lực dũng cảm quán tập hải đạo chuyên xảo hương tượng đẳng khoa sưu tầm danh nhân chính thân lục tục tống kim lăng thụ quan hồi nhiệm phủ châu huyện 稍有名稱者皆應之惟裴應斗以眼疾辝下齋學生李子構等數人隐不出而已,sảo hữu danh xưng giả giai ứng chi duy bùi ứng đẩu dĩ nhãn tật từ hạ trai học sinh lí tử cấu đẳng số nhân ẩn bất xuất nhi dĩ 時有諺云欲活入隐林山欲死吳朝做官,thời hữu ngạn vân dục hoạt nhập ẩn lâm sơn dục tử ngô triều tố quan 及我太祖髙皇帝除殘僞官有惡名者尽誅之果如其,cập ngã thái tổ cao hoàng đế trừ tàn nguỵ quan hữu ác danh giả tận tru chi quả như kì 言〇,ngôn 張輔以阮大擒一胡有功劄付交趾都指揮使,trương phụ dĩ nguyễn đại cầm nhất hồ hữu công tráp phó giao chỉ đô chỉ huy sứ 大驕矜有德色多為不法荒色縱酒譛𢙇叛志,đại kiêu căng hữu đức sắc đa vi bất pháp hoang sắc tung tửu tiếm hoài phản chí 輔殺之,phụ sát chi 八月張輔沐𣆭班師留都司吕疑尙書黄福鎮守,bát nguyệt trương phụ mộc thạnh ban sư lưu đô ti lữ nghi thượng thư hoàng phúc trấn thủ 福山東昌邑人初黄福督廣西土兵調運粮儲隨軍進征,phúc sơn đông xương ấp nhân sơ hoàng phúc đốc quảng tây thổ binh điều vận lương trừ tuỳ quân tiến chinh 至是留之福為人聰慧善應變有治民才人服其能,chí thị lưu chi phúc vi nhân thông tuệ thiện ứng biến hữu trị dân tài nhân phục kì năng 潘孚先曰胡氏亡國阮希周罵賊胡射杜人鑑人鑑杜子也满陣亡黎景琦至金陵不食,phan phu tiên viết hồ thị vong quốc nguyễn hi chu mạ tặc hồ xạ đỗ nhân giám nhân giám đỗ tử dã mãn trận vong lê cảnh kì chí kim lăng bất thực 若此之類似可以死節稱然希周嘗勸胡氏殺陳,nhược thử chi loại tự khả dĩ tử tiết xưng nhiên hi chu thường khuyến hồ thị sát trần 族人鑑父子陳氏舊臣所謂司惡相濟者也,tộc nhân giám phụ tử trần thị cựu thần sở vị ti ác tương tế giả dã 射之兄翁善被黨死射不以介𢙇又為敵愾所謂徒知食禄死難之為義而不知其人之不義也,xạ chi huynh ông thiện bị đảng tử xạ bất dĩ giới hoài hựu vi địch khái sở vị đồ tri thực lộc tử nan chi vi nghĩa nhi bất tri kì nhân chi bất nghĩa dã 景琦為人適己自便窍取禄位不死於簒奪之時而死於䘮亡之日不足稱也,cảnh kì vi nhân thích kỷ tự tiện khiếu thủ lộc vị bất tử ư soán đoạt chi thời nhi tử ư tang vong chi nhật bất túc xưng dã 他如吳免阮令喬表本是宦官之臣其死宜矣嗚呼楊䧺投閣非不忠且義而臣莽之罪難逃,tha như ngô miễn nguyễn lệnh kiều biểu bản thị hoạn quan chi thần kì tử nghi hĩ ô hô dương hùng đầu các phi bất trung thả nghĩa nhi thần mãng chi tội nan đào 召忽之死不足以善其道然反側于寧不惕然爲之寒心也哉,triệu hốt chi tử bất túc dĩ thiện kì đạo nhiên phản trắc vu ninh bất thích nhiên vi chi hàn tâm dã tai 史臣吳士連曰昔夏徵舒弑陳靈公中國不能討,sử thần ngô sĩ liên viết tích hạ trưng thư thích trần linh công trung quốc bất năng thảo 楚子入陳殺而轘諸粟門春秋與其討也,sở tử nhập trần sát nhi hoàn chư túc môn xuân thu dữ kì thảo dã 胡氏弑陳順宗而簒其國陳沆陳渴真諸人謀誅之而不能克身死之,hồ thị thích trần thuận tông nhi soán kì quốc trần hàng trần khát chân chư nhân mưu tru chi nhi bất năng khắc thân tử chi 後七八年間無有能再舉者自謂國人無敢誰何然乱臣賊子人人得而誅之而天討之在天下不容一日捨也,hậu thất bát niên gian vô hữu năng tái cử giả tự vị quốc nhân vô cảm thuỳ hà nhiên loạn thần tặc tử nhân nhân đắc nhi tru chi nhi thiên thảo chi tại thiên hạ bất dung nhất nhật xá dã 國人誅之不克鄰國人誅之可也,quốc nhân tru chi bất khắc lân quốc nhân tru chi khả dã 鄰國人誅之不克夷狄誅之可也,lân quốc nhân tru chi bất khắc di địch tru chi khả dã 故夫明人得以誅之也,cố phu minh nhân đắc dĩ tru chi dã 至於假仁義茶毒生灵則是一殘,chí ư giả nhân nghĩa trà độc sinh linh tắc thị nhất tàn 賊爾,tặc nhĩ 故我太祖髙皇帝又得以誅之,cố ngã thái tổ cao hoàng đế hựu đắc dĩ tru chi 嗚呼大惡之罪𡸈能逃天討之誅哉天理昭昭如是吁可畏也,ô hô đại ác chi tội há năng đào thiên thảo chi tru tai thiên lí chiêu chiêu như thị hu khả uý dã 冬十月初二日簡定帝即位于長安州謨渡建元興󰆑,đông thập nguyệt sơ nhị nhật giản định đế tức vị vu trường yên châu mô độ kiến nguyên hưng khánh 先是張輔榜𠬧陳氏宗室及舊臣頭目以歸帝竄身潜行至謨渡,tiên thị trương phụ bảng thu trần thị tông thất cập cựu thần đầu mục dĩ quy đế thoán thân tiềm hành chí mô độ 天長人陳肇基率眾立之以舊號稱,thiên trường nhân trần triệu cơ suất chúng lập chi dĩ cựu hiệu xưng 四月明人犯行營新集之軍不戰而潰,tứ nguyệt minh nhân phạm hành doanh tân tập chi quân bất chiến nhi hội 遂西幸乂安暫駐焉,toại tây hạnh nghệ an tạm trú yên 化州大知州鄧悉聞之殺明官領眾來會進其女充後宫,hoá châu đại tri châu đặng tất văn chi sát minh quan lĩnh chúng lai hội tiến kì nữ sung hậu cung 帝封悉,đế phong tất 為國公共圖恢復〇,vi quốc công cộng đồ khôi phục 明人疑土官右參議裴伯耆𢙇異捕送金陵,minh nhân nghi thổ quan hữu tham nghị bùi bá kì hoài dị bổ tống kim lăng 伯耆下洪扶内人本陳渴真黨稱南朝忠義臣出亡明國會見僞陳王添平先到,bá kì hạ hồng phù nội nhân bản trần khát chân đảng xưng nam triều trung nghĩa thần xuất vong minh quốc hội kiến nguỵ trần vương thiêm bình tiên đáo 明人問識否,minh nhân vấn thức phủ 伯耆以不知對,bá kì dĩ bất tri đối 及明送添平還國問合用幾多人添平曰不過數千到彼則人自服,cập minh tống thiêm bình hoàn quốc vấn hợp dụng cơ đa nhân thiêm bình viết bất quá số thiên đáo bỉ tắc nhân tự phục 伯耆曰不可,bá kì viết bất khả 明帝怒廢伯耆陝西甘肅安置,minh đế nộ phế bá kì thiểm tây cam túc an trí 及添平敗召伯耆還勑賜諄諄以立陳氏,cập thiêm bình bại triệu bá kì hoàn sắc tứ truân truân dĩ lập trần thị 伯耆當作輔臣爲言使從軍以授是官伯耆不預同僚衙門但家居横驛多𠬧舊官之失所者,bá kì đương tác phụ thần vi ngôn sử tòng quân dĩ thụ thị quan bá kì bất dự đồng liêu nha môn đản gia cư hoành dịch đa thu cựu quan chi thất sở giả 時東,thời đông 潮土豪范振立陳月湖為王於平灘題招安旗曰忠義軍,triều thổ hào phạm chấn lập trần nguyệt hồ vi vương ư bình than đề chiêu an kì viết trung nghĩa quân 故明人疑之,cố minh nhân nghi chi 陳月湖為明人所擒,trần nguyệt hồ vi minh nhân sở cầm 范振遁,phạm chấn độn 十二月命陳元樽陳楊庭舊行遣陳彦昭復與范振𠬧兵於平灘,thập nhị nguyệt mệnh trần nguyên tôn trần dương đình cựu hành khiển trần ngạn chiêu phục dữ phạm chấn thu binh ư bình than 未幾潰散奔乂安行在〇,vị cơ hội tán bôn nghệ an hành tại 誅僞官陳叔瑤陳日昭及其下六百餘人,tru nguỵ quan trần thúc dao trần nhật chiêu cập kì hạ lục bách dư nhân 初明人以陳氏宗室陳叔瑤陳元旦子也守演州舊将軍陳日昭守乂安,sơ minh nhân dĩ trần thị tông thất trần thúc dao trần nguyên đán tử dã thủ diễn châu cựu tướng quân trần nhật chiêu thủ nghệ an 至是帝即位以不先奉迎誅之,chí thị đế tức vị dĩ bất tiên phụng nghênh tru chi 史臣吳士連曰天下大乱乂演之人民未知,sử thần ngô sĩ liên viết thiên hạ đại loạn nghệ diễn chi nhân dân vị tri 真主,chân chúa 叔瑤宗室子日昭舊将軍授明官爵守其土統其民民能無從乎誅叔瑤日昭可也其?撫而用之無感恩乎乃多殺戮何以為仁義之師哉黎截黎元鼎潜兵於喝江謀襲重光帝,thúc dao tông thất tử nhật chiêu cựu tướng quân thụ minh quan tước thủ kì thổ thống kì dân dân năng vô tòng hồ tru thúc dao nhật chiêu khả dã kì chúng phủ nhi dụng chi vô cảm ân hồ nãi đa sát lục hà dĩ vi nhân nghĩa chi sư tai lê tiệt lê nguyên đỉnh tiềm binh ư hát giang mưu tập trùng quang đế 帝止誅截鼎餘皆赦之,đế chỉ tru tiệt đỉnh dư giai xá chi 視簡定帝何如也是歲饑疫人民不得耕種死者相󰥺,thị giản định đế hà như dã thị tuế cơ dịch nhân dân bất đắc canh chủng tử giả tương chẩm 戊子二年明永樂六年春正月三十日明将張輔土官莫邃等范演州,mậu tí nhị niên minh vĩnh lạc lục niên xuân chính nguyệt tam thập nhật minh tướng trương phụ thổ quan mạc thuý đẳng phạm diễn châu 帝與鄧悉以眾寡不敵南行化,đế dữ đặng tất dĩ chúng quả bất địch nam hành hoá 州明人追之犯布政海口范世矜迎降,châu minh nhân truy chi phạm bố chính hải khẩu phạm thế căng nghênh hàng 輔劄授新平知府及置流官分治,phụ tráp thụ tân bình tri phủ cập trí lưu quan phân trị 輔還東都,phụ hoàn đông đô 夏四月鄧悉奉帝復幸乂安,hạ tứ nguyệt đặng tất phụng đế phục hạnh nghệ an 明詔畧曰尙念餘?困本愚昧或廹饑󰠃或為强所驅或為姦所誘事非得己情有可矜槩而罪之朕實不忍,minh chiếu lược viết thượng niệm dư chúng khốn bản ngu muội hoặc bách cơ cùng hoặc vi cường sở khu hoặc vi gian sở dụ sự phi đắc kỷ tình hữu khả căng khái nhi tội chi trẫm thực bất nhẫn 詔書到日咸赦除之,chiếu thư đáo nhật hàm xá trừ chi 交趾所属軍民衙門官吏體朕至仁務隆寬恤無爲嚴急無肆侵漁一切不急之務俱且亭罷〇,giao chỉ sở thuộc quân dân nha môn quan lại thể trẫm chí nhân vụ long khoan tuất vô vi nghiêm cấp vô tứ xâm ngư nhất thiết bất cấp chi vụ cụ thả đình bãi 六月十六日鄧悉大破叛臣范世矜於日麗海口獲之及其姪范棟髙送行在誅,lục nguyệt thập lục nhật đặng tất đại phá phản thần phạm thế căng ư nhật lệ hải khẩu hoạch chi cập kì điệt phạm đống cao tống hành tại tru 之,chi 先是世矜授明官作威福僣稱睿武大王,tiên thị thế căng thụ minh quan tác oai phúc tiếm xưng duệ vũ đại vương 至是集眾據安代山悉討平之〇,chí thị tập chúng cứ an đại sơn tất thảo bình chi 秋九月地震屋舍樹木如傾,thu cửu nguyệt địa chấn ốc xá thụ mộc như khuynh 冬十月國公鄧悉調順化新平乂安演州清化等路軍進討東都師經長安福成等䖏舊官属及諸豪傑無不應從,đông thập nguyệt quốc công đặng tất điều thuận hoá tân bình nghệ an diễn châu thanh hoá đẳng lộ quân tiến thảo đông đô sư kinh trường yên phúc thành đẳng xứ cựu quan thuộc cập chư hào kiệt vô bất ứng tòng 悉擇其才各置以官〇,tất trạch kì tài các trí dĩ quan 十二月十四日國公鄧悉大破明師於逋姑桿,thập nhị nguyệt thập tứ nhật quốc công đặng tất đại phá minh sư ư bô cô cán 時明遣總兵沐𣆭以黔國公掛征夷将軍印領兵五萬侵自雲南至逋姑會,thời minh khiến tổng binh mộc thạnh dĩ kiềm quốc công quải chinh di tướng quân ấn lĩnh binh ngũ vạn xâm tự vân nam chí bô cô hội 帝亦目乂安至軍容整肅方潮强風勁令諸軍守樁,đế diệc mục nghệ an chí quân dung chỉnh túc phương triều cường phong kình lệnh chư quân thủ thung 及登两岸築壘,cập đăng lưỡng ngạn trúc luỹ 𣆭亦分水步相持,thạnh diệc phân thuỷ bộ tương trì 帝援桴鼓之令諸軍乘機縱擊自巳至申,đế viện phù cổ chi lệnh chư quân thừa cơ tung kích tự tị chí thân 明人敗北斬兵步尙書劉檇都司吕毅及新舊軍十萬餘?獨沐𣆭走脱奔古弄城,minh nhân bại bắc trảm binh bộ thượng thư lưu tuy đô ti lữ nghị cập tân cựu quân thập vạn dư chúng độc mộc thạnh tẩu thoát bôn cổ lộng thành 帝謂諸軍曰乘破竹之勢席卷長驅疾雷不及掩耳進攻東関城破之必矣,đế vị chư quân viết thừa phá trúc chi thế tịch quyển trường khu tật lôi bất cập yểm nhĩ tiến công đông quan thành phá chi tất hĩ 悉曰且收餘寇毋致後患,tất viết thả thu dư khấu vô trí hậu hoạn 猶豫久不决,do dự cửu bất quyết 東関守兵赴援接沐𣆭回悉分軍圍各城檄諸路行軍討賊,đông quan thủ binh phó viện tiếp mộc thạnh hồi tất phân quân vi các thành hịch chư lộ hành quân thảo tặc 潘孚先曰鄧悉但知行軍之爲急而不知救,phan phu tiên viết đặng tất đản tri hành quân chi vi cấp nhi bất tri cứu 鶇都之尤急,đông đô chi vưu cấp 東都國之形勢據東都則諸路無不應而中州豪傑皆在焉,đông đô quốc chi hình thế cứ đông đô tắc chư lộ vô bất ứng nhi trung châu hào kiệt giai tại yên 舍此不圖分軍散處所以號令不一卒至傾襨宜哉史臣吳士連曰唐太宗之用兵多乘破竹之勢以取勝盖有英䧺之姿而将卒素所練習也,xá thử bất đồ phân quân tán xứ sở dĩ hiệu lệnh bất nhất tốt chí khuynh phức nghi tai sử thần ngô sĩ liên viết đường thái tông chi dụng binh đa thừa phá trúc chi thế dĩ thủ thắng cái hữu anh hùng chi tư nhi tướng tốt tố sở luyện tập dã 帝討决勝而悉不從固爲可惜然悉盖料帝非太宗之䧺而兵自遠來粮或不繼京路之兵未集寧守什圍伍攻之法也,đế thảo quyết thắng nhi tất bất tòng cố vi khả tích nhiên tất cái liệu đế phi thái tông chi hùng nhi binh tự viễn lai lương hoặc bất kế kinh lộ chi binh vị tập ninh thủ thập vi ngũ công chi pháp dã 不然古弄城距逋姑不過半日而尙不能乘破竹以進,bất nhiên cổ lộng thành cự bô cô bất quá bán nhật nhi thượng bất năng thừa phá trúc dĩ tiến 况東䦕乎討未為甚失矣,huống đông quan hồ thảo vị vi thậm thất hĩ 在帝信讒而逮殺之耳,tại đế tín sàm nhi đãi sát chi nhĩ 嗚呼鄧悉破勍敵之後經營纔旬月間功未及半而死非其罪傾襨之禍𡸈悉之罪哉官軍至建昌府土官同知陳國傑竄林中饑死,ô hô đặng tất phá kình địch chi hậu kinh doanh tài tuần nguyệt gian công vị cập bán nhi tử phi kì tội khuynh phức chi hoạ há tất chi tội tai quan quân chí kiến xương phủ thổ quan đồng tri trần quốc kiệt thoán lâm trung cơ tử 陳福聞之爲之立祠,trần phúc văn chi vi chi lập từ 史臣吳士連曰國傑之饑死非為明守節耻前日之受明官也,sử thần ngô sĩ liên viết quốc kiệt chi cơ tử phi vi minh thủ tiết xỉ tiền nhật chi thụ minh quan dã 此可見羞惡之心爲義之端惜乎國傑之不能耻於其初也,thử khả kiến tu ác chi tâm vi nghĩa chi đoan tích hồ quốc kiệt chi bất năng xỉ ư kì sơ dã 己丑三年三月以後重光帝元年明永樂七年春二月殺國公鄧悉,kỉ sửu tam niên tam nguyệt dĩ hậu trùng quang đế nguyên niên minh vĩnh lạc thất niên xuân nhị nguyệt sát quốc công đặng tất 及同知樞密院事參謀軍事阮景真,cập đồng tri khu mật viện sự tham mưu quân sự nguyễn cảnh chân 時帝次黃江内人阮蕢蕢或作蕢學生阮夢莊𡧸奏阮景真鄧悉專權予奪若不早圖恐後難制,thời đế thứ hoàng giang nội nhân nguyễn quỹ quỹ hoặc tác quỹ học sinh nguyễn mộng trang mật tấu nguyễn cảnh chân đặng tất chuyên quyền dư đoạt nhược bất tảo đồ khủng hậu nạn chế 帝召二人至扼殺悉真奔上岸力士追斬之,đế triệu nhị nhân chí ách sát tất chân bôn thượng ngạn lực sĩ truy trảm chi 史臣吳士連曰帝幸脱險陷之中求濟國家之難得悉父子将才景真父子謀畧足以興恢復之功成中興之業,sử thần ngô sĩ liên viết đế hạnh thoát hiểm hãm chi trung cầu tế quốc gia chi nan đắc tất phụ tử tương tài cảnh chân phụ tử mưu lược túc dĩ hưng khôi phục chi công thành trung hưng chi nghiệp 逋姑之捷國勢復振乃聽竪子讒間之言一朝殺二輔臣自剪其股胘羽翼事何由濟故君德貴乎剛明,bô cô chi tiệp quốc thế phục chấn nãi thính thụ tử sàm gián chi ngôn nhất triều sát nhị phụ thần tự tiễn kì cổ huyền vũ dực sự hà do tế cố quân đức quý hồ cương minh 剛則,cương tắc 斷明則能察,đoán minh tắc năng sát 于時帝召二臣至引二竪数以讒譛大臣之罪立斬之則威令行而悉等勇益奮感益深設有奪權之萌𡸈不畏威而自戢何患難制哉既不能然則淪胥以溺而死而已,vu thời đế triệu nhị thần chí dẫn nhị thụ số dĩ sàm trấm đại thần chi tội lập trảm chi tắc uy lệnh hành nhi tất đẳng dũng ích phấn cảm ích thâm thiết hữu đoạt quyền chi manh há bất uý uy nhi tự tập hà hoạn nạn chế tai ký bất năng nhiên tắc luân tế dĩ nịch nhi tử nhi dĩ 阮景真子景異鄧悉子容皆憤其父死非辜領順化軍回清化奉迎入内侍中陳季擴至乂安立爲帝〇,nguyễn cảnh chân tử cảnh dị đặng tất tử dung giai phẫn kì phụ tử phi cô lĩnh thuận hoá quân hồi thanh hoá phụng nghênh nhập nội thị trung trần quý khoáng chí nghệ an lập vi đế 三月十七日帝御位於支羅改元重光以阮帥為太傅阮景異爲太保鄧容同平章,tam nguyệt thập thất nhật đế ngự vị ư chi la cải nguyên trùng quang dĩ nguyễn soái vi thái phó nguyễn cảnh dị vi thái bảo đặng dung đồng bình chương 事阮章爲司馬,sự nguyễn chương vi tư mã 簡定帝守御天城與明相拒,giản định đế thủ ngự thiên thành dữ minh tương cự 帥等會軍潜襲獲之夏,soái đẳng hội quân tiềm tập hoạch chi 夏四月七日興󰆑太后與行遣黎截黎元鼎潜起兵於渴江謀襲重光帝,hạ tứ nguyệt thất nhật hưng khánh thái hậu dữ hành khiển lê tiệt lê nguyên đỉnh tiềm khởi binh ư hát giang mưu tập trùng quang đế 乂安人阮棹泄其事重光帝誅截元鼎等餘皆赦之,nghệ an nhân nguyễn trạo tiết kì sự trùng quang đế tru tiệt nguyên đỉnh đẳng dư giai xá chi 二十日阮帥等引興󰆑帝至乂安三制江,nhị thập nhật nguyễn soái đẳng dẫn hưng khánh đế chí nghệ an tam chế giang 重光降服下船奉迎,trùng quang giáng phục hạ thuyền phụng nghênh 時天地陰曀忽出彩色黄雲眾皆驚異乃尊興󰆑帝爲上皇同戮力擊賊,thời thiên địa âm ê hốt xuất thái sắc hoàng vân chúng giai kinh dị nãi tôn hưng khánh đế vi thượng hoàng đồng lục lực kích tặc 五月重光妃殂〇,ngũ nguyệt trùng quang phi tồ 六月興󰆑太后崩〇,lục nguyệt hưng khánh thái hậu băng 秋七月淫雨兼旬不止〇,thu thất nguyệt dâm vũ kiêm tuần bất chỉ 明總兵沐𣆭遣黄羅來,minh tổng binh mộc thạnh khiến hoàng la lai 帝令,đế lệnh 人接於清化弩江〇,nhân tiếp ư thanh hoá nỗ giang 二帝出師討賊,nhị đế xuất sư thảo tặc 上皇進兵下洪帝師進平灘駐營,thượng hoàng tiến binh hạ hồng đế sư tiến bình than trú doanh 明人閉城自守,minh nhân bế thành tự thủ 帝令四五日一次出哨,đế lệnh tứ ngũ nhật nhất thứ xuất tiêu 諸路豪傑皆響應惟三江知府杜維忠維忠洮江土豪保養明官不從而以,chư lộ hào kiệt giai hưởng ứng duy tam giang tri phủ đỗ duy trung duy trung thao giang thổ hào bảo dưỡng minh quan bất tòng nhi dĩ 會總兵張輔以英國公掛征夷将軍印來援,hội tổng binh trương phụ dĩ anh quốc công quải chinh di tướng quân ấn lai viện 明人復振,minh nhân phục chấn 上皇乃棄船上岸如天䦕鎮,thượng hoàng nãi khí thuyền thượng ngạn như thiên quan trấn 帝疑上皇有異志令阮帥追之不及,đế nghi thượng hoàng hữu dị chí lệnh nguyễn soái truy chi bất cập 張輔分軍躡至併獲太保陳希葛及寶璽俘送金陵尋被害,trương phụ phân quân niếp chí tính hoạch thái bảo trần hi cát cập bảo tỉ phù tống kim lăng tầm bị hại 八月重光帝與張輔拒持於平灘,bát nguyệt trùng quang đế dữ trương phụ cự trì ư bình than 帝分命平章鄧容守鹹子䦕,đế phân mệnh bình chương đặng dung thủ hàm tử quan 時,thời 頗乏食容分兵收獲早稻以供軍食,pha phạp thực dung phân binh thu hoạch tảo đạo dĩ cúng quân thực 明人覘知之以水軍犯鹹子䦕,minh nhân xiêm tri chi dĩ thuỷ quân phạm hàm tử quan 容軍自潰,dung quân tự hội 帝聞失守自度不支乃引軍回乂安復圖進取,đế văn thất thủ tự độ bất chi nãi dẫn quân hồi nghệ an phục đồ tiến thủ 輔所至多行殺戮或積尸爲山或抽腸繫樹成煎肉取䐧或炮烙爲戲至有剖胎為二馘以應令,phụ sở chí đa hành sát lục hoặc tích thi vi sơn hoặc trừu trường hệ thụ thành tiên nhục thủ cao hoặc bào lạc vi hí chí hữu phẫu thai vi nhị quắc dĩ ứng lệnh 諸京路以次受行,chư kinh lộ dĩ thứ thụ hàng 其遣民尽掠為奴婢及輔賣去而四散者矣,kì khiến dân tận lược vi nô tì cập phụ mại khứ nhi tứ tán giả hĩ 尙書黄福復設官分任清化以北,thượng thư hoàng phúc phục thiết quan phân nhiệm thanh hoá dĩ bắc 諸府縣土人有能招安及殺掠有功者張輔並劄授官,chư phủ huyện thổ nhân hữu năng chiêu an cập sát lược hữu công giả trương phụ tịnh tráp thụ quan 黄福請陞太原宣光二州爲府〇,hoàng phúc thỉnh thăng thái nguyên tuyên quang nhị châu vi phủ 是歲饑疫甚於,thị tuế cơ dịch thậm ư 前年,tiền niên 重光帝諱季擴愍王𩖀之󰱃子藝宗之孫簡定帝之姪也,trùng quang đế huý quý khoáng mẫn vương ngạc chi thứ tử nghệ tông chi tôn giản định đế chi điệt dã 在位五年,tại vị ngũ niên 帝遭時板蕩歷勵志圖回不祐陳飲恨以死,đế tao thời bản đãng lịch lệ chí đồ hồi bất hựu trần ẩm hận dĩ tử 悲夫天庚寅重光二年明永樂八年春正月張輔令明人於近城去處增置屯田及徵太原宣光三江稻榖為軍儲〇,bi phu thiên canh dần trùng quang nhị niên minh vĩnh lạc bát niên xuân chính nguyệt trương phụ lệnh minh nhân ư cận thành khứ xứ tăng trí đồn điền cập trưng thái nguyên tuyên quang tam giang đạo cốc vi quân trừ 夏五月帝率阮景異等進軍下洪󰲨津破都督江浩軍乘勝逐北進軍平灘焚毀明人船寨殆尽〇,hạ ngũ nguyệt đế suất nguyễn cảnh dị đẳng tiến quân hạ hồng la tân phá đô đốc giang hạo quân thừa thắng trục bắc tiến quân bình than phàn huỷ minh nhân thuyền trại đãi tận 是時豪傑從風響應清化人同墨號爲擄掠将軍殺破賊徒不可勝紀明指揮左,thị thời hào kiệt tòng phong hưởng ứng thanh hoá nhân đồng mặc hiệu vi lỗ lược tướng quân sát phá tặc đồ bất khả thắng kỷ minh chỉ huy tả 翟就擒王宣一作王亶勢窮自刎,địch tựu cầm vương tuyên nhất tác vương đàn thế cùng tự vẫn 興󰆑帝授墨清化郡府管,hưng khánh đế thụ mặc thanh hoá quận phủ quản 又有阮銀河雖不及墨亦諸豪之尤者,hựu hữu nguyễn ngân hà tuy bất cập mặc diệc chư hào chi vưu giả 清威黎蘂殺都司盧旺父子於玉傘橋又慈廉明人畏憚,thanh oai lê nhị sát đô ti lư vượng phụ tử ư ngọc tản kiều hựu cứ từ liêm minh nhân uý đạn 清潭黎康長安杜檜阮囂亦擁眾拒敵,thanh đàm lê khang trường yên đỗ cối nguyễn hiêu diệc ủng chúng cự địch 但節制不一軍無統攝後皆會散,đản tiết chế bất nhất quân vô thống nhiếp hậu giai hội tán 會張輔至演州帝復引軍還乂安〇,hội trương phụ chí diễn châu đế phục dẫn quân hoàn nghệ an 黄福請拨土官職田隨其品秩召人佃種收租代禄流官聽供兵種田收榖䦕之食米,hoàng phúc thỉnh bạt thổ quan chức điền tuỳ kì phẩm trật triệu nhân điền chủng thu tô đại lộc lưu quan thính cúng binh chủng điền thu cốc quan chi thực mễ 辛卯三年明永樂九年春正月張輔劄各府土官以為,tân mão tam niên minh vĩnh lạc cửu niên xuân chính nguyệt trương phụ tráp các phủ thổ quan dĩ vi 從征之役有府州土官󰅾管者有置千百長隷以爲指揮千户者〇,tòng chinh chi dịch hữu phủ châu thổ quan đái quản giả hữu trí thiên bách trưởng lệ dĩ vi chỉ huy thiên hộ giả 二月明詔赦畧曰交趾既属於職方連歲未臻於休,nhị nguyệt minh chiếu xá lược viết giao chỉ ký thuộc ư chức phương liên tuế vị trăn ư hưu 息憫兹困弊之後特敷寬恤之恩󰱃使兆民咸霑德澤,tức mẫn tư khốn tệ chi hậu đặc phu khoan tuất chi ân thứ sử triệu dân hàm triêm đức trạch 又諭官員軍民等曰交趾之人皆爲天民既以撫之皆朕赤子,hựu dụ quan viên quân dân đẳng viết giao chỉ chi nhân giai vi thiên dân ký dĩ phủ chi giai trẫm xích tử 彼一時從㓂徒者朕聞受戮實側然傷𢙇𡸈忍使其如此,bỉ nhất thời tòng khấu đồ giả trẫm văn thụ lục thực trắc nhiên thương hoài há nhẫn sử kì như thử 但作惡者止有数人海濱山峝百姓爲其所逼脅或助與粮食或󰅾領同行到處爲冦皆出於不得已爲其所誤非由本心,đản tác ác giả chỉ hữu số nhân hải tân sơn động bách tính vi kì sở bức hiếp hoặc trợ dữ lương thực hoặc đái lĩnh đồng hành đáo xứ vi khấu giai xuất ư bất đắc dĩ vi kì sở ngộ phi do bản tâm 若能,nhược năng 幡然自悔咸與維新,phướn nhiên tự hối hàm dữ duy tân 為惡止数人於百姓無罪,vi ác chỉ số nhân ư bách tính vô tội 其間挺然有勇感見識之士能執此数人來献必與之高官加之重爵,kì gian đĩnh nhiên hữu dũng cảm kiến thức chi sĩ năng chấp thử số nhân lai hiến tất dữ chi cao quan gia chi trọng tước 若此等人能洗心條慮故過自新不但宥釋其罪又必榮之以官〇,nhược thử đẳng nhân năng tẩy tâm điều lự cố quá tự tân bất đản hựu thích kì tội hựu tất vinh chi dĩ quan 三明差官賫勑賜土官曰爾以魁傑之才敦厚之質明達先見昔輸誠効力尽忠朝廷撫念爾勞特加顯職,tam minh sai quan tê sắc tứ thổ quan viết nhĩ dĩ khôi kiệt chi tài đôn hậu chi chất minh đạt tiên kiến tích thâu thành hiệu lực tận trung triều đình phủ niệm nhĩ lao đặc gia hiển chức 今聞余能脩厥職竭力建功勦戮叛賊固守境土脊兹忠誠𡸈勝嘉悅兹者餘冦未寧尔尙益懋乃功戮力勦蕩以紹前績,kim văn dư năng tu quyết chức kiệt lực kiến công tiễu lục phản tặc cố thủ cảnh thổ tích tư trung thành há thắng gia duyệt tư giả dư khấu vị ninh nhĩ thượng ích mậu nãi công lục lực tiễu đãng dĩ thiệu tiền tích 特遣人,đặc khiến nhân 勞賜,lao tứ 爾其欽哉,nhĩ kì khâm tai 服此寵命命,phục thử sủng mệnh 秋七月底江大水决綴堤漂民廬舍〇,thu thất nguyệt để giang đại thuỷ quyết xuyết đê phiêu dân lư xá 九月帝及阮帥等分道進海口獲士人指揮阮正於排淋梟首而還,cửu nguyệt đế cập nguyễn soái đẳng phân đạo tiến hải khẩu hoạch sĩ nhân chỉ huy nguyễn chính ư bài lâm kiêu thủ nhi hoàn 命行胡彦臣爲求封使審刑裴訥言副之賫表文方物及代身金銀二軀,mệnh hành hồ ngạn thần vi cầu phong sứ thẩm hình bùi nột ngôn phó chi tê biểu văn phương vật cập đại thân kim ngân nhị khu 先是帝遣行遣阮日孜及審刑黎銀求封,tiên thị đế khiến hành khiển nguyễn nhật tư cập thẩm hình lê ngân cầu phong 明帝怒囚殺之,minh đế nộ tù sát chi 至是再命彦臣等行,chí thị tái mệnh ngạn thần đẳng hành 至燕京明帝遣胡澄托以恩意問國主强弱事情虚實,chí yên kinh minh đế khiến hồ trừng thác dĩ ân ý vấn quốc chủ cường nhược sự tình hư thực 彦臣爲尽言之,ngạn thần vi tận ngôn chi 訥言不屈,nột ngôn bất khuất 明假授帝為交趾布政使彦臣乂安知府,minh giả thụ đế vi giao chỉ bố chính sứ ngạn thần nghệ an tri phủ 使回訥言具,sứ hồi nột ngôn cụ 白彦臣漏泄國事及授僞令,bạch ngạn thần lậu tiết quốc sự cập thụ nguỵ lệnh 秋禁誅之之,thu cấm tru chi 以國姊長公主嫁化州人胡貝𢪒爲司圖仍命出清化禦賊,dĩ quốc tỉ trưởng công chúa giá hoá châu nhân hồ bối bái vi tư đồ những mệnh xuất thanh hoá ngự tặc 明捕參議解縉囚殺之,minh bổ tham nghị giải tấn tù sát chi 縉江西吉安人縉進士及第除翰林學士言事忤旨出爲交趾參議,tấn giang tây cát an nhân tấn tiến sĩ cập đệ trừ hàn lâm học sĩ ngôn sự ngỗ chỉ xuất vi giao chỉ tham nghị 到司又言交趾分置郡縣不如因舊封建士豪以相管,đáo ti hựu ngôn giao chỉ phân trí quận huyện bất như nhân cựu phong kiến sĩ hào dĩ tương quản 攝縱有所得不償所失所利不藥所傷,nhiếp tung hữu sở đắc bất thường sở thất sở lợi bất dược sở thương 明帝覧奏大怒以爲私於陳氏不利於國詔捕下錦衣衛囚之病卒,minh đế lãm tấu đại nộ dĩ vi tư ư trần thị bất lợi ư quốc chiếu bổ hạ cẩm y vệ tù chi bệnh tốt 至明仁宗即位之歲始得歸塟家屬還鄕,chí minh nhân tông tức vị chi tuế thuỷ đắc quy táng gia thuộc hoàn hương 史臣吳士連曰直臣之言非利於身而利於國,sử thần ngô sĩ liên viết trực thần chi ngôn phi lợi ư thân nhi lợi ư quốc 然庸君中主徃徃不以爲利而欲害之者,nhiên dung quân trung chủ vãng vãng bất dĩ vi lợi nhi dục hại chi giả 由其蔽之也深,do kì kính tế chi dã thâm 明太祖一崩喜功好大之貪得我國解縉𡸈不知言之觸怒哉乃爲國不顧身也,minh thái tổ nhất băng hỉ công hảo đại chi tham đắc ngã quốc giải tấn há bất tri ngôn chi xúc nộ tai nãi vi quốc bất cố thân dã 太宗不從黷武窮兵其於必得,thái tông bất tòng độc vũ cùng binh kì ư tất đắc 縉之言時若未驗及我,tấn chi ngôn thời nhược vị nghiệm cập ngã 太祖戡乱除殘得王通蠟書言使用兵如原征之数得六七大将軍如張輔方可圖之縱得不可守之然從縉之言始驗,thái tổ kham loạn trừ tàn đắc vương thông lạp thư ngôn sử dụng binh như nguyên chinh chi số đắc lục thất đại tướng quân như trương phụ phương khả đồ chi tung đắc bất khả thủ chi nhiên tòng tấn chi ngôn thuỷ nghiệm 直臣之言𡸈不,trực thần chi ngôn há bất 利於國哉在乎人有以察之也,lợi ư quốc tai tại hồ nhân hữu dĩ sát chi dã 明人捕送教授黎景恂于金陵,minh nhân bổ tống giáo thụ lê cảnh tuân vu kim lăng 初景恂爲胡氏下齋學生,sơ cảnh tuân vi hồ thị hạ trai học sinh 興?元年作萬言書献參議裴伯耆有上中下三策,hưng khánh nguyên niên tác vạn ngôn thư hiến tham nghị bùi bá kì hữu thượng trung hạ tam sách 大畧以爲明國既有勑賜閣下隨軍征進俟胡氏成擒擇陳氏子孫立之加爵居國爲輔,đại lược dĩ vi minh quốc ký hữu sắc tứ các hạ tuỳ quân chinh tiến sĩ hồ thị thành cầm trạch trần thị tử tôn lập chi gia tước cư quốc vi phụ 見今設立布政司授閣下以髙爵者給陳氏廟洗掃人,kiến kim thiết lập bố chính ti thụ các hạ dĩ cao tước giả cấp trần thị miếu tẩy tảo nhân 閣下苟能復奏辨官吏耆者之所言明陳氏子孫之未絶而别宣詔勑復封陳氏此上策也,các hạ câu năng phục tấu biện quan lại kì giả chi sở ngôn minh trần thị tử tôn chi vị tuyệt nhi biệt tuyên chiếu sắc phục phong trần thị thử thượng sách dã 不能如是乞罷本職願爲陳氏,bất năng như thị khất bãi bản chức nguyện vi trần thị 祠官此中策也,từ quan thử trung sách dã 若戀其󰠃官貪其厚禄斬爲下矣,nhược luyến kì cùng quan tham kì hậu lộc trảm vi hạ hĩ 如出其上則僕猶人參甘草枳殼陳皮充於藥籠之中惟閣下之所用也,như xuất kì thượng tắc bộc do nhân sâm cam thảo chỉ xác trần bì sung ư dược lung chi trung duy các hạ chi sở dụng dã 出其中則僕願執籩豆奔走其間亦惟閣下之所使也,xuất kì trung tắc bộc nguyện chấp biên đậu bôn tẩu kì gian diệc duy các hạ chi sở sử dã 出其下則僕約寂耕閑以終餘年而已,xuất kì hạ tắc bộc ước tịch canh nhàn dĩ chung dư niên nhi dĩ 及籍伯耆家得其書以聞,cập tịch bá kì gia đắc kì thư dĩ văn 令捉問之近已乱亡不知所去,lệnh tróc vấn chi cận dĩ loạn vong bất tri sở khứ 至是新設交州學校得之捕送金陵下錦衣獄居五年與子太顛俱病死,chí thị tân thiết giao châu học hiệu đắc chi bổ tống kim lăng hạ cẩm y ngục cư ngũ niên dữ tử thái điên cụ bệnh tử 史臣吳士連曰景恂三策有丈夫志氣其受,sử thần ngô sĩ liên viết cảnh tuân tam sách hữu trượng phu chí khí kì thụ 明教授職出於隱逸而不免也歟壬辰四年明永樂十年春正月太原大慈父道阮芮起兵徃返三島山爲明張輔所擒,minh giáo thụ chức xuất ư ẩn dật nhi bất miễn dã ru nhâm thìn tứ niên minh vĩnh lạc thập niên xuân chính nguyệt thái nguyên đại từ phụ đạo nguyễn nhuệ khởi binh vãng phản tam đảo sơn vi minh trương phụ sở cầm 時京路皆附於明百姓當差納粮以從守任之差發,thời kinh lộ giai phò ư minh bách tính đương sai nạp lương dĩ tòng thủ nhiệm chi sai phát 土軍造船屯田以助總兵之役,thổ quân tạo thuyền đồn điền dĩ trợ tổng binh chi dịch 演州以南不得耕種〇,diễn châu dĩ nam bất đắc canh chủng 夏六月明張輔沐𣆭引兵侵乂安行在遇阮帥阮景異鄧容等於謨渡,hạ lục nguyệt minh trương phụ mộc thạnh dẫn binh xâm nghệ an hành tại ngộ nguyễn soái nguyễn cảnh dị đặng dung đẳng ư mô độ 容輔皆殊死戰未决勝負,dung phụ giai thù tử chiến vị quyết thắng phụ 帥景異漂海而走,soái cảnh dị phiêu hải nhi tẩu 胡貝棄船登岸,hồ bối khí thuyền đăng ngạn 容孤軍無援遂輕船越海以遁,dung cô quân vô viện toại khinh thuyền việt hải dĩ độn 史臣吳士連曰臨兵制勝之道在乎恊同心力向,sử thần ngô sĩ liên viết lâm binh chế thắng chi đạo tại hồ hiệp đồng tâm lực hướng 使帥等與容同心力戰容輔未知誰勝負盖天不佑陳也,sử soái đẳng dữ dung đồng tâm lực chiến dung phụ vị tri thuỳ thắng phụ cái thiên bất hựu trần dã 秋七月明遣總兵韓觀以右軍都督同知掛征南将軍印來鎮守〇,thu thất nguyệt minh khiến tổng binh hàn quan dĩ hữu quân đô đốc đồng tri quải chinh nam tướng quân ấn lai trấn thủ 明張負令三江宣化等州以給粮〇,minh trương phụ lệnh tam giang tuyên hoá đẳng châu dĩ cấp lương 明張輔等復冦乂安行在清化演州皆𨺻〇,minh trương phụ đẳng phục khấu nghệ an hành tại thanh hoá diễn châu giai hãm 冬十二月明勑諭布政司州府縣官吏耆老人等曰朕承天命統治天下惟使天下之民舉得其安,đông thập nhị nguyệt minh sắc dụ bố chính ti châu phủ huyện quan lại kì lão nhân đẳng viết trẫm thừa thiên mệnh thống trị thiên hạ duy sử thiên hạ chi dân cử đắc kì an 交趾遠在海濱舊爲中國之地,giao chỉ viễn tại hải tân cựu vi trung quốc chi địa 今,kim 已復故軍民歸化於兹有年已立牧伯官守令軍衛司選任忠良贒能者以撫治之,dĩ phục cố quân dân quy hoá ư tư hữu niên dĩ lập mục bá quan thủ lệnh quân vệ ti tuyển nhiệm trung lương hiền năng giả dĩ phủ trị chi 朕夙夜在念尙慮地遠民繁化有不浹不得以被國家愛養恩澤,trẫm túc dạ tại niệm thượng lự địa viễn dân phồn hoá hữu bất tiếp bất đắc dĩ bị quốc gia ái dưỡng ân trạch 今爾等皆忠良之臣務體朕奉天愛民之意興民之利除民之害順其好惡而革其奸弊,kim nhĩ đẳng giai trung lương chi thần vụ thể trẫm phụng thiên ái dân chi ý hưng dân chi lợi trừ dân chi hại thuận kì hảo ác nhi cách kì gian tệ 教民以耕桑使之不違其時則衣食有所養教民以孝悌忠信導民以禮義廉耻則風俗有以成,giáo dân dĩ canh tang sử chi bất vi kì thời tắc y thực hữu sở dưỡng giáo dân dĩ hiếu đễ trung tín đạo dân dĩ lễ nghĩa liêm sỉ tắc phong tục hữu dĩ thành 死喪患難相恤相助困󰠃顛連相賙相扶,tử táng hoạn nan tương tuất tương trợ khốn cùng điên liên tương chu tương phù 老以訓其幼少以事其長各循其性無悖於禮,lão dĩ huấn kì ấu thiếu dĩ sự kì trưởng các tuần kì tính vô bột ư lễ 勿爲盗窃勿爲欺罔毋舞文以弄法毋徇私以滅公使之安生樂業永爲無事之天民共樂太平之盛治則爾等克惧乃職克共乃事克承朕代天子民之德意媲古之循良名垂耀於青史𡸈不偉哉〇,vật vi đạo thiết vật vi khi võng vô vũ văn dĩ lộng pháp vô tuân tư dĩ diệt công sử chi an sinh lạc nghiệp vĩnh vi vô sự chi thiên dân cộng lạc thái bình chi thịnh trị tắc nhĩ đẳng khắc cụ nãi chức khắc cộng nãi sự khắc thừa trẫm đại thiên tử dân chi đức ý tỉ cổ chi tuần lương danh thuỳ diệu ư thanh sử há bất vĩ tai 諒山農文歷聚兵據其地扼塞明人徃來之路殺獲無筭,lạng sơn nông văn lịch tụ binh cứ kì địa ách tắc minh nhân vãng lai chi lộ sát hoạch vô toán 參政莫邃常領兵深入中毒箭死後文歷通其下妻眾憤殺之〇,tham chính mạc thuý thường lĩnh binh thâm nhập trúng độc tiễn tử hậu văn lịch thông kì hạ thê chúng phẫn sát chi 莅仁阮了招率陸那武禮等縣人攻掠明人數年,li nhân nguyễn liễu chiêu suất lục na vũ lễ đẳng huyện nhân công lược minh nhân số niên 帝在乂安路阻不通眾稍潰散,đế tại nghệ an lộ trở bất thông chúng sảo hội tán 參議阮勛假爲婚,tham nghị nguyễn huân giả vi hôn 姻誘致殺之,nhân dụ trí sát chi 癸巳五年明永樂十一年春正月帝率阮帥阮景異等復?兵過海至雲屯海東及諸海濱哨取粮食擊明人之屯戍者〇,quý tị ngũ niên minh vĩnh lạc thập nhất niên xuân chính nguyệt đế suất nguyễn soái nguyễn cảnh dị đẳng phục tương binh quá hải chí vân đồn hải đông cập chư hải tân tiêu thủ lương thực kích minh nhân chi đồn nhung giả 明黃福選取匠人及其家小送燕京造船〇,minh hoàng phúc tuyển thủ tượng nhân cập kì gia tiểu tống yên kinh tạo thuyền 二月明張輔令軍人以盐易三江宣化㱕化稻穀爲軍儲,nhị nguyệt minh trương phụ lệnh quân nhân dĩ diêm dịch tam giang tuyên hoá quy hoá đạo cốc vi quân trừ 又募客商納粟載船回廣東福建浙江四川雲南等䖏𤼵賣〇,hựu mộ khách thương nạp túc tải thuyền hồi quảng đông phúc kiến chiết giang tứ xuyên vân nam đẳng xứ phát mại 三月四日帝復還乂安,tam nguyệt tứ nhật đế phục hoàn nghệ an 軍人僅存十之三四〇,quân nhân cẩn tồn thập chi tam tứ 總兵韓觀病死于東䦕城〇,tổng binh hàn quan bệnh tử vu đông quan thành 夏四月明張輔等冦乂,hạ tứ nguyệt minh trương phụ đẳng khấu nghệ 安〇,an 帝幸化州命󰱑官阮表充求封使賫方物至乂安,đế hạnh hoá châu mệnh đài quan nguyễn biểu sung cầu phong sứ tê phương vật chí nghệ an 張輔留之,trương phụ lưu chi 表怒罵輔曰内圖政取之討外揚仁義之師旣許立陳氏子孫又設置郡縣不惟掠取貨寶抑且殘害生民,biểu nộ mạ phụ viết nội đồ chính thủ chi thảo ngoại dương nhân nghĩa chi sư ký hứa lập trần thị tử tôn hựu thiết trí quận huyện bất duy lược thủ hoá bảo ức thả tàn hại sinh dân 真䖈賊也,chân ngược tặc dã 輔大怒殺之〇,phụ đại nộ sát chi 六月明張輔與沐𣆭會諸将議攻取之計,lục nguyệt minh trương phụ dữ mộc thạnh hội chư tướng nghị công thủ chi kế 𣆭曰化州山髙海闊未易圖也,thạnh viết hoá châu sơn cao hải khoát vị dị đồ dã 輔曰生我也是化州作鬼也是化州,phụ viết sinh ngã dã thị hoá châu tác quỷ dã thị hoá châu 未平化州我何靣目見主上乎遂𤼵舟師凣二十一日犯順化州城〇,vị bình hoá châu ngã hà diện mục kiến chúa thượng hồ toại phát chu sư phàm nhị thập nhất nhật phạm thuận hoá châu thành 秋九月明張輔等與阮帥戰于蔡茄港,thu cửu nguyệt minh trương phụ đẳng dữ nguyễn soái chiến vu sái già cảng 南北,nam bắc 相持鄧容伏兵象夜襲輔營,tương trì đặng dung phục binh tượng dạ tập phụ doanh 容登輔船欲生獲之而不辨其人,dung đăng phụ thuyền dục sinh hoạch chi nhi bất biện kì nhân 輔急乘小船遁,phụ cấp thừa tiểu thuyền độn 明軍半潰燒毀舟船噐械畧尽,minh quân bán hội thiêu huỷ chu thuyền khí giới lược tận 帥等不同併力,soái đẳng bất đồng tính lực 輔見容軍少復來與戰,phụ kiến dung quân thiếu phục lai dữ chiến 容軍奔潰自是竄伏山谷,dung quân bôn hội tự thị thoán phục sơn cốc 史臣吳士連曰蔡茄之戰鄧容阮帥以孤軍敗亡之餘當悍将勍敵之賊,sử thần ngô sĩ liên viết thái già chi chiến đặng dung nguyễn soái dĩ cô quân bại vong chi dư đương hãn tướng kình địch chi tặc 容夜襲賊營驚走其帥燒尽舟船噐械非信有将才能如是乎然終於敗亡天也,dung dạ tập tặc doanh kinh tẩu kì soái thiêu tận chu thuyền khí giới phi tín hữu tướng tài năng như thị hồ nhiên chung ư bại vong thiên dã 雖敗亦榮何則容等姜不與賊俱生期於必滅故能尽心竭力左右,tuy bại diệc vinh hà tắc dung đẳng khương bất dữ tặc cụ sinh kì ư tất diệt cố năng tận tâm kiệt lực tả hữu 重光以圖恢復,trùng quang dĩ đồ khôi phục 五年之間與賊持戰雖有不利志不爲衰氣益以奮力竭而後已人臣,ngũ niên chi gian dữ tặc trì chiến tuy hữu bất lợi chí bất vi suy khí ích dĩ phấn lực kiệt nhi hậu dĩ nhân thần 為國之忠百世之下猶可想也,vi quốc chi trung bách thế chi hạ do khả tưởng dã 昔魯與齊戰于乾時敗績,tích lỗ dữ tề chiến vu can thời bại tích 聖人不以敗諱特書以示榮子讐戰也,thánh nhân bất dĩ bại huý đặc thư dĩ thị vinh tử cừu chiến dã 不以成敗論然則蔡茄之戰明軍半潰我軍力竭而後敗榮矣夫冬十月明張輔以都督黄中爲前哨捍上流,bất dĩ thành bại luận nhiên tắc thái già chi chiến minh quân bán hội ngã quân lực kiệt nhi hậu bại vinh hĩ phu đông thập nguyệt minh trương phụ dĩ đô đốc hoàng trung vi tiền tiêu hãn thượng lưu 阮帥遣刺客二人載草順流至輔船,nguyễn soái khiến thích khách nhị nhân tải thảo thuận lưu chí phụ thuyền 一人登船首二人登船尾,nhất nhân đăng thuyền thủ nhị nhân đăng thuyền vĩ 輔覺覔得二人殺一放一仍賜以,phụ giác mịch đắc nhị nhân sát nhất phóng nhất những tứ dĩ 財,tài 明日會諸将議,minh nhật hội chư tướng nghị 黄中言不合輔意,hoàng trung ngôn bất hợp phụ ý 輔怒数罪守僃不謹致有刺客之事斬之,phụ nộ số tội thủ bị bất cẩn trí hữu thích khách chi sự trảm chi 諸将皆失色〇,chư tướng giai thất sắc 十二月阮景異鄧容等爲明張輔所獲,thập nhị nguyệt nguyễn cảnh dị đặng dung đẳng vi minh trương phụ sở hoạch 景異面叱輔曰我欲殺爾反爲所擒,cảnh dị diện sất phụ viết ngã dục sát nhĩ phản vi sở cầm 罵不絶口,mạ bất tuyệt khẩu 輔大怒殺之而啖其肝〇,phụ đại nộ sát chi nhi đạm kì can 帝奔老撾,đế bôn lão qua 輔令人索之送至軍門,phụ lệnh nhân sách chi tống chí quân môn 順化人皆降,thuận hoá nhân giai hàng 陳遂亡〇,trần toại vong 初後陳之起兵興復也舊鎮撫潘季祐有謀𡱮賛成之功累遷,sơ hậu trần chi khởi binh hưng phục dã cựu trấn phủ phan quý hựu hữu mưu hoạ tán thành chi công luỵ thiên 少保及張輔冦乂安帝幸化州季祐降賊,thiếu bảo cập trương phụ khấu nghệ an đế hạnh hoá châu quý hựu hàng tặc 輔大喜,phụ đại hỉ 旬日季又病死劄授子僚乂安知州厚賞其家,tuần nhật quý hựu bệnh tử tráp thụ tử liêu nghệ an tri châu hậu thưởng kì gia 僚以将相之賢否兵數之多少山川之險易告之,liêu dĩ tướng tương chi hiền phủ binh số chi đa thiểu sơn xuyên chi hiểm dịch cáo chi 輔於是决志平化州,phụ ư thị quyết chí bình hoá châu 右陳十二帝起丙戌終己卯共一百七十四年并後陳二帝七年,hữu trần thập nhị đế khởi bính tuất chung kỷ mão cộng nhất bách thất thập tứ niên tính hậu trần nhị đế thất niên 史臣吳士連曰重光帝以一旅之眾圖復國板蕩流離之餘譬猶以一木之大厦於既傾後𡸈不知其勢之不回也哉姑盡其所當為天命可回也,sử thần ngô sĩ liên viết trùng quang đế dĩ nhất lữ chi chúng đồ phục quốc bản đãng lưu li chi dư tỉ do dĩ nhất mộc chi đại hạ ư ký khuynh hậu há bất tri kì thế chi bất hồi dã tai cô tận kì sở đương vi thiên mệnh khả hồi dã 至於賊俘虜以㱕義不受辱甘水死與國俱亡國君死社稷,chí ư tặc phù lỗ dĩ quy nghĩa bất thụ nhục cam thuỷ tử dữ quốc cụ vong quốc quân tử xã tắc 帝其以之而,đế kì dĩ chi nhi 帝,đế 諸臣景異罵賊欲其速殺,chư thần cảnh dị mạ tặc dục kì tốc sát 阮表數賊罪惡以皆表表可稱者,nguyễn biểu số tặc tội ác dĩ giai biểu biểu khả xưng giả 獨胡彦臣奉使辱命已受誅潘僚告賊以國之彊弱雖免死於一時而我太祖髙皇帝又誅之也,độc hồ ngạn thần phụng sứ nhục mệnh dĩ thụ tru phan liêu cáo tặc dĩ quốc chi cường nhược tuy miễn tử ư nhất thời nhi ngã thái tổ cao hoàng đế hựu tru chi dã 嗚呼人臣之忠於國者雖死其義無𠧨且流芳於無窮,ô hô nhân thần chi trung ư quốc giả tuy tử kì nghĩa vô cữu thả lưu phương ư vô cùng 其不忠皆國者不免於死又遣臭於千載有如此夫属明紀甲午明永樂十二年春正月明張輔沐𣆭招撫新平順化󰰻分官治與土官同辨事取勘人口攅造户󰀋,kì bất trung giai quốc giả bất miễn ư tử hựu khiến xú ư thiên tải hữu như thử phu thuộc minh kỷ giáp ngọ minh vĩnh lạc thập nhị niên xuân chính nguyệt minh trương phụ mộc thạnh chiêu phủ tân bình thuận hoá bạt phân quan trị dữ thổ quan đồng biện sự thủ khám nhân khẩu toàn tạo hộ sách 升華府雖有設官而占城猶有長路占管明但載空名而以〇,thăng hoa phủ tuy hữu thiết quan nhi chiêm thành do hữu trường lộ chiếm quản minh đản tải không danh nhi dĩ 京路仕䆠有避賊從重光帝如化州者至是有挈家去老撾者去占城者國人自是尽為明人臣妾矣〇,kinh lộ sĩ quan hữu tị tặc tòng trùng quang đế như hoá châu giả chí thị hữu khiết gia khứ lão oa giả khứ chiêm thành giả quốc nhân tự thị tận vi minh nhân thần thiếp hĩ 夏四月明總兵張輔沐𣆭兵部侍郎陳洽偕重光帝阮帥鄧容還東關,hạ tứ nguyệt minh tổng binh trương phụ mộc thạnh binh bộ thị lang trần hiệp giai trùng quang đế nguyễn soái đặng dung hoàn đông quan 各府州縣官僃禮物圖帳彩旗來賀,các phủ châu huyện quan bị lễ vật đồ trướng thái kì lai hạ 令人送燕京重光帝至途中赴水死,lệnh nhân tống yên kinh trùng quang đế chí đồ trung phó thuỷ tử 帥見重光帝已赴水没日與監守指揮圍棊得慣以棊秤打之墮水死,soái kiến trùng quang đế dĩ phó thuỷ một nhật dữ giám thủ chỉ huy vi kì đắc quán dĩ kì xứng đả chi đoạ thuỷ tử 帥遂隨入水死,soái toại tuỳ nhập thuỷ tử 國統遂属于明〇,quốc thống toại thuộc vu minh 秋七月,thu thất nguyệt 張輔劄各府州縣凣軍家虜󰱐小厮婦女而迯在各䖏者捉送軍門,trương phụ tráp các phủ châu huyện phàm quân gia lỗ hoạch tiểu tư phụ nữ nhi đào tại các xứ giả tróc tống quân môn 各官希上司意多捕貧民流移者觧送之,các quan hi thượng ti ý đa bổ bần dân lưu di giả giải tống chi 八月明張輔沐𣆭陳洽北還分軍鎮守〇,bát nguyệt minh trương phụ mộc thạnh trần hiệp bắc hoàn phân quân trấn thủ 九月明黃福榜示各府州縣設立文廟社稷風雲山川無祀等神壇壝時行祭禮〇,cửu nguyệt minh hoàng phúc bảng thị các phủ châu huyện thiết lập văn miếu xã tắc phong vân sơn xuyên vô tự đẳng thần đàn duy thời hành tế lễ 明禁男女不許剪髮婦女穿短衣長裙化成俗〇,minh cấm nam nữ bất hứa tiễn phát phụ nữ xuyên đoản y trường quần hoá thành tục 冬十月明開設學校及劄訪求儒醫隂陽僧道令府州縣以禮敦請從右參議彭道祥之言也〇,đông thập nguyệt minh khai thiết học hiệu cập tráp phỏng cầu nho y âm dương tăng đạo lệnh phủ châu huyện dĩ lễ đôn thỉnh tòng hữu tham nghị bành đạo tường chi ngôn dã 明開墾田粮桑絲每户一𤱈開爲三𤱈,minh khai khẩn điền lương tang ti mỗi hộ nhất mẫu khai vi tam mẫu 是後勸課户口歲增田每户十𤱈謂每𤱈三髙,thị hậu khuyến khoá hộ khẩu tuế tăng điền mỗi hộ thập mẫu vị mỗi mẫu tam cao 十𤱈實三𤱈每𤱈徵粟五升沙洲每户一𤱈徵絲一兩每絲一斤織絹一匹,thập mẫu thực tam mẫu mỗi mẫu trưng túc ngũ thăng sa châu mỗi hộ nhất mẫu trưng ti nhất lượng mỗi ti nhất cân chức quyên nhất thất 乙未明永樂十三年秋八月明取勘金銀塲起夫淘採及捕白象氽珍珠,ất mùi minh vĩnh lạc thập tam niên thu bát nguyệt minh thủ khám kim ngân trường khởi phu đào thải cập bổ bạch tượng thộn trân châu 重税後斂民不聊生,trọng thuế hậu liễm dân bất liêu sinh 海濱盐塲禁民私賣並令内官管閙又設立本塲局使副以分管之,hải tân diêm trường cấm dân tư mại tịnh lệnh nội quan quản náo hựu thiết lập bản trường cục sử phó dĩ phân quản chi 府州縣置税課司河泊所副使〇,phủ châu huyện trí thuế khoá ti hà bạc sở phó sứ 明開盐法先令本塲使副督人煎煮每月若干送提舉卑收貯,minh khai diêm pháp tiên lệnh bản trường sử phó đốc nhân tiên chử mỗi nguyệt nhược can tống đề cử ti thu trữ 内官募商出金領布政勘給大勘,nội quan mộ thương xuất kim lĩnh bố chính khám cấp đại khám 合開盐十斤小勘盐合開一斤方得𤼵賣,hợp khai diêm thập cân tiểu khám diêm hợp khai nhất cân phương đắc phát mại 如無同私盐法又禁行人例得盐三碗鹹一堈而已,như vô đồng tư diêm pháp hựu cấm hành nhân lệ đắc diêm tam oản hàm nhất cương nhi dĩ 九月明黃福差官押路送府州縣儒醫隂陽僧道正身赴燕京除授官職回本衙門管事,cửu nguyệt minh hoàng phúc sai quan áp lộ tống phủ châu huyện nho y âm dương tăng đạo chính thân phó yên kinh trừ thụ quan chức hồi bản nha môn quản sự 仍令所在官司給與盤費伴送無者懲治沿途應付口粮脚刅〇,những lệnh sở tại quan ti cấp dữ bàn phí bạn tống vô giả trừng trị duyên đồ ứng phó khẩu lương cước ban 冬十月明總兵張輔復以征虜副将軍來鎮守〇,đông thập nguyệt minh tổng binh trương phụ phục dĩ chinh lỗ phó tướng quân lai trấn thủ 明開永安萬寧水路設置迎運水驛直至欽州又設馬驛直至横州,minh khai vĩnh an vạn ninh thuỷ lộ thiết trí nghênh vận thuỷ dịch trực chí khâm châu hựu thiết mã dịch trực chí hoành châu 丙申明永樂十四年春正月明起送文武上官耆老赴燕,bính thân minh vĩnh lạc thập tứ niên xuân chính nguyệt minh khởi tống văn võ thượng quan kì lão phó yên 京换總兵劄用部帖黄實授官職保,kinh hoán tổng binh tráp dụng bộ thiếp hoàng thực thụ quan chức bảo 陞參議阮勛爲左布政使知府梁汝笏杜維忠爲參政,thăng tham nghị nguyễn huân vi tả bố chính sứ tri phủ lương nhữ hốt đỗ duy trung vi tham chính 其餘陞知府同知府知州同知州知縣等官,kì dư thăng tri phủ đồng tri phủ tri châu đồng tri châu tri huyện đẳng quan 因賜勑曰昔平定交趾爾充輸誠効義歸心朝廷朕嘉爾誠授以官職,nhân tứ sắc viết tích bình định giao chỉ nhĩ sung thâu thành hiệu nghĩa quy tâm triều đình trẫm gia nhĩ thành thụ dĩ quan chức 爾自受命以來能尽心竭力奪忠敵愾勦戮叛逆撫安境土勉脩厥貢職屡加陞賜以彰爾能,nhĩ tự thụ mệnh dĩ lai năng tận tâm kiệt lực đoạt trung địch khái tiễu lục phản nghịch phủ an cảnh thổ miễn tu quyết cống chức lũ gia thăng tứ dĩ chương nhĩ năng 今詣闕朝貢眷兹誠悃宜用褒嘉,kim nghệ khuyết triều cống quyến tư thành khuôn nghi dụng bao gia 今特陞爾爲某官,kim đặc thăng nhĩ vi mỗ quan 爾尙益勵忠勤恪脩臣節勞來撫綏俾其民各安生業同享太平之福,nhĩ thượng ích lệ trung cần khác tu thần tiết lao lai phủ tuy tỉ kì dân các an sinh nghiệp đồng hưởng thái bình chi phúc 則上天保之爾茂膺爵禄延及子孫而爾之令名缹諸簡󰀋永匕無窮焉二,tắc thượng thiên bảo chi nhĩ mậu ứng tước lộc diên cập tử tôn nhi nhĩ chi lệnh danh dao chư giản sách vĩnh chuỷ vô cùng yên 二月明張輔劄閲土軍名数取民户三之一分隷各衛所每户各三丁爲准,nhị nguyệt minh trương phụ tráp duyệt thổ quân danh số thủ dân hộ tam chi nhất phân lệ các vệ sở mỗi hộ các tam đinh vi chuẩn 清化以南人丁稀少以二丁為准,thanh hoá dĩ nam nhân đinh hi thiếu dĩ nhị đinh vi chuẩn 非衛所而有要害所亦立堡栅以民兵守之〇,phi vệ sở nhi hữu yếu hại sở diệc lập bảo sách dĩ dân binh thủ chi 秋九月新安縣兵起,thu cửu nguyệt tân an huyện binh khởi 張輔平之〇,trương phụ bình chi 明招誘前朝舊官假拨軍民衙門辨事轉送燕京留之,minh chiêu dụ tiền triều cựu quan giả bạt quân dân nha môn biện sự chuyển tống yên kinh lưu chi 奔競之徒素非舊官未得實授官職亦挺身出國内爲之空虚居數年艱苦往匕迯回〇,bôn cạnh chi đồ tố phi cựu quan vị đắc thực thụ quan chức diệc đĩnh thân xuất quốc nội vi chi không hư cư số niên gian khổ vãng chuỷ đào hồi 明起送土吏,minh khởi tống thổ lại 满九年者留拨在京衙辨事除未满者放回,mãn cửu niên giả lưu bạt tại kinh nha biện sự trừ vị mãn giả phóng hồi 丁酉明永樂十五年明内官馬騏奏總兵張輔在交趾選取土人壮勇者爲圍子手,đinh dậu minh vĩnh lạc thập ngũ niên minh nội quan mã kì tấu tổng binh trương phụ tại giao chỉ tuyển thủ thổ nhân tráng dũng giả vi vi tử thủ 明帝疑之召輔還遣豐城侯李彬以總兵征夷将軍代守守,minh đế nghi chi triệu phụ hoàn khiến phong thành hầu lí bân dĩ tổng binh chinh di tướng quân đại thủ 明遣監察御史分司廵按自此始〇,minh khiến giám sát ngự sử phân ti tuần án tự thử thuỷ 明兵部尙書陳洽復賛總兵軍政〇,minh binh bộ thượng thư trần hiệp phục tán tổng binh quân chính 明定歲貢儒學生員充國子監府學每年二名州學二年三名縣學一年一名,minh định tuế cống nho học sinh viên sung quốc tử giám phủ học mỗi niên nhị danh châu học nhị niên tam danh huyện học nhất niên nhất danh 後又定府學每年一名州學三年二名縣學二年一名,hậu hựu định phủ học mỗi niên nhất danh châu học tam niên nhị danh huyện học nhị niên nhất danh 吏部勘合仰交趾布政按察二司及,lại bộ khám hợp ngưỡng giao chỉ bố chính án sát nhị ti cập 府州縣官期以明年正月一日到京朝覲不問正佐但在任年深者󰅾首領官吏同去,phủ châu huyện quan kì dĩ minh niên chính nguyệt nhất nhật đáo kinh triều cận bất vấn chính tá đản tại nhiệm niên thâm giả đái thủ lĩnh quan lại đồng khứ 仍勘自甲午年七月至本年六月終三年内户口田粮等項造須知󰀋進呈󰏲考,những khám tự giáp ngọ niên thất nguyệt chí bản niên lục nguyệt chung tam niên nội hộ khẩu điền lương đẳng hạng tạo tu tri sách tiến trình kê khảo 黄福劄令豪富土官阮勛梁汝笏杜維忠杜希望梁士永楊巨覺等並以家人赴燕京報效營造宫殿,hoàng phúc tráp lệnh hào phú thổ quan nguyễn huân lương nhữ hốt đỗ duy trung đỗ hi vọng lương sĩ vĩnh dương cự giác đẳng tịnh dĩ gia nhân phó yên kinh báo hiệu doanh tạo cung điện 明帝曰遠人󰠡苦優賜遣還,minh đế viết viễn nhân gian khổ ưu tứ khiến hoàn 大越史記本紀全書卷之九終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi cửu chung 大越史記本紀實綠卷之十,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 太祖高皇帝,thái tổ cao hoàng đế 帝姓黎諱利清化梁江藍山鄕也,đế tính lê huý lợi thanh hoá lương giang lam sơn hương dã 在位六年壽五十一塟永陵,tại vị lục niên thọ ngũ thập nhất táng vĩnh lăng 人帝奪起義兵削平明賊,nhân đế đoạt khởi nghĩa binh tước bình minh tặc 十年而天下大定,thập niên nhi thiên hạ đại định 及即位定律令制禮樂設科目置禁衛建官職立府縣收圖籍創學校可謂有創業之宏謨矣,cập tức vị định luật lệnh chế lễ nhạc thiết khoa mục trí cấm vệ kiến quan chức lập phủ huyện thu đồ tịch sáng học hiệu khả vị hữu sáng nghiệp chi hoằng mô hĩ 然多忌孝殺此其所短也,nhiên đa kị hiếu sát thử kì sở đoản dã 初帝三世祖諱誨嘗一日逰藍山見眾鳥群飛翔繞於藍山之下若眾人聚會之狀曰此必佳處也因徙居焉,sơ đế tam thế tổ huý hối thường nhất nhật du lam sơn kiến chúng điểu quần phi tường nhiễu ư lam sơn chi hạ nhược chúng nhân tụ hội chi trạng viết thử tất giai xứ dã nhân tỉ cư yên 三年而產業成,tam niên nhi sản nghiệp thành 自是世爲一方君長,tự thị thế vi nhất phương quân trưởng 誨生汀克承其家有眾生千餘人妻阮氏,hối sinh đinh khắc thừa kì gia hữu chúng sinh thiên dư nhân thê nguyễn thị 諱廓生三子長曰從次曰曠,huý quách sinh tam tử trưởng viết tòng thứ viết khoáng 曠妻雷陽主山人山主今水注也鄭氏諱以蒼陳昌符九年,khoáng thê lôi dương chủ sơn nhân sơn chủ kim thuỷ chủ dã trịnh thị huý dĩ thương trần xương phù cửu niên 乙丑八月初六日生帝于雷陽主山鄕,ất sửu bát nguyệt sơ lục nhật sinh đế vu lôi dương chủ sơn hương 帝之生也天資秀異神采英偉其眼光其口大其凖隆肩有黑子聲如洪鍾龍行虎步識者知其罪常人,đế chi sinh dã thiên tư tú dị thần thái anh vĩ kì nhãn quang kì khẩu đại kì chuẩn long khiên hữu hắc tử thanh như hồng chung long hành hổ bộ thức giả tri kì tội thường nhân 時胡簒陳祚明人南侵郡縣我彊域臣妾我兆󰱃法峻刑苛賦繁役重,thời hồ soán trần tộ minh nhân nam xâm quận huyện ngã cương vực thần thiếp ngã triệu thứ pháp tuấn hình hà phú phồn dịch trọng 凡中國豪傑之士多陽假以官安𢮿于北,phàm trung quốc hào kiệt chi sĩ đa dương giả dĩ quan an quải vu bắc 帝智識過人明而能剛不爲官爵所誘威勢所怵,đế trí thức quá nhân minh nhi năng cương bất vi quan tước sở dụ uy thế sở truật 明人巧計百端終不䏻致也,minh nhân xảo kế bách đoan chung bất năng trí dã 先是化州人,tiên thị hoá châu nhân 鄧悉阮帥等共立陳氏之後陳頠牛毀切容正貌陳擴爲王,đặng tất nguyễn suý đẳng cộng lập trần thị chi hậu trần ngỗi ngưu huỷ thiết dung chính mạo trần khoáng vi vương 帝見其懦弱又眈于酒色知事不成乃晦迹山林潜心韜畧延攬智謀之士招集流離之民奪起義兵欲除大亂,đế kiến kì nhu nhược hựu đam vu tửu sắc tri sự bất thành nãi hối tích sơn lâm tiềm tâm thao lược diên lãm trí mưu chi sĩ chiêu tập lưu li chi dân đoạt khởi nghĩa binh dục trừ đại loạn 嘗謂人曰我之舉兵討賊非有心於富貴盖欲使千載之下知我不臣虐賊也,thường vị nhân viết ngã chi cử binh thảo tặc phi hữu tâm ư phú quý cái dục sử thiên tải chi hạ tri ngã bất thần ngược tặc dã 帝之用兵䏻以柔制剛以弱制彊多致克捷,đế chi dụng binh năng dĩ nhu chế cương dĩ nhược chế cường đa trí khắc tiệp 其乂安順化西都東都諸城皆命文臣阮廌作書諭之示以禍福不戰而降,kì nghệ an thuận hoá tây đô đông đô chư thành giai mệnh văn thần nguyễn trãi tác thư dụ chi thị dĩ hoạ phúc bất chiến nhi hàng 未嘗濫殺一人,vị thường lạm sát nhất nhân 明之授兵俘獲十餘萬眾亦皆放之,minh chi thụ binh phù hoạch thập dư vạn chúng diệc giai phóng chi 繼營天,kế dinh thiên 下凡十年間克平大亂而成帝業,hạ phàm thập niên gian khắc bình đại loạn nhi thành đế nghiệp 戊戌明永樂十六年,mậu tuất minh vĩnh lạc thập lục niên 春正月庚申帝起兵於藍山,xuân chính nguyệt canh thân đế khởi binh ư lam sơn 初明人常授帝官職以誘之帝不屈慨然有󰰻亂之志,sơ minh nhân thường thụ đế quan chức dĩ dụ chi đế bất khuất khái nhiên hữu bát loạn chi chí 嘗曰丈夫生世當濟大難立大功流方千載何乃屑血爲人役使乎,thường viết trượng phu sinh thế đương tế đại nạn lập đại công lưu phương thiên tải hà nãi tiết tiết vi nhân dịch sử hồ 遂率豪傑建義旗期滅明賊,toại suất hào kiệt kiến nghĩa kì kì diệt minh tặc 是月初九日明内臣馬騏等大舉兵逼帝於籃山,thị nguyệt sơ cửu nhật minh nội thần mã kì đẳng đại cử binh bức đế ư lam sơn 帝乃退兵屯洛水設伏以待之,đế nãi thoái binh đồn lạc thuỷ thiết phục dĩ đãi chi 十三日騏等果至,thập tam nhật kì đẳng quả chí 帝大縱伏兵衝擊賊軍,đế đại túng phục binh xung kích tặc quân 帝姪一作子明史作弟黎石與諸将丁蒲黎銀黎理等身先陷陣斬首,đế điệt nhất tác tử minh sử tác đệ lê thạch dữ chư tướng đinh bồ lê ngân lê lí đẳng thân tiên hãm trận trảm thủ 三千餘級獲軍資噐械以千數乃移軍至靈山,tam thiên dư cấp hoạch quân tư khí giới dĩ thiên sổ nãi di quân chí linh sơn 十六日叛臣愛等史失其姓爲賊嚮道間行以襲帝後没其家属及軍民妻子葚眾,thập lục nhật phản thần ái đẳng sử thất kì tính vi tặc hướng đạo gian hành dĩ tập đế hậu một kì gia thuộc cập quân dân thê tử thậm chúng 軍士稍稍沮散,quân sĩ sảo sảo tự tán 帝乃與黎禮黎閙黎秘一作賁黎熾黎踏等潜棲山上,đế nãi dữ lê lễ lê náo lê bí nhất tác bí lê xí lê đạp đẳng tiềm thê sơn thượng 二月帝粮絶不舉火遇賊退軍乃築堡于藍山,nhị nguyệt đế lương tuyệt bất cử hoả ngộ tặc thoái quân nãi trúc bảo vu lam sơn 三月出煙忙收得百餘人,tam nguyệt xuất yên mường thu đắc bách dư nhân 夏四月明勑本國府縣州栽種胡椒今以鬱茂特遣内官李亮前來󰇼取進用,hạ tứ nguyệt minh sắc bản quốc phủ huyện châu tài chủng hồ tiêu kim dĩ uất mậu đặc khiển nội quan lí lượng tiền lai thái thủ tiến dụng 自是有司督促每一苗直前五鏹,tự thị hữu ti đốc xúc mỗi nhất miêu trực tiền ngũ cưỡng 秋七月明遣行人夏清進士夏,thu thất nguyệt minh khiển hành nhân hạ thanh tiến sĩ hạ 時來取我國古今事跡志書,thời lai thủ ngã quốc cổ kim sự tích chí thư 明開設珠塲採香料蒐捕白狐白鹿白象索求九尾龜倒掛烏白頬猿蚺蛇等物進納,minh khai thiết châu trường thái hương liệu sưu bổ bạch hồ bạch lộc bạch tượng sách cầu cửu vĩ quy đảo quải ô bạch giáp vượn nhiêm xà đẳng vật tiến nạp 九月明總兵李彬引兵蒐撿,cửu nguyệt minh tổng binh lí bân dẫn binh sưu kiểm 帝設󰣝没忙以毒箭射之死傷過半,đế thiết phục một mường dĩ độc tiễn xạ chi tử thương quá bán 彬敗退還,bân bại thoái hoàn 明内官太監山壽督領軍民圍靖安三峙得白象一隻背上有斑音𤤻紋以銀鞍盖之差都督江浩送燕京以爲禎祥内外諸司表賀,minh nội quan thái giám sơn thọ đốc lĩnh quân dân vi tịnh an tam trĩ đắc bạch tượng nhất chích bội thượng hữu ban âm ban văn dĩ ngân yên cái chi sai đô đốc giang hạo tống yên kinh dĩ vi trinh tường nội ngoại chư ti biểu hạ 己亥明永樂十七年,kỉ hợi minh vĩnh lạc thập thất niên 春二月明遣監生唐義頒賜五經四書性理大全爲善音隲孝順事實等書於府州,xuân nhị nguyệt minh khiển giám sinh đường nghĩa ban tứ ngũ kinh tứ thư tính lí đại toàn vi thiện âm chất hiếu thuận sự thực đẳng thư ư phủ châu 縣儒學,huyện nho học 俾僧學傳佛經於僧道司,tỉ tăng học truyền phật kinh ư tăng đạo ti 明李彬奏請户部頒級交趾户帖州縣修定賊役黄󰀋里長甲首周年圖樣,minh lí bân tấu thỉnh hộ bộ ban cấp giao chỉ hộ thiêm châu huyện tu định tặc dịch hoàng sách lí trưởng giáp thủ chu niên đồ dạng 大率每一百一十户爲一里每年里長一人甲首十人應役周而復始,đại suất mỗi nhất bách nhất thập hộ vi nhất lí mỗi niên lí trưởng nhất nhân giáp thủ thập nhân ứng dịch chu nhi phục thuỷ 當里甲者鞭箠不勝其苦,đương lí giáp giả tiên chuỷ bất thắng kì khổ 夏四月帝攻俄樂堡獲土指揮阮抄斬首三百級,hạ tứ nguyệt đế công nga lạc bảo hoạch thổ chỉ huy nguyễn sao trảm thủ tam bách cấp 五月帝屯拖山󰀋明人進擊,ngũ nguyệt đế đồn đà sơn sách minh nhân tiến kích 帝設復於正地名大破之徙屯蘆山󰀋尋徙于催地名又回于山地名駐營,đế thiết phục ư chính địa danh đại phá chi tỉ đồn lư sơn sách tầm tỉ vu thôi địa danh hựu hồi vu sơn địa danh trú doanh 秋七月乂安土人知府潘僚以明内,thu thất nguyệt nghệ an thổ nhân tri phủ phan liêu dĩ minh nội 官逼取金銀乃率眾擒殺流官以兵圍藝安城城欲陷李彬猝至,quan bức thủ kim ngân nãi suất chúng cầm sát lưu quan dĩ binh vi nghệ an thành thành dục hãm lí bân thốt chí 僚遁哀牢,liêu độn ai lao 彬追至玉麻州不及復還藝安修治城池招撫人民,bân truy chí ngọc ma châu bất cập phục hoàn nghệ an tu trị thành trì chiêu phủ nhân dân 彬之征僚也遣指揮路文律爲前鋒,bân chi chinh liêu dã khiển chỉ huy lộ văn luật vi tiền phong 文律既行復留計議自懷疑惧挺身奔遁,văn luật ký hành phục lưu kế nghị tự hoài nghi cụ đĩnh thân bôn độn 彬執其老母家属兄弟三帶州同知州文斐鎮蠻府同知州潘傑僚之從兄也聞僚遁挈家随之未出境與妻俱縊死,bân chấp kì lão mẫu gia thuộc huynh đệm tam đái châu đồng tri châu văn phỉm trấn man phủ đồng tri châu phan kiệt liêu chi tòng huynh dã văn liêu độn khiết gia tuỳ chi vị xuất cảnh dữ thê cụ ải tử 冬十一月下洪鄭公証黎行新明范善快州阮持黃江阮多構陳芮見東關城但存羸弱皆起,đông thập nhất nguyệt hạ hồng trịnh công chứng lê hành tân minh phạm thiện khoái châu nguyễn trì hoàng giang nguyễn đa cấu trần nhuế kiến đông quan thành đản tồn luy nhược giai khởi 兵行至瀘江攻浮橋尋又奔散爲李彬所敗,binh hành chí lô giang công phù kiều tầm hựu bôn tán vi lí bân sở bại 是時豦處紛擾唯三江宣光興化按堵如故,thị thời cự xứ phân nhiễu duy tam giang tuyên quang hưng hoá án đổ như cố 庚子明永樂十八年,canh tí minh vĩnh lạc thập bát niên 春二月李彬自乂安還東関,xuân nhị nguyệt lí bân tự nghệ an hoàn đông quan 夏四月路文律起兵於石室李彬擊破之文律奔哀牢民人巤入佛跡山安岑山洞,hạ tứ nguyệt lộ văn luật khởi binh ư thạch thất lí bân kích phá chi văn luật bôn ai lao dân nhân liệp nhập phật tích sơn an sầm sơn động 明人折屋火攻洞中人被煙火焚烝致死,minh nhân triết ốc hoả công động trung nhân bị yên hoả phần chưng trí tử 出降者亦盡殺之妻子㨿爲奴婢,xuất hàng giả diệc tận sát chi thê tử cứ vi nô tì 夏六月明遣榮昌伯陳智來鎮守奉化府道會陳太冲塗山范玉皆聚眾起兵,hạ lục nguyệt minh khiển vinh xương bá trần trí lai trấn thủ phụng há phủ đạo hội trần thái xung đồ sơn phạm ngọc giai tụ chúng khởi binh 彬攻敗之,bân công bại chi 明以熊宗魯任交趾右參議宗魯四川,minh dĩ hùng tông lỗ nhậm giao chỉ hữu tham nghị tông lỗ tứ xuyên 初爲三江知府黃福考語曰叩所藴無所知󰏲諸行無可取一府之尊惟已,sơ vi tam giang tri phủ hoàng phúc khảo ngữ viết khấu sở uẩn vô sở tri kê chư hành vô khả thủ nhất phủ chi tôn duy dĩ 三年之治因人使送到燕京,tam niên chi trị nhân nhân sử tống đáo yên kinh 吏部引奏宜降蒼官,lại bộ dẫn tấu nghi giáng thương quan 明帝問緣田俱以嘗任江西參議封,minh đế vấn duyên điền cụ dĩ thường nhậm giang tây tham nghị phong 明帝曰長官難做可還佐貳官,minh đế viết trưởng quan nan tố khả hoàn tá nhị quan 因遷參議到任之日宗魯曰向者大人考下今以同堂而坐,nhân thiên tham nghị đáo nhiệm chi nhật tông lỗ viết hướng giả đại nhân khảo hạ kim dĩ đồng đường nhi toạ 至洪熙明仁宗年號也乙巳之歲宗魯又以闒茸落職爲民,chí hồng hi minh nhân tông niên hiệu dã ất tị chi tuế tông lỗ hựu dĩ tháp nhũng lạc chức vi dân 水棠撞涇人黎餓改姓名爲陽龔自稱天上皇帝紀元永天,thuỷ đường tràng kênh nhân lê nga cải tính danh vi dương cung tự xưng thiên thượng hoàng đế kỷ nguyên vĩnh thiên 餓本陳天賫家奴相貌頗羙嘗逰四方莫不供養,nga bản trần thiên tê gia nô tướng mạo pha mĩ thường du tứ phương mạc bất cung dưỡng 又詐,hựu trá 稱馬騏小厮𠺱喝州縣以爲資身之計,xưng mã kì tiểu tư khủng hát châu huyện dĩ vi tư thân chi kế 見公証范玉范善競起謂其相識曰汝等貪富貴乎有願從者俱徃去諒山丹巴縣詐稱陳睿宗玄孫自老撾回丹,kiến công chứng phạm ngọc phạm thiện cạnh khởi vị kì tương thức viết nhữ đẳng tham phú quý hồ hữu nguyện tòng giả cụ vãng khứ lạng sơn đan ba huyện trá xưng trần duệ tông huyền tôn tự lão qua hồi đan 巴父道閉瞬妻以息女而立之,ba phụ đạo bế thuấn thê dĩ tức nữ nhi lập chi 旬月間得眾數萬餘人徃安邦據洪盈寨,tuần nguyệt gian đắc chúng sổ vạn dư nhân vãng an bang cứ hồng doanh trại 公証范玉既敗餘黨㱕之得眾數萬人,công chứng phạm ngọc ký bại dư đảng quy chi đắc chúng sổ vạn nhân 僣號紀元置官鑄前燒昌江城掠平灘柵有識爲餓者亦不敢言,tiếm hiệu kỷ nguyên trí quan chú tiền thiêu xương giang thành lược bình than sách hữu thức vi nga giả diệc bất cảm ngôn 天賫徃見之出曰是我家奴何拜爲,thiên tê vãng kiến chi xuất viết thị ngã gia nô hà bái vi 遂移舟遁去,toại di chu độn khứ 餓追之不及,nga truy chi bất cập 天賫移檄旁縣自稱興運國,thiên tê di hịch bàng huyện tự xưng hưng vận quốc 上侯以兵相攻謂餓所殺李彬大舉水步攻之,thượng hầu dĩ binh tương công vị nga sở sát lí bân đại cử thuỷ bộ công chi 餓瞬俱夜遁不知所之,nga thuấn cụ dạ độn bất tri sở chi 左参政侯保守黃江堡建昌人阮述攻殺之,tả tham chính hầu bảo thủ hoàng giang bảo kiến xương nhân nguyễn thuật công sát chi 冬十月帝聞明人欲至設伏俸津以待斬馘無算獲馬百餘匹,đông thập nguyệt đế văn minh nhân dục chí thiết phục bổng tân dĩ đãi trảm quắc vô toán hoạch mã bách dư sất 乃休兵于𤡛地名又徙屯于催,nãi hưu binh vu nanh địa danh hựu tỉ đồn vu thôi 葵州同知州琴爛引李彬方攻等將兵十餘萬從葵州直抵于催,quỳ châu đồng tri châu cầm lạn dẫn lí bân phương công đẳng tương binh thập dư vạn tòng quỳ châu trực để vu thôi 帝伏兵於施郎擊之,đế phục binh ư thí lang kích chi 彬政僅以身免,bân chính cẩn dĩ thân miễn 十一月帝進屯𤂬江波凛󰀋挑賊出戰,thập nhất nguyệt đế tiến đồn suối giang ba lẫm sách khiêu tặc xuất chiến 賊将都司謝鳯黄城棄俄樂堡回㨿䦕逰寨以,tặc tướng đô ti tạ phượng hoàng thành khí nga lạc bảo hồi cứ quan du trại dĩ 備西都城,bị tây đô thành 堅壁不出,kiên bích bất xuất 帝日夜多方攻逼以勞擾之,đế nhật dạ đa phương công bức dĩ lao nhiễu chi 又分遣黎察黎豪等進擊大破之斬首千餘級獲戰具甚多,hựu phân khiển lê sát lê hào đẳng tiến kích đại phá chi trảm thủ thiên dư cấp hoạch chiến cụ thậm đa 自此賊势日衰,tự thử tặc thế nhật suy 帝乃撫集各處人民,đế nãi phủ tập các xứ nhân dân 傍縣皆望風響應相與進逼各堡,bàng huyện giai vọng phong hưởng ứng tương dữ tiến bức các bảo 明三司建言交趾官吏軍民等雜犯死罪以下請皆納粮有差以爲邉儲,minh tam ti kiến ngôn giao chỉ quan lại quân dân đẳng tạp phạm tử tội dĩ hạ thỉnh giai nạp lương hữu sai dĩ vi biên trữ 明帝從之,minh đế tòng chi 是歲黄福乞免官吏朝覲以地方未平故也,thị tuế hoàng phúc khất miễn quan lại triều cận dĩ địa phương vị bình cố dã 辛丑明永樂十九年,tân sửu minh vĩnh lạc thập cửu niên 春正月明營造燕京奉天殿成,xuân chính nguyệt minh doanh tạo yên kinh phụng thiên điện thành 明帝御正殿朝百官詔府縣州官來賀,minh đế ngự chính điện triều bách quan chiếu phủ huyện châu quan lai hạ 夏四月八日,hạ tứ nguyệt bát nhật 殿災乃止,điện tai nãi chỉ 起取火者充内府,khởi thủ hoả giả sung nội phủ 六月三江大水或謂󰇼取龍椆木進用故有是災,lục nguyệt tam giang đại thuỷ hoặc vị thái thủ long trù mộc tiến dụng cố hữu thị tai 秋九月底江水,thu cửu nguyệt đáy giang thuỷ 明總兵李彬内官李亮逮捕𰎟山縣生員范論捺作陽龔以塞詔命連及家属范社等送燕京,minh tổng binh lí bân nội quan lí lượng đãi bổ giáp sơn huyện sinh viên phạm luận nại tác dương cung dĩ tắc chiếu mệnh liên cập gia thuộc phạm xã đẳng tống yên kinh 知縣弋謙證謂非是不聽謙以黄包奉大誥徑奏之,tri huyện dặc khiêm chứng vị phi thị bất thính khiêm dĩ hoàng bao phụng đại cáo kinh tấu chi 彬使人截回,bân sử nhân tiệt hồi 黄福勸之曰眾人皆以爲是自爾不知如何,hoàng phúc khuyên chi viết chúng nhân giai dĩ vi thị tự nhĩ bất tri như hà 謙曰誰能不出由户,khiêm viết thuỳ năng bất xuất do hộ 彬以謙論併送之下法司按問,bân dĩ khiêm luận tính tống chi hạ pháp ti án vấn 謙幾陷罪謙兄擊登聞皷得免,khiêm kỷ hãm tội khiêm huynh kích đăng văn cổ đắc miễn 累遷我國右布政使,luỹ thiên ngã quốc hữu bố chính sứ 論家属竟死,luận gia thuộc cánh tử 獄中,ngục trung 冬十一月二十日明參将陳智領交州等衛及偽黨共十萬餘人攻逼帝於波凜󰀋勁一黥作弄隘,đông thập nhất nguyệt nhị thập nhật minh tham tướng trần trí lĩnh giao châu đẳng vệ cập nguỵ đảng cộng thập vạn dư nhân công bức đế ư ba lẫm sách kính nhất kình tác lộng ải 帝會諸将謀曰彼眾我寡彼勞我逸兵法所謂勝敗在将不在乎眾寡今彼軍雖眾而吾以逸待勞破之必矣,đế hội chư tướng mưu viết bỉ chúng ngã quả bỉ lao ngã dật binh pháp sở vị thắng bại tại tướng bất tại hồ chúng quả kim bỉ quân tuy chúng nhi ngô dĩ dật đãi lao phá chi tất hĩ 及夜分兵掩襲賊營皷譟並進攻破賊四營斬首千餘級,cập dạ phân binh yểm tập tặc doanh cổ táo tịnh tiến công phá tặc tứ doanh trảm thủ thiên dư cấp 後智輕帝兵少復開山通道以進,hậu trí khinh đế binh thiểu phục khai sơn thông đạo dĩ tiến 帝潜伏兵於甕隘以待之,đế tiềm phục binh ư ống ải dĩ đãi chi 日午智果從山路來伏兵夾擊破之,nhật ngọ trí quả tòng sơn lộ lai phục binh giáp kích phá chi 智稍却,trí sảo khước 會哀牢率眾三萬眾一百猝至帝營聲言爲併力擊,hội ai lao suất chúng tam vạn chúng nhất bách thốt chí đế doanh thanh ngôn vi tính lực kích 賊,tặc 帝信之不設備,đế tín chi bất thiết bị 夜半反爲所襲,dạ bán phản vi sở tập 帝身督戰自子至卯大破之斬首萬餘級獲象十四隻乘勝逐北四日夜兼行直抵巢穴而還,đế thân đốc chiến tự tí chí mão đại phá chi trảm thủ vạn dư cấp hoạch tượng thập tứ chích thừa thắng trục bắc tứ nhật dạ kiêm hành trực để sào huyệt nhi hoàn 十二月帝進屯始󰀋哀牢酋長满察窮蹙欲帝緩攻以待援,thập nhị nguyệt đế tiến đồn thuỷ sách ai lao tù trưởng mãn sát cùng túc dục đế hoãn công dĩ đãi viện 陽乞和,dương khất hoà 帝知狡計不許,đế tri giảo kế bất hứa 諸将強請謂士卒久勞宜少休息,chư tướng cường thỉnh vị sĩ tốt cửu lao nghi thiểu hưu tức 惟平章黎石以爲不可乃身先奪擊誤中伏籖卒,duy bình chương lê thạch dĩ vi bất khả nãi thân tiên đoạt kích ngộ trúng phục tiêm tốt 石帝之兄子也,thạch đế chi huynh tử dã 帝幼時伯兄保養故帝愛石踰於其子,đế ấu thời bá huynh bảo dưỡng cố đế ái thạch du ư kì tử 石性仁愛好讀書有勇力愛士卒帝嘗命領前鋒所向皆克,thạch tính nhân ái hảo độc thư hữu dũng lực ái sĩ tốt đế thường mệnh lĩnh tiền phong sở hướng giai khắc 惜其勇而寡,tích kì dũng nhi quả 謀耳,mưu nhĩ 至是卒帝深悼之,chí thị tốt đế thâm điệu chi 初帝與哀牢結好曾無釁隙,sơ đế dữ ai lao kết hảo tằng vô hấn khích 帝在蘆󰀋山與明人相拒哀勞常遣眾救援,đế tại lư sách sơn dữ minh nhân tương cự ai lao thường khiển chúng cứu viện 逮僞官路文律迯賊入哀勞畏帝威名構成嫌隙故至此,đãi nguỵ quan lộ văn luật đào tặc nhập ai lao uý đế uy danh cấu thành hiềm khích cố chí thử 明方正黄福會同總兵三司并鎮守陳洽等議凡文武土官常有干請者假以满考公差請燕京安置,minh phương chính hoàng phúc hội đồng tổng binh tam ti tịnh trấn thủ trần hiệp đẳng nghị phàm văn võ thổ quan thường hữu can thỉnh giả giả dĩ mãn khảo công sai thỉnh yên kinh an trí 壬寅明永樂二十年,nhâm dần minh vĩnh lạc nhị thập niên 春正月朔日食,xuân chính nguyệt sóc nhật thực 二月明總兵豐城侯李彬𭛁疽死,nhị nguyệt minh tổng binh phong thành hầu lí bân phát thư tử 冬十二月帝進屯䦕耶,đông thập nhị nguyệt đế tiến đồn quan da 哀牢又以明人相約腹背交攻我軍多傷死,ai lao hựu dĩ minh nhân tương ước phục bội giao công ngã quân đa thương tử 乃潜退,nãi tiềm thoái 塊󰀋纔七日明人大舉兵圍之,khối sách tài thất nhật minh nhân đại cử binh vi chi 帝謂将士曰賊四面圍我欲去何適所兵法所謂死地也疾戰則存不疾戰則亡,đế vị tướng sĩ viết tặc tứ diện vi ngã dục khứ hà thích sở binh pháp sở vị tử địa dã tật chiến tắc tồn bất tật chiến tắc vong 言出淚下,ngôn xuất lệ hạ 将士皆感激争戰殊死,tướng sĩ giai cảm kích tranh chiến thù tử 黎領黎問黎豪黎篆等身先陷陣斬獲明參将馮貴及其眾千餘級獲馬百匹,lê lĩnh lê vấn lê hào lê triện đẳng thân tiên hãm trận trảm hoạch minh tham tướng phùng quý cập kì chúng thiên dư cấp hoạch mã bách sất 馬騏陳智僅以身免奔走東䦕哀牢亦遁,mã kì trần trí cẩn dĩ thân miễn bôn tẩu đông quan ai lao diệc độn 帝回駐至灵山,đế hồi trú chí linh sơn 軍士絶粮二月餘惟食菜根蔬笋而已,quân sĩ tuyệt lương nhị nguyệt dư duy thực thái căn sơ duẫn nhi dĩ 帝殺象四隻及所乘馬以饗軍士,đế sát tượng tứ chích cập sở thừa mã dĩ hưởng quân sĩ 然徃亡猶有迯亡者帝乃嚴加東約捕得迯亡者斬之以徇軍復整,nhiên vãng vong do hữu đào vong giả đế nãi nghiêm gia đông ước bổ đắc đào vong giả trảm chi dĩ tuân quân phục chỉnh 肅如故,túc như cố 時屢經多難軍士疲勞欲得休息皆勸帝與賊和親,thời lũ kinh đa nạn quân sĩ bì lao dục đắc hưu tức giai khuyên đế dữ tặc hoà thân 帝不得已遂以賊将山壽馬騏陳智等伴爲和好以安眾心,đế bất đắc dĩ toại dĩ tặc tướng sơn thọ mã kì trần trí đẳng bạn vi hoà hảo dĩ an chúng tâm 遣親臣黎運黎臻等行成,khiển thân thần lê vận lê trăn đẳng hành thành 明遣内官及户部主事馬盟盤點府州縣倉庫錢糧及命安平伯李安與陳智並以参官鎮地方,minh khiển nội quan cập hộ bộ chủ sự mã minh bàn điểm phủ châu huyện thương khố tiền lương cập mệnh an bình bá lí an dữ trần trí tịnh dĩ tham quan trấn địa phương 癸卯明永樂二十一年,quý mão minh vĩnh lạc nhị thập nhất niên 夏四月十四日帝復領眾回藍山,hạ tứ nguyệt thập tứ nhật đế phục lĩnh chúng hồi lam sơn 明参将陳智内官山壽等多遺牛馬魚盐及榖種農噐以誘之,minh tham tướng trần trí nội quan sơn thọ đẳng đa di ngưu mã ngư diêm cập cốc chủng nông khí dĩ dụ chi 帝亦遣臻等以金銀報而潜爲之,đế diệc khiển trăn đẳng dĩ kim ngân báo nhi tiềm vi chi 僃,bị 智等知帝意外托和親内有掩襲之志乃拘臻等不還,trí đẳng tri đế ý ngoại thác hoà thân nội hữu yểm tập chi chí nãi câu trăn đẳng bất hoàn 帝怒遂絶之,đế nộ toại tuyệt chi 将士𭛁憤皆誓死戰,tướng sĩ phát phẫn giai thệ tử chiến 我國官吏復行朝覲禮仍進須知󰀋,ngã quốc quan lại phục hành triều cận lễ nhưng tiến tu tri sách 流官獨員而有土官者差流官去以别官代管,lưu quan độc viên nhi hữu thổ quan giả sai lưu quan khứ dĩ biệt quan đại quản 流官吏皆被提問𭛁運事畢乃得還職,lưu quan lại giai bị đề vấn phát vận sự tất nãi đắc hoàn chức 惟土官吏放回,duy thổ quan lại phóng hồi 冬十一月二十一日皇子元龍生,đông thập nhất nguyệt nhị thập nhất nhật hoàng tử nguyên long sinh 甲辰明永樂二十二年,giáp thìn minh vĩnh lạc nhị thập nhị niên 春正月明令󰇼銀,xuân chính nguyệt minh lệnh thái ngân 前北惟開金穴,tiền bắc duy khai kim huyệt 至是令󰇼銀未行而止,chí thị lệnh thái ngân vị hành nhi chỉ 秋七月明親征胡㓂𤤻師至𠱋木川大漸遺命傳位皇太子,thu thất nguyệt minh thân chinh hồ khấu ban sư chí du mộc xuyên đại tiềm di mệnh truyền vị hoàng thái tử 十八日辛昴崩匿之至燕京始𭛁䘮年六十五塟長陵廟號,thập bát nhật tân mão băng nặc chi chí yên kinh thuỷ phát tang niên lục thập ngũ táng trường lăng miếu hiệu 成祖謚曰文皇帝,thành tổ thuỵ viết văn hoàng đế 秋八月十五日明太子髙熾即位改元洪熙大赦,thu bát nguyệt thập ngũ nhật minh thái tử cao xí tức vị cải nguyên hồng hi đại xá 詔曰朕惟上天民生愛立君王仁育兆庻咸底於太和統御華夷同躋於熙暭,chiếu viết trẫm duy thượng thiên dân sinh ái lập quân vương nhân dục triệu thứ hàm để ư thái hoà thống ngự hoa di đồng tê ư hi hạo 我先皇奉天撫運治化髙於百王文德武功聲教施於四海,ngã tiên hoàng phụng thiên phủ vận trị hoá cao ư bách vương văn đức vũ công thanh giáo thí ư tứ hải 此緣邉警厪龍御以親征逮及凱還景鼎湖之昇逝,thử duyên biên cảnh cận long ngự dĩ thân chinh đãi cập khải hoàn cảnh đỉnh hồ chi thăng thệ 遺命神噐以付藐躬願哀疚之方深𡸈遵承之遽忽,di mệnh thần khí dĩ phó miểu cung nguyện ai cứu chi phương thâm khởi tuân thừa chi cự hốt 宗親公侯伯駙馬文武臣僚軍民耆老及四夷朝貢之使俯伏闕下奉表勸進以爲天位不可久虚生民不可,tôn thân công hầu bá phò mã văn vũ thần liêu quân dân kì lão cập tứ di triều cống chi sứ phủ phục khuyết hạ phụng biểu khuyên tiến dĩ vi thiên vị bất khả cửu hư sinh dân bất khả 無主長嫡承綂國家,vô chủ trưởng đích thừa thống quốc gia 常經陳辞再三瀝懇勤至,thường kinh trần từ tái tam lịch khẩn cần chí 是以仰遵遺命俯徇輿情以於八月十五日祗告天地宗廟社稷即皇帝位奉宗廟之洪祐仰聖神之永圖,thị dĩ ngưỡng tuân di mệnh phủ tuẫn dư tình dĩ ư bát nguyệt thập ngũ nhật chi cáo thiên địa tông miếu xã tắc tức hoàng đế vị phụng tông miếu chi hồng hựu ngưỡng thánh thần chi vĩnh đồ 兹属涖祚之初宜布維新之命其以明年爲洪熙元年所有合行事宜條示于左一交趾採金銀及󰇼香課等類悉皆停趾,tư thuộc lị tộ chi sơ nghi bố duy tân chi mệnh kì dĩ minh niên vi hồng hi nguyên niên sở hữu hợp hành sự nghi điều thị vu tả nhất giao chỉ thái kim ngân cập thái hương khoả đẳng loại tất giai đình chỉ 所差去内外監督官員限十日以裏起程赴京並不許托故󰏲留虐害軍民,sở sai khứ nội ngoại giám đốc quan viên hạn thập nhật dĩ lí khởi trình phó kinh tịnh bất hứa thác cố kê lưu ngược hại quân dân 於戲君臣一體愛民必務於寬弘賞罰有經爲國必先於明信,ô hí quân thần nhất thể ái dân tất vụ ư khoan hoằng thưởng phạt hữu kinh vị quốc tất tiên ư minh tín 尚頼文,thượng lại văn 武賢弼中外良臣㨿乃忠貞匡輔不逮用承鴻業,vũ hiền bật trung ngoại lương thần cứ nãi trung trinh khuông phụ bất đãi dụng thừa hồng nghiệp 隆國嘉永遠之基嘉惠羣黎廣海宇治平之福,long quốc gia vĩnh viễn chi cơ gia huệ quần lê quảng hải vũ trị bình chi phúc 我國小大衙門委官𦤶祭物及朝賀,ngã quốc tiểu đại nha môn uỷ quan trí tế vật cập triều hạ 秋九月二十日帝分兵象襲多矜堡破之,thu cửu nguyệt nhị thập nhật đế phân binh tượng tập đa căng bảo phá chi 明參政梁汝笏僅脱身走盡獲噐械燒燬堡柵,minh tham chính lương nhữ hốt cẩn thoát thân tẩu tận hoạch khí giới thiêu huỷ bảo sách 明都指揮使阮率英領軍來援堡陷,minh đô chỉ huy sứ nguyễn suất anh lĩnh quân lai viện bảo hãm 英狼狽無㨿帝又破之,anh lang bái vô cứ đế hựu phá chi 走入西都城,tẩu nhập tây đô thành 其所獲妻子帝悉遣還,kì sở hoạch thê tử đế tất khiển hoàn 明召掌交趾布政按察二司事工部上書黃福還,minh triệu chưởng giao chỉ bố chính án sát nhị ti sự công bộ thượng thư hoàng phúc hoàn 勑曰卿國之老成久勞于外朕篤念不忘亟欲,sắc viết khanh quốc chi lão thành cửu lao vu ngoại trẫm đốc niệm bất vong cực dục 見之,kiến chi 見勅至〇馳驛回京以副朕延佇之意其家小應付脚力後來,kiến sắc chí khanh trì dịch hồi kinh dĩ phó trẫm diên trữ chi ý kì gia tiểu ứng phó cước lực hậu lai 明以兵部尚書陳洽來鎮兼掌布政按察二司事,minh dĩ binh bộ thượng thư trần hiệp lai trấn kiêm chưởng bố chính án sát nhị ti sự 仍賛總戎軍政治直󰒜常州府人初爲大理少卿,nhưng tán tổng nhung quân chính trị trực lệ thường châu phủ nhân sơ vi đại lí thiếu khanh 胡開大四年丙戌運粮從軍至𦥷慶三年己丑兵部尚書刘儁敗死於逋姑調洽爲侍郎管事化州平陞兵部尚書,hồ khai đại tứ niên bính tuất vận lương tòng quân chí hưng khánh tam niên kỷ sửu binh bộ thượng thư lưu tuấn bại tử ư bô cô điều hiệp vi thị lang quản sự hoá châu bình thăng binh bộ thượng thư 黄福之召還也奏保土豪爲官者平元父道黄銀鋒知府杜希望子杜㨿盐運同知申伯玦子伯珣等,hoàng phúc chi triệu hoàn dã tấu bảo thổ hào vi quan giả bình nguyên phụ đạo hoàng ngân phong tri phủ đỗ hi vọng tử đỗ cử diêm vận đồng tri thân bá quyết tử bá tuân đẳng 又奏土吏顧恋鄕土寬之則恐違,hựu tấu thổ lại cố luyến hương thổ khoan chi tắc khủng vi 事例拘之則多行迯巤及至蒐捕轉爲盗賊之資,sự lệ câu chi tắc đa hành đào liệp cập chí sưu bổ chuyển vi đạo tặc chi tư 乞詔雲南終身充吏轉入各衙門辨事,khất chiếu vân nam chung thân sung lại chuyển nhập các nha môn biện sự 明帝從之,minh đế tòng chi 帝籍丁壮繕噐械嚴部伍僃粮糗直趨乂安道,đế tịch đinh tráng thiện khí giới nghiêm bộ ngũ bị lương khứu trực xu nghệ an đạo 經葵州蒲獵山一作蒲㨿處遇明指揮同知師祐及土官茶麟州知府琴彭領眾五千邀其前又有明將陳智李安方政葵福引兵継至逼其後,kinh quỳ châu bồ lạp sơn nhất tác bồ cứ xứ ngộ minh chỉ huy đồng tri sư hựu cập thổ quan trà lân châu tri phủ cầm bành lĩnh chúng ngũ thiên yêu kì tiền hựu hữu minh tướng trần trí lí an phương chính quỳ phúc dẫn binh kế chí bức kì hậu 日将暮帝乃於林間伏兵象,nhật tương mộ đế nãi ư lâm gian phục binh tượng 方政等至縱兵擊之,phương chính đẳng chí túng binh kích chi 明人大潰斬都司陳忠及士卒二千餘級獲馬百餘疋,minh nhân đại hội trảm đô ti trần trung cập sĩ tốt nhị thiên dư cấp hoạch mã bách dư sất 明眾退走,minh chúng thoái tẩu 明日行至茶麟州鄭,minh nhật hành chí trà lân châu trịnh 山庄復遇師祐又大破之斬千户張本及士卒千餘人,sơn trang phục ngộ sư hựu hựu đại phá chi trảm thiên hộ trương bản cập sĩ tốt thiên dư nhân 祐僅以身免,hựu cẩn dĩ thân miễn 帝引軍至木󰀋陳智等躡至湛黄山然以屢經敗衂不敢深入退保乂安冬十一月帝使人招諭琴彭,đế dẫn quân chí mộc sách trần trí đẳng niếp chí trạm hoàng sơn nhiên dĩ lũ kinh bại nục bất cảm thâm nhập thoái bảo nghệ an đông thập nhất nguyệt đế sử nhân chiêu dụ cầm bành 彭拒命獨與千餘立柵山嶺待援,bành cự mệnh độc dữ thiên dư lập sách sơn lĩnh đãi viện 帝以兵圍之,đế dĩ binh vi chi 十二月明山壽使阮仕㱕黎臻以求之,thập nhị nguyệt minh sơn thọ sử nguyễn sĩ quy lê trăn dĩ cầu chi 方政山壽等至乂安欲救琴彭而不感進乃遣賫書乞觧圍,phương chính sơn thọ đẳng chí nghệ an dục cứu cầm bành nhi bất cảm tiến nãi khiển tê thư khất giải vi 時琴彭堅守經月不下且聞援至,thời cầm bành kiên thủ kinh nguyệt bất hạ thả văn viện chí 帝召諸將謂曰琴彭困阨政等當急救援今乃逗遛必有怯意,đế triệu chư tướng vị viết cầm bành khốn ách chính đẳng đương cấp cứu viện kim nãi đậu lưu tất hữu khiếp ý 不如陽,bất như dương 許和以觀其势往迨經旬月琴彭必成擒矣,hứa hoà dĩ quan kì thế vãng đãi kinh tuần nguyệt cầm bành tất thành cầm hĩ 仍作書置筏中順洪熙元年,nhưng tác thư trí phiệt trung thuận hồng hi nguyên niên 流而下,lưu nhi hạ 托言欲從其請回清化,thác ngôn dục tòng kì thỉnh hồi thanh hoá 反爲琴彭所遏倘有矜憐幸煩一介暫來和觧以通㱕路,phản vi cầm bành sở át thoảng hữu căng lân hạnh phiền nhất giới tạm lai hoà giải dĩ thông quy lộ 政等見書遣陳德二池告琴彭使之和觧琴彭知援不至開門出降茶麟州平,chính đẳng kiến thư khiển trần đức nhị trì cáo cầm bành sử chi hoà giải cầm bành tri viện bất chí khai môn xuất hàng trà lân châu bình 帝令軍中曰彭以降秋毫勿犯必赦其罪不戮一人,đế lệnh quân trung viết bành dĩ hàng thu hào vật phạm tất xá kì tội bất lục nhất nhân 後琴彭謀反帝乃誅之,hậu cầm bành mưu phản đế nãi tru chi 帝慰撫部落勞賞酋長,đế uý phủ bộ lạc lao thưởng tù trưởng 選丁壮部伍得五千人軍勢益振,tuyển đinh tráng bộ ngũ đắc ngũ thiên nhân quân thế ích chấn 明人文琴彭既降乃復攻茶麟砦,minh nhân văn cầm bành ký hàng nãi phục công trà lân trại 帝又攻破之,đế hựu công phá chi 帝欲攻乂安,đế dục công nghệ an 城而未知情勢,thành nhi vị tri tình thế 會明帝𥘉立使内官山壽以詭詞諭帝,hội minh đế sơ lập sử nội quan sơn thọ dĩ nguỵ từ dụ đế 帝知其意曰敵使誑我〇因其敵間而用之此其時也,đế tri kì ý viết địch sử cuống ngã ngã nhân kì địch gian nhi dụng chi thử kì thời dã 遂復通徃來覘其虚寳以圖襲乂安,toại phục thông vãng lai chiêm kì hư bảo dĩ đồ tập nghệ an 壽等知其計不行又絶使信徃來,thọ đẳng tri kì kế bất hành hựu tuyệt sứ tín vãng lai 於是帝大整兵象進圍乂安城,ư thị đế đại chỉnh binh tượng tiến vi nghệ an thành 軍将行會有信報明人整象馬船隻水陸並進其明日來,quân tương hành hội hữu tín báo minh nhân chỉnh tượng mã thuyền chích thuỷ lục tịnh tiến kì minh nhật lai 帝遂分兵千餘人使黎列等從間道㨿杜家縣,đế toại phân binh thiên dư nhân sử lê liệt đẳng tòng gian đạo cứ đỗ gia huyện 親督大軍㨿險以待之,thân đốc đại quân cứ hiểm dĩ đãi chi 纔三四日明人果至陋舘可留䦕列營下流,tài tam tứ nhật minh nhân quả chí lậu quán khả lưu quan liệt doanh hạ lưu 帝於上流晝揚旗皷夜則舉火,đế ư thượng lưu trú dương kì cổ dạ tắc cử hoả 潜遣兵,tiềm khiển binh 象渡江伏於要處,tượng độ giang phục ư yếu xứ 天將明賊遂引軍以攻帝營,thiên tương minh tặc toại dẫn quân dĩ công đế doanh 帝佯退引賊入伏處,đế dương thoái dẫn tặc nhập phục xứ 賊不意引眾深入伏兵四起衝擊大破之,tặc bất ý dẫn chúng thâm nhập phục binh tứ khởi xung kích đại phá chi 斬馘及溺死者以萬計,trảm quắc cập nịch tử giả dĩ vạn kể 明日賊乃因山築壘以居不復出戰,minh nhật tặc nãi nhân sơn trúc luỹ dĩ cư bất phục xuất chiến 時賊糧頗多而帝軍無十日之食,thời tặc lương pha đa nhi đế quân vô thập nhật chi thực 帝謂将士曰賊恃糧多堅壁爲長久計我糧少不可與賊持久,đế vị tướng sĩ viết tặc thị lương đa kiên bích vi trường cửu kế ngã lương thiểu bất khả dữ tặc trì cửu 遂燒營泝流佯遁潜行間道候賊至擊之,toại thiêu doanh tố lưu dương độn tiềm hành gian đạo hầu tặc chí kích chi 明人謂帝已走大喜遂進兵駐帝舊營登山築壘後日帝出輕鋭挑戰賊出壘以戦帝伏於蒲隘㨿險賊又不意悉,minh nhân vị đế dĩ tẩu đại hỉ toại tiến binh trú đế cựu doanh đăng sơn trúc luỹ hậu nhật đế xuất khinh nhuệ khiêu chiến tặc xuất luỹ dĩ chiến đế phục ư bồ ải cứ hiểm tặc hựu bất ý tất 眾以出,chúng dĩ xuất 帝乃縱伏兵衝擊賊陣黎察黎禮黎問黎仁澍黎銀黎戰黎宗喬黎魁黎盃黎文安等争先陷陣大破之斬馘不可勝筭,đế nãi túng phục binh xung kích tặc trận lê sát lê lễ lê vấn lê nhân chú lê ngân lê chiến lê tông kiều lê khôi lê bôi lê văn an đẳng tranh tiên hãm trận đại phá chi trảm hức bất khả thắng toán 賊船横流溺屍塞江噐械填委出間擒都司朱傑斬前鋒将都司黄誠俘獲賊軍以千數,tặc thuyền hoành lưu nịch thi tắc giang khí giới điền uỷ xuất gian cầm đô ti chu kiệt trảm tiền phong tướng đô ti hoàng thành phù hoạch tặc quân dĩ thiên sổ 陳智山壽收其餘卒走還乂安城,trần trí sơn thọ thu kì dư tốt tẩu hoàn nghệ an thành 帝乘勝長驅三日直抵城下,đế thừa thắng trường khu tam nhật trực để thành hạ 智等入城固守,trí đẳng nhập thành cố thủ 明差錦衣衛舍人捉方政師祐等還京以茶麟州之敗也,minh sai cẩm y vệ xá nhân tróc phương chính sư hựu đẳng hoàn kinh dĩ trà lân châu chi bại dã 祐至中途服藥而死方政仍爲都督同知加参将,hựu chí trung đồ phục dược nhi tử phương chính nhưng vi đô đốc đồng tri gia tham tướng 明勑馬騏等復,minh sắc mã kì đẳng phục 來辨金銀珠香,lai biện kim ngân châu hương 乙巳明仁宗高熾洪熙元年,ất tị minh nhân tông cao xí hồng hi nguyên niên 春正月帝引兵至乂安土油縣多雷鄕老少争持牛酒迎勞,xuân chính nguyệt đế dẫn binh chí nghệ an thổ dầu huyện đa lôi hương lão thiếu tranh trì ngưu tửu nghênh lao 曰不圖今日復覩故國威儀,viết bất đồ kim nhật phục đổ cố quốc uy nghi 玉麻州知府琴貴以兵八千餘人象十餘隻來助順,ngọc ma châu tri phủ cầm quý dĩ binh bát thiên dư nhân tượng thập dư chích lai trợ thuận 帝令諸将曰民苦於虐政久矣,đế lệnh chư tướng viết dân khổ ư ngược chính cửu hĩ 凡所至州縣秋毫無犯,phàm sở chí châu huyện thu hào vô phạm 非偽官之牛榖雖甚饑困不得濫取,phi nguỵ quan chi ngưu cốc tuy thậm cơ khốn bất đắc lạm thủ 眾皆聽命,chúng giai thính mệnh 時軍士三日不得食而無敢犯者,thời quân sĩ tam nhật bất đắc thực nhi vô cảm phạm giả 民見法立令行盡出明人牛榖以給軍士,dân kiến pháp lập lệnh hành tận xuất minh nhân ngưu cốc dĩ cấp quân sĩ 於是分兵畧地所至州縣皆望風㱕附相,ư thị phân binh lược địa sở chí châu huyện giai vọng phong quy phụ tương 與倂力圍乂安城賊堅壁不敢復出,dữ tính lực vi nghệ an thành tặc kiên bích bất cảm phục xuất 於是乂安之地盡爲我有,ư thị nghệ an chi địa tận vi ngã hữu 帝訓練将士繕修噐械未及日戰具完僃,đế huấn luyện tướng sĩ thiện tu khí giới vị cập nhật chiến cụ hoàn bị 乃閲武藝教之以坐作擊削之法指是奇正分合之勢使知金皷之聲旌旗之號,nãi duyệt vũ nghệ giáo chi dĩ toạ tác kích tước chi pháp chỉ thị kì chính phân hợp chi thế sử tri kim cổ chi thanh tinh kì chi hiệu 軍容既整士噐益增,quân dung ký chỉnh sĩ khí ích tăng 賞罰以行勇徃自勵闔境之,thưởng phạt dĩ hành dũng vãng tự lệ hạp cảnh chi 民携挈而來者有如㱕市,dân huề khiết nhi lai giả hữu như quy thị 帝慰勞撫諭悉皆欣悅,đế uý lạo phủ dụ tất giai hân duyệt 夏四月明参将安平伯李安引水軍自東䦕來救,hạ tứ nguyệt minh tham tướng an bình bá lí an dẫn thuỷ quân tự đông quan lai cứu 帝度陳智等窮蹙日久援至悉開壁出戰乃徙屯杜家縣掘江口伏兵江岸俟賊至,đế độ trần trí đẳng cùng xúc nhật cửu viện chí tất khai bích xuất chiến nãi tỉ đồn đỗ gia huyện quật giang khẩu phục binh giang ngạn sĩ tặc chí 擊之,kích chi 十七日置等悉眾出戰黎舌寨,thập thất nhật trí đẳng tất chúng xuất chiến lê thiệt trại 軍半渡伏兵奮擊大破之斬首千餘級溺死者甚眾,quân bán độ phục binh phấn kích đại phá chi trảm thủ thiên dư cấp nịch tử giả thậm chúng 自是賊益驚懼復增築壘併力以守,tự thị tặc ích kinh cụ phục tăng trúc luỹ tịnh lực dĩ thủ 五月帝遣司空黎禮臼帝甥本丁賜姓黎姓徇演州,ngũ nguyệt đế khiển tư không lê lễ cữu đế sanh bản đinh tứ tính lê tính tuẫn diễn châu 禮先伏兵,lễ tiên phục binh 明人不之𮗓,minh nhân bất chi giác 會明都司張䧺領糧船三百餘艘自東官至,hội minh đô ti trương hùng lĩnh lương thuyền tam bách dư sưu tự đông quan chí 城中大喜争開門出接,thành trung đại hỉ tranh khai môn xuất tiếp 復兵猝起斬千户姓蒋者及軍士三百餘人,phục binh thốt khởi trảm thiên hộ tính tưởng giả cập quân sĩ tam bách dư nhân 䧺退走禮奪糧船追之且行且戰至西都城,hùng thoái tẩu lễ đoạt lương thuyền truy chi thả hành thả chiến chí tây đô thành 時賊眾來救乂安帝料西都諸城悉以虚弱又選精兵二千,thời tặc chúng lai cứu nghệ an đế liệu tây đô chư thành tất dĩ hư nhược hựu tuyển tinh binh nhị thiên 象二隻命黎禮黎镲黎仁澍及黎篆黎備等倍道間行󰲡西都城斬首五百餘級俘獲甚眾,tượng nhị chích mệnh lê lễ lê sát lê nhân chú cập lê triện lê bị đẳng bội đạo gian hành tập tây đô thành trảm thủ ngũ bách dư cấp phù hoạch thậm chúng 明人閉城拒守,minh nhân bế thành cự thủ 城外居民禮篆悉招撫之,thành ngoại cư dân lễ triện tất chiêu phủ chi 於是清化之人争諸軍門願効死力,ư thị thanh hoá chi nhân tranh chư quân môn nguyện hiệu tử lực 遂圍其城,toại vi kì thành 明帝崩壽四十八廟號仁宗,minh đế băng thọ tứ thập bát miếu hiệu nhân tông 明太子䀡基即位改元宣德是爲宣宗,minh thái tử chiêm cơ tức vị cải nguyên tuyên đức thị vi tuyên tông 方面及撫縣州官朝賀,phương diện cập phủ huyện châu quan triều hạ 秋七月帝料順化新平等處賊城與乂安東都聲息久絶謂諸将曰古之善将者捨堅攻瑕避實擊虚則用力半而攻倍,thu thất nguyệt đế liệu thuận hoá tân bình đẳng xứ tặc thành dữ nghệ an đông đô thanh tức cửu tuyệt vị chư tướng viết cổ chi thiện tướng giả xả kiên công hà tị thực kích hư tắc dụng lực bán nhi công bội 乃遣司徒陳扞上将黎弩,nãi khiển tư đồ trần hãn thượng tướng lê nỗ 報令黎多蒲等将兵千餘人象一隻出攻新平順化等城招撫人民,báo lệnh lê đa bồ đẳng tương binh thiên dư nhân tượng nhất chích xuất công tân bình thuận hoá đẳng thành chiêu phủ nhân dân 至布政江遇明賊扞等引兵入險潜伏河羌以誘之,chí bố chính giang ngộ minh tặc hãn đẳng dẫn binh nhập hiểm tiềm phục hà khương dĩ dụ chi 明将任䏻悉兵以進,minh tướng nhậm năng tất binh dĩ tiến 扞等合兵象交戦佯北,hãn đẳng hợp binh tượng giao chiến dương bắc 䏻追之伏兵夾擊明人大潰斬首級溺死者甚眾,năng truy chi phục binh giáp kích minh nhân đại hội trảm thủ cấp nịch tử giả thậm chúng 時扞弩軍少而賊尚眾先已使人吿急請兵,thời hãn nỗ quân thiểu nhi tặc thượng chúng tiên dĩ sử nhân cáo cấp thỉnh binh 帝継命黎銀黎盃黎文安等将戦船七十艘浮海直抵其地及得弩信遂乘勝擊新平順化等處,đế kế mệnh lê ngân lê bôi lê văn an đẳng tương chiến thuyền thất thập sưu phù hải trực để kì địa cập đắc nỗ tín toại thừa thắng kích tân bình thuận hoá đẳng xứ 賊軍民皆㱕順,tặc quân dân giai quy thuận 明人入城固守,minh nhân nhập thành cố thủ 於是順化新平悉爲我有,ư thị thuận hoá tân bình tất vi ngã hữu 諸将推尊,chư tướng suy tôn 帝爲代天行化,đế vi đại thiên hành hoá 自是榜諭多以此四字稱之,tự thị bàng dụ đa dĩ thử tứ tự xưng chi 丙午明宣宗𥊳基宣德𥘉年,bính ngọ minh tuyên tông chiên cơ tuyên đức sơ niên 春正月明禮部令開鄕試舉士人,xuân chính nguyệt minh lễ bộ lệnh khai hương thí cử sĩ nhân 總兵布按二司乞且停,tổng binh bố án nhị ti khất thả đình 又乞免明年朝覲以地方未平故也,hựu khất miễn minh niên triều cận dĩ địa phương vị bình cố dã 夏五月明詔曰綂理之道所重愛民矜恤之仁宜存宥過,hạ ngũ nguyệt minh chiếu viết thống lí chi đạo sở trọng ái dân căng tuất chi nhân nghi tồn hựu quá 交趾自入職方今二十載數構叛逆一動王師,giao chỉ tự nhập chức phương kim nhị thập tải sổ cấu phản nghịch nhất động vương sư 惡死樂生人情無異趍淵走火𡸈其本心詢,ố tử lạc sinh nhân tình vô dị xu uyên tẩu hoả khởi kì bản tâm tuân 察所猶皆緣有司撫綏失當兼奪無厭,sát sở do giai duyên hữu ti phủ tuy thất đương kiêm đoạt vô yếm 情不上通澤未下,tình bất thượng thông trạch vị hạ 究至其困若遂生疑危避迯山林啸聚爲乱,cứu chí kì khốn nhược toại sinh nghi nguy tị đào sơn lâm khiếu tụ vi loạn 推情盖非得,suy tình cái phi đắc 已論罪誠有可矜用霤鴻恩,dĩ luận tội thành hữu khả căng dụng lựu hồng ân 悉與湔滌凣交趾官吏軍民等所犯叛逆等罪已結𮗓未結𮗓已結正未結正詔書出日罪無大小咸赦除之,tất dữ tiễn địch phàm giao chỉ quan lại quân dân đẳng sở phạm phản nghịch đẳng tội dĩ kết giác vị kết giác dĩ kết chính vị kết chính chiếu thư xuất nhật tội vô đại tiểu hàm xá trừ chi 其交趾軍民等除納税糧外該徵芨󰇼辨金銀銅前盐鉄香貨魚課等項即且停罷聽於境内交易官府勿禁用稱朕恤民之意,kì giao chỉ quân dân đẳng trừ nạp thuế lương ngoại cai trưng cập thái biện kim ngân đồng tiền diêm thiết hương hoá ngư khoá đẳng hạng tức thả đành bãi thính ư cảnh nội giao dịch quan phủ vật cấm dụng xưng trẫm tuất dân chi ý 夏六月底江抛庄有賊婦嬰惡疾其夫棄之,hạ lục nguyệt đáy giang phao trang hữu tặc phụ anh ố tật kì phu khí chi 忽一日遇老人於途遺一小石形如雞卵令以水磨之𡍼瘡處即愈,hốt nhất nhật ngộ lão nhân ư đồ di nhất tiểu thạch hình như kê noãn lệnh dĩ thuỷ ma chi đồ sang xứ tức dũ 婦從其言果驗,phụ tòng kì ngôn quả nghiệm 遠近聞之多以錢帛來求,viễn cận văn chi đa dĩ tiền bạch lai cầu 婦不䏻勝但以石過水與之謂之菩薩,phụ bất năng thắng đãn dĩ thạch quá thuỷ dữ chi vị chi bồ tát 水途中絡繹輙問得水否,thuỷ đồ trung lạc dịch triếp vấn đắc thuỷ phủ 事𭛁倂捉人石送三司留之,sự phát tịnh tróc nhân thạch tống tam ti lưu chi 未幾官軍到婦人始得回,vị cơ quan quân đáo phụ nhân thuỷ đắc hồi 識者以爲黎民太祖得國之徵,thức giả dĩ vi lê dân thái tổ đắc quốc chi trưng 秋八月帝以賊之精兵盡在乂安其東都各處必已虚弱乃添兵象命樞密大使范文巧太尉黎篆太監黎可亞侯黎如壎黎秘等領兵三千餘人象一隻徇天䦕廣威國威嘉興㱕化沱江三帶宣光以絶雲南援兵少尉黎僃太監黎犬,thu bát nguyệt đế dĩ tặc chi tinh binh tận tại nghệ an kì đông đô các xứ tất dĩ hư nhược nãi thiêm binh tượng mệnh khu mật đại sứ phạm văn xảo thái uý lê triện thái giám lê khả á hầu lê như huân lê bí đẳng lĩnh binh tam thiên dư nhân tượng nhất chích tuẫn thiên quan quảng oai quốc oai gia hưng quy hoá đà giang tam đới tuyên quang dĩ tuyệt vân nam viện binh thiếu uý lê bị thái giám lê khuyển 等領兵三千人象一隻出快江北江諒江以斷两廣援兵司空黎禮及黎熾等領精兵繼進以張其勢,đẳng lĩnh binh tam thiên nhân tượng nhất chích xuất khoái giang bắc giang lạng giang dĩ đoạn lưỡng quảng viện binh tư không lê lễ cập lê xí đẳng lĩnh tinh binh kế tiến dĩ trương kì thế 我軍所至秋毫無犯市不改肆,ngã quân sở chí thu hào vô phạm thị bất cải tứ 是以東都諸路及各處藩鎮莫不懽忻争是牛羊酒食饗勞軍士皆響應圍逼各城明人坐守待援而已,thị dĩ đông đô chư lộ cập các xứ phiên trấn mạc bất hoan hãn tranh thị ngưu dương tửu thực hưởng lao quân sĩ giai hưởng ứng vi bức các thành minh nhân toạ thủ đãi viện nhi dĩ 十二日篆等以兵三千進逼東䦕城,thập nhị nhật triện đẳng dĩ binh tam thiên tiến bức đông quan thành 明人見篆孤軍遠來悉眾出攻至寕橋應天今彰德是,minh nhân kiến triện cô quân viễn lai tất chúng xuất công chí ninh kiều ứng thiên kim chương đức thị 等處黎篆黎可黎秘等力戰破之斬首二千餘級進屯寕江西岸,đẳng xứ lê triện lê khả lê bí đẳng lực chiến phá chi trảm thủ nhị thiên dư cấp tiến đồn ninh giang tây ngạn 明參将陳智以東䦕城孤危,minh tham tướng trần trí dĩ đông quan thành cô nguy 增壘鍳壕爲固守計乃馳書李安方正等使棄乂安城還救根本,tăng luỹ giám hào vi cố thủ kế nãi trì thư lí an phương chính đẳng sử khí nghệ an thành hoàn cứu căn bản 九月十七日李安方政等棄乂安浮海趍還東䦕止留蔡福守乂安城,cửu nguyệt thập thất nhật lí an phương chính đẳng khí nghệ an phù hải xu hoàn đông quan chỉ lưu thái phúc thủ nghệ an thành 帝進擊城外破之,đế tiến kích thành ngoại phá chi 帝料賊勢日弱我軍日強時至不行恐七機會乃留黎銀黎文安黎盃黎填黎領黎文靈黎國興等圍乂安城駐營,đế liệu tặc thế nhật nhược ngã quân nhật cường thời chí bất hành khủng thất cơ hội nãi lưu lê ngân lê văn an lê bôi lê điền lê lĩnh lê văn linh lê quốc hưng đẳng vi nghệ an thành trú doanh 帝親率大軍日夜水陸倍道躡安政,đế thân suất đại quân nhật dạ thuỷ lục bội đạo niếp an chính 後至西都城駐營𤂬江慰勞将士賞賜鄕中父老及族属故舊有差,hậu chí tây đô thành trú dinh lỗi giang uý lạo tướng sĩ thưởng tứ hương trung phụ lão cập tộc thuộc cố cựu hữu sai 於是都縣人民聞帝,ư thị đô huyện nhân dân văn đế 至清化皆挺身出赴營門願爲驅馳以效尺寸,chí thanh hoá giai đĩnh thân xuất phó dinh môn nguyện vi khu trì dĩ hiệu xích thốn 二十日明雲南都司王安老領援兵萬餘人至三江車轆橋范文巧黎可等逆戦大破之斬首千餘級溺死者甚眾,nhị thập nhật minh vân nam đô ti vương an lão lĩnh viện binh vạn dư nhân chí tam giang xa lộc kiều phạm văn xảo lê khả đẳng nghịch chiến đại phá chi trảm thủ thiên dư cấp nịch tử giả thậm chúng 餘卒退走入三江城,dư tốt thoái tẩu nhập tam giang thành 是日黎篆與明人戦於仁睦橋斬首千餘級擒明都司韋亮,thị nhật lê triện dữ minh nhân chiến ư nhân mục kiều trảm thủ thiên dư cấp cầm minh đô ti vi lượng 冬十月明命總兵成山侯王通参将馬瑛等領兵五萬人馬五千疋分道出援東都諸城,đông thập nguyệt minh mệnh tổng binh thành sơn hầu vương thông tham tướng mã anh đẳng lĩnh binh ngũ vạn nhân mã ngũ thiên sất phân đạo xuất viện đông đô chư thành 雲南軍一萬先至直抵三江順流而下,vân nam quân nhất vạn tiên chí trực để tam giang thuận lưu nhi hạ 黎可等文賊,lê khả đẳng văn tặc 至自寕橋倍道而行遇賊於車轆橋迎戦破之,chí tự ninh kiều bội đạo nhi hành ngộ tặc ư xa lộc kiều nghênh chiến phá chi 六日明王通等率新舊兵十萬人分三道擊我軍,lục nhật minh vương thông đẳng suất tân cựu binh thập vạn nhân phân tam đạo kích ngã quân 王通由丘温過西陽橋屯古所渡造浮橋以濟師,vương thông do khâu ôn quá tây dương kiều đồn cổ sở độ tạo phù kiều dĩ tế sư 方政出自安决橋屯沙堆橋山壽馬騏出自仁睦橋屯青威橋列營連亘數十里旌旗蔽野鎧仗輝空自謂一舉可擒,phương chính xuất tự an quyết kiều đồn sa đôi kiều sơn thọ mã kì xuất tự nhân mục kiều đồn thanh oai kiều liệt doanh liên hoàn sổ thập lí tinh kì tế dã khải trượng huy không tự vị nhất cử khả cầm 黎篆黎秘等伏兵象於古覧原以游兵𦤶師擊壽騏營佯走,lê triện lê bí đẳng phục binh tượng ư cổ lãm nguyên dĩ du binh trí sư kích thọ kì doanh dương tẩu 明人追之過三羅橋畔水田泥淖伏兵起横陣擊之,minh nhân truy chi quá tam la kiều bạn thuỷ điền nê náo phục binh khởi hoành trận kích chi 賊陷於淖,tặc hãm ư náo 斬首千余級長驅至仁睦橋,trảm thủ thiên dư cấp trường khu chí nhân mục kiều 僵屍數,cương thi sổ 十里擒五百餘人,thập lí cầm ngũ bách dư nhân 篆等欲截方政後營而政先已退去,triện đẳng dục tiệt phương chính hậu doanh nhi chính tiên dĩ thoái khứ 日暮乃還,nhật mộ nãi hoàn 七日黎篆等擊王通於古所外寨等處,thất nhật lê triện đẳng kích vương thông ư cổ sở ngoại trại đẳng xứ 時賊先已伏兵編竹爲楯内施鉄籖佯棄楯走,thời tặc tiên dĩ phục binh biên trúc vi thuẫn nội thí thiết thiêm dương khí thuẫn tẩu 我象履之中鐵籤軍失利稍却,ngã tượng lí chi trung thiết thiêm quân thất lợi sảo khước 篆等度不能走乃折毀舊營秋兵㨿險先告急於黎禮黎戦黎熾,triện đẳng độ bất năng tẩu nãi triết huỷ cựu doanh thu binh cứ hiểm tiên cáo cấp ư lê lễ lê chiến lê xí 時禮等已潜伏精兵於清潭以待賊得篆报至禮等乃夜領鋭士三千餘人象二隻來救會於高部分兵設伏要處,thời lễ đẳng dĩ tiềm phục tinh binh ư thanh đàm dĩ đãi tặc đắc triện báo chí lễ đẳng nãi dạ lĩnh nhuệ sĩ tam thiên dư nhân tượng nhị chích lai cứu hội ư cao bộ phân binh thiết phục yếu xứ 獲賊間謀問知賊情欲於我軍,hoạch tặc gián mưu vấn tri tặc tình dục ư ngã quân 後設礮,hậu thiết bác 禮篆用賊計擊賊令諸軍聞礮響潜伏不動,lễ triện dụng tặc kế kích tặc lệnh chư quân văn bác hưởng tiềm phục bất động 賊以爲間道礮𭛁全軍深入,tặc dĩ vi gián đạo bác phát toàn quân thâm nhập 未至安悅江數里伏兵三面並起奮擊於卒洞祝洞等處大破之斬尙書陳洽内官李亮及士卒五萬人溺死者甚眾寕橋之水爲之不流,vị chí an duyệt giang sổ lí phục binh tam diện tịnh khởi phấn kích ư tốt động chúc động đẳng xứ đại phá chi trảm thượng thư trần hiệp nội quan lí lượng cập sĩ tốt ngũ vạn nhân nịch tử giả thậm chúng ninh kiều chi thuỷ vi chi bất lưu 生擒萬餘人獲馬匹軍資噐械輜重簿書不可勝計,sinh cầm vạn dư nhân hoạch mã sất quân tư khí giới truy trọng bạc thư bất khả thắng kể 方政從皷所渡遁㱕,phương chính tòng cổ sở độ độn quy 王通馬其等僅以身免走還東䦕城,vương thông mã kì đẳng cẩn dĩ thân miễn tẩu hoàn đông quan thành 禮等乘勝進圍之捷報𤂬江行營,lễ đẳng thừa thắng tiến vi chi tiệp báo lỗi giang hành dinh 時帝方駐營清化會海西诸軍及得禮等捷書乃親率大軍,thời đế phương trú doanh thanh hoá hội hải tây chư quân cập đắc lễ đẳng tiệp thư nãi thân suất đại quân 及象二十隻水陸分路日夜兼行,cập tượng nhị thập chích thuỷ lục phân lộ nhật dạ kiêm hành 十一日至滝江駐營諸将迎賀,thập nhất nhật chí lũng giang trú dinh chư tướng nghênh hạ 政平府知州河忠爲帝所執死之,chính bình phủ tri châu hà trung vi đế sở chấp tử chi 明王通等以𡨧洞之敗軍噐殆盡乃毀龟田鍾普明鼎爲銃磾火棄,minh vương thông đẳng dĩ tốt động chi bại quân khí đãi tận nãi huỷ quy điền chung phổ minh đỉnh vi súng đạn hoả khí 陳洽既死右布政使弋謙牚布政司印按察𣐳陽時習掌按察司印都督兼事陳󰲛掌都司印,trần hiệp ký tử hữu bố chính sứ dặc khiêm chưởng bố chính ti ấn án sát sứ dương thì tập chưởng án sát ti ấn đô đốc kiêm sự trần duệ chưởng đô ti ấn 自此明之正朔不行於我都縣矣,tự thử minh chi chính sóc bất hành ư ngã đô huyện hĩ 二十二日帝進軍西扶烈,nhị thập nhị nhật đế tiến quân tây phù liệt 二十三日帝遣陳扞黎僃等領水軍百餘艘泝大滝江出喝江口順,nhị thập tam nhật đế khiển trần hãn lê bị đẳng lĩnh thuỷ quân bách dư sưu tố đại lủng giang xuất hát giang khẩu thuận 流而下至瀘江東步頭黎禮等領步兵萬餘人潜至西陽橋,lưu nhi hạ chí lô giang đông bộ đầu lê lễ đẳng lĩnh bộ binh vạn dư nhân tiềm chí tây dương kiều 帝親率兵象至大羅城外南門攻東䦕城,đế thân suất binh tượng chí đại la thành ngoại nam môn công đông quan thành 夜三皷四面夾攻縱火焚城外房室煙燄涨天,dạ tam cổ tứ diện giáp công túng hoả phần thành ngoại phòng thất yên diễm trướng thiên 方政屯外營相争入城門死者屍相󰥺,phương chính đồn ngoại doanh tương tranh nhập thành môn tử giả thi tương chẩm 悉獲國人之被脅從者及戦船百艅艘噐伏甚多,tất hoạch quốc nhân chi bị hiếp tòng giả cập chiến thuyền bách dư sưu khí phục thậm đa 賊知附近軍民悉爲我有勢日窮蹙乃復增築壁壘死守待援,tặc tri phụ cận quân dân tất vi ngã hữu thế nhật cùng xúc nãi phục tăng trúc bích luỹ tử thủ đãi viện 帝徙駐營東扶烈,đế tỉ trú dinh đông phù liệt 帝至冬都城之初京路豪傑及各府縣人民邉鎮酋長皆輻輳軍門願效死力以攻各處賊城,đế chí đông đô thành chi sơ kinh lộ hào kiệt cập các phủ huyện nhân dân biên trấn tù trưởng giai bức thấu quân môn nguyện hiệu tử lực dĩ công các xứ tặc thành 帝推其,đế suy kì 赤心撫諭宣勞曉以去逆就順之理,xích tâm phủ dụ tuyên lạo hiểu dĩ khứ nghịch tựu thuận chi lí 凡士庻人民來詣軍營帝皆卑辝厚禮以待之各隨其才高下以布眾職,phàm sĩ thứ nhân dân lai nghệ quân doanh đế giai ti từ hậu lễ dĩ đãi chi các tuỳ kì tài cao hạ dĩ bố chúng chức 礪之以爵賞使人勸鰌之以刑罰使人自懲,lệ chi dĩ tước thưởng sử nhân khuyên thu chi dĩ hình phạt sử nhân tự trừng 是以人人感激期盡死力所至輙有功,thị dĩ nhân nhân cảm kích kì tận tử lực sở chí triếp hữu công 帝分東部頭諸路鎮爲四道,đế phân đông bộ đầu chư lộ trấn vi tứ đạo 置内外文武僚属海門各處廵檢令譏察徃來人及捕僞官叛黨未化軍民懷貳挾書㱕北者,trí nội ngoại văn vũ liêu thuộc hải môn các xứ tuần kiểm lệnh cơ sát vãng lai nhân cập bổ nguỵ quan phản đảng vị hoá quân dân hoài nhị giáp thư quy bắc giả 仍諭文才未受職䏻作文諭東䦕城使彼開門出降及請和還國,nhưng dụ văn tài vị thụ chức năng tác văn dụ đông quan thành sử bỉ khai môn xuất hàng cập thỉnh hoà hoàn quốc 即以不次擢用之,tức dĩ bất thứ trạc dụng chi 又令收僞官妻子奴婢產業送納禾榖乃儲本處候級軍食,hựu lệnh thu nguỵ quan thê tử nô tì sản nghiệp tống nạp hoà cốc nãi trữ bản xứ hầu cấp quân thực 冬十一月帝得陳暠立之,đông thập nhất nguyệt đế đắc trần cảo lập chi 先是有胡翁者乃丐者之子巤身於琴貴假稱陳氏之後頔,tiên thị hữu hồ ông giả nãi cái giả chi tử liệp thân ư cầm quý giả xưng trần thị chi hậu địch 時國人苦賊荷政思得其主而帝急於滅賊救民遂使人迎立以權一時之事,thời quốc nhân khổ tặc hà chính tư đắc kì chủ nhi đế cấp ư diệt tặc cứu dân toại sử nhân nghênh lập dĩ quyền nhất thời chi sự 且欲籍辝以應明人因以爲侯一作信字建元曰天慶使左僕射黎國興傅之實則監之,thả dục tịch từ dĩ ứng minh nhân nhân dĩ vi hầu nhất tác tín tự kiến nguyên viết thiên khánh sử tả bộc xạ lê quốc hưng phó chi thực tắc giám chi 暠嘗駐營空路山徙武寕,cảo thường trú dinh không lộ sơn tỉ vũ ninh 十二月禁剪花果木樹刧掠財産者,thập nhị nguyệt cấm tiễn hoa quả mộc thụ kiếp lược tài sản giả 帝親督将士日夜擊東都城,đế thân đốc tướng sĩ nhật dạ kích đông đô thành 明王通山壽等隨戦隨敗心沮噐䘮計窮援絶勢日窮蹙乃遣人賫書乞和願得全眾㱕國,minh vương thông sơn thọ đẳng tuỳ chiến tuỳ bại tâm trở khí táng kế cùng viện tuyệt thế nhật cùng xúc nãi khiển nhân tê thư khất hoà nguyện đắc toàn chúng quy quốc 帝曰此言固合我意,đế viết thử ngôn cố hợp ngã ý 且兵所謂不戦而屈人兵計之善者也,thả binh sở vị bất chiến nhi khuất nhân binh kế chi thiện giả dã 乃詫之約日速調諸城人兵一時俱會東官城尽許㱕國,nãi sá chi ước nhật tốc điều chư thành nhân binh nhất thời cụ hội đông quan thành tận hứa quy quốc 遣近臣與明人俱徃來買賣與良民無異,khiển cận thần dữ minh nhân cụ vãng lai mãi mại dữ lương dân vô dị 時僞都司陳封参政梁汝笏都指揮陳安榮等業以賣國取賊高官恐賊㱕後必無生理陰行反間曰昔烏馬兒軍敗於白騰江率眾來降興道,thời nguỵ đô ti trần phong tham chính lương nhữ hốt đô chỉ huy trần an vinh đẳng nghiệp dĩ mại quốc thủ tặc cao quan khủng tặc quy hậu tất vô sinh lí âm hành phản gián viết tích ô mã nhi quân bại ư bạch đằng giang suất chúng lai hàng hưng đạo 大王許之以計取大艦装載送还國又令善氽者已充艦夫,đại vương hứa chi dĩ kế thủ đại hạm trang tải tống hoàn quốc hựu lệnh thiện tù giả dĩ sung hạm phu 至海外夜間何其睡熟乃入水中鑚刻艦底賊皆溺死無一生还者,chí hải ngoại dạ gian hà kì thuỵ thục nãi nhập thuỷ trung toản khắc hạm để tặc giai nịch tử vô nhất sinh hoàn giả 通等信之相與簧惑復生異心增築複壘掘壕設籖以爲偷生之計,thông đẳng tín chi tương dữ hoàng hoặc phục sinh dị tâm tăng trúc phức luỹ quật hào thiết thiêm dĩ vi thâu sinh chi kế 陽言和好隂𢙇異圖潜使數十軰賫蠟書間行乞援,dương ngôn hoà hảo âm hoài dị đồ tiềm sử sổ thập bối tê lạp thư gian hành khất viện 帝獲之惡其反覆乃於東䦕城外四傍隂設伏兵候賊出入虜獲賊哨三千餘人馬五百餘匹,đế hoạch chi ố kì phản phú nãi ư đông quan thành ngoại tứ bàng âm thiết phục binh hầu tặc xuất nhập lỗ hoạch tặc tiêu tam thiên dư nhân mã ngũ bách dư sất 自是明人閉城不出來使遂絶,tự thị minh nhân bế thành bất xuất lai sứ toại tuyệt 帝遣諸将分兵攻各城國興攻刁鷂市橋二城,đế khiển chư tướng phân binh công các thành quốc hưng công điêu diêu thị kiều nhị thành 黎可黎犬攻三江城黎察黎受黎理黎冷黎篆攻昌江城黎榴黎盃攻丘温城,lê khả lê khuyển công tam giang thành lê sát lê thụ lê lí lê lãnh lê triện công xương giang thành lê lựum lê bôi công khâu ôn thành 二十日置各路安撫使,nhị thập nhật trí các lộ an phủ sứ 以陶公僎阮翼等二十四人爲之,dĩ đào công soạn nguyễn dực đẳng nhị thập tứ nhân vi chi 置六部員外郎以阮宗偉等六人爲之,trí lục bộ viên ngoại lang dĩ nguyễn tông vĩ đẳng lục nhân vi chi 丁未明宣德二年,đinh mùi minh tuyên đức nhị niên 春正月,xuân chính nguyệt 帝進軍瀘江北岸與東䦕城對壘,đế tiến quân lô giang bắc ngạn dữ đông quan thành đối luỹ 少尉黎可等守東門司徒黎禮守南門太監黎極領鉄突二衛衙宜福等守西門少尉黎篆領軍二衛守北門圍攻東都城,thiếu uý lê khả đẳng thủ đông môn tư đồ lê lễ thủ nam môn thái giám lê cực lĩnh thiết đột nhị vệ nha nghi phúc đẳng thủ tây môn thiếu uý lê triện lĩnh quân nhị vệ thủ bắc môn vi công đông đô thành 明山壽遣阮任等三人來通信,minh sơn thọ khiển nguyễn nhậm đẳng tam nhân lai thông tin 四諸路軍火首職有差,tứ chư lộ quân hoả thủ chức hữu sai 遣楊太一修興道大王祠禁伐廟樹,khiển dương thái nhất tu hưng đạo đại vương từ cấm phạt miếu thụ 令安路納衝木竹箭,lệnh an lộ nạp xung mộc trúc tiễn 補翰林院及四道属五百十五人,bổ hàn lâm viện cập tứ đạo thuộc ngũ bách thập ngũ nhân 令諸路鎮貯糧昌江三江城以級軍用,lệnh chư lộ trấn trữ lương xương giang tam giang thành dĩ cấp quân dụng 令将校路官訪求才畧智勇可稱司馬上将重職者各薦一人,lệnh tướng hiệu lộ quan phỏng cầu tài lược trí dũng khả xưng tư mã thượng tướng trọng chức giả các tiến nhất nhân 令人民進粟給軍賞爵有差,lệnh nhân dân tiến túc cấp quân thưởng tước hữu sai 乂安演州明人出降,nghệ an diễn châu minh nhân xuất hàng 唐安縣武巨練古費縣段路上攻城策及戦掤轒輼𢒎馬車樣,đường an huyện vũ cự luyện cổ phí huyện đoàn lộ thượng công thành sách cập chiến bằng phần ôn phi mã xa dạng 令諸将照樣爲之,lệnh chư tướng chiếu dạng vi chi 令各将奉事諸功臣廟,lệnh các tướng phụng sự chư công thần miếu 遣明百户何旺賫書入東䦕城,khiển minh bách hộ hà vượng tê thư nhập đông quan thành 遣宣光司馬梁世永,khiển tuyên quang tư mã lương thế vĩnh 提督父道麻宗繼等造戦船,đề đốc phụ đạo ma tông kế đẳng tạo chiến thuyền 令諒山安邦總知監軍民事入内少保黎榴行軍擊賊許先斬後聞,lệnh lạng sơn an bang tổng tri giám quân dân sự nhập nội thiếu bảo lê lựu hành quân kích tặc hứa tiên trảm hậu văn 以翰林院乘㫖學士阮廌爲朝列大夫入内行遣吏部尚書兼行樞密院事,dĩ hàn lâm viện thừa chỉ học sĩ nguyễn trãi vi triều liệt đại phu nhập nội hành khiển lại bộ thượng thư kiêm hành khu mật viện sự 時帝構層搂於瀘江岸菩提營時有菩提二樹在中故號之高准報天㙮日御樓上睇望城中觀賊所爲賜廌侍坐於第二層領㫖草徃復書,thời đế cấu tằng lâu ư lô giang ngạn bồ đề dinh thời hữu bồ đề nhị thụ tại trung cố hiệu chi cao chuẩn báo thiên tháp nhật ngự lầu thượng đệ vọng thành trung quan tặc sở vi tứ trãi thị toạ ư đệ nhị tầng lĩnh chỉ thảo vãng phục thư 十三日黎榴黎盃等日夜急攻丘温城,thập tam nhật lê lựu lê bôi đẳng nhật dạ cấp công khâu ôn thành 明人度不交遂棄城夜遁,minh nhân độ bất giao toại khí thành dạ độn 誅司馬,tru tư mã 黎來籍其家以來恃有戦功出慢語故也,lê lai tịch kì gia dĩ lai thị hữu chiến công xuất mạn ngữ cố dã 斬千户李雲及從人裴永以道載󰚴盐入至靈城故也,trảm thiên hộ lí vân cập tòng nhân bùi vĩnh dĩ đạo tải hàm diêm nhập chí linh thành cố dã 令點閲軍噐欠鈌者以軍憲處治,lệnh điểm duyệt quân khí khiếm khuyết giả dĩ quân hiến xử trị 令太原諒山納麻皮,lệnh thái nguyên lạng sơn nạp ma bì 令司馬高馭總督天関鎮圍古弄城許先聞後治,lệnh tư mã cao ngự tổng đốc thiên quan trấn vi cổ lộng thành hứa tiên văn hậu trị 令新福開鉄治,lệnh tân phúc khai thiết trị 令少尉黎問屯東関城東門司空黎禮少尉黎察黎理黎磊黎隻屯南門少尉黎僃太監黎阮執令黎拯領鉄突三衛屯西門少尉黎篆黎文安領軍十四衛屯北門,lệnh thiếu uý lê vấn đồn đông quan thành đông môn tư không lê lễ thiếu uý lê sát lê lí lê lỗi lê chích đồn nam môn thiếu uý lê bị thái giám lê nguyễn chấp lệnh lê chửng lĩnh thiết đột tam vệ đồn tây môn thiếu uý lê triện lê văn an lĩnh quân thập tứ vệ đồn bắc môn 令三江三𢃄宣光歸化,lệnh tam giang tam đái tuyên quang quy hoá 納𥯨音徙簩音劳𥯨簩竹各造水城靠珥河北岸高准東䦕城,nạp tỉ âm tỉ lao âm lao tỉ lao trúc các tạo thuỷ thành kháo nhĩ hà bắc ngạn cao chuẩn đông quan thành 刁鴞城指揮張麟知府陳耘等出路,điêu diêu thành chỉ huy trương lân tri phủ trần vân đẳng xuất lộ 造衮陽砲令諸将照樣爲之,tạo cổn dương pháo lệnh chư tướng chiếu dạng vi chi 令國人有父母妻子兄弟奴婢親戚從賊在城許自願登城城破即領回家,lệnh quốc nhân hữu phụ mẫu thê tử huynh đệ nô tì thân thích tòng tặc tại thành hứa tự nguyện đăng thành thành phá tức lĩnh hồi gia 不願而自私争認乞還聚者以軍憲論,bất nguyện nhi tự tư tranh nhận khất hoàn tụ giả dĩ quân hiến luận 令賜各處父道爲守禦團練等職爵中品,lệnh tứ các xứ phụ đạo vi thủ ngự đoàn luyện đẳng chức tước trung phẩm 二月七日方政潜軍襲擊於慈廉杲洞篆力戦死之秘爲賊所獲後賊還國禮遣秘歸,nhị nguyệt thất nhật phương chính tiềm quân tập kích ư từ liêm cảo động triện lực chiến tử chi bí vị tặc sở hoạch hậu tặc hoàn quốc lễ khiển bí quy 十九日明人攻慈廉排沙堆,thập cửu nhật minh nhân công từ liêm bài sa đôi 我軍堅壁力戦兵噐盡絶以釜,ngã quân kiên bích lực chiến binh khí tận tuyệt dĩ phủ 䈪甓竃徙投之,hích bích táo tỉ đầu chi 賊不竹各䏻進乃折民房屋火攻之,tặc bất trúc các năng tiến nãi triết dân phòng ốc hoả công chi 是日風寒火熱我軍避火過江多溺死,thị nhật phong hàn hoả nhiệt ngã quân tị hoả quá giang đa nịch tử 獨天䦕人不善涉水與賊死戦賊反敗走市橋城,độc thiên quan nhân bất thiện thiệp thuỷ dữ tặc tử chiến tặc phản bại tẩu thị kiều thành 明人唐保貞來降,minh nhân đường bảo trinh lai hàng 遣降人曾指揮随阮廌招諭三江城,khiển hàng nhân tăng chỉ huy tuỳ nguyễn trãi chiêu dụ tam giang thành 占城使來貢,chiêm thành sứ lai cống 賜宴及馬絹遣還,tứ yến cập mã quyên khiển hoàn 令僉知樞密何栗偕行,lệnh thiêm tri khu mật hà lật giai hành 令将校再立新功爲始大臣至少尉有大勳劳賞金符者得食郡邑執令有功者得食邑督将人亦食郡邑有差,lệnh tướng hiệu tái lập tân công vi thuỷ đại thần chí thiếu uý hữu đại huân lao thưởng kim phù giả đắc thực quận ấp chấp lệnh hữu công giả đắc thực ấp đốc tướng nhân diệc thực quận ấp hữu sai 無功賞者並降爲常人,vô công thưởng giả tịnh giáng vi thường nhân 詔,chiếụ 先是三江城人從明總兵官所調攻帝於清化敗還土軍有出謀慢語者清輙駡曰蠻子無禮是乃你每你每,tiên thị tam giang thành nhân tòng minh tổng binh quan sở điều công đế ư thanh hoá bại hoàn thổ quân hữu xuất mưu mạn ngữ giả thanh triếp mựa viết man tử vô lễ thị nãi nhĩ mỗi nhĩ mỗi 先朝陵廟爲賊所廢壞者復之給奉事人有差,tiên triều lăng miếu vị tặc sở phế hoại giả phục chi cấp phụng sự nhân hữu sai 三月帝閲武于永洞,tam nguyệt đế duyệt vũ vu vĩnh động 正督阮連行伍空闕噐械不整斬之以徇軍,chánh đốc nguyễn liên hàng ngũ không khuyết khí giới bất chỉnh trảm chi dĩ tuẫn quân 以裴於壹爲禮部尚書兼知東道軍民籍簿,dĩ bùi ư nhất vi lễ bộ thượng thư kiêm tri đông đạo quân dân tịch bạ 令三軍有䏻以身徇國武藝精通用力果敢不顧生死者並許通身選入内府侍衛,lệnh tam quân hữu năng dĩ thân tuẫn quốc vũ nghệ tinh thông dụng lực quả cảm bất cố sinh tử giả tịnh hứa thông thân tuyển nhập nội phủ thị vệ 六月三江城指揮使𭄁清等出降,lục nguyệt tam giang thành chỉ huy sứ lưu thanh đẳng xuất hàng 猶言與等者也之皇帝也,do ngôn dữ đẳng giả dã chi hoàng đế dã 至是降,chí thị hàng 史臣吳士連曰帝之興也義兵所至明人皆敗北𡸈以眾寡強弱之不敵哉盖其德瑛天而天應之悅人而人㱕之不惟本國之人悅服至於叛徒亦尊敬如此宜其無鬪志而皆來降也,sử thần ngô sĩ liên viết đế chi hưng dã nghĩa binh sở chí minh nhân giai bại bắc khởi dĩ chúng quả cường nhược chi bất địch tai cái kì đức hiệp thiên nhi thiên ứng chi duyệt nhân nhi nhân quy chi bất duy bản quốc chi nhân duyệt phục chí ư phản đồ diệc tôn kính như thử nghi kì vô đấu chí nhi giai lai hàng dã 然則仁義之舉質之湯武而有光者,nhiên tắc nhân nghĩa chi cử chất chi thang vũ nhi hữu quang giả 於此爲尤顯彼其得水之徵𡸈可以讖緯觀之哉,ư thử vi vưu hiển bỉ kì đắc thuỷ chi trưng khởi khả dĩ sấm vĩ quan chi tai 明各城降人萬餘謀叛誅之,minh các thành hàng nhân vạn dư mưu phản tru chi 三江城不預,tam giang thành bất dự 初,sợ 八日司空黎禮上将軍黎熾與明人戦於湄洞今黃梅是也禮死之,bát nhật tư không lê lễ thượng tướng quân lê xí dữ minh nhân chiến ư mi động kim hoàng mai thị dã lễ tử chi 是日王通率城中精銳兵出擊太監黎阮於襾扶烈,thị nhật vương thông suất thành trung tinh nhuệ binh xuất kích thái giám lê nguyễn ư tây phù liệt 阮堅壁拒敵,nguyễn kiên bích cự địch 帝促令黎禮黎熾領鉄突五百餘人擊之追至湄洞,đế xúc lệnh lê lễ lê xí lĩnh thiết đột ngũ bách dư nhân kích chi truy chí mi động 王通見禮兵少夾擊之,vương thông kiến lễ binh thiểu giáp kích chi 時禮熾乘象力戦陷淖中爲明人所執㱕東䦕城禮不屈遂遇害,thời lễ xí thừa tượng lực chiến hãm náo trung vị minh nhân sở chấp quy đông quan thành lễ bất khuất toại ngộ hại 熾後因風雨夜以計誤守者得脱見帝於菩提營,xí hậu nhân phong vũ dạ dĩ kế ngộ thủ giả đắc thoát kiến đế ư bồ đề doanh 帝呼曰還生,đế hô viết hoàn sinh 初禮每出戦帝嘗戒其輕敵及𡨧洞之捷眾以爲䏻,sơ lễ mỗi xuất chiến đế thường giới kì khinh địch cập tốt động chi tiệp chúng dĩ vi năng 帝曰百戦百勝非計之善者也,đế viết bách chiến bách thắng phi kế chi thiện giả dã 彼乘輕,bỉ thừa khinh 銳狃於數勝其敗可立而待,nhuệ nữu ư sổ thắng kì bại khả lập nhi đãi 至是果然,chí thị quả nhiên 史臣吳士連曰屈瑕狃於蒲騷之勝以守敗亡暴寡侵小之師也,sử thần ngô sĩ liên viết khuất hà nữu ư bồ tao chi thắng dĩ thủ bại vong bạo quả xâm tiểu chi sư dã 黎禮狃於𡨧洞之勝亦以敗亡敵愾復讐之師也,lê lễ nữu ư tốt động chi thắng diệc dĩ bại vong địch khái phục thù chi sư dã 其敗雖同其義則異,kì bại tuy đồng kì nghĩa tắc dị 故當時良将以禮篆爲稱首,cố đương thời lương tướng dĩ lễ triện vi xưng thủ 以通侯黎人澍音注爲行軍督𬋩入内大司馬領前後左右四衛兼知新衛軍事,dĩ thông hầu lê nhân chú âm chú vi hành quân đốc quản nhập nội đại tư mã lĩnh tiền hậu tả hữu tứ vệ kiêm tri tân vệ quân sự 令國威三帶将校軍人凣見賊書詐誘恐惑人心而私呈本将者斬督将不䏻監察罪同,lệnh quốc oai tam đái tướng hiệu quân nhân phàm kiến tặc thư trá dụ khủng hoặc nhân tâm nhi tư trình bản tướng giả trảm đốc tướng bất năng giám sát tội đồng 眩惑州縣者解送軍,huyễn hoặc châu huyện giả giải tống quân 門斬之,môn trảm chi 分明降官者居清化乂安籃邑新平等處,phân minh hàng quan giả cư thanh hoá nghệ an lam ấp tân bình đẳng xứ 令諸路薦舉贒良方正智勇英桀之士召對擢用,lệnh chư lộ tiến cử hiền lương phương chính trí dũng anh kiệt chi sĩ triệu đối trạc dụng 隐蔽者以降黜論,ẩn tế giả dĩ giáng truất luận 令少尉執令總監等平時軍人犯法不得專殺臨敵而違者許先斬後聞,lệnh thiếu uý chấp lệnh tổng giám đẳng bình thời quân nhân phạm pháp bất đắc chuyên sát lâm địch nhi vi giả hứa tiên trảm hậu văn 十九日市橋城出降,thập cửu nhật thị kiều thành xuất hàng 帝令曰凣有妻子兄弟前爲各城賊人所掠或爲妻妾或爲奴婢今我既招降爾等相率擊東官城,đế lệnh viết phàm hữu thê tử huynh đệ tiền vi các thành tặc nhân sở lược hoặc vi thê thiếp hoặc vi nô tì kim ngã ký chiêu hàng nhĩ đẳng tương suất kích đông quan thành 或斬級或生擒我當還之仍賞符陞級有差,hoặc trảm cấp hoặc sinh cầm ngã đương hoàn chi nhưng thưởng phù thăng cấp hữu sai 禁稱巫蠱左道假稱邪神摇動浮言扇惑人心者,cấm xưng vu cổ tả đạo giả xưng tà thần dao động phù ngôn phiến hoặc nhân tâm giả 令,lệnh 漂散人民聽還原籍耕種,phiêu tán nhân dân thính hoàn nguyên tịch canh chủng 無田産者許自販賣,vô điền sản giả hứa tự phán mại 若廢業者以重罪論,nhược phế nghiệp giả dĩ trọng tội luận 遣明降人朱儕等領馬百四十匹徃化州牧養,khiển minh hàng nhân chu sài đẳng lĩnh mã bách tứ thập sất vãng hoá châu mục dưỡng 習水戦,tập thuỷ chiến 令少尉選人民殷富子弟身體壮大武藝精通勇力果敢者每員二百人補侍衛軍畏怯者不用,lệnh thiếu uý tuyển nhân dân ân phú tử đệ thân thể tráng đại vũ nghệ tinh thông dũng lực quả cảm giả mỗi viên nhị bách nhân bổ thị vệ quân uý khiếp giả bất dụng 禁白廪関不得通鹹盐以陶李客𭁈賊通故也,cấm bạch lẫm quan bất đắc thông hàm diêm dĩ đào lí khách dữ tặc thông cố dã 是月明命安遠侯柳昇帥師來侵以兵部尙書李慶賛軍務,thị nguyệt minh mệnh an viễn hầu liễu thăng soái sư lai xâm dĩ binh bộ thượng thư lí khánh tán quân vụ 時陳洽敗死成山侯王通奏請益兵,thời trần hiệp bại tử thành sơn hầu vương thông tấu thỉnh ích binh 明命昇等將七萬人以徃且勑慶舉六卿之属,minh mệnh thăng đẳng tương thất vạn nhân dĩ vãng thả sắc khánh cử lục khanh chi thuộc 有才畧者以自助慶奏陳鏞以下十餘人偕行,hữu tài lược giả dĩ tự trợ khánh tấu trần dung dĩ hạ thập dư nhân giai hành 夏四月遣防禦使陳班督修棃花関,hạ tứ nguyệt khiển phòng ngự sứ trần ban đốc tu lê hoa quan 帝曰予無才勇智慧獨負重任恐不能勝是以折節求贒傾心下士共圖大事以濟斯民有䏻舉謀勇超群之士及自薦者俱以上卿上爵加之,đế viết dư vô tài dũng trí tuệ độc phụ trọng nhiệm khủng bất năng thắng thị dĩ triết tiết cầu hiền khuynh tâm hạ sĩ cộng đồ đại sự dĩ tế tư dân hữu năng cử mưu dũng siêu quần chi sĩ cập tự tiến giả cụ dĩ thượng khanh thượng tước gia chi 對黎禮弟丁列爲入内少尉亞侯其妾何玉容等五人並爲宗姬以󰖶死國之勳也,đối lê lễ đệ đinh liệt vi nhập nội thiếu uý á hầu kì thiếp hà ngọc dung đẳng ngũ nhân tịnh vi tông cơ dĩ thù tử quốc chi huân dã 授黎巴牢觀察使爵上品給田百𤱈以其子篆屢敗勍敵有大功死王事,thụ lê ba lao quan sát sứ tước thượng phẩm cấp điền bách mẫu dĩ kì tử triện lũ bại kình địch hữu đại công tử vương sự 仍與篆子陵防禦使爵上智字,nhưng dữ triện tử lăng phòng ngự sử tước thượng trí tự 著服侯及馬二匹,trước phục hầu cập mã nhị sất 令壮大而未有軍民簿籍游手游食無差役者有䏻捉送軍門賞爵一資,lệnh tráng đại nhi vị hữu quân dân bạ tịch du thủ du thực vô sai dịch giả hữu năng tróc tống quân môn thưởng tước nhất tư 令諭鐵突軍十四衞将校軍人曰有䏻同心𦤶命以破賊此爾眾之力若謀畫措置衣糧官賞則在於我,lệnh dụ thiết đột quân thập tứ vệ tướng hiệu quân nhân viết hữu năng đồng tâm trí mệnh dĩ phá tặc thử nhĩ chúng chi lực nhược mưu hoạch thố trí y lương quan thưởng tắc tại ư ngã 爾等莫憚勤勞莫󰪽貧乏,nhĩ đẳng mạc đạn cần lao mạc ưu bần phạp 見我妻子貧乏則爾妻子貧乏,kiến ngã thê tử bần phạp tắc nhĩ thê tử bần phạp 願爾眾一心討賊莫生煩󰞽,nguyện nhĩ chúng nhất tâm thảo tặc mạc sinh phiền não 令乂安新平順化将校軍人曰我起義兵於爾土近欲成功,lệnh nghệ an tân bình thuận hoá tướng hiệu quân nhân viết ngã khởi nghĩa binh ư nhĩ thổ cận dục thành công 願爾眾始終一心金石一節以全軍臣父子之義,nguyện nhĩ chúng thuỷ chung nhất tâm kim thạch nhất tiết dĩ toàn quân thần phụ tử chi nghĩa 我知爾眾皆爲國之士,ngã tri nhĩ chúng giai vi quốc chi sĩ 因前時興慶重光枉以虚名不見成功盖由政出多門大臣不知爾眾徒費力於此矣今天下一統我與爾眾義如父子願盡一心復我境土自古将相封侯抑如爾眾無異整爾隊伍練爾軍仁蕩平残㓂分半歸農今天假我事不得已用命則破敵生而有功不用命則死成何事每隊各謄一本日再三讀使軍人知之,nhân tiền thời hưng khánh trùng quang uông dĩ hư danh bất kiến thành công cái do chính xuất đa môn đại thần bất tri nhĩ chúng đồ phí lực ư thử hĩ kim thiên hạ nhất thống ngã dữ nhĩ chúng nghĩa như phụ tử nguyện tận nhất tâm phục ngã cảnh thổ tự cổ tướng tương phong hầu ức như nhĩ chúng vô dị chỉnh nhĩ đội ngũ luyện nhĩ quân nhân đãng bình tàn khấu phân bán quy nông kim thiên giả ngã sự bất đắc dĩ dụng mệnh tắc phá địch sinh nhi hữu công bất dụng mệnh tắc tử thành hà sự mỗi đội các đằng nhất bản nhật tái tam độc sử quân nhân tri chi 令諸將及軍人曰明賊残害我民二十餘載𥘉我軍數百萬有餘,lệnh chư tướng cập quân nhân viết minh tặc tàn hại ngã dân nhị thập dư tải sơ ngã quân sổ bách vạn hữu dư 見今三十,hiện kim tam thập 五萬待破東󰪕城放二十五萬㱕農留十萬爲軍防禦國事,ngũ vạn đãi phá đông quan thành phóng nhị thập ngũ vạn quy nông lưu thập vạn vi quân phòng ngự quốc sự 一家三人一人爲軍凣諸賦役並復三年,nhất gia tam nhân nhất nhân vi quân phàm chư phú dịch tịnh phục tam niên 又以軍憲十條示将校軍人曰一軍中諠譁,hựu dĩ quân hiến thập điều thị tướng hiệu quân nhân viết nhất quân trung huyên hoa 一軍中虚驚妄言禍福以搖動軍情,nhất quân trung hư kinh vọng ngôn hoạ phúc dĩ dao động quân tình 一臨陣聞皷聲見指旗而佯爲不文不見逗遛不進,nhất lâm trận văn cổ thanh kiến chỉ kì nhi dương vi bất văn bất kiến đậu lưu bất tiến 一臨陣見止軍之旗聞止軍之鑼而不止,nhất lâm trận kiến chỉ quân chi kì văn chỉ quân chi la nhi bất chỉ 一聞退軍之鉦而強不退,nhất văn thoái quân chi chinh nhi cường bất thoái 一防直不勤或熟睡不守離伍潜回,nhất phòng trực bất cần hoặc thục thuỵ bất thủ li ngũ tiềm hồi 一󰱏惑女色私放妻黨而不當軍役,nhất đam hoặc nữ sắc tư phóng thê đảng nhi bất đương quân dịch 一賣放軍人及影󰰿而不著軍籍,nhất mại phóng quân nhân cập ảnh tế nhi bất trứ quân tịch 一以私好惡,nhất dĩ tư hảo ố 而顛倒人之功過,nhi điên đảo nhân chi công quá 一與眾不和姦惡偷盗,nhất dữ chúng bất hoà gian ác thâu đạo 以上十條犯者斬,dĩ thượng thập điều phạm giả trảm 以少保黎文安總知國威上中三帶廣威軍事,dĩ thiếu bảo lê văn an tổng tri quốc oai thượng trung tam đái quảng oai quân sự 仍命之曰但有執令監軍不遵爾之節制先斬後文,nhưng mệnh chi viết đản hữu chấp lệnh giám quân bất tuân nhĩ chi tiết chế tiên trảm hậu văn 以三條戒文武官一勿無情二勿欺慢三勿姦貪,dĩ tam điều giới văn vũ quan nhất vật vô tình nhị vật khi mạn tam vật gian tham 諭天下諸豪傑曰諸城以破惟東䦕城未下,dụ thiên hạ chư hào kiệt viết chư thành dĩ phá duy đông quan thành vị hạ 我以此卧不安席食不甘味夙夜焦思,ngã dĩ thử ngoạ bất an tịch thực bất cam vị túc dạ tiêu tư 且我之左右未得其人,thả ngã chi tá hữu vị đắc kì nhân 雖爲主将反觀於已一則老病不,tuy vi chủ tướng phản quan ư dĩ nhất tắc lão bệnh bất 才二則所𭓇淺見而則任重難勝而大臣左右相國太傅太保未置太尉都元帥猶鈌如行遣并各官十纔一二是以折節推誠勸諸豪傑胥相戮力匡救萬民莫韜光晦跡使天下久𨺻塗炭或有髙節如四皓嘉遯如子房亦且爲民救難俟其成功欲遂素志㱕山林不復汝禁,tài nhị tắc sở học thiển kiến nhi tắc nhiệm trọng nan thắng nhi đại thần tả hữu tướng quốc thái phó thái bảo vị trí thái uý đô nguyên soái do khuyết như hành khiển tịnh các quan thập tài nhất nhị thị dĩ triết tiết suy thành khuyến chư hào kiệt tư tương lục lực khuông cứu vạn dân mạc thao quang hối tích sử thiên hạ cửu thao đồ than hoặc hữu cao tiết như tứ hạo gia độn như tử phòng diệc thả vi dân cứu nạn sĩ kì thành công dục toại tố chí quy sơn lâm bất phục nhữ cấm 令曰凣差使管下者並給以帖或打墨記或署本𬋩姓名及行人多少就某處行某事定旱日其還營無得公然去來,lệnh viết phàm sai sứ quản hạ giả tịnh cấp dĩ thiêm hoặc đả mặc ký hoặc thự bản quản tính danh cập hành nhân đa thiểu tựu mỗ xứ hành mỗ sự định hạn nhật kì hoàn dinh vô đắc công nhiên khứ lai 如本管及管下不遵令者,như bản quản cập quản hạ bất tuân lệnh giả 隨其輕重加降杖刖斬之刑,tuỳ kì khinh trọng gia giáng trượng ngoạt trảm chi hình 若監得賊人通同情狀有重賞,nhược giam đắc tặc nhân thông đồng tình trạng hữu trọng thưởng 禁󰚴盐不得與琴爛通同,cấm hàm diêm bất đắc dữ cầm lạn thông đồng 令要處嚴行把截譏寨異色之人及四邉軍書之真偽者,lệnh yếu xứ nghiêm hành bả tiệt cơ trại dị sắc chi nhân cập tứ biên quân thư chi chân nguỵ giả 五月令大小将校供結無有姦貪受賂娶本路妻影占軍人親族以差使者,ngũ nguyệt lệnh đại tiểu tướng hiệu cung kết vô hữu gian tham thụ lộ thú bản lộ thê ảnh chiếm quân nhân thân tộc dĩ sai sứ giả 令續納所受吳時文憑勘合印信,lệnh tục nạp sở thụ ngô thời văn bằng khám hợp ấn tín 布政縣阮子驩献策稱㫖授軍師,bố chính huyện nguyễn tử hoan hiến sách xưng chỉ thụ quân sư 令僧道父老係有迎接官軍数者路官訪問果有德行年老給以職爵,lệnh tăng đạo phụ lão hệ hữu nghênh tiếp quan quân sổ giả lộ quan phỏng vấn quả hữu đức hạnh niên lão cấp dĩ chức tước 令少尉𰺥令路官等速收在城偽土官軍民妻子,lệnh thiếu uý chấp lệnh lộ quan đẳng tốc thu tại thành nguỵ thổ quan quân dân thê tử 奴婢財勿牛隻畫數送納檢察懷異之人搜索僞官文憑印信依期上納選人丁壯者續補軍伍不得變易,nô tì tài vật ngưu chích hoạch sổ tống nạp kiểm sát hoài dị chi nhân sưu sách nguỵ quan văn bằng ấn tín y kì thượng nạp tuyển nhân đinh tráng giả tục bổ quân ngũ bất đắc biến dị 明思明府陵通等州韋報等十人來行,minh tư minh phủ lăng thông đẳng châu vi báo đẳng thập nhân lai hàng 賞慈廉機舍戰陣之功,thưởng từ liêm cơ xá chiến trận chi công 令諸将校曰凣聞砲一響而無鉦聲者諸将速來聽令砲或二響三響鉦或二鳴是有警急執令督将速整行伍少尉就營聽令,lệnh chư tướng hiệu viết phàm văn pháo nhất hưởng nhi vô chinh thanh giả chư tướng tốc lai thính lệnh pháo hoặc nhị hưởng tam hưởng chinh hoặc nhị minh thị hữu cảnh cấp chấp lệnh đốc tướng tốc chỉnh hàng ngũ thiếu uý tựu dinh thính lệnh 令天長建昌蒞仁新興收養各城降人南女該六天餘人毋令饑寒失所,lệnh thiên trường kiến xương lí nhân tân hưng thu dưỡng các thành hàng nhân nam nữ cai lục thiên dư nhân vô lệnh cơ hàn thất sở 嘉興鎮木忙父道車可參等㱕,gia hưng trấn mộc mường phụ đạo xa khả tham đẳng quy 順授可參入内司空同平章事知陀江鎮上伴賜金魚袋柱國冠服侯,thuận thụ khả tham nhập nội tư không đồng bình chương sự tri đà giang trấn thượng bạn tứ kim ngư đại trụ quốc quan phục hầu 車祿金吾衞上将軍大置字車渴車盤車點並爲玉鈐衞大将軍明字並四國姓,xa lộc kim ngô vệ thượng tướng quân đại trí tự xa khát xa bàn xa điểm tịnh vi ngọc kiểm vệ đại tướng quân minh tự tịnh tứ quốc tính 夏六月初十日明鎮守廣西征蛮将軍鎮遠侯顧興祖領兵五萬馬五千疋由廣西來救援各城,hạ lục nguyệt sơ thập nhật minh trấn thủ quảng tây chinh man tướng quân trấn viễn hầu cố hưng tổ lĩnh binh ngũ vạn mã ngũ thiên sất do quảng tây lai cứu viện các thành 至坡壘關守關将黎榴黎盃邀擊於坡壘關大破之斬守三千餘級獲馬五百匹,chí pha luỹ quan thủ quan tướng lê lựu lê bôi yêu kích ư pha luỹ quan đại phá chi trảm thủ tam thiên dư cấp hoạch mã ngũ bách sất 興祖大敗走還,hưng tổ đại bại tẩu hoàn 葵州父道琴爛㱕順,quỳ châu phụ đạo cầm lạn quy thuận 加侍中思齊爲司徒大司馬黎仁澍爲司空少尉黎,gia thị trung tư tề vi tư đồ đại tư mã lê nhân chú vi tư không thiếu uý lê 問黎察爲司馬上将黎盃爲少尉仍戒之曰職爵已髙夙也匪懈無得慢志而廢功賜傘各一柄,vấn lê sát vi tư mã thượng tướng lê bôi vi thiếu uý nhưng giới chi viết chức tước dĩ cao túc dạ phỉ giải vô đắc mạn chí nhi phế công tứ tản các nhất bính 定僞官妻妾奴婢贖錢例布政司妻七十下至生員土官承差伴當等妻十鏹男女奴婢自十嵗以下十鏹之半,định nguỵ quan thê thiếp nô tì thục tiền lệ bố chính ti thê thất thập hạ chí sinh viên thổ quan thừa sai bạn đương đẳng thê thập cưỡng nam nữ nô tì tự thập tuế dĩ hạ thập cưỡng chi bán 令諸路儲積官粟不可輕發,lệnh chư lộ trữ tích quan túc bất khả khinh phát 築小堡於機舍州明人擊破之帝令勿救以示其怯,trúc tiểu bảo ư cơ xá châu minh nhân kích phá chi đế lệnh vật cứu dĩ thị kì khiếp 秋七月令諸路并各火文宫諸軍将校修户籍時仍陳朝舊效呼尙書門下省行遣爲左右火,thu thất nguyệt lệnh chư lộ tịnh các hoả văn cung chư quân tướng hiệu tu hộ tịch thời nhưng trần triều cựu hiệu hô thượng thư môn hạ sảnh hành khiển vi tả hữu hoả 占人進物,chiêm nhân tiến vật 令諸衞水軍每戦船用五十人守,lệnh chư vệ thuỷ quân mỗi chiến thuyền dụng ngũ thập nhân thủ 砦五人餽餉五人差使五人令北江三路各運糧三千擔謂一人所㱕貯昌江城,trại ngũ nhân quỹ hướng ngũ nhân sai sứ ngũ nhân lệnh bắc giang tam lộ các vận lương tam thiên đảm vị nhất nhân sở tê trữ xương giang thành 令凣見木忙紅衣人載󰚴盐㱕不得禁止,lệnh phàm kiến mộc mường hồng y nhân tải hàm diêm quy bất đắc cấm chỉ 令諸軍臨陣或五十人百人私自奔却而遺棄一二人不救者斬全眾不幸陣亡而䏻併力舁音于對舉也出者免罪,lệnh chư quân lâm trận hoặc ngũ thập nhân bách nhân tư tự bôn khước nhi di khí nhất nhị nhân bất cứu giả trảm toàn chúng bất hạnh trận vong nhi năng tịnh lực dư âm vu đối cử dã xuất giả miễn tội 令諸将軍曰掌軍施者勤於征伐典漕運者勤於餽餉,lệnh chư tướng quân viết chưởng quân thí giả cần ư chinh phạt điển tào vận giả cần ư quỹ hướng 入山斫板𤌄沙爲盐把截水陸禁捕姦非各宜忘身殫慮共圖滅賊,nhập sơn chước bản chử sa vi diêm bả tiệt thuỷ lục cấm bổ gian phi các nghi vong thân đạn lự cộng đồ diệt tặc 𡸈予爲民父母不念艱難而敢興死辛苦之事乎特出於不得,khởi dư vi dân phụ mẫu bất niệm gian nan nhi cảm hưng tử tân khổ chi sự hồ đặc xuất ư bất đắc 已也,dĩ dã 綠東關城土塊戦功,lục đông quan thành thổ khối chiến công 賞以銀牌錢絹,thưởng dĩ ngân bài tiền quyến 司空黎可參進象三隻及金銀鈎銅鉦等勿,tư không lê khả tham tiến tượng tam chích cập kim ngân câu đồng chinh đẳng vật 哀牢進方物,ai lao tiến phương vật 八月諭天下曰賊在中國民猶未定於汝安乎昔胡氏無道賊因此而奪我國家,bát nguyệt dụ thiên hạ viết tặc tại trung quốc dân do vị định ư nhữ an hồ tích hồ thị vô đạo tặc nhân thử nhi đoạt ngã quốc gia 虐害之中爾眾已見之矣,ngược hại chi trung nhĩ chúng dĩ kiến chi hĩ 且已一年用力之艱難而有萬年太平之機業其熟思之毋貽後悔,thả dĩ nhất niên dụng lực chi gian nan nhi hữu vạn niên thái bình chi cơ nghiệp kì thục tư chi vô di hậu hối 令諸路凣見軍民運糧買賣即給帖指就處所不得妄去,lệnh chư lộ phàm kiến quân dân vận lương mãi mại tức cấp thiêm chỉ tựu xứ sở bất đắc vọng khứ 以員外郎黎克諧裴必應克正副使賫馬匹,dĩ viên ngoại lang lê khắc hài bùi tất ứng khắc chính phó sứ tê mã sất 青白玻瓈酒噐賜占城主,thanh bạch pha lê tửu khí tứ chiêm thành chủ 令造功城車修戦噐,lệnh tạo công thành xa tu chiến khí 賞黎可參絹二十疋馬十匹,thưởng lê khả tham quyến nhị thập sất mã thập sất 令諸路民人就菩提營選壯者補軍伍,lệnh chư lộ dân nhân tựu bồ đề dinh tuyển tráng giả bổ quân ngũ 諭新平順化将校軍人曰昔者占城逆命侵我邉疆乃祖乃父䏻輸誠效順圖報國家殺敗賊徒復我疆土芳名偉績簡󰀋昭垂,dụ tân bình thuận hoá tướng hiệu quân nhân viết tích giả chiêm thành nghịch mệnh xâm ngã biên cương nãi tổ nãi phụ năng thâu thành hiệu thuận đồ báo quốc gia sát bại tặc đồ phục ngã cương thổ phương danh vĩ tích giản sách chiêu thuỳ 今者明人不道上逆天心黷武窮兵務開土地生民𡍼炭二十餘年,kim giả minh nhân bất đạo thượng nghịch thiên tâm độc vũ cùng binh vụ khai thổ địa sinh dân đồ thán nhị thập dư niên 凣我京路未見有,phàm ngã kinh lộ vị kiến hữu 攄忠效力樹立功各而爾等以藩屏之臣克念前日祖父之力盡忠王家先戦有功,sư trung hiệu lực thụ lập công các nhi nhĩ đẳng dĩ phiên bình chi thần khắc niệm tiền nhật tổ phụ chi lực tận trung vương gia tiên chiến hữu công 若,nhược 兹忠誠良可褒奬特陛爾爵爲亞大僚𤤻爾其朂哉,tư trung thành lương khả bao tưởng đặc bệ nhĩ tước vi á đại liêu ban nhĩ kì húc tai 九月八日太尉陳捍司馬黎察少尉黎篆黎理等攻昌江城拨之,cửu nguyệt bát nhật thái uý trần hãn tư mã lê sát thiếu uý lê triện lê lí đẳng công xương giang thành bạt chi 時明指揮金胤以城當㱕路與新授官李任死守,thời minh chỉ huy kim dận dĩ thành đương quy lộ dữ tân thụ quan lí nhậm tử thủ 閲六月餘與快州諒江等軍相拒隨擊隨禦官軍不䏻登,duyệt lục nguyệt dư dữ khoái châu lạng giang đẳng quân tương cự tuỳ kích tuỳ ngự quan quân bất năng đăng 帝命扞等築地設道與敵相戰鈎戟勁努火箭火砲四面合攻城遂陷,đế mệnh hãn đẳng trúc địa thiết đạo dữ địch tương chiến câu kích kính nỗ hoả tiễn hoả pháo tứ diện hợp công thành toại hãm 胤任皆自殺,dận nhậm giai tự sát 所獲玉白女子盡以賜士卒,sở hoạch ngọc bạch nữ tử tận dĩ tứ sĩ tốt 明總兵王通聞之爲文致祭,minh tổng binh vương thông văn chi vi văn trí tế 經十日援兵果至而城已陷,kinh thập nhật viện binh quả chí nhi thành dĩ hãm 帝令諸将築萬春隄爲,đế lệnh chư tướng trúc vạn xuân đê vi 壘,luỹ 初明人於城外大江旁穿小渠以藏戰船噐械築附城固守而萬春隄乃哨騎芻牧之所經由乘高伺便以爲得計,sơ minh nhân ư thành ngoại đại giang bàng xuyên tiểu cừ dĩ tàng chiến thuyền khí giới trúc phụ thành cố thủ nhi vạn xuân đê nãi tiêu kị sô mục chi sở kinh do thừa cao tứ tiện dĩ vi đắc kế 官軍進擊明人常設伏以争鋭,quan quân tiến kích minh nhân thường thiết phục dĩ tranh nhuệ 帝令諸将渡何出其不意奪隄築壘一夜而成盡爲所有,đế lệnh chư tướng độ hà xuất kì bất ý đoạt đê trúc luỹ nhất dạ nhi thành tận vi sở hữu 及聞援兵至諸将士多上書勸帝攻東都各城以絶内應,cập văn viện binh chí chư tướng sĩ đa thượng thư khuyến đế công đông đô các thành dĩ tuyệt nội ứng 帝曰攻城下策也,đế viết công thành hạ sách dã 我攻堅城歲月不下我軍力疲氣沮若賊援再至腹皆受敵此危道也,ngã công kiên thành tuế nguyệt bất hạ ngã quân lực bì khí tự nhược tặc viện tái chí phúc giai thụ địch thử nguy đạo dã 不如養力蓄鋭以待其援,bất như dưỡng lực súc nhuệ dĩ đãi kì viện 援破則城必降,viện phá tắc thành tất hàng 此一舉两得萬金之計也,thử nhất cử lưỡng đắc vạn kim chi kế dã 嚴設守把日夜巡殺,nghiêm thiết thủ bả nhật dạ tuần sát 令諒江北江三帶宣光㱕化遠徙軍民妻子以避援兵之至,lệnh lạng giang bắc giang tam đái tuyên quang quy hoá viễn tỉ quân dân thê tử dĩ tị viện binh chi chí 十八日明總兵征虜副将軍太子太傅安遠侯柳昇参将保定伯梁銘都督崔聚兵部尙書李慶工部尙書黄福土官右布政使阮德勛領兵十萬餘馬二萬犯坡壘關,thập bát nhật minh tổng binh chinh lỗ phó tướng quân thái tử thái phó an viễn hầu liễu thăng tham tướng bảo định bá lương minh đô đốc thôi tụ binh bộ thượng thư lí khánh công bộ thượng thư hoàng phúc thổ quan hữu bố chính sứ nguyễn đức huân lĩnh binh thập vạn dư mã nhị vạn phạm pha luỹ quan 征南将軍太傅鈐國公沐𣆭參将興安伯徐亨新寕伯譚忠領兵五萬馬一萬犯棃花關並至界守,chinh nam tướng quân thái phó kiềm quốc công mộc thạnh tham tướng hưng an bá từ hanh tân ninh bá đàm trung lĩnh binh ngũ vạn mã nhất vạn phạm lê hoa quan tịnh chí giới thủ 帝會諸将議曰賊素輕我謂我國人性怯久畏賊威聞大軍來我當驚,đế hội chư tướng nghị viết tặc tố khinh ngã vị ngã quốc nhân tính khiếp cửu uý tặc uy văn đại quân lai ngã đương kinh 怖,bố 况以強凌弱以眾勝寡乃事之常,huống dĩ cường lăng nhược dĩ chúng thắng quả nãi sự chi thường 賊不能論其彼已勝負之形識其時運徃復之機,tặc bất năng luận kì bỉ dĩ thắng phụ chi hình thức kì thời vận vãng phục chi cơ 且救急之兵當以疾速爲貴賊必併日兼行,thả cứu cấp chi binh đương dĩ tật tốc vi quý tặc tất tịnh nhật kiêm hành 兵法所謂五百里而趋利者蹶上将,binh pháp sở vị ngũ bách lí nhi xu lợi giả quệ thượng tướng 令柳昇之來途路遼遠人必疲勞,lệnh liễu thăng chi lai đồ lộ liêu viễn nhân tất bì lao 吾以逸待勞󰓳不勝矣,ngô dĩ dật đãi lao miệt bất thắng hĩ 乃命黎察黎仁澍黎冷黎例黎受等領精兵一萬象五隻先潜伏於之棱隘以待之,nãi mệnh lê sát lê nhân chú lê lãnh lê liệt lê thụ đẳng lĩnh tinh binh nhất vạn tượng ngũ chích tiên tiềm phục ư chi lăng ải dĩ đãi chi 先是黎榴守坡壘關見賊至退守隘關賊又進争榴復棄蒥關退屯支棱,tiên thị lê lựu thủ pha luỹ quan kiến tặc chí thoái thủ ải quan tặc hựu tiến tranh lựu phục khí lưu quan thoái đồn chi lăng 賊又進兵攻逼支陵,tặc hựu tiến binh công bức chi lăng 察仁澍等密令榴出,sát nhân chú đẳng mật lệnh lựu xuất 戰佯爲不勝而走,chiến dương vi bất thắng nhi tẩu 賊果大喜,tặc quả đại hỉ 二十日柳昇督大軍追,nhị thập nhật liễu thăng đốc đại quân truy 至伏處察仁澍等大縱伏兵四面俱起衝擊,chí phục xứ sát nhân chú đẳng đại túng phục binh tứ diện cụ khởi xung kích 賊軍大敗,tặc quân đại bại 斬柳昇於馬鞍山及賊眾一萬餘級,trảm liễu thăng ư mã yên sơn cập tặc chúng nhất vạn dư cấp 二十五日帝又命黎理黎文安領兵三萬繼至馬鞍山隘,nhị thập ngũ nhật đế hựu mệnh lê lí lê văn an lĩnh binh tam vạn kế chí mã yên sơn ải 察仁澍等率諸軍縱兵擊之斬保定伯梁銘于陣,sát nhân chú đẳng suất chư quân túng binh kích chi trảm bảo định bá lương minh vu trận 二十八日李慶亦亡,nhị thập bát nhật lí khánh diệc vong 崔聚黄福引眾強進,thôi tụ hoàng phúc dẫn chúng cưỡng tiến 仁澍又敗之斬首二萬餘级獲馬疋驢牛軍資噐械不可勝數,nhân chú hựu bại chi trảm thủ nhị vạn dư cấp hoạch mã sất lư ngưu quân tư khí giới bất khả thắng sổ 冬十月帝令黎理黎文安領兵三萬四面包圍又立柵於昌,đông thập nguyệt đế lệnh lê lí lê văn an lĩnh binh tam vạn tứ diện bao vi hựu lập sách ư xương 江左岸以守之,giang tả ngạn dĩ thủ chi 聚等計無所出築壘田間以自衞,tụ đẳng kế vô sở xuất trúc luỹ điền gian dĩ tự vệ 聚意昌江城未破引眾欲就之,tụ ý xương giang thành vị phá dẫn chúng dục tựu chi 及至昌江城已陷失其所望益大驚煌,cập chí xương giang thành dĩ hãm thất kì sở vọng ích đại kinh hoàng 會天示變暴風大雨山林怒號人馬相視不能移步徒,hội thiên thị biến bạo phong đại vũ sơn lâm nộ hiệu nhân mã tương thị bất năng di bộ đồ 清夜以砲爲信報東關至靈二城聞砲出援,thanh dạ dĩ pháo vi tín báo đông quan chí linh nhị thành văn pháo xuất viện 而東關各城自救不暇焉知其他,nhi đông quan các thành tự cứu bất hạ yên tri kì tha 帝乃命水步諸軍並進圍之又分軍絶斷馬鞍支陵坡壘傍關等隘,đế nãi mệnh thuỷ bộ chư quân tịnh tiến vi chi hựu phân quân tuyệt đoạn mã yên chi lăng pha luỹ bàng quan đẳng ải 崔聚黄福欲進不能欲退不得乃詐乞和而隂欲趍至靈城,thôi tụ hoàng phúc dục tiến bất năng dục thoái bất đắc nãi trá khất hoà nhi âm dục xu chí linh thành 帝知其詭計堅辝不許,đế tri kì nguỵ kế kiên từ bất hứa 繼令陳扞掩絶粮,kế lệnh trần hãn yểm tuyệt lương 道,đạo 黎問黎魁等領鐵突三千人象四隻與察理仁澍文安等攻破之,lê vấn lê khôi đẳng lĩnh thiết đột tam thiên nhân tượng tứ chích dữ sát lí nhân chú văn an đẳng công phá chi 十五日明人大敗斬首五萬餘級生擒崔聚黄福等及賊三萬人戰噐馬疋金銀幣帛不可勝計,thập ngũ nhật minh nhân đại bại trảm thủ ngũ vạn dư cấp sinh cầm thôi tụ hoàng phúc đẳng cập tặc tam vạn nhân chiến khí mã sất kim ngân tệ bạch bất khả thắng kể 其遜巤者不五日間盡㱕命於牧童樵竪而無遺矣,kì tốn liệp giả bất ngũ nhật gian tận quy mệnh ư mục đồng tiều thụ nhi vô di hĩ 時雲南總兵鈐鈐亦作黔國公沐𣆭與范文巧黎可黎忠黎犬等相持於棃花關,thời vân nam tổng binh kiềm kiềm diệc tác kiềm quốc công mộc thạnh dữ phạm văn xảo lê khả lê trung lê khuyển đẳng tương trì ư lê hoa quan 帝料沐𣆭年老歴事既多已素知帝名必坐視柳昇之成敗而不輕進乃書密報可犬等惟設伏以待且勿與戰,đế liệu mộc thạnh niên lão lịch sự ký đa dĩ tố tri đế danh tất toạ thị liễu thăng chi thành bại nhi bất khinh tiến nãi thư mật báo khả khuyển đẳng duy thiết phục dĩ đãi thả vật dữ chiến 及柳昇軍敗帝以,cập liễu thăng quân bại đế dĩ 所俘賊指揮一人千户三人及柳昇所受勑書符印送沐𣆭軍,sở phù tặc chỉ huy nhất nhân thiên hộ tam nhân cập liễu thăng sở thụ sắc thư phù ấn tống mộc thạnh quân 𣆭等見之大驚須㬰奔潰,thạnh đẳng kiến chi đại kinh tu du bôn hội 文巧可等乘勝縱兵擊之大破於冷水溝丹舍斬首萬餘級獲人馬各千餘陷溺溪澗者不可勝計,văn xảo khả đẳng thừa thắng túng binh kích chi đại phá ư lãnh thuỷ cấu đan xá trảm thủ vạn dư cấp hoạch nhân mã các thiên dư hãm nịch khê giản giả bất khả thắng kể 沐𣆭僅以單騎走,mộc thạnh cẩn dĩ đan kị tẩu 戰噐及貨寳輜重倍於昌江,chiến khí cập hoá bảo truy trọng bội ư xương giang 令通事鄧孝祿将崔聚黄福並所俘獲人及征虜副将軍雙虎紐两󰱑銀印戰噐旗皷軍籍等物示東都城,lệnh thông sự đặng hiếu lộc tương thôi tụ hoàng phúc tịnh sở phù hoạch nhân cập chinh lỗ phó tướng quân song hổ nữu lưỡng đài ngân ấn chiến khí kì cổ quân tịch đẳng vật thị đông đô thành 時明人見所送獲昌江噐械及聞两路救兵東䦕至靈二城俱已覆敗而心上疑,thời minh nhân kiến sở tống hoạch xương giang khí giới cập văn lưỡng lộ cứu binh đông quan chí linh nhị thành cụ dĩ phú bại nhi tâm thượng nghi 惑未有盡信猶且閉城拒守,hoặc vị hữu tận tín do thả bế thành cự thủ 至是見獲福聚等震懾不敢復動,chí thị kiến hoạch phúc tụ đẳng chấn nhiếp bất cảm phục động 令諸將僃木柵戰噐圍東關城,lệnh chư tướng bị mộc sách chiến khí vi đông quan thành 東十一月令諸将校上時務策有益者定加重賞,đông thập nhất nguyệt lệnh chư tướng hiệu thượng thời vụ sách hữu ích giả định gia trọng thưởng 點閲諸軍攻城車戰噐,điểm duyệt chư quân công thành xa chiến khí 明總兵王通内官山壽遣夏千户賫書講和請開㱕路許之,minh tổng binh vương thông nội quan sơn thọ khiển hạ thiên hộ tê thư giảng hoà thỉnh khai quy lộ hứa chi 仍遺以土宜海錯,nhưng di dĩ thổ nghi hải thố 令大将阮雷等賫書諭古弄西都二城,lệnh đại tướng nguyễn lôi đẳng tê thư dụ cổ lộng tây đô nhị thành 令主書侍史陳虎等招寕遠州後改復禮州今安西府是,lệnh chủ thư thị sử trần hổ đẳng chiêu ninh viễn châu hậu cải phục lễ châu kim an tây phủ thị 父道刁吉罕令兵象來,phụ đạo điêu cát hãn lệnh binh tượng lai 頒新鑄錢即天慶所鑄也,ban tân chú tiền tức thiên khánh sở chú dã 賞東關城門戰陣之功,thưởng đông quan thành môn chiến trận chi công 時有判大理,thời hữu phán đại lí 正陳鈌名以踈狂多疾白於帝乞謝事出家許之,chính trần khuyết danh dĩ sơ cuồng đa tật bạch ư đế khất tạ sự xuất gia hứa chi 帝猶慰籍欲󰖶其勞,đế do uý tịch dục thù kì lao 陳即削髮入謝而去嘗至青威古覧村寺居後不知所之,trần tức tước phát nhập tạ nhi khứ thường chí thanh oai cổ lãm thôn tự cư hậu bất tri sở chi 官軍圍城急明人數戰不利樵牧皆爲我所獲,quan quân vi thành cấp minh nhân sổ chiến bất lợi tiều mục giai vi ngã sở hoạch 王通雖請和然猶豫未决,vương thông tuy thỉnh hoà nhiên do dự vị quyết 諸軍築壘王通惧悉眾出攻,chư quân trúc luỹ vương thông cụ tất chúng xuất công 官軍設伏佯走明人追趕伏兵奪擊大破之,quan quân thiết phục dương tẩu minh nhân truy cản phục binh đoạt kích đại phá chi 通墮馬幾獲,thông đoạ mã kỷ hoạch 追至城南門築壘門外以扼之,truy chí thành nam môn trúc luỹ môn ngoại dĩ ách chi 帝又親率諸将築壘安華坊直抵北門城一夕而成,đế hựu thân suất chư tướng trúc luỹ yên hoa phường trực để bắc môn thành nhất tịch nhi thành 帝既許明人講和令北江諒江修橋梁道路又令諸,đế ký hứa minh nhân giảng hoà lệnh bắc giang lạng giang tu kiều lương đạo lộ hựu lệnh chư 路具船舟僃帆槳送營󰈫付還國,lộ cụ thuyền chu bị phàm tưởng tống dinh bát phó hoàn quốc 帝以六條諭将校軍人凣爲臣子事軍盡忠莫行欺詐,đế dĩ lục điều dụ tướng hiệu quân nhân phàm vi thần tử sự quân tận trung mạc hành khi trá 凣在眾人之中宜務正直莫行邪非,phàm tại chúng nhân chi trung nghi vụ chính trực mạc hành tà phi 凣臨陣擊賊執俘斬馘莫将奪功,phàm lâm trận kích tặc chấp phù trảm quắc mạc tướng đoạt công 凣軍民之中有姦虐非違之人宜收捕治罪而爾亦以爲監戒毋令罪及其身,phàm quân dân chi trung hữu gian ngược phi vi chi nhân nghi thu bổ trị tội nhi nhĩ diệc dĩ vi giám giới vô lệnh tội cập kì thân 凣侍衛之臣勿恃貴寵而陵虐諸人,phàm thị vệ chi thần vật thị quý sủng nhi lăng ngược chư nhân 凣趍事赴功以身先之使其下有所視傚,phàm xu sự phó công dĩ thân tiên chi sử kì hạ hữu sở thị hiệu 二十二日帝與明總兵官太子太保成山侯王通參将有都督馬瑛太監山壽馬其榮昌伯陳,nhị thập nhị nhật đế dữ minh tổng binh quan thái tử thái bảo thành sơn hầu vương thông tham tướng hữu đô đốc mã anh thái giám sơn thọ mã kì vinh xương bá trần 智安平伯李安都督方政掌都司事都督僉事陳璿都指揮僉事陳祐監察御史周岐厚給事中郭永清右部政使弋謙右參政陸廣平佐参政洪秉良陸貞按察使楊時習僉事郭端會盟于城之南,trí an bình bá lí an đô đốc phương chính chưởng đô ti sự đô đốc thiêm sự trần tuyền đô chỉ huy thiêm sự trần hựu giám sát ngự sử chu kì hậu cấp sự trung quách vĩnh thanh hữu bộ chính sứ dặc khiêm hữu tham chính lục quảng bình tả tham chính hồng bỉnh lương lục trinh án sát sứ dương thì tập thiêm sự quách đoan hội minh vu thành chi nam 期以十二月十二日班師仍差人賫本請還我土守,kì dĩ thập nhị nguyệt thập nhị nhật ban sư nhưng sai nhân tê bản thỉnh hoàn ngã thổ thủ 時通等在城困迫所恃者援兵又爲我所敗故講和乞㱕,thời thông đẳng tại thành khốn bách sở thị giả viện binh hựu vị ngã sở bại cố giảng hoà khất quy 時我將士及國人久苦賊虐相率固請曰賊多變詐宜以兵制勝勸帝殺之,thời ngã tướng sĩ cập quốc nhân cửu khổ tặc ngược tương suất cố thỉnh viết tặc đa biến trá nghi dĩ binh chế thắng khuyên đế sát chi 惟行遣阮廌在帷幄嘗見通蠟丸書言,duy hành khiển nguyễn trãi tại duy ốc thường kiến thông lạp hoàn thư ngôn 勿以一隅之地頻勞萬里之師,vật dĩ nhất ngung chi địa tần lao vạn lí chi sư 使用兵如原征之數得六七八大将如張輔等方可圖之,sử dụng binh như nguyên chinh chi số đắc lục thất bát đại tướng như trương phụ đẳng phương khả đồ chi 縱得之不可守之,túng đắc chi bất khả thủ chị 固廌審知虚實專主和議帝從之,cố trãi thẩm tri hư thực chuyên chủ hoà nghị đế tòng chi 仍命諸軍解圍以退,nhưng mệnh chư quân giải vi dĩ thoái 於是明以山壽馬騏出菩提營爲質於帝,ư thị minh dĩ sơn thọ mã kì xuất bồ đề dinh vi chất ư đế 帝亦令司徒思齊及黎仁澍入東關城爲質於明,đế diệc lệnh tư đồ tư tề cập lê nhân chú nhập đông quan thành vi chất ư minh 卒成和約,tốt thành hoà ước 初帝以黎國禎黎如篪爲質,sơ đế dĩ lê quốc trinh lê như trì vi chất 至是欲得山壽馬騏來會故遣思齊仁澍同徃,chí thị dục đắc sơn thọ mã kì lai hội cố khiển tư tề nhân chú đồng vãng 先是帝遣阮廌撰求封書差人進暠表乞立爲,tiên thị đế khiển nguyễn trãi soạn cầu phong thư sai nhân tiến cảo biểu khất lập vi 陳氏後𮞏明國廣西雲南各一本,trần thị hậu đệ minh quốc quảng tây vân nam các nhất bản 鈐國公沐𣆭得書即行飛奏明帝得表出諭文武群臣曰論者不達止戈之意必謂從之不武但得民安朕何恤人言,kiềm quốc công mộc thạnh đắc thư tức hành phi tấu minh đế đắc biểu xuất dụ văn vũ quần thần viết luận giả bất đạt chỉ qua chi ý tất vị tòng chi bất vũ đản đắc dân an trẫm hà tuất nhân ngôn 遂遣工部尙書羅汝敬徐永達等賫詔勑封陳暠爲安南國王󰰾征南兵,toại khiển công bộ thượng thư la nhữ kính từ vĩnh đạt đẳng tê chiếu sắc phong trần cảo vi an nam quốc vương bãi chinh nam binh 其勑書云北者邉臣以書詞來聞陳情懇懇有契朕心可大赦罪無大小咸與維新,kì sắc thư vân bắc giả biên thần dĩ thư từ lai văn trần tình khẩn khẩn hữu khế trẫm tâm khả đại xá tội vô đại tiểu hàm dữ duy tân 及令帝具陳氏見存子孫之名來聞遣使󰀋封,cập lệnh đế cụ trần thị kiến tồn tử tôn chi danh lai văn khiển sứ sách phong 朝貢仍遵洪武舊制,triều cống nhưng tuân hồng vũ cựu chế 成山侯王通不待命而先𤤻師者以帝之急,thành sơn hầu vương thông bất đãi mệnh nhi tiên ban sư giả dĩ đế chi cấp 攻而徃復書詞諄切皆廌奉㫖撰也,công nhi vãng phục thư từ truân thiết giai trãi phụng chỉ soạn dã 令同知阮滿隊長阮雷賫書徃西都古弄二城撤圍以二城未下故也,lệnh đồng tri nguyễn mãn đội trưởng nguyễn lôi tê thư vãng tây đô cổ lộng nhị thành triệt vi dĩ nhị thành vị hạ cố dã 土人香户王萌等將家小三十九人奉匹叚名香上進,thổ nhân hương hộ vương manh đẳng tương gia tiểu tam thập cửu nhân phụng sất giả danh hương thượng tiến 時僞官土軍金香等户之在城者王通令自願或去北或在南各依所請,thời nguỵ quan thổ quân kim hương đẳng hộ chi tại thành giả vương thông lệnh tự nguyện hoặc khứ bắc hoặc tại nam các y sở thỉnh 然願在者多願去者少,nhiên nguyện tại giả đa nguyện khứ giả thiểu 二十九日遣使陳情于明,nhị thập cửu nhật khiển sứ trần tình vu minh 先是帝立陳暠,tiên thị đế lập trần cảo 八月已遣使求封,bát nguyệt dĩ khiển sứ cầu phong 至是以翰林待制黎少頴唐安縣可慕人即今慕澤也,chí thị dĩ hàn lâm đãi chế lê thiếu dĩnh đường an huyện khả mộ nhân tức kim mộ trạch dã 主書使黎景光並爲審刑院使,chủ thư sứ lê cảnh quang tịnh vi thẩm hình viện sứ 國子博,quốc tử bác 士黎德輝金吾衛將軍鄧孝祿並爲審刑院副使此四名皆頭目也,sĩ lê đức huy kim ngô vệ tướng quân đặng hiếu lộc tịnh vi thẩm hình viện phó sứ thử tứ danh giai đầu mục dã 内令史鄧陸黎擢武衛將軍杜冷陳儼並爲安撫使此四名皆從人也將表文方物代身金人二箇銀香爐一箇銀花𤭸一雙土絹三百疋象一十四雙黨香衣二十𤭸線香二萬枝沉速香牙四塊,nội lệnh sử đặng lục lê trạc vũ vệ tướng quân đỗ lãnh trần nghiễm tịnh vi an phủ sứ thử tứ danh giai tòng nhân dã tương biểu văn phương vật đại thân kim nhân nhị cá ngân hương lư nhất cá ngân hoa bình nhất song thổ quyến tam bách sất tượng nhất thập tứ song đảng hương y nhị thập bình tuyến hương nhị vạn chi trầm tốc hương nha tứ khối 同王通所差還闕指揮等並起送還京,đồng vương thông sở sai hoàn khuyết chỉ huy đẳng tịnh khởi tống hoàn kinh 總兵官安遠侯原領征虜副将軍雙虎符兩󰱑銀印一顆官軍人等一萬三千五百八十七員官軍官二百八十員民官吏典一百三十七員旗軍一萬三千一百八十名馬一千二百疋同就到,tổng binh quan an viễn hầu nguyên lĩnh chinh lỗ phó tướng quân song hổ phù lưỡng đài ngân ấn nhất khoả quan quân nhân đẳng nhất vạn tam thiên ngũ bách bát thập thất viên quan quân quan nhị bách bát thập viên dân quan lại điển nhất bách tam thập thất viên kì quân nhất vạn tam thiên nhất bách bát thập danh mã nhất thiên nhị bách sất đồng tựu đáo 且人已降而殺之不祥莫大焉,thả nhân dĩ hàng nhi sát chi bất tường mạc đại yên 與其快一朝之憤以受萬世殺降之名孰若活億萬人眾之命以息後世戰争之端青史所載,dữ kì khoái nhất triều chi phẫn dĩ thụ vạn thế sát hàng chi danh thục nhược hoạt ức vạn nhân chúng chi mệnh dĩ tức hậu thế chiến tranh chi đoan thanh sử sở tải 僃細文󰀋一本徃燕京陳情求封陳暠爲國王,bị tế văn sách nhất bản vãng yên kinh trần tình cầu phong trần cảo vi quốc vương 帝既遣黎少頴等求封凣東關城僞官及良民被脅者悉令送還,đế ký khiển lê thiếu dĩnh đẳng cầu phong phàm đông quan thành nguỵ quan cập lương dân bị hiếp giả tất lệnh tống hoàn 十二月十二日明王通遣步軍過瀘江先發水軍隨後,thập nhị nguyệt thập nhị nhật minh vương thông khiển bộ quân quá lô giang tiên phát thuỷ quân tuỳ hậu 時我将士及國人深怨明人殺害其父子親戚乃相率勸帝殲之,thời ngã tướng sĩ cập quốc nhân thâm oán minh nhân sát hại kì phụ tử thân thích nãi tương suất khuyến đế tiêm chi 帝諭之曰復讐報怨者眾人之常情不啫殺人者仁人之本心,đế dụ chi viết phục thù báo oán giả chúng nhân chi thường tình bất giả sát nhân giả nhân nhân chi bản tâm 千古流芳𡸈不偉歟,thiên cổ lưu phương khởi bất vĩ dư 乃命水路給船五百艘方政馬騏領之,nãi mệnh thuỷ lộ cấp thuyền ngũ bách sưu phương chính mã kì lĩnh chi 陸路給粮草山壽黄福領之,lục lộ cấp lương thảo sơn thọ hoàng phúc lĩnh chi 擒獲并出降二萬餘人馬二萬疋馬瑛領之,cầm hoạch tịnh xuất hàng nhị vạn dư nhân mã nhị vạn sất mã anh lĩnh chi 征蠻将軍陳璿領鎮守軍從之,chinh man tướng quân trần tuyền lĩnh trấn thủ quân tòng chi 俱詣菩提營拜謝回去,cụ nghệ bồ đề dinh bái tạ hồi khứ 方政等感愧流涕,phương chính đẳng cảm quý lưu thế 十七日明王通領步軍在後與帝相話别竟夕而去,thập thất nhật minh vương thông lĩnh bộ quân tại hậu dữ đế tương thoại biệt cánh tịch nhi khứ 帝爲具牛酒綵旗圖帳禮物後󰘴之,đế vi cụ ngưu tửu thái kì đồ trướng lễ vật hậu tiễn chi 西都古弄至靈三城水步亦陸續繼發,tây đô cổ lộng chí linh tam thành thuỷ bộ diệc lục tục kế phát 於是兵華偃息天下太平,ư thị binh hoa yển tức thiên hạ thái bình 按明史記云前書黃福㱕自交州先是馬騏,án minh sử ký vân tiền thư hoàng phúc quy tự giao châu tiên thị mã kì 累奏乞福還舊任以我交趾人思福之深,luỹ tấu khất phúc hoàn cựu nhiệm dĩ ngã giao chỉ nhân tư phúc chi thâm 明帝從之命福與柳昇偕行,minh đế tòng chi mệnh phúc dữ liễu thăng giai hành 及明人失利福爲我軍所得下馬羅拜我軍不忍加害,cập minh nhân thất lợi phúc vi ngã quân sở đắc hạ mã la bái ngã quân bất nhẫn gia hại 次書成山侯王通廢交趾帥師還水軍隨後,thứ thư thành sơn hầu vương thông phế giao chỉ soái sư hoàn thuỷ quân tuỳ hậu 昇等既敗死王通大懼乃集将士議以城不可守戰不可勝不若全師㱕北,thăng đẳng ký bại tử vương thông đại cụ nãi tập tướng sĩ nghị dĩ thành bất khả thủ chiến bất khả thắng bất nhược toàn sư quy bắc 眾皆從之,chúng giai tòng chi 仍與帝約和,nhưng dữ đế ước hoà 且爲帝請立陳氏後于朝乃遣人賫前安南國王三世孫暠表乞立爲陳後,thả vi đế thỉnh lập trần thị hậu vu triều nãi khiển nhân tê tiền an nam quốc vương tam thế tôn cảo biểu khất lập vi trần hậu 帝既平吳大告天下,đế ký bình ngô đại cáo thiên hạ 其吿文曰仁義之舉要在,kì cáo văn viết nhân nghĩa chi cử yếu tại 民吊伐之師莫先去暴,dân điếu phạt chi sư mạc tiên khứ bạo 惟我大越之國實爲文獻之󰘊,duy ngã đại việt chi quốc thực vi văn hiến chi bang 山川之封域既殊南北之風俗亦異,sơn xuyên chi phong vực ký thù nam bắc chi phong tục diệc dị 自趙丁李陳之肇造我國與漢唐宋元而各帝一方雖強弱時有不同而豪傑世未嘗乏,tự triệu đinh lí trần chi triệu tạo ngã quốc dữ hán đường tống nguyên nhi các đế nhất phương tuy cường nhược thời hữu bất đồng nhi hào kiệt thế vị thường phạp 故刘𪚔𪚔一音𪚔一音拱取龍非天之義也乃比漢主岩之弟也,cố lưu cung cung nhất âm nghiễm nhất âm cung thủ long phi thiên chi nghĩa dã nãi bỉ hán chủ nham chi đệ dã 貪功以取敗,tham công dĩ thủ bại 而趙卨好大以促亡唆都既擒於鹹子關烏馬又殪於白虅海,nhi triệu tiết hiếu đại dĩ xúc vong toa đô ký cầm ư hàm tử quan ô mã hựu ế ư bạch đằng hải 󰏲諸徃古厥有明徵,kê chư vãng cổ quyết hữu minh trưng 󰟸因胡政之煩苛致使人心之怨叛,khoảnh nhân hồ chính chi phiền hà trí sử nhân tâm chi oán bạn 狂明伺𨻶因以毒我民恶黨懷奸竟以賣我國,cuồng minh tứ khích nhân dĩ độc ngã dân ác đảng hoài gian cánh dĩ mại ngã quốc 焮香靳切火噐也蒼生於,hân hương cân thiết hoả khí dã thương sinh ư 虐焰陷赤子於禍坑,ngược diễm hãm xích tử ư hoạ khanh 欺天罔民詭計盖千萬狀,khi thiên võng dân quỷ kế cái thiên vạn trạng 連兵結釁稔惡殆二十年,liên binh kết hấn nẫm ác đãi nhị thập niên 敗義傷仁乾坤幾乎欲息,bại nghĩa thương nhân càn khôn cơ hồ dục tức 重科厚斂山澤罔有孑遺,trọng khoa hậu liễm sơn trạch võng hữu kiết di 開金塲則冐嵐瘴而斧山陶沙󰇼明珠則觸蛟龍而絙腰氽海,khai kim trường tắc mạo lam chướng nhi phủ sơn đào sa thái minh châu tắc xúc giao long nhi căng yêu thộn hải 擾民設玄鹿之陷阱殄物織翠禽之網羅,nhiễu dân thiết huyền lộc chi hãm tỉnh điển vật chức thuý cầm chi võng la 昆虫草木皆不得以遂其生鰥寡顛連俱不獲以安,côn trùng thảo mộc giai bất đắc dĩ toại kì sinh quan quả điên liên cụ bất hoạch dĩ an 其所浚生民之血以潤桀黠之吻牙極土木之功以崇公私之𪠘宇,kì sở tuấn sinh dân chi huyết dĩ nhuận kiệt hiệt chi vẫn nha cực thổ mộc chi công dĩ sùng công tư chi giải vũ 州里之征徭重困,châu lí chi chinh dao trọng khốn 閭閻之杼柚皆空,lư diêm chi thự trục giai không 决東海之水不足以濯其汚罄南山之竹,quyết đông hải chi thuỷ bất túc dĩ trạc kì ô khánh nam sơn chi trúc 竹不足以書其惡,trúc bất túc dĩ thư kì ác 臣人之所共憤天地之所不容,thần nhân chi sở cộng phẫn thiên địa chi sở bất dung 予奪跡籃山棲身荒野,dư đoạt tích lam sơn thê thân hoang dã 念世讐𡸈可共戴誓逆賊難與俱,niệm thế thù khởi khả cộng đái thệ nghịch tặc nan dữ cụ 生痛心疾首者垂十餘年嘗膽卧薪者盖非一日,sinh thống tâm tật thủ giả thuỳ thập dư niên thưởng đảm ngoạ tân giả cái phi nhất nhật 發憤忘食每研談韜畧之書即古驗今細推究興亡之理,phát phẫn vong thực mỗi nghiên đàm thao lược chi thư tức cổ nghiệm kim tế suy cứu hưng vong chi lí 圖回之志,đồ hồi chi chí 寤寐不忘,ngộ mị bất vong 當義兵初起之時正賊勢方張之日,đương nghĩa binh sơ khởi chi thời chính tặc thế phương trương chi nhật 柰以人才秋葉俊傑晨星,nại dĩ nhân tài thu diệp tuấn kiệt thần tinh 奔走前後者既乏其人謀謨帷幄者又寡,bôn tẩu tiền hậu giả ký phạp kì nhân mưu mô duy ốc giả hựu quả 其助特以救民之志每鬱鬱而欲東待賢之車常汲汲以虚左,kì trợ đặc dĩ cứu dân chi chí mỗi uất uất nhi dục đông đãi hiền chi xa thường cấp cấp dĩ hư tả 然其得人之效茫若,nhiên kì đắc nhân chi hiệu mang nhược 望洋由已之誠甚於拯溺,vọng dương do dĩ chi thành thậm ư chửng nịch 憤胷徒之未滅,phẫn hung đồ chi vị diệt 念國步之猶屯,niệm quốc bộ chi do truân 靈山之食盡兼旬瑰縣之眾無一旅,linh sơn chi thực tận kiêm tuần khôi huyện chi chúng vô nhất lữ 盖天欲困我以降厥任故予益厲志以濟于難,cái thiên dục khốn ngã dĩ hàng quyết nhiệm cố dư ích lệ chí dĩ tế vu nạn 揭竿爲旗氓隷之徒四集投醪饗士父子之兵一心,yết can vi kì manh lệ chi đồ tứ tập đầu lao hưởng sĩ phụ tử chi binh nhất tâm 以弱制強或攻人之不僃以寡敵眾常設伏以出奇,dĩ nhược chế cường hoặc công nhân chi bất bị dĩ quả địch chúng thường thiết phục dĩ xuất kì 卒能以大義而勝凶殘以至仁而易強暴,tốt năng dĩ đại nghĩa nhi thắng hung tàn dĩ chí nhân nhi dị cường bạo 蒲滕之霆驅電掣,bồ đằng chi đình khu điện xế 茶麟之竹破灰非,trà lân chi trúc phá hôi phi 士氣以之益增軍聲以之大振,sĩ khí dĩ chi ích tăng quân thanh dĩ chi đại chấn 陳智山壽聞風而𥚚魄李安方政假息以偷生,trần trí sơn thọ văn phong nhi hổ phách lí an phương chính giả tức dĩ thâu sinh 乘勝長驅西京既爲,thừa thắng trường khu tây kinh ký vi 我有選鋒進取東都盡復舊疆,ngã hữu tuyển phong tiến thủ đông đô tận phục cựu cương 寧橋之血成川流腥萬里𡨧洞之屍積野遺臭千年,ninh kiều chi huyết thành xuyên lưu tinh vạn lí tốt động chi thi tích dã di xú thiên niên 陳洽賊之腹心既梟其首李亮賊之奸󰔦又暴厥屍,trần hiệp tặc chi phúc tâm ký kiêu kì thủ lí lượng tặc chi gian đố hựu bạo quyết thi 王通理亂而焚者益焚馬瑛救鬪而怒者益怒,vương thông lí loạn nhi phần giả ích phần mã anh cứu đấu nhi nộ giả ích nộ 彼智窮而力盡束手待亡我謀伐而心攻不戰自屈,bỉ trí cùng nhi lực tận thúc thủ đãi vong ngã mưu phạt nhi tâm công bất chiến tự khuất 謂彼必易心而改慮𡸈意復作孽以速辜,vị bỉ tất dị tâm nhi cải lự khởi ý phục tác nghiệt dĩ tốc cô 執一已之見以嫁禍於他人,chấp nhất dĩ chi kiến dĩ giá hoạ ư tha nhân 貪一時之功以貽笑於天下,tham nhất thời chi công dĩ di tiếu ư thiên hạ 遂使宣德之狡童黷兵無厭乃命𣆭昇之懦将以油救焚,toại sử tuyên đức chi giảo đồng độc binh vô yếm nãi mệnh thạnh thăng chi nhu tướng dĩ du cứu phần 丁未九月柳昇遂引兵由丘温,đinh mùi cửu nguyệt liễu thăng toại dẫn binh do khâu ôn 而進本年本月沐𣆭自分途自雲南而來,nhi tiến bản niên bản nguyệt mộc thạnh tự phân đồ tự vân nam nhi lai 予前既󰱇兵則險以摧其鋒予後再調兵截路以断其食,dư tiền ký tuyển binh tắc hiểm dĩ thôi kì phong dư hậu tái điều binh tiệt lộ dĩ đoạn kì thực 本月十八日柳昇爲我軍所攻計墮於支陵野,bản nguyệt thập bát nhật liễu thăng vị ngã quân sở công kế đoạ ư chi lăng dã 本月二十日柳昇爲我軍所敗身死於馬鞍之山,bản nguyệt nhị thập nhật liễu thăng vị ngã quân sở bại thân tử ư mã yên chi sơn 二十五日保定伯梁銘陣陷而䘮軀二八日尙書李慶計窮而殞首,nhị thập ngũ nhật bảo định bá lương minh trận hãm nhi táng khu nhị bát nhật thượng thư lí khánh kế cùng nhi vẫn thủ 我遂迎刃而觧彼自倒戈相攻,ngã toại nghênh nhẫn nhi giải bỉ tự đảo qua tương công 繼而四靣添兵以逼圍期以十月旬而殄滅,kế nhi tứ diện thiêm binh dĩ bức vi kì dĩ thập nguyệt tuần nhi điển diệt 愛󰱇貔貅之士申命瓜牙之臣飲象而河水乾磨刀而山石鈌,ái tuyển tì hưu chi sĩ thân mệnh qua nha chi thần ẩm tượng nhi hà thuỷ càn ma đao nhi sơn thạch quyết 一皷而鯨刳鱷斷再,nhất cổ nhi kình khô ngạc đoạn tái 皷而鳥散麕驚,cổ nhi điểu tán quần kinh 决潰蟻於崩堤,quyết hội nghị ư băng đê 振剛風於槁葉,chấn cương phong ư cảo diệp 都督崔聚膝行而送欵尙書黄福面縛以就擒,đô đốc thôi tụ tất hành nhi tống khoản thượng thư hoàng phúc diện phọc dĩ tựu cầm 僵屍塞諒江諒山之𡍼戰血亦昌江平滩之水,cương thi tắc lạng giang lạng sơn chi đồ chiến huyết diệc xương giang bình than chi thuỷ 風雲爲之變色日月惨以無光,phong vân vi chi biến sắc nhật nguyệt thảm dĩ vô quang 其雲南兵爲我軍楚扼於梨花自恫疑虚喝而先已破膽,kì vân nam binh vị ngã quân sở ách ư lê hoa tự động nghi hư hát nhi tiên dĩ phá đảm 其沐𣆭眾聞昇軍大敗於𥬊站逐躙藉奔潰而僅得脱身,kì mộc thạnh chúng văn thăng quân đại bại ư cần trạm trục lận tịch bôn hội nhi cẩn đắc thoát thân 冷溝之血杵漂江水爲之嗚咽丹舍之屍山積也草爲之殷紅赤也两路救兵既不旋踵而俱敗各城窮㓂亦相觧甲以出降,lãnh câu chi huyết xử phiêu giang thuỷ vi chi ô yết đan xá chi thi sơn tích dã thảo vi chi ân hồng xích dã lưỡng lộ cứu binh ký bất tuyền chủng nhi cụ bại các thành cùng khấu diệc tương giải giáp dĩ xuất hàng 賊首成,tặc thủ thành 擒彼既掉残卒乞怜之尾神武不殺予亦體上帝好生之心,cầm bỉ ký trạo tàn tốt khất lệnh chi vĩ thần vũ bất sát dư diệc thể thượng đế hiếu sinh chi tâm 参将方政内官馬騏先給艦五百餘艘既渡江而猶且魂飛魄䘮,tham tướng phương chính nội quan mã kì tiên cấp hạm ngũ bách dư sưu ký độ giang nhi do thả hồn phi phách táng 總兵王通参政馬瑛又給馬數千餘疋已還國而益自股慓心驚,tổng binh vương thông tham chính mã anh hựu cấp mã sổ thiên dư sất dĩ hoàn quốc nhi ích tự cổ phiêu tâm kinh 彼既畏死貪生而修好有誠予以全軍爲上而欲民與息,bỉ ký uý tử tham sinh nhi tu hiếu hữu thành dư dĩ toàn quân vi thượng nhi dục dân dữ tức 非惟計謀之極其深遠盖亦古今之所未見聞,phi duy kế mưu chi cực kì thâm viễn cái diệc cổ kim chi sở vị kiến văn 社稷以之奠安,xã tắc dĩ chi điện an 山川以之改觀,sơn xuyên dĩ chi cải quan 乾坤既否而復泰,càn khôn ký phủ nhi phục thái 日月既晦而復明,nhật nguyệt ký hối nhi phục minh 于以開萬世太平之基于以雪千古無󰠃之耻是由天地祖,vu dĩ khai vạn thế thái bình chi cơ vu dĩ tuyết thiên cổ vô cùng chi sỉ thị do thiên địa tổ 宗之靈有以默将陰佑而致然也,tông chi linh hữu dĩ mặc tướng âm hựu nhi trí nhiên dã 於戲一戎大定迄成無覺之功四海永清誕布維新之誥布吿遐邇咸使聞知大誥乃文阮廌撰,ô hô nhất nhung đại định ngật thành vô giác chi công tứ hải vĩnh thanh đản bố duy tân chi cáo bố cáo hà nhĩ hàm sử văn tri đại cáo nãi văn nguyễn trãi soạn 臣明将王通等回至龍川,thần minh tướng vương thông đẳng hồi chí long xuyên 明帝先以料王通等困窘事已若此無可奈何既遣蘿汝敬等賫書封陳暠爲安南國王罷征南命通等北回還我安南地方朝貢復依洪武舊制許通史徃來,minh đế tiên dĩ liệu vương thông đẳng khốn quẫn sự dĩ nhược thử vô khả nại hà ký khiển la nhữ kính đẳng tê thư phong trần cảo vi an nam quốc vương bãi chinh nam mệnh thông đẳng bắc hồi hoàn ngã an nam địa phương triều cống phục y hồng vũ cựu chế hứa thông sử vãng lai 潘孚先曰陳家以建中興國復以建新亡國,phan phu tiên viết trần gia dĩ kiến trung hưng quốc phục dĩ kiến tân vong quốc 明人以甲午十二月十二日渡江又以丁未十二月十二,minh nhân dĩ giáp ngọ thập nhị nguyệt thập nhị nhật độ giang hựu dĩ đinh mùi thập nhị nguyệt thập nhị 日還國,nhật hoàn quốc 雖曰人謀之不滅是亦天運之有数也,tuy viết nhân mưu chi bất diệt thị diệc thiên vận chi hữu số dã 夫以太宗諱煚少帝諱𭴣皆以字相同,phu dĩ thái tông huý cảnh thiếu đế huý an giai dĩ tự tương đồng 明人渡江還國並以十二月十二日相直𡸈非天數之偶然乎,minh nhân độ giang hoàn quốc tịnh dĩ thập nhị nguyệt thập nhị nhật tương trực khởi phi thiên số chi ngẫu nhiên hồ 吳士蓮乱極治生天之行也,ngô sĩ liên loạn cực trị sinh thiên chi hành dã 聖作物覩易乾卦,thánh tác vật đổ dịch càn quái 寺之享也,tự chi hưởng dã 歷考我越土宇之亂未有極於斯時也王業之興未有難於斯時也,lịch khảo ngã việt thổ vũ chi loạn vị hữu cực ư tư thời dã vương nghiệp chi hưng vị hữu nan ư tư thời dã 趙武因嬴秦之亂中元無統群雄角逐而倂其地未見其難也,triệu vũ nhân doanh tần chi loạn trung nguyên vô thống quần hùng giác trục nhi tính kì địa vị kiến kì nan dã 丁先皇因吳氏之亡十二使軍散無統紀而肇基其國亦未見其難也,đinh tiên hoàng nhân ngô thị chi vong thập nhị sứ quân tán vô thống kỷ nhi triệu cơ kì quốc diệc vị kiến kì nạn dã 黎代丁李代黎陳大李,lê đại đinh lí đại lê trần đại lí 皆承平之世因衰亂之時尤易爾要,giai thừa bình chi thế nhân suy loạn chi thời vưu dị nhĩ yếu 其極而言未免篡也非有仁義之舉暴白於天下快眾目之欣覩如湯武之革命也,kì cực nhi ngôn vị miễn soán dã phi hữu nhân nghĩa chi cử bạo bạch ư thiên hạ khoái chúng mục chi hân đổ như thang vũ chi cách mệnh dã 胡氏篡逆斲䘮自招狂明狡虐思改封土,hồ thị soán nghịch trác táng tự chiêu cuồng minh giảo ngược tư cải phong thổ 假仁滅國殺戮恣行我越人民肝腦𡍼地,giả nhân diệt quốc sát lục tư hành ngã việt nhân dân can não đồ địa 幼子童孫罹刺槊横屍之惨,ấu tử đồng tôn li thích sóc hoành thi chi thảm 壮者南走占城西奔大里,tráng giả nam tẩu chiêm thành tây bôn đại lí 井邑荒廢社稷兵墟爲兔窟爲鹿塲爲棲鳥之也爲藏豹之麓,tỉnh ấp hoang phế xã tắc binh hư vi thỏ quật vi lộc trường vi thê điểu chi dã vi tàng báo chi lộc 賊從而分州設縣築城𮢶池居鎮戎之兵二十餘年变風俗於長髮白齒胥爲北人矣,tặc tòng nhi phân châu thiết huyện trúc thành tạc trì cư trấn nhung chi binh nhị thập dư niên biến phong tục ư trường phát bạch xỉ tư vi bắc nhân hĩ 嗚呼爲亂之極,ô hô vi loạn chi cực biến 一至是哉,nhất chí thị tai 帝生於其間禀聖神文武之資當天眷西顧之日不忍視生民之𡍼炭虐賊之憑陵,đế sinh ư kì gian bẩm thánh thần văn vũ chi tư đương thiên quyến tây cố chi nhật bất nhẫn thị sinh dân chi đồ thán ngược tặc chi bằng lăng 念天討之任不在我而誰可尙慮夫天閟悉而未通事艱大而難濟,niệm thiên thảo chi nhiệm bất tại ngã nhi thuỳ khả thượng lự phù thiên bí tất nhi vị thông sự gian đại nhi nan tế 於是萃同德之臣淬倚天之劎養晦藍山俟時觀釁臨事而懼不可疾貞,ư thị tuỵ đồng đức chi thần thối ỷ thiên chi kiếm dưỡng hối lam sơn sĩ thời quan hấn lâm sự nhi cụ bất khả tật trinh 㨿險伏兵常以寡而敵眾臨機制勝每以弱而制強,cứ hiểm phục binh thường dĩ quả nhi địch chúng lâm cơ chế thắng mỗi dĩ nhược nhi chế cường 噐械資粮多取於賊,khí giới tư lương đa thủ ư tặc 經營十餘年困衡幾餘度,kinh dinh thập dư niên khốn hành kỷ dư độ 惟其謀之深而計之熟故其戰必勝而攻必取,duy kì mưu chi thâm nhi kế chi thục cố kì chiến tất thắng nhi công tất thủ 一皷而平驩化再皷而定演愛,nhất cổ nhi bình hoan hoá tái cổ nhi định diễn ái 爱張正正而,ái trương chính chính nhi 旗以臨堂堂之勢,kì dĩ lâm đường đường chi thế 渡海濟師古弄至靈之兵膽落跨山進旅三江東関之卒魂飛,độ hải tế sư cổ lộng chí linh chi binh đảm lạc khoá sơn tiến lữ tam giang đông quan chi tốt hồn phi 王通方正之計󰠃完城固壘以待援,vương thông phương chính chi kế cùng hoàn thành cố luỹ dĩ đãi viện 不戢自焚果見柳昇之北進助桀爲虐加以沐𣆭之西來,bất tập tự phần quả kiến liễu thăng chi bắc tiến trợ kiệt vi ngược gia dĩ mộc thạnh chi tây lai 笑两路之援兵張螳臂以當輙𡸈不愚欤,tiếu lưỡng lộ chi viện binh trương đường tí dĩ đương triếp khởi bất ngu dư 况以至仁而伐不仁會見󰲛尸而皆就縛,huống dĩ chí nhân nhi phạt bất nhân hội kiến dư thi nhi giai tựu phọc 檻中󰠃獸掉尾乞怜,hạm trung cùng thú trạo vĩ khất lệnh 即開湯綱之仁旋布舜陛之德,tức khai thang cương chi nhân toàn bố thuấn bệ chi đức 竟放十萬之降卒得全性命以北歸,cánh phóng thập vạn chi hàng tốt đắc toàn tính mệnh dĩ bắc quy 四海欣瞻而遂徯蘇之望殊方𢙇畏而勤聀貢之脩,tứ hải hân chiêm nhi toại hề tô chi vọng thù phương hoài uý nhi cần chức cống chi tu 嗚呼盛矣哉,ô hô thịnh hĩ tai 是知乱,thị tri loạn 之極必治之隆,chi cực tất trị chi long 仁之深必𢙇之遠,nhân chi thâm tất hoài chi viễn 天之行時之亨適運會之一切也,thiên chi hành thời chi hanh thích vận hội chi nhất thiết dã 按全書以起甲午終丁未凡十四年属于明,án toàn thư dĩ khởi giáp ngọ chung đinh mùi phàm thập tứ niên thuộc vu minh 通計趙武帝甲午以下至明人還國丁未該一千六百三十四年并外紀二千六百七十二年,thông kể triệu vũ đế giáp ngọ dĩ hạ chí minh nhân hoàn quốc đinh mùi cai nhất thiên lục bách tam thập tứ niên tịnh ngoại kỷ nhị thiên lục bách thất thập nhị niên 今從越鑑所編然不敢不淥全書以僃考焉,kim tòng việt giám sở biên nhiên bất cảm bất lục toàn thư dĩ bị khảo yên 戊申順天元年明宣德三年,mậu thân thuận thiên nguyên niên minh tuyên đức tam niên 春正月明人既還國帝遂混一天下以是年爲大定之年,xuân chính nguyệt minh nhân ký hoàn quốc đế toại hỗn nhất thiên hạ dĩ thị niên vi đại định chi niên 論曰自天地既定南北分治,luận viết tự thiên địa ký định nam bắc phân trị 北雖强大而不能,bắc tuy cường đại nhi bất năng 軋南觀於黎李陳之時可見矣,yết nam quan ư lê lí trần chi thời khả kiến hĩ 是以三國之末雖既衰徵然徒内亂而已,thị dĩ tam quốc chi mạt tuy ký suy trưng nhiên đồ nội loạn nhi dĩ 至於閏胡暴虐既極而𦤶國亡身辱北㓂凶殘南民困屈,chí ư nhuận hồ bạo ngược ký cực nhi trí quốc vong thân nhục bắc khấu hung tàn nam dân khốn khuất 幸天心有在亶生聖主以義而征以仁而討山川以之改日月以之復明生民以之莫安國家以之順治,hạnh thiên tâm hữu tại đàn sinh thánh chủ dĩ nghĩa nhi chinh dĩ nhân nhi thảo sơn xuyên dĩ chi cải nhật nguyệt dĩ chi phục minh sinh dân dĩ chi mạc an quốc gia dĩ chi thuận trị 由君臣同德上下一心虵,do quân thần đồng đức thượng hạ nhất tâm dã 噫亂极則治於今見之矣,y loạn cực tắc trị ư kim kiến chi hĩ 十日陳暠飲毒卒,thập nhật trần cảo ẩm độc tốt 時群臣皆上疏言陳暠無功於民何以居人上宜早除之,thời quần thần giai thượng sớ ngôn trần cảo vô công ư dân hà dĩ cư nhân thượng nghi tảo trừ chi 帝自知其然而心有不忽遇之益厚,đế tự tri kì nhiên nhi tâm hữu bất hốt ngộ chi ích hậu 暠知國人不服乃潜駕海船,cảo tri quốc nhân bất phục nãi tiềm giá hải thuyền 迯入玉麻州至麻港乂安地官軍追及獲之回至東䦕城飲毒卒一云先是帝既立暠暠駐營空路山徒寧江,đào nhập ngọc ma châu chí ma cảng nghệ an địa quan quân truy cập hoạch chi hồi chí đông quan thành ẩm độc tốt nhất vân tiên thị đế ký lập cảo cảo trú dinh không lộ sơn đồ ninh giang 是歲遷古弄城,thị tuế thiên cổ lộng thành 自謂天無二國無二王我無功於天下而居尊位若不早圖恐有後悔,tự vị thiên vô nhị quốc vô nhị vương ngã vô công ư thiên hạ nhi cư tôn vị nhược bất tảo đồ khủng hữu hậu hối 乃潜駕海船而卒,nãi tiềm giá hải thuyền nhi tốt 一云暠自知國人服乃隂𭁈文銳等潜駕海船迯至古弄隘帝令追殺之投屍入叢棘中,nhất vân cảo tự tri quốc nhân phục nãi âm dữ văn nhuệ đẳng tiềm giá hải thuyền đào chí cổ lộng ải đế lệnh truy sát chi đầu thi nhập tùng cức trung 暠死時有祝天而言聞人者莫不悲慟天下寃之後黎末陳暠作亂傳以爲陳暠後身也,cảo tử thời hữu chúc thiên nhi ngôn văn nhân giả mạc bất bi đỗng thiên hạ oan chi hậu lê mạt trần cảo tác loạn truyền dĩ vi trần cảo hậu thân dã 一云陳暠名頔明人之難頔隱迹民間,nhất vân trần cảo danh địch minh nhân chi nạn địch ẩn tích dân gian 及太祖起兵以人心思陳暠故立之以人望,cập thái tổ khởi binh dĩ nhân tâm tư trần cảo cố lập chi dĩ nhân vọng 至是㓂平由居位太祖密言日我以百戰從得天下而暠居大位,chí thị khấu bình do cư vị thái tổ mật ngôn nhật ngã dĩ bách chiến tòng đắc thiên hạ nhi cảo cư đại vị 暠畏懼走至古隘太祖令人追殺之投屍入叢棘中,cảo uý cụ tẩu chí cổ ải thái tổ lệnh nhân truy sát chi đầu thi nhập tùng cức trung 弄令司空,lộng lệnh tư kh 民亦知有法凡所該事務各有攸司以進,dân diệc tri hữu pháp phàm sở cai sự vụ các hữu du tư dĩ tiến 令將校百官曰自古至今治國必有其法人無法則亂,lệnh tướng hiệu bách quan viết tự cổ chí kim trị quốc tất hữu kì pháp nhân vô pháp tắc loạn 是以師古立法以教列校庶官下民百姓使知善惡所在善則爲之不善則避之勿至犯法,thị dĩ sư cổ lập pháp dĩ giáo liệt hiệu thứ quan hạ dân bách tính sử tri thiện ác sở tại thiện tắc vi chi bất thiện tắc tị chi vật chí phạm pháp 令大臣少尉執令諸路如見僞官土軍人民自各城出迯而私匿不解呈者斬,lệnh đại thần thiếu uý chấp lệnh chư lộ như kiến nguỵ quan thổ quân nhân dân tự các thành xuất đào nhi tư nặc bất giải trình giả trảm 并令諸路觀察異色人去來者敢有容縱致賊人僞官透漏而不察路官及首隊人並斬,tịnh lệnh chư lộ quan sát dị sắc nhân khứ lai giả cảm hữu dung túng trí tặc nhân nguỵ quan thấu lậu nhi bất sát lộ quan cập thủ đội nhân tịnh trảm 令頭目家將校子弟各宜歸認祖貫田地以杜爭占之弊,lệnh đầu mục gia tướng hiệu tử đệ các nghi quy nhận tổ quán điền địa dĩ đỗ tranh chiếm chi tệ 明詔勅凡朝廷所差,minh chiếu sắc phàm triều đình sở sai 官吏軍人等被拘留者悉皆𤼵還所留軍噐亦悉送納,quan lại quân nhân đẳng bị câu lưu giả tất giai phát hoàn sở lưu quân khí diệc tất tống nạp 帝乃出搒嚴禁有藏隐明官軍一人以上者殺而無赦取者陸續送回燕京,đế nãi xuất bảng nghiêm cấm hữu tàng ẩn minh quan quân nhất nhân dĩ thượng giả sát nhi vô xá thủ giả lục tục tống hồi yên kinh 二月定鐵突火首軍人者於隴崖勤勞有功等項該二百二十一人,nhị nguyệt định thiết đột hoả thủ quân nhân giả ư lũng nhai cần lao hữu công đẳng hạng cai nhị bách nhị thập nhất nhân 弟一功賜國姓黎問黎歸黎役黎醯等五十二人爲榮祿大夫左金吾衛大將軍爵上智字,đệ nhất công tứ quốc tính lê vấn lê quy lê dịch lê ê đẳng ngũ thập nhị nhân vi vinh lộc đại phu tả kim ngô vệ đại tướng quân tước thượng trí tự 弟二功賜國姓黎蒲黎列黎考等七十二人爲中亮大夫左奉宸衛將軍爵大智字,đệ nhị công tứ quốc tính lê bồ lê liệt lê khảo đẳng thất thập nhị nhân vi trung lượng đại phu tả phụng thần vệ tướng quân tước đại trí tự 弟三功賜國姓黎禮黎𰎹等九十四人爲忠武大夫鈎鈐衛將軍爵智字,đệ tam công tứ quốc tính lê lễ lê nghiễn đẳng cửu thập tứ nhân vi trung vũ đại phu câu kiềm vệ tướng quân tước trí tự 行遣黎景,hành khiển lê cảnh 奉符,phụng phù 明冊皇長子祈鎮爲皇太子,minh sách hoàng trưởng tử kì trấn vi hoàng thái tử 三月八日明正使禮部左侍郎李琦工部右侍郎羅汝敬副通政使司右通政黄驥鴻臚寺卿徐永達來至京,tam nguyệt bát nhật minh chính sứ lễ bộ tả thị lang lí kì công bộ hữu thị lang la nhữ kính phó thông chính sứ ti hữu thông chính hoàng ký hồng lô tự khanh từ vĩnh đạt lai chí kinh 先是丁未年八月帝遣黎少穎等進表求封于明請立陳氏之後,tiên thị đinh mùi niên bát nguyệt đế khiển lê thiếu dĩnh đẳng tiến biểu cầu phong vu minh thỉnh lập trần thị chi hậu 十一月明遣李琦汝敬等賫詔諭并赦文至是到京,thập nhất nguyệt minh khiển lí kì nhữ kính đẳng tê chiếu dụ tịnh xá văn chí thị đáo kinh 十八日遣使如明,thập bát nhật khiển sứ như minh 時李琦羅汝敬等還帝遣户部郎中黎國噐太祖親姪范誠等謝恩樞密僉事何甫何輦等吿陳暠哀與琦等偕行,thời lí kì la nhữ kính đẳng hoàn đế khiển hộ bộ lang trung lê quốc khí thái tổ thân điệt phạm thành đẳng tạ ân khu mật thiêm sự hà phủ hà liễn đẳng cáo trần cảo ai dữ kì đẳng giai hành 封次子元龍爲梁郡公,phong thứ tử nguyên long vi lương quận công 大會諸將文武臣僚定功行賞眎功之高下定爲等級,đại hội chư tướng văn vũ thần liêu định công hành thưởng thị công chi cao hạ định vi đẳng cấp 以承旨阮廌爲冠服候司徒陳扞爲左相國樞密大使范文巧爲太保並賜國姓,dĩ thừa chỉ nguyễn trãi vi quan phục hầu tư đồ trần hãn vi tả tướng quốc khu mật đại sứ phạm văn xảo vi thái bảo tịnh tứ quốc tính 分國中爲五道,phân quốc trung vi ngũ đạo 道置衛軍衛置總管大小相維上下相繋,đạo trí vệ quân vệ trí tổng quản đại tiểu tương duy thượng hạ tương hệ 又置各道行遣分掌軍民簿籍,hựu trí các đạo hành khiển phân chưởng quân dân bạ tịch 遣官分祭處山川廟社神祗及先朝陵寝,khiển quan phân tế xứ sơn xuyên miếu xã thần kì cập tiên triều lăng tẩm 追尊考妣以上謚號,truy tôn khảo tỉ dĩ thượng thuỵ hiệu 祖考汀爲昭德皇帝妣阮氏廓爲嘉淑皇后考曠爲宣祖皇帝妣鄭氏蒼爲懿文皇后,tổ khảo đinh vi chiêu đức hoàng đế tỉ nguyễn thị quách vi gia thục hoàng hậu khảo khoáng vi tuyên tổ hoàng đế tỉ trịnh thị thương vi ý văn hoàng hậu 夏四月帝由菩提草殿就居東京城,hạ tứ nguyệt đế do bồ đề thảo điện tựu cư đông kinh thành 十五日帝即位于東京大赦改元順天建國號大越,thập ngũ nhật đế tức vị vu đông kinh đại xá cải nguyên thuận thiên kiến quốc hiệu đại việt 都東京即昇龍城也清化有西都故称昇龍城曰東京,đô đông kinh tức thăng long thành dã thanh hoá hữu tây đô cố xưng thăng long thành viết đông kinh 詔天下田租金銀潭陂桑洲等税並聽二年蠲收諸路老人自七十以上免差役孝子節婦聽路官奏聞旌賞,chiếu thiên hạ điền tô kim ngân đàm pha tang châu đẳng thuế tịnh thính nhị niên quyên thu chư lộ lão nhân tự thất thập dĩ thượng miễn sai dịch hiếu tử tiết phụ thính lộ quan tấu văn tinh thưởng 軍民之家同户内三人充軍者聽免一人,quân dân chi gia đồng hộ nội tam nhân sung quân giả thính miễn nhất nhân 凣歷代帝王及功臣陵廟聽本縣具奏量給洒掃,phàm lịch đại đế vương cập công thần lăng miếu thính bản huyện cụ tấu lượng cấp sái tảo 十七日旨揮自詔書出日以後凣軍民有上書言事即依詔書内年號國號都號違者以杖貶論其買賣交易借貸文書契券不依詔書内者不用,thập thất nhật chỉ huy tự chiếu thư xuất nhật dĩ hậu phàm quân dân hữu thượng thư ngôn sự tức y chiếu thư nội niên hiệu quốc hiệu đô hiệu vi giả dĩ trượng biếm luận kì mãi mại giao dịch tá thải văn thư khế khoán bất y chiếu thư nội giả bất dụng 二十日分廟諱御名,nhị thập nhật phân miếu huý ngự danh 凣正字臨文並不獲,phàm chính tự lâm văn tịnh bất hoạch 用音同字易則否,dụng âm đồng tự dị tắc phủ 廟號諱五顯祖昭德皇帝諱汀顯祖妣嘉淑皇太后諱廓宣祖憲文皇帝諱曠貞慈懿文皇太后諱蒼御名諱利后諱陳皇兄諱學,miếu hiệu huý ngũ hiển tổ chiêu đức hoàng đế huý đinh hiển tổ tỉ gia thục hoàng thái hậu huý quách tuyên tổ hiến văn hoàng đế huý khoáng trinh từ ý văn hoàng thái hậu huý thương ngự danh huý lợi hậu huý trần hoàng huynh huý học 凣有大赦詔令皆稱順天承運睿文英武大王號籃山洞主,phàm hữu đại xá chiếu lệnh giai xưng thuận thiên thừa vận duệ văn anh vũ đại vương hiệu lam sơn động chủ 珥河産黄金群臣上表稱賀,nhĩ hà sản hoàng kim quần thần thượng biểu xưng hạ 追贈黎石爲忠武大王入配寝廟,truy tặng lê thạch vi trung vũ đại vương nhập phối tẩm miếu 以黎如運知左右𤤻封列侯阮魯爲車騎衛總知左右班學國府庫總知領軍,dĩ lê như vận tri tả hữu ban phong liệt hầu nguyễn lỗ vi xa kị vệ tổng tri tả hữu ban học quốc phủ khố tổng tri lĩnh quân 二人皆外戚,nhị nhân giai ngoại thích 知運以有質城中之功後贈元舅關内侯,tri vận dĩ hữu chất thành trung chi công hậu tặng nguyên cữu quan nội hầu 旨揮諸路被兵㓂,chỉ huy chư lộ bị binh khấu 者蠲免,giả quyên miễn 正諸僞官罪,chính chư nguỵ quan tội 黎少穎等還自明國,lê thiếu dĩnh đẳng hoàn tự minh quốc 先是丁未年十一月帝遣少穎等陳情于明,tiên thị đinh mùi niên thập nhất nguyệt đế khiển thiếu dĩnh đẳng trần tình vu minh 本年三月黎少穎至燕京進表,bản niên tam nguyệt lê thiếu dĩnh chí yên kinh tiến biểu 至是還明帝賜少穎文綺衣及鈔并勑諭我國其畧云立後事重湏合國人之心非得獨擅可同耆老具陳氏嫡孫之實奏來以憑頒詔󰀋封,chí thị hoàn minh đế tứ thiếu dĩnh văn ỷ y cập sao tịnh sắc dụ ngã quốc kì lược vân lập hậu sự trọng tu hợp quốc nhân chi tâm phi đắc độc thiện khả đồng kì lão cụ trần thị đích tôn chi thực tấu lai dĩ bằng ban chiếu sách phong 其所抅留人口及兵噐一應送還,kì sở câu lưu nhân khẩu cập binh khí nhất ứng tống hoàn 閏四月旨揮係軍民被賊捉入西都東京古弄至靈四城以補八附鐵突各軍而有田宅入爲官物即入還,nhuận tứ nguyệt chỉ huy hệ quân dân bị tặc tróc nhập tây đô đông kinh cổ lộng chí linh tứ thành dĩ bổ bát phụ thiết đột các quân nhi hữu điền trạch nhập vi quan vật tức nhập hoàn 明成山侯王,minh thành sơn hầu vương 通等還至燕京群臣勅奏其罪悉下錦衣衞獄詔宥死貶爵,thông đẳng hoàn chí yên kinh quần thần sắc tấu kì tội tất hạ cẩm y vệ ngục chiếu hựu tử biếm tước 旨揮大臣等再定路縣官并鎮守官原頭海口要害處等官并用精能精廉正直之人具各得以薦,chỉ huy đại thần đẳng tái định lộ huyện quan tịnh trấn thủ quan nguyên đầu hải khẩu yếu hại xứ đẳng quan tịnh dụng tinh năng tinh liêm chính trực chi nhân cụ các đắc dĩ tiến 鑄順天寶,chú thuận thiên bảo 青雲見有翼有足下有玉盤左右似雙鯉魚相攝之状,thanh vân hiện hữu dực hữu túc hạ hữu ngọc bàn tả hữu tự song lí ngư tương nhiếp chi trạng 夏五月十二日帝與𡐡臣共議定官員路鎮及要害處鎮守官并詞訟律令職爵制例國務事,hạ ngũ nguyệt thập nhị nhật đế dữ đại thần cộng nghị định quan viên lộ trấn cập yếu hại xứ trấn thủ quan tịnh từ tụng luật lệnh chức tước chế lệ quốc vụ sự 六月旨揮大臣等考内外任一等文武才幹敏辦二等職字才幹敏辦三等精寫草書算外,lục nguyệt chỉ huy đại thần đẳng khảo nội ngoại nhiệm nhất đẳng văn vũ tài cán mẫn biện nhị đẳng chức tự tài cán mẫn biện tam đẳng tinh tả thảo thư toán ngoại 不入等具爲一等,bất nhập đẳng cụ vi nhất đẳng 旨揮大臣文武等官各舉賢良方正薦舉得人陛賞依舉賢臣例若爲財爲親薦舉非人者依薦奸人諭罪,chỉ huy đại thần văn vũ đẳng quan các cử hiền lương phương chính tiến cử đắc nhân bệ thưởng y cử hiền thần lệ nhược vi tài vi thân tiến cử phi nhân giả y tiến gian nhân dụ tội 二十六日旨揮問大臣文武等朕何如人而天命歸之何所賴而成大業又當今朝廷事務极煩何先何後諸將在朝孰堪大任可委千里之命并孰可輔導太子,nhị thập lục nhật chỉ huy vấn đại thần văn vũ đẳng trẫm hà như nhân nhi thiên mệnh quy chi hà sở lại nhi thành đại nghiệp hựu đương kim triều đình sự vụ cực phiền hà tiên hà hậu chư tướng tại triều thục kham đại nhiệm khả uỷ thiên lí chi mệnh tịnh thục khả phụ đạo thái tử 秋八月以誕日爲萬壽聖節即六日也十日定諸軍旗幟儀仗戰噐船艘等噐物中隊黄旗上隊,thu bát nguyệt dĩ đản nhật vi vạn thọ thánh tiết tức lục nhật dã thập nhật định chư quân kì xí nghi trượng chiến khí thuyền sưu đẳng khí vật trung đội hoàng kì thượng đội 赤旗下隊白旗每衛主將大旗一靣,xích kì hạ đội bạch kì mỗi vệ chủ tướng đại kì nhất diện 每軍中旗一靣隊旗十靣小旗四十靣火戰船十隻小哨船二隻大將軍火筒一件大樣火筒十件中樣火筒十件小樣火筒八十件強努五十件鈎鎌五十件長竿五十件飛鐮四十件楯每人一靣標每人手箭一等用一人四枚二等各人三枚大刀各人用一件,mỗi quân trung kì nhất diện đội kì thập diện tiểu kì tứ thập diện hoả chiến thuyền thập chích tiểu tiêu thuyền nhị chích đại tướng quân hoả đồng nhất kiện đại dạng hoả đồng thập kiện trung dạng hoả đồng thập kiện tiểu dạng hoả đồng bát thập kiện cường nỗ ngũ thập kiện câu liêm ngũ thập kiện trường can ngũ thập kiện phi liêm tứ thập kiện thuẫn mỗi nhân nhất diện tiêu mỗi nhân thủ tiễn nhất đẳng dụng nhất nhân tứ mai nhị đẳng các nhân tam mai đại đao các nhân dụng nhất kiện 每一軍用抄軍一人每一隊用抄隊一人,mỗi nhất quân dụng sao quân nhất nhân mỗi nhất đội dụng sao đội nhất nhân 旨揮銅鉄桑麻絲絹膠漆橄㰖花蠟油盐硝藤係本土出産舊額官司及先朝,chỉ huy đồng thiếc tang ma ti quyên giao tất cảm lãm hoa sáp dầu diêm tiêu đằng hệ bản thổ xuất sản cựu ngạch quan ti cập tiên triều 勢家人民絶嗣田土并僞官迯軍田土時物等項各具數明白限明年四月上納若隐匿并以官爲私變易有無者以徒流貶罷論,thế gia nhân dân tuyệt tự điền thổ tịnh nguỵ quan đào quân điền thổ thời vật đẳng hạng các cụ số minh bạch hạn minh niên tứ nguyệt thượng nạp nhược ẩn nặc tịnh dĩ quan vi tư biến dị hữu vô giả dĩ đồ lưu biếm bãi luận 旨揮改火頭爲正副伍長,chỉ huy cải hoả đầu vi chánh phó ngũ trưởng 二十日明有勑書放還交趾級田土吏人等回本國,nhị thập nhật minh hữu sắc thư phóng hoàn giao chỉ cấp điền thổ lại nhân đẳng hồi bản quốc 九月二十一日明遣羅汝敬徐永達等復賫勑書來諭帝以陳氏世得國人令帝悉訪求陳氏子孫奏來用頒継絶之命,cửu nguyệt nhị thập nhất nhật minh khiển la nhữ kính từ vĩnh đạt đẳng phục tê sắc thư lai dụ đế dĩ trần thị thế đắc quốc nhân lệnh đế tất phỏng cầu trần thị tử tôn tấu lai dụng ban kế tuyệt chi mệnh 且謂此必頭目耆老未及徧訪其有存者不敢自言,thả vị thử tất đầu mục kì lão vị cập biến phỏng kì hữu tồn giả bất cảm tự ngôn 又諭以所留,hựu dụ dĩ sở lưu 官吏軍人悉皆遣還所留軍噐亦悉送納,quan lại quân nhân tất giai khiển hoàn sở lưu quân khí diệc tất tống nạp 賜汝敬等鈔道里費并四我國使黎國噐等鈔及文綺襲衣命與汝敬等同行,tứ nhữ kính đẳng sao đạo lí phí tịnh tứ ngã quốc sứ lê quốc khí đẳng sao cập văn ỷ tập y mệnh dữ nhữ kính đẳng đồng hành 定文武官職品爵,định văn vũ quan chức phẩm tước 賜功臣國姓,tứ công thần quốc tính 出老軍定五伍,xuất lão quân định ngũ ngũ 冬十月十一日旨揮阮字停不諱,đông thập nguyệt thập nhất nhật chỉ huy nguyễn tự đình bất huý 十二日旨揮衛軍並置火首爲正副伍長,thập nhị nhật chỉ huy vệ quân tịnh trí hoả thủ vi chính phó ngũ trưởng 十九日明使汝敬等還帝遣何栗等如明謝恩并貢方物代身金人且奏訪求陳氏子孫無有遺贾及官軍出首者亦以陸續送回,thập cửu nhật minh sứ nhữ kính đẳng hoàn đế khiển hà lật đẳng như minh tạ ân tịnh cống phương vật đại thân kim nhân thả tấu phỏng cầu trần thị tử tôn vô hữu di giả cập quan quân xuất thủ giả diệc dĩ lục tục tống hồi 十一月初一日帝遣杜如熊等如明奏言陳氏子孫實無見存及所獲明人官吏軍人并軍噐並已送還無有拘留监藏者,thập nhất nguyệt sơ nhất nhật đế khiển đỗ như hùng đẳng như minh tấu ngôn trần thị tử tôn thực vô kiến tồn cập sở hoạch minh nhân quan lại quân nhân tịnh quân khí tịnh dĩ tống hoàn vô hữu câu lưu giám tàng giả 乃乞還帝所失女,nãi khất hoàn đế sở thất nữ 先是帝於亂離之際失一幼女年方九歲,tiên thị đế ư loạn li chi tế thất nhất ấu nữ niên phương cửu tuế 明内官馬騏收養带回燕京進爲官婢是,minh nội quan mã kì thu dưỡng đái hồi yên kinh tiến vi quan tì thị 至是帝遣求之,chí thị đế khiển cầu chi 二十四日誅残賊逆黨名封名汝笏名安榮名忠名存名士文名崇禮名確等,nhị thập tứ nhật tru tàn tặc nghịch đảng danh phong danh nhữ hốt danh an vinh danh trung danh tồn danh sĩ văn danh sùng lễ danh xác đẳng 先是封等逆降明賊助賊爲虐拒官軍及明賊平乃出降帝赦其罪,tiên thị phong đẳng nghịch hàng minh tặc trợ tặc vi ngược cự quan quân cập minh tặc bình nãi xuất hàng đế xá kì tội 封等从稔惡弗悛更謀不軌私相,phong đẳng tòng nẫm ác phất thuân cánh mưu bất quỹ tư tương 結黨密作文書陰使家人間行遣明人使之枸事則彼爲内應,kết đảng mật tác văn thư âm sử gia nhân gian hành khiển minh nhân sứ chi cử sự tắc bỉ vi nội ứng 賫書人爲太原鎮上將黄原懿所獲,tê thư nhân vị thái nguyên trấn thượng tướng hoàng nguyên ý sở hoạch 帝乃戮其人而隱其事,đế nãi lục kì nhân nhi ẩn kì sự 八月再有黨人來告變其事相同,bát nguyệt tái hữu đảng nhân lai cáo biến kì sự tương đồng 至是帝乃下詔誅之,chí thị đế nãi hạ chiếu tru chi 二十五日修田簿户籍等務,nhị thập ngũ nhật tu điền bạ hộ tịch đẳng vụ 旨揮各府縣鎮路蹅勘澤洲田土并金銀等穴并本山出産及舊額税及勢家人民絶嗣皆入爲官迯軍等項田土至己酉年二月中旬上呈,chỉ huy các phủ huyện trấn lộ tra khám trạch châu điền thổ tịnh kim ngân đẳng huyệt tịnh bản sơn xuất sản cập cựu ngạch thuế cập thế gia nhân dân tuyệt tự giai nhập vi quan đào quân đẳng hạng điền thổ chí kỷ dậu niên nhị nguyệt trung tuần thượng trình 戊申籍己酉籍癸丑年四月造籍并開出僞官逐項,mậu thân tịch kỷ dậu tịch quý sửu niên tứ nguyệt tạo tịch tịnh khai xuất nguỵ quan trục hạng 二十七日旨社置社官,nhị thập thất nhật chỉ xã trí xã quan 大社一百人以上用三人中社五十人以上用二人小社十人以上用一人,đại xã nhất bách nhân dĩ thượng dụng tam nhân trung xã ngũ thập nhân dĩ thượng dụng nhị nhân tiểu xã thập nhân dĩ thượng dụng nhất nhân 二十八日旨揮天下官員軍民等期以明年五月就東京文官考試經史有精者除文官武官考試武經法令奇書等章,nhị thập bát nhật chỉ huy thiên hạ quan viên quân dân đẳng kì dĩ minh niên ngũ nguyệt tựu đông kinh văn quan khảo thí kinh sử hữu tinh giả trừ văn quan vũ quan khảo thí vũ kinh pháp lệnh kì thư đẳng chương 塔二月七日旨揮文武百官等孰能將妻子隱避山林與朕圖國事自忙催籍及蒲滕至靈籍可籃籍或子或孫俱免軍民役,thạp nhị nguyệt thất nhật chỉ huy văn vũ bách quan đẳng thục năng tương thê tử ẩn tị sơn lâm dữ trẫm đồ quốc sự tự mường thôi tịch cập bồ đằng chí linh tịch khả lam tịch hoặc tử hoặc tôn cụ miễn quân dân dịch 若以官者不在,nhược dĩ quan giả bất tại 某子孫兄弟不順道忘義苟安降賊即不得認,mỗ tử tôn huynh đệ bất thuận đạo vong nghĩa cẩu an hàng tặc tức bất đắc nhận 違者以貶罷論,vi giả dĩ biếm bãi luận 二十二日旨揮各府縣路鎮社󰀋等官召對勘本路各縣社及官私田土潭洲魚果鹹盐各海門私魚瀝浚也去水也并金銀錫錢縷,nhị thập nhị nhật chỉ huy các phủ huyện lộ trấn xã sách đẳng quan triệu đối khám bản lộ các huyện xã cập quan tư điền thổ đàm châu ngư quả hàm diêm các hải môn tư ngư lịch tuấn dã khứ thuỷ dã tịnh kim ngân diên tích tiền lũ 帝作萬壽殿又作左右殿敬天殿勤政殿,đế tác vạn thọ điện hựu tác tả hữu điện kính thiên điện cần chính điện 造戰噐船隻,tạo chiến khí thuyền chích 鑄順天通寶錢用五十文爲一陌,chú thuận thiên thông bảo tiền dụng ngũ thập văn vi nhất mạch 初陳太宗建中二年詔民間用一陌六十九文正用七十文,sơ trần thái tông kiến trung nhị niên chiếu dân gian dụng nhất mạch lục thập cửu văn chính dụng thất thập văn 己酉二年明宣德四年春正月四日旨揮百官及京都,kỉ dậu nhị niên minh tuyên đức tứ niên xuân chính nguyệt tứ nhật chỉ huy bách quan cập kinh đô 各路縣社等係某人游手游足圍棊賭博官司及軍民捉告治罪,các lộ huyện xã đẳng hệ mỗ nhân du thủ du túc vi kì đổ bác quan ti cập quân dân tróc cáo trị tội 賭博則刖手五分圍棊則刖手一分并無故非官役私聚飲酒者杖一百容止者减罪一等,đổ bác tắc ngoạt thủ ngũ phân vi kì tắc ngoạt thủ nhất phân tịnh vô cố phi quan dịch tư tụ ẩm tửu giả trượng nhất bách dung chỉ giả giảm tội nhất đẳng 旨揮路縣社官等係官印正官掌守,chỉ huy lộ huyện xã quan đẳng hệ quan ấn chính quan chưởng thủ 各路知府掌印無知府用鎮府管印各縣巡察管印若無鎮撫知府則用招討或防禦营印,các lộ tri phủ chưởng ấn vô tri phủ dụng trấn phủ quản ấn các huyện tuần sát quản ấn nhược vô trấn phủ tri phủ tắc dụng chiêu thảo hoặc phòng ngự doanh ấn 有事共議方可使印然後用之,hữu sự cộng nghị phương khả sử ấn nhiên hậu dụng chi 七日遣入内檢校平章事黎問入内大司馬黎銀入内少傅黎文靈賫金󰀋立右將國開郡公思齊爲國,thất nhật khiển nhập nội kiểm hiệu bình chương sự lê vấn nhập nội đại tư mã lê ngân nhập nội thiếu phó lê văn linh tê kim sách lập hữu tướng quốc khai quận công tư tề vi quốc 王攝行國事,vương nhiếp hành quốc sự 遣入内司㓂黎察司空黎仁澍入内司馬黎理入内少尉黎國𦥷賫金󰀋立梁郡公元龍爲皇太子,khiển nhập nội tư khấu lê sát tư không lê nhân chú nhập nội tư mã lê lí nhập nội thiếu uý lê quốc hưng tê kim sách lập lương quận công nguyên long vi hoàng thái tử 百日旨揮大臣文武百官并各路府縣州鎮等係某人有事至國王與皇太子用啓字不得用奏字并稱呼曰國王殿下曰太子殿下,bách nhật chỉ huy đại thần văn vũ bách quan tịnh các lộ phủ huyện châu trấn đẳng hệ mỗ nhân hữu sự chí quốc vương dữ hoàng thái tử dụng khải tự bất đắc dụng tấu tự tịnh xưng hô viết quốc vương điện hạ viết thái tử điện hạ 若國王有宣告號令即用國王旨揮不得用勑字,nhược quốc vương hữu tuyên cáo hiệu lệnh tức dụng quốc vương chỉ huy bất đắc dụng sắc tự 九日旨揮武自管領文自行遣以上孰有男子十五歲以下九歲以上許入侍皇太子,cửu nhật chỉ huy vũ tự quản lĩnh văn tự hành khiển dĩ thượng thục hữu nam tử thập ngũ tuế dĩ hạ cửu tuế dĩ thượng hứa nhập thị hoàng thái tử 今月十五日就學堂點目内密院官,kim nguyệt thập ngũ nhật tựu học đường điểm mục nội mật viện quan 取籍,thủ tịch 若武自同知以下至大隊長隊長以上等官文自尙書以下至七品孰有男子十七歲以下九歲以上就國學點目學官取簿受業,nhược vũ tự đồng tri dĩ hạ chí đại đội trưởng đội trưởng dĩ thượng đẳng quan văn tự thượng thư dĩ hạ chí thất phẩm thục hữu nam tử thập thất tuế dĩ hạ cửu tuế dĩ thượng tựu quốc học điểm mục học quan thủ bạ thụ nghiệp 二十二日旨揮大臣文武議國家大事,nhị thập nhị nhật chỉ huy đại thần văn vũ nghị quốc gia đại sự 如戰士貧游士富,như chiến sĩ bần du sĩ phú 凡戰鬪之士無尺寸之地居之游手游足無益國濫有田土過多或有㓂道,phàm chiến đấu chi sĩ vô xích thốn chi địa cư chi du thủ du túc vô ích quốc lạm hữu điền thổ quá đa hoặc hữu khấu đạo 於是無人盡心於國思孌富貴,ư thị vô nhân tận tâm ư quốc tư luyến phú quý 今勑旨與𡐡臣議定田数級官君民等内自大臣以下至老弱孤寡南婦以上某類若干奏文并錢帛等議呈,kim sắc chỉ dữ đại thần nghị định điền số cấp quan quân dân đẳng nội tự đại thần dĩ hạ chí lão nhược cô quả nam phụ dĩ thượng mỗ loại nhược can tấu văn tịnh tiền bạch đẳng nghị trình 二月二十一日旨揮五道諸衛軍將校軍人等限二十七日習水步陣欠者治罪,nhị nguyệt nhị thập nhất nhật chỉ huy ngũ đạo chư vệ quân tướng hiệu quân nhân đẳng hạn nhị thập thất nhật tập thuỷ bộ trận khiếm giả trị tội 習罷各分爲五番一番留四番歸農,tập bãi các phân vi ngũ phiên nhất phiên lưu tứ phiên quy nông 二十六日旨揮大臣及行遣等官如見朕條令或有不便於軍國或無故之踢或重歛賦税邪淫虐政即奏請脩整,nhị thập lục nhật chỉ huy đại thần cập hành khiển đẳng quan như kiến trẫm điều lệnh hoặc hữu bất tiện ư quân quốc hoặc vô cố chi dịch hoặc trọng liễm phú thuế tà dâm ngược chính tức tấu thỉnh tu chỉnh 又旨揮諸言官見朕有苛政重歛虐害良民功罪刑賞之不明不依古法或大臣官吏將校内外任職司不奉法受路擾害良民偏私非爲等事急上彈劾,hựu chỉ huy chư ngôn quan kiến trẫm hữu hà chính trọng liễm ngược hại lương dân công tội hình thưởng chi bất minh bất y cổ pháp hoặc đại thần quan lại tướng hiệu nội ngoại nhậm chức ti bất phụng pháp thụ lộ nhiễu hại lương dân thiên tư phi vi đẳng sự cấp thượng đàn hặc 若坐視容縱以小事爲能及虚言者,nhược toạ thị dung túng dĩ tiểu sự vi năng cập hư ngôn giả 罪依律,tội y luật 又若官司入殿庭或遇有衣巾帶脚不中法起居縱横不如禮法者即言官不得以爲事而彈劾爲殿庭之事以有鐵突五軍總管及旨揮使御前鐵突内密院主察,hựu nhược quan ti nhập điện đình hoặc ngộ hữu y cân đai cước bất trung pháp khởi cư túng hoành bất như lễ pháp giả tức ngôn quan bất đắc dĩ vi sự nhi đàn hặc vi điện đình chi sự dĩ hữu thiết đột ngũ quân tổng quản cập chỉ huy sứ ngự tiền thiết đột nội mật viện chủ sát 三月二十日旨揮各道都總管管領并京城各坊官員人等今者各軍士分及公侯百官第宅俱有定分可栽花木種蔬菜不得留廢空荒不依者失本分,tam nguyệt nhị thập nhật chỉ huy các đạo đô tổng quản quản lĩnh tịnh kinh thành các phường quan viên nhân đẳng kim giả các quân sĩ phân cập công hầu bách quan đệ trạch cụ hữu định phân khả tài hoa mộc chủng sơ thái bất đắc lưu phế không hoăng bất y giả thất bản phân 若公侯已賜宅以安厥居在鐵突土分並不許過多土自五髙以下不是鉄突土,nhược công hầu dĩ tứ trạch dĩ an quyết cư tại thiết đột thổ phân tịnh bất hứa quá đa thổ tự ngũ cao dĩ hạ bất thị thiết đột thổ 分聽二畝以下至一𤱈,phân thính nhị mẫu dĩ hạ chí nhất mẫu 若已定󰰻土分園宅再占大羅城内别爲園宅地者不聽,nhược dĩ định bát thổ phân viên trạch tái chiếm đại la thành nội biệt vi viên trạch địa giả bất thính 夏四月十七日旨揮大臣百官受造取金於東津納官逐等正一品金二兩從一品金一兩半正二品針一兩從二品金五文正三品金三文從三品金二文正四品至五品各一文從五品以下無,hạ tứ nguyệt thập thất nhật chỉ huy đại thần bách quan thụ tạo thủ kim ư đông tân nạp quan trục đẳng chính nhất phẩm kim nhị lượng tòng nhất phẩm kim nhất lượng bán chính nhị phẩm kim nhất lượng tòng nhị phẩm kim ngũ văn chính tam phẩm kim tam văn tòng tam phẩm kim nhị văn chính tứ phẩm chí ngũ phẩm các nhất văn tòng ngũ phẩm dĩ hạ vô 三十日旨揮係僞官前以有旨揮免罪贖命並田土五月三日符功臣該九十三員縣上侯三人黎,tam thập nhật chỉ huy hệ nguỵ quan tiền dĩ hữu chỉ huy miễn tội thục mệnh tịnh miễn điền thổ ngũ nguyệt tam nhật phù công thần cai cửu thập tam viên huyện thượng hầu tam nhân lê 問黎察黎文巧,vấn lê sát lê văn xảo 亞上侯一人黎銀,á thượng hầu nhất nhân lê ngân 鄕上侯三人黎理黎文靈黎國𦥷,hương thượng hầu tam nhân lê lí lê văn linh lê quốc hưng 亭上侯十四人黎隻黎文安黎列黎兔黎禮黎戰黎魁黎頂黎拙黎磊黎汝覧黎抄黎儉黎栗,đình thượng hầu thập tứ nhân lê chích lê văn an lê liệt lê thố lê lễ lê chiến lê khôi lê đỉnh lê chuyết lê lỗi lê nhữ lãm lê sao lê kiệm lê lật 縣侯十四人黎僃黎皮黎否黎芇黎受黎雷黎可黎培黎可郎黎熾黎犬黎秘黎國楨黎弼,huyện hầu thập tứ nhân lê bị lê bì lê bĩ lê náo lê thụ lê lôi lê khả lê bồi lê khả lang lê xí lê khuyển lê bí lê quốc trinh lê bật 亞侯二十六人黎爛黎豸等,á hầu nhị thập lục nhân lê lạn lê trãi đẳng 関内侯十六人黎舌黎璋等,quan nội hầu thập lục nhân lê thiệt lê chương đẳng 冠服侯十二人黎誑黎遙等,quán phục hầu thập nhị nhân lê cuống lê dao đẳng 上智字著服侯四人黎克復黎鞋等,thượng trí tự trước phục hầu tứ nhân lê khắc phục lê hài đẳng 旨揮係文武豪傑等或遺逸沉滯失職無人薦舉,chỉ huy hệ văn vũ hào kiệt đẳng hoặc di dật trầm đái thất chức vô nhân tiến cử 或被仇讐抑蔽即急就少傅黎文靈所薦問才德實者奏呈擢用不拘僞官士庶以才德爲尙,hoặc bị cừu thù ức tế tức cấp tựu thiếu phó lê văn linh sở tiến vấn tài đức thực giả tấu trình trạc dụng bất câu nguỵ quan sĩ thứ dĩ tài đức vi thượng 旨揮係文武職官武自上將爵智字著服侯以上並聽服緋文自入内大行遣冠服侯以上亦聽服緋,chỉ huy hệ văn vũ chức quan vũ tự thượng tướng tước trí tự trước phục hầu dĩ thượng tịnh thính phục phi văn tự nhập nội đại hành khiển quan phục hầu dĩ thượng diệc thính phục phi 二十六日旨揮諸府路軍人及山林隱逸之士果有通經史工於文藝期以今月二十八日就省堂通身聽侯至日入塲會試中者選用,nhị thập lục nhật chỉ huy chư phủ lộ quân nhân cập sơn lâm ẩn dật chi sĩ quả hữu thông kinh sử công ư văn nghệ kì dĩ kim nguyệt nhị thập bát nhật tựu tỉnh đường thông thân thính hầu chí nhật nhập trường hội thí trúng giả tuyển dụng 二十八日旨揮内外官文武有精通經史自四品以下期令月二十九日悉就省堂,nhị thập bát nhật chỉ huy nội ngoại quan văn vũ hữu tinh thông kinh sử tự tứ phẩm dĩ hạ kì lệnh nguyệt nhị thập cửu nhật tất tựu sảnh đường 入塲會試,nhập trường hội thí 三十日定偽官田土各項,tam thập nhật định nguỵ quan điền thổ các hạng 夏六月十日旨揮諸僧道有通經典及精謹節行期以今月二十日就省堂通身檢閲考試中者聽爲僧道不中者仍勒還俗,hạ lục nguyệt thập nhật chỉ huy chư tăng đạo hữu thông kinh điển cập tinh cẩn tiết hạnh kì dĩ kim nguyệt nhị thập nhật tựu sảnh đường thông thân kiểm duyệt khảo thí trúng giả thính vi tăng đạo bất trúng giả nhưng lặc hoàn tục 造貫籍,tạo quán tịch 秋七月五日旨揮大臣百官中外文武臣僚等會議錢法詔日夫钱乃生民之血脉不可無也,thu thất nguyệt ngũ nhật chỉ huy đại thần bách quan trung ngoại văn vũ thần liêu đẳng hội nghị tiền pháp chiếu viết phù tiền nãi sinh dân chi huyết mạch bất khả vô dã 我國家本産銅穴且𦾔銅钱已被胡人銷毀百僅一存,ngã quốc gia bản sản đồng huyệt thả cựu đồng tiền dĩ bị hồ nhân tiêu huỷ bách cẩn nhất tồn 至今軍國之務屡為匱乏,chí kim quân quốc chi vụ lũ vi quỹ phạp 求其流通使用以順民情𡸈不難哉昨有上書陳言使以鈔,cầu kì lưu thông sử dụng dĩ thuận dân tình khởi bất nạn tai tạc hữu thượng thư trần ngôn sử dĩ sao 代钱,đại tiền 朕夙夜思惟未得其道,trẫm túc dạ tư duy vị đắc kì đạo 盖鈔者乃無用之物行於有用之民甚非愛民用才之意,cái sao giả nãi vô dụng chi vật hành ư hữu dụng chi dân thậm phi ái dân dụng tài chi ý 然古昔有以金銀皮幣钱鈔之物無可相權何者爲最其令𡐡臣百官及中外達時務之士各議錢例以順民情庶乎不以一人之所願而強千萬人之所不欲以爲一代之良法,nhiên cổ tích hữu dĩ kim ngân bì tệ tiền sao chi vật vô khả tương quyền hà giả vi tối kì lệnh đại thần bách quan cập trung ngoại đạt thời vụ chi sĩ các nghị tiền lệ dĩ thuận dân tình thứ hồ bất dĩ nhất nhân chi sở nguyện nhi cưỡng thiên vạn nhân chi sở bất dục dĩ vi nhất đại chi lương pháp 不可不早定其議以奏朕將親擇而施行焉,bất khả bất tảo định kì nghị dĩ tấu trẫm tương thân trạch nhi thi hành yên 秋八月十九日旨揮天下軍民等係偽官文自知州武自千户以下前已死及土軍並民人入,thu bát nguyệt thập cửu nhật chỉ huy thiên hạ quân dân đẳng hệ nguỵ quan văn tự tri châu vũ tự thiên hộ dĩ hạ tiền dĩ tử cập thổ quân tịnh dân nhân nhập 城成陷出降及胡氏舊官被賊接去比地等人今有妻子於各路縣社或他或著籍聽免贖命,thành thành hãm xuất hàng cập hồ thị cựu quan bị tặc tiếp khứ bắc địa đẳng nhân kim hữu thê tử ư các lộ huyện xã hoặc tha hoặc trước tịch thính miễn thục mệnh 若以入宫爲奴婢及賜百官並有惡名不在此例,nhược dĩ nhập cung vi nô tì cập tứ bách quan tịnh hữu ác danh bất tại thử lệ 九月十六日旨揮大臣百官今後係某官言事當以軍民事務爲急不可以徇私情理爲先,cửu nguyệt thập lục nhật chỉ huy đại thần bách quan kim hậu hệ mỗ quan ngôn sự đương dĩ quân dân sự vụ vi cấp bất khả dĩ tuẫn tư tình lí vi tiên 緣朕常驗其情理或薦󰁮或獄訟或公私事務頗有互相容隱变易是以知居官清少濁多,duyên trẫm thường nghiệm kì tình lí hoặc tiến cử hoặc ngục tụng hoặc công tư sự vụ pha hữu hỗ tương dung ẩn biến dị thị dĩ tri cư quan thanh thiểu trọc đa 今朕按得犯人名夢雲名梁箴等事乃知庶官真偽之情狀故出此令,kim trẫm án đắc phạm nhân danh mộng vân danh lương châm đẳng sự nãi tri thứ quan chân nguỵ chi tình trạng cố xuất thử lệnh 凣爲臣子當盡其誠以,phàm vi thần tử đương tận kì thành dĩ 事君上不可以私害公事𭛁之時悔之何及,sự quân thượng bất khả dĩ tư hại công sự phát chi thời hối chi hà cập 故兹詔示咸史聞知,cố tư chiếu thị hàm sử văn tri 二十七日旨揮訓尔大臣文武百官以務農桑整軍五修治戰噐船艘,nhị thập thất nhật chỉ huy huấn nhĩ đại thần văn vũ bách quan dĩ vụ nông tang chỉnh quân ngũ tu trị chiến khí thuyền sưu 冬十月初一日命文武大臣公侯大夫自三品以上薦舉賢才詔曰朕惟致治必在於得賢得賢必由於薦󰁮,đông thập nguyệt sơ nhất nhật mệnh văn vũ đại thần công hầu đại phu tự tam phẩm dĩ thượng tiến cử hiền tài chiếu viết trẫm duy trí trị tất tại ư đắc hiền đắc hiền tất do ư tiến cử 是以有天下者必以是爲先務也,thị dĩ hữu thiên hạ giả tất dĩ thị vi tiên vụ dã 古昔盛時群贒在朝濟七相讓,cổ tích thịnh thời quần hiền tại triều tế thất tương nhượng 故下無遺才上無󰲝事以成雍熙之治,cố hạ vô di tài thượng vô phế sự dĩ thành ung hi chi trị 至如漢唐之臣莫不推賢讓能更相汲引萧何之薦曹參魏無知之,chí như hán đường chi thần mạc bất suy hiền nhượng năng cánh tương cấp dẫn tiêu hà chi tiến tào tham nguỵ vô tri chi 薦陳平狄仁傑之薦張九󰱜蕭嵩之薦韓休,tiến trần bình địch nhân kiệt chi tiến trương cửu linh tiêu tung chi tiến hàn hưu 雖其才品有高下之不同然亦莫不各得其人以當其任也,tuy kì tài phẩm hữu cao hạ chi bất đồng nhiên diệc mạc bất các đắc kì nhân dĩ đương kì nhiệm dã 今朕膺茲重責夙夜祗懼若臨深淵正以蒐贒弼治之未得人也,kim trẫm ưng tư trọng trách túc dạ chi cụ nhược lâm thâm uyên chính dĩ sưu hiền bật trị chi vị đắc nhân dã 其令文武大臣公侯大夫自三品以上各󰁮一人或在朝或在野或已仕未仕,kì lệnh văn vũ đại thần công hầu đại phu tự tam phẩm dĩ thượng các cử nhất nhân hoặc tại triều hoặc tại dã hoặc dĩ sĩ vị sĩ 苟有文武知識之才堪臨民馭眾者朕将隨而授用焉,cẩu hữu văn vũ tri thức chi tài kham lâm dân ngự chúng giả trẫm tương tuỳ nhi thụ dụng yên 且進賢受上賞古道然也,thả tiến hiền thụ thượng thưởng cổ đạo nhiên dã 若󰁮得中才則陞爵二等或󰁮得才德俱優超絶倫等必𫎇重賞,nhược cử đắc trúng tài tắc thăng tước nhị đẳng hoặc cử đắc tài đức cụ ưu siêu tuyệt luân đẳng tất mông trọng thưởng 雖然才之生世固為不少而,tuy nhiên tài chi sinh thế cố vi bất thiểu nhi 求才之道亦非一方,cầu tài chi đạo diệc phi nhất phương 其或藴經濟之畧而屈在下僚無人薦󰁮𭁈夫豪傑之士伏於草莽混為卒伍若不自達朕何由識之今後君子有欲從我逰者各聽自薦昔毛遂脱頴而徔平原君寗戚扣角而感悟桓公何曾以小節自拘哉詔出之日凣其具僚各盡乃誠孰請薦援至於籚閻側陋之士亦勿以衒玉求售爲耻而使朕有乏才之嘆焉,kì hoặc uẩn kinh tế chi lược nhi khuất tại hạ liêu vô nhân tiến cử dữ phu hào kiệt chi sĩ phục ư thảo mãng hỗn vi tốt ngũ nhược bất tự đạt trẫm hà do thức chi kim hậu quân tử hữu dục tòng ngã du giả các thính tự tiến tích mao toại thoát dĩnh nhi tòng bình nguyên quân nịnh thích khấu giác nhi cảm ngộ hoàn công hà tằng dĩ tiểu tiết tự câu tai chiếu xuất chi nhật phàm kì cụ liêu các tận nãi thành thục thỉnh tiến viện chí ư lư diêm trắc lậu chi sĩ diệc vật dĩ huyễn ngọc cầu thụ vi sỉ nhi sử trẫm hữu phạp tài chi thán yên 十三日明遣禮部侍郎李琦鴻臚寺卿徐永達行人司行人張聰等來諭令求陳氏,thập tam nhật minh khiển lễ bộ thị lang lí kì hồng lô tự khanh từ vĩnh đạt hành nhân ti hành nhân trương thông đẳng lai dụ lệnh cầu trần thị 子孫并令還明國人口戰噐等物并賜何栗等衣鈔遣隨琦等行,tử tôn tịnh lệnh hoàn minh quốc nhân khẩu chiến khí đẳng vật tịnh tứ hà lật đẳng y sao khiển tuỳ kì đẳng hành 十八日旨揮大臣總管行遣以下等古人有言曰君不擇将以其國與敵也朕常念此日夜不忘是以軍國大事委之公等而公等恬然坐視不加之意上負朝廷任使下不恤軍民何其怠於職事之甚也今出此詔告戒若不能改過自新再如是者國有常法勿謂朕終有負於臣下勳舊之間也,thập bát nhật chỉ huy đại thần tổng quản hành khiển dĩ hạ đẳng cổ nhân hữu ngôn viết quân bất trạch tương dĩ kì quốc dữ địch dã trẫm thường niệm thử nhật dạ bất vong thị dĩ quân quốc đại sự uỷ chi công đẳng nhi công đẳng điềm nhiên toạ thị bất gia chi ý thượng phụ triều đình nhậm sử hạ bất tuất quân dân hà kì đãi ư chức sự chi thậm dã kim xuất thử chiếu cáo giới nhược bất năng cải quá tự tân tái như thị giả quốc hữu thường pháp vật vị trẫm chung hữu phụ ư thần hạ huân cựu chi gian dã 二十九日明使李琦等還帝遣頭目陶公僎黎德揮范克,nhị thập cửu nhật minh sứ lí kì đẳng hoàn đế khiển đầu mục đào công soạn lê đức huy phạm khắc 復等貢金銀噐皿及方物往求封于明并觧諭還人口戦噐及求陳氏子孫等事其求封辝畧日國人徧行尋覔陳氏子孫並無見存臣等思惟本國大頭目黎利爲人謙恭謹厚撫綏有方甚得民心有堪𬋩攝明帝󰔻畢謂侍臣曰此詞未可遽信更當索之仍詔禮部賜公僎等文綺衣遣賫勑還諭帝及頭目耆老更詢陳氏如果無後連名奏來處置并賜公僎等鈔有差十一月帝幸西都拜謁山陵賞扈徔将校軍人,phục đẳng cống kim ngân khí mãnh cập phương vật vãng cầu phong vu minh tịnh giải dụ hoàn nhân khẩu chiến khí cập cầu trần thị tử tôn đẳng sự kì cầu phong từ lược nhật quốc nhân biến hành tầm mịch trần thị tử tôn tịnh vô kiến tồn thần đẳng tư duy bản quốc đại đầu mục lê lợi vi nhân khiêm cung cẩn hậu phủ tuy hữu phương thậm đắc dân tâm hữu kham quản nhiếp minh đế lãm tất vị thị thần viết thử từ vị khả cự tín cánh đương sách chi nhưng chiếu lễ bộ tứ công soạn đẳng văn ỷ y khiển tê sắc hoàn dụ đế cập đầu mục kì lão cánh tuân trần thị như quả vô hậu liên danh tấu lai xử trí tịnh tứ công soạn đẳng sao hữu sai thập nhất nguyệt đế hạnh tây đô bái yết sơn lăng thưởng hỗ tòng tướng hiệu quân nhân 陞爵各一等若上智字大智字陞爵一資用子孫代已封侯及無功勞者不在此例,thăng tước các nhất đẳng nhược thượng trí tự đại trí tự thăng tước nhất tư dụng tử tôn đại dĩ phong hầu cập vô công lao giả bất tại thử lệ 十二月十九日旨揮各府路州縣社官係本社有田土多人民少而留荒者聽本𬋩等官𭁈别社人無田者耕種若本社田主不得執占留荒違者以強占罪論,thập nhị nguyệt thập cửu nhật chỉ huy các phủ lộ châu huyện xã quan hệ bản xã hữu điền thổ đa nhân dân thiểu nhi lưu hoang giả thính bản quản đẳng quan dữ biệt xã nhân vô điền giả canh chủng nhược bản xã điền chủ bất đắc chấp chiếm lưu hoang vi giả dĩ cưỡng chiếm tội luận 二十七日旨揮刑官係犯罪人或徒流自三十字二十字流在布政州自十字六字流在演州自四字至徒󰍁丁在象坊者俱送本道行遣領受交付配所,nhị thập thất nhật chỉ huy hình quan hệ phạm tội nhân hoặc đồ lưu tự tam thập tự nhị thập tự lưu tại bố chính châu tự thập tự lục tự lưu tại diễn châu tự tứ tự chí đồ khao đinh tại tượng phường giả cụ tống bản đạo hành khiển lĩnh thụ giao phó phối sở 開試僧道,khai thí tăng đạo 給帖,cấp thiêm 庚戌三年明宣德五年夏六月初十日定諸税額例,canh tuất tam niên minh tuyên đức ngũ niên hạ lục nguyệt sơ thập nhật định chư thuế ngạch lệ 再頒例律改東都爲東京西都爲西京,tái ban lệ luật cải đông đô vi đông kinh tây đô vi tây kinh 東十一月徃征太原石林州逆賊閉克紹農得泰是時克紹得泰争立故征之帝至石林州前門有詩題云不辝萬里整師徒惟欲邉氓赤子蘇天地不容奸黨在古今誰赦叛臣誅,đông thập nhất nguyệt vãng chinh thái nguyên thạch lâm châu nghịch tặc bế khắc thiệu nông đắc thái thị thời khắc thiệu đắc thái tranh lập cố chinh chi đế chí thạch lâm châu tiền môn hữu thi đề vân bất từ vạn lí chỉnh sư đồ duy dục biên manh xích tử tô thiên địa bất dung gian đảng tại cổ kim thuỳ xá phản thần tru 󰱇步軍於菩提先情願者賞一資,tuyển bộ quân ư bồ đề tiên tình nguyện giả thưởng nhất tư 攅造户籍,toản tạo hộ tịch 辛亥賜年明宣德六年春正月初一日帝遣正使黎汝,tân hợi tứ niên minh tuyên đức lục niên xuân chính nguyệt sơ nhất nhật đế khiển chánh sứ lê nhữ 覧副使吏部尙書何栗黎柄等如明求封并陳情及觧諭求戦噐及陳氏子孫事其辝畧云大集國人徧求陳氏子孫的無見存窃惟本國地方不可無𬋩攝而常未奉朝命此所以欵陳而不已也明帝納之五日洟正使右侍郎章敝通政司右通政徐琦等捧賫印章來命帝權署安南國事賜何栗等鈔幣遣隨敝等歸按皇朝通紀明疐遣使封帝爲安南國王自是朝貢不絶二月帝捉閉克紹農得泰等回三月至京,lãm phó sứ lại bộ thượng thư hà lật lê bính đẳng như minh cầu phong tịnh trần tình cập giải dụ cầu chiến khí cập trần thị tử tôn sự kì từ lược vân đại tập quốc nhân biến cầu trần thị tử tôn đích vô kiến tồn thiết duy bản quốc địa phương bất khả vô quản nhiếp nhi thường vị phụng triều mệnh thử sở dĩ khoản trần nhi bất dĩ dã minh đế nạp chi ngũ nhật dí chính sứ hữu thị lang chương tệ thông chính ti hữu thông chính từ kì đẳng bổng tê ấn chương lai mệnh đế quyền thự an nam quốc sự tứ hà lật đẳng sao tệ khiển tuỳ xưởng đẳng quy án hoàng triều thông kỷ minh đế khiển sứ phong đế vi an nam quốc vương tự thị triều cống bất tuyệt nhị nguyệt đế tróc bế khắc thiệu nông đắc thái đẳng hồi tam nguyệt chí kinh 定,định 置内外各監舍人各司從吳文通所請也,trí nội ngoại các giám xá nhân các ti tòng ngô văn thông sở thỉnh dã 冬十一月初一日明使章敞徐琦來至京賫印命帝權署安南國事二十日敞琦等還帝遣審刑院副使阮絢御史中丞阮宗贄隨敞等如明謝恩并觧歲貢金五萬兩乞依洪武三年貢例自後常貢不絶明帝賜文絢等鈔幣遣還,đông thập nhất nguyệt sơ nhất nhật minh sử chương hưởng từ kì lai chí kinh tê ấn mệnh đế quyền thự an nam quốc sự nhị thập nhật xưởng kì đẳng hoàn đế khiển thẩm hình viện phó sứ nguyễn huyến ngự sử trung thừa nguyễn tông chí tuỳ xưởng đẳng như minh tạ ân tịnh giải tuế cống kim ngũ vạn lượng khất y hồng vũ tam niên cống lệ tự hậu thường cống bất tuyệt minh đế tứ văn huyến đẳng sao tệ khiển hoàn 十二月六日帝命作籃山實錄帝自作序著籃山洞主,thập nhị nguyệt lục nhật đế mệnh tác lam sơn thực lục đế tự tác tự trước lam sơn động chủ 壬子五年明宣德七年,nhâm tí ngũ niên minh tuyên đức thất niên 春正月命親王思齊将兵征忙,xuân chính nguyệt mệnh thân vương tư tề tương binh chinh mường 禮州州酋刁吉罕子刁孟旺出降居于東京立為司馬後年殺之,lễ châu châu tù đèo cát hãn tử đèo mạnh vượng xuất hàng cư vu đông kinh lập vi tư mã hậu niên sát chi 冬十一月帝親征復禮州,đông thập nhất nguyệt đế thân chinh phục lễ châu 帝復征哀牢,đế phục chinh ai lao 癸丑六年明宣德八年,quý sửu lục niên minh tuyên đức bát niên 春正月󰱇官男及國威三路北江二路充國子監,xuân chính nguyệt tuyển quan nam cập quốc oai tam lộ bắc giang nhị lộ sung quốc tử giám 親征復禮州班師,thân chinh phục lễ châu ban sư 夏四月八日遣陪臣陳舜俞阮可之裴擒虎徃明國進貢御前三分皇太后皇太子各一分并觧歲金事,hạ tứ nguyệt bát nhật khiển bồi thần trần thuấn du nguyễn khả chi bùi cầm hổ vãng minh quốc tiến cống ngự tiền tam phân hoàng thái hậu hoàng thái tử các nhất phân tịnh giải tuế kim sự 攅造户籍秋八月降長子思齊爲郡王以次子元龍継承,toản tạo hộ tịch thu bát nguyệt giáng trưởng tử tư tề vi quận vương dĩ thứ tử nguyên long kế thừa 宗統,tông thống 帝回籃京閏八月彗星出西方,đế hồi lam kinh nhuận bát nguyệt tuệ tinh xuất tây phương 二十二日帝崩于正寢初帝之經營四方北擊明㓂西却哀牢避實擊虚所向有功者止有武臣黎石黎禮黎察黎問黎銀黎理等三十人文臣黎靈黎國興等父子之兵鉄突二百義士二百勇士三百象四隻其輕勇及老若户衛者纔一千而已帝嘗於萬幾之暇𭁈群臣論古今興亡得失之由因及明賊之所以敗我之所以得何也群臣皆曰明滛刑虐政久失民心帝反其道而,nhị thập nhị nhật đế băng vu chính tẩm sơ đế chi kinh dinh tứ phương bắc kích minh khấu tây khước ai lao tị thực kích hư sở hướng hữu công giả chỉ hữu vũ thần lê thạch lê lễ lê sát lê vấn lê ngân lê lí đẳng tam thập nhân văn thần lê linh lê quốc hưng đẳng phụ tử chi binh thiết đột nhị bách nghĩa sĩ nhị bách dũng sĩ tam bách tượng tứ chích kì khinh dũng cập lão nhược hộ vệ giả tài nhất thiên nhi dĩ đế thường ư vạn kỷ chi hạ dữ quần thần luận cổ kim hưng vong đắc thất chi do nhân cập minh tặc chi sở dĩ bại ngã chi sở dĩ đắc hà dã quần thần giai viết minh dâm hình ngược chính cửu thất dân tâm đế phản kì đạo nhi 用之以仁易暴以治易亂此所以成功之速也,dụng chi dĩ nhân dị bạo dĩ trị dị loạn thử sở dĩ thành công chi tốc dã 帝曰卿等所言固是如此亦有未盡,đế viết khanh đẳng sở ngôn cố thị như thử diệc hữu vị tận 朕昔時遭板蕩棲迹籃山本欲苟全性命而以初無取天下之心,trẫm tích thời tao bản đãng thê tích lam sơn bản dục cẩu toàn tính mệnh nhi dĩ sơ vô thủ thiên hạ chi tâm 及其賊虐諭甚民命弗堪凣有智識者皆被其害朕雖罄家所有以奉事之冀其免禍而彼害朕之心曾不少,cập kì tặc ngược dụ thậm dân mệnh phất kham phàm hữu trí thức giả giai bị kì hại trẫm tuy khánh gia sở hữu dĩ phụng sự chi ký kì miễn hoạ nhi bỉ hại trẫm chi tâm tăng bất thiểu 怒義兵之舉朕實出於不得已焉耳,nộ nghĩa binh chi cử trẫm thực xuất ư bất đắc dĩ yên nhĩ 論曰太祖即位以來其施爲政事藹有可觀如定律令制禮樂設科目置禁衛設官職立,luận viết thái tổ tức vị dĩ lai kì thi vi chính sự ái hữu khả quan như định luật lệnh chế lễ nhạc thiết khoa mục trí cấm vệ thiết quan chức lập 府縣收圖籍創𭓇校亦可謂創業之宏謨,phủ huyện thu đồ tịch sáng học hiệu diệc khả vị sáng nghiệp chi hoằng mô 然多忌好殺此其短也,nhiên đa kị hiếu sát thử kì đoản dã 又曰帝承祖父之業時遭大亂而志益堅晦跡山林以稼穡爲業,hựu viết đế thừa tổ phụ chi nghiệp thời tao đại loạn nhi chí ích kiên hối tích sơn lâm dĩ giá sắc vi nghiệp 由其憤強賊之陵暴尤留心於韜畧之書罄竭家貲厚待賓客,do kì phẫn cường tặc chi lăng bạo vưu lưu tâm ư thao lược chi thư khánh kiệt gia ti hậu đãi tân khách 及戊戌年起集義兵經營天下前後凣數十戰皆設伏出奇避實擊虚以果敵眾以弱敵強,cập mậu tuất niên khởi tập nghĩa binh kinh dinh thiên hạ tiền hậu phàm sổ thập chiến giai thiết phục xuất kì tị thực kích hư dĩ quả địch chúng dĩ nhược địch cường 及明人出行戒戢軍士秋毫無犯,cập minh nhân xuất hàng giới tập quân sĩ thu hào vô phạm 两國自是通好南北無事忙禮哀牢俱入版圖占城闍槃航海脩貢,lưỡng quốc tự thị thông hảo nam bắc vô sự mường lễ ai lao cụ nhập bản đồ chiêm thành đồ bàn hàng hải tu cống 帝宵衣旰實,đế tiêu y cán thực 凡十年而天下大治,phàm thập niên nhi thiên hạ đại trị 史臣論曰帝起義兵未嘗濫殺一人惟能以柔制剛以弱制強以寡敵眾不戰而屈人兵故能革否為泰轉危為安易亂爲治所謂仁者無敵於天下其帝之謂歟其有天下而傳萬世之業也宜哉,sử thần luận viết đế khởi nghĩa binh vị thường lạm sát nhất nhân duy năng dĩ nhu chế cương dĩ nhược chế cường dĩ quả địch chúng bất chiến nhi khuất nhân binh cố năng cách phủ bỉ thái chuyển nguy vi an dịch loạn vi trị sở vị nhân giả vô địch ư thiên hạ kì đế chi vị dư kì hữu thiên hạ nhi truyền vạn thế chi nghiệp dã nghi tai 秋九月八日太子元龍即皇帝位大赦改元以明年為紹平元年,thu cửu nguyệt bát nhật thái tử nguyên long tức hoàng đế vị đại xá cải nguyên dĩ minh niên vi thiệu bình nguyên niên 時帝年方十一歲,thời đế niên phương thập nhất tuế 冬十一月阮廌奉勑撰碑文翰林院待制武文裴奉書,đông thập nhất nguyệt nguyễn trãi phụng sắc soạn bi văn hàn lâm viện đãi chế vũ văn phỉ phụng thư 二十,nhị thập 二日歸塟于籃山永陵廟号太祖上飱號曰統天啓運聖德神功睿文英武寬明勇智弘義至明大孝高皇帝,nhị nhật quy táng vu lam sơn vĩnh lăng miếu hiệu thái tổ thượng tôn hiệu viết thống thiên khải vận thánh đức thần công duệ văn anh vũ khoan minh dũng trí hoằng nghĩa chí minh đại hiếu cao hoàng đế 十二月初二日遣陪臣黎偉程真等如明告哀,thập nhị nguyệt sơ nhị nhật khiển bồi thần lê vĩ trình chân đẳng như minh cáo ai 十九日明遣正使兵部侍郎徐琦副使行人司行人郭濟來索歲金,thập cửu nhật minh khiển chánh sứ binh bộ thị lang từ kì phó sứ hành nhân ti hành nhân quách tế lai sách tuế kim 先是明數遣使來多索歲金,tiên thị minh sổ khiển sứ lai đa sách tuế kim 高皇帝乞依洪武三年貢例明帝反福不從,cao hoàng đế khất y hồng vũ tam niên cống lệ minh đế phản phúc bất tòng 至是復使琦濟等來,chí thị phục sứ kì tế đẳng lai 扈從西京造籃山殿,hỗ tòng tây kinh tạo lam sơn điện 大越史記本紀全書卷之十終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư quyển chi thập chung 大越史記本紀實録卷之十一,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập nhất 朝列大夫國子監司業兼史官修撰臣黎皇朝紀太宗文皇帝,triều liệt đại phu quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan tu soạn thần lê hoàng triều kỷ thái tông văn hoàng đế 諱元龍太祖次子在位九年東巡而崩壽二十塟祐陵帝天資明智運撫昇平内制強臣外攘夷狄,huý nguyên long thái tổ thứ tử tại vị cửu niên đông tuần nhi băng thọ nhị thập táng hựu lăng đế thiên tư minh trí vận phủ thăng bình nội chế cường thần ngoại nhương di địch 重道崇儒設科取士讞獄訊囚率多寬貨亦守成之良主也然耽心酒色暴崩于外自取之也其母恭慈皇太后笵氏諱陳清華雷陽群來鄕人也,trọng đạo sùng nho thiết khoa thủ sĩ nghiện ngục tấn tù suất đa khoan hoá diệc thủ thành chi lương chủ dã nhiên đam tâm tửu sắc bạo băng vu ngoại tự thủ chi dã kì mẫu cung từ hoàng thái hậu phạm thị huý trần thanh hoa lôi dương quần lai hương nhân dã 以太祖起義六年癸卯冬十一月二十日誕生順天元年三月册封梁郡公二年,dĩ thái tổ khởi nghĩa lục niên quý mão đông thập nhất nguyệt nhị thập nhật đản sinh thuận thiên nguyên niên tam nguyệt sách phong lương quận công nhị niên 正月六日立為皇太子六年九月八日即位以明年為紹平元年大赦天下以生日為繼聖節尋改萬壽聖節號桂林洞主時帝生方十一不假垂簾聽政而天下之事皆自已出甲寅紹平元年明宣德春正月九年朔帝出百官謁太廟又出百官同北使望闕𢪒於客舘四日命門下司右侍郎阮富後改傅右刑院郎中范時中與北使徐琦郭濟等如明,chính nguyệt lục nhật lập vi hoàng thái tử lục niên cửu nguyệt bát nhật tức vị dĩ minh niên vi thiệu bình nguyên niên đại xá thiên hạ dĩ sinh nhật vi kế thánh tiết tầm cải vạn thọ thánh tiết hiệu quế lâm động chủ thời đế sinh phương thập nhất bất giả thuỳ liêm thính chính nhi thiên hạ chi sự giai tự dĩ xuất giáp dần thiệu bình nguyên niên minh tuyên đức xuân chính nguyệt cửu niên sóc đế xuất bách quan yết thái miếu hựu xuất bách quan đồng bắc sứ vọng khuyết bái ư khách quán tứ nhật mệnh môn hạ tư hữu thị lang nguyễn phú hậu cải phó hữu hình viện lang trung phạm thời trung dữ bắc sứ từ kì quách tế đẳng như minh 先是明遣徐琦等賫勑來問所拘留之人及土貢之金故帝遣富等徃,tiên thị minh khiển từ kì đẳng tê sắc lai vấn sở câu lưu chi nhân cập thổ cống chi kim cố đế khiển phú đẳng vãng 觧之,giải chi 六日議遣宣撫使阮宗胄中書黄門侍郎蔡君實耆人戴良弼等賫表文及方物徃來封于明,lục nhật nghị khiển tuyên phủ sứ nguyễn tông trụ trung thư hoàng môn thị lang thái quân thực kì nhân đái lương bật đẳng tê biểu văn cập phương vật vãng lai phong vu minh 旨揮大臣文武百官内外大小等其略曰人臣之道大要有二,chỉ huy đại thần văn vũ bách quan nội ngoại đại tiểu đẳng kì lược viết nhân thần chi đạo đại yếu hữu nhị 上則愛其君下則愛其民,thượng tắc ái kì quân hạ tắc ái kì dân 愛君者必尽忠愛民者必尽誠而已,ái quân giả tất tận trung ái dân giả tất tận thành nhi dĩ 凣其有僚朕已委信有不竭忠誠荒廢天職則國有常憲,phàm kì hữu liêu trẫm dĩ uỷ tín hữu bất kiệt trung thành hoang phế thiên chức tắc quốc hữu thường hiến 間者求賢圖治命諸人各舉所知,gian giả cầu hiền đồ trị mệnh chư nhân các cử sở tri 今既久矣曾無應命󰁮一人以荅朕心何也,kim ký cửu hĩ tằng vô ứng mệnh cử nhất nhân dĩ đáp trẫm tâm hà dã 七日宣光鎮平原獠人入貢,thất nhật tuyên quang trấn bình nguyên lạo nhân nhập cống 命都督黎問傳㫖諭之使回,mệnh đô đốc lê vấn truyền chỉ dụ chi sứ hồi 本業,bản nghiệp 九日㫖揮御前各軍及五道諸衛軍僃辨粮食用二箇月限本月二十日就東京土分點目習藝,cửu nhật chỉ huy ngự tiền các quân cập ngũ đạo chư vệ quân bị biện lương thực dụng nhị cá nguyệt hạn bản nguyệt nhị thập nhật tựu đông kinh thổ phận điểm mục tập nghệ 若清化乂安新平順化各鎮鎮軍即就本府本鎮土分點閲,nhược thanh hoá nghệ an tân bình thuận hoá các trấn trấn quân tức tựu bản phủ bản trấn thổ phận điểm duyệt 違者治罪,vi giả trị tội 十二日㫖揮文武百官自六品以上有所官及藩鎮父道首領官等有嫡子孫或同異籍並免税并當差,thập nhị nhật chỉ huy văn vũ bách quan tự lục phẩm dĩ thượng hữu sở quan cập phiên trấn phụ đạo thủ lĩnh quan đẳng hữu đích tử tôn hoặc đồng dị tịch tịnh miễn thuế tịnh đương sai 若築鼎耳堤路及警急事務不免其嫡子孫各聽報名赴監讀書以俟󰱇用,nhược trúc đỉnh nhĩ đê lộ cập cảnh cấp sự vụ bất miễn kì đích tử tôn các thính báo danh phó giám độc thư dĩ sĩ tuyển dụng 㫖揮京城及諸府路縣州社󰀋村庄等今後銅錢破鈌猶穿得,chỉ huy kinh thành cập chư phủ lộ huyện châu xã sách thôn trang đẳng kim hậu đồng tiền phá khuyết do xuyên đắc 緡貫即流通使用不得拒斥若已斷鈌穿緡不得即不用,mân quán tức lưu thông sử dụng bất đắc cự xích nhược dĩ đoạn khuyết xuyên mân bất đắc tức bất dụng 違拒揀擇亦同罪國,vi cự giản trạch diệc đồng tội quốc 初以來數出詔旨禁民拒斥而庫吏收税常揀好錢民間禁不能止故更有是令,sơ dĩ lai sổ xuất chiếu chỉ cấm dân cự xích nhi khố lại thu thuế thường giản hiếu tiền dân gian cấm bất năng chỉ cố cánh hữu thị lệnh 十三日除内外大小官員黎豸等一百五十六人,thập tam nhật trừ nội ngoại đại tiểu quan viên lê trãi đẳng nhất bách ngũ thập lục nhân 其輕赦徒流罪潘季卿等亦預焉,kì khinh xá đồ lưu tội phan quý khanh đẳng diệc dự yên 十五日帝謁廟是後命文官行禮帝出較塲觀𡐡神黎察等及文武内外百官告天地神祗名山大川刑帛馬歃血盟誓及差官𦤶祭天下各處神祗,thập ngũ nhật đế yết miếu thị hậu mệnh văn quan hành lễ đế xuất giảo trường quan đại thần lê sát đẳng cập văn vũ nội ngoại bách quan cáo thiên địa thần kì danh sơn đại xuyên hình bạch mã sáp huyết minh thệ cập sai quan trí tế thiên hạ các xứ thần kì 㫖揮天下諸路縣官,chỉ huy thiên hạ chư lộ huyện quan 等速具本路應試士人期以本月二十五日赴本道點集至二月初一日考試,đẳng tốc cụ bản lộ ứng thí sĩ nhân kì dĩ bản nguyệt nhị thập ngũ nhật phó bản đạo điểm tập chí nhị nguyệt sơ nhất nhật khảo thí 中󰱇者免徭役補入國子監,trúng tuyển giả miễn dao dịch bổ nhập quốc tử giám 若在各路學讀書者二十五歲以上考不中者還民,nhược tại các lộ học độc thư giả nhị thập ngũ tuế dĩ thượng khảo bất trúng giả hoàn dân 以咱侯文队杜順等五人爲國子監敎授,dĩ thính hầu văn đội đỗ thuận đẳng ngũ nhân vi quốc tử giám giáo thụ 二十八日旨揮大臣百官今後不得徃來郡王所,nhị thập bát nhật chỉ huy đại thần bách quan kim hậu bất đắc vãng lai quận vương sở 郡王無人召即不得入朝,quận vương vô nhân triệu tức bất đắc nhập triều 有私引入或門者咱入及百官有私至其家者加重罪,hữu tư dẫn nhập hoặc môn giả thính nhập cập bách quan hữu tư chí kì gia giả gia trọng tội 時有侍兒三人走来奏郡王言多妖妄不順故有是命,thời hữu thị nhi tam nhân tẩu lai tấu quận vương ngôn đa yêu vọng bất thuận cố hữu thị mệnh 以御前學生程清阮文錫等,dĩ ngự tiền học sinh trình thanh nguyễn văn tích đẳng 為御前學生局長朱三省陳封為局副裴時亨為太師丞,vi ngự tiền học sinh cục trưởng chu tam tỉnh trần phong vi cục phó bùi thời hanh vi thái sư thừa 二月初三日諒山鎮管領黄原懿謀反命北道司馬黎文安討之,nhị nguyệt sơ tam nhật lạng sơn trấn quản lĩnh hoàng nguyên ý mưu phản mệnh bắc đạo tư mã lê văn an thảo chi 四日考天下學生中考者千餘人分爲三等一等二等還國子監三等還路學讀書並免徭役,tứ nhật khảo thiên hạ học sinh trúng khảo giả thiên dư nhân phân vi tam đẳng nhất đẳng nhị đẳng hoàn quốc tử giám tam đẳng hoàn lộ học độc thư tịnh miễn dao dịch 八日以御前武隊莫吞等四十七人為諸路鎮撫,bát nhật dĩ ngự tiền võ đội mạc thôn đẳng tứ thập thất nhân vi chư lộ trấn phủ 先帝時各衛將校過犯降為武隊至是復用之,tiên đế thời các vệ tướng hiệu quá phạm giáng vi võ đội chí thị phục dụng chi 以黎犬爲入内少尉參知海西道諸衛君事太監如故黎謙爲都,dĩ lê khuyển vi nhập nội thiếu uý tham tri hải tây đạo chư vệ quân sự thái giám như cố lê khiêm vi đô 押衙知左𤤻事,áp nha tri tả ban sự 罷南道行遣黎克復爲判大宗正,bãi nam đạo hành khiển lê khắc phục vi phán đại tông chính 時黎察既殺仁澍疑克復有怨奏奪其權使知獄訟,thời lê sát ký sát nhân chú nghi khắc phục hữu oán tấu đoạt kì quyền sử tri ngục tụng 克復乃仁澍同母弟也,khắc phục nãi nhân chú đồng mẫu đệ dã 以黎國楨爲南道行遣知軍民簿籍政事詞訟如故,dĩ lê quốc trinh vi nam đạo hành khiển tri quân dân bạ tịch chính sự từ tụng như cố 以黎乘爲鐵突中軍行軍總領黎醯爲殿前都檢點同太監内外諸役黎棲爲指揮使,dĩ lê thừa vi thiết đột trung quân hành quân tổng lĩnh lê ê vi điện tiền đô kiểm điểm đồng thái giám nội ngoại chư dịch lê thê vi chỉ huy sứ 遣大司徒黎察司寇黎銀司馬黎列黎盃等選各道丁壯爲兵,khiển đại tư đồ lê sát tư khấu lê ngân tư mã lê liệt lê bôi đẳng tuyển các đạo đinh tráng vi binh 旨揮係軍民諸色男並選取,chỉ huy hệ quân dân chư sắc nam tịnh tuyển thủ 若文武自六品以上有所管男及國子監生諸色役已有,nhược văn vũ tự lục phẩm dĩ thượng hữu sở quản nam cập quốc tử giám sinh chư sắc dịch dĩ hữu 岝字官賜公奴私奴並免,trách tự quan tứ công nô tư nô tịnh miễn 若御前武隊鉄突有一二三男止免一丁其軍民自三男以上亦免一丁餘並選取,nhược ngự tiền võ đội thiết đột hữu nhất nhị tam nam chỉ miễn nhất đinh kì quân dân tự tam nam dĩ thượng diệc miễn nhất đinh dư tịnh tuyển thủ 大司徒黎察以前違事䄇宏伯有可矜惜使少保黎國興編赦免舊官籍詔勑㫖各與本道行遣咱候欲復用之,đại tư đồ lê sát dĩ tiền vi sự trình hoành bá hữu khả căng tích sử thiếu bảo lê quốc hưng biên xá miễn cựu quan tịch chiếu sắc chỉ các dữ bản đạo hành khiển thính hầu dục phục dụng chi 言官阮天錫裴擒虎等奏曰先帝有旨黎國噐䄇宏伯黎德轝等雖有才不可復用,ngôn quan nguyễn thiên tích bùi cầm hổ đẳng tấu viết tiên đế hữu chỉ lê quốc khí trình hoành bá lê đức dư đẳng tuy hữu tài bất khả phục dụng 臣下有謀叛逆須告者不容彼告,thần hạ hữu mưu phản nghịch tu cáo giả bất dung bỉ cáo 今若舉之是違先帝旨也,kim nhược cử chi thị vi tiên đế chỉ dã 且如宏伯等誰更用之,thả như hoành bá đẳng thuỳ cánh dụng chi 遂却其名令補軍伍既而慮宏伯在,toại khước kì danh lệnh bổ quân ngũ ký nhi lự hoành bá tại 軍必復生事有害於是岝還民産,quân tất phục sinh sự hữu hại ư thị trách hoàn dân sản 初太祖晚年多疾病又君王思齊狂悖帝由幼冲而陳元扞范文巧皆常有佐命功頗得時望,sơ thái tổ vãn niên đa tật bệnh hựu quân vương tư tề cuồng bột đế do ấu xung nhi trần nguyên hãn phạm văn xảo giai thường hữu tá mệnh công pha đắc thời vọng 元扞又陳族子孫而文巧亦京路人慮他日有異志外雖崇其禮而内實疑之,nguyên hãn hựu trần tộc tử tôn nhi văn xảo diệc kinh lộ nhân lự tha nhật hữu dị chí ngoại tuy sùng kì lễ nhi nội thực nghi chi 丁󰘊本黎國噐䄇宏伯阮宗贄黎德󰲛之徒逆知其意争上密疏勸太祖决意除之,đinh bang bản lê quốc khí trình hoành bá nguyễn tông chí lê đức dư chi đồ nghịch tri kì ý tranh thượng mật sớ khuyên thái tổ quyết ý trừ chi 有不悅者國噐輙指爲二家之黨死徒者葚眾,hữu bất duyệt giả quốc khí triếp chỉ vi nhị gia chi đảng tử đồ giả thậm chúng 群臣皆畏其口然太祖深知國噐等皆傾巧小人心常疾之,quần thần giai uý kì khẩu nhiên thái tổ thâm tri quốc khí đẳng giai khuynh xảo tiểu nhân tâm thường tật chi 其後俱以事繼斥竄仍慮其,kì hậu cụ dĩ sự kế xích thoán nhưng lự kì 復進故以是戒之,phục tiến cố dĩ thị giới chi 咱安𢮿越忙父道琴公冠帶入朝,thính an quải việt mường phụ đạo cầm công quán đái nhập triều 十四日忙禮州刁孟旺母來降刁吉罕之妻也刁吉罕既死子孟旺奉其母㱕故地,thập tứ nhật mường lễ châu điêu mạnh vượng mẫu lai hàng đèo cát hãn chi thê dã đèo cát hãn ký tử tử mạnh vượng phụng kì mẫu quy cố địa 母猶先為納疑帝問曰孟旺何不自來,mẫu do tiên vi nạp nghi đế vấn viết mạnh vượng hà bất tự lai 對曰旺爲其弟道收引慮忙來相争以故不得遠離其地老妾先㱕命朝廷,đối viết vượng vị kì đệ đạo thu dẫn lự mường lai tương tranh dĩ cố bất đắc viễn li kì địa lão thiếp tiên quy mệnh triều đình 帝使人諭之㱕報孟旺入朝,đế sử nhân dụ chi quy báo mạnh vượng nhập triều 十五日旨揮文武官員諸人所進之賢所上之言朕𡸈不聞但眾人所言不有其謀可釆所進皆妄以常人,thập ngũ nhật chỉ huy văn võ quan viên chư nhân sở tiến chi hiền sở thượng chi ngôn trẫm khởi bất văn đán chúng nhân sở ngôn bất hữu kì mưu khả thái sở tiến giai vọng dĩ thường nhân 諸人有意爲國即更留心旁訪或隐,chư nhân hữu ý vị quốc tức cánh lưu tâm bàng phỏng hoặc ẩn 逸山林或棲身村也朝廷試用未及者薦得賢才十二人以佐朕圖治如此可謂為國盡忠其賞不等,dật sơn lâm hoặc thê thân thôn dã triều đình thí dụng vị cập giả tiến đắc hiền tài thập nhị nhân dĩ tá trẫm đồ trị như thử khả vị vị quốc tận trung kì thưởng bất đẳng 二十二日司馬黎文安征還,nhị thập nhị nhật tư mã lê văn an chinh hoàn 初諒山鎮黄原懿黄文萼阮世寧阮公廷皆本鎮父道以歸國有功並拜管領仍居其地,sơ lạng sơn trấn hoàng nguyên ý hoàng văn ngạc nguyễn thế ninh nguyễn công đình giai bản trấn phụ đạo dĩ quy quốc hữu công tịnh bái quản lĩnh nhưng cư kì địa 宣慰黎圖黎弄等不能撫馭原懿等皆𢙇怨,tuyên uý lê đồ lê lộng đẳng bất năng phủ ngự nguyên ý đẳng giai hoài oán 郡王有妾因事退出,quận vương hữu thiếp nhân sự thoái xuất 原懿來朝見而悅之潜載以㱕𦤶其事露,nguyên ý lai triều kiến nhi duyệt chi tiềm tải dĩ quy trí kì sự lộ 又有懿奴飛豹者因懿撻走入圖弄等乃騰告謂原懿已起兵,hựu hữu ý nô phi báo giả nhân ý thát tẩu nhập đồ lộng đẳng nãi đằng cáo vị nguyên ý dĩ khởi binh 帝即命文安將御前鉄突及北,đế tức mệnh văn an tương ngự tiền thiết đột cập bắc 道兵討之,đạo binh thảo chi 及至則文萼爲鎮兵所殺,cập chí tắc văn ngạc vị trấn binh sở sát 懿等各棄妻子亡入吳地,ý đẳng các khí thê tử vong nhập ngô địa 文安乃散軍搜捕四人親戚奴婢産畜併及鎮軍妻子千餘人㱕献,văn an nãi tán quân sưu bổ tứ nhân thân thích nô tì sản súc tính cập trấn quân thê tử thiên dư nhân quy hiến 帝尽釋其民人以四人家属給賜群臣,đế tận thích kì dân nhân dĩ tứ nhân gia thuộc cấp tứ quần thần 夏四月朔命百官迎吉州法雲寺佛赴東京禱雨,hạ tứ nguyệt sóc mệnh bách quan nghinh cát châu pháp vân tự phật phó đông kinh đảo vũ 時天久不雨而徒以迎佛誦咒為祈禱,thời thiên cửu bất vũ nhi đồ dĩ nghinh phật tụng chú vi kì đảo 阮天祐奏疏曰陛下脩德録寃囚出宮女而天不雨請斬臣以謝天下,nguyễn thiên hựu tấu sớ viết bệ hạ tu đức lục oan tù xuất cung nữ nhi thiên bất vũ thỉnh trảm thần dĩ tạ thiên hạ 大司徒黎察惡其言直疏未報會有小雨乃呼天祐問之曰昨暮非小雨耶,đại tư đồ lê sát ố kì ngôn trực sớ vị báo hội hữu tiểu vũ nãi hô thiên hựu vấn chi viết tạc mộ phi tiểu vũ da 又有清化宣光等路官奏雨狀適至併以示天祐天祐無以對,hựu hữu thanh hoá tuyên quang đẳng lộ quan tấu vũ trạng thích chí tính dĩ thị thiên hựu thiên hựu vô dĩ đối 流監生阮德明于遠州,lưu giám sinh nguyễn đức minh vu viễn châu 德明家赴監有匿名書粘於道傍神祠壁上有大司徒察都督問同謀殺翁士即仁澍也判大理語,đức minh gia phó giám hữu nặc danh thư niêm ư đạo bàng thần từ bích thượng hữu đại tư đồ sát đô đốc vấn đồng mưu sát ông sĩ tức nhân chú dã phán đại lí ngữ 德明召人來觀既而自取毀裂投水中,đức minh triệu nhân lai quan ký nhi tự thủ huỷ liệt đầu thuỷ trung 察疑德明所作撂拷不服將斬之刑官以為疑罪乃得减死流之没其家財,sát nghi đức minh sở tác lược khảo bất phục tương trảm chi hình quan dĩ vi nghi tội nãi đắc giảm tử lưu chi một kì gia tài 乂安府進御舶至大通塲夜爲雷霆所燒,nghệ an phủ tiến ngự bạc chí đại thông trường dạ vị lôi đình sở thiêu 復以黎可爲榮祿大夫諒山鎮宣慰大使知軍民事以黎汝祖爲政事院同參,phục dĩ lê khả vi vinh lộc đại phu lạng sơn trấn tuyên uý đại sứ tri quân dân sự dĩ lê nhữ tổ vi chính sự viện đồng tham 議爵明字,nghị tước minh tự 赦輕囚數十人以久旱故也,xá khinh tù sổ thập nhân dĩ cửu hạn cố dã 十九日清化府巴隆忙民叛㱕哀牢巡察黎統討之斬其丁壮虜男女三十餘口,thập cửu nhật thanh hoá phủ ba long mường dân phản quy ai lao tuần sát lê thống thảo chi trảm kì đinh tráng lỗ nam nữ tam thập dư khẩu 立斬罪囚,lập trảm tội tù 初威遠軍人阮禀中軍鉄突程壽祿以盗誘官賜奴婢人爲業,sơ uy viễn quân nhân nguyễn bẩm trung quân thiết đột trình thọ lộc dĩ đạo dụ quan tứ nô tì nhân vi nghiệp 司馬黎列捕得奏之,tư mã lê liệt bổ đắc tấu chi 時官私奴婢多亡失大司徒察怒甚命刑官立鞠於殿庭辝竟曳出斬之,thời quan tư nô tì đa vong thất đại tư đồ sát nộ thậm mệnh hình quan lập cúc ư điện đình từ cánh duệ xuất trảm chi 占城掠化州人,chiêm thành lược hoá châu nhân 占城主布提聞太祖崩以帝初嗣位疑中國有变親将兵出屯近境欲謀入㓂,chiêm thành chủ bố đề văn thái tổ băng dĩ đế sơ tự vị nghi trung quốc hữu biến thân tương binh xuất đồn cận cảnh dục mưu nhập khấu 以虚實未審無所訊問乃使船,dĩ hư thực vị thẩm vô sở tấn vấn nãi sử thuyền 潜入越海口掩捕數人而去,tiềm nhập việt hải khẩu yểm bổ sổ nhân nhi khứ 民追格鬪擒󰱐二人來献,dân truy cách đấu cầm hoạch nhị nhân lai hiến 二十二日設醮于勤政殿以旱灾妨農雷震燒船故也,nhị thập nhị nhật thiết tiếu vu cần chính điện dĩ hạn tai phòng nông lôi chấn thiêu thuyền cố dã 二十五日五道各衛軍將校陞除自衛同知管領下至隊長八百五十一員在内任陞充及御前各軍選授者五百九十六員有事輕赦録用者二百五十五員,nhị thập ngũ nhật ngũ đạo các vệ quân tướng hiệu thăng trừ tự vệ đồng tri quản lĩnh hạ chí đội trưởng bát bách ngũ thập nhất viên tại nội nhậm thăng sung cập ngự tiền các quân tuyển thụ giả ngũ bách cửu thập lục viên hữu sự khinh xá lục dụng giả nhị bách ngũ thập ngũ viên 内密官唱各給勑自旦至晡不能尽,nội mật quan xướng các cấp sắc tự đán chí bô bất năng tận 其在内未陞者賞爵各一資,kì tại nội vị thăng giả thưởng tước các nhất tư 五月丁丑朔輟朝,ngũ nguyệt đinh sửu sóc xuyết triều 先是太史裴時亨密奏五月,tiên thị thái sử bùi thời hanh mật tấu ngũ nguyệt 初一日有黑猿精啖日日當食日食則國有灾,sơ nhất nhật hữu hắc viên tinh đạm nhật nhật đương thực nhật thực tắc quốc hữu tai 若得生猿殺以厭之則灾可弭,nhược đắc sinh vượn sát dĩ yếm chi tắc tai khả nhĩ 大司徒黎殺信之奏令宣光太原等鎮官督民蒐羅林谷檻送猿猱前後将繼至日,đại tư đồ lê sát tín chi tấu lệnh tuyên quang thái nguyên đẳng trấn quan đốc dân sưu la lâm cốc hạm tống viên nhu tiền hậu tương kế chí nhật 停朝而行其法於禁中百官不得知,đình triều nhi hành kì pháp ư cấm trung bách quan bất đắc tri 時亨惟奏禮部侍郎舊道士䄇全陽𭁈俱皆得厚賞,thì hanh duy tấu lễ bộ thị lang cựu đạo sĩ trình toàn dương dữ cụ giai đắc hậu thưởng 五日旨揮諸府路鎮縣社󰀋庄等今年民丁潭池税即依癸丑年例桑州税依新定例,ngũ nhật chỉ huy chư phủ lộ trấn huyện xã sách trang đẳng kim niên dân đinh đàm trì thuế tức y quý sửu niên lệ tang châu thuế y tân định lệ 十一日京城失火延燒數百餘家人有死者,thập nhất nhật kinh thành thất hoả diên thiêu sổ bách dư gia nhân hữu tử giả 十二日遣五道君煇武於校塲引,thập nhị nhật khiển ngũ đạo quân huy võ ư hiệu trường dẫn 占城俘來觀而遣之,chiêm thành phù lai quan nhi khiển chi 命入内司馬黎列總督乂安新平順化諸軍就新平順化地方巡哨若過占城草賊劫掠边境将校軍人臨戰違令及𢙇二却退者咱先斬後奏,mệnh nhập nội tư mã lê liệt tổng đốc nghệ an tân bình thuận hoá chư quân tựu tân bình thuận hoá địa phương tuần tiếu nhược quá chiêm thành thảo tặc kiếp lược biên cảnh tương hiệu quân nhân lâm chiến vi lệnh cập hoài nhị khước thoái giả thính tiên trảm hậu tấu 又命入内少尉黎魁行遣總管黎炪同督新平順化諸軍隨之,hựu mệnh nhập nội thiếu uý lê khôi hành khiển tổng quản lê truất đồng đốc tân bình thuận hoá chư quân tuỳ chi 十六日命宣撫使阮宗胄中書黄門侍郎蔡君實耆人戴良弼等賫表文及方物往求封于明,thập lục nhật mệnh tuyên phủ sứ nguyễn tông trụ trung thư hoàng môn thị lang thái quân thực kì nhân đái lương bật đẳng tê biểu văn cập phương vật vãng cầu phong vu minh 行遣阮廌作奏本成内密院阮叔惠学士黎景綽等欲改數字阮廌怒曰爾軰聚歛臣罹此旱灾,hành khiển nguyễn trãi tác tấu bản thành nội mật viện nguyễn thúc huệ học sĩ lê cảnh xước đẳng dục cải sổ tự nguyễn trãi nộ viết nhĩ bối tụ liễm thần li thử hạn tai 爾等所致也,nhĩ đẳng sở trí dã 叔惠告於大司徒察都督問察問怒之讓廌曰致天灾非此属過也𠧨在君相耳公相責何太甚耶,thúc huệ cáo ư đại tư đồ sát đô đốc vấn sát vấn nộ chi nhượng trãi viết trí thiên tai phi thử thuộc quá dã cữu tại quân tướng nhĩ công tương trách hà thái thậm da 廌詞謝曰叔惠以掊克小才居天下樞要每有奏簿皆欲損民㱕官以求合上意故僕因事而𭛁耳非有所訊議君相也,trãi từ tạ viết thúc huệ dĩ bồi khắc tiểu tài cư thiên hạ khu yếu mỗi hữu tấu bạ giai dục tổn dân quy quan dĩ cầu hợp thượng ý cố bộc nhân sự nhi phát nhĩ phi hữu sở tấn nghị quân tướng dã 察怒尙未觧然奏本猶因廌不改,sát nộ thượng vị giải nhiên tấu bản do nhân trãi bất cải 十八日旨揮諸路鎮縣各隊巡檢司把関隘等嚴加巡守搜捕盗刼,thập bát nhật chỉ huy chư lộ trấn huyện các đội tuần kiểm ti bả quan ải đẳng nghiêm gia tuần thủ sưu bổ đạo kiếp 二十四日辰時有青赤氣状如虹而短並見于東北,nhị thập tứ nhật thìn thời hữu thanh xích khí trạng như hồng nhi đoản tịnh kiến vu đông bắc 天徵降霜,thiên trưng hàng sương 斬左𤤻漆作匠匠,trảm tả ban tất tác tượng tượng 人髙師蕩,nhân cao sư đãng 時調漆作匠各局起報天寺,thời điều tất tác tượng các cục khởi báo thiên tự 土木仲大師蕩勞於役作窃言曰天子不德以致旱灾,thổ mộc trọng đại sư đãng lao ư dịch tác thiết ngôn viết thiên tử bất đức dĩ trí hạn tai 大臣受賂󰁮用無功有何善而必崇寺佛乎,đại thần thụ lộ cử dụng vô công hữu hà thiện nhi tất sùng tự phật hồ 爲人所告,vị nhân sở cáo 大司徒察怒,đại tư đồ sát nộ 審刑阮廷歷曰彼敢妄言及国事當斬,thẩm hình nguyễn đình lịch viết bỉ cảm vọng ngôn cập quốc sự đương trảm 阮天祐裴擒虎奏乞免死帝将從之察曰前咱天祐等不察阮德明使投匿名書相誣今又欲放此人餘人何所懲乎,nguyễn thiên hựu bùi cầm hổ tấu khất miễn tử đế tương tòng chi sát viết tiền thính thiên hựu đẳng bất sát nguyễn đức minh sử đầu nặc danh thư tương vu kim hựu dục phóng thử nhân dư nhân hà sở trừng hồ 天祐不敢復言,thiên hựu bất cảm phục ngôn 遂斬之,toại trảm chi 是日適有小雨,thị nhật thích hữu tiểu vũ 明日察言於朝曰使咱言官安得此雨耶,minh nhật sát ngôn ư triều viết sử thính ngôn quan an đắc thử vũ da 黎銀曰多殺惡人則多雨但路,lê ngân viết đa sát ác nhân tắc đa vũ đán lộ 骨难行耳,cốt nạn hành nhĩ 二十八日宣光鎮𫎇恩州阮啟使其子來行,nhị thập bát nhật tuyên quang trấn mông ân châu nguyễn khải sử kì tử lai hàng 命大臣諭而遣之,mệnh đại thần dụ nhi khiển chi 六月占城管象頭目婁荄二人來降,lục nguyệt chiêm thành quản tượng đầu mục lâu cai nhị nhân lai hàng 八日哀牢盆忙使人来貢方物賜織金衣二件絹五四,bát nhật ai lao bồn mường sử nhân lai cống phương vật tứ chức kim y nhị kiện quyến ngũ tứ 十口有𩅗氣則空而下,thập khẩu hữu vụ khí tắc không nhi hạ 十二日陶祿來降,thập nhị nhật đào lộc lai hàng 祿陶季容之子,lộc đào quý dung chi tử 初太祖之平賊也㱕化鎮父道僞府同知季容不服將家属亡入雲南,sơ thái tổ chi bình tặc dã quy hoá trấn phụ đạo nguỵ phủ đồng tri quý dung bất phục tương gia thuộc vong nhập vân nam 至是死其子來降,chí thị tử kì tử lai hàng 海水暴涨,hải thuỷ bạo trướng 十四日雨百官𢪒謝,thập tứ nhật vũ bách quan bái tạ 十七日以審刑院廷歷爲太原下伴安府使仍帶審刑副使,thập thất nhật dĩ thẩm hình viện đình lịch vi thái nguyên hạ bạn an phủ sứ nhưng đái thẩm hình phó sứ 如故,như cố 二十日北道同知簿籍裴於󰱑以天多灾異上䟽四條,nhị thập nhật bắc đạo đồng tri bạ tịch bùi ư đài dĩ thiên đa tai dị thượng sớ tứ điều 其一畧曰願陛下内選皇兄國舅老耄耆人諸習故典留爲入侍訓誨厥辝外置師傳立為砥柱旨揮百僚,kì nhất lược viết nguyện bệ hạ nội tuyển hoàng huynh quốc cữu lão mạo kì nhân chư tập cố điển lưu vi nhập thị huấn hối quyết từ ngoại trí sư truyền lập vi chỉ trụ chỉ huy bách liêu 其二略云文武官員軍民已被其罪在各徒流配所先帝所以懲之,kì nhị lược vân văn võ quan viên quân dân dĩ bị kì tội tại các đồ lưu phối sở tiên đế sở dĩ trừng chi 今再見還官除職管軍治民有違先帝之心不協天地之道,kim tái kiến hoàn quan trừ chức quản quân trị dân hữu vi tiên đế chi tâm bất hiệp thiên địa chi đạo 大司徒察見疏怒甚使人寫此二條上奏曰先帝以神等皆累世舊臣且與先帝間開十年出萬死以立朝廷,đại tư đồ sát hiện sớ nộ thậm sử nhân tả thử nhị điều thượng tấu viết tiên đế dĩ thần đẳng giai luỵ thế cựu thần thả dữ tiên đế gian khai thập niên xuất vạn tử dĩ lập triều đình 先帝素知臣樸,tiên đế tố tri thần phác 鈍故臨崩之際以陛下託臣等也,độn cố lâm băng chi tế dĩ bệ hạ thác thần đẳng dã 今於󰱑所言意疑臣等有所奸横而使陛下别立親以防之願付之獄官問其虚實,kim ư đài sở ngôn ý nghi thần đẳng hữu sở gian hoành nhi sử bệ hạ biệt lập thân dĩ phòng chi nguyện phó chi ngục quan vấn kì hư thực 若於󰱑果離間君臣則正以國法不赦,nhược ư đài quả li gián quân thần tắc chính dĩ quốc pháp bất xá 帝良久曰於󰱑所言雖有切害何至若是,đế lương cửu viết ư đài sở ngôn tuy hữu thiết hại hà chí nhược thị 察奏徃復數四帝皆不咱,sát tấu vãng phục sổ tứ đế giai bất thính 天祐擒虎復奏曰於󰱑勸陛河不可委任大臣是違先帝遺詔而委生嫌釁不可不問其罪,thiên hựu cầm hổ phục tấu viết ư đài khuyên bệ hà bất khả uỷ nhiệm đại thần thị vi tiên đế di chiếu nhi uỷ sinh hiềm hấn bất khả bất vấn kì tội 右弼黎聞靈執其疏來奏帝乃可之,hữu bật lê văn linh chấp kì sớ lai tấu đế nãi khả chi 遂流於󰱑遠州,toại lưu ư đài viễn châu 二十四日追尊生母爲恭慈國太母,nhị thập tứ nhật truy tôn sinh mẫu vi cung từ quốc thái mẫu 初太祖不立正,sơ thái tổ bất lập chính 室惟郡王母鄭宸妃𭁈犯惠妃等數人而已,thất duy quận vương mẫu trịnh thần phi dữ phạm huệ phi đẳng sổ nhân nhi dĩ 國母亦先帝側室於草昧時已先薨,quốc mẫu diệc tiên đế trắc thất ư thảo muội thời dĩ tiên hoăng 及是帝追念尊為國太母,cập thị đế truy niệm tôn vi quốc thái mẫu 舊臣主在籃京帝命元舅右𤤻黎連及中書是郎陳舜俞奉新神主及金󰀋至廟行禮,cựu thần chủ tại lam kinh đế mệnh nguyên cữu hữu ban lê liên cập trung thư thị lang trần thuấn du phụng tân thần chủ cập kim sách chí miếu hành lễ 大司徒黎察起清潭昭度等寺成守九十餘間,đại tư đồ lê sát khởi thanh đàm chiêu độ đẳng tự thành thủ cửu thập dư gian 秋七月十一日㫖揮各道衛軍将校及路縣鎮󰀋社官等凡治道以清刑爲本,thu thất nguyệt thập nhất nhật chỉ huy các đạo vệ quân tướng hiệu cập lộ huyện trấn sách xã quan đẳng phàm trị đạo dĩ thanh hình vi bản 朕見軍人皆越次奏告運勾訟人防廢民事勞擾朝廷莫此為,trẫm kiến quân nhân giai việt thứ tấu cáo vận câu tụng nhân phòng phế dân sự lao nhiễu triều đình mạc thử vi 甚,thậm 自今凡軍民有小訟即先就本社社官諭辨社官不能方就縣縣不能以次至路至府府不能方就本道本道又不能然後奏聞,tự kim phàm quân dân hữu tiểu tụng tức tiên tựu bản xã xã quan dụ biện xã quan bất năng phương tựu huyện huyện bất năng dĩ thứ chí lộ chí phủ phủ bất năng phương tựu bản đạo bản đạo hựu bất năng nhiên hậu tấu văn 其訟田土亦如之,kì tụng điền thổ diệc như chi 若評諭官宜用法公平不可受賂偏曲使有所寃,nhược bình dụ quan nghi dụng pháp công bình bất khả thụ lộ thiên khúc sử hữu sở oan 其大訟方許直奏,kì đại tụng phương hứa trực tấu 十五日設盂蘭會赦輕罪囚五十人賜僧人通經錢二百二十緡,thập ngũ nhật thiết vu lan hội xá khinh tội tù ngũ thập nhân tứ tăng nhân thông kinh tiền nhị bách nhị thập mân 八月賜國子監生及路縣生徒著冠服并與國子監敎授及路縣教職著高山巾,bát nguyệt tứ quốc tử giám sinh cập lộ huyện sinh đồ trước quan phục tịnh dữ quốc tử giám giáo thụ cập lộ huyện giáo chức trước cao sơn cân 初教授監書庫皆太古巾至是令戴之,sơ giáo thụ giám thư khố giai thái cổ cân chí thị lệnh đái chi 八日令右僕,bát nhật lệnh hữu bộc 射黎汝覧徃籃京立太母廟,xạ lê nhữ lãm vãng lam kinh lập thái mẫu miếu 九日斬道者程堂,cửu nhật trảm đạo giả trình đường 政事院同參議阮欣等奏言曰堂白日偷窺律不至死殺之不可,chính sự viện đồng tham nghị nguyễn hân đẳng tấu ngôn viết đường bạch nhật thâu khuy luật bất chí tử sát chi bất khả 不聽,bất thính 太廟厨兒阮注以抑買市貨杖八十刺項徒象坊兵,thái miếu trù nhi nguyễn chú dĩ ức mãi thị hoá trượng bát thập thích hạng đồ tượng phường binh 時諸室厨人多托宫中以賤直抑買市肆人民病之,thời chư thất trù nhân đa thác cung trung dĩ tiện trực ức mãi thị tứ nhân dân bệnh chi 阮天祐捕奏乃加注罪仍令徇眾三日,nguyễn thiên hựu bổ tấu nãi gia chú tội nhưng lệnh tuẫn chúng tam nhật 定取士科,định thủ sĩ khoa 詔曰得人之效取士為先取士為方科目為首,chiếu viết đắc nhân chi hiệu thủ sĩ vi tiên thủ sĩ vi phương khoa mục vi thủ 我國家自經兵燹英才秋葉俊士晨星太祖立國之初首興學校祠孔子以太牢其崇重至矣,ngã quốc gia tự kinh binh tiển anh tài thu diệp tuấn sĩ thần tinh thái tổ lập quốc chi sơ thủ hưng học hiệu từ khổng tử dĩ thái lao kì sùng trọng chí hĩ 而,nhị 草昧云始科目未置,thảo muội vân thuỷ khoa mục vị trí 朕纂承先志思得賢才之士以副側席之求,trẫm toản thừa tiên chí tư đắc hiền tài chi sĩ dĩ phó trắc tịch chi cầu 今定為試塲科目期以紹平五年各道鄕試六年會試都督堂,kim định vi thí trường khoa mục kì dĩ thiệu bình ngũ niên các đạo hương thí lục niên hội thí đô đốc đường 自此以後三年一大此率以爲常中󰱇者並賜進士出身,tự thử dĩ hậu tam niên nhất đại thử suất dĩ vi thường trúng tuyển giả tịnh tứ tiến sĩ xuất thân 所有試塲科目具列于後第一塲經義一道四書各一道並限三百字以上,sở hữu thí trường khoa mục cụ liệt vu hậu đệ nhất trường kinh nghĩa nhất đạo tứ thư các nhất đạo tịnh hạn tam bách tự dĩ thượng 第二塲制詔表,đệ nhị trường chế chiếu biểu 第三塲詩賦,đệ tam trường thi phú 第四塲策一道一千字以上,đệ tứ trường sách nhất đạo nhất thiên tự dĩ thượng 試吏員考暗寫,thí lại viên khảo ám tả 一等補國子監二等補生徒及文属,nhất đẳng bổ quốc tử giám nhị đẳng bổ sinh đồ cập văn thuộc 十八日南道司馬黎列軍還,thập bát nhật nam đạo tư mã lê liệt quân hoàn 布提聞中國無事先,bố đề văn trung quốc vô sự tiên 已引退,dĩ dẫn thoái 列到化州欲還會化州蛮道成為道論所擊來求援,liệt đáo hoá châu dục hoàn hội hoá châu man đạo thành vị đạo luận sở kích lai cầu viện 列乃引兵助擊之得人口千餘象數十隻以㱕,liệt nãi dẫn binh trợ kích chi đắc nhân khẩu thiên dư tượng sổ thập chích dĩ quy 十九日命管轄黎伴使哀牢,thập cửu nhật mệnh quản hạt lê bạn sứ ai lao 哀牢茹昆孤為叛臣杻在所功力不能制遣使來乞援,ai lao nhà côn cô vị phản thần nữu tại sở công lực bất năng chế khiển sứ lai khất viện 帝命伴先徃諭觧之,đế mệnh bạn tiên vãng dụ giải chi 旨揮五道行遣及各鎮總管宣慰等其路鎮縣各官功績付本道行遣考覈各鎮將校付本道總管宣慰考覈其省院局官即少保右弼考覈左右𤤻内殿各官即押衙右𤤻内密院考覈,chỉ huy ngũ đạo hành khiển cập các trấn tổng quản tuyên uý đẳng kì lộ trấn huyện các quan công tích phó bản đạo hành khiển khảo hạch các trấn tướng hiệu phó bản đạo tổng quản tuyên uý khảo hạch kì sảnh viện cục quan tức thiếu bảo hữu bật khảo hạch tả hữu ban nội điện các quan tức áp nha hữu ban nội mật viện khảo hạch 各分爲三等務要明當,các phân vi tam đẳng vụ yếu minh đương 不得偏私顛倒,bất đắc thiên tư điên đảo 二十八日以海西道參知軍民簿籍阮汝撰為北道同知軍民簿籍,nhị thập bát nhật dĩ hải tây đạo tham tri quân dân bạ tịch nguyễn nhữ soạn vi bắc đạo đồng tri quân dân bạ tịch 旨揮守皇城禁中諸門將校軍人女人内人等今後或有各殿宮人及大臣總管行遣并女官等入朝到禁門即守門預先傳奏候勅旨始得入,chỉ huy thủ hoàng thành cấm trung chư môn tướng hiệu quân nhân nữ nhân nội nhân đẳng kim hậu hoặc hữu các điện cung nhân cập đại thần tổng quản hành khiển tịnh nữ quan đẳng nhập triều đáo cấm môn tức thủ môn dự tiên truyền tấu hầu sắc chỉ thuỷ đắc nhập 女人無品爵並不得入,nữ nhân vô phẩm tước tịnh bất đắc nhập 各殿内人女官奴婢無故不得徃來别殿,các điện nội nhân nữ quan nô tì vô cố bất đắc vãng lai biệt điện 若守門不謹容情私放濫入及𢃄将鉄噐等件自一針以上到禁中不先傳奏即論罪依律,nhược thủ môn bất cẩn dung tình tư phóng lạm nhập cập đái tương thiết khí đẳng kiện tự nhất châm dĩ thượng đáo cấm trung bất tiên truyền tấu tức luận tội y luật 九月四日,cửu nguyệt tứ nhật 頒紹平新錢六百餘貫賜文武百官,ban thiệu bình tân tiền lục bách dư quán tứ văn võ bách quan 以御史裴擒虎為諒山鎮安府使以右藤縣轉運潘天爵為侍御史,dĩ ngự sử bùi cầm hổ vi lạng sơn trấn an phủ sứ dĩ hữu đằng huyện chuyển vận phan thiên tước vi thị ngự sử 㫖揮各鎮縣社村󰀋庄等有赴京行役者軍即将校民即路縣官轉送,chỉ huy các trấn huyện xã thôn sách trang đẳng hữu phó kinh hành dịch giả quân tức tướng hiệu dân tức lộ huyện quan chuyển tống 其官私功即取本縣文信,kì quan tư công tức thủ bản huyện văn tín 若在京軍人及大臣勢家之人或取本具差某事即總管總知本衙本家給信字,nhược tại kinh quân nhân cập đại thần thế gia chi nhân hoặc thủ bản cụ sai mỗ sự tức tổng quản tổng tri bản nha bản gia cấp tín tự 軍民販賣亦仰路縣官給文引,quân dân phán mại diệc ngưỡng lộ huyện quan cấp văn dẫn 各鎮巡檢及水六各處守把務要盤檢明白無給文引即截還,các trấn tuần kiểm cập thuỷ lục các xứ thủ bả vụ yếu bàn kiểm minh bạch vô cấp văn dẫn tức tiệt hoàn 時各鎮人多詐爲行役誘人奴,thời các trấn nhân đa trá vi hành dịch dụ nhân nô 婢故有是令,tì cố hữu thị lệnh 司空黎銀同鄕人范鬢因𭁈銀奴爭田私出不遜語,tư không lê ngân đồng hương nhân phạm tấn nhân dữ ngân nô tranh điền tư xuất bất tốn ngữ 太祖起兵時鬢從官軍襲檜柵,thái tổ khởi binh thời tấn tòng quan quân tập cối sách 軍至柵下鬢迯入柵降賊,quân chí sách hạ tấn tốn nhập sách hàng tặc 賊覺乃設僃軍不克襲而還,tặc giác nãi thiết bị quân bất khắc tập nhi hoàn 至是銀𭛁鬢前事使刑官追鞫准奏斬之,chí thị ngân phát tấn tiền sự sử hình quan truy cúc chuẩn tấu trảm chi 大司徒察曰今吾軰有權勢而讐其鄕人何求不得,đại tư đồ sát viết kim ngô bối hữu quyền thế nhi thù kì hương nhân hà cầu bất đắc 後或吾勢盡𡸈可使吾子孫當其怨禍耶,hậu hoặc ngô thế tận khởi khả sử ngô tử tôn đương kì oán hoạ da 銀厲聲曰彼子孫猶能興怨而吾子孫獨不能報乎,ngân lệ thanh viết bỉ tử tôn do năng hưng oán nhi ngô tử tôn độc bất năng báo hồ 久之鬢乃得减死流遠州,cửu chi tấn nãi đắc giảm tử lưu viễn châu 以𰎟山縣轉運使梁天福爲殿中侍御史北江下路,dĩ giáp sơn huyện chuyển vận sứ lương thiên phúc vi điện trung thị ngự sử bắc giang hạ lộ 教授阮昭甫為監察御史昭甫上疏有可采故也,giáo thụ nguyễn chiêu phủ vi giám sát ngự sử chiêu phủ thượng sớ hữu khả thái cố dã 御史付中丞阮天祐以言事忤旨免官奏乞致職而去,ngự sử phó trung thừa nguyễn thiên hựu dĩ ngôn sự ngỗ chỉ miễn quan tấu khất trí chức nhi khứ 十六日奏告天地及太廟以鑄順天承運之寶代天行化之寶勑命之寶制誥之寶御前之寶御前小寶共六顆,thập lục nhật tấu cáo thiên địa cập thái miếu dĩ chú thuận thiên thừa vận chi bảo đại thiên hành hoá chi bảo sắc mệnh chi bảo chế cáo chi bảo ngự tiền chi bảo ngự tiền tiểu bảo cộng lục khoả 爪哇商舶入貢方物,trảo oa thương bạc nhập cống phương vật 哀牢昆孤使其臣官龍進象隻金銀乞院兵,ai lao côn cô sứ kì thần quan long tiến tượng chích kim ngân khất viện binh 旨揮𭁈木忙少尉車芇出哀牢南馬各蛮救昆孤,chỉ huy dữ mộc mường thiếu uý xa miên xuất ai lao nam mã các man cứu côn cô 占城使賫書及方物來献求和親,chiêm thành sứ tê thư cập phương vật lai hiến cầu hoà thân 大司徒察問曰爾國私入吾境捕化州百,đại tư đồ sát vấn viết nhĩ quốc tư nhập ngô cảnh bổ hoá châu bách 性何也,tính hà dã 對曰國王聞者皇登遐今皇帝即位兩國不通使疑未信故使將軍徃境上問消息,đối viết quốc vương văn giả hoàng đăng hà kim hoàng đế tức vị lưỡng quốc bất thông sứ nghi vị tín cố sử tướng quân vãng cảnh thượng vấn tiêu tức 将軍𢫔違教旨私捕化州六人㱕,tướng quân thiện vi giáo chỉ tư bổ hoá châu lục nhân quy 國王怒大将以下並加刖刑護送其人交還化州總官不敢有犯,quốc vương nộ đại tương dĩ hạ tịnh gia ngoạt hình hộ tống kì nhân giao hoàn hoá châu tổng quan bất cảm hữu phạm 朝廷知其飭詐然以彼能自来故含容之不加究問,triều đình tri kì sức trá nhiên dĩ bỉ năng tự lai cố hàm dung chi bất gia cứu vấn 安󰘊路總管阮宗徐同總管黎遙貶三資罷職,an bang lộ tổng quản nguyễn tông từ đồng tổng quản lê dao biếm tam tư bãi chức 本朝禁臣民不得私販外國商貨,bản triều cấm thần dân bất đắc tư phán ngoại quốc thương hoá 時有爪哇舶至雲屯鎮宗徐等當檢録舶貨正数前已将原数供報後復隐詐改换其状而私販,thời hữu trảo oa bạc chí vân đồn trấn tông từ đẳng đương kiểm lục bạc hoá chính sổ tiền dĩ tương nguyên sổ cúng báo hậu phục ẩn trá cải hoán kì trạng nhi tư phán 九百餘緡自𭁈黎遙各占百緡事𭛁故罪之,cửu bách dư mân tự dữ lê dao các chiếm bách mân sự phát cố tội chi 命轉運黎壽老起居蔡惠疇使占城,mệnh chuyển vận lê thọ lão khởi cư thái huệ trù sứ chiêm thành 冬十月蝗傷稼,đông thập nguyệt hoàng thương giá 差官分道驗田榖,sai quan phân đạo nghiệm điền cốc 以南策下衛同知黎壽等為安󰘊鎮衛同總知諸軍事管領范洪州為安󰘊鎮衛同知諸軍事審刑院副使程子昱為太原鎮上伴宣撫使,dĩ nam sách hạ vệ đồng tri lê thọ đẳng vi an bang trấn vệ đồng tổng tri chư quân sự quản lĩnh phạm hồng châu vi an bang trấn vệ đồng tri chư quân sự thẩm hình viện phó sứ trình tử dục vi thái nguyên trấn thượng bạn tuyên phủ sứ 十二日符忙逆人丁桂子道頼來首有旨免罪使還,thập nhị nhật phù mường nghịch nhân đinh quế tử đạo lại lai thủ hữu chỉ miễn tội sứ hoàn 以前太子侍講阮晋才為國子監博士,dĩ tiền thái tử thị giảng nguyễn tấn tài vi quốc tử giám bác sĩ 十一月明遣行人郭濟朱弼等隨告哀使黎偉,thập nhất nguyệt minh khiển hành nhân quách tế chu bật đẳng tuỳ cáo ai sứ lê vĩ 來吊祭,lai điếu tế 至京初四日行祭禮其祭饌皆自北道賫送極為豊盛,chí kinh sơ tứ nhật hành tế lễ kì tế soạn giai tự bắc đạo tê tống cực vi phong thịnh 出逆承天門人設祭于乾德殿,xuất nghịch thừa thiên môn nhân thiết tế vu càn đức điện 其禮猪一羊一食品紙前幢節香花凡八十卓,kì lễ trư nhất dương nhất thực phẩm chỉ tiền chàng tiết hương hoa phàm bát thập trác 祭官在左立主祭在右不奠酒婦人隔帷舉哀,tế quan tại tả lập chủ tế tại hữu bất điện tửu phụ nhân cách duy cử ai 五日宴济等于勤政堂,ngũ nhật yến tế đẳng vu cần chính đường 七日大司徒察等又宴济等于客舘陳雜戲以觀之從其請也,thất nhật đại tư đồ sát đẳng hựu yến tế đẳng vu khách quán trần tạp hí dĩ quan chi tòng kì thỉnh dã 明使徐永達章敞郭济等前後数軰於貢物之外朝廷私有饋餽一切不受,minh sứ từ vĩnh đạt chương xưởng quách tế đẳng tiền hậu sổ bối ư cống vật chi ngoại triều đình tư hữu quỹ quỹ nhất thiết bất thụ 然咱其從人多賫北貨重立其價抑使朝廷買之,nhiên thính kì tòng nhân đa tê bắc hoá trọng lập kì giá ức sử triều đình mãi chi 西道行遣左僕射,tây đạo hành khiển tả bộc xạ 黎磊卒贈保正功臣輔國上将軍入内中書令鄕侯謚忠簡,lê lỗi tốt tặng bảo chính công thần phụ quốc thượng tướng quân nhập nội trung thư lệnh hương hầu thuỵ trung giản 命管領黎柄内密院同知潘寧御前學士局阮天錫黎吉甫等從郭濟如明謝吊祭,mệnh quản lĩnh lê bính nội mật viện đồng tri phan ninh ngự tiền học sĩ cục nguyễn thiên tích lê cát phủ đẳng tòng quách tế như minh tạ điếu tế 爪哇一人八諦一作先孫等進土物有𣐙香数株何為屋柱,trảo oa nhất nhân bát đế nhất tác tiên tôn đẳng tiến thổ vật hữu đàn hương sổ chu hà vi ốc trụ 籃山殿火,lam sơn điện hoả 氷凍山木死,băng đống sơn mộc tử 二十二日帝誕生日也以為繼天聖壽節尋改萬壽聖節,nhị thập nhị nhật đế đản sinh nhật dã dĩ vi kế thiên thánh thọ tiết tầm cải vạn thọ thánh tiết 蠲田租及人丁税,quyên điền tô cập nhân đinh thuế 遣封大司徒黎察二代,khiển phong đại tư đồ lê sát nhị đại 内密院何德政徒本道属丁范思明貶一資,nội mật viện hà đức chính đồ bản đạo thuộc đinh phạm tư minh biếm nhất tư 德政為行人如明告哀𭁈明人圍棊,đức chính vi hành nhân như minh cáo ai dữ minh nhân vi kì 及𭁈正使争罵,cập dữ chánh sứ tranh mạ 思明󰲡帶北賣誤中點軍故紙故皆降黜,tư minh tập đai bắc mại ngộ trúng điểm quân cố chỉ cố giai giáng truất 時正使黎偉阮傳蕊軰多買北貨至三千餘擡,thời chánh sứ lê vĩ nguyễn truyền nhị bối đa mãi bắc hoá chí tam thiên dư đài 朝廷惡其搶販欲愧其心使人收驗暴於殿廷然後還之,triều đình ố kì thương phán dục quý kì tâm sử nhân thu nghiệm bạo ư điện đình nhiên hậu hoàn chi 遂為常例,toại vi thường lệ 十二月八日哀牢人來降進象三隻,thập nhị nguyệt bát nhật ai lao nhân lai hàng tiến tượng tam chích 車芇何安掠等軍至時哀牢杻󰀋杻在等以弑其主昆孤而更立昆孤族人諭群為盤茹使使賫象隻金銀來降,xa miên hà an lược đẳng quân chí thời ai lao nữu sách nữu tại đẳng dĩ thí kì chủ côn cô nhi cánh lập côn cô tộc nhân dụ quần vi bàn nhà sứ sứ tê tượng chích kim ngân lai hàng 安掠等遂𭁈俱來,an lược đẳng toại dữ cụ lai 朝廷赦之,triều đình xá chi 言官潘天爵上彈章論前軍總管黎受當國喪娶妻大,ngôn quan phan thiên tước thượng đàn chương luận tiền quân tổng quản lê thụ đương quốc tang thú thê đại 起第舍使家人出境私𭁈化外交古等事,khởi đệ xá sử gia nhân xuất cảnh tư dữ hoá ngoại giao cổ đẳng sự 時諸大臣皆司役軍人大起第宅,thời chư đại thần giai tư dịch quân nhân đại khởi đệ trạch 帝因命天爵徧入大臣家驗㸔明白,đế nhân mệnh thiên tước biến nhập đại thần gia nghiệm khán minh bạch 帝問曰諸大臣皆無此事耶,đế vấn viết chư đại thần giai vô thử sự da 卿獨奏受何也,khanh độc tấu thụ hà dã 天爵曰都督司㓂司馬皆故命大臣宜正已以率百官有所營為必循禮法不然則告奏而後行故臣等不可不言,thiên tước viết đô đốc tư khấu tư mã giai cố mệnh đại thần nghi chính dĩ dĩ suất bách quan hữu sở dinh vi tất tuần lễ pháp bất nhiên tắc cáo tấu nhi hậu hành cố thần đẳng bất khả bất ngôn 且臣以受有數事故併言之,thả thần dĩ thụ hữu sổ sự cố tính ngôn chi 今奏勑旨使徧觀第宅臣敢不盡職,kim tấu sắc chỉ sử biến quan đệ trạch thần cảm bất tận chức 於是又疏構新宅者參知東道黎定等以下至管領二十餘人奏之,ư thị hựu sớ cấu tân trạch giả tham tri đông đạo lê định đẳng dĩ hạ chí quản lĩnh nhị thập dư nhân tấu chi 帝皆不問獨命勘,đế giai bất vấn độc mệnh khám 受,thụ 都督黎問司馬黎銀等以受親勳之臣營觧之,đô đốc lê vấn tư mã lê ngân đẳng dĩ thụ thân huân chi thần dinh giải chi 帝亦赦受餘罪没私販金十五兩銀百兩仍勑妾程氏却受户籍咱贖爲外人,đế diệc xá thụ dư tội một tư phán kim thập ngũ lượng ngân bách lượng nhưng sắc thiếp trình thị khước thụ hộ tịch thính thục vi ngoại nhân 復禮州刁吉罕男孟旺來降,phục lễ châu đèo cát hãn nam mạnh vượng lai hàng 勅賜為入内司馬知本州軍民事爵冠服侯,sắc tứ vi nhập nội tư mã tri bản châu quân dân sự tước quan phục hầu 遣入内少保黎國興入内右弼黎文靈等奏告太廟奉迎太祖及國太母新神主祔,khiển nhập nội thiếu bảo lê quốc hưng nhập nội hữu bật lê văn linh đẳng tấu cáo thái miếu phụng nghinh thái tổ cập quốc thái mẫu tân thần chủ phụ 命文武官就都督󰱑議除䘮,mệnh văn võ quan tựu đô đốc đài nghị trừ táng 行遣阮廌等共議宜素服滿二十七日然後除之,hành khiển nguyễn trãi đẳng cộng nghị nghi tố phục mãn nhị thập thất nhật nhiên hậu trừ chi 三十六日上親坐丹扆,tam thập lục nhật thượng thân toạ đan ỷ 先是成服太祖新神主在乾德,tiên thị thành phục thái tổ tân thần chủ tại càn đức 殿帝每臨朝立會英殿東楹以咱事至是動蹕坐扆,điện đế mỗi lâm triều lập hội anh điện đông doanh dĩ thính sự chí thị động tất toạ ỷ 庭設樂而不作群臣上慰表,đình thiết nhạc nhi bất tác quần thần thượng uý biểu 賜南馬州道冕為本州大知州知軍民事爵明字,tứ nam mã châu đạo miện vi bản châu đại tri châu tri quân dân sự tước minh tự 初南馬州属哀牢後能慕義㱕順,sơ nam mã châu thuộc ai lao hậu năng mộ nghĩa quy thuận 至是遣子入朝求為内附,chí thị khiển tử nhập triều cầu vi nội phụ 帝嘉之乃授是職仍賜冠带并時服一襲,đế gia chi nãi thụ thị chức nhưng tứ quán đai tịnh thời phục nhất tập 乙卯二年明宣德十年春正月朔率百官謁廟,ất mão nhị niên minh tuyên đức thập niên xuân chính nguyệt sóc suất bách quan yết miếu 還宫素服臨朝作樂警蹕群臣皆吉服進慰表,hoàn cung tố phục lâm triều tác nhạc cảnh tất quần thần giai cát phục tiến uý biểu 初三日明宣宗崩皇太子祁鎮即位是爲英宗改元正統,sơ tam nhật minh tuyên tông băng hoàng thái tử kì trấn tức vị thị vi anh tông cải nguyên chính thống 旨揮大臣文武百官等略曰汝諸人不復,chỉ huy đại thần văn võ bách quan đẳng lược viết nhữ chư nhân bất phục 如前守法,như tiền thủ pháp 今後官軍治民或掌某事宜盡心公平愛恤軍民無或偏私如不悛改必遭重誅,kim hậu quan quân trị dân hoặc chưởng mỗ sự nghi tận tâm công bình ái tuất quân dân vô hoặc thiên tư như bất thuân cải tất tao trọng tru 四日哀牢盤茹諭群遣其臣刪莫察母等奉金銀酒噐及象二隻隨偉入貢,tứ nhật ai lao bàn nhà dụ quần khiển kì thần san mạc sát mẫu đẳng phụng kim ngân tửu khí cập tượng nhị chích tuỳ vĩ nhập cống 偉奏言哀牢荒亂上下乖散之状,vĩ tấu ngôn ai lao hoang loạn thượng hạ quai tán chi trạng 賜内外文武百官宴五日𤼵錢賜外任文武官有差,tứ nội ngoại văn võ bách quan yến ngũ nhật phát tiền tứ ngoại nhậm văn võ quan hữu sai 去年命各道行遣考覈外職功勤第為三等至是依次行賞,khứ niên mệnh các đạo hành khiển khảo hạch ngoại chức công cần đệ vi tam đẳng chí thị y thứ hành thưởng 其新除未有功過者處以二等,kì tân trừ vị hữu công quá giả xử dĩ nhị đẳng 𭁈軍人阮公䃈為掌曆户部主事楊玄中為靈臺郎,dữ quân nhân nguyễn công gia vi chưởng lịch hộ bộ chủ sự dương huyền trung vi linh đài lang 以郎中范時中為同知,dĩ lang trung phạm thì trung vi đồng tri 審刑院前副中丞阮天祐為清化路安府使,thẩm hình viện tiền phó trung thừa nguyễn thiên hựu vi thanh hoá lộ an phủ sứ 令諸道軍各就本土近便分習陣御前各軍講武於殿庭,lệnh chư đạo quân các tựu bản thổ cận tiện phân tập trận ngự tiền các quân giảng võ ư điện đình 二十一日言官潘天爵梁天福阮昭甫等上疏曰先帝櫛風沐雨躬擐甲胄勞神苦體十餘年而後定天下,nhị thập nhất nhật ngôn quan phan thiên tước lương thiên phúc nguyễn chiêu phủ đẳng thượng sớ viết tiên đế trất phong mộc vũ cung hoàn giáp trụ lao thần khổ thể thập dư niên nhi hậu định thiên hạ 陛下繼有成業可留心學術勤於求賢以圖治功,bệ hạ kế hữu thành nghiệp khả lưu tâm học thuật cần ư cầu hiền dĩ đồ trị công 今大臣進少保右弼侍勸講學陛下起去而不咱其不可一也,kim đại thần tiến thiếu bảo hữu bật thị khuyên giảng học bệ hạ khởi khứ nhi bất thính kì bất khả nhất dã 先帝擇人為姆師以奉内訓陛下嫚罵而不咱其不可二也,tiên đế trạch nhân vi mẫu sư dĩ phụng nội huấn bệ hạ mạn mạ nhi bất thính kì bất khả nhị dã 如宸妃惠妃以姨入教戒陛下先使閉,như thần phi huệ phi dĩ di nhập giáo giới bệ hạ tiên sử bế 門不納其不可三也,môn bất nạp kì bất khả tam dã 如陛衛管領見陛下不讀書而執弓射禽或諫止之陛下不咱又引弓以射之其不可四也,như bệ vệ quản lĩnh kiến bệ hạ bất độc thư nhi chấp cung xạ cầm hoặc gián chỉ chi bệ hạ bất thính hựu dẫn cung dĩ xạ chi kì bất khả tứ dã 先帝選取功臣子弟使之侍學陛下皆踈遠之而内與近習侍内嬉戲其不可五也,tiên đế tuyển thủ công thần tử đệ sử chi thị học bệ hạ giai sơ viễn chi nhi nội dữ cận tập thị nội hi hí kì bất khả ngũ dã 凡人君必求賢才能直言極諫及有功者而賞之今反與宦官戲而賞之其不可六也,phàm nhân quân tất cầu hiền tài năng trực ngôn cực gián cập hữu công giả nhi thưởng chi kim phản dữ hoạn quan hí nhi thưởng chi kì bất khả lục dã 臣待罪言職敢不條陳願陛下臨朝之際或接近大臣或咱群臣奏事必平正尊嚴假以天子穆穆之容敬大臣勞有功納直諫以開言路達,thần đãi tội ngôn chức cảm bất điều trần nguyện bệ hạ lâm triều chi tế hoặc tiếp cận đại thần hoặc thính quần thần tấu sự tất bình chính tôn nghiêm giả dĩ thiên tử mục mục chi dung kính đại thần lạo hữu công nạp trực gián dĩ khai ngôn lộ đạt 下情則繼志述事之大孝不專美於成王太甲矣,hạ tình tắc kế chí thuật sự chi đại hiếu bất chuyên mĩ ư thành vương thái giáp hĩ 帝見疏大怒詰問左右學黎景綽宦者丁誨等徧至天爵等家質問疏訴者姓名且讓之,đế kiến sớ đại nộ cật vấn tả hữu học lê cảnh xước hoạn giả đinh hối đẳng biến chí thiên tước đẳng gia chất vấn sớ tố giả tính danh thả nhượng chi 天爵對曰此北江下衛同總管黎冷所告臣也,thiên tước đối viết thử bắc giang hạ vệ đồng tổng quản lê lãnh sở cáo thần dã 臣等重在愛君盡職而已死亦何憂,thần đẳng trọng tại ái quân tận chức nhi dĩ tử diệc hà ưu 景綽等乃罷,cảnh xước đẳng nãi bãi 明日天爵入朝奏言󰔄舜聖人也而伯益以荒怠爲戒唐太賢主也而魏徵以十漸爲防,minh nhật thiên tước nhập triều tấu ngôn ngu thuấn thánh nhân dã nhi bá ích dĩ hoang đãi vi giới đường thái hiền chủ dã nhi nguỵ trưng dĩ thập tiềm vi phòng 臣等辱在言職恐君有過故效其狂愚,thần đẳng nhục tại ngôn chức khủng quân hữu quá cố hiệu kì cuồng ngu 陛下納之則芻蕘工技各盡所懷而陛下聖德益光大矣,bệ hạ nạp chi tắc sô nhiêu công kĩ các tận sở hoài nhi bệ hạ thánh đức ích quang đại hĩ 帝,đế 意觧天爵等復就職,ý giải thiên tước đẳng phục tựu chức 斬國子監生黎子昱妻子田産没官,trảm quốc tử giám sinh lê tử dục thê tử điền sản một quan 子〇在監不讀書而專於卜術符咒誘盗人妻妾并盗取十八房應用資,tử dục tại giám bất độc thư nhi chuyên ư bốc thuật phù chú dụ đạo nhân thê thiếp tịnh đạo thủ thập bát phòng ứng dụng tư 祭酒阮誠將奏之子昱遂夜作狀誣誠及武應先祭酒以下及各堂長將𭁈潜謀及逆,tế tửu nguyễn thành tương tấu chi tử dục toại dạ tác trạng vu thành cập vũ ứng tiên tế tửu dĩ hạ cập các đường trưởng tương dữ tiềm mưu cập nghịch 大司徒察知詐執之使獄官阮允恭引問,đại tư đồ sát tri trá chấp chi sử ngục quan nguyễn doãn cung dẫn vấn 子昱辝󰠃遂首服,tử dục từ cùng toại thủ phục 及臨斬子昱訟天蓬天猷不輟口曰此身以過他身不可如是,cập lâm trảm tử dục tụng thiên bồng thiên du bất xuyết khẩu viết thử thân dĩ quá tha thân bất khả như thị 上幸杲洞觀五道各衛習步陣又閲水戰於珥河,thượng hạnh cảo động quan ngũ đạo các vệ tập bộ trận hựu duyệt thuỷ chiến ư nhĩ hà 以轉運阮必敬爲三帶路,dĩ chuyển vận nguyễn tất kính vi tam đái lộ 安撫使芙蒥縣轉運使潘仁為天長路安撫副使,an phủ sứ phù lưu huyện chuyển vận sứ phan nhân vi thiên trường lộ an phủ phó sứ 二月明使禮部有侍郎章敞行人司行人侯瑨隨阮宗胄來賫勑命帝權署國事,nhị nguyệt minh sứ lễ bộ hữu thị lang chương xưởng hành nhân tư hành nhân hầu tấn tuỳ nguyễn tông trụ lai tê sắc mệnh đế quyền thự quốc sự 五日丁未命少保黎國興釋奠于先師孔子後以為常,ngũ nhật đinh mùi mệnh thiếu bảo lê quốc hưng thích điện vu tiên sư khổng tử hậu dĩ vi thường 戊申祠社稷,mậu thân từ xã tắc 命管領潘子曰大夫程元僖賫表文及方物隨敞等如明謝恩,mệnh quản lĩnh phan tử viết đại phu trình nguyên hi tê biểu văn cập phương vật tuỳ xưởng đẳng như minh tạ ân 八日告太廟以權署國事之命故也,bát nhật cáo thái miếu dĩ quyền thự quốc sự chi mệnh cố dã 命官遍祭天下祀典神祗,mệnh quan biến tế thiên hạ tự điển thần kì 定田土潭池桑洲各額,định điền thổ đàm trì tang châu các ngạch 頒國朝名諱凡遇廟諱御名正字臨文並不󰱐用,ban quốc triều danh huý phàm ngộ miếu huý ngự danh chính tự lâm văn tịnh bất hoạch dụng 其有姓,kì hữu tính 名並咱改如恭慈國太母諱陳咱改程字,danh tịnh thính cải như cung từ quốc thái mẫu huý trần thính cải trình tự 以右僕射黎汝覧兼西道行遣,dĩ hữu bộc xạ lê nhữ lãm kiêm tây đạo hành khiển 流蔡君實于遠州阮宗胄于近州,lưu thái quân thực vu viễn châu nguyễn tông trụ vu cận châu 二人之奉使也有司具本以先後之序著宗胄為陪臣君實為耆人,nhị nhân chi phụng sứ dã hữu ti cụ bản dĩ tiên hậu chi tự trước tông trụ vi bồi thần quân thực vi kì nhân 君實意不平,quân thực ý bất bình 至明國照次賜衣無織金文心有所憾謂北人曰我四品官反居宗胄下何也,chí minh quốc chiếu thứ tứ y vô chức kim văn tâm hữu sở hám vị bắc nhân viết ngã tứ phẩm quan phản cư tông trụ hạ hà dã 及賜宴時不服賜衣著已織金衣以入以承旨阮廌掌撰奏本肆罵之从又罵東道參知陶公僎以其引宗胄𭁈已同事,cập tứ yến thời bất phục tứ y trước dĩ chức kim y dĩ nhập dĩ thừa chỉ nguyễn trãi chưởng soạn tấu bản tứ mạ chi tòng hựu mạ đông đạo tham tri đào công soạn dĩ kì dẫn tông trụ dữ dĩ đồng sự 宗胄亦念争不以遂𦤶相敺宗,tông trụ diệc niệm tranh bất dĩ toại trí tương khu tông 胄破靣從行者諫不能得,trụ phá diện tòng hành giả gián bất năng đắc 交訴於鴻臚寺互相醜詆,giao tố ư hồng lô tự hỗ tương sửu để 宗胄又私過隆州北内官納其禮物又𭁈隆州伴送官吕回言使哀牢時事窃言先帝咱讒濫刑,tông trụ hựu tư quá long châu bắc nội quan nạp kì lễ vật hựu dữ long châu bạn tống quan lã hồi ngôn sứ ai lao thời sự thiết ngôn tiên đế thính sàm lạm hình 皆以奉使外交忿鬪辱國罪当死,giai dĩ phụng sứ ngoại giao phẫn đấu nhục quốc tội đương tử 以嘗有功隨情輕仲各以流,dĩ thường hữu công tuỳ tình khinh trọng các dĩ lưu 諭宗胄又多賫金帛販北貨帝惡其違禁營財尽散其裝賜百官,dụ tông trụ hựu đa tê kim bạch phán bắc hoá đế ố kì vi cấm dinh tài tận tán kì trang tứ bách quan 三月初六日鑄寶璽成,tam nguyệt sơ lục nhật chú bảo tỉ thành 命右弼犂文靈等至太廟奏告,mệnh hữu bật lê văn linh đẳng chí thái miếu tấu cáo 六璽皆以金銀為之,lục tỉ giai dĩ kim ngân vi chi 順天承運之寶臧而不用,thuận thiên thừa vận chi bảo tàng nhi bất dụng 傳國用之,truyền quốc dụng chi 代天行貨之寶征伐用之,đại thiên hành hoá chi bảo chinh phạt dụng chi 制,chế 誥之寶制詔用之,cáo chi bảo chế chiếu dụng chi 勅命之保勑諭及號令賞罸大事用之,sắc mệnh chi bảo sắc dụ cập hiệu lệnh thưởng phạt đại sự dụng chi 御前之寶帳簿及籍簿用之,ngự tiền chi bảo trướng bạ cập tịch bạ dụng chi 御前小寶機密用之,ngự tiền tiểu bảo cơ mật dụng chi 然政事猶用牙印施行新寶俱未用也,nhiên chính sự do dụng nha ấn thi hành tân bảo cụ vị dụng dã 旨揮大臣文武百官今後公侯文武等官入朝從人各有分數一品五人二品二人三品一人,chỉ huy đại thần văn võ bách quan kim hậu công hầu văn võ đẳng quan nhập triều tòng nhân các hữu phân sổ nhất phẩm ngũ nhân nhị phẩm nhị nhân tam phẩm nhất nhân 旨揮諭文武百官軍民等今後軍民至家或衙不得尊呼曰君家曰公衙及稱臣申等語,chỉ huy dụ văn võ bách quan quân dân đẳng kim hậu quân dân chí gia hoặc nha bất đắc tôn hô viết quân gia viết công nha cập xưng thần thân đẳng ngữ 如違即呼者受者罪依律,như vi tức hô giả thụ giả tội y luật 其參預朝政以上官軍民有申狀方咱僕申公衙不得稱神,kì tham dự triều chính dĩ thượng quan quân dân hữu thân trạng phương thính bộc thân công nha bất đắc xưng thần 諒山南策等路民疫,lạng sơn nam sách đẳng lộ dân dịch 以御前中軍鉄突黎等為哀牢縛邏鄭窻陽忙上下等處防御使知軍民事黎添為南馬州蚕上下二州及闌和縣防御使知軍民事,dĩ ngự tiền trung quân thiết đột lê đẳng vi ai lao phọc la trịnh song dương mường thượng hạ đẳng xứ phòng ngự sử tri quân dân sự lê thiêm vi nam mã châu tàm thượng hạ nhị châu cập lan hoà huyện phòng ngự sử tri quân dân sự 時哀牢各忙外言歸國而反覆不定故朝廷因各置官以管監之,thời ai lao các mường ngoại ngôn quy quốc nhi phản phú bất định cố triều đình nhân các trí quan dĩ quản giám chi 有再犯盗七人俱年穉刑官㨿律當斬,hữu tái phạm đạo thất nhân cụ niên trĩ hình quan cứ luật đương trảm 大司徒黎察等見其多殺心难之帝以問承旨阮廌廌對曰法令不如仁義亦明矣,đại tư đồ lê sát đẳng kiến kì đa sát tâm nạn chi đế dĩ vấn thừa chỉ nguyễn trãi trãi đối viết pháp lệnh bất như nhân nghĩa diệc minh hĩ 今一旦殺七人恐非盛德之舉,kim nhất đán sát thất nhân khủng phi thịnh đức chi cử 書曰安汝止傳曰知止而后有定,thư viết an nhữ chỉ truyện viết tri chỉ nhi hậu hữu định 臣請逑止之,thần thỉnh cầu chỉ chi 義使陛下聞之夫止者安所止之謂如宫中陛下所安也時或出幸他所不可常安反㱕宫中然後安其所止,nghĩa sử bệ hạ văn chi phù chỉ giả an sở chỉ chi vị như cung trung bệ hạ sở an dã thời hoặc xuất hạnh tha sở bất khả thường an phản quy cung trung nhiên hậu an kì sở chỉ 人君於仁義亦然以之存心而安所止,nhân quân ư nhân nghĩa diệc nhiên dĩ chi tồn tâm nhi an sở chỉ 時或威怒終無可從願陛下留心臣言,thời hoặc uy nộ chung vô khả tòng nguyện bệ hạ lưu tâm thần ngôn 於是察銀等曰卿有仁義能化惡爲善煩以付之遂使廌𭁈天爵等各保受其囚廌曰彼頑猾群童朝廷法制所不能懲况廌等德薄鞌能化之,ư thị sát ngân đẳng viết khanh hữu nhân nghĩa năng hoá ố vi thiện phiền dĩ phó chi toại sử trãi dữ thiên tước đẳng các bảo thụ kì tù trãi viết bỉ ngoan hoạt quần đồng triều đình pháp chế sở bất năng trừng huống trãi đẳng đức bạc an năng hoá chi 久乃判斬二人餘以流諭,cửu nãi phán trảm nhị nhân dư dĩ lưu dụ 羅羅斯甸國人來貢,la la tư điền quốc nhân lai cống 羅羅斯在哀禮之北𭁈雲南接境衣服如,la la tư tại ai lễ chi bắc dữ vân nam tiếp cảnh y phục như 雲南俗而拜謝皆自𭛁聲,vân nam tục nhi bái tạ giai tự phát thanh 廣南府光州人來献馬,quảng nam phủ quang châu nhân lai hiến mã 夏四月哀牢撾忙等來貢,hạ tứ nguyệt ai lao qua mường đẳng lai cống 哀牢蚕忙献象壹隻,ai lao tàm mường hiến tượng nhất chích 旨揮諸路縣社官等見有蝗虫𭛁生啮害桑苗即令禳祓以除民害,chỉ huy chư lộ huyện xã quan đẳng kiến hữu hoàng trùng phát sinh khiết hại tang miêu tức lệnh nhương phất dĩ trừ dân hại 五月旨揮大臣行遣及參知簿籍參議󰱑官刑獄等官今後訊獄及大臣准决日不得次目怠慢或有病疾必於眾呈自不得欠鈌,ngũ nguyệt chỉ huy đại thần hành khiển cập tham tri bạ tịch tham nghị đài quan hình ngục đẳng quan kim hậu tấn ngục cập đại thần chuẩn quyết nhật bất đắc thứ mục đãi mạn hoặc hữu bệnh tật tất ư chúng trình tự bất đắc khiếm khuyết 旨揮各道将效及路縣鎮等今方農務路縣鎮官不得輕動民力,chỉ huy các đạo tướng hiệu cập lộ huyện trấn đẳng kim phương nông vụ lộ huyện trấn quan bất đắc khinh động dân lực 六月九日旨揮五道諸衛軍將校等各使人繕脩󰔦壞戰噐,lục nguyệt cửu nhật chỉ huy ngũ đạo chư vệ quân tướng hiệu đẳng các sử nhân thiện tu đố hoại chiến khí 帝日𭁈近習戲於官内大臣欲勸學乃共奏擬以行遣承止阮廌中書侍郎程舜俞等文臣六人隨二三大臣分番入侍經筵,đế nhật dữ cận tập hí ư quan nội đại thần dục khuyến học nãi cộng tấu nghĩ dĩ hành khiển thừa chỉ nguyễn trãi trung thư thị lang trình thuấn du đẳng văn thần lục nhân tuỳ nhị tam đại thần phân phiên nhập thị kinh diên 帝使丁蝮退還其奏不納,đế sử đinh phúc thoái hoàn kì tấu bất nạp 帝𫳭小竪阮供,đế sủng tiểu thụ nguyễn cung 黎察等請誅之帝不咱,lê sát đẳng thỉnh tru chi đế bất thính 於是察等稱疾不朝,ư thị sát đẳng xưng tật bất triều 潘天爵等奏曰生知莫如堯舜而猶以君疇成昭為師,phan thiên tước đẳng tấu viết sinh tri mạc như nghiêu thuấn nhi do dĩ quân ttrù thành chiêu vi sư 自古帝王之增益聖德者未有不由學問,tự cổ đế vương chi tăng ích thánh đức giả vị hữu bất do học vấn 况陛下春秋方富古今治道未悉周知,huống bệ hạ xuân thu phương phú cổ kim trị đạo vị tất chu tri 大司徒察,đại tư đồ sát 等選用儒臣入侍左右盖欲陛下為堯舜爾陛下胡為忽宗社而違其忠誠使之憂悶不朝乎願陛下思先王顧托之意則四海𫎇福而陛下享大孝之禄壽矣,đẳng tuyển dụng nho thần nhập thị tả hữu cái dục bệ hạ vi nghiêu thuấn nhĩ bệ hạ hồ vi hốt tông xã nhi vi kì trung thành sử chi ưu muộn bất triêu hồ nguyện bệ hạ tư tiên vương cố thác chi ý tắc tứ hải mông phúc nhi bệ hạ hưởng đại hiếu chi lộc thọ hĩ 秋七月五日哀牢又反攻遠忙,thu thất nguyệt ngũ nhật ai lao hựu phản công viễn mường 其杻蛮擊之獲人口十三馘九級來献,kì nữu man kích chi hoạch nhân khẩu thập tam quắc cửu cấp lai hiến 太原鎮父道農交聰献飲泉弓,thái nguyên trấn phụ đạo nông giao thông hiến ẩm tuyền cung 其弓通中可立飲水,kì cung thông trung khả lập ẩm thuỷ 旨揮文武内外百官等今卿等不奉公守法其掌天下錢銀簿籍者則沉帶留难宜徵宜免不曾分豁批奏,chỉ huy văn võ nội ngoại bách quan đẳng kim khanh đẳng bất phụng công thủ pháp kì chưởng thiên hạ tiền ngân bạ tịch giả tắc trầm đái lưu nạn nghi trưng nghi miễn bất tăng phân khoát phê tấu 以致病民,dĩ trí bệnh dân 管軍者不恤民病借用物件必令放散以至䘮󰱧及至有事方更營求,quản quân giả bất tuất dân bệnh tá dụng vật kiện tất lệnh phóng tán dĩ chí tang hoại cập chí hữu sự phương cánh dinh cầu 至於管民惟務偏私不私牧養或放富差貧市村營屋咱訟不平惟黨𭁈賄幹事不敏惟飲𭁈餔,chí ư quản dân duy vụ thiên tư bất tư mục dưỡng hoặc phóng phú sai bần thị thôn dinh ốc thính tụng bất bình duy đảng dữ hối cán sự bất mẫn duy ẩm dữ bô 又藩鎮關隘等官或有異人徃來漏泄迯亡不肯用心誥捕惟圖販鬻以有掊克,hựu phiên trấn quan ải đẳng quan hoặc hữu dị nhân vãng lai lậu tiết tốn vong bất khẳng dụng tâm cáo bổ duy đồ phán chúc dĩ hữu bồi khắc 卿等共受天祿治天民而所為如此不逆天心耶,khanh đẳng cộng thụ thiên lộc trị thiên dân nhi sở vi như thử bất nghịch thiên tâm da 勿以朕言為虚文,vật dĩ trẫm ngôn vi hư văn 若能尽心竭力改前行率善道輸中愛恤軍民和僚发平獄訟勸農桑屏賊盗厲廉潔則身榮家,nhược năng tận tâm kiệt lực cải tiền hành suất thiện đạo thâu trung ái tuất quân dân hoà liêu phát bình ngục tụng khuyến nông tang bình tặc đạo lệ liêm khiết tắc thân vinh gia 顯福及子尊如有不遵自取誅譴,hiển phúc cập tử tôn như hữu bất tuân tự thủ tru khiển 十七日賞内外在任官年久勤幹者一等爵一資錢五貫,thập thất nhật thưởng nội ngoại tại nhiệm quan niên cửu cần cán giả nhất đẳng tước nhất tư tiền ngũ quán 二等爵一資,nhị đẳng tước nhất tư 初帝使潜訪天下至是㨿奏捉問貪污不如法者藩鎮宣慰五道将校各路鎮縣宣撫轉運巡察等官五十三人,sơ đế sử tiềm phỏng thiên hạ chí thị cứ tấu tróc vấn tham ô bất như pháp giả phiên trấn tuyên uý ngũ đạo tướng hiệu các lộ trấn huyện tuyên phủ chuyển vận tuần sát đẳng quan ngũ thập tam nhân 以報天寺柱持僧惠鴻為沙門賜緋,dĩ báo thiên tự trụ trì tăng huệ hồng vi sa môn tứ phi 化州蒲浪縣民阮如珪為其妻阮氏屯𭁈義子阮郎所殺,hoá châu bồ lãng huyện dân nguyễn như khuê vị kì thê nguyễn thị đồn dữ nghĩa tử nguyễn lang sở sát 事覺阮氏屯及郎並斬,sự giác nguyễn thị đồn cập lang tịnh trảm 秋八月十一日雷震西道軍船,thu bát nguyệt thập nhất nhật lôi chấn tây đạo quân thuyền 蝗害稼,hoàng hại giá 二十二日鑄太祖及國太母金像,nhị thập nhị nhật chú thái tổ cập quốc thái mẫu kim tượng 成命僧行點眼法然後納廟祀之,thành mệnh tăng hành điểm nhãn pháp nhiên hậu nạp miếu tự chi 二十八日黎柄阮天錫奉北使回奏稱副使藩寧行人阮吉甫及從人等七人遇大疫死明國有吊祭,nhị thập bát nhật lê bính nguyễn thiên tích phụng bắc sứ hồi tấu xưng phó sứ phiên ninh hành nhân nguyễn cát phủ cập tòng nhân đẳng thất nhân ngộ đại dịch tử minh quốc hữu điếu tế 九月試國子監各路教官及有學軍民於雲集堂,cửu nguyệt thí quốc tử giám các lộ giáo quan cập hữu học quân dân ư vân tập đường 時各教官多不稱職或互相短辱事聞于朝故試以汰之,thời các giáo quan đa bất xứng chức hoặc hỗ tương đoản nhục sự văn vu triều cố thí dĩ thải chi 仍試取軍民以充其闕,nhưng thí thủ quân dân dĩ sung kì khuyết 十八日議减税額,thập bát nhật nghị giảm thuế ngạch 其在桑洲無田榖者軍𭁈桑地五高民𭁈四髙為常業免徵而不及鰥寡,kì tại tang châu vô điền cốc giả quân dữ tang địa ngũ cao dân dữ tứ cao vi thường nghiệp miễn trưng nhi bất cập quan quả 潘天爵曰鰥寡王政之所恤,phan thiên tước viết quan quả vương chính chi sở tuất 今惠及軍民而彼不預彼非天,kim huệ cập quân dân nhi bỉ bất dự bỉ phi thiên 民乎,dân hồ 大司徒黎察等曰軍民出力役供賦税彼鰥寡者於國何賴且先帝時未嘗輕减諸人卿默無言而今既定例言之不置何也,đại tư đồ lê sát đẳng viết quân dân xuất lực dịch cung phú thuế bỉ quan quả giả ư quốc hà lại thả tiên đế thời vị thường khinh giảm chư nhân khanh mặc vô ngôn nhi kim ký định lệ ngôn chi bất trí hà dã 爵對曰先帝時爵未獲居言職今職當言事欲成國家之美耳𡸈私其身哉,tước đối viết tiên đế thời tước vị hoạch cư ngôn chức kim chức đương ngôn sự dục thành quốc gia chi mĩ nhĩ khởi tư kì thân tai 於是咱鰥寡免租三高,ư thị thính quan quả miễn tô tam cao 以黎可立為門下司右侍郎知西道軍民簿籍,dĩ lê khả lập vi môn hạ ti hữu thị lang tri tây đạo quân dân bạ tịch 國威路上舍社婦女阮氏玉𭁈夫有子八人夫染惡嫉阮氏玉不救養盗夫財産私通庫監阮占以圖改嫁絞罪,quốc oai lộ thượng xá xã phụ nữ nguyễn thị ngọc dữ phu hữu tử bát nhân phu nhiễm ố tật nguyễn thị ngọc bất cứu dưỡng đạo phu tài sản tư thông khố giám nguyễn chiếm dĩ đồ cải giá giảo tội 帝於後殿習騎象馳逐,đế ư hậu điện tập kị tượng trì trục 會,hộị 有進生山羊者帝使騎象鬪之,hữu tiến sinh sơn dương giả đế sử kị tượng đấu chi 山羊窮迫奮其角,sơn dương cùng bách phấn kì giác 象驚却墜井死,tượng kinh khước truỵ tỉnh tử 潘天爵與黎察黎銀諫止,phan thiên tước dữ lê sát lê ngân gián chỉ 帝默然,đế mặc nhiên 二十六日太史裴時亨密奏十一月朔日有食請先用秘衛如舊年事以厭禳之,nhị thập lục nhật thái sử bùi thì hanh mật tấu thập nhất nguyệt sóc nhật hữu thực thỉnh tiên dụng bí vệ như cựu niên sự dĩ yếm nhương chi 帝用其衛賜錢五十貫,đế dụng kì vệ tứ tiền ngũ thập quán 冬十月六日以黎景綽為内密院使仍侍京筵陶公僎為知審刑院事阮文絢為知内密院事阮叔惠為内密院副使何栗為右刑院大夫,đông thập nguyệt lục nhật dĩ lê cảnh xước vi nội mật viện sứ nhưng thị kinh diên đào công soạn vi tri thẩm hình viện sự nguyễn văn huyến vi tri nội mật viện sự nguyễn thúc huệ vi nội mật viện phó sứ hà lật vi hữu hình viện đại phu 旨揮京城左右伴及各道衛軍等官其本坊本軍土分原,chỉ huy kinh thành tả hữu bạn cập các đạo vệ quân đẳng quan kì bản phường bản quân thổ phận nguyên 有巡警即修復之置人輪守巡警如法,hữu tuần cảnh tức tu phục chi trí nhân luân thủ tuần cảnh như pháp 又軍人坊人於本軍本坊築屋不得雜居他處,hựu quân nhân phường nhân ư bản quân bản phường trúc ốc bất đắc tạp cư tha xứ 十日旨揮大臣文武百官男女等今後係玄黄二色不得穿用外紺黄色不禁,thập nhật chỉ huy đại thần văn võ bách quan nam nữ đẳng kim hậu hệ huyền hoàng nhị sắc bất đắc xuyên dụng ngoại cám hoàng sắc bất cấm 旨揮大臣文武百官軍民等係京城土分即禁止不許種桑其官賜田土聽栽種化果等物,chỉ huy đại thần văn võ bách quan quân dân đẳng hệ kinh thành thổ phận tức cấm chỉ bất hứa chủng tang kì quan tứ điền thổ thính tài chủng hoa quả đẳng vật 時太史丞裴時亨言禁中忌種桑故有是命,thời thái sử thừa bùi thì hanh ngôn cấm trung kị chủng tang cố hữu thị mệnh 帝以三品官著紅色衣不合古制欲命以青衣易之,đế dĩ tam phẩm quan trước hồng sắc y bất hợp cổ chế dục mệnh dĩ thanh y dị chi 大司徒黎察曰先帝開基創業意欲別其,đại tư đồ lê sát viết tiên đế khai cơ sáng nghiệp ý dục biệt kì 尊卑以表功臣,tôn ti dĩ biểu công thần 其制既定𡸈宜更改從之,kì chế ký định khởi nghi cánh cải tòng chi 十八日上幸東津觀五軍𮗓渡,thập bát nhật thượng hạnh đông tân quan ngũ quân giác độ 有檳榔生纔數節而結實,hữu tân lang sinh tài sổ tiết nhi kết thực 涖仁路安撫使白圭以為瑞献之上不受,lị nhân lộ an phủ sứ bạch khuê dĩ vi thuỵ hiến chi thượng bất thụ 罷政事院參議阮汝禮職爵,bãi chính sự viện tham nghị nguyễn nhữ lễ chức tước 時降補御前武隊汝禮以左迁辝不赴職大臣以王命不行奏黜之,thời giáng bổ ngự tiền vũ đội nhữ lễ dĩ tả thiên từ bất phó chức đại thần dĩ vương mệnh bất hành tấu truất chi 二十九日旨揮御前各軍五道諸衛軍鎮軍及省院局人各帶口粮用一箇月并戦袍噐甲等件限十一月十五日尽數就土分黜目習藝,nhị thập cửu nhật chỉ huy ngự tiền các quân ngũ đạo chư vệ quân trấn quân cập sảnh viện cục nhân các đái khẩu lương dụng nhất cá nguyệt tịnh chiến bào khí giáp đẳng kiện hạn thập nhất nguyệt thập ngũ nhật tận sổ tựu thổ phận truất mục tập nghệ 十一月戊辰朔日有食以裴時亨密奏故不之救,thập nhất nguyệt mậu thìn sóc nhật hữu thực dĩ bùi thì hanh mật tấu cố bất chi cứu 六日癸酉雷虹見,lục nhật quý dậu lôi hồng hiện 九日丁丑天有声如雷京師及傍縣地震,cửu nhật đinh sửu thiên hữu thanh như lôi kinh sư cập bàng huyện địa chấn 斬水棠縣轉運使阮廉,trảm thuỷ đường huyện chuyển vận sứ nguyễn liêm 廉受人絹二匹,liêm thụ nhân quyến nhị sất 黎察追據太祖時旨揮受賂一貫奏斬之,lê sát truy cứ thái tổ thời chỉ huy thụ lộ nhất quán tấu trảm chi 廉子乞代命不許,liêm tử khất đại mệnh bất hứa 占城來使,chiêm thành lai sứ 𭛁錢五千餘緡給出征将校軍人有差,phát tiền ngũ thiên dư mân cấp xuất chinh tướng hiệu quân nhân hữu sai 盆忙來進象牙犀角銀布等物,bồn mường lai tiến tượng nha tê giác ngân bố đẳng vật 盆忙𭁈琴貴接境見貴弗恭恐禍及已故先效順帝嘉之賫織金衣賞其父道仍賜使人絹匹有差,bồn mường dữ cầm quý tiếp cảnh kiến quý phất cung khủng hoạ cập dĩ cố tiên hiệu thuận đế gia chi tê chức kim y thưởng kì phụ đạo nhưng tứ sử nhân quyến sất hữu sai 二十一日以西,nhị thập nhất nhật dĩ tây 道司馬黎盃為總管右弼黎文靈為參督丢五道諸衛軍乂安鎮軍二萬人討玉麻州逆人,đạo tư mã lê bôi vi tổng quản hữu bật lê văn linh vi tham đốc đốc ngũ đạo chư vệ quân nghệ an trấn quân nhị vạn nhân thảo ngọc ma châu nghịch nhân 琴貴戒以嚴飾将士撫安人民某總管同總管總知違令執鎖奏請問罪,cầm quý giới dĩ nghiêm sức tướng sĩ phủ an nhân dân mỗ tổng quản đồng tổng quản tổng tri vi lệnh chấp toả tấu thỉnh vấn tội 𧗱同知以下臨陣時違令及退却許先察後奏,vệ đồng tri dĩ hạ lâm trận thời vi lệnh cập thoái khước hứa tiên sát hậu tấu 玉麻在乂安之西哀牢之東,ngọc ma tại nghệ an chi tây ai lao chi đông 琴貴有眾僅萬人,cầm quý hữu chúng cẩn vạn nhân 太祖起義時貴嘗𭛁兵助順授太尉,thái tổ khởi nghĩa thời quý thường phát binh trợ thuận thụ thái uý 尋復疑悔獨引還,tầm phục nghi hối độc dẫn hoàn 及賊平乃大愧惧然以其险遠不能順復,cập tặc bình nãi đại quý cụ nhiên dĩ kì hiểm viễn bất năng thuận phục 貴為人貪暴禁民栽種不得𭁈已争大起宫室以銅為柱妻妾以百,quý vi nhân tham bạo cấm dân tài chủng bất đắc dữ dĩ tranh đại khởi cung thất dĩ đồng vi trụ thê thiếp dĩ bách 數厚斂其民矯言修貢實盡自入,sổ hậu liễm kì dân kiểu ngôn tu cống thực tận tự nhập 太祖欲誅之以時方有事故未暇,thái tổ dục tru chi dĩ thời phương hữu sự cố vị hạ 及至是帝討之檻送京師,cập chí thị đế thảo chi hạm tống kinh sư 二十二日繼天聖節,nhị thập nhị nhật kế thiên thánh tiết 宴群臣雜呈戲衛舞劍於殿陛,yến quần thần tạp trình hí vệ vũ kiếm ư điện bệ 頒賜新錢有差,ban tứ tân tiền hữu sai 二十賜日占使辝回賜之絹匹使黎汝覧問之曰占土壘等田是我地也爾乘我國多故奪以自肥至今猶不言還,nhị thập tứ nhật chiêm sứ từ hồi tứ chi quyến sất sử lê nhữ lãm vấn chi viết chiêm thổ luỹ đẳng điền thị ngã địa dã nhĩ thừa ngã quốc đa cố đoạt dĩ tự phì chí kim do bất ngôn hoàn 歲貢又不供何也,tuế cống hựu bất cúng hà dã 對曰臣等欲两國親愛且叩門求火耳然臣國主昏耄不能咱信,đối viết thần đẳng dục lưỡng quốc thân ái thả khấu môn cầu hoả nhĩ nhiên thần quốc chủ hôn mạo bất năng thính tín 臣願得朝廷使臣徃報國主不然臣等有所言無憑信也,thần nguyện đắc triều đình sử thần vãng báo quốc chủ bất nhiên thần đẳng hữu sở ngôn vô bằng tín dã 汝覧曰朝廷𡸈無一箇使臣但爾無大小之禮使臣𡸈可輕往耶,nhữ lãm viết triều đình khởi vô nhất cá sứ thần đán nhĩ vô đại tiểu chi lễ sứ thần khởi khả khinh vãng da 遂行尙書印信授之,toại hành thượng thư ấn tín thụ chi 以知審刑院事陶公僎為審刑院使兼禮部尙書,dĩ tri thẩm hình viện sự đào công soạn vi thẩm hình viện sứ kiêm lễ bộ thượng thư 公僎頗諳故典及吳俗時有明國使將來帝欲公僎掌應接事故有是命,công soạn pha am cố điển cập ngô tục thời hữu minh quốc sứ tương lai đế dục công soạn chưởng ứng tiếp sự cố hữu thị mệnh 立鎮官知軍民事,lập trấn quan tri quân dân sự 選壮充軍,tuyển tráng sung quân 十二月明使朱弼謝經來告印位及太皇太后加尊,thập nhị nguyệt minh sứ chu bật tạ kinh lai cáo ấn vị cập thái hoàng thái hậu gia tôn 弼入境先使人奏帝吉服迎接,bật nhập cảnh tiên sử nhân tấu đế cát phục nghinh tiếp 至開讀亦無舉哀禮宴樂如常,chí khai độc diệc vô cử ai lễ yến nhạc như thường 弼等貪鄙内嗜貨賄而外,bật đẳng tham bỉ nội thị hoá hối nhi ngoại 文廉絜每有金銀禮遣皆辝不受而視從者有难色,văn liêm khiết mỗi hữu kim ngân lễ khiển giai từ bất thụ nhi thị tòng giả hữu nan sắc 朝廷𮗓之乃引從者賜宴别室因行酒潜以金數鎰各納弼等𢙇中,triều đình giác chi nãi dẫn tòng giả tứ yến biệt thất nhân hành tửu tiềm dĩ kim sổ ích các nạp bật đẳng hoài trung 弼等皆驚喜不自勝,bật đẳng giai kinh hỉ bất tự thắng 弼等又多賫北貨來立重價直強朝廷買之,bật đẳng hựu đa tê bắc hoá lai lập trọng giá trực cưỡng triều đình mãi chi 及還其擡扛貢物及弼等行李𭛁人夫幾至千人,cập hoàn kì đài giang cống vật cập bật đẳng hành lí phát nhân phu cơ chí thiên nhân 令各道諸衛軍鉄突五軍等𣽊東岸江,lệnh các đạo chư vệ quân thiết đột ngũ quân đẳng tuấn đông ngàn giang 十一日以知内密院阮文絢殿中侍御史梁天福管領黎篭左刑院𡐡夫丁蘭偕北使朱弼行賫表賀明帝登極及皇太后加尊,thập nhất nhật dĩ tri nội mật viện nguyễn văn huyến điện trung thị ngự sử lương thiên phúc quản lĩnh lê lung tả hình viện đại phu đinh lan giai bắc sứ chu bật hành tê biểu hạ minh đế đăng cực cập hoàng thái hậu gia tôn 新刊四書大,tân san tứ thư đại 金板成,kim bản thành 以杜文弄為國威上路知府何多满為天長路同知府范時中為東道参知簿籍何甫裴汝領並為同知審刑院阮宗仁為僉知審刑院事潘公益為右刑院郎中,dĩ đỗ văn lộng vi quốc oai thượng lộ tri phủ hà đa mãn vi thiên trường lộ đồng tri phủ phạm thì trung vi đông đạo tham tri bạ tịch hà phủ bùi nnữ lĩnh tịnh vi đồng tri thẩm hình viện nguyễn tông nhân vi thiêm tri thẩm hình viện sự phan công ích vi hữu hình viện lang trung 命木忙司空黎可參少尉黎車芇等共𭛁本鎮忙兵擊哀牢道瓊等,mệnh mộc mường tư không lê khả tham thiếu uý lê xa miên đẳng cộng phát bản trấn mường binh kích ai lao đạo quỳnh đẳng 二十七日賜百官文武年節錢有差,nhị thập thất nhật tứ bách quan văn võ niên tiết tiền hữu sai 丙辰三年明英宗正統元年春正月議遣審刑院使兼禮部尙書陶公僎内密院副使阮叔惠如明求封,bính thìn tam niên minh anh tông chính thống nguyên niên xuân chính nguyệt nghị khiển thẩm hình viện sứ kiêm lễ bộ thượng thư đào công soạn nội mật viện phó sứ nguyễn thúc huệ như minh cầu phong 夏五月朔大赦,hạ ngũ nguyệt sóc đại xá 六月六日遣審刑院使兼禮部尙書陶公僎内密院副使阮公㨿等如明歲貢,lục nguyệt lục nhật khiển thẩm hình viện sứ kiêm lễ bộ thượng thư đào công soạn nội mật viện phó sứ nguyễn công cứ đẳng như minh tuế cống 秋七月充諸路生徒,thu thất nguyệt sung chư lộ sinh đồ 以黎叔顯為長安路安撫使,dĩ lê thúc hiển vi trường an lộ an phủ sứ 顯洪州渾村人有政事人服其量,hiển hồng châu hồn thôn nhân hữu chính sự nhân phục kì lượng 丁丑四年明正統二年春正月嘉興鎮每州土酋道跪道湯等率本州執土官大知州道禮縊殺之㨿柵以叛,đinh sửu tứ niên minh chính thống nhị niên xuân chính nguyệt gia hưng trấn mỗi châu thổ tù đạo quỹ đạo thang đẳng suất bản châu chấp thổ quan đại tri châu đạo lễ ải sát chi cứ sách dĩ phản 招討使何安掠討平之俘󰱐跪等及其黨百餘人送京誅之,chiêu thảo sứ hà an lược thảo bình chi phù hoạch quỹ đẳng cập kì đảng bách dư nhân tống kinh tru chi 乃以安掠為招討大使道跪子道車為𢙇遠将軍兼本州同知州賜冠帶,nãi dĩ an lược vi chiêu thảo đại sứ đạo quỹ tử đạo xa vi hoài viễn tướng quân kiêm bản châu đồng tri châu tứ quan đai 衣服,y phục 命行遣阮廌𭁈鹵簿司監梁登督作鵉駕樂噐教習樂舞,mệnh hành khiển nguyễn trãi dữ lỗ bộ ti giám lương đăng đốc tác loan giá nhạc khí giáo tập nhạc vũ 十三日明遣正使兵部尙書李郁副使通政司有通政李亨等賫詔勑金印來封帝為安南國王印重百两紉象駱駝以金為之及郁等回帝以贐禮厚賜之郁等辝不受,thập tam nhật minh khiển chánh sứ binh bộ thượng thư lí úc phó sứ thông chính ti hữu thông chính lí hanh đẳng tê chiếu sắc kim ấn lai phong đế vi an nam quốc vương ấn trọng bách lưỡng nhẫn tượng lạc đà dĩ kim vi chi cập úc đẳng hồi đế dĩ tẫn lễ hậu tứ chi úc đẳng từ bất thụ 十七日以雄捷軍管領蔡士明為正使同知審刑院事何甫右刑院大夫阮日昇等為副使如明謝恩,thập thất nhật dĩ hùng tiệp quân quản lĩnh thái sĩ minh vi chánh sứ đồng tri thẩm hình viện sự hà phủ hữu hình viện đại phu nguyễn nhật thăng đẳng vi phó sứ như minh tạ ân 奏告太廟以明國來封故也,tấu cáo thái miếu dĩ minh quốc lai phong cố dã 賜武官戴高山巾,tứ võ quan đái cao sơn cân 初武官戴折衝巾至是許戴高山巾𭁈文官,sơ võ quan đái triết xung cân chí thị hứa đái cao sơn cân dữ văn quan 司,ti 令五道行遣修造户籍,lệnh ngũ đạo hành khiển tu tạo hộ tịch 考試書算中式六百九十人補内外各衙門属㨿,khảo thí thư toán trúng thức lục bách cửu thập nhân bổ nội ngoại các nha môn thuộc cứ 試法第一塲暗寫古文,thí pháp đệ nhất trường ám tả cổ văn 第二長真草書,đệ nhị trường chân thảo thư 第三塲筭法,đệ tam trường toán pháp 凣民人及生徒許入試監生及已在軍籍者耶停,phàm dân nhân cập sinh đồ hứa nhập thí giám sinh cập dĩ tại quân tịch giả da đình 時宰執皆開國大臣不好儒術專以簿牒詞訟責成有司吏属多曲事上官故内外官鈌即保除用,thời tể chấp giai khai quốc đại thần bất hảo nho thuật chuyên dĩ bạ điệp từ tụng trách thành hữu tư lại thuộc đa khúc sự thượng quan cố nội ngoại quan khuyết tức bảo trừ dụng 其倖進之徒厭學術事刀筆,kì hạnh tiến chi đồ yếm học thuật sự đao bút 監生亦欲廢讀書而求入吏者故禁之,giám sinh diệc dục phế độc thư nhi cầu nhập lại giả cố cấm chi 至是考試冐倖請托且相半焉,chí thị khảo thí mạo hạnh thỉnh thác thả tương bán yên 行遣阮廌進石磬圖因奏曰夫世乱用,hành khiển nguyễn trãi tiến thạch khánh đồ nhân tấu viết phù thế loạn dụng 武時平尙文,võ thời bình thượng văn 今興禮樂此其時也,kim hưng lễ nhạc thử kì thời dã 然無本不立無文不行,nhiên vô bản bất lập vô văn bất hành 和平為樂之本聲音為樂之文,hoà bình vi nhạc chi bản thanh âm vi nhạc chi văn 臣奉詔作樂不敢不尽心力,thần phụng chiếu tác nhạc bất cảm bất tận tâm lực 但𭓇術踈淺恐聲律之間难以諧和,đán học thuật sơ thiển khủng thanh luật chi gian nan dĩ hài hoà 願陛下爱養元元使閭里無怨恨愁嘆之聲斯為不失樂之本矣,nguyện bệ hạ ái dưỡng nguyên nguyên sử lư lí vô oán hận sầu thán chi thanh tư vi bất thất nhạc chi bản hĩ 帝嘉納之,đế gia nạp chi 命𰎟山縣作石人以敬主石為之敬主山名二月帝如較塲閲武,mệnh giáp sơn huyện tác thạch nhân dĩ kính chủ thạch vi chi kính chủ sơn danh nhị nguyệt đế như giảo trường duyệt võ 以左刑院大夫丁蘭為北江上路安撫副使,dĩ tả hình viện đại phu đinh lan vi bắc giang thượng lộ an phủ phó sứ 調段國士為安邦路安撫副使以内侍阮廷擢等三人為轉運副使武隊,điều đoàn quốc sĩ vi an bang lộ an phủ phó sứ dĩ nội thị nguyễn đình trạc đẳng tam nhân vi chuyển vận phó sứ vũ đội 客隊長劉伯恭為四厢指揮使,khách đội trưởng lưu bá cung vi tứ sương chỉ huy sứ 初伯恭為成山侯王通通事,sơ bá cung vi thành sơn hầu vương thông thông sự 丁未太祖駐營菩提王通嘗使伯恭通問信即太祖謂曰王通果能𤤻師還國可封汝為侯,đinh mùi thái tổ trú dinh bồ đề vương thông thường sử bá cung thông vấn tin tức thái tổ vị viết vương thông quả năng ban sư hoàn quốc khả phong nhữ vi hầu 及天下大定擢為隊長至是大臣具以其事言故有是命,cập thiên hạ đại định trạc vi đội trưởng chí thị đại thần cụ dĩ kì sự ngôn cố hữu thị mệnh 乙亥奏告太廟,ất hợi tấu cáo thái miếu 追上先帝先后尊號顯祖昭德皇帝曰顯祖招德至仁皇帝顯慈嘉淑皇太侯曰顯慈家淑欽順皇太后宣祖惠文皇帝曰宣祖惠文睿哲皇帝貞慈懿文皇太后曰貞慈懿文莊献皇太后太祖統,truy thượng tiên đế tiên hậu tôn hiệu hiển tổ chiêu đức hoàng đế viết hiển tổ chiêu đức chí nhân hoàng đế hiển từ gia thục hoàng thái hậu viết hiển từ gia thục khâm thuận hoàng thái hậu tuyên tổ huệ văn hoàng đế viết tuyên tổ huệ văn duệ triết hoàng đế trinh từ ý văn hoàng thái hậu viết trinh từ ý văn trang hiến hoàng thái hậu thái tổ thống 天啓運〇德神功睿文英武皇帝曰太祖統天啓運聖德神功睿文英武大孝皇帝恭慈國太母曰恭慈光穆黄太后以明國來封故也,thiên khải vận thánh đức thần công duệ văn anh vũ hoàng đế viết thái tổ thống thiên khải vận thánh đức thần công duệ văn anh vũ đại hiếu hoàng đế cung từ quốc thái mẫu viết cung từ quang mục hoàng thái hậu dĩ minh quốc lai phong cố dã 加封天下各處神祠命官致祭,gia phong thiên hạ các xứ thần từ mệnh quan trí tế 丁景安等以朝󰀩不肃紏劾殿前都旨揮使何棲笵内黎篭等各杖八十以下於是朝󰀩稍肃,đinh cảnh an đẳng dĩ triều nghi bất túc củ hặc điện tiền đô chỉ huy sứ hà thê phạm nội lê lung đẳng các trượng bát thập dĩ hạ ư thị triều nghi sảo túc 考閲将校武藝,khảo duyệt tướng hiệu võ nghệ 其考法以射弓為一藝射箭手為一藝楯勝負為一藝三藝俱中者給全俸不中者𮞏减後以為常,kì khảo pháp dĩ xạ cung vi nhất nghệ xạ tiễn thủ vi nhất nghệ thuẫn thắng phụ vi nhất nghệ tam nghệ cụ trúng giả cấp toàn bổng bất trúng giả đệ giảm hậu dĩ vi thường 三月旌表烈女黎氏之門,tam nguyệt tinh biểu liệt nữ lê thị chi môn 黎氏名輦國威中路福林人故胡朝宿衛梁天錫妻有姿色早寡無子奉事夫家祭祀終其身,lê thị danh liễn quốc oai trung lộ phúc lâm nhân cố hồ triều túc vệ lương thiên tích thê hữu tư sắc tảo quả vô tử phụng sự phu gia tế tự chung kì thân 少保黎國興以其事聞故旌表之,thiếu bảo lê quốc hưng dĩ kì sự văn cố tinh biểu chi 旱令天下諸路縣祈雨,hạn lệnh thiên hạ chư lộ huyện kì vũ 乙巳月有食,ất tị nguyệt hữu thực 太史裴時亨密奏隐之不救,thái sử bùi thì hanh mật tấu ẩn chi bất cứu 都知左右𤤻亞侯黎運卒,đô tri tả hữu ban á hầu lê vận tốt 贈中書令字號侯諡惠知,tặng trung thư lệnh tự hiệu hầu thuỵ huệ tri 運恭慈皇太后之兄也初姓范賜國姓黎,vận cung từ hoàng thái hậu chi huynh dã sơ tính phạm tứ quốc tính lê 帝幸西湖觀魚,đế hạnh tây hồ quan ngư 以諒山宣慰使黎弄為宣慰大使左刑院大夫陶孟珙為本院郎中阮允恭,dĩ lạng sơn tuyên uý sứ lê lộng vi tuyên uý đại sứ tả hình viện đại phu đào mạnh cung vi bản viện lang trung nguyễn doãn cung 為右刑院郎中祥刑院大夫阮長為有刑院大夫水棠縣轉運武廷彦為司刑院大夫底江縣轉運阮日新為祥刑院大夫,vi hữu hình viện lang trung tường hình viện đại phu nguyễn trường vi hữu hình viện đại phu thuỷ đường huyện chuyển vận vũ đình ngạn vi ti hình viện đại phu để giang huyện chuyển vận nguyễn nhật tân vi tường hình viện đại phu 夏四月禱雨于景靈宫,hạ tứ nguyệt đảo vũ vu cảnh linh cung 帝欲觀胡氏手詔及詩文阮廌采録得國語詩文數十篇上之,đế dục quan hồ thị thủ chiếu cập thi văn nguyễn trãi thái lục đắc quốc ngữ thi văn sổ thập thiên thượng chi 賜内外文武官制朝服冠帶前有差,tứ nội ngoại văn vũ quan chế triều phục quan đai tiền hữu sai 五月行遣阮廌奏曰此者臣等𭁈粱登同校定雅樂而臣所見𭁈梁登不同願回所命,ngũ nguyệt hành khiển nguyễn trãi tấu viết thử giả thần đẳng dữ lương đăng đồng hiệu định nhã nhạc nhi thần sở kiến dữ lương đăng bất đồng nguyện hồi sở mệnh 初太祖命阮廌定冠服制未及施行,sơ thái tổ mệnh nguyễn trãi định quan phục chế vị cập thi hành 至是梁登上書畧,chí thị lương đăng thượng thư lược 陳曰夫禮有大朝常朝,trần viết phù lễ hữu đại triều thường triều 如郊天告廟聖節正旦則行大朝禮皇帝服衮冕升寶座百官具朝服朝冠,như giao thiên cáo miếu thánh tiết chính đán tắc hành đại triều lễ hoàng đế phục cổn miện thăng bảo toà bách quan cụ triều phục triều quan 如初一日十五日則皇帝御皇袍衝天冠升寶座百官具公服幞頭,như sơ nhất nhật thập ngũ nhật tắc hoàng đế ngự hoàng bào xung thiên quán thăng bảo toà bách quan cụ công phục phốc đầu 常朝皇帝御黄袍衝天冠升金󰱑百官著常服圓領烏紗帽,thường triều hoàng đế ngự hoàng bào xung thiên quán thăng kim đài bách quan trước thường phục viên lĩnh ô sa mạo 夫樂有郊樂廟樂五祀樂救日月交蝕樂大朝樂常朝樂大宴九奏樂中宫樂不可一槩用之一,phù nhạc hữu giao nhạc miếu nhạc ngũ tự nhạc cứu nhật nguyệt giao thực nhạc đại triều nhạc thường triều nhạc đại yến cửu tấu nhạc trung cung nhạc bất khả nhất khái dụng chi nhất 鹵簿大駕如銮輅則大輅象輅馬輅有九龍輿有七龍輿有步輦有𢒎輦如󰀩仗則金戈斧鉞幢幡,lỗ bộ đại giá như loan lộ tắc đại lộ tượng lộ mã lộ hữu cửu long dư hữu thất long dư hữu bộ liễn hữu phi liễn như nghi trượng tắc kim qua phủ việt chàng phướn 旌旗旌節幛扇五方盖,tinh kì tinh tiết trướng phiến ngũ phương cái 駕馬隊伍皆有多少之數臣不勝尽錄,giá mã đội ngũ giai hữu đa thiểu chi sổ thần bất thắng tận lục 書奏帝又命登定之登因進冠服制樂噐,thư tấu đế hựu mệnh đăng định chi đăng nhân tiến quan phục chế nhạc khí 大抵登𭁈廌所定多不合其𬢱樂噐輕重大小多相違奏不同故廌辝其事,đại để đăng dữ trãi sở định đa bất hợp kì nghị nhạc khí khinh trọng đại tiểu đa tương vi tấu bất đồng cố trãi từ kì sự 帝從登議卒行之,đế tòng đăng nghị tốt hành chi 帝謁太廟罷倡優戲不奏滛樂,đế yết thái miếu bãi xướng ưu hí bất tấu dâm nhạc 命侍御史阮永錫復職,mệnh thị ngự sử nguyễn vĩnh tích phục chức 時有同軍管領黎忠赤私役軍人及所行非違等事,thời hữu đồng quân quản lĩnh lê trung xích tư dịch quân nhân cập sở hành phi vi đẳng sự 阮永錫劾奏當貶,nguyễn vĩnh tích hặc tấu đương biếm 知詞訟鄭克復為忠赤營觧,tri từ tụng trịnh khắc phục vi trung xích dinh giải 永錫乞併問之,vĩnh tích khất tính vấn chi 帝不許,đế bất hứa 後日永錫上章辝職,hậu nhật vĩnh tích thượng chương từ chức 未得旨不肯就列,vị đắc chỉ bất khẳng tựu liệt 丁景,đinh cảnh 安馮榮奏曰永錫何如不使復職,an phùng vinh tấu viết vĩnh tích hà như bất sử phục chức 帝乃命復之,đế nãi mệnh phục chi 上書令參知政事知北道軍民簿籍事亭侯阮󰔻卒贈入内太保諡忠靖,thượng thư lệnh tham tri chính sự tri bắc đạo quân dân bạ tịch sự đình hầu nguyễn lãm tốt tặng nhập nội thái bảo thuỵ trung tĩnh 󰔻身黑而長有才辨,lãm thân hắc nhi trường hữu tài biện 六月旱虫復傷稼,lục nguyệt hạn trùng phục thương giá 令諸路鎮祈雨,lệnh chư lộ trấn kì vũ 以入内少尉參知西道諸衛軍事黎慎為參知北道諸衛軍事入内少尉上南策衛總管黎朗為參知西道諸衛軍事天關衛同總管黎論為南策上衛同總管判大宗正寺鄭克復知北道軍民簿籍清化路都總管黎理為北江下路同總管,dĩ nhập nội thiếu uý tham tri tây đạo chư vệ quân sự lê thận vi tham tri bắc đạo chư vệ quân sự nhập nội thiếu uý thượng nam sách vệ tổng quản lê lãng vi tham tri tây đạo chư vệ quân sự thiên quan vệ đồng tổng quản lê luận vi nam sách thượng vệ đồng tổng quản phán đại tông chính tự trịnh khắc phục tri bắc đạo quân dân bạ tịch thanh hoá lộ đô tổng quản lê lí vi bắc giang hạ lộ đồng tổng quản 知内密院〇阮文絢為順化路知府政事院參𬢱阮宗除為清化府同知府阮汝僎為政事院參𬢱,tri nội mật viện sự nguyễn văn huyến vi thuận hoá lộ tri phủ chính sự viện tham nghị nguyễn tông trừ vi thanh hoá phủ đồng tri phủ nguyễn nhữ soạn vi chính sự viện tham nghị 侍御史丁景安奏曰汝僎參汚三犯法今又受四品官何以示勸懲,thị ngự sử đinh cảnh an tấu viết nhữ soạn tham ô tam phạm pháp kim hựu thụ tứ phẩm quan hà dĩ thị khuyến trừng 帝不咱,đế bất thính 庚午京師雨群臣畢賀帝使人徃諸路驗視之,canh ngọ kinh sư vũ quần thần tất hạ đế sử nhân vãng chư lộ nghiệm thị chi 辛未詔曰近歲以來旱蝗相仍災沴荐至宜省刑簿歛以慰民心,tân mùi chiếu viết cận tuế dĩ lai hạn hoàng tương nhưng tai lệ tiến chí nghi tỉnh hình bạ liễm dĩ uý dân tâm 以南策下衛同總管鄭可為行軍總管知車騎衛諸軍事管領鉄突後翊聖軍太監御前六軍知御前武士御前中軍諸隊殿前,dĩ nam sách hạ vệ đồng tổng quản trịnh khả vi hành quân tổng quản tri xa kị vệ chư quân sự quản lĩnh thiết đột hậu dực thánh quân thái giám ngự tiền lục quân tri ngự tiền võ sĩ ngự tiền trung quân chư đội điện tiền 都校點黎醯為鉄突右軍同總管右軍同總管黎囂為快路總管快路總知黎祜為南策下衛總知都旨揮使何梯為殿前都檢點㫖揮使范内為都旨揮旨揮副使黎篭為旨揮使,đô hiệu điểm lê ê vi thiết đột hữu quân đồng tổng quản hữu quân đồng tổng quản lê hiêu vi khoái lộ tổng quản khoái lộ tổng tri lê hỗ vi nam sách hạ vệ tổng tri đô chỉ huy sứ hà thê vi điện tiền đô kiểm điểm chỉ huy sứ phạm nội vi đô chỉ huy chỉ huy phó sứ lê lung vi chỉ huy sứ 時帝年既長咱断既明而黎察猶參固權位帝益厭之然外示包容察不之覺,thời đế niên ký trưởng thính đoán ký minh nhi lê sát do tham cố quyền vị đế ích yếm chi nhiên ngoại thị bao dung sát bất chi giác 至是帝𭁈左右謀以黎醯黎囂察之身戚而鄭可舊𭁈察有隙遂出醯等而以禁兵授可,chí thị đế dữ tả hữu mưu dĩ lê ê lê hiêu sát chi thân thích nhi trịnh khả cựu dữ sát hữu khích toại xuất ê đẳng nhi dĩ cấm binh thụ khả 察乞留囂且言曰可若侍禁官中則恐失臣矣,sát khất lưu hiêu thả ngôn viết khả nhược thị cấm quan trung tắc khủng thất thần hĩ 帝入宫,đế nhập cung 後日帝使人報丁景,hậu nhật đế sử nhân báo đinh cảnh 安曰大司徒察𭁈陞次而不受欲以黎文安為海西道同都督總管而黎察沮之,an viết đại tư đồ sát dữ thăng thứ nhi bất thụ dục dĩ lê văn an vi hải tây đạo đồng đô đốc tổng quản nhi lê sát trở chi 丁景安阮永錫乃劾曰黎察專權之漸罪固难容,đinh cảnh an nguyễn vĩnh tích nãi hặc viết lê sát chuyên quyền chi tiềm tội cố nan dung 奏上帝付刑官勘問察免冠奏曰今以專權之罪𭁈臣是臣之罪先帝所加也,tấu thượng đế phó hình quan khám vấn sát miễn quán tấu viết kim dĩ chuyên quyền chi tội dữ thần thị thần chi tội tiên đế sở gia dã 於是黎文靈黎銀等皆為察營救帝不從,ư thị lê văn linh lê ngân đẳng giai vị sát doanh cứu đế bất tòng 入内大私馬參預朝政北道同都督總管亭侯黎文安卒贈司空諡忠献文安於武臣中稍為和易每接士大夫以禮,nhập nội đại tư mã tham dự triều chính bắc đạo đồng đô đốc tổng quản đình hầu lê văn an tốt tặng tư không thuỵ trung hiến văn an ư võ thần trung sảo vi hoà dị mỗi tiếp sĩ đại phu dĩ lễ 以翰林院校勘阮克忠為西道大司馬衙主簿,dĩ hàn lâm viện hiệu khám nguyễn khắc trung vi tây đạo đại tư mã nha chủ bạ 中書著作胡德逢為内殿裱褶局副掌,trung thư trước tác hồ đức phùng vi nội điện biểu tập cục phó chưởng 前朝百局副掌止於八品今陞六品有爵至衣緣者,tiền triều bách cục phó chưởng chỉ ư bát phẩm kim thăng lục phẩm hữu tước chí y duyên giả 丙戌雷震城東門閣人有死者,bính tuất lôi chấn thành đông môn các nhân hữu tử giả 罷大司徒黎職爵詔曰黎察自專國政妬賢嫉能殺仁澍以立己威黜鄭可而使眾服罷於󰱑之職爵使廷臣莫敢言斥擒虎於邊陲使諫官皆杜口,bãi đại tư đồ lê chức tước chiếu viết lê sát tự chuyên quốc chính đố hiền tật năng sát nhân chú dĩ lập kỷ uy truất trịnh khả nhi sử chúng phục bãi ư đài chi chức tước sử đình thần mạc cảm ngôn xích cầm hổ ư biên thuỳ sử gián quan giai đỗ khẩu 迹其所為皆非人臣之法,tích kì sở vi giai phi nhân thần chi pháp 今欲寘諸典刑以明國法然以顧命大臣有功於社則特從寬貸可罷職爵,kim dục trí chư điển hình dĩ minh quốc pháp nhiên dĩ cố mệnh đại thần hữu công ư xã tắc đặc tòng khoan thải khả bãi chức tước 復裴於󰱑同知門下左司事爵智字參知西,phục bùi ư đài đồng tri môn hạ tả ti sự tước trí tự tham tri tây 軍民簿籍如故,quân dân bạ tịch như cố 出西道參知軍民簿籍鄧得為諒山鎮安撫使尋下獄,xuất tây đạo tham tri quân dân bạ tịch đặng đắc vi lạng sơn trấn an phủ sứ tầm hạ ngục 以范盃為東道行軍總管黎理為入内少尉參知西道諸衛君事,dĩ phạm bôi vi đông đạo hành quân tổng quản lê lí vi nhập nội thiếu uý tham tri tây đạo chư vệ quân sự 削奪黎文靈等功臣字及職爵降為僕射,tước đoạt lê văn linh đẳng công thần tự cập chức tước giáng vi bộc xạ 以黎慎為司馬知北道諸衛軍事參知政事黎定為司馬參知南道諸衛軍事黎朗為參知北道諸衛軍事黎爛為北江下衛同總管,dĩ lê thận vi tư mã tri bắc đạo chư vệ quân sự tham tri chính sự lê định vi tư mã tham tri nam đạo chư vệ quân sự lê lãng vi tham tri bắc đạo chư vệ quân sự lê lạn vi bắc giang hạ vệ đồng tổng quản 以天牛衛行軍總管管領左翊聖軍兼乂安路大總管黎炪為保正功臣行軍總管知金吾衛諸軍事管領,dĩ thiên ngưu vệ hành quân tổng quản quản lĩnh tả dực thánh quân kiêm nghệ an lộ đại tổng quản lê chuyết vi bảo chính công thần hành quân tổng quản tri kim ngô vệ chư quân sự quản lĩnh 右翊聖軍,hữu dực thánh quân 出黎醯為歸化路同總管,xuất lê ê vi quy hoá lộ đồng tổng quản 以入内司㓂北道行軍都總管黎銀爲入内大都督歸化鎮驃騎上將軍特進開府󰀩同三司上柱國國縣上侯,dĩ nhập nội tư khấu bắc đạo hành quân đô tổng quản lê ngân vi nhập nội đại đô đốc quy hoá trấn phiêu kị thượng tướng quân đặc tiến khai phủ nghi đồng tam ti thượng trụ quốc quốc huyện thượng hầu 秋七月加少尉參知海西道諸衛軍事黎犬參知政事加捧聖壮士衛總管少尉參知政事,thu thất nguyệt gia thiếu uý tham tri hải tây đạo chư vệ quân sự lê khuyển tham tri chính sự gia bổng thánh tráng sĩ vệ tổng quản thiếu uý tham tri chính sự 以大都督黎銀女昭󰀩黎日麗為惠妃廢黎察女元妃玉瑤為庶人,dĩ đại đô đốc lê ngân nữ chiêu nghi lê nhật lệ vi huệ phi phế lê sát nữ nguyên phi ngọc dao vi thứ nhân 詔曰黎察罪不容誅宜斬以徇朕待以不死,chiếu viết lê sát tội bất dung tru nghi trảm dĩ tuẫn trẫm đãi dĩ bất tử 惟鄧得為察謀主圖危社稷斬首以梟,duy đặng đắc vi sát mưu chủ đồ nguy xã tắc trảm thủ dĩ kiêu 阮嘉謨以知情不告特流遠州,nguyễn gia mô dĩ tri tình bất cáo đặc lưu viễn châu 若黎,nhược lê 文靈黎領黎受黎醯黎囂等當論依律遇赦停論黎邦以察壻𢫔出入察家特賜流遠州,văn linh lê lĩnh lê thụ lê ê lê hiêu đẳng đáng luận y luật ngộ xá đình luận lê bang dĩ sát tế thiện xuất nhập sát gia đặc tứ lưu viễn châu 以諒山路安撫使裴擒虎為御史中丞以其劾黎察也,dĩ lạng sơn lộ an phủ sứ bùi cầm hổ vi ngự sử trung thừa dĩ kì hặc lê sát dã 賜黎察死于家,tứ lê sát tử vu gia 詔曰黎察今又隂養死士圖害忠良狡計奸蹤日以𭛁露宜斬以徇,chiếu viết lê sát kim hựu âm dưỡng tử sĩ đồ hại trung lương giảo kế gian tung nhật dĩ phát lộ nghi trảm dĩ tuẫn 黎銀裴擒虎同奏言察罪當死然嘗爲大臣徇屍示辱恐貽譏後世,lê ngân bùi cầm hổ đồng tấu ngôn sát tội đáng tử nhiên thường vi đại thần tuẫn thi thị nhục khủng di cơ hậu thế 乃賜死於其家,nãi tứ tử ư kì gia 妻子及田産皆籍没以察財物噐用頒賜群臣,thê tử cập điền sản giai tịch một dĩ sát tài vật khí dụng ban tứ quần thần 以太元下伴宣撫大使黎雷為車騎同總管兼清化府路,dĩ thái nguyên hạ bạn tuyên phủ đại sứ lê lôi vi xa kị đồng tổng quản kiêm thanh hoá phủ lộ 都總管雷農貢古寧人也宣光鎮宣慰大使陳橊為金吾衙同總管兼順化路都總管阮景壽為門下右司侍郎參知海西道簿籍如故内密院副使阮叔惠為同知尙書左司事參知海西道簿籍以入内侍省都押衙參預朝政黎謙為尙書令知海西道軍民簿籍北江中路總管黎隻為太原下伴宣慰大使,đô tổng quản lôi nông cống cổ ninh nhân dã tuyên quang trấn tuyên uý đại sứ trần lựu vi kim ngô nha đồng tổng quản kiêm thuận hoá lộ đô tổng quản nguyễn cảnh thọ vi môn hạ hữu ti thị lang tham tri hải tây đạo bạ tịch như cố nội mật viện phó sứ nguyễn thúc huệ vi đồng tri thượng thư tả ti sự tham tri hải tây đạo bạ tịch dĩ nhập nội thị sảnh đô áp nha tham dự triều chính lê khiêm vi thượng thư lệnh tri hải tây đạo quân dân bạ tịch bắc giang trung lộ tổng quản lê chích vi thái nguyên hạ bạn tuyên uý đại sứ 罷多錦縣轉運副使潘天爵充本路軍以察之黨也,bãi đa cẩm huyện chuyển vận phó sứ phan thiên tước sung bản lộ quân dĩ sát chi đảng dã 以同知審刑院事裴汝領為國威下路安撫使北江下路轉運使,dĩ đồng tri thẩm hình viện sự bùi nhữ lĩnh vi quốc oai hạ lộ an phủ sứ bắc giang hạ lộ chuyển vận sứ 阮從儉為諒山鎮安撫使,nguyễn tòng kiệm vi lạng sơn trấn an phủ sứ 以奉宣使范察為入内侍省都知知左右𤤻事陶公僎為門下左司侍郎參知北道簿籍,dĩ phụng tuyên sứ phạm sát vi nhập nội thị sảnh đô tri tri tả hữu ban sự đào công soạn vi môn hạ tả ti thị lang tham tri bắc đạo bạ tịch 時西南方有聲如雷暴風雨大作,thời tây nam phương hữu thanh như lôi bạo phong vũ đại tác 八月以太監參知政事鄭可為少尉,bát nguyệt dĩ thái giám tham tri chính sự trịnh khả vi thiếu uý 以入内少尉總管前翊聖軍黎受為參知政事,dĩ nhập nội thiếu uý tổng quản tiền dực thánh quân lê thụ vi tham tri chính sự 暹羅國商船來貢,tiêm la quốc thương thuyền lai cống 時哀牢以兵争馬江州木州車參攻之斬其酋杻蛮等二十餘給俘󰱐二十餘口送京師,thời ai lao dĩ binh tranh mã giang châu mộc châu xa tham công chi trảm kì tù nữu man đẳng nhị thập dư cấp phù hoạch nhị thập dư khẩu tống kinh sư 哀牢遣使請之帝赦遣還,ai lao khiển sứ thỉnh chi đế xá khiển hoàn 種隊阮文,chủng đội nguyễn văn 雷奏乞採東海珍珠以充國用帝不咱,lôi tấu khất thái đông hải chân châu dĩ sung quốc dụng đế bất thính 以參知政事黎慎杜大阮熾黎受知詞訟事,dĩ tham tri chính sự lê thận đỗ đại nguyễn xí lê thụ tri từ tụng sự 少保知詞訟裴國興判大宗正寺知詞訟鄭克復各貶一資,thiếu bảo tri từ tụng bùi quốc hưng phán đại tông chính tự tri từ tụng trịnh khắc phục các biếm nhất tư 郎中潘公益大夫阮長並罷職還民,lang trung phan công ích đại phu nguyễn trường tịnh bãi chức hoàn dân 時帝命大臣量定勘訟官孰為尽職,thời đế mệnh đại thần lượng định khám tụng quan thục vi tận chức 阮長以年老頗多疾,nguyễn trường dĩ niên lão pha đa tật 陶孟珙阮允恭本受明人官爵太祖時久為勘獄官克復國興等奏請遷他職,đào mạnh cung nguyễn doãn cung bản thụ minh nhân quan tước thái tổ thời cửu vi khám ngục quan khắc phục quốc hưng đẳng tấu thỉnh thiên tha chức 帝怒以國興克復保󰁮非人又󰰿匿貪汚求迁他職故貶之而罷公益阮長,đế nộ dĩ quốc hưng khắc phục bảo cử phi nhân hựu tế nặc tham ô cầu thiên tha chức cố biếm chi nhi bãi công ích nguyễn trường 令御前各軍照樣書畫楯,lệnh ngự tiền các quân chiếu dạng thư hoạ thuẫn 靣皮笠,diện bì lạp 翰林院待制武文斐通滛妻母阮氏事𮗓坐斬罪,hàn lâm viện đãi chế vũ văn phỉ thông dâm thê mẫu nguyễn thị sự giác toạ trảm tội 乞贖遂流遠州,khất thục toại lưu viễn châu 旨諭大臣太監及刑官等曰凡折獄者㨿律文正條而断支其本條及罪名即取刑律呈大臣太監󰱑官五道公同看過眾官曰是然後断之盖以訟事或有冤屈故欲覆勘明白無如前日黎察徒以偏私賄賂而為之,chỉ dụ đại thần thái giám cập hình quan đẳng viết phàm triết ngục giả cứ luật văn chính điều nhi đoán chi kì bản điều cập tội danh tức thủ hình luật trình đại thần thái giám đài quan ngũ đạo công đồng khán quá chúng quan viết thị nhiên hậu đoán chi cái dĩ tụng sự hoặc hữu oan khuất cố dục phú khám minh bạch vô như tiền nhật lê sát đồ dĩ thiên tư hối lộ nhi vi chi 賜左僕射黎文靈知詞訟事,tứ tả bộc xạ lê văn linh tri từ tụng sự 以御前彊努火筒軍同知黎堵為政事院同參𬢱,dĩ ngự tiền cường nỗ hoả đồng quân đồng tri lê đổ vi chính sự viện đồng tham nghị 中丞裴擒虎奏曰參𬢱之職輔政所開非有,trung thừa bùi cầm hổ tấu viết tham nghị chi chức phụ chính sở khai phi hữu 老成不可也,lão thành bất khả dã 今黎堵爲人多過失而遷是官如之何其可,kim lê đổ vi nhân đa quá thất nhi thiên thị quan như chi hà kì khả 帝不從,đế bất tòng 中丞裴擒虎奏曰陛下即位以來多更太祖成憲如鹵簿司同監梁登先帝以稍識字用為内人副掌既而見其便僻不可親近出為文隊,trung thừa bùi cầm hổ tấu viết bệ hạ tức vị dĩ lai đa cánh thái tổ thành hiến như lỗ bộ ti đồng giám lương đăng tiên đế dĩ xao thức tự dụng vi nội nhân phó chưởng ký nhi kiến kì tiện tịch bất khả thân cận xuất vi văn đội 今又授以官願陛下思之,kim hựu thụ dĩ quan nguyện bệ hạ tư chi 九月匠人高烈進草帽二頂并取人民求充本局,cửu nguyệt tượng nhân cao liệt tiến thảo mạo nhị đỉnh tịnh thủ nhân dân cầu sung bản cục 侍御史阮永錫諫曰古者人君不以奇技誇巧為貴,thị ngự sử nguyễn vĩnh tích gián viết cổ giả nhân quân bất dĩ kì kĩ khoa xảo vi quý 故舜造漆噐而諫者十七人,cố thuấn tạo tất khí nhi gián giả thập thất nhân 今有進帽者願陛下思先帝時櫛風沐雨未嘗有此,kim hữu tiến mạo giả nguyện bệ hạ tư tiên đế thời trất phong mộc vũ vị thường hữu thử 朝罷,triều bãi 帝以帽示大臣及󰉟官仍問之曰此帽何足為奇而󰱑官見諫,đế dĩ mạo thị đại thần cập đài quan nhưng vấn chi viết thử mạo hà túc vi kì nhi đài quan kiến gián 永錫對曰臣欲致君於堯舜之上故先諫其未萌爾,vĩnh tích đối viết thần dục trí quân ư nghiêu thuấn chi thượng cố tiên gián kì vị manh nhĩ 帝又欲充十二人於冠作局裴擒虎上疏争之,đế hựu dục sung thập nhị nhân ư quan tác cục bùi cầm hổ thượng sớ tranh chi 帝怒以擒虎既劾興國等今又助之所言前後不同貶二資,đế nộ dĩ cầm hổ ký hặc hưng quốc đẳng kim hựu trợ chi sở ngôn tiền hậu bất đồng biếm nhị tư 降管領黎蒲黎牢黎磊等還前鎮撫巡察等職以黎察所舉用故也,giáng quản lĩnh lê bồ lê sao lê lỗi đẳng hoàn tiền trấn phủ tuần sát đẳng chức dĩ lê sát sở cử dụng cố dã 鹵簿司同監兼知典樂事梁登進新樂倣明朝制為之,lỗ bộ ti đồng giám kiêm tri điển nhạc sự lương đăng tiến tân nhạc phỏng minh triều chế vi chi 初登𭁈阮廌奉定雅樂,sơ đăng dữ nguyễn trãi phụng định nhã nhạc 其堂上之樂則有八聲懸大皷編鐘設琴瑟笙簫管籥柷敔壎篪之類,kì đường thượng chi nhạc tắc hữu bát thanh huyền đại cổ biên chung thiết cầm sắt sênh tiêu quản thược chúc ngữ huân trì chi loại 堂,đường 下之樂則有懸方響笙篌琵琶管皷管笛之類,hạ chi nhạc tắc hữu huyền phương hưởng sênh hầu tì bà quản cổ quản địch chi loại 冬十月流黎討等于遠州,đông thập nguyệt lưu lê thảo đẳng vu viễn châu 時黎討黎侃黎克諧等皆武士為黎察所親,thời lê thảo lê khản lê khắc hài đẳng giai võ sĩ vi lê sát sở thân 及察敗有言其為刺客者考畧不服,cập sát bại hữu ngôn kì vi thích khách giả khảo lược bất phục 形官以討等咱從黎察欲殺大都督銀當斬罪,hình quan dĩ thảo đẳng thính tòng lê sát dục sát đại đô đốc ngân đáng trảm tội 特旨免死流遠州妻子田産籍没,đặc chỉ miễn tử lưu viễn châu thê tử điền sản tịch một 玉麻州道慕捉其弟道悶等及手下五十餘人送京師,ngọc ma châu đạo mộ tróc kì đệ đạo muộn đẳng cập thủ hạ ngũ thập dư nhân tống kinh sư 悶慕異母弟也皆琴貴之子,muộn mộ dị mẫu đệ dã giai cầm quý chi tử 官軍征玉麻時慕歸順朝廷而悶從父貴㱕哀牢,quan quân chinh ngọc ma thời mộ quy thuận triều đình nhi muộn tòng phụ quý quy ai lao 貴既誅慕招悶還,quý ký tru mộ chiêu muộn hoàn 既至又陰謀殺慕故慕擒献之,kí chí hựu âm mưu sát mộ cố mộ cầm hiến chi 庚午五輅成,canh ngọ ngũ lộ thành 賜鹵簿司同監梁登為都監,tứ lỗ bộ ti đồng giám lương đăng vi đô giám 内密院使黎景綽受銀二十兩事𮗓按治當死,nội mật viện sứ lê cảnh xước thụ ngân nhị thập lưỡng sự giác án trị đáng tử 帝以其久侍經筵特旨罷職還民,đế dĩ kì cửu thị kinh diên đặc chỉ bãi chức hoàn dân 十一月授黎景綽為翰林院侍講御前學生局副朱三省為左刑院大夫陳封為右刑院大夫阮日昇為安󰘊路安撫使,thập nhất nguyệt thụ lê cảnh xước vi hàn lâm viện thị giảng ngự tiền học sinh cục phó chu tam tỉnh vi tả hình viện đại phu trần phong vi hữu hình viện đại phu nguyễn nhật thăng vi an bang lộ an phủ sứ 以白七縣轉運陳顯為是御史,dĩ bạch thất huyện chuyển vận trần hiển vi thị ngự sử 時顯奏言本縣有舊江支流一派可通行舟筏而總管黎囂奏乞填塞為以物由是舟筏徃來多被妨阻,thời hiển tấu ngôn bản huyện hữu cựu giang chi lưu nhất phái khả thông hành chu phiệt nhi tổng quản lê hiêu tấu khất điền tắc vi dĩ vật do thị chu phiệt vãng lai đa bị phòng trở 中丞裴擒虎奏顯不避權勢可為風,trung thừa bùi cầm hổ tấu hiển bất tị quyền thế khả vi phong 憲官乃罷是職,hiến quan nãi bãi thị chức 頒新定聖節正旦朔望常朝大宴等禮󰀩,ban tân định thánh tiết chính đán sóc vọng thường triều đại yến đẳng lễ nghi 註初帝命粱登定大朝諸󰀩至是成進之,chú sơ đế mệnh lương đăng định đại triều chư nghi chí thị thành tiến chi 乃命傳寫󰀩註懸于丞天門外,nãi mệnh truyền tả nghi chú huyền vu thừa thiên môn ngoại 帝謁太廟百官著朝服行新禮自此始,đế yết thái miếu bách quan trước triều phục hành tân lễ tự thử thuỷ 行遣阮廌參知簿籍阮傳陶公僎阮文絢參議阮了等上疏曰制禮作樂必待人後行如周公而後無間言,hành khiển nguyễn trãi tham tri bộ tịch nguyễn truyền đào công soạn nguyễn văn huyến tham nghị nguyễn liễu đẳng thượng sớ viết chế lễ tác nhạc tất đãi nhân hậu hành như chu công nhi hậu vô gián ngôn 今使小竪梁簦專定禮樂國得不辱乎且彼所為欺君罔下無所憑㨿如皷鳴人早朝報時今君出𤤻定乃鳴,kim sử tiểu thụ lương đăng chuyên định lễ nhạc quốc đắc bất nhục hồ thả bỉ sở vi khi quân võng hạ vô sở bằng cứ như cổ minh nhân tảo triều báo thời kim quân xuất ban định nãi minh 古制君出時左撞黄鍾之鐘而右,cổ chế quân xuất thời tả chàng hoàng chung chi chung nhi hữu 五鐘應之君入時撞𬎼賓之鐘而五鐘亦應之,ngũ chung ứng chi quân nhập thời chàng chưng tân chi chung nhi ngũ chung diệc ứng chi 今林朝鐘一百八聲是和尙數珠之數,kim lâm triều chung nhất bách bát thanh thị hoà thượng sổ châu chi số 如用明國制君坐奉天門則有金󰱑奉天殿則有寶座,như dụng minh quốc chế quân toạ phụng thiên môn tắc hữu kim đài phụng thiên điện tắc hữu bảo toà 今止有會英一殿復有金󰱑移轉不安重設亦不可是皆何等禮󰀩,kim chỉ hữu hội anh nhất điện phục hữu kim đài di chuyển bất an trọng thiết diệc bất khả thị giai hà đẳng lễ nghi 夫造車則前簷後户,phù tạo xa tắc tiền thiềm hậu hộ 今關户在前古制如此乎,kim quan hộ tại tiền cổ chế như thử hồ 人君出警入蹕此禮之常,nhân quân xuất cảnh nhập tất thử lễ chi thường 今閤門唱奏事󰍶百官退君尙坐而蹕人始鳴蹕何也,kim cáp môn sướng tấu sự tất bách quan thoái quân thượng toạ nhi tất nhân thuỷ minh tất hà dã 且登小竪繞步御座近君之側臣窃疑之,thả đăng tiểu thụ nhiễu bộ ngự toạ cận quân chi trắc thần thiết nghi chi 登奏曰臣無𭓇術不知古制今之所為尽其,đăng tấu viết thần vô học thuật bất tri cổ chế kim chi sở vi tận kì 所見而已若行𭁈不行顧在陛下臣安敢專,sở kiến nhi dĩ nhược hành dữ bất hành cố tại bệ hạ thần an cảm chuyên 阮了奏曰自古未有宦官專壞天下如此,nguyễn liễu tấu viết tự cổ vị hữu hoạn quan chuyên hoại thiên hạ như thử 丁勝自内出罵曰宦官何為壞天下若󰱧天下則先斬汝頭,đinh thắng tự nội xuất mạ viết hoạn quan hà vi hoại thiên hạ nhược hoại thiên hạ tắc tiên trảm nhữ đầu 遂付了刑官按察獄成當斬特旨許刺靣流遠州,toại phó liễu hình quan án sát ngục thành đáng trảm đặc chỉ hứa thích diện lưu viễn châu 丙午帝視朝出入有鳴鞭蹕出入鳴鞭自此始,bính ngọ đế thị triều xuất nhập hữu minh tiên tất xuất nhập minh tiên tự thử thuỷ 戊申繼天聖節,mậu thân kế thiên thánh tiết 是日早帝謁太廟行賜拜禮,thị nhật tảo đế yết thái miếu hành tứ bái lễ 還宫鹵簿司盛設鹵簿󰀩仗於丹墀,hoàn cung lỗ bộ ti thịnh thiết lỗ bộ nghi trượng ư đan trì 帝御衮冕朝服御會英殿,đế ngự cổn miện triều phục ngự hội anh điện 大都督黎銀出百官著朝服行進慶下表禮,đại đô đốc lê ngân xuất bách quan trước triều phục hành tiến khánh hạ biểu lễ 帝御衮冕百官著朝服自,đế ngự cổn miện bách quan trước triều phục tự 此始,thử thuỷ 大宴百官其𢮿花供饌皆用新禮,đại yến bách quan kì quải hoa cúng soạn giai dụng tân lễ 暹羅國遣使斎罡剌等入貢,tiêm la quốc khiển sứ trai cương lạt đẳng nhập cống 帝以勑書使之賫還并除今年抽援也引也分使减前年例半分二十分抽一分及厚加賞賜,đế dĩ sắc thư sử chi tê hoàn tịnh trừ kim niên trừu viện dã dẫn dã phân sứ giảm tiền niên lệ bán phần nhị thập phần trừu nhất phần cập hậu gia thưởng tứ 外賜國主分邑絹二十匹磁碗三十副國妃分邑絹五匹磁碗三副每副三十五口,ngoại tứ quốc chủ phần ấp quyên nhị thập sất từ uyển tam thập phó quốc phi phần ấp quyên ngũ sất từ uyển tam phó mỗi phó tam thập ngũ khẩu 有告大都督黎銀家奉觀音佛為女惠妃求𫳭,hữu cáo đại đô đốc lê ngân gia phụng quan âm phật vị nữ huệ phi cầu sủng 帝御東城門命太監杜犬領武士五十人搜銀家得所奉佛及金銀匹絹等物,đế ngự đông thành môn mệnh thái giám đỗ khuyển lĩnh võ sĩ ngũ thập nhân sưu ngân gia đắc sở phụng phật cập kim ngân sất quyên đẳng vật 明日銀入朝免冠謝罪,minh nhật ngân nhập triều miễn quan tạ tội 帝命收銀家奴婢問之,đế mệnh thu ngân gia nô tì vấn chi 十二月朔以入内司馬行軍總管黎魁為入内司馬參知政事知西道諸衛軍事,thập nhị nguyệt sóc dĩ nhập nội tư mã hành quân tổng quản lê khôi vi nhập nội tư mã tham tri chính sự tri tây đạo chư vệ quân sự 黎銀免冠奏曰向者臣從起義籃京今臣亦多病卜師云臣居宅内先有佛廟因有汚穢作殃,lê ngân miễn quan tấu viết hướng giả thần tòng khởi nghĩa lam kinh kim thần diệc đa bệnh bốc sư vân thần cư trạch nội tiên hữu phật miếu nhân hữu ô uế tác ương 故再修以鄕火之緣,cố tái tu dĩ hương hoả chi duyên 臣所棄妾阮氏及所賜臣黎察妾陳氏二人俱是臣仇怨人𭁈臣頑奴羅織以成其,thần sở khí thiếp nguyễn thị cập sở tứ thần lê sát thiếp trần thị nhị nhân cụ thị thần cừu oán nhân dữ thần ngoan nô la chức dĩ thành kì 事先帝知臣每為優容今臣筋力頗倦願放㱕田里以終残年,sự tiên đế tri thần mỗi vi ưu dung kim thần cân lực pha quyện nguyện phóng quy điền lí dĩ chung tàn niên 若咱左右之人考掠臣家人病痛必生異辝則臣身恐不能保願陛下思之,nhược thính tả hữu chi nhân khảo lược thần gia nhân bệnh thống tất sinh dị từ tắc thần thân khủng bất năng bảo nguyện bệ hạ tư chi 𭛁,phát 嘉興軍營粮𭁈嘉興鎮官貸食,gia hưng quân dinh lương dữ gia hưng trấn quan thải thực 初太祖征復禮州令軍粮轉到嘉興軍營收貯至是嘉興鎮宣慰大使黎遙奏言廩𭁈粮俱󰱧弊乞轉送納東京,sơ thái tổ chinh phục lễ châu lệnh quân lương chuyển đáo gia hưng quân dinh thu trữ chí thị gia hưng trấn tuyên uý đại sứ lê dao tấu ngôn lẫm dữ lương cụ hoại tệ khất chuyển tống nạp đông kinh 中丞裴擒虎曰粮貯於边實為良法運就東京恐為不便,trung thừa bùi cầm hổ viết lương trữ ư biên thực vi lương pháp vận tựu đông kinh khủng vi bất tiện 帝從之故有是命,đế tòng chi cố hữu thị mệnh 令明人著京人衣服斷髮,lệnh minh nhân trước kinh nhân y phục đoạn phát 督五道民人浚諸港,đốc ngũ đạo dân nhân tuấn chư cảng 降黎銀女惠妃日麗為修容,giáng lê ngân nữ huệ phi nhật lệ vi tu dung 女巫阮氏流遠州,nữ vu nguyễn thị lưu viễn châu 符水師陳文坊徒象坊兵,phù thuỷ sư trần văn phường đồ tượng phường binh 以政事院同參𬢱阮欽為演州安撫使復禮州鎮撫使黎彦為葵州知州,dĩ chính sự viện đồng tham nghị nguyễn khâm vi diễn châu an phủ sứ phục lễ châu trấn phủ sứ lê ngạn vi quỳ châu tri châu 黎魁為乂安路鎮撫使,lê khôi vi nghệ an lộ trấn phủ sứ 追尊恭慈光穆皇后為皇太后,truy tôn cung từ quang mục hoàng hậu vi hoàng thái hậu 令五道都總管等官整理戰船哨船旗幟嚴僃,lệnh ngũ đạo đô tổng quản đẳng quan chỉnh lí chiến thuyền tiêu thuyền kì xí nghiêm bị 期明年正月習水陣,kì minh niên chính nguyệt tập thuỷ trận 戊午五年明正統二年,mậu ngọ ngũ niên minh chính thống nhị niên 春正月令四道民人鑿長安清化乂安諸港,xuân chính nguyệt lệnh tứ đạo dân nhân tạc trường an thanh hoá nghệ an chư cảng 夏五月命文臣督軍民鑿清化路諸港,hạ ngũ nguyệt mệnh văn thần đốc quân dân tạc thanh hoá lộ chư cảng 降郡王思齊為庶人,giáng quận vương tư tề vi thứ nhân 二十七日以災異下詔曰此歲以來旱蝗相仍災異荐,nhị thập thất nhật dĩ tai dị hạ chiếu viết thử tuế dĩ lai hạn hoàng tương nhưng tai dị tiến 至今四五月間累次雷震籃京太廟前園樹,chí kim tứ ngũ nguyệt gian luỵ thứ lôi chấn lam kinh thái miếu tiền viên thụ 驗其致𠧨必有其由,nghiệm kì trí cữu tất hữu kì do 抑,ức 朕德不修而庶政荒怠󰊹将宰輔非才而爕理失宜󰊹,trẫm đức bất tu nhi thứ chính hoăng đãi dư tương tể phụ phi tài nhi nhiếp lí thất nghi dư 抑任用非人而賢否混淆歟抑賄賂公行而獄訟冤濫餘抑土木屡興而民力疲困餘將賦歛繁重而民財匱乏󰊹引𠧨自責大赦天下,ức nhiệm dụng phi nhân nhi hiền phủ hỗn hào dư ức hối lộ công hành nhi ngục tụng oan lạm dư ức thổ mộc lũ hưng nhi dân lực bì khốn dư tương phú liễm phồn trọng nhi dân tài quỹ phạp dư dẫn cữu tự trách đại xá thiên hạ 凡尔〇臣文武庶官等宜各旨其〇失直言無所隐諱,phàm nhĩ đại thần văn võ thứ quan đẳng nghi các chỉ kì quá thất trực ngôn vô sở ẩn huý 如有可釆必顯加榮擢雖有愚㦉戇疏亦不之罪,như hữu khả thái tất hiển gia vinh trạc tuy hữu ngu ý tráng sớ diệc bất chi tội 庶可以回天心弭灾變使國家永享無󰠃之福矣,thứ khả dĩ hồi thiên tâm nhĩ tai biến sử quốc gia vĩnh hưởng vô cùng chi phúc hĩ 六月補官男自六品至三品為親隋各局二,lục nguyệt bổ quan nam tự lục phẩm chí tam phẩm vi thân tuỳ các cục nhị 品至一品為正監副監,phẩm chí nhất phẩm vi chánh giám phó giám 冬十月十三日遣審刑院副使阮廷歷僉知内密院事程顯侍御史阮天錫如明歲貢,đông thập nguyệt thập tam nhật khiển thẩm hình viện phó sứ nguyễn đình lịch thiêm tri nội mật viện sự trình hiển thị ngự sử nguyễn thiên tích như minh tuế cống 十二月明使給事中湯鼎行人高寅來言地方事,thập nhị nguyệt minh sử cấp sự trung thang đỉnh hành nhân cao dần lai ngôn địa phương sự 二十日遣中軍同知黎伯琦中丞裴擒虎如明奏太平地方事,nhị thập nhật khiển trung quân đồng tri lê bá kì trung thừa bùi cầm hổ như minh tấu thái bình địa phương sự 己未六年明正統四年,kỉ mùi lục niên minh chính thống tứ niên 春正月帝親征復禮等州,xuân chính nguyệt đế thân chinh phục lễ đẳng châu 時琴蛮擾害邊民帝命將問罪,thời cầm man nhiễu hại biên dân đế mệnh tướng vấn tội 哀牢咱琴蛮剛娘等遣其杻花出兵象三萬餘來援侵掠復禮等州,ai lao thính cầm man cương nương đẳng khiển kì nữu hoa xuất binh tượng tam vạn dư lai viện xâm lược phục lễ đẳng châu 帝親董六師征之,đế thân đổng lục sư chinh chi 三月旨揮定錢陌文數及絹布長短尺寸并紙張等式係同錢六十文為一陌絹縷長三十尺闊一尺五寸以上細麻布並長三十四尺闊一尺三寸以上蕉布長二十四尺綿布長二十二尺紙用一百張,tam nguyệt chỉ huy định tiền mạch văn sổ cập quyên bố trường đoản xích thốn tịnh chỉ trương đẳng thức hệ đồng tiền lục thập văn vi nhất mạch quyên lũ trường tam thập xích khoát nhất xích ngũ thốn dĩ thượng tế ma bố tịnh trường tam thập tứ xích khoát nhất xích tam thốn dĩ thượng tiêu bố trường nhị thập tứ xích miên bố trường nhị thập nhị xích chỉ dụng nhất bách trương 夏四月有彗星見西方,hạ tứ nguyệt hữu tuệ tinh hiện tây phương 秋七月望月有食之,thu thất nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 八月󰱇補軍伍,bát nguyệt tuyển bổ quân ngũ 大集軍其,đại tập quân kì 東十月黄子宜民生,đông thập nguyệt hoàng tử nghi dân sinh 十一月大赦改元,thập nhất nguyệt đại xá cải nguyên 其以明年正月改大寶初年,kì dĩ minh niên chính nguyệt cải đại bảo sơ niên 大赦天下,đại xá thiên hạ 年自七十以上賞爵一資並賜大酺,niên tự thất thập dĩ thượng thưởng tước nhất tư tịnh tứ đại bô 庚申大寳元年明正統五年,canh thân đại bảo nguyên niên minh chính thống ngũ niên 春正月朔改元,xuân chính nguyệt sóc cải nguyên 三日詔曰朕惟古之忠臣良将事君尽節徇國忘家,tam nhật chiếu viết trẫm duy cổ chi trung thần lương tướng sự quân tận tiết tuẫn quốc vong gia 今尔大臣内外文武百官等食君之祿當󰪽君之󰪽,kim nhĩ đại thần nội ngoại văn võ bách quan đẳng thực quân chi lộc đáng ưu quân chi ưu 凣軍民有所弊害及朕行有所過𠧨各宜明争顯諫匡其不逮思尽人臣職分之當為以媲美伊吕周召之列寧可居平勃王陵霍光諸葛敬,phàm quân dân hữu sở tệ hại cập trẫm hành hữu sở quá cữu các nghi minh tranh hiển gián khuông kì bất đãi tư tận nhân thần chức phận chi đáng vi dĩ bễ mĩ y lã chu triệu chi liệt ninh khả cư bình bột vương lăng hoắc quang chư cát kính 德子󰀩李𣆭之下乎苟能如是則我之君臣尽保全勳業於始終共享福祿於悠久庶乎不負黄河如帶泰山如礪之言𡸈不偉哉,đức tử nghi lí thạnh chi hạ hồ cẩu năng như thị tắc ngã chi quân thần tận bảo toàn huân nghiệp ư thuỷ chung cộng hưởng phúc lộc ư du cửu thứ hồ bất phụ hoàng hà như đái thái sơn như lệ chi ngôn khởi bất vĩ tai 凡尔有官欽予是命,phàm nhĩ hữu quan khâm dư thị mệnh 帝親征宣光收物縣叛人何宗來,đế thân chinh tuyên quang thu vật huyện phản nhân hà tông lai 十九日擒獲宗來子宗茂,thập cửu nhật cầm hoạch tông lai tử tông mậu 二十日斬獲何宗來乃𤤻師,nhị thập nhật trảm hoạch hà tông lai nãi ban sư 献捷于太廟,hiến tiệp vu thái miếu 二十一日立長子宜民為皇太子,nhị thập nhất nhật lập trưởng tử nghi dân vi hoàng thái tử 三月帝親征家興鎮安順每州土官逆各儼,tam nguyệt đế thân chinh gia hưng trấn an thuận mỗi châu thổ quan nghịch danh nghiễm 選壯充軍,tuyển tráng sung quân 攅造户籍,toàn tạo hộ tịch 夏五月十五日帝𤤻師自順每州以儼進牛象,hạ ngũ nguyệt thập ngũ nhật đế ban sư tự thuận mỗi châu dĩ nghiễm tiến ngưu tượng 乞降并雨暑方盛故也,khất hàng tịnh vũ thử phương thịnh cố dã 六月󰀋封吳氏為捷妤居慶芳宫即光淑皇太后也,lục nguyệt sách phong ngô thị vi tiệp dư cư khánh phương cung tức quang thục hoàng thái hậu dã 清化路大水,thanh hoá lộ đại thuỷ 辛酉二年明正統六年春正月運粮,tân dậu nhị niên minh chính thống lục niên xuân chính nguyệt vận lương 三月再征順每州逆儼生擒哀牢将道𫎇及妻子於羅洞并獲儼子生象撞銅儼計󰠃出降,tam nguyệt tái chinh thuận mỗi châu nghịch nghiễm sinh cầm ai lao tướng đạo mông cập thê tử ư la động tịnh hoạch nghiễm tử sinh tượng chàng đồng nghiễm kế cùng xuất hàng 帝乃𤤻師献捷於太廟,đế nãi ban sư hiến tiệp ư thái miếu 降楊氏賁為庶婦,giáng dương thị bí vi thứ phụ 初楊氏賁生子宜民,sơ dương thị bí sinh tử nghi dân 帝立為太子,đế lập vi thái tử 陽氏賁自恃益賜驕矜,dương thị bí tự thị ích tứ kiêu căng 帝含蓄忍容降為昭󰀩欲其改過,đế hàm súc nhẫn dung giáng vi chiêu nghi dục kì cải quá 而楊氏賁愈𢙇快快無所,nhi dương thị bí dũ hoài khoái khoái vô sở 忌憚,kị đạn 帝以楊氏賁用心如此所生之子未必賢降為庶婦詔天下使明知太子之位未定,đế dĩ dương thị bí dụng tâm như thử sở sinh chi tử vị tất hiền giáng vi thứ phụ chiếu thiên hạ sử minh tri thái tử chi vị vị định 夏六月九日甲戌皇子󰘊基生,hạ lục nguyệt cửu nhật giáp tuất hoàng tử bang cơ sinh 旨揮󰱇秀女於各縣,chỉ huy tuyển tú nữ ư các huyện 置御前侍衛隨次出身,trí ngự tiền thị vệ tuỳ thứ xuất thân 秋八月隽秀女於殿庭,thu bát nguyệt tuyển tú nữ ư điện đình 囚逆女從阮氏路之計也,tù nghịch nữ tòng nguyễn thị lộ chi kế dã 氏路即阮廌之妻也冬十月遣使如明内密院副使阮日僉知内密院副使阮有光僉知密刑院陶孟珙歲貢,thị lộ tức nguyễn trãi chi thê dã đông thập nguyệt khiển sứ như minh nội mật viện phó sứ nguyễn nhật thiêm tri nội mật viện phó sứ nguyễn hữu quang thiêm tri mật hình viện đào mạnh cung tuế cống 黎齊古慎字求冠服,lê thận cổ thận tự cầu quan phục 十一月十六日立皇子󰘊基為皇太子,thập nhất nguyệt thập lục nhật lập hoàng tử bang cơ vi hoàng thái tử 詔曰建儲所以固本立嫡所以正名,chiếu viết kiến trữ sở dĩ cố bản lập đích sở dĩ chính danh 此社稷遠圖國家大計也,thử xã tắc viễn đồ quốc gia đại kế dã 皇子󰘊基玉裕金相英姿秀𤼵既有宜君宜王之望當正以嫡以貴之名,hoàng tử bang cơ ngọc dụ kim tương anh tư tú phát ký hữu nghi quân nghi vương chi vọng đáng chính dĩ đích dĩ quý chi danh 其令入内大都督黎列賫勑立為皇太子,kì lệnh nhập nội đại đô đốc lê liệt tê sắc lập vi hoàng thái tử 皇太子宜民可封諒山王皇子克昌可封新平王,hoàng thái tử nghi dân khả phong lạng sơn vương hoàng tử khắc xương khả phong tân bình vương 賜太妃范氏堯死,tứ thái phi phạm thị nghiêu tử 范氏堯初為明内官馬騏所󰱐,phạm thị nghiêu sơ vi minh nội quan mã kì sở hoạch 及還不能守節誑誘惡黨欲圖廢立,cập hoàn bất năng thủ tiết cuống dụ ác đảng dục đồ phế lập 帝以年老使入籃京侍永陵,đế dĩ niên lão sử nhập lam kinh thị vĩnh lăng 范氏堯以此益深怨望罪極已著因從,phạm thị nghiêu dĩ thử ích thâm oán vọng tội cực dĩ trứ nhân tòng 眾𬢱賜死,chúng nghị tứ tử 壬戌三年明正七年,nhâm tuất tam niên minh chính thất niên 統春正月造殿宇,thống xuân chính nguyệt tạo điện vũ 三月會試天下士人,tam nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 賜阮直阮如堵梁如鵠三人進士及第陳文徽等七人進士出身吳士連等二十三人同進士出身,tứ nguyễn trực nguyễn như đổ lương như hộc tam nhân tiến sĩ cập đệ trần văn huy đẳng thất nhân tiến sĩ xuất thân ngô sĩ liên đẳng nhị thập tam nhân đồng tiến sĩ xuất thân 仍命製文題名竪碑,nhưng mệnh chế văn đề danh thụ bi 進士碑記自此始,tiến sĩ bi ký tự thử thuỷ 秋七月二十日皇子思誠生,thu thất nguyệt nhị thập nhật hoàng tử tư thành sinh 二十七日帝東巡閲武於至靈城,nhị thập thất nhật đế đông tuần duyệt võ ư chí linh thành 阮廌邀駕幸廌鄕崑山寺,nguyễn trãi yêu giá hạnh trãi hương côn sơn tự 帝𭛁東津入天德江經桂陽縣大蒜社󱖮橋白師墓御舟不能前,đế phát đông tân nhập thiên đức giang kinh quế dương huyện đại toán xã bông kiều bạch sư mộ ngự chu bất năng tiền 諸軍尽力引䌫亦不摇,chư quân tận lực dẫn lãm diệc bất dao 動如有所止,động như hữu sở chỉ 帝乃遣中使遍問本處大是處有何神靈,đế nãi khiển trung sứ biến vấn bản xứ đại thị xứ hữu hà thần linh 老大曰古有名白師者生精於法術,lão đại viết cổ hữu danh bạch sư giả sinh tinh ư pháp thuật 没後墓于江邊每有靈顯本土人之中使曰祭以何物,một hậu mộ vu giang biên mỗi hữu linh hiển bản thổ nhân chi trung sứ viết tế dĩ hà vật 老人曰用犢,lão nhân viết dụng độc 中使以其奏帝令以犢祭之御舟乃進,trung sứ dĩ kì tấu đế lệnh dĩ độc tế chi ngự chu nãi tiến 八月四日帝至嘉定縣茘枝園遽得虎疾崩,bát nguyệt tứ nhật đế chí gia định huyện lệ chi viên cự đắc hổ tật băng 初帝爱丞旨廌妻阮氏路容貌文章之美召入拜為禮儀士日夜侍側,sơ đế ái thừa chỉ trãi thê nguyễn thị lộ dung mạo văn chương chi mĩ triệu nhập bái vi lễ nghi sĩ nhật dạ thị trắc 及東巡駕回天德江大來茘枝𭁈阮氏路通宵而崩,cập đông tuần giá hồi thiên đức giang đại lai lệ chi dữ nguyễn thị lộ thông tiêu nhi băng 百官漸行,bách quan tiềm hành 六日至京師半入宫,lục nhật chí kinh sư bán nhập cung 始𤼵䘮,thuỷ phát tang 人皆言阮氏路弑帝,nhân giai ngôn nguyễn thị lộ thí đế 十二日大臣鄭可阮熾黎受等受遺命𭁈黎列黎盃等奉皇太子󰘊基即位,thập nhị nhật đại thần trịnh khả nguyễn xí lê thụ đẳng thụ di mệnh dữ lê liệt lê bôi đẳng phụng hoàng thái tử bang cơ tức vị 年方二歲以明年為大和元年,niên phương nhị tuế dĩ minh niên vi đại hoà nguyên niên 十六日殺行遣阮廌并妻阮氏路罪及三族,thập lục nhật sát hành khiển nguyễn trãi tịnh thê nguyễn thị lộ tội cập tam tộc 先是阮氏路出入宫禁太宗見而悅之因𭁈狎昵,tiên thị nguyễn thị lộ xuất nhập cung cấm thái tông kiến nhi duyệt chi nhân dữ hiệp nật 至是東巡幸廌家因得虎疾崩故有是罪,chí thị đông tuần hạnh trãi gia nhân đắc hổ tật băng cố hữu thị tội 論曰女色之為人害也甚矣,luận viết nữ sắc chi vị nhân hại dã thậm hĩ 阮氏路一婦人耳太宗嬖之而身崩阮廌娶之而族滅可不戒哉,nguyễn thị lộ nhất phụ nhân nhĩ thái tông bế chi nhi thân băng nguyễn trãi thú chi nhi tộc diệt khả bất giới tai 九月九日殺宦者丁福丁勝等以阮廌臨刑之,cửu nguyệt cửu nhật sát hoạn giả đinh phúc đinh thắng đẳng dĩ nguyễn trãi lâm hình chi 曰悔不用勝福之言故也,viết hối bất dụng thắng phúc chi ngôn cố dã 東十月遣使如明海西道同知阮叔惠審刑院僉知杜時曄謝賜冠服,đông thập nguyệt khiển sứ như minh hải tây đạo đồng tri nguyễn thúc huệ thẩm hình viện thiêm tri đỗ thì việp tạ tứ quan phục 侍御史趙泰奏欽州地方事,thị ngự sử triệu thái tấu khâm châu địa phương sự 參知阮廷歷范瑜等告哀,tham tri nguyễn đình lịch phạm du đẳng cáo ai 參知黎傳都事阮文傑御前學生局長阮有孚求封,tham tri lê truyền đô sự nguyễn văn kiệt ngự tiền học sinh cục trưởng nguyễn hữu phu cầu phong 命翰林院侍讀學士兼知御前學生局近侍祗候阮天錫撰祐陵碑文,mệnh hàn lâm viện thị độc học sĩ kiêm tri ngự tiền học sinh cục cận thị chi hầu nguyễn thiên tích soạn hựu lăng bi văn 十六日塟大行皇帝于籃山永陵之左曰祐陵,thập lục nhật táng đại hành hoàng đế vu lam sơn vĩnh lăng chi tả viết hựu lăng 上尊號曰繼天體道顯德聖功欽明文思英睿仁哲昭顯建中文皇帝廟號,thượng tôn hiệu viết kế thiên thể đạo hiển đức thánh công khâm minh văn tư anh duệ nhân triết chiêu hiển kiến trung văn hoàng đế miếu hiệu 太宗,thái tông 論曰帝雄才大畧剛斷有為,luận viết đế hùng tài đại lược cương đoán hữu vi 即位之初厲精求治定制度頒經籍制禮作樂明政慎刑此及數年典章文物粲然大僃海内丕变,tức vị chi sơ lệ tinh cầu trị định chế độ ban kinh tịch chế lễ tác nhạc minh chính thận hình thử cập sổ niên điển chương văn vật sán nhiên đại bị hải nội phỉ biến 爪哇暹羅三佛齊占城满剌加等國航海修貢,trảo oa tiêm la tam phật tề chiêm thành mãn lạt gia đẳng quốc hàng hải tu cống 後有逋臣宗來招集亡叛僞號紀年順每州土酋名儼遠挾哀牢敢行稱亂,hậu hữu bô thần tông lai chiêu tập vong phản nguỵ hiệu kỷ niên thuận mỗi châu thổ tù danh nghiễm viễn giáp ai lao cảm hành xưng loạn 帝身出六師致天之罸,đế thân xuất lục sư trí thiên chi phạt 一旬而宗來授首再駕而名儼就扲真可謂英雄之主也,nhất tuần nhi tông lai thụ thủ tái giá nhi danh nghiễm tựu cầm chân khả vị anh hùng chi chủ dã 武瓊賛曰帝即位時年方十一不假垂簾咱政而天下之事皆自以出内制強臣外攘夷狄,vũ quỳnh tán viết đế tức vị thời niên phương thập nhất bất giả thuỳ liêm thính chính nhi thiên hạ chi sự giai tự dĩ xuất nội chế cường thần ngoại nhương di địch 其聰明勇智髙出隆古英明之主,kì thông minh dũng trí cao xuất long cổ anh minh chi chủ 况又體天地生物之心行帝王不忍之政讞獄訊囚率多寬恕,huống hựu thể thiên địa sinh vật chi tâm hành đế vương bất nhẫn chi chính nghiện ngục tấn tù suất đa khoan thứ 其好生之德即帝舜之德也,kì hiếu sinh chi đức tức đế thuấn chi đức dã 鳴呼若帝者可謂存心制治矣,minh hô nhược đế giả khả vị tồn tâm chế trị hĩ 仁宗皇帝諱󰘊基太宗第三子也母宣慈皇后阮氏諱英清化東山布衛人,nhân tông hoàng đế huý bang cơ thái tông đệ tam tử dã mẫu tuyên từ hoàng hậu nguyễn thị huý anh thanh hoá đông sơn bố vệ nhân 帝太以大寶二年辛酉六月九日甲戌誕生,đế thái dĩ đại bảo nhị niên tân dậu lục nguyệt cửu nhật giáp tuất đản sinh 三年六月六日立為皇太子,tam niên lục nguyệt lục nhật lập vi hoàng thái tử 八月十二日即位改太和以誕日為一十九塟穆陵,bát nguyệt thập nhị nhật tức vị cải thái hoà dĩ đản nhật vi nhất thập cửu táng mục lăng 憲天聖節,hiến thiên thánh tiết 在位十七年壽帝以童稚之年有天資明神釆端俊容止莊重崇儒納諫憫農真守成之令主也不幸遭於簒弑悲夫,tại vị thập thất niên thọ đế dĩ đồng trĩ chi niên hữu thiên tư minh thần thái đoan tuấn dung chỉ trang trọng sùng nho nạp gián mẫn nông chân thủ thành chi lệnh chủ dã bất hạnh tao ư soán thí bi phu 爱民癸亥太和元年明正統八年,ái dân quý hợi thái hoà nguyên niên minh chính thống bát niên 春正月初八日酉時有星隕于南方,xuân chính nguyệt sơ bát nhật dậu thời hữu tinh vẫn vu nam phương 時帝年三歲因請太后垂簾聽政權决國事,thời đế niên tam tuế nhân thỉnh thái hậu thuỳ liêm thính chính quyền quyết quốc sự 二月初二日詔曰此者皇天示变星隕地震,nhị nguyệt sơ nhị nhật chiếu viết thử giả hoàng thiên thị biến tinh vẫn địa chấn 朕甚優惧思所以致此者其知其由,trẫm thậm ưu cụ tư sở dĩ trí thử giả kì tri kì do 抑朕臨政之,ức trẫm lâm chính chi 初未䏻輕徭薄賦事有不便於民󰊹將輔國大臣爕理失宜隂陽乖和而致然󰊹將獄訟七當賄賂公行刑多寬濫而𦤶然󰊹將守令未得其人率行非法擾害民間而致然󰊹將怨女未出有傷和氣而致然󰊹抑讒夫猾謀功臣受屈未能伸雪而致然󰊹將土木興而宫室崇󰊹小人進而君子退󰊹言路塞兒上澤壅󰊹,sơ vị năng khinh giao bạc phú sự hữu bất tiện ư dân dư tương phụ quốc đại thần nhiếp lí thất nghi âm dương quai hoà nhi trí nhiên dư tương ngục tụng thất đáng hối lộ công hành hình đa khoan lạm nhi trí nhiên dư tương thủ lệnh vị đắc kì nhân suất hành phi pháp nhiễu hại dân gian nhi trí nhiên dư tương oán nữ vị xuất hữu thương hoà khí nhi trí nhiên dư ức sàm phu hoạt mưu công thần thụ khuất vị năng thân tuyết nhi trí nhiên dư tương thổ mộc hưng nhi cung thất sùng dư tiểu nhân tiến nhi quân tử thoái dư ngôn lộ tắc nhi thượng trạch ung dư 女謁行而私門啓󰊹其令有司軍人等各盡乃心條其可以回天心弭災變者直言無隐以匡朕之不逮,nữ yết hành nhi tư môn khải dư kì lệnh hữu tư quân nhân đẳng các tận nãi tâm điều kì khả dĩ hồi thiên tâm nhĩ tai biến giả trực ngôn vô ẩn dĩ khuông trẫm chi bất đãi 有赤竜入大全海口,hữu xích long nhập đại toàn hải khẩu 三月十六日頒御名基皇太后諱英二字并廟諱凣七,tam nguyệt thập lục nhật ban ngự danh cơ hoàng thái hậu huý anh nhị tự tịnh miếu huý phàm thất 夏四月竜見同賴縣壑渡,hạ tứ nguyệt long hiện đồng lại huyện hác độ 五月地震,ngũ nguyệt địa chấn 望月有食之,vọng nguyệt hữu thực chi 六月以生日為憲天聖節,lục nguyệt dĩ sinh nhật vi hiến thiên thánh tiết 冬十月帝釋服穿皇袍御正殿視朝,đông thập nguyệt đế thích phục xuyên hoàng bào ngự chính điện thị triều 百官穿本等常服以百官上言據太史院陰陽灾異等事乞釋服從吉故也,bách quan xuyên bản đẳng thường phục dĩ bách quan thượng ngôn cứ thái sử viện âm dương tai dị đẳng sự khất thích phục tòng cát cố dã 十一月明遣正使行人司行人程璥來致祭,thập nhất nguyệt minh khiển chánh sứ hành nhân ti hành nhân trình cảnh lai trí tế 十六日遣御史中丞何甫翰林院知制誥阮如堵御前學生局長梁如鵠等如明謝致祭,thập lục nhật khiển ngự sử trung thừa hà phủ hàn lâm viện tri chế cáo nguyễn như đổ ngự tiền học sinh cục trưởng lương như hộc đẳng như minh tạ trí tế 二十五日明遣正使光祿寺少卿宗傑副使兵科都給事中薜謙來封帝為安南國王,nhị thập ngũ nhật minh khiển chánh sứ quang lộc tự thiếu khanh tông kiệt phó sứ binh khoa đô cấp sự trung tiết khiêm lai phong đế vi an nam quốc vương 二十六日遣參知簿籍程昱内密院正掌程清翰林院直𭓇阮克孝如明謝勅封,nhị thập lục nhật khiển tham tri bộ tịch trình dục nội mật viện chánh chưởng trình thanh hàn lâm viện trực học nguyễn khắc hiếu như minh tạ sắc phong 甲子二年明正統九年,giáp tí nhị niên minh chính thống cửu niên 春正月選補軍族,xuân chính nguyệt tuyển bổ quân tộc 考試士人充各司屬掾,khảo thí sĩ nhân sung các ti thuộc duyện 攅造户籍,toàn tạo hộ tịch 夏五月占城主賁該㓂化州城虜掠人民,hạ ngũ nguyệt chiêm thành chủ bí cai khấu hoá châu thành lỗ lược nhân dân 命入内檢校太保黎盃總管黎可領兵十萬征之,mệnh nhập nội kiểm hiệu thái bảo lê bôi tổng quản lê khả lĩnh binh thập vạn chinh chi 秋七月囚太傅黎列,thu thất nguyệt tù thái phó lê liệt 冬十月地震日有食之,đông thập nguyệt địa chấn nhật hữu thực chi 月食,nguyệt thực 十一月遣使如明,thập nhất nguyệt khiển sứ như minh 左侍郎陶公僎御前震雷軍旨揮黎造歲貢,tả thị lang đào công soạn ngự tiền chấn lôi quân chỉ huy lê tạo tuế cống 東道參知阮蘭奏欽州地方事,đông đạo tham tri nguyễn lan tấu khâm châu địa phương sự 乙丑三年明正統十年,ất sửu tam niên minh chính thống thập niên 春正月命文臣督天下各處軍𮢶清化路諸港,xuân chính nguyệt mệnh văn thần đốc thiên hạ các xứ quân tạc thanh hoá lộ chư cảng 夏四月占城入㓂化州安容城,hạ tứ nguyệt chiêm thành nhập khấu hoá châu an dung thành 五月遇洪水大敗,ngũ nguyệt ngộ hồng thuỷ đại bại 六月封皇弟思誠為平原王,lục nguyệt phong hoàng đệ tư thành vi bình nguyên vương 二十五日命入内檢校司徒平章事黎慎入内都督黎熾等伐占城,nhị thập ngũ nhật mệnh nhập nội kiểm hiệu tư đồ bình chương sự lê thận nhập nội đô đốc lê xí đẳng phạt chiêm thành 冬十月以灾異下詔曰朕位在德元未知世務是故此年以來灾異相仍雷霆屡作霖雨過度洚水漲溢防堤衝潰而󰱧下民之屋盧螟螣滋生而害浦田之和稼,đông thập nguyệt dĩ tai dị hạ chiếu viết trẫm vị tại đức nguyên vị tri thế vụ thị cố thử niên dĩ lai tai dị tương nhưng lôi đình lũ tác lâm vũ quá độ hồng thuỷ trướng dật phòng đê xung hội nhi hoại hạ dân chi ốc lư minh đặc tư sinh nhi hại bồ điền chi hoà giá 潭池塌塞桑菜渰󰊦,đàm trì tháp tắc tang thái yêm cảo 抑時政有闕而傷天地之和獄訟失當而有陰陽之變欲消在穹之譴宜推宥下之恩,ức thời chính hữu khuyết nhi thương thiên địa chi hoà ngục tụng thất đáng nhi hữu âm dương chi biến dục tiêu tại cùng chi khiển nghi suy hựu hạ chi ân 其寬條饒税,kì khoan điều nhiêu thuế 减罪各有等差,giảm tội các hữu đẳng sai 是月以入内少傅參預朝政黎克復男黎伯崖為駙馬都尉尙皇弟二女安南公主,thị nguyệt dĩ nhập nội thiếu phó tham dự triều chính lê khắc phục nam lê bá nhai vi phò mã đô uý thượng hoàng đệ nhị nữ an nam công chủ 入内都督黎熾有罪帝將明示刑章以熾係勳舊且從入議之宜罷聀,nhập nội đô đốc lê xí hữu tội đế tương minh thị hình chương dĩ xí hệ huân cựu thả tòng nhập nghị chi nghi bãi chức 七日洪水漲入城中髙三尺禾榖淹損三分之一,thất nhật hồng thuỷ trướng nhập thành trung cao tam xích hoà cốc yêm tổn tam phần chi nhất 十二月命平章事黎可領兵伐占城,thập nhị nguyệt mệnh bình chương sự lê khả lĩnh binh phạt chiêm thành 丙寅四年明正統十一年,bính dần tứ niên minh chính thống thập nhất niên 春正月大會軍期選壯者征占城,xuân chính nguyệt đại hội quân kì tuyển tráng giả chinh chiêm thành 遣民運糧就河華縣收貯,khiển dân vận lương tựu hà hoa huyện thu trữ 二十二日命入,nhị thập nhị nhật mệnh nhập 内都督平章黎受黎可入内少傅參預朝政黎克復等領兵六十餘萬征占城,nội đô đốc bình chương lê thụ lê khả nhập nội thiếu phó tham dự triều chính lê khắc phục đẳng lĩnh binh lục thập dư vạn chinh chiêm thành 帝以占城主賁該再三傾國入寇故命征之,đế dĩ chiêm thành chủ bí cai tái tam khuynh quốc nhập khấu cố mệnh chinh chi 二月八日遣使如明海西道參知簿籍阮叔惠奏竜州地方事,nhị nguyệt bát nhật khiển sứ như minh hải tây đạo tham tri bạ tịch nguyễn thúc huệ tấu long châu địa phương sự 同知審刑院事程鎮清威縣轉運使阮廷美奏占城事,đồng tri thẩm hình viện sự trình trấn thanh oai huyện chuyển vận sứ nguyễn đình mĩ tấu chiêm thành sự 二十三日黎受等諸軍至占城離江多郎古壘等䖏開通水路築立城堡𭁈賊相戰大破之乘勝直抵尸耐海口,nhị thập tam nhật lê thụ đẳng chư quân chí chiêm thành li giang đa lang cổ luỹ đẳng xứ khai thông thuỷ lộ trúc lập thành bảo dữ tặc tương chiến đại phá chi thừa thắng trực để thi nại hải khẩu 夏四月二十五日黎受等諸軍攻茶盤城大破之,hạ tứ nguyệt nhị thập ngũ nhật lê thụ đẳng chư quân công trà bàn thành đại phá chi 擒其主賁該及妃嬪部属馬象戰噐并降將乃𤤻師,cầm kì chủ bí cai cập phi tần bộ thuộc mã tượng chiến khí tịnh hàng tướng nãi ban sư 占城故國主布提姪麻訶貴來先降差其臣制𠧨麻叔婆被等來朝奉表稱臣乞立為王,chiêm thành cố quốc chủ bố đề điệt ma ha quý lai tiên hàng sai kì thần chế cữu ma thúc bà bị đẳng lai triều phụng biểu xưng thần khất lập vi vương 六月以占城國主賁該献捷于太廟,lục nguyệt dĩ chiêm thành quốc chủ bí cai hiến tiệp vu thái miếu 大赦天下,đại xá thiên hạ 留占城主賁該及妃嬪三人于京城,lưu chiêm thành chủ bí cai cập phi tần tam nhân vu kinh thành 遣使索取占人原在京城者送占左右及占降將還國,khiển sứ sách thủ chiêm nhân nguyên tại kinh thành giả tống chiêm tả hữu cập chiêm hàng tướng hoàn quốc 秋九月十九日遣海西參知簿籍阮宗仁政事院同參議程私毅如明告往年占城入㓂事,thu cửu nguyệt thập cửu nhật khiển hải tây tham tri bạ tịch nguyễn tông nhân chính sự viện đồng tham nghị trình tư nghị như minh cáo vãng niên chiêm thành nhập khấu sự 丁卯五年明政統十二年,đinh mão ngũ niên minh chính thống thập nhị niên 秋七月詔曰引𠧨責躬惟至誠,thu thất nguyệt chiếu viết dẫn cữu trách cung duy chí thành 之能感救灾恤患㔫仁政之所先,chi năng cảm cứu tai tuất hoạn vưu nhân chính chi sở tiên 朕自即位以來天灾流行百姓难食,trẫm tự tức vị dĩ lai thiên tai lưu hành bách tính nan thực 此者以令該衙門條其可便於軍民者擇釆施行仍令汰出幽閉宫女,thử giả dĩ lệnh cai nha môn điều kì khả tiện ư quân dân giả trạch thái thi hành nhưng lệnh thải xuất u bế cung nữ 該道具奏該内民瘼等事,cai đạo cụ tấu cai nội dân mạc đẳng sự 九月二十九日遣使如明御史中丞何甫為正使密刑院同知丁蘭副之歲貢及奏欽州地方事,cửu nguyệt nhị thập cửu nhật khiển sứ như minh ngự sử trung thừa hà phủ vi chánh sứ mật hình viện đồng tri đinh lan phó chi tuế cống cập tấu khâm châu địa phương sự 殿中侍御史程馭為副使奏竜州地方事,điện trung thị ngự sử trình ngự vi phó sứ tấu long châu địa phương sự 戊辰六年明正統十三年,mậu thìn lục niên minh chính thống thập tam niên 春正月以東知東道簿籍黎希葛為尙書右司郎中參知南道簿籍内密院副,xuân chính nguyệt dĩ đông tri đông đạo bạ tịch lê hi cát vi thượng thư hữu ti lang trung tham tri nam đạo bạ tịch nội mật viện phó 使黄清為翰林院侍讀知御前學生局翰林院侍講程封侍經筵,sứ hoàng thanh vi hàn lâm viện thị độc tri ngự tiền học sinh cục hàn lâm viện thị giảng trần phong thị kinh diên 以管領阮宗磊為中北江衛同知三󰅾路鎮撫使黎阿衡為太原上伴經畧使,dĩ quản lĩnh nguyễn tông lỗi vi trung bắc giang vệ đồng tri ttam đái lộ trấn phủ sứ lê a hành vi thái nguyên thượng bạn kinh lược sứ 二月以少保黎抄子黎壽域為近侍三局正掌,nhị nguyệt dĩ thiếu bảo lê sao tử lê thọ vực vi cận thị tam cục chánh chưởng 復禮州司空刁孟旺有罪賜死,phục lễ châu tư không đèo mạnh vượng hữu tội tứ tử 仍遣入内司馬黎醯領兵五天人護送孟旺二弟遙授招討使知復禮州代領孟旺之眾并籍没孟旺家産,nhưng khiển nhập nội tư mã lê ê lĩnh binh ngũ thiên nhân hộ tống mạnh vượng nhị đệ dao thụ chiêu thảo sứ tri phục lễ châu đại lĩnh mạnh vượng chi chúng tịnh tịch một mạnh vượng gia sản 孟旺素㓙暴人不歸心陰使人毒殺其部黨部黨,mạnh vượng tố hung bạo nhân bất quy tâm âm sử nhân độc sát kì bộ đảng bộ đảng 而黎醯善於慰撫秋毫無犯按堵如故州人大悅,nhi lê ê thiện ư uý phủ thu hào vô phạm án đổ như cố châu nhân đại duyệt 東邉訛言明使來會勘邉𪽐,đông biên ngoa ngôn minh sứ lai hội khám biên giới 帝命東道參知程昱前往體探虚實還報,đế mệnh đông đạo tham tri trình dục tiền vãng thể thám hư thực hoàn báo 昱到邉曾無審訪聽信行路人言即回奏有北方欽差二司官暨廣東鎮守總兵管領兵馬來甚眾,dục đáo biên tằng vô thẩm phỏng thính tín hành lộ nhân ngôn tức hồi tấu hữu bắc phương khâm sai nhị tư quan kị quảng đông trấn thủ tổng binh quản lĩnh binh mã lai thậm chúng 帝命司㓂黎克復左右納言阮夢荀阮文富右司侍郎陶公僎中丞何栗并西道參同知阮叔惠阮蘭裴擒虎程昱,đế mệnh tư khấu lê khắc phục tả hữu nạp ngôn nguyễn mộng tuân nguyễn văn phú hữu ti thị lang đào công soạn trung thừa hà lật tịnh tây đạo tham đồng tri nguyễn thúc huệ nguyễn lan bùi cầm hổ trình dục 莫不仇怨,mạc bất cừu oán 至是聞官軍至爭先殺其二孤拘囚其妻妾奴婢并金銀財物送納轅門,chí thị văn quan quân chí tranh tiên sát kì nhị cô câu tù kì thê thiếp nô tì tịnh kim ngân tài vật tống nạp viên môn 審刑院副使程旻内密院參知黎文徃會,thẩm hình viện phó sứ trình mân nội mật viện tham tri lê văn vãng hội 又命下南策府同知黎舌領兵萬二千餘人會同安󰘊鎮各軍防僃邉事,hựu mệnh hạ nam sách phủ đồng tri lê thiệt lĩnh binh vạn nhị thiên dư nhân hội đồng an bang trấn các quân phòng bị biên sự 各賜錢有差,các tứ tiền hữu sai 并起東道各路鎮縣官及民夫僃將科歛錢米牛羊鵝鴨鷄酒等勿候󰍁北軍,tịnh khởi đông đạo các lộ trấn huyện quan cập dân phu bị tướng khoa liễm tiền mễ ngưu dương nga áp kê tửu đẳng vật hầu khao bắc quân 東方為之騷動,đông phương vị chi tao động 及到邉留旬月探訪消息寂然無聞,cập đáo biên lưu tuần nguyệt thám phỏng tiêu tức tịch nhiên vô văn 各以財貨至市北物重載而還托言明欽差官遇有他事不至,các dĩ tài hoá chí thị bắc vật trọng tải nhi hoàn thác ngôn minh khâm sai quan ngộ hữu tha sự bất chí 󰱑官何栗等黨此不言朝廷莫正其罪,đài quan hà lật đẳng đảng thử bất ngôn triều đình mạc chính kì tội 雹,bạọ 甲戌帝幸籃京太后諸王皆從行,giáp tuất đế hạnh lam kinh thái hậu chư vương giai tòng hành 命大司徒黎慎都押衙,mệnh đại tư đồ lê thận đô áp nha 黎祕留守京師,lê bí lưu thủ kinh sư 清化民覩駕至男女相率哩嗹唱歌於行在,thanh hoá dân đổ giá chí nam nữ tương suất rí ren sướng ca ư hành tại 其俗哩嗹半男半女携手𰙔唱或相交足交頸謂𢮿花結花甚於𨢄態,kì tục rí ren bán nam bán nữ huề thủ ca sướng hoặc tương giao túc giao cảnh vị quải hoa kết hoa thậm ư xú thái 󰱑官同亨𤼵白太尉可曰此滛風惡俗不可坐瀆駕前可即禁止之,đài quan đồng hanh phát bạch thái uý khả viết thử dâm phong ố tục bất khả toạ độc giá tiền khả tức cấm chỉ chi 壬午帝至籃京謁陵廟,nhâm ngọ đế chí lam kinh yết lăng miếu 三月朔賜百官宴於江津行在,tam nguyệt sóc tứ bách quan yến ư giang tân hành tại 賜扈駕官自二品以上銀各有差,tứ hộ giá quan tự nhị phẩm dĩ thượng ngân các hữu sai 賜三品以下并在籃京官及扈駕諸軍士諸邑人等錢有差,tứ tam phẩm dĩ hạ tịnh tại lam kinh quan cập hộ giá chư quân sĩ chư ấp nhân đẳng tiền hữu sai 時帝初行幸故有是賜,thời đế sơ hành hạnh cố hữu thị tứ 盆蛮遣人貢犀角金銀及三牙象,bồn man khiển nhân cống tê giác kim ngân cập tam nha tượng 一隻道過乂安府命旨留其象於軍府,nhất chích đạo quá nghệ an phủ mệnh chỉ lưu kì tượng ư quân phủ 賜盆蛮使大紅緞子衣一套絹十疋甆噐五篭遣還,tứ bồn man sứ đại hồng đoạn tử y nhất sáo quyên thập sất từ khí ngũ lung khiển hoàn 承天閣成莊嚴勝前,thừa thiên các thành trang nghiêm thắng tiền 󰱑官何栗同亨𭛁等劾奏訟多沉滯事在有司非臣等所知,đài quan hà lật đồng hanh phát đẳng hặc tấu tụng đa trầm đái sự tại hữu ti phi thần đẳng sở tri 審刑郎中大夫程旻阮文傑黎伯遠等皆叩頭謝罪,thẩm hình lang trung đại phu trình mân nguyễn văn kiệt lê bá viễn đẳng giai khấu đầu tạ tội 獨監察五刑程惟一節詞強解不已,độc giám sát ngũ hình trình duy nhất tiết từ cưỡng giải bất dĩ 上不報,thượng bất báo 即命何栗等就五刑院檢得壬子至丁卯共一百二十五案,tức mệnh hà lật đẳng tựu ngũ hình viện kiểm đắc nhâm tí chí đinh mão cộng nhất bách nhị thập ngũ án 諸大臣議分滯訟𭁈五道官󰱑官五刑作急對理勿致久滯害民,chư đại thần nghị phân đái tụng dữ ngũ đạo quan đài quan ngũ hình tác cấp đối lí vật trí cửu đái hại dân 且讞獄繁多刑官用,thả nghiện ngục phồn đa hình quan dụng 力不敖論减其罪,lực bất ngao luận giảm kì tội 貶郎中阮文傑大夫黎伯遠阮允忠各一資答各五十,biếm lang trung nguyễn văn kiệt đại phu lê bá viễn nguyễn doãn trung các nhất tư đáp các ngũ thập 郎中程公德大夫范福滯訟不甚多答各五十,lang trung trình công đức đại phu phạm phúc đái tụng bất thậm đa đáp các ngũ thập 夏四月禁官員人民不得占公田𮢶池立園宅,hạ tứ nguyệt cấm quan viên nhân dân bất đắc chiếm công điền tạc trì lập viên trạch 以舊都督黎熾為少保知軍民事同知黎盧為復禮州宣慰大使,dĩ cựu đô đốc lê xí vi thiếu bảo tri quân dân sự đồng tri lê lư vi phục lễ châu tuyên uý đại sứ 太傅黎文靈卒年七十二贈開府諡忠献,thái phó lê văn linh tốt niên thất thập nhị tặng khai phủ thuỵ trung hiến 文靈開國勳臣三朝元老󰋟沉有智畧頗𧥾政事大體廟堂議論多所建明,văn linh khai quốc huân thần tam triều nguyên lão thâm trầm hữu trí lược pha thức chính sự đại thể miếu đường nghị luận đa sở kiến minh 黎察之被戮直諫不阿甘受譴責為公,lê sát chi bị lục trực gián bất a cam thụ khiển trách vi công 論所㱕,luận sở quy 然黷于貨官人以私賄,nhiên độc vu hoá quan nhân dĩ tư hối 終無一言及國政,chung vô nhất ngôn cập quốc chính 惟信事浮屠諄諄告其子敦請各僧訟經三齋七戒無厚塟而已,duy tín sự phù đồ truân truân cáo kì tử đôn thỉnh các tăng tụng kinh tam trai thất giới vô hậu táng nhi dĩ 南道行遣関内侯致仕黎撰卒,nam đạo hành khiển quan nội hầu trí sĩ lê soạn tốt 撰雖勳舊老臣而參猥無能時人鄙之阮有光等回自占城,soạn tuy huân cựu lão thần nhi tham ổi vô năng thời nhân bỉ chi nguyễn hữu quang đẳng hồi tự chiêm thành 占使槃對僉占濕等奉國書方物偕來,chiêm sứ bàn đối thiêm chiêm thấp đẳng phụng quốc thư phương vật giai lai 賜宴于使舘命司㓂克復主之,tứ yến vu sứ quán mệnh tư khấu khắc phục chủ chi 賜占城舊主賁該冠帶衣服許會宴,tứ chiêm thành cựu chủ bí cai quan đai y phục hứa hội yến 及占使回賜正副使衣各一套絹各三疋通事及行人絹各二疋從人十九人絹共十九疋令順󰅾所賜,cập chiêm sứ hồi tứ chánh phó sứ y các nhất sáo quyên các tam sất thông sự cập hành nhân quyên các nhị sất tòng nhân thập cửu nhân quyên cộng thập cửu sất lệnh thuận đái sở tứ 書回,thư hồi 以翰林院直學士阮克孝為侍講奉侍經筵審刑院副使陶孟珙為三𢃄路宣府使行三帶路事阮子宴為有刑院郎中膠水轉運副使蔣承禧為中都府少尹舊侍讀阮天錫為翰林知制誥,dĩ hàn lâm viện trực học sĩ nguyễn khắc hiếu vi thị giảng phụng thị kinh diên thẩm hình viện phó sứ đào mạnh cung vi tam đới lộ tuyên phủ sứ hành tam đới lộ sự nguyễn tử yến vi hữu hình viện lang trung giao thuỷ chuyển vận phó sứ tưởng thừa hi vi trung đô phủ thiếu doãn cựu thị độc nguyễn thiên tích vi hàn lâm tri chế cáo 旨揮御前武隊管領尔等自太祖以來長番宿直靡顧室家,chỉ huy ngự tiền vũ đội quản lĩnh nhĩ đẳng tự thái tổ dĩ lai trường phiên túc trực mi cố thất gia 今天下無事宜分為三番輸流宿直得省父母,kim thiên hạ vô sự nghi phận vi tam phiên thâu lưu túc trực đắc tỉnh phụ mẫu 以諸大臣議連年旱蝗官乏民貧而衛士增多廪給不敖故也,dĩ chư đại thần nghị liên niên hạn hoàng quan phạp dân bần nhi vệ sĩ tăng đa lẫm cấp bất ngao cố dã 以司㓂黎克復提調國子監乂安知府阮回為右,dĩ tư khấu lê khắc phục đề điệu quốc tử giám nghệ an tri phủ nguyễn hồi vi hữu 納言知南道參知詞訟事中書省属髙模為監察御史,nạp ngôn tri nam đạo tham tri từ tụng sự trung thư sảnh thuộc cao mô vi giám sát ngự sử 是月省諸衞軍將校御前各軍每軍元八員止留二員,thị nguyệt tỉnh chư vệ quân tướng hiệu ngự tiền các quân mỗi quân nguyên bát viên chỉ lưu nhị viên 鉄突五軍每軍原四員止留二員,thiết đột ngũ quân mỗi quân nguyên tứ viên chỉ lưu nhị viên 前給歲俸用官錢後󰰻𭁈軍校卒納替前歲俸,tiền cấp tuế bổng dụng quan tiền hậu bát dữ quân hiệu tốt nạp thế tiền tuế bổng 大臣議官多病民故有是令,đại thần nghị quan đa bệnh dân cố hữu thị lệnh 旨揮内外文武等官國家既有常俸以養廉又有常法使之俸行,chỉ huy nội ngoại văn võ đẳng quan quốc gia ký hữu thường bổng dĩ dưỡng liêm hựu hữu thường pháp sử chi bổng hành 今尔等不能奉法造公事則假公營私聽獄訟則受賄柱法行路之人莫不嗟怨,kim nhĩ đẳng bất năng phụng pháp tạo công sự tắc giả công dinh tư thính ngục tụng tắc thụ hối trụ pháp hành lộ chi nhân mạc bất ta oán 究其弊病諒,cứu kì tệ bệnh lạng 非細,phi tế 故今宜洗鴞其心絜已勉公撫恤軍民使彼稍安即尔亦安,cố kim nghi tẩy điều kì tâm khiết dĩ miễn công phủ tuất quân dân sử bỉ sảo an tức nhĩ diệc an 若猶執迷弗悛被人告𭛁或探得實即加罪常律二等,nhược do chấp mê phất thuân bị nhân cáo phát hoặc thám đắc thực tức gia tội thường luật nhị đẳng 本官上司及同僚官不能規戒事覺舉罪依律奪不分俸,bản quan thượng tư cập đồng liêu quan bất năng quy giới sự giác cử tội y luật đoạt bất phân bổng 試近侍祗侯局,thí cận thị chi hầu cục 弟一塲暗寫古文,đệ nhất trường ám tả cổ văn 二塲制詔表,nhị trường chế chiếu biểu 三塲詩賦,tam trường thi phú 賜阮璋等二十三人及第升為入侍局學生,tứ nguyễn chương đẳng nhị thập tam nhân cập đệ thăng vi nhập thị cục học sinh 殺南道主簿潭草盧,sát nam đạo chủ bạ đàm thảo lư 草〇隐税錢四緡九陌擬不至死太尉可等以草盧曾誣𨺻阮天錫深疾之故也,thảo lư ẩn thuế tiền tứ mân cửu mạch nghĩ bất chí tử thái uý khả đẳng dĩ thảo lư tằng vu hãm nguyễn thiên tích thâm tật chi cố dã 何栗等劾監殺五刑程惟一不檢,hà lật đẳng hặc giám sát ngũ hình trình duy nhất bất kiểm 察獄訟多致沉滯惟一雖謝罪心不服乃奏曰臣若任以糾劾之司必能振肅朝綱而激濁揚清也,sát ngục tụng đa trí trầm đái duy nhất tuy tạ tội tâm bất phục nãi tấu viết thần nhược nhiệm dĩ củ hặc chi tư tất năng chấn túc triều cương nhi kích trọc dương thanh dã 臣等待罪法官恐獄案速易或致寃濫,thần đẳng đãi tội pháp quan khủng ngục án tốc dị hoặc trí oan lạm 故每遲回詳審熟慮非敢故淹滯也,cố mỗi trì hồi tường thẩm thục lự phi cảm cố yêm đái dã 因歷數󰱑官過失謂彼徒能擿人之疵而不能正已之非,nhân lịch số đài quan quá thất vị bỉ đồ năng trích nhân chi tì nhi bất năng chính dĩ chi phi 抗言七辨久之,kháng ngôn thất biện cửu chi 帝以惟一廷斥言官令杖八十貶二資,đế dĩ duy nhất đình xích ngôn quan lệnh trượng bát thập biếm nhị tư 夏六月加奉宣處阮車魯阮昌參知詞訟事,hạ lục nguyệt gia phụng tuyên xứ nguyễn xa lỗ nguyễn xương tham tri từ tụng sự 赦土牢囚黎列,xá thổ lao tù lê liệt 以宗人黎克復公主玉蘭等入,dĩ tông nhân lê khắc phục công chúa ngọc lan đẳng nhập 八状奏懇辝求哀乞屈法伸恩故也,bát trạng tấu khẩn từ cầu ai khất khuất pháp thân ân cố dã 詔文武百官齋戒詣景灵宮報恩寺祈雨,chiếu văn vũ bách quan trai giới nghệ cảnh linh cung báo ân tự kì vũ 帝伸拜禱,đế thân bái đảo 命太尉黎可徃古州社名迎法雲佛像詣京城報天寺,mệnh thái uý lê khả vãng cổ châu xã danh nghênh pháp vân phật tượng nghệ kinh thành báo thiên tự 詔群僧誦經禱祝,chiếu quần tăng tụng kinh đảo chúc 帝𭁈皇太后禱拜焉,đế dữ hoàng thái hậu đảo bái yên 賜僧徒綾綺十疋新錢二十緡,tứ tăng đồ lăng ỷ thập sất tân tiền nhị thập mân 是日釋疑難囚二十四人,thị nhật thích nghi nạn tù nhị thập tứ nhân 詔經筵參議󰱑官翰林中書等官條上致旱之由,chiếu kinh diên tham nghị đài quan hàn lâm trung thư đẳng quan điều thượng trí hạn chi do 大臣黎受等同上章自劾求免,đại thần lê thụ đẳng đồng thượng chương tự hặc cầu miễn 勑諭不許因下詔曰󰟸年以來灾異相仍水涝旱蝗無歲無之,sắc dụ bất hứa nhân hạ chiếu viết khoảnh niên dĩ lai tai dị tương nhưng thuỷ lạo hạn hoàng vô tuế vô chi 抑朕政治上不順於天心下未愜於,ức trẫm chính trị thượng bất thuận ư thiên tâm hạ vị khiếp ư 民志而致然歟将輔相大臣不得其人爕理乖方舉措失當而致之也,dân chí nhi trí nhiên dư tương phụ tương đại thần bất đắc kì nhân nhiếp lí quai phương cử thố thất đáng nhi trí chi dã 咨尔内外臣僚下至士庶有能為朕敢言指陳朕及宰臣其所行宫民妨政之事如有賢良方正亦聽具由薦舉條其事迹務要得實不宜援古虚虚文以答朕問,tư nhĩ nội ngoại thần liêu hạ chí sĩ thứ hữu năng vi trẫm cảm ngôn chỉ trần trẫm cập tể thần kì sở hành cung dân phương chính chi sự như hữu hiền lương phương chính diệc thính cụ do tiến cử điều kì sự tích vụ yếu đắc thực bất nghi viện cổ hư hư văn dĩ đáp trẫm vấn 秋七月宣光歸化嘉興三鎮沱江諸路大饑,thu thất nguyệt tuyên quang quy hoá gia hưng tam trấn đà giang chư lộ đại cơ 知西道阮富奏曰宣光歸化嘉興等鎮路地僻山林田土磽瘠加以連年旱蝗人甚阻飢,tri tây đạo nguyễn phú tấu viết tuyên quang quy hoá gia hưng đẳng trấn lộ địa tịch sơn lâm điền thổ nghiêu tích gia dĩ liên niên hạn hoàng nhân thậm trở cơ 乞𭛁所在官廪賑貸󰱃得蘇息,khất phát sở tại quan lẫm chẩn thải thứ đắc tô tức 乃詔𭛁本處官廪假貸,nãi chiếu phát bản xứ quan lẫm giả thải 俟至年豐咱追還官,sĩ chí niên phong thính truy hoàn quan 熒惑守心勾以旬餘,huỳnh hoặc thủ tâm câu dĩ tuần dư 㱕合州進象二隻,quy hợp châu tiến tượng nhị chích 賜以衣服絹疋甆噐什物,tứ dĩ y phục quyên sất từ khí thậm vật 初㱕合本号存盆蛮附属哀牢,sơ quy hợp bản hiệu tồn bồn man phụ thuộc ai lao 自太祖開國始來進貢,tự thái tổ khai quốc thuỷ lai tiến cống 至是又進象詔改為㱕合州,chí thị hựu tiến tượng chiếu cải vi quy hợp châu 罷祥刑司二院大夫黎伯遠范福等,bãi tường hình ti nhị viện đại phu lê bá viễn phạm phúc đẳng 初伯遠鞠訟常訊及御史中丞何栗,sơ bá viễn cúc tụng thường tấn cập ngự sử trung thừa hà lật 伯遠累詰之由是栗含怒,bá viễn luỵ cật chi do thị lật hàm nộ 至是栗掇拾諸訟家浮言上章劾伯遠范福阮允中等鞠訟獄屢入人罪過於惨刻請汰外任勾寘法司,chí thị lật xuyết thập chư tụng gia phù ngôn thượng chương hặc bá viễn phạm phúc nguyễn doãn trung đẳng cúc tụng ngục lũ nhập nhân tội quá ư thảm khắc thỉnh thải ngoại nhiệm câu trí pháp ti 命五道官鞠問其事伯遠福等心不能平,mệnh ngũ đạo quan cúc vấn kì sự bá viễn phúc đẳng tâm bất năng bình 上章具栗罪過論栗已經罪犯玷居風憲不愜眾心乞與栗對理,thượng chương cụ lật tội quá luận lật dĩ kinh tội phạm điếm cư phong hiến bất khiếp chúng tâm khất dữ lật đối lí 上留内不下,thượng lưu nội bất hạ 栗等聞之大怒奏曰臣聞自三代以來未有被言官弹劾而反訟言官也,lật đẳng văn chi đại nộ tấu viết thần văn tự tam đại dĩ lai vị hữu bị ngôn quan đàn hặc nhi phản tụng ngôn quan dã 今伯遠等與臣争訟是蔑視陛下之耳目,kim bá viễn đẳng dữ thần tranh tụng thị miệt thị bệ hạ chi nhĩ mục 臣等因之罷免固不足惜但恐後之任是聀者將緘默不敢言耳,thần đẳng nhân chi bãi miễn cố bất túc tích đán khủng hậu chi nhiệm thị chức giả tương giam mặc bất cảm ngôn nhĩ 太尉可司㓂克復等因奏伯遠敢𭁈󰱑官争訟宜罷從之,thái uý khả tư khấu khắc phục đẳng nhân tấu bá viễn cảm dữ đài quan tranh tụng nghi bãi tòng chi 詔禮部出榜禁民間服黄色著鞋履及用雕畵麟鳯噐用,chiếu lễ bộ xuất bảng cấm dân gian phục hoàng sắc trước hài lí cập dụng điêu hoạ lân phượng khí dụng 以北道參知阮宗仁知審刑院事教援阮國,dĩ bắc đạo tham tri nguyễn tông nhân tri thẩm hình viện sự giáo viện nguyễn quốc 杰符世豪為司刑大夫御前學生黎霖為御史󰱑主簿,kiệt phù thế hào vi ti hình đại phu ngự tiền học sinh lê lâm vi ngự sử đài chủ bạ 旨揮禁世家子弟人眾等不得養鬪鷄舞猴飛鴿山呼鳥文𤤻魚雜戲等物以廢本業,chỉ huy cấm thế gia tử đệ nhân chúng đẳng bất đắc dưỡng đấu kê vũ hầu phi cáp sơn hô điểu văn ban ngư tạp hí đẳng vật dĩ phế bản nghiệp 旨揮禁内密官属御前将校軍人色役不得𭁈文武外任交結徃來漏泄内事,chỉ huy cấm nội mật quan thuộc ngự tiền tướng hiệu quân nhân sắc dịch bất đắc dữ văn vũ ngoại nhiệm giao kết vãng lai lậu tiết nội sự 八月禁大臣文武百官及命婦女官内殿諸色妻妾婦女等不得出入權勢家交相餽遺囑托以𦤶妨害政事,bát nguyệt cấm đại thần văn võ bách quan cập mệnh phụ nữ quan nội điện chư sắc thê thiếp phụ nữ đẳng bất đắc xuất nhập quyền thế gia giao tương quỹ di chúc thác dĩ trí phương hại chính sự 若故舊親戚無事徃來不依此律,nhược cố cựu thân thích vô sự vãng lai bất y thử luật 監察御史高模免還原中書属,giám sát ngự sử cao mô miễn hoàn nguyên trung thư thuộc 模任聀數,mô nhậm chức sổ 月上疏言國舅阮輔魯等不可令參知詞訟忤太后旨托疾求觧聀故免之,nguyệt thượng sớ ngôn quốc cữu nguyễn phụ lỗ đẳng bất khả lệnh tham tri từ tụng ngỗ thái hậu chỉ thác tật cầu giải chức cố miễn chi 罷裴時亨聀為太史令如故,bãi bùi thì hanh chức vi thái sử lệnh như cố 時亨妄奏是月十六日卯時月食,thì hanh vọng tấu thị nguyệt thập lục nhật mão thời nguyệt thực 詔百官詣承天門救月不見食,chiếu bách quan nghệ thừa thiên môn cứu nguyệt bất kiến thực 監察御史同亨𭛁劾其罪時亨無憂色私謂親人曰不過罸錢昔枚中丞老手猶不撼動我亨𭛁小輩夫能何為,giám sát ngự sử đồng hanh phát hặc kì tội thì hanh vô ưu sắc tư vị thân nhân viết bất quá phạt tiền tích mai trung thừa lão thủ do bất hám động ngã hanh phát tiểu bối phù năng hà vi 明日上殿岝文簿自若亨𭛁奏曰辰聀忝言官凡政事得失用人是非皆論争其可否,minh nhật thượng điện tạc văn bạ tự nhược hanh phát tấu viết thần chức thiểm ngôn quan phàm chính sự đắc thất dụng nhân thị phi giai luận tranh kì khả phủ 故古語云言及乘輿則天子改容事開廊廟則宰將,cố cổ ngữ vân ngôn cập thừa dư tắc thiên tử cải dung sự khai lang miếu tắc tể tướng 待罪,đãi tội 今時亨不能謝罪恬然自若,kim thì hanh bất năng tạ tội điềm nhiên tự nhược 𡸈特侮臣必有輕國法也,khởi đặc vũ thần tất hữu khinh quốc pháp dã 昔唐傅奕李淳風精明曆數學究天文當時咸称不及然終於太史令而已,tích đường phó dịch lí thuần phong tinh minh lịch số học cứu thiên văn đương thời hàm xưng bất cập nhiên chung ư thái sử lệnh nhi dĩ 以時哼才藝較淳風輩不啻千百倍蓰而濫居門下省兼知西道何也,dĩ thì hanh tài nghệ giảo thuần phong bối bất thí thiên bách bội tỉ nhi lạm cư môn hạ tỉnh kiêm tri tây đạo hà dã 况時亨邪誕小人於太祖時妄言折順天二字以見廢黜,huống thì hanh tà đản tiểu nhân ư thái tổ thời vọng ngôn triết thuận thiên nhị tự dĩ kiến phế truất 及太宗朝又挟邪術陰令殺猿取血厭勝天变,cập thái tông triều hựu hiệp tà thuật âm lệnh sát viên thủ huyết yếm thắng thiên biến 至陛下諒陰之初偶遭灾沴時亨托陰陽尅害為言妄言由居國䘮所致奏請短䘮以消天变迹,chí bệ hạ lạng âm chi sơ ngẫu tao tai lệ thì hanh thác âm dương khắc hại vi ngôn vọng ngôn do cư quốc tang sở trí tấu thỉnh đoản tang dĩ tiêu thiên biến tích 其行事誠為,kì hành sự thành vi 誣罔,vu võng 臣恐天下後世咸謂陰陽人為參知卜筮人為安撫,thần khủng thiên hạ hậu thế hàm vị âm dương nhân vi tham tri bốc phệ nhân vi an phủ 自陛下始從古為之有也,tự bệ hạ thuỷ tòng cổ vị chi hữu dã 帝即命罷时亨門下右司郎中僉知西道聀,đế tức mệnh bãi thì hanh môn hạ hữu ti lang trung thiêm tri tây đạo chức 國威中路安撫使司白圭聞之懼亦乞至聀焉,quốc oai trung lộ an phủ sứ ti bạch khuê văn chi cụ diệc khất chí chức yên 初太史時亨太祝白圭同挾技術出入諸大臣家便侫辨給巧於媚悅大臣咸親昵之以為多才能,sơ thái sử thì hanh thái chúc bạch khuê đồng hiệp kĩ thuật xuất nhập chư đại thần gia tiện nịnh biện cấp xảo ư mị duyệt đại thần hàm thân nật chi dĩ vi đa tài năng 故時亨求為門下右司郎中僉知西道,cố thì hanh cầu vi môn hạ hữu ti lang trung thiêm tri tây đạo 白圭求為國威中路安撫使,bạch khuê cầu vi quốc oai trung lộ an phủ sứ 莫不為之保請而賢人才子耻𭁈同列,mạc bất vi chi bảo thỉnh nhi hiền nhân tài tử sỉ dữ đồng liệt 有題於東門涇橋云天地否路安撫,hữu đề ư đông môn kinh kiều vân thiên địa bĩ lộ an phủ 日月,nhật nguyệt 𧇊道參知其為詆戲如此至是時亨白圭同時退黜眾議称快,khuy đạo tham tri kì vi để hí như thử chí thị thì hanh bạch khuê đồng thời thoái truất chúng nghị xưng khoái 國史同修阮文祚𦤶聀,quốc sử đồng tu nguyễn văn tộ trí chức 蝗,hoàng 會試天下舉人取合格二十八名,hội thí thiên hạ cử nhân thủ hợp cách nhị thập bát danh 及廷試帝親策問以禮樂刑政,cập đình thí đế thân sách vấn dĩ lễ nhạc hình chính 賜阮堯咨狀元鄭鐵長榜眼朱添威探花郎阮荗等十二名进士段仁公等十三名附榜,tứ nguyễn nghiêu tư trạng nguyên trịnh thiết trường bảng nhãn chu thiêm uy thám hoa lang nguyễn mậu đẳng thập nhị danh tiến sĩ đoàn nhân công đẳng thập tam danh phụ bảng 堯咨武寕人鐵長安定人添威四岐人堯咨曾蒸於妻母時有題於諸圈曰狀元坊有歌於街衢曰狀元猪阮堯咨盖詆其醜行也,nghiêu tư vũ ninh nhân thiết trường yên định nhân thiêm uy tứ kì nhân nghiêu tư tằng chưng ư thê mẫu thời hữu đề ư chư quyển viết trạng nguyên phường hữu ca ư nhai cù viết trạng nguyên chư nguyễn nghiêu tư cái để kì xú hành dã 時司㓂黎克復欲禁考官挟司奏詣考官歃血盟誓,thời tư khấu lê khắc phục dục cấm khảo quan hiệp tư tấu nghệ khảo quan sáp huyết minh thệ 考官盟誓自此始,khảo quan minh thệ tự thử thuỷ 然挾私之情莫能以也,nhiên hiệp tư chi tình mạc năng dĩ dã 有士子行制,hữu sĩ tử hành chế 詞聯對宜下仄字反用横字平聲,từ liên đối nghi hạ trắc tự phản dụng hoành tự bình thanh 初考批失律不取,sơ khảo phê thất luật bất thủ 覆考官再搜取謂其能文之士批官是塲妄謂横字古人協作仄聲人目爲魯考官,phúc khảo quan tái sưu thủ vị kì năng văn chi sĩ phê quan thị trường vọng vị hoành tự cổ nhân hiệp tác trắc thanh nhân mục vi lỗ khảo quan 時考官傓聽左納言阮夢荀匿不𭛁,thời khảo quan thiên thính tả nạp ngôn nguyễn mộng tuân nặc bất phát 監考同亨𭛁以夢荀之門人知而不言,giám khảo đồng hanh phát dĩ mộng tuân chi môn nhân tri nhi bất ngôn 同考阮天錫揚言納言偏私夢荀𭛁憤詆辱於殿廷抗言不服而偏私之聲益沸騰矣,đồng khảo nguyễn thiên tích dương ngôn nạp ngôn thiên tư mộng tuân phát phẫn để nhục ư điện đình kháng ngôn bất phục nhi thiên tư chi thanh ích phí đằng hĩ 土星犯太陰,thổ tinh phạm thái âm 九月詔太尉黎可督百作諸局造籃京廟殿,cửu nguyệt chiếu thái uý lê khả đốc bách tác chư cục tạo lam kinh miếu điện 以上洪安撫使潘仁為同知審刑院事中書舍人阮覧為黄門是郎翰林院待制黄莘夫為知制誥咱󰰻官阮文典武期爲左右刑院大夫親隨舍人阮士興為竹木司都監北道属程德良为太元中伴敎授,dĩ thượng hồng an phủ sứ phan nhân vi đồng tri thẩm hình viện sự trung thư xá nhân nguyễn lãm vi hoàng môn thị lang hàn lâm viện đãi chế hoàng sằn phu vi tri chế cáo thính bát quan nguyễn văn điển vũ kì vi tả hữu hình viện đại phu thân tuỳ xá nhân nguyễn sĩ hưng vi trúc mộc ti đô giám bắc đạo thuộc trình đức lương vi thái nguyên trung bạn giáo thụ 以黎銀子黎儒宗為保應軍大隊長,dĩ lê ngân tử lê nho tông vi bảo ứng quân đại đội trưởng 銀以開國元勳死非其罪子黎儒宗久淪軍伍諸大臣憐之故有是命,ngân dĩ khai quốc nguyên huân tử phi kì tội tử lê nho tông cửu luân quân ngũ chư đại thần lân chi cố hữu thị mệnh 以知制誥陶天福爲建興路安撫副使,dĩ tri chế cáo đào thiên phúc vi kiến hưng lộ an phủ phó sứ 冬十月以古恒縣轉運副使程璟路教授程磐,đông thập nguyệt dĩ cổ hằng huyện chuyển vận phó sứ trình cảnh lộ giáo thụ trình bàn 爲正刑院大夫,vi chính hình viện đại phu 占城人潘某率男婦三百四十餘人來降詔分處各道,chiêm thành nhân phan mỗ suất nam phụ tam bách tứ thập dư nhân lai hàng chiếu phân xử các đạo 十一月下嫁正長娣衛國長公主于太尉黎受子黎适,thập nhất nguyệt hạ giá chính trưởng đệ vệ quốc trưởng công chúa vu thái uý lê thụ tử lê quát 公主方十歲啞不能言,công chúa phương thập tuế á bất năng ngôn 詔司冦鄭克復主婚事,chiếu tư khấu trịnh khắc phục chủ hôn sự 時黎受具聘禮求宦達者競供貨物以媒富貴而錦繡綾羅繒絹市庯為之一空,thời lê thụ cụ sính lễ cầu hoạn đạt giả cạnh cúng hoá vật dĩ mối phú quý nhi cẩm tú lăng la tăng quyên thị phố vi chi nhất không 黎受又命各鎮路縣官僃辨牛羊等物,lê thụ hựu lệnh các trấn lộ huyện quan bị biện ngưu dương đẳng vật 然皆浚歛軍民以求媚,nhiên giai tuấn liễm quân dân dĩ cầu mị 󰱑官亨𭛁奏劾之,đài quan hanh phát tấu hặc chi 黎受免冠謝罪,lê thụ miễn quan tạ tội 然令已通行各官仍具送來黎受不辝亨,nhiên lệnh dĩ thông hành các quan nhưng cụ tống lai lê thụ bất từ hanh 發亦不復論,phát diệc bất phục luận 至後亨發又奉禮物詣受第拜謝,chí hậu hanh phát hựu phụng lễ vật nghệ thụ đệ bái tạ 𧥾者議之,thức giả nghị chi 宣光鎮保樂農世温探伽柵楊勝金安富忙阮珠國等有罪伏誅,tuyên quang trấn bảo lạc nông thế ôn thám già sách dương thắng kim an phú mường nguyễn châu quốc đẳng hữu tội phục tru 先是温金等負險不供賦役,tiên thị ôn kim đẳng phụ hiểm bất cúng phú dịch 至是又陰與珠國等率眾拒命,chí thị hựu âm dữ châu quốc đẳng suất chúng cự mệnh 安富忙父道阮允蘇告其事,an phú mường phụ đạo nguyễn doãn tô cáo kì sự 命總管黎輪領本鎮軍討捕之執温金等還梟於都,mệnh tổng quản lê luân lĩnh bản trấn quân thảo bổ chi chấp ôn kim đẳng hoàn kiêu ư đô 十二月以御史中丞何甫為北道同知撫黎平為乂安同知府,thập nhị nguyệt dĩ ngự sử trung thừa hà phủ vi bắc đạo đồng tri phủ lê bình vi nghệ an đồng tri phủ 入内都督參預朝政亭侯黎隻卒,nhập nội đô đốc tham dự triều chính đình hầu lê chích tốt 隻開國勳舊太祖時以參預朝政因事失,chích khai quốc huân cựu thái tổ thời dĩ tham dự triều chính nhân sự thất 聀,chức 至太宗朝復為化州同總管鎮守韃隘,chí thái tông triều phục vi hoá châu đồng tổng quản trấn thủ thát ải 占人两入冦圍其城隻能以寡擊眾屢摧破之,chiêm nhân lưỡng nhập khấu vi kì thành chích năng dĩ quả kích chúng lũ thôi phá chi 後又征占城有功累迁是聀,hậu hựu chinh chiêm thành hữu công luỹ thiên thị chức 至是卒贈入内司空平章事諡貞武,chí thị tốt tặng nhập nội tư không bình chương sự thuỵ trinh vũ 以狀元阮堯咨進士鄭堅爲翰林直學士以堅原都官六品故也,dĩ trạng nguyên nguyễn nghiêu tư tiến sĩ trịnh kiên vi hàn lâm trực học sĩ dĩ kiên nguyên đô quan lục phẩm cố dã 榜眼鄭鐵長探花郎朱添威為中書舍人進士阮伯驥為翰林知制誥阮荗陽執中為起居舍人范德侃阮廷錫阮貽厥鄧宣爲翰林待制裴福阮文質潘歡阮叔通為國史院同修史附榜段仁公等十三人充御,bảng nhãn trịnh thiết trường thám hoa lang chu thiêm uy vi trung thư xá nhân tiến sĩ nguyễn bá ký vi hàn lâm tri chế cáo nguyễn mậu dương chấp trung vi khởi cư xá nhân phạm đức khản nguyễn đình tích nguyễn di quyết đặng tuyên vi hàn lâm đãi chế bùi phúc nguyễn văn chất phan hoan nguyễn thúc thông vi quốc sử viện đồng tu sử phụ bảng đoàn nhân công đẳng thập tam nhân sung ngự 前𭓇生,tiền học sinh 以天長安撫副使潘孚先為國子監博士富良縣轉運副使范熊為助教路敎授武永禎為國子監教授咱侯官潘子曰為觀察使,dĩ thiên trường an phủ phó sứ phan phu tiên vi quốc tử giám bác sĩ phú lương huyện chuyển vận phó sứ phạm hùng vi trợ giáo lộ giáo thụ vũ vĩnh trinh vi quốc tử giám giáo thụ thính hầu quan phan tử viết vi quan sát sứ 以御試合格鄧維謙等三十三人充國子監監生,dĩ ngự thí hợp cách đặng duy khiêm đẳng tam thập tam nhân sung quốc tử giám giám sinh 𮞏年試例諸路士人赴試本道合格生徒中鄕貢充監生若軍民中鄕貢不得充監生仍還鄕貢,đệ niên thí lệ chư lộ sĩ nhân phó thí bản đạo hợp cách sinh đồ trúng hương cống sung giám sinh nhược quân dân trúng hương cống bất đắc sung giám sinh nhưng hoàn hương cống 至是司㓂鄭克復始請以軍民鄕貢維謙等充監生而生徒中鄕貢反不得入國子監,chí thị tư khấu trịnh khắc phục thuỷ thỉnh dĩ quân dân hương cống duy khiêm đẳng sung giám sinh nhi sinh đồ trúng hương cống phản bất đắc nhập quốc tử giám 時𬢱頗疑其納賄焉,thời nghị pha nghi kì nạp hối yên 是歲判訟死刑四十,thị tuế phán tụng tử hình tứ thập 二人,nhị nhân 己巳七年明正統十四年,kỉ tị thất niên minh chính thống thập tứ niên 春正月宴百官,xuân chính nguyệt yến bách quan 舞平吳破陣樂,vũ bình ngô phá trận nhạc 初太祖以武功定天下,sơ thái tổ dĩ võ công định thiên hạ 太宗追念前功作平吳舞,thái tông truy niệm tiền công tác bình ngô vũ 至是帝思創業艱難不忘前烈故復武之功臣有感泣者,chí thị đế tư sáng nghiệp gian nan bất vong tiền liệt cố phục võ chi công thần hữu cảm khấp giả 殿中侍御史劾參預朝政黎秘習𬢱失禮少保黎抄攙越失次禮部尙書陶公僎不能檢舉各罸錢有差,điện trung thị ngự sử hặc tham dự triều chính lê bí tập nghị thất lễ thiếu bảo lê sao sàm việt thất thứ lễ bộ thượng thư đào công soạn bất năng kiểm cử các phạt tiền hữu sai 旨揮試字民人限是月二十日就本道考試,chỉ huy thức tự dân nhân hạn thị nguyệt nhị thập nhật tựu bản đạo khảo thí 合格各送禮部會試,hợp cách các tống lễ bộ hội thí 中者免此番選補,trúng giả miễn thử phiên tuyển bổ 舊例試民以暗寫及書筭充各,cựu lệ thí dân dĩ ám tả cập thư toán sung các 局,cục 至是大臣𬢱暗寫及本經四書義各一道用乖所學使免選補者少,chí thị đại thần nghị ám tả cập bản kinh tứ thư nghĩa các nhất đạo dụng quai sở học sử miễn tuyển bổ giả thiểu 故合格黄袍者止八十五人仍還民免此番選補,cố hợp cách hoàng bào giả chỉ bát thập ngũ nhân nhưng hoàn dân miễn thử phiên tuyển bổ 免選試以暗寫及經義自此始,miễn tuyển thí dĩ ám tả cập kinh nghĩa tự thử thuỷ 後以為常,hậu dĩ vi thường 選補軍族出老,tuyển bổ quân tộc xuất lão 攢造户籍,toản tạo hộ tịch 蕊月籃京廟殿成,nhị nguyệt lam kinh miếu điện thành 遣翰林侍讀黄清代阮覧行奏告,khiển hàn lâm thị độc hoàng thanh đại nguyễn lãm hành tấu cáo 以覧已得罪於太祖故也,dĩ lãm dĩ đắc tội ư thái tổ cố dã 選丁壯,tuyển đinh tráng 六品以上孫七八品男並免,lục phẩm dĩ thượng tôn thất bát phẩm nam tịnh miễn 舊例六品得免子至是兼免孫七八品上免子諸宦者亦免親戚一人,cựu lệ lục phẩm đắc miễn tử chí thị kiêm miễn tôn thất bát phẩm thượng miễn tử chư hoạn giả diệc miễn thân thích nhất nhân 廣推陰澤自此始,quảng suy âm trạch tự thử thuỷ 以細江縣轉運副使刘叔謙為侍御史御前學生阮居道為監察御史,dĩ tế giang huyện chuyển vận phó sứ lưu thúc khiêm vi thị ngự sử ngự tiền học sinh nguyễn cư đạo vi giám sát ngự sử 賜前總管黎盃錢二十貫,tứ tiền tổng quản lê bôi tiền nhị thập quán 盃以開國勳舊久痼風疾閑居十七年,bôi dĩ khai quốc huân cựu cửu cố phong tật nhàn cư thập thất niên 至是疾少痊入謁故特賜之,chí thị tật thiểu thuyên nhập yết cố đặc tứ chi 命司㓂黎克復領百作諸局四厢天䦕衛軍及太原鎮軍民復開平虜江自冷更州名至浮虜橋二千五百丈通于平灘以便太原鎮往來,mệnh tư khấu lê khắc phục lĩnh bách tác chư cục tứ sương thiên quan vệ quân cập thái nguyên trấn quân dân phục khai bình lỗ giang tự lãnh canh châu danh chí phù lỗ kiều nhị thiên ngũ bách trượng thông vu bình than dĩ tiện thái nguyên trấn vãng lai 三月占城人來貢方物,tam nguyệt chiêm thành nhân lai cống phương vật 詔却之,chiếu khước chi 時占城國主弟貴由囚其主貴來而自立使其臣教你某槃梭,thời chiêm thành quốc chúa đệ quý do tù kì chúa quý lai nhi tự lập sử kì thần giáo nhĩ mỗ bàn thoa 等來進方物帝省奏表却之曰臣弑君弟殺兄古今大惡朕不受献,đẳng lai tiến phương vật đế tỉnh tấu biểu khước chi viết thần thí quân đệ sát huynh cổ kim đại ác trẫm bất thụ hiến 悉令還之,tất lệnh hoàn chi 因遣同知右司事阮有光殿中侍御史程馭賫書徃諭之曰尔等實事若何則須來敘,nhân khiển đồng tri hữu ti sự nguyễn hữu quang điện trung thị ngự sử trình ngự tê thư vãng dụ chi viết nhĩ đẳng thực sự nhược hà tắc tu lai tự 夏四月復太子少保黎禮入内侍中自號侯官爵,hạ tứ nguyệt phục thái tử thiếu bảo lê lễ nhập nội thị trung tự hiệu hầu quan tước 是日卒,thị nhật tốt 禮世為太祖家臣深荷眷遇朝夕侍衛不離寫右志篤忠貞膂力過人,lễ thế vi thái tổ gia thần thâm hà quyến ngộ triêu tịch thị vệ bất li tả hữu chí đốc trung trinh lữ lực quá nhân 太祖起󰒂妻妾患難出圍脱險厥功居多,thái tổ khởi nghĩa thê thiếp hoạn nạn xuất vi thoát hiểm quyết công cư đa 太祖每奇之嘗曰若積其勳劳致位宰將非汝其誰朕𡸈有吝於,thái tổ mỗi kì chi thường viết nhược tích kì huân lao trí vị tể tướng phi nhữ kì thuỳ trẫm khởi hữu lận ư 汝但汝之才不称耳,nhữ đán nhữ chi tài bất xứng nhĩ 及臨崩泣謂曰朕若不在誰復知卿恐自此以後被降黜耳,cập lâm băng khấp vị viết trẫm nhược bất tại thuỳ phục tri khanh khủng tự thử dĩ hậu bị giáng truất nhĩ 後被阮氏路讚降為太子少保果如其言,hậu bị nguyễn thị lộ tán giáng vi thái tử thiếu bảo quả như kì ngôn 至是病革復舊聀,chí thị bệnh cách phục cựu chức 四日卒年八十二贈鄕侯諡忠節,tứ nhật tốt niên bát thập nhị tặng hương hầu thuỵ trung tiết 政事院同參𬢱高允恭程弘毅阮伯清梅子傑同致聀,chính sự viện đồng tham nghị cao doãn cung trình hoằng nghị nguyễn bá thanh mai tử kiệt đồng trí chức 毫官刘叔謙阮居道劾允恭弘毅居政院大臣尸位素飱無所裨益年逾七十目昏耳瞶尚貪祿位曾無廉耻有傷風化宜並劾還,hào quan lưu thúc khiêm nguyễn cư đạo hặc doãn cung hoằng nghị cư chính viện đại thần thi vị tố san vô sở tì ích niên du thất thập mục hôn nhĩ quý thượng tham lộc vị tằng vô liêm sỉ hữu thương phong hoá nghi tịnh hặc hoàn 於是允恭等皆乞致聀,ư thị doãn cung đẳng giai khất trí chức 帝從之,đế tòng chi 左右納言阮夢荀阮傳阮曰,tả hữu nạp ngôn nguyễn mộng tuân nguyễn truyền nguyễn viết 入侍經筵陶公󰱓阮子晉等乃相𭁈乞致仕然尙𢙇祿位無有歸心見帝一不允但拜謝而已,nhập thị kinh diên đào công soạn nguyễn tử tấn đẳng nãi tương dữ khất trí sĩ nhiên thượng hoài lộc vị vô hữu quy tâm kiến đế nhất bất doãn đán bái tạ nhi dĩ 後又相率行謝恩禮而真情自露時人笑之,hậu hựu tương suất hành tạ ân lễ nhi chân tình tự lộ thời nhân tiếu chi 是月旱,thị nguyệt hạn 帝親詣景灵宮祈雨,đế thân nghệ cảnh linh cung kì vũ 命參知裴扲虎禮部郎中阮璟就傘圓三島山祈之皆不應,mệnh tham tri bùi cầm hổ lễ bộ lang trung nguyễn cảnh tựu tản viên tam đảo sơn kì chi giai bất ứng 癸未日下詔省躬,quý mùi nhật hạ chiếu tỉnh cung 其詔曰朕遭家不造内而母后臨朝外而大臣輔政比年遭旱禾榖不登下民愁嘆,kì chiếu viết trẫm tao gia bất tạo nội nhi mẫu hậu lâm triều ngoại nhi đại thần phụ chính tỉ niên tao hạn hoà cốc bất đăng hạ dân sầu thán 靜思厥𠧨盖有其由,tĩnh tư quyết cữu cái hữu kì do 抑朕不能盡誠以享天心致孝以奉宗廟無施實惠以及斯民而致然,ức trẫm bất năng tận thành dĩ hưởng thiên tâm trí hiếu dĩ phụng tông miếu vô thi thực huệ dĩ cập tư dân nhi trí nhiên 歟抑不能任賢使能而所用類皆昏瑣而致然歟抑苞苴行女謁盛而致然歟將不謹度節用而濫賞妄費有傷民財以致然󰊹將輔相大臣未盡爕調之道而致然󰊹將將帥藩臣不能愛恤軍民多行脧削而致然歟抑守令不能撫字人民惟務侵漁而致然󰊹將刑獄之官不能持平專在深文貨賄幸免而怨氣上騰以致然󰊹抑有司奉行專上虚文使王澤上壅下情不能上達而致然歟將權要之家怙勢作威而細民,dư ức bất năng nhiệm hiền sử năng nhi sở dụng loại giai hôn toả nhi trí nhiên dư ức bao thư hành nữ yết thịnh nhi trí nhiên dư tương bất cẩn độ tiết dụng nhi lạm thưởng vọng phí hữu thương dân tài dĩ trí nhiên dư tương phụ tướng đại thần vị tận nhiếp điều chi đạo nhi trí nhiên dư tương tướng soái phiên thần bất năng ái tuất quân dân đa hành thuyên tước nhi trí nhiên dư ức thủ lệnh bất năng phủ tự nhân dân duy vụ xâm ngư nhi trí nhiên dư tương hình ngục chi quan bất năng trì bình chuyên tại thâm văn hoá hối hạnh miễn nhi oán khí thượng đằng dĩ trí nhiên dư ức hữu tư phụng hành chuyên thượng hư văn sử vương trạch thượng ung hạ tình bất năng thượng đạt nhi trí nhiên dư tương quyền yếu chi gia hỗ thế tác oai nhi tế dân 被害而𦤶然歟抑明揚之󰱇未見舉行而奔競成風以致然󰊹將主將顛倒軍功以無爲有害於公道而致然歟抑仁政未盡施而民猶有失業以致然󰊹將漁澤荒涸税額未减民被倍納以致然歟抑勳舊子孫未盡録用以󰖶其劳而致然󰊹積此𠧨愆致傷和噐若不󰏲改過之訓盡省躬之道何以上回天心下蘇民瘴哉,bị hại nhi trí nhiên dư ức minh dương chi tuyển vị kiến cử hành nhi bôn cạnh thành phong dĩ trí nhiên dư tương chủ tướng điên đảo quân công dĩ vô vi hữu hại ư công đạo nhi trí nhiên dư ức nhân chính vị tận thi nhi dân do hữu thất nghiệp dĩ trí nhiên dư tương ngư trạch hoang hạc thuế ngạch vị giảm dân bị bội nạp dĩ trí nhiên dư ức huân cựu tử tôn vị tận lục dụng dĩ thù kì lao nhi trí nhiên dư tích thử cữu khiên trí thương hoà khí nhược bất kê cải quá chi huấn tận tỉnh cung chi đạo hà dĩ thượng hồi thiên tâm hạ tô dân chướng tai 詔下是夕雨,chiếu hạ thị tịch vũ 初立都大城隍神及風雲雷雨𡊨無祀鬼𡊨以時祭祀,sơ lập đô đại thành hoàng thần cập phong vân lôi vũ đàn vô tự quỷ đàn dĩ thời tế tự 命同知北道何甫等送明,mệnh đồng tri bắc đạo hà phủ đẳng tống minh 人李文昌還廣西,nhân lí văn xương hoàn quảng tây 初太祖時廣西人文昌將家属及部黨百餘迯來歸附處於太原復和縣至是送還之,sơ thái tổ thời quảng tây nhân văn xương tướng gia thuộc cập bộ đảng bách dư tốn lai quy phụ xứ ư thái nguyên phục hoà huyện chí thị tống hoàn chi 何甫等上言曰臣聞知過非难改過爲难言善非难行善為难,hà phủ đẳng thượng ngôn viết thần văn tri quá phi nan cải quá vi nan ngôn thiện phi nan hành thiện vi nan 今仟降灾旱陛下詔條有曰涸澤無魚民被倍納臣請减税額以施實惠,kim thiên giáng tai hạn bệ hạ chiếu điều hữu viết hạc trạch vô ngư dân bị bội nạp thần thỉnh giảm thuế ngạch dĩ thi thực huệ 從之,tòng chi 五月賜諸路鎮文廟學校洒掃夫各二十人教授夫各二人以為常俸從快路安撫阮有孚之言也,ngũ nguyệt tứ chư lộ trấn văn miếu học hiệu sái tảo phu các nhị thập nhân giáo thụ phu các nhị nhân dĩ vi thường bổng tòng khoái lộ an phủ nguyễn hữu phu chi ngôn dã 左遷祥刑院大夫程璟為天施縣轉運,tả thiên tường hình viện đại phu trình cảnh vi thiên thi huyện chuyển vận 副使以天施轉運副使阮賢爲祥刑院大夫,phó sứ dĩ thiên thi chuyển vận phó sứ nguyễn hiền vi tường hình viện đại phu 金星貫月,kim tinh quán nguyệt 黎受黎可上疏其畧曰古昔盛治之世遇天灾变人君省躬大臣引罪同心寅畏󰱃弭天變,lê thụ lê khả thượng sớ kì lược viết cổ tích thịnh trị chi thế ngộ thiên tai biến nhân quân tỉnh cung đại thần dẫn tội đồng tâm dần uý thứ nhĩ thiên biến 洪惟順天年間𡸈稔屡登以至紹平大寶休徵荐至,hồng duy thuận thiên niên gian khởi nẫm lũ đăng dĩ chí thiệu bình đại bảo hưu trưng tiến chí 陛下大政未親亦無過舉而水旱相仍灾異屡見,bệ hạ đại chính vị thân diệc vô quá cử nhi thuỷ hạn tương nhưng tai dị lũ kiến 意者臣等不能體陛下仁民愛物之心調變失宜如詔所云,ý giả thần đẳng bất năng thể bệ hạ nhân dân ái vật chi tâm điều biến thất nghi như chiếu sở vân 伏望聖慈召臣等於政事堂問臣等以軍國事何事宜行宜革務要責實無事虚文,phục vọng thánh từ triệu thần đẳng ư chính sự đường vấn thần đẳng dĩ quân quốc sự hà sự nghi hành nghi cách vụ yếu trách thực vô sự hư văn 皇太后懿旨報曰古書有,hoàng thái hậu ý chỉ báo viết cổ thư hữu 云人事脩則天時和,vân nhân sự tu tắc thiên thời hoà 今官家幼冲天灾屡降朕甚憂惧,kim quan gia ấu xung thiên tai lũ giáng trẫm thậm ưu cụ 今日之弊或有爲黨而荐舉不公或恃潜邸功臣使妻妾囑托權要或𭁈家奴作害良民或有出入勢家以求免罪,kim nhật chi tệ hoặc hữu vi đảng nhi tiến cử bất công hoặc thị tiềm để công thần sử thê thiếp chúc thác quyền yếu hoặc dữ gia nô tác hại lương dân hoặc hữu xuất nhập thế gia dĩ cầu miễn tội 若何以革此弊使我君臣一心一德以消天變上扶官家守宗廟之業下愜天下暨軍民之心,nhược hà dĩ cách thử tệ sử ngã quân thần nhất tâm nhất đức dĩ tiêu thiên biến thượng phù quan gia thủ tông miếu chi nghiệp hạ khiếp thiên hạ kị quân dân chi tâm 大雨,đại vũ 斬親隨正監黎仁立等于西市,trảm thân tuỳ chính giám lê nhân lập đẳng vu tây thị 仁立少尉黎蘭之子𭁈京城人阮壽域等聚眾賭博偷盗恐其黨泄使人就其家誘來殺之,nhân lập thiếu uý lê lan chi tử dữ kinh thành nhân nguyễn thọ vực đẳng tụ chúng đổ bác thâu đạo khủng kì đảng tiết sử nhân tựu kì gia dụ lai sát chi 事𭛁下獄皆斬之,sự phát hạ ngục giai trảm chi 貶蘭,biếm lan 二資以不能教死故也,nhị tư dĩ bất năng giáo tử cố dã 大赦,đại xá 其赦條有减罪饒潭税等事,kì xá điều hữu giảm tội nhiêu đàm thuế đẳng sự 轉内外文武官,chuyển nội ngoại văn võ quan 以審刑院副使程真為北江上路安撫使程昱為禮部上書北道同知簿籍何甫為清化府同知撫管領黎其等為各衛同知宣撫使阮遼為家興官察使知君民事蒞仁路安撫使杜時曄爲審刑院副使,dĩ thẩm hình viện phó sứ trình chân vi bắc giang thượng lộ an phủ sứ trình dục vi lễ bộ thượng thư bắc đạo đồng tri bạ tịch hà phủ vi thanh hoá phủ đồng tri phủ quản lĩnh lê kì đẳng vi các vệ đồng tri tuyên phủ sứ nguyễn liêu vi gia hưng quan sát sứ tri quân dân sự lị nhân lộ an phủ sứ đỗ thì việp vi thẩm hình viện phó sứ 禮部郎中阮璟為政事院同知參𬢱政事前行遣黎察為左司侍郎同知海西道君民簿籍賜爵大僚𤤻,lễ bộ lang trung nguyễn cảnh vi chính sự viện đồng tri tham nghị chính sự tiền hành khiển lê sát vi tả ti thị lang đồng tri hải tây đạo quân dân bạ tịch tứ tước đại liêu ban 蔡乃太副黎列之甥,thái nãi thái phó lê liệt chi sanh 列被囚罷蔡聀,liệt bị tù bãi thái chức 及釋列囚復用蔡故也,cập thích liệt tù phục dụng thái cố dã 左遷審刑院同知潘仁為蒞仁路安撫副使,tả thiên thẩm hình viện đồng tri phan nhân vi lị nhân lộ an phủ phó sứ 出御史刘叔謙為安朗縣轉運副使阮居道為國子監直講以其論允恭弘毅故也,xuất ngự sử lưu thúc khiêm vi an lãng huyện chuyển vận phó sứ nguyễn cư đạo vi quốc tử giám trực giảng dĩ kì luận doãn cung hoằng nghị cố dã 以東道東知簿籍阮叔惠為門下右納言太史令裴時亨為參議政事,dĩ đông đạo đông tri bạ tịch nguyễn thúc huệ vi môn hạ hữu nạp ngôn thái sử lệnh bùi thì hanh vi tham nghị chính sự 諫官同亨𭛁劾叔惠曰本朝重任惟在宰相與行遣耳,gián quan đồng hanh phát hặc thúc huệ viết bản triều trọng nhiệm duy tại tể tướng dữ hành khiển nhĩ 今叔惠起身自小吏以苛刻之政曾為北道參知則北道之民二仁一袴,kim thúc huệ khởi thân tự tiểu lại dĩ hà khắc chi chính tằng vi bắc đạo tham tri tắc bắc đạo chi dân nhị nhân nhất khoá 至於奉使外國以詭計圖免外國呼為鬼頭辱國如此浮焉用為,chí ư phụng sứ ngoại quốc dĩ nguỵ kế đồ miễn ngoại quốc hô vi quỷ đầu nhục quốc như thử phù yên dụng vi 又劾時亨曰時亨以邪術惑上尙用短䘮使陛失孝於先帝,hựu hặc thì hanh viết thì hanh dĩ tà thuật hoặc thượng thượng dụng đoản tang sử bệ thất hiếu ư tiên đế 且三年之䘮先帝能行之,thả tam niên chi tang tiên đế năng hành chi 臣前既論時亨罷參知西道今又陞政事院參議,thần tiền ký luận thì hanh bãi tham tri tây đạo kim hựu thăng chính sự viện tham nghị 且政者正虵其身不正安能正事乎臣聞解之三爻曰負且乘𦤶㓂至其叔惠時亨之謂󰊹,thả chính giả chính dã kì thân bất chính an năng chính sự hồ thần văn giải chi tam hào viết phụ thả thừa trí khấu chí kì thúc huệ thì hanh chi vị dư 太后問宰将曰諫官論當如何黎可等曰用人不必求僃,thái hậu vấn tể tướng viết gián quan luận đương như hà lê khả đẳng viết dụng nhân bất tất cầu bị 臣等已搜求在位𭁈夫親戚故舊不得其人,thần đẳng dĩ sưu cầu tại vị dữ phu thân thích cố cựu bất đắc kì nhân 臣等見叔惠居聀皆辨,thần đẳng kiến thúc huệ cư chức giai biện 若新進輩臣未知其賢否無由舉用乃,nhược tân tiến bối thần vị tri kì hiền phủ vô do cử dụng nãi 從之,tòng chi 秋七月改火箇二軍為神雷神電軍善倬各軍為海鴻海馬海鯨海鰍軍󰈫撓爲海鶻軍,thu thất nguyệt cải hoả cá nhị quân vi thần lôi thần điện quân thiện trạo các quân vi hải hồng hải mã hải kình hải thu quân bát nạo vi hải cốt quân 置遠州配所於宣光歸化二鎮外州於安󰘊太棠縣以徙海西三撫犯罪人若各路罪人仍在舊所,trí viễn châu phối sở ư tuyên quang quy hoá nhị trấn ngoại châu ư an bang thái đường huyện dĩ tỉ hải tây tam phủ phạm tội nhân nhược các lộ tội nhân nhưng tại cựu sở 占城使臣逋沙破貪卒等𭁈阮有光偕來命司㓂黎刻復納言阮夢荀詰占城使以弑君之罪,chiêm thành sứ thần bô sa phá tham tốt đẳng dữ nguyễn hữu quang giai lai mệnh tư khấu lê khắc phục nạp ngôn nguyễn mộng tuân cật chiêm thành sứ dĩ thí quân chi tội 占城使不能對但拜謝而已,chiêm thành sứ bất năng đối đán bái tạ nhi dĩ 遣上書程昱翰林直學士鄭堅使占城奉書諭之且索我國人口前在占城者,khiển thượng thư trình dục hàn lâm trực học sĩ trịnh kiên sứ chiêm thành phụng thư dụ chi thả sách ngã quốc nhân khẩu tiền tại chiêm thành giả 其書畧曰凡有國則有君,kì thư lược viết phàm hữu quốc tắc hữu quân 臣此綱常之道也,thần thử cương thường chi đạo dã 尔占城人何故乖嘗道而致,nhĩ chiêm thành nhân hà cố quai thường đạo nhi trí 若此昔王提卒尔等不能立其子而立賁該尔等又不能引君當道敬事大國以至敗亡,nhược thử tích vương đề tốt nhĩ đẳng bất năng lập kì tử nhi lập bí cai nhĩ đẳng hựu bất năng dẫn quân đương đạo kính sự đại quốc dĩ chí bại vong 尔等已請立貴來為主不旋踵又廢而立貴由,nhĩ đẳng dĩ thỉnh lập quý lai vi chủ bất toàn chủng hựu phế nhi lập quý do 尔等反覆不忠視君如棊子然是何道也,nhĩ đẳng phản phú bất trung thị quân như kì tử nhiên thị hà đạo dã 八月皇太后懿旨諭大臣等曰自寡人聽政以來見大臣忠愛支心左右輔國,bát nguyệt hoàng thái hậu ý chỉ dụ đại thần đẳng viết tự quả nhân thính chính dĩ lai kiến đại thần trung ái chi tâm tả hữu phụ quốc 内修外攘以安天下,nội tu ngoại nhương dĩ an thiên hạ 寡人夙夜思有以報其功,quả nhân túc dạ tư hữu dĩ báo kì công 然德甚菲薄愧不如馬鄧宣仁之賢以盡優待大臣之道,nhiên đức thậm phỉ bạc quý bất như mã đặng tuyên nhân chi hiền dĩ tận ưu đãi đại thần chi đạo 今將,kim tương 命朝士會議時宜已為一代之令典令之無弊,mệnh triều sĩ hội nghị thời nghi dĩ vi nhất đại chi lệnh điển lệnh chi vô tệ 卿等合體此意以盡克难之道以全終始之節無使臯𧃰稷契伊傅周召專美於前代顧不偉哉,khanh đẳng hợp thể thử ý dĩ tận khắc nan chi đạo dĩ toàn chung thuỷ chi tiết vô sử cao quỳ tắc tiết y phó chu thiệu chuyên mĩ ư tiền đại cố bất vĩ tai 貶化州司馬黎定二司,biếm hoá châu tư mã lê định nhị tư 時何栗劾定縱降占城人及強娶人家女為妾故貶之,thời hà lật hặc định túng giáng chiêm thành nhân cập cưỡng thú nhân gia nữ vi thiếp cố biếm chi 一日退朝太尉黎可見雲集堂前獵綱撤去曰無令上見之以啓她日之荒禽也,nhất nhật thoái triều thái uý lê khả kiến vân tập đường tiền liệp cương triệt khứ viết vô lệnh thượng kiến chi dĩ khải tha nhật chi hoăng cầm dã 以中丞何栗為西道參知簿籍󰱑官簿黎霖國子教授范維寧並為監察御史,dĩ trung thừa hà lật vi tây đạo tham tri bạ tịch đài quan bạ lê lâm quốc tử giáo thụ phạm duy ninh tịnh vi giám sát ngự sử 以國子監直講尹子平為安撫副,dĩ quốc tử giám trực giảng doãn tử bình vi an phủ phó 使内密院同知黎念為副使殿中侍御史程馭为安撫副使御前學士鄧允美監生阮剛中阮自得高文齒為各路轉運副使,sứ nội mật viện đồng tri lê niệm vi phó sứ điện trung thị ngự sử trình ngự vi an phủ phó sứ ngự tiền học sĩ đặng doãn mĩ giám sinh nguyễn cương trung nguyễn tự đắc cao văn xỉ vi các lộ chuyển vận phó sứ 監生除縣官自剛中等始,giám sinh trừ huyện quan tự cương trung đẳng thuỷ 以中北衛同知黎棹為葵州經畧使黎其爲北江衞同知,dĩ trung bắc vệ đồng tri lê trạo vi quỳ châu kinh lược sứ lê kì vi bắc giang vệ đồng tri 以國威為中路安撫明英宗憤北虜也先入㓂也先虜校咱其臣王振議尋親征,dĩ quốc oai vi trung lộ an phủ minh anh tông phẫn bắc lỗ dã tiên nhập khấu dã tiên lỗ hiệu thính kì thần vương chấn nghị tầm thân chinh 於七月十七日駕行至大同𤤻師,ư thất nguyệt thập thất nhật giá hành chí đại đồng ban sư 八月十六日駕至土木地名為北虜所獲,bát nguyệt thập lục nhật giá chí thổ mộc địa danh vị bắc lỗ sở hoạch 十七日英宗北狩報至京師大駭,thập thất nhật anh tông bắc thú báo chí kinh sư đại hãi 十八日皇太后命英宗,thập bát nhật hoàng thái hậu mệnh anh tông 弟郕王祁鈺魚欲切堅金也權總萬機二十日皇太后𬢱立皇長子見濡為皇太子時年二歲仍命郕王為輔,đệ thành vương kì ngục ngư dục thiết kiên kim dã quyền tổng vạn cơ nhị thập nhật hoàng thái hậu nghị lập hoàng trưởng tử kiến nhu vi hoàng thái tử thời niên nhị tuế nhưng mệnh thành vương vi phụ 九月初六日明郕王即位遙尊英宗為太上皇,cửu nguyệt sơ lục nhật minh thành vương tức vị dao tôn anh tông vi thái thượng hoàng 改明年為景泰元年,cải minh niên vi cảnh thái nguyên niên 冬十月令各路諸色役出熟米以需軍用尋罷之,đông thập nguyệt lệnh các lộ chư sắc dịch xuất thục mễ dĩ nhu quân dụng tầm bãi chi 以𬢱欲伐占城而未果故也,dĩ nghị dục phạt chiêm thành nhi vị quả cố dã 以下國威衛少尉黎蘭為新平順化府少尉踰年卒,dĩ hạ quốc oai vệ thiếu uý lê lan vi tân bình thuận hoá phủ thiếu uý du niên tốt 京城生两頭人恠置死,kinh thành sinh lưỡng đầu nhân quái trí tử 十一月命各路縣修簿籍,thập nhất nguyệt mệnh các lộ huyện tu bạ tịch 充監生魯純范公粘等三十人為各道属吏監生充属吏自此始,sung giám sinh lỗ thuần phạm công niêm đẳng tam thập nhân vi các đạo thuộc lại giám sinh sung thuộc lại tự thử thuỷ 大都督黎犬男黎貫之夜間聚眾敺殺人於都市,đại đô đốc lê khuyển nam lê quán chi dạ gian tụ chúng khu sát nhân ư đô thị 事𭛁下獄辝連内官及諸有司男十餘人,sự phát hạ ngục từ liên nội quan cập chư hữu ti nam thập dư nhân 獄將成太后以犬居大臣典禁兵帝所倚重,ngục tương thành thái hậu dĩ khuyển cư đại thần điển cấm binh đế sở ỷ trọng 若殺之恐傷犬心乃枉法赦之仍收償錢還死者而已,nhược sát chi khủng thương khuyển tâm nãi uông pháp xá chi nhưng thu thường tiền hoàn tử giả nhi dĩ 諫官黎霖噤不能言至有都市童子扼腕語曰吾恨不為󰱑官者耳,gián quan lê lâm cấm bất năng ngôn chí hữu đô thị đồng tử ách uyển ngữ viết ngô hận bất vi đài quan giả nhĩ 占城人還我國人口程元頲等七十人,chiêm thành nhân hoàn ngã quốc nhân khẩu trình nguyên đĩnh đẳng thất thập nhân 以元頲爲政事院同參𬢱,dĩ nguyên đĩnh vi chính sự viện đồng tham nghị 新增律田産章十四條,tân tăng luật điền sản chương thập tứ điều 初太組欲均田故畧田産章,sơ thái tổ dục quân điền cố lược điền sản chương 至是增之,chí thị tăng chi 以南策上路安撫副使阮直為翰林院侍講歸化路安撫使阮如堵國威下路安撫副使梁如鵠並為翰林直學士路教程伯恭陶復禮並為監察御史翰林院直學士阮堯資為新興上路安撫使中書舍人鄭鐵長為清化南路安撫使朱添威為新興下路安撫使國子監教授阮汝弼為建昌路安撫副使教授爲安撫自汝弼始,dĩ nam sách thượng lộ an phủ phó sứ nguyễn trực vi hàn lâm viện thị giảng quy hoá lộ an phủ sứ nguyễn như đổ quốc oai hạ lộ an phủ phó sứ lương như hộc tịnh vi hàn lâm trực học sĩ lộ giáo trình bá cung đào phục lễ tịnh vi giám sát ngự sử hàn lâm viện trực học sĩ nguyễn nghiêu tư vi tân hưng thượng lộ an phủ sứ trung thư xá nhân trịnh thiết trường vi thanh hoá nam lộ an phủ sứ chu thiêm uy vi tân hưng hạ lộ an phủ sứ quốc tử giám giáo thụ nguyễn nhữ bật vi kiến xương lộ an phủ phó sứ giáo thụ vi an phủ tự nhữ bật thuỷ 以起居舍人阮荗爲立,dĩ khởi cư xá nhân nguyễn mậu vi lập 石縣轉運使陽執中為水棠縣轉運使御前𭓇生阮達為大蠻縣轉運使,thạch huyện chuyển vận sứ dương chấp trung vi thuỷ đường huyện chuyển vận sứ ngự tiền học sinh nguyễn đạt vi đại man huyện chuyển vận sứ 以黎少頴為三𢃄路教授,dĩ lê thiếu dĩnh vi tam đái lộ giáo thụ 初少頴為審刑院僉知以犯贓罪罷職還民終身不叙用,sơ thiếu dĩnh vi thẩm hình viện thiêm tri dĩ phạm tang tội bãi chức hoàn dân chung thân bất tự dụng 至是復以为教授,chí thị phục dĩ vi giáo thụ 以國子監教授阮天縱為司業教授阮超為助教粱夢星武永禎為直講司刑院大夫符世豪為古費縣轉運副使,dĩ quốc tử giám giáo thụ nguyễn thiên túng vi tư nghiệp giáo thụ nguyễn siêu vi trợ giáo lương mộng tinh vũ vĩnh trinh vi trực giảng ti hình viện đại phu phù thế hào vi cổ phí huyện chuyển vận phó sứ 文盤縣轉運副使梁宗驥受賂事𭛁,văn bàn huyện chuyển vận phó sứ lương tông ký thụ lộ sự phát 獄成將斬驥因左右求免死太尉黎可曰國法不可赦又曰盗一家猶不可赦况宗驥盗,ngục thành tương trảm ký nhân tả hữu cầu miễn tử thái uý lê khả viết quốc pháp bất khả xá hựu viết đạo nhất gia do bất khả xá huống tông ký đạo 一縣乎,nhất huyện hồ 再下對断死罪,tái hạ đối đoạn tử tội 庚午八年明恭宗景泰元春三月放黎列妻子於天牢,canh ngọ bát niên minh cung tông cảnh thái nguyên xuân tam nguyệt phóng lê liệt thê tử ư thiên lao 秋七月明以李實充正使偕北虜使北行,thu thất nguyệt minh dĩ lí thực sung chánh sứ giai bắc lỗ sứ bắc hành 十五日實等見明英宗泣下行拜禮󰍶見英宗所居皮帳布幃蓆地而寢因奏今陛下服食粗陋不堪,thập ngũ nhật thực đẳng kiến minh anh tông khấp hạ hành bái lễ tất kiến anh tông sở cư bì trướng bố vi tịch địa nhi tẩm nhân tấu kim bệ hạ phục thực thô lậu bất kham 因極言王振寵之太甚以至陛下𫎇塵之禍,nhân cực ngôn vương chấn sủng chi thái thậm dĩ chí bệ hạ mông trần chi hoạ 英宗曰朕今悔何及,anh tông viết trẫm kim hối hà cập 實即事賦一詩云重整衣冠拜上皇偶聞天語重凄凉,thực tức sự phú nhất thi vân trùng chỉnh y quan bái thượng hoàng ngẫu văn thiên ngữ trọng thê lương 腥膻克復非天祿,tinh chiên sung phúc phi thiên lộc 草野為君異帝鄕,thảo dã vị quân dị đế hương 始信奸臣移國柄終教胡虜,thuỷ tín gian thần di quốc bính chung giao hồ lỗ 叛天常,phản thiên thường 只今天使通和好翠輦南旋省見章,chỉ kim thiên sứ thông hoà hiếu thuý liễn nam tuyền tỉnh kiến chương 是時北虜囚長也先命頭目率五百騎送明英宗至燕京,thị thời bắc lỗ tù trưởng dã tiên mệnh đầu mục suất ngũ bách kị tống minh anh tông chí yên kinh 百官迎于燕定門,bách quan nghênh vu an định môn 英宗自東安門入,anh tông tự đông an môn nhập 景拜迎推遜莨久乃送英宗至南宮,cảnh bái nghênh suy tốn lương cửu nãi tống anh tông chí nam cung 群臣就見而冬十月遣西道參知何栗為正使翰林院直𭓇士阮如堵國子監助教同亨𭛁為副使如明歲辛未久年明景太二年,quần thần tựu kiến nhi đông thập nguyệt khiển tây đạo tham tri hà lật vi chánh sứ hàn lâm viện trực học sĩ nguyễn như đổ quốc tử giám trợ giáo đồng hanh phát vi phó sứ như minh tuế tân mùi cửu niên minh cảnh thái nhị niên 夏四月以灾異下詔曰北歲以來旱蝗将仍災㐱荐,hạ tứ nguyệt dĩ tai dị hạ chiếu viết bắc tuế dĩ lai hạn hoàng tương nhưng tai chẩn tiến 至今年方春雨雹又作,chí kim niên phương xuân vũ bạo hựu tác 抑政事鈌失而未能修󰁮󰊹将調爕失宜而致傷,ức chính sự khuyết thất nhi vị năng tu cử dư tương điều nhiếp thất nghi nhi trí thương 和氣歟或刑獄冤濫而未能伸雪󰊹將賦役繁重而下民咨怨󰊹靜思厥𠧨盖有其由苟不施實惠以慰民心将何以答上天而弭災变其宥條有饒諸税迯從征迯軍迯民許出首在獄諸訟沉滯聽具由奏呈等事,hoà khí dư hoặc hình ngục oan lạm nhi vị năng thân tuyết dư tương phú dịch phồn trọng nhi hạ dân tư oán dư tĩnh tư quyết cữu cái hữu kì do cẩu bất thí thực huệ dĩ uý dân tâm tương hà dĩ đáp thượng thiên nhi nhĩ tai biến kì hựu điều hữu nhiêu chư thuế tốn tòng chinh tốn quân tốn dân hứa xuất thủ tại ngục chư tụng trầm đái thính cụ do tấu trình đẳng sự 秋七月二十六日殺太尉黎可及男黎括司㓂鄭克復及男駙馬都尉鄭伯崖,thu thất nguyệt nhị thập lục nhật sát thái uý lê khả cập nam lê quát tư khấu trịnh khắc phục cập nam phò mã đô uý trịnh bá nhai 冬十月明遣正使行人司行人邉永副使進士程惠來告即位,đông thập nguyệt minh khiển chánh sứ hành nhân ti hành nhân biên vĩnh phó sứ tiến sĩ trình huệ lai cáo tức vị 先是明英宗北征為也先所獲,tiên thị minh anh tông bắc chinh vị dã tiên sở hoạch 弟郕〇祁鈺監國因自立改元景泰故遣邉永等來告,đệ thành vương kì ngục giám quốc nhân tự lập cải nguyên cảnh thái cố khiển biên vĩnh đẳng lai cáo 十八日遣同知東道程真中書黄門侍郎阮廷美審刑院同知馮文達如明賀即位,thập bát nhật khiển đồng tri đông đạo trình chân trung thư hoàng môn thị lang nguyễn đình mĩ thẩm hình viện đồng tri phùng văn đạt như minh hạ tức vị 任申十年明景泰三年夏四月因太尉黎受男黎是以是行符咒土地故也,nhâm thân thập niên minh cảnh thái tam niên hạ tứ nguyệt nhân thái uý lê thụ nam lê thị dĩ thị hành phù chú thổ địa cố dã 秋七月三日以災異下詔曰比歲以來災異荐臻歲屢凶歉,thu thất nguyệt tam nhật dĩ tai dị hạ chiếu viết tỉ tuế dĩ lai tai dị tiến trăn tuế lũ hung khiểm 民物不遂其生,dân vật bất toại kì sinh 朕甚惧焉,trẫm thậm cụ yên 實由朕上不能克享天心下不能遵守祖宗,thực do trẫm thượng bất năng khắc hưởng thiên tâm hạ bất năng tuân thủ tổ tông 成憲任貫不得其人政事有所闕失以致然也,thành hiến nhiệm quan bất đắc kì nhân chính sự hữu sở khuyết thất dĩ trí nhiên dã 今思所以,kim tư sở dĩ 弭災召和可不遵成憲而革弊政乎其合行事例用廉能汰闒茸行黜陟免諸税理寃獄賑恤鰥寡孤獨等事,nhĩ tai triệu hoà khả bất tuân thành hiến nhi cách tệ chính hồ kì hợp hành sự lệ dụng liêm năng thải tháp nhũng hành truất trắc miễn chư thuế lí oan ngục chẩn tuất quan quả cô độc đẳng sự 冬十月十五日明遣正使刑部郎中陳金副使行人司行人郭仲南來告立皇太子并賜綵幣,đông thập nguyệt thập ngũ nhật minh khiển chánh sứ hình bộ lang trung trần kim phó sứ hành nhân ti hành nhân quách trọng nam lai cáo lập hoàng thái tử tịnh tứ thái tệ 二十三日遣使如明正使審刑院范瑜副使翰林院直𭓇士阮伯驥禮部員外郎朱車賀立皇太子,nhị thập tam nhật khiển sứ như minh chánh sứ thẩm hình viện phạm du phó sứ hàn lâm viện trực học sĩ nguyễn bá kí lễ bộ viên ngoại lang chu xa hạ lập hoàng thái tử 正使震雷軍指揮黎尚副使侍御史黎專謝賜綵幣,chánh sứ chấn lôi quân chỉ huy lê thượng phó sứ thị ngự sử lê chuyên tạ tứ thái tệ 癸酉十一年明景泰四年,quý dậu thập nhất niên minh cảnh thái tứ niên 春二月十一日大赦,xuân nhị nguyệt thập nhất nhật đại xá 會試下,hội thí hạ 舉人賜武伯澈等進士及弟,cử nhân tứ vũ bá triệt đẳng tiến sĩ cập đệ 冬十一月帝遣陪臣阮原橋阮旦陳允𧗼等如明歲貢,đông thập nhất nguyệt đế khiển bồi thần nguyễn nguyên kiều nguyễn đán trần doãn huy đẳng như minh tuế cống 二十一日帝初親政改原大赦以明年正月為延寧元年,nhị thập nhất nhật đế sơ thân chính cải nguyên đại xá dĩ minh niên chính nguyệt vi diên ninh nguyên niên 其赦條則有贈功臣黎禮黎僃黎篆等職各一等給黎察黎銀黎可黎謙鄭克復等官田一百畝并存恤鰥寡孤獨及旌表義夫節婦等事,kì xá điều tắc hữu tặng công thần lê lễ lê bị lê triện đẳng chức các nhất đẳng cấp lê sát lê ngân lê khả lê khiêm trịnh khắc phục đẳng quan điền nhất bách mẫu tịnh tồn tuất quan quả cô độc cập tinh biểu nghĩa phu tiết phụ đẳng sự 甲恤延寧元年明景太元年,giáp tuất diên ninh nguyên niên minh cảnh thái nguyên niên 春正月鑄延寧錢,xuân chính nguyệt chú diên ninh tiền 選補軍,tuyển bổ quân 伍并汰出老,ngũ tịnh thải xuất lão 攅造户籍,toản tạo hộ tịch 夏五月黄龍見于西門人加鍵瓴之下,hạ ngũ nguyệt hoàng long hiện vu tây môn nhân gia kiện linh chi hạ 乂安地方竹葉黄,nghệ an địa phương trúc diệp hoàng 乙亥二年明景泰六年,ất hợi nhị niên minh cảnh thái lục niên 命潘孚先撰大越史記自陳太宗至明人還國,mệnh phan phu tiên soạn đại việt sử ký tự trần thái tông chí minh nhân hoàn quốc 冬十月玉麻州有鼠大諸,đông thập nguyệt ngọc ma châu hữu thử đại chư 丙子三年明景太七年春正月三日大宴百官諒山王二月四日御史中丞范瑜等劾奏金吾衛同總知黎适不能奉法於今年會集軍期差軍人七,bính tí tam niên minh cảnh thái thất niên xuân chính nguyệt tam nhật đại yến bách quan lạng sơn vương nhị nguyệt tứ nhật ngự sử trung thừa phạm du đẳng hặc tấu kim ngô vệ đồng tổng tri lê quát bất năng phụng pháp ư kim niên hội tập quân kì sai quân nhân thất 十人造私船損費軍錢凣十八貫乞刑官對實按罪以懲其餘黎适奏曰臣本籃邑人󰪀自籃京回所有私船朽爛,thập nhân tạo tư thuyền tổn phí quân tiền phàm thập bát quán khất hình quan đối thực án tội dĩ trừng kì dư lê quát tấu viết thần bản lam ấp nhân nang tự lam kinh hồi sở hữu tư thuyền hủ lạn 臣將扈駕役於今年暫差軍人飭助若所費軍錢則臣不知,thần tương hộ giá dịch ư kim niên tạm sai quân nhân sức trợ nhược sở phí quân tiền tắc thần bất tri 瑜又奏曰臣等忝居言職不可畏避權勢亦不可緘然不言誠如聖諭,du hựu tấu viết thần đẳng thiểm cư ngôn chức bất khả uý tị quyền thế diệc bất khả giam nhiên bất ngôn thành như thánh dụ 臣今劾奏黎适差軍造私船臣等以令󰱑兒探實又勾本軍火頭端稱皆言實有,thần kim hặc tấu lê quát sai quân tạo tư thuyền thần đẳng dĩ lệnh đài nhi thám thực hựu cấu bản quân hoả đầu đoan xưng giai ngôn thực hữu 今黎适調臣等以私彈劾起臣等以恩怨言事耶,kim lê quát điều thần đẳng dĩ tư đạn hặc khởi thần đẳng dĩ ân oán ngôn sự da 六日賜盆忙頭目衣帛有差,lục nhật tứ bồn mường đầu mục y bạch hữu sai 以盆忙頭目,dĩ bồn mường đầu mục 郎吒於正月貢噐物也,lang cha ư chính nguyệt cống khí vật dã 旨揮令州父道琴公為振遠上將軍,chỉ huy lệnh châu phụ đạo cầm công vi thấn viễn thượng tướng quân 命員外郎鄭瑤賫旨揮徃諭之以賞賜大紅織金團衣高山巾相銀帶馬鞍交椅卓子等物,mệnh viên ngoại lang trịnh dao tê chỉ huy vãng dụ chi dĩ thưởng tứ đại hồng chức kim đoàn y cao sơn cân tương ngân đái mã yên giao ỷ trác tử đẳng vật 旨揮𭁈入内司徒平章事黎囂入内都督平章事黎榴等守僃城池等役日夜嚴加巡警内外如法,chỉ huy dữ nhập nội tư đồ bình chương sự lê hiêu nhập nội đô đốc bình chương sự lê lựu đẳng thủ bị thành trì đẳng dịch nhật dạ nghiêm gia tuần cảnh nội ngoại như pháp 八日丁未帝如籃京癸丑至籃京,bát nhật đinh mùi đế như lam kinh quý sửu chí lam kinh 是夜雹,thị dạ bạo 十五日帝親率百官拜謁山陵,thập ngũ nhật đế thân suất bách quan bái yết sơn lăng 乃旨揮籃山等陵官係本祠各役務要誠敬精潔斬木伐竹採取柴薪寢廟用牛四擊銅,nãi chỉ huy lam sơn đẳng lăng quan hệ bản từ các dịch vụ yếu thành kính tinh khiết trảm mộc phạt trúc thái thủ sài tân tẩm miếu dụng ngưu tứ kích đồng 鼔軍士讙應,cổ quân sĩ hoan ứng 樂武奏平吳破陣之舞文奏諸侯莱朝之舞,nhạc võ tấu bình ngô phá trận chi vũ văn tấu chư hầu lai triều chi vũ 大司徒黎秘詣昭孝王忠勇王廟用牛三,đại tư đồ lê bí nghệ chiêu hiếu vương trung dũng vương miếu dụng ngưu tam 尚書令黎康詣弘祐大王廟用牛一,thượng thư lệnh lê khang nghệ hoằng hựu đại vương miếu dụng ngưu nhất 内院副使杜時曄卒,nội viện phó sứ đỗ thời việp tốt 二十一日宴扈駕文武及外任𦤶仕等官於籃京行殿賞錢有差,nhị thập nhất nhật yến hộ giá văn võ cập ngoại nhiệm trí sĩ đẳng quan ư lam kinh hành điện thưởng tiền hữu sai 明日旨揮𭁈大臣議定籃山山陵廟殿號正殿曰光德曰崇孝後殿曰衍慶又令清化撫軍造太皇太妃寢宮於籃山陵殿西,minh nhật chỉ huy dữ đại thần nghị định lam sơn sơn lăng miếu điện hiệu chính điện viết quang đức viết sùng hiếu hậu điện viết diễn khánh hựu lệnh thanh hoá phủ quân tạo thái hoàng thái phi tẩm cung ư lam sơn lăng điện tây 三十日帝至自西京,tam thập nhật đế chí tự tây kinh 是日有青黄赤白氣如虹蜺抱日,thị nhật hữu thanh hoàng xích bạch khí như hồng nghê bão nhật 三月二日命入内都督平章事黎醯等往太原鎮界上公幹入内大行遣知三舘事入侍經筵陶公僎西道行遣阮有光北道行遣黎景𧗼審刑院使程真内密院同知黎懷之皆行至太原界上三司官不至乃還,tam nguyệt nhị nhật mệnh nhập nội đô đốc bình chương sự lê ê đẳng vãng thái nguyên trấn giới thượng công cán nhập nội đại hành khiển tri tam quán sự nhập thị kinh diên đào công soạn tây đạo hành khiển nguyễn hữu quang bắc đạo hành khiển lê cảnh huy thẩm hình viện sứ trình chân nội mật viện đồng tri lê hoài chi giai hành chí thái nguyên giới thượng tam ti quan bất chí nãi hoàn 時太原與廣西太平府州接境其鎮州,thời thái nguyên dữ quảng tây thái bình phủ châu tiếp cảnh kì trấn châu 頭目農敬及譚寬互相殺掠人口牛畜以占越地方故有是命,đầu mục nông kính cập đàm khoan hỗ tương sát lược nhân khẩu ngưu súc dĩ chiếm việt địa phương cố hữu thị mệnh 夏五月諸鎮路府縣官朝賀󰍶辭回帝召入謂之曰爾等任官歸當使民力於耕農斷獄務以,hạ ngũ nguyệt chư trấn lộ phủ huyện quan triều hạ tất từ hồi đế triệu nhập vị chi viết nhĩ đẳng nhiệm quan quy đương sử dân lực ư canh nông đoán ngục vụ dĩ 公平如有盗劫當用心捕捉不可無情怠慢,công bình như hữu đạo kiếp đương dụng tâm bổ tróc bất khả vô tình đãi mạn 八日木忙宣慰車蘿順每州經畧使道車越州州道蘿玉麻觀察使琴軻等來献方物賜錢各有差,bát nhật mộc mường tuyên uý xa la thuận mỗi châu kinh lược sứ đạo xa việt châu châu đạo la ngọc ma quan sát sứ cầm kha đẳng lai hiến phương vật tứ tiền các hữu sai 十五日旨揮大臣内外文武百官等爲人臣當盡其職大臣則左右厥𨐓爕理陰陽進賢退不肖以圖政治,thập ngũ nhật chỉ huy đại thần nội ngoại văn võ bách quan đẳng vi nhân thần đương tận kì chức đại thần tắc tả hữu quyết bích nhiếp lí âm dương tiến hiền thoái bất tiêu dĩ đồ chính trị 諸衛管軍官則府恤軍士練習武藝不可私自差使科歛擾害侵損軍需以為私惠,chư vệ quản quân quan tắc phủ tuất quân sĩ luyện tập võ nghệ bất khả tư tự sai sứ khoa liễm nhiễu hại xâm tổn quân nhu dĩ vi tư huệ 五道行遣等官則建明便害甄别善惡,ngũ đạo hành khiển đẳng quan tắc kiến minh tiện hại chân biệt thiện ác 民命政事簿書獄訟要處置得宜不得徇,dân mệnh chính sự bạ thư ngục tụng yếu xứ trí đắc nghi bất đắc tuẫn 私减公以傷治,tư giảm công dĩ thương trị 體封憲官則䋲愆糾謬激毒揚清不可挟私論事及畏縮緘然,thể phong hiến quan tắc thằng khiên củ mậu khích độc dương thanh bất khả hiệp tư luận sự cập uý súc giam nhiên 内密院則遵奉典憲敖奏詳審不得倚法作弊有所要求,nội mật viện tắc tuân phụng điển hiến ngạo tấu tường thẩm bất đắc ỷ pháp tác tệ hữu sở yếu cầu 刑獄官鞠對明白伸理寃枉務在得情不可妄受嘱托賄賂以致沉滯寃濫,hình ngục quan cúc đối minh bạch thân lí oan uổng vụ tại đắc tình bất khả vọng thụ chúc thác hối lộ dĩ trí trầm đái oan lạm 府路州縣等官宜宣布德意府字部民詞訟賦役務要廉平不可以財媚事上司以希進用,phủ lộ châu huyện đẳng quan nghi tuyên bố đức ý phủ tự bộ dân từ tụng phú dịch vụ yếu liêm bình bất khả dĩ tài mị sự thượng ti dĩ hi tiến dụng 殿前殿後各局各庫等官則嚴加檢納不可廢公營私乾没侵󰔦,điện tiền điện hậu các cục các khố đẳng quan tắc nghiêm gia kiểm nạp bất khả phế công dinh tư càn một xâm đố 學官則謹守𭓇規教訓諸生務使成才不可玩視歲月,học quan tắc cẩn thủ học quy giáo huấn chư sinh vụ sử thành tài bất khả ngoạn thị tuế nguyệt 廢弛學業其各司局署等官亦宜克勤厥事不可怠情僥倖,phế thỉ học nghiệp kì các ti cục thự đẳng quan diệc nghi khắc cần quyết sự bất khả đãi tình nhiêu hạnh 凡爾百官各宜遵守奉行依旨揮,phàm nhĩ bách quan các nghi tuân thủ phụng hành y chỉ huy 二十一日旨揮殿前各軍五道府鎮總知等此番會習軍期各将割詣山塲斫木共用心督押斫取如法,nhị thập nhất nhật chỉ huy điện tiền các quân ngũ đạo phủ trấn tổng tri đẳng thử phiên hội tập quân kì các tướng cát nghệ sơn trường chước mộc cộng dụng tâm đốc áp chước thủ như pháp 餘在本土分點目整飾噐界練習武藝不得留與君人逰戲道路及科歛差使役,dư tại bản thổ phận điểm mục chỉnh sức khí giới luyện tập võ nghệ bất đắc lưu dữ quân nhân du hí đạo lộ cập khoa liễm sai sử dịch 二十二日入内少尉參知政事黎陵進聘國公主禮物,nhị thập nhị nhật nhập nội thiếu uý tham tri chính sự lê lăng tiến sính quốc công chúa lễ vật 以其男黎瀑為駙馬都尉仍賜以侯服厩馬,dĩ kì nam lê bộc vi phò mã đô uý nhưng tứ dĩ hầu phục cứu mã 籃京潭水赤,lam kinh đàm thuỷ xích 二十三日給諸,nhị thập tam nhật cấp chư 王公主大臣文武百官歲俸錢各有差,vương công chúa đại thần văn vũ bách quan tuế bổng tiền các hữu sai 西道都督黎榴奏曰臣嘗見民間迫於困苦雖一錢之徵視之猶十緣,tây đạo đô đốc lê lựu tấu viết hần thường kiến dân gian bách ư khốn khổ tuy nhất tiền chi trưng thị chi do thập duyên 此奏辭歲俸陛下不以臣有罪特賜户五十而俸錢一歲所入必又加倍,thử tấu từ tuế bổng bệ hạ bất dĩ thần hữu tội đặc tứ hộ ngũ thập nhi bổng tiền nhất tuế sở nhập tất hựu gia bội 今當給百官歲俸錢臣乞辭,kim đương cấp bách quan tuế bổng tiền thần khất từ 二十八日聖旨與南策上路至靈縣陶殼社社正故阮文調妻阮氏爲節婦聽給黄榜旌表門閭仍免子孫各十一人奉養,nhị thập bát nhật thánh chỉ dữ nam sách thượng lộ chí linh huyện đào xác xã xã chính cố nguyễn văn điều thê nguyễn thị vi tiết phụ thính cấp hoàng bảng tinh biểu môn lư nhưng miễn tử tôn các thập nhất nhân phụng dưỡng 御使中丞范瑜副中丞程文徽監察程鷟裴祐等劾奏車騎衞義武軍管領阮原通,ngự sử trung thừa phạm du phó trung thừa trình văn huy giám sát trình trạc bùi hựu đẳng hặc tấu xa kị vệ nghĩa vũ quân quản lĩnh nguyễn nguyên thông 於今年會集軍期差使軍人私役及餘放回家追錢入己請寘於法以警其餘,ư kim niên hội tập quân kì sai sứ quân nhân tư dịch cập dư phóng hồi gia truy tiền nhập kỷ thỉnh trí ư pháp dĩ cảnh kì dư 六月免黎受於天牢,lục nguyệt miễn lê thụ ư thiên lao 冬十月二十五日遣陪臣黎文老阮建美阮居道鄧惠一作連如明歲貢并謝賜衮冕,đông thập nguyệt nhị thập ngũ nhật khiển bồi thần lê văn lão nguyễn kiến mĩ nguyễn cư đạo đặng huệ nhất tác liên như minh tuế cống tịnh tạ tứ cổn miện 十一月有虎入城中延祐寺遣御前各執刀捉殺之,thập nhất nguyệt hữu hổ nhập thành trung diên hựu tự khiển ngự tiền các chấp đao tróc sát chi 丁丑四年明天順元年春正月明景泰帝有疾群臣武清侯石亨與掌兵都督張輗輗張輔子左都御史楊,đinh sửu tứ niên minh thiên thuận nguyên niên xuân chính nguyệt minh cảnh thái đế hữu tật quần thần vũ thanh hầu thạch hanh dữ chưởng binh đô đốc trương nghê nghê trương phụ tử tả đô ngự sử dương 善副都御史徐有貞等迎上皇即英宗復位改元天順,thiện phó đô ngự sử từ hữu trinh đẳng nghênh thượng hoàng tức anh tông phục vị cải nguyên thiên thuận 二月朔廢景太帝仍為郕王歸西宮,nhị nguyệt sóc phế cảnh thái đế nhưng vị thành vương quy tây cung 是月十九日郕王薨妃嬪唐氏等俱賜紅帛自盡以殉塟,thị nguyệt thập cửu nhật thành vương hoăng phi tần đường thị đẳng cụ tứ hồng bạch tự tận dĩ tuẫn táng 秋八月至九月大風,thu bát nguyệt chí cửu nguyệt đại phong 九月二十六日明遣正使尚寶寺卿兼翰林院侍讀黄諫副使太僕寺丞鄒允隆來告英宗復位立皇太子并賜綵幣,cửu nguyệt nhị thập lục nhật minh khiển chánh sứ thượng bảo tự khanh kiêm hàn lâm viện thị độc hoàng gián phó sứ thái bộc tự thừa trâu doãn long lai cáo anh tông phục vị lập hoàng thái tử tịnh tứ thái tệ 冬十月十四日帝遣正使南道行遣左納言知,đông thập nguyệt thập tứ nhật đế khiển chánh sứ nam đạo hành khiển tả nạp ngôn tri 軍民簿籍黎希葛副使翰林院侍講鄭鉄長中書起居舍人阮天錫監察御史陳驚等往明國賀即位并立皇太子及謝賜綵幣黎希葛梁江籃山人,quân dân bạ tịch lê hi cát phó sứ hàn lâm viện thị giảng trịnh thiết trường trung thư khởi cư xá nhân nguyễn thiên tích giám sát ngự sử trần kinh đẳng vãng minh quốc hạ tức vị tịnh lập hoàng thái tử cập tạ tứ thái tệ lê hi cát lương giang lam sơn nhân 戊寅五年明天順二年,mậu dần ngũ niên minh thiên thuận nhị niên 會試天下舉人賜阮文儞等進士出身,hội thí thiên hạ cử nhân tứ nguyễn văn nễ đẳng tiến sĩ xuất thân 己卯六年明天順三年,kỉ mão lục niên minh thiên thuận tam niên 東十月三日諒山王宜民夜作梯分三道上東門城盗入宫禁,đông thập nguyệt tam nhật lạng sơn vương nghi dân dạ tác thê phân tam đạo thượng đông môn thành đạo nhập cung cấm 帝及宣慈皇太后俱遇害,đế cập tuyên từ hoàng thái hậu cụ ngộ hại 先是宜民母楊氏賁得罪於太宗宜民不得立乃陰𢙇異圖窺窬神噐與其徒范屯,tiên thị nghi dân mẫu dương thị bí đắc tội ư thái tông nghi dân bất đắc lập nãi âm hoài dị đồ khuy du thần khí dữ kì đồ phạm đồn 潘般陳陵唱率無賴之人凡百餘丞夜作梯入城范宮禁帝遂遇害,phan ban trần lăng xướng suất vô lại chi nhân phàm bách dư thừa dạ tác thê nhập thành phạm cung cấm đế toại ngộ hại 明日皇太后亦遇害,minh nhật hoàng thái hậu diệc ngộ hại 内人侍侯副掌陶表死之,nội nhân thị hầu phó chưởng đào biểu tử chi 時黎得寧以都旨揮典禁兵當直不能出先衛杜乃擁兵助逆故宜民得僣位號而文武臣僚飲恨茹痛四方百姓如䘮考妣,thời lê đắc ninh dĩ đô chỉ huy điển cấm binh đương trực bất năng xuất tiên vệ đỗ nãi ủng binh trợ nghịch cố nghi dân đắc tiếm vị hiệu nhi văn võ thần liêu ẩm hận nhự thống tứ phương bách tính như tang khảo tỉ 至光順元年冬十月二十四日招魂塟于籃山穆陵廟號仁宗其上尊睿號曰欽文仁孝宣明聰睿宣皇帝,chí quang thuận nguyên niên đông thập nguyệt nhị thập tứ nhật chiêu hồn táng vu lam sơn mục lăng miếu hiệu nhân tông kì thượng tôn duệ hiệu viết khâm văn nhân hiếu tuyên minh thông duệ tuyên hoàng đế 潘孚先論曰仁宗以幼冲嗣位内有母后垂,phan phu tiên luận viết nhân tông dĩ ấu xung tự vị nội hữu mẫu hậu thuỳ 聽政外有大臣同心輔治故十七年間天下平安居樂業称為仁慈之主及其晚年遭屯無賴之徒唱率厲德侯宜民夜間梯城盗入禁帝及宣德皇太后俱被害悲夫,thính chính ngoại hữu đại thần đồng tâm phụ trị cố thập thất niên gian thiên hạ bình an cư lạc nghiệp xưng vi nhân từ chi chủ cập kì vãn niên tao đồn vô lại chi đồ xướng suất lệ đức hầu nghi dân dạ gian thê thành đạo nhập cấm đế cập tuyên đức hoàng thái hậu cụ bị hại bi phu 又按光順中興記云仁宗年方二歲裔未也履乾太后阮氏牝鷄司晨都督黎犬狡兔執命,hựu án quang thuận trung hưng ký vân nhân tông niên phương nhị tuế duệ vị dã lí càn thái hậu nguyễn thị tẫn kê tư thần đô đốc lê khuyển giảo thỏ chấp mệnh 君眛目坐閨内以垂簾戚里貪饕自寰中而虐權倖用事賄賂公行文教闇闇,quân muội mục toạ khuê nội dĩ thuỳ liêm thích lí tham thao tự hoàn trung nhi ngược quyền hạnh dụng sự hối lộ công hành văn giáo ám ám 以氷消賢屈翅宿儒如李子晋程舜俞投之散地靣墻,dĩ băng tiêu hiền khuất sí túc nho như lí tử tấn trình thuấn du đầu chi tán địa diện tường 营而風起犬鼠呀牙,dinh nhi phong khởi khuyển thử nha nha 宰臣如黎寵黎察不辨畜掌兵如黎顛黎練不明四時,tể thần như lê sủng lê sát bất biện súc chưởng binh như lê điên lê luyện bất minh tứ thời 良臣如鄭可復驟以顛擠,lương thần như trịnh khả phục sậu dĩ điên tễ 才士如阮夢荀投之祸害,tài sĩ như nguyễn mộng tuân đầu chi hoạ hại 寃無訴事總覆墮,oan vô tố sự tổng phú đoạ 文階如公僎将周八衮宰臣如醯不識一丁少者罔念而作狂老者不死而賊,văn giai như công soạn tương chu bát cổn tể thần như ê bất thức nhất đinh thiếu giả võng niệm nhi tác cuồng lão giả bất tử nhi tặc 賣官鬻獄好富疾貧,mại quan chúc ngục hiếu phú tật bần 賢能為社稷之棟梁空掃地,hiền năng vi xã tắc chi đống lương không tảo địa 文章關國家之氣運寂寂則茅,văn chương quan quốc gia chi khí vận tịch tịch tắc mao 謟媚堅刀筆進用,xiểm mị kiên đao bút tiến dụng 行遣阮有光内密黎懷之宦官五六輩無一人以闔門禁衛黎得寧旨揮黎,hành khiển nguyễn hữu quang nội mật lê hoài chi hoạn quan ngũ lục bối vô nhất nhân dĩ hạp môn cấm vệ lê đắc ninh chỉ huy lê 毓衛士見入九徒無一人以擁楯,dục vệ sĩ kiến nhập cửu đồ vô nhất nhân dĩ ủng thuẫn 人情洶路嗷嗷,nhân tình hung hung lộ ngao ngao 戚里如文老昌黎心同鬼蜮具臣如榴杜私誰不㖒疴門闕脆弱手能排毀,thích lí như văn lão xương lê tâm đồng quỷ vực cụ thần như lựu đỗ tư thuỳ bất đề a môn khuyết thuý nhược thủ năng bài huỷ 乃率狐之旅潜蓄簒逆之謀,nãi suất hồ chi lữ tiềm súc soán nghịch chi mưu 賊臣范屯潘般陳陵莊及狗彘三百餘人夜敢梯墻盗透如入無之境,tặc thần phạm đồn phan ban trần lăng trang cập cẩu trệ tam bách dư nhân dạ cảm thê tường đạo thấu như nhập vô chi cảnh 帝及太后俱被害悲夫,đế cập thái hậu cụ bị hại bi phu 初七日諒山王宜民自立即皇帝位大赦改元天興十月三日以前著延寧六年七日以後著宜民天興元年,sơ thất nhật lạng sơn vương nghi dân tự lập tức hoàng đế vị đại xá cải nguyên thiên hưng thập nguyệt tam nhật dĩ tiền trước diên ninh lục niên thất nhật dĩ hậu trước nghi dân thiên hưng nguyên niên 賜内外文武百官覃恩一資,tứ nội ngoại văn võ bách quan đàm ân nhất tư 其僞赦文云朕以太宗文皇帝,kì nguỵ xá văn vân trẫm dĩ thái tông văn hoàng đế 長子昔以正位東宫,trưởng tử tích dĩ chính vị đông cung 不幸先帝東巡忽崩于外,bất hạnh tiên đế đông tuần hốt băng vu ngoại 阮太后欲固權位潜令内官謝清取󰘊基立以為君俾朕奉藩,nguyễn thái hậu dục cố quyền vị tiềm lệnh nội quan tạ thanh thủ bang cơ lập dĩ vi quân tỉ trẫm phụng phiên 後謝清泄其事及太尉鄭可司空鄭克復乃併殺之以减其口,hậu tạ thanh tiết kì sự cập thái uý trịnh khả tư không trịnh khắc phục nãi tính sát chi dĩ giảm kì khẩu 固自此以來旱蝗相仍災異屢見饑饉流作百姓困窮,cố tự thử dĩ lai hạn hoàng tương nhưng tai dị lũ kiến cơ cận lưu tác bách tính khốn cùng 延寧自知非先帝子且眾心離散乃於今年十月初三日命朕代位,diên ninh tự tri phi tiên đế tử thả chúng tâm li tán nãi ư kim niên thập nguyệt sơ tam nhật mệnh trẫm đại vị 朕仰賴皇天眷故宗廟保佑暨諸王大臣中外文武臣僚同心推戴請朕宜承大統再三勸進朕不得以迺於今年十月初七日,trẫm ngưỡng lại hoàng thiên quyến cố tông miếu bảo hựu kị chư vương đại thần trung ngoại văn võ thần liêu đồng tâm suy đái thỉnh trẫm nghi thừa đại thống tái tam khuyến tiến trẫm bất đắc dĩ nãi ư kim niên thập nguyệt sơ thất nhật 即位改號天興,tức vị cải hiệu thiên hưng 是月黎民遣黎景徽阮如堵黄清阮堯咨等如明歲貢并觧氽珠事,thị nguyệt lê dân khiển lê cảnh huy nguyễn như đổ hoàng thanh nguyễn nghiêu tư đẳng như minh tuế cống tịnh giải thộn châu sự 二十日又遣陳封梁如鵠陳伯齡等往明國求封,nhị thập nhật hựu khiển trần phong lương như hộc trần bá linh đẳng vãng minh quốc cầu phong 按阮伯驥穆陵碑文云帝神釆英俊容止端重,án nguyễn bá ký mục lăng bi văn vân đế thần thái anh tuấn dung chỉ đoan trọng 每朝暇親詣經筵講學日西乃輟,mỗi triều hạ thân nghệ kinh diên giảng học nhật tây nãi chuyết 既親政祀饗神祗追奉宗廟,kí thân chính tự hưởng thần kì truy phụng tông miếu 事太后致孝禮和兄弟盡发愛惇,sự thái hậu trí hiếu lễ hoà huynh đệ tận phát ái đôn 叙宗族尊禮大臣崇尚儒術察邇言納中諫勤政事謹賞罸重農務本親,tự tông tộc tôn lễ đại thần sùng thượng nho thuật sát nhĩ ngôn nạp trung gián cần chính sự cẩn thưởng phạt trọng nông vụ bản thân 民如傷不興土木不事逰畋不邇聲色不󰱏財貨厚往簿來内寧外撫,dân như thương bất hưng thổ mộc bất sự du điền bất nhĩ thanh sắc bất đam tài hoá hậu vãng bạc lai nội ninh ngoại phủ 戒劾邉将勿開釁隙,giới hặc biên tướng vật khai hấn khích 及占城再㓂化州乃命將出師擒其主賁該,cập chiêm thành tái khấu hoá châu nãi mệnh tướng xuất sư cầm kì chủ bí cai 大󰘊畏威小󰘊懷德,đại bang uý uy tiểu bang hoài đức 凡政事率由舊章皆有成憲命廷臣󰍶會議當然後施行,phàm chính sự suất do cựu chương giai hữu thành hiến mệnh đình thần tất hội nghị đương nhiên hậu thí hành 故善政善教敷于四海群生仰德世用丕平,cố thiện chính thiện giáo phu vu tứ hải quần sinh ngưỡng đức thế dụng phỉ bình 暴崩之〇百姓若䘮考妣,bạo băng chi nhật bách tính nhược táng khảo tỉ 夫帝以如是之資而有如是之變𡸈非天地之大而人猶有所憾也歟,phu đế dĩ như thị chi tư nhi hữu như thị chi biến khởi phi thiên địa chi đại nhi nhân do hữu sở hám dã dư 大越史記通鑑續編卷之十一終,đại việt sử ký thông giám tục biên quyển chi thập nhất chung 大越史記本紀實錄卷之十二,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập nhị 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 聖宗淳皇帝諱思誠又諱灝太宗第四子也在位三十八年壽五十六而崩䘮昭陵疆版章帝創制立度文物可觀拓土開厚真英䧺才畧之主雖漢之武帝唐之太宗莫能過矣然土木之興逾於古制兄弟之義失於友于此其所短也,thánh tông thuần hoàng đế huý tư thành hựu huý hạo thái tông đệ tứ tử dã tại vị tam thập bát niên thọ ngũ thập lục nhi băng táng chiêu lăng cương bản chương đế sáng chế lập độ văn vật khả quan thác thổ khai hậu chân anh hùng tài lược chi chủ tuy hán chi vũ đế đường chi thái tông mạc năng quá hĩ nhiên thổ mộc chi hưng du ư cổ chế huynh đệ chi nghĩa thất ư hữu vu thử kì sở đoản dã 其母光淑皇太后吳氏清化安定洞滂人也,kì mẫu quang thục hoàng thái hậu ngô thị thanh hoá yên định động bàng nhân dã 初太后為婕妤祈嗣夢天帝錫以僊童遂有娠世傳太后林誕時因悶假寐夢至上帝所上帝令一僊童降為太后子僊童遲久不肯行上帝怒以玉笏拳其額出血後夢𮗓遂生帝額上隱然有痕迹,sơ thái hậu vi tiệp dư kì tự mộng thiên đế tích dĩ tiên đồng toại hữu thần thế truyền thái hậu lâm đản thời nhân muộn giả mị mộng chí thượng đế sở thượng đế lệnh nhất tiên đồng giáng vi thái hậu tử tiên đồng trì cửu bất khẳng hành thượng đế nộ dĩ ngọc hốt quyền kì ngạch xuất huyết hậu mộng giác toại sinh đế ngạch thượng ẩn nhiên hữu ngấn tích 如夢中所見及其壽年不改此痕迹也,như mộng trung sở kiến cập kì thọ niên bất cải thử ngấn tích dã 以大寶三年壬戌七月二十日誕生,dĩ đại bảo tam niên nhâm tuất thất nguyệt nhị thập nhật đản sinh 帝之生也天姿日表神彩英異岐岐然嶷嶷然煌煌然穆穆然真作后之聰明保󰘊之智勇也,đế chi sinh dã thiên tư nhật biểu thần thái anh dị kì kì nhiên nghi nghi nhiên hoàng hoàng nhiên mục mục nhiên chân tác hậu chi thông minh bảo bang chi trí dũng dã 太和二年封平原王奉藩入京師日與諸王同經筵肆學,thái hoà nhị niên phong bình nguyên vương phụng phiên nhập kinh sư nhật dữ chư vương đồng kinh diên tứ học 時經筵官陳風等見帝容止端重聰睿過人心中異之,thời kinh diên quan trần phong đẳng kiến đế dung chỉ đoan trọng thông duệ quá nhân tâm trung dị chi 帝愈自韜晦不露英氣惟以古今經籍聖賢義理為娛,đế dũ tự thao hối bất lộ anh khí duy dĩ cổ kim kinh tịch thánh hiền nghĩa lí vi ngu 天惟生知而夙夜未嘗釋卷天才高邁而制作尤所留情,thiên duy sinh tri nhi túc dạ vị thường thích quyển thiên tài cao mại nhi chế tác vưu sở lưu tình 樂善好賢亹亹不倦宣慈太后視若已生人宗推為難弟,lạc thiện hiếu hiền vỉ vỉ bất quyện tuyên từ thái hậu thị nhược dĩ sinh nhân tông suy vi nan đệ 及延寧年間宜民僣位改葑帝為嘉王仍建邸右内殿以居之,cập diên ninh niên gian nghi dân tiếm vị cải phong đế vi gia vương nhưng kiến để hữu nội điện dĩ cư chi 未幾大臣阮熾丁列等共以禁兵討屯般等遂廢宜民迎帝即位,vị cơ đại thần nguyễn xí đinh liệt đẳng cộng dĩ cấm binh thảo đồn ban đẳng toại phế nghi dân nghênh đế tức vị 時帝年十八入丞大統稱天南洞主廟號聖宗,thời đế niên thập bát nhập thừa đại thống xưng thiên nam động chủ miếu hiệu thánh tông 庚辰光順元年六月以興二年前宜民僣稱天明天順四年,canh thìn quang thuận nguyên niên lục nguyệt dĩ hưng nhị niên tiền nghi dân tiếm xưng thiên minh thiên thuận tứ niên 春二月宜置府縣,xuân nhị nguyệt nghi trí phủ huyện 有孛星見于翼分野,hữu bột tinh kiến vu dực phận dã 宜民分設六部府縣州官,nghi dân phân thiết lục bộ phủ huyện châu quan 夏五月蚩尤白旗自東至西横天散,hạ ngũ nguyệt xuy vưu bạch kì tự đông chí tây hoành thiên tán 六月初六日諸大臣阮熾丁列等倡義誅屯般逆降宜民為候,lục nguyệt sơ lục nhật chư đại thần nguyễn xí đinh liệt đẳng xướng nghĩa tru đồn ban nghịch giáng nghi dân vi hầu 迎嘉王即帝位,nghênh gia vương tức đế vị 時宜民簒位財八月信姦回屠戮舊臣祖宗法制一切紛更人怨天怒,thời nghi dân soán vị tài bát nguyệt tín gian hồi đồ lục cựu thần tổ tông pháp chế nhất thiết phân cánh nhân oán thiên nộ 是勳舊大臣開府宜同三司入内檢校太傳平章重事亞郡侯阮熾丁列入内檢校平章軍國重事黎陵司馬參預朝政亭上侯黎念總知御前侯軍黎仁順總知御前中軍關内侯黎仁噲總知御前名軍冠服侯鄭文灑僉知北道軍民簿籍鄭鐸殿旨揮阮德忠鐵突左軍大隊長阮煙入内大行遣,thị huân cựu đại thần khai phủ nghi đồng tam ti nhập nội kiểm hiệu thái truyền bình chương trọng sự á quận hầu nguyễn xí đinh liệt nhập nội kiểm hiệu bình chương quân quốc trọng sự lê lăng tư mã tham dự triều chính đình thượng hầu lê niệm tổng tri ngự tiền hầu quân lê nhân thuận tổng tri ngự tiền trung quân quan nội hầu lê nhân khoái tổng tri ngự tiền danh quân quan phục hầu trịnh văn sái thiêm tri bắc đạo quân dân bạ tịch trịnh đạc điện chỉ huy nguyễn đức trung thiết đột tả quân đại đội trưởng nguyễn yên nhập nội đại hành khiển 司指揮黎燕黎觧等相與議曰今諒山王宜民甚於不德率彼無頼之人范屯藩般等乘夜間梯城入宫禁中弑君及國母皇太后惡莫大焉,ti chỉ huy lê yên lê giải đẳng tương dữ nghị viết kim lạng sơn vương nghi dân thậm ư bất đức suất bỉ vô lại chi nhân phạm đồn phiên ban đẳng thừa dạ gian thê thành nhập cung cấm trung thí quân cập quốc mẫu hoàng thái hậu ác mạc đại yên 我等沗以勳舊之臣靣見此事宜死於社稷而君於悖逆之下立於簒弑之朝為萬世之罪人何靣目見先王於地下乎,ngã đẳng thiểm dĩ huân cựu chi thần diện kiến thử sự nghi tử ư xã tắc nhi quân ư bội nghịch chi hạ lập ư soán thí chi triều vi vạn thế chi tội nhân hà diện mục kiến tiên vương ư địa hạ hồ 朝退俱坐於議事堂崇武門外,triều thoái cụ toạ ư nghị sự đường sùng vũ môn ngoại 阮熾等倡義殺首逆屯般於議事堂前因閉諸城門各以禁兵平其内難并誅逆黨陳凌等一百餘人,nguyễn xí đẳng xướng nghĩa sát thủ nghịch đồn ban ư nghị sự đường tiền nhân bế chư thành môn các dĩ cấm binh bình kì nội nạn tịnh tru nghịch đảng trần lăng đẳng nhất bách dư nhân 大臣既誅逆黨相𭁈謀曰天位惟難神噐至重倘非,đại thần ký tru nghịch đảng tương dữ mưu viết thiên vị duy nan thần khí chí trọng thảng phi 大德何以克堪,đại đức hà dĩ khắc kham 今嘉王天思明睿噐畧沉䧺卓冠群偷非諸王比人心咸属天意可知,kim gia vương thiên tư minh duệ khí lược trầm hùng trác quan quần du phi chư vương tỉ nhân tâm hàm thuộc thiên ý khả tri 即日以乘輿迎帝于嘉邸一云西砥,tức nhật dĩ thừa dư nghinh đế vu gia để nhất vân tây để 定議降宜民為厲德侯按一云既誅逆黨陳凌等黎凌以帛授宜民令自縊既誅宜民往迎恭王名克昌恭王固辝乃迎帝于西邸即位後帝咱?恭王死,định nghị giáng nghi dân vi lệ đức hầu án nhất vân ký tru nghịch đảng trần lăng đẳng lê lăng dĩ bạch thụ nghi dân lệnh tự ải ký tru nghi dân vãng nghinh cung vương danh khắc xương cung vương cố từ nãi nghinh đế vu tây để tức vị hậu đế thính sàm cung vương tử 初八日帝即位于祥光殿改元光順元年大赦天下,sơ bát nhật đế tức vị vu tường quang điện cải nguyên quang thuận nguyên niên đại xá thiên hạ 贈内官陶表爵一資并賜官田五𤱈祭祀,tặng nội quan đào biểu tước nhất tư tịnh tứ quan điền ngũ mẫu tế tự 還妻子田産以旌死節,hoàn thê tử điền sản dĩ tinh tử tiết 正黎得寧罪以得寧典兵不能衛社稷乃擁兵助逆戒不忠也,chính lê đắc ninh tội dĩ đắc ninh điển binh bất năng vệ xã tắc nãi ủng binh trợ nghịch giới bất trung dã 帝既即位為仁宗及太后發䘮,đế ký tức vị vi nhân tông cập thái hậu phát táng 辛未告廟升祔仁宗,tân mùi cáo miếu thăng phụ nhân tông 癸酉,quý dậu 奉金󰀋上仁宗尊號曰欽文仁孝宣明皇帝廟號仁宗阮太后尊諡曰宣慈仁懿昭肅皇太后,phụng kim sách thượng nhân tông tôn hiệu viết khâm văn nhân hiếu tuyên minh hoàng đế miếu hiệu nhân tông nguyễn thái hậu tôn thuỵ viết tuyên từ nhân ý chiêu túc hoàng thái hậu 是夜天大雨,thị dạ thiên đại vũ 自春至此不雨,tự xuân chí thử bất vũ 仁宗既升祔乃雨,nhân tông ký thăng phụ nãi vũ 秋七月以生日為崇天聖節,thu thất nguyệt dĩ sinh nhật vi sùng thiên thánh tiết 旨揮内密官内密女内人宮婢等今後見有詔旨及宫内諸事不得先私𭁈外人及妻子親戚漏泄,chỉ huy nội mật quan nội mật nữ nội nhân cung tì đẳng kim hậu kiến hữu chiếu chỉ cập cung nội chư sự bất đắc tiên tư dữ ngoại nhân cập thê tử thân thích lậu tiết 㫖揮五道諸衛軍各府鎮各軍總管總知等凡有國家必有武僃,chỉ huy ngũ đạo chư vệ quân các phủ trấn các quân tổng quản tổng tri đẳng phàm hữu quốc gia tất hữu võ bị 今聽依官頒陣圖於本衛土分整飭隊伍教以坐作擊剌之法明其號令金鼓之聲使士卒諳習弓箭,kim thính y quan ban trận đồ ư bản vệ thổ phận chỉnh sức đội ngũ giáo dĩ toạ tác kích lạt chi pháp minh kì hiệu lệnh kim cổ chi thanh sử sĩ tốt am tập cung tiễn 不忘武僃,bất vong võ bị 八月旨揮出搒原陳氏避著程姓字,bát nguyệt chỉ huy xuất bảng nguyên trần thị tị trước trình tính tự 旨揮諸府路鎮州縣峝󰀋庄軍民諸色係有貯栗數多情願上進者聽就該管官司呈報脩簿奏呈從其多少授之官爵自二百石許散聀正七品官一百五十石許散聀從七品官一百石許散聀從八品官其子並免選若七十石賞一資止復其身,chỉ huy chư phủ lộ trấn châu huyện động sách trang quân dân chư sắc hệ hữu trữ lật sổ đa tình nguyện thượng tiến giả thính tựu cai quản quan ti trình báo tu bạ tấu trình tòng kì đa thiểu thụ chi quan tước tự nhị bách thạch hứa tán chức chánh thất phẩm quan nhất bách ngũ thập thạch hứa tán chức tòng thất phẩm quan nhất bách thạch hứa tán chức tòng bát phẩm quan kì tử tịnh miễn tuyển nhược thất thập thạch thưởng nhất tư chỉ phục kì thân 九月一十一日遣陪臣丁蘭阮復阮德輶等如明奏事,cửu nguyệt nhất thập nhất nhật khiển bồi thần đinh lan nguyễn phục nguyễn đức du đẳng như minh tấu sự 冬十月初一日遣陪臣阮曰昇潘維禎阮似等如明求封,đông thập nguyệt sơ nhất nhật khiển bồi thần nguyễn viết thăng phan duy trinh nguyễn tự đẳng như minh cầu phong 呈六月功,trình lục nguyệt công 總督阮熾同督,tổng đốc nguyễn xí đồng đốc 丁列等奏爲列番各官御營各軍并先後倡義斬叛逆臣屯般等項姓名一先倡義并先下手以下黎仁順斬逆陵,đinh liệt đẳng tấu vi liệt phiên các quan ngự dinh các quân tịnh tiên hậu xướng nghĩa trảm phản nghịch thần đồn ban đẳng hạng tính danh nhất tiên xướng nghĩa tịnh tiên hạ thủ dĩ hạ lê nhân thuận trảm nghịch lăng 一倡義以下鄭鐸阮德忠黎煙黎永長黎逋黎觧一預知以下黎寶黎厥中黎仁貴至黎栗凡四十九人,nhất xướng nghĩa dĩ hạ trịnh đạc nguyễn đức trung lê yên lê vĩnh trường lê bô lê giải nhất dự tri dĩ hạ lê bảo lê quyết trung lê nhân quý chí lê lật phàm tứ thập cửu nhân 又呈阮助阮言黎師路凣六人,hựu trình nguyễn trợ nguyễn ngôn lê sư lộ phàm lục nhân 封功臣阮熾為葵郡公丁列為麟郡公太保禮山侯黎念為太傳祈郡公黎壽域為左都督參議朝政掌殿前司阮耒為大都督掌刑部耒汝覧子黎康為文振侯,phong công thần nguyễn xí vi quỳ quận công đinh liệt vi lân quận công thái bảo lễ sơn hầu lê niệm vi thái truyền kì quận công lê thọ vực vi tả đô đốc tham nghị triều chính chưởng điện tiền ti nguyễn lỗi vi đại đô đốc chưởng hình bộ lỗi nhữ lãm tử lê khang vi văn chấn hầu 旨揮内外官應得蔭充而無所生男,chỉ huy nội ngoại quan ứng đắc ấm sung nhi vô sở sinh nam 者許養同姓親戚之子止一人乘蔭,giả hứa dưỡng đồng tính thân thích chi tử chỉ nhất nhân thừa ấm 十一日玉岝字𭁈應天縣姆赦社孝悌人阮廉復其身,thập nhất nhật ngọc trách tự dữ ứng thiên huyện mụ xá xã hiếu đễ nhân nguyễn liêm phục kì thân 令本縣官溱作門樓掛張黄榜,lệnh bản huyện quan trăn tác môn lầu quải trương hoàng bảng 旨揮諸府路鎮州縣官係在邉境宜謹守関隘不得通同化外,chỉ huy chư phủ lộ trấn châu huyện quan hệ tại biên cảnh nghi cẩn thủ quan ải bất đắc thông đồng hoá ngoại 給功臣三十員世業田𤱈數各有差黎淩田三百畝黎念田二百畝黎仁順田一百三十𤱈黎壽域黎師回黎仁噲田一百五十畝鄭文灑以下田各有差,cấp công thần tam thập viên thế nghiệp điền mẫu số các hữu sai lê lăng điền tam bách mẫu lê niệm điền nhị bách mẫu lê nhân thuận điền nhất bách tam thập mẫu lê thọ vực lê sư hồi lê nhân khoái điền nhất bách ngũ thập mẫu trịnh văn sái dĩ hạ điền các hữu sai 敕宰臣黎熾等奏升功臣各官見任及薨殁有無賜國姓及男子未陞,sắc tể thần lê xí đẳng tấu thăng công thần các quan kiến nhiệm cập hoăng một hữu vô tứ quốc tính cập nam tử vị thăng 除數有賜國姓則自太傅,trừ số hữu tứ quốc tính tắc tự thái phó 黎列南黎貫之黎賁南黎文老等以下至黎練男黎紀,lê liệt nam lê quán chi lê bí nam lê văn lão đẳng dĩ hạ chí lê luyện nam lê kỷ 無賜國姓則自阮熾男阮師回至黎多美男黎弄,vô tứ quốc tính tắc tự nguyễn xí nam nguyễn sư hồi chí lê đa mĩ nam lê lộng 薨殁有賜國姓則自黎問男黎悶黎盃男黎輿至黎汝𢮪男黎文良無賜國姓則自黎准男黎文鉄至黎鉄男黎文麟,hoăng một hữu tứ quốc tính tắc tự lê vấn nam lê muộn lê bôi nam lê dư chí lê nhữ soạn nam lê văn lương vô tứ quốc tính tắc tự lê chuẩn nam lê văn thiết chí lê thiết nam lê văn lân 及熾等上奏帝諭曰覧奏具悉有云望乞許黎醯黎受杜秘黎昂等如功臣薨殁例此言猶可辨延寧年間杜秘黎醯位居絶席任仲秉鈎黎昂黎受身提禁旅寄以安危固宜肅清乱賊變危為安可也反駢首鷄於甕中漏長,cập xí đẳng thượng tấu đế dụ viết lãm tấu cụ tất hữu vân vọng khất hứa lê ê lê thụ đỗ bí lê ngang đẳng như công thần hoăng một lệ thử ngôn do khả biện diên ninh niên gian đỗ bí lê ê vị cư tuyệt tịch nhiệm trọng bỉnh câu lê ngang lê thụ thân đề cấm lữ ký dĩ an nguy cố nghi túc thanh loạn tặc biến nguy vi an khả dã phản biền thủ kê ư ủng trung lậu trường 鯨於網外,kình ư võng ngoại 至後謀事不密肆屍路傍,chí hậu mưu sự bất mật tứ thi lộ bàng 此秘昂等罪之中又别加一罪也趙盾弑君何異哉安得並於中功臣薨殁乎二十四日招魂塟仁宗于永陵之右曰穆陵,thử bí ngang đẳng tội chi trung hựu biệt gia nhất tội dã triệu thuẫn thí quân hà dị tai an đắc tịnh ư trung công thần hoăng một hồ nhị thập tứ nhật chiêu hồn táng nhân tông vu vĩnh lăng chi hữu viết mục lăng 仍命中書省守中書令知三舘事仍知𭓇生御前二局輕車尉䏓直中書省中書令侍郎入侍經筵兼管近侍祗侯各局上騎都尉阮伯驥同撰穆陵碑,nhưng mệnh trung thư sảnh thủ trung thư lệnh tri tam quán sự nhưng tri học sinh ngự tiền nhị cục khinh xa uý nguyễn trực trung thư sảnh trung thư lệnh thị lang nhập thị kinh diên kiêm quản cận thị chi hầu các cục thượng kị đô uý nguyễn bá ký đồng soạn mục lăng bi 二十七日旨揮刑官今後對訟每月二次呈次永為定制,nhị thập thất nhật chỉ huy hình quan kim hậu đối tụng mỗi nguyệt nhị thứ trình thứ vĩnh vi định chế 十二月命太傅黎列太副黎榴太保黎凌領諸兵分道擊琴,thập nhị nguyệt mệnh thái phó lê liệt thái phó lê lựu thái bảo lê lăng lĩnh chư binh phân đạo kích cầm 選簿補,tuyển bạ bổ 軍伍,quân ngũ 攅造户籍,toản tạo hộ tịch 以阮如堵為吏部上書,dĩ nguyễn như đổ vi lại bộ thượng thư 勑中書省令侍郎入侍經筵兼管近侍祗侯各局上騎都尉阮伯驥黄門侍郎兼國史院同脩國史黄莘夫校定廟諱並御名,sắc trung thư sảnh lệnh thị lang nhập thị kinh diên kiêm quản cận thị chi hầu các cục thượng kị đô uý nguyễn bá kí hoàng môn thị lang kiêm quốc sử viện đồng tu quốc sử hoàng sằn phu hiệu định miếu huý tịnh ngự danh 辛巳二年明天順五年,tân tị nhị niên minh thiên thuận ngũ niên 春正月頒廟諱御名,xuân chính nguyệt ban miếu huý ngự danh 廟諱凣九顯祖汀顯慈諱郭宣祖諱曠貞慈諱蒼太祖諱利恭慈諱陳太宗諱龍宣慈諱英仁宗諱基今上御名諱誠光淑皇太后諱瑤,miếu huý phàm cửu hiển tổ đinh hiển từ huý quách tuyên tổ huý khoáng trinh từ huý thương thái tổ huý lợi cung từ huý trần thái tông huý long tuyên từ huý anh nhân tông huý cơ kim thượng ngự danh huý thành quang thục hoàng thái hậu huý dao 二月帝幸西京拜謁山陵,nhị nguyệt đế hạnh tây kinh bái yết sơn lăng 三月十一日夜雷震承天門,tam nguyệt thập nhất nhật dạ lôi chấn thừa thiên môn 十九日帝,thập cửu nhật đế 及羣臣降服拜謝於承天殿,cập quần thần giáng phục bái tạ ư thừa thiên điện 旨揮府縣路鎮社官等今後農務宜勸課軍民各勤生業以足衣食不得棄本遂末并托以販賣技術游足游手,chỉ huy phủ huyện lộ trấn xã quan đẳng kim hậu nông vụ nghi khuyến khoá quân dân các cần sinh nghiệp dĩ túc y thực bất đắc khí bản toại mạt tịnh thác dĩ phán mại kĩ thuật du túc du thủ 其有田土者不勤耕種該管官司捉程論罪,kì hữu điền thổ giả bất cần canh chủng cai quản quan ti tróc trình luận tội 秋七月十一日地震,thu thất nguyệt thập nhất nhật địa chấn 旨揮府路各處寺觀係無元額不得𢫔造,chỉ huy phủ lộ các xứ tự quan hệ vô nguyên ngạch bất đắc thiện tạo 禁尊卑呼稱不得妄僣,cấm tôn ti hô xưng bất đắc vọng tiếm 勑諭賴部官阮如堵阮善等去年汝受杜不没属托尔奏乞爲北平衛總知朝議諠騰尔乃奏乞不没以總兵衛致事其爲奸太甚,sắc dụ lại bộ quan nguyễn như đổ nguyễn thiện đẳng khứ niên nhữ thụ đỗ bất một thuộc thác nhĩ tấu khất vi bắc bình vệ tổng tri triều nghị huyên đằng nhĩ nãi tấu khất bất một dĩ tổng binh vệ trí sự kì vi gian thái thậm 八月初一日皇長子鏳生後為,bát nguyệt sơ nhất nhật hoàng trưởng tử trang sinh hậu vi 憲宗鏳除更切其母乃阮德忠第二女初年選入宫拜充儀居永寧宫後尊長樂皇太后,hiến tông trang trừ cánh thiết kì mẫu nãi nguyễn đức trung đệ nhị nữ sơ niên tuyển nhập cung bái sung nghi cư vĩnh ninh cung hậu tôn trường lạc hoàng thái hậu 冬十月二十一日勑諭太保黎凌,đông thập nguyệt nhị thập nhất nhật sắc dụ thái bảo lê lăng 先是帝既遣正掌阮耒賫銀兩賞賜黎凌勑云尔其謹終于始惟清惟公,tiên thị đế ký khiển chính chưởng nguyễn lỗi tê ngân lượng thưởng tứ lê lăng sắc vân nhĩ kì cẩn chung vu thuỷ duy thanh duy công 至是又論云尔之氣岸大剛勑厲内荏,chí thị hựu luận vân nhĩ chi khí ngạn đại cương sắc lệ nội nhẫm 是以人有不足於已即推之於杲下人有不逆於已即置之於膝上物論未諧非為此󰊹,thị dĩ nhân hữu bất túc ư dĩ tức suy chi ư cảo hạ nhân hữu bất nghịch ư dĩ tức trí chi ư tất thượng vật luận vị hài phi vi thử dư 帝諭都御史󰱑吳士連汧仁壽曰我新服厥政惟新厥德乃循我聖祖神宗之舊典而春首謁郊也,đế dụ đô ngự sử đài ngô sĩ liên nghiên nhân thọ viết ngã tân phục quyết chính duy tân quyết đức nãi tuần ngã thánh tổ thần tông chi cựu điển nhi xuân thủ yết giao dã 爾謂祖宗設郊亦不足術,nhĩ vị tổ tông thiết giao diệc bất túc thuật 尔謂我國是古諸藩是尔從死之道無居之心,nhĩ vị ngã quốc thị cổ chư phiên thị nhĩ tòng tử chi đạo vô cư chi tâm 且厲德侯簒時士連不為激揚風憲乎寵過隆矣仁壽不爲賛畫帷幄乎位任極矣今厲德侯為我失國尔不能以禄死反去事吾縱我不言尔心不愧死乎真賣國奸臣也,thả lệ đức hầu soán thời sĩ liên bất vi kích dương phong hiến hồ sủng quá long hĩ nhân thọ bất vi tán hoạch duy ốc hồ vị nhiệm cực hĩ kim lệ đức hầu vị ngã thất quốc nhĩ bất năng dĩ lộc tử phản khứ sự ngô túng ngã bất ngôn nhĩ tâm bất quý tử hồ chân mại quốc gian thần dã 十一月大赦天下以前八月太子誕生故也,thập nhất nguyệt đại xá thiên hạ dĩ tiền bát nguyệt thái tử đản sinh cố dã 冬十二月頒大誥各條自府至州縣庄各一本,đông thập nhị nguyệt ban đại cáo các điều tự phủ chí châu huyện trang các nhất bản 禁属吏不得私開封簿牒及不得之分執把將回家并與外入傳抄,cấm thuộc lại bất đắc tư khai phong bạc điệp cập bất đắc chi phân chấp bả tương hồi gia tịnh dữ ngoại nhập truyền sao 以黎弄都督平章事黎執中都督鄭文灑都督參預朝正掌,dĩ lê lộng đô đốc bình chương sự lê chấp trung đô đốc trịnh văn sái đô đốc tham dự triều chính chưởng 殿前司武覧爲翰林院直學士翰林院學士阮廷美權禮儀院尚書,điện tiền ti vũ lãm vi hàn lâm viện trực học sĩ hàn lâm viện học sĩ nguyễn đình mĩ quyền lễ nghi viện thượng thư 壬午三年明天順六年,nhâm ngọ tam niên minh thiên thuận lục niên 春正月校定進表并拜牌儀註從權禮儀院尚書阮廷美之奏也,xuân chính nguyệt hiệu định tiến biểu tịnh bái bài nghi chú tòng quyền lễ nghi viện thượng thư nguyễn đình mĩ chi tấu dã 改院兒爲應差,cải viện nhi vi ứng sai 二月倍大酺錢數,nhị nguyệt bội đại bô tiền sổ 十一日明遣正使行人司行人劉秩來諭祭于仁宗,thập nhất nhật minh khiển chánh sứ hành nhân ti hành nhân lưu chật lai dụ tế vu nhân tông 旨揮文武百官中都府路縣軍民之家某有吳人奴婢不得校行通同客使,chỉ huy văn vũ bách quan trung đô phủ lộ huyện quân dân chi gia mỗ hữu ngô nhân nô tì bất đắc hiệu hành thông đồng khách sứ 嚴禁拒斥銅錢,nghiêm cấm cự xích đồng tiền 三月饒阮師回死罪,tam nguyệt nhiêu nguyễn sư hồi tử tội 帝諭在朝諸臣曰師回為有中興之功并父熾有,đế dụ tại triều chư thần viết sư hồi vị hữu trung hưng chi công tịnh phụ xí hữu 大勳劳於開國之時宜饒死罪,đại huân lao ư khai quốc chi thời nghi nhiêu tử tội 若鄭裡等爾朝臣共議之,nhược trịnh lí đẳng nhĩ triều thần cộng nghị chi 勑諭左都督黎壽域曰夫此妖詩未必師回所撰也疑似之間將可誣矣,sắc dụ tả đô đốc lê thọ vực viết phù thử yêu thi vị tất sư hồi sở soạn dã nghi tự chi gian tương khả vu hĩ 黎念阮耒鄭文灑之句疑其可也壽域謂凶暴誠未至叛逆之指安可恠爲師回,lê niệm nguyễn lỗi trịnh văn sái chi câu nghi kì khả dã thọ vực vị hung bạo thành vị chí phản nghịch chi chỉ an khả quái vi sư hồi 如中絶命自天夭之尔可萌復仇鳾心乎,như trung tuyệt mệnh tự thiên yêu chi nhĩ khả manh phục cừu thi tâm hồ 是時師回欲傾害黎念輩自作一詩棄之于道使人流傳于轂輦之下,thị thời sư hồi dục khuynh hại lê niệm bối tự tác nhất thi khí chi vu đạo sử nhân lưu truyền vu cốc liễn chi hạ 詩曰人有二心尤可疑,thi viết nhân hữu nhị tâm vưu khả nghi 似來終竟好为非,tự lai chung cánh hiếu vi phi 土邉有或真凶暴,thổ biên hữu hoặc chân hung bạo 水在西傍社稷危,thuỷ tại tây bàng xã tắc nguy 人有二心乃念字黎念也自來乃耒字阮耒也土邉有或乃域字黎壽域也水在西,nhân hữu nhị tâm nãi niệm tự lê niệm dã tự lai nãi lỗi tự nguyễn lỗi dã thổ biên hữu hoặc nãi vực tự lê thọ vực dã tthuỷ tại tây 傍乃洒字鄭文洒也師回作此詩未及流傳而姦情敗露,bàng nãi sái tự trịnh văn sái sái sư hồi tác thử thi vị cập lưu truyền nhi gian tình bại lộ 眾咸乞罪師回固帝有此諭以戒壽域等,chúng hàm khất tội sư hồi cố đế hữu thử dụ dĩ giới thọ vực đẳng 夏賜月定保結鄕試例,hạ tứ nguyệt định bảo kết hương thí lệ 旨揮天下應試士人不拘軍民諸邑期以今年八月上旬就本監本道報名通身侯鄕試塲,chỉ huy thiên hạ ứng thí sĩ nhân bất câu quân dân chư ấp kì dĩ kim niên bát nguyệt thượng tuần tựu bản giám bản đạo báo danh thông thân hầu hương thí trường 中者送名禮儀院至明年正月中旬會試,trúng giả tống danh lễ nghi viện chí minh niên chính nguyệt trung tuần hội thí 聽本管官及本社社長保結其人實有德行者方許上數應試,thính bản quản quan cập bản xã xã trưởng bảo kết kì nhân thực hữu đức hạnh giả phương hứa thượng sổ ứng thí 其不孝不睦不義亂倫及教唆之類雖有學問詞章不許入試,kì bất hiếu bất mục bất nghĩa loạn luân cập giáo toa chi loại tuy hữu học vấn từ chương bất hứa nhập thí 期法一舉人通身脚色并供出府縣社年齒及治經祖父脚色不許詐冐,kì pháp nhất cử nhân thông thân cước sắc tịnh cung xuất phủ huyện xã niên xỉ cập trị kinh tổ phụ cước sắc bất hứa trá mạo 一倡擾之家并逆黨僞官有惡名者其本身及子孫並不得應試,nhất xướng nhiễu chi gia tịnh nghịch đảng nguỵ quan hữu ố danh giả kì bản thân cập tử tôn tịnh bất đắc ứng thí 若懷挾及借人代作罪依律,nhược hoài hiệp cập tá nhân đại tác tội y luật 一鄕試法先暗寫汰冗,nhất hương thí pháp tiên ám tả thải nhũng 一科自第一塲四書京義共五道,nhất khoa tự đệ nhất trường tứ thư kinh nghĩa cộng ngũ đạo 第二塲制詔表用古體四六,đệ nhị trường chế chiếu biểu dụng cổ thể tứ lục 第三塲詩用唐律賦用古體騷選同三百字以上,đệ tam trường thi dụng đường luật phú dụng cổ thể tao tuyển đồng tam bách tự dĩ thượng 第四塲策一道經史時務中出題限一千字,đệ tứ trường sách nhất đạo kinh sử thời vụ trung xuất đề hạn nhất thiên tự 國朝諱二字相連並不得用若散一字亦許以他字代寫圈外以行,quốc triều huý nhị tự tương liên tịnh bất đắc dụng nhược tán nhất tự diệc hứa dĩ tha tự đại tả khuyên ngoại dĩ hành 以黄清爲門下省有司郎中參知海西道軍民簿籍騎都尉,dĩ hoàng thanh vi môn hạ sảnh hữu ti lang trung tham tri hải tây đạo quân dân bạ tịch kị đô uý 時因雨雹風雷之變詔求直言,thời nhân vũ bạo phong lôi chi biến chiếu cầu trực ngôn 清乃上疏,thanh nãi thượng sớ 陳七事一曰順陰陽以召和氣,trần thất sự nhất viết thuận âm dương dĩ triệu hoà khí 二曰親經筵以崇正學,nhị viết thân kinh diên dĩ sùng chính học 三曰求儲嗣以固國本,tam viết cầu trữ tự dĩ cố quốc bản 四曰節謝用以需經費,tứ viết tiết tạ dụng dĩ nhu kinh phí 五曰重守聀以寄民牧,ngũ viết trọng thủ chức dĩ ký dân mục 六曰時訓練以嚴武備,lục viết thời huấn luyện dĩ nghiêm võ bị 七曰置屯田以實邉儲上釆納之,thất viết trí đồn điền dĩ thực biên trữ thượng thái nạp chi 五月旨揮五道官係朝退未時在本道視事若空闕衙門以降罷論,ngũ nguyệt chỉ huy ngũ đạo quan hệ triều thoái vị thời tại bản đạo thị sự nhược không khuyết nha môn dĩ giáng bãi luận 六月勑諭太傅阮熾等爾本武人為鎮撫,lục nguyệt sắc dụ thái phó nguyễn xí đẳng nhĩ bản vũ nhân vi trấn phủ 鎮撫字義武夫所能乎夫𣻟文仲尚𫎇孔子窃位之誅矧卿則賢才之路浚僥倖之原哉,trấn phủ tự nghĩa vũ phu sở năng hồ phu tăng văn trọng thượng mông khổng tử thiết vị chi tru thẫn khanh tắc hiền tài chi lộ tuấn nhiêu hạnh chi nguyên tai 秋八月殺太尉黎凌以凌潜謀不軌故也,thu bát nguyệt sát thái uý lê lăng dĩ lăng tiềm mưu bất quỹ cố dã 九月明遣正,cửu nguyệt minh khiển chính 使翰林院侍讀學士錢溥副使禮科給事中王豫賫勑󰀋來封帝為安南國王司禮監太監柴昇指揮僉事張俊奉御張榮來收買香科,sứ hàn lâm viện thị độc học sĩ tiền phổ phó sứ lễ khoa cấp sự trung vương dự tê sắc sách lai phong đế vi an nam quốc vương tư lễ giám thái giám sài thăng chỉ huy thiêm sự trương tuấn phụng ngự trương vinh lai thu mãi hương khoa 冬十月初六日明使錢溥等寓于使舘及還帝賫禮物送之溥等固辞不受,đông thập nguyệt sơ lục nhật minh sử tiền phổ đẳng ngụ vu sứ quán cập hoàn đế tê lễ vật tống chi phổ đẳng cố từ bất thụ 旨揮天下繼今文武任聀官員生年六十五歲願致士者及吏典監生儒生牲徒年六十以上欲還民者並許本人頭告吏部類奏施行,chỉ huy thiên hạ kế kim văn võ nhậm chức quan viên sinh niên lục thập ngũ tuế nguyện trí sĩ giả cập lại điển giám sinh nho sinh sinh đồ niên lục thập dĩ thượng dục hoàn dân giả tịnh hứa bản nhân đầu cáo lại bộ loại tấu thi hành 令天下内外各衙門奏題等本即本員書名不得借吏代書名,lệnh thiên hạ nội ngoại các nha môn tấu đề đẳng bản tức bản viên thư danh bất đắc tá lại đại thư danh 十二月遣師如明黎公路,thập nhị nguyệt khiển sư như minh lê công lộ 謝致祭陳盤奏事裴祐謝󰀋封,tạ trí tế trần bàn tấu sự bùi hựu tạ sách phong 十二月遣陪臣黎文顯黄文午謝子顛等如明歲貢并求賜冠服,thập nhị nguyệt khiển bồi thần lê văn hiển hoàng văn ngọ tạ tử điên đẳng như minh tuế cống tịnh cầu tứ quan phục 初四日立黄長子鏳為皇太子大赦天下,sơ tứ nhật lập hoàng trưởng tử tranh vi hoàng thái tử đại xá thiên hạ 是年加太傅阮熾入内右相國,thị niên gia thái phó nguyễn xí nhập nội hữu tướng quốc 癸未四年明天順七年,quý mùi tứ niên minh thiên thuận thất niên 春正月免會期以前年有赦故也,xuân chính nguyệt miễn hội kì dĩ tiền niên hữu xá cố dã 初定三年大比,sơ định tam niên đại tỉ 二月會試天下舉人,nhị nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân 時應舉者四千四百餘名取四十四人,thời ứng cử giả tứ thiên tứ bách dư danh thủ tứ thập tứ nhân 十六日殿試進士命入内檢校司徒平章事阮耒入内都督同平章事知東道諸衛軍國子監祭酒黎念提調,thập lục nhật điện thí tiến sĩ mệnh nhập nội kiểm hiệu tư đồ bình chương sự nguyễn lỗi nhập nội đô đốc đồng bình chương sự tri đông đạo chư vệ quân quốc tử giám tế tửu lê niệm đề điệu 政事院,chính sự viện 參議政事阮復監試門下省左司左諫議大夫知北道軍民簿籍兼翰林院承旨學士阮如堵翰林院承旨學士知東道軍民阮永錫國子監祭酒阮伯既讀卷,tham nghị chính sự nguyễn phục giám thí môn hạ sảnh tả ti tả gián nghị đại phu tri bắc đạo quân dân bạ tịch kiêm hàn lâm viện thừa chỉ học sĩ nguyễn như đổ hàn lâm viện thừa chỉ học sĩ tri đông đạo quân dân nguyễn vĩnh tích quốc tử giám tế tửu nguyễn bá ký độc quyển 上臨軒制策咨以帝王治道四梁世榮等以下及第出神有差,thượng lâm hiên chế sách tư dĩ đế vương trị đạo tứ lương thế vinh đẳng dĩ hạ cập đệ xuất thần hữu sai 聖旨祈雨致祭用税錢,thánh chỉ kì vũ trí tế dụng thuế tiền 玉岝字與清池縣大右例社節婦阮氏蒲黄榜旌表門閭許免子孫一人給養,ngọc trách tự dữ thanh trì huyện đại hữu lệ xã tiết phụ nguyễn thị bồ hoàng bảng tinh biểu môn lư hứa miễn tử tôn nhất nhân cấp dưỡng 二十二日臚傳進士梁世榮等名頒恩命命禮官捧黄榜揭於東華門外以示多士,nhị thập nhị nhật lô truyền tiến sĩ lương thế vinh đẳng danh ban ân mệnh mệnh lễ quan bổng hoàng bảng yết ư đông hoa môn ngoại dĩ thị đa sĩ 三月初二日黄清卒年五十,tam nguyệt sơ nhị nhật hoàng thanh tốt niên ngũ thập 三清字直卿,tam thanh tự trực khanh 時洪州梁如鵠有遺像賛云少結知於太祖長信任於聖宗體具而用周子孝而臣忠四朝歷事一節始終,thời hồng châu lương như hộc hữu di tượng tán vân thiếu kết tri ư thái tổ trường tín nhậm ư thánh tông thể cụ nhi dụng chu tử hiếu nhi thần trung tứ triều lịch sự nhất tiết thuỷ chung 旨揮紛争諸訟以經理斷不得强争,chỉ huy phân tranh chư tụng dĩ kinh lí đoạn bất đắc cường tranh 夏四月禁内宫人女與外人結好交通言語更相交狎,hạ tứ nguyệt cấm nội cung nhân nữ dữ ngoại nhân kết hảo giao thông ngôn ngữ canh tương giao hiệp 五月禁田土強争理曲將賣世加,ngũ nguyệt cấm điền thổ cưỡng tranh lí khúc tương mại thế gia 旨揮有假用别邑劎笠以入皇城内者俱處死,chỉ huy hữu giả dụng biệt ấp kiếm lạp dĩ nhập hoàng thành nội giả cụ xứ tử 秋七月旱帝避正殿减膳徹樂,thu thất nguyệt hạn đế tị chính điện giảm thiện triệt nhạc 地震,địa chấn 冬十月勑諭在朝諸臣昨者阮復見春大旱三月謂必有事勸朕静以觀变兵以防身,đông thập nguyệt sắc dụ tại triều chư thần tạc giả nguyễn phục kiến xuân đại hạn tam nguyệt vị tất hữu sự khuyên trẫm tĩnh dĩ quan biến binh dĩ phòng thân 朕不知咱後,trẫm bất tri thính hậu 果無事,quả vô sự 然聖人觀乎天文以察時变觀乎人文以化成天下將不可以儆戒之哉亦安可蓄疑以敗謀哉,nhiên thánh nhân quan hồ thiên văn dĩ sát thời biến quan hồ nhân văn dĩ hoá thành thiên hạ tương bất khả dĩ cảnh giới chi tai diệc an khả súc nghi dĩ bại mưu tai 十二月諭太傅阮熾等宗社安危在卿數人矣卿當思之深計之熟奏聞政事朕力疾内决卿等外承之,thập nhị nguyệt dụ thái phó nguyễn xí đẳng tông xã an nguy tại khanh sổ nhân hĩ khanh đương tư chi thâm kế chi thục tấu văn chính sự trẫm lực tật nội quyết khanh đẳng ngoại thừa chi 旨揮天下卜筮道釋之人今後不得𭁈内宫後庭交通言語,chỉ huy thiên hạ bốc phệ đạo thích chi nhân kim hậu bất đắc dữ nội cung hậu đình giao thông ngôn ngữ 勑諭吏部尚書阮如堵刑部尚書陳封兵部尚書阮永錫户部尚書阮居法兵部尚書阮廷美聞司馬光曰君子進治之本小人進亂之階予與爾誓于天地用君子去小,sắc dụ lại bộ thượng thư nguyễn như đổ hình bộ thượng thư trần phong binh bộ thượng thư nguyễn vĩnh tích hộ bộ thượng thư nguyễn cư pháp binh bộ thượng thư nguyễn đình mĩ văn tư mã quang viết quân tử tiến trị chi bản tiểu nhân tiến loạn chi giai dư dữ nhĩ thệ vu thiên địa dụng quân tử khứ tiểu 人日夜孜孜爾其毋忽,nhân nhật dạ tư tư nhĩ kì vô hốt 又論宰臣及經筵等官今黎景徽阮如堵范瑜等或廟堂議論或政事得失阿䛕苟悅緘默不言雖有小過寘諸法可也,hựu luận tể thần cập kinh diên đẳng quan kim lê cảnh huy nguyễn như đổ phạm du đẳng hoặc miếu đường nghị luận hoặc chính sự đắc thất a dua cẩu duyệt giam mặc bất ngôn tuy hữu tiểu quá trí chư pháp khả dã 阮茂阮永錫阮鷟阮善等能優君愛國隨事盡言雖有過失在所寬恕亦可也,nguyễn mậu nguyễn vĩnh tích nguyễn trạc nguyễn thiện đẳng năng ưu quân ái quốc tuỳ sự tận ngôn tuy hữu quá thất tại sở khoan thứ diệc khả dã 昨者阮茂言事不實而不䋲以法是朕報阮茂能言之德,tạc giả nguyễn mậu ngôn sự bất thực nhi bất thằng dĩ pháp thị trẫm báo nguyễn mậu năng ngôn chi đức 勑諭禮部左侍郎梁如鵠昨阮永禎不學國語詩體作詩不入法,sắc dụ lễ bộ tả thị lang lương như hộc tạc nguyễn vĩnh trinh bất học quốc ngữ thi thể tác thi bất nhập pháp 吾意爾知故試問爾爾皆不知,ngô ý nhĩ tri cố thí vấn nhĩ nhĩ giai bất tri 且吾見爾洪州國語詩集失律尚多意爾不知吾便言之,thả ngô kiến nhĩ hồng châu quốc ngữ thi tập thất luật thượng đa ý nhĩ bất tri ngô tiện ngôn chi 武覧曾,vũ lãm tăng 不欲吾𭁈爾言矣,bất dục ngô dữ nhĩ ngôn hĩ 勑諭都督阮如回楊國明謂吳西將銀三十兩付阮胡賂爾等,sắc dụ đô đốc nguyễn như hồi dương quốc minh vị ngô tây tương ngân tam thập lượng phó nguyễn hồ lộ nhĩ đẳng 爾使爾妾受領,nhĩ sử nhĩ thiếp thụ lĩnh 及前賂爾父熾五十兩今轉賂爾共八十兩尚在爾家爾𡸈不知乎,cập tiền lộ nhĩ phụ xí ngũ thập lượng kim chuyển lộ nhĩ cộng bát thập lượng thượng tại nhĩ gia nhĩ khởi bất tri hồ 特遣司禮監阮盎將勑諭爾及索取前送賂銀八十兩領回,đặc khiển ti lễ giám nguyễn áng tương sắc dụ nhĩ cập sách thủ tiền tống lộ ngân bát thập lượng lĩnh hồi 爾有過勿憚改後必無灾矣,nhĩ hữu quá vật đạn cải hậu tất vô tai hĩ 又諭阮師回云予俯徇轝情誕登大寶尚頼勳贒同心輔弼四年于兹,hựu dụ nguyễn sư hồi vân dư phủ tuẫn dư tình đản đăng đại bảo thượng lại huân hiền đồng tâm phụ bật tứ niên vu tư 爾父子一門重圭疊綏可謂盛矣,nhĩ phụ tử nhất môn trọng khuê điệp tuy khả vị thịnh hĩ 朕方爾信,trẫm phương nhĩ tín 雖有此書終無損也,tuy hữu thử thư chung vô tổn dã 得此之後爾心有不安,đắc thử chi hậu nhĩ tâm hữu bất an 爾其可不深爲防身之術乎,nhĩ kì khả bất thâm vi phòng thân chi thuật hồ 時,thờị 露屋上有匿名之書云師回將反固帝諭之,lộ ốc thượng hữu nặc danh chi thư vân sư hồi tương phản cố đế dụ chi 諭太保黎念云昔我太祖開創大業爾父臨東馳西屢為國損身,dụ thái bảo lê niệm vân tích ngã thái tổ khai sáng đại nghiệp nhĩ phụ lâm đông trì tây lũ vi quốc tổn thân 逮太宗繼志述事念爾父功爾在弱齡未能從政,đãi thái tông kế chí thuật sự niệm nhĩ phụ công nhĩ tại nhược linh vị năng tòng chính 仁宗委之宥府出鎮䧺藩,nhân tông uỷ chi hựu phủ xuất trấn hùng phiên 遂至变生肘腋卿切圖回白劎一揮而奸邪授首乘輿反正而宗社奠安,toại chí biến sinh trửu nịch khanh thiết đồ hồi bạch kiếm nhất huy nhi gian tà thụ thủ thừa dư phản chính nhi tông xã điện an 然卿既立莫大之事功當永守莫大之事業,nhiên khanh ký lập mạc đại chi sự công đương vĩnh thủ mạc đại chi sự nghiệp 上則我祖宗之業益以光大下則乃父子之功日愈顯明𡸈不快哉,thượng tắc ngã tổ tông chi nghiệp ích dĩ quang đại hạ tắc nãi phụ tử chi công nhật dũ hiển minh khởi bất khoái tai 甲申五年明天順八年,giáp thân ngũ niên minh thiên thuận bát niên 春正月十七日明英宗崩,xuân chính nguyệt thập thất nhật minh anh tông băng 二十,nhị thập 二日太子見濡即位改元成化,nhị nhật thái tử kiến nhu tức vị cải nguyên thành hoá 是為憲宗,thị vi hiến tông 定厲祭牲醴物,định lệ tế sinh lễ vật 二月幸西京拜謁山陵,nhị nguyệt hạnh tây kinh bái yết sơn lăng 勑諭掌刑部黎景徽爾歷任樞機事蹟可紀極諫敢言指陳朕過雖得失相半而救弊濟時之方忠君愛國之𭛁累句連行,sắc dụ chưởng hình bộ lê cảnh huy nhĩ lịch nhiệm khu cơ sự tích khả kỷ cực gián cảm ngôn chỉ trần trẫm quá tuy đắc thất tương bán nhi cứu tệ tế thời chi phương trung quân ái quốc chi phát luỹ câu liên hành 自今兒後謹察寃濫摘伏邪頑議論廟堂灼照黑白義之與比勿事滑󰏲大任仲寄朕尚須於卿一身耳,tự kim nhi hậu cẩn sát oan lạm trích phục tà ngoan nghị luận miếu đường chước chiếu hắc bạch nghĩa chi dữ tỉ vật sự hoạt kê đại nhiệm trọng ký trẫm thượng tu ư khanh nhất thân nhĩ 夏六月頒内外文武官每衛門印各一顆,hạ lục nguyệt ban nội ngoại văn võ quan mỗi vệ môn ấn các nhất khoả 旨揮諸府路鎮州縣社今後不得妄行自閹,chỉ huy chư phủ lộ trấn châu huyện xã kim hậu bất đắc vọng hành tự yêm 秋七月賜阮廌子󰢒鵡縣職,thu thất nguyệt tứ nguyễn trãi tử anh vũ huyện chức 貶兵,biếm binh 部左侍郎阮廷羙,bộ tả thị lang nguyễn đình mĩ 帝諭之曰噐尚帷新人當求舊,đế dụ chi viết khí thượng duy tân nhân đương cầu cựu 耆老儒臣若爾之軰尚幾人哉而爾之犯亦後吳士連阮善之犯矣,kì lão nho thần nhược nhĩ chi bối thượng kỷ nhân tai nhi nhĩ chi phạm diệc hậu ngô sĩ liên nguyễn thiện chi phạm hĩ 法司持平律當降罷我便怜才更命貶之,pháp ti trì bình luật đương giáng bãi ngã tiện linh tài cánh mệnh biếm chi 夫法者國家之公噐與卿等共之汝其思之哉,phu pháp giả quốc gia chi công khí dữ khanh đẳng cộng chi nhữ kì tư chi tai 八月聖旨犯偷氽珠及私鑄銅錢罪首從有差,bát nguyệt thánh chỉ phạm thâu thổn châu cập tư chú đồng tiền tội thủ tòng hữu sai 勑諭刑部左侍郎阮茂爾孜孜奉國善歸人君不企於如晦玄齡,sắc dụ hình bộ tả thị lang nguyễn mậu nhĩ tư tư phụng quốc thiện quy nhân quân bất xí ư như hối huyền linh 至於戴胄處煩治劇彦博敷奏詳明二子之中亦有少長矣,chí ư đái trụ xử phiền trị kịch ngạn bác phu tấu tường minh nhị tử chi trung diệc hữu thiếu trưởng hĩ 為臣以此可厚褒稱可賜銀兩頒至之,vi thần dĩ thử khả hậu bao xưng khả tứ ngân lượng ban chí chi 日爾益砥礪前心期予,nhật nhĩ ích để lệ tiền tâm kì dư 于治朕之過失旨陳直言宜強董宣之項勿隱蘇威之性,vu trị trẫm chi quá thất chỉ trần trực ngôn nghi cường đổng tuyên chi hạng vật ẩn tô uy chi tính 冬十月明遣正使尚寶寺卿蘇陵信副使行人司行人卲震等來告憲宗即位并賜冠服綵幣及勑諭,đông thập nguyệt minh khiển chánh sứ thượng bảo tự khanh tô lăng tín phó sứ hành nhân ti hành nhân thiệu chấn đẳng lai cáo hiến tông tức vị tịnh tứ quan phục thái tệ cập sắc dụ 十一月遣使如明范伯珪進香黎友直楊宗海范慶庸夏即位黎宗榮范琚陳文真謝賜綵弊,thập nhất nguyệt khiển sứ như minh phạm bá khuê tiến hương lê hữu trực dương tông hải phạm khánh dung hạ tức vị lê tông vinh phạm cư trần văn chân tạ tứ thái tệ 十二月禁外任官無故赴京𮞏本聖旨疑罪减等,thập nhị nguyệt cấm ngoại nhậm quan vô cố phó kinh đệ bản thánh chỉ nghi tội giảm đẳng 敕諭大臣百官等昔我太祖櫛風沐雨以定天下時則佐命勳臣同其勞若恩義兼至以故特賜國姓用示殊眷然爾子孫傳襲日久,sắc dụ đại thần bách quan đẳng tích ngã thái tổ trất phong mộc vũ dĩ định thiên hạ thời tắc tá mệnh huân thần đồng kì lao nhược ân nghĩa kiêm chí dĩ cố đặc tứ quốc tính dụng thị thù quyến nhiên nhĩ tử tôn truyền tập nhật cửu 恐失原祖之姓有乖教人以孝之導,khủng thất nguyên tổ chi tính hữu quai giáo nhân dĩ hiếu chi đạo 今後功臣特賜國姓止及其身若子孫並依原姓,kim hậu công thần đặc tứ quốc tính chỉ cập kì thân nhược tử tôn tịnh y nguyên tính 太尉阮熾病,thái uý nguyễn xí bệnh 帝諭曰昔朕藩邸朱鴟逍遙非心黄屋,đế dụ viết tích trẫm phiên để chu si tiêu dao phi tâm hoàng ốc 卿等同心推載殄滅逆徒朕躬御乾元至兹五載,khanh đẳng đồng tâm suy tải điển diệt nghịch đồ trẫm cung ngự càn nguyên chí tư ngũ tải 歌兒舞女卿未及於宋石高勞心焦思卿愈切於唐房杜,ca nhi vũ nữ khanh vị cập ư tống thạch cao lao tâm tiêu tư khanh dũ thiết ư đường phòng đỗ 厥功朕未酬報彌病卿何連綿卿當以國為念則饘粥不可不調頤卿當以朕為憂則藥石不可不瞑眩,quyết công trẫm vị thù báo di bệnh khanh hà liên miên khanh đương dĩ quốc vi niệm tắc chiên chúc bất khả bất điều di khanh đương dĩ trẫm vi ưu tắc dược thạch bất khả bất minh huyễn 爾師回乎非親父哉當盡爾之誠竭爾之敬,nhĩ sư hồi hồ phi thân phụ tai đương tận nhĩ chi thành kiệt nhĩ chi kính 古人之祈天祭鬼可以逭其災卿其思之,cổ nhân chi kì thiên tế quỷ khả dĩ hoán kì tai khanh kì tư chi 諭僉,dụ thiêm 都御史阮善云太和延寧之間上則宰將下則百執交相征利賂遺多行,đô ngự sử nguyễn thiện vân thái hoà diên ninh chi gian thượng tắc tể tướng hạ tắc bách chấp giao tương chinh lợi lộ di đa hành 爾謂阮廷羙小人不可信任,nhĩ vị nguyễn đình mĩ tiểu nhân bất khả tín nhiệm 予登大寶五年于兹廷羙奔走服勤罄竭心力前則憸小後則良善果何傷乎厲德侯時好奇貴異阮如堵陳封之北行也鬻買千計開闔百端假令阮如堵陳封之忠誰所知乎爾其思而師之,dư đăng đại bảo ngũ niên vu tư đình mĩ bôn tẩu phục cần khánh kiệt tâm lực tiền tắc tiêm tiểu hậu tắc lương thiện quả hà thương hồ lệ đức hầu thời hiếu kì quý dị nguyễn như đổ trần phong chi bắc hành dã chúc mãi thiên kể khai hạp bách đoan giả lệnh nguyễn như đổ trần phong chi trung thuỳ sở tri hồ nhĩ kì tư nhi sư chi 又諭阮善曰爾為吾臣盡誠於國悋勤厥任屡進嘉言,hựu dụ nguyễn thiện viết nhĩ vi ngô thần tận thành ư quốc lận cần quyết nhiệm lũ tiến gia ngôn 朕或震之以威未嘗頓挫,trẫm hoặc chấn chi dĩ uy vị thường đồn toả 雖事務未建明奸回不彈劾拨其梗槩亦足褒嘉,tuy sự vụ vị kiến minh gian hồi bất đàn hặc bạt kì ngạnh khái diệc túc bao gia 特遣司禮監賫勑,đặc khiển tư lễ giám tê sắc 徃諭賞賜銀兩尚其勉之,vãng dụ thưởng tứ ngân lượng thượng kì miễn chi 劾諭兵部上書阮永錫今楊國明昔年常賂爾母銀子三十四兩畧無証據寧有誣詐諭到我自掩匿許爾自新,hặc dụ binh bộ thượng thư nguyễn vĩnh tích kim dương quốc minh tích niên thường lộ nhĩ mẫu ngân tử tam thập tứ lượng lược vô chứng cứ ninh hữu vu trá dụ đáo ngã tự yểm nặc hứa nhĩ tự tân 又諭云覧爾疏條甚為切當唐之王魏何以加焉,hựu dụ vân lãm nhĩ sớ điều thậm vi thiết đương đường chi vương nguỵ hà dĩ gia yên 可賜銀十兩用答忠誠,khả tứ ngân thập lượng dụng đáp trung thành 且爾之諭深契先儒之旨朕嘉納焉,thả nhĩ chi dụ thâm khế tiên nho chi chỉ trẫm gia nạp yên 乙酉六年明憲宗見濡成化元年,ất dậu lục niên minh hiến tông kiến nhu thành hoá nguyên niên 春正月勑諭都督阮師回大獄之興多捕權貴家之子弟爾將不熟思之乎他説及恭王黎念慎勿與言,xuân chính nguyệt sắc dụ đô đốc nguyễn sư hồi đại ngục chi hưng đa bổ quyền quý gia chi tử đệ nhĩ tương bất thục tư chi hồ tha thuyết cập cung vương lê niệm thận vật dữ ngôn 旨揮掌詞訟等官,chỉ huy chưởng từ tụng đẳng quan 速擬定五刑院大夫某理詞訟無寃濫寫為一項平常為一項劣為一項奏呈無寃濫褒賞平常留任劣除轉運,tốc nghĩ định ngũ hình viện đại phu mỗ lí từ tụng vô oan lạm tả vi nhất hạng bình thường vi nhất hạng liệt vi nhất hạng tấu trình vô oan lạm bao thưởng bình thường lưu nhiệm liệt trừ chuyển vận 定各鎮路文廟春秋二丁癸,định các trấn lộ văn miếu xuân thu nhị đinh quý 止十哲從阮廷羙之奏也,chỉ thập triết tòng nguyễn đình mĩ chi tấu dã 二月勑左都督黎壽域選丁,nhị nguyệt sắc tả đô đốc lê thọ vực tuyển đinh 帝諭曰爾以󰰻乱良臣特命爾選丁之事將不盡誠室欲使不孤予委寄乎,đế dụ viết nhĩ dĩ bát loạn lương thần đặc mệnh nhĩ tuyển đinh chi sự tương bất tận thành thất dục sử bất cô dư uỷ ký hồ 三月十六日月食既,tam nguyệt thập lục nhật nguyệt thực kí 置六院以親隨進為左右羽林車,trí lục viện dĩ thân tuỳ tiến vi tả hữu vũ lâm xa 造敬天殿,tạo kính thiên điện 夏四月帝幸昌江扈從賞一資,hạ tứ nguyệt đế hạnh xương giang hộ tòng thưởng nhất tư 定勾訟外任令八内大行遣左僕射參知政事掌内密院事,định câu tụng ngoại nhiệm lệnh bát nội đại hành khiển tả bộc xạ tham tri chính sự chưởng nội mật viện sự 黎景徽奏一對諸訟事理干到外任官輕則移該衛門供稱明白繳報,lê cảnh huy tấu nhất đối chư tụng sự lí can đáo ngoại nhiệm quan khinh tắc di cai vệ môn cung xưng minh bạch chước báo 若干重事聽具奏方許勾對,nhược can trọng sự thính cụ tấu phương hứa câu đối 欽差復命令例繼今各衙門官奉命差干事畢回京即於通政使司𮞏本仍就東華門外侯伺召對得旨方可回家,khâm sai phục mệnh lệnh lệ kế kim các nha môn quan phụng mệnh sai cán sự tất hồi kinh tức ư thông chính sứ ti đệ bản nhưng tựu đông hoa môn ngoại hầu tứ triệu đối đắc chỉ phương khả hồi gia 五月旨揮禮部出榜敦風化,ngũ nguyệt chỉ huy lễ bộ xuất bảng đôn phong hoá 秋七月攅造户籍,thu thất nguyệt toản tạo hộ tịch 其法並以六年為󰦕,kì pháp tịnh dĩ lục niên vi dịch 期府縣州官拘集社官各将本社户口赴京對寫,kì phủ huyện châu quan câu tập xã quan các tướng bản xã hộ khẩu phó kinh đối tả 起造輿人女丁,khởi tạo dư nhân nữ đinh 八月遣皇太子入學,bát nguyệt khiển hoàng thái tử nhập học 帝作詩示之曰至親盍不盡誠爱便嬖剛膓繞指柔,đế tác thi thị chi viết chí thân hạp bất tận thành ái tiện bế cương trường nhiễu chỉ nhu 所國樊姬光,sở quốc phàn cơ quang 婦德長孫皇后有嘉謀,phụ đức trưởng tôn hoàng hậu hữu gia mưu 投床重使秦王恨佯醉時知衛󰱤憂,đầu sàng trọng sứ tần vương hận dương tuý thời tri vệ quán ưu 眾口咻咻聰耳聒音括讙聲也何曾一見薜居州,chúng khẩu hưu hưu thông nhĩ quát âm quát hoan thanh dã hà tằng nhất kiến tiết cư châu 時皇太后仁惠有餘義斷不足訓戒子孫未嘗变容或有鞭撲尋復悲痛,thời hoàng thái hậu nhân huệ hữu dư nghĩa đoạn bất túc huấn giới tử tôn vị thường biến dung hoặc hữu tiên phác tầm phục bi thống 帝憂鏳態漸至驕嚚故作此詩以示之,đế ưu tranh thái tiềm chí kiêu ngân cố tác thử thi dĩ thị chi 改都省堂為欽刑尚書知詞訟事為左右侍郎,cải đô sảnh đường vi khâm hình thượng thư tri từ tụng sự vi tả hữu thị lang 中書科改為吏科海科改為户科東科改為禮科南科改為兵科西科改為刑科北科改為工科編科改為尚寶寺各道行遣改為宣政使司,trung thư khoa cải vi lại khoa hải khoa cải vi hộ khoa đông khoa cải vi lễ khoa nam khoa cải vi binh khoa tây khoa cải vi hình khoa bắc khoa cải vi công khoa biên khoa cải vi thượng bảo tự các đạo hành khiển cải vi tuyên chính sứ ti 造謹德殿,tạo cẩn đức điện 九月勑旨故意殺官象,cửu nguyệt sắc chỉ cố ý sát quan tượng 定罪有差,định tội hữu sai 陳封出为西道宣政使,trần phong xuất vi tây đạo tuyên chính sứ 帝諭在朝諸臣曰陳謹為陳封弟,đế dụ tại triều chư thần viết trần cẩn vi trần phong đệ 謹得罪,cẩn đắc tội 朕問謹平日行藏於封葑便從此媒蘖謂釀成其罪也其短傾而覆之,trẫm vấn cẩn bình nhật hành tàng ư phong phong tiện tòng thử môi nghiệt vị nhưỡng thành kì tội dã kì đoản khuynh nhi phúc chi 兄弟之情幾乎覆矣人倫攸斁莫甚於此,huynh đệ chi tình cơ hồ phúc hĩ nhân luân du đố mạc thậm ư thử 倘能思盖前愆惟忠惟孝吾亦鼔足待其後效,thảng năng tư cái tiền khiên duy trung duy hiếu ngô diệc cổ túc đãi kì hậu hiệu 聖旨諭諸鎮縣官選取本衙門掾吏有廉能達練優才許奏置常川各一人以便應務,thánh chỉ dụ chư trấn huyện quan tuyển thủ bản nha môn duyện lại hữu liêm năng đạt luyện ưu tài hứa tấu trí thường xuyên các nhất nhân dĩ tiện ứng vụ 時翰林院大學士權御史大夫陳盤奏曰朝廷設官分聀所以為民也,thời hàn lâm viện đại học sĩ quyền ngự sử đại phu trần bàn tấu viết triều đình thiết quan phân chức sở dĩ vi dân dã 民告煩瑣簿牒倥𬾠官不能燭理又置之吏以檢文案焉,dân cáo phiền toả bạc điệp không tổng quan bất năng chúc lí hựu trí chi lại dĩ kiểm văn án yên 故曰官無吏不行吏無官不立所以共行政事也,cố viết quan vô lại bất hành lại vô quan bất lập sở dĩ cộng hành chính sự dã 今臣窃慮各衙門倥𬾠簿牒罪累難免,kim thần thiết lự các nha môn không tổng bạc điệp tội luỹ nan miễn 伏望定例今降諸縣路各置常川掾吏一人諳曉簿牒頗能書筭以守文牒,phục vọng định lệ kim giáng chư huyện lộ các trí thường xuyên duyện lại nhất nhân am hiểu bạc điệp pha năng thư toán dĩ thủ văn điệp 如是則簿牒無遲滯之愆民事免頒留之苦,như thị tắc bạc điệp vô trì đái chi khiên dân sự miễn ban lưu chi khổ 帝從之故定此例,đế tòng chi cố định thử lệ 冬十月禁倡優不得戲謔父母並官長,đông thập nguyệt cấm xướng ưu bất đắc hí hước phụ mẫu tịnh quan trưởng 帝遣使如明陶雋陶正已黎的歲貢,đế khiển sứ như minh đào tuấn đào chính dĩ lê đích tuế cống 阮士興奏保樂州被擄掠事,nguyễn sĩ hưng tấu bảo lạc châu bị lỗ lược sự 十一月大赦以敬天乾德二殿方成故也,thập nhất nguyệt đại xá dĩ kính thiên càn đức nhị điện phương thành cố dã 國子監祭酒兼文明殿大學士阮伯驥卒,quốc tử giám tế tửu kiêm văn minh điện đại học sĩ nguyễn bá ký tốt 先是伯驥以帝為,tiên thị bá ký dĩ đế vi 文頗畧經史上疏争之,văn pha lược kinh sử thượng sớ tranh chi 帝諭云朕纔覽疏悉謂其畧經史而尚浮華無用之學極意煙何之表,đế dụ vân trẫm tài lãm sớ tất vị kì lược kinh sử nhi thượng phù hoa vô dụng chi học cực ý yên hà chi biểu 縱如我誠好文不本乎經史云誰書也予反求諸己究諸言浮華無用四字之中實以忠矣予反為文而辦之予誠有過,túng như ngã thành hiếu văn bất bản hồ kinh sử vân thuỳ thư dã dư phản cầu chư kỷ cứu chư ngôn phù hoa vô dụng tứ tự chi trung thực dĩ trung hĩ dư phản vi văn nhi biện chi dư thành hữu quá 爾當時諍之勿以為是介意也,nhĩ đương thời tránh chi vật dĩ vi thị giới ý dã 至是卒帝遣司禮監官范虎賫勑諭之云爾事上也忠持身也正旦夕左右于茲六年氣幾絶時忠尚未已,chí thị tốt đế khiển tư lễ giám quan phạm hổ tê sắc dụ chi vân nhĩ sự thượng dã trung trì thân dã chính đán tịch tả hữu vu tư lục niên khí cơ tuyệt thời trung thượng vị dĩ 頒閲習水步陣圖法其水陣圖法則有中虚常山蛇满天星鴈行聯珠魚隊三才横七門偃,ban duyệt tập thuỷ bộ trận đồ pháp kì thuỷ trận đồ pháp tắc hữu trung hư thường sơn xà mãn thiên tinh nhạn hàng liên châu ngư đội tam tài hoành thất môn yển 月等圖法,nguyệt đẳng đồ pháp 其步陣圖法則有張箕相擊奇兵等圖法,kì bộ trận đồ pháp tắc hữu trương cơ tương kích kì binh đẳng đồ pháp 又頒水陣軍令三十一條象陣軍令二十二條馬陣軍令二十七條京衛步陣四十二條,hựu ban thuỷ trận quân lệnh tam thập nhất điều tượng trận quân lệnh nhị thập nhị điều mã trận quân lệnh nhị thập thất điều kinh vệ bộ trận tứ thập nhị điều 帝又諭五道諸衛軍及府鎮各軍總管知等凣有國家必有武僃,đế hựu dụ ngũ đạo chư vệ quân cập phủ trấn các quân tổng quản tri đẳng phàm hữu quốc gia tất hữu vũ bị 當於農隙之時且停不急支務係每月望日入番點目量割軍人守門廊店草屋草象等役,đương ư nông khích chi thời thả đình bất cấp chi vụ hệ mỗi nguyệt vọng nhật nhập phiên điểm mục lượng cát quân nhân thủ môn lang điếm thảo ốc thảo tượng đẳng dịch 餘於一二日以前咱依官頒圖陣於本衛土分整飭隊伍教以坐作進退之法聽其號炩金皷之聲使士卒諳習弓箭不忘武僃,dư ư nhất nhị nhật dĩ tiền thính y quan ban đồ trận ư bản vệ thổ phận chỉnh sức đội ngũ giáo dĩ toạ tác tiến thoái chi pháp thính kì hiệu lệnh kim cổ chi thanh sử sĩ tốt am tập cung tiễn bất vong vũ bị 至四日以後始造,chí tứ nhật dĩ hậu thuỷ tạo 雜役,tạp dịch 若某官不能用心教戒練習士卒敢有雜擾以貶罷論,nhược mỗ quan bất năng dụng tâm giáo giới luyện tập sĩ tốt cảm hữu tạp nhiễu dĩ biếm bãi luận 丙戌七年明成化二年,bính tuất thất niên minh thành hoá nhị niên 春正月追徵賦税,xuân chính nguyệt truy trưng phú thuế 二月八日勑旨内外各衛門官員坐事咱該管追取前給勑命収回本科収照,nhị nguyệt bát nhật sắc chỉ nội ngoại các vệ môn quan viên toạ sự thính cai quản truy thủ tiền cấp sắc mệnh thu hồi bản khoa thu chiếu 黎仁噲奏凡所降之聀自罷至徒流死罪宜盡追收前所給勑命帝從之,lê nhân khoái tấu phàm sở giáng chi chức tự bãi chí đồ lưu tử tội nghi tận truy thu tiền sở cấp sắc mệnh đế tòng chi 置宣政使司參政參議主事推官以范文顯為欽刑院尚書阮時達為順化宣政使司宣正使阮文質為乂安宣正使司參政黎仁噲為司兵院入内少保,trí tuyên chính sứ ti tham chính tham nghị chủ sự suy quan dĩ phạm văn hiển vi khâm hình viện thượng thư nguyễn thì đạt vi thuận hoá tuyên chính sứ ti tuyên chính sứ nguyễn văn chất vi nghệ an tuyên chính sứ ti tham chính lê nhân khoái vi ti binh viện nhập nội thiếu bảo 尚書,thượng thư 西道宣政使陳封奏係典賣田等文字自陳胡時至吳時年間並不得贖,tây đạo tuyên chính sứ trần phong tấu hệ điển mại điền đẳng văn tự tự trần hồ thời chí ngô thời niên gian tịnh bất đắc thục 若自順天元年以來聽贖,nhược tự thuận thiên nguyên niên dĩ lai thính thục 從之,tòng chi 會試天下舉人取二十七名,hội thí thiên hạ cử nhân thủ nhị thập thất danh 三月十二日上御敬天門親策抆以帝王治天下,tam nguyệt thập nhị nhật thượng ngự kính thiên môn thân sách vấn dĩ đế vương trị thiên hạ 命崇進入内左都督兼太子少保黎景徽權政事院尚書兼謹德殿大學士太子賓客阮如堵提調翰林援代學士權御史󰉟都御史大夫陳盤監試,mệnh sùng tiến nhập nội tả đô đốc kiêm thái tử thiếu bảo lê cảnh huy quyền chính sự viện thượng thư kiêm cẩn đức điện đại học sĩ thái tử tân khách nguyễn như đổ đề điệu hàn lâm viện đại học sĩ quyền ngự sử đài đô ngự sử đại phu trần bàn giám thí 翰林院承旨阮直翰林院承旨權户部右侍郎兼謹德殿大學士入侍經筵兼左春坊太子左諭德阮居,hàn lâm viện thừa chỉ nguyễn trực hàn lâm viện thừa chỉ quyền hộ bộ hữu thị lang kiêm cẩn đức điện đại học sĩ nhập thị kinh diên kiêm tả xuân phường thái tử tả dụ đức nguyễn cư 道翰林院學士行海西道宣政使司參知兼秘書監學士武永禎讀卷擢楊如珠等八名爲進士阮仁?等十九名為同進士三年一科自此始二十六日唱進士楊如珠等名頒恩命禮步捧黄榜揭於東化門外,đạo hàn lâm viện học sĩ hành hải tây đạo tuyên chính sứ ti tham tri kiêm bí thư giám học sĩ vũ vĩnh trinh độc quyển trạc dương như châu đẳng bát danh vi tiến sĩ nguyễn nhân thiếp đẳng thập cửu danh vi đồng tiến sĩ tam niên nhất khoa tự thử thuỷ nhị thập lục nhật sướng tiến sĩ dương như châu đẳng danh ban ân mệnh lễ bộ bổng hoàng bảng yết ư đông hoa môn ngoại 習水陣於膠水,tập thuỷ trận ư giao thuỷ 閏三月初三日賜進士楊如珠等榮歸按覃文禮進士題名碑記云人村之於國家其所關者大矣粤自唐󰔄三代至漢唐宋庠序學校之制立而人村有所成賓興科目之法行而人村有所用雖其治效純駁不同,nhuận tam nguyệt sơ tam nhật tứ tiến sĩ dương như châu đẳng vinh quy án đàm văn lễ tiến sĩ đề danh bi ký vân nhân thôn chi ư quốc gia kì sở quan giả đại hĩ việt tự đường ngu tam đại chí hán đường tống tường tự học hiệu chi chế lập nhi nhân thôn hữu sở thành tân hưng khoa mục chi pháp hành nhi nhân thôn hữu sở dụng tuy kì trị hiệu thuần bác bất đồng 然未嘗不以得人爲先務也,nhiên vị thường bất dĩ đắc nhân vi tiên vụ dã 黎太祖平定區宇教育英才其博訪則遺逸有求其延攬則學生有試雖進士之科名未設而斯文之氣脉已完,lê thái tổ bình định khu vũ giáo dục anh tài kì bác phỏng tắc di dật hữu cầu kì diên lãm tắc học sinh hữu thí tuy tiến sĩ chi khoa danh vị thiết nhi tư văn chi khí mạch dĩ hoàn 太宗肇基自壬戌開科群才入殼,thái tông triệu cơ tự nhâm tuất khai khoa quần tài nhập xác 仁宗三科繼舉人文益彰,nhân tông tam khoa kế cử nhân văn ích chương 至聖宗癸未中興一科取人視前為盛,chí thánh tông quý mùi trung hưng nhất khoa thủ nhân thị tiền vi thịnh 然自壬戌至癸未或六年一舉或五年一科而三年一科以是年丙戌爲始,nhiên tự nhâm tuất chí quý mùi hoặc lục niên nhất cử hoặc ngũ niên nhất khoa nhi tam niên nhất khoa dĩ thị niên bính tuất vi thuỷ 凣預登進號稱得人爾,phàm dự đăng tiến hiệu xưng đắc nhân nhĩ 後制度益詳彌文大僃,hậu chế độ ích tường di văn đại bị 會試登科有録既足以表當代之盛明題名刻石有碑又足以示後來之廣勸焉,hội thí đăng khoa hữu lục ký túc dĩ biểu đương đại chi thịnh minh đề danh khắc thạch hữu bi hựu túc dĩ thị hậu lai chi quảng khuyến yên 夏四月禁轉任官不得折取公𪠘噐用等物件,hạ tứ nguyệt cấm chuyển nhiệm quan bất đắc triết thủ công giải khí dụng đẳng vật kiện 初置五府六部,sơ trí ngũ phủ lục bộ 改六院置六寺改欽刑院為刑部並為吏户禮兵刑工等部尚書,cải lục viện trí lục tự cải khâm hình viện vi hình bộ tịnh vi lại hộ lễ binh hình công đẳng bộ thượng thư 五月太僕寺少卿行尚寶寺少卿黎廷俊奏於五月六月當農務其常班役軍人聽留宿直并守門廊店草屋草象等役其省院局百作諸邑留半在役餘皆放回農務從之,ngũ nguyệt thái bộc tự thiếu khanh hành thượng bảo tự thiếu khanh lê đình tuấn tấu ư ngũ nguyệt lục nguyệt đương nông vụ kì thường ban dịch quân nhân thính lưu túc trực tịnh thủ môn lang điếm thảo ốc thảo tượng đẳng dịch kì sảnh viện cục bách tác chư ấp lưu bán tại dịch dư giai phóng hồi nông vụ tòng chi 賜左都督黎壽域銀二十兩,tứ tả đô đốc lê thọ vực ngân nhị thập lượng 諭云尔为吾臣七年于兹矣但能建明本聀當爲之事未嘗言及吾勤靜不中之節,dụ vân nhĩ vi ngô thần thất niên vu tư hĩ dán năng kiến minh bản chức đương vi chi sự vị thường ngôn cập ngô cần tĩnh bất trung chi tiết 因得此奏吾甚褒之特賜,nhân đắc thử tấu ngô thậm bao chi đặc tứ 銀二十兩以為他日之期𡸈有此一小事而賞哉,ngân nhị thập lượng dĩ vi tha nhật chi kì khởi hữu thử nhất tiểu sự nhi thưởng tai 時壽域奏一文武官員不時宣召並如傳宣中官引入,thời thọ vực tấu nhất văn võ quan viên bất thời tuyên triệu tịnh như truyền tuyên trung quan dẫn nhập 若尋常出入禁門如六科學士等聀即許入,nhược tầm thường xuất nhập cấm môn như lục khoa học sĩ đẳng chức tức hứa nhập 一四方進象馬等物並蚓入端明門外帝覽請旨奏本令即開此兩條特賞之,nhất tứ phương tiến tượng mã đẳng vật tịnh dẫn nhập đoan minh môn ngoại đế lãm thỉnh chỉ tấu bản lệnh tức khai thử lưỡng điều đặc thưởng chi 考試各府訓導勑旨訓導鈌員責令該司選各堂監生及各衛門吏會試中一二三塲有行檢學問自三十五歲以上依前年例考試肆長合格方許,khảo thí các phủ huấn đạo sắc chỉ huấn đạo khuyết viên trách lệnh cai ti tuyển các đường giám sinh cập các vệ môn lại hội thí trung nhất nhị tam trường hữu hành kiểm học vấn tự tam thập ngũ tuế dĩ thượng y tiền niên lệ khảo thí tứ trường hợp cách phương hứa 六月定文武服色自一品至三品著紅衣四五品著綠衣餘著青,lục nguyệt định văn võ phục sắc tự nhất phẩm chí tam phẩm trước hồng y tứ ngũ phẩm trước lục y dư trước thanh 衣,y 設立承宣十三道曰清化乂安順化天長南策國威北江安󰘊興化宣光太原諒山中都府,thiết lập thừa tuyên thập tam đạo viết thanh hoá nghệ an thuận hoá thiên trường nam sách quốc oai bắc giang an bang hưng hoá tuyên quang thái nguyên lạng sơn trung đô phủ 改路爲府改鎮為州改路安撫使為知府鎮府為同知府轉運爲知縣巡察為縣承社官為社長,cải lộ vi phủ cải trấn vi châu cải lộ an phủ sứ vi tri phủ trấn phủ vi đồng tri phủ chuyển vận vi tri huyện tuần sát vi huyện thừa xã quan vi xã trưởng 頒知府印停路安撫印,ban tri phủ ấn đình lộ an phủ ấn 申明避諱令,thân minh tị huý lệnh 秋七月改伍正伍長為總旗副伍長為小總旗改隊史爲軍史,thu thất nguyệt cải ngũ chính ngũ trưởng vi tổng kì phó ngũ trưởng vi tiểu tổng kì cải đội sử vi quân sử 改工部各匠人為副伍長,cải công bộ các tượng nhân vi phó ngũ trưởng 定奏本題本體式各該衙門該奉聖旨繳題施行等本則曰題本各衛門官吏百姓一切公私事務理應陳奏則曰奏本,định tấu bản đề bản thể thức các cai nha môn cai phụng thánh chỉ kiểu đề thi hành đẳng bản tắc viết đề bản các vệ môn quan lại bách tính nhất thiết công tư sự vụ lí ứng trần tấu tắc viết tấu bản 以僉都御史阮善為清華宣撫副使,lĩ thiêm đô ngự sử nguyễn thiện vi thanh hoa tuyên phủ phó sứ 諭曰爾󰪀為諫官議論切直,dụ viết nhĩ nang vi gián quan nghị luận thiết trực 今撫綏百姓保障一方當奉法憂民懲忿窒欲,kim phủ tuy bách tính bảo chướng nhất phương đương phụng pháp ưu dân trừng phẫn thất dục 爾其諄諄勉勉無忝所聀,nhĩ kì truân truân miễn miễn vô thiểm sở chức 中書令秘書監學生梁如鵠等奉擬係各衛門寫本如遇正官鈌或公出則佐貳官承掌本衙門印信署名於年月下,trung thư lệnh bí thư giám học sinh lương như hộc đẳng phụng nghĩ hệ các vệ môn tả bản như ngộ chính quan khuyết hoặc công xuất tắc tá nhị quan thừa chưởng bản nha môn ấn tín thự danh ư niên nguyệt hạ 八月裴榴奏一各衙門遷任之官其在勘詞訟簿牒未及交代待至他日再回交領煩人迎送致訟事阻滯,bát nguyệt bùi lựu tấu nhất các nha môn thiên nhiệm chi quan kì tại khám từ tụng bạ điệp vị cập giao đại đãi chí tha nhật tái hồi giao lĩnh phiền nhân nghinh tống trí tụng sự trở đái 伏望係官員遷任之時咱開本任簿牒詞訟及各項事務付該當處掾吏收,phục vọng hệ quan viên thiên nhiệm chi thời thính khai bản nhiệm bạ điệp từ tụng cập các hạng sự vụ phó cai đương xứ duyện lại thu 執見新任官交付施行從之,chấp kiến tân nhiệm quan giao phó thi hành tòng chi 九月勑旨羽林軍犯罪還民不得還官男,cửu nguyệt sắc chỉ vũ lâm quân phạm tội hoàn dân bất đắc hoàn quan nam 冬十月頒各部印,đông thập nguyệt ban các bộ ấn 改左刑為清刑司郎中大夫右刑為慎刑司郎中大夫司刑爲明祥刑停審刑官並置郎中置醫司訓科等屬,cải tả hình vi thanh hình ti lang trung đại phu hữu hình vi thận hình ti lang trung đại phu ti hình vi minh tường hình đình thẩm hình quan tịnh trí lang trung trí y ti huấn khoa đẳng thuộc 諭僉都御史陶雋曰太和延寧年間御史之職不出於外戚則出於權臣是以公論混淆馬論不辨國政之弊莫斯為甚又諭云陶雋違棄國例󰦕意妄行今司風憲反輕易言語誠猾吏也丁亥八年明成化三年春正月幸西京回天派江習陣,dụ thiêm đô ngự sử đào tuấn viết thái hoà diên ninh niên gian ngự sử chi chức bất xuất ư ngoại thích tắc xuất ư quyền thần thị dĩ công luận hỗn hào mã luận bất biện quốc chính chi tệ mạc tư vi thậm hựu dụ vân đào tuấn vi khí quốc lệ dịch ý vọng hành kim tư phong hiến phản khinh dị ngôn ngữ thành hoạt lại dã đinh hợi bát niên minh thành hoá tam niên xuân chính nguyệt hạnh tây kinh hồi thiên phái giang tập trận 大赦,đại xá 以自秋徂冬天久不雨固也,dĩ tự thu tồ đông thiên cửu bất vũ cố dã 按赦文云上諭公候文武官員百姓等朕以否德君臨兆姓欲咸底阜康以丕臻盛治去年自秋徂冬天久不雨人缺屢豊之望民有難食之憂朕為民父母第疾于𢙇苟不推在宥之寬恩何以見及民之實惠,án xá văn vân thượng dụ công hầu văn võ quan viên bách tính đẳng trẫm dĩ phủ đức quân lâm triệu tính dục hàm để phụ khang dĩ phỉ trăn thịnh trị khứ niên tự thu tồ đông thiên cửu bất vũ nhân khuyết lũ phong chi vọng dân hữu nan thực chi ưu trẫm vi dân phụ mẫu đệ tật vu hoài cẩu bất suy tại hựu chi khoan ân hà dĩ kiến cập dân chi thực huệ 禁織造凉巾以盗剪公私馬尾故也,cấm chức tạo lương cân dĩ đạo tiễn công tư mã vĩ cố dã 勑旨朝參官帶牌扈從宣署扈從禁𥔿硝不得為煙火之戲從户部尙書陳封之奏也,sắc chỉ triều tham quan đái bài hỗ tòng tuyên thự hỗ tòng cấm diêm tiêu bất đắc vi yên hoả chi hí tòng hộ bộ thượng thư trần phong chi tấu dã 勑旨鎮朔衛繼今大集軍期將終該都承憲三司每司二員就本衛把令放告并博稔永蓬等經畧使所列校旗軍同來本衛習陣,sắc chỉ trấn sóc vệ kế kim đại tập quân kì tướng chung cai đô thừa hiến tam ti mỗi ti nhị viên tựu bản vệ bả lệnh phóng cáo tịnh bác nẫm vĩnh phùng đẳng kinh lược sứ sở liệt hiệu kì quân đồng lai bản vệ tập trận 十日令五府都督鄭文洒黎希葛等同兵部,thập nhật lệnh ngũ phủ đô đốc trịnh văn sái lê hi cát đẳng đồng binh bộ 尚書阮永錫閲選五府諸衛大小總旗充殿前五衛軍,thượng thư nguyễn vĩnh tích duyệt tuyển ngũ phủ chư vệ đại tiểu tổng kì sung điện tiền ngũ vệ quân 禮科給事中汝文蘭奏小總旗久年以上方許充,lễ khoa cấp sự trung nhữ văn lan tấu tiểu tổng kì cửu niên dĩ thượng phương hứa sung 從之,tòng chi 十二日初擬春祭葆神禮無齊戒用帛依國俗而已,thập nhị nhật sơ nghĩ xuân tế bảo thần lễ vô tề giới dụng bạch y quốc tục nhi dĩ 十六日行慶壽儀於勤政殿,thập lục nhật hành khánh thọ nghi ư cần chính điện 初每春首行葆神禮於太廟禮󰍶行慶壽禮,sơ mỗi xuân thủ hành bảo thần lễ ư thái miếu lễ tất hành khánh thọ lễ 至是始行慶壽禮於勤政堂,chí thị thuỷ hành khánh thọ lễ ư cần chính đường 是後率以為常,thị hậu suất dĩ vi thường 十八日以官員子孫前充金吾衛軍者試中充國子監監生,thập bát nhật dĩ quan viên tử tôn tiền sung kim ngô vệ quân giả thí trúng sung quốc tử giám giám sinh 若會試中塲充三舍生,nhược hội thí trúng trường sung tam xá sinh 中鄕試及有美質許本監官再類奏留讀書,trúng hương thí cập hữu mĩ chất hứa bản giám quan tái loại tấu lưu độc thư 掌監察御史管公添以梁世,chưởng giám sát ngự sử quản công thiêm dĩ lương thế 榮劾其容縱送賂人漢宗業也,vinh hặc kì dung túng tống lộ nhân hán tông nghiệp dã 二十七實帝始至籃京拜謁籃京陵,nhị thập thất thật đế thuỷ chí lam kinh bái yết lam kinh lăng 二十九日駕駐安泊行殿頒習陣圖法,nhị thập cửu nhật giá trú an bạc hành điện ban tập trận đồ pháp 二月丁酉朔日食,nhị nguyệt đinh dậu sóc nhật thực 行文廟祭,hành văn miếu tế 八月甲辰帝以天久不雨奏告祈之又命太保阮耒燈禱于至靈弘祐等祠,bát nguyệt giáp thìn đế dĩ thiên cửu bất vũ tấu cáo kì chi hựu mệnh thái bảo nguyễn lỗi đăng đảo vu chí linh hoằng hựu đẳng từ 命户部尚書陳封同宣政官藩師宗等勘籃山鄕及霪村官土給功臣自一品至六七品有差,mệnh hộ bộ thượng thư trần phong đồng tuyên chính quan phiên sư tông đẳng khám lam sơn hương cập dâm thôn quan thổ cấp công thần tự nhất phẩm chí lục thất phẩm hữu sai 仍諭百官耆老曰籃京乃帝鄕根本之地非京師他處,nhưng dụ bách quan kì lão viết lam kinh nãi đế hương căn bản chi địa phi kinh sư tha xứ 可比比者勢家多撓禮法慢視刑章私占其地以為己有諸王公主曾無,khả tỉ tỉ giả thế gia đa nạo lễ pháp mạn thị hình chương tư chiêm kì địa dĩ vi kỷ hữu chư vương công chúa tằng vô 立錐之地,lập chuỳ chi địa 将欲䋲之以法孰若先之以禮使皇族日蕃庶有容身之地,tương dục thằng chi dĩ pháp thục nhược tiên chi dĩ lễ sử hoàng tộc nhật phiên thứ hữu dung thân chi địa 今立定界限敢有違犯依律治罪,kim lập định giới hạn cảm hữu vi phạm y luật trị tội 九日乙巳命行總兵屈打領兵征哀牢,cửu nhật ất tị mệnh hành tổng binh khuất đả lĩnh binh chinh ai lao 初哀牢占居弄恫掠邉境,sơ ai lao chiếm cư lộng động lược biên cảnh 至是邊臣以其事聞,chí thị biên thần dĩ kì sự văn 帝即命屈打領兵千餘人往征之,đế tức mệnh khuất đả lĩnh binh thiên dư nhân vãng chinh chi 以定勳衛同總兵阮洞為副並汧仁壽賛理軍務會家興鎮守軍討之帝謂仁壽曰汝𭁈屈打聽便宜行事仁壽至東京留守太保黎念援兵于武庫而行,dĩ định huân vệ đồng tổng binh nguyễn động vi phó tịnh nghiên nhân thọ tán lí quân vụ hội gia hưng trấn thủ quân thảo chi đế vị nhân thọ viết nhữ dữ khuất đả thính tiện nghi hành sự nhân thọ chí đông kinh lưu thủ thái bảo lê niệm viện binh vu vũ khố nhi hành 諭留守官黎念𭛁官庫錢五十緡令濟生堂買官藥差人醫,dụ lưu thủ quan lê niệm phát quan khố tiền ngũ thập mân lệnh tế sinh đường mãi quan dược sai nhân y 治國威三󰅾等府人民之瘟疫者並諭今後某府有疫癘者聽本處官用税錢買藥治之,trị quốc oai tam đái đẳng phủ nhân dân chi ôn dịch giả tịnh dụ kim hậu mỗ phủ hữu dịch lệ giả thính bản xứ quan dụng thuế tiền mãi dược trị chi 十五日駕至𢒎來行殿,thập ngũ nhật giá chí phi lai hành điện 時粘國使神沈樸勒沙來進貢適至因錫朝見於行殿,thời chiêm quốc sứ thần thẩm phác lặc sa lai tiến cống thích chí nhân tích triều kiến ư hành điện 十六日安󰘊鎮守官奏明人載糧船漂至本處,thập lục nhật an bang trấn thủ quan tấu minh nhân tải lương thuyền phiêu chí bản xứ 帝謂太師丁列太保阮耒曰往者朕言監執明國載粮之人以彼或設此策以誤,đế vị thái sư đinh liệt thái bảo nguyễn lỗi viết vãng giả trẫm ngôn giám chấp minh quốc tải lương chi nhân dĩ bỉ hoặc thiết thử sách dĩ ngộ 我欲阻彼之計,ngã dục trở bỉ chi kế 權一時之宜非常行之道也,quyền nhất thời chi nghi phi thường hành chi đạo dã 耒等曰縱彼妄行意外設為此策我執之彼以為辝不如放回,lỗi đẳng viết túng bỉ vọng hành ý ngoại thiết vi thử sách ngã chấp chi bỉ dĩ vi từ bất như phóng hồi 如其不然恐生邉釁,như kì bất nhiên khủng sinh biên hấn 帝曰卿等言雖善,đế viết khanh đẳng ngôn tuy thiện 矣奈奸人反覆何,hĩ nại gian nhân phản phúc hà 都御史阮居道曰人臣所諭雖有同異在人主断之何如耳,đô ngự sử nguyễn cư đạo viết nhân thần sở dụ tuy hữu đồng dị tại nhân chủ đoạn chi hà như nhĩ 竟留明人不還,cánh lưu minh nhân bất hoàn 二十日集中虚陣于魯江,nhị thập nhật tập trung hư trận vu lỗ giang 帝幸天長承宣治所問承宣官犯瑜等民奸疾苦仍賜瑜及知府阮似等錢各有差,đế hạnh thiên trường thừa tuyên trị sở vấn thừa tuyên quan phạm du đẳng dân gian tật khổ nhưng tứ du cập tri phủ nguyễn tự đẳng tiền các hữu sai 命寧朔衛權總知陶院為督將代屈打征哀牢,mệnh ninh sóc vệ quyền tổng tri đào viện vi đốc tướng đại khuất đả chinh ai lao 打等至哀牢先以遁走,đả đẳng chí ai lao tiên dĩ thuẫn tẩu 打等𢒎奏言哀牢乞伏其地請班師,đả đẳng phi tấu ngôn ai lao khất phục kì địa thỉnh ban sư 帝諭屈打以陶院代領其眾及賜錢十貫,đế dụ khuất đả dĩ đào viện đại lĩnh kì chúng cập tứ tiền thập quán 是月二十三日集三才七門陣于韋江,thị nguyệt nhị thập tam nhật tập tam tài thất môn trận vu vi giang 西軍都督黎舌等違令靣縛詣營門尋放之,tây quân đô đốc lê thiệt đẳng vi lệnh diện phọc nghệ doanh môn tầm phóng chi 罷鎮殿副將軍黎漢庭等官職,bãi trấn điện phó tướng quân lê hán đình đẳng quan chức 初漢庭为轉運在職貪汚恐民告訴乞養病,sơ hán đình vi chuyển vận tại chức tham ô khủng dân cáo tố khất dưỡng bệnh 指揮使陶保薦之于朝言轉運漢庭𭁈太祝丞阮德素習兵法,chỉ huy sứ đào bảo tiến chi vu triều ngôn chuyển vận hán đình dữ thái chúc thừa nguyễn đức tố tập binh pháp 漢庭等進陣圖一曰中虚二曰满天星三曰常山󰲫,hán đình đẳng tiến trận đồ nhất viết trung hư nhị viết mãn thiên tinh tam viết thường sơn xà 帝嘉納之乃拜二人為鎮殿副將軍令五府軍以陣圖習之再三不成,đế gia nạp chi nãi bái nhị nhân vi trấn điện phó tướng quân lệnh ngũ phủ quân dĩ trận đồ tập chi tái tam bất thành 帝命二人敎之又不成,đế mệnh nhị nhân giáo chi hựu bất thành 帝恕拿杖罷回本貫,đế thứ nã trượng bãi hồi bản quán 二十六日習魚隊鴈行陣于安吒江習常山陣于白鶴三岐江,nhị thập lục nhật tập ngư đội nhạn hàng trận vu an cha giang tập thường sơn trận vu bạch hạc tam kì giang 二十九日大駕還京,nhị thập cửu nhật đại giá hoàn kinh 三月吏部奏考近侍𭓇生除各縣縣丞國子監,tam nguyệt lại bộ tấu khảo cận thị học sinh trừ các huyện huyện thừa quốc tử giám 監生及各衛門吏除各府教職,giám sinh cập các vệ môn lại trừ các phủ giáo chức 從之,tòng chi 下營繕員外郎黄文弁獄罸錢五十貫,hạ dinh thiện viên ngoại lang hoàng văn biền ngục phạt tiền ngũ thập quán 工部右侍郎鄭公旦罸錢三十貫以暴露公用林木故也,công bộ hữu thị lang trịnh công đán phạt tiền tam thập quán dĩ bạo lộ công dụng lâm mộc cố dã 令蠶桑各司𮢶池於講武亭,lệnh tàm tang các ti tạc trì ư giảng võ đình 命求故翰林院承旨學士阮文遺藁,mệnh cầu cố hàn lâm viện thừa chỉ học sĩ nguyễn văn di cảo 命禮部上書黎弘欲宴占城使臣於北使舘,mệnh lễ bộ thượng thư lê hoằng dục yến chiêm thành sứ thần ư bắc sứ quán 命内官問占國使臣以事大之禮,mệnh nội quan vấn chiêm quốc sứ thần dĩ sự đại chi lễ 對曰占國之於聖朝如子之恃父母惟教命是聽,đối viết chiêm quốc chi ư thánh triều như tử chi thị phụ mẫu duy giáo mệnh thị thính 然天子所命常貢之外責以錫貢,nhiên thiên tử sở mệnh thường cống chi ngoại trách dĩ tích cống 是乃新例不敢專對,thị nãi tân lệ bất cảm chuyên đối 伏乞遣使問本國主以光下國,phục khất khiển sứ vấn bản quốc chủ dĩ quang hạ quốc 不從,bất tòng 奪西軍都督黎,đoạt tây quân đô đốc lê 舌所管以舌子伯達白日馳馬街市縱奴敺人故也,thiệt sở quản dĩ thiệt tử bá đạt bạch nhật trì mã nhai thị túng nô khu nhân cố dã 以户部尚書兼宫師府太子賓客陳封為刑部尚書兼太子賓客吏部尚書范文顯為中軍府都督同知禮部尚書兼太常寺卿黎弘欲爲西軍府都督同知工部尚書裴括為東軍府都督僉事刑部尚書范公毅为禮部尚書御史󰱑副都御史兼勤政殿奉侍經筵阮居道為御史󰱑都御史權户部尚書知經筵事天長承宣使范瑜爲宣慰大使權工部尚書御史󰱑副都御史陳鷟爲宫師府,dĩ hộ bộ thượng thư kiêm cung sư phủ thái tử tân khách trần phong vi hình bộ thượng thư kiêm thái tử tân khách lại bộ thượng thư phạm văn hiển vi trung quân phủ đô đốc đồng tri lễ bộ thượng thư kiêm thái thường tự khanh lê hoằng dục vi tây quân phủ đô đốc đồng tri công bộ thượng thư bùi quát vi đông quân phủ đô đốc thiêm sự hình bộ thượng thư phạm công nghị vi lễ bộ thượng thư ngự sử đài phó đô ngự sử kiêm cần chính điện phụng thị kinh diên nguyễn cư đạo vi ngự sử đài đô ngự sử quyền hộ bộ thượng thư tri kinh diên sự thiên trường thừa tuyên sứ phạm du vi tuyên uý đại sứ quyền công bộ thượng thư ngự sử đài phó đô ngự sử trần xác vi cung sư phủ 太子賓客兼御史󰱑都御史翰籃院大學士權吏部左侍郎兼秘書監學士阮廷美為宫師府大學士權户部左侍郎翰林院大學士權兵部左侍郎兼秘書監學士陳盤為宮師府賓客權吏部左侍郎太僕寺卿行通政司通政使黎忠為承德司承德大使權户部右侍郎光祿寺卿兼秘書監學士武永禎爲翰林院大學士權禮部右侍郎兼光祿寺卿秘書監學士知經筵事大理寺卿阮寧为僉事行大理寺卿右諭德權吏部右侍郎潘維禎為,thái tử tân khách kiêm ngự sử đài đô ngự sử hàn lâm viện đại học sĩ quyền lại bộ tả thị lang kiêm bí thư giám học sĩ nguyễn đình mĩ vi cung sư phủ đại học sĩ quyền hộ bộ tả thị lang hàn lâm viện đại học sĩ quyền binh bộ tả thị lang kiêm bí thư giám học sĩ trần bàn vi cung sư phủ tân khách quyền lại bộ tả thị lang thái bộc tự khanh hành thông chính ti thông chính sứ lê trung vi thừa đức ti thừa đức đại sứ quyền hộ bộ hữu thị lang quang lộc tự khanh kiêm bí thư giám học sĩ vũ vĩnh trinh vi hàn lâm viện đại học sĩ quyền lễ bộ hữu thị lang kiêm quang lộc tự khanh bí thư giám học sĩ tri kinh diên sự đại lí tự khanh nguyễn ninh vi thiêm sự hành đại lí tự khanh hữu dụ đức quyền lại bộ hữu thị lang phan duy trinh vi 宣慰使權天長處承宣使興化承宣使參議阮德輶為御史󰱑僉都督御史歸化府知府阮叔通爲化承宣使參議,tuyên uy sứ quyền thiên trường xứ thừa tuyên sứ hưng hoá thừa tuyên sứ tham nghị nguyễn đức du vi ngự sử đài thiêm đô đốc ngự sử quy hoá phủ tri phủ nguyễn thúc thông vi hoá thừa tuyên sứ tham nghị 總管屈打與通政司左丞汧仁壽等招降哀牢賊道同等𤤻師還,tổng quản khuất đả dữ thông chính ti tả thừa nghiên nhân thọ đẳng chiêu hàng ai lao tặc đạo đồng đẳng ban sư hoàn 先是官軍至嘉興木州并土兵三百人直抵馬江溝弄󰀋半月程駐營,tiên thị quan quân chí gia hưng mộc châu tịnh thổ binh tam bách nhân trực để mã giang câu lộng sách bán nguyệt trình trú dinh 屈打分遣嘉興衛總知黎勉領本衛軍至丘祝併同越每二州土兵聲言擊賊擾兵實則截其要路,khuất đả phân khiển gia hưng vệ tổng tri lê miễn lĩnh bản vệ quân chí khâu chúc tính đồng việt mỗi nhị châu thổ binh thanh ngôn kích tặc nhiễu binh thực tắc tiệt kì yếu lộ 賊眾聞之奔潰,tặc chúng văn chi bôn hội 屈打差人諭以禍福利害,khuất đả sai nhân dụ dĩ hoạ phúc lợi hại 道銅等詣營門降,đạo đồng đẳng nghệ doanh môn hàng 屈打乃令木州經畧車蛮脩完舊,khuất đả nãi lệnh mộc châu kinh lược xa man tu hoàn cựu 隘𭁈土官盗琴蘿督率土兵守僃,ải dữ thổ quan đạo cầm la đốc suất thổ binh thủ bị 打等班師而還,đả đẳng ban sư nhi hoàn 是役也徃𨑰纔十八日經行之處鷄犬不驚,thị dịch dã vãng đãi tài thập bát nhật kinh hành chi xứ kê khuyển bất kinh 献俘之日帝欲将賊眾回本處誅之以警其餘,hiến phù chi nhật đế dục tương tặc chúng hồi bản xứ tru chi dĩ cảnh kì dư 太保丁列等對曰道銅果於誠服來降則待之不死以勸後來,thái bảo đinh liệt đẳng đối viết đạo đồng quả ư thành phục lai hàng tắc đãi chi bất tử dĩ khuyến hậu lai 若迫於馳逐以圖免死誅之可也,nhược bách ư trì trục dĩ đồ miễn tử tru chi khả dã 詔監道銅於御前獄,chiếu giám đạo đồng ư ngự tiền ngục 初明人李茂實等二十九人有船二隻載米二百五斛送廣東布政司漂到安󰘊,sơ minh nhân lí mậu thực đẳng nhị thập cửu nhân hữu thuyền nhị chích tải mễ nhị bách ngũ hộc tống quảng đông bố chính ti phiêu đáo an bang 巡司獲之送詣行在,tuần ti hoạch chi tống nghệ hành tại 都御史阮居道奏宜放回本國,đô ngự sử nguyễn cư đạo tấu nghi phóng hồi bản quốc 帝不從,đế bất tòng 至是以其米給本船人各一斛充屯田司,chí thị dĩ kì mễ cấp bản thuyền nhân các nhất hộc sung đồn điền ti 其,kì 餘米令四城兵馬裝載分行宣光歸化陀江等處給會其軍人飢困者,dư mễ lệnh tứ thành binh mã trang tải phân hành tuyên quang quy hoá đà giang đẳng xứ cấp hội kì quân nhân cơ khốn giả 以御史󰱑僉都御史陽宗海為都给事中權上寶寺卿,dĩ ngự sử đài thiêm đô ngự sử dương tông hải vi đô cấp sự trung quyền thượng bảo tự khanh 翰林院直學士權工科給事中梁世榮劾鎮殿將軍裴訓,hàn lâm viện trực học sĩ quyền công khoa cấp sự trung lương thế vinh hặc trấn điện tướng quân bùi huấn 奏畧曰人之大倫有五朋友夫婦實居其一,tấu lược viết nhân chi đại luân hữu ngũ bằng hữu phu phụ thực cư kì nhất 今訓在妻䘮而納輩行子前已娶女為妻薄伉儷之恩蔑綱常之道,kim huấn tại thê tang nhi nạp bối hành tử tiền dĩ thú nữ vi thê bạc kháng lệ chi ân miệt cương thường chi đạo 事關封化係是紊乱彜倫送法司治罪,sự quan phong hoá hệ thị vặn loạn di luân tống pháp ti trị tội 從之,tòng chi 初置五經博士,sơ trí ngũ kinh bác sĩ 時監生治詩書經者多習禮記周易春秋者少故制五經博士專治一經以授諸生,thời giám sinh trị thi thư kinh giả đa tập lễ kí chu dịch xuân thu giả thiểu cố chế ngũ kinh bác sĩ chuyên trị nhất kinh dĩ thụ chư sinh 羽林衛指揮使黎宗永冒蔭調遷,vũ lâm vệ chỉ huy sứ lê tông vĩnh mạo ấm điều thiên 宗永本嘉遠人阮固子而總管黎元養為己子以蔭調遷為權給事中梁世榮所劾帝奪其職,tông vĩnh bản gia viễn nhân nguyễn cố tử nhi tổng quản lê nguyên dưỡng vi kỷ tử dĩ ấm điều thiên vi quyền cấp sự trung lương thế vinh sở hặc đế đoạt kì chức 蘇問嗒剌國商舶貢物,tô vấn đáp lạt quốc thương bạc cống vật 减省北平通化二府諸州縣官各一員,giảm tỉnh bắc bình thông hoá nhị phủ chư châu huyện quan các nhất viên 遣北道監察御史潘宗薦徃北平勘問鎮守官黎六阮量等仍執送回京,khiển bắc đạo giám sát ngự sử phan tông tiến vãng bắc bình khám vấn trấn thủ quan lê lục nguyễn lượng đẳng nhưng chấp tống hồi kinh 時明國鎮安府土人岑祖德率其眾千餘人駐于音洞聲言捉迯賊岑望因劫掠北平鎮通農那蠻邉民牛畜而去後再占居保樂州哩土蠻,thời minh quốc trấn an phủ thổ nhân sầm tổ đức suất kì chúng thiên dư nhân trú vu âm động thanh ngôn tróc đào tặc sầm vọng nhân kiếp lược bắc bình trấn thông nông na man biên dân ngưu súc nhi khứ hậu tái chiếm cư bảo lạc châu lí thổ man 祖德有奏云蠻離蠻戎等村原,tổ đức hữu tấu vân man li man nhung đẳng thôn nguyên 係詐歸附鎮安府劫掠人民牛畜伏望聖恩差撲大軍徃征治戒離等村仍乞追治通農保樂二州驅犯人岑望等回業,hệ trá quy phụ trấn an phủ kiếp lược nhân dân ngưu súc phục vọng thánh ân sai phác đại quân vãng chinh trị nhung li đẳng thôn nhưng khất truy trị thông nông bảo lạc nhị châu khu phạm nhân sầm vọng đẳng hồi nghiệp 朝廷皆以為祖德所言皆詐,triều đình giai dĩ vi tổ đức sở ngôn giai trá 帝特命中書脩辭直告布政司還所掠人畜反宗薦徃勘問之仍執阮量等回京以守僃不謹致外人㓂邉也,đế đặc mệnh trung thư tu từ trực cáo bố chính ti hoàn sở lược nhân súc phản tông tiến vãng khám vấn chi nhưng chấp nguyễn lượng đẳng hồi kinh dĩ thủ bị bất cẩn trí ngoại nhân khấu biên dã 校尉黄輦以安西府土兵與哀牢人戰于丘牢死傷者三千餘人獲賊馘,hiệu uý hoàng liễn dĩ an tây phủ thổ binh dữ ai lao nhân chiến vu khâu lao tử thương giả tam thiên dư nhân hoạch tặc quắc 索聀明國人於蘇問嗒剌國商舶送還本國,sách chức minh quốc nhân ư tô vấn đáp lạt quốc thương bạc tống hoàn bản quốc 夏四月初令吏部官凡文武各職白身初授反降職致職並許,hạ tứ nguyệt sơ lệnh lại bộ quan phàm văn võ các chức bạch thân sơ thụ phản giáng chức trí chức tịnh hứa 寫勘合頒給,tả khám hợp ban cấp 嘉興府順每州送納琴同妻子家属及哀牢俘馘于京師,gia hưng phủ thuận mỗi châu tống nạp cầm đồng thê tử gia thuộc cập ai lao phù quắc vu kinh sư 攽五經官板于國子監從秘書監學士武永禎之言也,ban ngũ kinh quan bản vu quốc tử giám tòng bí thư giám học sĩ vũ vĩnh trinh chi ngôn dã 命權尚寶寺卿楊宗海通政司左丞汧仁壽教習驍勇兵馬等軍讀書,mệnh quyền thượng bảo tự khanh dương tông hải thông chính ti tả thừa nghiên nhân thọ giáo tập kiêu dũng binh mã đẳng quân độc thư 都給事中鄭鉄長等劾奏刑部杜宗男等居官受賂吏部阮如堵保舉非人並送法司如律治罪,đô cấp sự trung trịnh thiết trường đẳng hặc tấu hình bộ đỗ tông nam đẳng cư quan thụ lộ lại bộ nguyễn như đổ bảo cử phi nhân tịnh tống pháp ti như luật trị tội 從之,tòng chi 以阮復為清化承宣參議,dĩ nguyễn phục vi thanh hoá thừa tuyên tham nghị 帝諭之曰昔年遣爾北使康彊而㱕今年宣召為進昌言深可嘉也,đế dụ chi viết tích niên khiển nhĩ bắc sứ khang cường nhi quy kim niên tuyên triệu vi tiến xương ngôn thâm khả gia dã 今遣監丞阮耒賫銀兩賞賜以旌其忠以,kim khiển giám thừa nguyễn lỗi tê ngân lượng thưởng tứ dĩ tinh kì trung dĩ 盡其情至可領也,tận kì tình chí khả lĩnh dã 五月一日北平府知州陶復禮奏明國鎮安府土官令宗紹侵鎖脱隘奪本處田及擅取牛畜,ngũ nguyệt nhất nhật bắc bình phủ tri châu đào phục lễ tấu minh quốc trấn an phủ thổ quan lệnh tông thiệu xâm toả thoát ải đoạt bản xứ điền cập thiện thủ ngưu súc 詔下朝臣議以防之之策,chiếu hạ triều thần nghị dĩ phòng chi chi sách 太師丁列等皆以為宜國守封疆無啓邉釁見彼之來拒之而已,thái sư đinh liệt đẳng giai dĩ vi nghi quốc thủ phong cương vô khải biên hấn kiến bỉ chi lai cự chi nhi dĩ 禮部尚書范公毅奏云古者建國因以為姓胙之土而命之氏,lễ bộ thượng thư phạm công nghị tấu vân cổ giả kiến quốc nhân dĩ vi tính tạc chi thổ nhi mệnh chi thị 契始封傷賜以子氏稷始封邰賜以姬氏常胙土受封以賜姓命氏以立宗,tiết thuỷ phong thương tứ dĩ tử thị tắc thuỷ phong thai tứ dĩ cơ thị thường tạc thổ thụ phong dĩ tứ tính mệnh thị dĩ lập tông 自是而後各有其姓如󰔄舜姚氏夏禹姒姓周文姬姓則九官三公五臣十亂皆有勳勞於國未嘗,tự thị nhi hậu các hữu kì tính như ngu thuấn diêu thị hạ vũ tự tính chu văn cơ tính tắc cửu quan tam công ngũ thần thập loạn giai hữu huân lao ư quốc vị thường 見有賜姓,kiến hữu tứ tính 至漢髙祖以婁敬上見都之策則賜姓劉氏唐高祖嘉世勣真純臣之節則賜姓李氏,chí hán cao tổ dĩ lâu kính thượng kiến đô chi sách tắc tứ tính lưu thị đường cao tổ gia thế tích chân thuần thần chi tiết tắc tứ tính lí thị 皆是駕馭豪傑之節,giai thị giá ngự hào kiệt chi tiết 其原一開流而爲弊為之,kì nguyên nhất khai lưu nhi vi tệ vi chi 臣者亦幸以榮殊不知姓有譜系固不可混賜之,thần giả diệc hạnh dĩ vinh thù bất tri tính hữu phả hệ cố bất khả hỗn tứ chi 失所係最大以人臣而同國姓則不敬以人子而忘本族則不孝,thất sở hệ tối đại dĩ nhân thần nhi đồng quốc tính tắc bất kính dĩ nhân tử nhi vong bản tộc tắc bất hiếu 孰有不敬不孝而能濟事哉,thục hữu bất kính bất hiếu nhi năng tế sự tai 宜革正之,nghi cách chính chi 凡人臣得賜國姓並許改還祖父本姓使澄天璜之宗派明姓氏之本原,phàm nhân thần đắc tứ quốc tính tịnh hứa cải hoàn tổ phụ bản tính sử trừng thiên hoàng chi tông phái minh tính thị chi bản nguyên 帝從之,đế tòng chi 宣光鎮守副總兵黎饋奏本鎮𫎇當社被吒音?人燒毀人家察,tuyên quang trấn thủ phó tổng binh lê quỹ tấu bản trấn mông đương xã bị xá âm sá nhân thiêu huỷ nhân gia sát 掠人口,lược nhân khẩu 詔下朝臣議,chiếu hạ triều thần nghị 宰臣丁列等曰邉遠蠻夷自相攻擊乃其俗耳惟固守我疆無啓邊釁可也,tể thần đinh liệt đẳng viết biên viễn man di tự tương công kích nãi kì tục nhĩ duy cố thủ ngã cương vô khải biên hấn khả dã 九日雷震監門衛城上店,cửu nhật lôi chấn giám môn vệ thành thượng điếm 十日甲戌令五府軍造戰器樣既而又改别樣軍人有咨嗟者威雷衛軍人文廬上疏其畧曰臣竊見本年正月陛下既出新樣遣諸將造戰器今又改為别樣是正令之不常也,thập nhật giáp tuất lệnh ngũ phủ quân tạo chiến khí dạng ký nhi hựu cải biệt dạng quân nhân hữu tư ta giả uy lôi vệ quân nhân văn lư thượng sớ kì lược viết thần thiết kiến bản niên chính nguyệt bệ hạ ký xuất tân dạng khiển chư tướng tạo chiến khí kim hựu cải vi biệt dạng thị chính lệnh chi bất thường dã 帝令吏部諭廬曰戦器是同一樣爾所言乃妄爾,đế lệnh lại bộ dụ lư viết chiến khí thị đồng nhất dạng nhĩ sở ngôn nãi vọng nhĩ 侍郎梁如鵠私謂廬曰爾非言職安敢妄論國事,thị lang lương như hộc tư vị lư viết nhĩ phi ngôn chức an cảm vọng luận quốc sự 廬曰國以民為本而兵所以衛民也,lư viết quốc dĩ dân vi bản nhi binh sở dĩ vệ dân dã 今號,kim hiệu 令不信軍民愁嘆公乃近臣職默而不言僕見而言亦愛君之言也,lệnh bất tín quân dân sầu thán công nãi cận thần chức mặc nhi bất ngôn bộc kiến nhi ngôn diệc ái quân chi ngôn dã 鵠等默然,hộc đẳng mặc nhiên 十三日丁丑吏部尚書阮如堵奏言會試中二三塲充各衛門吏今考試敎職中格宜除經歷等職, thập tam nhật đinh sửu lại bộ thượng thư nguyễn như đổ tấu ngôn hội thí trúng nhị tam trường sung các vệ môn lại kim khảo thí giáo chức trúng cách nghi trừ kinh lịch đẳng chức 帝𠃔其奏,đế doãn kì tấu 十四日戊寅以翰林院侍讀學士行吏科都給事中鄭鉄長為翰林侍講學士權工部右侍郎權國威等處賛治承宣使司參政楊執中為大理寺卿權刑部左侍郎翰林侍讀學士署院事兼兵科都給事中范琚為太僕寺卿權諒山等處賛治承宣參政,thập tứ nhật mậu dần dĩ hàn lâm viện thị độc học sĩ hành lại khoa đô cấp sự trung trịnh thiết trường vi hàn lâm thị giảng học sĩ quyền công bộ hữu thị lang quyền quốc oai đẳng xứ tán trị thừa tuyên sứ ti tham chính dương chấp trung vi đại lí tự khanh quyền hình bộ tả thị lang hàn lâm thị độc học sĩ thự viện sự kiêm binh khoa đô cấp sự trung phạm cư vi thái bộc tự khanh quyền lạng sơn đẳng xứ tán trị thừa tuyên tham chính 二十日賜大臣及職事官内宴于勤政殿,nhị thập nhật tứ đại thần cập chức sự quan nội yến vu cần chính điện 勑諭諒山安󰘊北平等處鎮守副總兵土官等曰朝廷守土之臣固宜保境安民折衝禦侮乃其職也,sắc dụ lạng sơn an bang bắc bình đẳng xứ trấn thủ phó tổng binh thổ quan đẳng viết triều đình thủ thổ chi thần cố nghi bảo cảnh an dân triết xung ngự vũ nãi kì chức dã 頃者外人侵入邊境虜畧人畜屡見馳奏戰守之效寂然無聞,khoảnh giả ngoại nhân xâm nhập biên cảnh lỗ lược nhân súc lũ kiến trì tấu chiến thủ chi hiệu tịch nhiên vô văn 今欲一一繩之以法恐有不勝,kim dục nhất nhất thằng chi dĩ pháp khủng hữu bất thắng 尔等宜竭尽心力思盖前𬮜愆,nhĩ đẳng nghi kiệt tận tâm lực tư cái tiền huyễn khiên 攽科令十一條,ban khoa lệnh thập nhất điều 以汧仁壽為尚寶寺卿權吏科都給事中,dĩ nghiên nhân thọ vi thượng bảo tự khanh quyền lại khoa đô cấp sự trung 許諒山處權參政阮哿致事,hứa lạng sơn xứ quyền tham chính nguyễn cả trí sự 勑旨今後任邊遠满九年始得别調京縣,sắc chỉ kim hậu nhiệm biên viễn mãn cửu niên thuỷ đắc biệt điều kinh huyện 六月初一日以大理寺卿黎伯達,lục nguyệt sơ nhất nhật dĩ đại lí tự khanh lê bá đạt 為招討大使行北平府知府僉知北平衛,vi chiêu thảo đại sứ hành bắc bình phủ tri phủ thiêm tri bắc bình vệ 令十二承宣勘管内山川險易古今事迹畫圖詳註送户部作地理輿圖,lệnh thập nhị thừa tuyên khám quản nội sơn xuyên hiểm dị cổ kim sự tích hoạ đồ tường chú tống hộ bộ tác địa lí dư đồ 考試汰東宫侍講武原潜謝彪于鳳儀堂,khảo thí thải đông cung thị giảng vũ nguyên tiềm tạ bưu vu phụng nghi đường 時原潜彪侍學東宮帝幸東宫問󰪀日義字何如太子以原潜所授對,thời nguyên tiềm bưu thị học đông cung đế hạnh đông cung vấn nang nhật nghĩa tự hà như thái tử dĩ nguyên tiềm sở thụ đối 帝乃命作制詔表三題令潜彪等試事于鳳儀堂,đế nãi mệnh tác chế chiếu biểu tam đề lệnh tiềm bưu đẳng thí sự vu phụng nghi đường 潜等皆忘本事三題並不成文理,tiềm đẳng giai vong bản sự tam đề tịnh bất thành văn lí 帝覧之批云可唾仍讓吏部尚書阮如堵東宮官陳封都御史󰱑陳鷟以保舉潜彪非人,đế lãm chi phê vân khả thoá nhưng nhượng lại bộ thượng thư nguyễn như đổ đông cung quan trần phong đô ngự sử đài trần xác dĩ bảo cử tiềm bưu phi nhân 命都督僉事屈打領五府兵五百人徃,mệnh đô đốc thiêm sự khuất đả lĩnh ngũ phủ binh ngũ bách nhân vãng 安󰘊可勒堡追討草賊不及而還,an bang khả lặc bảo truy thảo thảo tặc bất cập nhi hoàn 命權吏科都給事中汧仁壽東道監察韶惟精徃安󰘊鎮可勒堡按問將帥之逗遛與敗撓者,mệnh quyền lại khoa đô cấp sự trung nghiên nhân thọ đông đạo giám sát thiều duy tinh vãng an bang trấn khả lặc bảo án vấn tướng soái chi đậu lưu dữ bại nạo giả 罷西庫都督黎舌官職,bãi tây khố đô đốc lê thiệt quan chức 以舌差隊差將巡邉恐取脱州人銀子事𭛁故罷之,dĩ thiệt sai đội sai tướng tuần biên khủng thủ thoát châu nhân ngân tử sự phát cố bãi chi 賜兵部尚書阮永錫閑住以永錫前年受人銀子今以委兵曹之重妄之總知奏請俸故收所懸帶牌與之閑住,tứ binh bộ thượng thư nguyễn vĩnh tích nhàn trú dĩ vĩnh tích tiền niên thụ nhân ngân tử kim dĩ uỷ binh tào chi trọng vọng chi tổng tri tấu thỉnh bổng cố thu sở huyền đái bài dữ chi nhàn trú 命六部六寺六科󰱇本吏識字有行檢各二人以僃體訪軍民疾苦及政事得失,mệnh lục bộ lục tự lục khoa tuyển bản lại thức tự hữu hành kiểm các nhị nhân dĩ bị thể phỏng quân dân tật khổ cập chính sự đắc thất 以黎伯籌為兵部尚書,dĩ lê bá trù vi binh bộ thượng thư 流北平鎮,lưu bắc bình trấn 守副總兵黎六同總知阮量於遠州以守本鎮為㓂賊所燒關隘,thủ phó tổng binh lê lục đồng tổng tri nguyễn lượng ư viễn châu dĩ thủ bản trấn vi khấu tặc sở thiêu quan ải 事𤼵故也免居作,sự phát cố dã miễn cư tác 令内外倉粟許該官責令所司常加檢看勿致雨水滲沴音軫陵乱也,lệnh nội ngoại thương túc hứa cai quan trách lệnh sở ti thường gia kiểm khán vật trí vũ thuỷ sấm chẩn âm chẩn lăng loạn dã 𧇊損粮儲,khuy tổn lương trữ 令各州府縣貳官公堂視事不得𭁈正官正席坐,lệnh các châu phủ huyện nhị quan công đường thị sự bất đắc dữ chính quan chính tịch toạ 十二月帝以天南皇帝之寶示宰臣使之商議,thập nhị nguyệt đế dĩ thiên nam hoàng đế chi bảo thị tể thần sử chi thương nghị 權户部尚書阮居道言皇帝之寶乃傳國之寶但天南二字若稍新異不如順天承運之寶極有含蓄意思,quyền hộ bộ thượng thư nguyễn cư đạo ngôn hoàng đế chi bảo nãi truyền quốc chi bảo đán thiên nam nhị tự nhược sảo tân dị bất như thuận thiên thừa vận chi bảo cực hữu hàm súc ý tứ 帝又諭群臣曰向者傳國之寶再命秘書官梁如鵠等考文献通考以製號,đế hựu dụ quần thần viết hướng giả truyền quốc chi bảo tái mệnh bí thư quan lương như hộc đẳng khảo văn hiến thông khảo dĩ chế hiệu 為皇帝受命之寶宰臣各官具本奏來,vi hoàng đế thụ mệnh chi bảo tể thần các quan cụ bản tấu lai 帝欲觀國史命内官就翰林院密諭史官黎義曰昔房玄齡為史官唐太宗欲觀實録玄齡不𭁈之觀,đế dục quan quốc sử mệnh nội quan tựu hàn lâm viện mật dụ sử quan lê nghĩa viết tích phòng huyền linh vi sử quan đường thái tông dục quan thực lục huyền linh bất dữ chi quan 今尔𭁈玄齡孰賢,kim nhĩ dữ huyền linh thục hiền 義曰玄武門之事玄齡却不直書唐太史之而後書恐未為賢,nghĩa viết huyền vũ môn chi sự huyền linh khước bất trực thư đường thái sử chi nhi hậu thư khủng vị vi hiền 内官曰帝欲觀光順元年至八年日曆,nội quan viết đế dục quan quang thuận nguyên niên chí bát niên nhật lịch 義曰人君觀國史固非美事,nghĩa viết nhân quân quan quốc sử cố phi mĩ sự 唐太玄齡所為而後世非之,đường thái huyền linh sở vi nhi hậu thế phi chi 内官曰帝謂觀日曆向者有過得以悛改耳,nội quan viết đế vị quan nhật lịch hướng giả hữu quá đắc dĩ thuân cải nhĩ 義曰陛下強為善而已何必觀史乎,nghĩa viết bệ hạ cường vi thiện nhi dĩ hà tất quan sử hồ 内官諭之再三義曰聖主實能改過社稷無,nội quan dụ chi tái tam nghĩa viết thánh chủ thực năng cải quá xã tắc vô 疆之福此是不諫而諫,cương chi phúc thử thị bất gián nhi gián 遂進日曆,toại tiến nhật lịch 帝觀畢遂還史院,đế quan tất toại hoàn sử viện 議安󰘊鎮衛軍以其地頗瘴癘及有邉境阻遠不應援故也,nghị an bang trấn vệ quân dĩ kì địa pha chướng lệ cập hữu biên cảnh trở viễn bất ứng viện cố dã 草賊犯安󰘊鎮可勒堡,thảo tặc phạm an bang trấn khả lặc bảo 命西軍都督府僉事屈打令五府軍一千人並命親軍殿前二司校尉二司軍人討之,mệnh tây quân đô đốc phủ thiêm sự khuất đả lệnh ngũ phủ quân nhất thiên nhân tịnh mệnh thân quân điện tiền nhị ti hiệu uý nhị ti quân nhân thảo chi 召太師丁列太保阮耒黎念五府鄭文洒入嘉祐門商議討草賊之方,triệu thái sư đinh liệt thái bảo nguyễn lỗi lê niệm ngũ phủ trịnh văn sái nhập gia hựu môn thương nghị thảo thảo tặc chi phương 仍命驍衛牒總知黎公儀領五府軍徃救,nhưng mệnh kiêu vệ điệp tổng tri lê công nghi lĩnh ngũ phủ quân vãng cứu 命南軍府都督同知阮德忠等徃監安󰘊討草賊許前殺後奏,mệnh nam quân phủ đô đốc đồng tri nguyễn đức trung đẳng vãng giám an bang thảo thảo tặc hứa tiền sát hậu tấu 𭛁官庫米三萬升命中都府人造粮運安鎮以,phát quan khố mễ tam vạn thăng mệnh trung đô phủ nhân tạo lương vận an trấn dĩ 給軍食,cấp quân thực 化州承宣使司參𬢱鄧貼上疏讠興便五條一曰立堡守於思客,hoá châu thừa tuyên sứ ti tham nghị đặng thiếp thượng sớ ngôn hưng tiện ngũ điều nhất viết lập bảo thủ ư tư khách 二曰塞𪣷海口,nhị viết tắc nhuyễn hải khẩu 三曰開連渠,tam viết khai liên cừ 四曰罷源頭税使,tứ viết bãi nguyên đầu thuế sứ 五曰招流亡耕墾布政荒田,ngũ viết chiêu lưu vong canh khẩn bố chính hoăng điền 八月欽差權吏科給事中汧仁壽劾奏安󰘊鎮總兵黎悔不能料敵督將屈打追討失利致有敗衂,bát nguyệt khâm sai quyền lại khoa cấp sự trung nghiên nhân thọ hặc tấu an bang trấn tổng binh lê hối bất năng liệu địch đốc tướng khuất đả truy thảo thất lợi trí hữu bại nục 勑仁壽行勘問仍執回京,sắc nhân thọ hành khám vấn nhưng chấp hồi kinh 詔賜减田租人丁税有差以户部奏田禾减失故也,chiếu tứ giảm điền tô nhân đinh thuế hữu sai dĩ hộ bộ tấu điền hoà giảm thất cố dã 令乂安承宣官用官錢買稻粟裝載赴京,lệnh nghệ an thừa tuyên quan dụng quan tiền mãi đạo túc trang tải phó kinh 時京都米價貴乂安稍賤故𨤠之,thời kinh đô mễ giá quý nghệ an sảo tiện cố tạp chi 以親衛總知䏓動為安󰘊鎮守,dĩ thân vệ tổng tri nguyễn động vi an bang trấn thủ 副總兵兼承宣使司承宣使,phó tổng binh kiêm thừa tuyên sứ ti thừa tuyên sứ 以翰林院侍讀學士權御史󰱑副都御史陶雋為太僕寺卿權安󰘊等處賛治承宣使司參政知本衛軍事,dĩ hàn lâm viện thị độc học sĩ quyền ngự sử đài phó đô ngự sử đào tuấn vi thái bộc tự khanh quyền an bang đẳng xứ tán trị thừa tuyên sứ ti tham chính tri bản vệ quân sự 東軍府權都督鄭公路自安󰘊回上便宜疏四條一曰立萬寕新安營堡以御外侮,đông quân phủ quyền đô đốc trịnh công lộ tự an bang hồi thượng tiện nghi sớ tứ điều nhất viết lập vạn ninh tân yên dinh bảo dĩ ngự ngoại vũ 二曰󰱇置鄕長為甲首以相統攝,nhị viết tuyển trí hương trưởng vi giáp thủ dĩ tương thống nhiếp 三曰擇有文武才幹以為鎮守官,tam viết trạch hữu văn võ tài cán dĩ vi trấn thủ quan 四曰塞開隘之路勿使斬伐材木開通道路以𦤶失險,tứ viết tắc khai ải chi lộ vật sử trảm phạt tài mộc khai thông đạo lộ dĩ trí thất hiểm 勑户部疏塞田間水道勿使淹浸乾涸,sắc hộ bộ sớ tắc điền gian thuỷ đạo vật sử yêm tẩm càn hạc 命户部移文各處承宣勘某處勸農河堤司有淹没禾榖及,mệnh hộ bộ di văn các xứ thừa tuyên khám mỗ xứ khuyên nông hà đê ti hữu yêm một hoà cốc cập 留廢田畝者奏文,lưu phế điền mẫu giả tấu văn 十五日立石欄于敬天殿陛及起造小殿於講武停,thập ngũ nhật lập thạch lan vu kính thiên điện bệ cập khởi tạo tiểu điện ư giảng võ đình 十六日以刻皇帝受命之寶奏告太廟,thập lục nhật dĩ khắc hoàng đế thụ mệnh chi bảo tấu cáo thái miếu 是日大風雨,thị nhật đại phong vũ 諭都督同知阮德忠暫鎮安󰘊,dụ đô đốc đồng tri nguyễn đức trung tạm trấn an bang 遣總兵阮文談等徃安󰘊討賊受阮德忠節制,khiển tổng binh nguyễn văn đàm đẳng vãng an bang thảo tặc thụ nguyễn đức trung tiết chế 造軍實,tạo quân thực 每衛五所二十隊每隊二十人依新例,mỗi vệ ngũ sở nhị thập đội mỗi đội nhị thập nhân y tân lệ 勑旨恩命一品用制武一品文三品用誥武三四品文四五品用勑餘並給勘合,sắc chỉ ân mệnh nhất phẩm dụng chế võ nhất phẩm văn tam phẩm dụng cáo võ tam tứ phẩm văn tứ ngũ phẩm dụng sắc dư tịnh cấp khám hợp 禮部侍郎梁如鵠并阮廷美以時和歲豊民康物阜上表勸進,lễ bộ thị lang lương như hộc tịnh nguyễn đình mĩ dĩ thời hoà tuế phong dân khang vật phụ thượng biểu khuyến tiến 九月小熟,cửu nguyệt tiểu thục 蝗,hoàng 欽差權吏科都給,khâm sai quyền lại khoa đô cấp 事中汧仁壽等觧屈打阮報黎悔等送京師以討賊敗衂故也,sự trung nghiên nhân thọ đẳng giải khuất đả nguyễn báo lê hối đẳng tống kinh sư dĩ thảo tặc bại nục cố dã 暹羅國海舶來云屯庄上進金葉表文及献方物帝却不受,tiêm la quốc hải bạc lai vân đồn trang thượng tiến kim diệp biểu văn cập hiến phương vật đế khước bất thụ 勑諭安󰘊諒山宣光等處鎮守各衛副總兵等官爾等職為西坊控制邉陲當僃不󰔄以防外禦,sắc dụ an bang lạng sơn tuyên quang đẳng xứ trấn thủ các vệ phó tổng binh đẳng quan nhĩ đẳng chức vi tây phương khống chế biên thuỳ đương bị bất ngu dĩ phòng ngoại ngự 要令將校戒飭軍人不可狃於故熊迯回留廢所守違者罪加常律,yếu lệnh tướng hiệu giới sức quân nhân bất khả nữu ư cố hùng đào hồi lưu phế sở thủ vi giả tội gia thường luật 杖殿前經歷高伯祥流外州以檢點官黎壽域黎逋范文献等監守軍人充家役放回取錢而伯祥不能󰁮劾故也,trượng điện tiền kinh lịch cao bá tường lưu ngoại châu dĩ kiểm điểm quan lê thọ vực lê bô phạm văn hiến đẳng giám thủ quân nhân sung gia dịch phóng hồi thủ tiền nhi bá tường bất năng cử hặc cố dã 命道士禳蝗蟲,mệnh đạo sĩ nhương hoàng trùng 命吏部禮部等,mệnh lại bộ lễ bộ đẳng 部尚書阮如堵等𦤶祭各臣禳蝗,bộ thượng thư nguyễn như đổ đẳng trí tế các thần nhương hoàng 二十實颶風,nhị thập thật cụ phong 南策𰎟山太平建昌海瀕等府海水大漲堤坊决製禾榖浸淹瀕海之民多饑死,nam sách giáp sơn thái bình kiến xương hải tần đẳng phủ hải thuỷ đại trướng đê phường quyết chế hoà cốc tẩm yêm tần hải chi dân đa cơ tử 乂安源頭海瀕等亦被水害,nghệ an nguyên đầu hải tần đẳng diệc bị thuỷ hại 勑各鎮府副總兵兼承宣使但由武途出身不曉文學兼司两職恐妨軍政,sắc các trấn phủ phó tổng binh kiêm thừa tuyên sứ đán do võ đồ xuất thân bất hiểu văn học kiêm ti lưỡng chức khủng phòng quân chính 今副總兵宜停兼承宣使,kim phó tổng binh nghi đình kiêm thừa tuyên sứ 若承宣副󰱇文𭓇官,nhược thừa tuyên phó tuyển văn học quan 其參政參𬢱當省一員,kì tham chính tham nghị đương tỉnh nhất viên 邉方有事則總兵承宣並得商議,biên phương hữu sự tắc tổng binh thừa tuyên tịnh đắc thương nghị 從鎮殿将軍黎紋之言也,tòng trấn điện tướng quân lê văn chi ngôn dã 冬十月哀牢呼籠乞内附却之,đông thập nguyệt ai lao hô lung khất nội phụ khước chi 習武藝定賞伐各有差,tập võ nghệ định thưởng phạt các hữu sai 徙安󰘊鎮守軍營,tỉ an bang trấn thủ quân doanh 居排禀,cư bài lẫm 清化承宣使進野繭成絲一筐,thanh hoá thừa tuyên sứ tiến dã kiển thành ti nhất khuông 帝却之,đế khước chi 勑旨各衛門󰱇儒吏出亲除各職並詳所管從公察枸,sắc chỉ các vệ môn tuyển nho lại xuất thân trừ các chức tịnh tường sở quản tòng công sát cử 各縣正官有鈌如無科目許以中叁塲調除,các huyện chính quan hữu khuyết như vô khoa mục hứa dĩ trúng tam trường điều trừ 明安平州土官李璘領兵八千马三百疋來侵,minh an bình châu thổ quan lí lân lĩnh binh bát thiên mã tam bách sất lai xâm 夏琅州璘戰敗退還本州分兵守界土,hạ lang châu lân chiến bại thoái hoàn bản châu phân binh thủ giới thổ 首鎮守官陶院黎伯達等乞致書于璘問其興兵之由,thủ trấn thủ quan đào viện lê bá đạt đẳng khất trí thư vu lân vấn kì hưng binh chi do 帝許之,đế hứa chi 十六日大臣百官上表勸進帝批云黄帝之號朕未敢言,thập lục nhật đại thần bách quan thượng biểu khuyên tiến đế phê vân hoàng đế chi hiệu trẫm vị cảm ngôn 皇上之稱於羣臣嗣皇之稱於太廟亦足以别諸王之號,hoàng thượng chi xưng ư quần thần tự hoàng chi xưng ư thái miếu diệc túc dĩ biệt chư vương chi hiệu 若比之言卿當擬定,nhược tỉ chi ngôn khanh đương nghĩ định 數年後,sổ niên hậu 如見天順於上民安於下雨若風綢大懷小畏凣徽號始可與謀,như kiến thiên thuận ư thượng dân an ư hạ vũ nhược phong điều đại hoài tiểu uý phàm huy hiệu thuỷ khả dữ mưu 卿等其熟思之,khanh đẳng kì thục tư chi 十九日大臣文武百官復上表勸進曰陛下既履至尊宜稱皇帝,thập cửu nhật đại thần văn võ bách quan phục thượng biểu khuyên tiến viết bệ hạ ký lí chí tôn nghi xưng hoàng đế 上不從,thượng bất tòng 爪哇國使神那盃等來見,trảo oa quốc sứ thần na bôi đẳng lai kiến 冬十一月初五日朝退帝問大臣百官曰都督屈打前雖失律刑部方案問朕欲以總兵呼之使鎮守北平可乎太保阮耒曰生殺予奪人君之權非臣下敢論然,đông thập nhất nguyệt sơ ngũ nhật triều thoái đế vấn đại thần bách quan viết đô đốc khuất đả tiền tuy thất luật hình bộ phương án vấn trẫm dục dĩ tổng binh hô chi sử trấn thủ bắc bình khả hồ thái bảo nguyễn lỗi viết sinh sát dư đoạt nhân quân chi quyền phi thần hạ cảm luận nhiên 屈打奉命前功不成六科見劾刑部方按問,khuất đả phụng mệnh tiền công bất thành lục khoa kiến hặc hình bộ phương án vấn 且待獄成如其無罪用之可也,thả đãi ngục thành như kì vô tội dụng chi khả dã 刑部尚書黎伯籌獨,hình bộ thượng thư lê bá trù độc 曰屈打雖有罪今從權用之又何妨乎,viết khuất đả tuy hữu tội kim tòng quyền dụng chi hựu hà phương hồ 帝從耒言其命遂寝,đế tòng lỗi ngôn kì mệnh toại tẩm 勑旨宰臣録囚日有大理寺官囚人鳴寃得便折辦,sắc chỉ tể thần lục tù nhật hữu đại lí tự quan tù nhân minh oan đắc tiện triết biện 以吏科給事中寕滔兼教習功臣子弟及近侍𭓇生,dĩ lại khoa cấp sự trung ninh thao kiêm giáo tập công thần tử đệ cập cận thị học sinh 命諫官陳鷟等問掌詔獄都旨揮使阮復不能速勘至獄多淹滯之罪,mệnh gián quan trần xác đẳng vấn chưởng chiếu ngục đô chỉ huy sứ nguyễn phục bất năng tốc khám chí ngục đa yêm đái chi tội 復進辨曰如有淹滯者黎文叨文豊蘂訟而已餘始送來未經律限,phục tiến biện viết như hữu yêm đái giả lê văn thao văn phong nhị tụng nhi dĩ dư thuỷ tống lai vị kinh luật hạn 帝不問,đế bất vấn 十三日詔各衛門官中進士科黎廷俊同秘書監梁世榮三十員人入鳳󰀩堂帝命題試之,thập tam nhật chiếu các vệ môn quan trúng tiến sĩ khoa lê đình tuấn đồng bí thư giám lương thế vinh tam thập viên nhân nhập phượng nghi đường đế mệnh đề thí chi 召吏部尚書阮如堵復聀,triệu lại bộ thượng thư nguyễn như đổ phục chức 先是,tiên thị 如堵銓註不明錦衣拿問失其聀至是再許復聀,như đổ thuyên chú bất minh cẩm y nã vấn thất kì chức chí thị tái hứa phục chức 刑部尚書陳封等鞠北平總兵黎悔,hình bộ thượng thư trần phong đẳng cúc bắc bình tổng binh lê hối 獄成欲以軍令當之以悔有功遂以八𬢱請,ngục thành dục dĩ quân lệnh đương chi dĩ hối hữu công toại dĩ bát nghị thỉnh 都御史陳鷟曰悔既付法司按問宜從八𬢱,đô ngự sử trần xác viết hối ký phó pháp ti án vấn nghi tòng bát nghị 所以不𬢱者惟惡逆耳未聞失律而不議,sở dĩ bất nghị giả duy ác nghịch nhĩ vị văn thất luật nhi bất nghị 帝諭之曰軍法一而無二鷟之所言是岐而二决非軍法之論乃游説之語耳宜以攸説罪之,đế dụ chi viết quân pháp nhất nhi vô nhị xác chi sở ngôn thị kì nhi nhị quyết phi quân pháp chi luận nãi du thuyết chi ngữ nhĩ nghi dĩ du thuyết tội chi 未幾帝又諭鷟曰予誣爾為游説之客予失言也,vị cơ đế hựu dụ xác viết dư vu nhĩ vi du thuyết chi khách dư thất ngôn dã 嘉謀嘉猷入告于内󰱃乎甘霖歲旱舟楫濟川,gia mưu gia du nhập cáo vu nội thứ hồ cam lâm tuế hạn chu tiếp tế xuyên 欽哉,khâm tai 諭陳封曰朕聞國之不有賞,dụ trần phong viết trẫm văn quốc chi bất hữu thưởng 罸雖唐󰔄不能以治天下,phạt tuy đường ngu bất năng dĩ trị thiên hạ 今吾重寄托于汝汝惟勤成敦懿四字而已,kim ngô trọng ký thác vu nhữ nhữ duy cần thành đôn ý tứ tự nhi dĩ 汝將不黾勉讀書以𧥾明哲保身之道乎,nhữ tương bất mãnh miễn độc thư dĩ thí minh triết bảo thân chi đạo hồ 命檢占人歸順户口及束約禁戢官私奴婢等項人,mệnh kiểm chiêm nhân quy thuận hộ khẩu cập thúc ước cấm tập quan tư nô tì đẳng hạng nhân 命東軍權右都督鄭公路等督五府軍砌皇城以皇城卑陋故也,mệnh đông quân quyền hữu đô đốc trịnh công lộ đẳng đốc ngũ phủ quân thế hoàng thành dĩ hoàng thành ti lậu cố dã 降北道等處承宣使黎公恪等各一等以本處多蝗蟲不能先奏坐視民瘼也,giáng bắc đạo đẳng xứ thừa tuyên sứ lê công khác đẳng các nhất đẳng dĩ bản xứ đa hoàng trùng bất năng tiên tấu toạ thị dân mạc dã 申明功臣子孫還祖父姓,thân minh công thần tử tôn hoàn tổ phụ tính 待制楊如珠以𭓇業不進出鴻臚寺丞,đãi chế dương như châu dĩ học nghiệp bất tiến xuất hồng lư tự thừa 十二月甲午日冬祭初稱曰孝孫國皇,thập nhị nguyệt giáp ngọ nhật đông tế sơ xưng viết hiếu tôn quốc hoàng 國皇之號自此始,quốc hoàng chi hiệu tự thử thuỷ 以行北軍都督僉事黎解為殿前司都檢點兵部尚書黎伯籌為左檢點,dĩ hành bắc quân đô đốc thiêm sự lê giải vi điện tiền ti đô kiểm điểm binh bộ thượng thư lê bá trù vi tả kiểm điểm 還西軍左都督黎舌聀,hoàn tây quân tả đô đốc lê thiệt chức 初舌以犯贓失律罷,sơ thiệt dĩ phạm tang thất luật bãi 至是帝以才可用命頒前所收制命還之頒詔收制勑自舌始,chí thị đế dĩ tài khả dụng mệnh ban tiền sở thu chế mệnh hoàn chi ban chiếu thu chế sắc tự thiệt thuỷ 勑玉籍秘書省奉行,sắc ngọc tịch bí thư sảnh phụng hành 頒給都檢點黎觧等制誥之命並曰皇上制誥之命,ban cấp đô kiểm điểm lê giải đẳng chế cáo chi mệnh tịnh viết hoàng thượng chế cáo chi mệnh 曰皇上自此始,viết hoàng thượng tự thử thuỷ 命朝臣舉縣官聀有剛直能觸邪者各一員,mệnh triều thần cử huyện quan chức hữu cương trực năng xúc tà giả các nhất viên 吏部尚書阮如堵以世家親識人阮世羙等八人應󰱇,lại bộ thượng thư nguyễn như đổ dĩ thế gia thân thức nhân nguyễn thế mĩ đẳng bát nhân ứng tuyển 帝以為皆新進常才,đế dĩ vi giai tân tiến thường tài 翌日又命󰁮内任各聀十員太保黎念󰁮,dực nhật hựu mệnh cử nội nhiệm các chức thập viên thái bảo lê niệm cử 梁世榮都督鄭文洒󰁮户科給事中鄧淑教尚書陳封舉尚寶寺卿楊宗海各󰁮所知,lương thế vinh đô đốc trịnh văn sái cử hộ khoa cấp sự trung đặng thục giáo thượng thư trần phong cử thượng bảo tự khanh dương tông hải các cử sở tri 帝覧其奏多有以聀而不稱聀者遂揀去梁世榮等姓名止留敎授阮仁隨縣官丁逋剛在選仍批云六部六科御史󰱑保非其人受降罷罪,đế lãm kì tấu đa hữu dĩ chức nhi bất xưng chức giả toại giản khứ lương thế vinh đẳng tính danh chỉ lưu giáo thụ nguyễn nhân tuỳ huyện quan đinh bô cương tại tuyển nhưng phê vân lục bộ lục khoa ngự sử đài bảo phi kì nhân thụ giáng bãi tội 如得其人必加重賞,như đắc kì nhân tất gia trọng thưởng 命内官以示廷臣莫不驚駭帝之明察,mệnh nội quan dĩ thị đình thần mạc bất kinh hãi đế chi minh sát 移刑部大理出城外,di hình bộ đại lí xuất thành ngoại 諒山總兵黎練奏言訪得明國廣西總兵調大集兵馬十三萬駐札在浯潯等州聲言脩治浩海谿澗梂路進攻蛮賊於廉州及廣西憑,lạng sơn tổng binh lê luyện tấu ngôn phỏng đắc minh quốc quảng tây tổng binh điều đại tập binh mã thập tam vạn trú trát tại ngô tầm đẳng châu thanh ngôn tu trị hạo hải khê giản cầu lộ tiến công man tặc ư liêm châu cập quảng tây bằng 祥縣,tường huyện 知縣李廣寧詐謂猶設守僃於南交関不暇調兵攻蛮賊,tri huyện lí quảng ninh trá vị do thiết thủ bị ư nam giao quan bất hạ điều binh công man tặc 帝命朝臣會議,đế mệnh triều thần hội nghị 太保阮耒等皆曰宜固守關隘任彼所為又何妨乎,thái bảo nguyễn lỗi đẳng giai viết nghi cố thủ quan ải nhiệm bỉ sở vi hựu hà phương hồ 試宏詞科,thí hoành từ khoa 點集入試官凣三十人,điểm tập nhập thí quan phàm tam thập nhân 時欽刑院郎中武有員外郎䏓廷科五人並辞疾不入試,thời khâm hình viện lang trung vũ hữu viên ngoại lang nguyễn đình khoa ngũ nhân tịnh từ tật bất nhập thí 帝恠問詰其至在於賄賂,đế quái vấn cật kì chí tại ư hối lộ 因諭在朝諸臣曰刑獄繁劇其勞有三終日區區垂頭䘮氣一也,nhân dụ tại triều chư thần viết hình ngục phồn kịch kì lao hữu tam chung nhật khu khu thuỳ đầu tang khí nhất dã 論刑失當受出入罪二也,luận hình thất đương thụ xuất nhập tội nhị dã 訟案堆積詳審難辨三也,tụng án đôi tích tường thẩm nan biện tam dã 有此三勞人雖無病足以致疾况有病乎,hữu thử tam lao nhân tuy vô bệnh túc dĩ trí tật huống hữu bệnh hồ 盖𬢱武有也,cái nghị vũ hữu dã 許郎中阮詳黎廷俊知,hứa lang trung nguyễn tường lê đình tuấn tri 縣阮仁浹陶舜󰁮員外郎范如籃奏使陳季暄並入秘書監讀書以中宏詞科故也,huyện nguyễn nhân tiếp đào thuấn cử viên ngoại lang phạm như lam tấu sứ trần quý huyên tịnh nhập bí thư giám độc thư dĩ trúng hoành từ khoa cố dã 召應試官范柰等二十員人入鳯󰀩堂,triệu ứng thí quan phạm nại đẳng nhị thập viên nhân nhập phụng nghi đường 帝自命題試之,đế tự mệnh đề thí chi 九日帝命吏部尚書阮如堵選内外各衛門有仁恕明𠃔者類取姓名代除刑部郎中員外范柰譚文通等,cửu nhật đế mệnh lại bộ thượng thư nguyễn như đổ tuyển nội ngoại các vệ môn hữu nhân thứ minh doãn giả loại thủ tính danh đại trừ hình bộ lang trung viên ngoại phạm nại đàm văn thông đẳng 時獄多寃濫往徃於公朝鳴訴帝益厭之故有是命,thời ngục đa oan lạm vãng vãng ư công triều minh tố đế ích yếm chi cố hữu thị mệnh 勑停砌宫城以屡奏不登米價騰踊故緩之,sắc đình thế cung thành dĩ lũ tấu bất đăng mễ giá đằng dũng cố hoãn chi 免瀕海軍人明年大集以八九月間颶𧔧大作海水漲溢瀕海民屋房漂没故也,miễn tần hải quân nhân minh niên đại tập dĩ bát cửu nguyệt gian cụ phong đại tác hải thuỷ trướng dật tần hải dân ốc phòng phiêu một cố dã 賞秘書監,thưởng bí thư giám 官錢十官而責梁世榮杜欣等以學業不進之罪,quan tiền thập quan nhi trách lương thế vinh đỗ hân đẳng dĩ học nghiệp bất tiến chi tội 以國子監敎授阮仁隨縣丞丁逋剛監簿陶仁隨知縣黎伯脩明刑司員外郎陶郎種等為海西東北南等處監察御史,dĩ quốc tử giám giáo thụ nguyễn nhân tuỳ huyện thừa đinh bô cương giám bạ đào nhân tuỳ tri huyện lê bá tu minh hình ti viên ngoại lang đào lang chủng đẳng vi hải tây đông bắc nam đẳng xứ giám sát ngự sử 命監察丁仁甫韶惟精分行海東西南三道勘瀕海堤岸令本處承司培築,mệnh giám sát đinh nhân phủ thiều duy tinh phân hành hải đông tây nam tam đạo khám tần hải đê ngạn lệnh bản xứ thừa ti bồi trúc 二十日以陶武󰁮為翰林院待制入秘書監讀書,nhị thập nhật dĩ đào vũ cử vi hàn lâm viện đãi chế nhập bí thư giám độc thư 寶玺成命太師丁列奏告太廟,bảo tỉ thành mệnh thái sư đinh liệt tấu cáo thái miếu 南道監察御史程伯脩上疏極言時政闕失忤旨出為北平府弄原州知州,nam đạo giám sát ngự sử trình bá tu thượng sớ cực ngôn thời chính khuyết thất ngỗ chỉ xuất vi bắc bình phủ lộng nguyên châu tri châu 帝以梁如鵠舉陳季暄非其人,đế dĩ lương như hộc cử trần quý huyên phi kì nhân 詔繫獄並收季暄勘合,chiếu hệ ngục tịnh thu quý huyên khám hợp 開决順化連港并清化乂安各港,khai quyết thuận hoá liên cảng tịnh thanh hoá nghệ an các cảng 是歲斷天下死囚三百二十三人,thị tuế đoạn thiên hạ tử tù tam bách nhị thập tam nhân 戊子九年明成化四年,mậu tí cửu niên minh thành hoá tứ niên 春正月勑旨官員任邉遠瘴地某能撫字有方催科不擾而税足满六年許遷善地,xuân chính nguyệt sắc chỉ quan viên nhậm biên viễn chướng địa mỗ năng phủ tự hữu phương thôi khoa bất nhiễu nhi thuế túc mãn lục niên hứa thiên thiện địa 若托疾以避進税多欠者再除邉遠六年方許定奪,nhược thác tật dĩ tị tiến thuế đa khiếm giả tái trừ biên viễn lục niên phương hứa định đoạt 三月勑旨各衛門係公事首奏許用本衛門印若官員軍色等奏本無有印信並許通政使司檢夾紙鈐縫,tam nguyệt sắc chỉ các vệ môn hệ công sự thủ tấu hứa dụng bản vệ môn ấn nhược quan viên quân sắc đẳng tấu bản vô hữu ấn tín tịnh hứa thông chính sứ ti kiểm hiệp chỉ kiềm phùng 諭都指揮阮復爾比先為家臣之時乃浮言曰吾當爲天子,dụ đô chỉ huy nguyễn phục nhĩ tỉ tiên vi gia thần chi thời nãi phù ngôn viết ngô đáng vi thiên tử 爾天帝欤鬼神欤,nhĩ thiên đế dư quỷ thần dư 安先知之,an tiên tri chi 且為輔導之官便行僥倖之險,thả vi phụ đạo chi quan tiện hành nhiêu hạnh chi hiểm 是爾不殺吾而吾所不報也,thị nhĩ bất sát ngô nhi ngô sở bất báo dã 然吾不負於爾有六而爾之負於吾已十有一矣,nhiên ngô bất phụ ư nhĩ hữu lục nhi nhĩ chi phụ ư ngô dĩ thập hữu nhất hĩ 爾是奸臣矣是亂臣矣是賊臣矣,nhĩ thị gian thần hĩ thị loạn thần hĩ thị tặc thần hĩ 夏四月旱勑諭公侯伯官員百姓等凣九條以裴白良范溥為皇太子侍講,hạ tứ nguyệt hạn sắc dụ công hầu bá quan viên bách tính đẳng phàm cửu điều dĩ bùi bạch lương phạm phổ vi hoàng thái tử thị giảng 六月色旨禮部議定民間諸文字格式頒行天下,lục nguyệt sắc chỉ lễ bộ nghị định dân gian chư văn tự cách thức ban hành thiên hạ 定祈雨祈晴儀註秋七月諭吏部尚書阮如堵太和年一刑部大夫二員斷天下訟多留滯,định kì vũ kì tình nghi chú thu thất nguyệt dụ lại bộ thượng thư nguyễn như đổ thái hoà niên nhất hình bộ đại phu nhị viên đoạn thiên hạ tụng đa lưu đái 前年予置一刑三員或四員云何今置一刑二員哉爾吏部速揀,tiền niên dư trí nhất hình tam viên hoặc tứ viên vân hà kim trí nhất hình nhị viên tai nhĩ lại bộ tốc giản 閑住在朝在外官員剛柔相濟才長鞠獄置每刑員外三員,nhàn chú tại triều tại ngoại quan viên cương nhu tương tế tài trưởng cúc ngục trí mỗi hình viên ngoại tam viên 八月扈從籃京,bát nguyệt hộ tòng lam kinh 帝𭁈皇太子及祈郡公黎念並從臣黎弘毓杜潤郭廷寶等君臣賡𰙔作英花孝治詩集有擲地金聲之句,đế dữ hoàng thái tử cập kì quận công lê niệm tịnh tòng thần lê hoằng dục đỗ nhuận quách đình bảo đẳng quân thần canh ca tác ánh hoa hiếu trị thi tập hữu trịch địa kim thanh chi câu 十三日諭吏部尚書阮如堵等爾固請以教授為縣官姦計生矣,thập tam nhật dụ lại bộ thượng thư nguyễn như đổ đẳng nhĩ cố thỉnh dĩ giáo thụ vi huyện quan gian kế sinh hĩ 教授當久厥任以責人才之效敢有遷移其罪不小,giáo thụ đáng cửu quyết nhiệm dĩ trách nhân tài chi hiệu cảm hữu thiên di kì tội bất tiểu 九月勑旨今後某申寃訴枉等該衙門勘而無寃枉者聽杖八十罸錢五貫,cửu nguyệt sắc chỉ kim hậu mỗ thân oan tố uổng đẳng cai nha môn khám nhi vô oan uổng giả thính trượng bát thập phạt tiền ngũ quán 諭阮如堵等觀陳封之為人色厲内荏易語輕言,dụ nguyễn như đổ đẳng quan trần phong chi vi nhân sắc lệ nội nhẫm dị ngữ khinh ngôn 至若謟事,chí nhược xiểm sự 貴游跋胡𤴡尾胡頷下懸夙老狼有胡進則躐其胡退則跲其尾舐德忠之痔吮阮烟之癰此封所以為好官之長策也,quý du bạt hồ chí vĩ hồ hạm hạ huyền túc lão lang hữu hồ tiến tắc liệp kì hồ thoái tắc cấp kì vĩ thỉ đức trung chi trĩ duyện nguyễn yên chi ung thử phong sở dĩ vi hảo quan chi trường sách dã 先是陳封早從眾論糾阮德忠之非晚往德忠家更謝其過,tiên thị trần phong tảo tòng chúng luận củ nguyễn đức trung chi phi vãn vãng đức trung gia cánh tạ kì quá 德忠長樂皇后之父烟乃后之舅也,đức trung trường lạc hoàng hậu chi phụ yên nãi hậu chi cữu dã 封請婚於烟庭拜終日烟乃𭁈之,phong thỉnh hôn ư yên đình bái chung nhật yên nãi dữ chi 諭户部尚書阮居道昔予少寺為爾所友登大寶日爾作經筵,dụ hộ bộ thượng thư nguyễn cư đạo tích dư thiếu tự vi nhĩ sở hữu đăng đại bảo nhật nhĩ tác kinh diên 以臣下而觀則爾爲知已之友𭓇識之交矣,dĩ thần hạ nhi quan tắc nhĩ vi tri dĩ chi hữu học thức chi giao hĩ 以君臣而觀則以爲魚水之緣風雲之會矣,dĩ quân thần nhi quan tắc dĩ vi ngư thuỷ chi duyên phong vân chi hội hĩ 爾能盡心協力勉圖報國至公,nhĩ năng tận tâm hiệp lực miễn đồ báo quốc chí công 無私杜塞賄賂,vô tư đỗ tắc hối lộ 若是則吾得為知人之君爾得為盡忠之臣顯親揚名光于方󰀋顧不快哉不能如是則吾為不知人知君爾為尸位之臣矣二者惟爾擇其所從,nhược thị tắc ngô đắc vi tri nhân chi quân nhĩ đắc vi tận trung chi thần hiển thân dương danh quang vu phương sách cố bất khoái tai bất năng như thị tắc ngô vi bất tri nhân tri quân nhĩ vi thi vị chi thần hĩ nhị giả duy nhĩ trạch kì sở tòng 冬十月二十八日帝諭在朝諸臣觀陳封之乞贖犯罪賍黎逋贖鯨是當者多賄而免殃貧者無緣而得罪敢違祖宗之法立恬終而贖鯨是朝廷怜才之恩敢作威福以害國也,đông thập nguyệt nhị thập bát nhật đế dụ tại triều chư thần quan trần phong chi khất thục phạm tội tang lê bô thục kình thị đáng giả đa hối nhi miễn ương bần giả vô duyên nhi đắc tội cảm vi tổ tông chi pháp lập điềm chung nhi thục kình thị triều đình linh tài chi ân cảm tác uy phúc dĩ hại quốc dã 大理寺按律治罪,đại lí tự án luật trị tội 以范溥為旨揮,dĩ phạm phổ vi chỉ huy 溥中癸未科進士三上奏章願充武聀,phổ trúng quý mùi khoa tiến sĩ tam thượng tấu chương nguyện sung vũ chức 帝嘉志足有為故以不次除,đế gia chí túc hữu vi cố dĩ bất thứ trừ 之,chi 十一月遣使如明,thập nhất nguyệt khiển sứ như minh 楊文旦范鑑黄仁等歲貢,dương văn đán phạm giám hoàng nhân đẳng tuế cống 謝種奏永安萬寧等州被虜撂事,tạ chủng tấu vĩnh an vạn ninh đẳng châu bị lỗ lược sự 勑諭御史陳鷟阮文質等爾奏謂内臣阮書朱德大楊明封吳閼潘宗禎俱以近習受賂法司持平罪當誅死,sắc dụ ngự sử trần xác nguyễn văn chất đẳng nhĩ tấu vị nội thần nguyễn thư chu đức đại dương minh phong ngô át phan tông trinh cụ dĩ cận tập thụ lộ pháp ti trì bình tội đáng tru tử 其何饒阮書罪而潘宗禎不饒公耶私耶是不信於天下,kì hà nhiêu nguyễn thư tội nhi phan tông trinh bất nhiêu công da tư da thị bất tín ư thiên hạ 予聞阮武受賍死甘心矣予今不殺尚其他日改過而得驅使,dư văn nguyễn vũ thụ tang tử cam tâm hĩ dư kim bất sát thượng kì tha nhật cải quá nhi đắc khu sử 且潘宗禎為内官賢假子賢死肉未寒烝賢之婦奪為以妾前年又𭁈宮女阮梅交狎二罪俱重死則宜矣,thả phan tông trinh vi nội quan hiền giả tử hiền tử nhục vị hàn chưng hiền chi phụ đoạt vi dĩ thiếp tiền niên hựu dữ cung nữ nguyễn mai giao hiệp nhị tội cụ trọng tử tắc nghi hĩ 己丑十年明成化五年,kỉ sửu thập niên minh thành hoá ngũ niên 春閏二月禁天下家臧兵噐,xuân nhuận nhị nguyệt cấm thiên hạ gia tàng binh khí 帝諭文武百官等朕嗣守洪業于今有年海宇謐寕兵革不試詔天下不得家藏兵噐申諭禁之,đế dụ văn võ bách quan đẳng trẫm tự thủ hồng nghiệp vu kim hữu niên hải vũ mật ninh binh cách bất thí chiếu thiên hạ bất đắc gia tàng binh khí thân dụ cấm chi 勑旨捕海賊陞賞,sắc chỉ bổ hải tặc thăng thưởng 勑旨官員有罪老還民從刑部尚書陳封之奏也,sắc chỉ quan viên hữu tội lão hoàn dân tòng hình bộ thượng thư trần phong chi tấu dã 會試天下󰁮人取二十名,hội thí thiên hạ cử nhân thủ nhị thập danh 二十六日上御敬天門親策問治國取士,nhị thập lục nhật thượng ngự kính thiên môn thân sách vấn trị quốc thủ sĩ 命太保平章軍國重事兼提調國子監黎念原吏部尚書阮如堵提調大理寺卿權刑部右侍郎楊執中監試翰林院承旨阮直翰林院大𭓇士署院事兼光,mệnh thái bảo bình chương quân quốc trọng sự kiêm đề điệu quốc tử giám lê niệm nguyên lại bộ thượng thư nguyễn như đổ đề điệu đại lí tự khanh quyền hình bộ hữu thị lang dương chấp trung giám thí hàn lâm viện thừa chỉ nguyễn trực hàn lâm viện đại học sĩ thự viện sự kiêm quang 祿寺卿同知經筵事武永寕翰林院直𭓇士阮德貞郭廷寶讀卷,lộc tự khanh đồng tri kinh diên sự vũ vĩnh ninh hàn lâm viện trực học sĩ nguyễn đức trinh quách đình bảo độc quyển 賜范播等進士出身有差,tứ phạm bá đẳng tiến sĩ xuất thân hữu sai 勑旨公侯伯給制命文武百官二品給誥命三品至五品給勑命龍箋六七品給勑命黑爛八品九品給勘合,sắc chỉ công hầu bá cấp chế mệnh văn vũ bách quan nhị phẩm cấp cáo mệnh tam phẩm chí ngũ phẩm cấp sắc mệnh long tiên lục thất phẩm cấp sắc mệnh hắc lạn bát phẩm cửu phẩm cấp khám hợp 三月帝幸平灘徃征盆蛮,tam nguyệt đế hạnh bình than vãng chinh bồn man 占城人乘船航海寇擾化州,chiêm thành nhân thừa thuyền hàng hải khấu nhiễu hoá châu 禁獄官科歛軍錢,cấm ngục quan khoa liễm quân tiền 先是獄官常歛軍錢買猪酒托為祭祀獄主因飲食𧇊損軍錢,tiên thị ngục quan thường liễm quân tiền mãi trư tửu thác vi tế tự ngục chủ nhân ẩm thực khuy tổn quân tiền 至是禁之,chí thị cấm chi 夏四月勑止神武游弩神臂羽林天威等衙司每上期番宿直者並更𤤻專習本藝若,hạ tứ nguyệt sắc chỉ thần vũ du nỗ thần tí vũ lâm thiên uy đẳng nha ti mỗi thượng kì phiên túc trực giả tịnh cánh ban chuyên tập bản nghệ nhược 五威衛及外衛銃弩各所並停雜差量定守把各處餘皆專習本藝,ngũ uy vệ cập ngoại vệ súng nỗ các sở tịnh đình tạp sai lượng định thủ bả các xứ dư giai chuyên tập bản nghệ 𤤻終考閲如例賞罸,ban chung khảo duyệt như lệ thưởng phạt 定天下十二承宣府州縣社庄󰀋版圖清華四府十六縣四州,định thiên hạ thập nhị thừa tuyên phủ châu huyện xã trang sách bản đồ thanh hoa tứ phủ thập lục huyện tứ châu 乂安九府二十七縣二州,nghệ an cửu phủ nhị thập thất huyện nhị châu 順化二府七縣四州,thuận hoá nhị phủ thất huyện tứ châu 海陽四府十八縣,hải dương tứ phủ thập bát huyện 山南十一府四十二縣,sơn nam thập nhất phủ tứ thập nhị huyện 山西六府二十四縣,sơn tây lục phủ nhị thập tứ huyện 京北四府十九縣,kinh bắc tứ phủ thập cửu huyện 安󰘊一府三縣三州,an bang nhất phủ tam huyện tam châu 宣光一府二縣五州,tuyên quang nhất phủ nhị huyện ngũ châu 興化三府四縣十七州,hưng hoá tam phủ tứ huyện thập thất châu 諒山一縣七州,lạng sơn nhất huyện thất châu 寕朔一府七縣并奉天府二縣,ninh sóc nhất phủ thất huyện tịnh phụng thiên phủ nhị huyện 初九日治指揮使潘師京罪以師京所奏紛紛雜,sơ cửu nhật trị chỉ huy sứ phan sư kinh tội dĩ sư kinh sở tấu phân phân tạp 冗簧惑欺慢故也,nhũng hoàng hoặc khi mạn cố dã 禁造賣粉白勑笠,cấm tạo mại phấn bạch sắc lạp 五月罷范溥指揮聀,ngũ nguyệt bãi phạm phổ chỉ huy chức 時溥與妻同就徽人同桃家適同桃已入宮中,thời phổ dữ thê đồng tựu huy nhân đồng đào gia thích đồng đào dĩ nhập cung trung 溥𭁈妻伏地羅拜同桃夫武鄰使同桃納己女于宫中以思固權位,phổ dữ thê phục địa la bái đồng đào phu vũ lân sử đồng đào nạp kỷ nữ vu cung trung dĩ tư cố quyền vị 帝諭在朝諸臣云范溥國之賊臣爾故罷之,đế dụ tại triều chư thần vân phạm phổ quốc chi tặc thần nhĩ cố bãi chi 十二日唱進士范播等名,thập nhị nhật sướng tiến sĩ phạm bá đẳng danh 頒恩命授冠帶衣服并賜宴于禮部,ban ân mệnh thụ quan đái y phục tịnh tứ yến vu lễ bộ 秋七月十四日帝諭吏部尚書阮如堵爾再三乞管領黎卜為總知而卜有風疾緩若不堪誠奸吏也,thu thất nguyệt thập tứ nhật đế dụ lại bộ thượng thư nguyễn như đổ nhĩ tái tam khất quản lĩnh lê bốc vi tổng tri nhi bốc hữu phong tật hoãn nhược bất kham thành gian lại dã 九月禁以僞錢换税錢,cửu nguyệt cấm dĩ nguỵ tiền hoán thuế tiền 冬十一月十六日大赦,đông thập nhất nguyệt thập lục nhật đại xá 改,cảị 元以明年為洪德元年,nguyên dĩ minh niên vi hồng đức nguyên niên 十八日勑諭天下文武官員及百姓等朕惟人之所以異於禽獸者以其有禮之为防範也,thập bát nhật sắc dụ thiên hạ văn võ quan viên cập bách tính đẳng trẫm duy nhân chi sở dĩ dị ư cầm thú giả dĩ kì hữu lễ chi vi phòng phạm dã 苟或無禮則肆情縱欲放僻邪移無所不至,cẩu hoặc vô lễ tắc tứ tình túng dục phóng tịch tà di vô sở bất chí 今後官吏諸色某或遷陞除授即吏部劄示府縣社責令社長僃状端供本員人年已及格嫁娶遵行婚禮方許奏聞陞除如例若非人濫及名噐本員以墨徒,kim hậu quan lại chư sắc mỗ hoặc thiên thăng trừ thụ tức lại bộ tráp thị phủ huyện xã trách lệnh xã trưởng bị trạng đoan cúng bản viên nhân niên dĩ cập cách giá thú tuân hành hôn lễ phương hứa tấu văn thăng trừ như lệ nhược phi nhân lạm cập danh khí bản viên dĩ mặc đồ 十二月勑旨府縣官親行該内相視田疇,thập nhị nguyệt sắc chỉ phủ huyện quan thân hành cai nội tương thị điền trù 禁市肆民間賣水磨笠朱漆笠,cấm thị tứ dân gian mại thuỷ ma lạp chu tất lạp 上諭天下官員百姓等甲冐之属所以壮軍容如水,thượng dụ thiên hạ quan viên bách tính đẳng giáp mạo chi thuộc sở dĩ tráng quân dung như thuỷ 磨笠朱漆笠乃親軍所戴以宿衛,ma lạp chu tất lạp nãi thân quân sở đái dĩ túc vệ 今市肆民間多有𭛁賣宜禁止之,kim thị tứ dân gian đa hữu phát mại nghi cấm chỉ chi 以黎景耀為户部尚書黎國禎為乂安鎮守副總兵申仁忠為翰林院侍讀覃宗禮為翰林院校理丁叔通為翰林院直𭓇士,dĩ lê cảnh diệu vi hộ bộ thượng thư lê quốc trinh vi nghệ an trấn thủ phó tổng binh thân nhân trung vi hàn lâm viện thị độc đàm tông lễ vi hàn lâm viện hiệu lí đinh thúc thông vi hàn lâm viện trực học sĩ 庚寅洪德元年明成六年,canh dần hồng đức nguyên niên minh thành lục niên 化春正月禁假造皮笠,hoá xuân chính nguyệt cấm giả tạo bì lạp 選金吾衛武士捕海賊,tuyển kim ngô vệ võ sĩ bổ hải tặc 勑旨子居父母䘮妻居夫䘮當遵三年通制不得徇情直行悖禮逆法,sắc chỉ tử cư phụ mẫu tang thê cư phu tang đương tuân tam niên thông chế bất đắc tuẫn tình trực hành bội lễ nghịch pháp 子居父母䘮而妻妾𢙇孕以流罪,tử cư phụ mẫu tang nhi thê thiếp hoài dựng dĩ lưu tội 罪之妻居夫䘮而肆行滛亂或䘮未满釋服從吉并先通嫁信及娶之者,tội chi thê cư phu tang nhi tứ hành dâm loạn hoặc tang vị mãn thích phục tòng cát tịnh tiên thông giá tín cập thú chi giả 並以死罪辠之,tịnh dĩ tử tội tội chi 若居䘮服出見戲塲縱觀不避以流罪,nhược cư tang phục xuất kiến hí trường túng quan bất tị dĩ lưu tội 論如有貪財孝色而娶惡逆之妻妾及蛮人蒸亡兄弟妻妾并為官吏而受賂抵罪,luận như hữu tham tài hiếu sắc nhi thú ác nghịch chi thê thiếp cập man nhân chưng vong huynh đệ thê thiếp tịnh vi quan lại nhi thụ lộ để tội 二月選補軍伍,nhị nguyệt tuyển bổ quân ngũ 勑旨漏籍人自十歲以上壮者充軍,sắc chỉ lậu tịch nhân tự thập tuế dĩ thượng tráng giả sung quân 户内有父子兄弟三丁不在充數,hộ nội hữu phụ tử huynh đệ tam đinh bất tại sung sổ 定󰱇壮健替補令從都清華鎮守副總兵兼清華等處承宣使司阮德忠之奏也,định tuyển tráng kiện thế bổ lệnh tòng đô thanh hoa trấn thủ phó tổng binh kiêm thanh hoa đẳng xứ thừa tuyên sứ ti nguyễn đức trung chi tấu dã 勑諭數奸臣阮復罪九十二條,sắc dụ sổ gian thần nguyễn phục tội cửu thập nhị điều 時復為錦衣衛都指揮使也,thời phục vi cẩm y vệ đô chỉ huy sứ dã 幸西京,hạnh tây kinh 帝曰前年吾徃福光堂洞滂田水淺不可種禾,đế viết tiền niên ngô vãng phúc quang đường động bàng điền thuỷ thiển bất khả chủng hoà 今年多水夏,kim niên đa thuỷ hạ 禾極目,hoà cực mục 口占一絶云萬󰟸青青是夏田齊民當以食为天,khẩu chiêm nhất tuyệt vân vạn khoảnh thanh thanh thị hạ điền tề dân đương dĩ thực vi thiên 村頭三两農夫到皆謂今年勝昔年,thôn đầu tam lưỡng nông phu đáo giai vị kim niên thắng tích niên 時帝謁洞滂福光堂也,thời đế yết động bàng phúc quang đường dã 三月定厨人勢家給帖公同買物令從奉天府權知府阮宗西之奏也,tam nguyệt định trù nhân thế gia cấp thiếp công đồng mãi vật lệnh tòng phụng thiên phủ quyền tri phủ nguyễn tông tây chi tấu dã 禁非僧類不得剃髮,cấm phi tăng loại bất đắc thế phát 夏四月帝親製道庵千字其略曰乾健至剛坤順無疆辟兼智勇󰘊俾熾昌配擇妃匹懿媲任姜,hạ tứ nguyệt đế thân chế đạo am thiên tự kì lược viết càn kiện chí cương khôn thuận vô cường tích kiêm trí dũng bang tỉ sí xương phối trạch phi sất ý bễ nhâm khương 饒水軍衛指揮使陶保罪上謂朝臣曰陶保是前吳人屠城之後為黎察家奴及收没黎察賜平原府為奴,nhiêu thuỷ quân vệ chỉ huy sứ đào bảo tội thượng vị triều thần viết đào bảo thị tiền ngô nhân đồ thành chi hậu vi lê sát gia nô cập thu một lê sát tứ bình nguyên phủ vi nô 今又拒違勑旨故違軍,kim hựu cự vi sắc chỉ cố vi quân 令罪當死,lệnh tội đáng tử 然陶保曾為藩邸犬馬特饒死徒種田兵,nhiên đào bảo tằng vi phiên để khuyển mã đặc nhiêu tử đồ chủng điền binh 五月帝諭在朝諸臣云小人兩事阮廷羙畧已行之,ngũ nguyệt đế dụ tại triều chư thần vân tiểu nhân lưỡng sự nguyễn đình mĩ lược dĩ hành chi 其固權則奏云将士樂起土木,kì cố quyền tắc tấu vân tướng sĩ lạc khởi thổ mộc 其賣直則奏云朝廷臣𢙇疾妬心而請一月三次奏事,kì mại trực tắc tấu vân triều đình thần hoài tật đố tâm nhi thỉnh nhất nguyệt tam thứ tấu sự 日者廷羙已曾試於朕今廷美尚為三品之貴朝廷猶崇信之,nhật giả đình mĩ dĩ tằng thí ư trẫm kim đình mĩ thượng vi tam phẩm chi quý triều đình do sùng tín chi 應以小人廷羙居從四品之職足以明朝廷聖讒説疾憸壬之意也󰱃幾他日有如廷美者猶思改心易慮而遷於無過之地,ứng dĩ tiểu nhân đình mĩ cư tòng tứ phẩm chi chức túc dĩ minh triều đình thánh sàm thuyết tật tiêm nhâm chi ý dã thứ cơ tha nhật hữu như đình mĩ giả do tư cải tâm dịch lự nhi thiên ư vô quá chi địa 秋七月初三日明皇子祐榶生即明孝宗皇帝也,thu thất nguyệt sơ tam nhật minh hoàng tử hữu đường sinh tức minh hiếu tông hoàng đế dã 八月占城國王槃,bát nguyệt chiêm thành quốc vương bàn 羅茶全親出水步象馬十餘萬襲化州,la trà toàn thân xuất thuỷ bộ tượng mã thập dư vạn tập hoá châu 化州守邉將范文顯等戰不敵驅民入城飛書告急,hoá châu thủ biên tướng phạm văn hiển đẳng chiến bất địch khu dân nhập thành phi thư cáo cấp 九月勑黄丁十二歲以選取充軍改為十五歲以上開為男子大項從阮日升之奏也,cửu nguyệt sắc hoàng đinh thập nhị tuế dĩ tuyển thủ sung quân cải vi thập ngũ tuế dĩ thượng khai vi nam tử đại hạng tòng nguyễn nhật thăng chi tấu dã 勑官員男孫歲小身才大猶隐避不呈送本身充本府軍厥父罷職,sắc quan viên nam tôn tuế tiểu thân tài đại do ẩn tị bất trình tống bản thân sung bản phủ quân quyết phụ bãi chức 勑諭天長府承宣使曰制亂莫先用武強兵固在足粮,sắc dụ thiên trường phủ thừa tuyên sứ viết chế loạn mạc tiên dụng vũ cường binh cố tại túc lương 勑至爾等增徵軍邑吏員生徒等項每人米十五筒黄丁老人米十二筒責所收又蒸為熟米勿淹時日𮞏納使司,sắc chí nhĩ đẳng tăng trưng quân sắc lại viên sinh đồ đẳng hạng mỗi nhân mễ thập ngũ đồng hoàng đinh lão nhân mễ thập nhị đồng trách sở thu hựu chưng vi thục mễ vật yêm thời nhật đệ nạp sứ ti 該官起造草舍驗實量,cai quan khởi tạo thảo xá nghiệm thực lượng 入具本奏聞敢有逋迯定為斬首,nhập cụ bản tấu văn cảm hữu bô đào định vi trảm thủ 冬十月遣使如明,đông thập nguyệt khiển sứ như minh 阮廷羙奏占城騷擾邉事郭廷寶奏偷氽珍州及地方侵掠事,nguyễn đình mĩ tấu chiêm thành tao nhiễu biên sự quách đình bảo tấu thâu thổn trân châu cập địa phương xâm lược sự 十一月校令行兵政令五十二條,thập nhất nguyệt hiệu lệnh hành binh chính lệnh ngũ thập nhị điều 定駕行禁浮言假詐令,định giá hành cấm phù ngôn giả trá lệnh 六日帝下詔親征占城,lục nhật đế hạ chiếu thân chinh chiêm thành 先是占城尸耐人槃羅茶悅以乳母子殺其主賁田而奪其國傳弟,tiên thị chiêm thành thi nại nhân bàn la trà duyệt dĩ nhũ mẫu tử sát kì chủ bí điền nhi đoạt kì quốc truyền đệ 茶全為人凶暴滛政慢臣虐民占人民叛茶全不之恤方且侮慢自贒不脩職貢凌辱朝使侵擾邉氓誣詐明人求援入㓂,trà toàn vi nhân hung bạo dâm chính mạn thần ngược dân chiêm nhân dân phản trà toàn bất chi tuất phương thả vũ mạn tự hiền bất tu chức cống lăng nhục triều sử xâm nhiễu biên manh vu trá minh nhân cầu viện nhập khấu 帝乃徵精兵二十六萬下詔親征,đế nãi trưng tinh binh nhị thập lục vạn hạ chiếu thân chinh 詔曰昔我大,chiếu viết tích ngã đại 祖髙皇帝蕩平亂畧肇造家󰘊,tổ cao hoàng đế đãng bình loạn lược triệu tạo gia bang 太宗文皇帝敬天勤民繼志术事小懷大畏,thái tông văn hoàng đế kính thiên cần dân kế chí thuật sự tiểu hoài đại uý 内修外攘,nội tu ngoại nhương 裳𠦄䯻椎梯山航海萬流仰德八極傾風,thường huỷ kết chuỳ thê sơn hàng hải vạn lưu ngưỡng đức bát cực khuynh phong 蚩蠢占城趦趄兎窟蜂蠆養而成毒禽獸飽而忘恩躑躅獨夫徘徊小智,si xuẩn chiêm thành tư thư thỏ quật phong mại dưỡng nhi thành độc cầm thú bão nhi vong ân trịch trục độc phu bồi hồi tiểu trí 彰聞穢德好忘無地之軀包藏禍心妄畫射天之策,chương văn uế đức hiếu vong vô địa chi khu bao tàng hoạ tâm vọng hoạ xạ thiên chi sách 我先皇爱赫斯怒惟懷永圖三載遏音大勳未集,ngã tiên hoàng ái hách tư nộ duy hoài vĩnh đồ tam tải át âm đại huân vị tập 仁庙践極種落實繁,nhân miếu tiễn cực chủng lạc thực phồn 憑古壘之孤丘恃闍槃之蟻穴,bằng cổ luỹ chi cô khưu thị đồ bàn chi nghị huyệt 惟狂罔念称伯父而姪我皇滅德作威號天佛而臣我越惡積不可揜言辱不可詳呼,duy cuồng võng niệm xưng bá phụ nhi điệt ngã hoàng diệt đức tác uy hiệu thiên phật nhi thần ngã việt ác tích bất khả yểm ngôn nhục bất khả tường hô 侣會,lữ hội 儔敢逞狗偷之態抵虚投隙潜驅烏合之徒,trù cảm sính cẩu thâu chi thái để hư đầu khích tiềm khu ô hợp chi đồ 攻刼化州䖍刘屯戍,công kiếp hoá châu kiền lưu đồn thú 滔天之逆踰月而平計已不行謀之更拙,thao thiên chi nghịch du nguyệt nhi bình kế dĩ bất hành mưu chi cánh chuyết 死期将至足以滅身,tử kì tương chí túc dĩ diệt thân 𦕈視不明𭛁有逸口,xỉu thị bất minh phát hữu dật khẩu 計󰠃辝遁將叛辝慚,kế cùng từ thuẫn tương phản từ tàm 作孤媚於燕京笙簧行譖人之計萌蚕食於象郡復背陷受敵之危,tác cô mị ư yên kinh sênh hoàng hành tiếm nhân chi kế manh tàm thực ư tượng quận phục bội hãm thụ địch chi nguy 求銅柱立於横山令漢兵下於𭶚道,cầu đồng trụ lập ư hoành sơn lệnh hán binh hạ ư bặc đạo 薄言徃愬胡𢡚莫懲,bạc ngôn vãng tố hồ thảm mạc trừng 更誣我以籍萬兵将併北朝之境宇,cánh vu ngã dĩ tịch vạn binh tương tính bắc triều chi cảnh vũ 繼言我如天二日自尊南國之帝皇謂我奪金寶貢珍謂我争白花母象,kế ngôn ngã như thiên nhị nhật tự tôn nam quốc chi đế hoàng vị ngã đoạt kim bảo cống trân vị ngã tranh bạch hoa mẫu tượng 視吾民甚輕於草芥忍生沙蟲之心指我,thị ngô dân thậm khinh ư thảo giới nhẫn sinh sa trùng chi tâm chỉ ngã 國易取如奕棊妄覔蓬莪之骨,quốc dị thủ như dịch kì vọng mạch bồng nga chi cốt 觀其措言口舌莫非傾人宗祧,quan kì thố ngôn khẩu thiệt mạc phi khuynh nhân tông diêu 若是其幾無所不至,nhược thị kì cơ vô sở bất chí 以致大明之疑慮賫勑連年奈思醜虜之跳梁𨺻兇覆徹,dĩ trí đại minh chi nghi lự tê sắc liên niên nại tư sú lỗ chi khiêu lương thao hung phú triệt 何校滅耳良限薰心鴉峙危巢臣僕我朝使蛙鳴底井謦咳我色書,hà hiệu diệt nhĩ lương hạn huân tâm nha trĩ nguy sào thần bộc ngã triều sử oa minh để tỉnh khánh khái ngã sắc thư 日長月增䧺唱雌和,nhật trường nguyệt tăng hùng xướng thư hoạ 與乱同事謂暴無傷,dữ loạn đồng sự vị bộc vô thương 涴狗父諸母之腥膻行簒弑而移逋提之祚胤,uyển cẩu phụ chư mẫu chi tinh thiện hành soán thí nhi di bô đề chi tộ dận 動佛㙮鬼祠之勞費扇禍福而滋茶全之蔓延,động phật tháp quỷ từ chi lao phí phiến hoạ phúc nhi tư trà toàn chi mạn diên 禁屠而困天民止酒而匱神祀,cấm đồ nhi khốn thiên dân chỉ tửu nhi quỹ thần tự 男女盡驅於廝役鰥寡久毒於劓焚,nam nữ tận khu ư tư dịch quan quả cửu độc ư tị phần 占氓則重賦惨刑尸耐則高官好,chiêm manh tắc trọng phú thảm hình thi nại tắc cao quan hiếu 爵,tước 臧󰱐我男婦淵薮我迯亡,tàng hoạch ngã nam phụ uyên tẩu ngã đào vong 流民蹐地而啣冤闔境告天而無路,lưu dân tích địa nhi hàm oan hạp cảnh cáo thiên nhi vô lộ 族焚其次播奸宂而冐化風帝用不臧逞凶殘而行正事,tộc phần kì thứ bá gian nhũng nhi mạo hoá phong đế dụng bất tàng sính hung tàn nhi hành chính sự 小人在位大󰘊為讐,tiểu nhân tại vị đại bang vi thù 内竊窺窬外揚貫献,nội thiết khuy du ngoại dương quán hiến 借使孤鳴帝里誠所甘心𡸈期蟻聚神州竟将肆志,tá sử cô minh đế lí thành sở cam tâm khởi kì nghị tụ thần châu cánh tương tứ chí 我弛則嘯群入㓂我張則掉尾乞怜,ngã thỉ tắc khiếu quần nhập khấu ngã trương tắc trác vĩ khất lệnh 為宗社讐為生民患,vi tông xã thù vi sinh dân hoạn 謂鞭场不及馬腹謂風末不舉鴻毛,vị tiên trường bất cập mã phục vị phong mạt bất cử hồng mao 敢𢙇好亂之心正犯必誅之令,cảm hoài hảo loạn chi tâm chính phạm tất tru chi lệnh 豪傑聞之而切齒忠義見之而傷心,hào kiệt văn chi nhi thiết xỉ trung nghĩa kiến chi nhi thương tâm 原始反終智小謀大有典,nguyên thuỷ phản chung trí tiểu mưu đại hữu điển 有則造逆無赦於國章不威不懲除暴󰰽,hữu tắc tạo nghịch vô xá ư quốc chương bất uy bất trừng trừ bạo thục 分於夷服,phân ư di phục 朕仰體上天之道近繼黄考之心,trẫm ngưỡng thể thượng thiên chi đạo cận kế hoàng khảo chi tâm 殄春秋九世之仇定國家萬全之計,điển xuân thu cửu thế chi cừu định quốc gia vạn toàn chi kế 救兆姓倒懸之苦安積年反道之󰘊,cứu triệu tính đảo huyền chi khổ an tích niên phản đạo chi bang 伐叛救民聖哲以之而耀武栽培傾覆天地以之而為心,phạt phản cứu dân thánh triết dĩ chi nhi diệu vũ tài bồi khuynh phú thiên địa dĩ chi nhi vi tâm 盖自古夷狄為患國中故聖王孤矢以威天下,cái tự cổ di địch vi hoạn quốc trung cố thánh vương cô thỉ dĩ uy thiên hạ 九黎亂德黄帝治兵三苗不恭大禹誓眾,cửu lê loạn đức hoàng đế trị binh tam miêu bất cung đại vũ thệ chúng 𨿽用兵乃聖人之不得已而立法使愚婦之所共知,tuy dụng binh nãi thánh nhân chi bất đắc dĩ nhi lập pháp sử ngu phụ chi sở cộng tri 務小何蔽日明榻邉𡸈容鼾睡,vụ tiểu hà tế nhật minh tháp biên khởi dung han thuỵ 󰱇斗量之𢒎将募雲集之健,tuyển đấu lượng chi phi tướng mộ vân tập chi kiện 兒貔虎萬夫舳艫千里,nhi tì hổ vạn phu trục lô thiên lí 士百其勇人一厥心,sĩ bách kì dũng nhân nhất quyết tâm 莫不扼腕争先持䋲待試,mạc bất ách uyển tranh tiên trì thằng đãi thí 請築鯨鯢之觀思垂竹帛之功,thỉnh trúc kình nghê chi quan tư thuỳ trúc bạch chi công 師出有名刑兹罔赦,sư xuất hữu danh hình tư võng xá 朕指揮武節號令神兵,trẫm chỉ huy võ tiết hiệu lệnh thần binh 肅將明威恭行天罸,túc tướng minh uy cung hành thiên phạt 風飛雲捲樹蔽野之旌旗日射星輝揚摩空之斧鉞,phong phi vân quyển thụ tế dã chi tinh kì nhật xạ tinh huy dương ma không chi phủ việt 易如觧籜有若摧枯,dị như giải thác hữu nhược thôi khô 虜在目中雷疾寧容於掩耳師行席上火炎立見於燎毛,lỗ tại mục trung lôi tật ninh dung ư yểm nhĩ sư hành tịch thượng hoả viêm lập kiến ư liệu mao 直收一旦之功思雪百王之耻,trực thu nhất đán chi công tư tuyết bách vương chi xỉ 且為民而除螟𧑞不以賊而遺子孫,thả vị dân nhi trừ minh đằng bất dĩ tặc nhi di tử tôn 小武帝之黷兵大文王之闢土,tiểu vũ đế chi độc binh đại văn vương chi tịch thổ 於戲窮冦刲羊無血可󰏲六月之師南陲見豕負塗不待七旬之格,ư hí cùng khấu khuê dương vô huyết khả kê lục nguyệt chi sư nam thuỳ kiến thỉ phụ đồ bất đãi thất tuần chi cách 布告天下咸使聞知,bố cáo thiên hạ hàm sử văn tri 是日命太師麟郡公征虜將,thị nhật mệnh thái sư lân quận công chinh lỗ tướng 軍丁列太保祈郡公征虜将軍黎念領東南北三府衛水軍先行,quân đinh liệt thái bảo kì quận công chinh lỗ tướng quân lê niệm lĩnh đông nam bắc tam phủ vệ thuỷ quân tiên hành 頒征占令二十四條于諸營及錦衣金吳神武殿前各衛司,ban chinh chiêm lệnh nhị thập tứ điều vu chư doanh cập cẩm y kim ngô thần vũ điện tiền các vệ ti 七日辛巳帝奏告太廟曰臣小子無良入承大統惟懷安民保境宣敢黷武窮兵,thất nhật tân tị đế tấu cáo thái miếu viết thần tiểu tử vô lương nhập thừa đại thống duy hoài an dân bảo cảnh tuyên cảm độc vũ cùng binh 蚩蠢占城窺窬狂㓂,si xuẩn chiêm thành khuy du cuồng khấu 不畏天而苟保興我國而為仇,bất uý thiên nhi cẩu bảo hưng ngã quốc nhi vi cừu 始則攻掠化州圖為奪我疆土終則關聞明國更謀󰱧我宗祧,thuỷ tắc công lược hoá châu đồ vi đoạt ngã cương thổ chung tắc quan văn minh quốc cánh mưu hoại ngã tông diêu 以苟父猪母之汚作賊君盗國之逆,dĩ cẩu phụ chư mẫu chi ô tác tặc quân đạo quốc chi nghịch 䐧腈尸耐刀機象郡積惡滔天包臧廣地,khao sưu thi nại đao cơ tượng quận tích ác thao thiên bao tàng quảng địa 臣繹之廟筭質之民心,thần dịch chi miếu toán chất chi dân tâm 咸謂蛇豕之兇生靈,hàm vị xà thỉ chi hung sinh linh 之患,chi hoạn 正宜興兵間罪懸首梟街,chính nghi hưng binh gián tội huyền thủ kiêu nhai 臣不得已祗徇眾情恭行天罸,thần bất đắc dĩ chi tuẫn chúng tình cung hành thiên phạt 甲兵大舉于外威權不少假人,giáp binh đại cử vu ngoại uy quyền bất thiểu giả nhân 於本月初六日庚辰分命征虜將軍麟郡公丁列副將祈郡公黎念領水軍十萬先行,ư bản nguyệt sơ lục nhật canh thìn phân mệnh chinh lỗ tướng quân lân quận công đinh liệt phó tướng kì quận công lê niệm lĩnh thuỷ quân thập vạn tiên hành 十六日庚寅臣督率水軍十五萬繼進,thập lục nhật canh dần thần đốc suất thuỷ quân thập ngũ vạn kế tiến 深入其地不失其時,thâm nhập kì địa bất thất kì thời 上以繼祖宗皇考赫怒之心下以救天萬流民倒懸之苦為子孫計殄祖宗讐,thượng dĩ kế tổ tông hoàng khảo hách nộ chi tâm hạ dĩ cứu thiên vạn lưu dân đảo huyền chi khổ vi tử tôn kế điển tổ tông thù 伏望列聖在天之靈陰相默佑俾陳師鞠旅帖海恬風,phục vọng liệt thánh tại thiên chi linh âm tướng mặc hựu tỉ trần sư cúc lữ thiêm hải điềm phong 兵揚熊虎之威賊築鯨鯢之觀,binh dương hùng hổ chi uy tặc trúc kình nghê chi quan 妖氛頓掃清廟告成迄,yêu phân đồn tảo thanh miếu cáo thành ngật 收平定之功皆望,thu bình định chi công giai vọng 聖臣之助,thánh thần chi trợ 臣謹具奏聞,thần cẩn cụ tấu văn 十六日帝觀率大軍繼進,thập lục nhật đế quan suất đại quân kế tiến 命左都督黎希葛右都督黎景𧗼等居守,mệnh tả đô đốc lê hi cát hữu đô đốc lê cảnh huy đẳng cư thủ 是日御駕𭛁行小雨北風,thị nhật ngự giá phát hành tiểu vũ bắc phong 司天監謝克諧奏曰雨為潤軍雨風從北方為和風,tư thiên giám tạ khắc hài tấu viết vũ vi nhuận quân vũ phong tòng bắc phương vị hoà phong 故御駕𭛁行有詩云百萬師徒遠啓行󰉎蓬雨作潤軍聲,cố ngự giá phát hành hữu thi vân bách vạn sư đồ viễn khải hành xao bồng vũ tác nhuận quân thanh 盖紀其實也,cái kỷ kì thực dã 命吏部尚書阮如堵祀丁先皇祠,mệnh lại bộ thượng thư nguyễn như đổ tự đinh tiên hoàng từ 凡道經神祠命官致祭祈軍也,phàm đạo kinh thần từ mệnh quan trí tế kì quân dã 二十五日是夜杜潤侍御前上,nhị thập ngũ nhật thị dạ đỗ nhuận thị ngự tiền thượng 語及道理二字謂道者當然之事明白易知理者所以然之故徵妙難見,ngữ cập đạo lí nhị tự vị đạo giả đương nhiên chi sự minh bạch dị tri lí giả sở dĩ nhiên chi cố trưng diệu nan kiến 予嘗作此二詩積日乃成,dư thường tác thử nhị thi tích nhật nãi thành 潤對,nhuận đối 曰帝之理𭓇緝熙光明於混然之中有粲然之别精徵藴奥形諸聲詩𡸈尋常𭓇士經生窺仰所及,viết đế chi lí học tập hi quang minh ư hỗn nhiên chi trung hữu xán nhiên chi biệt tinh trưng uẩn áo hình chư thanh thi khởi tầm thường học sĩ kinh sinh khuy ngưỡng sở cập 上又語天文之𭓇詳指二十八宿五星運行皆有所犯,thượng hựu ngữ thiên văn chi học tường chỉ nhị thập bát tú ngũ tinh vận hành giai hữu sở phạm 犯于某星則某事應,phạm vu mỗ tinh tắc mỗ sự ứng 帝之𭓇博槩見其端,đế chi học bác khái kiến kì đoan 上覧占國地圖改定山川名號,thượng lãm chiêm quốc địa đồ cải định sơn xuyên danh hiệu 十二月初三日大駕𭛁鉄山賞按察使丁叔通阮才等錢有差,thập nhị nguyệt sơ tam nhật đại giá phát thiết sơn thưởng án sát sứ đinh thúc thông nguyễn tài đẳng tiền hữu sai 帝勑奬諭之曰六師勝敗之事任在將軍一營利害之機責㱕按察,đế sắc tưởng dụ chi viết lục sư thắng bại chi sự nhiệm tại tướng quân nhất dinh lợi hại chi cơ trách quy án sát 太師丁列軰兵無紀律事若而戲爾等䏻露章奏之予惟嘉尔賞賜官錢可至而領,thái sư đinh liệt bối binh vô kỷ luật sự nhược nhi hí nhĩ đẳng năng lộ chương tấu chi dư duy gia nhĩ thưởng tứ quan tiền khả chí nhi lĩnh 也,dã 初七日玉麻府土官琴麗來朝進貢方物盖倣古者方岳之禮,sơ thất nhật ngọc ma phủ thổ quan cầm lệ lai triều tiến cống phương vật cái phỏng cổ giả phương nhạc chi lễ 按察使丁叔通范永裕裴叔史阮才等奏議于妄,án sát sứ đinh thúc thông phạm vĩnh dụ bùi thúc sử nguyễn tài đẳng tấu nghị vu vọng 召詣行在詰以腐儒敗事之罪免帽溺以辱之,triệu nghệ hành tại cật dĩ hủ nho bại sự chi tội miễn mạo nịch dĩ nhục chi 上諭征虜将軍丁列黎念等曰一󰁮兵機百端而戲失火而傷死三十餘人,thượng dụ chinh lỗ tướng quân đinh liệt lê niệm đẳng viết nhất cử binh cơ bách đoan nhi hí thất hoả nhi thương tử tam thập dư nhân 予心揆之實為少矣,dư tâm quỹ chi thực vi thiếu hĩ 賫勑告諭爾其思之,tê sắc cáo dụ nhĩ kì tư chi 十八日水軍入占城,thập bát nhật thuỷ quân nhập chiêm thành 定考課該内,định khảo khoá cai nội 令一内外各衙門長官考課該内詳勘歷任事跡,lệnh nhất nội ngoại các nha môn trưởng quan khảo khoá cai nội tường khám lịch nhiệm sự tích 果䏻有心撫恤人民愛慕井管内迯亡數少方稱職,quả năng hữu tâm phủ tuất nhân dân ái mộ tỉnh quản nội đào vong số thiểu phương xưng chức 若攪擾誅求徇私,nhược giảo nhiễu tru cầu tuẫn tư 生弊并管内迯亡數坡者為不称職,sinh tệ tính quản nội đào vong sổ da giả vi bất xưng chức 辛卯二年明成化一年,tân mão nhị niên minh thành hoá nhất niên 春正月初二日上以大軍將臨敵境時士卒尤宜閑習,xuân chính nguyệt sơ nhị nhật thượng dĩ đại quân tương lâm địch cảnh thời sĩ tốt vưu nghi nhàn tập 於是詔順化軍出海以試舟師,ư thị chiếu thuận hoá quân xuất hải dĩ thí chu sư 上慮占國山川有未易知乃命順化土酋阮武圖其險易以進,thượng lự chiêm quốc sơn xuyên hữu vị dị tri nãi mệnh thuận hoá thổ tù nguyễn vũ đồ kì hiểm dị dĩ tiến 初六日指揮罡遠生致占國具低關吏蓬莪沙沙,sơ lục nhật chỉ huy cang viễn sinh trí chiêm quốc cụ đê quan lại bồng nga sa sa 盃藩酋琴積順平藩酋道二來朝進献方物,bôi phiên tù cầm tích thuận bình phiên tù đạo nhị lai triều tiến hiến phương vật 哀牢國使臣官平鎮守頭目郎儷等各賫方物來献,ai lao quốc sứ thần quan bình trấn thủ đầu mục lang lệ đẳng các tê phương vật lai hiến 帝親制平占策頒諸營,đế thân chế bình chiêm sách ban chư dinh 策中有心勝之理者十有可惧之事者三,sách trung hữu tâm thắng chi lí giả thập hữu khả cụ chi sự giả tam 上慮将士未,thượng lự tướng sĩ vị 曉令旨揮阮世羙譯為囯語以申諭之,hiểu lệnh chỉ huy nguyễn thế mĩ dịch vi quốc ngữ dĩ thân dụ chi 命監察御史黎伯夷𭛁順化倉粟作帶殼米轉漕行在,mệnh giám sát ngự sử lê bá di phát thuận hoá thương túc tác đái xác mễ chuyển tào hành tại 二月初五日茶全令弟尸耐及大臣六人將兵象千人潜來近帝營,nhị nguyệt sơ ngũ nhật trà toàn lệnh đệ thi nại cập đại thần lục nhân tương binh tượng thiên nhân tiềm lai cận đế dinh 六日帝密令左游擊將軍黎希葛黄仁添及前鋒將軍黎勢鄭文洒等将舟五百餘艘精兵三萬夜出厭坐海口急渡海潜入沙奇海門立壘築城截賊㱕路,lục nhật đế mật lệnh tả du kích tướng quân lê hi cát hoàng nhân thiêm cập tiền phong tướng quân lê thế trịnh văn sái đẳng tương chu ngũ bách dư sưu tinh binh tam vạn dạ xuất yếm toạ hải khẩu cấp độ hải tiềm nhập sa kì hải môn lập luỹ trúc thành tiệt tặc quy lộ 占人不之知,chiêm nhân bất chi tri 七日帝親率舟師一千餘艘精兵七十餘萬出新厭𦾔坐二海口樹天子旌旗皷噪而進,thất nhật đế thân suất chu sư nhất thiên dư sưu tinh binh thất thập dư vạn xuất tân áp cựu toạ nhị hải khẩu thụ thiên tử tinh kì cổ tháo nhi tiến 前密令步兵将軍阮,tiền mật lệnh bộ binh tướng quân nguyễn 德忠率步兵潜行山脚,đức trung suất bộ binh tiềm hành sơn cước 賊將望見御營遂大潰率相躙藉走入闍槃,tặc tướng vọng kiến ngự dinh toại đại hội suất tướng lận tịch tẩu nhập chà bàn 行至募奴山忽見希葛軍等已截㱕路倉惶失㨿横踰髙山脚人馬軍資僵尸满野,hành chí mộ nô sơn hốt kiến hi cát quân đẳng dĩ tiệt quy lộ thương hoàng thất cứ hoành du cao sơn cước nhân mã quân tư cương thi mãn dã 黎念吳洪等縱兵擊之斬大將一人餘皆驚散,lê niệm ngô hồng đẳng túng binh kích chi trảm đại tướng nhất nhân dư giai kinh tán 時帝至米芹縱兵進擊斬首三百餘級生擒六十餘人,thời đế chí mễ cần túng binh tiến kích trảm thủ tam bách dư cấp sinh cầm lục thập dư nhân 茶全聞弟敗走乃大驚惧遣其親信奉表乞降,trà toàn văn đệ bại tẩu nãi đại kinh cụ khiển kì thân tín phụng biểu khất hàng 帝亦遣使徃來無間,đế diệc khiển sứ vãng lai vô gian 二十七日帝親率大軍攻破尸耐成斬首百餘級,nhị thập thất nhật đế thân suất đại quân công phá thi nại thành trảm thủ bách dư cấp 二十八日帝進兵圍闍槃城,nhị thập bát nhật đế tiến binh vi chà bàn thành 二十九日直抵城下圍之數重,nhị thập cửu nhật trực để thành hạ vi chi sổ trùng 三月初一日闍,tam nguyệt sơ nhất nhật chà 槃城陷俘獲三萬餘人斬首四萬餘級生擒茶全還班師,bàn thành hãm phù hoạch tam vạn dư nhân trảm thủ tứ vạn dư cấp sinh cầm trà toàn hoàn ban sư 先是諸營𢒎橋既成茶全日送降疑,tiên thị chư doanh phi kiều ký thành trà toàn nhật tống hàng nghi 上召黎厥忠等謂曰賊之鬪志已觧我之攻期既,thượng triệu lê quyết trung đẳng vị viết tặc chi đấu chí dĩ giải ngã chi công kì kí 成茶全今日乘城一皷可拨,thành trà toàn kim nhật thừa thành nhất cổ khả bạt 予将𭛁砲恐彼知之不如密約諸營同時進討乃徧諭将士可急梯城,dư tương phát pháo khủng bỉ tri chi bất như mật ước chư doanh đồng thời tiến thảo nãi biến dụ tướng sĩ khả cấp thê thành 有󰟸上遙見前驅營軍已登城堞乃連𭛁砲各三響以應之又命内臣領臣武軍訴東門關以入,hữu khoảnh thượng dao kiến tiền khu doanh quân dĩ đăng thành điệp nãi liên phát pháo các tam hưởng dĩ ứng chi hựu mệnh nội thần lĩnh thần vũ quân tố đông môn quan dĩ nhập 命同太監阮󰲰諭諸營将士曰府庫財物各宜封守不得燒燔占國茶全生致轅門不得𢦤殺,mệnh đồng thái giám nguyễn đảm dụ chư doanh tướng sĩ viết phủ khố tài vật các nghi phong thủ bất đắc thiêu phần chiêm quốc trà toàn sinh trí viên môn bất đắc tường sát 帝命旨揮吳,đế mệnh chỉ huy ngô 鴈引降賊逋産訶摩至,nhạn dẫn hàng tặc bô sản ha ma chí 且令陳列求降貨財噐用非我國所有命尉杜環歷指其名,thả lệnh trần liệt cầu hàng hoá tài khí dụng phi ngã quốc sở hữu mệnh uý đỗ hoàn lịch chỉ kì danh 有銀匣形如劎上問是何物也環對曰占物自古為國主必有此噐傳之子孫,hữu ngân hạp hình như kiếm thượng vấn thị hà vật dã hoàn đối viết chiêm vật tự cổ vi quốc chủ tất hữu thử khí truyền chi tử tôn 訶摩乃茶全之伯父,ha ma nãi trà toàn chi bá phụ 順仕軍生擒茶全引至上前,thuận sĩ quân sinh cầm trà toàn dẫn chí thượng tiền 俯伏而跪譯問曰爾占主歟對曰是也,phủ phục nhi quỳ dịch vấn viết nhĩ chiêm chủ dư đối viết thị dã 上曰君乎對曰臣望見封釆已知其為聖上矣,thượng viết quân hồ đối viết thần vọng kiến phong thái dĩ tri kì vi thánh thượng hĩ 上曰爾子幾人乎對曰臣之殘息有十餘人,thượng viết nhĩ tử cơ nhân hồ đối viết thần chi tàn tức hữu thập dư nhân 杜環曰彼乞憐為臣願陛下待以不死,đỗ hoàn viết bỉ khất lân vi thần nguyện bệ hạ đãi dĩ bất tử 上曰𨦟鏑之下恐爾遇害行䏻生𦤶實慰我心,thượng viết phong đích chi hạ khủng nhĩ ngộ hại hạnh năng sinh trí thực uý ngã tâm 乃命茶全出鎮殿,nãi mệnh trà toàn xuất trấn điện 司外小葺居之,ti ngoại tiểu tập cư chi 左右扶去稍急,tả hữu phù khứ sảo cấp 上曰徐引去彼乃一國主𡸈何如是窟迫乎,thượng viết từ dẫn khứ bỉ nãi nhất quốc chủ khởi hà như thị quật bách hồ 初二日上以茶全已破卽語班師,sơ nhị nhật thượng dĩ chà bàn dĩ phá tức ngữ ban sư 上以茶全所乘船窄不容妻妾令擇二人與偕,thượng dĩ trà toàn sở thừa thuyền trách bất dung thê thiếp lệnh trạch nhị nhân dữ giai 餘至京師盡還之,dư chí kinh sư tận hoàn chi 茶全妻乃賁該之女與女姪皆其兄槃羅茶悅之妻而茶全烝之,trà toàn thê nãi bí cai chi nữ dữ nữ điệt giai kì huynh bàn la trà duyệt chi thê nhi trà toàn chưng chi 茶全既被擒其將逋持持走至藩籠㨿其地稱占城主持持得國五分之一使使称臣入貢乃封為王帝又封華英南蟠王凡三國以霸縻之,trà toàn ký bị cầm kì tướng bô trì trì tẩu chí phiên lung cứ kì địa xưng chiêm thành chủ trì trì đắc quốc ngũ phân chi nhất sứ sứ xưng thần nhập cống nãi phong vi vương đế hựu phong hoa anh nam bàn vương phàm tam quốc dĩ bá mi chi 初七日以占降人巴太為太占同知州多水為僉知州,sơ thất nhật dĩ chiêm hàng nhân ba thái vi thái chiêm đồng tri châu đa thuỷ vi thiêm tri châu 上諭,thượng dụ 之曰太占古壘二州舊爲我境近代淪於占國今盡復之特命汝等鎮守,chi viết thái chiêm cổ luỹ nhị châu cựu vi ngã cảnh cận đại luân ư chiêm quốc kim tận phục chi đặc mệnh nhữ đẳng trấn thủ 敢有不從殺然後奏,cảm hữu bất tòng sát nhiên hậu tấu 十一日命杜子㱕爲同知州知太占軍民事黎倚陀為古壘州知州知軍民,thập nhất nhật mệnh đỗ tử quy vi đồng tri châu tri thái chiêm quân dân sự lê ỷ đà vi cổ luỹ châu tri châu tri quân dân 占人敢有悖亂殺然後奏,chiêm nhân cảm hữu bội loạn sát nhiên hậu tấu 哀牢遣使來朝,ai lao khiển sứ lai triều 先是哀牢遣使朝于京適大駕啓行乃自京行至思客行殿,tiên thị ai lao khiển sứ triều vu kinh thích đại giá khải hành nãi tự kinh hành chí tư khách hành điện 大駕凱還方得進見,đại giá khải hoàn phương đắc tiến kiến 鎮寧府土官琴公差頭目來朝貢,trấn ninh phủ thổ quan cầm công sai đầu mục lai triều cống 順平州土官道貳等來朝,thuận bình châu thổ quan đạo nhị đẳng lai triều 時駕回至順化知州道貳及其弟道童與部黨百餘人將象五隻來貢,thời giá hồi chí thuận hoá tri châu đạo nhị cập kì đệ đạo đồng dữ bộ đảng bách dư nhân tương tượng ngũ chích lai cống 攸樸峒知州道,du phác động tri châu đạo 慮亦將象牙土物來貢,lự diệc tương tượng nha thổ vật lai cống 盖上既平占城威振絶域故西方藩國皆奔走先後争來朝貢,cái thượng ký bình chiêm thành uy chấn tuyệt vực cố tây phương phiên quốc giai bôn tẩu tiên hậu tranh lai triều cống 上令杜環指黎壽域謂茶全曰殿前都督擊闍槃時先登破城乃此人也,thượng lệnh đỗ hoàn chỉ lê thọ vực vị trà toàn viết điện tiền đô đốc kích chà bàn thời tiên đăng phá thành nãi thử nhân dã 茶全目之久焉,trà toàn mục chi cửu yên 付順化營軍貯粮,phó thuận hoá doanh quân trữ lương 時阮文質所漕粮皆熟米,thời nguyễn văn chất sở tao lương giai thục mễ 上問曰熟米可十年抒乎,thượng vấn viết thục mễ khả thập niên trữ hồ 文質對曰太和年間征占熟米迄征盆蛮時經二十六年尚可食也,văn chất đối viết thái hoà niên gian chinh chiêm thục mễ ngật chinh bồn man thời kinh nhị thập lục niên thượng khả thực dã 上曰好者乃爾𡸈無紅腐耶槩其近久則十年全好矣,thượng viết hảo giả nãi nhĩ khởi vô hồng hủ da khái kì cận cửu tắc thập niên toàn hảo hĩ 十五日上既平占城生致茶全乃親制捷詔命官賫致經師布告天下,thập ngũ nhật thượng ký bình chiêm thành sinh trí trà toàn nãi thân chế tiệp chiếu mệnh quan tê trí kinh sư bố cáo thiên hạ 夏四月駕駐乂安,hạ tứ nguyệt giá trú nghệ an 初八日上至𢒎來江,sơ bát nhật thượng chí phi lai giang 上見皇太后乘船有太子隨侍上馳輕舟而至更服登舟還天派行殿,thượng kiến hoàng thái hậu thừa thuyền hữu thái tử tuỳ thị thượng trì khinh chu nhi chí cánh phục đăng chu hoàn thiên phái hành điện 占主茶全以憂悖成疾至是死,chiêm chủ trà toàn dĩ ưu bội thành tật chí thị tử 斬其首焚其尺投于江載其首以行又於船頭樹帛旗題曰占城元惡茶全之首使天下知之,trảm kì thủ phần kì xích đầu vu giang tải kì thủ dĩ hành hựu ư thuyền đầu thụ bạch kì đề viết chiêm thành nguyên ác trà toàn chi thủ sử thiên hạ tri chi 十一日駕至土瓦行殿上御于千秋船既而先于珥河之津皇太子隨侍扈從諸船纔數艘,thập nhất nhật giá chí thổ ngoã hành điện thượng ngự vu thiên thu thuyền ký nhi tiên vu nhĩ hà chi tân hoàng thái tử tuỳ thị hộ tòng chư thuyền tài sổ sưu 上艤舟良久𭛁砲六響俟千秋船至上乃還宫,thượng nghĩ chu lương cửu phát pháo lục hưởng sĩ thiên thu thuyền chí thượng nãi hoàn cung 二十二日献俘于太廟,nhị thập nhị nhật hiến phù vu thái miếu 以所得占主茶全首及俘獲賊馘訊醜吿籃京,dĩ sở đắc chiêm chủ trà toàn thủ cập phù hoạch tặc hức tấn sửu cáo lam kinh 五月初一日行駕捷禮,ngũ nguyệt sơ nhất nhật hành giá tiệp lễ 群臣黎念等進駕捷表,quần thần lê niệm đẳng tiến giá tiệp biểu 六月以占城地置為廣南承宣及升華衛,lục nguyệt dĩ chiêm thành địa trí vi quảng nam thừa tuyên cập thăng hoa vệ 置十二承宣按察及置廣南三司,trí thập nhị thừa tuyên án sát cập trí quảng nam tam ti 秋七月定頒降版圖書契體式,thu thất nguyệt định ban giáng bản đồ thư khế thể thức 日其以本年正月初十日為水,nhật kì dĩ bản niên chính nguyệt sơ thập nhật vi thuỷ 始後或未奉行准為失格從户部尚書兼太子太保黎景徽之奏也,thuỷ hậu hoặc vị phụng hành chuẩn vi thất cách tòng hộ bộ thượng thư kiêm thái tử thái bảo lê cảnh huy chi tấu dã 宣准詞體式,tuyên chuẩn từ thể thức 十日遣太保户部尚書兼太子太保黎景徽賫金󰀋立皇弟五子鑌為建王,thập nhật khiển thái bảo hộ bộ thượng thư kiêm thái tử thái bảo lê cảnh huy tê kim sách lập hoàng đệ ngũ tử tân vi kiến vương 八月定提刑職掌提刑御史朝參立班必如該道御史,bát nguyệt định đề hình chức chưởng đề hình ngự sử triều tham lập ban tất như cai đạo ngự sử 若提察刑部大理寺檢諸五刑獄,nhược đề sát hình bộ đại lí tự kiểm chư ngũ hình ngục 如順天大寶事例非是新設,như thuận thiên đại bảo sự lệ phi thị tân thiết 刑部尚書以下及大理寺并獄官不𫧇出入人罪量宜糾劾,hình bộ thượng thư dĩ hạ cập đại lí tự tịnh ngục quan bất năng xuất nhập nhân tội lượng nghi củ hặc 罪人寃枉亦宜伸雪,tội nhân oan uổng diệc nghi thân tuyết 錦衣衛詔獄及殿前司獄儻有枉屈惨害宜奏聞日日親至檢問,cẩm y vệ chiếu ngục cập điện tiền ti ngục thảng hữu uổng khuất thảm hại nghi tấu văn nhật nhật thân chí kiểm vấn 九月勑旨係原有官奴婢等人僞官僞吏土官拒敵出城投拜吳父京母姦穴逆黨及哀牢狗玁占城等項一切係官奴婢已補各色役而中罪襁褓變易姓名為民人及嫁娶别縣社其生男女孫姪姓名正身就州林院閲選,cửu nguyệt sắc chỉ hệ nguyên hữu quan nô tì đẳng nhân nguỵ quan nguỵ lại thổ quan cự địch xuất thành đầu bái ngô phụ kinh mẫu gian huyệt nghịch đảng cập ai lao cẩu hiểm chiêm thành đẳng hạng nhất thiết hệ quan nô tì dĩ bổ các sắc dịch nhi trúng tội cưỡng bảo biến dị tính danh vi dân nhân cập giá thú biệt huyện xã kì sinh nam nữ tôn điệt tính danh chính thân tựu châu lâm viện duyệt tuyển 二十六日校定皇朝官制,nhị thập lục nhật hiệu định hoàng triều quan chế 上諭文武官員,thượng dụ văn võ quan viên 百姓等今之土宇版章是之昔時大相逕庭不得不躬制作之權盡變通支道,bách tính đẳng kim chi thổ vũ bản chương thị chi tích thời đại tương kính đình bất đắc bất cung chế tác chi quyền tận biến thông chi đạo 内而軍衛之眾則五府分掌之機務之繁則六部參綜之,nội nhi quân vệ chi chúng tắc ngũ phủ phân chưởng chi cơ vụ chi phồn tắc lục bộ tham tống chi 禁兵守禦三司以僃爪牙心膂,cấm binh thủ ngự tam ti dĩ bị trảo nha tâm lữ 六科審駮百司六寺承行庶務,lục khoa thẩm bác bách ti lục tự thừa hành thứ vụ 通政使司以宣上德達下情,thông chính sứ ti dĩ tuyên thượng đức đạt hạ tình 御史憲察以糾官邪灼民,ngự sử hiến sát dĩ củ quan tà chước dân 隱外而十三承司與總兵方靣都司守禦控制要衝府州縣以親民堡所䦕以僃御聯常事體且相維持,ẩn ngoại nhi thập tam thừa ti dữ tổng binh phương diện đô ti thủ ngự khống chế yếu xung phủ châu huyện dĩ thân dân bảo sở quan dĩ bị ngự liễn thường sự thể thả tương duy trì 故徵𭛁督府事也體統必䦕兵部出納户部職也幇支必與户科,cố trưng phát đốc phủ sự dã thể thống tất quan binh bộ xuất nạp hộ bộ chức dã bang chi tất dữ hộ khoa 吏部銓敘非才吏科得,lại bộ thuyên tự phi tài lại khoa đắc 以駮,dĩ bác 正體部儀制失序禮科得以封弹,chính thể bộ nghi chế thất tự lễ khoa đắc dĩ phong đàn 刑科論刑部審讞之乖宜工科檢工部課程之勤,hình khoa luận hình bộ thẩm nghiện chi quai nghi công khoa kiểm công bộ khoá trình chi cần 怠至如各五府軍需簿額填委之多將帥偏裨󰱇𪣷懦軟二音宫外垣也之别經歷首領得以󰏲考糾察之,đãi chí như các ngũ phủ quân nhu bạ ngạch điền uỷ chi đa tướng suý thiên tì tuyển nhuyễn nhu nhuyễn nhị âm cung ngoại viên dã chi biệt kinh lịch thủ lĩnh đắc dĩ kê khảo củ sát chi 前制建官多以品崇爵侈,tiền chế kiến quan đa dĩ phẩm sùng tước xỉ 今制見官總是祿省秩卑,kim chế kiến quan tổng thị lộc tỉnh trật ti 官設與前頗增禄費與前将准,quan thiết dữ tiền pha tăng lộc phí dữ tiền tương chuẩn 食既無冗責實有㱕使大小相維輕仲将制,thực ký vô nhũng trách thực hữu quy sử đại tiểu tương duy khinh trọng tương chế 威權不者國是難摇,uy quyền bất giả quốc thị nan dao 有道揆法守之風無悖義犯刑之過,hữu đạo quỹ pháp thủ chi phong vô bội nghĩa phạm hình chi quá 以成我聖祖神宗之志而保治安於無󰠃非作聪明亂舊章而葙天,dĩ thành ngã thánh tổ thần tông chi chí nhi bảo trị an ư vô cùng phi tác thông minh loạn cựu chương nhi tương thiên 也繼今為我子孫當知此制之行出於不得已法式一定恪宜持循勿是一以之聰明妄擬先朝而改作顛覆典刑以陷于不孝之地為之臣輔亦當恪守常憲永弼乃后俾紹前烈其永無愆敢有妄引前制妄議一官一職委是奸逆之臣紊亂成憲棄市不令家属𭛁去邉遠以明爲臣不忠之罪庶幾萬世之後知夫創制立法之意有在矣其制以皇宗列爵為始親王則皇子受封以府為號如建興府日建興王之類是也,dã kế kim vi ngã tử tôn đương tri thử chế chi hành xuất ư bất đắc dĩ pháp thức nhất định khác nghi trì tuần vật thị nhất dĩ chi thông minh vọng nghĩ tiên triều nhi cải tác điên phú điển hình dĩ hãm vu bất hiếu chi địa vi chi thần phụ diệc đương khác thủ thường hiến vĩnh bật nãi hậu tỉ thiệu tiền liệt kì vĩnh vô khiên cảm hữu vọng dẫn tiền chế vọng nghị nhất quan nhất chức uỷ thị gian nghịch chi thần vặn loạn thành hiến khí thị bất lệnh gia thuộc phát khứ biên viễn dĩ minh vi thần bất trung chi tội thứ cơ vạn thế chi hậu tri phu sáng chế lập pháp chi ý hữu tại hĩ kì chế dĩ hoàng tông liệt tước vi thuỷ thân vương tắc hoàng tử thụ phong dĩ phủ vi hiệu như kiến hưng phủ nhật kiến hưng vương chi loại thị dã 嗣親王則親王世子受封以縣為號,tự thân vương tắc thân vương thế tử thụ phong dĩ huyện vi hiệu 如海陵縣曰海陵王之類是也公則皇太子親王眾子受封以美字為號如肇康公之類是也侯則嗣親王公長子受封以美字為號如永建侯之類是也伯則皇太孫自親王公眾子親公主長子受封以美字為號如靖共伯之類是也子則視正一品親公主眾子侯伯長子受封以羙字為號如建昌子之類是也男則視從一品追贈親公主長子侯伯眾子受封以美字為號如廣澤男之類然皇宗其例有入自佐國使至敘恩使是也其次勳臣列爵非碩德元勳舊勞於國不可濫封如國公郡公以府縣為號,như hải lăng huyện viết hải lăng vương chi loại thị dã công tắc hoàng thái tử thân vương chúng tử thụ phong dĩ mĩ tự vi hiệu như triệu khang công chi loại thị dã hầu tắc tự thân vương công trưởng tử thụ phong dĩ mĩ tự vi hiệu như vĩnh kiến hầu chi loại thị dã bá tắc hoàng thái tôn tự thân vương công chúng tử thân công chúa trưởng tử thụ phong dĩ mĩ tự vi hiệu như tĩnh cộng bá chi loại thị dã tử tắc thị chính nhất phẩm thân công chúa chúng tử hầu bá trưởng tử thụ phong dĩ mĩ tự vi hiệu như kiến xương tử chi loại thị dã nam tắc thị tòng nhất phẩm truy tặng thân công chúa trưởng tử hầu bá chúng tử thụ phong dĩ mĩ tự vi hiệu như quảng trạch nam chi loại nhiên hoàng tôn kì lệ hữu nhập tự tá quốc sứ chí tự ân sứ thị dã kì thứ huân thần liệt tước phi thạc đức nguyên huân cựu lao ư quốc bất khả lạm phong như quốc công quận công dĩ phủ huyện vi hiệu 止用一字侯伯以社為號全用二字其勳級則文勳自上柱國至脩慎少尹凡五品各有正從武勳自上柱國至鉄騎尉凡五品亦有正從文階散官自正一品初受特進钅子榮祿大夫至正九品初受將仕庶郎凣九品各有正從武階散官自正一品初受特進輔國上將軍至從六品初受果敢將軍凡六品各有正從内官散官自侍中令正三品至副歷駛從九品其制凡七亦有正副其通資上秩二十四資至下列一資凡十九通其功臣榮封,chỉ dụng nhất tự hầu bá dĩ xã vi hiệu toàn dụng nhị tự kì huân cấp tắc văn huân tự thượng trụ quốc chí tu thận thiểu doãn phàm ngũ phẩm các hữu chính tòng vũ huân tự thượng trụ quốc chí thiết kị uý phàm ngũ phẩm diệc hữu chính tòng văn giai tán quan tự chính nhất phẩm sơ thụ đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu chí chính cửu phẩm sơ thụ tướng sĩ thứ lang phàm cửu phẩm các hữu chính tòng võ giai tán quan tự chính nhất phẩm sơ thụ đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân chí tòng lục phẩm sơ thụ quả cảm tướng quân phàm lục phẩm các hữu chính tòng nội quan tán quan tự thị trung lệnh chính tam phẩm chí phó lịch sử tòng cửu phẩm kì chế phàm thất diệc hữu chính phó kì thông tư thượng trật nhị thập tứ tư chí hạ liệt nhất tư phàm thập cửu thông kì công thần vinh phong 則自推忠至宜力凡二十四字大抵有功文臣武臣初加二字至八字為人宜某字臨時特加又以太師太尉太傅太保少師少尉少副少保為大臣重聀以吏户禮兵刑工為六部六部之外又有六科大理太常光祿太僕鴻臚尚寶為六寺又置十三道監察御史五府軍都督府金吾錦衣謂之二衛中前左右後謂之効力四衛前後左右衛謂之神武四衛羽林宣忠天威水軍神策應天謂之殿前六衛在外各鎮亦置府衛都司江海各處亦置,tắc tự suy trung chí nghi lực phàm nhị thập tứ tự đại để hữu công văn thần võ thần sơ gia nhị tự chí bát tự vi nhân nghi mỗ tự lâm thời đặc gia hựu dĩ thái sư thái uý thái phó thái bảo thiếu sư thiếu uý thiếu phó thiếu bảo vi đại thần trọng chức dĩ lại hộ lễ binh hình công vi lục bộ lục bộ chi ngoại hựu hữu lục khoa đại lí thái thường quang lộc thái bộc hồng lô thượng bảo vi lục tự hựu trí thập tam đạo giám sát ngự sử ngũ phủ quân đô đốc phủ kim ngô cẩm y vị chi nhị vệ trung tiền tả hữu hậu vị chi hiệu lực tứ vệ tiền hậu tả hữu vệ vị chi thần vũ tứ vệ vũ lâm tuyên trung thiên uy thuỷ quân thần sách ứng thiên vị chi điện tiền lục vệ tại ngoại các trấn diệc trí phủ vệ đô ti giang hải các xứ diệc trí 巡檢江官諸承司府縣州外任各衙門莫不各置官以治之焉,tuần kiểm giang quan chư thừa ti phủ huyện châu ngoại nhậm các nha môn mạc bất các trí quan dĩ trị chi yên 二十一日遣使如明裴曰良阮覧黎仁等歲貢阮德貞范穆等奏占城󰲡邉事,nhị thập nhất nhật khiển sứ như minh bùi viết lương nguyễn lãm lê nhân đẳng tuế cống nguyễn đức trinh phạm mục đẳng tấu chiêm thành tập biên sự 定人丁税例每人納錢八陌,định nhân đinh thuế lệ mỗi nhân nạp tiền bát mạch 定桑州税錢量𤱈一二三等出錢,định tang châu thuế tiền lượng mẫu nhất nhị tam đẳng xuất tiền 勑旨凡内文武聀官中官同初任試職吏部具奏須給勘合著官帶給俸三分之一子孫止如百姓至三年稱聀無犯者加陞授實聀不稱者黜還前軍色等項如有才䏻卓異之人出自特恩者不拘此例未入流者官雖正授止給勘合,sắc chỉ phàm nội văn võ chức quan trung quan đồng sơ nhiệm thí chức lại bộ cụ tấu tu cấp khám hợp trứ quan đái cấp bổng tam phân chi nhất tử tôn chỉ như bách tính chí tam niên xưng chức vô phạm giả gia thăng thụ thực chức bất xưng giả truất hoàn tiền quân sắc đẳng hạng như hữu tài năng trác dị chi nhân xuất tự đặc ân giả bất câu thử lệ vị nhập lưu giả quan tuy chính thụ chỉ cấp khám hợp 不給勘命今後凡有勑旨及大小諸例該都使司府縣州諸衙門並出榜掛張使百姓欽遵奉行,bất cấp khám mệnh kim hậu phàm hữu sắc chỉ cập đại tiểu chư lệ cai đô sứ ti phủ huyện châu chư nha môn tịnh xuất bảng quải trương sử bách tính khâm tuân phụng hành 閏九月定衣服補子制度上諭之曰朝廷乃禮樂之地衣服爲章彩之文名分截然詎宜爽越故舜觀古人以章施其五釆禹惡衣服而𦤶美乎?冕舜禹聖人不以衣服為末節必於此乎存心服世為人君為人臣者可不於此致謹乎我國家撫安區夏󰏲古禮文上下章服文禽武獸古有制矣貴賤等儀不可踰僣𦾔有禁矣夫何有僚莫辨視國,nhuận cửu nguyệt định y phục bổ tử chế độ thượng dụ chi viết triều đình nãi lễ nhạc chi địa y phục vi chương thái chi văn danh phân tiệt nhiên cự nghi sảng việt cố thuấn quan cổ nhân dĩ chương thí kì ngũ thái vũ ố y phục nhi trí mĩ hồ miện thuấn vũ thánh nhân bất dĩ y phục vi mạt tiết tất ư thử hồ tồn tâm phục thế vi nhân quân vi nhân thần giả khả bất ư thử trí cẩn hồ ngã quốc gia phủ an khu hạ kê cổ lễ văn thượng hạ chương phục văn cầm vũ thú cổ hữu chế hĩ quý tiện đẳng nghi bất khả du tiếm cựu hữu cấm hĩ phù hà hữu liêu mạc biện thị quốc 家制度爲虚文庶民犯法以紵絲織金為常服尔官員百姓等其德朕言文武職官章服胷背一循定制百日之内不衣制者降級治罪,gia chế độ vi hư văn thứ dân phạm pháp dĩ trữ ti chức kim vi thường phục nhĩ quan viên bách tính đẳng kì đức trẫm ngôn văn vũ chức quan chương phục hung bối nhất tuần định chế bách nhật chi nội bất y chế giả giáng cấp trị tội 置輿人女丁,trí dư nhân nữ đinh 冬十月頒花樣補子畫圖凣禽獸色物公侯伯駙馬並畫一文武正品畫一從品畫二風憲堂上官畫一分司畫二雲河山水花木等件繁殺多少隨意制作不拘泥青黄亦白金碧緣等彩色官樣從宜繡造亦不心一槩金緣如雲河如山水禽獸用金線亦許,đông thập nguyệt ban hoa dạng bổ tử hoạ đồ phàm cầm thú sắc vật công hầu bá phò mã tịnh hoạ nhất văn vũ chính phẩm hoạ nhất tòng phẩm hoạ nhị phong hiến đường thượng quan hoạ nhất phân ti hoạ nhị vân hà sơn thuỷ hoa mộc đẳng kiện phồn sát đa thiểu tuỳ ý chế tác bất câu nệ thanh hoàng diệc bạch kim bích duyên đẳng thái sắc quan dạng tòng nghi tú tạo diệc bất tâm nhất khái kim duyên như vân hà như sơn thuỷ cầm thú dụng kim tuyến diệc hứa 改府縣州,cải phủ huyện châu 禁奏本不得糊塗,cấm tấu bản bất đắc hồ đồ 十一月勑諭山南承宣府縣等官曰爾軰任隆方靣責重親民不𫧇體朝廷惠養之仁乃徒為鞭樸簿書之未今爾使司府縣等宜速行管内山澤海岸等地可為田堤堰溝渠勢可築决及有虎狼為害豪横敎唆風俗澆漓生民疾苦凡便之當興害之當去百日之内謹續奏舉怠慢過期差錦衣衛士體訪得便猶可興害猶可除而爾奏不及府縣罷聀充廣南軍承司官降聀,thập nhất nguyệt sắc dụ sơn nam thừa tuyên phủ huyện đẳng quan viết nhĩ bối nhiệm long phương diện trách trọng thân dân bất năng thể triều đình huệ dưỡng chi nhân nãi đồ vi tiên phác bạ thư chi vị kim nhĩ sứ ti phủ huyện đẳng nghi tốc hành quản nội sơn trạch hải ngạn đẳng địa khả vi điền đê yển cấu cừ thế khả trúc quyết cập hữu hổ lang vi hại hào hoành giáo toa phong tục kiêu li sinh dân tật khổ phàm tiện chi đương hưng hại chi đương khứ bách nhật chi nội cẩn tục tấu cử đãi mạn quá kì sai cẩm y vệ sĩ thể phỏng đắc tiện do khả hưng hại do khả trừ nhi nhĩ tấu bất cập phủ huyện bãi chức sung quảng nam quân thừa ti quan giáng chức 勑旨祖父失職子孫充本府軍,sắc chỉ tổ phụ thất chức tử tôn sung bản phủ quân 勑旨朔望大禮日文武不着公,sắc chỉ sóc vọng đại lễ nhật văn võ bất trước công 服止著常服躱避門外欠點充軍,phục chỉ trước thường phục đoá tị môn ngoại khiếm điểm sung quân 禁滯考課帝諭云考課之法所以甄别賢府振起治公唐󰔄三載考績行其黜陟成周三歲計治行其誅賞今尔内外各衙門在任聀满三年急告該官無得流滯若經百日内不類送者計所滯每貟罸錢十貫徇私容情一體治罪,cấm đái khảo khoá đế dụ vân khảo khoá chi pháp sở dĩ chân biệt hiền phủ chấn khởi trị công đường ngu tam tải khảo tích hành kì truất trắc thành chu tam tuế kế trị hành kì tru thưởng kim nhĩ nội ngoại các nha môn tại nhiệm chức mãn tam niên cấp cáo cai quan vô đắc lưu đái nhược kinh bách nhật nội bất loại tống giả kể sở đái mỗi viên phạt tiền thập quán tuẫn tư dung tình nhất thể trị tội 是月上命合總兵宣召符勑仍諭各衛總兵官爾軰帥閫仲任藩維所寄朝廷有宣召拿問𭛁兵諸軍事務必降勑書内符詳勘合符果無差忒方可從命如有勑無符有符無勑,thị nguyệt thượng mệnh hợp tổng binh tuyên triệu phù sắc nhưng dụ các vệ tổng binh quan nhĩ bối soái khổn trọng nhiệm phiên duy sở ký triều đình hữu tuyên triệu nã vấn phát binh chư quân sự vụ tất giáng sắc thư nội phù tường khám hợp phù quả vô sai thắc phương khả tòng mệnh như hữu sắc vô phù hữu phù vô sắc 及公侯以下各衙門移勾徵調等文書並是奸詐爾速留起本驛奏𢫔自離任者重子輕流,cập công hầu dĩ hạ các nha môn di câu trưng điều đẳng văn thư tịnh thị gian trá nhĩ tốc lưu khởi bản dịch tấu thiện tự li nhiệm giả trọng tử khinh lưu 初八日再征占城擒其主茶遂及部黨回京,sơ bát nhật tái chinh chiêm thành cầm kì chủ trà toại cập bộ đảng hồi kinh 是年以杜閏郭廷寶為東閣校書吳士連為史官修撰,thị niên dĩ đỗ nhuận quách đình bảo vi đông các hiệu thư ngô sĩ liên vi sử quan tu soạn 以太保建陽伯黎景徽掌六科,dĩ thái bảo kiến dương bá lê cảnh huy chưởng lục khoa 壬辰三年明成化八年,nhâm thìn tam niên minh thành hoá bát niên 春正月勑旨係有實封奏本許他簽白於奏本紙,xuân chính nguyệt sắc chỉ hệ hữu thực phong tấu bản hứa tha thiêm bạch ư tấu bản chỉ 三月令各衙門吏鄕試中式除正官,tam nguyệt lệnh các nha môn lại hương thí trúng thức trừ chính quan 火燒西門各,hoả thiêu tây môn các 會試天下󰁮人取黎俊彦等二十六人其試法筋一塲四書入題舉子自,hội thí thiên hạ cử nhân thủ lê tuấn ngạn đẳng nhị thập lục nhân kì thí pháp cân nhất trường tứ thư nhập đề cử tử tự 擇四題以作文論四題孟四題五經每經三題舉子自擇一題作文惟春秋二題併為一題作一文第二塲則制詔表各三題第三塲詩賦各二題賦用李白體第四塲策問一道其策題以經書旨意之異同歷代政事之得失為問,trạch tứ đề dĩ tác văn luận tứ đề mạnh tứ đề ngũ kinh mỗi kinh tam đề cử tử tự trạch nhất đề tác văn duy xuân thu nhị đề tính vi nhất đề tác nhất văn đệ nhị trường tắc chế chiếu biểu các tam đề đệ tam trường thi phú các nhị đề phú dụng lí bạch thể đệ tứ trường sách vấn nhất đạo kì sách đề dĩ kinh thư chỉ ý chi dị đồng lịch đại chính sự chi đắc thất vi vấn 夏四月初失日上臨軒親嗦問以帝王理天下帝命太保兵部尚書兼太子太保建陽伯黎景徽通章大夫左春坊左庶子兼吏部上書陳鷟二貟提調缺名二貟監試丁叔通郭廷寶等五貟讀卷賜弟一甲武傑阮全,hạ tứ nguyệt sơ thất nhật thượng lâm hiên thân sách vấn dĩ đế vương lí thiên hạ đế mệnh thái bảo binh bộ thượng thư kiêm thái tử thái bảo kiến dương bá lê cảnh huy thông chương đại phu tả xuân phường tả thứ tử kiêm lại bộ thượng thư trần xác nhị viên đề điệu khuyết danh nhị viên giám thí đinh thúc thông quách đình bảo đẳng ngũ viên độc quyển tứ đệ nhất giáp vũ kiệt nguyễn toàn 安王克述三人進士及第第二甲武德康等七人進士出身第三甲褚豐等十六人同進士出身,an vương khắc thuật tam nhân tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp vũ đức khang đẳng thất nhân tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp chử phong đẳng thập lục nhân đồng tiến sĩ xuất thân 定進士資格例第一甲第一名正六品八資第二名從六品七資第三名正七品五資並賜進士及第第二甲從一品五資賜進士出身第三甲正八品四資賜同進士出身入翰林院加一級除監察御史知縣以本品除,định tiến sĩ tư cách lệ đệ nhất giáp đệ nhất danh chính lục phẩm bát tư đệ nhị danh tòng lục phẩm thất tư đệ tam danh chính thất phẩm ngũ tư tịnh tứ tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp tòng nhất phẩm ngũ tư tứ tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp chính bát phẩm tứ tư tứ đồng tiến sĩ xuất thân nhập hàn lâm viện gia nhất cấp trừ giám sát ngự sử tri huyện dĩ bản phẩm trừ 五月勑典吏有廉勤者除貳官,ngũ nguyệt sắc điển lại hữu liêm cần giả trừ nhị quan 六月以阮荗為御史󰱑都御史知詞訟,lục nguyệt dĩ nguyễn mậu vi ngự sử đài đô ngự sử tri từ tụng 秋八月定丁祭每年各府春秋仲上下行禮,thu bát nguyệt định đinh tế mỗi niên các phủ xuân thu trọng thượng hạ hành lễ 勑,sắc 旨各處承宣承司使司府縣等官培築堤路,chỉ các xứ thừa tuyên thừa ti sứ ti phủ huyện đẳng quan bồi trúc đê lộ 九月勑旨申戒五府都督六部尚書等官朝退各就本衙門視理一切公務該属下僚齊來承禀長官不得自囬若下僚緩欠長官打點舉奏,cửu nguyệt sắc chỉ thân giới ngũ phủ đô đốc lục bộ thượng thư đẳng quan triều thoái các tựu bản nha môn thị lí nhất thiết công vụ cai thuộc hạ liêu tề lai thừa bẩm trưởng quan bất đắc tự hồi nhược hạ liêu hoãn khiếm trưởng quan đả điểm cử tấu 勑旨太僕寺卿拷占蛮人等姓名如占人姓新原依制蛮人姓㱕保依一如重復名止著三字如蘇門蘇沙門如沙瓜沙哇瓜之類,sắc chỉ thái bộc tự khanh khảo chiếm man nhân đẳng tính danh như chiêm nhân tính tân nguyên y chế man nhân tính quy bảo y nhất như trùng phục danh chỉ trước tam tự như tô môn tô sa môn như sa qua sa oa qua chi loại 東十月定護衛朝儀凣將士每日進朝先於端門外東西序立朔望即於文廟崇武門外俟皷三嚴𭛁進入丹墀以字陳鎧,đông thập nguyệt định hộ vệ triều nghi phàm tướng sĩ mỗi nhật tiến triều tiên ư đoan môn ngoại đông tây tự lập sóc vọng tức ư văn miếu sùng võ môn ngoại sĩ cổ tam nghiêm phát tiến nhập đan trì dĩ tự trần khải 仗班次整肅如儀仗敢有故違至於失序三嚴發之後猶未整齊錦衣金吾拿捉請罪,trượng ban thứ chỉnh túc như nghi trượng cảm hữu cố vi chí ư thất tự tam nghiêm phát chi hậu do vị chỉnh tề cẩm y kim ngô nã tróc thỉnh tội 置髙尺令田土每畝十髙每高十六尺五寸,trí cao xích lệnh điền thổ mỗi mẫu thập cao mỗi cao thập lục xích ngũ thốn 禁官員及百等不得私臧占城人,cấm quan viên cập bách đẳng bất đắc tư tàng chiêm thành nhân 十一月班征蛮令十九條,thập nhất nguyệt ban chinh man lệnh thập cửu điều 以陶舉為翰林知制告,dĩ đào cử vi hàn lâm tri chế cáo 十二月勑諭太宝建陽伯黎景徽等得安󰘊奏謂明人奪兵從廣西會勘官何多爾火急差人體探事情如見事勢頗事即移文各處集兵防守,thập nhị nguyệt sắc dụ thái bảo kiến dương bá lê cảnh huy đẳng đắc an bang tấu vị minh nhân đoạt binh tòng quảng tây hội khám quan hà đa nhĩ hoả cấp sai nhân thể thám sự tình như kiến sự thế pha sự tức di văn các xứ tập binh phòng thủ 勑旨文武百官繼今進朝如過雨之日補子靴鞋穿著綿麻布服亦許從,sắc chỉ văn vũ bách quan kế kim tiến triều như quá vũ chi nhật bổ tử ngoa hài xuyên trước miên ma bố phục diệc hứa tòng 宜至於天晴路乾服節一如𦾔例,nghi chí ư thiên tình lộ càn phục tiết nhất như cựu lệ 以陶雋為兵部上書范仁謙為工科給事中王師伯為國子監教授,dĩ đào tuấn vi binh bộ thượng thư phạm nhân khiêm vi công khoa cấp sự trung vương sư bá vi quốc tử giám giáo thụ 大越史記本紀實録卷之十二終,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập nhị chung 大越史記本紀實録卷之十三,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập tam 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 聖宗淳皇帝下,thánh tông thuần hoàng đế hạ 癸巳洪德四年明成化九年,quý tị hồng đức tứ niên minh thành hoá cửu niên 春正月帝親耕籍田率群臣耕,xuân chính nguyệt đế thân canh tịch điền suất quần thần canh 行郊禮,hành giao lễ 禁酒色,cấm tửu sắc 勑旨官員及百姓等󰱥今家非賓筵不󰖶飲妻非犯罪不應出,sắc chỉ quan viên cập bách tính đẳng kế kim gia phi tân diên bất thù ẩm thê phi phạm tội bất ứng xuất 敢有縱酒亂性家道不齊無媒妁之言為踰墻之態抵罪,cảm hữu túng tửu loạn tính gia đạo bất tề vô môi chước chi ngôn vi du tường chi thái để tội 二月行西京拜陵廟,nhị nguyệt hạnh tây kinh bái lăng miếu 帝乘輕舟泝𤂬江拜謁西都城原廟,đế thừa khinh chu tố lỗi giang bái yết tây đô thành nguyên miếu 後至江表淳荗祠堂其堂乃聖母皇,hậu chí giang biểu thuần mậu từ đường kì đường nãi thánh mẫu hoàng 太后父吳氏慈母丁氏鄕邑也,thái hậu phụ ngô thị từ mẫu đinh thị hương ấp dã 二十日寢陵有事命工部尚書范瑜往祭弘佑廟,nhị thập nhật tẩm lăng hữu sự mệnh công bộ thượng thư phạm du vãng tế hoằng hựu miếu 日入風雨大作,nhật nhập phong vũ đại tác 三月旱祈于太廟并命官遍禱于各神二日雨,tam nguyệt hạn kì vu thái miếu tịnh mệnh quan biến đảo vu các thần nhị nhật vũ 夏四月三日大雨,hạ tứ nguyệt tam nhật đại vũ 勑旨各衙門奏本用竹𥿄,sắc chỉ các nha môn tấu bản dụng trúc chỉ 定内外任官禄,định nội ngoại nhiệm quan lộc 制簡太簡閑散太閑散錢例各有差,chế giản thái giản nhàn tản thái nhàn tản tiền lệ các hữu sai 别給錦金二衛俸例,biệt cấp cẩm kim nhị vệ bổng lệ 上諭太保建陽伯黎景徽等曰我尺山寸河𡸈宜抛棄爾宜堅辨勿許漸侵如地不從尚可差官北使詳其曲直汝敢以太祖尺地寸土𨁹賊罪顯誅夷,thượng dụ thái bảo kiến dương bá lê cảnh huy đẳng viết ngã xích sơn thốn hà khởi nghi phao khí nhĩ nghi kiên biện vật hứa tiềm xâm như địa bất tòng thượng khả sai quan bắc sứ tường kì khúc trực nhữ cảm dĩ thái tổ xích địa thốn thổ diễm tặc tội hiển tru di 五月禁衛兵擅行差撥屯直空踈,ngũ nguyệt cấm vệ binh thiện hành sai bát đồn trực không sơ 勑禮部僃榜百官及軍色人等繼今係非宿望鴻儒年高德盛不得妄呼先生,sắc lễ bộ bị bảng bách quan cập quân sắc nhân đẳng kế kim hệ phi túc vọng hồng nho niên cao đức thịnh bất đắc vọng hô tiên sinh 六月神璽裁成,lục nguyệt thần tỉ tài thành 下詔百官及百姓各賜覃恩一資,hạ chiếu bách quan cập bách tính các tứ đàm ân nhất tư 試教職,thí giáo chức 其試法第一塲四書各一題五經各一題,kì thí pháp đệ nhất trường tứ thư các nhất đề ngũ kinh các nhất đề 第貳塲賦一題李白體,đệ nhị trường phú nhất đề lí bạch thể 第叁塲制詔表各一題,đệ tam trường chế chiếu biểu các nhất đề 定御史󰱑該道監察御史該知如清華乂安道監察御史該知錦衣衛各司力士更班舍人五成兵馬司儀衛司錦衣衛副中軍府清華乂安等處,định ngự sử đài cai đạo giám sát ngự sử cai tri như thanh hoa nghệ an đạo giám sát ngự sử cai tri cẩm y vệ các ti lực sĩ cánh ban xá nhân ngũ thành binh mã ti nghi vệ ti cẩm y vệ phó trung quân phủ thanh hoa nghệ an đẳng xứ 三司軍民海陽安󰘊道監察御史該知神臂司壮士金吾衛副軍神策四衛,tam ti quân dân hải dương yên bang đạo giám sát ngự sử cai tri thần tí ti tráng sĩ kim ngô vệ phó quân thần sách tứ vệ 東軍府海陽安󰘊等處三司軍民山南順化廣南道監察御史該知殿前司六衛南軍府山南順化廣南等處三司軍民三江興化道監察御史該知効力四衛馴象四衛馬閑四衛西軍府三江興化等処三司軍民京北諒山道監察御史該知尚衣御用監工部各匠宣達局應事局屯田蚕桑精米種菜典牧各所司北軍府京北諒山等処三司軍,đông quân phủ hải dương yên bang đẳng xứ tam ti quân dân sơn nam thuận hoá quảng nam đạo giám sát ngự sử cai tri điện tiền ti lục vệ nam quân phủ sơn nam thuận hoá quảng nam đẳng xứ tam ti quân dân tam giang hưng hoá đạo giám sát ngự sử cai tri hiệu lực tứ vệ thuần tượng tứ vệ mã nhàn tứ vệ tây quân phủ tam giang hưng hoá đẳng xứ tam ti quân dân kinh bắc lạng sơn đạo giám sát ngự sử cai tri thượng y ngự dụng giám công bộ các tượng tuyên đạt cục ứng sự cục đồn điền tàm tang tinh mễ chủng thái điển mục các sở ti bắc quân phủ kinh bắc lạng sơn đẳng xứ tam ti quân 民太原宣光道監察御史該知宣達厨侍衛局奉直軍太元宣光等處三司軍民,dân thái nguyên tuyên quang đạo giám sát ngự sử cai tri tuyên đạt trù thị vệ cục phụng trực quân thái nguyên tuyên quang đẳng xứ tam ti quân dân 校定憲司職掌,hiệu định hiến ti chức chưởng 憲察使憲察副職專陳言廉訪紏劾勘理審讞會同檢驗詔刷考課巡行等事務凣三十二條,hiến sát sứ hiến sát phó chức chuyên trần ngôn liêm phỏng củ hặc khám lí thẩm nghiện hội đồng kiểm nghiệm chiếu soát khảo khoá tuần hành đẳng sự vụ phàm tam thập nhị điều 秋七月試醫題凣四門,thu thất nguyệt thí y đề phàm tứ môn 九月大雨,cửu nguyệt đại vũ 先是春季三旬無雨夏少雨,tiên thị xuân quý tam tuần vô vũ hạ thiếu vũ 至是雨下如注達曉未晴,chí thị vũ hạ như chú đạt hiểu vị tình 勑旨内外各衛門一應公務奏章該官詳審事例情由親事起草藁付該吏寫󰍶覆檢施行,sắc chỉ nội ngoại các vệ môn nhất ứng công vụ tấu chương cai quan tường thẩm sự lệ tình do thân sự khởi thảo cảo phó cai lại tả tất phú kiểm thi hành 勑旨刑部󰀋子簽黄長衣󰀋子,sắc chỉ hình bộ sách tử thiêm hoàng trường y sách tử 定奏章失格事例如字行髙下及點污枝類從翰林院侍毒兼東閣大𭓇士申仁忠之奏也,định tấu chương thất cách sự lệ như tự hành cao hạ cập điểm ô chi loại tòng hàn lâm viện thị độc kiêm đông các đại học sĩ thân nhân trung chi tấu dã 冬十一月校定征蠻别令凣十條,đông thập nhất nguyệt hiệu định chinh man biệt lệnh phàm thập điều 勑旨繼今百官進朝不得唾放芙榴殘汁於丹墀門庭,sắc chỉ kế kim bách quan tiến triều bất đắc thoá phóng phù lựu tàn trấp ư đan trì môn đình 十二月征山蠻,thập nhị nguyệt chinh sơn man 甲午五年明成化十年,giáp ngọ ngũ niên minh thành hoá thập niên 春三月勑諭天下各處承宣府州縣等官曰設律以止奸詐寧容玩律之流置官以息訟端反起賣官之弊弗嚴禁戢曷弭紛,xuân tam nguyệt sắc dụ thiên hạ các xứ thừa tuyên phủ châu huyện đẳng quan viết thiết luật dĩ chỉ gian trá ninh dung ngoạn luật chi lưu trí quan dĩ tức tụng đoan phản khởi mại quan chi tệ phất nghiêm cấm tập hạt nhĩ phân 争󰱥今以後承認田土猶以經期詐立狀詞預著期内年月不曾候勘及前已容奸𨿽按有供言一寸批停不得勘理該官敢受而為理憲司紏劾以流罪罪之,tranh kế kim dĩ hậu thừa nhận điền thổ do dĩ kinh kì trá lập trạng từ dự trứ kì nội niên nguyệt bất tăng hầu khám cập tiền dĩ dung gian tuy án hữu cúng ngôn nhất thốn phê đình bất đắc khám lí cai quan cảm thụ nhi vi lí hiến ti củ hặc dĩ lưu tội tội chi 加陳封少保御史󰱑都御史上諭枝曰爾昔爲經筵甲顔腹諾於阮捆誠為已羞今爾為御史折磬足累於仁正亦可為耻爾其可不洗滌不善之德以收桑榆之功乎夏四月二十二日勑旨流罪囚人近州充升華衛軍外州充思義衛軍遠州充懷仁衛軍及饒,gia trần phong thiếu bảo ngự sử đài đô ngự sử thượng dụ chi viết nhĩ tích vi kinh diên giáp nhan phục nặc ư nguyễn khổn thành vi dĩ tu kim nhĩ vi ngự sử chiết khánh túc luỹ ư nhân chính diệc khả vi sỉ nhĩ kì khả bất tẩy địch bất thiện chi đức dĩ thu tang du chi công hồ hạ tứ nguyệt nhị thập nhị nhật sắc chỉ lưu tội tù nhân cận châu sung thăng hoa vệ quân ngoại châu sung tư nghĩa vệ quân viễn châu sung hoài nhân vệ quân cập nhiêu 死文充懷仁衛軍,tử văn sung hoài nhân vệ quân 五月十五日定造籍買紙令勑旨攅造户籍田土該籍官隨分大小准當差人夫每人叁陌買紙筆呈承司照刷,ngũ nguyệt thập ngũ nhật định tạo tịch mãi chỉ lệnh sắc chỉ toản tạo hộ tịch điền thổ cai tịch quan tuỳ phân đại tiểu chuẩn đương sai nhân phù mỗi nhân tam mạch mãi chỉ bút trình thừa ti chiếu soát 六月十六日勑旨叁舍生散居該官懲治犯過累犯者舉奏充軍,lục nguyệt thập lục nhật sắc chỉ tam xá sinh tán cư cai quan trừng trị phạm quá luỹ phạm giả cử tấu sung quân 定激勸忠義令一忠臣義士如前朝黎輔陳渴真今朝陶表該官府縣官訪求他孫姪各一人覈實僃奏授以散職如無孫姪方𭁈親属一人,định kích khuyên trung nghĩa lệnh nhất trung thần nghĩa sĩ như tiền triều lê phụ trần khát chân kim triều đào biểu cai quan phủ huyện quan phỏng cầu tha tôn điệt các nhất nhân hạch thực bị tấu thụ dĩ tản chức như vô tôn điệt phương dữ thân thuộc nhất nhân 饒其軍賦俾奉香火若副都御史阮維貞如陣亡例以示激勸,nhiêu kì quân phú tỉ phụng hương hoả nhược phó đô ngự sử nguyễn duy trinh như trận vong lệ dĩ thị khích khuyến 閏六月十六日殺何儼帝諭太保祈郡公黎念等曰何儼之死三不幸焉法未宜誅󰱩遭枉死何儼之不幸也無心濫殺自致汚聲朕之不幸也時吏部尚書黄仁添侍郎何儼陳詢多以遠任官轉補近便以厲瘴轉補䐧腴是故令武仁和將黄仁添何儼陳詢等來問朕感疾隨忘仁添未得問兒何儼卒死是不行也,nhuận lục nguyệt thập lục nhật sát hà nghiễm đế dụ thái bảo kì quận công lê niệm đẳng viết hà nghiễm chi tử tam bất hạnh yên pháp vị nghi tru cự tao uổng tử hà nghiễm chi bất hạnh dã vô tâm lạm sát tự trí ô thanh trẫm chi bất hạnh dã thời lại bộ thượng thư hoàng nhân thiêm thị lang hà nghiễm trần tuân đa dĩ viễn nhiệm quan chuyển bổ cận tiện dĩ lệ chướng chuyển bổ cao du thị cố lệnh vũ nhân hoà tướng hoàng nhân thiêm hà nghiễm trần tuân đẳng lai vấn trẫm cảm tật tuỳ vong nhân thiêm vị đắc vấn nhi hà nghiễm tốt tử thị bất hạnh dã 秋八月詔願征山蠻者十月𭛁去,thu bát nguyệt chiếu nguyện chinh sơn man giả thập nguyệt phát khứ 九月十一日勑旨各衛門吏擅回家徒犒丁充軍本衙門該官擅𭁈罸錢十貫,cửu nguyệt thập nhất nhật sắc chỉ các vệ môn lại thiện hồi gia đồ khao đinh sung quân bản nha môn cai quan thiện dữ phạt tiền thập quán 再征山蠻,tái chinh sơn man 冬十月遣使如明黎弘毓阮敦復吳雷等歲貢汧仁壽阮廷羙等奏占城潰亂擾邉事,đông thập nguyệt khiển sứ như minh lê hoằng dục nguyễn đôn phục ngô lôi đẳng tuế cống nghiên nhân thọ nguyễn đình mĩ đẳng tấu chiêm thành hội loạn nhiễu biên sự 脩治京城西邉墻,tu trị kinh thành tây biên tường 哀牢貢方物,ai lao cống phương vật 是年以鄭公旦為兵部尚書王克述為吏科給事中武德康為户科給事中陳棨为刑科給事中乙未六年明成化十一年,thị niên dĩ trịnh công đán vi binh bộ thượng thư vương khắc thuật vi lại khoa cấp sự trung vũ đức khang vi hộ khoa cấp sự trung trần khải vi hình khoa cấp sự trung ất mùi lục niên minh thành hoá thập nhất niên 春正月遣金吾衛指揮使郭,xuân chính nguyệt khiển kim ngô vệ chỉ huy sứ quách 景來追捕逃亡,cảnh lai truy bổ đào vong 景至自洮江路及景還上命太傅祈郡公黎念吏部尚書黄仁添兵部尚書陶雋翰林院侍讀兼東各大𭓇士申仁忠東閣校書杜潤郭廷寶翰林院侍書武傑及史官脩𢮪吳士連作詩帝作序以餞之其序題曰天南洞主道庵序,cảnh chí tự thao giang lộ cập cảnh hoàn thượng mệnh thái phó kì quận công lê niệm lại bộ thượng thư hoàng nhân thiêm binh bộ thượng thư đào tuấn hàn lâm viện thị độc kiêm đông các đại học sĩ thân nhân trung đông các hiệu thư đỗ nhuận quách đình bảo hàn lâm viện thị thư vũ kiệt cập sử quan tu soạn ngô sĩ liên tác thi đế tác tự dĩ tiễn chi kì tự đề viết thiên nam động chủ đạo am tự 三月會試天下舉人時應舉三千二百人取髙炯等四十三人是科試法第一塲四書論三題孟四題中庸一題總八士人自擇四題作文,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân thời ứng cử tam thiên nhị bách nhân thủ cao quýnh đẳng tứ thập tam nhân thị khoa thí pháp đệ nhất trường tứ thư luận tam đề mạnh tứ đề trung dung nhất đề tổng bát sĩ nhân tự trạch tứ đề tác văn 不可缺五經每經各三題獨春秋二題第四塲詩賦各一詩用唐律賦用李白第弎塲制詔表各一第肆塲策問其策題則以經史同異之旨將帥韜鈐之藴為問,bất khả khuyết ngũ kinh mỗi kinh các tam đề độc xuân thu nhị đề đệ tứ trường thi phú các nhất thi dụng đường luật phú dụng lí bạch đệ tam trường chế chiếu biểu các nhất đệ tứ trường sách vấn kì sách đề tắc dĩ kinh sử đồng dị chi chỉ tướng soái thao kiềm chi uẩn vi vấn 夏五月十一日上御敬天殿親策問以古先君臣命光進鎮國尚將軍駙馬都尉東軍都督府左都督端武伯鄭公路吏部尚書黄仁添題調太子少保御史󰱑都御史陳封兵科都汲事中費伯康監試翰林院侍讀兼東閣大𭓇士申亻,hạ ngũ nguyệt thập nhất nhật thượng ngự kính thiên điện thân sách vấn dĩ cổ tiên quân thần mệnh quang tiến trấn quốc thượng tướng quân phò mã đô uý đông quân đô đốc phủ tả đô đốc đoan vũ bá trịnh công lộ lại bộ thượng thư hoàng nhân thiêm đề điệu thái tử thiếu bảo ngự sử đài đô ngự sử trần phong binh khoa đô cấp sự trung phí bá khang giám thí hàn lâm viện thị độc kiêm đông các đại học sĩ thân nhân 忠東铬校書杜潤郭廷寶讀卷四武濬昭翁義達髙炯三人薦士及第范璨等十三人進士出身杜榮等二十七人同進士出身,trung đông các hiệu thư đỗ nhuận quách đình bảo độc quyển tứ vũ tuấn chiêu ông nghĩa đạt cao quýnh tam nhân tiến sĩ cập đệ phạm xán đẳng thập tam nhân tiến sĩ xuất thân đỗ vinh đẳng nhị thập thất nhân đồng tiến sĩ xuất thân 二十八日勑㫖各處群聚盗刼所在承宣府州縣官社村長並如律治罪,nhị thập bát nhật sắc chỉ các xứ quần tụ đạo kiếp sở tại thừa tuyên phủ châu huyện quan xã thôn trưởng tịnh như luật trị tội 秋七月洪水决蘇瀝江金皷坊,thu thất nguyệt hồng thuỷ quyết tô lịch giang kim cổ phường 八月二十八日試官貟男孫其試法表戞題算一題,bát nguyệt nhị thập bát nhật thí quan viên nam tôn kì thí pháp biểu nhát đề toán nhất đề 冬十月勑旨各社造籍一社男婦同姓不得同,đông thập nguyệt sắc chỉ các xã tạo tịch nhất xã nam phụ đồng tính bất đắc đồng 名如𦾔有著者即改别字新𦾔不得虫復,danh như cựu hữu trứ giả tức cải biệt tự tân cựu bất đắc trùng phục 十一月󰱇補軍伍,thập nhất nguyệt tuyển bổ quân ngũ 定脧削䂓財令係營造修理托以營内而脧削䂓財以䂓財罪之,định thuyên tước quy tài lệnh hệ doanh tạo tu lí thác dĩ doanh nội nhi thuyên tước quy tài dĩ quy tài tội chi 定試官罪一干公事以有官議之若干私事以無官議之,định thí quan tội nhất can công sự dĩ hữu quan nghị chi nhược can tư sự dĩ vô quan nghị chi 勑旨天下修治堤防及道路等處置勸農河堤等官,sắc chỉ thiên hạ tu trị đê phòng cập đạo lộ đẳng xứ trí khuyến nông hà đê đẳng quan 明立皇子榶为皇太子,minh lập hoàng tử đường vi hoàng thái tử 勑旨總兵官赴京必降勅書内符果無差忒方可從命若有符無勑有勑無符而擅自離任者,sắc chỉ tổng binh quan phó kinh tất giáng sắc thư nội phù quả vô sai thắc phương khả tòng mệnh nhược hữu phù vô sắc hữu sắc vô phù nhi thiện tự li nhiệm giả 重死輕流,trọng tử khinh lưu 以黎景徽為太保建陽侯黎希葛為延河伯祐豐為提刑監察御史,dĩ lê cảnh huy vi thái bảo kiến dương hầu lê hi cát vi diên hà bá hựu phong vi đề hình giám sát ngự sử 丙申七年明成化十二年,bính thân thất niên minh thành hoá thập nhị niên 春二月帝親幸𭓇命文臣分祭東西廡,xuân nhị nguyệt đế thân hạnh học mệnh văn thần phân tế đông tây phủ 十六日月食既,thập lục nhật nguyệt thực kí 上幸籃京二十二日帝𭛁自西京乘輕舟出靈長海口作靈長海口詩并自其自云㸔山玩水所以寓仁智之樂也,thượng hạnh lam kinh nhị thập nhị nhật đế phát tự tây kinh thừa khinh chu xuất linh trường hải khẩu tác linh trường hải khẩu thi tịnh tự kì tự vân khán sơn ngoạn thuỷ sở dĩ ngụ nhân trí chi lạc dã 海水之傍皆有青山岌嶪海口之峙山形尤異山脚之洞深入山中寂不,hải thuỷ chi bàng giai hữu thanh sơn cập nghiệp hải khẩu chi trì sơn hình vưu dị sơn cước chi động thâm nhập sơn trung tịch bất 可測世傳以為龍口焉龍口之外則有一石體形特奇世傳以為龍鼻焉龍鼻之下别有一石圓羙絶倫世傳以為頷下之珠焉石巨嶙峋殊色多姿或密或踈紛不可數世傳以為龍鬚焉帝捨舟登岸進步山頭逸興忽生乃寫五十六字以記之,khả trắc thế truyền dĩ vi long khẩu yên long khẩu chi ngoại tắc hữu nhất thạch thể hình đặc kì thế truyền dĩ vi long tị yên long tị chi hạ biệt hữu nhất thạch viên mĩ tuyệt luân thế truyền dĩ vi hàm hạ chi châu yên thạch cự lân tuân thù sắc đa tư hoặc mật hoặc sơ phân bất khả sổ thế truyền dĩ vi long tu yên đế xá chu đăng ngạn tiến bộ sơn đầu dật hưng hốt sinh nãi tả ngũ thập lục tự dĩ ký chi 二十九日勑諭東京留守太保建陽侯黎景徽延河伯黎希葛及吏部尚書黄仁添等三月初三日大駕來自籃京是日分軍禁遏行人在京,nhị thập cửu nhật sắc dụ đông kinh lưu thủ thái bảo kiến dương hầu lê cảnh huy diên hà bá lê hi cát cập lại bộ thượng thư hoàng nhân thiêm đẳng tam nguyệt sơ tam nhật đại giá lai tự lam kinh thị nhật phân quân cấm át hành nhân tại kinh 護衛壮士屯店謹嚴根從上京特論鄕等知之三月十六日大赦凣四十九條,hộ vệ tráng sĩ đồn điếm cẩn nghiêm căn tòng thượng kinh đặc luận hương đẳng tri chi tam nguyệt thập lục nhật đại xá phàm tứ thập cửu điều 夏四月旱二十三日祈于昊天上帝以自冬迄夏嗇雨固也按祈雨表畧云否德人臣黎某敢竭至誠上請于太上開天執符御曆含真體道昊天至尊玉皇上帝陛下兹以自冬迄夏嗇雨恒暘民事󰠡难工商無聊農桑失望無以臣之否德遽令百姓以受殃茧蠢嗷嗷殆無生理此臣敢不叩閽以伸哀念以𥸤祗情伏願赦過宥,hạ tứ nguyệt hạn nhị thập tam nhật kì vu hạo thiên thượng đế dĩ tự đông ngật hạ sắc vũ cố dã án kì vũ biểu lược vân phủ đức nhân thần lê mỗ cảm kiệt chí thành thượng thỉnh vu thái thượng khai thiên chấp phù ngự lịch hàm chân thể đạo hạo thiên chí tôn ngọc hoàng thượng đế bệ hạ tư dĩ tự đông ngật hạ sắc vũ hằng dương dân sự gian nan công thương vô liêu nông tang thất vọng vô dĩ thần chi phủ đức cự lệnh bách tính dĩ thụ ương kiển xuẩn ngao ngao đãi vô sinh lí thử thần cảm bất khấu hôn dĩ thân ai niệm dĩ dự chi tình phục nguyện xá quá hựu 罪轉災爲祥大雨甘露遠覃率土臣謹願奏祈以聞,tội chuyển tai vi tường đại vũ cam lộ viễn đàm suất thổ thần cẩn nguyện tấu kì dĩ văn 六月初七日勑諭二十條,lục nguyệt sơ thất nhật sắc dụ nhị thập điều 十日勑旨󰲛人女丁所生男女每六歲一遭閲󰱇充入率以爲常,thập nhật sắc chỉ dư nhân nữ đinh sở sinh nam nữ mỗi lục tuế nhất tao duyệt tuyển sung nhập suất dĩ vi thường 以翰林院侍書陶󰁮為東閣校書,dĩ hàn lâm viện thị thư đào cử vi đông các hiệu thư 十六日詔捕茶王克昌以克昌潜謀大逆固也至八月初六日克昌病死,thập lục nhật chiếu bổ trà vương khắc xương dĩ khắc xương tiềm mưu đại nghịch cố dã chí bát nguyệt sơ lục nhật khắc xương bệnh tử 秋七月二十七日明遣正使禮部郎中樂章副,nhật thu thất nguyệt nhị thập thất nhật minh khiển chính sứ lễ bộ lang trung lạc chương phó 使行人張廷綱賫勑書來告立皇太子并賜綵幣,sứ hành nhân trương đình cương tê sắc thư lai cáo lập hoàng thái tử tịnh tứ thái tệ 汧仁壽死,nghiên nhân thọ tử 八月十六日夜五更初刻月食全分,bát nguyệt thập lục nhật dạ ngũ canh sơ khắc nguyệt thực toàn phần 冬十月十五日遣使如明裴山王克述褚豊賀立皇太子黎進翁義達謝賜綵弊阮濟奏占城地方事,đông thập nguyệt thập ngũ nhật khiển sứ như minh bùi sơn vương khắc thuật chử phong hạ lập hoàng thái tử lê tiến ông nghĩa đạt tạ tứ thái tệ nguyễn tế tấu chiêm thành địa phương sự 丁酉八年明城化十三年,đinh dậu bát niên minh thành hoá thập tam niên 春二月初三日勑旨禮部出榜󰱥今護衛等官除擐衛宿直如常例外如祗受恩命勑遣及拜見拜辝拜謝等日并具常复及,xuân nhị nguyệt sơ tam nhật sắc chỉ lễ bộ xuất bảng kế kim hộ vệ đẳng quan trừ hoàn vệ túc trực như thường lệ ngoại như chi thụ ân mệnh sắc khiển cập bái kiến bái từ bái tạ đẳng nhật tịnh cụ thường phục cập 公服如朝參官官貟例不得如前用漆帽褻服者文武拜謝並用公服不得如前用常朝服,công phục như triều tham quan quan viên lệ bất đắc như tiền dụng tất mạo tiết phục giả văn vũ bái tạ tịnh dụng công phục bất đắc như tiền dụng thường triều phục 閏二月勑旨各衛衙門官用花押字欽遵奉行,nhuận nhị nguyệt sắc chỉ các vệ nha môn quan dụng hoa áp tự khâm tuân phụng hành 砌大羅城,thiết đại la thành 定常朝服,định thường triều phục 勑㫖天下内外文武等官繼今常參辝見日服圓領衣一如頒降官樣,sắc chỉ thiên hạ nội ngoại văn võ đẳng quan kế kim thường tham từ kiến nhật phục viên lĩnh y nhất như ban giáng quan dạng 三月十六日翰林院承旨兼東閣大𭓇士申仁忠等題奉查皇朝官制崇文舘有司訓典義教習儒生其公侯伯子男長孫文武二三品長子,tam nguyệt thập lục nhật hàn lâm viện thừa chỉ kiêm đông các đại học sĩ thân nhân trung đẳng đề phụng tra hoàng triều quan chế sùng văn quán hữu tư huấn điển nghĩa giáo tập nho sinh kì công hầu bá tử nam trưởng tôn văn võ nhị tam phẩm trưởng tử 除授三四五六七八品散官長子間有年方少俊好𭓇者𭁈人崇文舘𭓇生讀書吏部詮除司訓典義并文臣年髙有𭓇問者兼行教習每二年教習官僃奏送禮部考試暗寫本一塲經義一道四書二道中者除文官各職若年長魯鈍願習武藝𭁈之肄習錦衣衛每日就西城較藝塲習弓矢手箭楯等藝季冬本衛差官考校每三年該官僃奏送兵部如例考中者除武尉各職若病劣不堪願回鄕貫者僃呈吏部吏科等,trừ thụ tam tứ ngũ lục thất bát phẩm tản quan trưởng tử gian hữu niên phương thiếu tuấn hiếu học giả dữ nhân sùng văn quán học sinh độc thư lại bộ thuyên trừ ti huấn điển nghĩa tịnh văn thần niên cao hữu học vấn giả kiêm hành giáo tập mỗi nhị niên giáo tập quan bị tấu tống lễ bộ khảo thí ám tả bản nhất trường kinh nghĩa nhất đạo tứ thư nhị đạo trúng giả trừ văn quan các chức nhược niên trưởng lỗ độn nguyện tập võ nghệ dữ chi dị tập cẩm y vệ mỗi nhật tựu tây thành giảo nghệ trường tập cung thỉ thủ tiễn thuẫn đẳng nghệ quý đông bản vệ sai quan khảo hiệu mỗi tam niên cai quan bị tấu tống binh bộ như lệ khảo trúng giả trừ vũ uý các chức nhược bệnh liệt bất kham nguyện hồi hương quán giả bị trình lại bộ lại khoa đẳng 官閲驗具奏𭁈帶職回鄕閑住,quan duyệt nghiệm cụ tấu dữ đái chức hồi hương nhàn trú 勑旨從官應得入流子孫考試中詩表及書筭許充秀林局儒生及各衙門吏如文武子孫試中例,sắc chỉ tòng quan ứng đắc nhập lưu tử tôn khảo thí trung thi biểu cập thư toán hứa sung tú lâm cục nho sinh cập các nha môn lại như văn võ tử tôn thí trung lệ 夏四月十八日勑諭各處承憲府縣官尋常民事如旱而不禱潦不即䟽利不即興害不即禳災異而不祈禱以流罪罪之,hạ tứ nguyệt thập bát nhật sắc dụ các xứ thừa hiến phủ huyện quan tầm thường dân sự như hạn nhi bất đảo liêu bất tức sơ lợi bất tức hưng hại bất tức nhương tai dị nhi bất kì đảo dĩ lưu tội tội chi 秋九月初十日上以鎮寧府金山縣與外夷接景鎮服宜求有力詔吏部作急󰱇官貟有才畧,thu cửu nguyệt sơ thập nhật thượng dĩ trấn ninh phủ kim sơn huyện dữ ngoại di tiếp cảnh trấn phục nghi cầu hữu lực chiếu lại bộ tác cấp tuyển quan viên hữu tài lược 者除知府知縣,giả trừ tri phủ tri huyện 冬十月初六日定考試隊長例一應事精米典牧種菜屯田蚕桑各局司所隊吏見鈌户部考試各局司所人諳曉書算中者充之,đông thập nguyệt sơ lục nhật định khảo thí đội trưởng lệ nhất ứng sự tinh mễ điển mục chủng thái đồn điền tàm tang các cục ti sở đội lại kiến khuyết hộ bộ khảo thí các cục ti sở nhân am hiểu thư toán trúng giả sung chi 定小江桑洲税,định tiểu giang tang châu thuế 定分新市例勑旨天下各處縣州社生民日繁欲分新市則便貿易即府縣州官勘實果便於民起本僃奏從便會市不拘有無𦾔額,định phân tân thị lệ sắc chỉ thiên hạ các xứ huyện châu xã sinh dân nhạt phồn dục phân tân thị tắc tiện mậu dịch tức phủ huyện châu quan khám thực quả tiện ư dân khởi bản bị tấu tòng tiện hội thị bất câu hữu vô cựu ngạch 十一月二十日帝遣兵部左市郎陳中立翰林,thập nhất nguyệt nhị thập nhật đế khiển binh bộ tả thị lang trần trung lập hàn lâm 院校討黎彦俊潘貴等如明歲貢并飛報憑祥縣官李廣寧龍州知州趙原等即應付接迎貢物使臣以免阻留貢事,viện hiệu thảo lê ngạn tuấn phan quý đẳng như minh tuế cống tịnh phi báo bằng tường huyện quan lí quảng ninh long châu tri châu triệu nguyên đẳng tức ứng phó tiếp nghinh cống vật sứ thần dĩ miễn trở lưu cống sự 定内外任祿制按大典云祿以詔功任其輕重皇宗功臣𨿽無品限猶有等威内外任文武職官事任不同宜明勞逸其或平品兼官許從繁給卑職兼者從所兼職𮞏退至本品隨繁簡定給髙職行者從所行職𮞏退至本品隨繁簡定給大率内任繁進一次繁進二簡退一太簡退,định nội ngoại nhiệm lộc chế án đại điển vân lộc dĩ chiếu công nhiệm kì khinh trọng hoàng tông công thần tuy vô phẩm hạn do hữu đẳng uy nội ngoại nhiệm văn võ chức quan sự nhiệm bất đồng nghi minh lao dật kì hoặc bình phẩm kiêm quan hứa tòng phồn cấp ti chức kiêm giả tòng sở kiêm chức đệ thoái chí bản phẩm tuỳ phồn giản định cấp cao chức hành giả tòng sở hành chức đệ thoái chí bản phẩm tuỳ phồn giản định cấp đại suất nội nhiệm phồn tiến nhất thứ phồn tiến nhị giản thoái nhất thái giản thoái 二至五級外任繁退一次繁退二簡退二太簡退三至五級試官隨其繁簡於既進退之後復退三級而給之十二月十五日月食既,nhị chí ngũ cấp ngoại nhiệm phồn thoái nhất thứ phồn thoái nhị giản thoái nhị thái giản thoái tam chí ngũ cấp thí quan tuỳ kì phồn giản ư ký tiến thoái chi hậu phục thoái tam cấp nhi cấp chi thập nhị nguyệt thập ngũ nhật nguyệt thực kí 二十一日色諭文武官係非錦金二衛臣武殿前効力壮士等衛司親属托故饋遺交通餔啜求交好及與之交好者並拿下廷尉其外臣𭁈内臣交斬罪該官不能檢󰁮以流罪罪之,nhị thập nhất nhật sắc dụ văn võ quan hệ phi cẩm kim nhị vệ thần vũ điện tiền hiệu lực tráng sĩ đẳng vệ tư thân thuộc thác cố quỹ di giao thông bô xuyết cầu giao hảo cập dữ chi giao hảo giả tịnh nã hạ đình uý kì ngoại thần dữ nội thần giao trảm tội cai quan bất năng kiểm cử dĩ lưu tội tội chi 勑旨護衛各司旗軍未有帶牌該衛官詔如護,sắc chỉ hộ vệ các ti kì quân vị hữu đái bài cai vệ quan chiếu như hộ 衛懸帶木牌,vệ huyền đái mộc bài 定各衛門又資格出身例凡在内者有出身各衙門吏初充為書吏幹事三年充達吏又幹事三年陞充典吏又幹事三年無過犯陞充都吏如在内無出身各衙門吏初充為通吏幹事六年陞充提吏若在外同在内無出身衙門吏,định các vệ môn lại tư cách xuất thân lệ phàm tại nội giả hữu xuất thân các nha môn lại sơ sung vi thư lại cán sự tam niên sung đạt lại hựu cán sự tam niên thăng sung điển lại hựu cán sự tam niên vô quá phạm thăng sung đô lại như tại nội vô xuất thân các nha môn lại sơ sung vi thông lại cán sự lục niên thăng sung đề lại nhược tại ngoại đồng tại nội vô xuất thân nha môn lại 定各府衙令史資格例初充為亞令史幹事三年陞充本府衙承令史又幹事三年陞充有出身衙門都吏,định các phủ nha lệnh sử tư cách lệ sơ sung vi á lệnh sử cán sự tam niên thăng sung bản phủ nha thừa lệnh sử hựu cán sự tam niên thăng sung hữu xuất thân nha môn đô lại 定封贈例皇太后封三代皇后三妃封二代九嬪六職及女官一品上封一代其追封者但加官爵號止得一身並無職俸及蔭例文官貟平日幹事遇事亦許封贈凡文武得旨賜封命婦吏部具奏得旨僃将爵號職品奏聞送司禮監照例奉行,định phong tặng lệ hoàng thái hậu phong tam đại hoàng hậu tam phi phong nhị đại cửu tần lục chức cập nữ quan nhất phẩm thượng phong nhất đại kì truy phong giả đán gia quan tước hiệu chỉ đắc nhất thân tịnh vô chức bổng cập ấm lệ văn quan viên bình nhật cán sự ngộ sự diệc hứa phong tặng phàm văn vũ đắc chỉ tứ phong mệnh phụ lại bộ cụ tấu đắc chỉ bị tướng tước hiệu chức phẩm tấu văn tống ti lễ giám chiếu lệ phụng hành 定官貟給田例,định quan viên cấp điền lệ 戊戌九年明成化十四年,mậu tuất cửu niên minh thành hoá thập tứ niên 春二月二十三日勑㫖各處都承憲三司許察都内官吏或有亷汚勤怠及儒𭓇官教訓人才𮞏年充貢有無多少俱以各聞,xuân nhị nguyệt nhị thập tam nhật sắc chỉ các xứ đô thừa hiến tam ti hứa sát đô nội quan lại hoặc hữu liêm ô cần đãi cập nho học quan giáo huấn nhân tài đệ niên sung cống hữu vô đa thiếu cụ dĩ các văn 定行黜陟,định hành truất trắc 勑旨各處承宣府縣官等將視田疇勸民引水及時播秧,sắc chỉ các xứ thừa tuyên phủ huyện quan đẳng tương thị điền trù khuyến dân dẫn thuỷ cập thời bá ương 三月會試天下󰁮人取其合格黎寧等凡六十二人黎寕安樂受益人憲之祖,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân thủ kì hợp cách lê ninh đẳng phàm lục thập nhị nhân lê ninh an lạc thụ ích nhân hiến chi tổ 夏五月十四日上臨軒策試問以帝王之理天下閲其所對,hạ ngũ nguyệt thập tứ nhật thượng lâm hiên sách thí vấn dĩ đế vương chi lí thiên hạ duyệt kì sở đối 止賜黎廣志第一甲進士及第第二名陳璧宏黎寕並第一甲進士及第第三名,chỉ tứ lê quảng chí đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ nhị danh trần bích hoành lê ninh tịnh đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ đệ tam danh 廣志奇華神投人仕至東閣贈尙書號横山先生為上等神意之兄璧宏天本雲葛人,quảng chí kì hoa thần đầu nhân sĩ chí đông các tặng thượng thư hiệu hoành sơn tiên sinh vi thượng đẳng thần ý chi huynh bích hoành thiên bản vân cát nhân 阮,nguyễn 迪心等九人弟二甲進士出身,địch tâm đẳng cửu nhân đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân 阮𤩽等五十人第三甲同進士出身,nguyễn nghiễm đẳng ngũ thập nhân đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân 秋八月大水,thu bát nguyệt đại thuỷ 定藩酋朝賀例,định phiên tù triều hạ lệ 每年之内二次朝京每年正月七月各一次來朝,mỗi niên chi nội nhị thứ triều kinh mỗi niên chính nguyệt thất nguyệt các nhất thứ lai triều 若有適已任情廢棄朝禮一次罷職奪官二次拿來治罪,nhược hữu thích dĩ nhiệm tình phế khí triều lễ nhất thứ bãi chức đoạt quan nhị thứ nã lai trị tội 九月初五日定首領官署字例一各衙門首領官,cửu nguyệt sơ ngũ nhật định thủ lĩnh quan thự tự lệ nhất các nha môn thủ lĩnh quan 󰱥今奏本及一切公務文書並紙尾署字不得𭁈堂上官並例,kế kim tấu bản cập nhất thiết công vụ văn thư tịnh chỉ vĩ thự tự bất đắc dữ đường thượng quan tịnh lệ 二十二日帝下詔征老撾,nhị thập nhị nhật đế hạ chiếu chinh lão qua 東十一月二十日定選除刑部各司官令,đông thập nhất nguyệt nhị thập nhật định tuyển trừ hình bộ các ti quan lệnh 勑旨刑部堂上官從公詳審各司官間有由吏貟出身識浅才卑明白僃奏送吏部覆實改除别任,sắc chỉ hình bộ đường thượng quan tòng công tường thẩm các ti quan gian hữu do lại viên xuất thân thức thiển tài ti minh bạch bị tấu tống lại bộ phú thực cải trừ biệt nhiệm 更選進士及中塲士人曾京府縣州及首領等職而有才識者代除之,cánh tuyển tiến sĩ cập trúng trường sĩ nhân tằng kinh phủ huyện châu cập thủ lĩnh đẳng chức nhi hữu tài thức giả đại trừ chi 定揀汰令三條一内外文識衙門堂上長官各宜從公審詳所該官貟文有庸劣如諒山參𬢱陳惟馨長慶府知府寧闒茸富平府知府范操之類及曾鈍鄙猥不堪任者閑住僃奏送吏部覈實並劾致識更󰱇曾經任事有噐識練達者,định giản thải lệnh tam điều nhất nội ngoại văn thức nha môn đường thượng trưởng quan các nghi tòng công thẩm tường sở cai quan viên văn hữu dung liệt như lạng sơn tham nghị trần duy hinh trường khánh phủ tri phủ ninh tháp nhung phú bình phủ tri phủ phạm tháo chi loại cập tằng độn bỉ ổi bất kham nhiệm giả nhàn chú bị tấu tống lại bộ hạch thực tịnh hặc trí thức cánh tuyển tằng kinh nhiệm sự hữu khí thức luyện đạt giả 代除之,đại trừ chi 一内外𬋩軍各衛門堂上長官宜從公詳審所該衛所等官間有疲劣如阮致堯杜有直杜公奭之類及闒茸鄙猥無才幹不堪任者閑住僃奏送吏部覈實或改簡任並劾致職者更󰱇曾經征戰有噐識幹事賈代除之,nhất nội ngoại quản quân các vệ môn đường thượng trưởng quan nghi tòng công tường thẩm sở cai vệ sở đẳng quan gian hữu bì liệt như nguyễn trí nghiêu đỗ hữu trực đỗ công thích chi loại cập tháp nhung bỉ ổi vô tài cán bất kham nhiệm giả nhàn chú bị tấu tống lại bộ hạch thực hoặc cải giản nhiệm tịnh hặc trí chức giả cánh tuyển tằng kinh chinh chiến hữu khí thức cán sự giả đại trừ chi 一各衛門長官應揀汰者宜公明無可好惡使󰁮措之際愜服眾心,nhất các vệ môn trưởng quan ứng giản thải giả nghi công minh vô khả hảo ố sử cử thố chi tế khiếp phục chúng tâm 若臧否失實六科御史󰱑憲司檢察紏奏治罪,nhược tàng phủ thất thực lục khoa ngự sử đài hiến ti kiểm sát củ tấu trị tội 十二月十六日夜月有食之,thập nhị nguyệt thập lục nhật dạ nguyệt hữu thực chi 令諸軍習眾陣,lệnh chư quân tập tượng trận 于講武殿庭,vu giảng võ điện đình 二十三日始定婚姻嫁娶󰀩禮,nhị thập tam nhật thuỷ định hôn nhân giá thú nghi lễ 其󰀩禮凣娶妻先使媒氏往來定議然後定親禮親禮既󰍶然後議納聘納娉既󰍶然後擇日行親迎禮,kì nghi lễ phàm thú thê tiên sử mối thị vãng lai định nghị nhiên hậu định thân lễ thân lễ kí tất nhiên hậu nghị nạp sính nạp sính kí tất nhiên hậu trạch nhật hành thân nghinh lễ 明日見舊姑三日見于祠堂其儀序節文遵如頒降奉行不得如前男家既行定聘禮經三四年方許親迎,minh nhật kiến cựu cô tam nhật kiến vu từ đường kì nghi tự tiết văn tuân như ban giáng phụng hành bất đắc như tiền nam gia ký hành định sính lễ kinh tam tứ niên phương hứa thân nghinh 定都試賞罸例一公侯伯及内外武官有任𬋩軍職者並宜都試,định đô thí thưởng phạt lệ nhất công hầu bá cập nội ngoại vũ quan hữu nhiệm quản quân chức giả tịnh nghi đô thí 如法每一試弓箭五枚手箭,như pháp mỗi nhất thí cung tiễn ngũ mai thủ tiễn 四枚鬪楯一道,tứ mai đấu thuẫn nhất đạo 自入中至十中為上及六中至七中爲中級四中至五中爲下級賞各有差,tự nhập trúng chí thập trúng vi thượng cập lục trúng chí thất trúng vi trung cấp tứ trúng chí ngũ trúng vi hạ cấp thưởng các hữu sai 若二中至三中者無賞無罸一中至不中者罸錢亦有差,nhược nhị trúng chí tam trúng giả vô thưởng vô phạt nhất trúng chí bất trúng giả phạt tiền diệc hữu sai 以鄭公吳為户部上書,dĩ trịnh công ngô vi hộ bộ thượng thư 己亥十年明成化十五年,kỉ hợi thập niên minh thành hoá thập ngũ niên 春正月初九日遷真武各将出外,xuân chính nguyệt sơ cửu nhật thiên chân vũ các tướng xuất ngoại 二十六日上御駕閲武九十六日,nhị thập lục nhật thượng ngự giá duyệt vũ cửu thập lục nhật 令史官修𢮪吳士連撰大越史記全書十五卷二月二十日上御駕觀西湖捕魚,lệnh sử quan tu soạn ngô sĩ liên soạn đại việt sử ký toàn thư thập ngũ quyển nhị nguyệt nhị thập nhật thượng ngự giá quan tây hồ bổ ngư 三月十日勑止官貟怠慢鄙猥闒茸皮劣功臣,tam nguyệt thập nhật sắc chỉ quan viên đãi mạn bỉ ổi tháp nhung bì liệt công thần 子孫罷職還民百姓子尊罷職充軍,tử tôn bãi chức hoàn dân bách tính tử tôn bãi chức sung quân 夏五月令收熟粮貯各處承司倉内外各衙門吏身粮每人二十升,hạ ngũ nguyệt lệnh thu thục lương trữ các xứ thừa ti thương nội ngoại các nha môn lại thân lương mỗi nhân nhị thập thăng 六月初七日帝下詔征盆蠻,lục nguyệt sơ thất nhật đế hạ chiếu chinh bồn man 詔曰天地陽舒隂慘元氣轇轕乎两間帝王仁育義征德威籠絡乎,chiếu viết thiên địa dương thư âm thảm nguyên khí giao cát hồ lưỡng gian đế vương nhân dục nghĩa chinh đức uy lung lạc hồ 八表易曰孤矢以威天下,bát biểu dịch viết cô thỉ dĩ uy thiên hạ 書曰推亡固存󰘊乃其昌,thư viết suy vong cố tồn bang nãi kì xương 詩曰共武之復以定王國,thi viết cộng vũ chi phục dĩ định vương quốc 周禮曰賊賢害民則伐之負固不服則侵之聖賢經世之言古今一律我國家混一區宇統御華夷虎落蛇,chu lễ viết tặc hiền hại dân tắc phạt chi phụ cố bất phục tắc xâm chi thánh hiền kinh thế chi ngôn cổ kim nhất luật ngã quốc gia hỗn nhất khu vũ thống ngự hoa di hổ lạc xà 鄕景昭飲醴文身錐耳󰲛贄琛盆賊琴公介居居裔服聖祖澄春育存胥敖蓬𠬠之中文皇山納川藏置季孟壠底之外奈獸心莫革野惟馴躑躅豕嬴譸張祖詐怠篚包而廢任土之貢辱介史而𢙇欺天之心謀之不臧靡可億逞為鬼為蜮敢依逆命之兇如雷如霆薄致義師之伐始則抱頭遠遁喘息巤身終焉掉尾乞憐倉皇納土朕憫一方之生聚寬萬死之罪𠎝置郡縣而甸彼疆易衣裳而縻我爵頑㝠木石孤,hương cảnh chiêu ẩm lễ văn thân truy nhĩ dư chí thám bồn tặc cầm công giới cư cư duệ phục thánh tổ trừng xuân dục tồn tư ngao bồng một chi trung văn hoàng sơn nạp xuyên tàng trí quý mạnh lũng để chi ngoại nại thú tâm mạc cách dã duy thuần trịch trục thỉ doanh trù trương tổ trá đãi phỉ bao nhi phế nhiệm thổ chi cống nhục giới sử nhi hoài khi thiên chi tâm mưu chi bất tàng mi khả ức sính vi quỷ vi vực cảm y nghịch mệnh chi hung như lôi như đình bạc trí nghĩa sư chi phạt thuỷ tắc bão đầu viễn thuẫn suyễn tức liệp thân chung yên trác vĩ khất lân thương hoàng nạp thổ trẫm mẫn nhất phương chi sinh tụ khoan vạn tử chi tội tiếm trí quận huyện nhi điền bỉ cương dị y thường nhi mi ngã tước ngoan minh mộc thạch cô 負乾坤縱溪壑之參饕倒冠屨之名分恣殺戮則盗弄威柄擅財利則販鬻民田溺刹門則毀其髮㦆逞禽行則淫於女媳僚吏部迎勑命則髙枕不行関吏驛報公文則閉門弗納甚則養無聊之刺客稔不逞之邪謀行間諜而窬覷國中構虚辝而扇惑化外麗開惡黨則掩護而相容韓召土酋則拘留而不遣悅德麟賣國而結為父子忌郎竦委積而戮及妻孥嗚合嘯儔屡抗王官之涖邑象恭方命敢󰏲質子之來朝内,phụ càn khôn túng khê hác chi tham thao đảo quán lũ chi danh phân tư sát lục tắc đạo lộng uy bính thiện tài lợi tắc phán chúc dân điền nịch sát môn tắc huỷ kì phát hô sính cầm hành tắc dâm ư nữ tức liêu lại bộ nghinh sắc mệnh tắc cao chẩm bất hành quan lại dịch báo công văn tắc bế môn phất nạp thậm tắc dưỡng vô liêu chi thích khách nẫm bất sính chi tà mưu hành gian điệp nhi du thứ quốc trung cấu hư từ nhi phiến hoặc hoá ngoại lệ khai ố đảng tắc yểm hộ nhi tương dung hàn triệu thổ tù tắc câu lưu nhi bất khiển duyệt đức lân mại quốc nhi kết vi phụ tử kị lang tủng uỷ tích nhi lục cập thê nô ô hợp khiếu trù lũ kháng vương quan chi lị ấp tượng cung phương mệnh cảm kê chất tử chi lai triều nội 迷妖納之邪言外倚老撾之聲授制俠阮子󰀩數十餘軰百端旅拒而不恭宗臣王文旦二十餘人一旦殺伐而靡惮方且浚湟繕甲伏莽屯兵謂叢篁可以遁踪狃作偷生之計謂瘈狗可以逞毒敢𢙇及噬之謀彼葛伯殺一餉童而商湯奮始征之旅樓欗刼一行介而漢帝興問罪之師况元惡琴公忮心滋甚虀粉我邑宰魚肉我戍臣怒人奚啻於填胷数罪何多於擢髮子陽背漢妄𢙇蛙井之尊元济叛唐难逭鵝池之,mê yêu nạp chi tà ngôn ngoại ỷ lão qua chi thanh thụ chế hiệp nguyễn tử nghi sổ thập dư bối bách đoan lữ cự nhi bất cung tông thần vương văn đán nhị thập dư nhân nhất đán sát phạt nhi mi đạn phương thả tuấn hoàng thiện giáp phục mảng đồn binh vị tùng hoàng khả dĩ thuẫn tung nữu tác thâu sinh chi kế vị khế cẩu khả dĩ sính độc cảm hoài cập phệ chi mưu bỉ cát bá sát nhất hướng đồng nhi thương thang phấn thuỷ chinh chi lữ lâu lan kiếp nhất hành giới nhi hán đế hưng vấn tội chi sư huống nguyên ác cầm công kĩ tâm tư thậm tê phấn ngã ấp tể ngư nhục ngã nhung thần nộ nhân khê thí ư điền hung sổ tội hà đa ư trạc phát tử dương bối hán vọng hoài oa tỉnh chi tôn nguyên tế phản đường nan hoán nga trì chi 戮前車歷歷徃法昭昭,lục tiền xa lịch lịch vãng pháp chiêu chiêu 特命太尉崇郡公黎壽域端武侯鄭公路延河伯黎希葛掛將軍印授以精銳二十萬期以令年八月分道進兵聲罪致討,đặc mệnh thái uý sùng quận công lê thọ vực đoan vũ hầu trịnh công lộ diên hà bá lê hi cát quải tướng quân ấn thụ dĩ tinh nhuệ nhị thập vạn kì dĩ lệnh niên bát nguyệt phân đạo tiến binh thanh tội trí thảo 雲集熊羆之士皷行蛇豕之區,vân tập hùng bi chi sĩ cổ hành xà thỉ chi khu 社席遐氓鯨鯢凶黨,xã tịch hà manh kình nghê hung đảng 聲赫赫靈濯濯從天揚破竹之威訊連连馘安安指日奏出車之捷,thanh hách hách linh trạc trạc tòng thiên dương phá trúc chi uy tấn liên liên quắc an an chỉ nhật tấu xuất xa chi tiệp 布告中外或使聞知,bố cáo trung ngoại hoặc sử văn tri 定吏抄勑旨令,định lại sao sắc chỉ lệnh 继今各衛門吏奉差勑旨大事用大方紙小事用小方紙並用一張不得釘󰀋,kế kim các vệ môn lại phụng sai sắc chỉ đại sự dụng đại phương chỉ tiểu sự dụng tiểu phương chỉ tịnh dụng nhất trương bất đắc đính sách 秋七月二十蕊日帝下詔親征哀牢,thu thất nguyệt nhị thập nhị nhật đế hạ chiếu thân chinh ai lao 詔曰古先帝王制御夷狄服則懷之以德叛則震之以威其於禁暴誅兇殄邉鄙侵陵之患革心欽化全天地覆載之仁故軒皇有涿鹿之師周宣有准夷之伐是皆體乾坤闔闢之機法陰陽舒慘之化𡸈爲好大喜功窮兵黷武之擧哉我祖宗體天凝命保境安民仁育義征賁前裕後北朕丕䋲祖武光御洪圖涖中夏撫外夷廣大舜敖文之治闡帝獸開王志迪周文闢國之䂓惟此老,chiếu viết cổ tiên đế vương chế ngự di địch phục tắc hoài chi dĩ đức phản tắc chấn chi dĩ uy kì ư cấm bạo tru hung điển biên bỉ xâm lăng chi hoạn cách tâm khâm hoá toàn thiên địa phú tải chi nhân cố hiên hoàng hữu trác lộc chi sư chu tuyên hữu chuẩn di chi phạt thị giai thể càn khôn hạp tịch chi cơ pháp âm dương thư thảm chi hoá khởi vi hảo đại hỉ công cùng binh độc vũ chi cử tai ngã tổ tông thể thiên ngưng mệnh bảo cảnh an dân nhân dục nghĩa chinh bí tiền dụ hậu bắc trẫm phỉ thằng tổ vũ quang ngự hồng đồ lị trung hạ phủ ngoại di quảng đại thuấn ngạo văn chi trị xiển đế thú khai vương chí địch chu văn tịch quốc chi quy duy thử lão 撾界居西徼,qua giới cư tây kiểu 當聖祖扑狂吳之烈既伺隙而襲我師逮神武滅賊儼之軀又助惡而徂戎旅,đương thánh tổ phác cuồng ngô chi liệt ký tứ khích nhi tập ngã sư đãi thần vũ diệt tặc nghiễm chi khu hựu trợ ác nhi tồ nhung lữ 惟君父之讐未殄而戎狄之虐孔殷,duy quân phụ chi thù vị điển nhi nhung địch chi ngược khổng ân 驕蹇萬端侵陵百態,kiêu kiển vạn đoan xâm lăng bách thái 弟高皇姪裕廟自尊胡異於井蛙鈔良政掠安西扇毒愈滋於蜂蠆,đệ cao hoàng điệt dụ miếu tự tôn hồ dị ư tỉnh oa sao lương chính lược an tây phiến độc dũ tư ư phong mại 蚕食岑上下之居園鼠偷我邉疆之民隷,tàm thực sầm thượng hạ chi cư viên thử thâu ngã biên cương chi dân lệ 順平沙盃為之驛騷臨安㱕合被其蹂躙,thuận bình sa bôi vi chi dịch tao lâm an quy hợp bị kì nhu lận 湯上湯下我之邉邑彼則攘奪而跳梁道論道車我之叛酋彼則嘯呼而淵藪,thang thượng thang hạ ngã chi biên ấp bỉ tắc nhương đoạt nhi khiêu lương đạo luận đạo xa ngã chi phản tù bỉ tắc khiếu hô nhi uyên tẩu 彼之信使我則厚遺而遺還我之介臣彼則,bỉ chi tín sứ ngã tắc hậu di nhi di hoàn ngã chi giới thần bỉ tắc 拘囚而禁錮,câu tù nhi cấm cố 以至琴公竄身之日既翼卵而蔽姦及琴公反噬之時又兵而助,dĩ chí cầm công thoán thân chi nhật ký dực noãn nhi tế gian cập cầm công phản phệ chi thời hựu tịch binh nhi trợ 暴肉魚我宇宙爪豆我提,bạo nhục ngư ngã vũ trụ trảo đậu ngã đề 封侮慢自賢譸竹尤切誑也,phong vũ mạn tự hiền trù trúc vưu thiết cuống dã 張為幻音患,trương vi ảo âm hoạn 𡸈疆場一時之患實宗社萬世尸讐,khởi cương trường nhất thời chi hoạn thực tông xã vạn thế thi thù 朕紹文武丕休恢皇王遠畧,trẫm thiệu văn vũ phỉ hưu khôi hoàng vương viễn lược 雪趙宋和戎之耻弘天地生物以為心復齊襄死國之讐法春秋行師而仗󰒂,tuyết triệu tống hoà nhung chi xỉ hoằng thiên địa sinh vật dĩ vi tâm phục tề tương tử quốc chi thù pháp xuân thu hành sư nhi trượng nghĩa 矧此蠻方之生聚久汚撾狗之腥膻欲還夷俗之綱常合振威聲之孤矢扛頂揭旗之士咸雲集於榖中翹關超氣之才舉星趍於摩下廊,thẩn thử man phương chi sinh tụ cửu ô qua cẩu chi tinh thiện dục hoàn di tục chi cương thường hợp chấn uy thanh chi cô thỉ giang đỉnh yết kì chi sĩ hàm vân tập ư cốc trung kiều quan siêu khí chi tài cử tinh xu ư ma hạ lang 廟𬢱論資其謀畫山林遺隐助其技䏻人皆踴躍而揮戈孰不縹絩而指掌試徵眾志可卜人心既於本月二十八日特命将臣分道進擊征西将士黎壽域出前鋒正道節制游擊諸營殄盆賊之孝姪先剪彼羽翼㨿鎮寕之險地再擣彼腹心征夷将軍鄭公路節制土兵諸營從安西道入以據其上流鎮虜将軍黎廷彦節制横野諸營由玉麻道行以截其奔路游騎副将軍黎弄等從順每州所以扼吭拊背討賊副将軍,miếu nghị luận tư kì mưu hoạ sơn lâm di ẩn trợ kì kĩ năng nhân giai dũng dược nhi huy qua thục bất phiếu triệu nhi chỉ chưởng thí trưng chúng chí khả bốc nhân tâm ký ư bản nguyệt nhị thập bát nhật đặc mệnh tương thần phân đạo tiến kích chinh tây tướng sĩ lê thọ vực xuất tiền phong chính đạo tiết chế du kích chư dinh điển bồn tặc chi hiếu điệt tiên tiễn bỉ vũ dực cứ trấn ninh chi hiểm địa tái đảo bỉ phúc tâm chinh di tướng quân trịnh công lộ tiết chế thổ binh chư dinh tòng an tây đạo nhập dĩ cứ kì thượng lưu trấn lỗ tướng quân lê đình ngạn tiết chế hoành dã chư doanh do ngọc ma đạo hành dĩ tiệt kì bôn lộ du kị phó tướng quân lê lộng đẳng tòng thuận mỗi châu sở dĩ ách hàng phủ bối thảo tặc phó tướng quân 黎仁孝等由清都府所投隙攻瑕要一皷儿破齊必多謀而誤楚,lê nhân hiếu đẳng do thanh đô phủ sở đầu khích công hà yếun nhất cổ nhi phá tề tất đa mưu nhi ngộ sở 彼如蜂屯蟻聚守則左實右虚彼若鹿散鵲驚攻則世分力弱,bỉ như phong đồn nghị tụ thủ tắc tả thực hữu hư bỉ nhược lộc tán thước kinh công tắc thế phân lực nhược 揆我謀之先定知彼賊之成擒,quỹ ngã mưu chi tiên định tri bỉ tặc chi thành cầm 今朕躬秉白旄手持黄銊遏彼蠻方覊前代不覊之㓂,kim trẫm cung bỉnh bạch mao thủ trì hoàng tuất át bỉ man phương ki tiền đại bất ki chi khấu 纘于祖考集先王未集之勳用恢萬世之永圖盡雪百王之大耻,toản vu tổ khảo tập tiên vương vị tập chi huân dụng khôi vạn thế chi vĩnh đồ tận tuyết bách vương chi đại xỉ 上際天下蟠地光昭武烈皇皇西漸海南被河丕闡󰲛圖蕩蕩,thượng tế thiên hạ bàn địa quang chiếu vũ liệt hoàng hoàng tây tiềm hải nam bị hà phỉ xiển dư đồ đãng đãng 布告天下咸使聞知,bố cáo thiên hạ hàm sử văn tri 八月二十三日命将臣将兵十八萬分五道,bát nguyệt nhị thập tam nhật mệnh tướng thần tương binh thập bát vạn phân ngũ đạo 伐哀盆及老撾大破之,phạt ai bồn cập lão qua đại phá chi 駙馬都尉東軍都督府掌府事端武候鄭公路為征夷将軍掛将軍印,phò mã đô uý đông quân đô đốc phủ chưởng phủ sự đoan vũ hầu trịnh công lộ vi chinh di tướng quân quải tướng quân ấn 都督同知黎永為征夷副将軍及總兵同知阮弄等提領東軍明毅廣武玉鈐英德奮威等衛驍勇兵該二千從安西道𭛁去進擊哀牢,đô đốc đồng tri lê vĩnh vi chinh di phó tướng quân cập tổng binh đồng tri nguyễn lộng đẳng đề lĩnh đông quân minh nghị quảng vũ ngọc kiềm anh đức phấn uy đẳng vệ kiêu dũng binh cai nhị thiên tòng an tây đạo phát khứ tiến kích ai lao 游騎副將軍黎弄及土兵參將丁世嶢咸受節制,du kị phó tướng quân lê lộng cập thổ binh tham tướng đinh thế nghiêu hàm thụ tiết chế 仍勑公路等云今命爾軰提熊虎之兵勦犬羊之醜驅馳諸将震讋以威,nhưng sắc công lộ đẳng vân kim mệnh nhĩ bối đề hùng hổ chi binh tiễu khuyển dương chi sú khu trì chư tướng chấn tiệp dĩ uy 掛將軍印如或失機驛聞行在參副為令檻送御營衛總以下斬首無,quải tướng quân ấn như hoặc thất cơ dịch văn hành tại tham phó vi lệnh hạm tống ngự dinh vệ tổng dĩ hạ trảm thủ vô 疑,nghi 又勑記録官阮如淵阮矜等上自将帥下至烝徒勤幹惰愚敢有恇怯,hựu sắc ký lục quan nguyễn như uyên nguyễn căng đẳng thượng tự tướng soái hạ chí chưng đồ cần cán noạ ngu cảm hữu khuông khiếp 一一詳記以僃奏聞仍賜征夷将軍營賞功小銀牌付後行賞賜有差,nhất nhất tường ký dĩ bị tấu văn nhưng tứ chinh di tướng quân dinh thưởng công tiểu ngân bài phó hậu hành thưởng tứ hữu sai 命征西将軍崇郡公黎壽域將兵出征茶麟正道節制游擊諸營擊哀盆,mệnh chinh tây tướng quân sùng quận công lê thọ vực tương binh xuất chinh trà lân chính đạo tiết chế du kích chư dinh kích ai bồn 賜鎮虜将軍黎廷彦節制横野諸營由玉麻道而行以邀截其奔路,tứ trấn lỗ tướng quân lê đình ngạn tiết chế hoành dã chư doanh do ngọc ma đạo nhi hành dĩ yêu tiệt kì bôn lộ 游騎副将軍黎弄等從順每州道以扼其吭,du kị phó tướng quân lê lộng đẳng tòng thuận mỗi châu đạo dĩ ách kì khang 討賊副將軍黎仁孝等由清都府路以投其隙,thảo tặc phó tướng quân lê nhân hiếu đẳng do thanh đô phủ lộ dĩ đầu kì khích 公同五道伐哀牢大破之入老撾城󰱐寶物其,công đồng ngũ đạo phạt ai lao đại phá chi nhập lão qua thành hoạch bảo vật kì 國王遁走,quốc vương thuẫn tẩu 虜其民畧地至長車河界夾偭國南邊得偭文書捷還,lỗ kì dân lược địa chí trường xa hà giới giáp miên quốc nam biên đắc miên văn thư tiệp hoàn 九月初一日勅旨五府都督六部尙書官朝退長官及下僚擅自回家以降罪罪之,cửu nguyệt sơ nhất nhật sắc chỉ ngũ phủ đô đốc lục bộ thượng thư quan triều thoái trưởng quan cập hạ liêu thiện tự hồi gia dĩ giáng tội tội chi 十三日勑旨凣造嘱書及文契以本村邑自年三十歲以上立為文字証見准用施行,thập tam nhật sắc chỉ phàm tạo chúc thư cập văn khế dĩ bản thôn ấp tự niên tam thập tuế dĩ thượng lập vi văn tự chứng kiến chuẩn dụng thi hành 敢有故違明令誘求幼小之人圖遂奸計者以虚論,cảm hữu cố vi minh lệnh dụ cầu ấu tiểu chi nhân đồ toại gian kế giả dĩ hư luận 冬十月十八日大駕𭛁行征哀牢,đông thập nguyệt thập bát nhật đại giá phát hành chinh ai lao 是日駐營於扶烈,thị nhật trú dinh ư phù liệt 酉時失火延燒天威火噐庫於端門外,dậu thời thất hoả diên thiêu thiên uy hoả khí khố ư đoan môn ngoại 燒,thiêụ 盡西邉神臂壮士殿前直盧,tận tây biên thần tí tráng sĩ điện tiền trực lư 十一月初六日勑遣錦衣衛副断事陳寶都指揮僉事范仁敬前徃鎮寕府便宜經畫調度粮儲,thập nhất nguyệt sơ lục nhật sắc khiển cẩm y vệ phó đoán sự trần bảo đô chỉ huy thiêm sự phạm nhân kính tiền vãng trấn ninh phủ tiện nghi kinh hoạ điều độ lương trừ 陳寶𭁈左右巡哨副將軍阮景清󰱇取左右巡哨二營其軍匠人強壮志願者每營定六百名該一千二百量取列營噐械粮儲前徃征西將軍黎壽域營,trần bảo dữ tả hữu tuần tiếu phó tướng quân nguyễn cảnh thanh tuyển thủ tả hữu tuần tiễu nhị doanh kì quân tượng nhân cường tráng chí nguyện giả mỗi doanh định lục bách danh cai nhất thiên nhị bách lượng thủ liệt doanh khí giới lương trữ tiền vãng chinh tây tướng quân lê thọ vực doanh 詔問攻破老撾信息及上流征夷將軍鄭公路下流鎮虜将軍黎廷彦等諸營聲息遠近進止如何得詳具奏期以今月二十,chiếu vấn công phá lão qua tín tức cập thượng lưu chinh di tướng quân trịnh công lộ hạ lưu trấn lỗ tướng quân lê đình ngạn đẳng chư doanh thanh tức viễn cận tiến chỉ như hà đắc tường cụ tấu kì dĩ kim nguyệt nhị thập 一日至鄭榮行殿復命,nhất nhật chí triềng vang hành điện phục mệnh 并諭征西軍營攻破老撾捷書以為盆賊邀截脱失将軍黎壽域等從實具本及開陣前得馘姓名付陳寶順𮞏行在,tịnh dụ chinh tây quân doanh công phá lão qua tiệp thư dĩ vi bồn tặc yêu tiệt thoát thất tướng quân lê thọ vực đẳng tòng thực cụ bản cập khai trận tiền đắc quắc tính danh phó trần bảo thuận đệ hành tại 初八日車駕行至輸蒲駐營四日,sơ bát nhật xa giá hành chí thâu bồ trú doanh tứ nhật 至二十二日大駕𭛁還,chí nhị thập nhị nhật đại giá phát hoàn 二十九日欽差官錦衣衛副断事陳寶右巡哨副將軍阮景清等賫勑到於老撾土上流三岐江念總中州沙官處,nhị thập cửu nhật khâm sai quan cẩm y vệ phó đoán sự trần bảo hữu tuần tiễu phó tướng quân nguyễn cảnh thanh đẳng tê sắc đáo ư lão qua thổ thượng lưu tam kì giang niệm tổng trung châu sa quan xứ 十二月二十八日上還京,thập nhị nguyệt nhị thập bát nhật thượng hoàn kinh 再伐盆蛮,tái phạt bồn man 遣将軍祈郡公黎念掛将軍印領兵,khiển tướng quân kì quận công lê niệm quải tướng quân ấn lĩnh binh 三十萬伐盆蛮以征西營攻破老撾捷書為盆賊邀截脱失故也,tam thập vạn phạt bồn man dĩ chinh tây doanh công phá lão qua tiệp thư vị bồn tặc yêu tiệt thoát thất cố dã 師入隘琴公走死,sư nhập ải cầm công tẩu tử 焚其城攻哨各城焚其積聚,phần kì thành công tiếu các thành phần kì tích tụ 初盆蛮眾有户九萬飢死殆盡止存三千余人乃使人称臣乞降,sơ bồn man chúng hữu hộ cửu vạn cơ tử đãi tận chỉ tồn tam thiên dư nhân nãi sử nhân xưng thần khất hàng 遂封其種琴冬為宣慰大使乃置鎮守各縣官吏以治之,toại phong kì chủng cầm đông vi tuyên uý đại sứ nãi trí trấn thủ các huyện quan lại dĩ trị chi 後琴冬󰱥󰌴,hậu cầm đông kế phản 校定征占别令二十五條并定行兵政令賞功例,hiệu định chinh chiêm miệt lệnh nhị thập ngũ điều tịnh định hành binh chính lệnh thưởng công lệ 庚子十一年明成化十六年,canh tí thập nhất niên minh thành hoá thập lục niên 春正月大駕至自盆蛮,xuân chính nguyệt đại giá chí tự bồn man 初十日明憑祥知縣李廣寧監執差人黄世恭,sơ thập nhật minh bằng tường tri huyện lí quảng ninh giám chấp sai nhân hoàng thế cung 汰免󰱇,thải miễn tuyển 三月十五日止揮官貟任瘴地满二考以上称聀無過犯吏部查實調回善地,tam nguyệt thập ngũ nhật chỉ huy quan viên nhiệm chướng địa mãn nhị khảo dĩ thượng xưng chức vô quá phạm lại bộ tra thực điều hồi thiện địa 勑止一考課之法以有成例所以别淑慝示勸懲,sắc chỉ nhất khảo khoá chi pháp dĩ hữu thành lệ sở dĩ biệt thục thắc thị khuyến trừng 今吏部及内外衙門官宜如例奉行使知攸勸,kim lại bộ cập nội ngoại nha môn quan nghi như lệ phụng hành sử tri du khuyến 敢有如前因仍廢格該科檢舉如律治罪,cảm hữu như tiền nhân nhưng phế cách cai khoa kiểm cử như luật trị tội 二十二日酉時雨雹二刻汰軍色,nhị thập nhị nhật dậu thời vũ bạo nhị khắc thải quân sắc 夏五月初六日酉時有星隕自中天㱕東,hạ ngũ nguyệt sơ lục nhật dậu thời hữu tinh vẫn tự trung thiên quy đông 户部尚書黎端之奉𬢱一各府縣官賦税𨿽定而押作堤路不勤趂農隙時未完有妨收穫臨,hộ bộ thượng thư lê đoan chi phụng nghị nhất các phủ huyện quan phú thuế tuy định nhi áp tác đê lộ bất cần sấn nông khích thời vị hoàn hữu phòng thu hoạch lâm 考課時不得實聀并陞級以警尋常民務者,khảo khoá thời bất đắc thực chức tịnh thăng cấp dĩ cảnh tầm thường dân vụ giả 六月旱,lục nguyệt hạn 二十日勑旨刑官及各處承憲府縣勘理獄訟徇貨者多從公者寡或淹滯文案經三四年或上下衙門互相推轉变白爲黑從僞為真奸詐百端莫䏻伸理冤濫愁嘆馴致旱乾,nhị thập nhật sắc chỉ hình quan cập các xứ thừa hiến phủ huyện khám lí ngục tụng tuẫn hoá giả đa tòng công giả quả hoặc yêm đái văn án kinh tam tứ niên hoặc thượng hạ nha môn hỗ tương suy chuyển biến bạch vi hắc tòng nguỵ vi chân gian trá bách đoan mạc năng thân lí oan lạm sầu thán thuần trí hạn càn 刑官及各處承憲府縣官朝臣從公選汰使皆得人勘理要㱕至當具本施行,hình quan cập các xứ thừa hiến phủ huyện quan triều thần tòng công tuyển thải sử giai đắc nhân khám lí yếu quy chí đương cụ bản thi hành 二十五日北平總兵同知陳鏖差列校陶夫涣将旗軍六百名徃敢果地方開通桄䦕直抵班,nhị thập ngũ nhật bắc bình tổng binh đồng tri trần ao sai liệt hiệu đào phu hoán tương kì quân lục bách danh vãng cảm quả địa phương khai thông quang quan trực để ban 動處田横截樹柵化,động xứ điền hoành tiệt thụ sách hoá 外頭目羅傳等将土兵來攻射,ngoại đầu mục la truyền đẳng tương thổ binh lai công xạ 夫涣退軍還䦕,phu hoán thoái quân hoàn quan 羅傳再率兵断樹柵處斥去燒毀,la truyền tái suất binh đoạn thụ sách xứ xích khứ thiêu huỷ 陳鏖以其事聞上令司禮官以示朝臣,trần ao dĩ kì sự văn thượng lệnh ti lễ quan dĩ thị triều thần 黎念曰今再立柵彼必再毀無益於事,lê niệm viết kim tái lập sách bỉ tất tái huỷ vô ích ư sự 宜差官徃勘果是我田地間在彼地為彼侵占畫圖詳悉回奏得實預作咨文待令,nghi sai quan vãng khám quả thị ngã điền địa gian tại bỉ địa vi bỉ xâm chiếm hoạ đồ tường tất hồi tấu đắc thực dự tác tư văn đãi lệnh 今年遣使付陪臣将去呈廣西都司辨其曲直然後修柵從之,kim niên khiển sứ phó bồi thần tương khứ trình quảng tây đô ti biện kì khúc trực nhiên hậu tu sách tòng chi 勑旨官員進朝至端門外如遇雨日暫於東西两廊避雨,sắc chỉ quan viên tiến triều chí đoan môn ngoại như ngộ vũ nhật tạm ư đông tây lưỡng lang tị vũ 勑旨凣中塲吏除州縣正官及經歷首領副使等職,sắc chỉ phàm trúng trường lại trừ châu huyện chính quan cập kinh lịch thủ lĩnh phó sứ đẳng chức 若無中塲吏止除首領或州縣官,nhược vô trúng trường lại chỉ trừ thủ lĩnh hoặc châu huyện quan 秋八月色諭云刑官重任宜擇所塲,thu bát nguyệt sắc dụ vân hình quan trọng nhiệm nghi trạch sở trường 刑部各司官不問儒吏如才識浅陋不諳刑名者本部堂上官揀汰僃奏送吏部改除别職仍󰱇内外官满任二考以上中科塲有才識及由吏貟出身曾歷刑名者大除之,hình bộ các ti quan bất vấn nho lại như tài thức thiển lậu bất am hình danh giả bản bộ đường thượng quan giản thải bị tấu tống lại bộ cải trừ biệt chức nhưng tuyển nội ngoại quan mãn nhiệm nhị khảo dĩ thượng trúng khoa trường hữu tài thức cập do lại viên xuất thân tằng lịch hình danh giả đại trừ chi 二十七日明有勑來云近得雲南鎮守總兵等官奏安南國王無故動調兵馬攻殺老撾地方,nhị thập thất nhật minh hữu sắc lai vân cận đắc vân nam trấn thủ tổng binh đẳng quan tấu an nam quốc vương vô cố động điều binh mã công sát lão qua địa phương 及今上未退又要征八百媳婦,cập kim thượng vị thoái hựu yếu chinh bát bách tức phụ 合咨王如有前失宜速退兵如無王須馳來奏聞朝廷淄究妄報之人寘之于法,hợp tư vương như hữu tiền thất nghi tốc thoái binh như vô vương tu trì lai tấu văn triều đình truy cứu vọng báo chi nhân trí chi vu pháp 是日上令司禮監將出示朝臣,thị nhật thượng lệnh ti lễ giám tương xuất thị triều thần 黎壽域等𬢱奏今東䦕十三人投竄老撾邉地因差頭目阮報等就境上索取止得公道車載還不于攻殺老撾并要征八百媳婦事,lê thọ vực đẳng nghị tấu kim đông quan thập tam nhân đầu thoán lão qua biên địa nhân sai đầu mục nguyễn báo đẳng tựu cảnh thượng sách thủ chỉ đắc công đạo xa tải hoàn bất vu công sát lão qua tịnh yếu chinh bát bách tức phụ sự 其本裏著空,kì bản lí trứ không 仍委阮文質賫行,nhưng uỷ nguyễn văn chất tê hành 兵部左侍郎陳中立翰林院檢討黎俊彦潘貴等奉命徃使如明國還朝順賫明帝勑回,binh bộ tả thị lang trần trung lập hàn lâm viện kiểm thảo lê tuấn ngạn phan quý đẳng phụng mệnh vãng sứ như minh quốc hoàn triều thuận tê minh đế sắc hồi 上令,thượng lệnh 吴文通將出朝臣㸔,ngô văn thông tương xuất triều thần khán 勑云兹者陪臣陳中立等奏官物至廣西憑祥龍州知縣李廣寧知州趙原不即應付接𮞏分與上下石两州搬運以𦤶月久被其阻留乞要今凣處臣來京國先朝移文總鎮等官刻期到憑祥𮞏送𦤶珑州及廣西宣府如例打𭛁啓行使臣回付委官送出况村関外庶無󰏲遲,sắc vân tư giả bồi thần trần trung lập đẳng tấu quan vật chí quảng tây bằng tường long châu tri huyện lí quảng ninh tri châu triệu nguyên bất tức ứng phó tiếp đệ phân dữ thượng hạ thạch lưỡng châu ban vận dĩ trí nguyệt cửu bị kì trở lưu khất yếu kim phàm xứ thần lai kinh quốc tiên triều di văn tổng trấn đẳng quan khắc kì đáo bằng tường đệ tống trí long châu cập quảng tây tuyên phủ như lệ đả phát khải hành sứ thần hồi phó uỷ quan tống xuất huống thôn quan ngoại thứ vô kê trì 諒山都承憲三司刘𠃔直阮悌等一作刘𠃔通阮有悌奏言化外思陵州透入祿平州掠取祿平黄蘆馬八等家才物及牛畜擅去,lạng sơn đô thừa hiến tam ti lưu doãn trực nguyễn đễ đẳng nhất tác lưu doãn thông nguyễn hữu đễ tấu ngôn hoá ngoại tư lăng châu thấu nhập lộc bình châu lược thủ lộc bình hoàng lô mã bát đẳng gia tài vật cập ngưu súc thiện khứ 守,thủ 僃官黎廷涣不䏻関防付錦衣拏問,bị quan lê đình hoán bất năng quan phòng phó cẩm y nã vấn 朝臣黎壽域等曰彼狃前習常侵入俘掠我民,triều thần lê thọ vực đẳng viết bỉ nữu tiền tập thường xâm nhập phù lược ngã dân 合令東閣擬作諒山衛牒文送思陵州責以不䏻禁戢管内人民妄啓邉釁越境刼掠牛畜財物要得追還,hợp lệnh đông các nghĩ tác lạng sơn vệ điệp văn tống tư lăng châu trách dĩ bất năng cấm tập quản nội nhân dân vọng khải biên hấn việt cảnh kiếp lược ngưu súc tài vật yếu đắc truy hoàn 并擬撰勑遣監察并閑住官各一貟同本處三司詳勘黄蘆等𭁈彼前日有别固曲直緣由明白僃呈,tịnh nghĩ soạn sắc khiển giám sát tịnh nhàn trú quan các nhất viên đồng bản xứ tam ti tường khám hoàng lô đẳng dữ bỉ tiền nhật hữu biệt cố khúc trực duyên do minh bạch bị trình 今年遣使東閣再僃前後刼畧事由擬朝廷咨文付使臣順賫總鎮總督兩廣等官勘管内思陵州緣何率眾越境刼掠啓釁生事,kim niên khiển sứ đông các tái bị tiền hậu kiếp lược sự do nghĩ triều đình tư văn phó sứ thần thuận tê tổng trấn tổng đốc lưỡng quảng đẳng quan khám quản nội tư lăng châu duyên hà suất chúng việt cảnh kiếp lược khải hấn sinh sự 黎廷渙等不能関防𦤶化外透入刼掠如刘𠃔直等所奏拿問,lê đình hoán đẳng bất năng quan phòng trí hoá ngoại thấu nhập kiếp lược như lưu doãn trực đẳng sở tấu nã vấn 吏部急󰱇别官代除,lại bộ cấp tuyển biệt quan đại trừ 冬十一月十八日遣陪臣阮文質尹宏濬武維教歲貢于明并奏占城事,đông thập nhất nguyệt thập bát nhật khiển bồi thần nguyễn văn chất doãn hoành tuấn vũ duy giáo tuế cống vu minh tịnh tấu chiêm thành sự 十二月丁酉上出翰林院侍書梁世榮所擬歲貢表文示朝臣説來,thập nhị nguyệt đinh dậu thượng xuất hàn lâm viện thị thư lương thế vinh sở nghĩ tuế cống biểu văn thị triều thần thuyết lai 黎壽域等曰三文並以平順如申仁忠等僉奏上,lê thọ vực đẳng viết tam văn tịnh dĩ bình thuận như thân nhân trung đẳng thiêm tấu thượng 於郊󰘊辝命先令翰林院官󰱓次下東閣㸔次朝臣㸔,ư giao bang từ mệnh tiên lệnh hàn lâm viện quan soạn thứ hạ đông các khán thứ triều thần khán 如有異論爲之改定,như hữu dị luận vi chi cải định 故明人每嘉之曰國有人矣,cố minh nhân mỗi gia chi viết quốc hữu nhân hĩ 三文者一文,tam văn giả nhất văn 呈化州頭目羅傳排桄䦕之柵一文呈憑祥縣知縣李廣寧監執差人黄世恭,trình hoá châu đầu mục la truyền bài quang quan chi sách nhất văn trình bằng tường huyện tri huyện lí quảng ninh giám chấp sai nhân hoàng thế cung 𭛁内府錢頒𭁈大臣百官買絲織絹上納以是年冬當遣使聘北之期也,phát nội phủ tiền ban dữ đại thần bách quan mãi ti chức quyên thượng nạp dĩ thị niên đông đương khiển sứ sính bắc chi kì dã 辛丑十二年明成化十七年,tân sửu thập nhị niên minh thành hoá thập thất niên 春正月十九日都給事中武夢康上書言事其畧有四一侵占人田土及伐標拨碣擅立界限者應杖貶若剗削田畔止論罸錢,xuân chính nguyệt thập cửu nhật đô cấp sự trung vũ mộng khang thượng thư ngôn sự kì lược hữu tứ nhất xâm chiếm nhân điền thổ cập phạt tiêu bạt kiệt thiện lập giới hạn giả ứng trượng biếm nhược sản tước điền bạn chỉ luận phạt tiền 一斬伐園墓竹木者應杖貶若耕破古人墳墓並以流論,nhất trảm phạt viên mộ trúc mộc giả ứng trượng biếm nhược canh phá cổ nhân phần mộ tịnh dĩ lưu luận 一娶妻合娶外人不得相娶富,nhất thú thê hợp thú ngoại nhân bất đắc tương thú phú 貴親戚非類違者以徒論,quý thân thích phi loại vi giả dĩ đồ luận 一勘内外雜犯諸訟所在官司依律限斷其曲直不得推諉󰏲延違者罸錢依令,nhất khám nội ngoại tạp phạm chư tụng sở tại quan ti y luật hạn đoán kì khúc trực bất đắc suy uỷ kê diên vi giả phạt tiền y lệnh 夏四月會試天下舉人取犯󰦛禮等四十人,hạ tứ nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân thủ phạm đôn lễ đẳng tứ thập nhân 二十七日上御敬天殿親策問以理数,nhị thập thất nhật thượng ngự kính thiên điện thân sách vấn dĩ lí số 賜范󰦛禮刘興孝阮𠃔迪三人進士及弟吳文景等八人進士出身阮明道等二十九人同進士出身,tứ phạm đôn lễ lưu hưng hiếu nguyễn doãn địch tam nhân tiến sĩ cập đệ ngô văn cảnh đẳng bát nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn minh đạo đẳng nhị thập cửu nhân đồng tiến sĩ xuất thân 范󰦛禮字󰔄卿新興御天縣人屋金華清閑登第時年一十七鄕會廷試皆第一世称󰦛禮三,phạm đôn lễ tự ngu khanh tân hưng ngự thiên huyện nhân ốc kim hoa thanh nhàn đăng đệ thời niên nhất thập thất hương hội đình thí giai đệ nhất thế xưng đôn lễ tam 五月二十一日召進士范󰦛禮等入丹墀内,ngũ nguyệt nhị thập nhất nhật triệu tiến sĩ phạm đôn lễ đẳng nhập đan trì nội 上,thượng 御敬天殿,ngự kính thiên điện 鴻臚等官傳制唱名,hồng lô đẳng quan truyền chế xướng danh 吏部頒恩命,lại bộ ban ân mệnh 禮部官捧黄榜皷樂導引出東華門外掛張,lễ bộ quan bổng hoàng bảng cổ nhạc đạo dẫn xuất đông hoa môn ngoại quải trương 畢馬厩司用良馬送狀元㱕第,tất mã cứu ti dụng lương mã tống trạng nguyên quy đệ 旨揮一在内壮士神武効力殿前五府馬閑馴象等衛司所及在外各衛所府州縣官間有脧削士卒漁󰔦軍民惟務肥家不恤國法者在内指揮提督檢點都督堂上及断事經歷等官在外承憲二司各宜断以公心參諸眾論前項冗濫雖無實跡眾所共知者及有亷潔之人不爲,chỉ huy nhất tại nội tráng sĩ thần vũ hiệu lực điện tiền ngũ phủ mã nhàn thuần tượng đẳng vệ ti sở cập tại ngoại các vệ sở phủ châu huyện quan gian hữu thuyên tước sĩ tốt ngư đố quân dân duy vụ phì gia bất tuất quốc pháp giả tại nội chỉ huy đề đốc kiểm điểm đô đốc đường thượng cập đoán sự kinh lịch đẳng quan tại ngoại thừa hiến nhị ti các nghi đoạn dĩ công tâm tham chư chúng luận tiền hạng nhũng lạm tuy vô thực tích chúng sở cộng tri giả cập hữu liêm khiết chi nhân bất vi 參汚之態一體類奏送該道監察御史審覈勘實僃奏區處以示勸懲,tham ô chi thái nhất thể loại tấu tống cai đạo giám sát ngự sử thẩm hạch khám thực bị tấu khu xử dĩ thị khuyến trừng 立屯田所,lập đồn điền sở 詔曰屯田之置所以盡農力廣󰘊儲,chiếu viết đồn điền chi trí sở dĩ tận nông lực quảng bang trữ 其令各處屯田定為上中下三等,kì lệnh các xứ đồn điền định vi thượng trung hạ tam đẳng 六月二十日揀汰官祿,lục nguyệt nhị thập nhật giản thải quan lộc 凣官貟繁多廪祿浮費六科宜查取光順二年以來官貟曾犯受賂等賍已𬢱貶降等罪及列校管押拖欠船板木條柴磚等物隐歛軍錢以致多欠所納之物價錢十貫以上而其人猶在官勒𦤶職者以革冗官,phàm quan viên phồn đa lẫm lộc phù phí lục khoa nghi tra thủ quang thuận nhị niên dĩ lai quan viên tằng phạm thụ lộ đẳng tang dĩ nghị biếm giáng đẳng tội cập liệt hiệu quản áp tha khiếm thuyền bản mộc điều sài chuyên đẳng vật ẩn liễm quân tiền dĩ trí đa khiếm sở nạp chi vật giá tiền thập quán dĩ thượng nhi kì nhân do tại quan lặc trí chức giả dĩ cách nhũng quan 以省廪祿,dĩ tỉnh lẫm lộc 二十一日詔曰内外臣僚效尤黷貨諒由言責未得其人,nhị thập nhất nhật chiếu viết nội ngoại thần liêu hiệu vưu độc hoá lạng do ngôn trách vị đắc kì nhân 或姑息以為䏻或擊搏以招謗,hoặc cô tức dĩ vi năng hoặc kích bác dĩ chiêu báng 官方汚冗民有嗟咨召沴干和弊所當革,quan phương ô nhũng dân hữu ta tư triệu lệ can hoà tệ sở đương cách 自今科󰱑憲察等聀朝臣宜從公𬢱󰱇󰰽堪汰出󰰽堪代除具本施行以革前弊,tự kim khoa đài hiến sát đẳng chức triều thần nghi tòng công nghị tuyển thục kham thải xuất thục kham đại trừ cụ bản thi hành dĩ cách tiền tệ 秋七月初四日副都御史兼左春坊左中𠃔郭廷寶奏為斥却便宜事臣窃慮京師四方之本財貨貿易販賣必使之流通用足𡸈宜匱乏,thu thất nguyệt sơ tứ nhật phó đô ngự sử kiêm tả xuân phường tá trung doãn quách đình bảo tấu vi xích khước tiện nghi sự thần thiết lự kinh sư tứ phương chi bản tài hoá mậu dịch phán mại tất sử chi lưu thông dụng túc khởi nghi quỹ phạp 前奉天府民居除本府籍人間有𨿽非本籍而有,tiền phụng thiên phủ dân cư trừ bản phủ tịch nhân gian hữu tuy phi bản tịch nhi hữu 庯舍税額並入本坊納税差役,bô xá thuế ngạch tịnh nhập bản phường nạp thuế sai dịch 兹奉天府官斥却不問雜居無有庯舍税額一切斥回原籍切恐京師之地販賣稀少無復繁麗之盛非惟行商居賈之人多於失業而市肆恐至空虚税額或至欠鈌汜爲不便,tư phụng thiên phủ quan xích khước bất vấn tạp cư vô hữu bô xá thuế ngạch nhất thiết xích hồi nguyên tịch thiết khủng kinh sư chi địa phán mại hi thiểu vô phục phồn lệ chi thịnh phi duy hành thương cư giá chi nhân đa ư thất nghiệp nhi thị tứ khủng chí không hư thuế ngạch hoặc chí khiếm khuyết tự vi bất tiện 為此陳奏除雜居無類應斥却外其原有市肆庯舍前續入税額且許居住販賣營生許入本坊入税如例,vi thử trần tấu trừ tạp cư vô loại ứng xích khước ngoại kì nguyên hữu thị tứ bô xá tiền tục nhập thuế ngạch thả hứa cư trú phán mại doanh sinh hứa nhập bản phường nhập thuế như lệ 九月二十七日勑旨自今妃嬪官貟造别籍,cửu nguyệt nhị thập thất nhật sắc chỉ tự kim phi tần quan viên tạo biệt tịch 冬十月勑旨各衛所官敢有如前于求要索脧削,đông thập nguyệt sắc chỉ các vệ sở quan cảm hữu như tiền vu cầu yêu sách thuyên tước 財貨者准錢伍陌以上法司如律治罪外自四陌以下一體罷職充軍如參冗官貟例,tài hoá giả chuẩn tiền ngũ mạch dĩ thượng pháp ti như luật trị tội ngoại tự tứ mạch dĩ hạ nhất thể bãi chức sung quân như tham nhũng quan viên lệ 㫖諭凣六十五條,chỉ dụ phàm lục thập ngũ điều 󰱇補軍伍,tuyển bổ quân ngũ 考試官貟男孫属文書筭,khảo thí quan viên nam tôn thuộc văn thư toán 鑿海池,tạc hải trì 其池屈曲百里,kì trì khuất khúc bách lí 池中有翠玉殿池邉作講武殿肄習揀練兵象,trì trung hữu thuý ngọc điện trì biên tác giảng võ điện dị tập giản luyện binh tượng 以阮伯驥爲吏部尚書阮伯驥至靈人,dĩ nguyễn bá ký vi lại bộ thượng thư nguyễn bá ký chí linh nhân 壬寅十三年明成化十八年,nhâm dần thập tam niên minh thành hoá thập bát niên 春正月幸西京,xuân chính nguyệt hạnh tây kinh 秋七月六日勑㫖秀林局儒生人數增多教習少,thu thất nguyệt lục nhật sắc chỉ tú lâm cục nho sinh nhân số tăng đa giáo tập thiểu 吏部官𢮪擇翰林院官三貟堪兼秀林局司,lại bộ quan soạn trạch hàn lâm viện quan tam viên kham kiêm tú lâm cục tư 訓具本銓除以便教習,huấn cụ bản thuyên trừ dĩ tiện giáo tập 定保舉承司官令,định bảo cử thừa ti quan lệnh 勑㫖各處承司官職任尤重除󰱇之際宜得僉諧,sắc chỉ các xứ thừa ti quan chức nhiệm vưu trọng trừ tuyển chi tế nghi đắc thiêm giai 󰱥今各處承司官見鈌吏部具奏送下朝臣如都憲二司例保󰁮内外貟󰰽堪是職送吏部施行,kế kim các xứ thừa ti quan kiến khuyết lại bộ cụ tấu tống hạ triều thần như đô hiến nhị ti lệ bảo cử nội ngoại viên thục kham thị chức tống lại bộ thi hành 十六日以陶󰁮爲翰林院侍讀東各校書,thập lục nhật dĩ đào cử vi hàn lâm viện thị độc đông các hiệu thư 以󰁮奉扈從西征勤幹無犯令故陞之,dĩ cử phụng hộ tòng tây chinh cần cán vô phạm lệnh cố thăng chi 八月赦天下六十三條,bát nguyệt xá thiên hạ lục thập tam điều 造户籍,tạo hộ tịch 嚴琳奏言造户籍時社長詳註官貟各,nghiêm lâm tấu ngôn tạo hộ tịch thời xã trưởng tường chú quan viên các 職品髙下資爵多寡如不詳註明白户科檢奏府縣官及社長一體治罪,chức phẩm cao hạ tư tước đa quả như bất tường chú minh bạch hộ khoa kiểm tấu phủ huyện quan cập xã trưởng nhất thể trị tội 九月十五日戌時月食,cửu nguyệt thập ngũ nhật tuất thời nguyệt thực 冬十月考覈軍民書筭,đông thập nguyệt khảo hạch quân dân thư toán 勑㫖檢考户籍及土田簿,sắc chỉ kiểm khảo hộ tịch cập thổ điền bạ 自六科及吏部秀林局儒生同户部吏及承司吏扵報天寺會同舘等處同府縣檢洘,tự lục khoa cập lại bộ tú lâm cục nho sinh đồng hộ bộ lại cập thừa ti lại ư báo thiên tự hội đồng quán đẳng xứ đồng phủ huyện kiểm khảo 以黎寧為户部左侍郎范興孝爲户科給事中,dĩ lê ninh vi hộ bộ tả thị lang phạm hưng hiếu vi hộ khoa cấp sự trung 癸卯十賜年明成化十九年,quý mão thập tứ niên minh thành hoá thập cửu niên 春正月十三日禁公讌卓靣僣禮,xuân chính nguyệt thập tam nhật cấm công yến trác diện tiếm lễ 十五日禁飯扳放旗軍取錢并通同商人,thập ngũ nhật cấm phạn ban phóng kì quân thủ tiền tịnh thông đồng thương nhân 作文廟大成殿并東西廡及更服殿書板庫祭噐庫明倫東西堂,tác văn miếu đại thành điện tịnh đông tây vu cập canh phục điện thư bản khố tế khí khố minh luân đông tây đường 二月十五日勑㫖民人軍色鄕試中三塲充生徒四塲充增廣生如前例,nhị nguyệt thập ngũ nhật sắc chỉ dân nhân quân sắc hương thí trúng tam trường sung sinh đồ tứ trường sung tăng quảng sinh như tiền lệ 若生徒曾經鄕試遭不中塲者充軍中一塲者還民差賦如例,nhược sinh đồ tằng kinh hương thí tao bất trúng trường giả sung quân trung nhất trường giả hoàn dân sai phú như lệ 增廣生會試不中塲者充軍,tăng quảng sinh hội thí bất trúng trường giả sung quân 該承憲國子監官類奏施行如例,cai thừa hiến quốc tử giám quan loại tấu thi hành như lệ 夏四月十四日勑㫖凣私鬪者法司分首從𬢱罪,hạ tứ nguyệt thập tứ nhật sắc chỉ phàm tư đấu giả pháp ti phân thủ tòng nghị tội 二十二日勑㫖󰱥今六部有奏題本一應,nhị thập nhị nhật sắc chỉ kế kim lục bộ hữu tấu đề bản nhất ứng 公文事務並於紙尾書名如五府經歷各處承司首領官,công văn sự vụ tịnh ư chỉ vĩ thư danh như ngũ phủ kinh lịch các xứ thừa ti thủ lĩnh quan 五月十八日勑㫖許馴象馬閑各所正官帶牌常進朝參如五府正官例,ngũ nguyệt thập bát nhật sắc chỉ hứa thuần tượng mã nhàn các sở chính quan đái bài thường tiến triều tham như ngũ phủ chính quan lệ 定鄕試入塲日期并貢士例,định hương thí nhập trường nhật kì tịnh cống sĩ lệ 禮部尚書臨江伯黎弘毓等奏勑旨照各處承宣使司士人多少量日入塲,lễ bộ thượng thư lâm giang bá lê hoằng dục đẳng tấu sắc chỉ chiếu các xứ thừa tuyên sứ ti sĩ nhân đa thiểu lượng nhật nhập trường 奉查洪德五年八月初五日翰林侍讀兼東閣大學士申仁忠奏𬢱各處承司貢士例,phụng tra hồng đức ngũ niên bát nguyệt sơ ngũ nhật hàn lâm thị độc kiêm đông các đại học sĩ thân nhân trung tấu nghị các xứ thừa ti cống sĩ lệ 海陽山南三江京北等處每處一百三十名,hải dương sơn nam tam giang kinh bắc đẳng xứ mỗi xứ nhất bách tam thập danh 清華乂安等處每處六十名,thanh hoá nghệ an đẳng xứ mỗi xứ lục thập danh 順化安󰘊宣光興化等處每處三十名,thuận hoá an bang tuyên quang hưng hoá đẳng xứ mỗi xứ tam thập danh 若鄕試入塲日其未知攸當臣等伏候聖訓天下各使承司及奉天府鄕試以本年八月初八日並入第一塲,nhược hương thí nhập trường nhật kì vị tri du đương thần đẳng phục hầu thánh huấn thiên hạ các sứ thừa ti cập phụng thiên phủ hương thí dĩ bản niên bát nguyệt sơ bát nhật tịnh nhập đệ nhất trường 海陽山南三江京北等處承司以本月十八日入第二塲二十五日入第三塲九月初一日入第四塲初七日掛士人中式榜,hải dương sơn nam tam giang kinh bắc đẳng xứ thừa ti dĩ bản nguyệt thập bát nhật nhập đệ nhị trường nhị thập ngũ nhật nhập đệ tam trường cửu nguyệt sơ nhất nhật nhập đệ tứ trường sơ thất nhật quải sĩ nhân trúng thức bảng 清華乂安等處以本月十五日入第二塲二十二日入第三塲二十六日入第四塲九月初一日掛士人中式榜,thanh hoa nghệ an đẳng xứ dĩ bản nguyệt thập ngũ nhật nhập đệ nhị trường nhị thập nhị nhật nhập đệ tam trường nhị thập lục nhật nhập đệ tứ trường cửu nguyệt sơ nhất nhật quải sĩ nhân trúng thức bảng 順化安,thuận hoá an 廣興化宣光諒山太原等處及奉天府並以本月十三日入第二塲十八日入第三塲二十六日入第四塲九月初一日掛士人中式榜,quảng hưng hoá tuyên quang lạng sơn thái nguyên đẳng xứ cập phụng thiên phủ tịnh dĩ bản nguyệt thập tam nhật nhập đệ nhị trường thập bát nhật nhập đệ tam trường nhị thập lục nhật nhập đệ tứ trường cửu nguyệt sơ nhất nhật quải sĩ nhân trúng thức bảng 六月九日大風雨洪水,lục nguyệt cửu nhật đại phong vũ hồng thuỷ 二十四日定滅省社長除例令,nhị thập tứ nhật định diệt tỉnh xã trưởng trừ lệ lệnh 秋九月初二日御史󰱑副都御史兼左春坊左中𠃔郭廷寶奏係犯罪如惡逆背叛盗劫受賂教唆豪横滛奔貪墨閹宦𨺻人固意殺人係常赦所不原外,thu cửu nguyệt sơ nhị nhật ngự sử đài phó đô ngự sử kiêm tả xuân phường tả trung doãn quách đình bảo tấu hệ phạm tội như ác nghịch bội phản đạo kiếp thụ lộ giáo toa hào hoành dâm bôn tham mặc yêm hoạn hãm nhân cố ý sát nhân hệ thường xá sở bất nguyên ngoại 若雜犯𨿽𭛁在赦後而犯在赦前一體在赦法以廣聖恩,nhược tạp phạm tuy phát tại xá hậu nhi phạm tại xá tiền nhất thể tại xá pháp dĩ quảng thánh ân 從之,tòng chi 冬十月十一日遣黎德慶阮忠杜𣂷歲貢于明,đông thập nguyệt thập nhất nhật khiển lê đức khánh nguyễn trung đỗ cận tuế cống vu minh 十二日勑旨各衛司所作噐械就本衛司所武庫如例不得𢫔在城外邂宇軍店等處脩作違者流罪,thập nhị nhật sắc chỉ các vệ ti sở tác khí giới tựu bản vệ ti sở vũ khố như lệ bất đắc thiện tại thành ngoại giải vũ quân điếm đẳng xứ tu tác vi giả lưu tội 勑諭翰林院承旨東各大𭓇士申仁中御史󰱑副都御史兼左春坊左中𠃔郭廷寶奏東閣校書杜潤翰林院侍讀東閣校書陶󰁮翰林侍書覃文禮纂脩天南餘暇集親征記事,sắc dụ hàn lâm viện thừa chỉ đông các đại học sĩ thân nhân trung ngự sử đài phó đô ngự sử kiêm tả xuân phường tả trung doãn quách đình bảo tấu đông các hiệu thư đỗ nhuận hàn lâm viện thị độc đông các hiệu thư đào cử hàn lâm thị thư đàm văn lễ toản tu thiên nam dư hạ tập thân chinh ký sự 帝題大𭓇士申仁忠天南餘暇集序藁云火鼠千端布氷,đế đề đại học sĩ thân nhân trung thiên nam dư hạ tập tự cảo vân hoả thử thiên đoan bố băng 蚕五勑絲更求無敵手裁作衮龍衣,tàm ngũ sắc ti cánh cầu vô địch thủ tài tác cổn long y 按東方朔神異奇經有云南荒之外有火其中皆生不尽之木昼夜火燒暴凡猛雨不滅火有鼠重百斤毛長三寸餘細如絲可以作布壬子年拾遺記有云東海圓嶠山有氷蠶長七寸有鱗角以玺覆之有繭五色絲織為衣入水中不濡湿,án đông phương sóc thần dị kì kinh hữu vân nam hoăng chi ngoại hữu hoả kì trung giai sinh bất tận chi mộc trú dạ hoả thiêu bạo phàm mãnh vũ bất diệt hoả hữu thử trọng bách cân mao trường tam thốn dư tế như ti khả dĩ tác bố nhâm tí niên thập di ký hữu vân đông hải viên kiệu sơn hữu băng tàm trường thất thốn hữu lân giác dĩ tỉ phú chi hữu kiển ngũ sắc ti chức vi y nhập thuỷ trung bất nhu thấp 以阮冲慤為翰林侍讀掌院事,dĩ nguyễn xung xác vi hàn lâm thị độc chưởng viện sự 甲辰十五年明成化二十年,giáp thìn thập ngũ niên minh thành hoá nhị thập niên 春正月十六日太尉富國公黎壽域卒,xuân chính nguyệt thập lục nhật thái uý phú quốc công lê thọ vực tốt 二月赦諭,nhị nguyệt xá dụ 會試天下󰁮人取范智謙等四十四人,hội thí thiên hạ cử nhân thủ phạm trí khiêm đẳng tứ thập tứ nhân 三月初一日勑旨󰱥今陶造銀穴徵税如例,tam nguyệt sơ nhất nhật sắc chỉ kế kim đào tạo ngân huyệt trưng thuế như lệ 廷試策問以趙宋用儒,đình thí sách vấn dĩ triệu tống dụng nho 賜阮光弼阮玨枚惟精,tứ nguyễn quang bật nguyễn giác mai duy tinh 等三名進士及第吳文房等十六名進士出身朱廷寶等二十五人同進士出身,đẳng tam danh tiến sĩ cập đệ ngô văn phòng đẳng thập lục danh tiến sĩ xuất thân chu đình bảo đẳng nhị thập ngũ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 十日申明抑買禁,thập nhật thân minh ức mãi cấm 勑㫖云抑買之禁明令甚嚴權豪之家流習未革厲民󰔦政莫此為甚,sắc chỉ vân ức mãi chi cấm minh lệnh thậm nghiêm quyền hào chi gia lưu tập vị cách lệ dân đố chính mạc thử vi thậm 󰱥今奉天府及各處承憲二司再申明𦾔令禁戢戒飭,kế kim phụng thiên phủ cập các xứ thừa hiến nhị ti tái thân minh cựu lệnh cấm tập giới sức 凣供辦婚姻禮物諸家如有賣買市上民間大小物貨宜随時價不得如前狃為頑態恬勢憑威抑買攘奪違者如前令治罪,phàm cung biện hôn nhân lễ vật chư gia như hữu mại mãi thị thượng dân gian đại tiểu vật hoá nghi tuỳ thời giá bất đắc như tiền nữu vi ngoan thái thiệt thế bằng uy ức mãi nhương đoạt vi giả như tiền lệnh trị tội 十二月申明婦人落貽及為人落貽,thập nhị nguyệt thân minh phụ nhân lạc di cập vi nhân lạc di 前已有禁,tiền dĩ hữu cấm 係殘忍婦人或欲其子息少以專厚産或惮於生育圖免劬勞𮗓見妊娠用計墮落傷殘性命斁害彝倫及為人而落之者並行檢察如律治罪,hệ tàn nhẫn phụ nhân hoặc dục kì tử tức thiểu dĩ chuyên hậu sản hoặc đạn ư sinh dục đồ miễn cù lao giác kiến nhâm thần dụng kế đoạ lạc thương tàn tính mệnh dịch hại di luân cập vi nhân nhi lạc chi giả tịnh hành kiểm sát như luật trị tội 然視爲文具莫革前非重習舊風愈滋宿弊玩法敗俗莫此為尤,nhiên thị vi văn cụ mạc cách tiền phi trọng tập cựu phong dũ tư túc tệ ngoạn pháp bại tục mạc thử vi vưu 今宜親明前令嚴加戒飭係有前項婦人眾所共知及其夫不䏻戒止者並如律治罪,kim nghi thân minh tiền lệnh nghiêm gia giới sức hệ hữu tiền hạng phụ nhân chúng sở cộng tri cập kì phu bất năng giới chỉ giả tịnh như luật trị tội 夏賜月初禁奸人倚法擾金銀塲,hạ tứ nguyệt sơ cấm gian nhân ỷ pháp nhiễu kim ngân trường 禁天下係非忌臘婚人恩命慶吊等禮而無故相會宴飲,cấm thiên hạ hệ phi kị lạp hôn nhân ân mệnh khánh điếu đẳng lễ nhi vô cố tương hội yến ẩm 者如律治罪,giả như luật trị tội 初九日禁把門受奇錢,sơ cửu nhật cấm bả môn thụ kì tiền 二十一日定投納諸額承司度支官庫不得如刁磴令,nhị thập nhất nhật định đầu nạp chư ngạch thừa ti độ chi quan khố bất đắc như điêu đặng lệnh 二十九日定後塟不得遮障前塟令,nhị thập cửu nhật định hậu táng bất đắc già chướng tiền táng lệnh 先是安󰘊等處清刑憲察使司副使嚴光奏曰官員𭁈百姓未有分别是以愚冥細民見有官者以為地道所𦤶乘有死亡𧡟塟前後左右逼犯墳,tiên thị yên bang đẳng xứ thanh hình hiến sát sứ ti phó sứ nghiêm quang tấu viết quan viên dữ bách tính vị hữu phân biệt thị dĩ ngu minh tế dân kiến hữu quan giả dĩ vi địa đạo sở trí thừa hữu tử vong quan táng tiền hậu tả hữu bức phạm phần 蕋見侵子孫每以事由投告有司則例為分别难於辨正合無照職品之尊卑定墓地之廣狹至是禮部尚書郭廷寶議云天下官貟百,oanh kiến xâm tử tôn mỗi dĩ sự do đầu cáo hữu ti tắc lệ vị phân biệt nan ư biện chính hợp vô chiếu chức phẩm chi tôn ti định mộ địa chi quảng hiệp chí thị lễ bộ thượng thư quách đình bảo nghị vân thiên hạ quan viên bách 姓墓地間有公私田土不同以致私田作,tính mộ địa gian hữu công tư điền thổ bất đồng dĩ trí tư điền tác 彼墓地廣狹分數當隨地執向背之宜,bỉ mộ địa quảng hiệp phân sổ đương tuỳ địa chấp hướng bội chi nghi 後塟者不得挾以私田土之故而逼犯遮障前塟者,hậu táng giả bất đắc giáp dĩ tư điền thổ chi cố nhi bức phạm già chướng tiền táng giả 敢有故違許前塟子孫親屬告所在官司斥後塟移避并追謝錢如律上從之,cảm hữu cố vi hứa tiền táng tử tôn thân thuộc cáo sở tại quan ti xích hậu táng di tị tịnh truy tạ tiền như luật thượng tòng chi 頒降賞功令,ban giáng thưởng công lệnh 禁府衛司等衙門恃權挾貴淩罵首領及圖恩挾讐妄行保汰者,cấm phủ vệ ti đẳng nha môn thị quyền giáp quý lăng mạ thủ lĩnh cập đồ ân giáp thù vọng hành bảo thải giả 是月定祈雨供應社人例,thị nguyệt định kì vũ cung ứng xã nhân lệ 凣奉禱武官徃神佛在某處許溱附近社人本處社人用焚香𥺹供,phàm phụng đảo vũ quan vãng thần phật tại mỗ xứ hứa trăn phụ cận xã nhân bản xứ xã nhân dụng phần hương oản cúng 應差官養僧士每日十人輪流更代得便更種,ứng sai quan dưỡng tăng sĩ mỗi nhật thập nhân luân lưu cánh đại đắc tiện canh chủng 十三日定官書領降憲司檢刷令時禮部尚書兼左春坊左中𠃔郭廷寶奏前弟年官書領降在外各府如四書五經登科録會試録玉堂文範文憲通考,thập tam nhật định quan thư lĩnh giáng hiến ti kiểm soát lệnh thời lễ bộ thượng thư kiêm tả xuân phường tả trung doãn quách đình bảo tấu tiền đệ niên quan thư lĩnh giáng tại ngoại các phủ như tứ thư ngũ kinh đăng khoa lục hội thí lục ngọc đường văn phạm văn hiến thông khảo 文󰱇綱目及諸醫書之類,văn tuyển cương mục cập chư y thư chi loại 間有貪曷府官𢫔自固執以為己私不曾文付學官醫官殊甚非理,gian hữu tham hạt phủ quan thiện tự cố chấp dĩ vi kỷ tư bất tằng văn phó học quan y quan thù thậm phi lí 為此陳奏各處憲司檢刷該内各府前項諸書而本府官𢫔自固執學書不𭁈交付學官醫書不𭁈交付醫官者具實紏奏送,vi thử trần tấu các xứ hiến ti kiểm soát cai nội các phủ tiền hạng chư thư nhi bản phủ quan thiện tự cố chấp học thư bất dữ giao phó học quan y thư bất dữ giao phó y quan giả cụ thực củ tấu tống 刑部治罪,hình bộ trị tội 上從之故有是令,thượng tòng chi cố hữu thị lệnh 五月二十六日勑旨内外管軍民等中間有亷潔者亦有貪冗者倘無旌别何以勸懲内則五府都督外則都承憲三司堂上官各官從公保󰁮該内外衛府縣州官亷潔者及貪冗者各宜詳開實跡期送勑旨三箇月以理具本題文送御史󰱑覆審施行區處以是勸懲之方已舒軍民之力,ngũ nguyệt nhị thập lục nhật sắc chỉ nội ngoại quản quân dân đẳng trung gian hữu liêm khiết giả diệc hữu tham nhũng giả thoảng vô tinh biệt hà dĩ khuyến trừng nội tắc ngũ phủ đô đốc ngoại tắc đô thừa hiến tam ti đường thượng quan các quan tòng công bảo cử cai nội ngoại vệ phủ huyện châu quan liêm khiết giả cập tham nhũng giả các nghi tường khai thực tích kì tống sắc chỉ tam cá nguyệt dĩ lí cụ bản đề văn tống ngự sử đài phú thẩm thi hành khu xử dĩ thị khuyến trừng chi phương dĩ thư quân dân chi lực 二十七日吏部上書阮伯驥奏官貟縁事刑部勘問有干犯罪治即如欽奉進前勑,nhị thập thất nhật lại bộ thượng thư nguyễn bá ký tấu quan viên duyên sự hình bộ khám vấn hữu can phạm tội trị tức như khâm phụng tiến tiền sắc 命勘合交還吏部奏納,mệnh khám hợp giao hoàn lại bộ tấu nạp 六月十六日定三舍生除用令,lục nguyệt thập lục nhật định tam xá sinh trừ dụng lệnh 御史󰱑副都御史郭有嚴等奏臣等竊見國子監三舍生例准逐年會試中塲者中三塲充上舍生中二塲充中舍生中一塲充下舍生每舍一百名并給季錢三舍生每人九陌,ngự sử đài phó đô ngự sử quách hữu nghiêm đẳng tấu thần đẳng thiết kiến quốc tử giám tam xá sinh lệ chuẩn trục niên hội thí trúng trường giả trúng tam trường sung thượng xá sinh trúng nhị trường sung trung xá sinh trúng nhất trường sung hạ xá sinh mỗi xá nhất bách danh tịnh cấp quý tiền tam xá sinh mỗi nhân cửu mạch 及除用時吏部及國子監官保舉選除如三舍生數一體並同殊無差别合無,cập trừ dụng thời lại bộ cập quốc tử giám quan bảo cử tuyển trừ như tam xá sinh số nhất thể tịnh đồng thù vô sai biệt hợp vô 三舍生季錢下舍生宜减上舍生宜增一陌為一貫中舍生如前九陌下舍生减一陌為,tam xá sinh quý tiền hạ xá sinh nghi giảm thượng xá sinh nghi tăng nhất mạch vi nhất quan trung xá sinh như tiền cửu mạch hạ xá sinh giảm nhất mạch vi 八陌,bát mạch 至除用時吏部及國子監官照鈌保󰁮上舍生三分中舍生二分下舍生一分,chí trừ dụng thời lại bộ cập quốc tử giám quan chiếu khuyết bảo cử thượng xá sinh tam phần trung xá sinh nhị phần hạ xá sinh nhất phần 如此則三舍生中塲多少優劣前後等給適宜而天下人才咸知激勸,như thử tắc tam xá sinh trúng trường đa thiểu ưu liệt tiền hậu đẳng cấp thích nghi nhi thiên hạ nhân tài hàm tri khích khuyến 上從之,thượng tòng chi 秋八月初四日定築田界蓄水,thu bát nguyệt sơ tứ nhật định trúc điền giới súc thuỷ 令勅旨各處承憲二司府縣州等官󰱥今某處該内有破决防隄秋田淹浸勢可蓄水以作夏田承憲二司責令府縣州河隄勸農等官合於潦水稍退之時預為小民救飢之計相視地勢隨其便宜督責鄕,lệnh sắc chỉ các xứ thừa hiến nhị ti phủ huyện châu đẳng quan kế kim mỗ xứ cai nội hữu phá quyết phòng đê thu điền yêm tẩm thế khả súc thuỷ dĩ tác hạ điền thừa hiến nhị ti trách lệnh phủ huyện châu hà đê khuyến nông đẳng quan hợp ư liêu thuỷ sảo thoái chi thời dự vi tiểu dân cứu cơ chi kế tương thị địa thế tuỳ kì tiện nghi đốc trách hương 民培築田界要令蓄水以作夏田不可遐棄職司視常民瘼坐視無策以𦤶阻飢者,dân bồi trúc điền giới yếu lệnh súc thuỷ dĩ tác hạ điền bất khả hà khí chức ti thị thường dân mạc toạ thị vô sách dĩ trí trở cơ giả 十五日立我朝自太宗大寶三年壬戌科以來進士題名等牌并記,thập ngũ nhật lập ngã triều tự thái tông đại bảo tam niên nhâm tuất khoa dĩ lai tiến sĩ đề danh đẳng bài tịnh kí 上以太宗大寶三年以來進士諸科立石題名猶為闕典命禮部尚書郭廷寶詳具自太宗大寶三年壬戌科仁宗太和六年戊辰科光順四年癸未科七年丙戌科十年己丑科洪德三年壬辰科六年乙未科九年戊戌科十二年辛丑科至本年甲辰科進士名,thượng dĩ thái tông đại bảo tam niên dĩ lai tiến sĩ chư khoa lập thạch đề danh do vị khuyết điển mệnh lễ bộ thượng thư quách đình bảo tường cụ tự thái tông đại bảo tam niên nhâm tuất khoa nhân tông thái hoà lục niên mậu thìn khoa quang thuận tứ niên quý mùi khoa thất niên bính tuất khoa thập niên kỷ sửu khoa hồng đức tam niên nhâm thìn khoa lục niên ất mùi khoa cửu niên mậu tuất khoa thập nhị niên tân sửu khoa chí bản niên giáp thìn khoa tiến sĩ danh 次勒于堅珉,thứ lặc vu kiên mân 郭廷寶因請改狀元榜眼探花為進士及第正榜為進士出身附榜爲同進士出身以合今制,quách đình bảo nhân thỉnh cải trạng tguyên bảng nhãn thám hoa vi tiến sĩ cập đệ chánh bảng vi tiến sĩ xuất thân phụ bảng vi đồng tiến sĩ xuất thân dĩ hợp kim chế 上可其奏命冬官起工鑿石,thượng khả kì tấu mệnh đông quan khởi công tạc thạch 詞臣翰林院承旨東閣大學士申仁忠翰林院侍讀兼東閣𭓇士杜潤翰林院侍讀東閣校書陶󰁮覃文禮吳綸翰林院侍書兼秀林局司訓阮󰦛厚翰林院侍書兼崇文舘秀林局司訓梁世榮東閣校書黎俊彦翰林院侍讀兼秀林局司訓阮冲慤等分撰記文,từ thần hàn lâm viện thừa chỉ đông các đại học sĩ thân nhân trung hàn lâm viện thị độc kiêm đông các học sĩ đỗ nhuận hàn lâm viện thị độc đông các hiệu thư đào cử đàm văn lễ ngô luân hàn lâm viện thị thư kiêm tú lâm cục ti huấn nguyễn đôn hậu hàn lâm viện thị thư kiêm sùng văn quán tú lâm cục tư huấn lương thế vinh đông các hiệu thư lê tuấn ngạn hàn lâm viện thị độc kiêm tú lâm cục tư huấn nguyễn xung xác đẳng phân soạn ký văn 中書監正字阮竦蔡叔廉,trung thư giám chính tự nguyễn tủng thái thúc liêm 典書潘裏等奉勑書,điển thư phan lí đẳng phụng sắc thư 金光門待詔蘇碍奉勑篆,kim quang môn đãi chiếu tô ngại phụng sắc triện 按杜潤記云帝王政治之大莫急於人材國家制度之詳悉待夫後聖,án đỗ nhuận ký vân đế vương chính trị chi đại mạc cấp ư nhân tài quốc gia chế độ chi tường tất đãi phu hậu thánh 蓋為治而不本於人材制作而不資於後聖皆苟焉耳烏足致治效風化之隆文物典章之備哉,cái vi trị nhi bất bản ư nhân tài chế tác nhi bất tư ư hậu thánh giai cẩu yên nhĩ ô túc trí trị hiệu phong hoá chi long văn vật điển chương chi bị tai 奥自太祖順天紀年首飭學政太宗大寶三祀肇闡儒科仁宗󰱇賢任能恪遵成憲,áo tự thái tổ thuận thiên kỷ niên thủ sức học chính thái tông đại bảo tam tự triệu xiển nho khoa nhân tông tuyển hiền nhiệm năng khác tuân thành hiến 至於樹一作附太學碑闕典未鬏僃物盡文,chí ư thụ nhất tác phụ thái học bi khuyết điển vị tu bị vật tận văn 時若有待今聖天啓中興躬任斯道隆儒一事㔫所惓惓,thời nhược hữu đãi kim thánh thiên khải trung hưng cung nhiệm tư đạo long nho nhất sự vưu sở quyền quyền 况乎列聖涵養之深加以十,huống hồ liệt thánh hàm dưỡng chi thâm gia dĩ thập 年振作之力,niên chấn tác chi lực 向也六年一大比今則酌從周制定以三年矣,hướng dã lục niên nhất đại tỉ kim tắc chước tòng chu chế định dĩ tam niên hĩ 向也取士率不過二三十名今廣覈實才不患數倍矣,hướng dã thủ sĩ suất bất quá nhị tam thập danh kim quảng hạch thực tài bất hoạn sổ bội hĩ 以至崇奬作興德意之厚恩榮次第節目之詳渾然粲然度越古今,dĩ chí sùng tưởng tác hưng đức ý chi hậu ân vinh thứ đệ tiết mục chi tường hồn nhiên sán nhiên độ việt cổ kim 所以堅珉有刻記實有文置在賢關用勸多士皇王制作猗歟休哉,sở dĩ kiên mân hữu khắc ký thực hữu văn trí tại hiền quan dụng khuyến đa sĩ hoàng vương chế tác ỷ dư hưu tai 然則黎朝文明之詳科目之政肇於順天始於大寶行於太和而特盛於洪德也,nhiên tắc lê triều văn minh chi tường khoa mục chi chính triệu ư thuận thiên thuỷ ư đại bảo hành ư thái hoà nhi đặc thịnh ư hồng đức dã 向非聖上盡君師之責親制作之權安䏻成先志之未成僃前聖之未僃耶,hướng phi thánh thượng tận quân sư chi trách thân chế tác chi quyền an năng thành tiên chí chi vị thành bị tiền thánh chi vị bị da 九月初五日勑旨訓導間有同治一經而生徒之習别經不便講訓者,cửu nguyệt sơ ngũ nhật sắc chỉ huấn đạo gian hữu đồng trị nhất kinh nhi sinh đồ chi tập biệt kinh bất tiện giảng huấn giả 勑吏部勘實郎行改調󰱇治别經者相换銓除,sắc lại bộ khám thực lang hành cải điều tuyển trị biệt kinh giả tương hoán thuyên trừ 勑旨軍色󰠃無所出差輕務令,sắc chỉ quân sắc cùng vô sở xuất sai khinh vụ lệnh 二十九日勑旨凣寫造嘱書文契一體用陸路中紙若一切文字用官樣中紙,nhị thập cửu nhật sắc chỉ phàm tả tạo chúc thư văn khế nhất thể dụng lục lộ trung chỉ nhược nhất thiết văn tự dụng quan dạng trung chỉ 從細江縣知縣鄧見素之奏也,ttòng tế giang huyện tri huyện đặng kiến tố chi tấu dã 冬十月十一日勑旨開國功臣子孫係順天年間功神已受官職或無賜字一作姓而曾預開創功臣亦預順天年間有功已受官一二品其子孫,đông thập nguyệt thập nhất nhật sắc chỉ khai quốc công thần tử tôn hệ thuận thiên niên gian công thần dĩ thụ quan chức hoặc vô tứ tự nhất tác tính nhi tằng dự khai sáng công thần diệc dự thuận thiên niên gian hữu công dĩ thụ quan nhất nhị phẩm kì tử tôn 猶在軍伍者許本人投告本處承憲二司僃奏送兵部覈實身材堪用者充錦衣衛俊士若劣弱不堪許復其身,do tại quân ngũ giả hứa bản nhân đầu cáo bản xứ thừa hiến nhị ti bị tấu tống binh bộ hạch thực thân tài kham dụng giả sung cẩm y vệ tuấn sĩ nhược liệt nhược bất kham hứa phục kì thân 從太傅靖國公黎念之請也,tòng thái phó tĩnh quốc công lê niệm chi thỉnh dã 定投納檢收金銀錫鉛等税例,định đầu nạp kiểm thu kim ngân tích duyên đẳng thuế lệ 定構作親王公主府例,định cấu tác thân vương công chủ phủ lệ 定構作行殿其殿五間二厦厨房一連三間觀耕󰱑一區在中高五尺闊四十尺作先農𡊨一區高七尺濶三十六尺座處四圍土墻并行馬門,định cấu tác hành điện kì điện ngũ gian nhị hạ trù phòng nhất liên tam gian quan canh đài nhất khu tại trung cao ngũ xích khoát tứ thập xích tác tiên nông đàn nhất khu cao thất xích khoát tam thập lục xích toạ xứ tứ vi thổ tường tịnh hành mã môn 皆在清潭縣紅梅社,giai tại thanh đàm huyện hồng mai xã 作文廟大成殿并東西廡更服殿書板祭噐庫,tác văn miếu đại thành điện tịnh đông tây vu canh phục điện thư bản tế khí khố 明倫堂東西講堂東西碑室三舍生學房及諸門四圍繚墻,minh luân đường đông tây giảng đường đông tây bi thất tam xá sinh học phòng cập chư môn tứ vi liêu tường 十二月勑旨󰱥今内外各衛門官見鈌奉令保󰱇某人常知某人果有才𧥾廉能除授某職科󰱑等官公同邉祀置簿詳明,thập nhị nguyệt sắc chỉ kế kim nội ngoại các vệ môn quan kiến khuyết phụng lệnh bảo tuyển mỗ nhân thường tri mỗ nhân quả hữu tài thức liêm năng trừ thụ mỗ chức khoa đài đẳng quan công đồng biên tự trí bạc tường minh 後或鄙猥貪冗不堪居官無状查照某官貟妄保非人紏󰁮宋問,hậu hoặc bỉ ổi tham nhũng bất kham cư quan vô trạng tra chiếu mỗ quan viên vọng bảo phi nhân củ cử tống vấn 以黎廷彦為西軍都督府左都督清湘伯兼宗人府左宋人正,dĩ lê đình ngạn vi tây quân đô đốc phủ tả đô đốc thanh tương bá kiêm tông nhân phủ tả tống nhân chính 以黎鑿為駙馬都尉雲陽伯黎權為中軍都督府左都督涇陽伯,dĩ lê tạc vi phò mã đô uý vân dương bá lê quyền vi trung quân đô đốc phủ tả đô đốc kinh dương bá 乙巳十十六年明成化二十一年,ất tị thập thập lục niên minh thành hoá nhị thập nhất niên 春正月十一日定天下各府縣州等官進人丁田租及原頭諸税敢有怠慢不勤徵收以致拖欠追錢賞如令令謂以十分為率追扵本人七分追該官長三分,xuân chính nguyệt thập nhất nhật định thiên hạ các phủ huyện châu đẳng quan tiến nhân đinh điền tô cập nguyên đầu chư thuế cảm hữu đãi mạn bất cần trưng thu dĩ trí tha khiếm truy tiền thưởng như lệnh lệnh vị dĩ thập phân vi suất truy ư bản nhân thất phân truy cai quan trưởng tam phân 若飢寒困苦村長端供共保如前令施行,nhược cơ hàn khốn khổ thôn trưởng đoan cúng cộng bảo như tiền lệnh thi hành 二月十二日勑旨内外各衙門奏題等本本官書名不得使書寫吏代書,nhị nguyệt thập nhị nhật sắc chỉ nội ngoại các nha môn tấu đề đẳng bản bản quan thư danh bất đắc sử thư tả lại đại thư 三月太傅靖國公黎念卒,tam nguyệt thái phó tĩnh quốc công lê niệm tốt 夏四月初十日定廣南納税令,hạ tứ nguyệt sơ thập nhật định quảng nam nạp thuế lệnh 先是廣南無船,tiên thị quảng nam vô thuyền 𮞏年軍民扛税物常被損失󰱥今每至納税期許廣南承司移開順化都承憲三司交付税物差人轉𮞏上納,đệ niên quân dân giang thuế vật thường bị tổn thất kế kim mỗi chí nạp thuế kì hứa quảng nam thừa ti di khai thuận hoá đô thừa hiến tam ti giao phó thuế vật sai nhân chuyển đệ thượng nạp 閏四月二十九日定進朝從小僮令,nhuận tứ nguyệt nhị thập cửu nhật định tiến triều tòng tiểu đồng lệnh 其令大臣文武百官󰱥今進朝至大興門外下轎馬,kì lệnh đại thần văn võ bách quan kế kim tiến triều chí đại hưng môn ngoại hạ kiệu mã 若公侯伯駙馬随從小僮二人一品一人,nhược công hầu bá phò mã tuỳ tòng tiểu đồng nhị nhân nhất phẩm nhất nhân 入至玩舚橋外即止,nhập chí ngoạn thiềm kiều ngoại tức chỉ 違者守門官取遏糾󰁮送問,vi giả thủ môn quan thủ át củ cử tống vấn 秋七月十三日勑旨禮部備榜一五府各衛所官朝退之時各回本衙門商議公務不得如前,thu thất nguyệt thập tam nhật sắc chỉ lễ bộ bị bảng nhất ngũ phủ các vệ sở quan triều thoái chi thời các hồi bản nha môn thương nghị công vụ bất đắc như tiền 扵銮駕庫内廉外會坐商議,ư loan giá khố nội liêm ngoại hội toạ thương nghị 一百官進朝及猶在朝堂時各衙門吏隨行本官至東長安及南薰等門外不得如前混入朱雀等門,nhất bách quan tiến triều cập do tại triều đường thời các nha môn lại tuỳ hành bản quan chí đông trường an cập nam huân đẳng môn ngoại bất đắc như tiền hỗn nhập chu tước đẳng môn 若吏部六科尚寶寺度支通政使司并護衛等衙門吏並不之禁,nhược lại bộ lục khoa thượng bảo tự đạc chi thông chính sứ ti tịnh hộ vệ đẳng nha môn lại tịnh bất chi cấm 一朝退時五府六部東閣御史󰱑六寺史官等衙門吏將簿本檢㸔入六科查問籍牒並不之禁,nhất triều thoái thời ngũ phủ lục bộ đông các ngự sử đài lục tự sử quan đẳng nha môn lại tương bạ bản kiểm khán nhập lục khoa tra vấn tịch điệp tịnh bất chi cấm 二十六日定以赦前應赦事相告𭛁者罪,nhị thập lục nhật định dĩ xá tiền ứng xá sự tương cáo phát giả tội 從提刑監察御史阮資輔之奏也,tòng đề hình giám sát ngự sử nguyễn tư phụ chi tấu dã 二十七日嚴考試免󰱇,nhị thập thất nhật nghiêm khảo thí miễn tuyển 令勑旨各處承憲二司,lệnh sắc chỉ các xứ thừa hiến nhị ti 官前年考試免󰱇多有懷挾代試中者殆萬餘人甚於冗濫,quan tiền niên khảo thí miễn tuyển đa hữu hoài giáp đại thí trúng giả đãi vạn dư nhân thậm ư nhũng lạm 󰱥今各處考試前項要得職字能文者,kế kim các xứ khảo thí tiền hạng yếu đắc chức tự năng văn giả 至覆覈試時尚有曳白不成文者許提調監試巡綽等官風卷舉奏,chí phúc hạch thí thời thượng hữu duệ bạch bất thành văn giả hứa đề điệu giám thí tuần xước đẳng quan phong quyển cử tấu 自一人至四五人以上承憲官以貶罷論本人以徒軍丁罪辠之,tự nhất nhân chí tứ ngũ nhân dĩ thượng thừa hiến quan dĩ biếm bãi luận bản nhân dĩ đồ quân đinh tội tội chi 八月初三日定百官朝儀,bát nguyệt sơ tam nhật định bách quan triều nghi 其宜󰱥今當朝日鼓初發護衛以次進入丹墀二發百官以次進入丹墀不得搪揬争先混淆攙越,kì nghi kế kim đương triều nhật cổ sơ phát hộ vệ dĩ thứ tiến nhập đan trì nhị phát bách quan dĩ thứ tiến nhập đan trì bất đắc đường đột tranh tiên hỗn hào sam việt 若鼓已三發之後而百官猶在朱雀門外并鐘已過五十之後,nhược cổ dĩ tam phát chi hậu nhi bách quan do tại chu tước môn ngoại tịnh chung dĩ quá ngũ thập chi hậu 而猶在端門左右者該宇門官一體遏截錦衣舍人司紏舉送治,nhi do tại đoan môn tả hữu giả cai vũ môn quan nhất thể át tiệt cẩm y xá nhân ti củ cử tống trị 九月定識字借寫状非教唆令,cửu nguyệt định thức tự tá tả trạng phi giáo toa lệnh 冬十月十四日正嫡庶子令,đông thập nguyệt thập tứ nhật chính đích thứ tử lệnh 上諭大小官員百姓等凡預子孫奉承祀事不問年甲之長幼不抅官秩之崇卑宜守經常委之嫡子,thượng dụ đại tiểu quan viên bách tính đẳng phàm dự tử tôn phụng thừa tự sự bất vấn niên giáp chi trưởng ấu bất câu quan trật chi sùng ti nghi thủ kinh thường uỷ chi đích tử 嫡子先死即以長孫或無長孫方用庶子,đích tử tiên tử tức dĩ trưởng tôn hoặc vô trưởng tôn phương dụng thứ tử 嫡妻又無眾子方擇次子之賢,đích thê hựu vô chúng tử phương trạch thứ tử chi hiền 若長子長孫方有嬰疾及不肖之行不宜奉承即當京告所司擇别子孫承祀,nhược trưởng tử trưởng tôn phương hữu anh tật cập bất tiêu chi hành bất nghi phụng thừa tức đương kinh cáo sở ti trạch biệt tử tôn thừa tự 以示為人父者不可溺愛而陷敗家支祸為人子者不可昧󰒂而長傷化之風,dĩ thị vi nhân phụ giả bất khả nịch ái nhi hãm bại gia chi hoạ vi nhân tử giả bất khả muội nghĩa nhi trưởng thương hoá chi phong 十一月除税使鋪正等職,thập nhất nguyệt trừ thuế sứ phố chính đẳng chức 令勑旨󰱥今各税務使見鈌吏部首有出身各衙門吏經󰱇不守者銓除以便修寫󰏲考諸税簿牒,lệnh sắc chỉ kế kim các thuế vụ sứ kiến khuyết lại bộ thủ hữu xuất thân các nha môn lại kinh tuyển bất thủ giả thuyên trừ dĩ tiện tu tả kê khảo chư thuế bạ điệp 若驛承鋪正等税使取得馘旗軍󰱇不取者銓除如前例,nhược dịch thừa phố chính đẳng thuế sứ thủ đắc quắc kì quân tuyển bất thủ giả thuyên trừ như tiền lệ 從吏科都給事中黄卲之言也,tòng lại khoa đô cấp sự trung hoàng thiệu chi ngôn dã 十四日申明豪横,thập tứ nhật thân minh hào hoành 令中軍都督府左都督徑陽伯黎權奏言係豪右有所挾持犯敺傷人奪人,lệnh trung quân đô đốc phủ tả đô đốc kinh dương bá lê quyền tấu ngôn hệ hào hữu hữu sở giáp trì phạm khu thương nhân đoạt nhân 田上才物耕破墳墓損侵於人自三遭以上顯是豪横赦所不原定以豪横罪罪之,điền thượng tài vật canh phá phần mộ tổn xâm ư nhân tự tam tao dĩ thượng hiển thị hào hoành xá sở bất nguyên định dĩ hào hoành tội tội chi 弱前項犯事止一二遭及相争訟田土敺鬪之類如律𬢱罪,nhược tiền hạng phạm sự chỉ nhất nhị tao cập tương tranh tụng điền thổ khu đấu chi loại như luật nghị tội 二十一日銓󰱇方靣官及監守客使,nhị thập nhất nhật thuyên tuyển phương diện quan cập giám thủ khách sứ 勑旨四承司憲察方靣官責任既尊事權亦重銓󰱇之際宜得其人,sắc chỉ tứ thừa ti hiến sát phương diện quan trách nhiệm ký tôn sự quyền diệc trọng thuyên tuyển chi tế nghi đắc kì nhân 如有鈌貟參𬢱用六品以上有噐𧥾資望任满四考以上憲察用科󰱑國子監六寺等衙門官有廉明歷練應满四考眾所推奬者如例󰱇除,như hữu khuyết viên tham nghị dụng lục phẩm dĩ thượng hữu khí thức tư vọng nhiệm mãn tứ khảo dĩ thượng hiến sát dụng khoa đài quốc tử giám lục tự đẳng nha môn quan hữu liêm minh lịch luyện ứng mãn tứ khảo chúng sở suy tưởng giả như lệ tuyển trừ 敢有徇情妄󰱇品卑任浅之人,cảm hữu tuẫn tình vọng tuyển phẩm ti nhâm thiển chi nhân 以致眾論弗諧民務生弊者吏科送問治罪,dĩ trí chúng luận phất hài dân vụ sinh tệ giả lại khoa tống vấn trị tội 定諸藩使臣朝貢京國,định chư phiên sứ thần triều cống kinh quốc 令如占城老撾暹羅爪哇剌加等國使臣及鎮憲頭目至會同舘錦衣衛差壮士五城兵馬郎將司旗軍等各宜如法監守嚴謹関防以至道塗徃來入朝進見之際亦宜先後引行驅斥諸小内人并公私奴婢並不得接近訪問交通言語以至透漏事情引誘生弊,lệnh như chiêm thành lão qua tiêm la trảo oa lạt gia đẳng quốc sứ thần cập trấn hiến đầu mục chí hội đồng quán cẩm y vệ sai tráng sĩ ngũ thành binh mã lang tướng ti kì quân đẳng các nghi như pháp giám thủ nghiêm cẩn quan phòng dĩ chí đạo đồ vãng lai nhập triều tiến kiến chi tế diệc nghi tiên hậu dẫn hành khu xích chư tiểu nội nhân tịnh công tư nô tì tịnh bất đắc tiếp cận phỏng vấn giao thông ngôn ngữ dĩ chí thấu lậu sự tình dẫn dụ sinh tệ 該監官不䏻如法嚴訪徇私容縱錦衣衛舍人司旗牌壮士具實奏聞拿來治罪,cai giám quan bất năng như pháp nghiêm phỏng tuẫn tư dung túng cẩm y vệ xá nhân ti kì bài tráng sĩ cụ thực tấu văn nã lai trị tội 二十六日定󰦛禮󰒂課農桑令,nhị thập lục nhật định đôn lễ nghĩa khoá nông tang lệnh 上諭天下各處承憲府縣州官等禮󰒂所以淑民心農桑所以足衣食二者政之急務牧守枝攸司也,thượng dụ thiên hạ các xứ thừa hiến phủ huyện châu quan đẳng lễ nghĩa sở dĩ thục dân tâm nông tang sở dĩ túc y thực nhị giả chính chi cấp vụ mục thủ chi du tư dã 朕自御極以來凡化民成俗之方興便除害之政莫不刑諸訓諭責之專行然民財未至羡餘民俗未榛丕变,trẫm tự ngự cực dĩ lai phàm hoá dân thành tục chi phương hưng tiện trừ hại chi chính mạc bất hình chư huấn dụ trách chi chuyên hành nhiên dân tài vị chí tiện dư dân tục vị trăn phỉ biến 𡸈非尔軰以簿書為急而視敎令為虚文以期會為先而置民風扵度外以致然󰊹,khởi phi nhĩ bối dĩ bạ thư vi cấp nhi thị giáo lệnh vi hư văn dĩ kì hội vi tiên nhi trí dân phong ư độ ngoại dĩ trí nhiên dư 󰱥今爾軰尽革前弊凡朝廷之勅令一意奉行百姓之飢寒多方經理而府縣州官者每年以時,kế kim nhĩ bối tận cách tiền tệ phàm triều đình chi sắc lệnh nhất ý phụng hành bách tính chi cơ hàn đa phương kinh lí nhi phủ huyện châu quan giả mỗi niên dĩ thời 相視原隰勸課農桑,tương thị nguyên thấp khuyến khoá nông tang 地有遺利則隨方而興作之人有遺力則隋事而勸将之使民有餘財而無凍餒迯亡之弊,địa hữu di lợi tắc tuỳ phương nhi hưng tác chi nhân hữu di lực tắc tuỳ sự nhi khuyến tương chi sử dân hữu dư tài nhi vô đống nỗi đào vong chi tệ 或歲時巡行之際所致材巷民居必歷舉前代勑諭之文古今禮樂之訓丁寧曉告俾彼從善改過,hoặc tuế thời tuần hành chi tế sở trí tài hạng dân cư tất lịch cử tiền đại sắc dụ chi văn cổ kim lễ nhạc chi huấn đinh ninh hiểu cáo tỉ bỉ tòng thiện cải quá 或有傷化敗俗之事必致意戒懲,hoặc hữu thương hoá bại tục chi sự tất trí ý giới trừng 忠信孝悌之人必用心嘉奖,trung tín hiếu đễ chi nhân tất dụng tâm gia tưởng 民皆㱕厚而革澆薄奸詭之風,dân giai quy hậu nhi cách kiêu bạc gian nguỵ chi phong 󰰽䏻遵承見效二司類以名聞定賞,thục năng tuân thừa kiến hiệu nhị ti loại dĩ danh văn định thưởng 倘或尋常職事罷職充軍,thảng hoặc tầm thường chức sự bãi chức sung quân 十二月令各處江官如遇進表日許在衙門行,thập nhị nguyệt lệnh các xứ giang quan như ngộ tiến biểu nhật hứa tại nha môn hành 禮停就都司,lễ đình tựu đô ti 以黎端之為兵部尚書黎公讓為禮部尚書郭廷寶為刑部尚書鄧見素為監察御史黎志為南軍都督府左都督平淳伯黎廣志為禮部左侍郎兼翰林院掌院事,dĩ lê đoan chi vi binh bộ thượng thư lê công nhượng vi lễ bộ thượng thư quách đình bảo vi hình bộ thượng thư đặng kiến tố vi giám sát ngự sử lê chí vi nam quân đô đốc phủ tả đô đốc bình thuần bá lê quảng chí vi lễ bộ tả thị lang kiêm hàn lâm viện chưởng viện sự 是年殺陳封,thị niên sát trần phong 帝諭尚書阮如堵等曰陳封少時為厲德侯舊臣,đế dụ thượng thư nguyễn như đổ đẳng viết trần phong thiếu thời vi lệ đức hầu cựu thần 至陳封為仁宗經筵時愛戴厲德甚輕蔑我,chí trần phong vi nhân tông kinh diên thời ái đái lệ đức thậm khinh miệt ngã 今封為我臣常蓄不臣之心謂我建立明國官號而匿國朝通制不臣之心顯矣,kim phong vi ngã thần thường súc bất thần chi tâm vị ngã kiến lập minh quốc quan hiệu nhi nặc quốc triều thông chế bất thần chi tâm hiển hĩ 封以反誰束我手不可殺封封國叛臣󰰽為封,phong dĩ phản thuỳ thúc ngã thủ bất khả sát phong phong quốc phản thần thục vi phong 螳螂攘臂稱首使吾知之,đường lang nhương tí xưng thủ sử ngô tri chi 又諭如堵等曰吾見陳封頑薄前後誥諭可也,hựu dụ như đổ đẳng viết ngô kiến trần phong ngoan bạc tiền hậu cáo dụ khả dã 如二賜封詩吾過之大也噬臍将可及乎我觀漢之孝景唐之太宗史稱七制三宗亦有晁錯祖尚之悔,như nhị tứ phong thi ngô quá chi đại dã phệ tề tương khả cập hồ ngã quan hán chi hiếu cảnh đường chi thái tông sử xưng thất chế tam tông diệc hữu triều thác tổ thượng chi hối 吾不及二君之英安得不多有悔吝乎,ngô bất cập nhị quân chi anh an đắc bất đa hữu hối lận hồ 丙午十七年明成化二十二年,bính ngọ thập thất niên minh thành hoá nhị thập nhị niên 春正月十二日勑旨󰱥今監察御史差幹瘴地如安󰘊興化諒山太原廣南等處即差該道監察御史,xuân chính nguyệt thập nhị nhật sắc chỉ kế kim giám sát ngự sử sai cán chướng địa như an bang hưng hoá lạng sơn thái nguyên quảng nam đẳng xứ tức sai cai đạo giám sát ngự sử 若該道差已尽員許通該,nhược cai đạo sai dĩ tận viên hứa thông cai 併同差期若該道御史通該御史差已,tính đồng sai kì nhược cai đạo ngự sử thông cai ngự sử sai dĩ 盡貟始相輸差别道御史,tận viên thuỷ tương thâu sai biệt đạo ngự sử 十五日勑旨各衛司儒指揮各貟吏部同本衛官公同閲󰱇内外各衛門見任文職有會試中塲身材頗有壮健銓除各衛門司宿直應務,thập ngũ nhật sắc chỉ các vệ ti nho chỉ huy các viên lại bộ đồng bản vệ quan công đồng duyệt tuyển nội ngoại các vệ môn kiến nhậm văn chức hữu hội thí trúng trường thân tài pha hữu tráng kiện thuyên trừ các vệ môn ti túc trực ứng vụ 十六日差官檢驗軍需物件,thập lục nhật sai quan kiểm nghiệm quân nhu vật kiện 二十五日定築立公私田土界碣,nhị thập ngũ nhật định trúc lập công tư điền thổ giới kiệt 其法農隙時府縣官即照如田土簿及奉給田土四至界近拘集老大社村長公同指引官田及世業田土築界碣以為一定求遠之法,kì pháp nông khích thời phủ huyện quan tức chiếu như điền thổ bạ cập phụng cấp điền thổ tứ chí giới cận câu tập lão đại xã thôn trưởng công đồng chỉ dẫn quan điền cập thế nghiệp điền thổ trúc giới kiệt dĩ vi nhất định cầu viễn chi pháp 二月初三日定題奉本例署字體式,nhị nguyệt sơ tam nhật định đề phụng bản lệ thự tự thể thức 二十九日勑㫖󰱥今通政使司接受内外各衙門官貟奏本間有寫字遺漏差謬即檢奏送刑部罸錢如令若軍色民停罸錢,nhị thập cửu nhật sắc chỉ kế kim thông chính sứ ti tiếp thụ nội ngoại các nha môn quan viên tấu bản gian hữu tả tự di lậu sai mậu tức kiểm tấu tống hình bộ phạt tiền như lệnh nhược quân sắc dân đình phạt tiền 三月󰱇強壮充軍,tam nguyệt tuyển cường tráng sung quân 十四日頒洪德軍務凡二十七條,thập tứ nhật ban hồng đức quân vụ phàm nhị thập thất điều 按洪德六年三月日頒降一文武官一品二品眾子及三品長子公候伯眾孫不䏻𧥾字充錦衣衛俊士若䏻讀書考中充崇文舘儒生,án hồng đức lục niên tam nguyệt nhật ban giáng nhất văn võ quan nhất phẩm nhị phẩm chúng tử cập tam phẩm trưởng tử công hầu bá chúng tôn bất năng thức tự sung cẩm y vệ tuấn sĩ nhược năng độc thư khảo trúng sung sùng văn quán nho sinh 三品眾子及文武從官四六七八品字不能,tam phẩm chúng tử cập văn võ tòng quan tứ lục thất bát phẩm tự bất năng 讀書充羽林衛軍䏻讀書考中充秀林局儒生有吏才考中充内外各衛門吏,độc thư sung vũ lâm vệ quân năng độc thư khảo trúng sung tú lâm cục nho sinh hữu lại tài khảo trúng sung nội ngoại các vệ môn lại 九品二子如八品子餘如百姓子,cửu phẩm nhị tử như bát phẩm tử dư như bách tính tử 七品以下孫󰱇充軍如百姓例,thất phẩm dĩ hạ tôn tuyển sung quân như bách tính lệ 一親父子兄弟三丁以上同居社籍饒一丁󰱇充若在别縣社不饒,nhất thân phụ tử huynh đệ tam đinh dĩ thượng đồng cư xã tịch nhiêu nhất đinh tuyển sung nhược tại biệt huyện xã bất nhiêu 一傭賃人有文字已有本處承宣司准照便即並饒免充軍,nhất dong nhẫm nhân hữu văn tự dĩ hữu bản xứ thừa tuyên ti chuẩn chiếu tiện tức tịnh nhiêu miễn sung quân 夏四月初六日清華等處憲察使司憲察使阮祚奏言係各府縣官不勤押作堤路木捍不得陞級,hạ tứ nguyệt sơ lục nhật thanh hoá đẳng xứ hiến sát sứ ti hiến sát sứ nguyễn tộ tấu ngôn hệ các phủ huyện quan bất cần áp tác đê lộ mộc hãn bất đắc thăng cấp 拾三日勅㫖各衛勢家奴婢開姓名送,thập tam nhật sắc chỉ các vệ thế gia nô tì khai tính danh tống 奉天府檢刷,phụng thiên phủ kiểm soát 從奉天府少尹阮必勃之言也,tòng phụng thiên phủ thiếu doãn nguyễn tất bột chi ngôn dã 二十一日定農隙時興作,nhị thập nhất nhật định nông khích thời hưng tác 建昌府舒池縣知縣陳汝為奏言天下各處田野髙下不同農隙秋夏有異,kiến xương phủ thư trì huyện tri huyện trần nhữ vi tấu ngôn thiên hạ các xứ điền dã cao hạ bất đồng nông khích thu hạ hữu dị 秋田則二三月播種夏田則十一十二月耕種是夏田之急於冬尾也,thu điền tắc nhị tam nguyệt bá chủng hạ điền tắc thập nhất thập nhị nguyệt canh chủng thị hạ điền chi cấp ư đông vĩ dã 今有司倘遇役作不審民田便宜一槩以冬尾為農隙是獨便於秋務之民而夏田之民有妨,kim hữu ti thảng ngộ dịch tác bất thẩm dân điền tiện nghi nhất khái dĩ đông vĩ vi nông khích thị độc tiện ư thu vụ chi dân nhi hạ điền chi dân hữu phòng 伏乞󰱥今培築等務二司查勘某處秋田冬尾興公夏田春月起作以為民事便宜,phục khất kế kim bồi trúc đẳng vụ nhị ti tra khám mỗ xứ thu điền đông vĩ hưng công hạ điền xuân nguyệt khởi tác dĩ vi dân sự tiện nghi 從之,tòng chi 二十四日勑㫖公田每六年從新檢度均給如前,nhị thập tứ nhật sắc chỉ công điền mỗi lục niên tòng tân kiểm độ quân cấp như tiền 申明檢察迯亡令,thân minh kiểm sát đào vong lệnh 五月初一日禁揀錢,ngũ nguyệt sơ nhất nhật cấm giản tiền 勑旨泉貨之用貴於上嗄流通府庫之儲貴於長久無獘,sắc chỉ tuyền hoá chi dụng quý ư thượng hạ lưu thông phủ khố chi trữ quý ư trường cửu vô tệ 󰱥今内外各衙門追徵公私賍罸及度文檢秋各項前應八官庫儲積者並宜選取真銅錢𨿽輸郭少鈌係是真同積久無獘者亦宜選取,kế kim nội ngoại các nha môn truy trưng công tư tang phạt cập độ văn kiểm thu các hạng tiền ứng bát quan khố trữ tích giả tịnh nghi tuyển thủ chân đồng tiền tuy thâu quách thiếu khuyết hệ thị chân đồng tích cửu vô tệ giả diệc nghi tuyển thủ 若官吏代俸及百姓賣買使用錢凡真同穿緡猶著者一體收用不得拒斥苛揀,nhược quan lại đại bổng cập bách tính mại mãi sử dụng tiền phàm chân đồng xuyên mân do trứ giả nhất thể thu dụng bất đắc cự xích hà giản 二十二日禁外任官吏娶部内婦女,nhị thập nhị nhật cấm ngoại nhậm quan lại thú bộ nội phụ nữ 二十六日開廣獄房漆補守獄應差,nhị thập lục nhật khai quảng ngục phòng tất bổ thủ ngục ứng sai 定朝冠󰱥今文武百官進朝戴烏紗帽两趐宜一體稍仄向前不得任意或平或仄,định triều quan kế kim văn võ bách quan tiến triều đái ô sa mạo lưỡng sí nghi nhất thể sảo trắc hướng tiền bất đắc nhiệm ý hoặc bình hoặc trắc 六月十一日申明越奏告令󰱥今凡公私等事未經州縣府乘憲󰱑等衙門及已經告而勘理未完者並不得越奏越告,lục nguyệt thập nhất nhật thân minh việt tấu cáo lệnh kế kim phàm công tư đẳng sự vị kinh châu huyện phủ thừa hiến đài đẳng nha môn cập dĩ kinh cáo nhi khám lí vị hoàn giả tịnh bất đắc việt tấu việt cáo 十二日禁過回藩鎮籍令如清華乂安順化安󰘊太原宣光諒山等處承宣或清華不得改入乂安諒山不得著,thập nhị nhật cấm quá hồi phiên trấn tịch lệnh như thanh hoá nghệ an thuận hoá an bang thái nguyên tuyên quang lạng sơn đẳng xứ thừa tuyên hoặc thanh hoá bất đắc cải nhập nghệ an lạng sơn bất đắc trứ 入太原,nhập thái nguyên 十八日令各府縣社有海岸荒閑田而少田人情願培築開懇納税府縣勘實給撥,thập bát nhật lệnh các phủ huyện xã hữu hải ngạn hoang nhàn điền nhi thiểu điền nhân tình nguyện bồi trúc khai khẩn nạp thuế phủ huyện khám thực cấp bát 秋七月初一日海陽道監察御史陶如理奏言應試士人遇上番宜納錢,thu thất nguyệt sơ nhất nhật hải dương đạo giám sát ngự sử đào như lí tấu ngôn ứng thí sĩ nhân ngộ thượng phiên nghi nạp tiền 從之,tòng chi 初洪德十二年秋以前官貟𨿽未中鄕試亦許入會試至是勑㫖官貟有䏻習科󰁮業願人應試者在京就奉天府在外就所在承宣司入試,sơ hồng đức thập nhị niên thu dĩ tiền quan viên tuy vị trúng hương thí diệc hứa nhập hội thí chí thị sắc chỉ quan viên hữu năng tập khoa cử nghiệp nguyện nhân ứng thí giả tại kinh tựu phụng thiên phủ tại ngoại tựu sở tại thừa tuyên ti nhập thí 先經府縣覆覈實如百姓鄕試例然後許入會試塲,tiên kinh phủ huyện phúc hạch thực như bách tính hương thí lệ nhiên hậu hứa nhập hội thí trường 從翰林院侍書兼崇文舘秀林局司訓梁,tòng hàn lâm viện thị thư kiêm sùng văn quán tú lâm cục ti huấn lương 世榮之奏也,thế vinh chi tấu dã 九月初四日置諒山承宣炎山嶧山峯山弄山巡檢使,cửu nguyệt sơ tứ nhật trí lạng sơn thừa tuyên viêm sơn dịch sơn phong sơn lộng sơn tuần kiểm sứ 初六日勑㫖係考試免󰱇及官貟男孫軍勑書筭等項本社社長就禮部端保認靣至日太早開单入保慶門内旨引方許入塲,sơ lục nhật sắc chỉ hệ khảo thí miễn tuyển cập quan viên nam tôn quân sắc thư toán đẳng hạng bản xã xã trưởng tựu lễ bộ đoan bảo nhận diện chí nhật thái tảo khai đơn nhập bảo khánh môn nội chỉ dẫn phương hứa nhập trường 從禮部左侍郎兼金光門待詔武有之奏也,tòng lễ bộ tả thị lang kiêm kim quang môn đãi chiếu vũ hữu chi tấu dã 冬十月初三日申明奏章體式,đông thập nguyệt sơ tam nhật thân minh tấu chương thể thức 初五日禁勢家子孫奴僕等人無故走馬街衢,sơ ngũ nhật cấm thế gia tử tôn nô bộc đẳng nhân vô cố tẩu mã nhai cù 二十六日遣禮部尚書黎䏻讓范福昭郭󱴋等,nhị thập lục nhật khiển lễ bộ thượng thư lê năng nhượng phạm phúc chiêu quách liễn đẳng 徃歳貢于明,vãng tuế cống vu minh 二十九日禁盗氽珠,nhị thập cửu nhật cấm đạo thổn châu 試官貟男孫属文書筭,thí quan viên nam tôn thuộc văn thư toán 冬十一月定出入頒行,đông thập nhất nguyệt định xuất nhập ban hành 文武百官係朝班𢮿定之後或奏事詳見而退或有故事畢而出各宜循班磬折不得横去徑行,văn võ bách quan hệ triều ban quải định chi hậu hoặc tấu sự tường kiến nhi thoái hoặc hữu cố sự tất nhi xuất các nghi tuần ban khánh triết bất đắc hoành khứ kinh hành 是年以黎端之為户部尚書佐國侯阮如堵爲吏部尚書兼國子監祭酒黎永為北軍都督府左都督棠溪侯阮舘為中軍都督府右都督荗敬子黎旋為駙馬都尉紫嚴伯阮滋至為海陽,thị niên dĩ lê đoan chi vi hộ bộ thượng thư tá quốc hầu nguyễn như đổ vi lại bộ thượng thư kiêm quốc tử giám tế tửu lê vĩnh vi bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc đường khê hầu nguyễn quán vi trung quân đô đốc phủ hữu đô đốc mậu kính tử lê tuyền vi phò mã đô uý tử nghiêm bá nguyễn tư chí vi hải dương 等處清刑憲察使司憲察使,đẳng xứ thanh hình hiến sát sứ ti hiến sát sứ 丁未十八年明成化二十三年,đinh mùi thập bát niên minh thành hoá nhị thập tam niên 春二月禁僭越稱呼,xuân nhị nguyệt cấm tiếm việt xưng hô 三月會試天下,tam nguyệt hội thí thiên hạ 士人取范珍等六十人,sĩ nhân thủ phạm trân đẳng lục thập nhân 夏四月初七日上親臨策問以治道,hạ tứ nguyệt sơ thất nhật thượng thân lâm sách vấn dĩ trị đạo 覧卷畢又宣召優等進士入日光門親賜監别,lãm quyển tất hựu tuyên triệu ưu đẳng tiến sĩ nhập nhật quang môn thân tứ giám biệt 以陳崇頴為第一阮德问申景雲㳄之並賜進士及第武耿第三十名進士出身范珍等二十七名同進士出身,dĩ trần sùng dĩnh vi đệ nhất nguyễn đức vấn thân cảnh vân thứ chi tịnh tứ tiến sĩ cập đệ vũ cảnh đệ tam thập danh tiến sĩ xuất thân phạm trân đẳng nhị thập thất danh đồng tiến sĩ xuất thân 二十八日申明名呼令如親王卑下者稱呼曰殿下嗣親王曰府下公侯伯駙馬一品,nhị thập bát nhật thân minh danh hô lệnh như thân vương ti hạ giả xưng hô viết điện hạ tự thân vương viết phủ hạ công hầu bá phò mã nhất phẩm 稱呼曰閣下二品三品曰門下四五六品曰大人七八九品曰官長之類,xưng hô viết các hạ nhị phẩm tam phẩm viết môn hạ tứ ngũ lục phẩm viết đại nhân thất bát cửu phẩm viết quan trưởng chi loại 敢有如前僭越呼者受者苔五十罸錢十貫,cảm hữu như tiền tiếm việt hô giả thụ giả đài ngũ thập phạt tiền thập quán 定保󰱇總兵官上曰總兵之官一方重寄不可委任非人科󰱑等官宜保󰱇各衙門衛官瞻畧學戠資望材幹廉勤者銓除敢有徇私妄保猥劣貪懦者治罪,định bảo tuyển tổng binh quan thượng viết tổng binh chi quan nhất phương trọng ký bất khả uỷ nhiệm phi nhân khoa đài đẳng quan nghi bảo tuyển các nha môn vệ quan chiêm lược học thức tư vọng tài cán liêm cần giả thuyên trừ cảm hữu tuẫn tư vọng bảo ổi liệt tham nhu giả trị tội 五月四日上御敬天殿臚傅唱進士陳崇頴等名百官朝服稱賀,ngũ nguyệt tứ nhật thượng ngự kính thiên điện lô phó xướng tiến sĩ trần sùng dĩnh đẳng danh bách quan triều phục xưng hạ 禮部捧黄榜捐于東華門外,lễ bộ bổng hoàng bảng quyên vu đông hoa môn ngoại 六月二十六日勑南軍都督府左都督涇陽侯黎權同五府六部御史臺六寺等衙門南軍都督府平淳伯黎志等𢮪用明令一百四十五條,lục nguyệt nhị thập lục nhật sắc nam quân đô đốc phủ tả đô đốc kinh dương hầu lê quyền đồng ngũ phủ lục bộ ngự sử đài lục tự đẳng nha môn nam quân đô đốc phủ bình thuần bá lê chí đẳng soạn dụng minh lệnh nhất bách tứ thập ngũ điều 一内外衙門各貟󰱥今如有相賀相送障子宜用終紙不得裱褶,nhất nội ngoại nha môn các viên kế kim như hữu tương hạ tương tống chướng tử nghi dụng chung chỉ bất đắc biểu triệp 秋七月初九日勑㫖官貟非犯罪左遷者許满考遷陞一如各處官貟例,thu thất nguyệt sơ cửu nhật sắc chỉ quan viên phi phạm tội tả thiên giả hứa mãn khảo thiên thăng nhất như các xứ quan viên lệ 若考課稱職止陞本處承司不得轉調近地,nhược khảo khoá xưng chức chỉ thăng bản xứ thừa ti bất đắc chuyển điều cận địa 有貪冗者如前令罷聀充廣南軍,hữu tham nhũng giả như tiền lệnh bãi chức sung quảng nam quân 八月十五日立洪德十八年丁未科進士題名碑,bát nguyệt thập ngũ nhật lập hồng đức thập bát niên đinh mùi khoa tiến sĩ đề danh bi 十八日禁内外官貟無故不得到錦衣効力神武殿前等衛司直廬,thập bát nhật cấm nội ngoại quan viên vô cố bất đắc đáo cẩm y hiệu lực thần vũ điện tiền đẳng vệ ti trực lư 二十二日明憲宗崩,nhị thập nhị nhật minh hiến tông băng 九月初六日明皇太子祐榶即位改明年為弘治元年是為孝宗,cửu nguyệt sơ lục nhật minh hoàng thái tử hựu đường tức vị cải minh niên vi hoằng trị nguyên niên thị vi hiếu tông 冬十一月大赦凣五十四條,đông thập nhất nguyệt đại xá phàm ngũ thập tứ điều 定朝臣𬢱事次序,định triều thần nghị sự thứ tự 詔朝堂𬢱事有中官轉奉聖㫖問則先六科御史󰱑為一次六部六寺為一,chiếu triều đường nghị sự hữu trung quan chuyển phụng thánh chỉ vấn tắc tiên lục khoa ngự sử đài vi nhất thứ lục bộ lục tự vi nhất 次公侯伯五府都督爲一次隨項議論務要詳明不得模棱雷同緘然躲避,thứ công hầu bá ngũ phủ đô đốc vi nhất thứ tuỳ hạng nghị luận vụ yếu tường minh bất đắc mạc lăng lôi đồng giam nhiên đoá tị 違者紏儀監察御史紏󰁮送問,vi giả củ nghi giám sát ngự sử củ cử tống vấn 若當日紏儀不預議論,nhược đương nhật củ nghi bất dự nghị luận 戊申十九年明孝宗弘治元年,mậu thân thập cửu niên minh hiếu tông hoằng trị nguyên niên 春正月扈從籃京賞一資,xuân chính nguyệt hộ tòng lam kinh thưởng nhất tư 閏正月初三日陶󰁮陞翰林院侍讀東閣𭓇士脩慎少尹,nhuận chính nguyệt sơ tam nhật đào cử thăng hàn lâm viện thị độc đông các học sĩ tu thận thiếu doãn 以陶󰁮任内繁衙門满三考稱職無犯法故陞之,dĩ đào cử nhiệm nội phồn nha môn mãn tam khảo xứng chức vô phạm pháp cố thăng chi 夏五月初九日詔󰱥今各衙門官貟有得病奏乞療治則曰治病或療治不得如前暫用養字,hạ ngũ nguyệt sơ cửu nhật chiếu kế kim các nha môn quan viên hữu đắc bệnh tấu khất liệu trị tắc viết trị bệnh hoặc liệu trị bất đắc như tiền tạm dụng dưỡng tự 從東閣大學士申仁中之奏也,tòng đông các đại học sĩ thân nhân trung chi tấu dã 十五日戊寅壬子時第二黄孫濬生後為威穆帝也,thập ngũ nhật mậu dần nhâm tí thời đệ nhị hoàng tôn tuấn sinh hậu vi uy mục đế dã 十九日定陪拜禮節詔文武百官凡有事陪拜禮󰍶侍班如󰀩得令則趍出不可徐行翔揚亦不可疾走攙趍,thập cửu nhật định bồi bái lễ tiết chiếu văn võ bách quan phàm hữu sự bồi bái lễ tất thị ban như nghi đắc lệnh tắc xu xuất bất khả từ hành tường dương diệc bất khả tật tẩu sàm xu 大旱,đại hạn 秋七月二十五日詔内外各衙門勘理諸訟係有把名証借勾來查問即勘官詳問明白,thu thất nguyệt nhị thập ngũ nhật chiếu nội ngoại các nha môn khám lí chư tụng hệ hữu bả danh chứng tá câu lai tra vấn tức khám quan tường vấn minh bạch 小訟期五箇日大訟期十箇日以紙取供言完畢不得淹滯逾期,tiểu tụng kì ngũ cá nhật đại tụng kì thập cá nhật dĩ chỉ thủ cung ngôn hoàn tất bất đắc yêm đái du kì 八月壬辰朔第三皇孫㵮生後為肅宗㵮音純假名󰥙亦音,bát nguyệt nhâm thìn sóc đệ tam hoàng tôn thuần sinh hậu vi túc tông thuần âm thuần giả danh thuần diệc âm 十六日定接明國使衣服,thập lục nhật định tiếp minh quốc sứ y phục 公侯伯駙馬文武百官預制青色紵絲紗羅領依長去地一寸袖寬一尺二寸若議官用製衣長去地九寸袖小依舊樣,công hầu bá phò mã văn võ bách quan dự chế thanh sắc trữ ti sa la lĩnh y trường khứ địa nhất thốn tụ khoan nhất xích nhị thốn nhược nghị quan dụng chế y trường khứ địa cửu thốn tụ tiểu y cựu dạng 並用補子穿靴務要觧明不得用舊醜候接明國使,tịnh dụng bổ tử xuyên ngoa vụ yếu giải minh bất đắc dụng cựu sửu hầu tiếp minh quốc sứ 汰内外各衙門吏老劣不勤致職還民差賦,thải nội ngoại các nha môn lại lão liệt bất cần trí chức hoàn dân sai phú 九月詔自今府縣州官𭔎置社長係兄弟叔伯之子並親伯姪舅甥止許一人為社長不得並,cửu nguyệt chiếu tự kim phủ huyện châu quan tất trí xã trưởng hệ huynh đệ thúc bá chi tử tịnh thân bá điệt cữu sanh chỉ hứa nhất nhân vi xã trưởng bất đắc tịnh 置以草黨比雷同之弊,trí dĩ thảo đảng tỉ lôi đồng chi tệ 冬十月初三日命禮部諭廣南參政范播宗曰廣南承政司軍民生男十五歳以上俊秀好學至鄕試日其本處承憲二司公同󰱇取具本充本府生徒使之教誨迤知禮義,đông thập nguyệt sơ tam nhật mệnh lễ bộ dụ quảng nam tham chính phạm bá tông viết quảng nam thừa chính ti quân dân sinh nam thập ngũ tuế dĩ thượng tuấn tú hiếu học chí hương thí nhật kì bản xứ thừa hiến nhị ti công đồng tuyển thủ cụ bản sung bản phủ sinh đồ sử chi giáo hối dĩ tri lễ nghĩa 九日定進朝儀新樣衣服,cửu nhật định tiến triều nghi tân dạng y phục 其製衣長去地二寸袖寬一尺三寸,kì chế y trường khứ địa nhị thốn tụ khoan nhất xích tam thốn 二十日詔自今凣士人已曾讀書䏻属文有學檢試中免󰱇者饒賦差半分以廣朝廷養育人才之意,nhị thập nhật chiếu tự kim phàm sĩ nhân dĩ tằng độc thư năng thuộc văn hữu học kiểm thí trúng miễn tuyển giả nhiêu phú sai bán phần dĩ quảng triều đình dưỡng dục nhân tài chi ý 十一月二十日明遣正使翰林院侍講刘戬副使刑科給事中吕献來告即位并賜綵弊,thập nhất nguyệt nhị thập nhật minh khiển chánh sứ hàn lâm viện thị giảng lưu tiển phó sứ hình khoa cấp sự trung lã hiến lai cáo tức vị tịnh tứ thái tệ 二十三日行開讀明國詔書於敬天殿,nhị thập tam nhật hành khai độc minh quốc chiếu thư ư kính thiên điện 置雷䦕縲䦕閬䦕巡檢使,trí lôi quan luy quan lãng quan tuần kiểm sứ 十二月十一日遣使如明,thập nhị nguyệt thập nhất nhật khiển sứ như minh 覃文禮王克述范勉麟賀即位,đàm văn lễ vương khắc thuật phạm miễn lân hạ tức vị 黄伯陽奏占城地方并綏阜地方,hoàng bá dương tấu chiêm thành địa phương tịnh tuy phụ địa phương 宋福林進香,tống phúc lâm tiến hương 黄德良謝賜綵弊,hoàng đức lương tạ tứ thái tệ 十三日命禮部出敬君榜公侯伯駙馬文武百官󰱥今凡有捧制誥勑命并御寶勑旨係本重,thập tam nhật mệnh lễ bộ xuất kính quân bảng công hầu bá phò mã văn vũ bách quan kế kim phàm hữu bổng chế cáo sắc mệnh tịnh ngự bảo sắc chỉ hệ bản trọng 噐者並两手横捧髙𭁈頭上平捧奏本奏帖等紙者並捧高𭁈靣平,khí giả tịnh lưỡng thủ hoành bổng cao dữ đầu thượng bình bổng tấu bản tấu thiếp đẳng chỉ giả tịnh bổng cao dữ diện bình 頒降考課例一考課之法三年初考六年再考九年通考通行黜陟,ban giáng khảo khoá lệ nhất khảo khoá chi pháp tam niên sơ khảo lục niên tái khảo cửu niên thông khảo thông hành truất trắc 一皇内外親並開國功臣子孫及武臣前已得官後有軍功在任满考稱職例陞一二品者吏部其本請旨得旨許陞如例,nhất hoàng nội ngoại thân tịnh khai quốc công thần tử tôn cập vũ thần tiền dĩ đắc quan hậu hữu quân công tại nhậm mãn khảo xứng chức lệ thăng nhất nhị phẩm giả lại bộ kì bản thỉnh chỉ đắc chỉ hứa thăng như lệ 若百姓子白身任官或以白身以戦功得官在任满考称聀例得陞級止許三品不得一二品,nhược bách tính tử bạch thân nhiệm quan hoặc dĩ bạch thân dĩ chiến công đắc quan tại nhậm mãn khảo xứng chức lệ đắc thăng cấp chỉ hứa tam phẩm bất đắc nhất nhị phẩm 一九年之内既以别功陞級通考又稱職應,nhất cửu niên chi nội ký dĩ biệt công thăng cấp thông khảo hựu xứng chức ứng 陞至二品以上吏部具奏取旨三品以下如例施行,thăng chí nhị phẩm dĩ thượng lại bộ cụ tấu thủ chỉ tam phẩm dĩ hạ như lệ thi hành 一各衙門任满三考僃將任内行過事蹟無有過犯等,nhất các nha môn nhậm mãn tam khảo bị tương nhiệm nội hành quá sự tích vô hữu quá phạm đẳng 由僃呈該長官從公考覈以見任為始,do bị trình cai trưởng quan tòng công khảo hạch dĩ kiến nhiệm vi thuỷ 試官满三年受實職准為初考,thí quan mãn tam niên thụ thực chức chuẩn vi sơ khảo 任内有過犯不應考課及非軍功特陞者自過犯并特陞之後再定為初考,nhậm nội hữu quá phạm bất ứng khảo khoá cập phi quân công đặc thăng giả tự quá phạm tịnh đặc thăng chi hậu tái định vi sơ khảo 僃将称職平常不称聀逐項定爲考課,bị tương xứng chức bình thường bất xứng chức trục hạng định vi khảo khoá 又詳開行過事蹟無有過犯等由僃呈該知衙門覈考送吏部收照,hựu tường khai hành quá sự tích vô hữu quá phạm đẳng do bị trình cai tri nha môn hạch khảo tống lại bộ thu chiếu 俟满九年通考該官付将前後任内每考行過事蹟考定詞,sĩ mãn cửu niên thông khảo cai quan phó tướng tiền hậu nhậm nội mỗi khảo hành quá sự tích khảo định từ 語隨其官聀輕重或奏送或留送,ngữ tuỳ kì quan chức khinh trọng hoặc tấu tống hoặc lưu tống 吏部參照前後繁簡各考如例具奏施行,lại bộ tham chiếu tiền hậu phồn giản các khảo như lệ cụ tấu thi hành 某衙門詐妄𢫔著公䏻隐匿罪犯該官不䏻檢覈欺蔽相容吏部詳查檢送問,mỗ nha môn trá vọng thiện trước công năng ẩn nặc tội phạm cai quan bất năng kiểm hạch khi tế tương dung lại bộ tường tra kiểm tống vấn 若有其材異䏻特旨陞除不拘此例,nhược hữu kì tài dị năng đặc chỉ thăng trừ bất câu thử lệ 定官吏遷陞代交令,định quan lại thiên thăng đại giao lệnh 己酉二十年明弘治二年,kỉ dậu nhị thập niên minh hoằng trị nhị niên 春正月定保󰁮刑部司官例,xuân chính nguyệt định bảo cử hình bộ ti quan lệ 勑旨刑獄之事所係匪輕鞠勘之官當慎其󰱇,sắc chỉ hình ngục chi sự sở hệ phỉ khinh cúc khám chi quan đương thận kì tuyển 自今刑部郎中貟外有鈌幾貟吏部具本内則六部御史󰱑堂上官六寺卿外則承憲二司等,tự kim hình bộ lang trung viên ngoại hữu khuyết kỷ viên lại bộ cụ bản nội tắc lục bộ ngự sử đài đường thượng quan lục tự khanh ngoại tắc thừa hiến nhị ti đẳng 官公同保󰁮所知及該各衙門官曾歷二考以上廉𣸲練達諳曉刑名者六部一本板處承憲二司每處一本開註保󰁮者姓名明白具本得㫖送吏部銓除,quan công đồng bảo cử sở tri cập cai các nha môn quan tằng lịch nhị khảo dĩ thượng liêm khiết luyện đạt am hiểu hình danh giả lục bộ nhất bản bản xứ thừa hiến nhị ti mỗi xứ nhất bản khai chú bảo cử giả tính danh minh bạch cụ bản đắc chỉ tống lại bộ thuyên trừ 敢有容私殉貨保󰁮非人六科監察御史體察得實紏弹如律治罪,cảm hữu dung tư tuẫn hoá bảo cử phi nhân lục khoa giám sát ngự sử thể sát đắc thực củ đàn như luật trị tội 定十三道監察御史分司視事該知衙門,định thập tam đạo giám sát ngự sử phân ti thị sự cai tri nha môn 上諭御使󰱑十三道監察御史曰各恭爾事盤庚所以教在位,thượng dụ ngự sử đài thập tam đạo giám sát ngự sử viết các cung nhĩ sự bàn canh sở dĩ giáo tại vị 慎乃攸司成王所以迪厥官盖人臣,thận nãi du ti thành vương sở dĩ địch quyết quan cái nhân thần 事君各司其聀,sự quân các ti kì chức 决獄問廷尉錢榖問内史貴有,quyết ngục vấn đình uý tiền cốc vấn nội sử quý hữu 攸㱕,du quy 矧風憲之司紏察是聀必分属該知之素定則綱維整而有條,thẩn phong hiến chi ti củ sát thị chức tất phân thuộc cai tri chi tố định tắc cương duy chỉnh nhi hữu điều 󰱥今爾等凡在内官各衙門告贓不法貟人及一切公務利害從該知所按問施行,kế kim nhĩ đẳng phàm tại nội quan các nha môn cáo tang bất pháp viên nhân cập nhất thiết công vụ lợi hại tòng cai tri sở án vấn thi hành 若在外三司居理百姓或𭛁官吏奸汚或訴獄訟寃抑一應私事係在府縣州者從分司該道准理施行,nhược tại ngoại tam ti cư lí bách tính hoặc phát quan lại gian ô hoặc tố ngục tụng oan ức nhất ứng tư sự hệ tại phủ huyện châu giả tòng phân ti cai đạo chuẩn lí thi hành 十三日改著會期上班下班并期班序為大集其上番下番,thập tam nhật cải trứ hội kì thượng ban hạ ban tịnh kì ban tự vi đại tập kì thượng phiên hạ phiên 夏五月大旱,hạ ngũ nguyệt đại hạn 大赦詔書凡四十九條,đại xá chiếu thư phàm tứ thập cửu điều 禁官貟聚徒耽酒色,cấm quan viên tụ đồ đam tửu sắc 六月二十五日定進朝歛手格,lục nguyệt nhị thập ngũ nhật định tiến chiều liễm thủ cách 詔公侯伯駙馬文武百官󰱥今凡進朝著衣冠歛手在圓領下若護衛著衣歛手在胷下,chiếu công hầu bá phò mã văn võ bách quan kế kim phàm tiến triều trước y quan liễm thủ tại viên lĩnh hạ nhược hộ vệ trước y liễm thủ tại hung hạ 秋七月差指揮校尉公同承宣司䟽决潦水,thu thất nguyệt sai chỉ huy hiệu uý công đồng thừa tuyên ti sơ quyết liêu thuỷ 定𭛁軍需九十二條,định phát quân nhu cửu thập nhị điều 九月初九日禁戢頑民怨相告興訟事,cửu nguyệt sơ cửu nhật cấm tập ngoan dân oán tương cáo hưng tụng sự 冬十月十九日遣陪臣阮克恭裴昌澤阮漢廷等徃歳貢于明,đông thập nguyệt thập cửu nhật khiển bồi thần nguyễn khắc cung bùi xương trạch nguyễn hán đình đẳng vãng tuế cống vu minh 以刘興孝為翰林院侍講參掌翰林院事,dĩ lưu hưng hiếu vi hàn lâm viện thị giảng tham chưởng hàn lâm viện sự 庚戌二十一年明弘治三年,canh tuất nhị thập nhất niên minh hoằng trị tam niên 春正月大集軍點目足放回代番留守,xuân chính nguyệt đại tập quân điểm mục túc phóng hồi đại phiên lưu thủ 定土官欠朝賀禮例近者一年二朝賀遠者一年一朝賀,định thổ quan khiếm triều hạ lễ lệ cận giả nhất niên nhị triều hạ viễn giả nhất niên nhất triều hạ 如正旦不及許聖節,như chính đán bất cập hứa thánh tiết 欠一遭罷職二遭拿來治罪,khiếm nhất tao bãi chức nhị tao nã lai trị tội 二月遣翰林院科󰱑錦衣衛校尉徃各府縣𭛁官栗𭁈貧民貸食以荆門各府縣耕種不得民多飢死故也,nhị nguyệt khiển hàn lâm viện khoa đài cẩm y vệ hiệu uý vãng các phủ huyện phát quan lật dữ bần dân thải thực dĩ kinh môn các phủ huyện canh chủng bất đắc dân đa cơ tử cố dã 定遷官交代𪠘宇令,định thiên quan giao đại giải vũ lệnh 自今各衙,tự kim các nha 門遷陞守制病故之類所居𪠘宇等物交付官吏差人守看待到任官應用,môn thiên thăng thủ chế bệnh cố chi loại sở cư giải vũ đẳng vật giao phó quan lại sai nhân thủ khán đãi đáo nhiệm quan ứng dụng 定降服令,định giáng phục lệnh 詔公侯伯駙馬文武百官自今朝廷如有祈察國忌禮宜降服不得擅去花樣或有祈謝者檢問,chiếu công hầu bá phò mã văn võ bách quan tự kim triều đình như hữu kì sát quốc kị lễ nghi hàng phục bất đắc thiện khứ hoa dạng hoặc hữu kì tạ giả kiểm vấn 勑旨各衛司儒指揮宿直應務满考以上果能奉公幹事無過犯該衛長官勘實具本吏部照鈌改除文聀,sắc chỉ các vệ ti nho chỉ huy túc trực ứng vụ mãn khảo dĩ thượng quả năng phụng công cán sự vô quá phạm cai vệ trưởng quan khám thực cụ bản lại bộ chiếu khuyết cải trừ văn chức 未有满考老劣護衛不堪即揀汰,vị hữu mãn khảo lão liệt hộ vệ bất kham tức giản thải 由可用者改除,do khả dụng giả cải trừ 敢有奔𧡟如律治罪以杜士風,cảm hữu bôn quan như luật trị tội dĩ đỗ sĩ phong 僥倖,nhiêu hạnh 三月會試天下󰁮人,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân 取阮敲等五十四人敲東岸扶軫人廷試同進士出身,thủ nguyễn xao đẳng ngũ thập tứ nhân xao đông ngàn phù chẩn nhân đình thí đồng tiến sĩ xuất thân 夏四月初五日定天下本圖承宣十三處府五十二縣一百七十八州五十鄕二十坊三十六社六千八百五十一村三百二十二庄六百三十七󰀋四十峝四十原三十塲三十,hạ tứ nguyệt sơ ngũ nhật định thiên hạ bản đồ thừa tuyên thập tam xứ phủ ngũ thập nhị huyện nhất bách thất thập bát châu ngũ thập hương nhị thập phường tam thập lục xã lục thiên bát bách ngũ thập nhất thôn tam bách nhị thập nhị trang lục bách tam thập thất sách tứ thập động tứ thập nguyên tam thập trường tam thập 其清華乂安順化安󰘊宣光興化各置都司并守禦,kì thanh hoá nghệ an thuận hoá yên bang tuyên quang hưng hoá các trí đô ti tịnh thủ ngự 十九日大赦四十五條以是歳米貴錢一陌米,thập cửu nhật đại xá tứ thập ngũ điều dĩ thị tuế mễ quý tiền nhất mạch mễ 得二升故也,đắc nhị thăng cố dã 殿試上親策,điện thí thượng thân sách 命兵部尚書定功伯鄭功旦刑部尚書黎䏻讓提調御史󰱑副都御史郭有嚴監試東閣大學士申仁忠吏部尚書阮伯驥等讀卷,mệnh binh bộ thượng thư định công bá trịnh công đán hình bộ thượng thư lê năng nhượng đề điệu ngự sử đài phó đô ngự sử quách hữu nghiêm giám thí đông các đại học sĩ thân nhân trung lại bộ thượng thư nguyễn bá ký đẳng độc quyển 上覧次其髙下,thượng lãm thứ kì cao hạ 賜武睿吳焕刘舒彦三名進士及第黎俊懋等十九名進士出身黎廷适等三十二名同進士出身,tứ vũ duệ ngô hoán lưu thư ngạn tam danh tiến sĩ cập đệ lê tuấn mậu đẳng thập cửu danh tiến sĩ xuất thân lê đình quát đẳng tam thập nhị danh đồng tiến sĩ xuất thân 五月十四日兵部尚書定功伯鄭公旦𬢱錦衣衛侍衛司著見籍在壮士更番舍人之下,ngũ nguyệt thập tứ nhật binh bộ thượng thư định công bá trịnh công đán nghị cẩm y vệ thị vệ ti trứ kiến tịch tại tráng sĩ canh phiên xá nhân chi hạ 十八日上御敬天殿臚傳唱進士武睿等名,thập bát nhật thượng ngự kính thiên điện lô truyền xướng tiến sĩ vũ duệ đẳng danh 百官朝服稱賀,bách quan triều phục xưng hạ 禮部捧黄榜揭于東華門外,lễ bộ bổng hoàng bảng yết vu đông hoa môn ngoại 十九日賜冠󰅾衣服,thập cửu nhật tứ quan đái y phục 二十日賜宴,nhị thập nhật tứ yến 定折社令某社僃五百户而其餘户又得一百户以上将城一小社應投告類奏折為别社以增廣版圖,định triết xã lệnh mỗ xã bị ngũ bách hộ nhi kì dư hộ hựu đắc nhất bách hộ dĩ thượng tương thành nhất tiểu xã ứng đầu cáo loại tấu triết vi biệt xã dĩ tăng quảng bản đồ 秋七月定百官進朝例,thu thất nguyệt định bách quan tiến triều lệ 八月十五日立洪德二十一年庚戌科進士題名碑,bát nguyệt thập ngũ nhật lập hồng đức nhị thập nhất niên canh tuất khoa tiến sĩ đề danh bi 二十六日定百官入朝進止例,nhị thập lục nhật định bách quan nhập triều tiến chỉ lệ 九月新置諒山承宣十三䦕如炎山峯山樓山三山是也,cửu nguyệt tân trí lạng sơn thừa tuyên thập tam quan như viêm sơn phong sơn lâu sơn tam sơn thị dã 冬十月置臣武右衛,đông thập nguyệt trí thần vũ hữu vệ 考試軍色民人書筭補各衙門吏,khảo thí quân sắc dân nhân thư toán bổ các nha môn lại 其試法暗寫一塲書筭一塲,kì thí pháp ám tả nhất trường thư toán nhất trường 十一月廣築鳳城因李陳之制也,thập nhất nguyệt quảng trúc phụng thành nhân lí trần chi chế dã 帝懲仁宗遇害𭛁卒築之,đế trừng nhân tông ngộ hại phát tốt trúc chi 而九較交塲之外延廣八里凡八月而後成,nhi cửu giảo giao trường chi ngoại diên quảng bát lí phàm bát nguyệt nhi hậu thành 乃造名保殿又立上林苑中有鹿獸,nãi tạo danh bảo điện hựu lập thượng lâm uyển trung hữu lộc thú 置錦衣金吾二衛,trí cẩm y kim ngô nhị vệ 錦衣衛勇士自力士司至旗牌司凡二十司副軍,cẩm y vệ dũng sĩ tự lực sĩ ti chí kì bài ti phàm nhị thập ti phó quân 並無遂伍止有一班至,tịnh vô toại ngũ chỉ hữu nhất ban chí 八班,bát ban 金吾衛武士自力士司至神臂司𭁈中前左右後共為一百司,kim ngô vệ võ sĩ tự lực sĩ ti chí thần tí ti dữ trung tiền tả hữu hậu cộng vi nhất bách ti 又置神武殿前等司置中東西南北五府軍,hựu trí thần vũ điện tiền đẳng ti trí trung đông tây nam bắc ngũ phủ quân 又作軍政軍戒,hựu tác quân chính quân giới 辛亥二十二年明弘治四年,tân hợi nhị thập nhị niên minh hoằng trị tứ niên 春二月扈從西京賞一資,xuân nhị nguyệt hộ tòng tây kinh thưởng nhất tư 󰱇強壮充軍汰老,tuyển cường tráng sung quân thải lão 夏五月定過回别籍令,hạ ngũ nguyệt định quá hồi biệt tịch lệnh 應得過回别籍而貫由在𦾔社至寫籍寺府縣官社長及首領官吏比考要使相同,ứng đắc quá hồi biệt tịch nhi quán do tại cựu xã chí tả tịch tự phủ huyện quan xã trưởng cập thủ lĩnh quan lại tỉ khảo yếu sử tương đồng 秋八月二十八二十九日夜兼日並大雨不止,thu bát nguyệt nhị thập bát nhị thập cửu nhật dạ kiêm nhật tịnh đại vũ bất chỉ 頽墻敬天殿水溢二尺二寸,đồi tường kính thiên điện thuỷ ải nhị xích nhị thốn 若青威等縣平田水溢四尺,nhược thanh oai đẳng huyện bình điền thuỷ ải tứ xích 二十九日差錦衣金吾二衛指揮校尉百户徃近處承宣䟽决壅塞水害禾榖,nhị thập cửu nhật sai cẩm y kim ngô nhị vệ chỉ huy hiệu uý bách hộ vãng cận xứ thừa tuyên sơ quyết ung tắc thuỷ hại hoà cốc 上諭宰臣五府六部六寺六科御史󰱑等官曰政治闕失天示灾变,thượng dụ tể thần ngũ phủ lục bộ lục tự lục khoa ngự sử đài đẳng quan viết chính trị khuyết thất thiên thị tai biến 朕之過舉所以召之百姓何辜㢤今朕信不洽于民誠未格乎天以𦤶然歟朕不知卿等於家居之日以國事惓惓在念未嘗少懈以匡不逮󰊹將逍遙養性謀利徇私旅進旅退以固,trẫm chi quá cử sở dĩ triệu chi bách tính hà cô tai kim trẫm tín bất hiệp vu dân thành vị cách hồ thiên dĩ trí nhiên dư trẫm bất tri khanh đẳng ư gia cư chi nhật dĩ quốc sự quyền quyền tại niệm vị thường thiếu giải dĩ khuông bất đãi dư tương tiêu dao dưỡng tính mưu lợi tuẫn tư lữ tiến lữ thoái dĩ cố 權位󰊹文臣寡於忠󰒂多於狡猾賣直鈞名似忠以信若陳封,quyền vị dư văn thần quả ư trung nghĩa đa ư giảo hoạt mại trực quân danh tự trung dĩ tín nhược trần phong 陶雋之徒何以移㢤,đào tuấn chi đồ hà dĩ di tai 昔我太宗皇帝君臣一心明良喜起和氣𦤶詳󰒂何乏㢤,tích ngã thái tông hoàng đế quân thần nhất tâm minh lương hỉ khởi hoà khí trí tường nghĩa hà phạp tai 太和延寧政治周旋帷幄之中爕理操持威福之柄,thái hoà diên ninh chính trị chu toàn duy ốc chi trung nhiếp lí thao trì uy phúc chi bính 椓伐國勢者克服夢荀之徒雕墻残民者杜秘杜丈之黨,trạc phạt quốc thế giả khắc phục mộng tuân chi đồ điêu tường tàn dân giả đỗ bí đỗ trượng chi đảng 以致变起蕭墻禍生󰥺席,dĩ trí biến khởi tiêu tường hoạ sinh chẩm tịch 秘丈子孫尽歸一綱,bí trượng tử tôn tận quy nhất cương 堂太宗曰君既失國臣𡸈䏻獨全亶其然乎,đường thái tông viết quân ký thất quốc thần khởi năng độc toàn đàn kì nhiên hồ 自今而後或尚狃𦾔汚旅進旅退圖欲固權位朕為卿顯戮之,tự kim nhi hậu hoặc thượng nữu cựu ô lữ tiến lữ thoái đồ dục cố quyền vị trẫm vị khanh hiển lục chi 或向化革非忠信,hoặc hướng hoá cách phi trung tín 自篤而竭力尽智朕亦為卿上賞之,tự đốc nhi kiệt lực tận trí trẫm diệc vi khanh thượng thưởng chi 卿其朂之哉,khanh kì húc chi tai 冬十月禾榖大熟,đông thập nguyệt hoà cốc đại thục 十八日置神武後衛,thập bát nhật trí thần vũ hậu vệ 帝於大興門之外命工建名亭以為懸治法之所,đế ư đại hưng môn chi ngoại mệnh công kiến danh đình dĩ vi huyền trị pháp chi sở 既成賜名曰廣文亭,kí thành tứ danh viết quảng văn đình 是亭也在龍城之中鳳樓之前銀满回旋其左右,thị đình dã tại long thành chi trung phụng lầu chi tiền ngân mãn hồi tuyền kì tả hữu 十一月令提刑監察御史檢察刑部官吏有怠情奸參縱緩罪人具本奏聞如律治罪,thập nhất nguyệt lệnh đề hình giám sát ngự sử kiểm sát hình bộ quan lại hữu đãi tình gian tham túng hoãn tội nhân cụ bản tấu văn như luật trị tội 以阮冲慤為翰林院侍讀掌翰林院事兼禮部,dĩ nguyễn xung xác vi hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự kiêm lễ bộ 左侍郎,tả thị lang 壬子二十三年明弘治五年,nhâm tí nhị thập tam niên minh hoằng trị ngũ niên 春三月申明各例一百三十條,xuân tam nguyệt thân minh các lệ nhất bách tam thập điều 夏四月命翰林科󰱑等官徃十二承宣審讞獄,hạ tứ nguyệt mệnh hàn lâm khoa đài đẳng quan vãng thập nhị thừa tuyên thẩm nghiện ngục 以楊直原為海陽承宣憲察使司憲察使,dĩ dương trực nguyên vi hải dương thừa tuyên hiến sát sứ ti hiến sát sứ 直原事忤旨尋下遷還翰林院校理出家譜,trực nguyên sự ngỗ chỉ tầm hạ thiên hoàn hàn lâm viện hiệu lí xuất gia phả 先是上好文詞御舟至籃山追想聖祖基業詩直原奉賡結句詩云籃山咫尺天南望萬古巍巍創業功,tiên thị thượng hiếu văn từ ngự chu chí lam sơn truy tưởng thánh tổ cơ nghiệp thi trực nguyên phụng canh kết câu thi vân lam sơn chỉ xích thiên nam vọng vạn cổ nguy nguy sáng nghiệp công 御批云此句有長遠氣象,ngự phê vân thử câu hữu trường viễn khí tượng 六月勑旨功臣子孫受散官,lục nguyệt sắc chỉ công thần tử tôn thụ tản quan 開國時預從義旗已受正督同督等號緣擊吳賊陣亡未得職品者并有姓名𨻫崖功臣簿如黎棹之類生時官未一二品者今猶有子孫許投告吏部查實類奏授一品散官,khai quốc thời dự tòng nghĩa kì dĩ thụ chánh đốc đồng đốc đẳng hiệu duyên kích ngô tặc trận vong vị đắc chức phẩm giả tịnh hữu tính danh lũng nhai công thần bạc như lê trạo chi loại sinh thời quan vị nhất nhị phẩm giả kim do hữu tử tôn hứa đầu cáo lại bộ tra thực loại tấu thụ nhất phẩm tản quan 冬十月鄕試天下士人,đông thập nguyệt hương thí thiên hạ sĩ nhân 命翰林官作海陽山南三江京北四承宣司考官海司四貟,mệnh hàn lâm quan tác hải dương sơn nam tam giang kinh bắc tứ thừa tuyên ti khảo quan hải ti tứ viên 翰林作鄕試考官自此始,hàn lâm tác hương thí khảo quan tự thử thuỷ 十一月六日遣陪臣黎俞裴崇道阮彦克鄭葵,thập nhất nguyệt lục nhật khiển bồi thần lê du bùi sùng đạo nguyễn ngạn khắc trịnh quỳ 等徃歳貢于明并孔愚徃奏探民人逾越地方交通販賣等事,đẳng vãng tuế cống vu minh tịnh khổng ngu vãng tấu thám dân nhân du việt địa phương giao thông phán mại đẳng sự 十二月二十四日明差正使刑部郎中沈奉副使行人司行人董振來告立皇太子并賜綵幣,thập nhị nguyệt nhị thập tứ nhật minh sai chánh sứ hình bộ lang trung thẩm phụng phó sứ hành nhân ti hành nhân đổng chấn lai cáo lập hoàng thái tử tịnh tứ thái tệ 大飢民有食禹餘粮,đại cơ dân hữu thực vũ dư lương 置各武庫火噐庫廣田於其中種石竹於其邉,trí các vũ khố hoả khí khố quảng điền ư kì trung chủng thạch trúc ư kì biên 置錢庫於海池中忠有上林寺,trí tiền khố ư hải trì trung trung hữu thượng lâm tự 寺置太原都司太原馴象衛并置守禦總知司平狄衛,tự trí thái nguyên đô ti thái nguyên thuần tượng vệ tịnh trí thủ ngự tổng tri ti bình địch vệ 以黎景徽為户部尚書,dĩ lê cảnh huy vi hộ bộ thượng thư 癸丑二十四年明弘治六年,quý sửu nhị thập tứ niên minh hoằng trị lục niên 春正月八日遣使如明,xuân chính nguyệt bát nhật khiển sứ như minh 陪臣阮弘碩黎嵩賀立皇太子行人范贇謝賜綵帛,bồi thần nguyễn hoằng thạc lê tung hạ lập hoàng thái tử hành nhân phạm mân tạ tứ thái bạch 三月會試天下󰁮人取武暘等四十八人,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân thủ vũ dương đẳng tứ thập bát nhân 十六日定文武朝班一朝班文武品同者𦾔官及年長者在右新官及年少者次之,thập lục nhật định văn võ triều ban nhất triều ban văn võ phẩm đồng giả cựu quan cập niên trường giả tại hữu tân quan cập niên thiếu giả thứ chi 一文武官相該知者品卑而聀髙者如三品都督立在二品班七八品郎中立在六品班,nhất văn võ quan tương cai tri giả phẩm ti nhi chức cao giả như tam phẩm đô đốc lập tại nhị phẩm ban thất bát phẩm lang trung lập tại lục phẩm ban 若品高而職卑者如二品衛官立在三品班四五品貟外郎立在六品班餘以類推,nhược phẩm cao nhi chức ti giả như nhị phẩm vệ quan lập tại tam phẩm ban tứ ngũ phẩm viên ngoại lang lập tại lục phẩm ban dư dĩ loại suy 一御史󰱑東閣官翰林,nhất ngự sử đài đông các quan hàn lâm 院監察御史等官朝班並如前例,viện giám sát ngự sử đẳng quan triều ban tịnh như tiền lệ 品司而聀重者如七八品六科官立在六品班之有,phẩm ti nhi chức trọng giả như thất bát phẩm lục khoa quan lập tại lục phẩm ban chi hữu 一文武朝謁官品𨿽高而職卑者照本聀班立本班之右,nhất văn võ triều yết quan phẩm tuy cao nhi chức ti giả chiếu bản chức ban lập bản ban chi hữu 若户所該者立在本品班朝謁之末,nhược hộ sở cai giả lập tại bản phẩm ban triều yết chi mạt 一文武官拜見拜辝拜謝等禮照如常朝班次,nhất văn võ quan bái kiến bái từ bái tạ đẳng lễ chiếu như thường triều ban thứ 若護衛三品四品照依如本品,nhược hộ vệ tam phẩm tứ phẩm chiếu y như bản phẩm 司所官品𨿽髙序立在衙門官班下,ti sở quan phẩm tuy cao tự lập tại nha môn quan ban hạ 夏四月二十一日上臨軒親策命,hạ tứ nguyệt nhị thập nhất nhật thượng lâm hiên thân sách mệnh 兵部尚書定功伯鄭公旦御史󰱑都御史郭有嚴提調御史,binh bộ thượng thư định công bá trịnh công đán ngự sử đài đô ngự sử quách hữu nghiêm đề điệu ngự sử 󰱑副都御史覃文禮監試翰林院承旨東閣大學士兼國子監祭酒申仁忠吏部尚書阮伯驥翰林院侍讀東閣大學士杜閏,đài phó đô ngự sử đàm văn lễ giám thí hàn lâm viện thừa chỉ đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu thân nhân trung lại bộ thượng thư nguyễn bá kí hàn lâm viện thị độc đông các đại học sĩ đỗ nhuận 東閣學士黎廣志翰林院侍書掌翰林院事兼崇文舘秀林局司訓梁世榮東閣校書吳綸讀卷,đông các học sĩ lê quảng chí hàn lâm viện thị thư chưởng hàn lâm viện sự kiêm sùng văn quán tú lâm cục tư huấn lương thế vinh đông các hiệu thư ngô luân độc quyển 上覧第其髙下,thượng lãm đệ kì cao hạ 賜武暘吳󰠐黎熊三名進士及第頼德輶等二十三名進士出身阮廣懋等二十二名同進士出申,tứ vũ dương ngô thẩm lê hùng tam danh tiến sĩ cập đệ lại đức du đẳng nhị thập tam danh tiến sĩ xuất thân nguyễn quảng mậu đẳng nhị thập nhị danh đồng tiến sĩ xuất thân 五月初八日上親御正殿,ngũ nguyệt sơ bát nhật thượng thân ngự chính điện 臚傳唱進士武暘等名,lô truyền xướng tiến sĩ vũ dương đẳng danh 禮部官捧黄榜揭於東華門外,lễ bộ quan bổng hoàng bảng yết ư đông hoa môn ngoại 二十,nhị thập 七日賜冠󰅾衣服,thất nhật tứ quan đái y phục 二十八日賜宴,nhị thập bát nhật tứ yến 秋八月十九日立癸丑科進士提名碑,thu bát nguyệt thập cửu nhật lập quý sửu khoa tiến sĩ đề danh bi 冬十一月初賜日以杜絪為翰林院校理,đông thập nhất nguyệt sơ tứ nhật dĩ đỗ nhuận vi hàn lâm viện hiệu lí 甲寅二十五年明弘治七年,giáp dần nhị thập ngũ niên minh hoằng trị thất niên 夏賜月詔華文𭓇生間有年深贈經差幹或從征有功者如各衙門出身吏例吏部銓除,hạ tứ nguyệt chiếu hoa văn học sinh gian hữu niên thâm tằng kinh sai cán hoặc tòng chinh hữu công giả như các nha môn xuất thân lại lệ lại bộ thuyên trừ 秋八月初七日命翰林科󰱑等官往十二承宣讞獄,thu bát nguyệt sơ thất nhật mệnh hàn lâm khoa đài đẳng quan vãng thập nhị thừa tuyên nghiện ngục 以吳焕為東閣校書,dĩ ngô hoán vi đông các hiệu thư 乙卯二十六年明弘治八年,ất mão nhị thập lục niên minh hoằng trị bát niên 秋八月十八日詔係官貟,thu bát nguyệt thập bát nhật chiếu hệ quan viên 得病三箇月不得考課,đắc bệnh tam cá nguyệt bất đắc khảo khoá 冬十一月遣使如明,đông thập nhất nguyệt khiển sứ như minh 工部右侍郎黎漢廷翰林院侍書武暘等歳貢東閣校書黎俊彦監察御史阮󰉎奏驛路,công bộ hữu thị lang lê hán đình hàn lâm viện thị thư vũ dương đẳng tuế cống đông các hiệu thư lê tuấn ngạn giám sát ngự sử nguyễn xao tấu dịch lộ 作御製瓊宛九歌,tác ngự chế quỳnh uyển cửu ca 上以丑寅二載百榖豊登協于歌詠,thượng dĩ sửu dần nhị tải bách cốc phong đăng hiệp vu ca vịnh 以紀其瑞併君道臣節君明臣良遙想英賢奇噐并書草戲成文因號瓊宛九歌詩集,dĩ kỷ kì thuỵ tính quân đạo thần tiết quân minh thần lương dao tưởng anh hiền kì khí tịnh thư thảo hí thành văn nhân hiệu quỳnh uyển cửu ca thi tập 命東閣大𭓇士申仁忠杜潤東閣校書吳綸吳焕翰林院侍讀掌院事阮冲慤翰林院侍讀參掌院事刘興孝翰林院侍書,mệnh đông các đại học sĩ thân nhân trung đỗ nhuận đông các hiệu thư ngô luân ngô hoán hàn lâm viện thị độc chưởng viện sự nguyễn xung xác hàn lâm viện thị độc tham chưởng viện sự lưu hưng hiếu hàn lâm viện thị thư 阮光弼阮德訓武暘吳󰠐翰林院侍制吳文景范智謙刘舒彦翰林院校理阮仁被阮孫󰓳吳權阮寶珪裴溥楊直原周晥翰林院檢討范謹直阮益遜杜純怒范柔惠刘曎譚慎𧗼范道富等奉和賡其韻,nguyễn quang bật nguyễn đức huấn vũ dương ngô thẩm hàn lâm viện thị chế ngô văn cảnh phạm trí khiêm lưu thư ngạn hàn lâm viện hiệu lí nguyễn nhân bị nguyễn tôn miệt ngô quyền nguyễn bảo khuê bùi phổ dương trực nguyên chu hoãn hàn lâm viện kiểm thảo phạm cẩn trực nguyễn ích tốn đỗ thuần nộ phạm nhu huệ lưu dịch đàm thận huy phạm đạo phú đẳng phụng hoạ canh kì vận 按九歌詩集始作於此年,án cửu ca thi tập thuỷ tác ư thử niên 帝又作古今百詠詩翰林院侍讀掌院事阮冲慤并參掌刘興孝步韻東閣大學士申仁忠𭓇士陶舉奉評,đế hựu tác cổ kim bách vịnh thi hàn lâm viện thị độc chưởng viện sự nguyễn xung xác tịnh tham chưởng lưu hưng hiếu bộ vận đông các đại học sĩ thân nhân trung học sĩ đào cử phụng bình 丙辰二十七年明弘治九年,bính thìn nhị thập thất niên minh hoằng trị cửu niên 春二月初四日御舟𭛁自,xuân nhị nguyệt sơ tứ nhật ngự chu phát tự 東京祗謁陵寢,đông kinh chi yết lăng tẩm 十一日奏告,thập nhất nhật tấu cáo 十二日建濟渡津梁于光德門外,thập nhị nhật kiến tế độ tân lương vu quang đức môn ngoại 帝作春雲詩集,đế tác xuân vân thi tập 十四日天不雨,thập tứ nhật thiên bất vũ 帝禱手寫所𢮪詩集四張命阮󰦛張于臣祠之壁,đế đảo thủ tả sở soạn thi tập tứ trương mệnh nguyễn đôn trương vu thần từ chi bích 是日初更天降細武五更大雨滂沱,thị nhật sơ canh thiên giáng tế vũ ngũ canh đại vũ bàng đà 帝題弘佑廟詩云極靈英氣震遙天威力嚴提造化權扣問山靈䏻潤物通為甘雨作豊年,đế đề hoằng hựu miếu thi vân cực linh anh khí chấn dao thiên uy lực nghiêm đề tạo hoá quyền khấu vấn sơn linh năng nhuận vật thông vi cam vũ tác phong niên 帝至籃京追思黎志父念祖林黎永父壽域祖恢勳業寫詩賜之并賜黎志百金三十兩黎永白金二十五兩以為歡燕親𮌐之資,đế chí lam kinh truy tư lê chí phụ niệm tổ lâm lê vĩnh phụ thọ vực tổ khôi huân nghiệp tả thi tứ chi tịnh tứ lê chí bách kim tam thập lưỡng lê vĩnh bạch kim nhị thập ngũ lưỡng dĩ vi hoan yến thân quyến chi tư 二,nhị 十四日𭛁還,thập tứ nhật phát hoàn 閏二月五日賜文武臣僚宴於翠靄洲,nhuận nhị nguyệt ngũ nhật tứ văn võ thần liêu yến ư thuý ái châu 時御舟𭛁自梁江駐翠靄文武臣僚拜賀故宴之,thời ngự chu phát tự lương giang trú thuý ái văn võ thần liêu bái hạ cố yến chi 先是二月皇太后上陵而㱕偶嬰苦痢至閏月二十六日亥時崩于承華殿正寝壽七十六,tiên thị nhị nguyệt hoàng thái hậu thượng lăng nhi quy ngẫu anh khổ lị chí nhuận nguyệt nhị thập lục nhật hợi thời băng vu thừa hoa điện chính tẩm thọ thất thập lục 初皇太后未崩冬時帝𭁈皇太子日夜視疾弗離左右,sơ hoàng thái hậu vị băng đông thời đế dữ hoàng thái tử nhật dạ thị tật phất li tả hữu 賜薬飲食必先自賞内告祖先外篤祈懇靡神不󰁮,tứ dược ẩm thực tất tiên tự thưởng nội cáo tổ tiên ngoại đốc kì khẩn mi thần bất cử 属纊之際亦自呼號太后猶為一󰟸関口欲言而辦也,thuộc khoáng chi tế diệc tự hô hiệu thái hậu do vi nhất khoảnh quan khẩu dục ngôn nhi biện dã 衣衮含飯一一親臨自製以慟之,y cổn hàm phạn nhất nhất thân lâm tự chế dĩ đỗng chi 帝作古今宮祠詩并自叙命東閣大𭓇士申仁忠校書吳綸奉評,đế tác cổ kim cung từ thi tính tự tự mệnh đông các đại học sĩ thân nhân trung hiệu thư ngô luân phụng bình 會試天下󰁮人取阮文訓等四十三人,hội thí thiên hạ cử nhân thủ nguyễn văn huấn đẳng tứ thập tam nhân 三月十九日丁酉上親試于敬天殿丹墀詢以治道,tam nguyệt thập cửu nhật đinh dậu thượng thân thí vu kính thiên điện đan trì tuân dĩ trị đạo 命兵部尚書定功伯鄭公旦御史󰱑都御史郭有嚴提調户部左侍郎阮弘碩御史󰱑副都御史覃文禮監試翰林院承旨東閣大𭓇士兼國子監祭酒申仁忠翰林院侍讀東閣𭓇士陶󰁮翰林院侍󰕖掌翰林院事刘興孝東閣校,mệnh binh bộ thượng thư định công bá trịnh công đán ngự sử đài đô ngự sử quách hữu nghiêm đề điệu hộ bộ tả thị lang nguyễn hoằng thạc ngự sử đài phó đô ngự sử đàm văn lễ giám thí hàn lâm viện thừa chỉ đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu thân nhân trung hàn lâm viện thị độc đông các học sĩ đào cử hàn lâm viện thị giảng chưởng hàn lâm viện sự lưu hưng hiếu đông các hiệu 書吳綸吳焕翰林院侍書兼秀林局司訓陳克念翰林院讀書吳󰠐讀卷,thư ngô luân ngô hoán hàn lâm viện thị thư kiêm tú lâm cục tư huấn trần khắc niệm hàn lâm viện độc thư ngô thẩm độc quyển 二十六日進諸士人入金鑾殿庭,nhị thập lục nhật tiến chư sĩ nhân nhập kim loan điện đình 上親其容貌定取三十人,thượng thân kì dung mạo định thủ tam thập nhân 二十七日帝御正殿唱名,nhị thập thất nhật đế ngự chính điện xướng danh 賜嚴瑗阮勛丁鎏三名進士及第丁󱗦等八名進士出身阮道演等十九名同進士出身,tứ nghiêm viên nguyễn huân đinh lưu tam danh tiến sĩ cập đệ đinh cương đẳng bát danh tiến sĩ xuất thân nguyễn đạo diễn đẳng thập cửu danh đồng tiến sĩ xuất thân 夏五月八日詔曰憲司係言責如有鈌貟󰱇内進士科并各衙門文武各衛司儒指揮有會試中塲果䏻奉公幹事剛直不畏避權貴無過犯,hạ ngũ nguyệt bát nhật chiếu viết hiến ti hệ ngôn trách như hữu khuyết viên tuyển nội tiến sĩ khoa tịnh các nha môn văn võ các vệ ti nho chỉ huy hữu hội thí trúng trường quả năng phụng công cán sự cương trực bất uý tị quyền quý vô quá phạm 者銓除憲察副使,giả thuyên trừ hiến sát phó sứ 又以府縣州官必統諸牧民首領等聀如監生儒生𭓇生按吏各衙門吏會試累中塲年深知務動幹及有軍功等項初授知縣知州縣承同知州守領序班等聀满三年無過犯方許得實授六年無過犯知縣知州除貟外郎縣丞同知州知簿典簿序班除司務主事推官都官等聀满六考無過犯貟外郎同知府始得陞為知府,hựu dĩ phủ huyện châu quan tất thống chư mục dân thủ lĩnh đẳng chức như giám sinh nho sinh học sinh án lại các nha môn lại hội thí luỹ trúng trường niên thâm tri vụ động cán cập hữu quân công đẳng hạng sơ thụ tri huyện tri châu huyện thừa đồng tri châu thủ lĩnh tự ban đẳng chức mãn tam niên vô quá phạm phương hứa đắc thực thụ lục niên vô quá phạm tri huyện tri châu trừ viên ngoại lang huyện thừa đồng tri châu tri bạ điển bạ tự ban trừ tư vụ chủ sự thôi quan đô quan đẳng chức mãn lục khảo vô quá phạm viên ngoại lang đồng tri phủ thuỷ đắc thăng vi tri phủ 二十二日吏部尚書兼國子監祭酒黎潤阮如堵等奏題本看一本山南,nhị thập nhị nhật lại bộ thượng thư kiêm quốc tử giám tế tửu lê nhuận nguyễn như đổ đẳng tấu đề bản khán nhất bản sơn nam 道監察御史阮陽祺奏各處邊遠州縣吏常𭁈蛮人徃諸各税䏻服水土諳曉夷情可以幹濟事務堪除為本處州縣吏,đạo giám sát ngự sử nguyễn dương kì tấu các xứ biên viễn châu huyện lại thường dữ man nhân vãng chư các thuế năng phục thuỷ thổ am hiểu di tình khả dĩ cán tế sự vụ kham trừ vi bản xứ châu huyện lại 從之,tòng chi 秋七月禁呼朝堂為朝房,thu thất nguyệt cấm hô triều đường vi triều phòng 銓考訓導,thuyên khảo huấn đạo 自今各處儒學訓導鈌貟吏部遵如前例具奏送國子監及各衙門官保󰱇儒生并中塲吏及儒生年三十五歳以上有𭓇問行檢無過犯送禮部考課四塲合格者如例銓除,tự kim các xứ nho học huấn đạo khuyết viên lại bộ tuân như tiền lệ cụ tấu tống quốc tử giám cập các nha môn quan bảo tuyển nho sinh tịnh trúng trường lại cập nho sinh niên tam thập ngũ tuế dĩ thượng hữu học vấn hạnh kiểm vô quá phạm tống lễ bộ khảo khoá tứ trường hợp cách giả như lệ thuyên trừ 八月初二日令州縣擇置社長係姑舅两姨之,bát nguyệt sơ nhị nhật lệnh châu huyện trạch trí xã trưởng hệ cô cữu lưỡng di chi 子男女同嫁為婚姻者並不得置為一社社長,tử nam nữ đồng giá vi hôn nhân giả tịnh bất đắc trí vi nhất xã xã trưởng 若已為社長宜擇某人䏻幹事者留餘即奏却還前項,nhược dĩ vi xã trưởng nghi trạch mỗ nhân năng cán sự giả lưu dư tức tấu khước hoàn tiền hạng 初四日太宗皇帝忌辰,sơ tứ nhật thái tông hoàng đế kị thì 是夜大風雨決水暴漲散尽民産,thị dạ đại phong vũ quyết thuỷ bạo trướng tán tận dân sản 九月以陶󰁮為翰林院侍講東閣𭓇士,cửu nguyệt dĩ đào cử vi hàn lâm viện thị giảng đông các học sĩ 上賜以天南餘暇一部并賜和梁江夜興詩一首及賜錢二十五貫,thượng tứ dĩ thiên nam dư hạ nhất bộ tịnh tứ hoạ lương giang dạ hưng thi nhất thủ cập tứ tiền nhị thập ngũ quán 二十三日修作牧馬塲馬厩例,nhị thập tam nhật tu tác mục mã trường mã cứu lệ 冬十一月十七日帝弗豫,đông thập nhất nguyệt thập thất nhật đế phất dự 諭行在東閣大学士申仁忠𭓇士陶󰁮云雲去天中月懸空際雲來,dụ hành tại đông các đại học sĩ thân nhân trung học sĩ đào cử vân vân khứ thiên trung nguyệt huyền không tế vân lai 則月暗雲去則月明人󰰽不見之其䏻道得者觧,tắc nguyệt ám vân khứ tắc nguyệt minh nhân thục bất kiến chi kì năng đạo đắc giả giải 吾仰觀天上情動于中言刑于外有句云素蟾皎皎玉盤清雲弄寒光暗復明,ngô ngưỡng quan thiên thượng tình động vu trung ngôn hình vu ngoại hữu câu vân tố thiềm hạo hạo ngọc bàn thanh vân lộng hàn quang ám phục minh 凣人𡸈䏻道之乎歐王脩云廬山髙名節之篇杜子羙亦不䏻為唯吾䏻之𡸈云妄想,phàm nhân khởi năng đạo chi hồ âu vương tu vân lư sơn cao danh tiết chi thiên đỗ tử mĩ diệc bất năng vi duy ngô năng chi khởi vân vọng tưởng 申仁忠陶󰁮詠詩句云瓊島夢殘春萬頃寒江詩落夜三更,thân nhân trung đào cử vịnh thi câu vân quỳnh đảo mộng tàn xuân vạn khoảnh hàn giang thi lạc dạ tam canh 𨿽李杜歐蘇復生未必䏻之唯吾䏻之,tuy lí đỗ âu tô phục sinh vị tất năng chi duy ngô năng chi 昔錦瑟詩云莊生曉夢迷蝴蝶望帝春心託杜鵑,tích cầm sắt thi vân trang sinh hiểu mộng mê hồ điệp vọng đế xuân tâm thác đỗ quyên 凔海月明珠有淚籃田日暖玉生煙,thương hải nguyệt minh châu hữu lệ lam điền nhật noãn ngọc sinh yên 真奇麗精美可𭁈吾侔,chân kì lệ tinh mĩ khả dữ ngô mâu 而清莛澄澈未及吾詩句也,nhi thanh oánh trừng triệt vị cập ngô thi câu dã 𡸈吾鬪一字之奇以為工誇一字之巧以為羙真直説如歐王脩耳爾如何,khởi ngô đấu nhất tự chi kì dĩ vi công khoa nhất tự chi xảo dĩ vi mĩ chân trực thuyết như âu vương tu nhĩ nhĩ như hà 勑旨内外𬋩甲府錦衣金吾殿前神武効力五府都督都總兵使等衙門長官公同揀擇該内將校或征戰功勞忠信可任或韜畧講貫武藝精通及才𧥾亷䏻勤幹明敏者方許在職,sắc chỉ nội ngoại quản giáp phủ cẩm y kim ngô điện tiền thần vũ hiệu lực ngũ phủ đô đốc đô tổng binh sứ đẳng nha môn trưởng quan công đồng giản trạch cai nội tướng hiệu hoặc chinh chiến công lao trung tín khả nhiệm hoặc thao lược giảng quán võ nghệ tinh thông cập tài thức liêm năng cần cán minh mẫn giả phương hứa tại chức 倘或貪墨闒茸罔功及諂事求容僥倖無耻者󰁮奏為黜陟,thảng hoặc tham mặc tháp nhung võng công cập siểm sự cầu dung nhiêu hạnh vô sỉ giả cử tấu vi truất trắc 期以十二月上旬󰁮奏并訓練士卒務,kì dĩ thập nhị nguyệt thượng tuần cử tấu tịnh huấn luyện sĩ tốt vụ 在精專撫恤軍民要均勞佚,tại tinh chuyên phủ tuất quân dân yếu quân lao dật 敢有揀擇不實訓練不勤以𦤶将校猶多猥冗士卒猶多迯亡六科監察錦衣衛舍人體訪紏奏治罪,cảm hữu giản trạch bất thực huấn luyện bất cần dĩ trí tướng hiệu do đa ổi nhũng sĩ tốt do đa đào vong lục khoa giám sát cẩm y vệ xá nhân thể phỏng củ tấu trị tội 十二月初六日立洪德二十七年丙辰科進士題名碑,thập nhị nguyệt sơ lục nhật lập hồng đức nhị thập thất niên bính thìn khoa tiến sĩ đề danh bi 丁巳二十八年明弘治十年,đinh tị nhị thập bát niên minh hoằng trị thập niên 春正月初五日令諸税某年徵納至末年納足不得如前今年納明年徵,xuân chính nguyệt sơ ngũ nhật lệnh chư thuế mỗ niên trưng nạp chí mạt niên nạp túc bất đắc như tiền kim niên nạp minh niên trưng 二十二日禁衙門吏更番并外直舍人非當番不得托别故擅居本衙門作幣,nhị thập nhị nhật cấm nha môn lại canh phiên tịnh ngoại trực xá nhân phi đương phiên bất đắc thác biệt cố thiện cư bản nha môn tác tệ 二十九日辛未帝疾大漸乃憑玉几命皇太子嗣位,nhị thập cửu nhật tân mùi đế tật đại tiềm nãi bằng ngọc kỷ mệnh hoàng thái tử tự vị 帝將崩時有自述詩云五十年華七尺軀剛膓如鐵却成柔風吹牕外黄花謝露浥庭前綠柳癯碧漢望󰠃雲杳杳黄梁夢醒夜悠悠蓬來山上音容断氷玉断魂入夢無,đế tương băng thời hữu tự thuật thi vân ngũ thập niên hoa thất xích khu cương trường như thiết khước thành nhu phong xuy song ngoại hoàng hoa tạ lộ ấp đình tiền lục liễu cù bích hán vọng cùng vân diểu diểu hoàng lương mộng tỉnh dạ du du bồng lai sơn thượng âm dung đoạn băng ngọc đoạn hồn nhập mộng vô 三十日壬子帝崩于寶光殿,tam thập nhật nhâm tí đế băng vu bảo quang điện 是日神劍神璽皆失,thị nhật thần kiếm thần tỉ giai thất 帝生皇子十有四長皇太子𨭗次梁王銓宋王鏦唐王鎬建王鑌福王錚演王鏓廣王鐰林王將應王󱴐義王󱴑鎮王鋞肇王鋑荆王鍵皇女二十在等,đế sinh hoàng tử thập hữu tứ trưởng hoàng thái tử tăng thứ lương vương thuyên tống vương tung đường vương cảo kiến vương tân phúc vương tranh diễn vương thông quảng vương tảo lâm vương tương ứng vương chiêu nghĩa vương cảnh trấn vương kinh triệu vương toan kinh vương kiện hoàng nữ nhị thập tại đẳng 作紫霞殿寶文殿金鵉殿寶光殿籃山寝殿,tác tử hà điện bảo văn điện kim loan điện bảo quang điện lam sơn tẩm điện 初帝即位上仁宗之尊號稱宣慈之徽號,sơ đế tức vị thượng nhân tông chi tôn hiệu xưng tuyên từ chi huy hiệu 陶表死節則特加旌表,đào biểu tử tiết tắc đặc gia tinh biểu 得寧從逆則嚴加顕戮,đắc ninh tòng nghịch tắc nghiêm gia hiển lục 凣政事紛擾者悉釋之刑法暴虐者悉除之,phàm chính sự phân nhiễu giả tất thích chi hình pháp bạo ngược giả tất trừ chi 此所以肇修人紀而正皇綱也,thử sở dĩ triệu tu nhân kỷ nhi chính hoàng cương dã 帝常論在朝諸臣云朕有二失一曰政令施爲違道干󰕑二曰素尸在位擾乱天工,đế thường luận tại triều chư thần vân trẫm hữu nhị thất nhất viết chính lệnh thi vi vi đạo can dự nhị viết tố thi tại vị nhiễu loạn thiên công 𨿽内外庶職难以枚󰁮且以其尤者而言都督黎練木偶土人安可加以圓冠方履㢤,tuy nội ngoại thứ chức nan dĩ mai cử thả dĩ kì vưu giả nhi ngôn đô đốc lê luyện mộc ngẫu thổ nhân an khả gia dĩ viên quán phương lí tai 太師丁列太傅黎念職居三公不聞爕理陰,thái sư đinh liệt thái phó lê niệm chức cư tam công bất văn nhiếp lí âm 陽經󰘊論道亦未嘗進一君沮退一小人不於羊裘逍遙之誚乎,dương kinh bang luận đạo diệc vị thường tiến nhất quân tử thoái nhất tiểu nhân bất ư dương cầu tiêu dao chi tiếu hồ 史臣武瓊曰帝天資髙邁英明果断有䧺才大畧緯武經文而聖學尤勤手不釋卷,sử thần vũ quỳnh viết đế thiên tư cao mại anh minh quả đoán hữu hùng tài đại lược vĩ võ kinh văn nhi thánh học vưu cần thủ bất thích quyển 經史篇集曆數筭章聖神之事莫不貫精,kinh sử thiên tập lịch số toán chương thánh thần chi sự mạc bất quán tinh 詩文𡕷出詞臣之表,thi văn quýnh xuất từ thần chi biểu 𭁈阮直武永謨申仁忠郭廷保杜潤陶󰁮覃文禮為天南餘暇自號天南洞主道庵主人,dữ nguyễn trực vũ vĩnh mô thân nhân trung quách đình bảo đỗ nhuận đào cử đàm văn lễ vi thiên nam dư hạ tự hiệu thiên nam động chủ đạo am chủ nhân 又崇尚儒述振拨英才,hựu sùng thượng nho thuật chấn bạt anh tài 取士之科不一而定三年大比之󰁮自帝始之其得,thủ sĩ chi khoa bất nhất nhi định tam niên đại tỉ chi cử tự đế thuỷ chi kì đắc 人之盛振古有光,nhân chi thịnh chấn cổ hữu quang 文武並用各隨所長,văn võ tịnh dụng các tuỳ sở trường 故䏻脩政立事制禮作樂號令文章焕然可述,cố năng tu chính lập sự chế lễ tác nhạc hiệu lệnh văn chương hoán nhiên khả thuật 初帝在藩邸時𨿽自養晦及國遭大变群臣倉卒迎立,sơ đế tại phiên để thời tuy tự dưỡng hối cập quốc tao đại biến quần thần thương tốt nghinh lập 入󰱥大統帝知屯般之軰已就誅夷諒山親王又被其害慘然不楽有戚傷心咎其骨肉相残至使外人乘釁一門兄第俱被其禍,nhập kế đại thống đế tri đồn ban chi bối dĩ tựu tru di lạng sơn thân vương hựu bị kì hại thảm nhiên bất lạc hữu thích thương tâm cữu kì cốt nhục tương tàn chí sử ngoại nhân thừa hấn nhất môn huynh đệ cụ bị kì hoạ 初帝不以得位為楽亦不以時當变故為憂,sơ đế bất dĩ đắc vị vi lạc diệc bất dĩ thời đương biến cố vi ưu 故一時豪傑莫不推服,cố nhất thời hào kiệt mạc bất thôi phục 諸侯驕恣相󰱥誅夷遂鍳前失内外謹嚴,chư hầu kiêu tư tương kế tru di toại giám tiền thất nội ngoại cẩn nghiêm 置錦衣金吾二衛,trí cẩm y kim ngô nhị vệ 神武殿前等司以親人為指揮以舅氏為檢點,thần vũ điện tiền đẳng ti dĩ thân nhân vi chỉ huy dĩ cữu thị vi kiểm điểm 又擇信厚之臣以為爪牙心膂阮復黄仁添杜熊武鄰之徒俱擐列左右,hựu trạch tín hậu chi thần dĩ vi trảo nha tâm lữ nguyễn phục hoàng nhân thiêm đỗ hùng vũ lân chi đồ cụ hoàn liệt tả hữu 垂衣拱手天下晏然,thuỳ y củng thủ thiên hạ yến nhiên 又慮占㓂世嘗薇吾患今日不剪將何其為乃南征茶全而復其封疆西拨雅蘭而掃其巢穴,hựu lự chiêm khấu thế thường vi ngô hoạn kim nhật bất tiễn tương hà kì vi nãi nam chinh trà toàn nhi phục kì phong cương tây bạt nhã lan nhi tảo kì sào huyệt 山蛮有征而威揚乎北,sơn man hữu chinh nhi uy dương hồ bắc 盆忙有征而地闢乎西,bồn mường hữu chinh nhi địa tịch hồ tây 其䂓模之畧中興之功可以比肩夏少康蹈迹周宣王薄漢光唐憲於下風矣,kì quy mô chi lược trung hưng chi công khả dĩ tỉ khiên hạ thiếu khang đạo tích chu tuyên vương bạc hán quang đường hiến ư hạ phong hĩ 惜其帝以女謁盛身嬰重疾,tích kì đế dĩ nữ yết thịnh thân anh trọng tật 長樂皇后,trường lạc hoàng hậu 久󰁏别宮帝疾大漸始得侍疾乃以陰置毒于手中潜捫瘡處帝疾始增劇矣,cửu u biệt cung đế tật đại tiềm thuỷ đắc thị tật nãi dĩ âm trí độc vu thủ trung tiềm môn sang xứ đế tật thuỷ tăng kịch hĩ 賛曰申仁忠等撰烝㢤聖宗丕承基緒,tán viết thân nhân trung đẳng soạn chưng tai thánh tông phỉ thừa cơ tự 曆數在躬臣民徯志握符闡珍,lịch số tại cung thần dân hễ chí ốc phù xiển chân 凝命正位執中建極,ngưng mệnh chính vị chấp trung kiến cực 法祖憲天,pháp tổ hiến thiên 仁弘裕後孝篤奉先,nhân hoằng dụ hậu hiếu đốc phụng tiên 文昭奎壁𭓇有淵源,văn chiêu khuê bích học hữu uyên nguyên 惇典用禮遠奸親賢,đôn điển dụng lễ viễn gian thân hiền 爲國九經,vị quốc cửu kinh 馭臣八柄𠃔釐百工,ngự thần bát bính doãn li bách công 𫳭綏兆姓文教誕敷,lung tuy triệu tính văn giáo đản phu 武功耆定山獠遁跡盆蛮㱕命,vũ công kì định sơn lạo độn tích bồn man quy mệnh 惟彼占㓂,duy bỉ chiêm khấu 累世為仇,luỹ thế vi cừu 擾我南鄙侵彼四州,nhiễu ngã nam bỉ xâm bỉ tứ châu 親提虎旅髙御龍舟,thân đề hổ lữ cao ngự long chu 闍槃,trà bàn 毛燎尸耐血流,mao liệu thi nại huyết lưu 茶全授首清廟献俘,trà toàn thụ thủ thanh miếu hiến phù 萬里闢天古復讐,vạn lí tịch địa thiên cổ phục thù 蠢蠢老撾挭吾聲教,xuẩn xuẩn lão qua cánh ngô thanh giáo 帝怒爰赫師興致討,đế nộ viên hách sư hưng trí thảo 白旗一麾前戈盡倒,bạch kì nhất huy tiền qua tận đảo 竹破灰飛庭犁穴掃,trúc phá hôi phi đình lê huyệt tảo 三垂息侵九夷通道,tam thuỳ tức xâm cửu di thông đạo 盛登軒世俗媲󰔄周,thịnh đăng hiên thế tục bễ ngu chu 深仁厚澤垂四十秋,thâm nhân hậu trạch thuỳ tứ thập thu 二月初一日皇太子令諭公侯伯文武官等聖父皇帝光啓中興克篤前烈在位三十八年夙夜祗勤,nhị nguyệt sơ nhất nhật hoàng thái tử lệnh dụ công hầu bá văn võ quan đẳng thánh phụ hoàng đế quang khải trung hưng khắc đốc tiền liệt tại vị tam thập bát niên túc dạ chi cần 迺於徃年冬十一月二十七日得風腫疾,nãi ư vãng niên đông thập nhất nguyệt nhị thập thất nhật đắc phong thũng tật 至今年春正月三十日辰時崩于寶光宮,chí kim niên xuân chính nguyệt tam thập nhật thìn thời băng vu bảo quang cung 予,dự 𢙇慕痛切已權勾當宫中各事,hoài mộ thống thiết dĩ quyền câu đáng cung trung các sự 内外臣民守職如故每日太早就東長安待令候有司擇日行禮,nội ngoại thần dân thủ chức như cố mỗi nhật thái tảo tựu đông trường an đãi lệnh hầu hữu ti trạch nhật hành lễ 特諭卿等知之,đặc dụ khanh đẳng tri chi 仍僃榜文武朝參並著烏紗帽黒圓領衣進詣景門外朝時一次侯行禮如󰀩,nhưng bị bảng văn võ triều tham tịnh trước ô sa mạo hắc viên lĩnh y tiến nghệ cảnh môn ngoại triêu thời nhất thứ hầu hành lễ như nghi 初三日臨哭,sơ tam nhật lâm khốc 皇太子諭朝臣曰子生三年然後免父母之𢙇,hoàng thái tử dụ triều thần viết tử sinh tam niên nhiên hậu miễn phụ mẫu chi hoài 故古者居父母䘮以三年爲制,cố cổ giả cư phụ mẫu táng dĩ tam niên vi chế 上自天子下至庶人,thượng tự thiên tử hạ chí thứ nhân 漢文不師古訓遺命短䘮以日易月,hán văn bất sư cổ huấn di mệnh đoản tang dĩ nhật dị nguyệt 自是而後踵而行之,tự thị nhi hậu chủng nhi hành chi 是棄典禮薄彜倫殊不足取,thị khí điển lễ bạc di luân thù bất túc thủ 我國家列聖𨿽遵而行然其間,ngã quốc gia liệt thánh tuy tuân nhi hành nhiên kì gian 禮節未盡復古,lễ tiết vị tận phục cổ 今聖上皇帝奄棄百姓上賔于天愴鉅痛深報德罔極,kim thánh thượng hoàng đế yểm khí bách tính thượng tấn vu thiên thương cự thống thâm báo đức võng cực 卿等宜議行三年之䘮制以副予愛慕之情,khanh đẳng nghi nghị hành tam niên chi tang chế dĩ phó dư ái mộ chi tình 大臣百官皆稽首対曰孝者治天下之大本,đại thần bách quan giai khể thủ đối viết hiếu giả trị thiên hạ chi đại bản 今殿下克遵孝道惇叙彜倫𨿽帝舜之大孝武王之達孝󰓳以尚兹臣等敢不遵行,kim điện hạ khắc tuân hiếu đạo đôn tự di luân tuy đế thuấn chi đại hiếu vũ vương chi đạt hiếu miệt dĩ thượng tư thần đẳng cảm bất tuân hành 於是定為三年之䘮,ư thị định vi tam niên chi tang 凣歛殯奠饗一循古禮,phàm liệm thấn điện hưởng nhất tuần cổ lễ 令百姓民間留長髮如䘮服百日,lệnh bách tính dân gian lưu trường phát như tang phục bách nhật 内若百官議衛留長髮如三年䘮服並著素縞衣居家作勞之時暫著青衣亦不抅,nội nhược bách quan nghị vệ lưu trường phát như tam niên tang phục tịnh trước tố cảo y cư gia tác lao chi thời tạm trước thanh y diệc bất câu 百日之外用青黑,bách nhật chi ngoại dụng thanh hắc 衣等不得用紅綠等色,y đẳng bất đắc dụng hồng lục đẳng sắc 奉天府及天下軍民男女著縞素衣停婚嫁三箇月,phụng thiên phủ cập thiên hạ quân dân nam nữ trước cảo tố y đình hôn giá tam cá nguyệt 朝臣定公伯鄭公旦等󱗫皇太子即位不𠃔初六月戊寅太保平涼侯黎志兵部上書定功伯鄭公旦西軍都督府左都督崇溪伯黎永就弘文殿奉迎皇太子即位以明年改為景統元年,triều thần định công bá trịnh công đán đẳng khuyến hoàng thái tử tức vị bất doãn sơ lục nguyệt mậu dần thái bảo bình lương hầu lê chí binh bộ thượng thư định công bá trịnh công đán tây quân đô đốc phủ tả đô đốc sùng khê bá lê vĩnh tựu hoằng văn điện phụng nghinh hoàng thái tử tức vị dĩ minh niên cải vi cảnh thống nguyên niên 初八日禁抑買并揀錢詔内府,sơ bát nhật cấm ức mãi tịnh giản tiền chiếu nội phủ 今百姓買賣貨物及檢收納官庫諸錢擲地有聲穿緡猶得論郭少鈌自今一體收用不得苛揀拒斥,kim bách tính mãi mại hoá vật cập kiểm thu nạp quan khố chư tiền trịch địa hữu thanh xuyên mân do đắc luận quách thiểu khuyết tự kim nhất thể thu dụng bất đắc hà giản cự xích 初十日諭六科御史󰱑監察曰進賢退不肖為政之大務也,sơ thập nhật dụ lục khoa ngự sử đài giám sát viết tiến hiền thoái bất tiêu vi chính chi đại vụ dã 是故任賢勿貳去邪勿疑唐󰔄之所以臻於变枝風旌淑别慝彰善瘅惡成周之所以致太平之治,thị cố nhiệm hiền vật nhị khứ tà vật nghi đường ngu chi sở dĩ trăn ư biến chi phong tinh thục biệt thắc chương thiện đản ác thành chu chi sở dĩ trí thái bình chi trị 朕即位之初任仁為政得賢迤佐治功,trẫm tức vị chi sơ nhậm nhân vi chính đắc hiền dĩ tá trị công 然慮各衙門官善惡混淆忠邪靡定儻不區處曷示勸懲尔軰司朝廷之綱紀作天,nhiên lự các nha môn quan thiện ác hỗn hào trung tà mi định thảng bất khu xử hạt thị khuyến trừng nhĩ bối ti triều đình chi cương kỷ tác thiên 子之尔目揚清激濁職所當為,tử chi nhĩ mục dương thanh khích trọc chức sở đáng vi 宜體朕心各遵公道,nghi thể trẫm tâm các tuân công đạo 󰱥今凣内外各衙門如廉䏻忠直應奬擢者貪墨猥冗不堪任者各宜究其事實具以名聞,kế kim phàm nội ngoại các nha môn như liêm năng trung trực ứng tưởng trạc giả tham mặc ổi nhũng bất kham nhiệm giả các nghi cứu kì sự thực cụ dĩ danh văn 敢有阿徇私讐貿易貨賄󰁮措失當重憲弗原,cảm hữu a tuẫn tư thù mậu dịch hoá hối cử thố thất đương trọng hiến phất nguyên 十三日寬貸軍民賦役等事,thập tam nhật khoan thải quân dân phú dịch đẳng sự 勑㫖内外各係大市已有例額者即如前,sắc chỉ nội ngoại các hệ đại thị dĩ hữu lệ ngạch giả tức như tiền 若未有税額者不得着續税額,nhược vị hữu thuế ngạch giả bất đắc trước tục thuế ngạch 若乂安地方軍民諸色𩹌寡飢寒廢疾諸人間有欠食者承憲二司行下府縣官作急類取姓名具本𭛁給見貯官栗每人一百,nhược nghệ an địa phương quân dân chư sắc quan quả cơ hàn phế tật chư nhân gian hữu khiếm thực giả thừa hiến nhị ti hành hạ phủ huyện quan tác cấp loại thủ tính danh cụ bản phát cấp kiến trữ quan lật mỗi nhân nhất bách 升至豊熟時照類徵納,thăng chí phong thục thời chiếu loại trưng nạp 十六日頒御諱𨭗并皇太后諱恒,thập lục nhật ban ngự huý tranh tịnh hoàng thái hậu huý hằng 令官員吏典有科目及會試中塲鄕試中式及監生儒生生徒遭負母䘮方得守制,lệnh quan viên lại điển hữu khoa mục cập hội thí trúng trường hương thí trúng thức cập giám sinh nho sinh sinh đồ tao phụ mẫu tang phương đắc thủ chế 二十六日授陶󰁮翰淋院侍讀東閣學士楊直原為東閣校書,nhị thập lục nhật thụ đào cử hàn lâm viện thị độc đông các học sĩ dương trực nguyên vi đông các hiệu thư 時天有大旱直原言乞修德以以回天变,thời thiên hữu đại hạn trực nguyên ngôn khất tu đức dĩ dĩ hồi thiên biến 令户部議𬢱贈銅税户以足軍用,lệnh hộ bộ nghị nghị tặng đồng thuế hộ dĩ túc quân dụng 三月初六日定輿人女納金并納蚕子税例,tam nguyệt sơ lục nhật định dư nhân nữ nạp kim tịnh nạp tàm tử thuế lệ 定鹹盐税例,định hàm diêm thuế lệ 十二日上諭諸王公主及公侯伯駙馬文武等甿隷徵賤之軰常依托而為奸窩臧容受之人當戒懲而嚴禁,thập nhị nhật thượng dụ chư vương công chúa cập công hầu bá phò mã văn võ đẳng manh lệ trưng tiện chi bối thường y thác nhi vi gian oa tàng dung thụ chi nhân đương giới trừng nhi nghiêm cấm 󰱥今府衙或權貴諸家有奴婢築屋在奉天府及有田産在各處府縣者並宜標題某府某衙官奴婢某姓之家男女人,kế kim phủ nha hoặc quyền quý chư gia hữu nô tì trúc ốc tại phụng thiên phủ cập hữu điền sản tại các xứ phủ huyện giả tịnh nghi tiêu đề mỗ phủ mỗ nha quan nô tì mỗ tính chi gia nam nữ nhân 本府衙門及主𬋩監自檢察及本官奴婢方許居住,bản phủ nha môn cập chủ quản giám tự kiểm sát cập bản quan nô tì phương hứa cư chú 若混淆雜居一切斥去并開報奴婢姓名数目送該府縣官得憑檢察,nhược hỗn hào tạp cư nhất thiết xích khứ tịnh khai báo nô tì tính danh số mục tống cai phủ huyện quan đắc bằng kiểm sát 十六日詔自今沿邉廵司官如有鈌員吏部擇,thập lục nhật chiếu tự kim duyên biên tuần ti quan như hữu khuyết viên lại bộ trạch 取附近地方京人有戰功得馘例應除用而服水土者銓除,thủ phụ cận địa phương kinh nhân hữu chiến công đắc quắc lệ ứng trừ dụng nhi phục thuỷ thổ giả thuyên trừ 二十日色旨󰱥今六科給事中監察御史鈌貟吏部擇内外由進士出身廉勤剛直有政績者擬銓職任,nhị thập nhật sắc chỉ kế kim lục khoa cấp sự trung giám sát ngự sử khuyết viên lại bộ trạch nội ngoại do tiến sĩ xuất thân liêm cần cương trực hữu chính tích giả nghĩ thuyên chức nhiệm 一年之後六科給事中公同考覈所行事具奏取旨,nhất niên chi hậu lục khoa cấp sự trung công đồng khảo hạch sở hành sự cụ tấu thủ chỉ 堪用者留任不堪用者改除别職,kham dụng giả lưu nhiệm bất kham dụng giả cải trừ biệt chức 六科給事中不公許都御史考覈所行事具奏取旨,lục khoa cấp sự trung bất công hứa đô ngự sử khảo hạch sở hành sự cụ tấu thủ chỉ 堪用者留任不堪用改除别聀,kham dụng giả lưu nhiệm bất kham dụng cải trừ biệt chức 都御史󰱑考覈不公六科官具實紏弹,đô ngự sử đài khảo hạch bất công lục khoa quan cụ thực củ đàn 若吏部銓󰱇非,nhược lại bộ thuyên tuyển phi 人科󰱑互相容隐者一體送問治罪,nhân khoa đài hỗ tương dung ẩn giả nhất thể tống vấn trị tội 定陞調令,định thăng điều lệnh 󰱥今在外各衙門府縣州各衙首領官有陞調者吏部移文該知衙門詳勘果有廉勤䏻幹事任内公務無廢鈌者方許陞調,kế kim tại ngoại các nha môn phủ huyện châu các nha thủ lĩnh quan hữu thăng điều giả lại bộ di văn cai tri nha môn tường khám quả hữu liêm cần năng cán sự nhiệm nội công vụ vô phế khuyết giả phương hứa thăng điều 夏四月十三日准期番給奉錢令,hạ tứ nguyệt thập tam nhật chuẩn kì phiên cấp phụng tiền lệnh 十七日申明越告令,thập thất nhật thân minh việt cáo lệnh 二十六日定陞充都提典吏令,nhị thập lục nhật định thăng sung đô đề điển lại lệnh 定差幹閲字令,định sai cán duyệt tự lệnh 定銓󰱇除劇任令如紹天府雷陽梁江等係是,định thuyên tuyển trừ kịch nhiệm lệnh như thiệu thiên phủ lôi dương lương giang đẳng hệ thị 劇任󰱥今如有鈌貟吏部擇取廉䏻剛直勤幹者銓除,kịch nhiệm kế kim như hữu khuyết viên lại bộ trạch thủ liêm năng cương trực cần cán giả thuyên trừ 二十八日定改調令,nhị thập bát nhật định cải điều lệnh 如乂安管軍管民有貫在本府縣家居接近本衙門吏部宜改調别任󰱇别貟人代除,như nghệ an quản quân quản dân hữu quán tại bản phủ huyện gia cư tiếp cận bản nha môn lại bộ nghi cải điều biệt nhiệm tuyển biệt viên nhân đại trừ 并詔自今各處管軍管民吏部不得以貫在本處及家居接近所管地方者銓除,tịnh chiếu tự kim các xứ quản quân quản dân lại bộ bất đắc dĩ quán tại bản xứ cập gia cư tiếp cận sở quản địa phương giả thuyên trừ 五月初三日講作待漏院,ngũ nguyệt sơ tam nhật giảng tác đãi lậu viện 初太祖作待漏院于西門之外太宗仁宗仍之,sơ thái tổ tác đãi lậu viện vu tây môn chi ngoại thái tông nhân tông nhưng chi 聖宗於大興門外增築二連,thánh tông ư đại hưng môn ngoại tăng trúc nhị liên 至是特命五府差搬旗軍於大興門外,chí thị đặc mệnh ngũ phủ sai ban kì quân ư đại hưng môn ngoại 講作待漏院二連每連三間二厦,giảng tác đãi lậu viện nhị liên mỗi liên tam gian nhị hạ 十四日禁官貟百姓不得用水晶等玉作𤦛唾等噐,thập tứ nhật cấm quan viên bách tính bất đắc dụng thuỷ tinh đẳng ngọc tác mạo thoá đẳng khí 定追徵女丁夏綿布税例,định truy trưng nữ đinh hạ miên bố thuế lệ 六月初八日禁僣用非法噐物如刻金珠漆龍鳯等禁物,lục nguyệt sơ bát nhật cấm tiếm dụng phi pháp khí vật như khắc kim châu tất long phượng đẳng cấm vật 秋八月初三日定除擇推官令,thu bát nguyệt sơ tam nhật định trừ trạch thôi quan lệnh 自今各處承司推官如有鈌貟吏部擇取各衙門官曾經二考以上廉䏻練達諳曉刑名者銓除,tự kim các xứ thừa ti suy quan như hữu khuyết viên lại bộ trạch thủ các nha môn quan tằng kinh nhị khảo dĩ thượng liêm năng luyện đạt am hiểu hình danh giả thuyên trừ 二十八日定𭛁軍需扈從令,nhị thập bát nhật định phát quân nhu hộ tòng lệnh 九月定文武階封蔭例武階追封退一級如正一品父從一品,cửu nguyệt định văn võ giai phong ấm lệ võ giai truy phong thoái nhất cấp như chánh nhất phẩm phụ tòng nhất phẩm 文階退二級如正一品父正二品之類,văn giai thoái nhị cấp như chánh nhất phẩm phụ chánh nhị phẩm chi loại 冬十月二十六日户部尚書鄂侑等奉從新𬢱定給俸錢例,đông thập nguyệt nhị thập lục nhật hộ bộ thượng thư ngạc hựu đẳng phụng tòng tân nghị định cấp bổng tiền lệ 十一月遣使如明,thập nhất nguyệt khiển sứ như minh 户科都給事中范興文翰林院校理阮德順告哀,hộ khoa đô cấp sự trung phạm hưng văn hàn lâm viện hiệu lí nguyễn đức thuận cáo ai 翰林院校理潘錝范克慎阮廷俊求封,hàn lâm viện hiệu lí phan tông phạm khắc thận nguyễn đình tuấn cầu phong 置諒山都司平陸樂墟守禦,trí lạng sơn đô ti bình lục lạc khư thủ ngự 定邊兵例,định biên binh lệ 係各處沿邉旗軍父子兄弟同本社,hệ các xứ duyên biên kì quân phụ tử huynh đệ đồng bản xã 村人散充各衛所軍至定作軍貫時照其分邉還一衛隊伍以便紏率,thôn nhân tán sung các vệ sở quân chí định tác quân quán thời chiếu kì phân biên hoàn nhất vệ đội ngũ dĩ tiện củ suất 以黎䏻讓為殿前都檢點戅川伯黎潤為四衛提督榕湖伯朱鎮為有提點,dĩ lê năng nhượng vi điện tiền đô kiểm điểm cống xuyên bá lê nhuận vi tứ vệ đề đốc dung hồ bá chu trấn vi hữu đề điểm 十二月二十四日辛卯上大行皇帝尊號曰崇天廣運髙明光正至德大功聖文神武達孝淳皇帝廟號聖宗,thập nhị nguyệt nhị thập tứ nhật tân mão thượng đại hành hoàng đế tôn hiệu viết sùng thiên quảng vận cao minh quang chính chí đức đại công thánh văn thần vũ đạt hiếu thuần hoàng đế miếu hiệu thánh tông 大越史記本紀實録卷之十三終,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập tam chung 大𧻗史記本紀實録卷之十四,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập tứ 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 憲宗睿皇帝,hiến tông duệ hoàng đế 諱鏳又諱暉聖宗之長子也在七年壽四十四歳而崩塟裕陵位帝天資英睿運撫隆平纔七年間而天妟然足爲守成之令主享國不永惜哉,huý sanh hựu huý huy thánh tông chi trưởng tử dã tại thất niên thọ tứ thập tứ tuế nhi băng táng dụ lăng vị đế thiên tư anh duệ vận phủ long bình tài thất niên gian nhi thiên yến nhiên túc vi thủ thành chi lệnh chủ hưởng quốc bất vĩnh tích tai 下其母長樂聖慈皇太后阮氏諱晅宋山嘉苗外庄鄕贈太尉貞國公德忠之第二女也,hạ kì mẫu trường lạc thánh từ hoàng thái hậu nguyễn thị huý huyên tống sơn gia miêu ngoại trang hương tặng thái uý trinh quốc công đức trung chi đệ nhị nữ dã 先是聖宗未有繼嗣光淑皇太后嘗爲祈禱命德忠禱于佛跡山徐公庵夢至上帝前祈皇嗣,tiên thị thánh tông vị hữu kế tự quang thục hoàng thái hậu thường vi kì đảo mệnh đức trung đảo vu phật tích sơn từ công am mộng chí thượng đế tiền kì hoàng tự 上帝曰許天禄爲阮氏子,thượng đế viết hứa thiên lộc vi nguyễn thị tử 乃抱坐前𠱾長,nãi bão toạ tiền thời trường 樂皇太后居永寧宫即有娠,lạc hoàng thái hậu cư vĩnh ninh cung tức hữu thần 及彌月夢黄龍自天而下𢒎入所居少󰟸遂生帝,cập di nguyệt mộng hoàng long tự thiên nhi hạ phi nhập sở cư thiếu khoảnh toại sinh đế 光順二年辛巳八月初十日生按阮伯朋天福寺碑記長樂皇太后有黄龍入左脇之祥,quang thuận nhị niên tân tị bát nguyệt sơ thập nhật sinh án nguyễn bá bằng thiên phúc tự bi ký trường lạc hoàng thái hậu hữu hoàng long nhập tả hiếp chi tường 云帝之生也天姿日表隆凖龍顔神釆端秀異常聖宗深奇爱之,vân đế chi sinh dã thiên tư nhật biểu long chuẩn long nhan thần thái đoan tú dị thường thánh tông thâm kì ái chi 光順三年三月冊立爲皇太子,quang thuận tam niên tam nguyệt sách lập vi hoàng thái tử 洪德二十八年正月聖宗崩,hồng đức nhị thập bát niên chính nguyệt thánh tông băng 於是即皇帝位改元大赦以誕日爲天壽聖節稱上陽洞主,ư thị tức hoàng đế vị cải nguyên đại xá dĩ đản nhật vi thiên thọ thánh tiết xưng thượng dương động chủ 後追上尊謚廟號憲宗,hậu truy thượng tôn thuỵ miếu hiệu hiến tông 戊午景統元年明弘治十一年春正月十六日勑諭内外,mậu ngọ cảnh thống nguyên niên minh hoằng trị thập nhất niên xuân chính nguyệt thập lục nhật sắc dụ nội ngoại 護衛等司曰行宫之門不嚴則宮城之禁不固,hộ vệ đẳng ti viết hành cung chi môn bất nghiêm tắc cung thành chi cấm bất cố 如遇大駕󰥭謁山陵護衛三司㔫且號令謹𡧸勿特昇平之時而忽関防之僃,như ngộ đại giá bái yết sơn lăng hộ vệ tam ti vưu thả hiệu lệnh cẩn mật vật đặc thăng bình chi thời nhi hốt quan phòng chi bị 書曰有僃無患,thư viết hữu bị vô hoạn 易曰重門擊柝以待暴客此之謂也,dịch viết trùng môn kích thác dĩ đãi bạo khách thử chi vị dã 見特㫖宣召其人日則用宣召牙牌亦有令旗銅牌,kiến đặc chỉ tuyên triệu kì nhân nhật tắc dụng tuyên triệu nha bài diệc hữu lệnh kì đồng bài 不得開闔營壁,bất đắc khai hạp dinh bích 夜則用两虎金牌亦有令旗銅牌,dạ tắc dụng lưỡng hổ kim bài diệc hữu lệnh kì đồng bài 若無金符牙牌並不得施行,nhược vô kim phù nha bài tịnh bất đắc thi hành 倘有不審真僞不遵勑㫖則以軍憲從事,thảng hữu bất thẩm chân nguỵ bất tuân sắc chỉ tắc dĩ quân hiến tòng sự 三月初五日定徵納諸税例,tam nguyệt sơ ngũ nhật định trưng nộp chư thuế lệ 係天下諸税其年徵並至末年納足不許,hệ thiên hạ chư thuế kì niên trưng tịnh chí mạt niên nộp túc bất hứa 今年徵而明年納,kim niên trưng nhi minh niên nộp 勑㫖諒山衛六所旗軍稀少官吏数多,sắc chỉ lạng sơn vệ lục sở kì quân hi thiếu quan lại sổ đa 本處三司官公同量留每所各二員每衛教習博士六人餘皆省减,bản xứ tam ti quan công đồng lượng lưu mỗi sở các nhị viên mỗi vệ giáo tập bác sĩ lục nhân dư giai tỉnh giảm 僃将省减姓名具題送吏部兵部調除及差擬教習别衛所,bị tương tỉnh giảm tính danh cụ đề tống lại bộ binh bộ điều trừ cập sai nghĩ giáo tập biệt vệ sở 初八月甲戌聖宗淳皇帝梓宫至籃京,sơ bát nguyệt giáp tuất thánh tông thuần hoàng đế tử cung chí lam kinh 越二十八日甲午安塟于籃山永陵之左日昭陵,việt nhị thập bát nhật giáp ngọ an táng vu lam sơn vĩnh lăng chi tả nhật chiêu lăng 先是禮官奏請立碑刻銘以昭先帝之業於來世,tiên thị lễ quan tấu thỉnh lập bi khắc minh dĩ chiêu tiên đế chi nghiệp ư lai thế 帝可其奏命東閣大學士兼國子監祭酒申仁忠禮部尚書兼東閣大學士覃文禮東閣大𭓇,đế khả kì tấu mệnh đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu thân nhân trung lễ bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ đàm văn lễ đông các đại học 士劉興孝󰱇文,sĩ lưu hưng hiếu tuyển văn 是日帝命女官女史十人送金枢安厝而出,thị nhật đế mệnh nữ quan nữ sử thập nhân tống kim xu an thố nhi xuất 放宫女数百人,phóng cung nữ sổ bách nhân 遣使往四方追勘貧乏老弱在軍者繞汰之賦役工程偏重者輕减之放𤯝灾伸寃屈録失職褒有功蠲逋負寬刑罸旌節義賑孤貧擢廉絜進賢才中外大悅,khiển sứ vãng tứ phương truy khám bần phạp lão nhược tại quân giả nhiễu thải chi phú dịch công trình thiên trọng giả khinh giảm chi phóng sảnh tai thân oan khuất lục thất chức bao hữu công quyên bô phụ khoan hình phạt tinh tiết nghĩa chẩn cô bần trạc liêm khiết tiến hiền tài trung ngoại đại duyệt 帝在東宫三十六年德業日進仁孝聞於天下故初政藹有可觀,đế tại đông cung tam thập lục niên đức nghiệp nhật tiến nhân hiếu văn ư thiên hạ cố sơ chính ái hữu khả quan 乂安順化部中羣盗並起鄰郡攻討不䏻定,nghệ an thuận hoá bộ trung quần đạo tịnh khởi lân quận công thảo bất năng định 帝勑所司悉去設捕兵撫諭許出首復業,đế sắc sở ti tất khử thiết bộ binh phủ dụ hứa xuất thú phục nghiệp 帝覽户曹所上錢榖簿及詢,đế lãm hộ tào sở thượng tiền cốc bộ cập tuân 左右知公私儲蓄状,tả hữu tri công tư trữ súc trạng 於是尤加意農事手勑承憲府縣官廵行勸課築堤防濬畎澮立田界以僃水旱,ư thị vưu gia ý nông sự thủ sắc thừa hiến phủ huyện quan tuần hành khuyến khoá trúc đê phòng tuấn quyến quái lập điền giới dĩ bị thuỷ hạn 又命朝臣檢察之,hựu mệnh triều thần kiểm sát chi 每社置社村長一人專於農桑又率社軍農長以紏督之,mỗi xã trí xã thôn trưởng nhất nhân chuyên ư nông tang hựu suất xã quân nông trưởng dĩ củ đốc chi 外任官以事赴京及朝使自外至者必召問農榖豊斂百姓樂苦如何,ngoại nhiệm quan dĩ sự phó kinh cập triều sứ tự ngoại chí giả tất triệu vấn nông cốc phong liễm bách tính lạc khổ như hà 其軍匠之上番者如前例六月十月分半㱕農,kì quân tượng chi thượng phiên giả như tiền lệ lục nguyệt thập nguyệt phân bán quy nông 十六日詔内官及外官無子而假養子並照職品許蔭克如所生子,thập lục nhật chiếu nội quan cập ngoại quan vô tử nhi giả dưỡng tử tịnh chiếu chức phẩm hứa ấm khắc như sở sinh tử 定保󰁮總兵例,định bảo cử tổng binh lệ 詔曰總兵之官一方重寄不可委非其,chiếu viết tổng binh chi quan nhất phương trọng kí bất khả uỷ phi kì 人,nhân 繼今總兵有闕許科󰱑等官保󰱇各衙門官有膽畧𭓇𧥾資望才幹廉勤者爲之,kế kim tổng binh hữu khuyết hứa khoa đài đẳng quan bảo tuyển các nha môn quan hữu đảm lược học thức tư vọng tài cán liêm cần giả vi chi 敢有徇私妄保昏猥懦劣者罪加常律,cảm hữu tuấn tư vọng bảo hôn ổi nhu liệt giả tội gia thường luật 定納生絲税例從鄭值之議也,định nộp sinh ti thuế lệ tòng trịnh trị chi nghị dã 以楊直原爲吏科都給事中優加廉絜季俸钱,dĩ dương trực nguyên vi lại khoa đô cấp sự trung ưu gia liêm khiết quý bổng tiền 夏四月初五日勑諭典吏綠事克軍得赦應克在外衙門吏,hạ tứ nguyệt sơ ngũ nhật sắc dụ điển lại lục sự khắc quân đắc xá ưng khắc tại ngoại nha môn lại 情輕者克善地稍寬情重者克邉遠瘴瘧,tình khinh giả khắc thiện địa sảo khoan tình trọng giả khắc biên viễn chướng ngược 十九日海陽等處賛治承宣使司參政武睿等上奏爲陳言鄕試日期事臣等奉查上年鄕試事例八月初八,thập cửu nhật hải dương đẳng xứ tán trị thừa tuyên sứ ti tham chính vũ duệ đẳng thượng tấu vi trần ngôn hương thí nhật kì sự thần đẳng phụng tra thượng niên hương thí sự lệ bát nguyệt sơ bát 日入第一塲十九日入第二塲二十五日入第三塲九月初一日入第肆塲,nhật nhập đệ nhất trường thập cửu nhật nhập đệ nhị trường nhị thập ngũ nhật nhập đệ tam trường cửu nguyệt sơ nhất nhật nhập đệ tứ trường 奉此臣等窃照今年八月當鄕試期本月初十日恭遇天壽聖節,phụng thử thần đẳng thiết chiếu kim niên bát nguyệt đương hương thí kì bản nguyệt sơ thập nhật cung ngộ thiên thọ thánh tiết 如本月初八日武睿及憲司等員並已入鄕試塲到初十日再出本衙門行禮則試事不謹於試塲中設立香案行禮則禮文不僃,như bản nguyệt sơ bát nhật vũ duệ cập hiến ti đẳng viên tịnh dĩ nhập hương thí trường đáo sơ thập nhật tái xuất bản nha môn hành lễ tắc thí sự bất cẩn ư thí trường trung thiết lập hương án hành lễ tắc lễ văn bất bị 伏乞今年鄕試展出本月十二日入第一塲二十日入第二塲二十九日入第三塲九月初六日入第四塲,phục khất kim niên hương thí triển xuất bản nguyệt thập nhị nhật nhập đệ nhất trường nhị thập nhật nhập đệ nhị trường nhị thập cửu nhật nhập đệ tam trường cửu nguyệt sơ lục nhật nhập đệ tứ trường 如此一以伸臣子慶祝君上之情一以嚴朝,như thử nhất dĩ thân thần tử khánh chúc quân thượng chi tình nhất dĩ nghiêm triều 廷設科取士之意,đình thiết khoa thủ sĩ chi ý 上從之,thượng tòng chi 五月二十四日定追徵女丁夏綿布税例,ngũ nguyệt nhị thập tứ nhật định truy trưng nữ đinh hạ miên bố thuế lệ 秋七月十五日御史󰱑都御史郭有嚴奏力勇武士典吏軍色諸人捉得劫人并惡逆賊黨例有出身者吏部照如出身例除用若例無出身者並授散職如令,thu thất nguyệt thập ngũ nhật ngự sử đài đô ngự sử quách hữu nghiêm tấu lực dũng võ sĩ điển lại quân sắc chư nhân tróc đắc kiếp nhân tịnh ác nghịch tặc đảng lệ hữu xuất thân giả lại bộ chiếu như xuất thân lệ trừ dụng nhược lệ vô xuất thân giả tịnh thụ tản chức như lệnh 逆人黄翕件伏誅,nghịch nhân hoàng hấp kiện phục tru 八月二十二日勑諭刑部廷尉司及内外勘理獄訟等官曰刑獄之用民命所懸得其道則民恊于中失其道則民受其害,bát nguyệt nhị thập nhị nhật sắc dụ hình bộ đình uý ti cập nội ngoại khám lí ngục tụng đẳng quan viết hình ngục chi dụng dân mệnh sở huyền đắc kì đạo tắc dân hiệp vu trung thất kì đạo tắc dân thụ kì hại 故易象深懲於滯獄書經務要於蔽囚,cố dịch tượng thâm trừng ư trệ ngục thư kinh vụ yếu ư tế tù 訊鞠理,tấn cúc lí 央之間𡸈可容扵遲緩哉󰱥今以後刑部廷尉司及内外勘理獄訟等官凡諸訟情疑難者並依期勘完,ương chi gian khởi khả dung ư trì hoãn tai kế kim dĩ hậu hình bộ đình uý ti cập nội ngoại khám lí ngục tụng đẳng quan phàm chư tụng tình nghi nan giả tịnh ỷ kì khám hoàn 敢有淹滯逾期每歳季許該及刑部提刑監察御史清刑憲察使司檢察糾奏如律罪之,cảm hữu yêm trệ du kì mỗi tuế quý hứa cai cập hình bộ đề hình giám sát ngự sử thanh hình hiến sát sứ ti kiểm sát củ tấu như luật tội chi 如徇情容縱不䏻檢󰁮者許本人具告御史󰱑堂上官及體察舍人得實具奏治罪,như tuẫn tình dung túng bất năng kiểm cử giả hứa bản nhân cụ cáo ngự sử đài đường thượng quan cập thể sát xá nhân đắc thực cụ tấu trị tội 前項官員不䏻爲理許被害人具實奏聞如律罪之,tiền hạng quan viên bất năng vi lí hứa bị hại nhân cụ thực tấu văn như luật tội chi 新置廣南都司升華思義𢙇仁三衛諸所號,tân trí quảng nam đô ti thăng hoa tư nghĩa hoài nhơn tam vệ chư sở hiệu 冬十月二十一日禮部上書武有等言太官署,đông thập nguyệt nhị thập nhất nhật lễ bộ thượng thư vũ hữu đẳng ngôn thái quan thự 厨人應務猶有迯亡,trù nhân ưng vụ do hữu đào vong 太官署厨人視工部馴象事務畧同而工部馴象每至六月十月已得奉命回農務而厨人未得以爲未均,thái quan thự trù nhân thị công bộ tuần tượng sự vụ lược đồng nhi công bộ tuần tượng mỗi chí lục nguyệt thập nguyệt dĩ đắc phụng mệnh hồi nông vụ nhi trù nhân vị đắc dĩ vi vị quân 爲此伏乞海陽山南三江京北四處承宣使司類取該内當農人添補厨人如前番例人数以便應務,vị thử phục khất hải dương sơn nam tam giang kinh bắc tứ xứ thừa tuyên sứ ti loại thủ cai nội đương nông nhân thiêm bổ trù nhân như tiền phiên lệ nhân sổ dĩ tiện ưng vụ 每至六月十月一體分回農務如工部馴象以均劳逸󰱃可革厨人迯亡之弊,mỗi chí lục nguyệt thập nguyệt nhất thể phân hồi nông vụ như công bộ tuần tượng dĩ quân lao dật thứ khả cách trù nhân đào vong chi tệ 上從之,thượng tòng chi 十一月初八日帝遣陪臣阮觀賢范盛黎俊茂等如明歳貢,thập nhất nguyệt sơ bát nhật đế khiển bồi thần nguyễn quan hiền phạm thịnh lê tuấn mậu đẳng như minh tuế cống 二十日勑㫖海陽山南三江京北四處承,nhị thập nhật sắc chỉ hải dương sơn nam tam giang kinh bắc tứ xứ thừa 司農𨻶時責令府縣官督押社民丁夫搬運本縣官粟每承司一萬二千五百石赴京投納天會庫檢收貯在前留空庫四連,ti nông khích thì trách lệnh phủ huyện quan đốc áp xã dân đinh phu ban vận bản huyện quan túc mỗi thừa ti nhất vạn nhị thiên ngũ bách thạch phó kinh đầu nộp thiên hội khố kiểm thu trữ tại tiền lưu không khố tứ liên 若清華乂安順化太原諒山興化宣光等處承司官粟並宜如前收貯本處以實邉防,nhược thanh hoa nghệ an thuận hoá thái nguyên lạng sơn hưng hoá tuyên quang đẳng xứ thừa ti quan túc tịnh nghi như tiền thu trữ bản xứ dĩ thực biên phòng 二十月初十日勑㫖󰱥今内外各衙門長官考課該内衛所府縣等聀宜詳勘實歷任事蹟,nhị thập nguyệt sơ thập nhật sắc chỉ kế kim nội ngoại các nha môn trưởng quan khảo khoá cai nội vệ sở phủ huyện đẳng chức nghi tường khám thực lịch nhậm sự tích 尽心撫恤軍民爱慕納税例無欠少者方考稱聀如例陞賞,tận tâm phủ tuất quân dân ái mộ nộp thuế lệ vô khiếm thiếu giả phương khảo xứng chức như lệ thăng thưởng 若攪擾誅求徇私生弊雖告𭛁無有實跡而奸貪眾所共,nhược giảo nhiễu tru cầu tuẫn tư sinh tệ tuy cáo phát vô hữu thực tích nhi gian tham chúng sở cộng 知并𬋩内迯亡数多並考不稱職,tri tịnh quản nội đào vong sổ đa tịnh khảo bất xứng chức 擇首領令,trạch thủ lĩnh lệnh 詔曰首領之職𭁈長官得以相抗衡得以争可否不特查寫府衛之簿牒所以糾󰁮将校之奸非,chiếu viết thủ lĩnh chi chức dữ trưởng quan đắc dĩ tương kháng hành đắc dĩ tranh khả phủ bất đặc tra tả phủ vệ chi bộ điệp sở dĩ củ cử tướng hiệu chi gian phi 宜公以守法正以率物,nghi công dĩ thủ pháp chính dĩ suất vật 間有廉潔稱職如武伏龍范如裕武世好軰既行旌賞以勸後來,gian hữu liêm khiết xứng chức như vũ phục long phạm như dụ vũ thế hảo bối ký hành tinh thưởng dĩ khuyến hậu lai 今居是職者不䏻見𦎍思齊反事效尤互相容隱習以成風,kim cư thị chức giả bất năng kiến thiện tư tề phản sự hiệu vưu hỗ tương dung ẩn tập dĩ thành phong 甚則同流合汚奴顔婢膝長奸作弊不可勝言旌别賢否勸懲無由,thậm tắc đồng lưu hợp ô nô nhan tì tất trưởng gian tác tệ bất khả thăng ngôn tinh biệt hiền phủ khuyến trừng vô do 自今在内六科在外憲司凡首領從公甄别󰰽爲廉潔守法者,tự kim tại nội lục khoa tại ngoại hiến ti phàm thủ lĩnh tòng công chân biệt thục vi liêm khiết thủ pháp giả 󰰽爲貪冗徇貨者悉以名聞送該道監察御史審覈僃奏施行,thục vi tham nhũng tuẫn hoá giả tất dĩ danh văn tống cai đạo giám sát ngự sử thẩm hạch bị tấu thi hành 敢有徇於親讐溺於財貨󰁮錯失當及容縱無言許六科官一體糾奏,cảm hữu tuẫn ư thân thù nịch ư tài hoá cử thác thất đáng cập dung túng vô ngôn hứa lục khoa quan nhất thể củ tấu 己未二年明弘治十二年,kỉ mùi nhị niên minh hoằng trị thập nhị niên 春正月二十日定納大集差餘錢日期,xuân chính nguyệt nhị thập nhật định nộp đại tập sai dư tiền nhật kì 令在内衙門十五箇日海陽山南三江京北二十五箇日清華安拜諒山太原宣光興化一箇月乂安髙平順化一箇月十五箇日廣南二箇月,lệnh tại nội nha môn thập ngũ cá nhật hải dương sơn nam tam giang kinh bắc nhị thập ngũ cá nhật thanh hoa yên bái lạng sơn thái nguyên tuyên quang hưng hoá nhất cá nguyệt nghệ an cao bằng thuận hoá nhất cá nguyệt thập ngũ cá nhật quảng nam nhị cá nguyệt 並依日期授納,tịnh y nhật kì thụ nộp 户部檢收足数如例,hộ bộ kiểm thu túc số như lệ 勑㫖諭天下内外官員軍色等立武之名在於,sắc chỉ dụ thiên hạ nội ngoại quan viên quân sắc đẳng lập vũ chi danh tại ư 有常脩政之方貴乎革弊,hữu thường tu chính chi phương quý hồ cách tệ 故三畧重以将統眾之柄六韜垂信賞公罰之文,cố tam lược trọng dĩ tướng thống chúng chi bính lục thao thuỳ tín thưởng công phạt chi văn 夷攷徵言足爲明鑑,di khảo trưng ngôn túc vi minh giám 我國家利民之力定國之䂓内外府衛之兵要弘立制大小匠工之軰尤重課功,ngã quốc gia lợi dân chi lực định quốc chi quy nội ngoại phủ vệ chi binh yếu hoằng lập chế đại tiểu tượng công chi bối vưu trọng khoá công 懲貪墨者訓勑孔昭奬廉勸者典章悉僃,trừng tham mặc giả huấn sắc khổng chiêu tưởng liêm khuyến giả điển chương tất bị 諄諄乎箠楚鞭笞之戒汲汲乎苞苴䦕節之防,truân truân hồ chuỷ sở tiên si chi giới cấp cấp hồ bao tư quan tiết chi phòng 夫何當職之具僚不顧朝廷之成憲,phù hà đương chức chi cụ liêu bất cố triều đình chi thành hiến 體國忘家者少瘝官曠職者多舍富移貧罔悛舊惡貪財黷貨尚踵前非,thể quốc vong gia giả thiểu quan quan khoáng chức giả đa xả phú di bần võng thuân cựu ác tham tài độc hoá thượng chủng tiền phi 或瘠人肥己之是崇或徇色酖酒之弗戢或假,hoặc tích nhân phì kỷ chi thị sùng hoặc tuẫn sắc đam tửu chi phất tập hoặc giả 上進而思行脧削或因下嫁而肆作侵漁或以請托蔽影爲良圖遐遺邦禁或以要索鞭笞爲得討遑恤人窮,thượng tiến nhi tư hành tuyên tước hoặc nhân hạ giá nhi tứ tác xâm ngư hoặc dĩ thỉnh thác tế ảnh vi lương đồ hà di bang cấm hoặc dĩ yêu sách tiên si vi đắc thảo hoàng tuất nhân cùng 軍政󰔦墮莫斯爲甚,quân chính đố đoạ mạc tư vi thậm 朕光臨寶位思革弊風欲寘嚴刑以清初政,trẫm quang lâm bảo vị tư cách tệ phong dục trí nghiêm hình dĩ thanh sơ chính 慮夫以刑罰而懲奸惡者輔治之具以口舌而代斧鉞者御下之仁,lự phù dĩ hình phạt nhi trừng gian ác giả phụ trị chi cụ dĩ khẩu thiệt nhi đại phủ việt giả ngự hạ chi nhân 特布新條求祛舊習,đặc bố tân điều cầu khư cựu tập 倘䏻體此朕意無從匪彜則懋賞以旌之狃乎故態弗咱訓言則重罰以束之,thảng năng thể thử trẫm ý vô tòng phỉ di tắc mậu thưởng dĩ tinh chi nữu hồ cố thái phất thính huấn ngôn tắc trọng phạt dĩ thúc chi 禍福無門各宜慎檡,hoạ phúc vô môn các nghi thận trạch 耕籍田,canh tịch điền 二月十七日勑㫖諭太保崇溪侯黎永都檢點,nhị nguyệt thập thất nhật sắc chỉ dụ thái bảo sùng khê hầu lê vĩnh đô kiểm điểm 贑川侯黎能讓等昨得卿等上奏深爲宗社大計懇請建立皇儲朕甚嘉焉,cống xuyên hầu lê năng nhượng đẳng tạc đắc khanh đẳng thượng tấu thâm vị tông xã đại kế khẩn thỉnh kiến lập hoàng trừ trẫm thậm gia yên 第一皇子洵好服女衣毒藥母氏第二皇子濬幼而不德恐弗克堪第三皇子㵮雅嗜詩書夙󰦛孝敬朕親撫育今已長成󰠣自公心隆以震噐殊非棄長立少盖爲天下檡君,đệ nhất hoàng tử tuân hiếu phục nữ y độc dược mẫu thị đệ nhị hoàng tử tuấn ấu nhi bất đức khủng phất khắc kham đệ tam hoàng tử thuần nhã thị thi thư túc đôn hiếu kính trẫm thân phủ dục kim dĩ trưởng thành đoán tự công tâm long dĩ chấn khí thù phi khí trưởng lập thiếu cái vi thiên hạ trạch quân 然東宫正殿朕猶居之宜扵殿側繕作新宫并建儲冊宣儀禮節文其令有司檡日行之,nhiên đông cung chính điện trẫm do cư chi nghi ư điện trắc thiện tác tân cung tịnh kiến trừ sách tuyên nghi lễ tiết văn kì lệnh hữu ti trạch nhật hành chi 申明禁戢盤饌奢侈事,thân minh cấm tập bàn soạn xa xỉ sự 三月初二日行禫祭禮于聖宗是日除服,tam nguyệt sơ nhị nhật hành đàm tế lễ vu thánh tông thị nhật trừ phục 夏四月勑諭禮部尚書武有等人才國家之元氣,hạ tứ nguyệt sắc dụ lễ bộ thượng thư vũ hữu đẳng nhân tài quốc gia chi nguyên khí 元氣壮則治道隆,nguyên khí tráng tắc trị đạo long 科目仕官之正途正途開則真儒出,khoa mục sĩ quan chi chính đồ chính đồ khai tắc chân nho xuất 故古者以大比求俊髦必嚴設棘之䂓謹糊名之典傳義有禁易書有制盖所以󱗝繋姦萌彙征𦎍類以資天下無󰠃之用,cố cổ giả dĩ đại tỉ cầu tuấn mao tất nghiêm thiết cức chi quy cẩn hồ danh chi điển truyền nghĩa hữu cấm dịch thư hữu chế cái sở dĩ nệ hệ gian manh vựng chinh thiện loại dĩ tư thiên hạ vô cùng chi dụng 我祖宗取士之法倣古而行於今宏摹至詳且僃,ngã tổ tông thủ sĩ chi pháp phỏng cổ nhi hành ư kim hoành mô chí tường thả bị 然法立寝久弊隨以生常才濫入於󰱇中實𭓇或遺於度外翻騰物議未愜士心,nhiên pháp lập tẩm cửu tệ tuỳ dĩ sinh thường tài lạm nhập ư tuyển trung thực học hoặc di ư độ ngoại phiên đằng vật nghị vị khiếp sĩ tâm 朕光御洪圖丕昭公道󰦛崇茂實欲回淳樸之風屏黜浮華思革,trẫm quang ngự hồng đồ phỉ chiêu công đạo đôn sùng mậu thực dục hồi thuần phác chi phong bình truất phù hoa tư cách 澆漓之習,kiêu li chi tập 濟濟兹登於賢哲明明盍致於関防,tế tế tư đăng ư hiền triết minh minh hạp trí ư quan phòng 中行各條具列于后凡二十條其一試塲務要廣闊中分四區各以踈籬限之及作塲内四隅各一栈至入塲日用内臣校尉各一員在栈上瞭望,trung hành các điều cụ liệt vu hậu phàm nhị thập điều kì nhất thí trường vụ yếu quảng khoát trung phân tứ khu các dĩ sơ li hạn chi cập tác trường nội tứ ngung các nhất sạn chí nhập trường nhật dụng nội thần hiệu uý các nhất viên tại sạn thượng liệu vọng 會試天下󰁮人,hội thí thiên hạ cử nhân 時應󰁮者五千餘人,thời ứng cử giả ngũ thiên dư nhân 上曰法禁不嚴則無以杜僥習沙汰不精則無以得實才,thượng viết pháp cấm bất nghiêm tắc vô dĩ đỗ kiểu tập sa thải bất tinh tắc vô dĩ đắc thực tài 仍許儀曹定其試法邇臣申其試題刊降房次區,nhưng hứa nghi tào định kì thí pháp nhĩ thần thân kì thí đề khan giáng phòng thứ khu 分廵綽亦以日更,phân tuần xước diệc dĩ nhật canh 考官許以親避,khảo quan hứa dĩ thân tị 合格者得五十五名,hợp cách giả đắc ngũ thập ngũ danh 五月十九日詔繼今豊年,ngũ nguyệt thập cửu nhật chiếu kế kim phong niên 大熟禾榖倍收各處承宣使司行下該内府縣州官責令農長村長宜用心訓飭本社人各宜蓄積以致豊富不得奢侈妄用以糜費,đại thục hoà cốc bội thu các xứ thừa tuyên sứ ti hành hạ cai nội phủ huyện châu quan trách lệnh nông trưởng thôn trưởng nghi dụng tâm huấn sức bản xã nhân các nghi súc tích dĩ trí phong phú bất đắc xa xỉ vọng dụng dĩ mi phí 大旱,đại hạn 禱雨于太廟暑盛,đảo vũ vu thái miếu thử thịnh 二十九日勑㫖傅刑部今日太廟猶禱雨且緩决仗罪囚并録今月仗罪囚情來急急奉行,nhị thập cửu nhật sắc chỉ phó hình bộ kim nhật thái miếu do đảo vũ thả hoãn quyết trượng tội tù tịnh lục kim nguyệt trượng tội tù tình lai cấp cấp phụng hành 是月以楊直原爲奉天府尹,thị nguyệt dĩ dương trực nguyên vi phụng thiên phủ doãn 六月十九日沙汰各吏勑吏部尚書陳瑾等倚法侵漁吏之弊習也以時沙汰國之常經也,lục nguyệt thập cửu nhật sa thải các lại sắc lại bộ thượng thư trần cẩn đẳng ỷ pháp xâm ngư lại chi tệ tập dã dĩ thời sa thải quốc chi thường kinh dã 曩者吏󰱇不公吏途太冗,nẵng giả lại tuyển bất công lại đồ thái nhũng 或僥倖一藝即得填充,hoặc kiểu hạnh nhất nghệ tức đắc điền sung 或属托多端希求津要通納賄賂躐等出身,hoặc thuộc thác đa đoan hi cầu tân yếu thông nộp hối lộ liệp đẳng xuất thân 間有不䏻草藁奏章唯出錢以雇人者,gian hữu bất năng thảo cảo tấu chương duy xuất tiền dĩ cố nhân giả 亦不能謄録簿籍唯羅網以執爨者,diệc bất năng đằng lục bộ tịch duy la võng dĩ chấp thoán giả 膏肓之病歳月既滋,cao hoang chi bệnh tuế nguyệt ký tư 欲治教回淳而群小路塞不可得也,dục trị giáo hồi thuần nhi quần tiểu lộ tắc bất khả đắc dã 爾當移文天下各處内外各衙門三月以裏該官具奏其人廉正公清其人姦冗迷訥及老疾劣弱一體徵還如令汰出,nhĩ đương di văn thiên hạ các xứ nội ngoại các nha môn tam nguyệt dĩ lí cai quan cụ tấu kì nhân liêm chính công thanh kì nhân gian nhũng mê nột cập lão tật liệt nhược nhất thể trưng hoàn như lệnh thải xuất 又󰱇良家子弟社長端供死罪方許入試者填充,hựu tuyển lương gia tử đệ xã trưởng đoan cung tử tội phương hứa nhập thí giả điền sung 二十六日勑㫖󰱥今廣南地方軍民捕得公象許投告三司公同勘實象,nhị thập lục nhật sắc chỉ kế kim quảng nam địa phương quân dân bổ đắc công tượng hứa đầu cáo tam ti công đồng khám thực tượng 一隻即三十五人以上許二十爲首捕二十爲從捕各具本諭賞有差,nhất chích tức tam thập ngũ nhân dĩ thượng hứa nhị thập vi thủ bổ nhị thập vi tòng bổ các cụ bản dụ thưởng hữu sai 秋七月初五日勑諭官員百姓等世道隆汚係乎風俗風俗嬍惡係乎氣数,thu thất nguyệt sơ ngũ nhật sắc dụ quan viên bách tính đẳng thế đạo long ô hệ hồ phong tục phong tục mĩ ố hệ hồ khí số 易曰君子以居賢德善俗,dịch viết quân tử dĩ cư hiền đức thiện tục 書曰弘敷五教式和民則,thư viết hoằng phu ngũ giáo thức hoà dân tắc 詩曰其儀不忒正是四國,thi viết kì nghi bất thắc chính thị tứ quốc 禮曰齊八政以防滔一道德以同俗,lễ viết tề bát chính dĩ phòng thao nhất đạo đức dĩ đồng tục 聖經垂訓炳匕足徵,thánh kinh thuỳ huấn bỉnh chuỷ túc trưng 古昔帝王御曆膺圖撫己󰖶物莫不迪兹先務也,cổ tích đế vương ngự lịch ưng đồ phủ kỷ thù vật mạc bất địch tư tiên vụ dã 我太祖髙皇帝輯寕家󰘊肇修人紀,ngã thái tổ cao hoàng đế tập ninh gia bang triệu tu nhân kỷ 太宗文皇帝懋昭天憲篤叙民,thái tông văn hoàng đế mậu chiêu thiên hiến đốc tự dân 彜,di 聖宗淳皇帝敷賁前功和淪大化神傳聖󰱥矩襲䂓重,thánh tông thuần hoàng đế phu bí tiền công hoà luân đại hoá thần truyền thánh kế củ tập quy trùng 仁心仁聞洋溢乎華夏善政善教漸被于際蟠,nhân tâm nhân văn dương dật hồ hoa hạ thiện chính thiện giáo tiệm bị vu tế phiền 兆民孚嘉靖之休億載衍登宏之盛,triệu dân phu gia tĩnh chi hưu ức tải diễn đăng hoành chi thịnh 朕尊臨寶位祗紹先献,trẫm tôn lâm bảo vị chi thiệu tiên hiến 躬孝敬以端建極之原首綱常而闡敷言之訓,cung hiếu kính dĩ đoan kiến cực chi nguyên thủ cương thường nhi xiển phu ngôn chi huấn 上行下效既式底於咸寕長治久安欲永躋於丕績,thượng hành hạ hiệu ký thức để ư hàm ninh trường trị cửu an dục vĩnh tê ư phỉ tích 特申條約用列左方故諭,đặc thân điều ước dụng liệt tả phương cố dụ 初九日殿試,sơ cửu nhật điện thí 策問以人才王政,sách vấn dĩ nhân tài vương chính 命北軍都督府左都督華林侯鄭遜吏部尚書陳瑾提調刑部尚書丁逋剛監試東閣𭓇士阮保翰,mệnh bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc hoa lâm hầu trịnh tốn lại bộ thượng thư trần cẩn đề điệu hình bộ thượng thư đinh bô cương giám thí đông các học sĩ nguyễn bảo hàn 林院侍講參掌翰林院事黎彦俊讀卷,lâm viện thị giảng tham chưởng hàn lâm viện sự lê ngạn tuấn độc quyển 賜第一甲杜履謙梁得朋阮克儉三名進士及第第二甲黄徵阮恒等二十四名進士出身第三甲陳伯良黎緒等二十八名同進士出身凣五十五名,tứ đệ nhất giáp đỗ lí khiêm lương đắc bằng nguyễn khắc kiệm tam danh tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp hoàng trưng nguyễn hằng đẳng nhị thập tứ danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp trần bá lương lê tự đẳng nhị thập bát danh đồng tiến sĩ xuất thân phàm ngũ thập ngũ danh 十六日上御敬天殿鴻矑傳唱名禮部引黄榜揭于東華門外,thập lục nhật thượng ngự kính thiên điện hồng lô truyền xướng danh lễ bộ dẫn hoàng bảng yết vu đông hoa môn ngoại 十二日天壽聖節停差列校畋獵,thập nhị nhật thiên thọ thánh tiết đình sai liệt hiệu điền liệp 二十五日御史󰱑都御史郭有嚴奏賞罰予奪帝王厲世之權,nhị thập ngũ nhật ngự sử đài đô ngự sử quách hữu nghiêm tấu thưởng phạt dữ đoạt đế vương lệ thế chi quyền 賞當其功則人人皆勸罰當其罪則人人皆懲,thưởng đáng kì công tắc nhân nhân giai khuyến phạt đáng kì tội tắc nhân nhân giai trừng 是故賞罰之間當盡至公,thị cố thưởng phạt chi gian đương tận chí công 之道,chi đạo 今陛下清明初政總攬化權進賢退奸天下之人莫不景仰休風欣觀盛治,kim bệ hạ thanh minh sơ chính tổng lãm hoá quyền tiến hiền thoái gian thiên hạ chi nhân mạc bất cảnh ngưỡng hưu phong hân quan thịnh trị 然臣窃見前年征山夷占城琉球老撾之時精󰱇効力各衛軍旗有膂力者先登得馘除用未盡,nhiên thần thiết kiến tiền niên chinh sơn di chiêm thành lưu cầu lão qua chi thời tinh tuyển hiệu lực các vệ quân kì hữu lữ lực giả tiên đăng đắc quắc trừ dụng vị tận 及被󰱇汰退充五府軍𭁈無得馘同無有分别,cập bị tuyển thải thoái sung ngũ phủ quân dữ vô đắc quắc đồng vô hữu phân biệt 伏乞効四衛得馘軍旗被汰退充府軍者兵部類奏置爲効力四另隊如神武另隊例以爲戦士有功之勸,phục khất hiệu lực tứ vệ đắc quắc quân kì bị thải thoái sung phủ quân giả binh bộ loại tấu trí vi hiệu lực tứ lánh đội như thần vũ lánh đội lệ dĩ vi chiến sĩ hữu công chi khuyến 又力勇武士吏典軍色之人捕得劫人并惡逆賊黨諸人有例應得出身者有例不得出,hựu lực dũng võ sĩ lại điển quân sắc chi nhân bổ đắc kiếp nhân tịnh ác nghịch tặc đảng chư nhân hữu lệ ưng đắc xuất thân giả hữu lệ bất đắc xuất 身者若一槩議賞則重輕之間無有甄别,thân giả nhược nhất khái nghị thưởng tắc trọng khinh chi gian vô hữu chân biệt 伏乞今捕得劫并逆惡人例有出身者吏部照如出身例除用例無出身並授散職如令,phục khất kim bổ đắc kiếp tịnh nghịch ác nhân lệ hữu xuất thân giả lại bộ chiếu như xuất thân lệ trừ dụng lệ vô xuất thân tịnh thụ tản chức như lệnh 如此則爵賞輕重處置適宜而人人和勸矣,như thử tắc tước thưởng khinh trọng xử trí thích nghi nhi nhân nhân hoà khuyến hĩ 臣等又窃見轝人犯盗劫奸㓙等事刑部案律流罪不再𭛁去狃習玩法無所忌惮,thần đẳng hựu thiết kiến dư nhân phạm đạo kiếp gian hung đẳng sự hình bộ án luật lưu tội bất tái phát khử nữu tập ngoạn pháp vô sở kị đạn 或恣行奸惡報復舊讐良善之人多受其害,hoặc tứ hành gian ác báo phục cựu thù lương thiện chi nhân đa thụ kì hại 繼今轝人初犯流罪或墨徒兵南軍者再還轝人如令,kế kim dư nhân sơ phạm lưu tội hoặc mặc đồ binh nam quân giả tái hoàn dư nhân như lệnh 若不䏻懲創故意再犯則應送流州所者一切𭛁去󰱃吏奸惡之,nhược bất năng trừng sáng cố ý tái phạm tắc ưng tống lưu châu sở giả nhất thiết phát khứ thứ lại gian ác chi 人知所畏惧而不敢肆其㓙暴矣,nhân tri sở uý cụ nhi bất cảm tứ kì hung bạo hĩ 上從之,thượng tòng chi 八月初九日詔繼今上自親王下及百姓並不得娶占城人爲妻以厚風俗,bát nguyệt sơ cửu nhật chiếu kế kim thượng tự thân vương hạ cập bách tính tịnh bất đắc thú chiêm thành nhân vi thê dĩ hậu phong tục 從户科都給事中武禄之奏也,tòng hộ khoa đô cấp sự trung vũ lộc chi tấu dã 十二日勑㫖良民進粟受官許范泰奏勑勘是良善人一如前例若惡逆盗劫教唆豪横倡優及彼子孫並不許受官,thập nhị nhật sắc chỉ lương dân tiến túc thụ quan hứa phạm thái tấu sắc khám thị lương thiện nhân nhất như tiền lệ nhược ác nghịch đạo kiếp giáo toa hào hoành xướng ưu cập bỉ tử tôn tịnh bất hứa thụ quan 十四日工部尚書陳保上奏,thập tứ nhật công bộ thượng thư trần bảo thượng tấu 聖㫖各衙門及百姓𮞏本並於南薰門外跪進接授如前,thánh chỉ các nha môn cập bách tính đệ bản tịnh ư nam huân môn ngoại quỵ tiến tiếp thụ như tiền 二十日工部尚書陳保奏再議革軍所吏作弊事,nhị thập nhật công bộ thượng thư trần bảo tấu tái nghị cách quân sở lại tác tệ sự 二,nhị 十二日兵部尚書阮逢時等奏議宣光别所罪囚事,thập nhị nhật binh bộ thượng thư nguyễn phùng thì đẳng tấu nghị tuyên quang biệt sở tội tù sự 重修𫢋跡山天福寺并立碑,trùng tu thiên tích sơn thiên phúc tự tịnh lập bi 咱皇太后父貞國公阮德忠之嘱也,thính hoàng thái hậu phụ trinh quốc công nguyễn đức trung chi chúc dã 九月初六日置乂安順化守禦所,cửu nguyệt sơ lục nhật trí nghệ an thuận hoá thủ ngự sở 初九日詔繼今捉得迯囚之人罪未至死倣如前捕盗例議賞罪至死倣如前捕劫例議賞,sơ cửu nhật chiếu kế kim tróc đắc đào tù chi nhân tội vị chí tử phỏng như tiền bổ đạo lệ nghị thưởng tội chí tử phỏng như tiền bổ kiếp lệ nghị thưởng 錦衣衛都指揮使司都指揮使掌衛事兼知豊祜堂丁覩等再奉議定力勇武士考較武藝中不中賞罰例,cẩm y vệ đô chỉ huy sứ ti đô chỉ huy sứ chưởng vệ sự kiêm tri phong hỗ đường đinh đổ đẳng tái phụng nghị định lực dũng vũ sĩ khảo giác võ nghệ trúng bất trúng thưởng phạt lệ 十九日勑㫖禮部出榜接明使咱百官並著鞋󰔣,thập cửu nhật sắc chỉ lễ bộ xuất bảng tiếp minh sứ thính bách quan tịnh trước hài miệt 冬十月以後,đông thập nguyệt dĩ hậu 係隆冬百官著羅紵絲衣以順時候停著沙衣,hệ long đông bách quan trước la trữ ti y dĩ thuận thời hậu đình trước sa y 二十九日禮部奏爲常朝服事嘗謂乾坤衣裳之制取象甚明夏冬葛裘之宜對時爲順,nhị thập cửu nhật lễ bộ tấu vi thường triều phục sự thường vị càn khôn y thường chi chế thủ tượng thậm minh hạ đông cát cừu chi nghi đối thời vi thuận 公侯伯駙馬文武護衛等繼今常朝衣服自十月以後著紵絲羅衣二月以後方著紗衣如遇風雨日著紗綿布衣以順時候,công hầu bá phò mã văn vũ hộ vệ đẳng kế kim thường triều y phục tự thập nguyệt dĩ hậu trước trữ ti la y nhị nguyệt dĩ hậu phương trước sa y như ngộ phong vũ nhật trước sa miên bố y dĩ thuận thời hậu 三十月兵部尚書阮逢時奏繼今力勇武士重疾回本貫療治十箇日疾愈投告兵部㸔具本送中官科󰱑等官再公同驗實身才壮健奏還本衛司力勇武,tam thập nguyệt binh bộ thượng thư nguyễn phùng thì tấu kế kim lực dũng vũ sĩ trọng tật hồi bản quán liệu trị thập cá nhật tật dũ đầu cáo binh bộ khán cụ bản tống trung quan khoa đài đẳng quan tái công đồng nghiệm thực thân tài tráng kiện tấu hoàn bản vệ ti lực dũng vũ 士不然充殿前軍,sĩ bất nhiên sung điện tiền quân 上從之,thượng tòng chi 冬十月初七日召進士杜履謙等入應制命作五王帳記,đông thập nguyệt sơ thất nhật triệu tiến sĩ đỗ lí khiêm đẳng nhập ứng chế mệnh tác ngũ vương trướng kí 梁得朋優等阮貴雅落韻出爲附翼縣知縣,lương đắc bằng ưu đẳng nguyễn quý nhã lạc vận xuất vi phụ dực huyện tri huyện 申明常朝衣服,thân minh thường triều y phục 詔公侯伯駙馬等貴官髙品及護衛官十月十五日各官職品期每月初一日常朝衣並著紵絲羅衣如遇風雨日并直日在本衙並許著紗布麻布紗衣不拘,chiếu công hầu bá phò mã đẳng quý quan cao phẩm cập hộ vệ quan thập nguyệt thập ngũ nhật các quan chức phẩm kì mỗi nguyệt sơ nhất nhật thường triều y tịnh trước trữ ti la y như ngộ phong vũ nhật tịnh trực nhật tại bản nha tịnh hứa trước sa bố ma bố sa y bất câu 又詔繼今係國忌日許著紗布不得著羅綺綵衣補子用暗織成不得用五綵,hựu chiếu kế kim hệ quốc kị nhật hứa trước sa bố bất đắc trước la ỷ thải y bổ tử dụng ám chức thành bất đắc dụng ngũ thải 詔自今公侯伯駙,chiếu tự kim công hầu bá phò 馬文武三品以上公服幞頭用黑紗趐稍長大於文武官不得用楊棠樣飾合趐,mã văn vũ tam phẩm dĩ thượng công phục phốc đầu dụng hắc sa sí sảo trường đại ư văn vũ quan bất đắc dụng dương đường dạng sức hợp sí 若百官仍舊樣,nhược bách quan nhưng cựu dạng 二十一日定考課,nhị thập nhất nhật định khảo khoá 勑諭吏部尚書陳瑾吏科都給事中黎嵩等爵賞乃厲世之柄考課實計吏之方,sắc dụ lại bộ thượng thư trần cẩn lại khoa đô cấp sự trung lê tung đẳng tước thưởng nãi lệ thế chi bính khảo khoá thực kế lại chi phương 黜陟󰁏明󰔄舜所以凝󰱃績綜核名實漢宣所以致中興,truất trắc u minh ngu thuấn sở dĩ ngưng thứ tích tông hạch danh thực hán tuyên sở dĩ trí trung hưng 盖在上既神皷舞之機則爲下必厲進修之志,cái tại thượng ký thần cổ vũ chi cơ tắc vi hạ tất lệ tiến tu chi chí 不公好惡曷以勸懲我國家󰏲古建官任人共政,bất công hiếu ố hạt dĩ khuyến trừng ngã quốc gia kê cổ kiến quan nhậm nhân cộng chính 󰱇󰁮之權公而明考課之條詳又僃,tuyển cử chi quyền công nhi minh khảo khoá chi điều tường hựu bị 云胡百執視作虚文長官罔辨賢,vân hồ bách chấp thị tác hư văn trưởng quan võng biện hiền 愚例分善最該可寕喻可否槩以廉能,ngu lệ phân thiện tối cai khả ninh dụ khả phủ khái dĩ liêm năng 銓曹例執於權衡吏科間罕於駁正,thuyên tào lệ chấp ư quyền hành lại khoa gian hãn ư bác chính 勤勞盡瘁積年方得陞除瑣碌偷奸指日亦𫎇進秩,cần lao tận tuỵ tích niên phương đắc thăng trừ toả lục thâu gian chỉ nhật diệc mông tiến trật 官途冗濫職此之由,quan đồ nhũng lạm chức thử chi do 兹當莅祚之初尤切更絃之治,tư đương lị tộ chi sơ vưu thiết cánh huyền chi trị 宜如事例諭爾知之繼今内外文武官員任满九年無賍犯應得考課者該考覆官遵如前例詳如審實,nghi như sự lệ dụ nhĩ tri chi kế kim nội ngoại văn vũ quan viên nhậm mãn cửu niên vô tang phạm ưng đắc khảo khoá giả cai khảo phúc quan tuân như tiền lệ tường như thẩm thực 其員有材幹能應務果非碌碌庸常旅進退者方許考爲稱職陞賞如例,kì viên hữu tài cán năng ưng vụ quả phi lục lục dung thường lữ tiến thoái giả phương hứa khảo vi xứng chức thăng thưởng như lệ 若其員雖任满九年無賍犯而其人無有材能因人成事不得考課陞賞,nhược kì viên tuy nhậm mãn cửu niên vô tang phạm nhi kì nhân vô hữu tài năng nhân nhân thành sự bất đắc khảo khoá thăng thưởng 及怠慢惰,cập đãi mạn noạ 愚如珍羙局局副阮牢之類輕貶重降,ngu như trân mĩ cục cục phó nguyễn lao chi loại khinh biếm trọng giáng 考覆官敢有徇情妄考吏部考覆不明吏科審駁不當一體送刑部如律治罪,khảo phúc quan cảm hữu tuẫn tình vọng khảo lại bộ khảo phúc bất minh lại khoa thẩm bác bất đáng nhất thể tống hình bộ như luật trị tội 二十七日勑清華承司送勘各處開墾挈民家良善許居住,nhị thập thất nhật sắc thanh hoa thừa ti tống khám các xứ khai khẩn khiết dân gia lương thiện hứa cư trú 御史󰱑都御史郭有嚴奏御史衙門體察吏不敷乞添充以便體察從之,ngự sử đài đô ngự sử quách hữu nghiêm tấu ngự sử nha môn thể sát lại bất phu khất thiêm sung dĩ tiện thể sát tòng chi 十一月十六日詔自今廣南不得窃掠蛮民買賣私奴婢違者許憲司糾󰁮治罪,thập nhất nguyệt thập lục nhật chiếu tự kim quảng nam bất đắc thiết lược man dân mãi mại tư nô tì vi giả hứa hiến ti củ cử trị tội 勑㫖另置廷尉司,sắc chỉ lánh trí đình uý ti 先是洪德年間例廷尉司属錦衣衛天子詔凣犯重情疑獄奉,tiên thị hồng đức niên gian lệ đình uý ti thuộc cẩm y vệ thiên tử chiếu phàm phạm trọng tình nghi ngục phụng 鞠勘問,cúc khám vấn 至是不令属錦衣衛仍置指揮使司指揮同知指揮僉事各一員並用儒臣於是另置檡文臣重職的當爲之,chí thị bất lệnh thuộc cẩm y vệ nhưng trí chỉ huy sứ ti chỉ huy đồng tri chỉ huy thiêm sự các nhất viên tịnh dụng nho thần ư thị lánh trí trạch văn thần trọng chức đích đương vi chi 令馴象各衛練象陣于講武庭并制馴象差󰰻旗軍構作瓦厩以中城軍人守㸔以省遜番構作草舍之費,lệnh tuần tượng các vệ luyện tượng trận vu giảng võ đình tịnh chế tuần tượng sai bát kì quân cấu tác ngoã cứu dĩ trung thành quân nhân thủ khán dĩ tỉnh tốn phiên cấu tác thảo xá chi phí 作宫墻内粟庫凣二十連,tác cung tường nội túc khố phàm nhị thập liên 勑㫖各衛軍司所軍匠凡有營造溱作各務如有内府武庫祠宇寺觀之類其該衛司所官及督押員人敢有箠背要索錢財及賣放作弊六科監察御史憲司及錦,sắc chỉ các vệ quân ti sở quân tượng phàm hữu dinh tạo trăn tác các vụ như hữu nội phủ vũ khố từ vũ tự quan chi loại kì cai vệ ti sở quan cập đốc áp viên nhân cảm hữu chuỷ bội yêu sách tiền tài cập mại phóng tác tệ lục khoa giám sát ngự sử hiến ti cập cẩm 衣舍人體察檢󰁮治罪,y xá nhân thể sát kiểm cử trị tội 十二月初六日辛卯帝遣太保棠溪伯黎永中軍都督府左都督殿前都檢點司都檢點榕湖伯黎闌賫金冊寶章立皇子㵮音淳爲皇太子,thập nhị nguyệt sơ lục nhật tân mão đế khiển thái bảo đường khê bá lê vĩnh trung quân đô đốc phủ tả đô đốc điện tiền đô kiểm điểm ti đô kiểm điểm dung hồ bá lê lan tê kim sách bảo chương lập hoàng tử thuần âm thuần vi hoàng thái tử 十五日庚子明遣行人司行人徐鈺来諭祭聖宗皇帝,thập ngũ nhật canh tí minh khiển hành nhân ti hành nhân từ ngọc lai dụ tế thánh tông hoàng đế 十七日壬寅明遣正使司經局洗馬兼翰林院侍講梁儲副使兵科都給事中王縝來賫冊封帝爲安南國王,thập thất nhật nhâm dần minh khiển chánh sứ ti kinh cục tẩy mã kiêm hàn lâm viện thị giảng lương trừ phó sứ binh khoa đô cấp sự trung vương chẩn lai tê sách phong đế vi an nam quốc vương 先是本月初九日帝命兵部尚書贑川伯黎能讓少保鄭公旦刑部左侍郎阮克恭錦衣衛,tiên thị bản nguyệt sơ cửu nhật đế mệnh binh bộ thượng thư cống xuyên bá lê năng nhượng thiếu bảo trịnh công đán hình bộ tả thị lang nguyễn khắc cung cẩm y vệ 都指揮兼事知廷尉司使范勉鄰東閣校書范智謙大理少卿劉肅清華道監察御史武達道通事武仁脩阮欽范瑾徃界首駙馬都尉陳珪刑部有侍郎裴原道工部右侍郎黎岳刑科都給事中阮保珪徃壽昌驛北軍都督府左都督華林伯鄭季述工部右侍郎阮僴吏科都給事中黎嵩海陽承宣參議阮漢廷徃市橋驛南軍都督府左都督駙馬都尉臨淮伯黎達昭户部右侍郎陳崇頴御史󰱑僉都御史黄沆安邦,đô chỉ huy kiêm sự tri đình uý ti sứ phạm miễn lân đông các hiệu thư phạm trí khiêm đại lí thiếu khanh lưu túc thanh hoa đạo giám sát ngự sử vũ đạt đạo thông sự vũ nhân tu nguyễn khâm phạm cẩn vãng giới thủ phò mã đô uý trần khuê hình bộ hữu thị lang bùi nguyên đạo công bộ hữu thị lang lê nhạc hình khoa đô cấp sự trung nguyễn bảo khuê vãng thọ xương dịch bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc hoa lâm bá trịnh quý thuật công bộ hữu thị lang nguyễn giản lại khoa đô cấp sự trung lê tung hải dương thừa tuyên tham nghị nguyễn hán đình vãng thị cầu dịch nam quân đô đốc phủ tả đô đốc phò mã đô uý lâm hoài bá lê đạt chiêu hộ bộ hữu thị lang trần sùng dĩnh ngự sử đài thiêm đô ngự sử hoàng hãng yên bang 道監察御史鄭葵徃吕瑰驛應接梁儲徐鈺等循故事也,đạo giám sát ngự sử trịnh quỳ vãng lữ khôi dịch ứng tiếp lương trừ từ ngọc đẳng tuần cố sự dã 二十三日梁儲王縝徐鈺等並至市橋驛,nhị thập tam nhật lương trừ vương chẩn từ ngọc đẳng tịnh chí thị cầu dịch 是日帝命東閣大𭓇士覃文禮𭓇士阮仁浹裴甄等就市橋驛𭁈梁儲等議禮,thị nhật đế mệnh đông các đại học sĩ đàm văn lễ học sĩ nguyễn nhân thiếpm bùi nhân đẳng tựu thị cầu dịch dữ lương trừ đẳng nghị lễ 二十四日徐鈺𭛁自市橋驛就吕瑰驛帝御小光舟詣驛迎接,nhị thập tứ nhật từ ngọc phát tự thị cầu dịch tựu lữ khôi dịch đế ngự tiểu quang chu nghệ dịch nghênh tiếp 帝還宫儲出驛門外望送語裴甄曰今日仰見國王年長真聖人相真長壽相實天南生靈之福,đế hoàn cung trừ xuất dịch môn ngoại vọng tống ngữ bùi nhân viết kim nhật ngưỡng kiến quốc vương niên trưởng chân thánh nhân tướng chân trường thọ tướng thực thiên nam sinh linh chi phúc 何其博𭓇應事捷敏之速称嘆不已,hà kì bác học ứng sự tiệp mẫn chi tốc xưng thán bất dĩ 二十五日徐鈺𭛁自吕瑰驛至盛烈津下船,nhị thập ngũ nhật từ ngọc phát tự lữ khôi dịch chí thịnh liệt tân hạ thuyền 帝詣瓊,đế nghệ quỳnh 雲殿接見,vân điện tiếp kiến 上先還宫,thượng tiên hoàn cung 徐鈺就勤政殿致祭聖宗皇帝,từ ngọc tựu cần chính điện trí tế thánh tông hoàng đế 禮畢帝𭁈徐鈺行相見禮仍命百官送出使舘,lễ tất đế dữ từ ngọc hành tương kiến lễ nhưng mệnh bách quan tống xuất sứ quán 二十七日梁儲等至敬天殿行開讀詔書禮,nhị thập thất nhật lương trừ đẳng chí kính thiên điện hành khai độc chiếu thư lễ 其畧云奉天承運皇帝若曰我皇明君臨萬國統御群方声教誕敷普率漸暨,kì lược vân phụng thiên thừa vận hoàng đế nhược viết ngã hoàng minh quân lâm vạn quốc thống ngự quần phương thanh giáo đản phu phổ suất tiềm kị 爾安南爲國界在南陲作我藩屏咸称秉禮蔚有華風,nhĩ an nam vi quốc giới tại nam thuỳ tác ngã phiên bình hàm xứng bỉnh lễ uý hữu hoa phong 故國王灝恪勤貢職保民安社垂四十年今属告終國統宜嗣,cố quốc vương hạo khác cần cống chức bảo dân an xã thuỳ tứ thập niên kim thuộc cáo chung quốc thống nghi tự 世子鏳德惟出類眾所㱕心貢表請封意專辝懇,thế tử sanh đức duy xuất loại chúng sở quy tâm cống biểu thỉnh phong ý chuyên từ khẩn 特遣儲等持節封爲安南國王,đặc khiển trừ đẳng trì tiết phong vi an nam quốc vương 於,ộ 戱崇德象賢義無間於遠近繼志述事心勿替於始終,hô sùng đức tượng hiền nghĩa vô gian ư viễn cận kế chí thuật sự tâm vật thế ư thuỷ chung 尚祈國中耆舊臣僚同寅恊恭以称朕𢙇來之德,thượng kì quốc trung kì cựu thần liêu đồng dần hiệp cung dĩ xứng trẫm hoài lai chi đức 故下詔示使之知悉,cố hạ chiếu thị sử chi tri tất 舊禮儀註無上香無舞蹈山呼,cựu lễ nghi chú vô thượng hương vô vũ đạo sơn hô 至是儲縝等送儀註有之,chí thị trừ chẩn đẳng tống nghi chú hữu chi 帝不從各報儲等遵如舊例,đế bất tòng các báo trừ đẳng tuân như cựu lệ 禮畢帝詣勤政殿行相見禮仍命百官送儲等出使舘,lễ tất đế nghệ cần chính điện hành tương kiến lễ nhưng mệnh bách quan tống trừ đẳng xuất sứ quán 二十九日梁儲病帝親詣舘視儲疾儲出見,nhị thập cửu nhật lương trừ bệnh đế thân nghệ quán thị trừ tật trừ xuất kiến 是日帝宴儲等于勤政殿并賜金銀絲絹各有差儲等並不受固辝㱕國,thị nhật đế yến trừ đẳng vu cần chính điện tịnh tứ kim ngân ti quyên các hữu sai trừ đẳng tịnh bất thụ cố từ quy quốc 帝作詩以餞之,đế tác thi dĩ tiễn chi 立景統二年己未科,lập cảnh thống nhị niên kỷ mùi khoa 進士題名碑于太𭓇門,tiến sĩ đề danh bi vu thái học môn 庚申三年明弘治十三年,canh thân tam niên minh hoằng trị thập tam niên 春正月二十五日帝遣使如明,xuân chính nguyệt nhị thập ngũ nhật đế khiển sứ như minh 刑部左侍郎阮維貞禮科都給事中黎蘭馨尚寶少卿阮儒宗等謝致祭東閣𭓇士刘興孝翰林院侍書兼秀林局司訓杜絪通事司丞裴端教謝冊封并求冠服,hình bộ tả thị lang nguyễn duy trinh lễ khoa đô cấp sự trung lê lan hinh thượng bảo thiếu khanh nguyễn nho tông đẳng tạ trí tế đông các học sĩ lưu hưng hiếu hàn lâm viện thị thư kiêm tú lâm cục tư huấn đỗ nhân thông sự ti thừa bùi đoan giáo tạ sách phong tịnh cầu quan phục 以郭有嚴爲太常寺卿,dĩ quách hữu nghiêm vi thái thường tự khanh 二十七日户部尚書鄭季遵奏議大集軍期差餘本月以裏納足,nhị thập thất nhật hộ bộ thượng thư trịnh quý tuân tấu nghị đại tập quân kì sai dư bản nguyệt dĩ lí nộp túc 清華乂安等處及四承宣各衙門一箇月十日順化處各衙門一月十五,thanh hoa nghệ an đẳng xứ cập tứ thừa tuyên các nha môn nhất cá nguyệt thập nhật thuận hoá xứ các nha môn nhất nguyệt thập ngũ 箇日廣南處各衙門二月以裏足,cá nhật quảng nam xứ các nha môn nhị nguyệt dĩ lí túc 並依期投状,tịnh y kì đầu trạng 户部度支同錦衣户科撿收,hộ bộ độ chi đồng cẩm y hộ khoa kiểm thu 二十八日以陶舜爲户部尚書兼知崇文舘秀林局,nhị thập bát nhật dĩ đào thuấn vi hộ bộ thượng thư kiêm tri sùng văn quán tú lâm cục 二月初六日定追賍罰錢日其令,nhị nguyệt sơ lục nhật định truy tang phạt tiền nhật kì lệnh 十一日承制鄧俊傳奉詔舍生會試中三塲并𮞏年累中塲如訓導有缺者國子監官端保有德行儀表堪爲人師者送吏部銓除,thập nhất nhật thừa chế đặng tuấn truyền phụng chiếu xá sinh hội thí trúng tam trường tịnh đệ niên luỹ trúng trường như huấn đạo hữu khuyết giả quốc tử giám quan đoan bảo hữu đức hạnh nghi biểu kham vi nhân sư giả tống lại bộ thuyên trừ 夏四月初七日定撿㸔税物濫匿還他令,hạ tứ nguyệt sơ thất nhật định kiểm khán thuế vật lạm nặc hoàn tha lệnh 勑㫖繼今木條船庫厰塲門外公同檢驗,sắc chỉ kế kim mộc điều thuyền khố xưởng trường môn ngoại công đồng kiểm nghiệm 合例者曳,hợp lệ giả duệ 入檢收公同置簿不合例者将入公同檢收置簿,nhập kiểm thu công đồng trí bộ bất hợp lệ giả tương nhập công đồng kiểm thu trí bộ 其濫匿一切還他,kì lạm nặc nhất thiết hoàn tha 以楊直原陞爲都廷尉,dĩ dương trực nguyên thăng vi đô đình uý 初直原爲府尹弹壓豪強權貴爲之歛手,sơ trực nguyên vi phủ doãn đàn áp hào cường quyền quý vị chi liễm thủ 黎廣度保有政術剛毅可陞廷尉故有是命,lê quảng độ bảo hữu chính thuật cương nghị khả thăng đình uý cố hữu thị mệnh 貶東各校書吳焕充本府軍坐以朝事𭁈外人言也,biếm đông các hiệu thư ngô hoán sung bản phủ quân toạ dĩ triều sự dữ ngoại nhân ngôn dã 後辛酉科鄕試中叄塲不𭁈入肆塲,hậu tân dậu khoa hương thí trúng tam trường bất dữ nhập tứ trường 勑㫖繼今凡有構作脩理各務當先時預定工程財物等件一一僃足量其輕重緩急漸次營爲不可一日同作以舒人力,sắc chỉ kế kim phàm hữu cấu tác tu lí các vụ đương tiên thời dự định công trình tài vật đẳng kiện nhất nhất bị túc lượng kì khinh trọng hoãn cấp tiệm thứ dinh vi bất khả nhất nhật đồng tác dĩ thư nhân lực 户部左侍郎阮,hộ bộ tả thị lang nguyễn 德廣上言太祖髙皇帝起義之初将臣士伍同心戮力,đức quảng thượng ngôn thái tổ cao hoàng đế khởi nghĩa chi sơ tướng thần sĩ ngũ đồng tâm lục lực 将臣有大勳勞並已有封謚追贈有子孫苗裔同得承蔭叙用,tướng thần hữu đại huân lao tịnh dĩ hữu phong thuỵ truy tặng hữu tử tôn miêu duệ đồng đắc thừa ấm tự dụng 士伍亦預勳勞雖賜勑命羙文已受各衛将軍而子孫猶多屈在軍伍未得承蔭,sĩ ngũ diệc dự huân lao tuy tứ sắc mệnh mĩ văn dĩ thụ các vệ tướng quân nhi tử tôn do đa khuất tại quân ngũ vị đắc thừa ấm 臣恐勸功之典未盡󰁮也,thần khủng khuyến công chi điển vị tận cử dã 今陛下光登寶位德廣乾坤係從軍得馘許除用雖引󰱇不取猶授正官况開國士伍間䦕百戦凣十餘年已有功勞忍使不追贈子孫不承蔭何以爲人臣之勸,kim bệ hạ quang đăng bảo vị đức quảng càn khôn hệ tòng quân đắc quắc hứa trừ dụng tuy dẫn tuyển bất thủ do thụ chính quan huống khai quốc sĩ ngũ gian quan bách chiến phàm thập dư niên dĩ hữu công lao nhẫn sử bất truy tặng tử tôn bất thừa ấm hà dĩ vi nhân thần chi khuyến 今臣伏乞順天年已有功勞衹受勑,kim thần phục khất thuận thiên niên dĩ hữu công lao chỉ thụ sắc 命羙文許子孫投告該官勘實明白僃将姓名具奏送吏部加贈一級,mệnh mĩ văn hứa tử tôn đầu cáo cai quan khám thực minh bạch bị tương tính danh cụ tấu tống lại bộ gia tặng nhất cấp 有子孫苗裔不識字者考充錦衣衛俊士䏻讀書識字考充崇文舘𭓇生如功臣例,hữu tử tôn miêu duệ bất thức tự giả khảo sung cẩm y vệ tuấn sĩ năng độc thư thức tự khảo sung sùng văn quán học sinh như công thần lệ 上以伸聖神山河𢃄礪之盟下以篤功臣𭁈國咸休之慶也,thượng dĩ thân thánh thần sơn hà đái lệ chi minh hạ dĩ đốc công thần dữ quốc hàm hưu chi khánh dã 上從之仍勑㫖順天年開國有羙文勑命自三品以上見󰱐子孫已充軍伍各色許本人投告,thượng tòng chi nhưng sắc chỉ thuận thiên niên khai quốc hữu mĩ văn sắc mệnh tự tam phẩm dĩ thượng kiến hoạch tử tôn dĩ sung quân ngũ các sắc hứa bản nhân đầu cáo 兵部勘實軍伍者充錦衣衛俊士䏻讀書者充崇文舘儒生三品以下充羽林神臂等衛,binh bộ khám thực quân ngũ giả sung cẩm y vệ tuấn sĩ năng độc thư giả sung sùng văn quán nho sinh tam phẩm dĩ hạ sung vũ lâm thần tí đẳng vệ 秋八月十五日御製觀稼亭中秋玩月詩十五韻命東閣大𭓇士阮仁浹黎彦俊黎茂賞阮冲慤翰林院侍書阮孫蔑東閣校書鄧從矩鄧鳴謙梁得朋翰林院校理阮垣武珠校討阮敏等奉賡,thu bát nguyệt thập ngũ nhật ngự chế quan giá đình trung thu ngoạn nguyệt thi thập ngũ vận mệnh đông các đại học sĩ nguyễn nhân thiếp lê ngạn tuấn lê mậu thưởng nguyễn xung xác hàn lâm viện thị thư nguyễn tôn miệt đông các hiệu thư đặng tòng củ đặng minh khiêm lương đắc bằng hàn lâm viện hiệu lí nguyễn viên vũ châu hiệu thảo nguyễn mẫn đẳng phụng canh 詔繼今匠人有缺至󰱇壮時取黄丁諳曉各藝社庄之人填充,chiếu kế kim tượng nhân hữu khuyết chí tuyển tráng thì thủ hoàng đinh am hiểu các nghệ xã trang chi nhân điền sung 停差人徃各處分擇諳曉各藝充匠,đình sai nhân vãng các xứ phân trạch am hiểu các nghệ sung tượng 冬十月二十五日阮端奏言社長勤於訓飭善俗興行堪雜流官本縣州官勘實呈承憲二司,đông thập nguyệt nhị thập ngũ nhật nguyễn đoan tấu ngôn xã trưởng cần ư huấn sức thiện tục hưng hành kham tạp lưu quan bản huyện châu quan khám thực trình thừa hiến nhị ti 勾取本社及附近各社社長勘實具奏旌賞,câu thủ bản xã cập phụ cận các xã xã trưởng khám thực cụ tấu tinh thưởng 砌東邉墻,thế đông biên tường 定冠帽制,định quan mạo chế 令禮部僃榜諸王公侯伯駙馬内外文武百官儒吏軍色民人等照所用冠服制樣遵行,lệnh lễ bộ bị bảng chư vương công hầu bá phò mã nội ngoại văn vũ bá quan nho lại quân sắc dân nhân đẳng chiếu sở dụng quan phục chế dạng tuân hành 構作庫廊及親王公主府,cấu tác khố lang cập thân vương công chủ phủ 辛酉四年明弘治十四年,tân dậu tứ niên minh hoằng trị thập tứ niên 春正月朔幸西京禁扈從官不得使旗軍装載妻子女妓隨行縱情肆欲,xuân chính nguyệt sóc hạnh tây kinh cấm hộ tòng quan bất đắc sử kì quân trang tải thê tử nữ kĩ tuỳ hành túng tình tứ dục 詔𬋩軍匠官督押公務或有怠惰欠缺應𭛁落告所犯如法懲治不得以大杖手足磚塊木椎親自痛打,chiếu quản quân tượng quan đốc áp công vụ hoặc hữu đãi noạ khiếm khuyết ưng phát lạc cáo sở phạm như pháp trừng trị bất đắc dĩ đại trượng thủ túc chuyên khối mộc chuỳ thân tự thống đả 違者如律治罪,vi giả như luật trị tội 以楊直原爲工部,dĩ dương trực nguyên vi công bộ 右侍郎,hữu thị lang 初二日校定扈從留守事例凡七條,sơ nhị nhật hiệu định hộ tòng lưu thủ sự lệ phàm thất điều 夏四月朔詔轝人女丁前頒賜掖庭并公主等止許本人正身若生得子孫並送官,hạ tứ nguyệt sóc chiếu dư nhân nữ đinh tiền ban tứ dịch đình tịnh công chủ đẳng chỉ hứa bản nhân chính thân nhược sinh đắc tử tôn tịnh tống quan 五月二十四日詔繼今每年至󰱇壮時其社有貧乏人不限公田私田社長預先保結端供府縣官覆勘開在貧乏項准饒,ngũ nguyệt nhị thập tứ nhật chiếu kế kim mỗi niên chí tuyển tráng thì kì xã hữu bần phạp nhân bất hạn công điền tư điền xã trưởng dự tiên bảo kết đoan cung phủ huyện quan phúc khám khai tại bần phạp hạng chuẩn nhiêu 秋七月二十九日詔繼今各處承憲二司官詳訪府縣等官所行功過每至歳終定爲上中下考,thu thất nguyệt nhị thập cửu nhật chiếu kế kim các xứ thừa hiến nhị ti quan tường phỏng phủ huyện đẳng quan sở hành công quá mỗi chí tuế chung định vi thượng trung hạ khảo 其人爱恤下民庶勤政績者爲上考爱恤下,kì nhân ái tuất hạ dân thứ cần chính tích giả vi thượng khảo ái tuất hạ 民徵科不擾公事無缺者爲中考其人碌碌旅進旅退者爲下考,dân trưng khoa bất nhiễu công sự vô khuyết giả vi trung khảo kì nhân lục lục lữ tiến lữ thoái giả vi hạ khảo 承憲府縣州等吏其人有廉䏻勤敏者爲中等其人鄙猥不勤者爲下等,thừa hiến phủ huyện châu đẳng lại kì nhân hữu liêm năng cần mẫn giả vi trung đẳng kì nhân bỉ ổi bất cần giả vi hạ đẳng 並類取姓名許註事跡具本送吏部收照,tịnh loại thủ tính danh hứa chú sự tích cụ bản tống lại bộ thu chiếu 官員通併前满考九年如課例黜陟施行,quan viên thông tịnh tiền mãn khảo cửu niên như khoá lệ truất trắc thi hành 吏典满年限中等多者許照例陞充,lại điển mãn niên hạn trung đẳng đa giả hứa chiếu lệ thăng sung 官吏果有污冗奸怠賍賄實跡者送吏部勘實如例治罪,quan lại quả hữu ô nhũng gian đãi tang hối thực tích giả tống lại bộ khám thực như lệ trị tội 承憲官果有恩怨賄賂類奏不公以致善惡混淆功過失實科󰱑等官體實劾奏送問,thừa hiến quan quả hữu ân oán hối lộ loại tấu bất công dĩ trí thiện ác hỗn hào công quá thất thực khoa đài đẳng quan thể thực hặc tấu tống vấn 其御史󰱑官亦詳訪,kì ngự sử đài quan diệc tường phỏng 各處承憲功過每至年終定爲上中下考類奏並如承憲官類奏府縣州等官例施行,các xứ thừa hiến công quá mỗi chí niên chung định vi thượng trung hạ khảo loại tấu tịnh như thừa hiến quan loại tấu phủ huyện châu đẳng quan lệ thi hành 詔各府縣等官有田土猶荒前已給通告人耕種納税如例,chiếu các phủ huyện đẳng quan hữu điền thổ do hoang tiền dĩ cấp thông cáo nhân canh chủng nộp thuế như lệ 若貧乏之人前已挚家占射開墾别府縣荒閉田土例得傳子若孫耕種者,nhược bần phạp chi nhân tiền dĩ chí gia chiếm xạ khai khẩn biệt phủ huyện hoang bế điền thổ lệ đắc truyền tử nhược tôn canh chủng giả 許告勘官移告本縣社擇得妻妾正身呈勘官僃類囚人及妻妾姓名交付其人妻妾送囚官領去,hứa cáo khám quan di cáo bản huyện xã trạch đắc thê thiếp chính thân trình khám quan bị loại tù nhân cập thê thiếp tính danh giao phó kì nhân thê thiếp tống tù quan lĩnh khứ 是日又命定儒吏除用令,thị nhật hựu mệnh định nho lại trừ dụng lệnh 詔華文𭓇生儒生按吏監生各衙門都吏已經󰱇取吏都查實𮞏年,chiếu hoa văn học sinh nho sinh án lại giám sinh các nha môn đô lại dĩ kinh tuyển thủ lại đô tra thực đệ niên 會試中塲多者先除少者後除,hội thí trúng trường đa giả tiên trừ thiểu giả hậu trừ 若無中會試塲年深者先除浅者後除不得如前閲󰱇身材行次一槩混除,nhược vô trúng hội thí trường niên thâm giả tiên trừ thiển giả hậu trừ bất đắc như tiền duyệt tuyển thân tài hành thứ nhất khái hỗn trừ 違者抵罪,vi giả để tội 九月朔大雨漲溢城中,cửu nguyệt sóc đại vũ trướng dật thành trung 󰱇壮充軍,tuyển tráng sung quân 定人丁差賦令,định nhân đinh sai phú lệnh 諸不具人丁不能生理並饒差賦能生理徵身税半分,chư bất cụ nhân đinh bất năng sinh lí tịnh nhiêu sai phú năng sinh lí trưng thân thuế bán phần 冬十一月十六日帝遣吏部左侍郎阮郁東閣校書丁󱴏翰林院侍書兼秀林局司訓鄧鳴謙如明歳貢,đông thập nhất nguyệt thập lục nhật đế khiển lại bộ tả thị lang nguyễn úc đông các hiệu thư đinh cường hàn lâm viện thị thư kiêm tú lâm cục ti huấn đặng minh khiêm như minh tuế cống 二十六日兵部尚書阮弘碩奏轝人捕得盗劫應陞賞次者並如各衙門應差捕得,nhị thập lục nhật binh bộ thượng thư nguyễn hoằng thạc tấu dư nhân bổ đắc đạo kiếp ưng thăng thưởng thứ giả tịnh như các nha môn ứng sai bổ đắc 盗劫例陞充宣達局局人,đạo kiếp lệ thăng sung tuyên đạt cục cục nhân 再能捕得盗劫者倣如衙門都吏捕得盗劫者少賞資不得陞充,tái năng bổ đắc đạo kiếp giả phỏng như nha môn đô lại bổ đắc đạo kiếp giả thiếu thưởng tư bất đắc thăng sung 該捕壮士既不得陞充則賞資准在衙門吏不减,cai bổ tráng sĩ ký bất đắc thăng sung tắc thưởng tư chuẩn tại nha môn lại bất giảm 從之,tòng chi 十二月二十五日勑㫖定鄕試事務施行,thập nhị nguyệt nhị thập ngũ nhật sắc chỉ định hương thí sự vụ thi hành 一繼今鄕試時各處社長端保本社士人除秀林生徒外其軍色民人果是良家子弟有行撿𭓇問能属文僃肆塲者亦許端保,nhất kế kim hương thí thì các xứ xã trưởng đoan bảo bản xã sĩ nhân trừ tú lâm sinh đồ ngoại kì quân sắc dân nhân quả thị lương gia tử đệ hữu hạnh kiểm học vấn năng thuộc văn bị tứ trường giả diệc hứa đoan bảo 若興化安邦宣光諒山四處士人僃叁塲亦許入試,nhược hưng hoá yên bang tuyên quang lạng sơn tứ xứ sĩ nhân bị tam trường diệc hứa nhập thí 大社二十人中社十五人小社十人,đại xã nhị thập nhân trung xã thập ngũ nhân tiểu xã thập nhân 其社習𭓇少者不,kì xã tập học thiểu giả bất 拘此例,câu thử lệ 社長類取姓名本府縣州逐一覆實,xã trưởng loại thủ tính danh bản phủ huyện châu trục nhất phúc thực 諳寫士人一塲中者承憲二司如例考試,ám tả sĩ nhân nhất trường trúng giả thừa hiến nhị ti như lệ khảo thí 若其社長端供不實府縣州考覈不明致士人入試時猶雜冗不成文理并爲親戚子弟嘱托者該科󰱑差人體訪得實一體送問治罪,nhược kì xã trưởng đoan cung bất thực phủ huyện châu khảo hạch bất minh trí sĩ nhân nhập thí thì do tạp nhũng bất thành văn lí tịnh vị thân thích tử đệ chúc thác giả cai khoa đài sai nhân thể phỏng đắc thực nhất thể tống vấn trị tội 一繼今士人入試時提調監試等官責令撿󰁮監官公同搜撿塲中或有藏詩書事實等跡一切察覔,nhất kế kim sĩ nhân nhập thí thì đề điệu giám thí đẳng quan trách lệnh kiểm cử giám quan công đồng sưu kiểm trường trung hoặc hữu tàng thi thư sự thực đẳng tích nhất thiết sát mịch 至士人入試塲時自於門外詳加撿察,chí sĩ nhân nhập thí trường thì tự ư môn ngoại tường gia kiểm sát 若其抄爲事實等文義𢙇挾并代試者即捉正身送問,nhược kì sao vi sự thực đẳng văn nghĩa hoài hiệp tịnh đại thí giả tức tróc chính thân tống vấn 前項,tiền hạng 犯人充本府軍三年終不得入塲,phạm nhân sung bản phủ quân tam niên chung bất đắc nhập trường 彌封監不明以貶降罪之,di phong giám bất minh dĩ biếm giáng tội chi 承憲二司一體公同撿察方許入塲考試,thừa hiến nhị ti nhất thể công đồng kiểm sát phương hứa nhập trường khảo thí 若其人標試奸跡者拘留正身舉奏送問,nhược kì nhân tiêu thí gian tích giả câu lưu chính thân cử tấu tống vấn 承憲官敢違容奸作弊該科󰱑及差人體訪得實一體送問治罪,thừa hiến quan cảm vi dung gian tác tệ cai khoa đài cập sai nhân thể phỏng đắc thực nhất thể tống vấn trị tội 一繼今官員見任别處承司并儒生典吏遇上番或留京城應務等項情願應試者本人投告,nhất kế kim quan viên kiến nhậm biệt xứ thừa ti tịnh nho sinh điển lại ngộ thượng phiên hoặc lưu kinh thành ưng vụ đẳng hạng tình nguyện ứng thí giả bản nhân đầu cáo 覈實已能行文僃肆塲者方許給回本貫應試不得如前給所保承司并奉天應試,hạch thực dĩ năng hành văn bị tứ trường giả phương hứa cấp hồi bản quán ứng thí bất đắc như tiền cấp sở bảo thừa ti tịnh phụng thiên ứng thí 違者送問治罪,vi giả tống vấn trị tội 一繼今吏典鄕試中,nhất kế kim lại điển hương thí trúng 式者充國子監留𭓇,thức giả sung quốc tử giám lưu học 一繼今鄕試入塲監生生徒守制在家並就本府報名點目欠者該官具奏充本府軍,nhất kế kim hương thí nhập trường giám sinh sinh đồ thủ chế tại gia tịnh tựu bản phủ báo danh điểm mục khiếm giả cai quan cụ tấu sung bản phủ quân 𢫔入試塲外門及代試以徒罪罪之終身不得入試塲叙用,thiện nhập thí trường ngoại môn cập đại thí dĩ đồ tội tội chi chung thân bất đắc nhập thí trường tự dụng 若社長認靣時見奸同情容縱致代試入塲中有告捉者充本府軍三項等,nhược xã trưởng nhận diện thời kiến gian đồng tình dung túng trí đại thí nhập trường trung hữu cáo tróc giả sung bản phủ quân tam hạng đẳng 是歳奉天火灾,thị tuế phụng thiên hoả tai 令京人迯漂出首過回藩鎮役,lệnh kinh nhân đào phiêu xuất thú quá hồi phiên trấn dịch 壬戌五年明弘治十五年,nhâm tuất ngũ niên minh hoằng trị thập ngũ niên 春正月初三日勑㫖一繼今各處縣州官行下各社長凣本社軍人匠局各色,xuân chính nguyệt sơ tam nhật sắc chỉ nhất kế kim các xứ huyện châu quan hành hạ các xã trưởng phàm bản xã quân nhân tượng cục các sắc 等役将至大集軍期上番先行督責令戒,đẳng dịch tương chí đại tập quân kì thượng phiên tiên hành đốc trách lệnh giới 或彼盡去期番或做工未满期日而先迯回即󰠃究詰問責令端供明白番是頑怠及期番做者許告縣州官󰁮奏送該部治罪,hoặc bỉ tận khử kì phiên hoặc tố công vị mãn kì nhật nhi tiên đào hồi tức cùng cứu cật vấn trách lệnh đoan cung minh bạch phiên thị ngoan đãi cập kì phiên tố giả hứa cáo huyện châu quan cử tấu tống cai bộ trị tội 一繼今各衛司所有迯亡復業及老疾民人每至上番如前令銷差輕務若壮健者如有得病應務不得許本伍亦可納錢不得奸詐托病,nhất kế kim các vệ ti sở hữu đào vong phục nghiệp cập lão tật dân nhân mỗi chí thượng phiên như tiền lệnh tiêu sai khinh vụ nhược tráng kiện giả như hữu đắc bệnh ưng vụ bất đắc hứa bản ngũ diệc khả nộp tiền bất đắc gian trá thác bệnh 以刑部右侍郎揚直原爲兵部左侍郎阮觀賢爲刑部右侍郎,dĩ hình bộ hữu thị lang dương trực nguyên vi binh bộ tả thị lang nguyễn quan hiền vi hình bộ hữu thị lang 二月會試天下󰁮人,nhị nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân 應試者五千人取陳翼等,ứng thí giả ngũ thiên nhân thủ trần dực đẳng 六十一人,lục thập nhất nhân 吏部以其名聞,lại bộ dĩ kì danh văn 上親策問以帝王理天下,thượng thân sách vấn dĩ đế vương lí thiên hạ 命南軍都督府左都督駙馬都尉臨淮伯黎達昭户部尚書武有提調兵部左侍郎揚直原御史󰱑僉都御史裴昌澤監試禮部尚書左春坊右諭德兼東閣大𭓇士覃文禮禮部尚書兼翰林院侍讀掌翰林院事阮保禮部左侍郎兼東閣𭓇士黎彦俊國子監祭酒何公程司業黄培太常寺卿嚴琳進讀試卷,mệnh nam quân đô đốc phủ tả đô đốc phò mã đô uý lâm hoài bá lê đạt chiêu hộ bộ thượng thư vũ hữu đề điệu binh bộ tả thị lang dương trực nguyên ngự sử đài thiêm đô ngự sử bùi xương trạch giám thí lễ bộ thượng thư tả xuân phường hữu dụ đức kiêm đông các đại học sĩ đàm văn lễ lễ bộ thượng thư kiêm hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự nguyễn bảo lễ bộ tả thị lang kiêm đông các học sĩ lê ngạn tuấn quốc tử giám tế tửu hà công trình tư nghiệp hoàng bồi thái thường tự khanh nghiêm lâm tiến độc thí quyển 上覧賜第一甲黎益沐水棠縣清朗人前爲道士及中第帝命宣制詞先捧香火爐烈爛其手不之󰔻,thượng lãm tứ đệ nhất giáp lê ích mộc thuỷ đường huyện thanh lăng nhân tiền vi đạo sĩ cập trúng đệ đế mệnh tuyên chế từ tiên bổng hương hoả lư liệt lạn kì thủ bất chi lãm 黎𡺄阮文泰等三人進士及第第二甲阮景演黎仁濟等二十四人進士出身第三甲范謙柄阮茂等三十四人同進士出身,lê sạn nguyễn văn thái đẳng tam nhân tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp nguyễn cảnh diễn lê nhân tế đẳng nhị thập tứ nhân tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp phạm khiêm bính nguyễn mậu đẳng tam thập tứ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 上御敬天殿,thượng ngự kính thiên điện 鴻矑傳唱第,hồng lô truyền xướng đệ 𮞏年黄榜揭于東華門外至是命禮部捧出皷樂前導掛張太𭓇門,đệ niên hoàng bảng yết vu đông hoa môn ngoại chí thị mệnh lễ bộ bổng xuất cổ nhạc tiền đạo quải trương thái học môn 黄榜張太𭓇門自此始,hoàng bảng trương thái học môn tự thử thuỷ 三月󰱇黄丁,tam nguyệt tuyển hoàng đinh 詔各坊社冊有丁男自景統四年籍十一歳今年𮞏至十二歳及漏籍黄丁身材壮健長大四尺以上社長類名送本處三司及奉天府至農隙時閲󰱇,chiếu các phường xã sách hữu đinh nam tự cảnh thống tứ niên tịch thập nhất tuế kim niên đệ chí thập nhị tuế cập lậu tịch hoàng đinh thân tài tráng kiện trường đại tứ xích dĩ thượng xã trưởng loại danh tống bản xứ tam ti cập phụng thiên phủ chí nông khích thì duyệt tuyển 夏四月十八日刑部左侍郎阮觀賢上言臣欽奉勑㫖繼今軍匠色例得放回農務者五六月十月十一月番並得分半㱕農不得間分秋夏,hạ tứ nguyệt thập bát nhật hình bộ tả thị lang nguyễn quan hiền thượng ngôn thần khâm phụng sắc chỉ kế kim quân tượng sắc lệ đắc phóng hồi nông vụ giả ngũ lục nguyệt thập nguyệt thập nhất nguyệt phiên tịnh đắc phân bán quy nông bất đắc gian phân thu hạ 奉此阮觀賢窃照上年六月十月番五刑司獄卒並停勾訟今五月十一月番軍匠軍色人分㱕農而五刑司獄所獄卒暫勾訟未奉該及,phụng thử nguyễn quan hiền thiết chiếu thượng niên lục nguyệt thập nguyệt phiên ngũ hình ti ngục tốt tịnh đình câu tụng kim ngũ nguyệt thập nhất nguyệt phiên quân tượng quân sắc nhân phân quy nông nhi ngũ hình ti ngục sở ngục tốt tạm câu tụng vị phụng cai cập 臣謹具奏聞伏望聖訓,thần cẩn cụ tấu văn phục vọng thánh huấn 從之,tòng chi 二十日勑㫖六部尚書侍郎御史󰱑東各翰林六寺六科承宣使憲察使等職有缺吏部具奏取㫖施行,nhị thập nhật sắc chỉ lục bộ thượng thư thị lang ngự sử đài đông các hàn lâm lục tự lục khoa thừa tuyên sứ hiến sát sứ đẳng chức hữu khuyết lại bộ cụ tấu thủ chỉ thi hành 六月十二日杜絪奉北使回以爲東閣校書兼秀林局司訓,lục nguyệt thập nhị nhật đỗ nhân phụng bắc sứ hồi dĩ vi đông các hiệu thư kiêm tú lâm cục ti huấn 秋八月十九日以杜絪爲禮部右侍郎,thu bát nguyệt thập cửu nhật dĩ đỗ nhân vi lễ bộ hữu thị lang 冬十一月以楊直原爲禮部左侍郎,đông thập nhất nguyệt dĩ dương trực nguyên vi lễ bộ tả thị lang 十二月初五日擬󰱇府衛司所官以上,thập nhị nguyệt sơ ngũ nhật nghĩ tuyển phủ vệ ti sở quan dĩ thượng 五府都督都撿點還督指揮使都總兵使如有缺員吏部具奏取㫖施行,ngũ phủ đô đốc đô kiểm điểm hoàn đốc chỉ huy sứ đô tổng binh sứ như hữu khuyết viên lại bộ cụ tấu thủ chỉ thi hành 一衛所總知缺一員例取𬋩領二員𬋩領缺一員例取武尉三員󰱇取一,nhất vệ sở tổng tri khuyết nhất viên lệ thủ quản lĩnh nhị viên quản lĩnh khuyết nhất viên lệ thủ vũ uý tam viên tuyển thủ nhất 吏部頻取姓名職色無過犯具奏,lại bộ tần thủ tính danh chức sắc vô quá phạm cụ tấu 内任内府引󰱇外任指,nội nhậm nội phủ dẫn tuyển ngoại nhậm chỉ 揮翰林公同都承憲三司󰱇取僃奏銓除,huy hàn lâm công đồng đô thừa hiến tam ti tuyển thủ bị tấu thuyên trừ 十八日遣太常寺卿郭有嚴監察御史阮秉和给事中陳茂材如明謝賜冠服,thập bát nhật khiển thái thường tự khanh quách hữu nghiêm giám sát ngự sử nguyễn bỉnh hoà cấp sự trung trần mậu tài như minh tạ tứ quan phục 時明國皇后見我國使至差官收取函箱領入内殿討取異香,thời minh quốc hoàng hậu kiến ngã quốc sứ chí sai quan thu thủ hàm tương lĩnh nhập nội điện thảo thủ dị hương 郭有嚴原有所買龍衮禁物貯在箱内恐明國檢得責之乃作戒本部榜文收取異香上進,quách hữu nghiêm nguyên hữu sở mãi long cổn cấm vật trữ tại tương nội khủng minh quốc kiểm đắc trách chi nãi tác giới bản bộ bảng văn thu thủ dị hương thượng tiến 其文曰匹夫𢙇璧麟經貽黷貨之譏胡賈藏珠馬史示輕生之戒,kì văn viết sất phu hoài bích lân kinh di độc hoá chi cơ hồ giá tàng châu mã sử thị khinh sinh chi giới 故叩闔呈垠者嘉忠純之可尚而進芹献曝者雖微小而可称,cố khấu hạp trình ngân giả gia trung thuần chi khả thượng nhi tiến cần hiến bộc giả tuy vi tiểu nhi khả xứng 歷歷薰蕕昭昭黾,lịch lịch huân du chiêu chiêu mãnh 鑑,giám 照得本部使等率自下方之遠來觀上國之光,chiếu đắc bản bộ sứ đẳng suất tự hạ phương chi viễn lai quan thượng quốc chi quang 萬里梯航跋涉寕辝於海島九霄日月瞻依快覩於天顔,vạn lí thê hàng bạt thiệp ninh từ ư hải đảo cửu tiêu nhật nguyệt chiêm y khoái đổ ư thiên nhan 趍清明文物於󰔄朝覩禮樂衣冠之周制,xu thanh minh văn vật ư ngu triều đổ lễ nhạc y quan chi chu chế 尊親在念報答無階,tôn thân tại niệm báo đáp vô giai 凣其随身貨財𡸈宜糊心爱惜,phàm kì tuỳ thân hoá tài khởi nghi hồ tâm ái tích 其有奇南異香一合呈付差官揀裁進入,kì hữu kì nam dị hương nhất hợp trình phó sai quan giản tài tiến nhập 明主見其文謂三代人才命太監陳寬傳出閣老李東陽等㸔,minh chủ kiến kì văn vị tam đại nhân tài mệnh thái giám trần khoan truyền xuất các lão lí đông dương đẳng khán 奏云是他一片忠誠宜加優賞以示激勸,tấu vân thị tha nhất phiến trung thành nghi gia ưu thưởng dĩ thị kích khuyến 因問左右他在國何官,nhân vấn tả hữu tha tại quốc hà quan 左右以都御史對,tả hữu dĩ đô ngự sử đối 明主乃賜宴殿上賜大紅獬豸織,minh chủ nãi tứ yến điện thượng tứ đại hồng giải trại chức 金胷背紵絲等物,kim hung bối trữ ti đẳng vật 有嚴因上表称謝云臣窃惟天地𭛁育萬物雖萌芽根荄猶感生生化化之仁,hữu nghiêm nhân thượng biểu xưng tạ vân thần thiết duy thiên địa phát dục vạn vật tuy manh nha căn cai do cảm sinh sinh hoá hoá chi nhân 帝王撫綏兆邦雖絶徼󰠃氓猶仰蕩蕩平平之道,đế vương phủ tuy triệu bang tuy tuyệt kiếu cùng manh do ngưỡng đãng đãng bình bình chi đạo 今臣沗因夏貢近望堯雲仰天日於長安瞻依正切厠衣冠於王會欣幸良多,kim thần thiểm nhân hạ cống cận vọng nghiêu vân ngưỡng thiên nhật ư trường an chiêm ỷ chính thiết xí y quan ư vương hội hân hạnh lương đa 𡸈圖微遠之餘疊荷寵光之賜,khởi đồ vi viễn chi dư điệp hà sủng quang chi tứ 章身有耀品釆孔揚命服匪領豸文生色,chương thân hữu diệu phẩm thái khổng dương mệnh phục phỉ lĩnh trãi văn sinh sắc 顧惟草木孤根之陋尤感乾坤大造之恩,cố duy thảo mộc cô căn chi lậu vưu cảm càn khôn đại tạo chi ân 臣不勝仰戴銘佣之至敬祝皇帝萬萬歳壽𭁈天齊年率土臣民均樂雍熙之治庶,thần bất thăng ngưỡng đái minh dung chi chí kính chúc hoàng đế vạn vạn tuế thọ dữ thiên tề niên suất thổ thần dân quân lạc ung hi chi trị thứ 邦大小永孚漸被之休,bang đại tiểu vĩnh phu tiệm bị chi hưu 是臣之所深願望也,thị thần chi sở thâm nguyện vọng dã 丙午建王鑌薨,bính ngọ kiến vương tân hoăng 輟朝三日賜謚貞靖,xuyết triều tam nhật tứ thuỵ trinh tĩnh 詔繼今乂安建安馴象等衛所作商船二艘以便載粟,chiếu kế kim nghệ an kiến an tuần tượng đẳng vệ sở tác thương thuyền nhị sưu dĩ tiện tải túc 阮榮等奉勑㫖光順洪德年間内臣出外擄到人家者斬,nguyễn vinh đẳng phụng sắc chỉ quang thuận hồng đức niên gian nội thần xuất ngoại lỗ đáo nhân gia giả trảm 停常川舍人󰱇取髙大充錦衣衛舍人卑小充外直舍人,đình thường xuyên xá nhân tuyển thủ cao đại sung cẩm y vệ xá nhân ti tiểu sung ngoại trực xá nhân 癸亥六年明弘治十六年,quý hợi lục niên minh hoằng trị thập lục niên 春正月旱,xuân chính nguyệt hạn 初八日勑諭清華賛治承宣使司參議楊靜等吾於農務尤且留意爾牧兵民固當盡力,sơ bát nhật sắc dụ thanh hoa tán trị thừa tuyên sứ ti tham nghị dương tĩnh đẳng ngô ư nông vụ vưu thả lưu ý nhĩ mục binh dân cố đương tận lực 省循無怠畜洩以時,tỉnh tuần vô đãi súc tiết dĩ thì 兹惟,tư duy 善政永保圖功,thiện chính vĩnh bảo đồ công 書曰有僃無患此之謂也,thư viết hữu bị vô hoạn thử chi vị dã 除已具奏外其方暵潦須先預僃隄防種稼事,trừ dĩ cụ tấu ngoại kì phương hán lạo tu tiên dự bị đê phòng chủng giá sự 彼縣州官視秦楚肥瘠恝然,bỉ huyện châu quan thị tần sở phì tích kiết nhiên 予每差内臣徃省南𤱈或田𤱈卑塌或阡陌荒蕪或土堆有缺或翻鵝害苗,dư mỗi sai nội thần vãng tỉnh nam mẫu hoặc điền mẫu ti tháp hoặc thiên mạch hoang vu hoặc thổ đôi hữu khuyết hoặc phiên nga hại miêu 纔至数朝斷不可久暑未数日殆甚告乾皆由分󰪽之任不得其才扞制之方靡良其策,tài chí sổ triêu đoạn bất khả cửu thử vị sổ nhật đãi thậm cáo càn giai do phân ưu chi nhậm bất đắc kì tài hãn chế chi phương mĩ lương kì sách 嗚呼汝等以衣冠之羙俸禄之富爲潤屋之貲耶抑莅天之功耶吾一身恐惧之勤而爲爾優游之悅,ô hô nhữ đẳng dĩ y quan chi mĩ bổng lộc chi phú vi nhuận ốc chi ti da ức lị thiên chi công da ngô nhất thân khủng cụ chi cần nhi vi nhĩ ưu du chi duyệt 况今年值運下元遭逢末刼,huống kim niên trị vận hạ nguyên tao phùng mạt kiếp 玄樞經云冬,huyền khu kinh vân đông 至得壬地赤千里,chí đắc nhâm địa xích thiên lí 地母經云癸亥之年雨水太多修築之術将不勤乎汝宜作急部内江䦕水車小溪大路其二箇月以裡,địa mẫu kinh vân quý hợi chi niên vũ thuỷ thái đa tu trúc chi thuật tương bất cần hồ nhữ nghi tác cấp bộ nội giang quan thuỷ xa tiểu khê đại lộ kì nhị cá nguyệt dĩ lí 爾親來檢閲,nhĩ thân lai kiểm duyệt 完好者置爲考上課築漏者編爲不称職許題以聞定行黜陟,hoàn hảo giả trí vi khảo thượng khoá trúc lậu giả biên vi bất xứng chức hứa đề dĩ văn định hành truất trắc 尔等無情不督責至霖雨田禾淹湿詰得其實一體送問,nhĩ đẳng vô tình bất đốc trách chí lâm vũ điền hoà yêm thấp cật đắc kì thật nhất thể tống vấn 初九日郭有嚴等使明将還陛辝,sơ cửu nhật quách hữu nghiêm đẳng sứ minh tương hoàn bệ từ 明帝遣西夷都督大通事錦衣衛都指揮使楊琮等宜傳聖㫖賜郭有嚴大紅骨朶雲織金獬豸紵絲四疋熟絲三疋,minh đế khiển tây di đô đốc đại thông sự cẩm y vệ đô chỉ huy sứ dương tông đẳng nghi truyền thánh chỉ tứ quách hữu nghiêm đại hồng cốt đoá vân chức kim giải trãi trữ ti tứ thất thục ti tam thất 并兵部尚書曾,tịnh binh bộ thượng thư tăng 鎰等奉抄送聖㫖另給郭有嚴馬船一艘欽此,dật đẳng phụng sao tống thánh chỉ lánh cấp quách hữu nghiêm mã thuyền nhất sưu khâm thử 郭有嚴謝恩詩云曾因國事貢珍封藻宴叨陪玉陛中豸彩以章三品服鷁舟再駕八荒風詩辝笑乏寬如海酒力那堪飲似虹福壽擬同周雅祝升恒日月照臨公,quách hữu nghiêm tạ ân thi vân tằng nhân quốc sự cống trân phong tảo yến thao bồi ngọc bệ trung trãi thái dĩ chương tam phẩm phục ích chu tái giá bát hoang phong thi từ tiếu phạp khoan như hải tửu lực na kham ẩm tự hồng phúc thọ nghĩ đồng chu nhã chúc thăng hằng nhật nguyệt chiếu lâm công 二月十七日禮部尚書武有奏言每至大集軍期投納差餘并老疾等錢即僃來開所納前項員人姓名及實錢数人数送户部照收,nhị nguyệt thập thất nhật lễ bộ thượng thư vũ hữu tấu ngôn mỗi chí đại tập quân kì đầu nộp sai dư tịnh lão tật đẳng tiền tức bị lai khai sở nộp tiền hạng viên nhân tính danh cập thực tiền số nhân số tống hộ bộ chiếu thu 大旱,đại hạn 夏四月彗星出東方,hạ tứ nguyệt tuệ tinh xuất đông phương 禮部左侍郎楊直原奏,lễ bộ tả thị lang dương trực nguyên tấu 築蘇瀝江邉上自札橋社下至贑川社防水旱以利農并開安福渠下至上福渠處以󰱉民田,trúc tô lịch giang biên thượng tự trát kiều xã hạ chí cống xuyên xã phòng thuỷ hạn dĩ lợi nông tịnh khai yên phúc cừ hạ chí thượng phúc cừ xứ dĩ thôi dân điền 五月初五日頒題扇詩御製警之云星火昏中夜蓬芒出壁東荆方當大水衛地恐興戎循省尤臨理推占謾異同,ngũ nguyệt sơ ngũ nhật ban đề phiến thi ngự chế cảnh chi vân tinh hoả hôn trung dạ bồng mang xuất bích đông kinh phương đương đại thuỷ vệ địa khủng hưng nhung tuần tỉnh vưu lâm lí suy chiêm mạn dị đồng 秋八月御史󰱑官奏翰林官肄業怠慢宜諭罰之,thu bát nguyệt ngự sử đài quan tấu hàn lâm quan dị nghiệp đãi mạn nghi dụ phạt chi 九月初十日大火東市燒盡庯舍,cửu nguyệt sơ thập nhật đại hoả đông thị thiêu tận phố xá 冬十二月初八日以禮部左侍郎楊直原兼翰林院事,đông thập nhị nguyệt sơ bát nhật dĩ lễ bộ tả thị lang dương trực nguyên kiêm hàn lâm viện sự 是歳前大旱後大水傘圓三島山崩,thị tuế tiền đại hạn hậu đại thuỷ tản viên tam đảo sơn băng 甲子七年六月以後肃宗明弘治十七年,giáp tí thất niên lục nguyệt dĩ hậu túc tông minh hoằng trị thập thất niên 泰貞元年,thái trinh nguyên niên 春正月詔繼今宫墻内加脩理各務定構作廊廟并廨宇舍,xuân chính nguyệt chiếu kế kim cung tường nội gia tu lí các vụ định cấu tác lang miếu tịnh giải vũ xá 二月幸西京,nhị nguyệt hạnh tây kinh 夏四月帝由徃幸籃山,hạ tứ nguyệt đế do vãng hạnh lam sơn 車駕還宫不豫,xa giá hoàn cung bất dự 五月二十三日帝以女謁盛嬰重疾大漸乃遺命皇太子嗣位,ngũ nguyệt nhị thập tam nhật đế dĩ nữ yết thịnh anh trọng tật đại tiệm nãi di mệnh hoàng thái tử tự vị 二十四日帝崩于圖治殿,nhị thập tứ nhật đế băng vu đồ trị điện 初帝作上陽鑑治圖治長生之殿燕寢之處讀書齋生之殿,sơ đế tác thượng dương giám trị đồ trị trường sinh chi điện yến tẩm chi xứ độc thư trai sinh chi điện 乃在九重之内作流盃殿,nãi tại cửu trùng chi nội tác lưu bôi điện 引水至堂曰流盃󰱑,dẫn thuỷ chí đường viết lưu bôi đài 前稱上陽洞主生皇子六長子安王洵第二威穆帝濬第三嗣皇㵮第四通王溶第,tiền xưng thượng dương động chủ sinh hoàng tử lục trưởng tử an vương tuân đệ nhị uy mục đế tuấn đệ tam tự hoàng thuần đệ tứ thông vương dung đệ 五明王治第六思王養,ngũ minh vương trị đệ lục tư vương dưỡng 六月初六日中軍都督府左都督屏山侯黎廣度南軍都督府左都督駙馬都尉臨淮伯黎達昭暨駙馬五府六部東閣翰林院六寺科󰉟等官詣皇極殿奉皇太子㵮即位,lục nguyệt sơ lục nhật trung quân đô đốc phủ tả đô đốc bình sơn hầu lê quảng độ nam quân đô đốc phủ tả đô đốc phò mã đô uý lâm hoài bá lê đạt chiêu kị phò mã ngũ phủ lục bộ đông các hàn lâm viện lục tự khoa đài đẳng quan nghệ hoàng cực điện phụng hoàng thái tử thuần tức vị 大赦,đại xá 改元以是年爲泰貞元年,cải nguyên dĩ thị niên vi thái trinh nguyên niên 賛曰憲宗好文守成節用慎罰脩政任賢敬天勤民亦賢主也,tán viết hiến tông hiếu văn thủ thành tiết dụng thận phạt tu chính nhiệm hiền kính thiên cần dân diệc hiền chủ dã 享國不久惜哉武瓊賛曰帝天資日表隆凖龍顔神采異常,hưởng quốc bất cửu tích tai vũ quỳnh tán viết đế thiên tư nhật biểu long chuẩn long nhan thần thái dị thường 聖宗奇愛之,thánh tông kì ái chi 尤聰明睿智髙出物表而仁慈温和不爲嚴毅,vưu thông minh duệ trí cao xuất vật biểu nhi nhân từ ôn hoà bất vi nghiêm nghị 常朝退引士大夫詢訪得失假以辝色導之使言,thường triều thoái dẫn sĩ đại phu tuân phỏng đắc thất hạ dĩ từ sắc đạo chi sử ngôn 達下情决壅蔽,đạt hạ tình quyết ủng tế 臣下過失薄示戒責不忍輟加笞辱有所措置從容閒暇未嘗大聲以色而天下亹亹從化,thần hạ quá thất bạc thị giới trách bất nhẫn xuyết gia si nhục hữu sở thố trí tòng dung nhàn hạ vị thường đại thanh dĩ sắc nhi thiên hạ vỉ vỉ tòng hoá 每言聖祖肇造區夏皇父内脩外攘䂓模已定吾無事乎更張惟遵守成憲充擴而光大之以宣昭我祖考之德而已肃宗欽皇帝諱㵮又諱󰥙憲宗之第三子也在位未期年壽十七歳而崩葬敬陵,mỗi ngôn thánh tổ triệu tạo khu hạ hoàng phụ nội tu ngoại nhương quy mô dĩ định ngô vô sự hồ cánh trương duy tuân thủ thành hiến sung khoách nhi quang đại chi dĩ tuyên chiêu ngã tổ khảo chi đức nhi dĩ túc tông khâm hoàng đế huý thuần hựu huý thuần hiến tông chi đệ tam tử dã tại vị vị kì niên thọ thập thất tuế nhi băng táng kính lăng 帝篤志好𭓇親賢樂善足爲承平之良主不幸早殁惜哉其母荘順皇太后阮氏諱環天施平陵人也,đế đốc chí hiếu học thân hiền lạc thiện túc vi thừa bình chi lương chủ bất hạnh tảo một tích tai kì mẫu trang thuận hoàng thái hậu nguyễn thị huý hoàn thiên thi bình lăng nhân dã 以洪德十九年八月初一日而生帝,dĩ hồng đức thập cửu niên bát nguyệt sơ nhất nhật nhi sinh đế 景統二年三月立爲皇太子,cảnh thống nhị niên tam nguyệt lập vi hoàng thái tử 及憲宗崩遂即皇帝位改元泰貞以生日爲天明聖節稱嗣皇後追上尊謚廟號肅宗,cập hiến tông băng toại tức hoàng đế vị cải nguyên thái trinh dĩ sinh nhật vi thiên minh thánh tiết xưng tự hoàng hậu truy thượng tôn thuỵ miếu hiệu túc tông 帝既即位稱嗣皇告天地宗廟,đế ký tức vị xưng tự hoàng cáo thiên địa tông miếu 尊祖母長樂皇太后爲太皇太后,tôn tổ mẫu trường lạc hoàng thái hậu vi thái hoàng thái hậu 秋七月郭有嚴等奉使還自明,thu thất nguyệt quách hữu nghiêm đẳng phụng sứ hoàn tự minh 八月初一日,bát nguyệt sơ nhất nhật 以生日爲天明聖節,dĩ sinh nhật vi thiên minh thánh tiết 是月有長星見西北,thị nguyệt hữu trường tinh hiện tây bắc 九月初八日奉寶冊上大行皇帝尊謚曰體天凝道懋德至仁昭文紹武宣哲欽聖彰孝睿皇帝廟號憲宗,cửu nguyệt sơ bát nhật phụng bảo sách thượng đại hành hoàng đế tôn thuỵ viết thể thiên ngưng đạo mậu đức chí nhân chiêu văn thiệu vũ tuyên triết khâm thánh chương hiếu duệ hoàng đế miếu hiệu hiến tông 母貴妃爲荘順明懿皇太后,mẫu quý phi vi trang thuận minh ý hoàng thái hậu 逆人段世儂等伏誅,nghịch nhân đoàn thế nùng đẳng phục tru 時世儂反於髙平捕獲之及其黨五百餘人皆伏誅,thời thế nùng phản ư cao bằng bổ hoạch chi cập kì đảng ngũ bách dư nhân giai phục tru 冬十月十八日甲辰憲宗皇帝梓宫𭛁引回西京,đông thập nguyệt thập bát nhật giáp thìn hiến tông hoàng đế tử cung phát dẫn hồi tây kinh 十一月初八日遷塟裕陵,thập nhất nguyệt sơ bát nhật thiên táng dụ lăng 禮官按故事奏請立碑,lễ quan án cố sự tấu thỉnh lập bi 帝可其奏乃命文臣阮仁浹范盛程志,đế khả kì tấu nãi mệnh văn thần nguyễn nhân thiếp phạm thịnh trình chí 森等󰱇碑文,sâm đẳng tuyển bi văn 遣使如明,khiển sứ như minh 吏部左侍郎鄧讚撿討屈瓊玖户科都給事中刘光輔等歳貢兵部右侍郎阮鄰監察御史阮敬嚴等告哀禮部右侍郎阮寶珪東閣校書陳曰良校理武珠等求封,lại bộ tả thị lang đặng tán kiểm thảo khuất quỳnh cửu hộ khoa đô cấp sự trung lưu quang phụ đẳng tuế cống binh bộ hữu thị lang nguyễn lân giám sát ngự sử nguyễn kính nghiêm đẳng cáo ai lễ bộ hữu thị lang nguyễn bảo khuê đông các hiệu thư trần viết lương hiệu lí vũ châu đẳng cầu phong 是月初八日帝弗豫,thị nguyệt sơ bát nhật đế phất dự 初帝即位出囚人放宫女停不急之務减偏重之役抑貢献省力役任勳舊攢威權抑戒外戚发篤親藩凡經綸大經建立大本無所不用其極,sơ đế tức vị xuất tù nhân phóng cung nữ đình bất cấp chi vụ giảm thiên trọng chi dịch ức cống hiến tỉnh lực dịch nhiệm huân cựu toản uy quyền ức giới ngoại thích phát đốc thân phiên phàm kinh luân đại kinh kiến lập đại bản vô sở bất dụng kì cực 天下臣民皆拭目以觀初政以爲成康文景,thiên hạ thần dân giai thức mục dĩ quan sơ chính dĩ vi thành khang văn cảnh 復見於今日,phục kiến ư kim nhật 十二月初六日壬戌帝勑諭朝臣屏山侯黎廣度贑川伯黎能讓及文武臣僚等朕疾未痊慮付托重寄恐有未堪,thập nhị nguyệt sơ lục nhật nhâm tuất đế sắc dụ triều thần bình sơn hầu lê quảng độ cống xuyên bá lê năng nhượng cập văn vũ thần liêu đẳng trẫm tật vị thuyên lự phó thác trọng ký khủng hữu vị kham 先皇帝第二子濬賢明仁孝可嗣正統以承祖宗以撫臣民,tiên hoàng đế đệ nhị tử tuấn hiền minh nhân hiếu khả tự chính thống dĩ thừa tổ tông dĩ phủ thần dân 大臣百官盡其忠貞以輔成大業棊親王僣于天位天下共誅之,đại thần bách quan tận kì trung trinh dĩ phụ thành đại nghiệp kì thân vương tiếm vu thiên vị thiên hạ cộng tru chi 初七日癸亥帝疾大漸八日甲子崩于皇極殿遺詔百官䘮服一循古禮,sơ thất nhật quý hợi đế tật đại tiệm bát nhật giáp tí băng vu hoàng cực điện di chiếu bách quan tang phục nhất tuần cổ lễ 十八日甲戌中軍都督府左都督屏山侯黎廣度宗人令叙恩使黎能讓,thập bát nhật giáp tuất trung quân đô đốc phủ tả đô đốc bình sơn hầu lê quảng độ tông nhân lệnh tự ân sứ lê năng nhượng 暨公侯伯駙馬都尉五府六部御史󰱑東閣翰林六寺六科提刑十三道等官詣興明殿奉迎憲宗第二子濬即皇帝位,kị công hầu bá phò mã đô uý ngũ phủ lục bộ ngự sử đài đông các hàn lâm lục tự lục khoa đề hình thập tam đạo đẳng quan nghệ hưng minh điện phụng nghênh hiến tông đệ nhị tử tuấn tức hoàng đế vị 大赦改元以明年爲端慶元年,đại xá cải nguyên dĩ minh niên vi đoan khánh nguyên niên 時阮寶珪如明未過䦕再改封表文送𭁈寶珪奉行,thời nguyễn bảo khuê như minh vị quá quan tái cải phong biểu văn tống dữ bảo khuê phụng hành 是時頒大赦詔,thị thời ban đại xá chiếu 條于天下其一中進士科未有除用而病故者許子孫蔭如官員例并入流試官許饒一男󰱇丁壮一男,điều vu thiên hạ kì nhất trung tiến sĩ khoa vị hữu trừ dụng nhi bệnh cố giả hứa tử tôn ấm như quan viên lệ tịnh nhập lưu thí quan hứa nhiêu nhất nam tuyển đinh tráng nhất nam 二十五日定五城門外作直店例,nhị thập ngũ nhật định ngũ thành môn ngoại tác trực điếm lệ 勑㫖五城門外效力神,sắc chỉ ngũ thành môn ngoại hiệu lực thần 武殿前構作瓦屋二連每連七間,vũ điện tiền cấu tác ngoã ốc nhị liên mỗi liên thất gian 每日該把門用一人出直店譏察并錦衣肅清員人亦在,mỗi nhật cai bả môn dụng nhất nhân xuất trực điếm cơ sát tịnh cẩm y túc thanh viên nhân diệc tại 夜間内臣即在󰱑門内,dạ gian nội thần tức tại đài môn nội 若一連神武殿前效力用二員軍二十人盾五十靣手箭五枝宿直如法,nhược nhất liên thần vũ điện tiền hiệu lực dụng nhị viên quân nhị thập nhân thuẫn ngũ thập diện thủ tiễn ngũ chi túc trực như pháp 二十六日勑㫖五府軍店外作木柜例,nhị thập lục nhật sắc chỉ ngũ phủ quân điếm ngoại tác mộc củ lệ 係外店每店相󰘌並著木柜柱要大每店用鈎五柄有尖頭頭亦有鈎置在店两頭守把,hệ ngoại điếm mỗi điếm tương cách tịnh trước mộc củ trụ yếu đại mỗi điếm dụng câu ngũ bính hữu tiêm đầu đầu diệc hữu câu trí tại điếm lưỡng đầu thủ bả 官員軍人並在直店不得湊作以别務,quan viên quân nhân tịnh tại trực điếm bất đắc tấu tác dĩ biệt vụ 威穆帝諱濬又諱諠憲宗第二子肅宗之󰱃兄也在位五年壽二十二歳爲簡脩公潆所逐尋遇害塟安陵帝嗜酒好殺荒色立威屠戮宗室幽殺祖母外戚縱横百姓怨怒時稱鬼王徵見矣,uy mục đế huý tuấn hựu huý huyên hiến tông đệ nhị tử túc tông chi thứ huynh dã tại vị ngũ niên thọ nhị thập nhị tuế vi giản tu công dinh sở trục tầm ngộ hại táng an lăng đế thị tửu hiếu sát hoang sắc lập uy đồ lục tông thất u sát tổ mẫu ngoại thích túng hoành bách tính oán nộ thời xưng quỷ vương trưng hiện hĩ 亂其母昭仁皇太后阮氏諱瑾東岸扶軫人也少孤貧自賣𭁈奉天人其家有罪没入官婢以故得入侍𬋩寕皇后,loạn kì mẫu chiêu nhân hoàng thái hậu nguyễn thị huý cẩn đông ngàn phù chẩn nhân dã thiếu cô bần tự mại dữ phụng thiên nhân kì gia hữu tội một nhập quan tì dĩ cố đắc nhập thị quản ninh hoàng hậu 憲宗爲太子時見有羙姿悅之納以爲妃,hiến tông vi thái tử thời kiến hữu mĩ tư duyệt chi nộp dĩ vi phi 以洪德十九年五月五日子時而生帝,dĩ hồng đức thập cửu niên ngũ nguyệt ngũ nhật tí thì nhi sinh đế 泰貞元年肅宗崩無嗣󰱃母敬妃阮氏於禁中定謀立之遂即皇帝位,thái trinh nguyên niên túc tông băng vô tự thứ mẫu kính phi nguyễn thị ư cấm trung định mưu lập chi toại tức hoàng đế vị 大,đạị 赦改元以誕日爲天慶聖節稱瓊都洞主,xá cải nguyên dĩ đản nhật vi thiên khánh thánh tiết xưng quỳnh đô động chủ 乙丑端慶元年明弘治十八年,ất sửu đoan khánh nguyên niên minh hoằng trị thập bát niên 春正月朔日食,xuân chính nguyệt sóc nhật thực 二十一日詔各處承宣官員百姓等大事用大方紙小事用小方紙,nhị thập nhất nhật chiếu các xứ thừa tuyên quan viên bách tính đẳng đại sự dụng đại phương chỉ tiểu sự dụng tiểu phương chỉ 嘱書文契用大紙不得猶狃用方紙如前,chúc thư văn khế dụng đại chỉ bất đắc do nữu dụng phương chỉ như tiền 聽一箇月悉如明令,thính nhất cá nguyệt tất như minh lệnh 若官員百姓嘱書文契猶用方紙許本族人族長投告驗實以虚論賣者失其己分買者失其原錢嘱書文契並不用,nhược quan viên bách tính chúc thư văn khế do dụng phương chỉ hứa bản tộc nhân tộc trưởng đầu cáo nghiệm thực dĩ hư luận mại giả thất kì kỷ phần mãi giả thất kì nguyên tiền chúc thư văn khế tịnh bất dụng 二月十六日甲戌上大行皇帝尊謚曰昭義顯仁温恭淵默惇孝𠃔恭欽皇帝廟號肅,nhị nguyệt thập lục nhật giáp tuất thượng đại hành hoàng đế tôn thuỵ viết chiêu nghĩa hiển nhân ôn cung uyên mặc đôn hiếu doãn cung khâm hoàng đế miếu hiệu túc 宗,tông 十八日丙子追尊生母阮氏爲昭仁弘懿皇太后,thập bát nhật bính tí truy tôn sinh mẫu nguyễn thị vi chiêu nhân hoằng ý hoàng thái hậu 會試天下󰁮人取黎鼐唐安擇人慕等五十五人,hội thí thiên hạ cử nhân thủ lê nại đường an trạch nhân mộ đẳng ngũ thập ngũ nhân 廷試賜第一甲黎鼐裴𠃔文陳棐彰德芝泥人啓之子三名進士及第第二甲阮肖象陳磊等十六名進士出身第三甲范󰦛碏阮胥等三十六名同進士出身,đình thí tứ đệ nhất giáp lê nại bùi doãn văn trần phỉ chương đức chi nê nhân khải chi tử tam danh tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp nguyễn tiếu tượng trần lỗi đẳng thập lục danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp phạm đôn thục nguyễn tư đẳng tam thập lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 三月肅宗皇帝梓宫𭛁引回西京,tam nguyệt túc tông hoàng đế tử cung phát dẫn hồi tây kinh 癸卯塟于敬陵,quý mão táng vu kính lăng 禮官奏請立碑帝可其奏命覃文禮阮人浹范盛程志森等󰱇碑文,lễ quan tấu thỉnh lập bi đế khả kì tấu mệnh đàm văn lễ nguyễn nhân thiếp phạm thịnh trình chí sâm đẳng tuyển bi văn 二十二日太皇太后阮氏暴崩于長樂殿正寝年,nhị thập nhị nhật thái hoàng thái hậu nguyễn thị bạo băng vu trường lạc điện chính tẩm niên 六十五,lục thập ngũ 初肅宗崩無嗣内臣阮汝爲欲立帝太皇太后以帝婢妾之子不可以承大統固要立吕瑰王,sơ túc tông băng vô tự nội thần nguyễn nhữ vi dục lập đế thái hoàng thái hậu dĩ đế tì thiếp chi tử bất khả dĩ thừa đại thống cố yếu lập lữ khôi vương 於是汝爲諷太后使出迎吕瑰王汝爲等乃閉諸城門立帝,ư thị nhữ vi phúng thái hậu sử xuất nghênh lữ khôi vương nhữ vi đẳng nãi bế chư thành môn lập đế 太后見帝已立不悅,thái hậu kiến đế dĩ lập bất duyệt 後帝遂使左右密弑之輟朝七日,hậu đế toại sử tả hữu mật thích chi xuyết triều thất nhật 二十七日升祔母昭仁弘懿皇太后于東京太廟明德宫,nhị thập thất nhật thăng phụ mẫu chiêu nhân hoằng ý hoàng thái hậu vu đông kinh thái miếu minh đức cung 是月化外州透入爭那巖䦕田,thị nguyệt hoá ngoại châu thấu nhập tranh na nham quan điền 帝命丹溪伯鄭侑經理明光地方立䦕隘而還,đế mệnh đan khê bá trịnh hựu kinh lí minh quang địa phương lập quan ải nhi hoàn 夏四月二十七日追尊祖母謚曰徽嘉靜穆温恭柔順太皇太后,hạ tứ nguyệt nhị thập thất nhật truy tôn tổ mẫu thuỵ viết huy gia tĩnh mục ôn cung nhu thuận thái hoàng thái hậu 帝建真元殿作寶瑞堂於東岸扶軫鄕作宣󰕑堂於水堂華陵鄕又作光羙殿於廣德隷園坊以恭奉太皇太后先祖,đế kiến chân nguyên điện tác bảo thuỵ đường ư đông ngàn phù chẩn hương tác tuyên dự đường ư thuỷ đường hoa lăng hương hựu tác quang mĩ điện ư quảng đức lệ viên phường dĩ cung phụng thái hoàng thái hậu tiên tổ 五月初七日明孝宗崩謚曰敬皇帝,ngũ nguyệt sơ thất nhật minh hiếu tông băng thuỵ viết kính hoàng đế 十三日命鄭侑徃宣光公幹,thập tam nhật mệnh trịnh hựu vãng tuyên quang công cán 二十五日以誕日爲天慶聖節,nhị thập ngũ nhật dĩ đản nhật vi thiên khánh thánh tiết 二十八日明皇太子厚照即皇帝位改元正德是爲武宗,nhị thập bát nhật minh hoàng thái tử hậu chiếu tức hoàng đế vị cải nguyên chính đức thị vi vũ tông 以楊直原爲户部左侍郎兼昭文舘,dĩ dương trực nguyên vi hộ bộ tả thị lang kiêm chiêu văn quán 六月初五日貶禮部尚書覃文禮御史󰱑都御史阮光弼等于廣南尋殺之初憲宗寝疾帝母,lục nguyệt sơ ngũ nhật biếm lễ bộ thượng thư đàm văn lễ ngự sử đài đô ngự sử nguyễn quang bật đẳng vu quảng nam tầm sát chi sơ hiến tông tẩm tật đế mẫu 昭仁皇后以婢妾得寵生帝而早殁,chiêu nhân hoàng hậu dĩ tì thiếp đắc sủng sinh đế nhi tảo một 󰱃母敬妃無子養爲己子意欲立之恐大臣不從以金賂文禮不受,thứ mẫu kính phi vô tử dưỡng vi kỷ tử ý dục lập chi khủng đại thần bất tòng dĩ kim lộ văn lễ bất thụ 及憲宗大漸文禮𭁈光弼受遺詔輔皇太子嗣位,cập hiến tông đại tiệm văn lễ dữ quang bật thụ di chiếu phụ hoàng thái tử tự vị 時諸王爭立文禮恐变起倉卒乃入寝殿取傳國寶㱕家再𭁈文武諸大臣共立肅宗即帝位,thời chư vương tranh lập văn lễ khủng biến khởi thảng thốt nãi nhập tẩm điện thủ truyền quốc bảo quy gia tái dữ văn vũ chư đại thần cộng lập túc tông tức đế vị 帝深憾之,đế thâm hám chi 至是以姜种阮汝爲謀貶二人行廣南承宣使,chí thị dĩ khương chủng nguyễn nhữ vi mưu biếm nhị nhân hành quảng nam thừa tuyên sứ 至真福縣大江帝使人道追逼令自盡,chí chân phúc huyện đại giang đế sử nhân đạo truy bức lệnh tự tận 二人當投水中吟國語詩而没,nhị nhân đương đầu thuỷ trung ngâm quốc ngữ thi nhi một 後廷臣心知二人死非其罪爭之帝㱕𠧨於汝,hậu đình thần tâm tri nhị nhân tử phi kì tội tranh chi đế quy cữu ư nhữ 爲遂殺之,vi toại sát chi 以黎嵩爲清華承宣使,dĩ lê tung vi thanh hoa thừa tuyên sứ 起吳煥爲清華憲察使,khởi ngô hoán vi thanh hoa hiến sát sứ 煥前被充軍再試中生徒至是起用,hoán tiền bị sung quân tái thí trúng sinh đồ chí thị khởi dụng 丙寅二年明武宗德元年,bính dần nhị niên minh vũ tông đức nguyên niên 正春初仁睦門陳𬋩領陳姓缺其名??領官名也本陳朝之外孫生二女長曰松次曰竹,chính xuân sơ nhân mục môn trần quản lĩnh trần tính khuyết kì danh quản lĩnh quan danh dã bản trần triều chi ngoại tôn sinh nhị nữ trưởng viết tùng thứ viết trúc 帝聞松有羙色󰱇入後宫生皇子而早没,đế văn tùng hữu mĩ sắc tuyển nhập hậu cung sinh hoàng tử nhi tảo một 後竹亦入侍,hậu trúc diệc nhập thị 二月󰱇黄丁,nhị nguyệt tuyển hoàng đinh 黜范謙柄爲海陽憲察使,truất phạm khiêm bính vi hải dương hiến sát sứ 時謙柄坐𭁈黎𡺄石誌爲朝中所劾故黜之,thời khiêm bính toạ dữ lê sạn thạch chí vi triều trung sở hặc cố truất chi 召附翼縣知縣阮貴雅爲提刑監察御史,triệu phụ dực huyện tri huyện nguyễn quý nhã vi đề hình giám sát ngự sử 先是,tiên thị 貴雅應制落韻被黜,quý nhã ứng chế lạc vận bị truất 至是召還用之,chí thị triệu hoàn dụng chi 夏四月十三日起復杜絪仍禮部右侍郎翰林院侍讀參掌翰林院事以絪丁母󰪽始服闋故也,hạ tứ nguyệt thập tam nhật khởi phục đỗ nhân nhưng lễ bộ hữu thị lang hàn lâm viện thị độc tham chưởng hàn lâm viện sự dĩ nhân đinh mẫu ưu thuỷ phục khuyết cố dã 闋音缺終曰闋,khuyết âm khuyết chung viết khuyết 服冬十二月十二日遣兵部尚書阮光羙吏科都給事中阮旌提刑監察御史阮仲逵爲提調監試監考考試軍色民人書筭於講武殿庭,phục đông thập nhị nguyệt thập nhị nhật khiển binh bộ thượng thư nguyễn quang mĩ lại khoa đô cấp sự trung nguyễn tinh đề hình giám sát ngự sử nguyễn trọng quỳ vi đề điệu giám thí giám khảo khảo thí quân sắc dân nhân thư toán ư giảng võ điện đình 應考者三萬餘人取中者阮子棊等一千五百十九人,ứng khảo giả tam vạn dư nhân thủ trúng giả nguyễn tử kì đẳng nhất thiên ngũ bách thập cửu nhân 改定軍號勇士副軍以下,cải định quân hiệu dũng sĩ phó quân dĩ hạ 丁卯三年明正二年,đinh mão tam niên minh chính nhị niên 德春正月初九日明遣正使翰林院編脩曾鐸副使吏科右給事中張弘志來告即位并賜彩幣,đức xuân chính nguyệt sơ cửu nhật minh khiển chánh sứ hàn lâm viện biên tu tăng đạc phó sứ lại khoa hữu cấp sự trung trương hoằng chí lai cáo tức vị tịnh tứ thái tệ 以阮󰉎爲海陽承宣使,dĩ nguyễn xao vi hải dương thừa tuyên sứ 初󰉎奉北使有北󰥺甚好不以上進爲舍人所奏黜還家至是始用之,sơ xao phụng bắc sứ hữu bắc chẩm thậm hảo bất dĩ thượng tiến vi xá nhân sở tấu truất hoàn gia chí thị thuỷ dụng chi 後󰉎卒于任所,hậu xao tốt vu nhiệm sở 閏正月明遣行人司行人何露來諭祭于憲宗睿皇帝,nhuận chính nguyệt minh khiển hành nhân ti hành nhân hà lộ lai dụ tế vu hiến tông duệ hoàng đế 明又遣正使翰林院編脩沈濤副使工科左給事中許天錫賫詔勑封帝爲安南國王,minh hựu khiển chánh sứ hàn lâm viện biên tu thẩm đào phó sứ công khoa tả cấp sự trung hứa thiên tích tê chiếu sắc phong đế vi an nam quốc vương 并賜皮弁冠服一副常服一套,tịnh tứ bì biền quan phục nhất phó thường phục nhất sáo 天錫見帝相題詩曰安南四百運尤長天意如何降鬼王,thiên tích kiến đế tướng đề thi viết an nam tứ bách vận vưu trường thiên ý như hà giáng quỷ vương 覆考書筭一百四十四人中者阮子棊二十五人充華文𭓇生,phúc khảo thư toán nhất bách tứ thập tứ nhân trúng giả nguyễn tử kì nhị thập ngũ nhân sung hoa văn học sinh 新置強力司,tân trí cường lực ti 知府阮贄被外戚姜种親人打死復甦,tri phủ nguyễn chí bị ngoại thích khương chủng thân nhân đả tử phục tô 先是贄仕憲宗時爲中書監正字會試中塲以帝外鄕東岸人除奉天府少尹後任富平府知府,tiên thị chí sĩ hiến tông thời vi trung thư giám chính tự hội thí trúng trường dĩ đế ngoại hương đông ngàn nhân trừ phụng thiên phủ thiếu doãn hậu nhậm phú bình phủ tri phủ 爲人不屈,vi nhân bất khuất 姜种親人阮仲拿于廷尉獄打死抛于城外,khương chủng thân nhân nguyễn trọng nã vu đình uý ngục đả tử phao vu thành ngoại 子孫以席包之乃㱕而塟忽然復甦,tử tôn dĩ tịch bao chi nãi quy nhi táng hốt nhiên phục tô 匿于弟子家日則冗居夜,nặc vu đệ tử gia nhật tắc nhũng cư dạ 泊樹上,bạc thụ thượng 妻子以他人骸骨塟之行齋如居䘮禮已經三年鄕村不知,thê tử dĩ tha nhân hài cốt táng chi hành trai như cư tang lễ dĩ kinh tam niên hương thôn bất tri 至洪順己巳年義師起詣闕陳辝許入秘書舍人賜號還生,chí hồng thuận kỷ tị niên nghĩa sư khởi nghệ khuyết trần từ hứa nhập bí thư xá nhân tứ hiệu hoàn sinh 僞莫時官至義興髙平等府知府,nguỵ mạc thời quan chí nghĩa hưng cao bằng đẳng phủ tri phủ 三月帝拜謁西京,tam nguyệt đế bái yết tây kinh 二十四日戊戌還自西京駐營于春杜行殿親幸真元殿顧䀡福地,nhị thập tứ nhật mậu tuất hoàn tự tây kinh trú dinh vu xuân đỗ hành điện thân hạnh chân nguyên điện cố chiêm phúc địa 以阮時雍爲清華承宣使,dĩ nguyễn thì ung vi thanh hoa thừa tuyên sứ 冬十一月遣使如明,đông thập nhất nguyệt khiển sứ như minh 户部左侍郎楊直原東閣校書朱宋文翰林院撿討丁順等賀武宗即位,hộ bộ tả thị lang dương trực nguyên đông các hiệu thư chu tống văn hàn lâm viện kiểm thảo đinh thuận đẳng hạ vũ tông tức vị 梁侃謝賜綵幣鴻矑寺少卿阮銓進香工部右侍郎阮璹翰林院撿討尹茂魁户科給事中黎挺之等謝致祭清華承宣使黎嵩翰林院撿討丁貞監察御史黎孝忠等謝冊封乂安參議黎淵翰林院校理吳綏監察御史黄岳等歳貢,lương khản tạ tứ thái tệ hồng lô tự thiếu khanh nguyễn thuyên tiến hương công bộ hữu thị lang nguyễn thọ hàn lâm viện kiểm thảo doãn mậu khôi hộ khoa cấp sự trung lê đĩnh chi đẳng tạ trí tế thanh hoa thừa tuyên sứ lê tung hàn lâm viện kiểm thảo đinh trinh giám sát ngự sử lê hiếu trung đẳng tạ sách phong nghệ an tham nghị lê uyên hàn lâm viện hiệu lí ngô tuy giám sát ngự sử hoàng nhạc đẳng tuế cống 戊辰四年明正三年,mậu thìn tứ niên minh chính tam niên 德春二月會試天下󰁮人取杜鎣音容鎣舒池人廷賜第同進士出身試等五十四人,đức xuân nhị nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân thủ đỗ dung âm dung dung thư trì nhân đình tứ đệ đồng tiến sĩ xuất thân thí đẳng ngũ thập tứ nhân 及廷試賜第一甲阮簡清許三省阮有嚴三名進士及第第二甲陳倧等十五名進士出身第三甲阮義壽,cập đình thí tứ đệ nhất giáp nguyễn giản thanh hứa tam tỉnh nguyễn hữu nghiêm tam danh tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp trần tông đẳng thập ngũ danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp nguyễn nghĩa thọ 等三十六名同進士出身,đẳng tam thập lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 以阮伯俊爲清華總兵僉事阮戇爲清華憲察使,dĩ nguyễn bá tuấn vi thanh hoa tổng binh thiêm sự nguyễn trung vi thanh hoa hiến sát sứ 三月初四日詔内外各衙門都提吏并更番吏有缺数吏部照洪德年間例類取應得填充姓名具本送吏科抄送吏部轉送各衙門遵行,tam nguyệt sơ tứ nhật chiếu nội ngoại các nha môn đô đề lại tịnh canh phiên lại hữu khuyết số lại bộ chiếu hồng đức niên gian lệ loại thủ ưng đắc điền sung tính danh cụ bản tống lại khoa sao tống lại bộ chuyển tống các nha môn tuân hành 以莫登庸爲天武衛都指揮使司都指揮使,dĩ mạc đăng dung vi thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ ti đô chỉ huy sứ 登庸平河髙堆人也,đăng dung bình hà cao đôi nhân dã 即至灵竜洞社縣其先祖莫挺之陳朝状元官至左僕射,tức chí linh long động xã huyện kì tiên tổ mạc đĩnh chi trần triều trạng nguyên quan chí tả bộc xạ 挺之生髙髙生邃邃生嵩移居清河蘭溪社生萍萍又涉于宜陽古斎社,đĩnh chi sinh cao cao sinh thuý thuý sinh tung di cư thanh hà lan khê xã sinh bình bình hựu thiệp vu nghi dương cổ trai xã 而居焉,nhi cư yên 萍生檄檄娶本社鄧春長女生三男長曰登庸次曰篤信季曰橛,bình sinh hịch hịch thú bản xã đặng xuân trưởng nữ sinh tam nam trưởng viết đăng dung thứ viết đốc tín quý viết quyết 登庸有勇力以武󰁮入宿衛至是乃拜是職,đăng dung hữu dũng lực dĩ vũ cử nhập túc vệ chí thị nãi bái thị chức 夏六月以杜絪爲御史󰱑副都御史,hạ lục nguyệt dĩ đỗ nhân vi ngự sử đài phó đô ngự sử 户部左侍郎揚直原還自明帝以象笏銀帶賜之,hộ bộ tả thị lang dương trực nguyên hoàn tự minh đế dĩ tượng hốt ngân đai tứ chi 冬十月初四日下御史󰱑副都御史杜絪于廷尉獄,đông thập nguyệt sơ tứ nhật hạ ngự sử đài phó đô ngự sử đỗ nhân vu đình uý ngục 絪以言事忤㫖繋獄尋放之,nhân dĩ ngôn sự ngỗ chỉ hệ ngục tầm phóng chi 黒羅羅國人侵入朱村田䦕,hắc la la quốc nhân xâm nhập chu thôn điền quan 帝乃以北軍都督府陳叔邁爲右游擊營副将范一鶚爲記録先,đế nãi dĩ bắc quân đô đốc phủ trần thúc mại vi hữu du kích dinh phó tướng phạm nhất ngạc vi ký lục tiên 行命羙郡公黎炯爲征蠻将軍掛征蠻将軍印丹溪伯鄭侑爲副提領将神武効力殿前中東西南北府各衛軍分爲六營每營一萬人以三千人運粮徃征黑羅羅,hành mệnh mĩ quận công lê quýnh vi chinh man tướng quân quải chinh man tướng quân ấn đan khê bá trịnh hựu vi phó đề lĩnh tương thần vũ hiệu lực điện tiền trung đông tây nam bắc phủ các vệ quân phân vi lục dinh mỗi dinh nhất vạn nhân dĩ tam thiên nhân vận lương vãng chinh hắc la la 到朱村田分立界碣尋命炯等經理順化處水尾朱䦕地方以脩理䦕隘,đáo chu thôn điền phận lập giới kiệt tầm mệnh quýnh đẳng kinh lí thuận hoá xứ thuỷ vĩ chu quan địa phương dĩ tu lí quan ải 己巳五年十二月順元年以後襄翼帝洪明正德四年,kỉ tị ngũ niên thập nhị nguyệt thuận nguyên niên dĩ hậu tương dực đế hồng minh chính đức tứ niên 春二月耕籍田耒折,xuân nhị nguyệt canh tịch điền lỗi chiết 敬天殿乾元洪鍾蒲罕斷鍾自落,kính thiên điện càn nguyên hồng chung bồ hãn đoạn chung tự lạc 以阮承業兼掌宗人府宗人令子模總領各宿衛,dĩ nguyễn thừa nghiệp kiêm chưởng tông nhân phủ tông nhân lệnh tử mô tổng lĩnh các túc vệ 三月勑征蠻将軍黎炯鄭侑等班師還,tam nguyệt sắc chinh man tướng quân lê quýnh trịnh hựu đẳng ban sư hoàn 帝,đế 姓好勇因謁郊還宫乘援雲象頭入東華門,tính hiếu dũng nhân yết giao hoàn cung thừa viện vân tượng đầu nhập đông hoa môn 令各司及五府公象将入御前引󰱇并類各鎮公象回于京師󰱇入御象充補各衛,lệnh các ti cập ngũ phủ công tượng tương nhập ngự tiền dẫn tuyển tịnh loại các trấn công tượng hồi vu kinh sư tuyển nhập ngự tượng sung bổ các vệ 是時新置内臣有飛武司力士内使以阮鑁爲飛武司都飛武力士内使直端康宫如都力士直金光殿著銀帽金鳳趐有紅毛尾以阮公論爲飛武司飛武力士内使著水銀帽有紅尾,thị thời tân trí nội thần hữu phi vũ ti lực sĩ nội sứ dĩ nguyễn tông vi phi vũ ti đô phi vũ lực sĩ nội sứ trực đoan khang cung như đô lực sĩ trực kim quang điện trước ngân mạo kim phụng sí hữu hồng mao vĩ dĩ nguyễn công luận vi phi vũ ti phi vũ lực sĩ nội sứ trước thuỷ ngân mạo hữu hồng vĩ 設宫門承制監如司禮監御象御馬二司,thiết cung môn thừa chế giám như ti lễ giám ngự tượng ngự mã nhị ti 設御象監御馬監,thiết ngự tượng giám ngự mã giám 御象帶刀内使著水銀帽𪽗金葵花,ngự tượng đái đao nội sứ trước thuỷ ngân mạo hoạ kim quỳ hoa 御,ngự 馬著水銀帽紅葵花,mã trước thuỷ ngân mạo hồng quỳ hoa 御馬御象二監鬪力持扙相擊自清陽門至太廟門外帝以爲樂以錢帛賞之,ngự mã ngự tượng nhị giám đấu lực trì trượng tương kích tự thanh dương môn chí thái miếu môn ngoại đế dĩ vi lạc dĩ tiền bạch thưởng chi 帝自即位之後每夜𭁈宫人酣酒無量,đế tự tức vị chi hậu mỗi dạ dữ cung nhân hàm tửu vô lượng 醉即殺之,tuý tức sát chi 時權㱕外戚東則華陵養鄕父西則仁睦帝鄕妃北則扶軫帝鄕母皆擅怙權勢沉溺臣僚有以私意而屠戮生民有以密體而誅求錢貨凡民間六畜生花等物一切掠取及民家有奇財奇貨標字取之,thời quyền quy ngoại thích đông tắc hoa lăng dưỡng hương phụ tây tắc nhân mục đế hương phi bắc tắc phù chẩn đế hương mẫu giai thiện hộ quyền thế trầm nịch thần liêu hữu dĩ tư ý nhi đồ lục sinh dân hữu dĩ mật thể nhi tru cầu tiền hoá phàm dân gian lục súc sinh hoa đẳng vật nhất thiết lược thủ cập dân gia hữu kì tài kì hoá tiêu tự thủ chi 萬民嗟怨而帝弗悛又心𢙇猜忌,vạn dân ta oán nhi đế phất thuân hựu tâm hoài sai kị 凡前日臣下之不立己者徃徃誅之,phàm tiền nhật thần hạ chi bất lập kỷ giả vãng vãng tru chi 又,hựụ 密使内人阮廷科徃體察諸叔父兄弟凡二十六王,mật sử nội nhân nguyễn đình khoa vãng thể sát chư thúc phụ huynh đệ phàm nhị thập lục vương 而荆王以叔父迯遁不知所之獨𥳑脩公以叔伯之子繋獄得脱,nhi kinh vương dĩ thúc phụ đào độn bất tri sở chi độc giản tu công dĩ thúc bá chi tử hệ ngục đắc thoát 由是人人自危益思作乱,do thị nhân nhân tự nguy ích tư tác loạn 命都督保禄伯黎子雲武耿等徃經理廣南地方,mệnh đô đốc bảo lộc bá lê tử vân vũ cảnh đẳng vãng kinh lí quảng nam địa phương 先是洪德元年聖宗親征占城得茶遂妻子㱕于本國置居寶慶門外幾三十年,tiên thị hồng đức nguyên niên thánh tông thân chinh chiêm thành đắc trà toại thê tử quy vu bản quốc trí cư bảo khánh môn ngoại cơ tam thập niên 至景統年間子茶福盗其父茶遂骸骨迯㱕其國留一親姊於兵燹先上声野火也時始亡,chí cảnh thống niên gian tử trà phúc đạo kì phụ trà toại hài cốt đào quy kì quốc lưu nhất thân tỉ ư binh tiển tiên thượng thanh dã hoả dã thời thuỷ vong 至是諸勢家功臣占奴居田庄亦迯回國,chí thị chư thế gia công thần chiêm nô cư điền trang diệc đào hồi quốc 武耿驛奏言作乱者,vũ cảnh dịch tấu ngôn tác loạn giả 九月吏科都給事中楊德簡奏言臣等奉查洪德七年間勑㫖國子監生三舍生年三十以上本官方得保󰱇除用八年間勑㫖崇文舘秀林,cửu nguyệt lại khoa đô cấp sự trung dương đức giản tấu ngôn thần đẳng phụng tra hồng đức thất niên gian sắc chỉ quốc tử giám sinh tam xá sinh niên tam thập dĩ thượng bản quan phương đắc bảo tuyển trừ dụng bát niên gian sắc chỉ sùng văn quán tú lâm 占人,chiêm nhân 帝令殺占人殆盡不知作乱者占人制謾等,đế lệnh sát chiêm nhân đãi tận bất tri tác loạn giả chiêm nhân chế mạn đẳng 後得漂海占人麻末等監在承制再供謂前年茶福已回彼國使男罵羅徃明國求援又作船粮数多,hậu đắc phiêu hải chiêm nhân ma mạt đẳng giam tại thừa chế tái cung vị tiền niên trà phúc dĩ hồi bỉ quốc sử nam ma la vãng minh quốc cầu viện hựu tác thuyền lương sổ đa 故命耿等徃經理,cố mệnh cảnh đẳng vãng kinh lí 以楊直原爲御史󰱑都御史,dĩ dương trực nguyên vi ngự sử đài đô ngự sử 秋八月詔捕占人拘執者盡殺之,thu bát nguyệt chiếu bổ chiêm nhân câu chấp giả tận sát chi 局儒生本官保結考試年深才幹并會試中塲並得除用,cục nho sinh bản quan bảo kết khảo thí niên thâm tài cán tịnh hội thí trúng trường tịnh đắc trừ dụng 臣窃見監生儒生年未至三十充未滿十五年但以會試中塲徃徃僥倖求進有所攪擾不便,thần thiết kiến giám sinh nho sinh niên vị chí tam thập sung vị mãn thập ngũ niên đãn dĩ hội thí trúng trường vãng vãng kiểu hãnh cầu tiến hữu sở giảo nhiễu bất tiện 伏乞繼今監生儒生年已至三十以上充已滿十五年以上本官方得保󰱇除用如例,phục khất kế kim giám sinh nho sinh niên dĩ chí tam thập dĩ thượng sung dĩ mãn thập ngũ niên dĩ thượng bản quan phương đắc bảo tuyển trừ dụng như lệ 敢有徇私保󰁮年少年浅者該科御史󰱑󰁮奏治罪以懲人臣徇私妄保及僥倖攪擾之弊,cảm hữu tuẫn tư bảo cử niên thiếu niên thiển giả cai khoa ngự sử đài cử tấu trị tội dĩ trừng nhân thần tuẫn tư vọng bảo cập kiểu hãnh giảo nhiễu chi tệ 寕郡公黎廣度等奏云臣等窃見楊德簡所言誠有理然中間猶有未僃今臣等再奉議各條,ninh quận công lê quảng độ đẳng tấu vân thần đẳng thiết kiến dương đức giản sở ngôn thành hữu lí nhiên trung gian do hữu vị bị kim thần đẳng tái phụng nghị các điều 一條奉議國子監監生會試累遭中塲十五年以上年深塲多者方得充上舍生引選銓除牧民首領伴讀長史訓導等職若累中塲已滿十五年未得充舍生及一遭中塲已滿十八年以上者亦許保󰱇除閤門序班伴讀長史講諭等職,nhất điều phụng nghị quốc tử giám giám sinh hội thí luỹ tao trúng trường thập ngũ niên dĩ thượng niên thâm trường đa giả phương đắc sung thượng xá sinh dẫn tuyển thuyên trừ mục dân thủ lĩnh bạn độc trưởng sử huấn đạo đẳng chức nhược luỹ trúng trường dĩ mãn thập ngũ niên vị đắc sung xá sinh cập nhất tao trúng trường dĩ mãn thập bát niên dĩ thượng giả diệc hứa bảo tuyển trừ cáp môn tự ban bạn độc trưởng sử giảng dụ đẳng chức 一條奉議官員子孫充崇文舘秀林局儒生會試中塲年深塲多满十五年以上者并单中一塲满十八年以上者方得保󰱇除牧民首領等職,nhất điều phụng nghị quan viên tử tôn sung sùng văn quán tú lâm cục nho sinh hội thí trúng trường niên thâm trường đa mãn thập ngũ niên dĩ thượng giả tịnh đơn trúng nhất trường mãn thập bát niên dĩ thượng giả phương đắc bảo tuyển trừ mục dân thủ lĩnh đẳng chức 若年深才幹無中塲满二十五年以上者,nhược niên thâm tài cán vô trúng trường mãn nhị thập ngũ niên dĩ thượng giả 亦許保結考試除州縣貳職,diệc hứa bảo kết khảo thí trừ châu huyện nhị chức 其已經引󰱇而未满年限者待满年限方得除用,kì dĩ kinh dẫn tuyển nhi vị mãn niên hạn giả đãi mãn niên hạn phương đắc trừ dụng 若皇后親属苗裔并開國功臣子孫充崇文舘儒生遵如前例,nhược hoàng hậu thân thuộc miêu duệ tịnh khai quốc công thần tử tôn sung sùng văn quán nho sinh tuân như tiền lệ 冬十月初一日有彗星白色見于西方十日始滅,đông thập nguyệt sơ nhất nhật hữu tuệ tinh bạch sắc hiện vu tây phương thập nhật thuỷ diệt 十一月有白氣如劎出于東南長丈餘,thập nhất nguyệt hữu bạch khí như kiếm xuất vu đông nam trường trượng dư 帝斥逐皇宗功臣回清華地方并殺女史内臣占人,đế xích trục hoàng tông công thần hồi thanh hoa địa phương tịnh sát nữ sử nội thần chiêm nhân 時外戚姜种阮伯勝等擅作威福權傾中外民間不得󰁮手動足,thời ngoại thích khương chủng nguyễn bá thắng đẳng thiện tác uy phúc quyền khuynh trung ngoại dân gian bất đắc cử thủ động túc 禁法門之呪咀道士奉道剪髮不得長髮,cấm pháp môn chi chú tứ đạo sĩ phụng đạo tiễn phát bất đắc trường phát 以故庯舍市肆奉先師者皆臧,dĩ cố phố xá thị tứ phụng tiên sư giả giai tàng 之,chi 後承教承業行路官員百姓見於一里皆竄走入庯舍市肆家去後始出,hậu thừa giáo thừa nghiệp hành lộ quan viên bách tính kiến ư nhất lí giai thoán tẩu nhập phố xá thị tứ gia khứ hậu thuỷ xuất 阮廷科密使人徃天下各處承憲府縣至於民間脅娶處女荼毒蒼生天下失望,nguyễn đình khoa mật sử nhân vãng thiên hạ các xứ thừa hiến phủ huyện chí ư dân gian hiếp thú xử nữ đồ độc thương sinh thiên hạ thất vọng 是時長樂皇太后之親阮文郎亦在逐中回本貫,thị thời trường lạc hoàng thái hậu chi thân nguyễn văn lang diệc tại trục trung hồi bản quán 大臣宗室宜郡公黎能謹不得志有詩寄𭁈阮文郎使󰁮兵誅惡黨,đại thần tông thất nghi quận công lê năng cẩn bất đắc chí hữu thi ký dữ nguyễn văn lang sử cử binh tru ác đảng 文郎通韜畧精兵法善觀天時力能捕虎,văn lang thông thao lược tinh binh pháp thiện quan thiên thời lực năng bổ hổ 於是文郎率占奴制謾武伯武接并清華三府人󰁮義師于西都城以軍鎮神符海口,ư thị văn lang suất chiêm nô chế mạn vũ bá vũ tiếp tịnh thanh hoa tam phủ nhân cử nghĩa sư vu tây đô thành dĩ quân trấn thần phù hải khẩu 時帝弑害宗室,thời đế thích hại tông thất 簡,giản 脩公瀠猶被繋獄乃以財物賂守者得脱未及告母并兄弟𭁈其妃乃挺身迯入西都,tu công dinh do bị hệ ngục nãi dĩ tài vật lộ thủ giả đắc thoát vị cập cáo mẫu tịnh huynh đệ dữ kì phi nãi đĩnh thân đào nhập tây đô 至神符海口見文郎奉迎立爲盟主因𭁈文郎造長鎗及大臣阮演吾楔阮伯髙黎湛𭁈清華總兵僉事阮伯俊承宣使黎嵩參政阮時雍等同起兵,chí thần phù hải khẩu kiến văn lang phụng nghênh lập vi minh chủ nhân dữ văn lang tạo trường thương cập đại thần nguyễn diễn ngô khế nguyễn bá cao lê trạm dữ thanh hoa tổng binh thiêm sự nguyễn bá tuấn thừa tuyên sứ lê tung tham chính nguyễn thì ung đẳng đồng khởi binh 使黎得朋爲檄諭大臣百官,sử lê đắc bằng vi hịch dụ đại thần bách quan 其畧云暴主黎濬猥以󰱃孽濫玷洪圖因循殆至五年盈串已成萬状,kì lược vân bạo chủ lê tuấn ổi dĩ thứ nghiệt lạm điếm hồng đồ nhân tuần đãi chí ngũ niên doanh xuyến dĩ thành vạn trạng 傷殘骨肉沉溺臣僚,thương tàn cốt nhục trầm nịch thần liêu 寵戚畹而狗尾縱横遠骨鯁而魚頭󰄿伏,sủng thích uyển nhi cẩu vĩ tung hoành viễn cốt ngạnh nhi ngư đầu chuồn phục 爵已盡而濫賞不盡民已,tước dĩ tận nhi lạm thưởng bất tận dân dĩ 窮而濫取無窮,cùng nhi lạm thủ vô cùng 征賦若錙銖用財若泥沙暴虐殆同於秦政,trưng phú nhược truy thù dụng tài nhược nê sa bạo ngược đãi đồng ư tần chính 待臣如犬馬視民如草芥慢侮有甚於魏罃,đãi thần như khuyển mã thị dân như thảo giới mạn vũ hữu thậm ư nguỵ oanh 况又大其宫室廣其花圀,huống hựu đại kì cung thất quảng kì hoa hựu 驅民種樹宋花綱之覆轍相尋填海築宫秦阿房之昏風復踵,khu dân chủng thụ tống hoa cương chi phúc triệt tương tầm điền hải trúc cung tần a phòng chi hôn phong phục chủng 土木築而改改而築疲勞海陽京北之民華宗驕而横横而驕騷擾藩鎮四宣之境,thổ mộc trúc nhi cải cải nhi trúc bì lao hải dương kinh bắc chi dân hoa tông kiêu nhi hoành hoành nhi kiêu tao nhiễu phiên trấn tứ tuyên chi cảnh 居民疾首率土痛心,cư dân tật thủ suất thổ thống tâm 又檄云端慶御圖外家𢫔政子模以市井昏愚之輩紊乱朝綱勝种以閭閻乳臭之童妄行威福,hựu hịch vân đoan khánh ngự đồ ngoại gia thiện chính tử mô dĩ thị tỉnh hôn ngu chi bối vặn loạn triều cương thắng chủng dĩ lư diêm nhũ xú chi đồng vọng hành uy phúc 甚至,thậm chí 鴆殺祖母魚肉親王,chậm sát tổ mẫu ngư nhục thân vương 以私意而屠戮生民罔知紀極以密體而誅求錢貨益肆貪滛,dĩ tư ý nhi đồ lục sinh dân võng tri kỷ cực dĩ mật thể nhi tru cầu tiền hoá ích tứ tham dâm 四海困窮萬民愁怨,tứ hải khốn cùng vạn dân sầu oán 簡脩公瀠詐称爲錦江王竪錦江王招安旗,giản tu công dinh trá xưng vi cẩm giang vương thụ cẩm giang vương chiêu an kì 是月初八日簡脩公瀠自西都𭛁水步諸營並進,thị nguyệt sơ bát nhật giản tu công dinh tự tây đô phát thuỷ bộ chư dinh tịnh tiến 水軍到天健山,thuỷ quân đáo thiên kiện sơn 帝以河清海清二輕船馳到天健山葆寺獲其水營将一人并得兵卒二十馘将回東華門外,đế dĩ hà thanh hải thanh nhị khinh thuyền trì đáo thiên kiện sơn bảo tự hoạch kì thuỷ dinh tướng nhất nhân tịnh đắc binh tốt nhị thập quắc tương hồi đông hoa môn ngoại 帝命副将東巖伯黎瑀賛理御史󰱑都御史楊直原記録右侍郎范盛陳能,đế mệnh phó tướng đông nham bá lê vũ tán lí ngự sử đài đô ngự sử dương trực nguyên ký lục hữu thị lang phạm thịnh trần năng 等提領禁軍并神武効力殿前諸衛官軍禦之弗克,đẳng đề lĩnh cấm quân tịnh thần vũ hiệu lực điện tiền chư vệ quan quân ngự chi phất khắc 二十三日瀠兄錦江王漴并弟靖亮公瀛及涓𭁈壽梅駙馬阮敬皆遇害,nhị thập tam nhật dinh huynh cẩm giang vương sùng tịnh đệ tĩnh lượng công doanh cập quyên dữ thọ mai phò mã nguyễn kính giai ngộ hại 瀠軍猶以錦江王招安旗撫諭使瑀等來降瑀以錦江王頭示之曰此錦江王之頭也何以詐爲瑀騎象兵進戦同樂處陣陷不屈而死,dinh quân do dĩ cẩm giang vương chiêu an kì phủ dụ sử vũ đẳng lai hàng vũ dĩ cẩm giang vương đầu thị chi viết thử cẩm giang vương chi đầu dã hà dĩ trá vi vũ kị tượng binh tiến chiến đồng lạc xứ trận hãm bất khuất nhi tử 楊直原范盛陳能等亦殁於朱橋,dương trực nguyên phạm thịnh trần năng đẳng diệc một ư châu cầu 官軍敗還,quan quân bại hoàn 二十六日瀠軍諸营並進至寶陀仁睦紅梅燒身等處,nhị thập lục nhật dinh quân chư dinh tịnh tiến chí bảo đà nhân mục hồng mai thiêu thân đẳng xứ 帝出青陽門慰勞金光殿力士及錦衣金吾将士以劎賜程志,đế xuất thanh dương môn uý lạo kim quang điện lực sĩ cập cẩm y kim ngô tướng sĩ dĩ kiếm tứ trình chí 森黎廣度等𭛁金銀錢財賜五刑見監囚人每人三鏹使以擊賊,sâm lê quảng độ đẳng phát kim ngân tiền tài tứ ngũ hình kiến giam tù nhân mỗi nhân tam cưỡng sử dĩ kích tặc 受畢各㱕其家,thụ tất các quy kì gia 又倉卒徵兵,hựu thương tốt trưng binh 帝命中使華文𭓇生每司各二員人賫捧勑符徃諒山太原宣光安邦各都司詳勑合符調取各鎮士兵每鎮五千人以防擊賊,đế mệnh trung sứ hoa văn học sinh mỗi ti các nhị viên nhân tê bổng sắc phù vãng lạng sơn thái nguyên tuyên quang yên bang các đô ti tường sắc hợp phù điều thủ các trấn sĩ binh mỗi trấn ngũ thiên nhân dĩ phòng kích tặc 其人受勑符去帝許御前朱漆短矟每人一柄以隨身,kì nhân thụ sắc phù khứ đế hứa ngự tiền chu tất đoản sóc mỗi nhân nhất bính dĩ tuỳ thân 未到菩提春耕等處瀠軍以入過城眾皆遁去,vị đáo bồ đề xuân canh đẳng xứ dinh quân dĩ nhập quá thành chúng giai độn khứ 皇后陳氏松迯出至紅梅社匿于民家自縊於寺廟,hoàng hậu trần thị tùng đào xuất chí hồng mai xã nặc vu dân gia tự ải ư tự miếu 黎廣度𭁈簡脩公内外相應傳砲爲信揭竿為旗斬木作兵,lê quảng độ dữ giản tu công nội ngoại tương ứng truyền pháo vi tín yết can vi kì trảm mộc tác binh 自相攻擊以駭眾軍因刧帝北幸,tự tương công kích dĩ hãi chúng quân nhân kiếp đế bắc hạnh 簡脩公至東京城聞父建王𭁈兄錦江王弟靖亮公季弟涓等遇害命官治䘮事𭁈行塟禮,giản tu công chí đông kinh thành văn phụ kiến vương dữ huynh cẩm giang vương đệ tĩnh lượng công quý đệ quyên đẳng ngộ hại mệnh quan trị tang sự dữ hành táng lễ 二十八日帝走至日昭坊前衛士追獲之納𭁈簡脩公繫麗景門,nhị thập bát nhật đế tẩu chí nhật chiêu phường tiền vệ sĩ truy hoạch chi nộp dữ giản tu công hệ lệ cảnh môn 公以衛士不義遂殺之,công dĩ vệ sĩ bất nghĩa toại sát chi 十二月初一日帝飲鴆自盡,thập nhị nguyệt sơ nhất nhật đế ẩm chậm tự tận 簡脩公以帝前日殺父母兄弟之慘憤猶未觧使人以大砲置屍火處砲𭛁散盡骸骨止以餘燼回塟母鄕扶軫安陵降爲愍厲公,giản tu công dĩ đế tiền nhật sát phụ mẫu huynh đệ chi thảm phẫn do vị giải sử nhân dĩ đại pháo trí thi hoả xử pháo phát tán tận hài cốt chỉ dĩ dư tẫn hồi táng mẫu hương phù chẩn an lăng giáng vi mẫn lệ công 一説義師逼近帝出幸安朗縣東臯社及悔村被本社市肆人迎回納于阮文郎将回北使舘弑之,nhất thuyết nghĩa sư bức cận đế xuất hạnh yên lãng huyện đông cao xã cập hối thôn bị bản xã thị tứ nhân nghênh hồi nộp vu nguyễn văn lang tương hồi bắc sứ quán thí chi 其外戚皆盡弑,kì ngoại thích giai tận thí 亦按洪順治平寶範曰端慶年間内朝干政外戚專權法令煩苛紀綱紊乱農桑失業風俗日偷甚可憫也,diệc án hồng thuận trị bình bảo phạm viết đoan khánh niên gian nội triều can chính ngoại thích chuyên quyền pháp lệnh phiền hà kỷ cương vặn loạn nông tang thất nghiệp phong tục nhật du thậm khả mẫn dã 况又傷殘骨肉沉溺臣僚所爲若是欲不亡得乎按阮煜洪順中興記曰愍厲失德种勝專權承業以牧牛之竪兼掌宗人子模以賣魚之兒總領宿衛,huống hựu thương tàn cốt nhục trầm nịch thần liêu sở vi nhược thị dục bất vong đắc hồ án nguyễn dục hồng thuận trung hưng ký viết mẫn lệ thất đức chủng thắng chuyên quyền thừa nghiệp dĩ mục ngưu chi thụ kiêm chưởng tông nhân tử mô dĩ mại ngư chi nhi tổng lĩnh túc vệ 登進豺狼之軰𧡟開賄賂之門,đăng tiến sài lang chi bối quan khai hối lộ chi môn 脩第宅則太原宣光等處山無木以塞欲原,tu đệ trạch tắc thái nguyên tuyên quang đẳng xứ sơn vô mộc dĩ tắc dục nguyên 索鹹盐則乂安安邦地方海無鱗以填餓喙,sách hàm diêm tắc nghệ an yên bang địa phương hải vô lân dĩ điền nga trác 太阿倒置神噐展摇災異屡見下民怨嗟其亡宜矣,thái a đảo trí thần khí triển dao tai dị lũ hiện hạ dân oán ta kì vong nghi hĩ 論曰愍厲信任外戚暴虐無道誅戮宗室殘酷百姓自取滅亡不亦宜乎是月初四日簡脩公即皇帝位,luận viết mẫn lệ tín nhậm ngoại thích bạo ngược vô đạo tru lục tông thất tàn khốc bách tính tự thủ diệt vong bất diệc nghi hồ thị nguyệt sơ tứ nhật giản tu công tức hoàng đế vị 大赦改元以是年爲洪順元年,đại xá cải nguyên dĩ thị niên vi hồng thuận nguyên niên 以杜絪爲東閣𭓇士陞朝列大夫以絪曾奉北使故授此職,dĩ đỗ nhân vi đông các học sĩ thăng triều liệt đại phu dĩ nhân tằng phụng bắc sứ cố thụ thử chức 帝既即位命頭目黎廣度黎琱阮文郎黎嵩刘,đế ký tức vị mệnh đầu mục lê quảng độ lê điêu nguyễn văn lang lê tung lưu 興孝程志森鄭綏梁得朋杜履謙丁󱴏鄧鳴謙杜絪黎鼐譚慎簡等上表陳情于明,hưng hiếu trình chí sâm trịnh tuy lương đắc bằng đỗ lí khiêm đinh cường đặng minh khiêm đỗ nhân lê nãi đàm thận giản đẳng thượng biểu trần tình vu minh 其辝云端慶黎濬襲封王爵經四年間寵任母黨姜种阮伯勝等恣行㓙暴濁乱朝綱屠戮宗親鴆殺祖母荼毒國人民不堪命,kì từ vân đoan khánh lê tuấn tập phong vương tước kinh tứ niên gian sủng nhậm mẫu đảng khương chủng nguyễn bá thắng đẳng tứ hành hung bạo trọc loạn triều cương đồ lục tông thân chậm sát tổ mẫu đồ độc quốc nhân dân bất kham mệnh 种勝等權傾中外惡黨日滋圖竊國柄,chủng thắng đẳng quyền khuynh trung ngoại ác đảng nhật tư đồ thiết quốc bính 十七日追尊母鄭氏爲徽慈荘惠建皇太后,thập thất nhật truy tôn mẫu trịnh thị vi huy từ trang huệ kiến hoàng thái hậu 命殿前都檢點瑞陽侯鄭侑爲山陵使户部尚書鄭維岱副之延郡公駙馬都尉黎茂昭爲總護,mệnh điện tiền đô kiểm điểm thuỵ dương hầu trịnh hựu vi sơn lăng sứ hộ bộ thượng thư trịnh duy đại phó chi diên quận công phò mã đô uý lê mậu chiêu vi tổng hộ 使清華總兵僉事阮伯佺即阮俊也伯譚慎徽等副之,sứ thanh hoa tổng binh thiêm sự nguyễn bá thuyên tức nguyễn tuấn dã bá đàm thận huy đẳng phó chi 以本月十九日遷塟于御天之羙舍鄕,dĩ bản nguyệt thập cửu nhật thiên táng vu ngự thiên chi mĩ xá hương 二十九日乙丑立徽慈荘惠建皇太后碑,nhị thập cửu nhật ất sửu lập huy từ trang huệ kiến hoàng thái hậu bi 命禮部左侍郎翰林院侍讀掌翰林院事梁得朋選記,mệnh lễ bộ tả thị lang hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự lương đắc bằng tuyển kí 追謚顯祖宣祖太祖皇帝皇太后以下尊號,truy thuỵ hiển tổ tuyên tổ thái tổ hoàng đế hoàng thái hậu dĩ hạ tôn hiệu 尊父建王曰配天裕聖温良光明文哲寬弘彰信綏休睦孝建皇帝母建皇太后鄭氏曰徽慈荘惠嘉亮柔聖和穆信謙明正懿淳福慶皇太后,tôn phụ kiến vương viết phối thiên dụ thánh ôn lương quang minh văn triết khoan hoằng chương tín tuy hưu mục hiếu kiến hoàng đế mẫu kiến hoàng thái hậu trịnh thị viết huy từ trang huệ gia lượng nhu thánh hoà mục tín khiêm minh chính ý thuần phúc khánh hoàng thái hậu 贈同母兄錦江王漴爲荘定大王次弟靖亮公,tặng đồng mẫu huynh cẩm giang vương sùng vi trang định đại vương thứ đệ tĩnh lượng công 鎣爲穆懿王季弟涓爲翼恭王漴音崇鎣音雍,doanh vi mục ý vương quý đệ quyên vi dực cung vương sùng âm sùng doanh âm ung 以吳煥爲清華賛治承宣使司承宣使尋授吏部尚書,dĩ ngô hoán vi thanh hoa tán trị thừa tuyên sứ ti thừa tuyên sứ tầm thụ lại bộ thượng thư 大越史記本紀實六卷之十四終,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập tứ chung 大越史記本紀實録卷之十五,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập ngũ 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 襄翼帝諱瀠又諱晭聖宗之孫建王鑌之弟二子也在位八年壽二十四為權臣鄭惟㦃所弑塟元陵慎罸亦足以有爲也帝即位之初敷敎優游不󰠣土木紛紜小民失業盗賊滋起馴𦤶危亡實由於此,tương dực đế huý doanh hựu huý trừu thánh tông chi tôn kiến vương tân chi đệ nhị tử dã tại vị bát niên thọ nhị thập tứ vị quyền thần trịnh duy sản sở thí táng nguyên lăng thận phạt diệc túc dĩ hữu vi dã đế tức vị chi sơ phu giáo ưu du bất đoán thổ mộc phân vân tiểu dân thất nghiệp đạo tặc tư khởi thuần trí nguy vong thực do ư thử 其母徽慈建皇太后鄭氏諱瑄乃雷陽水注人都督僉事兼左崇正仲峯之第四女也以洪德二十六年六月二十五日生憲宗時封简脩公,kì mẫu huy từ kiến hoàng thái hậu trịnh thị huý tuyên nãi lôi dương thuỷ chú nhân đô đốc thiêm sự kiêm tả sùng chính trọng phong chi đệ tứ nữ dã dĩ hồng đức nhị thập lục niên lục nguyệt nhị thập ngũ nhật sinh hiến tông thời phong giản tu công 及威穆帝誅戮宗室乃挺,cập uy mục đế tru lục tông thất nãi đĩnh 身入西都,thân nhập tây đô 以端慶五年十月󰁮兵至東京遂殺威穆帝而自立以生日爲天保聖節稱仁海洞主及遇害鄭惟㦃降封為靈隱王後追尊襄翼帝,dĩ đoan khánh ngũ niên thập nguyệt cử binh chí đông kinh toại sát uy mục đế nhi tự lập dĩ sinh nhật vi thiên bảo thánh tiết xưng nhân hải động chủ cập ngộ hại trịnh duy sản giáng phong vi linh ẩn vương hậu truy tôn tương dực đế 庚午洪順二年明正德五年,canh ngọ hồng thuận nhị niên minh chính đức ngũ niên 春正月論應義師功以義郡公阮文郎為義國公加紹郡公黎廣度為紹國公諒郡公黎輔為諒國公威郡公黎伯璘為威國公户部尚書鄭維岱為文郡公殿前都檢點瑞陽侯鄭侑為壽郡公駙馬都,xuân chính nguyệt luận ứng nghĩa sư công dĩ nghĩa quận công nguyễn văn lang vi nghĩa quốc công gia thiệu quận công lê quảng độ vi thiệu quốc công lượng quận công lê phụ vi lượng quốc công uy quận công lê bá lân vi uy quốc công hộ bộ thượng thư trịnh duy đại vi văn quận công điện tiền đô kiểm điểm thuỵ dương hầu trịnh hựu vi thọ quận công phò mã đô 尉黎荗昭為延郡公文郎子阮弘裕為安和侯鄭惟㦃為美惠侯清華總兵僉事阮伯俊改伯佺為禮部尚書由禮伯清華承宣使黎嵩為吏部尚書󰦛書伯清華參政阮時雍為御史󰱑都御史良文伯譚慎徽為刑部尚書翰林院侍讀參掌翰林院事梁得朋為吏部左侍郎,uý lê mậu chiêu vi diên quận công văn lang tử nguyễn hoằng dụ vi an hoà hầu trịnh duy sản vi mĩ huệ hầu thanh hoa tổng binh thiêm sự nguyễn bá tuấn cải bá thuyên vi lễ bộ thượng thư do lễ bá thanh hoa thừa tuyên sứ lê tung vi lại bộ thượng thư đôn thư bá thanh hoa tham chính nguyễn thì ung vi ngự sử đài đô ngự sử lương văn bá đàm thận huy vi hình bộ thượng thư hàn lâm viện thị độc tham chưởng hàn lâm viện sự lương đắc bằng vi lại bộ tả thị lang 議置提領官有掌提領同提領剛提領提領四城軍務事其職掌則巡警京師各處斥堠擒捕姦非,nghị trí đề lĩnh quan hữu chưởng đề lĩnh đồng đề lĩnh cương đề lĩnh đề lĩnh tứ thành quân vụ sự kì chức chưởng tắc tuần cảnh kinh sư các xứ xích hậu cầm bổ gian phi 二月帝遣使如明,nhị nguyệt đế khiển sứ như minh 刑部尚書譚慎徽東閣校書阮文泰兵科都給事中黎承休通事阮鋒行人三名從人八名奏事禮部左侍郎阮絅侍書武幹提刑阮𠃔文通事䏓好行人三名從人九名求封,hình bộ thượng thư đàm thận huy đông các hiệu thư nguyễn văn thái binh khoa đô cấp sự trung lê thừa hưu thông sự nguyễn phong hành nhân tam danh tòng nhân bát danh tấu sự lễ bộ tả thị lang nguyễn quýnh thị thư vũ cán đề hình nguyễn doãn văn thông sự nguyễn hảo hành nhân tam danh tòng nhân cửu danh cầu phong 時承休往至界首有疾乃遣兵科都給事中阮文俊代行,thời thừa hưu vãng chí giới thủ hữu tật nãi khiển binh khoa đô cấp sự trung nguyễn văn tuấn đại hành 帝稱仁海洞主,đế xưng nhân hải động chủ 二十七日以東閣學士杜絪為户部左侍郎絪改名岳避御稱仁海也,nhị thập thất nhật dĩ đông các học sĩ đỗ nhân vi hộ bộ tả thị lang nhân cải danh nhạc tị ngự xưng nhân hải dã 太祖廟承塵墜,thái tổ miếu thừa trần truỵ 夏四月二十五日夜三更内竪阮克諧,hạ tứ nguyệt nhị thập ngũ nhật dạ tam canh nội thụ nguyễn khắc hài 亂逼帝幸重華宫又幸萬壽謹德敬天等殿,loạn bức đế hạnh trùng hoa cung hựu hạnh vạn thọ cẩn đức kính thiên đẳng điện 帝作國語詩大臣文武入侍奉和惟東閣校書陳翼和合格賜錢五貫,đế tác quốc ngữ thi đại thần văn võ nhập thị phụng hoạ duy đông các hiệu thư trần dực hoạ hợp cách tứ tiền ngũ quán 夜時有内臣阮領迎帝幸連池,dạ thời hữu nội thần nguyễn lĩnh nghinh đế hạnh liên trì 逆徒出外以乘輿迎花溪王從為僞主,nghịch đồ xuất ngoại dĩ thừa dư nghinh hoa khê vương tòng vi nguỵ chúa 帝命壽郡公鄭侑等討之追至東河逆徒就戮者過半其餘黨渡河過菩提遁去三島山,đế mệnh thọ quận công trịnh hựu đẳng thảo chi truy chí đông hà nghịch đồ tựu lục giả quá bán kì dư đảng độ hà quá bồ đề độn khứ tam đảo sơn 侑差裨將追討之,hựu sai tì tướng truy thảo chi 二十六日大赦,nhị thập lục nhật đại xá 詔置天武,chiếu trí thiên võ 聖威二衛在錦衣,thánh uy nhị vệ tại cẩm y 金吾之上,kim ngô chi thượng 其制帽樣用朱帽有金紅鳳趐,kì chế mạo dạng dụng chu mạo hữu kim hồng phượng sí 哀牢局蒙遣,ai lao cục mông khiển 使到乂安𮞏本驛奏乞納欵㱕附,sứ đáo nghệ an đệ bản dịch tấu khất nạp khoản quy phụ 詔却之以新得國恐其窺窬國中故也,chiếu khước chi dĩ tân đắc quốc khủng kì khuy du quốc trung cố dã 六月以生日為天保聖節,lục nguyệt dĩ sinh nhật vi thiên bảo thánh tiết 秋八月太白經天,thu bát nguyệt thái bạch kinh thiên 改號令力士為體察力士,cải hiệu lệnh lực sĩ vi thể sát lực sĩ 九月初七日聖旨凣給賜田土桑洲譚池等項准各處宜給八其留脱猶在人未入官簿籍許太僕官自䏻尋覔具本奏文送下户部并本處承司許該勘具本取㫖轉送禮部奉行勑給公侯伯各有差,cửu nguyệt sơ thất nhật thánh chỉ phàm cấp tứ điền thổ tang châu đàm trì đẳng hạng chuẩn các xứ nghi cấp bát kì lưu thoát do tại nhân vị nhập quan bạ tịch hứa thái bộc quan tự năng tầm mạch cụ bản tấu văn tống hạ hộ bộ tịnh bản xứ thừa ti hứa cai khám cụ bản thủ chỉ chuyển tống lễ bộ phụng hành sắc cấp công hầu bá các hữu sai 冬十月以户部左侍郎杜岳為東各大𭓇士入侍經筵,đông thập nguyệt dĩ hộ bộ tả thị lang đỗ nhạc vi đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên 起復吏部左侍郎梁得朋兼東閣𭓇士入侍經筵固辭不受,khởi phục lại bộ tả thị lang lương đắc bằng kiêm đông các học sĩ nhập thị kinh diên cố từ bất thụ 得朋因献治平十四策其畧曰臣聞古之聖君不以天下既治而忽警戒之念古之賢臣不以其君既聖而忘箴䂓之心,đắc bằng nhân hiến trị bình thập tứ sách kì lược viết thần văn cổ chi thánh quân bất dĩ thiên hạ ký trị nhi hốt cảnh giới chi niệm cổ chi hiền thần bất dĩ kì quân ký thánh nhi vong châm quy chi tâm 是以󰔄舜之時既熙暭矣而伯益之矢謨則曰罔遊于逸罔滛于樂無怠無荒慄慄乎如危亡之將至,thị dĩ ngu thuấn chi thời ký hi hạo hĩ nhi bá ích chi thỉ mô tắc viết võng du vu dật võng dâm vu lạc vô đãi vô hoang lật lật hồ như nguy vong chi tương chí 帝舜納其言而戒其所當戒此所以為大聖也,đế thuấn nạp kì ngôn nhi giới kì sở đương giới thử sở dĩ vi đại thánh dã 漢文之時既富,hán văn chi thời ký phú 庶矣而賈誼之献策必曰厝火積薪可為流涕可為痛哭懦懦乎若禍患之已刑,thứ hĩ nhi giả nghị chi hiến sách tất viết thố hoả tích tân khả vi lưu thế khả vi thống khốc nhu nhu hồ nhược hoạ hoạn chi dĩ hình 文帝納其言而憂其所當憂此所以為賢君也,văn đế nạp kì ngôn nhi ưu kì sở đáng ưu thử sở dĩ vi hiền quân dã 盖以臣之進言不諄勤不激切則無以助人君納諫之,cái dĩ thần chi tiến ngôn bất truân cần bất khích thiết tắc vô dĩ trợ nhân quân nạp gián chi 明君之聽言不釆納不寬容則無以開人臣進諫之路,minh quân chi thính ngôn bất thái nạp bất khoan dung tắc vô dĩ khai nhân thần tiến gián chi lộ 今陛下寬仁大度不嗜殺人復高祖之業救萬民之命,kim bệ hạ khoan nhân đại độ bất thị sát nhân phục cao tổ chi nghiệp cứu vạn dân chi mệnh 四海之内如觧倒懸莫不延頸𠆳踵,tứ hải chi nội như giải đảo huyền mạc bất diên cảnh trùm chủng 仰望新政之成,ngưỡng vọng tân chính chi thành 皷舞太平之治,cổ vũ thái bình chi trị 然而即位以來和氣未調干戈未戢朝,nhiên nhi tức vị dĩ lai hoà khí vị điều can qua vị tập triều 綱未󰁮軍政未脩灾異屢見恐天道之未順山石剥削恐地道之未寧,cương vị cử quân chính vị tu tai dị lũ kiến khủng thiên đạo chi vị thuận sơn thạch bác tước khủng địa đạo chi vị ninh 奸宄竊𭛁逆賊潜萌恐人道之未安也,gian quỹ thiết phát nghịch tặc tiềm manh khủng nhân đạo chi vị an dã 而在朝之臣知而不言其自計得矣如國計何臣忝以舊臣義同休戚𨿽在衰絰之中通䘮未畢而陛下以義奪情置之侍從盖欲臣有所議論猷為裨益天下輔賛太平矣,nhi tại triều chi thần tri nhi bất ngôn kì tự kế đắc hĩ như quốc kế hà thần thiểm dĩ cựu thần nghĩa đồng hưu thích tuy tại suy điệt chi trung thông táng vị tất nhi bệ hạ dĩ nghĩa đoạt tình trí chi thị tung cái dục thần hữu sở nghị luận du vi ti ích thiên hạ phụ tán thái bình hĩ 如臣不言旅進旅退碌碌隨人苟容竊祿則臣之中孝两虧何以報陛下之恩盡人臣之職每念時事則終夜不寝臨,như thần bất ngôn lữ tiến lữ thoái lục lục tuỳ nhân cẩu dung thiết lộc tắc thần chi trung hiếu lưỡng khuy hà dĩ báo bệ hạ chi ân tận nhân thần chi chức mỗi niệm thời sự tắc chung dạ bất tẩm lâm 食不飱犬馬之心自不能以,thực bất san khuyển mã chi tâm tự bất năng dĩ 謹條治平十四策以文一曰致警戒以弭灾異之變,cẩn điều trị bình thập tứ sách dĩ văn nhất viết trí cảnh giới dĩ nhĩ tai dị chi biến 二曰篤思孝以󰦛忠厚之心,nhị viết đốc tư hiếu dĩ đôn trung hậu chi tâm 三曰遠清色以正一心之本,tam viết viễn thanh sắc dĩ chính nhất tâm chi bản 四曰去邪佞以清萬化之原,tứ viết khứ tà nịnh dĩ thanh vạn hoá chi nguyên 五曰惜官爵以謹勸懲之典,ngũ viết tích quan tước dĩ cẩn khuyến trừng chi điển 六曰公銓選以清士進之途,lục viết công thuyên tuyển dĩ thanh sĩ tiến chi đồ 七曰節財用以󰦛儉樸之風,thất viết tiết tài dụng dĩ đôn kiệm phác chi phong 八曰褒節義以重綱常之道,bát viết bao tiết nghĩa dĩ trọng cương thường chi đạo 九曰禁賄賂以革貪墨之風,cửu viết cấm hối lộ dĩ cách tham mặc chi phong 十曰脩武僃以壮金湯之势,thập viết tu vũ bị dĩ tráng kim thang chi thế 十一曰擇󰱑楝以作敢言之氣,thập nhất viết trạch đài luyện dĩ tác cảm ngôn chi khí 十二曰寬力役以孚徯望之,thập nhị viết khoan lực dịch dĩ phù hề vọng chi 情,tình 十三曰信號令以一四方之志,thập tam viết tín hiệu lệnh dĩ nhất tứ phương chi chí 十四曰謹法度以開太平之治,thập tứ viết cẩn pháp độ dĩ khai thái bình chi trị 以上等策上干睿覽,dĩ thượng đẳng sách thượng can duệ lãm 臣又聞古語云蒭蕘之言聖人擇焉,thần hựu văn cổ ngữ vân su nghiêu chi ngôn thánh nhân trạch yên 書曰知之非艱行之惟艱,thư viết tri chi phi gian hành chi duy gian 臣願陛下勿以臣言為迂闊擇而行之戒其所當戒憂其所當憂庶乎天道可順地道可寧人道可安太平可致也,thần nguyện bệ hạ vật dĩ thần ngôn vi vu khoát trạch nhi hành chi giới kì sở đương giới ưu kì sở đương ưu thứ hồ thiên đạo khả thuận địa đạo khả ninh nhân đạo khả an thái bình khả trí dã 上從之,thượng tòng chi 加紹國公黎廣度平章軍國重事總統國政太宰太師,gia thiệu quốc công lê quảng độ bình chương quân quốc trọng sự tổng thống quốc chính thái tể thái sư 還常川舍人,hoàn thường xuyên xá nhân 初景統年間停常川司舍人,sơ cảnh thống niên gian đình thường xuyên ti xá nhân 至是掌衛明倫侯黎念具,chí thị chưởng vệ minh luân hầu lê niệm cụ 本請還從之,bản thỉnh hoàn tòng chi 作天光殿,tác thiên quang điện 定賞蕉園寶陀及鎮宇皇城店,định thưởng tiêu viên bảo đà cập trấn vũ hoàng thành điếm 功詔山南各處貟人於蕉園處安寕安謨奉化家遠等縣預從義師并從諸營有官賞五資無官者饒軍色倣如前聽󰰻例輸番習藝宿直,công chiếu sơn nam các xứ viên nhân ư tiêu viên xứ yên ninh yên mô phụng hoá gia viễn đẳng huyện dự tòng nghĩa sư tịnh tòng chư dinh hữu quan thưởng ngũ tư vô quan giả nhiêu quân sắc phỏng như tiền thính bát lệ thâu phiên tập nghệ túc trực 再有暫留宿直功與宿直同有官陛一級無官者除正九品,tái hữu tạm lưu túc trực công dữ túc trực đồng hữu quan bệ nhất cấp vô quan giả trừ chánh cửu phẩm 有宿直󰱇入議衛而無從議師賈除從九品,hữu túc trực tuyển nhập nghị vệ nhi vô tòng nghị sư giả trừ tòng cửu phẩm 衛士俊士功臣子孫儒生監生文属等項勤幹壮健者除護衛勤幹不壮健者除外任各職,vệ sĩ tuấn sĩ công thần tử tôn nho sinh giám sinh văn thuộc đẳng hạng cần cán tráng kiện giả trừ hộ vệ cần cán bất tráng kiện giả trừ ngoại nhiệm các chức 軍色,quân sắc 民人有軍功並許本職隋庶除用子孫並得承蔭,dân nhân hữu quân công tịnh hứa bản chức tuỳ thứ trừ dụng tử tôn tịnh đắc thừa ấm 各處員人有能就西都城從駕有公者與清華員人軍功賞同,các xứ viên nhân hữu năng tựu tây đô thành tòng giá hữu công giả dữ thanh hoa viên nhân quân công thưởng đồng 若清潭今改清池上福清威慈廉等縣貟人鎮守并輪番守皇城外店有官者陞一級無官者饒軍色各項倣如前聽󰰻例輪二十番守皇城外店習藝,nhược thanh đàm kim cải thanh trì thượng phúc thanh oai từ liêm đẳng huyện viên nhân trấn thủ tịnh luân phiên thủ hoàng thành ngoại điếm hữu quan giả thăng nhất cấp vô quan giả nhiêu quân sắc các hạng phỏng như tiền thính bát lệ luân nhị thập phiên thủ hoàng thành ngoại điếm tập nghệ 若有輪番宿直無鎮守賞五資輪二十番守皇城外店儒生生徒賞五資,nhược hữu luân phiên túc trực vô trấn thủ thưởng ngũ tư luân nhị thập phiên thủ hoàng thành ngoại điếm nho sinh sinh đồ thưởng ngũ tư 十一月帝遣御史󰱑副都御史杜履謙翰林,thập nhất nguyệt đế khiển ngự sử đài phó đô ngự sử đỗ lí khiêm hàn lâm 院侍讀兼史官阮秉和超類永世人初名文献提刑監察御史阮德光通事阮明行人入名從人二十五名如明歲貢,viện thị độc kiêm sử quan nguyễn bỉnh hoà siêu loại vĩnh thế nhân sơ danh văn hiến đề hình giám sát ngự sử nguyễn đức quang thông sự nguyễn minh hành nhân bát danh tòng nhân nhị thập ngũ danh như minh tuế cống 置直金光殿添寶刀司,trí trực kim quang điện thiêm bảo đao ti 以費萬全永類春池人為御史󰱑副都御史范謙柄為僉都御史加良文伯阮時雍奉直大夫尚書御史台都御史杜岳奉直大夫尚書東閣大學士入内京筵由禮伯阮伯佺奉直大夫禮部尚書程志森奉直大夫工部尚書武瓊朝列大夫兵部尚書范暭嘉行大夫户部,dĩ phí vạn toàn vĩnh loại xuân trì nhân vi ngự sử đài phó đô ngự sử phạm khiêm bính vi thiêm đô ngự sử gia lương văn bá nguyễn thì ung phụng trực đại phu thượng thư ngự sử đài đô ngự sử đỗ nhạc phụng trực đại phu thượng thư đông các đại học sĩ nhập nội kinh diên do lễ bá nguyễn bá thuyên phụng trực đại phu lễ bộ thượng thư trình chí sâm phụng trực đại phu công bộ thượng thư vũ quỳnh triều liệt đại phu binh bộ thượng thư phạm hạo gia hành đại phu hộ bộ 左侍郎鄧明謙朝列大夫吏部左侍郎黎挺之為户部左侍郎,tả thị lang đặng minh khiêm triều liệt đại phu lại bộ tả thị lang lê đĩnh chi vi hộ bộ tả thị lang 辛未三年明正德六年,tân mùi tam niên minh chính đức lục niên 春正月朔日有食之,xuân chính nguyệt sóc nhật hữu thực chi 二月帝謁籃京,nhị nguyệt đế yết lam kinh 時申惟岳吳文綜起兵于京北安富東岸加林等縣地方有安富儒生朱植告于東京留守瑞郡公吳柄金原伯鄭伯适遣兵擊破之擒維岳文綜等檻送京師傳指行在,thời thân duy nhạc ngô văn tống khởi binh vu kinh bắc yên phú đông ngàn gia lâm đẳng huyện địa phương hữu yên phú nho sinh chu thực cáo vu đông kinh lưu thủ thuỵ quận công ngô bính kim nguyên bá trịnh bá quát khiển binh kích phá chi cầm duy nhạc văn tống đẳng giám tống kinh sư truyền chỉ hành tại 初維岳於端慶年聞舉進士出身官至錦衣衛斷事直金光殿,sơ duy nhạc ư đoan khánh niên văn cử tiến sĩ xuất thân quan chí cẩm y vệ đoán sự trực kim quang điện 志帝起義師弑愍,chí đế khởi nghĩa sư thí mẫn 厲公維岳遂回家不士稱兵作亂,lệ công duy nhạc toại hồi gia bất sĩ xưng binh tác loạn 至侍誅之,chí thị tru chi 後賞朱植功除奉天府尹維岳武寕大璉人,hậu thưởng chu thực công trừ phụng thiên phủ doãn duy nhạc vũ ninh đại liễn nhân 帝𭛁金山并六宫妃嬪幸金甌寺晚駐飛來寺觀𧡟舟幸顯仁殿又幸盛美殿,đế phát kim sơn tịnh lục cung phi tần hạnh kim âu tự vãn trú phi lai tự quan quan chu hạnh hiển nhân điện hựu hạnh thịnh mĩ điện 御營駐十翠靄遇暴風大作御舟並漂蕩,ngự dinh trú thập thuý ái ngộ bạo phong đại tác ngự chu tịnh phiêu đãng 三月會試天下士人取阮泰華等四十四名泰華青林大育人廷試同進士出身,tam nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân thủ nguyễn thái hoa đẳng tứ thập tứ danh thái hoa thanh lâm đại dục nhân đình thí đồng tiến sĩ xuất thân 及廷試帝親策問以古今治道,cập đình thí đế thân sách vấn dĩ cổ kim trị đạo 命提調太宰太師紹國公黎廣度,mệnh đề điệu thái tể thái sư thiệu quốc công lê quảng độ 知貢舉工部上書程志森監試户部左侍郎范暭,tri cống cử công bộ thượng thư trình chí sâm giám thí hộ bộ tả thị lang phạm hạo 吏部左侍郎鄧鳴謙讀識卷禮部上書阮伯銓尚書御史󰱑都御史阮時雍尚書東閣大𭓇士入侍經筵杜岳及奉卷進讀,lại bộ tả thị lang đặng minh khiêm độc thức quyển lễ bộ thượng thư nguyễn bá thuyên thượng thư ngự sử đài đô ngự sử nguyễn thì ung thượng thư đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên đỗ nhạc cập phụng quyển tiến độc 上親覽定其髙下,thượng thân lãm định kì cao hạ 賜第一甲黄義富陳保信武維周三名,tứ đệ nhất giáp hoàng nghĩa phú trần bảo tín vũ duy chu tam danh 進士及第第二甲裴𠃔恊等九名進士出身第三甲陳𠃔明等三十五名同進士出身,tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp bùi doãn hiệp đẳng cửu danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp trần doãn minh đẳng tam thập ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 夏四月命都督同知黎豊為都将范德贇為參将阮篤為總督徃廣南順化地方捕公象,hạ tứ nguyệt mệnh đô đốc đồng tri lê phong vi đô tướng phạm đức bân vi tham tướng nguyễn đốc vi tổng đốc vãng quảng nam thuận hoá địa phương bổ công tượng 以黎公澄為海陽參政范謙柄為海陽憲,dĩ lê công trừng vi hải dương tham chính phạm khiêm bính vi hải dương hiến 察使,sát sứ 兵部尚書國子監司業兼史官都總裁武瓊唐安縣慕澤社進大越通鑑通考述自鴻庞氏至十二使君以前為外紀自丁先皇至本朝太祖髙皇帝大定初年為本紀并詳節歷代紀年凣二十六卷,binh bộ thượng thư quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan đô tổng tài vũ quỳnh đường an huyện mộ trạch xã tiến đại việt thông giám thông khảo thuật tự hồng bàng thị chí thập nhị sứ quân dĩ tiền vi ngoại kỷ tự đinh tiên hoàng chí bản triều thái tổ cao hoàng đế đại định sơ niên vi bản kỷ tịnh tường tiết lịch đại kỷ niên phàm nhị thập lục quyển 進封天武衛都指揮使莫登庸為武川伯,tiến phong thiên vũ vệ đô chỉ huy sứ mạc đăng dung vi vũ xuyên bá 時豪傑并衛士皆云東方有天子氣,thời hào kiệt tịnh vệ sĩ giai vân đông phương hữu thiên tử khí 帝使義國公阮文郎以術士往塗山厭之,đế sử nghĩa quốc công nguyễn văn lang dĩ thuật sĩ vãng đồ sơn yếm chi 登庸亦在此行終不之𮗓,đăng dung diệc tại thử hành chung bất chi giác 二十七日頒治平寶範于天下凣五十條,nhị thập thất nhật ban trị bình bảo phạm vu thiên hạ phàm ngũ thập điều 諭文武,dụ văn võ 官貟百姓等惟天惠民必立之君師惟辟奉天必先之教養,quan vien bach tinh ddang duy thien hue dan tat lap chi quan su duy bich phung thien tat tien chi giao duong 所以和民心阜民財致國家長治久安之效也,so di hoa dan tam phu dan tai tri quoc gia truong tri cuu an chi hieu da 昔堯舜底時雍熙暭之休本乎五典之惇九叙之歌,tich nghieu thuan dde thoi ung hi hao chi huu ban ho ngu ddien chi ddon cuu tu chi ca 湯武臻嘉靖太和之治本於五教之敷八政之用,thang vu tran gia tinh thai hoa chi tri ban u ngu giao chi phu bat chinh chi dung 是聖帝明王代天理物曷賞外教養以為治哉,thi thanh dde minh vuong ddai thien li vat hat thuong ngoai giao duong di vi tri tai 太祖髙皇帝創業垂統立𭓇勸農以寵綏乎四方太宗文皇帝繼志術事󰦛化厚民以和寧乎萬國聖宗淳皇帝祗紹先猷盡偷盡制頒大誥以,thai to cao hoang dde sang nghiep thuy thong lap hoc khuyen nong di sung tuy ho tu phuong thai tong van hoang dde ke chi thuat su ddon hoa hau dan di hoa ninh ho van quoc thanh tong thuan hoang dde chi thieu tien du tan du tan che ban ddai cao di 󰦛風化之原憲宗睿皇帝克篤前烈󰦞誓󰦞康作敷言以厲興平之俗重熙累洽德博化󰦛治效之隆於斯為盛比,đôn phong hoá chi nguyên hiến tông duệ hoàng đế khắc đốc tiền liệt du thệ du khang tác phu ngôn dĩ lệ hưng bình chi tục trọng hi luỹ hiệp đức bác hoá đôn trị hiệu chi long ư tư vi thịnh tỉ 至端慶年間内朝干政外戚專權法禁煩苛紀綱紊亂農桑失業風俗日偷甚可憫也,chí đoan khánh niên gian nội triều can chính ngoại thích chuyên quyền pháp cấm phiền hà kỷ cương vặn loạn nông tang thất nghiệp phong tục nhật du thậm khả mẫn dã 朕念祖宗締造之艱難軫兆姓閭閻之疾苦為宗社生民計大󰁮義兵永清四海,trẫm niệm tổ tông đế tạo chi gian nan chẩn triệu tính lư diêm chi tật khổ vị tông xã sinh dân kế đại cử nghĩa binh vĩnh thanh tứ hải 即位之始敷教慎罸以防範民心𭛁政施仁以迓續天命,tức vị chi thuỷ phu giáo thận phạt dĩ phòng phạm dân tâm phát chính thi nhân dĩ nhạ tục thiên mệnh 惟欲典章制度焕然一新乃取其有関政治風俗者輯為治平,duy dục điển chương chế độ hoán nhiên nhất tân nãi thủ kì hữu quan chính trị phong tục giả tập vi trị bình 寶範以頒行天下,bảo phạm dĩ ban hành thiên hạ 惟尔臣庶咸體朕心是訓是行同㱕于治以享萬世太平之福以綿億年永遠之圖,duy nhĩ thần thứ hàm thể trẫm tâm thị huấn thị hành đồng quy vu trị dĩ hưởng vạn thế thái bình chi phúc dĩ miên ức niên vĩnh viễn chi đồ 所有訓條開列于左一人臣事君宜咸懷忠良恪居官職國尔忘家公尔忘私同寅恊恭直言極諫不可阿䛕取容竊祿倖位私受干謁賣爵鬻獄以𦤶妨害治道,sở hữu huấn điều khai liệt vu tả nhất nhân thần sự quân nghi hàm hoài trung lương khác cư quan chức quốc nhĩ vong gia công nhĩ vong tư đồng dần hiệp cung trực ngôn cực gián bất khả a dua thủ dung thiết lộc hạnh vị tư thụ can yết mại tước chúc ngục dĩ trí phương hại trị đạo 違者治以重罪,vi giả trị dĩ trọng tội 一皇宗功臣掖庭勢家與國同休戚當體朝廷愛養生民之意,nhất hoàng tôn công thần dịch đình thế gia dữ quốc đồng hưu thích đương thể triều đình ái dưỡng sinh dân chi ý 其給賜田土陂池桑洲遵如明例侯勘給定界碣方得耕,kì cấp tứ điền thổ pha trì tang châu tuân như minh lệ hầu khám cấp định giới kiệt phương đắc canh 作若未經勘實未定界碣不可奪穫禾榖,tác nhược vị kinh khám thực vị định giới kiệt bất khả đoạt hoạch hoà cốc 并容受奸人出入妄抑民間田土濫取過多致小民失業,tính dung thụ gian nhân xuất nhập vọng ức dân gian điền thổ lạm thủ quá đa trí tiểu dân thất nghiệp 并宜教訓子孫戒飭奴婢使曉之禮法不可恃勢驕驁敺打細民走馬街衢践傷人命及遏截道路等處奪取民財,tính nghi giáo huấn tử tôn giới sức nô tì sử hiểu chi lễ pháp bất khả thị thế kiêu ngạo khu đả tế dân tẩu mã nhai cù tiễn thương nhân mệnh cập át tiệt đạo lộ đẳng xứ đoạt thủ dân tài 違者許被害及見知人投告科󰱑憲司府縣州官具奏送刑部治罪,vi giả hứa bị hại cập kiến tri nhân đầu cáo khoa đài hiến ti phủ huyện châu quan cụ tấu tống hình bộ trị tội 若科󰱑憲司府縣州官畏避權勢不肯之鋰許本人詣闕奏聞科󰱑憲司等弌體治罪,nhược khoa đài hiến ti phủ huyện châu quan uý tị quyền thế bất khẳng chi lí hứa bản nhân nghệ khuyết tấu văn khoa đài hiến ti đẳng nhất thể trị tội 一肉外各衙門等官宜正身率,nhất nhục ngoại các nha môn đẳng quan nghi chính thân suất 厲恪勤厥職在公不可徇欲恣情󰱏迷酒色妄使所属媒引妓妾要素酒殽流運酣欲以致怠棄公務敗傷風化,lệ khác cần quyết chức tại công bất khả tuẫn dục tư tình đam mê tửu sắc vọng sử sở thuộc mối dẫn kĩ thiếp yếu tố tửu hào lưu vận hàm dục dĩ trí đãi khí công vụ bại thương phong hoá 為者如律治罪,vi giả như luật trị tội 一吏部宜恪守公平銓衡人物慎惜名噐澄清仕途,nhất lại bộ nghi khác thủ công bình thuyên hành nhân vật thận tích danh khí đăng thanh sĩ đồ 如引選則每遭四十人吏部先移咨各衙門端供應銓除者姓名公同科󰱑引選具奏取旨銓除,như dẫn tuyển tắc mỗi tao tứ thập nhân lại bộ tiên di tư các nha môn đoan cung ứng thuyên trừ giả tính danh công đồng khoa đài dẫn tuyển cụ tấu thủ chỉ thuyên trừ 年深及塲多者先銓除年浅及塲少者後銓除有軍功者則遵如洪德賞功,niên thâm cập trường đa giả tiên thuyên trừ niên thiển cập trường thiểu giả hậu thuyên trừ hữu quân công giả tắc tuân như hồng đức thưởng công 令銓除疾劣瘦弱者除雜流散官,lệnh thuyên trừ tật liệt sấu nhược giả trừ tạp lưu tản quan 敢有賄賂殉私,cảm hữu hối lộ tuẫn tư 銓選失序許都󰱑檢奏如律罪之,thuyên tuyển thất tự hứa đô đài kiểm tấu như luật tội chi 都󰱑不䏻檢奏一體治罪,đô đài bất năng kiểm tấu nhất thể trị tội 一監生儒生生徒每至朔望各具衣巾點目如法,nhất giám sinh nho sinh sinh đồ mỗi chí sóc vọng các cụ y cân điểm mục như pháp 遵守𭓇䂓習肄課業期於成材以資國用,tuân thủ học quy tập dị khoá nghiệp kì ư thành tài dĩ tư quốc dụng 敢有僥倖奔競遊戲道途󰲝弛𭓇業一遭欠點罸中紙一百四十張二遭欠點罸中紙二百張三遭欠點答四十下四遭欠點者檢奏刑部勘問一年欠者󰁮奏充軍,cảm hữu nhiêu hạnh bôn cạnh du hí đạo đồ phế thỉ học nghiệp nhất tao khiếm điểm phạt trung chỉ nhất bách tứ thập trương nhị tao khiếm điểm phạt trung chỉ nhị bách trương tam tao khiếm điểm đáp tứ thập hạ tứ tao khiếm điểm giả kiểm tấu hình bộ khám vấn nhất niên khiếm giả cử tấu sung quân 一鄕試提調監試監考考試巡綽等官及社長宜體朝廷德意務秉公心期得實材,nhất hương thí đề điệu giám thí giám khảo khảo thí tuần xước đẳng quan cập xã trưởng nghi thể triều đình đức ý vụ bỉnh công tâm kì đắc thực tài 為國家用,vi quốc gia dụng 社長脩簿供結士人要得實學不限人數多少送本縣州官考暗寫一塲府官考經義三道承憲官公同考試如例,xã trưởng tu bạ cung kết sĩ nhân yếu đắc thực học bất hạn nhân sổ đa thiểu tống bản huyện châu quan khảo ám tả nhất trường phủ quan khảo kinh nghĩa tam đạo thừa hiến quan công đồng khảo thí như lệ 事畢即日類取中三塲干人中四塲干人作簿公同差考試官署字以防奸詐,sự tất tức nhật loại thủ trúng tam trường can nhân trúng tứ trường can nhân tác bạ công đồng sai khảo thí quan thự tự dĩ phòng gian trá 期三箇日提調監試等官具本奏聞停憲司審覈,kì tam cá nhật đề điệu giám thí đẳng quan cụ bản tấu văn đình hiến ti thẩm hạch 敢有徇私䂓財市恩挟怨聽從權勢貢舉非人及具本遲緩者許科󰱑󰁮奏治罪,cảm hữu tuẫn tư quy tài thị ân hiệp oán thính tòng quyền thế cống cử phi nhân cập cụ bản trì hoãn giả hứa khoa đài cử tấu trị tội 一端慶時多有奸人出入扶軫華陵惡黨之家或者稱親人或求,nhất đoan khánh thời đa hữu gian nhân xuất nhập phù chẩn hoa lăng ác đảng chi gia hoặc giả xưng thân nhân hoặc cầu 買帖子侵占民田土奪取民才貨敺打良民挑謔婦女亦有停止奸人分財入己恃勢凌櫟為害愈滋今惡黨𨿽已伏辜而前項奸人猶狃故熊肆行㓙惡攪擾細民者德被害人并坊社村長押引正身投告承憲府縣州官具本如律治罪若承憲府縣州官畏避不肯為理許被害人詣闕奏聞一體送刑部治罪五月初五日上御敬天殿鴻臚傳唱進士黄義富等名百官朝服慶賀奉頒恩命禮部捧,mãi thiếp tử xâm chiếm dân điền thổ đoạt thủ dân tài hoá khu đả lương dân khiêu hước phụ nữ diệc hữu đình chỉ gian nhân phân tài nhập kỷ thị thế lăng lịch vi hại dũ tư kim ác đảng tuy dĩ phục cô nhi tiền hạng gian nhân do nữu cố hùng tứ hành hung ác giảo nhiễu tế dân giả đức bị hại nhân tính phường xã thôn trưởng áp dẫn chính thân đầu cáo thừa hiến phủ huyện châu quan cụ bản như luật trị tội nhược thừa hiến phủ huyện châu quan uý tị bất khẳng vi lí hứa bị hại nhân nghệ khuyết tấu văn nhất thể tống hình bộ trị tội ngũ nguyệt sơ ngũ nhật thượng ngự kính thiên điện hồng lô truyền xướng tiến sĩ hoàng nghĩa phú đẳng danh bách quan triều phục khánh hạ phụng ban ân mệnh lễ bộ bổng 黄榜揭張于太𭓇門外,hoàng bảng yết trương vu thái học môn ngoại 仍賜以衣服官󰅾并宴筵,nhưng tứ dĩ y phục quan đái tính yến diên 加諒國公黎輔左平章軍國重事入内檢校上相太尉義國公阮聞郎開府儀同三司,gia lượng quốc công lê phụ tả bình chương quân quốc trọng sự nhập nội kiểm hiệu thượng tướng thái uý nghĩa quốc công nguyễn văn lang khai phủ nghi đồng tam ti 平章軍國重事輔國承相上宰太傅威國公阮伯麟工部尚書掌部事知顯福殿譚慎徽吏部尚書知昭文舘秀林局黎賛襄工部有侍郎,bình chương quân quốc trọng sự phụ quốc thừa tướng thượng tể thái phó uy quốc công nguyễn bá lân công bộ thượng thư chưởng bộ sự tri hiển phúc điện đàm thận huy lại bộ thượng thư tri chiêu văn quán tú lâm cục lê tán tương công bộ hữu thị lang 冬十一月十一日不拨縣光被人陳珣作亂於山西地六珣乃前吏書陳瑾之孫,đông thập nhất nguyệt thập nhất nhật bất bạt huyện quang bị nhân trần tuân tác loạn ư sơn tây địa lục tuân nãi tiền lại thư trần cẩn chi tôn 部尚是時京城庯舍,bộ thượng thị thời kinh thành phố xá 人民騷動俱將妻子回于本貫街衢道路絶無人行,nhân dân tao động cụ tương thê tử hồi vu bản quán nhai cù đạo lộ tuyệt vô nhân hành 帝命户部右侍郎黎挺之同科󰱑等官勘庯舍市肆某人由在本家某人妻子已回本貫令加禁止法重嚴謹難於舉動手足,đế mệnh hộ bộ hữu thị lang lê đĩnh chi đồng khoa đài đẳng quan khám phố xá thị tứ mỗ nhân do tại bản gia mỗ nhân thê tử dĩ hồi bản quán lệnh gia cấm chỉ pháp trọng nghiêm cẩn nan ư cử động thủ túc 或某妻子已回家多以他人詐為妻子以候差官驗實,hoặc mỗ thê tử dĩ hồi gia đa dĩ tha nhân trá vi thê tử dĩ hầu sai quan nghiệm thực 至是命舍人往大臣家文臣家觀其虚實見黎挺之阮宗鷟阮履光并翰林檢討吳綏監察御史陳頊等五人妻子並回本貫,chí thị mệnh xá nhân vãng đại thần gia văn thần gia quan kì hư thực kiến lê đĩnh chi nguyễn tông thốc nguyễn lí quang tịnh hàn lâm kiểm thảo ngô tuy giám sát ngự sử trần húc đẳng ngũ nhân thê tử tịnh hồi bản quán 帝命殺挺之等于東河坊三岐路以挺之,đế mệnh sát đĩnh chi đẳng vu đông hà phường tam kì lộ dĩ đĩnh chi 等為檢勘官而妻子先以迯回固罪之,đẳng vi kiểm khám quan nhi thê tử tiên dĩ đào hồi cố tội chi 帝命美惠侯鄭惟㦃提領官軍往擊陳珣,đế mệnh mĩ huệ hầu trịnh duy sản đề lĩnh quan quân vãng kích trần tuân 時珣兵逼犯于慈廉縣名國威府属官軍敗積退還駐于東鄂日昭等處,thời tuân binh bức phạm vu từ liêm huyện danh quốc oai phủ thuộc quan quân bại tích thoái hoàn trú vu đông ngạc nhật chiêu đẳng xứ 珣兵勢甚盛欲逼京城,tuân binh thế thậm thịnh dục bức kinh thành 義國公阮文郎令殿前六衛軍拽小天光舟下水欲行清華以據險仍湊調工部各所匠常班象人列奇於東河處為守,nghĩa quốc công nguyễn văn lang lệnh điện tiền lục vệ quân duệ tiểu thiên quang chu hạ thuỷ dục hạnh thanh hoa dĩ cứ hiểm nhưng tấu điều công bộ các sở tượng thường ban tượng nhân liệt kì ư đông hà xứ vi thủ 夜京怖迯回,dạ kinh bố đào hồi 帝命明倫伯黎念總太監黎文輝及華文𭓇生二人以海清河清二司力士把棹二輕舟徃,đế mệnh minh luân bá lê niệm tổng thái giám lê văn huy cập hoa văn học sinh nhị nhân dĩ hải thanh hà thanh nhị ti lực sĩ bả trạo nhị khinh chu vãng 慈廉地方偵訪賊情,từ liêm địa phương trinh phỏng tặc tình 念先到安嘉市見庯舍燒盡官軍已敗退回渡河入寡悔社,niệm tiên đáo an gia thị kiến phố xá thiêu tận quan quân dĩ bại thoái hồi độ hà nhập quả hối xã 念再馳回入殿前靣奏,niệm tái trì hồi nhập điện tiền diện tấu 是時惟㦃為賊所敗手下僅存二十餘人裂衣為標誓𭁈擊賊,thị thời duy sản vị tặc sở bại thủ hạ cẩn tồn nhị thập dư nhân liệt y vi tiêu thệ dữ kích tặc 酉𪰛惟㦃猝至突入珣營中見珣著紅袍坐床上以鎗刺殺之其徒黨皆走散,dậu thời duy sản thốt chí đột nhập tuân dinh trung kiến tuân trước hồng bào toạ sàng thượng dĩ thương thích sát chi kì đồ đảng giai tẩu tán 時屯聚在别處者不知逆珣已死屯聚如故,thời đồn tụ tại biệt xứ giả bất tri nghịch tuân dĩ tử đồn tụ như cố 二十日帝奏告太廟仍命阮文郎將諸營將士馬象討之,nhị thập nhật đế tấu cáo thái miếu nhưng mệnh nguyễn văn lang tương chư dinh tướng sĩ mã tượng thảo chi 時惟㦃已殺陳珣因承勢𭛁砲三響諸軍鼓噪進戰,thời duy sản dĩ sát trần tuân nhân thừa thế phát pháo tam hưởng chư quân cổ tháo tiến chiến 大破之追至瑞香果洞東鄂等社刺殺甚多僵屍满野沈溺江中不可勝紀,đại phá chi truy chí thuỵ hương quả động đông ngạc đẳng xã thích sát thậm đa cương thi mãn dã trầm nịch giang trung bất khả thắng kỷ 後定功以惟㦃為原郡公其從惟㦃刺殺數多皆授以都指揮同知,hậu định công dĩ duy sản vi nguyên quận công kì tòng duy sản thích sát sổ đa giai thụ dĩ đô chỉ huy đồng tri 軍功有刺殺數多授職自此始,quân công hữu thích sát sổ đa thụ chức tự thử thuỷ 斬胡把於延興坊,trảm hồ bả ư diên hưng phường 先是都力士胡把擊賊去回折金鳳趐藏之及賊平占之,tiên thị đô lực sĩ hồ bả kích tặc khứ hồi chiết kim phụng sí tàng chi cập tặc bình chiếm chi 殺户部司務李文思,sát hộ bộ ti vụ lí văn tư 先是陳㫬之亂京城諸王公主庯舍市四民間皆走出大羅城外寓於紅梅盛烈等社地方,tiên thị trần tuân chi loạn kinh thành chư vương công chúa phố xá thị tứ dân gian giai tẩu xuất đại la thành ngoại ngụ ư hồng mai thịnh liệt đẳng xã địa phương 文思亦避去私説輕侮大臣阮,văn tư diệc tị khứ tư thuyết khinh vũ đại thần nguyễn 文郎鄭維岱等靣奏文故殺之,văn lang trịnh duy đại đẳng diện tấu văn cố sát chi 賞大𭓇士杜岳等十一人,thưởng đại học sĩ đỗ nhạc đẳng thập nhất nhân 初陳珣逼近京城人心驚怖惟岳等應務胡堂,sơ trần tuân bức cận kinh thành nhân tâm kinh bố duy nhạc đẳng ứng vụ hồ đường 上命類大臣文臣止友十一貟,thượng mệnh loại đại thần văn thần chỉ hữu thập nhất viên 奉勑㫖議賞以表其忠,phụng sắc chỉ nghị thưởng dĩ biểu kì trung 分金銀税例,phân kim ngân thuế lệ 天下金税例十成色兼金四百四十九兩五分六釐四毫原例四百六十两代納公象二十两十成色金二千九百一两六錢九分五釐一絲原例二千八百六十三两,thiên hạ kim thuế lệ thập thành sắc kiêm kim tứ bách tứ thập cửu lượng ngũ phân lục li tứ hào nguyên lệ tứ bách lục thập lượng đại nạp công tượng nhị thập lượng thập thành sắc kim nhị thiên cửu bách nhất lượng lục tiền cửu phân ngũ li nhất ti nguyên lệ nhị thiên bát bách lục thập tam lượng 若銀税例十成色花銀六千一百二十五两九钱八分,nhược ngân thuế lệ thập thành sắc hoa ngân lục thiên nhất bách nhị thập ngũ lưỡng cửu tiền bát phân 四犛八毫原例四千九百三十两,tứ li bát hào nguyên lệ tứ thiên cửu bách tam thập lượng 命阮文郎重脩國子監崇儒殿及两廡明倫六堂厨房庫房并新構東西碑室左右每間置一碑,mệnh nguyễn văn lang trùng tu quốc tử giám sùng nho điện cập lưỡng vũ minh luân lục đường trù phòng khố phòng tính tân cấu đông tây bi thất tả hữu mỗi gian trí nhất bi 是歲立端慶元年乙丑科四年戊辰科進士題名二碑,thị tuế lập đoan khánh nguyên niên ất sửu khoa tứ niên mậu thìn khoa tiến sĩ đề danh nhị bi 時上既命重脩國子監并新構作碑室又慮端慶二科未有立碑乃命冬官刻石尚書東閣大學士入侍經筵杜岳𢮪記中書監舍人杜如之書知上寶監裴視篆,thời thượng ký mệnh trùng tu quốc tử giám tính tân cấu tác bi thất hựu lự đoan khánh nhị khoa vị hữu lập bi nãi mệnh đông quan khắc thạch thượng thư đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên đỗ nhạc soạn kí trung thư giám xá nhân đỗ như chi thư tri thượng bảo giám bùi thì triện 按杜岳記云帝聰明作后睿智表󰘊恢太,án đỗ nhạc ký vân đế thông minh tác hậu duệ trí biểu bang khôi thái 祖立極之圖弘聖宗觀文之治,tổ lập cực chi đồ hoằng thánh tông quan văn chi trị 初設講筵留心典籍,sơ thiết giảng diên lưu tâm điển tịch 煥經天緯地之宸奎則有寶天青暇集廣酌古凖今之治鑑則有光天清暇集,hoán kinh thiên vĩ địa chi thần khuê tắc hữu bảo thiên thanh hạ tập quảng chước cổ chuẩn kim chi trị giám tắc hữu quang thiên thanh hạ tập 聖𭓇益以髙明聖德益以純粹,thánh học ích dĩ cao minh thánh đức ích dĩ thuần tuý 尤且幸𭓇訪道臨軒策士其皷舞之機於是尤至,vưu thả hạnh học phỏng đạo lâm hiên sách sĩ kì cổ vũ chi cơ ư thị vưu chí 既命官重脩國子監及新構碑室又慮乙丑戊辰二科未有立碑乃命官刻碑𢮪記以立之,kí mệnh quan trùng tu quốc tử giám cập tân cấu bi thất hựu lự ất sửu mậu thìn nhị khoa vị hữu lập bi nãi mệnh quan khắc bi soạn ký dĩ lập chi 此可見󰦛崇褒奬之至意也歟,thử khả kiến đôn sùng bao tưởng chi chí ý dã dư 壬申四年明正德七年,nhâm thân tứ niên minh chính đức thất niên 春正月命武將統領兵象杜,xuân chính nguyệt mệnh vũ tướng thống lĩnh binh tượng đỗ 岳賛理軍務往山西興化地方討平逆阮嚴等,nhạc tán lí quân vụ vãng sơn tây hưng hoá địa phương thảo bình nghịch nguyễn nghiêm đẳng 三月初三日聖㫖係開國公臣子孫猶屈在軍五許將祖父勅命褒美文投告,tam nguyệt sơ tam nhật thánh chỉ hệ khai quốc công thần tử tôn do khuất tại quân ngũ hứa tướng tổ phụ sắc mệnh bao mĩ văn đầu cáo 該處勘實職字者充崇文舘𭓇生不識字者充錦衣衛俊士,cai xứ khám thực chức tự giả sung sùng văn quán học sinh bất thức tự giả sung cẩm y vệ tuấn sĩ 加黎嵩少保禮部尚書東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯,gia lê tung thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá 夏四月考試官貟子孫書筭,hạ tứ nguyệt khảo thí quan viên tử tôn thư toán 中者充儒生并各衛門吏,trúng giả sung nho sinh tịnh các vệ môn lại 黎熙一作僖鄭興黎明澈等作亂於乂安地方,lê hi nhất tác hi trịnh hưng lê minh triệt đẳng tác loạn ư nghệ an địa phương 帝命康郡公陳儀東各校書陳,đế mệnh khang quận công trần nghi đông các hiệu thư trần 翼等徃討之,dực đẳng vãng thảo chi 入乂安地方儀等腹背受敵,nhập nghệ an địa phương nghi đẳng phục bối thụ địch 官軍渡海被風波破打全軍溺死,quan quân độ hải bị phong ba phá đả toàn quân nịch tử 儀翼亦沉于海,nghi dực diệc trầm vu hải 熙興等進逼雷陽,hi hưng đẳng tiến bức lôi dương 五月既望帝命鄭惟㦃帝領官軍杜岳賛理軍務徃清華乂安討平之斬黎明撤傳首詣经師懸於東津坊生擒熙興檻送京師誅之,ngũ nguyệt ký vọng đế mệnh trịnh duy sản đế lĩnh quan quân đỗ nhạc tán lí quân vụ vãng thanh hoa nghệ an thảo bình chi trảm lê minh triệt truyền thủ nghệ kinh sư huyền ư đông tân phường sinh cầm hi hưng giám tống kinh sư tru chi 放湊調四政民兵回田里,phóng tấu điều tứ chiếng dân binh hồi điền lí 時倉卒聞鄭興等竊𭛁逼犯清華時日已暮門上已鎖有旨喫朝堂等官議仍勑諭於大興門外令差大臣,thời thương tốt văn trịnh hưng đẳng thiết phát bức phạm thanh hoa thời nhật dĩ mộ môn thượng dĩ toả hữu chỉ khiết triều đường đẳng quan nghị nhưng sắc dụ ư đại hưng môn ngoại lệnh sai đại thần 湊調四政民兵就地方各處分隷兵籍以防討賊,tấu điều tứ chiếng dân binh tựu địa phương các xứ phân lệ binh tịch dĩ phòng thảo tặc 至是賊徒就戮令放回田里,chí thị tặc đồ tựu lục lệnh phóng hồi điền lí 置左金刀右保刀,trí tả kim đao hữu bảo đao 旱天下大飢,hạn thiên hạ đại cơ 作大殿百餘屋,tác đại điện bách dư ốc 初錦江縣明决社匠人武如蘇即名都鴈於家以薕構成百屋脊大殿至是以此圖進勸帝構作之,sơ cẩm giang huyện minh quyết xã tượng nhân vũ như tô tức danh đô nhạn ư gia dĩ liêm cấu thành bách ốc tích đại điện chí thị dĩ thử đồ tiến khuyến đế cấu tác chi 冬十月贈楊直原為御史󰱑都御史,đông thập nguyệt tặng dương trực nguyên vi ngự sử đài đô ngự sử 癸酉五年明正德八年,quý dậu ngũ niên minh chính đức bát niên 春義國公阮文郎卒贈義勳王塟祭用王者禮鑄金為象,xuân nghĩa quốc công nguyễn văn lang tốt tặng nghĩa huân vương táng tế dụng vương giả lễ chú kim vi tượng 正月二十六日明遣政使翰林院編脩湛若水副使刑科右給事中潘希曾來󰀋封帝為安南國王并賜皮弁一副常服一套,chính nguyệt nhị thập lục nhật minh khiển chánh sứ hàn lâm viện biên tu trạm nhược thuỷ phó sứ hình khoa hữu cấp sự trung phan hi tăng lai sách phong đế vi an nam quốc vương tịnh tứ bì biền nhất phó thường phục nhất sáo 希曾見帝謂若水曰安南國王貌羙而身傾性好滛乃諸王也乱亡不久矣,hi tăng kiến đế vị nhược thuỷ viết an nam quốc vương mạo mĩ nhi thân khuynh tính hiếu dâm nãi chư vương dã loạn vong bất cửu hĩ 及還帝厚贐之,cập hoàn đế hậu tẫn chi 若水希曾不受,nhược thuỷ hi tăng bất thụ 帝餞若水詩云鳳詔祗承出九重皇華到處緫春風,đế tiễn nhược thuỷ thi vân phụng chiếu chi thừa xuất cửu trùng hoàng hoa đáo xứ hốt xuân phong 恩覃越甸山川外人仰堯天日月中,ân đàm việt điện sơn xuyên ngoại nhân ngưỡng nghiêu thiên nhật nguyệt trung 文軌車書㱕混一威儀禮樂藹昭融,văn quỹ xa thư quy hỗn nhất uy nghi lễ nhạc ái chiêu dung 使星耿耿光輝遍預喜三台瑞色同,sứ tinh cảnh cảnh quang huy biến dự hỉ tam thai thuỵ sắc đồng 若水,nhược thuỷ 次韻答云山城水郭度重重初誦新詩見國風,thứ vận đáp vân sơn thành thuỷ quách độ trùng trùng sơ tụng tân thi kiến quốc phong 南服莫言分土遠北辰長在普天中,nam phục mạc ngôn phân thổ viễn bắc thần trường tại phổ thiên trung 春風浩蕩花同舞化日昭回海共融,xuân phong hạo đãng hoa đồng vũ hoá nhật chiêu hồi hải cộng dung 記得傳宣天語意永期中外太平同,kí đắc truyền tuyên thiên ngữ ý vĩnh kì trung ngoại thái bình đồng 帝餞希曾詩云一自紅雲者案錢使星光彩照南天,đế tiễn hi tăng thi vân nhất tự hồng vân giả án tiền sứ tinh quang thái chiếu nam thiên 禮䂓義矩周旋際和氣春風笑語邉,lễ quy nghĩa củ chu toàn tế hoà khí xuân phong tiếu ngữ biên 恩詔普施新雨露炎封永莫舊山川,ân chiếu phổ thi tân vũ lộ viêm phong vĩnh mạc cựu sơn xuyên 情知遠大攎賢業勉輔皇家億萬年,tình tri viễn đại lư hiền nghiệp miễn phụ hoàng gia ức vạn niên 希曾次韻答云皇家聲教古無前此日春風動海天,hi tăng thứ vận đáp vân hoàng gia thanh giáo cổ vô tiền thử nhật xuân phong động hải thiên 龍節遠輝南斗外鳥星長拱,long tiết viễn huy nam đẩu ngoại điểu tinh trường củng 北臣邉,bắc thần biên 維垣義在思分土納誨才踈愧濟川,duy viên nghĩa tại tư phân thổ nạp hối tài sơ quý tế xuyên 臨别何須分重幣贈言深意憶他年,lâm biệt hà tu phân trọng tệ tặng ngôn thâm ý ức tha niên 帝又餞若水詩云聖朝治化正文明内相初承使節行,đế hựu tiễn nhược thuỷ thi vân thánh triều trị hoá chính văn minh nội tướng sơ thừa sứ tiết hành 盛禮雍容昭度數至仁廣蕩焕恩榮,thịnh lễ ung dung chiêu độ số chí nhân quảng đãng hoán ân vinh 留時欲禩慇懃意餞日難勝繾綣情,lưu thời dục tự ân cần ý tiễn nhật nan thăng khiển quyển tình 此後銮坡承顧問南󰘊民物圀昇平,thử hậu loan pha thừa cố vấn nam bang dân vật hữu thăng bình 若水次韻答云良富從頭春日明我歌咱罷我將行,nhược thuỷ thứ vận đáp vân lương phú tòng đầu xuân nhật minh ngã ca thính bãi ngã tương hành 自天三錫元殊數薄物諸󰘊󰰽與榮,tự thiên tam tích nguyên thù số bạc vật chư bang thục dữ vinh 更謹職方酬聖德每將人鑑察群情,cánh cẩn chức phương thù thánh đức mỗi tương nhân giám sát quần tình 臨岐不用重分付萬里明威,lâm kì bất dụng trùng phân phó vạn lí minh uy 導蕩平,đạo đãng bình 帝又贈希曾詩云乾坤清泰属三春使節光臨喜色新,đế hựu tặng hi tăng thi vân càn khôn thanh thái thuộc tam xuân sử tiết quang lâm hỉ sắc tân 炳焕十行頒漢詔汪洋四海溢堯仁,bính hoán thập hành ban hán chiếu uông dương tứ hải ải nghiêu nhân 胷中氷玉塵無點筆下珠璣句有神,hung trung băng ngọc trần vô điểm bút hạ châu cơ cú hữu thần 今日星軺回北闕餞筵盃酒莫辭頻,kim nhật tinh thiệu hồi bắc khuyết tiễn diên bôi tửu mạc từ tần 希曾次韻答云萬里觀風百越春瘴煙消盡物華新,hi tăng thứ vận đáp vân vạn lí quan phong bách việt xuân chướng yên tiêu tận vật hoa tân 車書不異成周制飛躍元同大造人,xa thư bất dị thành chu chế phi dược nguyên đồng đại tạo nhân 稍似滄溟潾海蜡永懷朱鳥奠炎神,sảo tự thương minh lân hải chá vĩnh hoài chu điểu điện viêm thần 畏天事大無窮意纔入新詩寄語頻,uý thiên sự đại vô cùng ý tài nhập tân thi ký ngữ tần 加叚懋為户部尚書知昭文舘秀林局謹禮男,gia giả mậu vi hộ bộ thượng thư tri chiếu văn quán tú lâm cục cẩn lễ nam 二月二十七日帝遣禮部右侍郎阮,nhị nguyệt nhị thập thất nhật đế khiển lễ bộ hữu thị lang nguyễn 莊翰林院檢討阮瑡即阮師傳者,trang hàn lâm viện kiểm thảo nguyễn sư tức nguyễn sư truyền dã 禮科給事中張孚説如明謝󰀋封并謝賜冠復,lễ khoa cấp sự trung trương phu duyệt như minh tạ sách phong tịnh tạ tứ quan phục 二十八日明使於北使館求善書人使寫白牌送回本國憑祥州整飭兵夫候明使回還,nhị thập bát nhật minh sứ ư bắc sứ quán cầu thiện thư nhân sử tả bạch bài tống hồi bản quốc bằng tường châu chỉnh sức binh phu hầu minh sứ hồi hoàn 是日帝御光洽殿蒄象鬪虎,thị nhật đế ngự quang hiệp điện quan tượng đấu hổ 以前金光門待詔阮惠為禮部左侍郎行金光門待詔知尚寶監各局,dĩ tiền kim quang môn đãi chiếu nguyễn huệ vi lễ bộ tả thị lang hành kim quang môn đãi chiếu tri thượng bảo giám các cục 帝初得國時失國寶無以合明國符契有金光門待詔阮惠䏻作寶實命刻之以合于明果𭁈所賜之寶同,đế sơ đắc quốc thời thất quốc bảo vô dĩ hợp minh quốc phù khế hữu kim quang môn đãi chiếu nguyễn huệ năng tác bảo thực mệnh khắc chi dĩ hợp vu minh quả dữ sở tứ chi bảo đồng 志是明遣若水等來封而惠以老回家,chí thị minh khiển nhược thuỷ đẳng lai phong nhi huệ dĩ lão hồi gia 帝念,đế niệm 其功復召川之,kì công phục triệu xuyên chi 機舍江有蛇見二十日,cơ xá giang hữu xà hiện nhị thập nhật 三月帝親臨祈嗣於詳光殿,tam nguyệt đế thân lâm kì tự ư tường quang điện 加杜岳光業大夫尚書東各大學士侍經筵,gia đỗ nhạc quang nghiệp đại phu thượng thư đông các đại học sĩ thị kinh diên 帝於奉先殿前作穆清殿東西夾七以梁王銓宋王錠以下祔薦,đế ư phụng tiên điện tiền tác mục thanh điện đông tây giáp thất dĩ lương vương thuyên tống vương đĩnh dĩ hạ phụ tiến 先是奉先殿以太祖髙皇帝居中宣祖皇帝居左顯祖皇帝居右太宗聖宗肅宗居宣祖左之東仁宗憲宗德宗居顯祖右之西孝敬堂以昭孝大王郡哀王居東忠勇王居西,tiên thị phụng tiên điện dĩ thái tổ cao hoàng đế cư trung tuyên tổ hoàng đế cư tả hiển tổ hoàng đế cư hữu thái tông thánh tông túc tông cư tuyên tổ tả chi đông nhân tông hiến tông đức tông cư hiển tổ hữu chi tây hiếu kính đường dĩ chiêu hiếu đại vương quận ai vương cư đông trung dũng vương cư tây 至是作穆清殿堂東來室曰彰德堂以昭,chí thị tác mục thanh điện đường đông lai thất viết chương đức đường dĩ chiêu 孝大王郡哀王梁王唐王演王名鎬應王名銘肇王名鍰祔之西夾曰昭勳堂以忠勇王名恭石王宋王福王名錚廣王名鎸鎮王名�義王名�荆王名鋧祔之,hiếu đại vương quận ai vương lương vương đường vương diễn vương danh cảo ứng vương danh minh triệu vương danh thoan phụ chi tây giáp viết chiêu huân đường dĩ trung dũng vương danh cung thạch vương tống vương phúc vương danh tranh quảng vương danh thuyên trấn vương danh kinh nghĩa vương danh cạnh kinh vương danh kiến phụ chi 夏六月初七日洪水决安華坊堤通西湖,hạ lục nguyệt sơ thất nhật hồng thuỷ quyết yên hoa phường đê thông tây hồ 以翰林院檢討阮荗為清華憲察使,dĩ hàn lâm viện kiểm thảo nguyễn mậu vi thanh hoa hiến sát sứ 帝嘗使人採取木綿花,đế thường sử nhân thái thủ mộc miên hoa 荗上疏諫忤旨帝差中使拿答之,mậu thượng sớ gián ngỗ chỉ đế sai trung sứ nã đáp chi 秋八月三十日勑旨錦衣衛俊士以被充軍再開却還前貫如例,thu bát nguyệt tam thập nhật sắc chỉ cẩm y vệ tuấn sĩ dĩ bị sung quân tái khai khước hoàn tiền quán như lệ 立洪順三年新未科進士題名碑,lập hồng thuận tam niên tân mùi khoa tiến sĩ đề danh bi 命工部尚書掌部事知顯福殿威郡公,mệnh công bộ thượng thư chưởng bộ sự tri hiển phúc điện uy quận công 阮伯麟督理題名碑事少保禮部尚書東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯黎嵩撰記中書監舍人吳寧書知尚寶監各局阮惠篆冬十月十三日遣兵部右侍郎阮仲逵翰林院侍書許三省提刑監察御史阮貴雅如明歳貢封延郡公黎義昭為太傅雄國公加阮侶為户部尚書瓊巖候,nguyễn bá lân đốc lí đề danh bi sự thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá lê tung soạn ký trung thư giám xá nhân ngô ninh thư tri thượng bảo giám các cục nguyễn huệ triện đông thập nguyệt thập tam nhật khiển binh bộ hữu thị lang nguyễn trọng quỳ hàn lâm viện thị thư hứa tam tỉnh đề hình giám sát ngự sử nguyễn quý nhã như minh tuế cống phong diên quận công lê nghĩa chiếu vi thái phó hùng quốc công gia nguyễn lữ vi hộ bộ thượng thư quỳnh nham hầu 十二月初三日太付壽郡公鄭侑等奉勑旨順天年間公神有羙文勑命并皇宗緦麻前已承,thập nhị nguyệt sơ tam nhật thái phó thọ quận công trịnh hựu đẳng phụng sắc chỉ thuận thiên niên gian công thần hữu mĩ văn sắc mệnh tịnh hoàng tông ti ma tiền dĩ thừa 蔭充錦衣衛俊士仍留本衛未充者繼如前例或往年被送充各衛金再還俊士如前所迤表功臣之勸昭親親之風,ấm sung cẩm y vệ tuấn sĩ nhưng lưu bản vệ vị sung giả kế như tiền lệ hoặc vãng niên bị tống sung các vệ kim tái hoàn tuấn sĩ như tiền sở dĩ biểu công thần chi khuyến chiếu thân thân chi phong 甲戌六年明正德九年,giáp tuất lục niên minh chính đức cửu niên 春二月初九日帝謁西京,xuân nhị nguyệt sơ cửu nhật đế yết tây kinh 耕籍田耒折,canh tịch điền lỗi chiết 三月會試天下士人,tam nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 時應試者五千七百人取阮秉德秉德前名界後改寧止又改寧󰘊廣德縣盛光坊人廷試同進士出身莫朝仕至上書少師廉郡公,thời ứng thí giả ngũ thiên thất bách nhân thủ nguyễn bỉnh đức bỉnh đức tiền danh giới hậu cải ninh chỉ hựu cải ninh bang quảng đức huyện thịnh quang phường nhân đình thí đồng tiến sĩ xuất thân mạc triều sĩ chí thượng thư thiếu sư liêm quận công 等共四十三名,đẳng cộng tứ thập tam danh 夏四月二十七日帝親御殿試策問以人才,hạ tứ nguyệt nhị thập thất nhật đế thân ngự điện thí sách vấn dĩ nhân tài 命左平章軍國重事入内檢校上相大尉諒國公,mệnh tả bình chương quân quốc trọng sự nhập nội kiểm hiệu thượng tướng đại uý lượng quốc công 黎輔吏部尚書知昭文舘秀林局譚慎徽工部右侍郎黎賛襄少保禮部尚書由禮伯阮伯佺户部尚書知昭文舘秀林局謹禮男段懋少保禮部尚書東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯黎嵩户部尚書東各大学士入侍經筵杜岳分董其事,lê phụ lại bộ thượng thư tri chiếu văn quán tú lâm cục đàm thận huy công bộ hữu thị lang lê tán tương thiếu bảo lễ bộ thượng thư do lễ bá nguyễn bá thuyên hộ bộ thượng thư tri chiêu văn quán tú lâm cục cẩn lễ nam đoàn mậu thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá lê tung hộ bộ thượng thư đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên đỗ nhạc phân đổng kì sự 賜阮德亮阮昭訓黄明佐三名弟一甲進士及第阮瑀等二十名弟二甲進士出身阮秉彜等二十名第三甲同進士出身,tứ nguyễn đức lượng nguyễn chiêu huấn hoàng minh tá tam danh đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ nguyễn vũ đẳng nhị thập danh đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân nguyễn bỉnh di đẳng nhị thập danh đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân 五月詔進士阮德亮等入天光殿應制命作天,ngũ nguyệt chiếu tiến sĩ nguyễn đức lượng đẳng nhập thiên quang điện ứng chế mệnh tác thiên 光殿記,quang điện kí 是歳有金星晝見,thị tuế hữu kim tinh trú hiện 大洪水城中湖池有大蛇入見二十日上以,đại hồng thuỷ thành trung hồ trì hữu đại xà nhập hiện nhị thập nhật thượng dĩ 砲旗皷制之賜月後出,pháo kì cổ chế chi tứ nguyệt hậu xuất 造作城包蘇瀝江為祥光殿,tạo tác thành bao tô lịch giang vi tường quang điện 帝聽校尉有永缺姓誣奏遂弑宗失凣十五王公,đế thính hiệu uý hữu vĩnh khuyết tính vu tấu toại thí tông thất phàm thập ngũ vương công 殆盡召愍厲宮人及前朝宫人通烝之,đãi tận triệu mẫn lệ cung nhân cập tiền triều cung nhân thông chưng chi 秋九月命少保禮部尚書兼東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯黎嵩撰大越通監總論嵩前名󰘊本清廉安樂人,thu cửu nguyệt mệnh thiếu bảo lễ bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn tthư bá lê tung soạn đại việt thông giám tổng luận tung tiền danh bang bản thanh liêm yên lạc nhân 冬十月十七日吏科都給事中范智囊奏一継,đông thập nguyệt thập thất nhật lại khoa đô cấp sự trung phạm trí nang tấu nhất kế 今除用官職吏部遵如洪德年間例擇某貟任職年深满考有功績民心所服者方得銓除如吏部銓除〇人刑部依律治罪,kim trừ dụng quan chức lại bộ tuân như hồng đức niên gian lệ trạch mỗ viên nhiệm chức niên thâm mãn khảo hữu công tích dân tâm sở phục giả phương đắc thuyên trừ như lại bộ thuyên trừ phi nhân hình bộ y luật trị tội 十二月初四日禮部尚書掌部事駙馬都尉興郡公阮貞等奏定充福國長公主習畫字禮册并籍冊及墨一梭合無御用監制作󰀋并照𭛁禮添陳設七十士各位禮物用卓子八十件黑線香十八株小束白木香十八把蠟炬二十株茶三两油一斤草芒一两鹿盐鹿脯盐菜稷棘芹青荳俎名十八籩酒二埕柴三十六束至日行禮籍用方紙如册箴,thập nhị nguyệt sơ tứ nhật lễ bộ thượng thư chưởng bộ sự phò mã đô uý hưng quận công nguyễn trinh đẳng tấu định sung phúc quốc trưởng công chúa tập hoạ tự lễ sách tịnh tịch sách cập mặc nhất toa hợp vô ngự dụng giám chế tác sách tịnh chiếu phát lễ thiêm trần thiết thất thập sĩ các vị lễ vật dụng trác tử bát thập kiện hắc tuyến hương thập bát chu tiểu thúc bạch mộc hương thập bát bả lạp cự nhị thập chu trà tam lưỡng dầu nhất cân thảo mang nhất lưỡng lộc diêm lộc bô diêm thái tắc cức cần thanh đậu thư danh thập bát biên tửu nhị trình sài tam thập lục thúc chí nhật hành lễ tịch dụng phương chỉ như sách châm 以陳崇𩓙為户部尚書,dĩ trần sùng dĩnh vi hộ bộ thượng thư 乙亥七年明正德十年,ất hợi thất niên minh chính đức thập niên 春正月命瑞郡公吳柄原郡公鄭惟㦃等為都将御史󰱑僉都御史范謙柄賛理軍務討馮章於三島山,xuân chính nguyệt mệnh thuỵ quận công ngô bính nguyên quận công trịnh duy sản đẳng vi đô tướng ngự sử đài thiêm đô ngự sử phạm khiêm bính tán lí quân vụ thảo phùng chương ư tam đảo sơn 章敗走,chương bại tẩu 二月帝親觀習陣于定功再回幸皇妃黎氏家,nhị nguyệt đế thân quan tập trận vu định công tái hồi hạnh hoàng phi lê thị gia 韶溪伯吳恕作亂伏誅,thiều khê bá ngô thứ tác loạn phục tru 是歳搜各鎮納木船以征哀牢,thị tuế sưu các trấn nạp mộc thuyền dĩ chinh ai lao 時有麥生栗二米,thời hữu mạch sinh lật nhị mễ 以工部右侍郎黎賛襄權吏部右侍郎,dĩ công bộ hữu thị lang lê tán tương quyền lại bộ hữu thị lang 八月九月大水,bát nguyệt cửu nguyệt đại thuỷ 冬十月初七日安和侯阮弘裕奏請收穫屯田,đông thập nguyệt sơ thất nhật an hoà hầu nguyễn hoằng dụ tấu thỉnh thu hoạch đồn điền 栗以足國用,lật dĩ túc quốc dụng 鄧欣黎訖等作亂于清華玉山縣地方,đặng hân lê hất đẳng tác loạn vu thanh hoa ngọc sơn huyện địa phương 二十七日帝命将領兵以杜岳贊理軍務討平之,nhị thập thất nhật đế mệnh tướng lĩnh binh dĩ đỗ nhạc tán lí quân vụ thảo bình chi 丙子八年四月以後昭宗光紹元年明正德十一年,bính tí bát niên tứ nguyệt dĩ hậu chiêu tông quang thiệu nguyên niên minh chính đức thập nhất niên 春正月時大集軍期陳公寧竊𭛁於安朗縣晦渡䖏,xuân chính nguyệt thời đại tập quân kì trần công ninh thiết phát ư yên lãng huyện hối độ xứ 二十三日命東閣大𭓇士杜岳鎮守京城,nhị thập tam nhật mệnh đông các đại học sĩ đỗ nhạc trấn thủ kinh thành 帝親出大臣文武五府都督扈從,đế thân xuất đại thần văn võ ngũ phủ đô đốc hộ tòng 軍出北辰門御珥河邉行在號令諸将渡河進戰大破之賊󰕛大敗刺殺甚多,quân xuất bắc thần môn ngự nhị hà biên hành tại hiệu lệnh chư tướng độ hà tiến chiến đại phá chi tặc chúng đại bại thích sát thậm đa 仍論進士功名授以職,nhưng luận tiến sĩ công danh thụ dĩ chức 先是帝崇興土木築,tiên thị đế sùng hưng thổ mộc trúc 城廣大數千丈包圍祥光殿真武觀金皷千花寺入自東邉至西北邉横截蘇瀝江上築皇城下為貢口以破甎土石搗之以石片方磚砌之以鉄横之,thành quảng đại sổ thiên trượng bao vi tường quang điện chân vũ quan kim cổ thiên hoa tự nhập tự đông biên chí tây bắc biên hoành tiệt tô lịch giang thượng trúc hoàng thành hạ vi cống khẩu dĩ phá chuyên thổ thạch đảo chi dĩ thạch phiến phương chuyên thế chi dĩ thiết hoành chi 又為戦舡使畫工畫徒命女史棵身把棹於西湖帝與之遊以為大樂,hựu vi chiến hang sứ hoạ công hoạ đồ mệnh nữ sử khoả thân bả trạo ư tây hồ đế dữ chi du dĩ vi đại lạc 匠人武如蘇作大棧殿百餘屋罄竭國中財力,tượng nhân vũ như tô tác đại sạn điện bách dư ốc khánh kiệt quốc trung tài lực 并作九重󰱑殿前掘為池通蘇瀝江引水泛天光舟以縱觀遊,tính tác cửu trùng đài điện tiền quật vi trì thông tô lịch giang dẫn thuỷ phiếm thiên quang chu dĩ túng quan du 其池縈紆屈曲開貢口可運輕舟之出入以為逸豫極其奢侈,kì trì vinh vu khuất khúc khai cống khẩu khả vận khinh chu chi xuất nhập dĩ vi dật dự cực kì xa xỉ 民間疾苦士卒疲勞,dân gian tật khổ sĩ tốt bì lao 五府軍築城,ngũ phủ quân trúc thành 未䏻成功至是勑催京城内外各衛門應差湊作填池搬土,vị năng thành công chí thị sắc thôi kinh thành nội ngoại các vệ môn ứng sai tấu tác điền trì ban thổ 帝每日不時幸𨒣各處悅意者賞以金銀牌,đế mỗi nhật bất thần hạnh du các xứ duyệt ý giả thưởng dĩ kim ngân bài 已成之再更之更之築之年𥝝無窮築城,dĩ thành chi tái canh chi canh chi trúc chi niên niên vô cùng trúc thành 軍人疫癘十分之一,quân nhân dịch lệ thập phân chi nhất 三月大水,tam nguyệt đại thuỷ 初六日水棠養真庄純美殿監陳暠作乱,sơ lục nhật thuỷ đường dưỡng chân trang thuần mĩ điện giám trần cảo tác loạn 暠見讖云東方有天子氣乃陰謀大逆者稱陳太宗玄孫光淑皇后外戚與其子昇及其黨潘乙即占人名同利本鄭惟岱家奴廷彦廷藝公藴廷寶段布等稱兵於東潮瓊林寺㨿海陽水棠東潮等縣地方,cảo kiến sấm vân đông phương hữu thiên tử khí nãi âm mưu đại nghịch giả xưng trần thái tông huyền tôn quang thục hoàng hậu ngoại thích dữ kì tử thăng cập kì đảng phan ất tức chiêm nhân danh đồng lợi bản trịnh duy đại gia nô đình ngạn đình nghệ công uẩn đình bảo đoàn bố đẳng xưng binh ư đông triều quỳnh lâm tự cứ hải dương thuỷ đường đông triều đẳng huyện địa phương 暠身衣,cảo thân y 緇衣軍皆秃髮自謂帝釋降生僣號天應,tri y quân giai thốc phát tự vị đế thích giáng sinh tiếm hiệu thiên ứng 夏四月朔陳暠率兵過僊遊桂陽嘉林等縣逼犯菩提津阻河不得渡,hạ tứ nguyệt sóc trần cảo suất binh quá tiên du quế dương gia lâm đẳng huyện bức phạm bồ đề tân trở hà bất đắc độ 帝親征御祥壽殿即瓊雲殿也號令諸将東岩伯賴叔懋廣福伯阮克讓明武伯鄭洪等提領官軍渡河奮戰到菩提臨賀等地方,đế thân chinh ngự tường thọ điện tức quỳnh vân điện dã hiệu lệnh chư tướng đông nham bá lại thúc mậu quảng phúc bá nguyễn khắc nhượng minh vũ bá trịnh hồng đẳng đề lĩnh quan quân độ hà phấn chiến đáo bồ đề lâm hạ đẳng địa phương 帝令𭛁砲三響諸軍進擊大破之,đế lệnh phát pháo tam hưởng chư quân tiến kích đại phá chi 槁敗走回于鄂山,cảo bại tẩu hồi vu ngạc sơn 初三日帝命定郡公馮鎮延興伯鄭孔昭富祿伯鄭萼提領官軍討之戰數不勝,sơ tam nhật đế mệnh định quận công phùng trấn diên hưng bá trịnh khổng chiêu phú lộc bá trịnh ngạc đề lĩnh quan quân thảo chi chiến sổ bất thắng 鎮孔昭皆陷陣而死,trấn khổng chiêu giai hãm trận nhi tử 鄭萼被執暠欲授以官萼不,trịnh ngạc bị chấp cảo dục thụ dĩ quan ngạc bất 屈而死,khuất nhi tử 帝再命安和侯阮弘裕徃討之,đế tái mệnh an hoà hầu nguyễn hoằng dụ vãng thảo chi 弘裕領兵住菩提營,hoằng dụ lĩnh binh trú bồ đề dinh 鄭惟㦃弑帝于太𭓇門,trịnh duy sản thí đế vu thái học môn 先是惟㦃以數諫帝忤旨被杖,tiên thị duy sản dĩ sổ gián đế ngỗ chỉ bị trượng 惟㦃乃與黎廣度程志森等同謀廢立整飭船艘噐械在太極津聲言討賊,duy sản nãi dữ lê quảng độ trình chí sâm đẳng đồng mưu phế lập chỉnh sức thuyền sưu khí giới tại thái cực tân thanh ngôn thảo tặc 初六日夜二更將金吾護衛三千餘人入北辰門帝聞之疑有賊至乃出幸寶慶門外,sơ lục nhật dạ nhị canh tương kim ngô hộ vệ tam thiên dư nhân nhập bắc thần môn đế văn chi nghi hữu tặc chí nãi xuất hạnh bảo khánh môn ngoại 七日昧𡙁有承旨阮瑀從帝間行過太𭓇門至碧溝坊朱雀池帝遇惟㦃問曰賊在何方惟㦃不答顧他大笑,thất nhật muội sảng hữu thừa chỉ nguyễn vũ tòng đế gian hành quá thái học môn chí bích câu phường chu tước trì đế ngộ duy sản vấn viết tặc tại hà phương duy sản bất đáp cố tha đại tiếu 帝揮馬而西,đế huy mã nhi tây 惟㦃使武士名幸者,duy sản sử võ sĩ danh hạnh giả 横矟刺帝墜馬弑之,hoành sáo thích đế truỵ mã thí chi 阮瑀亦死之,nguyễn vũ diệc tử chi 將帝屍㱕于北使舘士㝠衣火塟之一云以屍横馬上至南門火於待漏院宰相府䖏,tương đế thi quy vu bắc sứ quán sĩ minh y hoả táng chi nhất vân dĩ thi hoành mã thượng chí nam môn hoả ư đãi lậu viện tể tướng phủ xứ 欽德皇后謚󰦛節亦自投于火,khâm đức hoàng hậu thuỵ đôn tiết diệc tự đầu vu hoả 軍士以两梓宮回塟于御天之陵降封靈隐王今有光孝殿在御天縣美舍社,quân sĩ dĩ lưỡng tử cung hồi táng vu ngự thiên chi lăng giáng phong linh ẩn vương kim hữu quang hiếu điện tại ngự thiên huyện mĩ xá xã 后姓阮諱璹乃文江鄕管領之女也,hậu tính nguyễn huý đào nãi văn giang hương quản lĩnh chi nữ dã 阮瑀慈廉天姥人由中鄕試肆塲善草書,nguyễn vũ từ liêm thiên mỗ nhân do trúng hương thí tứ trường thiện thảo thư 初從應義師官至兵部左侍郎帝甚寵幸之,sơ tòng ứng nghĩa sư quan chí binh bộ tả thị lang đế thậm sủng hạnh chi 甲戌科會試,giáp tuất khoa hội thí 年五十八文體蹉跌以不入󰱇,niên ngũ thập bát văn thể tha điệt dĩ bất nhập tuyển 帝許再入遂擢第二甲進士出身,đế hứa tái nhập toại trạc đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân 未幾官至刑部尚書兼保天殿東,vị cơ quan chí hình bộ thượng thư kiêm bảo thiên điện đông 閣大𭓇士翰林院承旨入侍經筵日夜飲博於内殿為世所輕,các đại học sĩ hàn lâm viện thừa chỉ nhập thị kinh diên nhật dạ ẩm bác ư nội điện vi thế sở khinh 至是從帝為其子曰食君之祿當死君之難亦為惟㦃所殺,chí thị tòng đế vị kì tử viết thực quân chi lộc đáng tử quân chi nan diệc vi duy sản sở sát 論曰靈隱烝父妾短親䘮假兄名奪人國窮奢極欲煩刑重歛殺盡嗣王干戈四起時稱猪王危亡之徵見矣,luận viết linh ẩn chưng phụ thiếp đoản thân tang giả huynh danh đoạt nhân quốc cùng xa cực dục phiền hình trọng liễm sát tận tự vương can qua tứ khởi thời xưng chư vương nguy vong chi trưng kiến hĩ 時惟㦃記殺帝乃與宗室大臣謀欲立穆懿王子光治武佐侯馮邁爭議立錦江王漴長子椅,thời duy sản ký sát đế nãi dữ tông thất đại thần mưu dục lập mục ý vương tử quang trị vũ tá hầu phùng mại tranh nghị lập cẩm giang vương sùng trưởng tử y 祥郡公馮穎使力士殺邁於禁中議事堂遂立,tường quận công phùng dĩnh sử lực sĩ sát mại ư cấm trung nghị sự đường toại lập 光治時年八歳纔三日未及改元鄭惟岱將㱕西都,quang trị thời niên bát tuế tài tam nhật vị cập cải nguyên trịnh duy đại tương quy tây đô 時安和侯阮弘裕屯兵在菩提聞惟㦃弑逆遂𭛁憤󰁮兵渡河燒京城庯舍與其家属子第欲圖報效遂斬武如蘇於京城門外,thời an hoà hầu nguyễn hoằng dụ đồn binh tại bồ đề văn duy sản thí nghịch toại phát phẫn cử binh độ hà thiêu kinh thành phố xá dữ kì gia thuộc tử đệ dục đồ báo hiệu toại trảm vũ như tô ư kinh thành môn ngoại 先是如蘇出身匠人以技巧惑帝濫授都督兼工部各所,tiên thị như tô xuất thân tượng nhân dĩ kĩ xảo hoặc đế lạm thụ đô đốc kiêm công bộ các sở 時方作大殿百屋未及󰍶公民間切齒,thời phương tác đại điện bách ốc vị cập tất công dân gian thiết xỉ 及帝遇害如蘇亦棄市臣民皆指笑或唾其屍,cập đế ngộ hại như tô diệc khí thị thần dân giai chỉ tiếu hoặc thoá kì thi 是日鄭惟㦃與黎義昭及勳舊宗室大臣共迎立錦江王長子椅為帝時年十四,thị nhật trịnh duy sản dữ lê nghĩa chiêu cập huân cựu tông thất đại thần cộng nghinh lập cẩm giang vương trưởng tử ỷ vi đế thời niên thập tứ 惟㦃義昭等見弘裕燒,duy sản nghĩa chiêu đẳng kiến hoằng dụ thiêu 毀京城乃使力士覃舉迎帝幸外㱕清華西都城會明興起義師,huỷ kinh thành nãi sử lực sĩ đàm cử nghinh đế hạnh ngoại quy thanh hoa tây đô thành hội minh hưng khởi nghĩa sư 獨黎廣度出行于陳暠,độc lê quảng độ xuất hàng vu trần cảo 是時城中失守社稷󰲝棄人民入城爭取金銀寶貨白檀麝香紗羅紵絲满於民間圖書胡椒草香等沕委棄衢路髙一二寸不可勝紀,thị thời thành trung thất thủ xã tắc phế khí nhân dân nhập thành tranh thủ kim ngân bảo hoá bạch đàn xạ hương sa la trữ ti mãn ư dân gian đồ thư hồ tiêu thảo hương đẳng vật uỷ khí cù lộ cao nhất nhị thốn bất khả thắng kỷ 壮勇者爭奪金銀或至三四百两劣者亦二百餘两,tráng dũng giả tranh đoạt kim ngân hoặc chí tam tứ bách lượng liệt giả diệc nhị bách dư lượng 宮闕府庫爲之一空,cung khuyết phủ khố vi chi nhất không 前歳貢部使兵部右侍郎阮仲逵許三省阮貴雅等還至憑祥州聞陳暠作亂㨿諒原地方道路不通,tiền tuế cống bộ sứ binh bộ hữu thị lang nguyễn trọng quỳ hứa tam tỉnh nguyễn quý nhã đẳng hoàn chí bằng tường châu văn trần cảo tác loạn cứ lạng nguyên địa phương đạo lộ bất thông 通事何公勉杜慶餘,thông sự hà công miễn đỗ khánh dư 謀相官貨㱕于陳暠至光紹六年仲逵等周誅之,mưu tương quan hoá quy vu trần cảo chí quang thiệu lục niên trọng quỳ đẳng châu tru chi 十一日陳暠陷京城僣號天應臨朝稱制用黎廣度李國事,thập nhất nhật trần cảo hãm kinh thành tiếm hiệu thiên ứng lâm triều xưng chế dụng lê quảng độ lí quốc sự 時慈廉縣名羅寧社名人都力士鉄山伯陳真等糾出𦾔勇士并子第鄕兵五六千人起兵於廣花市,thời từ liêm huyện danh la ninh xã danh nhân đô lực sĩ thiết sơb bá trần chân đẳng củ xuất cựu dũng sĩ tịnh tử đệ hương binh ngũ lục thiên nhân khởi binh ư quảng hoa thị 暠聞之乃分道使潘乙自青威寶陀而進,cảo văn chi nãi phân đạo sử phan ất tự thanh oai bảo đà nhi tiến 真亦由清潭餘裕而來,chân diệc do thanh đàm dư dụ nhi lai 真先以兵逆戰進至射堆與乙力戰噐械俱盡乃以小堝擲之,chân tiên dĩ binh nghịch chiến tiến chí xạ đôi dữ ất lực chiến khí giới cụ tận nãi dĩ tiểu qua trịch chi 真齒口被跡甚痛以孤軍難久留乃夜回駐營于黄花市,chân xỉ khẩu bị tích thậm thống dĩ cô quân nan cửu lưu nãi dạ hồi trú dinh vu hoàng hoa thị 時楊保等亦有扶國討逆暠檄,thời dương bảo đẳng diệc hữu phù quốc thảo nghịch cảo hịch 十五日,thập ngũ nhật 帝自西都城糾率三府義師,đế tự tây đô thành củ suất tam phủ nghĩa sư 命鄭惟㦃由天關應天而進阮弘裕由長安莅仁而進正營平富侯阮文慮永興侯鄭綏領水步兵並進直至東京,mệnh trịnh duy sản do thiên quan ứng thiên nhi tiến nguyễn hoằng dụ do trường an lí nhân nhi tiến chính dinh bình phú hầu nguyễn văn lự vĩnh hưng hầu trịnh tuy lĩnh thuỷ bộ binh tịnh tiến trực chí đông kinh 并移檄郡縣,tịnh di hịch quận huyện 十九日帝至蕉園,thập cửu nhật đế chí tiêu viên 陳真先士卒挺身詣行在拜謁,trần chân tiên sĩ tốt đĩnh thân nghệ hành tại bái yết 二十三日招安山南營副將安信伯鄭熹提察黎嶘贊理黎翼記録張玄齡等繼進圍大興門外,nhị thập tam nhật chiêu an sơn nam dinh phó tướng an tín bá trịnh hi đề sát lê sạn tán lí lê dực ký lục trương huyền linh đẳng kế tiến vi đại hưng môn ngoại 暠出逆徒上大興門樓麾旗𭛁砲以禦官軍,cảo xuất nghịch đồ thượng đại hưng môn lầu huy kì phát pháo dĩ ngự quan quân 少頃見剃髮三叢兵自夢橋進入瑞光宫,thiểu khuynh kiến thế phát tam tùng binh tự mộng kiều tiến nhập thuỵ quang cung 鄭熹稍却将退紅梅洞遇,trịnh hi sảo khước tương thoái hồng mai động ngộ 阮弘裕軍再進入,nguyễn hoằng dụ quân tái tiến nhập 是時惟㦃領水步諸軍並進四靣為城,thị thời duy sản lĩnh thuỷ bộ chư quân tịnh tiến tứ diện vi thành 惟㦃擊賊自太極津至東河津,duy sản kích tặc tự thái cực tân chí đông hà tân 逆徒大敗,nghịch đồ đại bại 鄭熹圍自大興門外,trịnh hi vi tự đại hưng môn ngoại 暠閉城自守,cảo bế thành tự thủ 惟㦃又圍西北城邉再遇山西逆賊何公真率眾逼城欲誅暠與帝争立,duy sản hựu vi tây bắc thành biên tái ngộ sơn tây nghịch tặc hà công chân suất chúng bức thành dục tru cảo dữ đế tranh lập 惟㦃力戰公真敗死,duy sản lực chiến công chân bại tử 時左檢點黎輦戰陷死于驛望社名,thời tả kiểm điểm lê liễn chiến hãm tử vu dịch vọng xã danh 暠開城走過天德江竄于諒原,cảo khai thành tẩu quá thiên đức giang thoán vu lạng nguyên 二十四日帝駐在清潭社名,nhị thập tứ nhật đế trú tại thanh đàm xã danh 二十五日良文侯阮時雍與杜岳等奉迎帝上京,nhị thập ngũ nhật lương văn hầu nguyễn thì ung dữ đỗ nhạc đẳng phụng nghinh đế thượng kinh 二十七日復位大赦以是年為光紹元年,nhị thập thất nhật phục vị đại xá dĩ thị niên vi quang thiệu nguyên niên 時光治在西都,thời quang trị tại tây đô 後,hậụ 為文郡公鄭惟岱所弑及其二弟皆遇害,vị văn quận công trịnh duy đại sở thí cập kì nhị đệ giai ngộ hại 論曰㦃大之惡甚矣,luận viết sản đại chi ác thậm hĩ 他日假手於人而不得其死也宜哉,tha nhật giả thủ ư nhân nhi bất đắc kì tử dã nghi tai 夏六月二十八日太傅䧺國公黎義昭議定捕陳暠父子賞功,hạ lục nguyệt nhị thập bát nhật thái phó hùng quốc công lê nghĩa chiêu nghị định bổ trần cảo phụ tử thưởng công 令如捉得暠賞五十人,lệnh như tróc đắc cảo thưởng ngũ thập nhân 首捕一人許右都督從一品蔭封三代不願官者賜金三百两級田二千畝次捕一人許都指揮使正三品蔭封三代又次捕一人許都指揮使同知從五品從捕十人許指揮僉事正四品又從捕十,thủ bổ nhất nhân hứa hữu đô đốc tòng nhất phẩm ấm phong tam đại bất nguyện quan giả tứ kim tam bách lượng cấp điền nhị thiên mẫu thứ bổ nhất nhân hứa đô chỉ huy sứ chánh tam phẩm ấm phong tam đại hựu thứ bổ nhất nhân hứa đô chỉ huy sứ đồng tri tòng ngũ phẩm tòng bổ thập nhân hứa chỉ huy thiêm sự chánh tứ phẩm hựu tòng bổ thập 三人許指揮同知,tam nhân hứa chỉ huy đồng tri 如補得逆暠子賞二十人首捕一人許都督同知,như bổ đắc nghịch cảo tử thưởng nhị thập nhân thủ bổ nhất nhân hứa đô đốc đồng tri 秋八月獲陳暠黨潘乙於東潮縣檻送京師斬於東河坊,thu bát nguyệt hoạch trần cảo đảng phan ất ư đông triều huyện hạm tống kinh sư trảm ư đông hà phường 命鄭惟産節制水步諸營以御史台僉都御史范謙柄賛理軍務畧定海陽永興侯鄭綏安美侯賴叔懋并覃󰁮桂陽覧山東人調步兵畧定京北由禮伯阮伯俊歸安集慈山府名諸縣,mệnh trịnh duy sản tiết chế thuỷ bộ chư dinh dĩ ngự sử đài thiêm đô ngự sử phạm khiêm bính tán lí quân vụ lược định hải dương vĩnh hưng hầu trịnh tuy an mĩ hầu lại thúc mậu tịnh đàm cử quế dương lãm sơn đông nhân điều bộ binh lược định kinh bắc do lễ bá nguyễn bá tuấn quy an tập từ sơn phủ danh chư huyện 伯俊㱕至桂陽為鄕人所殺,bá tuấn quy chí quế dương vị hương nhân sở sát 綏等進至武寧市橋駐營,tuy đẳng tiến chí vũ ninh thị cầu trú dinh 九月十三日黎義昭再議定捕得僞,cửu nguyệt thập tam nhật lê nghĩa chiêu tái nghị định bổ đắc nguỵ 将賞功令一捕得僞大将難賞十人易賞五人首捕一人難許都指揮使從三品易許都指揮僉事正四品,tướng thưởng công lệnh nhất bổ đắc nguỵ đại tướng nan thưởng thập nhân dị thưởng ngũ nhân thủ bổ nhất nhân nan hứa đô chỉ huy sứ tòng tam phẩm dị hứa đô chỉ huy thiêm sự chánh tứ phẩm 一捕得僞副将難賞八人易賞四人,nhất bổ đắc nguỵ phó tướng nan thưởng bát nhân dị thưởng tứ nhân 再定功臣捕得逆暠及僞職,tái định công thần bổ đắc nghịch cảo cập nguỵ chức 賞功令并定力勇武士及俊士功臣子孫捕得僞将賞公令,thưởng công lệnh tính định lực dũng võ sĩ cập tuấn sĩ công thần tử tôn bổ đắc nguỵ tướng thưởng công lệnh 冬十一月再命鄭惟㦃阮弘裕與明武侯鄭拱廣福伯阮克讓提領官軍徃討陳暠於至靈鄒山崇嚴寺山麓,đông thập nhất nguyệt tái mệnh trịnh duy sản nguyễn hoằng dụ dữ minh vũ hầu trịnh củng quảng phúc bá nguyễn khắc nhượng đề lĩnh quan quân vãng thảo trần cảo ư chí linh trâu sơn sùng nghiêm tự sơn lộc 時惟㦃以軍士久勞逆暠未滅乃作文以慰勞将士,thời duy sản dĩ quân sĩ cửu lao nghịch cảo vị diệt nãi tác văn dĩ uý lạo tướng sĩ 又使裨將鉄山伯陳真回,hựu sử tì tướng thiết sơn bá trần chân hồi 京討多士,kinh thảo đa sĩ 先是多士恃有功勞衡衡國中脅奸豦女逼滛人妻故惟㦃使真討之,tiên thị đa sĩ thị hữu công lao hoành hành quốc trung hiếp gian cự nữ bức dâm nhân thê cố duy sản sử chân thảo chi 時有星隕於營中,thời hữu tinh vẫn ư doanh trung 惟㦃軍進至至靈縣名與暠夾戦於南澗,duy sản quân tiến chí chí linh huyện danh dữ cảo giáp chiến ư nam giản 裨将名幸死於陣,tì tướng danh hạnh tử ư trận 惟㦃見賊挑戦欲擊之諸將諫不聽,duy sản kiến tặc khiêu chiến dục kích chi chư tướng gián bất thính 賊又挑戦惟㦃忿怒分道進戦身先士卒,tặc hựu khiêu chiến duy sản phẫn nộ phân đạo tiến chiến thân tiên sĩ tốt 惟㦃及阮尚皆為陣暠所獲至萬劫行舘殺支,duy sản cập nguyễn thượng giai vị trần cảo sở hoạch chí vạn kiếp hành quán sát chi 暠直到菩提,cảo trực đáo bồ đề 帝命鉄山伯陳真進討大破之刺殺甚多,đế mệnh thiết sơn bá trần chân tiến thảo đại phá chi thích sát thậm đa 暠遂竄于諒原不敢復出以月江為界,cảo toại thoán vu lạng nguyên bất cảm phục xuất dĩ nguyệt giang vi giới 真與暠軍相持,chân dữ cảo quân tương trì 暠傳其子昇僣號宣和,cảo truyền kì tử thăng tiếm hiệu tuyên hoà 後暠削,hậu cảo tước 髮為僧逃匿得免,phát vi tăng đào nặc đắc miễn 今保祿安樂周原等村猶有祠在意暠死於此焉,kim bảo lộc an lạc chu nguyên đẳng thôn do hữu từ tại ý cảo tử ư thử yên 昭宗神皇帝諱椅又諱漳聖宗之曾孫建王鑌之嫡孫錦江王漴之長子也在位七年為莫登庸所弑壽二十六塟永興陵,chiêu tông thần hoàng đế huý y hựu huý huệ thánh tông chi tằng tôn kiến vương tân chi đích tôn cẩm giang vương sùng chi trưởng tử dã tại vị thất niên vị mạc đăng dung sở thí thọ nhị thập lục táng vĩnh hưng lăng 時既板蕩政非已出内聽奸䛕外荒禽獸昏暗不明剛愎自用其亡也宜哉,thời ký bản đãng chính phi dĩ xuất nội thính gian dua ngoại hoang cầm thú hôn ám bất minh cương phức tự dụng kì vong dã nghi tai 其母皇后鄭氏鸞乃清漳丕暴人也,kì mẫu hoàng hậu trịnh thị loan nãi thanh chương phi bạo nhân dã 以端慶二年十月初四日生,dĩ đoan khánh nhị niên thập nguyệt sơ tứ nhật sinh 洪順八年㐮翼帝遇害無嗣大臣黎義昭鄭惟㦃等迎而立之,hồng thuận bát niên tương dực đế ngộ hại vô tự đại thần lê nghĩa chiêu trịnh duy sản đẳng nghinh nhi lập chi 後㱕西都紏率義師直進至京逐陳暠遂即位改元光,hậu quy tây đô củ suất nghĩa sư trực tiến chí kinh trục trần cảo toại tức vị cải nguyên quang 紹以誕日為儀天聖節,thiệu dĩ đản nhật vi nghi thiên thánh tiết 七年而幸外莫登庸立弟椿即位降帝為陀陽王,thất niên nhi hạnh ngoại mạc đăng dung lập đệ xuân tức vị giáng đế vi đà dương vương 統阮五年為登庸所殺,thống nguyễn ngũ niên vị đăng dung sở sát 後追上尊謚為神皇帝廟號昭宗,hậu truy thượng tôn thuỵ vi thần hoàng đế miếu hiệu chiêu tông 丁丑光紹二年明正德十二年,đinh sửu quang thiệu nhị niên minh chính đức thập nhị niên 春追尊皇祖建王為德宗建皇帝皇父荘定大王為明宗哲皇帝仍勑禮部尚書譚慎徽號定廟諱御名廟諱二十椅譓二字,xuân truy tôn hoàng tổ kiến vương vi đức tông kiến hoàng đế hoàng phụ trang định đại vương vi minh tông triết hoàng đế nhưng sắc lễ bộ thượng thư đàm thận huy hiệu định miếu huý ngự danh miếu huý nhị thập y huệ nhị tự 字御凡臨文寫用刊書籍皆不之禁聲讀皆應回避連字如徵在之類不得寫用,tự ngự phàm lâm văn tả dụng san thư tịch giai bất chi cấm thanh độc giai ứng hồi tị liên tự như trưng tại chi loại bất đắc tả dụng 命平郡公阮文慮為都将,mệnh bình quận công nguyễn văn lự vi đô tướng 夏四月杖殺假天武𬯵克昌,hạ tứ nguyệt trượng sát giả thiên vũ cồ khắc xương 克昌天施縣仁武鄕効力前衛軍人於洪順六年稱曰駙馬降身未幾又稱天武,khắc xương thiên thi huyện nhân vũ hương hiệu lực tiền vệ quân nhân ư hồng thuận lục niên xưng viết phò mã giáng thân vị cơ hựu xưng thiên vũ 至是年正月出居本社寺號曰浮涇乞飯九包食盡取包葉燒化为藥助良民無子息者需索鷄酒,chí thị niên chính nguyệt xuất cư bản xã tự hiệu viết phù kinh khất phạn cửu bao thực tận thủ bao diệp thiêu hoá vi dược trợ lương dân vô tử tức giả nhu sách kê tửu 救助即効,cứu trợ tức hiệu 事聞于朝差人捉送赴京杖殺之為其恠誕惑民故誅之,sự văn vu triều sai nhân tróc tống phó kinh trượng sát chi vị kì quái đản hoặc dân cố tru chi 命太保瑞郡公吳柄為都将,mệnh thái bảo thuỵ quận công ngô bính vi đô tướng 以阮文運為京北賛治承政司承政使,dĩ nguyễn văn vận vi kinh bắc tán trị thừa chính ti thừa chính sứ 五月二十八日追尊靈隱正為襄翼帝,ngũ nguyệt nhị thập bát nhật truy tôn linh ẩn chính vi tương dực đế 秋七月朔安和侯阮弘裕與永興伯鄭綏有隙屯兵相拒,thu thất nguyệt sóc an hoà hầu nguyễn hoằng dụ dữ vĩnh hưng bá trịnh tuy hữu khích đồn binh tương cự 先是阮弘裕鄭綏俱徃討賊回于京師聽子弟反間遂成嫌隙,tiên thị nguyễn hoằng dụ trịnh tuy cụ vãng thảo tặc hồi vu kinh sư thính tử đệ phản gián toại thành hiềm khích 弘裕屯于東河坊綏屯于大羅城外相守,hoằng dụ đồn vu đông hà phường tuy đồn vu đại la thành ngoại tương thủ 弘裕稱病不朝,hoằng dụ xưng bệnh bất triều 科官阮貫之奏言,khoa quan nguyễn quán chi tấu ngôn 上以廉蘭賈㓂之事諭之不解,thượng dĩ liêm lan giả khấu chi sự dụ chi bất giải 至是阮文慮鄭維岱俱入御前奏請講和二人,chí thị nguyễn văn lự trịnh duy đại cụ nhập ngự tiền tấu thỉnh giảng hoà nhị nhân 文慮以密詔出於袖中奏言鄭綏維岱以阮湞子阮淞立為僞主作大逆,văn lự dĩ mật chiếu xuất ư tụ trung tấu ngôn trịnh tuy duy đại dĩ nguyễn trinh tử nguyễn tùng lập vi nguỵ chúa tác đại nghịch 於是捕維岱及右都督黎益旧旧音皆斬之,ư thị bổ duy đại cập hữu đô đốc lê ích cựu cựu âm giai trảm chi 鄭伯适絞死,trịnh bá quát giảo tử 以維岱首梟於鐵山,dĩ duy đại thủ kiêu ư thiết sơn 伯陳真營外,bá trần chân dinh ngoại 是日阮弘裕󰁮兵擊綏於京城永昌曲浦復古等坊三戰不克,thị nhật nguyễn hoằng dụ cử binh kích tuy ư kinh thành vĩnh xương khúc phố phục cổ đẳng phường tam chiến bất khắc 鄭綏裨将阮世副中矢而却,trịnh tuy tì tướng nguyễn thế phó trúng thỉ nhi khước 綏乃走入清華,tuy nãi tẩu nhập thanh hoa 陳真以弘裕逐鄭綏乃舉兵攻弘裕先是惟産𭁈鄭綏同族惟㦃養陳真為義子密劄山西各營子弟擊之,trần chân dĩ hoằng dụ trục trịnh tuy nãi cử binh công hoằng dụ tiên thị duy sản dữ trịnh tuy đồng tộc duy sản dưỡng trần chân vi nghĩa tử mật tráp sơn tây các dinh tử đệ kích chi 是日弘裕入見帝出自大興門意有陳真乃出東華門,thị nhật hoằng dụ nhập kiến đế xuất tự đại hưng môn ý hữu trần chân nãi xuất đông hoa môn 頃之下船避回清華,khuynh chi hạ thuyền tị hồi thanh hoa 時莫登庸鎮守山南陳真有書勸截之登庸不忍弘裕得免,thời mạc đăng dung trấn thủ sơn nam trần chân hữu thư khuyến tiệt chi đăng dung bất nhận hoằng dụ đắc miễn 初弘裕與陳真戰時日向暮有五色雲片出東方而黄雲飄楊滿天,sơ hoằng dụ dữ trần chân chiến thời nhật hướng mộ hữu ngũ sắc vân phiến xuất đông phương nhi hoàng vân phiêu dương mãn thiên 識者恠之,thức giả quái chi 諭曰黎朝當光紹時外㓂未平權臣相攻交兵闕下蹀血京師,dụ viết lê triều đương quang thiệu thời ngoại khấu vị bình quyền thần tương công giao binh khuyết hạ điệp huyết kinh sư 曰色黄昏天雲散落國祚日衰兆於此矣,viết sắc hoàng hôn thiên vân tán lạc quốc tộ nhật suy triệu ư thử hĩ 詔追尊愍厲公為威穆帝,chiếu truy tôn mẫn lệ công vi uy mục đế 二十八日殺假天蓬陳公務公務嘉福縣范松社軍人,nhị thập bát nhật sát giả thiên bồng trần công vụ công vụ gia phúc huyện phạm tùng xã quân nhân 先是副将左都督武川伯莫登庸奏言公務妄行妖恠誑惑愚民並劾丞憲官黎瓚杜韜等信惑邪説其畧云窃惟仁義中正聖人之所當行恠力亂神聖人之所不語,tiên thị phó tướng tả đô đốc vũ xuyên bá mạc đăng dung tấu ngôn công vụ vọng hành yêu quái cuồng hoặc ngu dân tịnh hặc thừa hiến quan lê toản đỗ thao đẳng tín hoặc tà thuyết kì lược vân thiết duy nhân nghĩa trung chính thánh nhân chi sở đương hành quái lực loạn thần thánh nhân chi sở bất ngữ 稽諸往古厥有明徵,kê chư vãng cổ quyết hữu minh trưng 皇帝府時必謹幽明之,hoàng đế phủ thời tất cẩn u minh chi 分髙陽立極必絶地天之通,phân cao dương lập cực tất tuyệt địa thiên chi thông 是皆揭標的於當時所以垂黾鑑於後代,thị giai yết phiêu đích ư đương thời sở dĩ thuỳ mãnh giám ư hậu đại 於皇上聖光啓中興作之君作之師誕任寵綏之責化以道化以德期臻沕穆之休,ư hoàng thượng thánh quang khải trung hưng tác chi quân tác chi sư đản nhiệm sủng tuy chi trách hoá dĩ đạo hoá dĩ đức kì trăn vật mục chi hưu 凣在際蟠󰁮皆食息,phàm tại tế bàn cử giai thực tức 今天施仁武軍人瞿克昌嘉福范松軍人陳公務類由賤隷本作齊民謂宜遵王道王路之㱕率循嘉訓却乃假天武天蓬之號誑誘愚民,kim thiên thi nhân vũ quân nhân cù khắc xương gia phúc phạm tùng quân nhân trần công vụ loại do tiện lệ bản tác tề dân vị nghi tuân vương đạo vương lộ chi quy suất tuần gia huấn khước nãi giả thiên vũ thiên bồng chi hiệu cuống dụ ngu dân 以浮經𫢋寺為賣詐之塲以布𢪒神祠爲藏奸之窟,dĩ phù kinh khật tự vi mại trá chi trường dĩ bố bái thần từ vi tàng gian chi quật 撒灰作薬術行而老少奔波咒水飛符計售而閭閻倒影,tản hôi tác dược thuật hành nhi lão thiếu bôn ba chú thuỷ phi phù kế thụ nhi lư diêm đảo ảnh 顧妖恠所為若是宜士夫出力排之,cố yêu quái sở vi nhược thị nghi sĩ phu xuất lực bài chi 而承憲关等曾讀聖賢之書均任師帥之責當如仁傑毀河南滛祠以袪他惑胡頴杖廣東僧人以斥異端,nhi thừa hiến quan đẳng tằng độc thánh hiền chi thư quân nhiệm sư soái chi trách đương như nhân kiệt huỷ hà nam dâm từ dĩ khư tha hoặc hồ dĩnh trượng quảng đông tăng nhân dĩ xích dị đoan 胡彼凣流不明常理黎瓚文運則迷而不悟妄狀而信惑其非子驥杜韜則昏而無知妄本而附會其説,hồ bỉ phàm lưu bất minh thường lí lê toản văn vận tắc mê nhi bất ngộ vọng trạng nhi tín hoặc kì phi tử kí đỗ thao tắc hôn nhi vô tri vọng bản nhi phụ hội kì thuyết 一一同㱕於左道駸駸幾惑於巫風,nhất nhất đồng quy ư tả đạo xâm xâm cơ hoặc ư vu phong 将惑以恠相惧以神既作譸張之態何儆非刑何度非法盍嚴懲戒之條,tương hoặc dĩ quái tương cụ dĩ thần ký tác trù trương chi thái hà cảnh phi hình hà độ phi pháp hạp nghiêm trừng giới chi điều 帝從之,đế tòng chi 以阮預為御史󰱑副都御史,dĩ nguyễn dự vi ngự sử đài phó đô ngự sử 冬十一月二十日以杜岳為吏部尚書兼東閣大𭓇士入侍經筵,đông thập nhất nguyệt nhị thập nhật dĩ đỗ nhạc vi lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên 閏十二月誅賊臣黎廣度,nhuận thập nhị nguyệt tru tặc thần lê quảng độ 先是廣度降于陳暠,tiên thị quảng độ hàng vu trần cảo 至是鎮将何𢒎鶽音準阮魯等捉得解送京師,chí thị trấn tướng hà phi chuẩn âm chuẩn nguyễn lỗ đẳng tróc đắc giải tống kinh sư 莫登庸上奏請誅之其畧曰三綱五常扶植天地之棟幹奠安生民之柱石,mạc đăng dung thượng tấu thỉnh tru chi kì lược viết tam cương ngũ thường phù thực thiên địa chi đống cán điện an sinh dân chi trụ thạch 國而無此則中夏而夷狄人而無此則衣裳而禽犢,quốc nhi vô thử tắc trung hạ nhi di địch nhân nhi vô thử tắc y thường nhi cầm độc 自古及今未有舍此而䏻立於覆載之間也,tự cổ cập kim vị hữu xá thử nhi năng lập ư phú tải chi gian dã 今黎廣度帝祖父之餘蔭蒙朝廷之厚恩践歷四朝列位台鼎因循一節殆甚窺窬,kim lê quảng độ đế tổ phụ chi dư ấm mông triều đình chi hậu ân tiễn lịch tứ triều liệt vị đài đỉnh nhân tuần nhất tiết đãi thậm khuy du 要君則,yếu quân tắc 百計逢迎專政則多方賣弄釀成端慶洪順之禍𡸈一朝一夕之故哉,bách kế phùng nghinh chuyên chính tắc đa phương mại lộng nhưỡng thành đoan khánh hồng thuận chi hoạ khởi nhất triêu nhất tịch chi cố tai 比年逆暠稱兵僣干位號彼乃貪生畏死忍耻事讐假名爵而為逆暠誑誘愚民假頭目而為逆暠求封外國,tỉ niên nghịch cảo xưng binh tiếm can vị hiệu bỉ nãi tham sinh uý tử nhẫn xỉ sự thù giả danh tước nhi vi nghịch cảo cuống dụ ngu dân giả đầu mục nhi vi nghịch cảo cầu phong ngoại quốc 狗彘其行梟獍其心梟惡鳥名獍音更惡獸名梟食父獍食母,cẩu trệ kì hành kiêu kính kì tâm kiêu ác điểu danh kính âm cánh ác thú danh kiêu thực phụ kính thực mẫu 人皆唾罵而彼則冥頑自如曾不顧君父之厚恩綱常之大義,nhân giai thoá mạ nhi bỉ tắc minh ngoan tự như tằng bất cố quân phụ chi hậu ân cương thường chi đại nghĩa 其得罪於天地得罪於祖宗得罪於天下在所不赦,kì đắc tội ư thiên địa đắc tội ư tổ tông đắc tội ư thiên hạ tại sở bất xá 今将臣何飛鶽阮魯等已捉得正身欽奉勑㫖力士拿誅之,kim tướng thần hà phi chuẩn nguyễn lỗ đẳng dĩ tróc đắc chính thân khâm phụng sắc chỉ lực sĩ nã tru chi 初六科十三道上奏為大,sơ lục khoa thập tam đạo thượng tấu vi đại 臣臨事变亂䏻死節義事逆賊,thần lâm sự biến loạn năng tử tiết nghĩa sự nghịch tặc 事臣等檢得前太師紹國公黎廣度居相職不䏻盡忠臨事變不䏻死節臣事逆暠抗拒朝廷至鎮守營将何飛鶽阮魯等捉得觧送果是逆賊之臣至是罪犯,sự thần đẳng kiểm đắc tiền thái sư thiệu quốc công lê quảng độ cư tương chức bất năng tận trung lâm sự biến bất năng tử tiết thần sự nghịch cảo kháng cự triều đình chí trấn thủ dinh tướng hà phi chuẩn nguyễn lỗ đẳng tróc đắc giải tống quả thị nghịch tặc chi thần chí thị tội phạm 臣等竊惟天地常經實在君臣之道春秋大義尤嚴亂賊之誅,thần đẳng thiết duy thiên địa thường kinh thực tại quân thần chi đạo xuân thu đại nghĩa vưu nghiêm loạn tặc chi tru 名分甚明條章具在,danh phận thậm minh điều chương cụ tại 金黎廣度猥承勳蔭濫典鑑衡固宜節厲忠貞思答思朝之眷,kim lê quảng độ ổi thừa huân ấm lạm điển giám hành cố nghi tiết lệ trung trinh tư đáp tư triều chi quyến 顧胡乃行多私僻竟包一已之奸㓙,cố hồ nãi hành đa tư tịch cánh bao nhất dĩ chi gian hung 剛方靡效韓休狡險亶浮林甫,cương phương mi hiệu hàn hưu giảo hiểm đàn phù lâm phủ 閨門不正腥聞鄭,khuê môn bất chính tinh văn trịnh 衛之風柱石非才力乏伊周之噐,vệ chi phong trụ thạch phi tài lực phạp y chu chi khí 徇私違理倚法弄權,tuẫn tư vi lí ỷ pháp lộng quyền 兆瞰室之災則𩾛林木而廣營宫室樂迷心之智則執酒壼而徧酌下僚,triệu khám thất chi tai tắc cưu lâm mộc nhi quảng dinh cung thất lạc mê tâm chi trí tắc chấp tửu hồ nhi biến chước hạ liêu 所急者問金求田所事者賣官鬻獄,sở cấp giả vấn kim cầu điền sở sự giả mại quan chúc ngục 内而府衙各職盡出其門外而承憲等官皆由其首,nội nhi phủ nha các chức tận xuất kì môn ngoại nhi thừa hiến đẳng quan giai do kì thủ 溪𫫽縱貪饕之欲旌旗招奔走之徒脧削閭閻民窮而不之恤,khê hác túng tham thao chi dục tinh kì chiêu bôn tẩu chi đồ thuyên tước lư diêm dân cùng nhi bất chi tuất 紊亂綱紀政󰔦而不之恩,vặn loạn cương kỷ chính đố nhi bất chi ân 上則負社則卵翼之恩下則墮祖宗箕裘之業,thượng tắc phụ xã tắc noãn dực chi ân hạ tắc đoạ tổ tông ki cầu chi nghiệp 所為若是安得智哉󰟸因逆暠之僣干靡効真卿之慷概,sở vi nhược thị an đắc trí tai khoảnh nhân nghịch cảo chi tiếm can mi hiệu chân khanh chi khảng khái 匡扶國難則,khuông phù quốc nạn tắc 罔揮衛社之戈顧戀家貲則欲築藏金之塢,võng huy vệ xã chi qua cố luyến gia ti tắc dục trúc tàng kim chi ổ 旦旦敢忘於河誓昏昏便陷於虜庭,đán đán cảm vong ư hà thệ hôn hôn tiện hãm ư lỗ đình 臨變迷就子之方事讐忍偷生之恥低頭而拜逆賊深慚舞象之有知作俑而諭愚民殆甚屯蜂之凣蠢,lâm biến mê tựu tử chi phương sự thù nhẫn thâu sinh chi sỉ đê đầu nhi bái nghịch tặc thâm tàm vũ tượng chi hữu tri tác dũng nhi dụ ngu dân đãi thậm đồn phong chi phàm xuẩn 狺音狺犬爭声然反靣慻音眷回顧也爾噬臍况聖神將欲自新信厚屡頒於明詔胡小醜曾無念𦾔頑嚚滋長於邪謀,ngân âm ngân khuyển tranh thanh nhiên phản diện quyến âm quyến hồi cố dã nhĩ phệ tê huống thánh thần tương dục tự tân tín hậu lũ ban ư minh chiếu hồ tiểu xú tằng vô niệm cựu ngoan ngân tư trường ư tà mưu 負龐萌反漢之辜踵朱泚背唐之轍,phụ bàng manh phản hán chi cô chủng chu thử bối đường chi triệt 海而洗惡莫勝浩浩之波天𡸈容奸󰱩入恢恢之綱何靣目而見日月何信語而對冠紳,hải nhi tẩy ác mạc thắng hạo hạo chi ba thiên khởi dung gian cự nhập khôi khôi chi cương hà diện mục nhi kiến nhật nguyệt hà tín ngữ nhi đối quan thân 忘,vong 其親而奪其親事其主而反其主,kì thân nhi đoạt kì thân sự kì chủ nhi phản kì chủ 臣子不忠不孝失身既犯於罪魁刑罸有要有倫負質合明於󰘊禁,thần tử bất trung bất hiếu thất thân ký phạm ư tội khôi hình phạt hữu yếu hữu luân phụ chất hợp minh ư bang cấm 又朝臣上奏為大臣背國從偽,hựu triều thần thượng tấu vi đại thần bội quốc tòng nguỵ 事臣等紏得前太師紹國公黎廣度於端慶洪順之年包藏禍心濁亂天下,sự thần đẳng củ đắc tiền thái sư thiệu quốc công lê quảng độ ư đoan khánh hồng thuận chi niên bao tàng hoạ tâm trọc loạn thiên hạ 至逆暠犯闕不䏻堅守臣節又反北靣事讐顯是背國從僞干有重罪,chí nghịch cảo phạm khuyết bất năng kiên thủ thần tiết hựu phản bắc diện sự thù hiển thị bội quốc tòng nguỵ can hữu trọng tội 為此臣等竊惟天地常經莫重軍臣之義帝王大柄尤嚴亂賊之誅,vi thử thần đẳng thiết duy thiên địa thường kinh mạc trọng quân thần chi nghĩa đế vương đại bính vưu nghiêm loạn tặc chi tru 况此一鄙夫有如黎廣度以斗筲之小噐濫台鼎之重權,huống thử nhất bỉ phù hữu như lê quảng độ dĩ đấu sao chi tiểu khí lạm thai đỉnh chi trọng quyền 鬻獄賣官既構禍,chúc ngục mại quan ký cấu hoạ 於端慶守成之日逢君献諂又捉亡於洪順御下之時,ư đoan khánh thủ thành chi nhật phùng quân hiến siểm hựu tróc vong ư hồng thuận ngự hạ chi thời 忍為曷可勝言患失無所不至十載養天下亂有同林甫之奸一朝動漁陽兵遂致祿山之㓂,nhẫn vi hạt khả thắng ngôn hoạn thất vô sở bất chí thập tải dưỡng thiên hạ loạn hữu đồng lâm phủ chi gian nhất chiêu động dgư dương binh toại trí lộc sơn chi khấu 百姓以之騷亂九廟以之震驚固宜報國靡身贖賣國戕民之罪顧乃貪生畏死為事讐從僞之人,bách tính dĩ chi tao loạn cửu miếu dĩ chi chấn kinh cố nghi báo quốc mi thân thục mại quốc tường dân chi tội cố nãi tham sinh uý tử vi sự thù tòng nguỵ chi nhân 臣事逆暠累及三年陰助逆暠殆甚百計,thần sự nghịch cảo luỹ cập tam niên âm trợ nghịch cảo đãi thậm bách kế 僞詔僞諭僞勑封名爵以誑惑愚民詭計詭行詭言稱頭目以求封外國,nguỵ chiếu nguỵ dụ nguỵ sắc phong danh tước dĩ cuống hoặc ngu dân nguỵ kế nguỵ hành nguỵ ngôn xưng đầu mục dĩ cầu phong ngoại quốc 誠犬彘之不若曾蜂蟻之不如,thành khuyển trệ chi bất nhược tằng phong nghị chi bất như 今謹僃奏聞,kim cẩn bị tấu văn 廣度遂坐誅,quảng độ toại toạ tru 授阮荗海陽參政兼賛理廣福伯阮克讓營軍務,thụ nguyễn mậu hải dương tham chính kiêm tán lí quảng phúc bá nguyễn khắc nhượng dinh quân vụ 先是荗以清華憲察使回家守制满服赴京,tiên thị mậu dĩ thanh hoa hiến sát sứ hồi gia thủ chế mãn phục phó kinh 時植陳暠構亂荗不應僞命,thời thực trần cảo cấu loạn mậu bất ứng nguỵ mệnh 朝廷以荗有士望仍授本䖏參政并兼賛理未幾陞太僕寺卿,triều đình dĩ mậu hữu sĩ vọng nhưng thụ bản xứ tham chính tịnh kiêm tán lí vị cơ thăng thái bộc tự khanh 是歳天下大飢人民餓殍相󰥺,thị tuế thiên hạ đại cơ nhân dân nga biễu tương chẩm 海陽東潮𰎟山京北安豊僊𨒣東岸諸經兵處尤甚,hải dương đông triều giáp sơn kinh bắc yên phong tiên du đông ngàn chư kinh binh xứ vưu thậm 時主少國危諸將自相䧺長互生嫌隙,thời chủ thiếu quốc nguy chư tướng tự tương hùng trưởng hỗ sinh hiềm khích 鉄山伯陳真既逐阮弘裕仍鎮守京師,thiết sơn bá trần chân ký trục nguyễn hoằng dụ nhưng trấn thủ kinh sư 帝遣左顯鐵城伯及新降将阮公度等將步兵莫登庸將水軍追弘裕等,đế khiển tả hiển thiết thành bá cập tân hàng tướng nguyễn công độ đẳng tương bộ binh mạc đăng dung tương thuỷ quân truy hoằng dụ đẳng 走入淳祐今改淳祿避真宗諱也,tẩu nhập tuần hựu kim cải thuần lộc tị chân tông huý dã 官軍掘弘裕父文郎塚斬其首,quan quân quật hoằng dụ phụ văn lang trủng trảm kì thủ 弘裕再會兵與官軍相拒,hoằng dụ tái hội binh dữ quan quân tương cự 弘裕因以書并討遺莫登庸,hoằng dụ nhân dĩ thư tính thảo di mạc đăng dung 登庸得書與詩遂擁兵不戰,đăng dung đắc thư dữ thi toại ủng binh bất chiến 弘裕等遂全軍走還,hoằng dụ đẳng toại toàn quân tẩu hoàn 定順化漕運官栗賞功令,định thuận hoá tào vận quan lật thưởng công lệnh 凣順化漕運官栗二遭並勤官貟陞一級賞二資前力勇武士年深并已出身寄回本貫情願許如出身除中尉新󰱇出身材項除武尉正八品分入各衛宿直,phàm thuận hoá tào vận quan lật nhị tao tịnh cần quan viên thăng nhất cấp thưởng nhị tư tiền lực dũng võ sĩ niên thâm tịnh dĩ xuất thân ký hồi bản quán tình nguyện hứa như xuất thân trừ trung uý tân tuyển xuất thân tài hạng trừ vũ uý chánh bát phẩm phân nhập các vệ túc trực 文属有出身例除如縣縣丞若無出身并軍色民人除副武尉從八品,văn thuộc hữu xuất thân lệ trừ như huyện huyện thừa nhược vô xuất thân tính quân sắc dân nhân trừ phó vũ uý tòng bát phẩm 以,dĩ 黎𡺄為户部尚書,lê sạn vi hộ bộ thượng thư 戊寅三年明正德十三年,mậu dần tam niên minh chính đức thập tam niên 春會試天下󰁮人,xuân hội thí thiên hạ cử nhân 取鄧乙御天縣海湖人廷試進士出身等十七人,thủ đặng ất ngự thiên huyện hải hồ nhân đình thí tiến sĩ xuất thân đẳng thập thất nhân 及廷試問以知人安民,cập đình thí vấn dĩ tri nhân an dân 賜吳勉紹阮敏篤劉啓顓三名第二甲進士及第賴金榜等六名第二甲進士出身阮度戥八名第三甲同進士出身,tứ ngô miễn thiệu nguyễn mẫn đốc lưu khải chuyên tam danh đệ nhị giáp tiến sĩ cập đệ lại kim bảng đẳng lục danh đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân nguyễn độ đẳng bát danh đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân 按阮文泰記云臣謹按前朝自大寶三年壬戌開科或六年一󰁮或五年一舉未有定例,án nguyễn văn thái ký vân thần cẩn án tiền triều tự đại bảo tam niên nhâm tuất khai khoa hoặc lục niên nhất cử hoặc ngũ niên nhất cử vị hữu định lệ 至光順賜年癸未科以來始三年一科𭁈明,chí quang thuận tứ niên quý mùi khoa dĩ lai thuỷ tam niên nhất khoa dữ minh 國會典以子午卯酉鄕試辰戌丑未會試惟光紹三年戊寅有科者以二年丁丑歳當大比而時方有事至是始󰁮行焉,quốc hội điển dĩ tí ngọ mão dậu hương thí thìn tuất sửu mùi hội thí duy quang thiệu tam niên mậu dần hữu khoa giả dĩ nhị niên đinh sửu tuế đương đại tỉ nhi thời phương hữu sự chí thị thuỷ cử hành yên 加封莫登庸為武川侯,gia phong mạc đăng dung vi vũ xuyên hầu 秋七月初七日天暴風雨雷震擊人甚多,thu thất nguyệt sơ thất nhật thiên bạo phong vũ lôi chấn kích nhân thậm đa 十一日殺鐵山伯陳真并其黨陳智阮俄阮伯達黎願欽等六人於禁中,thập nhất nhật sát thiết sơn bá trần chân tịnh kì đảng trần trí nguyễn nga nguyễn bá đạt lê nguyện khâm đẳng lục nhân ư cấm trung 先是真既逐阮弘裕權在掌握莫登庸亦憚之乃為其子登瀛娶真女,tiên thị chân ký trục nguyễn hoằng dụ quyền tại chưởng ốc mạc đăng dung diệc đạn chi nãi vi kì tử đăng doanh thú chân nữ 時有好事者為之語曰陳有一人為天下君兎,thời hữu hiếu sự giả vi chi ngữ viết trần hữu nhất nhân vi thiên hạ quân thố 頭虎尾濟世安民,đầu hổ vĩ tế thế an dân 以故國舅褚啓壽國公鄭侑𭁈瑞郡公吳柄皆謀曰陳有一人即陳真也兔頭虎尾者寅之末卯之首也恐於是年有变勸帝旱除之,dĩ cố quốc cữu chử khải thọ quốc công trịnh hựu dữ thuỵ quận công ngô bính giai mưu viết trần hữu nhất nhân tức trần chân dã thố đầu hổ vĩ giả dần chi mạt mão chi thủ dã khủng ư thị niên hữu biến khuyến đế hạn trừ chi 時鄭綏復入知金光殿賛成其謀,thời trịnh tuy phục nhập tri kim quang điện tán thành kì mưu 至是朝退帝使召真𭁈第子陳智俱入禁中令人閉諸城門使力士捉真,chí thị triều thoái đế sử triệu chân dữ đệ tử trần trí cụ nhập cấm trung lệnh nhân bế chư thành môn sử lực sĩ tróc chân 真走至城上守門人捉而斬之,chân tẩu chí thành thượng thủ môn nhân tróc nhi trảm chi 其第子黄維岳阮敬敬後仕莫官至太尉西國公追贈西岐王阮盎等聞之擊鉦三連将兵入大興門外見諸城門已閉遂直至錦衣衛敵萬司,kì đệ tử hoàng duy nhạc nguyễn kính kính hậu sĩ mạc quan chí thái uý tây quốc công truy tặng tây kì vương nguyễn áng đẳng văn chi kích chinh tam liên tương binh nhập đại hưng môn ngoại kiến chư thành môn dĩ bế toại trực chí cẩm y vệ địch vạn ti 把門拒之,bả môn cự chi 不得入,bất đắc nhập 帝以兵巡内城以陳真頭示之岳敬等遂走,đế dĩ binh tuần nội thành dĩ trần chân đầu thị chi nhạc kính đẳng toại tẩu 十四日阮敬阮盎阮囂髙春時等一作阮馬舉等贄共聚于安朗寺󰁮兵逼犯京城,thập tứ nhật nguyễn kính nguyễn áng nguyễn hiêu cao xuân thì đẳng nhất tác nguyễn mã cử đẳng chí cộng tụ vu yên lãng tự cử binh bức phạm kinh thành 帝夜幸嘉林菩提以避之,đế dạ hạnh gia lâm bồ đề dĩ tị chi 明日幸楊光蓄懿堂就覃󰁮家󰁮桂陽人屋在嘉林楊光社至晡時未飲民間至以芋餅進者,minh nhật hạnh dương quang súc ý đường tựu đàm cử gia cử quế dương nhân ốc tại gia lâm dương quang xã chí bô thời vị ẩm dân gian chí dĩ vu bính tiến giả 是時鄭綏屯兵于山南得萬餘人聞帝以幸外眾遂散,thị thời trịnh tuy đồn binh vu sơn nam đắc vạn dư nhân văn đế dĩ hạnh ngoại chúng toại tán 於是山西之兵肆為暴掠城中空虚京師遂為漁獵之塲,ư thị sơn tây chi binh tứ vi bạo lược thành trung không hư kinh sư toại vi ngư liệp chi trường 帝因召阮弘裕擊阮敬等,đế nhân triệu nguyễn hoằng dụ kích nguyễn kính đẳng 弘裕猶豫不果行,hoằng dụ do dự bất quả hành 論曰自陳暠入京而宗廟散壞自山西作亂而京城空虚即此而知黎朝之不振矣,luận viết tự trần cảo nhập kinh nhi tông miếu tán hoại tự sơn tây tác loạn nhi kinh thành không hư tức thử nhi tri lê triều chi bất chấn hĩ 論曰人生有三事之如一君師𭁈父𡸈有異哉,luận viết nhân sinh hữu tam sự chi như nhất quân sư dữ phụ khởi hữu dị tai 昔張琇表繋於斧殺人以復父讐而名顯唐家郭卜兵入禁中逐君以救部将而聲揚李氏,tích trương tú biểu hệ ư phủ sát nhân dĩ phục phụ thù nhi danh hiển đường gia quách bốc binh nhập cấm trung trục quân dĩ cứu bộ tướng nhi thanh dương lí thị 是皆移事軍事主之心為事父事師之節𡸈有他哉,thị giai di sự quân sự chủ chi tâm vi sự phụ sự sư chi tiết khởi hữu tha tai 陳真在黎朝厥功不細,trần chân tại lê triều quyết công bất tế 當逆暠僣篡東京真以一旅之眾晝夜轉攻之凣十餘日而暠之渠魁退走,đương nghịch cảo tiếm soán đông kinh chân dĩ nhất lữ chi chúng chú dạ chuyển công chi phàm thập dư nhật nhi cảo chi cừ khôi thoái tẩu 及逆暠復至菩提真,cập nghịch cảo phục chí bồ đề chân 以數千之兵渡水奮擊之曾未十日而暠之徒黨潰散黎之日月再明黎之宗廟復祀其視臣靡之復夏吉甫之匡周𡸈有誅哉奈何,dĩ sổ thiên chi binh độ thuỷ phấn kích chi tằng vị thập nhật nhi cảo chi đồ đảng hội tán lê chi nhật nguyệt tái minh lê chi tông miếu phục tự kì thị thần mi chi phục hạ cát phủ chi khuông chu khởi hữu tru tai nại hà 大㓂未平群奸伺隙暗主聽讒於上奸毋構禍於中遂至召入禁中殺及将佐其視李髙宗之殺秉彝陳簡定之殺鄧悉有功見疑無罪被殺啣寃飲恨天地不知𡸈不痛哉,đại khấu vị bình quần gian tí khích ám chủ thính sàm ư thượng gian vô cấu hoạ ư trung toại chí triệu nhập cấm trung sát cập tướng tá kì thị lí cao tông chi sát bỉnh di trần giản định chi sát đặng tất hữu công kiến nghi vô tội bị sát hàm oan ẩm hận thiên địa bất tri khởi bất thống tai 合阮敬阮盎而論之二人以帳下之将厲復讐之心篤志除邪挺身赴艱上以報宿昔之德下,hợp nguyễn kính nguyễn áng nhi luận chi nhị nhân dĩ trướng hạ chi tướng lệ phục thù chi tâm đốc chí trừ tà đĩnh thân phó gian thượng dĩ báo túc tích chi đức hạ 以解念鬱之寃扶正氣於億年殄奸䧺於當日其於事師之道既明且白矣,dĩ giải niệm uất chi oan phù chính khí ư ức niên điễn gian hùng ư đương nhật kì ư sự sư chi đạo ký minh thả bạch hĩ 然真之為将不䏻戒戢左右或殺名臣於大都之中或飲御酒於六清之内甚非人臣之禮則真之死也亦由自取夫何足恠,nhiên chân chi vi tướng bất năng giới tập tả hữu hoặc sát danh thần ư đại đô chi trung hoặc ẩm ngự tửu ư lục thanh chi nội thậm phi nhân thần chi lễ tắc chân chi tử dã diệc do tự thủ phu hà túc quái 十六日以吏部尚書杜岳為御使󰱑都御使兼東閣大𭓇士入侍經筵,thập lục nhật dĩ lại bộ thượng thư đỗ nhạc vi ngự sử đài đô ngự sử kiêm đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên 以太僕寺卿阮荗爲御史󰱑兼都御史,dĩ thái bộc tự khanh nguyễn mậu vi ngự sử đài kiêm đô ngự sử 以黎𡺄為吏部尚書,dĩ lê sạn vi lại bộ thượng thư 八月太白經天,bát nguyệt thái bạch kinh thiên 京北承政使范謙柄聞帝幸,kinh bắc thừa chính sứ phạm khiêm bính văn đế hạnh 嘉林詣行在拜謁奉命調粮以給軍食,gia lâm nghệ hành tại bái yết phụng mệnh điều lương dĩ cấp quân thực 帝命恭儉侯何文正檜溪伯黎大堵召莫登庸于海陽,đế mệnh cung kiệm hầu hà văn chính cối khê bá lê đại đỗ triệu mạc đăng dung vu hải dương 帝再幸純羙堂臨朝百官,đế tái hạnh thuần mĩ đường lâm triều bách quan 時登庸至謁帝擁水軍於珥河以蓄懿堂稍遠因奏請再移幸菩提御純羙堂得便扈從,thời đăng dung chí yết đế ủng thuỷ quân ư nhị hà dĩ súc ý đường sảo viễn nhân tấu thỉnh tái di hạnh bồ đề ngự thuần mĩ đường đắc tiện hộ tòng 并使人諭陳真子第阮盎等皆曰鐵山之死由於褚啓鄭侑吳柄之譖若殺此三人則君臣如故無有異圖,tịnh sử nhân dụ trần chân tử đệ nguyễn áng đẳng giai viết thiết sơn chi tử do ư chử khải trịnh hựu ngô bính chi tiếm nhược sát thử tam nhân tắc quân thần như cố vô hữu dị đồ 帝咱覃󰁮之計遂殺啓等而阮盎等益肆暴横擁兵不解,đế thính đàm cử chi kế toại sát khải đẳng nhi nguyễn áng đẳng ích tứ bạo hoành ủng binh bất giải 九月三十一日莫登庸殺御史󰱑都御史杜岳,cửu nguyệt tam thập nhất nhật mạc đăng dung sát ngự sử đài đô ngự sử đỗ nhạc 副都御史阮豫,phó đô ngự sử nguyễn dự 時登庸以帝在純羙殿水軍稍近真子弟地方請迁于寶洲,thời đăng dung dĩ đế tại thuần mĩ điện thuỷ quân sảo cận chân tử đệ địa phương thỉnh thiên vu bảo châu 杜岳阮豫皆争之,đỗ nhạc nguyễn dự giai tranh chi 登庸因使其黨丁蒙執岳預就春杜行營北門外桑田殺之,đăng dung nhân sử kì đảng đinh mông chấp nhạc dự tựu xuân đỗ hành dinh bắc môn ngoại tang điền sát chi 武睿有詩云旖旎旖音倚旎音你旌旗從風貌旌旗掛夕陽两宮泛泛駕飛艎,vũ duệ hữu thi vân ỷ ni ỷ âm ỷ ni âm ni tinh kì tòng phong mạo tinh kì quải tịch dương lưỡng cung phiếm phiếm giá phi hoàng 函犀戦士淹江上服豸中臣死道傍,hàm tê chiến sĩ yêm giang thượng phục trãi trung thần tử đạo bàng 萬理鋤菁子盈切蕉菁也林有盗三軍餒穗槖無粮,vạn lí sừ tinh tử doanh thiết tiêu tinh dã lâm hữu đạo tam quân nỗi tuệ thác vô lương 昇龍自古興王地何不雌䧺决一塲,thăng long tự cổ hưng vương địa hà bất thư hùng quyết nhất trường 時睿見帝及弟椿泛舟于外岳豫等諫死天下飢饉士卒乏粮帝又不居昇龍而迁寳,thời duệ kiến đế cập đệ xuân phiếm chu vu ngoại nhạc dự đẳng gián tử thiên hạ cơ cận sĩ tốt phạp lương đế hựu bất cư thăng long nhi thiên bảo 洲故有是詩睿山圍人洪德庚午科進士及第歷仕至少保尚書後為節義之臣,châu cố hữu thị thi duệ sơn vi nhân hồng đức canh ngọ khoa tiến sĩ cập đệ lịch sĩ chí thiếu bảo thượng thư hậu vi tiết nghĩa chi thần 丁蒙奉帝幸寶洲,đinh mông phụng đế hạnh bảo châu 帝既迁寶洲永興伯鄭綏文臣阮瑡𭁈山西諸将共謀立靜脩公祿之子榜為帝改元大德榜乃恭王昌之曾孫也,đế ký thiên bảo châu vĩnh hưng bá trịnh tuy văn thần nguyễn sư dữ sơn tây chư tướng cộng mưu lập tĩnh tu công lộc chi tử bảng vi đế cải nguyên đại đức bảng nãi cung vương xương chi tằng tôn dã 得半年又廢之而立黎󰥣音猶改元天憲一云󰥣乃榜之同母弟父仍庶人也未詳,đắc bán niên hựu phế chi nhi lập lê do âm do cải nguyên thiên hiến nhất vân do nãi bảng chi đồng mẫu đệ phụ nhưng thứ nhân dã vị tường 作行殿於慈廉縣名由芽社以閭閻人分置官属文武進朝綏等既立天憲時黎文前為順化總兵綏有書回於文前,tác hành điện ư từ liêm huyện danh do nha xã dĩ lư diêm nhân phân trí quan thuộc văn vũ tiến triều tuy đẳng ký lập thiên hiến thời lê văn tiền vi thuận hoá tổng binh tuy hữu thư hồi ư văn tiền 帝在寶洲有程志森阮時雍扈從使人諭阮弘裕,đế tại bảo châu hữu trình chí sâm nguyễn thì ung hộ tòng sử nhân dụ nguyễn hoằng dụ 弘裕聞之乃出清華兵來赴難,hoằng dụ văn chi nãi xuất thanh hoa binh lai phó nạn 帝乃命弘裕𭁈莫登庸,đế nãi mệnh hoằng dụ dữ mạc đăng dung 領清華山南各道兵分道進擊阮盎阮敬等于山西,lĩnh thanh hoa sơn nam các đạo binh phân đạo tiến kích nguyễn áng nguyễn kính đẳng vu sơn tây 弘裕大敗死者甚眾,hoằng dụ đại bại tử giả thậm chúng 弘裕走下船自度不䏻克遂罷兵㱕獨留莫登庸𭁈阮盎等相持,hoằng dụ tẩu hạ thuyền tự độ bất năng khắc toại bãi binh quy độc lưu mạc đăng dung dữ nguyễn áng đẳng tương trì 冬十月命莫登庸提統水步諸營軍,đông thập nguyệt mệnh mạc đăng dung đề thống thuỷ bộ chư dinh quân 遣阮時雍阮儼黎懿吳焕如明歳貢并請封因國亂後果不行,khiển nguyễn thì ung nguyễn nghiễm lê ý ngô hoán như minh tuế cống tịnh thỉnh phong nhân quốc loạn hậu quả bất hành 前使歳貢阮貴雅還自憑祥以為東各校書,tiền sứ tuế cống nguyễn quý nhã hoàn tự bằng tường dĩ vi đông các hiệu thư 帝再幸嘉林春杜營,đế tái hạnh gia lâm xuân đỗ dinh 以阮非虎一作惟虎嘉林縣人為御使台僉都御史武麟定為順化參正改命京北承政使范謙柄行乂安承政使命,dĩ nguyễn phi hổ nhất tác duy hổ gia lâm huyện nhân vi ngự sử đài thiêm đô ngự sử vũ lân định vi thuận hoá tham chính cải mệnh kinh bắc thừa chính sứ phạm khiêm bính hành nghệ an thừa chính sứ mệnh 乂安承政使潘廷佐為京北承政使,nghệ an thừa chính sứ phan đình tá vi kinh bắc thừa chính sứ 盖以謙柄京北桂陽人廷佐乂安天祿人故改命之,cái dĩ khiêm bính kinh bắc quế dương nhân đình tá nghệ an thiên lộc nhân cố cải mệnh chi 謙柄受命廷佐不肯就京北因𭁈謙柄共任乂安,khiêm bính thụ mệnh đình tá bất khẳng tựu kinh bắc nhân dữ khiêm bính cộng nhiệm nghệ an 以譚慎徽為少保禮部尚書入侍經筵,dĩ đàm thận huy vi thiếu bảo lễ bộ thượng thư nhập thị kinh diên 遣吏部尚書黎𡺄諭祭故都御史杜岳并賜吊慰錢一百貫岳文江賴屋人字󰦛正謚文節號義山先生生四男長子總莫明德己丑科進及第仕至東閣大𭓇士次子縉莫大正己未科同進士仕至刑部尚書茶郡公陣亡岳有詠史帝王唐律詩集行于世,khiển lại bộ thượng thư lê sạn dụ tế cố đô ngự sử đỗ nhạc tịnh tứ điếu uý tiền nhất bách quán nhạc văn giang lại ốc nhân tự đôn chính thuỵ văn tiết hiệu nghĩa sơn tiên sinh sinh tứ nam trưởng tử tổng mạc minh đức kỷ sửu khoa tiến cập đệ sĩ chí đông các đại học sĩ thứ tử tấn mạc đại chính kỷ mùi khoa đồng tiến sĩ sĩ chí hình bộ thượng thư trà quận công trận vong nhạc hữu vịnh sử đế vương đường luật thi tập hành vu thế 己卯四年明政德十四年,kỉ mão tứ niên minh chính đức thập tứ niên 春正月帝在菩提行營,xuân chính nguyệt đế tại bồ đề hành dinh 鄭綏作,trịnh tuy tác 浮橋進兵半渡挑戦,phù kiều tiến binh bán độ khiêu chiến 帝遣大將攻破之斷浮橋斬得賊将梅陽伯,đế khiển đại tướng công phá chi đoạn phù kiều trảm đắc tặc tướng mai dương bá 綏𭁈黎󰥣退㱕安朗安樂地方,tuy dữ lê do thoái quy yên lãng yên lạc địa phương 帝又命將征之綏等夜驚遂遁走,đế hựu mệnh tương chinh chi tuy đẳng dạ kinh toại độn tẩu 二月初二日勅旨傳中書寫勅命誥命有姓名奉寫尚寶奉用寶,nhị nguyệt sơ nhị nhật sắc chỉ truyền trung thư tả sắc mệnh cáo mệnh hữu tính danh phụng tả thượng bảo phụng dụng bảo 三月至四月天大暑損禾米貴,tam nguyệt chí tứ nguyệt thiên đại thử tổn hoà mễ quý 太原宣光源頭咤賊作亂劫擄人民妻子財物,thái nguyên tuyên quang nguyên đầu trá tặc tác loạn kiếp lỗ nhân dân thê tử tài vật 以東閣校書阮貴雅為東各𭓇士,dĩ đông các hiệu thư nguyễn quý nhã vi đông các học sĩ 下五月咤賊眾潰,hạ ngũ nguyệt trá tặc chúng hội 時直大雨咤屯于泥淤之地,thời trực đại vũ trá đồn vu nê ứ chi địa 九月二十日帝還京大赦賜覃恩陞一級封莫,cửu nguyệt nhị thập nhật đế hoàn kinh đại xá tứ đàm ân thăng nhất cấp phong mạc 自是眾心離沮無有鬪志軍遂潰,tự thị chúng tâm li tự vô hữu đấu chí quân toại hội 秋七月大雨,thu thất nguyệt đại vũ 命莫登庸提統水步諸軍圍黎󰥣於慈廉因决水入黎󰥣軍,mệnh mạc đăng dung đề thống thuỷ bộ chư quân vi lê do ư từ liêm nhân quyết thuỷ nhập lê do quân 󰥣與阮瑡等走至寧山即今之安山也官軍獲之載㱕以徇瑡當徇時有詩云本欲𭁈周救萬民誰知天意不隋人,do dữ nguyễn sư đẳng tẩu chí ninh sơn tức kim chi yên sơn dã quan quân hoạch chi tải quy dĩ tuẫn sư đương tuẫn thời hữu thi vân bản dục hưng chu cứu vạn dân thuỳ tri thiên ý bất tuỳ nhân 烏江水闊難東度赤壁風髙易北焚,ô giang thuỷ khoát nan đông độ xích bích phong cao dị bắc phần 雲暗寧山龍去遠月明福地鶴來頻,vân ám ninh sơn long khứ viễn nguyệt minh phúc địa hạc lai tần 英䧺成敗古來有但恨平生志未伸瑡安縣人,anh hùng thành bại cổ lai hữu đán hận bình sinh chí vị thân sư yên huyện nhân 登庸為明郡公,đăng dung vi minh quận công 以東閣𭓇士阮貴雅為吏部左侍郎,dĩ đông các học sĩ nguyễn quý nhã vi lại bộ tả thị lang 庚辰五年明正德十五年,canh thìn ngũ niên minh chính đức thập ngũ niên 春正月命莫登庸節制各處水步諸營以范嘉謨賛理軍務,xuân chính nguyệt mệnh mạc đăng dung tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh dĩ phạm gia mô tán lí quân vụ 是時武嚴威起兵於场伸大同属宣光帝命瓊溪侯武護領軍討之,thị thời vũ nghiêm uy khởi binh ư trường thân đại đồng thuộc tuyên quang đế mệnh quỳnh khê hầu vũ hộ lĩnh quân thảo chi 以范謙柄賛理軍務,dĩ phạm khiêm bính tán lí quân vụ 以武睿為少保吏部尚書兼東閣大𭓇士入侍經筵,dĩ vũ duệ vi thiếu bảo lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên 以吏部左侍郎阮貴雅為御史󰱑都御史,dĩ lại bộ tả thị lang nguyễn quý nhã vi ngự sử đài đô ngự sử 夏四月會試天下士人取阮弼等十四人弼乂安人,hạ tứ nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân thủ nguyễn bật đẳng thập tứ nhân bật nghệ an nhân 廷試同進士出身,đình thí đồng tiến sĩ xuất thân 及廷試上親策抆以人才賜阮泰拨第二甲進士出身泰拨錦江平浪社人有節義鄧公瓚阮弼等十三名第三甲同進士出身,cập đình thí thượng thân sách vấn dĩ nhân tài tứ nguyễn thái bạt đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân thái bạt cẩm giang bình lãng xã nhân hữu tiết nghĩa đặng công toản nguyễn bật đẳng thập tam danh đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân 命禮部尚書兼史官副總裁知昭文舘秀林局鄧鳴謙𢮪大越歷代史記鳴謙山圍圍自号脱軒先越鑑詠史詩集行于世,mệnh lễ bộ thượng thư kiêm sử quan phó tổng tài tri chiêu văn quán tú lâm cục đặng minh khiêm soạn đại việt lịch đại sử ký minh khiêm sơn vi vi tự hiệu thoát hiên tiên việt giám vịnh sử thi tập hành vu thế 生以阮有嚴掌翰林院事,sinh dĩ nguyễn hữu nghiêm chưởng hàn lâm viện sự 賜少保吏部尚書兼東閣大𭓇士入侍經筵武睿貞懿功臣,tứ thiếu bảo lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên vũ duệ trinh ý công thần 六月順化處土酋逐總兵使端良伯范文訓掠其妻子財物,lục nguyệt thuận hoá xứ thổ tù trục tổng binh sứ đoan lương bá phạm văn huấn lược kì thê tử tài vật 時文訓多率子弟從行易置衛所,thời văn huấn đa suất tử đệ tòng hành dị trí vệ sở 官攬擾其民并私殺丹田縣武舍安傳等社土酋胡伯光等四人,quan lãm nhiễu kì dân tịnh tư sát đan điền huyện vũ xá an truyền đẳng xã thổ tù hồ bá quang đẳng tứ nhân 以故伯光子弟率本處四千餘人逼圍其城逐文訓,dĩ cố bá quang tử đệ suất bản xứ tứ thiên dư nhân bức vi kì thành trục văn huấn 文訓棄妻子迯出新平地方,văn huấn khí thê tử đào xuất tân bình địa phương 行順化承宣使范謙柄憲察使吳光祖等𭁈文訓妻子俱承船遁被本處民盡掠取文訓船財物并妻子固要謙柄光祖船逼令還任,hành thuận hoá thừa tuyên sứ phạm khiêm bính hiến sát sứ ngô quang tổ đẳng dữ văn huấn thê tử cụ thừa thuyền độn bị bản xứ dân tận lược thủ văn huấn thuyền tài vật tịnh thê tử cố yếu khiêm bính quang tổ thuyền bức lệnh hoàn nhiệm 後二月帝命蔡憼音景代謙柄為順化承政使,hậu nhị nguyệt đế mệnh sái cảnh âm cảnh đại khiêm bính vi thuận hoá thừa chính sứ 謙柄等由是始得還,khiêm bính đẳng do thị thuỷ đắc hoàn 秋閏八月二十三日贈杜岳為少保尚書御史,thu nhuận bát nguyệt nhị thập tam nhật tặng đỗ nhạc vi thiếu bảo thượng thư ngự sử 󰱑都御史文貞伯謚文節,đài đô ngự sử văn trinh bá thuỵ văn tiết 以御史󰱑僉都御史阮荗為副都御史阮貴雅為吏部尚書陪侍經筵,dĩ ngự sử đài thiêm đô ngự sử nguyễn mậu vi phó đô ngự sử nguyễn quý nhã vi lại bộ thượng thư bồi thị kinh diên 辛卯六年明政德十六年,tân mão lục niên minh chính đức thập lục niên 春封莫登庸為仁國公節制十三道水步諸營,xuân phong mạc đăng dung vi nhân quốc công tiết chế thập tam đạo thuỷ bộ chư dinh 以范謙柄為禮部尚書參預朝政,dĩ phạm khiêm bính vi lễ bộ thượng thư tham dự triều chính 三月十四日明武宗毅皇帝崩無嗣,tam nguyệt thập tứ nhật minh vũ tông nghị hoàng đế băng vô tự 慈壽皇太后定議遵祖訓兄終弟及之㫖為遺詔遣文武大臣迎廣嗣厚熄於興邸入繼大統以四月二十二日即皇帝位,từ thọ hoàng thái hậu định nghị tuân tổ huấn huynh chung đệ cập chi chỉ vi di chiếu khiển văn võ đại thần nghinh quảng tự hậu tức ư hưng để nhập kế đại thống dĩ tứ nguyệt nhị thập nhị nhật tức hoàng đế vị 大赦,đại xá 以明年爲嘉靖,dĩ minh niên vi gia tĩnh 元年,nguyên niên 夏四月十七日立洪順六年甲戌科進士碑,hạ tứ nguyệt thập thất nhật lập hồng thuận lục niên giáp tuất khoa tiến sĩ bi 命少保賴部尚書東各大𭓇士入侍經筵武睿撰記中書監典書朱廷寶書金光門待詔范德貌篆,mệnh thiếu bảo lại bộ thượng thư đông các đại học sĩ nhập thị kinh diên vũ duệ soạn kí trung thư giám điển thư chu đình bảo thư kim quang môn đãi chiếu phạm đức mạo triện 按武睿記云洪順六年甲戌科進士其恩榮次第一遵明例春官請刻碑立于太𭓇以垂永久,án vũ duệ ký vân hồng thuận lục niên giáp tuất khoa tiến sĩ kì ân vinh thứ đệ nhất tuân minh lệ xuân quan thỉnh khắc bi lập vu thái học dĩ thuỳ vĩnh cửu 適属厄運兵戈倥偬題名之事未及竣集,thích thuộc ách vận binh qua không hốt đề danh chi sự vị cập thuyên tập 陛下業荗中興功光前烈緝熙聖𭓇而涵泳道源皷舞化機而作新文治,bệ hạ nghiệp mậu trung hưng công quang tiền liệt tập hi thánh học nhi hàm vịnh đạo nguyên cổ vũ hoá cơ nhi tác tân văn trị 戊寅年春既,mậu dần niên xuân kí 臨軒而策士,lâm hiên nhi sách sĩ 庚辰年夏又制󰁮而收賢,canh thìn niên hạ hựu chế cử nhi thu hiền 迄于辛巳又立甲戌題名碑以僃缺典以昭激勸,ngật vu tân tị hựu lập giáp tuất đề danh bi dĩ bị khuyết điển dĩ chiêu khích khuyến 何莫非聖上隆儒盛意之所運用乎且是科進士素已隨其噐使咸在庶僚或奉羈勒於患難之秋或賛秘畫於治平之祭或脩政立事或視草演綸其操履才䏻亦可槩,hà mạc phi thánh thượng long nho thịnh ý chi sở vận dụng hồ thả thị khoa tiến sĩ tố dĩ tuỳ kì khí sử hàm tại thứ liêu hoặc phụng ký lặc ư hoạn nạn chi thu hoặc tán bí hoạ ư trị bình chi tế hoặc tu chính lập sự hoặc thị thảo diễn luân kì tháo phúc tài năng diệc khả khái 見迺今再蒙粉飭其感激之心,kiến nãi kim tái mông phấn sức kì cảm kích chi tâm 當何如耶必精白承休必始終圖報,đương hà như da tất tinh bạch thừa hưu tất thuỷ chung đồ báo 先噐職而後才藝先德行而後文章,tiên khí chức nhi hậu tài nghệ tiên đức hạnh nhi hậu văn chương 爲景星慶雲以瑞爲時為渾金璞玉,vi cảnh tinh khánh vân dĩ thuỵ vi thời vi hồn kim phác ngọc 以寶於世為干将鏌鎁以平僣亂為楩楠杞梓以壯棟梁為菽栗布帛以濟民生為參苓芝术以壽國脉使治躋熙暭而措天下於泰山磐石之安方為上不負聖德之所褒下不負平生之所𭓇,dĩ bảo ư thế vi can tương mạc da dĩ bình tiếm loạn vi biền nam kỷ tử dĩ tráng đống lương vi thúc lật bố bạch dĩ tế dân sinh vi tham linh chi thuật dĩ thọ quốc mạch sử trị tê hi hạo nhi thố thiên hạ ư thái sơn bàn thạch chi an phương vi thượng bất phụ thánh đức chi sở bao hạ bất phụ bình sinh chi sở học 斯功名事業垂堅珉於不朽矣,tư công danh sự nghiệp thuỳ kiên mân ư bất hủ hĩ 儻或不然則賢否忠邪之迹是非得失之分𡸈容揜哉,thảng hoặc bất nhiên tắc hiền phủ trung tà chi tích thị phi đắc thất chi phân khởi dung yểm tai 秋七月帝幸莫登庸邸加封太傅,thu thất nguyệt đế hạnh mạc đăng dung để gia phong thái phó 八月帝幸瓊雲殿尉勞莫登庸及諸将士往京北諒源地,bát nguyệt đế hạnh quỳnh vân điện uý lạo mạc đăng dung cập chư tướng sĩ vãng kinh bắc lạng nguyên địa 方搜捕陳昇,phương sưu bổ trần cung 九月勑諭莫登庸及諸營将士等朕聞為國除兇蹈危履險将軍之責也,cửu nguyệt sắc dụ mạc đăng dung cập chư doanh tướng sĩ đẳng trẫm văn vị quốc trừ hung đạo nguy lí hiểm tướng quân chi trách dã 故齊田單冐矢石而狄人下,cố tề điền đan mạo thỉ thạch nhi địch nhân hạ 唐李愬衝風雪而淮蔡平是皆衛社稷有大勳勞於天下,đường lí tố xung phong tuyết nhi hoài sái bình thị giai vệ xã tắc hữu đại huân lao ư thiên hạ 卿朕之所倚賴今逆昇啸俱餘黨窃據諒源地方朝廷命卿為都将節制天下水步諸營分道進討能跋涉山川衝冐風雨破逆賊於鳳眼保祿等縣燒毀賊營斬得賊馘生擒賊俘,khanh trẫm chi sở ỷ lại kim nghịch cung khiếu cụ dư đảng thiết cứ lạng nguyên địa phương triều đình mệnh khanh vi đô tướng tiết chế thiên hạ thuỷ bộ chư dinh phân đạo tiến thảo năng bạt thiệp sơn xuyên xung mạo phong vũ phá nghịch tặc ư phượng nhãn bảo lộc đẳng huyện thiêu huỷ tặc dinh trảm đắc tặc quắc sinh cầm tặc phù 凣所經過秋毫無犯各社居民並已首服捷書屢奏朕甚嘉焉,phàm sở kinh quá thu hào vô phạm các xã cư dân tịnh dĩ thủ phục tiệp thư lũ tấu trẫm thậm gia yên 特差,đặc sai 少保兵部尚書錦山侯黎叔祐司禮監總太監兼村用庫事黎快左侍郎東各大學士阮綗賫勅諭慰勞卿及諸營将士并有銀子一百兩付卿隨宜賞賜有功,thiếu bảo binh bộ thượng thư cẩm sơn hầu lê thúc hựu tư lễ giám tổng thái giám kiêm thôn dụng khố sự lê khoái tả thị lang đông các đại học sĩ nguyễn quýnh tê sắc dụ uý lạo khanh cập chư doanh tướng sĩ tịnh hữu ngân tử nhất bách lượng phó khanh tuỳ nghi thưởng tứ hữu công 勅至卿當體朕意以忠義激將士同心恊力議策搜捕要得逆昇正身脅從者一切不問,sắc chí khanh đương thể trẫm ý dĩ trung nghĩa khích tướng sĩ đồng tâm hiệp lực nghị sách sưu bổ yếu đắc nghịch củng chính thân hiếp tòng giả nhất thiết bất vấn 俾積年通迯之㓂巢穴掃空一方塗炭之民按堵如故以通侠道以則圖功則卿之勳名垂於宇宙山河帶礪之盟愛及苗裔永世無窮矣,tỉ tích niên thông đào chi khấu sào huyệt tảo không nhất phương đồ thán chi dân án đổ như cố dĩ thông hiệp đạo dĩ tắc đồ công tắc khanh chi huân danh thuỳ ư vũ trụ sơn hà đái lệ chi minh ái cập miêu duệ vĩnh thế vô cùng hĩ 是時官軍進至諒原等地方昇等並,thị thời quan quân tiến chí lạng nguyên đẳng địa phương cung đẳng tịnh 走捕得昇妻𭁈女誅之,tẩu bổ đắc cung thê dữ nữ tru chi 㫒走入七原州一云㫒走亡入明國後檻送京師,cung tẩu nhập thất nguyên châu nhất vân cung tẩu vong nhập minh quốc hậu giám tống kinh sư 壬午七年八月以後附恭皇統元元年明世宗嘉靜元年,nhâm ngọ thất niên bát nguyệt dĩ hậu phụ cung hoàng thống nguyên nguyên niên minh thế tông gia tĩnh nguyên niên 春正月明遣翰林院編脩孫承恩給事中俞󰦛來諭嘉靜皇帝即位,xuân chính nguyệt minh khiển hàn lâm viện biên tu tôn thừa ân cấp sự trung du đôn lai dụ gia tĩnh hoàng đế tức vị 會國亂承恩等不得達至,hội quốc loạn thừa ân đẳng bất đắc đạt chí 癸未年承恩還太平府󰦛道卒,quý mùi niên thừa ân hoàn thái bình phủ đôn đạo tốt 夏四月二十日京城盗𭛁燒燬畿内庯舍,hạ tứ nguyệt nhị thập nhật kinh thành đạo phát thiêu huỷ kì nội phố xá 帝命東郡公莫橛廣郡公喬文琨𭁈諸将入侍宿衛,đế mệnh đông quận công mạc quyết quảng quận công kiều văn côn dữ chư tướng nhập thị túc vệ 橛文琨等奏請許弟子列奇在城外京畿乃得,quyết văn côn đẳng tấu thỉnh hứa đệ tử liệt kì tại thành ngoại kinh kì nãi đắc 息,tức 寶川侯黎克綱良富侯黎伯孝等作乱稱兵於東岸嘉林地方,bảo xuyên hầu lê khắc cương lương phú hầu lê bá hiếu đẳng tác loạn xưng binh ư đông ngàn gia lâm địa phương 莫登庸親率諸将討之不克,mạc đăng dung thân suất chư tướng thảo chi bất khắc 副提領四城軍務鄒山伯黎壽死于陣,phó đề lĩnh tứ thành quân vụ trâu sơn bá lê thọ tử vu trận 後伯孝兵敗竄于諒源被擒送京師,hậu bá hiếu binh bại thoán vu lạng nguyên bị cầm tống kinh sư 初伯孝居鄕里人以為善及就擒鄕村老幼當五十餘人詣闕乞贖罪,sơ bá hiếu cư hương lí nhân dĩ vi thiện cập tựu cầm hương thôn lão ấu đương ngũ thập dư nhân nghệ khuyết khất thục tội 不許殺於東市梟首三日,bất hứa sát ư đông thị kiêu thủ tam nhật 秋七月二十七日帝幸于山西明義縣,thu thất nguyệt nhị thập thất nhật đế hạnh vu sơn tây minh nghĩa huyện 時莫登庸威權日重眾心㱕向,thời mạc đăng dung uy quyền nhật trọng chúng tâm quy hướng 以假女侍帝名雖進奉實則伺守,dĩ giả nữ thị đế danh tuy tiến phụng thực tắc tứ thủ 又令長子登嬴為毓羙侯掌金光殿,hựu lệnh trưởng tử đăng doanh vi dục mĩ hầu chưởng kim quang điện 登庸步行則,đăng dung bộ hành tắc 鳳盖鎖金水行則龍舟引䌫出入宫禁無所忌惮,phượng cái toả kim thuỷ hành tắc long chu dẫn lãm xuất nhập cung cấm vô sở kị đạn 并殺署衛阮構都力士明山伯阮壽及覃󰁮等,tịnh sát thự vệ nguyễn cấu đô lực sĩ minh sơn bá nguyễn thọ cập đàm cử đẳng 帝陰𭁈范献范恕等謀命人賫密詔於西京使鄭綏迎援,đế âm dữ phạm hiến phạm thứ đẳng mưu mệnh nhân tê mật chiếu ư tây kinh sử trịnh tuy nghinh viện 乃於二十七夜二更献恕等入侍宴奉帝出外皇太后𭁈弟椿不預知,nãi ư nhị thập thấtm dạ nhị canh hiến thứ đẳng nhập thị yến phụng đế xuất ngoại hoàng thái hậu dữ đệ xuân bất dự tri 帝幸山西明義縣夢山,đế hạnh sơn tây minh nghĩa huyện mộng sơn 明日登庸知之以兵邀截要害各處,minh nhật đăng dung tri chi dĩ binh yêu tiệt yếu hại các xứ 二十八日登庸張旗於京城令各坊庯舍無得驚疑,nhị thập bát nhật đăng dung trương kì ư kinh thành lệnh các phường phố xá vô đắc kinh nghi 又使黄維岳等以兵馬追帝及於石室,hựu sử hoàng duy nhạc đẳng dĩ binh mã truy đế cập ư thạch thất 帝以石室兵拒之捉得維岳,đế dĩ thạch thất binh cự chi tróc đắc duy nhạc 是日登庸入京釋,thị nhật đăng dung nhập kinh thích 程志森阮時雍之囚,trình chí sâm nguyễn thì ung chi tù 初帝以二人附登庸繋之於瓊雲殿未及殺遂幸外故登庸釋之,sơ đế dĩ nhị nhân phụ đăng dung hệ chi ư quỳnh vân điện vị cập sát toại hạnh ngoại cố đăng dung thích chi 時帝既幸外登庸乃𭁈太師諒國公黎輔羙郡公黎琱錦山侯黎叔祐宏禮侯范嘉謨端禮侯楊金鏕瓊溪侯武護楊川侯阮如桂共謀立帝弟椿,thời đế ký hạnh ngoại đăng dung nãi dữ thái sư lượng quốc công lê phụ mĩ quận công lê chu cẩm sơn hầu lê thúc hựu hoằng lễ hầu phạm gia mô đoan lễ hầu dương kim lộc quỳnh khê hầu vũ hộ dương xuyên hầu nguyễn như quế cộng mưu lập đế đệ xuân 其勅諭曰予德宗建皇帝之孫明宗哲皇帝之第二子光紹皇帝之親弟,kì sắc dụ viết dư đức tông kiến hoàng đế chi tôn minh tông triết hoàng đế chi đệ nhị tử quang thiệu hoàng đế chi thân đệ 茲以光紹七年七月二十七日夜時光紹皇尚被奸人脅廷于外朝臣太師諒國公黎輔太傅仁國公莫登庸及公侯,tư dĩ quang thiệu thất niên thất nguyệt nhị thập thất nhật dạ thời quang thiệu hoàng thượng bị gian nhân hiếp đình vu ngoại triều thần thái sư lượng quốc công lê phụ thái phó nhân quốc công mạc đăng dung cập công hầu 伯駙馬都尉文武臣僚同心推戴謂生民不可無主神噐不可久虚同請于予纂承大統,bá phò mã đô uý văn võ thần liêu đồng tâm suy đái vị sinh dân bất khả vô chủ thần khí bất khả cửu hư đồng thỉnh vu dư toản thừa đại thống 予以宗社生民之故義不容辭已權勾當宮中各務内外文武臣僚守職如故,dư dĩ tông xã sinh dân chi cố nghĩa bất dung từ dĩ quyền câu đương cung trung các vụ nội ngoại văn võ thần liêu thủ chức như cố 護衛及在京諸營将士嚴加宿直守僃如法,hộ vệ cập tại kinh chư dinh tướng sĩ nghiêm gia túc trực thủ bị như pháp 奉天府及各府縣社員人安居樂業以保生全之福,phụng thiên phủ cập các phủ huyện xã viên nhân an cư lạc nghiệp dĩ bảo sinh toàn chi phúc 三十日黎琱阮如桂奉春幸嘉福洪市遂作行殿仍急在軍民築錦江壘以自守,tam thập nhật lê chu nguyễn như quế phụng xuân hạnh gia phúc hồng thị toại tác hành điện nhưng cấp tại quân dân trúc cẩm giàng luỹ dĩ tự thủ 北江副都将福山伯何飛鶽平湖伯嚴伯驥福源伯阮熾扶興伯范在等先受,bắc giang phó đô tướng phúc sơn bá hà phi chuẩn bình hồ bá nghiêm bá kí phúc nguyên bá nguyễn xí phù hưng bá phạm tại đẳng tiên thụ 光紹帝密詔并撫諭文乃出北江子弟各駐兵於東岸西橋江臨川伯譚慎徽掌翰林院阮有嚴楊楷皆在焉,quang thiệu đế mật chiếu tịnh phủ dụ văn nãi xuất bắc giang tử đệ các trú binh ư đông ngàn tây kiều giang lâm xuyên bá đàm thận huy chưởng hàn lâm viện nguyễn hữu nghiêm dương giai giai tại yên 登庸督諸将𭁈飛鶽等相持,đăng dung đốc chư tướng dữ phi chuẩn đẳng tương trì 登庸诱范在爲嚮道,đăng dung dụ phạm tại vi hướng đạo 伯驥等並北走,bá ký đẳng tịnh bắc tẩu 時文臣阮秉和范正華阮拨萃褚師董共就桂陽縣覧山社𭁈范謙柄謀從光紹帝,thời văn thần nguyễn bỉnh hoà phạm chính hoa nguyễn bạt tuỵ chử sư đổng cộng tựu quế dương huyện lãm sơn xã dữ phạm khiêm bính mưu tòng quang thiệu đế 見謙柄已在飛鶽營知事不成乃共來謁椿,kiến khiêm bính dĩ tại phi chuẩn dinh tri sự bất thành nãi cộng lai yết xuân 八月朔登庸𭁈黎輔等率群臣共奉皇弟椿即皇帝位,bát nguyệt sóc đăng dung dữ lê phụ đẳng suất quần thần cộng phụng hoàng đệ xuân tức hoàng đế vị 詔曰天之立君所以為民君之奉天,chiếu viết thiên chi lập quân sở dĩ vi dân quân chi phụng thiên 所以惠民,sở dĩ huệ dân 我大兄光紹皇上祗荷天休丕承祖烈󰈫亂反正布德安民七年于兹,ngã đại huynh quang thiệu hoàng thượng chi hà thiên hưu phỉ thừa tổ liệt bát loạn phản chính bố đức an dân thất niên vu tư 今年七月二十七日夜時被姦人脅迁于外,kim niên thất nguyệt nhị thập thất nhật dạ thời bị gian nhân hiếp thiên vu ngoại 朝臣黎輔等以朕明宗哲皇帝之第二子光紹皇上之親弟同心推戴再三勸進,triều thần lê phụ đẳng dĩ trẫm minh tông triết hoàng đế chi đệ nhị tử quang thiệu hoàng thượng chi thân đệ đồng tâm suy đái tái tam khuyến tiến 朕以宗社生民之仲固辭弗獲乃祗告宗廟以今年撥月初一日即位,trẫm dĩ tông xã sinh dân chi trọng cố từ phất hoạch nãi chi cáo tông miếu dĩ kim niên bát nguyệt sơ nhất nhật tức vị 改元統元芫年大赦天下凣三十二條,cải nguyên thống nguyên nguyên niên đại xá thiên hạ phàm tam thập nhị điều 初十日統元帝幸海陽嘉福縣福延社檜廟又幸洪市遂作行殿于縣中裝載城中府庫金銀錢貨全㱕,sơ thập nhật thống nguyên đế hạnh hải dương gia phúc huyện phúc diên xã cối miếu hựu hạnh hồng thị toại tác hành điện vu huyện trung trang tải thành trung phủ khố kim ngân tiền hoá toàn quy 之,chi 十一日光紹帝自夢山行營𭛁還京城駐于芒山社,thập nhất nhật quang thiệu đế tự mộng sơn hành dinh phát hoàn kinh thành trú vu mang sơn xã 大風二日,đại phong nhị nhật 吏科給事中阮克綏入見,lại khoa cấp sự trung nguyễn khắc tuy nhập kiến 帝命力士斬之,đế mệnh lực sĩ trảm chi 先是帝召克綏克綏見帝幸外不肯就有傲色,tiên thị đế triệu khắc tuy khắc tuy kiến đế hạnh ngoại bất khẳng tựu hữu ngạo sắc 至是入見故斬之,chí thị nhập kiến cố trảm chi 因𤼵行過恭儉江橋折陷江中黄袍乘󰲛並湿,nhân phát hành quá cung kiệm giang kiều chiết hãm giang trung hoàng bào thừa dư tịnh thấp 命拿國威府楊廷秀等責以假作橋梁之故後又放之,mệnh nã quốc oai phủ dương đình tú đẳng trách dĩ giả tác kiều lương chi cố hậu hựu phóng chi 十六日御瑞光行殿臨朝百官四方響應,thập lục nhật ngự thuỵ quang hành điện lâm triều bách quan tứ phương hưởng ứng 臨川伯譚慎徽副都將福山侯何飛鶽等受密詔㱕北江起兵,lâm xuyên bá đàm thận huy phó đô tướng phúc sơn hầu hà phi chuẩn đẳng thụ mật chiếu quy bắc giang khởi binh 又有王潭侯黎永何里侯黎廣等來見,hựu hữu vương đàm hầu lê vĩnh hà lí hầu lê quảng đẳng lai kiến 寧川,ninh xuyên 侯黎廷秀在山南下伴亦應之,hầu lê đình tú tại sơn nam hạ bạn diệc ứng chi 復令廷秀湊本縣并所属諸營分兵鎮守於𣾴渡寧江義禮等社要害處,phục lệnh đình tú tấu bản huyện tịnh sở thuộc chư dinh phân binh trấn thủ ư bộc độ ninh giang nghĩa lễ đẳng xã yếu hại xứ 後為登庸所破廷秀為子弟所捉到登庸營仍解送回洪市在行殿,hậu vị đăng dung sở phá đình tú vị tử đệ sở tróc đáo đăng dung dinh nhưng giải tống hồi hồng thị tại hành điện 統元帝以廷秀有𦾔勳勞止令絞死,thống nguyên đế dĩ đình tú hữu cựu huân lao chỉ lệnh giảo tử 光紹帝遣阮敬黎永嚴伯驥喬伯謙阮熾等分道進討於嘉林文江唐豪錦江良才嘉定等縣相持閲月勝負未决,quang thiệu đế khiển nguyễn kính lê vĩnh nghiêm bá kí kiều bá khiêm nguyễn xí đẳng phân đạo tiến thảo ư gia lâm văn giang đường hào cẩm giàng lương tài gia định đẳng huyện tương trì duyệt nguyệt thắng phụ vị quyết 時光紹帝在瑞光行殿使中史召鄭綏於清華往返凣三四輩,thời quang thiệu đế tại thuỵ quang hành điện sử trung sứ triệu trịnh tuy ư thanh hoa vãng phản phàm tam tứ bối 綏見帝在瑞光不信諸將信任群小,tuy kiến đế tại thuỵ quang bất tín chư tướng tín nhiệm quần tiểu 稽遲不赴,khể trì bất phó 時西南北等處光紹帝以有之,thời tây nam bắc đẳng xứ quang thiệu đế dĩ hữu chi 莫登庸分水步諸營犯東河津各處光紹帝命賴叔懋阮餘歡阮定譚克讓等列營鎮守相持為登庸所破叔懋餘歡等兵稍却,mạc đăng dung phân thuỷ bộ chư dinh phạm đông hà tân các xứ quang thiệu đế mệnh lại thúc mậu nguyễn dư hoan nguyễn định đàm khắc nhượng đẳng liệt dinh trấn thủ tương trì vị đăng dung sở phá thúc mậu dư hoan đẳng binh sảo khước 興賢等四人擁盾持鎗由復古坊直入瑞光殿,hưng hiền đẳng tứ nhân ủng thuẫn trì thương do phục cổ phường trực nhập thuỵ quang điện 時光紹帝當視朝總知鄭恩奏曰兵已逼矣帝乃移出,thời quang thiệu đế đương thị triều tổng tri trịnh ân tấu viết binh dĩ bức hĩ đế nãi di xuất 󰟸見興賢等突入殿庭護衛人拒之,khoảnh kiến hưng hiền đẳng đột nhập điện đình hộ vệ nhân cự chi 帝乃避出駐于仁睦𦾔亭民間争以米粥進百官倉卒潰乱水集是,đế nãi tị xuất trú vu nhân mục cựu đình dân gian tranh dĩ mễ chúc tiến bách quan thương tốt hội loạn thuỷ tập thị 日申時幸慈廉縣天姥重光寺,nhật thân thì hạnh từ liêm huyện thiên mỗ trùng quang tự 九月二十日,cửu nguyệt nhị thập nhật 光紹帝再引兵還京師駐于京城之西即慈廉縣上安决作行殿以視朝立太廟於城之東,quang thiệu đế tái dẫn binh hoàn kinh sư trú vu kinh thành chi tây tức từ liêm huyện thượng yên quyết xã tác hành điện dĩ thị triều lập thái miếu ư thành chi đông 冬十月初三日遇宣慈皇太后忌辰,đông thập nguyệt sơ tam nhật ngộ tuyên từ hoàng thái hậu kị thìn 光紹帝詣太廟行禮過安决橋侍侯人侍扇失脚陷于江中,quang thiệu đế nghệ thái miếu hành lễ quá yên quyết kiều thị hầu nhân thị phiến thất cước hãm vu giang trung 四日過儀天聖節百官進慶賀,tứ nhật quá nghi thiên thánh tiết bách quan tiến khánh hạ 表文經數旬鄭綏将清華三府并各處将士萬餘人來護駕再回本營,biểu văn kinh sổ tuần trịnh tuy tương thanh hoa tam phủ tịnh các xứ tướng sĩ vạn dư nhân lai hộ giá tái hồi bản dinh 綏属将阮伯紀入侍,tuy thuộc tướng nguyễn bá kỷ nhập thị 范田恐其爭權因奏斬之以首詣營門,phạm điền khủng kì tranh quyền nhân tấu trảm chi dĩ thủ nghệ dinh môn 綏以是念始有異志,tuy dĩ thị niệm thuỷ hữu dị chí 初十日天雨蝗䖝,sơ thập nhật thiên vũ hoàng trùng 十三日光紹帝親祈于天其,thập tam nhật quang thiệu đế thân kì vu thiên kì 奏告文曰茲以國步遭屯天災示警,tấu cáo văn viết tư dĩ quốc bộ tao truân thiên tai thị cảnh 秋禾就熟適被蝗䖝夏務興功又遭旱熯,thu hoà tựu thục thích bị hoàng trùng hạ vụ hưng công hựu tao hạn hán 既失三農之望恐貽兆姓之憂,kí thất tam nông chi vọng khủng di triệu tính chi ưu 臣久在播迁第深勤恤念休徵之未應由疵正之未除,thần cửu tại bá thiên đệ thâm cần tuất niệm hưu trưng chi vị ứng do tì chính chi vị trừ 或忠邪並進而未知用舍之方或刑罸不中而猶多僣濫之失或人命横罹於鋒鏑或民財重困於征徭以至秉國正者或乖調爕之宜董師閫者或肆貪殘之態所以陰陽失序災沴屡生焦勞,hoặc trung tà tịnh tiến nhi vị tri dụng xá chi phương hoặc hình phạt bất trúng nhi do đa tiếm lạm chi thất hoặc nhân mệnh hoành li ư phong đích hoặc dân tài trọng khốn ư chinh dao dĩ chí bỉnh quốc chính giả hoặc quai điều nhiếp chi nghi đổng sư khổn giả hoặc tứ tham tàn chi thái sở dĩ âm dương thất tự tai lệ lũ sinh tiêu lao 深切於疾心寅畏󰱩申於懇禱,thâm thiết ư tật tâm dần uý cự thân ư khẩn đảo 伏望曲從民欲妙轉化機俾,phục vọng khúc tòng dân dục diệu chuyển hoá cơ tỉ 甘雨旁,cam vũ bàng 施惡虫盡去四野載芟載柞不愆播種之時百穀實好實堅咸遂登豊之願盗劫適聞屏息󰘊家聿底謐寧,thi ác trùng tận khứ tứ dã tải sam tải tạc bất khiên bá chủng chi thời bách cốc thực hảo thực kiên hàm toại đăng phong chi nguyện đạo kiếp thích văn bình tức bang gia duật để mật ninh 臣不勝懇禱拜祝之至,thần bất thắng khẩn đảo bái chúc chi chí 十七日有黄赤氣又有散彩黄色蔽天在東方,thập thất nhật hữu hoàng xích khí hựu hữu tán thái hoàng sắc tế thiên tại đông phương 十八日申時鄭綏鄭惟悛等陽言勘平地處二營鎮守於驛望社,thập bát nhật thân thì trịnh tuy trịnh duy thuân đẳng dương ngôn khám bình địa xứ nhị doanh trấn thủ ư dịch vọng xã 至暮駐營明日侵晨綏𭁈惟悛等伏兵驛望𭛁砲三聲率眾大噪,chí mộ trú dinh minh nhật xâm thần tuy dữ duy thuân đẳng phục binh dịch vọng phát pháo tam thanh suất chúng đại tháo 光紹帝倉卒不䏻制乃退入宫,quang thiệu đế thương tốt bất năng chế nãi thoái nhập cung 綏等因脅帝回清華,tuy đẳng nhân hiếp đế hồi thanh hoa 國子監司業黎孝忠死之,quốc tử giám tư nghiệp lê hiếu trung tử chi 於是天下失望,ư thị thiên hạ thất vọng 十一月,thập nhất nguyệt 十二日定山侯江文裕起兵于清威山明懷安彰德等縣,thập nhị nhật định sơn hầu giang văn dụ khởi binh vu thanh oai sơn minh hoài an chương đức đẳng huyện 清譚上福富原諸縣人民皆應之,thanh đàm thượng phúc phú nguyên chư huyện nhân dân giai ứng chi 蓮湖伯黎文福告急于莫登庸,liên hồ bá lê văn phúc cáo cấp vu mạc đăng dung 登庸猶畧定京北差禪将討之喬文琨由富原進入清威梅川侯黎伯驪由清譚進入彰德東山侯莫橛由清威進入彰德四靣夾攻大破之長驅一夜至山麓而還,đăng dung do lược định kinh bắc sai thiền tướng thảo chi kiều văn côn do phú nguyên tiến nhập thanh oai mai xuyên hầu lê bá lệ do thanh đàm tiến nhập chương đức đông sơn hầu mạc quyết do thanh oai tiến nhập chương đức tứ diện giáp công đại phá chi trường khu nhất dạ chí sơn lộc nhi hoàn 十二月十八日統元帝自洪市行殿進𭛁還京師,thập nhị nguyệt thập bát nhật thống nguyên đế tự hồng thị hành điện tiến phát hoàn kinh sư 二十二日就菩提行在朝百官,nhị thập nhị nhật tựu bồ đề hành tại triều bách quan 恭皇帝諱椿又諱慮聖宗之曾孫建王鑌之孫江王漴之次子也在位五年壽二十一錦,cung hoàng đế huý xuân hựu huý lự thánh tông chi tằng tôn kiến vương tân chi tôn giàng vương sùng chi thứ tử dã tại vị ngũ niên thọ nhị thập nhất cẩm 莫登庸所弑塟華陽陵云人心已離水素中下時國祚既䏻靖乎,mạc đăng dung sở thí táng hoa dương lăng vân nhân tâm dĩ li thuỷ tố trung hạ thời quốc tộ ký năng tĩnh hồ 帝乃昭宗同母弟以端慶三年七月二十六日生,đế nãi chiêu tông đồng mẫu đệ dĩ đoan khánh tam niên thất nguyệt nhị thập lục nhật sinh 光紹七年,quang thiệu thất niên 昭宗出外莫登庸因立為帝,chiêu tông xuất ngoại mạc đăng dung nhân lập vi đế 以生日為欽天聖節,dĩ sinh nhật vi khâm thiên thánh tiết 逮登容簒位󰲝為恭王𭁈皇太后俱遇害,đãi đăng dung soán vị phế vi cung vương dữ hoàng thái hậu cụ ngộ hại 後追謚曰恭皇帝,hậu truy thuỵ viết cung hoàng đế 癸未統元二年明嘉靖二年,quý mùi thống nguyên nhị niên minh gia tĩnh nhị niên 春二月一十九日帝在菩提行營朝百官,xuân nhị nguyệt nhất thập cửu nhật đế tại bồ đề hành dinh triều bách quan 以前年壬午例有鄕試因國乱未有開科乃詔山南山西海陽京北四政各士人共就嘉林春杜洲應試一云珥河中洲以丁貞黄琮,dĩ tiền niên nhâm ngọ lệ hữu hương thí nhân quốc loạn vị hữu khai khoa nãi chiếu sơn nam sơn tây hải dương kinh bắc tứ chính các sĩ nhân cộng tựu gia lâm xuân đỗ châu ứng thí nhất vân nhị hà trung châu dĩ đinh trinh hoàng tông 等為提調監試,đẳng vi đề điệu giám thí 其試法分為四區四政共𭛁一題,kì thí pháp phân vi tứ khu tứ chính cộng phát nhất đề 以王荗淵為弟一即王希曾也,dĩ vương mậu uyên vi đệ nhất tức vương hi tăng dã 會試天下󰁮人,hội thí thiên hạ cử nhân 取陶儼等三十六人,thủ đào nghiễm đẳng tam thập lục nhân 廷試上親問以君師之道,đình thí thượng thân vấn dĩ quân sư chi đạo 賜第一甲黄文賛阮詮阮道貫三名進士及第第二甲段廷章等八名進士出身第三甲阮畜第二十五名同進士出身,tứ đệ nhất giáp hoàng văn tán nguyễn thuyên nguyễn đạo quán tam danh tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp đoàn đình chương đẳng bát danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp nguyễn súc đệ nhị thập ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 賓貢士范所玉王希曾亦預選中,tân cống sĩ phạm sở ngọc vương hi tăng diệc dự tuyển trung 莫登庸使其黨山東侯莫橛瓊溪侯武護陽川侯武如桂等擊鄭綏于清華大破之,mạc đăng dung sử kì đảng sơn đông hầu mạc quyết quỳnh khê hầu vũ hộ dương xuyên hầu vũ như quế đẳng kích trịnh tuy vu thanh hoa đại phá chi 綏因迁光紹帝于原頭,tuy nhân thiên quang thiệu đế vu nguyên đầu 封阮時雍為良,phong nguyễn thì ung vi lương 文侯,văn hầu 時雍有二女一進於統元帝一適莫登庸,thì ung hữu nhị nữ nhất tiến ư thống nguyên đế nhất thích mạc đăng dung 後封爲統郡公時雍文江縣多牛社人,hậu phong vi thống quận công thì ung văn giang huyện đa ngưu xã nhân 三月十六日禮部尚書丁貞奏乞行諭祭并加封各䖏自典神祠該一百十三祠,tam nguyệt thập lục nhật lễ bộ thượng thư đinh trinh tấu khất hành dụ tế tịnh gia phong các xứ tự điển thần từ cai nhất bách thập tam từ 夏六月封䧺山侯喬文琨為廣郡公,hạ lục nguyệt phong hùng sơn hầu kiều văn côn vi quảng quận công 秋七月二十六日以生日為欽天聖節,thu thất nguyệt nhị thập lục nhật dĩ sinh nhật vi khâm thiên thánh tiết 八月蝗,bát nguyệt hoàng 莫登庸󰲝光紹帝為陀陽王,mạc đăng dung phế quang thiệu đế vi đà dương vương 以東閣大𭓇士阮貴雅為吏部左侍郎,dĩ đông các đại học sĩ nguyễn quý nhã vi lại bộ tả thị lang 甲申三年明嘉靖三年,giáp thân tam niên minh gia tĩnh tam niên 春帝在菩提行營進封莫登庸,xuân đế tại bồ đề hành dinh tiến phong mạc đăng dung 為平章軍國重事太傅仁國公,vi bình chương quân quốc trọng sự thái phó nhân quốc công 莫登庸使其黨莫橛領兵擊鄭綏于清華源頭,mạc đăng dung sử kì đảng mạc quyết lĩnh binh kích trịnh tuy vu thanh hoa nguyên đầu 以阮貴雅為御史󰱑副都御史,dĩ nguyễn quý nhã vi ngự sử đài phó đô ngự sử 秋八月作考試閲󰱇塲在神武殿前衛直盧,thu bát nguyệt tác khảo thí duyệt tuyển trường tại thần vũ điện tiền vệ trực lư 造户籍田簿,tạo hộ tịch điền bạ 冬十一月二十四日奉加封列聖睿號帝后各一字,đông thập nhất nguyệt nhị thập tứ nhật phụng gia phong liệt thánh duệ hiệu đế hậu các nhất tự 贈故鉄山伯陳真為郡公封其子陳實爲弘休伯,tặng cố thiết sơn bá trần chân vi quận công phong kì tử trần thực vi hoằng hưu bá 初真為奸臣所譖𭁈子弟六人俱被殺,sơ chân vị gian thần sở tiếm dữ tử đệ lục nhân cụ bị sát 至是帝知其忠故贈之,chí thị đế tri kì trung cố tặng chi 乙酉四年明嘉靖四年,ất dậu tứ niên minh gia tĩnh tứ niên 是年地震者二,thị niên địa chấn giả nhị 夏六月大旱,hạ lục nguyệt đại hạn 十五日月食,thập ngũ nhật nguyệt thực 冬十月初九日莫登庸經行各處自為都将總率天下水步諸營擊鄭綏于清華源頭,đông thập nguyệt sơ cửu nhật mạc đăng dung kinh hành các xứ tự vi đô tướng tổng suất thiên hạ thuỷ bộ chư doanh kích trịnh tuy vu thanh hoa nguyên đầu 二十八日未時接得光紹帝於清都府良政州翠󰁮󰀋髙山安仁洞,nhị thập bát nhật mùi thì tiếp đắc quang thiệu đế ư thanh đô phủ lang chánh châu thuý cử sách cao sơn yên nhân động 十一月朔光紹帝回到東河,thập nhất nguyệt sóc quang thiệu đế hồi đáo đông hà 十二日光紹帝在二等御朱,thập nhị nhật quang thiệu đế tại nhị đẳng ngự chu 所時早未朝軍士集於行在門外婆染處,sở thời tảo vị triều quân sĩ tập ư hành tại môn ngoại bà nhiễm xứ 十九日大赦,thập cửu nhật đại xá 其詔文曰帝王去暴安民聿大春秋之統人君施惠行慶盍弘,kì chiếu văn viết đế vương khứ bạo an dân duật đại xuân thu chi thống nhân quân thi huệ hành khánh hạp hoằng 雨露之仁道合弛張化覃普率,vũ lộ chi nhân đạo hợp thỉ trương hoá đàm phổ suất 我國家乘時啟運應天順人,ngã quốc gia thừa thời khải vận ứng thiên thuận nhân 太祖髙皇帝創業開基拯生靈於水火,thái tổ cao hoàng đế sáng nghiệp khai cơ chửng sinh linh ư thuỷ hoả 太宗文皇帝立經陳紀奠國势於金湯端本洪源深仁厚澤,thái tông văn hoàng đế lập kinh trần kỷ điện quốc thế ư kim thang đoan bản hồng nguyên thâm nhân hậu trạch 聖宗淳皇帝内寧外撫戡以武寧以文,thánh tông thuần hoàng đế nội ninh ngoại phủ kham dĩ vũ ninh dĩ văn 憲宗睿皇帝位践禮行顯㢤謨承哉烈神傳聖繼矩襲䂓,hiến tông duệ hoàng đế vị tiễn lễ hành hiển tai mô thừa tai liệt thần truyền thánh kế củ tập quy 重共和思衍於周休屯否偶遭於漢厄,trọng cộng hoà tư diễn ư chu hưu truân phủ ngẫu tao ư hán ách 洪順光紹之際國步多难,hồng thuận quang thiệu chi tế quốc bộ đa nạn 陳暠鄭綏之徒乱階大釀擾,trần cảo trịnh tuy chi đồ loạn giai đại nhưỡng nhiễu 擾豺狼肆毒嗷嗷鴻鴈哀鳴,nhiễu sài lang tứ độc ngao ngao hồng nhạn ai minh 予以德宗之孫明宗之子惟義𭁈比俯從百,dư dĩ đức tông chi tôn minh tông chi tử duy nghĩa dữ tỉ phủ tòng bách 官之樂推視民如傷甚憫帬生之久困,quan chi lạc thôi thị dân như thương thậm mẫn quần sinh chi cửu khốn 欲底戢戈之效載稽推𣫂之文,dục để tập qua chi hiệu tải kê suy cốc chi văn 特命都將太傅仁國公莫登庸總率天下水步諸營聲罪至討,đặc mệnh đô tướng thái phó nhân quốc công mạc đăng dung tổng suất thiên hạ thuỷ bộ chư doanh thanh tội chí thảo 節制之兵方鷹陽而虎闞逋迯之眾已蟻潰而麕驚,tiết chế chi binh phương ưng dương nhi hổ hám bô đào chi chúng dĩ nghị hội nhi quân kinh 暠綏脱喙而速亡敬盎捧頭而就戮,cảo tuy thoát uế nhi tốc vong kính áng bổng đầu nhi tựu lục 克慎餘歡之輩須㬰鱷断於天関公侃廷瓚之流󰟸刻兎窮於良政,khắc thận dư hoan chi bối tu du ngạc đoạn ư thiên quan công khản đình toản chi lưu khoảnh khắc thỏ cùng ư lang chánh 當此純陰月季接得陀陽王㱕,đương thử thuần âm nguyệt quý tiếp đắc đà dương vương quy 東西南北攸同諒無思而不服溥博淵泉時出宜敷政以在寬,đông tây nam bắc du đồng lạng vô tư nhi bất phục phổ bác uyên tuyền thời xuất nghi phu chính dĩ tại khoan 合行事宜左方用列於,hợp hành sự nghi tả phương dụng liệt ư 戲軍體元而𭛁,hô quân thể nguyên nhi phát 育兹同天地之生成民敏德而恊中尚挽唐󰔄之熙暭,dục tư đồng thiên địa chi sinh thành dân mẫn đức nhi hiệp trung thượng vãn đường ngu chi hi hạo 布告天下咸使文之,bố cáo thiên hạ hàm sử văn chi 十二月十五日夜雷震,thập nhị nguyệt thập ngũ nhật dạ lôi chấn 十七日月食,thập thất nhật nguyệt thực 以楊金鏕提領四城軍務事封端禮侯,dĩ dương kim ao đề lĩnh tứ thành quân vụ sự phong đoan lễ hầu 莫登庸殺福良侯何飛鶽等,mạc đăng dung sát phúc lương hầu hà phi chuẩn đẳng 時飛鶽等聞莫登庸已逼光紹帝解散北竄為其徒紫岳伯執送京師隘殺之,thời phi chuẩn đẳng văn mạc đăng dung dĩ bức quang thiệu đế giải tán bắc thoán vị kì đồ tử nhạc bá chấp tống kinh sư ải sát chi 飛鶽既死嚴伯驥𭁈阮熾竄死於諒山文淵州,phi chuẩn ký tử nghiêm bá ký dữ nguyễn xí thoán tử ư lạng sơn văn uyên châu 譚慎揮以前日奉使諳程常馳告陀陽王播迁亦竄死,đàm thận huy dĩ tiền nhật phụng sứ am trình thường trì cáo đà dương vương bá thiên diệc thoán tử 阮文運阮太拨皆死義,nguyễn văn vận nguyễn thái bạt giai tử nghĩa 阮有嚴,nguyễn hữu nghiêm 竄三農後檻送京師車裂以徇並推殺其子,thoán tam nông hậu giám tống kinh sư xa liệt dĩ tuẫn tịnh suy sát kì tử 楊楷後亦檻送京師釋之黜為廣南承政使死於任所,dương khải hậu diệc giám tống kinh sư thích chi truất vi quảng nam thừa chính sứ tử ư nhậm sở 楷善於詼諧人皆鄙之,khải thiện ư khôi hài nhân giai bỉ chi 獨范謙柄䏻告出謁黜爲户部有侍郎,độc phạm khiêm bính năng cáo xuất yết truất vi hộ bộ hữu thị lang 阮荗常從光紹帝回清華及光紹帝為登庸所逼荗竄身回京待罪,nguyễn mậu thường tòng quang thiệu đế hồi thanh hoa cập quang thiệu đế vị đăng dung sở bức mậu thoán thân hồi kinh đãi tội 帝将殺之范嘉謨為愛其才可任言諍乃釋之尋貶為宣光承政使未幾再保為御史󰱑都御史,đế tương sát chi phạm gia mô vị ái kì tài khả nhiệm ngôn tránh nãi thích chi tầm biếm vi tuyên quang thừa chính sứ vị cơ tái bảo vi ngự sử đài đô ngự sử 丙戌五年明嘉靖五年,bính tuất ngũ niên minh gia tĩnh ngũ niên 春二月十二日帝行西京光紹帝預焉,xuân nhị nguyệt thập nhị nhật đế hạnh tây kinh quang thiệu đế dự yên 命端禮侯楊金鏕留守東京,mệnh đoan lễ hầu dương kim ao lưu thủ đông kinh 三月十五日月食,tam nguyệt thập ngũ nhật nguyệt thực 定扈從留守二十四條,định hộ tòng lưu thủ nhị thập tứ điều 夏四月會試天下士人,hạ tứ nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 守范廷光等二十人,thủ phạm đình quang đẳng nhị thập nhân 廷試問以聖哲之理天下,đình thí vấn dĩ thánh triết chi lí thiên hạ 賜第一甲陳必聞阮文猷劉忠𠃔三名進士及第第二甲黎光貢等四名進士出身第三甲范廷光等十三名同進士出身陳必聞安老縣月盎社人仕莫官至尚書韓川伯藻之父,tứ đệ nhất giáp trần tất văn nguyễn văn du lưu trung doãn tam danh tiến sĩ cập đệ đệ nhị giáp lê quang cống đẳng tứ danh tiến sĩ xuất thân đệ tam giáp phạm đình quang đẳng thập tam danh đồng tiến sĩ xuất thân trần tất văn yên lão huyện nguyệt áng xã nhân sĩ mạc quan chí thượng thư hàn xuyên bá tảo chi phụ 秋七月十五日定功選任,thu thất nguyệt thập ngũ nhật định công tuyển nhiệm 令御史󰱑都御史阮荗奏一官軍則有衛司所等職管民則有府縣州等官,lệnh ngự sử đài đô ngự sử nguyễn mậu tấu nhất quan quân tắc hữu vệ ti sở đẳng chức quản dân tắc hữu phủ huyện châu đẳng quan 󰱇任之方不可以不公也,tuyển nhiệm chi phương bất khả dĩ bất công dã 伏乞繼今前,phục khất kế kim tiền 項職有鈌該長官具奏送吏部照鈌銓除如例,hạng chức hữu khuyết cai trưởng quan cụ tấu tống lại bộ chiếu khuyết thuyên trừ như lệ 若某貟人猶有具本堪保并應除者吏科駁停其本以示󰱇任之公,nhược mỗ viên nhân do hữu cụ bản kham bảo tịnh ứng trừ giả lại khoa bác đình kì bản dĩ thị tuyển nhiệm chi công 八月令上洪下洪荆門南策太平等府築海陽真金堤,bát nguyệt lệnh thượng hồng hạ hồng kinh môn nam sách thái bình đẳng phủ trúc hải dương chân kim đê 莫登庸殺進郡公阮領,mạc đăng dung sát tiến quận công nguyễn lĩnh 領娶莫登庸之妹璤僣封慶艷公主,lĩnh thú mạc đăng dung chi muội huệ tiếm phong khánh diễm công chúa 領又娶妾十人,lĩnh hựu thú thiếp thập nhân 璤遂訴領樹黨書故殺之,huệ toại tố lĩnh thụ đảng thư cố sát chi 因以璤㱕于良溪侯裴堵後封臨國公,nhân dĩ huệ quy vu lương khê hầu bùi đổ hậu phong lâm quốc công 時侍書阮詮本娶領女及領見殺詮亦出其女,thời thị thư nguyễn thuyên bản thú lĩnh nữ cập lĩnh kiến sát thuyên diệc xuất kì nữ 初六日以御史󰱑副都御史阮貴雅為吏部尚書陪侍經筵,sơ lục nhật dĩ ngự sử đài phó đô ngự sử nguyễn quý nhã vi lại bộ thượng thư bồi thị kinh diên 九月二十一日御史󰱑都御史阮荗等奏一賛理記録将臣吏有軍功已具本應引󰱇定為逐項以次銓除牧民首領等職若不合資格者除中尉百户等職以息冗濫之弊,cửu nguyệt nhị thập nhất nhật ngự sử đài đô ngự sử nguyễn mậu đẳng tấu nhất tán lí ký lục tướng thần lại hữu quân công dĩ cụ bản ứng dẫn tuyển định vi trục hạng dĩ thứ thuyên trừ mục dân thủ lĩnh đẳng chức nhược bất hợp tư cách giả trừ trung uý bách hộ đẳng chức dĩ tức nhũng lạm chi tệ 冬十二月十八日太傅仁國公莫登庸令沛溪伯范金榜密弑光卲帝于降所因以梓宫回塟于清潭之永興陵,đông thập nhị nguyệt thập bát nhật thái phó nhân quốc công mạc đăng dung lệnh phái khê bá phạm kim bảng mật thí quang thiệu đế vu giáng sở nhân dĩ tử cung hồi táng vu thanh đàm chi vĩnh hưng lăng 丁亥六年六月元年以後莫僣明德明嘉靖六年,đinh hợi lục niên lục nguyệt nguyên niên dĩ hậu mạc tiếm minh đức minh gia tĩnh lục niên 夏四月遣松楊侯武有蘭川伯潘廷佐中使杜孝悌等持節旄賫,hạ tứ nguyệt khiển tùng dương hầu vũ hữu lan xuyên bá phan đình tá trung sứ đỗ hiếu đễ đẳng trì tiết mao tê 金󰀋烏龍冠服玉󰅾紫轎畫扇紫傘徃宜陽古齋進封莫登庸為安興王加九錫,kim sách ô long quan phục ngọc đái tử kiệu hoạ phiến tử tán vãng nghi dương cổ trai tiến phong mạc đăng dung vi an hưng vương gia cửu tích 登庸迎接於新明安插渡,đăng dung nghinh tiếp ư tân minh an tháp độ 五月初一日司天奏日食不驗初五日頒扇御制周公輔成王詩祐命周家實自天勤勞佐治任仁賢,ngũ nguyệt sơ nhất nhật tư thiên tấu nhật thực bất nghiệm sơ ngũ nhật ban phiến ngự chế chu công phụ thành vương thi hựu mệnh chu gia thực tự thiên cần lao tá trị nhiệm nhân hiền 譖邪肯為讒人設忠孝終存實德堅,trấm tà khẳng vị sàm nhân thiết trung hiếu chung tồn thực đức kiên 禮僃樂和平定日政清刑措暭熙年,lễ bị lạc hoà bình định nhật chính thanh hình thố hạo hi niên 林風令聞光千古景行髙山尚勉㫋,lâm phong lệnh văn quang thiên cổ cảnh hạnh cao sơn thượng miễn chiên 莫登庸自古齋詣京師入拜見自東華門出大興門,mạc đăng dung tự cổ trai nghệ kinh sư nhập bái kiến tự đông hoa môn xuất đại hưng môn 是日有小雨,thị nhật hữu tiểu vũ 十一日莫登庸再回古齋,thập nhất nhật mạc đăng dung tái hồi cổ trai 六月莫登庸自古齋入京逼帝禅位,lục nguyệt mạc đăng dung tự cổ trai nhập kinh bức đế thiền vị 時國中臣民咸属莫登庸俱迎入京,thời quốc trung thần dân hàm thuộc mạc đăng dung cụ nghinh nhập kinh 十五日百官班定未有禅詔,thập ngũ nhật bách quan ban định vị hữu thiền chiếu 百官令吏部尚書張孚説草之,bách quan lệnh lại bộ thượng thư trương phu duyệt thảo chi 孚説張目叱之曰此何義也,phu thuyết trương mục sất chi viết thử hà nghĩa dã 復令東閣大𭓇士道源伯阮文泰,phục lệnh đông các đại học sĩ đạo nguyên bá nguyễn văn thái 文泰遂秉筆作之其詔曰惟我大越祖乘時革命誕受多方列聖相傳嗣有曆服盖由天命人心恊應以致然也,văn thái toại bỉnh bút tác chi kì chiếu viết duy ngã đại việt tổ thừa thời cách mệnh đản thụ đa phương liệt thánh tương truyền tự hữu lịch phục cái do thiên mệnh nhân tâm hiệp ứng dĩ trí nhiên dã 洪順末年時遭多難陳暠首構乱階鄭綏立逆竪人心既離天命弗祐,hồng thuận mạt niên thời tao đa nạn trần cảo thủ cấu loạn giai trịnh tuy lập nghịch thụ nhân tâm ký li thiên mệnh phất hữu 是時天下以非,thị thời thiên hạ dĩ phi 我家所有,ngã gia sở hữu 予否德忝位負荷弗堪天命人心㱕于有德,dư phủ đức thiểm vị phụ hà phất kham thiên mệnh nhân tâm quy vu hữu đức 咨爾太師安興王莫登庸禀睿智之資有文武之畧,tư nhĩ thái sư an hưng vương mạc đăng dung bẩm duệ trí chi tư hữu văn vũ chi lược 外飭四征羣方率服内宅百揆庶績咸熙,ngoại sức tứ chinh quần phương suất phục nội trạch bách quỹ thứ tích hàm hi 功大德懋天𭁈人㱕,công đại đức mậu thiên dữ nhân quy 兹酌厥中乃遜以位,tư chước quyết trung nãi tốn dĩ vị 惟克𠃔德永保天命以康兆民,duy khắc doãn đức vĩnh bảo thiên mệnh dĩ khang triệu dân 尚其欽哉,thượng kì khâm tai 是日登庸稱皇帝,thị nhật đăng dung xưng hoàng đế 大赦改元明德,đại xá cải nguyên minh đức 降封帝為恭王與皇太后鄭氏幽于西内宮,giáng phong đế vi cung vương dữ hoàng thái hậu trịnh thị u vu tây nội cung 後數月逼令自盡,hậu sổ nguyệt bức lệnh tự tận 太后祝天曰登庸乃人臣反萌簒位復殺吾母子他日彼之子孫亦猶是也,thái hậu chúc thiên viết đăng dung nãi nhân thần phản manh soán vị phục sát ngô mẫu tử tha nhật bỉ chi tử tôn diệc do thị dã 遂𭁈宮帝俱殂,toại dữ cung đế cụ tồ 登,đăng 庸迁其屍于北使舘暴露㱕塟于御天之華陽陵從天子皇後禮今御天縣羙舍社有承休殿是也,dung thiên kì thi vu bắc sứ quán bạo lộ quy táng vu ngự thiên chi hoa dương lăng tòng thiên tử hoàng hậu lễ kim ngự thiên huyện mĩ xá xã hữu thừa hưu điện thị dã 論曰令望本畧云明人之禍古所未有,luận viết lệnh vọng bản lược vân minh nhân chi hoạ cổ sở vị hữu 黎太祖󰁮一旅之師殄百萬之㓂十餘年間而天下大定斯亦難矣,lê thái tổ cử nhất lữ chi sư điễn bách vạn chi khấu thập dư niên gian nhi thiên hạ đại định tư diệc nan hĩ 復䏻親率六師經理四塞平忙禮平狗玁定太原定宣光占城復從哀牢震懾,phục năng thân suất lục sư kinh lí tứ tắc bình mường lễ bình cẩu hiểm định thái nguyên định tuyên quang chiêm thành phục tòng ai lao chấn nhiếp 功德之盛無以加也,công đức chi thịnh vô dĩ gia dã 然多行殺戮頗有不仁,nhiên đa hành sát lục pha hữu bất nhân 太宗重道崇儒設科取士任賢納諫敬天勤民斯亦勤矣,thái tông trọng đạo sùng nho thiết khoa thủ sĩ nhiệm hiền nạp gián kính thiên cần dân tư diệc cần hĩ 然耽于酒色不正其終,nhiên đam vu tửu sắc bất chính kì chung 仁宗,nhân tông 以幼冲之資撫豊亨之運母后稱制海宇謐寧,dĩ ấu xung chi tư phủ phong hanh chi vận mẫu hậu xưng chế hải vũ mật ninh 然不幸遭变甚可痛惜,nhiên bất hạnh tao biến thậm khả thống tích 聖宗時属内難人同推戴尊臨五位振刷百為,thánh tông thời thuộc nội nạn nhân đồng suy đái tôn lâm ngũ vị chấn loát bách vi 立府衛定官制興禮樂󰁮廉能征討四疆開拓土宇,lập phủ vệ định quan chế hưng lễ nhạc cử liêm năng chinh thảo tứ cương khai thác thổ vũ 茶全就擒老撾土崩琉球輿尸琴公走死四瀰賔服八極傾風三十八年天下安治,trà toàn tựu cầm lão qua thổ băng lưu cầu dư thi cầm công tẩu tử tứ di tấn phục bát cực khuynh phong tam thập bát niên thiên hạ an trị 何其盛哉,hà kì thịnh tai 憲宗存心圖治而享國不永,hiến tông tồn tâm đồ trị nhi hưởng quốc bất vĩnh 肃宗尊師重道而早年夭殁,túc tông tôn sư trọng đạo nhi tảo niên yểu một 繼以愍厲之暴虐不道靈隱之簒弑得國陀陽王之内乱見迫恭皇帝之天祚,kế dĩ mẫn lệ chi bạo ngược bất đạo linh ẩn chi soán thí đắc quốc đà dương vương chi nội loạn kiến bách cung hoàng đế chi thiên tộ 已移果何為哉,dĩ di quả hà vi tai 附莫登庸僣位三年僣追稱尊號為太宗登庸宜陽古齋人初以漁為業及長有舅力考中力士出身,phụ mạc đăng dung tiếm vị tam niên tiếm truy xưng tôn hiệu vi thái tông đăng dung nghi dương cổ trai nhân sơ dĩ ngư vi nghiệp cập trưởng hữu cữu lực khảo trúng lực sĩ xuất thân 洪順間陞都指揮使武川伯歷士三朝,hồng thuận gian thăng đô chỉ huy sứ vũ xuyên bá lịch sĩ tam triều 統元間位至太師仁國公後封安興王,thống nguyên gian vị chí thái sư nhân quốc công hậu phong an hưng vương 陰結朋黨内外恊謀人心㱕附,âm kết bằng đảng nội ngoại hiệp mưu nhân tâm quy phụ 遂行簒弑假詔稱禪而即真矣,toại hành soán thí giả chiếu xưng thiền nhi tức chân hĩ 是月登容入昇龍城居正殿,thị nguyệt đăng dung nhập thăng long thành cư chính điện 登柄評曰本紀言莫氏代黎盖以明夫簒逆,đăng bính bình viết bản kỷ ngôn mạc thị đại lê cái dĩ minh phu soán nghịch 之端,chi đoan 當此之時󰁮朝諸大臣皆注目閉口靣靣相窺,đương thử chi thời cử triều chư đại thần giai chú mục bế khẩu diện diện tương khuy 向使黎朝中有一人䏻扙義與黎家出力誅逆禁惡以討叛臣之罪則其興復社稷猶可圖也,hướng sử lê triều trung hữu nhất nhân năng trượng nghĩa dữ lê gia xuất lực tru nghịch cấm ác dĩ thảo phản thần chi tội tắc kì hưng phục xã tắc do khả đồ dã 胡乃甘心守職依憑寵祿以苟富貴圖免其身,hồ nãi cam tâm thủ chức y bằng sủng lộc dĩ cẩu phú quý đồ miễn kì thân 反縱小人陰賛然敎之謀助成其勢以求榮顯使莫氏日益驕弄得以自專上既無軍臣之分下自萌簒逆之心,phản túng tiểu nhân âm tán nhiên giáo chi mưu trợ thành kì thế dĩ cầu vinh hiển sử mạc thị nhật ích kiêu lộng đắc dĩ tự chuyên thượng ký vô quân thần chi phận hạ tự manh soán nghịch chi tâm 恋爵固寵󰱧義損忠行若狗彘罪惡彰聞其視古之諸賢則遠矣,luyến tước cố sủng hoại nghĩa tổn trung hành nhược cẩu trệ tội ác chương văn kì thị cổ chi chư hiền tắc viễn hĩ 于斯時也權間勢大臣下異,vu tư thời dã quyền gian thế đại thần hạ dị 心天子孤立於其上舉朝無一人可托欲無傾覆𡸈䏻得乎,tâm thiên tử cô lập ư kì thượng cử triều vô nhất nhân khả thác dục vô khuynh phú khởi năng đắc hồ 卒使翻成光紹統元之禍逼脅人心天帝于荒丘奪取黎朝天下僣稱位號居于黄屋絞僞多端,tốt sử phiên thành quang thiệu thống nguyên chi hoạ bức hiếp nhân tâm thiên đế vu hoang khâu đoạt thủ lê triều thiên hạ tiếm xưng vị hiệu cư vu hoàng ốc giảo nguỵ đa đoan 以海陽一隅之地稱爲陽京自廢黎朝陵寢誅戮前大功臣子尊迹其所行𭁈曹操無異,dĩ hải dương nhất ngung chi địa xưng vi dương kinh tự phế lê triều lăng tẩm tru lục tiền đại công thần tử tôn tích kì sở hành dữ tào tháo vô dị 可勝痛哉,khả thắng thống tai 登庸封其宗室莫鈌名為靖國公中官阮世恩為蒞國公唐安縣慕澤社人使居輔弼左右,đăng dung phong kì tông thất mạc khuyết danh vi tĩnh quốc công trung quan nguyễn thế ân vi lị quốc công đường an huyện mộ trạch xã nhân sử cư phụ bật tả hữu 臣民失望天下惶惶,thần dân thất vọng thiên hạ hoàng hoàng 登庸恐人心懷𦾔久復生变乃遵守黎,đăng dung khủng nhân tâm hoài cựu cửu phục sinh biến nãi tuân thủ lê 朝法度不敢廢置撫諭臣󰱃鎮則人心掩其耳目,triều pháp độ bất cảm phế trí phủ dụ thần thứ trấn tắc nhân tâm yểm kì nhĩ mục 謀假求功臣世家子孫,mưu giả cầu công thần thế gia tử tôn 於是人多迯竄山林或隐若姓名不出或羣聚為劫黨或去臣於外國以偷生莫知所從矣,ư thị nhân đa đào thoán sơn lâm hoặc ẩn nhược tính danh bất xuất hoặc quần tụ vi kiếp đảng hoặc khứ thần ư ngoại quốc dĩ thâu sinh mạc tri sở tòng hĩ 戊子莫僣明德二年明嘉靖七年,mậu tí mạc tiếm minh đức nhị niên minh gia tĩnh thất niên 春正月是時登庸欲更立新政乃令鑄𦾔年號樣圜法通寶錢多不䏻成,xuân chính nguyệt thị thời đăng dung dục cánh lập tân chính nãi lệnh chú cựu niên hiệu dạng viên pháp thông bảo tiền đa bất năng thành 後復鑄鉛鉄新色諸間錢頒行天下各處使之通用焉,hậu phục chú duyên thiết tân sắc chư gian tiền ban hành thiên hạ các xứ sử chi thông dụng yên 登柄評曰錢年莫氏雖以受禅猶書黎朝統,đăng bính bình viết tiền niên mạc thị tuy dĩ thụ thiền do thư lê triều thống 元六年為正,nguyên lục niên vi chính 自茲以後黎朝無年號可紀乃以莫氏明德年號分注两行不得書正統以明簒僞也,tự tư dĩ hậu lê triều vô niên hiệu khả kỷ nãi dĩ mạc thị minh đức niên hiệu phân chú lưỡng hàng bất đắc thư chính thống dĩ minh soán nguỵ dã 至癸巳年荘宗復起兵于哀牢國中𨿽未盡復然以正統書之盖以明夫君臣之分如此也,chí quý tị niên trang tông phục khởi binh vu ai lao quốc trung tuy vị tận phục nhiên dĩ chính thống thư chi cái dĩ minh phu quân thần chi phận như thử dã 二月登庸以阮國憲為駙馬都尉太保林國公賜姓莫莫國楨為太師麟國公莫廷科為左都督謙郡公,nhị nguyệt đăng dung dĩ nguyễn quốc hiến vi phò mã đô uý thái bảo lâm quốc công tứ tính mạc mạc quốc trinh vi thái sư lân quốc công mạc đình khoa vi tả đô đốc khiêm quận công 少保通郡公阮時雍萊郡公陳棐淳溪侯屈瓊玖慶溪侯阮秉德宏禮侯范嘉謨蘭,thiếu bảo thông quận công nguyễn thì ung lai quận công trần phỉ thuần khê hầu khuất quỳnh cửu khánh khê hầu nguyễn bỉnh đức hoằng lễ hầu phạm gia mô lan 川伯潘廷佐道川侯阮文泰文達伯阮荗崇禮伯何景道沂川伯莫益徵興殷伯阮鏏祿憲侯阮狄文塲伯范正誼文斗侯阮專羙河汾伯阮度蘇川侯黎光賁文寧侯阮典敬及中宮掌監阮厚廉等五十六人皆陞秩賜爵有差,xuyên bá phan đình tá đạo xuyên hầu nguyễn văn thái văn đạt bá nguyễn mậu sùng lễ bá hà cảnh đạo nghi xuyên bá mạc ích trưng hưng ân bá nguyễn tuệ lộc hiến hầu nguyễn địch văn trường bá phạm chính nghị văn đẩu hầu nguyễn chuyên mĩ hà phấn bá nguyễn độ tô xuyên hầu lê quang bí văn ninh hầu nguyễn điển kính cập trung cung chưởng giám nguyễn hậu liêm đẳng ngũ thập lục nhân giai thăng trật tứ tước hữu sai 登庸使人徃燕京告于明人謂黎氏子孫無人丞嗣囑使大臣莫氏權官國事統撫民眾,đăng dung sử nhân vãng yên kinh cáo vu minh nhân vị lê thị tử tôn vô nhân thừa tự chúc sử đại thần mạc thị quyền quan quốc sự thống phủ dân chúng 明人不信密使人徃探訪國内消息詰問因由陰求黎氏子孫以立之,minh nhân bất tín mật sử nhân vãng thám phỏng quốc nội tiêu tức cật vấn nhân do âm cầu lê thị tử tôn dĩ lập chi 莫人每以文詞華飭對答又,mạc nhân mỗi dĩ văn từ hoa sức đối đáp hựu 多以金銀賄賂,đa dĩ kim ngân hối lộ 及使回密告謂黎氏子孫既絶弗䏻嗣政委托于莫,cập sứ hồi mật cáo vị lê thị tử tôn ký tuyệt phất năng tự chính uỷ thác vu mạc 國人尊服㱕之乞少恕罪,quốc nhân tôn phục quy chi khất thiểu thứ tội 明帝罵不許,minh đế mạ bất hứa 登庸恐明人問罪乃謀割地納㱕順二州人民及金銀二軀并寶珍奇貨異物,đăng dung khủng minh nhân vấn tội nãi mưu cát địa nạp quy thuận nhị châu nhân dân cập kim ngân nhị khu tịnh bảo chân kì hoá dị vật 明帝納之,minh đế nạp chi 自此南北復通使徃來,tự thử nam bắc phục thông sứ vãng lai 冬十月登庸以承平之後制度稍弛意欲更張振作乃命其臣國憲等議定兵制田制祿制及置興國昭武錦衣金吾四衛并五府内外各衛所所属各司司號官名及各衙門員數人數兵,đông thập nguyệt đăng dung dĩ thừa bình chi hậu chế độ sảo thỉ ý dục cánh trương chấn tác nãi mệnh kì thần quốc hiến đẳng nghị định binh chế điền chế lộc chế cập trí hưng quốc chiêu vũ cẩm y kim ngô tứ vệ tịnh ngũ phủ nội ngoại các vệ sở sở thuộc các ti ti hiệu quan danh cập các nha môn viên số nhân số binh 數倣如前朝官制依例編補充之,số phỏng như tiền triều quan chế y lệ biên bổ sung chi 廼以海陽處鎮兵属為興國衛山南處鎮兵属㱕昭武衛山西處鎮兵属㱕錦衣衛京北處鎮兵属歸金吾衛,nãi dĩ hải dương xứ trấn binh thuộc vi hưng quốc vệ sơn nam xứ trấn binh thuộc quy chiêu vũ vệ sơn tây xứ trấn binh thuộc quy cẩm y vệ kinh bắc xứ trấn binh thuộc quy kim ngô vệ 分補各司每司置指揮使一貟指揮同知一員指揮僉事一貟忠校十貟忠士一千一百人分爲二十二番宿直,phân bổ các ti mỗi ti trí chỉ huy sứ nhất viên chỉ huy đồng tri nhất viên chỉ huy thiêm sự nhất viên trung hiệu thập viên trung sĩ nhất thiên nhất bách nhân phân vi nhị thập nhị phiên túc trực 如有功勞除千户統制𬋩領中尉等職,như hữu công lao trừ thiên hộ thống chế quản lĩnh trung uý đẳng chức 每衛置書記一貟用前記錄出身如除首領牧民各職,mỗi vệ trí thư ký nhất viên dụng tiền ký lục xuất thân như trừ thủ lĩnh mục dân các chức 其忠士照例分番每番分為五甲每甲置甲首一貟本司官擇取忠校的,kì trung sĩ chiếu lệ phân phiên mỗi phiên phân vi ngũ giáp mỗi giáp trí giáp thủ nhất viên bản ti quan trạch thủ trung hiệu đích 當者具本除授,đáng giả cụ bản trừ thụ 己丑莫明德三年明嘉靖八年,kỉ sửu mạc minh đức tam niên minh gia tĩnh bát niên 時黎朝𦾔臣鄭顒鄭昂兄弟二人奔告于明,thời lê triều cựu thần trịnh ngung trịnh ngang huynh đệ nhị nhân bôn cáo vu minh 莫氏多用賄賂於明沮之,mạc thị đa dụng hối lộ ư minh tự chi 事未䏻濟皆死于明,sự vị năng tế giai tử vu minh 時清華右衛殿前將軍安清侯阮金宋山沛庄人一云弘裕之子等率子弟奔哀牢國,thời thanh hoa hữu vệ điện tiền tướng quân an thanh hầu nguyễn kim tống sơn phái trang nhân nhất vân hoằng dụ chi tử đẳng suất tử đệ bôn ai lao quốc 主乍斗以為唇齒之󰘊給以岑州人民及土地㱕之,chúa sạ đẩu dĩ vi thần xỉ chi bang cấp dĩ sầm châu nhân dân cập thổ địa quy chi 由是畜養士卒招亡納叛陰求黎氏子孫立之以圖恢復,do thị súc dưỡng sĩ tốt chiêu vong nạp phản âm cầu lê thị tử tôn lập chi dĩ đồ khôi phục 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜杜綜文江縣賴屋社阮沆阮文徽三名進士及第阮雲光等八名進士出身,tứ đỗ tống văn giang huyện lại ốc xã nguyễn hàng nguyễn văn huy tam danh tiến sĩ cập đệ nguyễn vân quang đẳng bát danh tiến sĩ xuất thân 阮有焕等十六名同進士出身,nguyễn hữu hoán đẳng thập lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 冬十二月時莫登庸簒位三年自以年老乃以位與其長子登瀛自稱太上皇出居祥光殿以漁為業遨遊自樂,đông thập nhị nguyệt thời mạc đăng dung soán vị tam niên tự dĩ niên lão nãi dĩ vị dữ kì trưởng tử đăng doanh tự xưng thái thượng hoàng xuất cư tường quang điện dĩ ngư vi nghiệp ngao du tự lạc 莫登瀛登庸之子僣位十一年後僣追称尊號為太宗,mạc đăng doanh đăng dung chi tử tiếm vị thập nhất niên hậu tiếm truy xưng tôn hiệu vi thái tông 庚寅莫大正元年明嘉靖九年,canh dần mạc đại chính nguyên niên minh gia tĩnh cửu niên 春正月朔莫登瀛僣位大赦改元大正,xuân chính nguyệt sóc mạc đăng doanh tiếm vị đại xá cải nguyên đại chính 時清華人黎意以黎氏外孫憤莫氏簒僣乃起兵于椰州復稱光紹年號人多㱕之旬月之間郡縣響應兵至數萬餘人乃與部將,thời thanh hoa nhân lê ý dĩ lê thị ngoại tôn phẫn mạc thị soán tiếm nãi khởi binh vu da châu phục xưng quang thiệu niên hiệu nhân đa quy chi tuần nguyệt chi gian quận huyện hưởng ứng binh chí sổ vạn dư nhân nãi dữ bộ tướng 黎如璧黎伯造何公僚黎宗舍阮暠等布列营寨分置奇隊部伍起砲令揚旗號屯兵馬江,lê như bích lê bá tạo hà công liêu lê tông xá nguyễn cảo đẳng bố liệt doanh trại phân trí kì đội bộ ngũ khởi pháo lệnh dương kì hiệu đồn binh mã giang 於是遠𣂷豪傑咸以為黎氏復興相與奮𭛁趍附不數年間軍聲大振,ư thị viễn cận hào kiệt hàm dĩ vi lê thị phục hưng tương dữ phấn phát xu phụ bất sổ niên gian quân thanh đại chấn 三月大旱蝗䖝禾榖枯死至六月下旬始雨,tam nguyệt đại hạn hoàng trùng hoà cốc khô tử chí lục nguyệt hạ tuần thuỷ vũ 夏四月登庸自督始步數萬擊黎意于馬江,hạ tứ nguyệt đăng dung tự đốc thuỷ bộ sổ vạn kích lê ý vu mã giang 登庸兵數敗乃退回京師留其太師麟國公莫國楨等鎮守華林營,đăng dung binh sổ bại nãi thoái hồi kinh sư lưu kì thái sư lân quốc công mạc quốc trinh đẳng trấn thủ hoa lâm doanh 後國楨退守宋江,hậu quốc trinh thoái thủ tống giang 秋七月黎意進屯西都城立行營于義路江,thu thất nguyệt lê ý tiến đồn tây đô thành lập hành dinh vu nghĩa lộ giang 時,thờị 有人進黄袍及黄盖二柄将士大賀,hữu nhân tiến hoàng bào cập hoàng cái nhị bính tướng sĩ đại hạ 八月二十三日登庸既回京登瀛又引兵入清華大會于弘化江分兵二道並進,bát nguyệt nhị thập tam nhật đăng dung ký hồi kinh đăng doanh hựu dẫn binh nhập thanh hoa đại hội vu hoằng hoá giang phân binh nhị đạo tịnh tiến 莫國楨領戦船二百隻先進限後日至安定多祿江一作烈市江,mạc quốc trinh lĩnh chiến thuyền nhị bách chích tiên tiến hạn hậu nhật chí yên định đa lộc giang nhất tác liệt thị giang 時黎意先已預僃陳疑兵于多祿江自將精兵夜時潜進間行縣中及旦軍至安山江邉大起砲號三聲截戦國楨後,thời lê ý tiên dĩ dự bị trần nghi binh vu đa lộc giang tự tương tinh binh dạ thời tiềm tiến gian hành huyện trung cập đán quân chí an sơn giang biên đại khởi pháo hiệu tam thanh tiệt chiến quốc trinh hậu 軍莫兵驚會棄船登岸走散,quân mạc binh kinh hội khí thuyền đăng ngạn tẩu tán 意騎馬親率諸将突陣衝擊手刺七十餘人,ý kị mã thân suất chư tướng đột trận xung kích thủ thích thất thập dư nhân 莫兵大潰乘勢逐北斬首無數,mạc binh đại hội thừa thế trục bắc trảm thủ vô số 是日午時登,thị nhật ngọ thời đăng 瀛未知國楨已散自督其宗室進兵洞滂以躡黎意兵後,doanh vị tri quốc trinh dĩ tán tự đốc kì tông thất tiến binh động bàng dĩ niếp lê ý binh hậu 意聞之乃奮身𭁈諸将令曰今日遇此大敵若不戦則何日以興復黎朝乎,ý văn chi nãi phấn thân dữ chư tướng lệnh viết kim nhật ngộ thử đại địch nhược bất chiến tắc hà nhật dĩ hưng phục lê triều hồ 諸将聞令咸奮力縱兵進戦大破之斬莫兵萬餘死屍相󰥺,chư tướng văn lệnh hàm phấn lực túng binh tiến chiến đại phá chi trảm mạc binh vạn dư tử thi tương chẩm 登瀛退兵固守,đăng doanh thoái binh cố thủ 意軍一日兩勝威聲大振莫兵遠去,ý quân nhất nhật lưỡng thắng uy thanh đại chấn mạc binh viễn khứ 冬十一月登瀛還京,đông thập nhất nguyệt đăng doanh hoàn kinh 十二月黎意為莫兵所獲,thập nhị nguyệt lê ý vị mạc binh sở hoạch 時意收兵撤寨退屯椰州以兵勝心驕不為預僃少有輕敵之心,thời ý thu binh triệt trại thoái đồn da châu dĩ binh thắng tâm kiêu bất vi dự bị thiểu hữu khinh địch chi tâm 至是兵少食盡令使将士遠入山内運糧以此營寨空踈隊,chí thị binh thiểu thực tận lệnh sử tướng sĩ viễn nhập sơn nội vận lương dĩ thử doanh trại không sơ đội 伍不整,ngũ bất chỉnh 人有來報莫國楨消息,nhân hữu lai báo mạc quốc trinh tiêu tức 國楨乃󰱇輕兵戦船五十隻日夜兼行進至枷州寨,quốc trinh nãi tuyển khinh binh chiến thuyền ngũ thập chích nhật dạ kiêm hành tiến chí da châu trại 意突戦不克為莫兵獲之軍大會走或奔投哀牢㱕于安清侯阮金或散㱕田野,ý đột chiến bất khắc vị mạc binh hoạch chi quân đại hội tẩu hoặc bôn đầu ai lao quy vu an thanh hầu nguyễn kim hoặc tán quy điền dã 國楨檻送意回京軍裂于城南門外,quốc trinh giám tống ý hồi kinh quân liệt vu thành nam môn ngoại 辛卯莫大正二年明嘉靖十年,tân mão mạc đại chính nhị niên minh gia tĩnh thập niên 黎朝𦾔臣璧溪侯黎公淵阮我阮壽長阮仁連等公淵雷陽海歷人壽長農河内人仁連廣南彰義人貢起兵于清華,lê triều cựu thần bích khê hầu lê công uyên nguyễn ngã nguyễn thọ trường nguyễn nhân liên đẳng công uyên lôi dương hải lịch nhân thọ trường nông hà nội nhân nhân liên quảng nam chương nghĩa nhân cống khởi binh vu thanh hoa 時公淵等忿莫氏無君乃自率子弟㱕清華起兵亦称黎兵擄掠郡縣燒毀民家,thời công uyên đẳng phẫn mạc thị vô quân nãi tự suất tử đệ quy thanh hoa khởi binh diệc xưng lê binh lỗ lược quận huyện thiêu huỷ dân gia 或在陣亡殁或擒獲送京,hoặc tại trận vong một hoặc cầm hoạch tống kinh 一方之民偏受其害抔得休息人民飢饉米一升直錢一陌,nhất phương chi dân thiên thụ kì hại bất đắc hưu tức nhân dân cơ cận mễ nhất thăng trực tiền nhất mạch 後山東人名䧺山者得罪於莫乃自將子弟數百人竄入清華創立營󰀋㨿守数月,hậu sơn đông nhân danh hùng sơn giả đắc tội ư mạc nãi tự tương tử đệ sổ bách nhân thoán nhập thanh hoa sáng lập doanh sách cứ thủ sổ nguyệt 登瀛使将擊之,đăng doanh sử tướng kích chi 舍於玉勳村病卒兵乃乱,xá ư ngọc huân thôn bệnh tốt binh nãi loạn 壬辰莫大正三年春明家靖十一年,nhâm thìn mạc đại chính tam niên xuân minh gia tĩnh thập nhất niên 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜阮倩清威耕獲人仕至尙書舒郡公後㱕命黎朝倦之父裴永吾山快三名進士及第阮迪康等六名進士出身阮良弼等十八名同進士出身,tứ nguyễn thiến thanh oai canh hoạch nhân sĩ chí thượng thư thư quận công hậu quy mệnh lê triều quyện chi phụ bùi vĩnh ngô sơn khoái tam danh tiến sĩ cập đệ nguyễn địch khang đẳng lục danh tiến sĩ xuất thân nguyễn lương bật đẳng thập bát danh đồng tiến sĩ xuất thân 莫令禁内外各處不得持鎗釖及,mạc lệnh cấm nội ngoại các xứ bất đắc trì thương đao cập 尖刀干戈兵噐横衡道路,tiêm đao can qua binh khí hoành hành đạo lộ 違者許法司捕捉,vi giả hứa pháp ti bổ tróc 於是商賈及行人皆空手而行夜無道劫放牧不收每一月一點視或有生産不䏻識其家物,ư thị thương giá cập hành nhân giai không thủ nhi hành dạ vô đạo kiếp phóng mục bất thu mỗi nhất nguyệt nhất điểm thị hoặc hữu sinh sản bất năng thức kì gia vật 數年之間道不拾遺外户不閉屢大有年境内稍安,sổ niên chi gian đạo bất thập di ngoại hộ bất bế lũ đại hữu niên cảnh nội sảo an 冬十月登瀛勅賜中人忠厚侯鈌姓名弘化縣人為大将軍使領兵統𬋩清華三府同三司官總鎮一方兵民,đông thập nguyệt đăng doanh sắc tứ trung nhân trung hậu hầu khuyết tính danh hoằng hoá huyện nhân vi đại tướng quân sử lĩnh binh thống quản thanh hoa tam phủ đồng tam ti quan tổng trấn nhất phương binh dân 西安伯黎丕承安定縣香市人譖曰愛州之地山川險峻地勢肥饒兵糧富足且權宜分不宜專若專之必致禍亂倘有变𭛁恐後難制此地,tây an bá lê phỉ thừa yên định huyện hương thị nhân tiếm viết ái châu chi địa sơn xuyên hiểm tuấn địa thế phì nhiêu binh lương phú túc thả quyền nghi phân bất nghi chuyên nhược chuyên chi tất trí hoạ loạn thảng hữu biến phát khủng hậu nan chế thử địa 非朝廷之有也,phi triều đình chi hữu dã 臣願詳察毋爲後悔,thần nguyện tường sát vô vi hậu hối 登瀛乃復分清華為二瑞源安定永福東山錦水石城廣平七縣委黎丕承𬋩統之與忠厚侯相為控制,đăng doanh nãi phục phân thanh hoa vi nhị thuỵ nguyên yên định vĩnh phúc đông sơn cẩm thuỷ thạch thành quảng bình thất huyện uỷ lê phỉ thừa quản thống chi dữ trung hậu hầu tương vi khống chế 及丕承得權乃自益驕縱卒生变心,cập phỉ thừa đắc quyền nãi tự ích kiêu túng tốt sinh biến tâm 是月彗星見東方,thị nguyệt tuệ tinh kiến đông phương 十二月黎朝𦾔臣安清侯阮金尊立昭宗之子寧于哀牢,thập nhị nguyệt lê triều cựu thần an thanh hầu nguyễn kim tôn lập chiêu tông chi tử ninh vu ai lao 初金在哀牢養兵蓄銳使人徃國中遍求黎氏子孫乃得昭宗之子寕尊立爲帝改元阮和是為荘宗以正國統,sơ kim tại ai lao dưỡng binh súc nhuệ sử nhân vãng quốc trung biến cầu lê thị tử tôn nãi đắc chiêu tông chi tử ninh tôn lập vi đế cải nguyên nguyễn hoà thị vi trang tông dĩ chính quốc thống 於是西土豪傑之士多㱕附之,ư thị tây thổ hào kiệt chi sĩ đa quy phụ chi 帝拜金為太師興國公及,đế bái kim vi thái sư hưng quốc công cập 諸将佐皆以次受封,chư tướng tá giai dĩ thứ thụ phong 凡軍民事無大小悉皆委之日夜恊謀共圖興復,phàm quân dân sự vô đại tiểu tất giai uỷ chi nhật dạ hiệp mưu cộng đồ hưng phục 登柄評曰黎朝不幸巾衰至此極矣,đăng bính bình viết lê triều bất hạnh cân suy chí thử cực hĩ 故愚嘗曰莫氏者黎朝之叛臣也,cố ngu thường viết mạc thị giả lê triều chi phản thần dã 至黎帝即位于哀牢始以正統紀年以明君臣之分正大綱也,chí lê đế tức vị vu ai lao thuỷ dĩ chính thống kỷ niên dĩ minh quân thần chi phận chính đại cương dã 是時莫氏奄有其國而不以正統書之者何也盖莫氏臣也,thị thời mạc thị yểm hữu kì quốc nhi bất dĩ chính thống thư chi giả hà dã cái mạc thị thần dã 黎帝𨿽即位于外没迹鄰國曾無寸土一民而獨以正統書之者何也盖黎氏軍也,lê đế tuy tức vị vu ngoại một tích lân quốc tằng vô thốn thổ nhất dân nhi độc dĩ chính thống thư chi giả hà dã cái lê thị quân dã 抑賞考之古人有言曰天下者非,ức thưởng khảo chi cổ nhân hữu ngôn viết thiên hạ giả phi 一人之天下也,nhất nhân chi thiên hạ dã 粤昔炎帝啓封南國以來歷代明王賢主有攻守而併吞之有傳授之世守之皆繼世而王以有位號乃以正統書之曰本紀曰正紀曰前紀後紀曰中紀末紀皆其順而以,việt tích viêm đế khải phong nam quốc dĩ lai lịch đại minh vương hiền chủ hữu công thủ nhi tính thôn chi hữu truyền thụ chi thế thủ chi giai kế thế nhi vương dĩ hữu vị hiệu nãi dĩ chính thống thư chi viết bản kỷ viết chính kỷ viết tiền kỷ hậu kỷ viết trung kỷ mạt kỷ giai kì thuận nhi dĩ 至若悖逆簒弑而強自立𨿽有名號稱者皆名不正言不順也則編之為附紀是其逆而以,chí nhược bột nghịch soán thí nhi cường tự lập tuy hữu danh hiệu xưng giả giai danh bất chính ngôn bất thuận dã tắc biên chi vi phụ kỷ thị kì nghịch nhi dĩ 世降而下乱起紛紜迭有興󰲝不必言之,thế hàng nhi hạ loạn khởi phân vân điệt hữu hưng phế bất tất ngôn chi 自趙越王之起則本前李南帝之臣也,tự triệu việt vương chi khởi tắc bản tiền lí nam đế chi thần dã 繼南帝以有其國而後始即政称王以,kế nam đế dĩ hữu kì quốc nhi hậu thuỷ tức chính xưng vương dĩ 其臣䏻代軍行政如此順也,kì thần năng đại quân hành chính như thử thuận dã 丁先皇平十二使君之乱而併有之少帝徵若弗䏻禦敵以國事委之大将黎桓而黎桓承丁后之傳以有天下者順也,đinh tiên hoàng bình thập nhị sứ quân chi loạn nhi tính hữu chi thiếu đế trưng nhược phất năng ngự địch dĩ quốc sự uỷ chi đại tướng lê hoàn nhi lê hoàn thừa đinh hậu chi truyền dĩ hữu thiên hạ giả thuận dã 及李之代黎陳之代李以有位者皆其順也,cập lí chi đại lê trần chi đại lí dĩ hữu vị giả giai kì thuận dã 然則趙黎李陳之四君皆乘國中無主或因羣臣所請或因女主之傳授國人之尊服天與之人㱕之以有天下皆其順取以有之也,nhiên tắc triệu lê lí trần chi tứ quân giai thừa quốc trung vô chủ hoặc nhân quần thần sở thỉnh hoặc nhân nữ chủ chi truyền thụ quốc nhân chi tôn phục thiên dữ chi nhân quy chi dĩ hữu thiên hạ giai kì thuận thủ dĩ hữu chi dã 於莫則不然,ư mạc tắc bất nhiên 觀其所為者登庸不過黎朝之一大臣也當黎朝主弱臣強,quan kì sở vi giả đăng dung bất quá lê triều chi nhất đại thần dã đương lê triều chủ nhược thần cường 之際登庸䏻師古昔之聖臣賢相尊主庇民如伊尹之輔太甲周公之輔成王其彰彰然偉績庶可嘉焉,chi tế đăng dung năng sư cổ tích chi thánh thần hiền tương tôn chủ tí dân như y doãn chi phụ thái giáp chu công chi phụ thành vương kì chương chương nhiên vĩ tích thứ khả gia yên 何不效此而寧反其道是未免逼主稱禅篡國弑君以圖自立,hà bất hiệu thử nhi ninh phản kì đạo thị vị miễn bức chủ xưng thiền soán quốc thí quân dĩ đồ tự lập 及其有國也殆六十七年之間所謂成如王莽終不免誅夷,cập kì hữu quốc dã đãi lục thập thất niên chi gian sở vị thành như vương mãng chung bất miễn tru di 實於漢之曹於陳之胡皆其迹也,thực ư hán chi tào ư trần chi hồ giai kì tích dã 是愚所謂其逆取而有之也故不得書為正統也,thị ngu sở vị kì nghịch thủ nhi hữu chi dã cố bất đắc thư vi chính thống dã 幸賴黎朝𦾔勳宿將克全大節同心修輔恊賛匡扶以濟󰠡难是天意有以待夫今日之,hạnh lại lê triều cựu huân túc tướng khắc toàn đại tiết đồng tâm tu phụ hiệp tán khuông phù dĩ tế gian nan thị thiên ý hữu dĩ đãi phu kim nhật chi 君臣厲志圖回恢復𦾔物故䏻再造中興混一󰲛圖重新社則誅奸䧺之残虐正日月於當天以大其一統也,quân thần lệ chí đồ hồi khôi phục cựu vật cố năng tái tạo trung hưng hỗn nhất dư đồ trùng tân xã tắc tru gian hùng chi tàn ngược chính nhật nguyệt ư đương thiên dĩ đại kì nhất thống dã 故於此特書之,cố ư thử đặc thư chi 詩云黎祚重興𦾔物回籃山復見𦾔樓󰱑,thi vân lê tộ trùng hưng cựu vật hồi lam sơn phục kiến cựu lâu đài 君臣道合斯為羙政治欣觀萬國恢,quân thần đạo hợp tư vi mĩ chính trị hân quan vạn quốc khôi 此之謂也,thử chi vị dã 右黎皇朝始太祖戊戌歷恭皇丁亥凣一百十年,hữu lê hoàng triều thuỷ thái tổ mậu tuất lịch cung hoàng đinh hợi phàm nhất bách thập niên 併與莫僣自戊子至壬辰凣五年通計一百十五年,tính dữ mạc tiếm tự mậu tí chí nhâm thìn phàm ngũ niên thông kê nhất bách thập ngũ niên 大越史記本紀實綠卷之十五終,đại việt sử ký bản kỷ thực lục quyển chi thập ngũ chung 大越史記本紀續編卷之十六,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập lục 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 附莫登瀛八年福海六年福原二年莊宗裕皇帝諱寧又諱㫬在位十六年壽三十四歲帝遭屯避難頼舊臣尊立外結鄰封内任贒将故人皆樂用中興之基實兆於此矣帝乃昭宗之子聖宗之玄孫,phụ mạc đăng doanh bát niên phúc hải lục niên phúc nguyên nhị niên trang tông dụ hoàng đế huý ninh hựu huý huyến tại vị thập lục niên thọ tam thập tứ tuế đế tao đốn tị nạn lại cựu thần tôn lập ngoại kết lân phong nội nhiệm hiền tướng cố nhân giai lạc dụng trung hưng chi cơ thực triệu ư thử hĩ đế nãi chiêu tông chi tử thánh tông chi huyền tôn 母范氏諱玉瓊瑞原縣髙峙󰀋人,mẫu phạm thị huý ngọc quỳnh thuỵ nguyên huyện cao trĩ sách nhân 時莫登庸簒僣帝避居清華,thời mạc đăng dung soán tiếm đế tị cư thanh hoa 太師興國公阮金使人訪求迎至哀牢國尊立之,thái sư hưng quốc công nguyễn kim sử nhân phỏng cầu nghênh chí ai lao quốc tôn lập chi 癸巳元和元年莫大正四年〇,quý tị nguyên hoà nguyên niên mạc đại chính tứ niên 明嘉靖十二年春正月帝即位于哀…,minh gia tĩnh thập nhị niên xuân chính nguyệt đế tức vị vu ai 牢建元元和尊大将軍阮金為尙父太師興國公掌内外事以中人丁公爲少尉䧺國公,lao kiến nguyên nguyên hoà tôn đại tướng quân nguyễn kim vi thượng phụ thái sư hưng quốc công chưởng nội ngoại sự dĩ trung nhân đinh công vi thiếu uý hùng quốc công 其餘一一封賞俾之同心匡輔又與哀牢主乍斗相結資其兵糧以圖進取,kì dư nhất nhất phong thưởng tỉ chi đồng tâm khuông phụ hựu dữ ai lao chủ sạ đẩu tương kết tư kì binh lương dĩ đồ tiến thủ 帝遣鄭惟憭如明奏稱莫登庸僣亂窃㨿國城阻絶道路以致久廢職貢,đế khiến trịnh duy liệu như minh tấu xưng mạc đăng dung tiếm loạn thiết cứ quốc thành trở tuyệt đạo lộ dĩ trí cửu phế chức cống 甲午二年莫大正五年〇,giáp ngọ nhị niên mạc đại chính ngũ niên 明嘉靖十三年明聞莫登庸簒奪僞置官属占㨿國城阻絶貢路擅作大誥僣稱上皇罪狀既昭乃命咸寧侯仇鸞爲總督軍務兵部尙,minh gia tĩnh thập tam niên minh văn mạc đăng dung soán đoạt nguỵ trí quan thuộc chiếm cứ quốc thành trở tuyệt cống lộ thiện tác đại cáo tiếm xưng thượng hoàng tội trạng ký chiêu nãi mệnh hàm ninh hầu cừu loan vi tổng đốc quân vụ binh bộ thượng 書毛伯温參賛軍敄徃討之,thư mao bá ôn tham tán quân vụ vãng thảo chi 乙未三年莫大正六年〇,ất mùi tam niên mạc đại chính lục niên 明嘉靖十四年莫開會試科,minh gia tĩnh thập tứ niên mạc khai hội thí khoa 賜阮秉謙裴克篤阮承休等進士及第阮寅亮等七人進士出身阮重光等二十二人同進士出身,tứ nguyễn bỉnh khiêm bùi khắc đốc nguyễn thừa hưu đẳng tiến sĩ cập đệ nguyễn dần lượng đẳng thất nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn trùng quang đẳng nhị thập nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 丙申四年莫大正七年〇,bính thân tứ niên mạc đại chính thất niên 明嘉靖十五年帝遣鄭垣如明僃列莫氏簒弑及帝播遷于清華事由,minh gia tĩnh thập ngũ niên đế khiến trịnh viên như minh bị liệt mạc thị soán thích cập đế bá thiên vu thanh hoa sự do 莫使東軍都督府左都督謙郡公莫廷科重脩國子監,mạc sử đông quân đô đốc phủ tả đô đốc khiêm quận công mạc đình khoa trùng tu quốc tử giám 丁酉五年莫大正八年〇,đinh dậu ngũ niên mạc đại chính bát niên 明嘉靖十六年春正月莫視太學,minh gia tĩnh thập lục niên xuân chính nguyệt mạc thị thái học 夏四月大風折木𤼵屋海水漲溢人畜溺死,hạ tứ nguyệt đại phong triết mộc phát ốc hải thuỷ trướng dật nhân súc nịch tử 莫西安侯黎丕承起兵收掠三司遂𠬧兵入哀牢國效順,mạc tây an hầu lê phi thừa khởi binh thu lược tam ti toại thu binh nhập ai lao quốc hiệu thuận 莫封其子敬典等爲王餘皆以次受封,mạc phong kì tử kính điển đẳng vi vương dư giai dĩ thứ thụ phong 戊戌六年莫大正九年〇,mậu tuất lục niên mạc đại chính cửu niên 明嘉靖十七年春莫開會試科,minh gia tĩnh thập thất niên xuân mạc khai hội thí khoa 賜甲海陳璲黄岑等進士及第潘鎬等八人進士出身黄詮等二十五人同進士出身〇,tứ giáp hải trần toại hoàng sầm đẳng tiến sĩ cập đệ phan cảo đẳng bát nhân tiến sĩ xuất thân hoàng thuyên đẳng nhị thập ngũ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 莫選黄丁,mạc tuyển hoàng đinh 莫遣阮文泰如明賫表乞降并祈處分,mạc khiến nguyễn văn thái như minh tê biểu khất hàng tịnh kì xử phân 己亥七年莫大正十年〇,kỉ hợi thất niên mạc đại chính thập niên 明嘉靖十八年帝封大将軍鄭檢為翼,minh gia tĩnh thập bát niên đế phong đại tướng quân trịnh kiểm vi dực 郡公永福槊山人鄭公䏻爲宣郡公頼世榮爲和郡公,quận công vĩnh phúc sóc sơn nhân trịnh công năng vi tuyên quận công lại thế vinh vi hoà quận công 協郡公祥郡公慈郡公鎮郡公西郡公陽郡公瑞郡公宜郡公等各賜兵印使領本部兵進討各處思復西京軍氣益銃,hiệp quận công tường quận công từ quận công trấn quận công tây quận công dương quận công thuỵ quận công nghi quận công đẳng các tứ binh ấn sử lĩnh bản bộ binh tiến thảo các xứ tư phục tây kinh quân khí ích súng 後進攻雷陽莫兵多敗引軍還〇,hậu tiến công lôi dương mạc binh đa bại dẫn quân hoàn 大旱〇,đại hạn 冬十月地震,đông thập nguyệt địa chấn 庚子八年莫大正十一年明嘉靖十九年春正月十五日莫登瀛卒長子福海立以明年爲廣和元年,canh tí bát niên mạc đại chính thập nhất niên minh gia tĩnh thập cửu niên xuân chính nguyệt thập ngũ nhật mạc đăng doanh tốt trưởng tử phúc hải lập dĩ minh niên vi quảng hoà nguyên niên 冬十一月莫登庸與其姪文明及其臣阮如桂杜世卿鄧文值黎烇阮總蘇文速阮經濟楊維一裴,đông thập nhất nguyệt mạc đăng dung dữ kì điệt văn minh cập kì thần nguyễn như quế đỗ thế khanh đặng văn trị lê thuyên nguyễn tổng tô văn tốc nguyễn kinh tế dương duy nhất bùi 致永等過鎮南䦕各持尺組繋頸詣明幕府徒跣匍伏稽首跪上降表盡籍國中土地軍民官職悉聽處分納安廣永安州澌浮金勒古森了葛安良羅浮諸峒願内屬歸隷欽州,trí vĩnh đẳng quá trấn nam quan các trì xích tổ hệ cảnh nghệ minh mạc phủ đồ tiển bồ phục khể thủ quỵ thượng hàng biểu tận tịch quốc trung thổ địa quân dân quan chức tất thính xứ phân nạp an quảng vĩnh an châu ti phù kim lặc cổ sâm liễu cát an lương la phù chư động nguyện nội thuộc quy lệ khâm châu 仍請頒正朔賜印章謹護守以候更定又遣文明及阮文泰許三省等賫降表赴燕京,những thỉnh phân chính sóc tứ ấn chương cẩn hộ thủ dĩ hậu cánh định hựu khiến văn minh cập nguyễn văn thái hứa tam tỉnh đẳng tê hàng biểu phó yên kinh 太師興國公阮金督兵攻乂安,thái sư hưng quốc công nguyễn kim đốc binh công nghệ an 豪傑多歸之,hào kiệt đa quy chi 軍聲大振所至遠近降服,quân thanh đại chấn sở chí viễn cận hàng phục 辛丑九年莫廣和元年〇,tân sửu cửu niên mạc quảng hoà nguyên niên 明嘉靖二十年莫開會試科,minh gia tĩnh nhị thập niên mạc khai hội thí khoa 賜阮琦范,tứ nguyễn kì phạm 公森阮世禄等進士及第吳珖等四人進士出身范愿等二十三人同進士出身〇,công sâm nguyễn thế lộc đẳng tiến sĩ cập đệ ngô quang đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân phạm nguyện đẳng nhị thập tam nhân đồng tiến sĩ xuất thân 是時西安侯黎丕承有不平之志常𤼵怒言日益驕横,thị thời tây an hầu lê phi thừa hữu bất bình chi chí thường phát nộ ngôn nhật ích kiêu hoành 太師阮金使人扼殺之,thái sư nguyễn kim sử nhân ách sát chi 初丕承出身舍人事莫登庸,sơ phi thừa xuất thân xá nhân sự mạc đăng dung 登庸嘉之許𬋩本道七縣兵民,đăng dung gia chi hứa quản bản đạo thất huyện binh dân 至大正年間歸順朝廷,chí đại chính niên gian quy thuận triều đình 帝仍以舊職至此又恐望驕暴乃殺之八月二十二日莫登庸卒,đế những dĩ cựu chức chí thử hựu khủng vọng kiêu bạo nãi sát chi bát nguyệt nhị thập nhị nhật mạc đăng dung tốt 十月二十日明毛伯温等奉奏至燕京謂莫登庸朿身疑塞願奉正朔去僣號歸所侵四峒之,thập nguyệt nhị thập nhật minh mao bá ôn đẳng phụng tấu chí yên kinh vị mạc đăng dung thúc thân nghi tái nguyện phụng chính sóc khứ tiếm hiệu quy sở xâm tứ động chi 地願内屬稱藩歲頒大統曆日補足逆年貢物委身恭順,địa nguyện nội thuộc xưng phiên tuế phân đại thống lịch nhật bổ túc nghịch niên cống vật uỷ thân cung thuận 如以莫登庸有罪投降未可輕授爵士伊孫莫福海見今待命倘家務宥或可别與都護總管等項各色如漢唐故事每年行廣西布政司頒給大統曆日令赴鎮南䦕祇領先年所缺貢儀查照補足以後年分照舉行,như dĩ mạc đăng dung hữu tội đầu hàng vị khả khinh thụ tước sĩ y tôn mạc phúc hải kiến kim đãi mệnh thảng gia vụ hựu hoặc khả biệt dữ đô hộ tổng quẩn đẳng hạng các sắc như hán đường cố sự mỗi niên hành quảng tây bố chính ti phân cấp đại thống lịch nhật lệnh phó trấn nam quan chỉ lĩnh tiên niên sở khuyết cống nghi tra chiếu bổ túc dĩ hậu niên phân chiếu cử hành 至若黎寧雖自稱爲黎氏子孫然即㨿諸司查勘踪跡委的漢明,chí nhược lê ninh tuy tự xưng vi lê thị tử tôn nhiên tức cứ chư ti tra khám tung tích uỷ đích hán minh 鄭維憭一向潜住本國石林州峒寨附近廣西士官地方黎寧面貌不相識故或稱,trịnh duy liệu nhất hướng tiềm trú bản quốc thạch lâm châu động trại phụ cận quảng tây sĩ quan địa phương lê ninh diện mạo bất tương thức cố hoặc xưng 黎寧或稱黎憲或稱光照或稱光和或又以爲氏作稱,lê ninh hoặc xưng lê hiến hoặc xưng quang chiếu hoặc xưng quang hoà hoặc hựu dĩ vi thị tác xưng 而鄭垣口詞稱漆馬江峒雖有黎寧而來歷宗派不可得詳所列事情年貌又與鄭惟憭原報互翼俱難憑㨿爲聽令於漆馬江居住見在所有地方俱屬管朿或量與職事徑属雲南若非黎氏子孫置而勿論,nhi trịnh viên khẩu từ xưng tất mã giang động tuy hữu lê ninh nhi lai lịch tông phái bất khả đắc tường sở liệt sự tình niên mạo hựu dữ trịnh duy liệu nguyên báo hỗ dực cụ nạn bằng cứ vi thính lệnh ư tất mã giang cư trú kiến tại sở hữu địa phương cụ thuộc quản thúc hoặc lượng dữ chức sự kính thuộc vân nam nhược phi lê thị tử tôn trí nhi vật luận 其鄭惟憭即於廣東所属隨宜安𢮿量給田宅不致失所如此處分庶爲曲盡,kì trịnh duy liệu tức ư quảng đông sở thuộc tuỳ nghi an quay lượng cấp điền trạch bất trí thất sở như thử xứ phân thứ vi khúc tận 明帝乃封莫登容爲安南都統使司都統使賜銀印仍與世襲其十三路地方,minh đế nãi phong mạc đăng dung vi an nam đô thống sứ ti đô thống sứ tứ ngân ấn những dữ thế tập kì thập tam lộ địa phương 就照原舊地名,tựu chiếu nguyên cựu địa danh 各置宣撫司設宣撫同知副使僉事各一員聽都統使管轄差遣,các trí tuyên phủ ti thiết tuyên phủ đồng tri phó sứ thiêm sự các nhất viên thính đô thống sứ quản hạt sai khiến 朝貢其貢儀御前東宮照舊,triều cống kì cống nghi ngự tiền đông cung chiếu cựu 壬寅十年莫廣和二年〇,nhâm dần thập niên mạc quảng hoà nhị niên 明嘉靖十一年帝以瑞郡公何壽祥爲御營提統御駕以圖進取,minh gia tĩnh thập nhất niên đế dĩ thuỵ quận công hà thọ tường vi ngự doanh đề thống ngự giá dĩ đồ tiến thủ 命太師興國公阮金統督諸營將士先𤼵進攻清華乂安等處,mệnh thái sư hưng quốc công nguyễn kim thống đốc chư doanh tướng sĩ tiên phát tiến công thanh hoa nghệ an đẳng xứ 二鎮諸舊将及豪傑之士多歸之軍聲益銳,nhị trấn chư cựu tướng cập hào kiệt chi sĩ đa quy chi quân thanh ích nhuệ 壽祥錦水古滝人二月初八日莫福海封其弟敬典等及諸子爲王,thọ tường cẩm thuỷ cổ lũng nhân nhị nguyệt sơ bát nhật mạc phúc hải phong kì đệ kính điển đẳng cập chư tử vi vương 時官軍與莫將交戰相持數月間,thời quan quân dữ mạc tướng giao chiến tương trì số nguyệt gian 三月二十二日莫福海赴鎮南䦕聽驗會勘并領大明大統曆一千本又領原封莫登庸安南都統使司都統使勑命一道銀印一顆,tam nguyệt nhị thập nhị nhật mạc phúc hải phó trấn nam quan thính nghiệm hội khám tịnh lĩnh đại minh đại thống lịch nhất thiên bản hựu lĩnh nguyên phong mạc đăng dung an nam đô thống sứ ti đô thống sứ sắc mệnh nhất đạo ngân ấn nhất khoả 八月初三日莫遣阮典敬阮公儀梁僩等如明謝恩,bát nguyệt sơ tam nhật mạc khiến nguyễn điển kính nguyễn công nghi lương giản đẳng như minh tạ ân 阮照訓武恂謝定光如明歲貢,nguyễn chiếu huấn vũ tuân tạ định quang như minh tuế cống 十二月十五日明封莫福海襲安南都統使司都統使,thập nhị nguyệt thập ngũ nhật minh phong mạc phúc hải tập an nam đô thống sứ ti đô thống sứ 癸卯十一年莫廣和三年〇,quý mão thập nhất niên mạc quảng hoà tam niên 明嘉靖二十二年莫遣使如明歲貢,minh gia tĩnh nhị thập nhị niên mạc khiến sứ như minh tuế cống 明帝令賫使如故但罷賜宴稍减供饋以示非,minh đế lệnh tê sứ như cố đản bãi tứ yến sảo giảm cúng quỹ dĩ thị phi 陪臣禮〇,bồi thần lễ 帝進兵出自西都城,đế tiến binh xuất tự tây đô thành 莫将忠厚侯缺名率子弟詣軍前拜見于西都城南門三軍踴躍大喜,mạc tướng trung hậu hầu khuyết danh suất tử đệ nghệ quân tiền bái kiến vu tây đô thành nam môn tam quân dũng dược đại hỉ 是時太師興國公阮金猶在哀牢未從行,thị thời thái sư hưng quốc công nguyễn kim do tại ai lao vị tòng hành 帝使宣郡公鄭公䏻捧詔書召之金乃整飭部伍刻日就道拜謁于義路江行在,đế sử tuyên quận công trịnh công năng phủng chiếu thư triệu chi kim nãi chỉnh sức bộ ngũ khắc nhật tựu đạo bái yết vu nghĩa lộ giang hành tại 帝大喜加金陞太宰使爲都将節制諸營將士分道並進定西南,đế đại hỉ gia kim thăng thái tể sứ vi đô tướng tiết chế chư doanh tướng sĩ phân đạo tịnh tiến định tây nam 民每戰克捷,dân mỗi chiến khắc tiệp 宣郡公鄭公䏻𤼵兵反㨿廣平源頭設立營寨,tuyên quận công trịnh công năng phát binh phản cứ quảng bình nguyên đầu thiết lập doanh trại 帝命翼郡公鄭檢討,đế mệnh dực quận công trịnh kiểm thảo 誅之,tru chi 甲辰十二年莫廣和四年〇,giáp thìn thập nhị niên mạc quảng hoà tứ niên 明嘉靖二十三年春莫開會試,minh gia tĩnh nhị thập tam niên xuân mạc khai hội thí 賜武璥等三人進士出身阮有翼等十四人同進士出身,tứ vũ kính đẳng tam nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn hữu dực đẳng thập tứ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 乙巳十三年莫廣和三年〇,ất tị thập tam niên mạc quảng hoà tam niên 明嘉靖二十四年四月帝以少尉䧺國公丁公爲太尉使監守御營,minh gia tĩnh nhị thập tứ niên tứ nguyệt đế dĩ thiếu uý hùng quốc công đinh công vi thái uý sử giám thủ ngự doanh 帝親率諸將征山南地方至安謨駐營,đế thân suất chư tướng chinh sơn nam địa phương chí yên mô trú doanh 五月二十日莫降將忠厚侯隂𢙇貳心邀請太宰阮金赴本營隂置毒于瓜中供進饌前,ngũ nguyệt nhị thập nhật mạc hàng tướng trung hậu hầu âm hoài nhị tâm yêu thỉnh thái tể nguyễn kim phó bản doanh âm trí độc vu qua trung cúng tiến soạn tiền 金信食之中毒及回心悶而薨,kim tín thực chi trúng độc cập hồi tâm muộn nhi hoăng 忠厚侯是夜遁去復歸,trung hậu hầu thị dạ độn khứ phục quy 于莫,vu mạc 初忠厚侯出身閹䆠歷事莫登庸官至掌部聞,sơ trung hậu hầu xuất thân yêm quan lịch sự mạc đăng dung quan chí chưởng bộ văn 帝起兵恢復境土乃與莫人共謀以計詐降每欲誤帝,đế khởi binh khôi phục cảnh thổ nãi dữ mạc nhân cộng mưu dĩ kế trá hàng mỗi dục ngộ đế 事不果乃隂置毒誤太宰金,sự bất quả nãi âm trí độc ngộ thái tể kim 金不意巾毒,kim bất ý cân độc 帝詔贈金爲昭勳靖公謚忠憲遣人扶歸宋山沛庄厚塟之,đế chiếu tặng kim vi chiêu huân tĩnh công thuỵ trung hiến khiến nhân phù quy tống sơn bái trang hậu táng chi 封其長子汪爲朗郡公次子黄爲夏溪侯使領兵討賊,phong kì trưởng tử uông vi lãng quận công thứ tử hoàng vi hạ khê hầu sử lĩnh binh thảo tặc 八月帝封翼郡公鄭檢爲都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事太師諒國公,bát nguyệt đế phong dực quận công trịnh kiểm vi đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư doanh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự thái sư lượng quốc công 凣閫外兵權國家事務謀畧籌畫遠近封拜皆得,phàm khổn ngoại binh quyền quốc gia sự vụ mưu lược trù hoạch viễn cận phong bái giai đắc 便宜栽决然後奏聞,tiện nghi tài quyết nhiên hậu tấu văn 諒國公益督忠貞凣二機務决斷分明眾目悉󰁮,lượng quốc công ích đốc trung trinh phàm nhị cơ vụ quyết đoán phân minh chúng mục tất cử 丙午十四年莫廣和六年〇,bính ngọ thập tứ niên mạc quảng hoà lục niên 明嘉靖二十五年帝立行殿于萬頼凡有攻討必委太師諒國公統領所向克捷由是驩演烏廣諸州豪傑𧡟投營門咸樂爲用愛州疆土稍平五月初八日莫福海卒,minh gia tĩnh nhị thập ngũ niên đế lập hành điện vu vạn lại phàm hữu công thảo tất uỷ thái sư lượng quốc công thống lĩnh sở hướng khắc tiệp do thị hoan diễn ô quảng chư châu hào kiệt quan đầu doanh môn hàm lạc vi dụng ái châu cương thổ sảo bình ngũ nguyệt sơ bát nhật mạc phúc hải tốt 長子福原立以明年爲永定元年,trưởng tử phúc nguyên lập dĩ minh niên vi vĩnh định nguyên niên 丁未十五年莫永定元年〇,đinh mùi thập ngũ niên mạc vĩnh định nguyên niên 明嘉靖二十六年春莫開會試科,minh gia tĩnh nhị thập lục niên xuân mạc khai hội thí khoa 賜楊,tứ dương 福滋范瑜阮濟等進士及第阮敬止等八人進士出身武灝等十九人同進士出身,phúc tư phạm du nguyễn tế đẳng tiến sĩ cập đệ nguyễn kính chỉ đẳng bát nhân tiến sĩ xuất thân vũ hạo đẳng thập cửu nhân đồng tiến sĩ xuất thân 報天塔崩〇,báo thiên tháp băng 莫将泗陽侯范子儀謀立莫宗子弘王正中爲主不克遂作乱脅遷正中于御天華陽,mạc tướng tứ dương hầu phạm tử nghi mưu lập mạc tông tử hoằng vương chính trung vi chủ bất khắc toại tác loạn hiếp thiên chính trung vu ngự thiên hoa dương 莫使謙王敬典與西郡公阮敬等𤼵兵捕之爲子儀所敗,mạc sử khiêm vương kính điển dữ tây quận công nguyễn kính đẳng phát binh bổ chi vi tử nghi sở bại 後子儀累戰不克乃挾正中出㨿安廣地方,hậu tử nghi luỵ chiến bất khắc nãi hiệp chính trung xuất cứ yên quảng địa phương 海陽之民頻罹兵火多至流亡,hải dương chi dân tần li binh hoả đa chí lưu vong 子儀又竄入明地縱兵擄掠廣東廣西,tử nghi hựu thoán nhập minh địa tung binh lỗ lược quảng đông quảng tây 明人不䏻制,minh nhân bất năng chế 子儀安陽人,tử nghi an dương nhân 戊申十六年莫改永定爲景曆元年明嘉靖二十七年春正月二十九日帝崩,mậu thân thập lục niên mạc cải vĩnh định vi cảnh lịch nguyên niên minh gia tĩnh nhị thập thất niên xuân chính nguyệt nhị thập cửu nhật đế băng 太子暄立以明年爲順平元年,thái tử huyên lập dĩ minh niên vi thuận bình nguyên niên 上大行皇帝尊號曰裕皇帝廟號荘宗,thượng đại hành hoàng đế tôn hiệu viết dụ hoàng đế miếu hiệu trang tông 莫封范瓊爲榮郡公及其子瑤爲富州侯,mạc phong phạm quỳnh vi vinh quận công cập kì tử dao vi phú châu hầu 瓊青池盛烈人〇,quỳnh thanh trì thịnh liệt nhân 莫遣黎光賁如明歲貢,mạc khiến lê quang bí như minh tuế cống 中宗武皇帝諱暄莊宗長子在位八年壽二十二歲附莫福原八年帝委任忠謀勦誅僣簒可謂有帝王之畧然享齡不久先王境土未盡克復惜哉己酉順平元年莫景曆二年明嘉靖二十八年莫以東道将缺名爲經國公北道将莫廷科爲嘉國公西道将阮敬爲,trung tông vũ hoàng đế huý huyên trang tông trưởng tử tại vị bát niên thọ nhị thập nhị tuế phụ mạc phúc nguyên bát niên đế uỷ nhiệm trung mưu tiễu tru tiếm soán khả vị hữu đế vương chi lược nhiên hưởng linh bất cửu tiên vương cảnh thổ vị tận khắc phục tích tai kỷ dậu thuận bình nguyên niên mạc cảnh lịch nhị niên minh gia tĩnh nhị thập bát niên mạc dĩ đông đạo tướng khuyết danh vi kinh quốc công bắc đạo tướng mạc đình khoa vi gia quốc công tây đạo tướng nguyễn kính vi 太尉西國公阮凱康爲太尉端國公並賜姓莫,thái uý tây quốc công nguyễn khải khang vi thái uý đoan quốc công tịnh tứ tính mạc 南道将黎伯驪爲太宰奉國公及上下臣属皆受封以圖保守境土〇,nam đạo tướng lê bá li vi thái tể phụng quốc công cập thượng hạ thần thuộc giai thụ phong dĩ đồ bảo thủ cảnh thổ 莫福原棄昇龍城正殿移居外境内騷動,mạc phúc nguyên khí thăng long thành chính điện di cư ngoại cảnh nội tao động 三月以范篤爲金吾衛掌事封廣郡公,tam nguyệt dĩ phạm đốc vi kim ngô vệ chưởng sự phong quảng quận công 篤永福土山人庚戌二年莫景曆三年〇,đốc vĩnh phúc thổ sơn nhân canh tuất nhị niên mạc cảnh lịch tam niên 明嘉靖二十九年莫開會試科,minh gia tĩnh nhị thập cửu niên mạc khai hội thí khoa 賜陳文寶陳聞阮明揚等進士及第黎欽等四人進士出身阮承休等十八人同進士出身,tứ trần văn bảo trần văn nguyễn minh dương đẳng tiến sĩ cập đệ lê khâm đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn thừa hưu đẳng thập bát nhân đồng tiến sĩ xuất thân 時莫福原聽范瓊范瑤父子讒言,thời mạc phúc nguyên thính phạm quỳnh phạm dao phụ tử sàm ngôn 南道将太宰,nam đạo tướng thái tể 奉國公黎伯驪及其子普郡公黎克慎文臣吏部尙書御史󰉟都御史東閣大學士八侍經筵舒郡公阮倩及其子阮倦阮俛等各率本部兵百餘夜遁入清華隘䦕請降,phụng quốc công lê bá li cập kì tử phổ quận công lê khắc thận văn thần lại bộ thượng thư ngự sử đài đô ngự sử đông các đại học sĩ bát thị kinh diên thư quận công nguyễn thiến cập kì tử nguyễn quyện nguyễn phủ đẳng các suất bản bộ binh bách dư dạ độn nhập thanh hoa ải quan thỉnh hàng 許之,hứa chi 因詣闕拜謁,nhân nghệ khuyết bái yết 帝大喜賞賜慰勞,đế đại hỉ thưởng tứ uý lạo 自是豪傑之士雲集響應莫不歡心,tự thị hào kiệt chi sĩ vân tập hưởng ứng mạc bất hoan tâm 辛亥三年莫景曆四年明嘉靖三十年莫使敬典等督兵討莫正中及范子儀于安廣逐之獲子儀送赴京斬之傅首于明,tân hợi tam niên mạc cảnh lịch tứ niên minh gia tĩnh tam thập niên mạc sử kính điển đẳng đốc binh thảo mạc chính trung cập phạm tử nghi vu yên quảng trục chi hoạch tử nghi tống phó kinh trảm chi phó thủ vu minh 明人不受遂還之,minh nhân bất thụ toại hoàn chi 正中奔入明國境死,chính trung bôn nhập minh quốc cảnh tử 于明,vu minh 本紀云初范子儀常欲立弘王正中爲莫嗣而莫諸宗王大臣謀立福原正中不得立乃與子儀作乱入寇于明明人多被其害至此明青于莫曰藩臣無禮容縱刼人侵掠大國可興兵致討以免邊釁時明欲起兵來莫氏大恐密使小卒拎獲之斬首使人送于明至其地常爲瘟災人畜病瘴因此明人還之太師諒國公鄭檢使莫降将黎伯驪與武文密等進迫京師,bản kỷ vân sơ phạm tử nghi thường dục lập hoằng vương chính trung vi mạc tự nhi mạc chư tông vương đại thần mưu lập phúc nguyên chính trung bất đắc lập nãi dữ tử nghi tác loạn nhập khấu vu minh minh nhân đa bị kì hại chí thử minh thanh vu mạc viết phiên thần vô lễ dung túng kiếp nhân xâm lược đại quốc khả hưng binh trí thảo dĩ miễn biên hấn thời minh dục khởi binh lai mạc thị đại khủng mật sử tiểu tốt linh hoạch chi trảm thủ sử nhân tống vu minh chí kì địa thường vi ôn tai nhân súc bệnh chướng nhân thử minh nhân hoàn chi thái sư lượng quốc công trịnh kiểm sử mạc hàng tướng lê bá li dữ võ văn mật đẳng tiến bách kinh sư 莫福原奔金城留莫敬典爲都總師将兵拒守,mạc phúc nguyên bôn kim thành lưu mạc kính điển vi đô tổng sư tướng binh cự thủ 壬子四年莫景曆五年明嘉靖三十一年太師鄭檢領兵畧定西南,nhâm tí tứ niên mạc cảnh lịch ngũ niên minh gia tĩnh tam thập nhất niên thái sư trịnh kiểm lĩnh binh lược định tây nam 莫西道将太尉端郡公阮凱康率兵歸順至安場,mạc tây đạo tướng thái uý đoan quận công nguyễn khải khang suất binh quy thuận chí yên trường 帝慰勞賞賜仍其職爵,đế uý lạo thưởng tứ những kì chức tước 癸丑五年莫景曆六年明嘉靖三十二年帝移立行在于安場〇,quý sửu ngũ niên mạc cảnh lịch lục niên minh gia tĩnh tam thập nhị niên đế di lập hành tại vu yên trường 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜阮亮采黄珣陳永綏等進士及第阮義立等五人進士出身阮公族等十二人同進士出身,tứ nguyễn lượng thái hoàng tuân trần vĩnh tuy đẳng tiến sĩ cập đệ nguyễn nghĩa lập đẳng ngũ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn công tộc đẳng thập nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 甲寅六年莫改景曆爲光寶元年明嘉靖三十三年太師諒國公鄭檢移行營于汴上軍氣增銳四方賢士多來歸附〇,giáp dần lục niên mạc cải cảnh lịch vi quang bảo nguyên niên minh gia tĩnh tam thập tam niên thái sư lượng quốc công trịnh kiểm di hành doanh vu biện thượng quân khí tăng nhuệ tứ phương hiền sĩ đa lai quy phụ 設制科取士賜丁拨箤等五人第一甲制科出身朱光著等八人第二甲同制科出身,thiết chế khoa thủ sĩ tứ đinh bạt tuy đẳng ngũ nhân đệ nhất giáp chế khoa xuất thân chu quang trứ đẳng bát nhân đệ nhị giáp đồng chế khoa xuất thân 十月初一日以金吾衛掌衛事廣郡公范篤爲太保,thập nguyệt sơ nhất nhật dĩ kim ngô vệ chưởng vệ sự quảng quận công phạm đốc vi thái bảo 乙卯七年莫光寶二年明嘉靖三十四年八月莫使謙王莫敬典将兵入寇清華以壽郡公缺名節制南道兵領舟百餘隻爲先鋒進至神符海口駐營,ất mão thất niên mạc quang bảo nhị niên minh gia tĩnh tam thập tứ niên bát nguyệt mạc sử khiêm vương mạc kính điển tướng binh nhập khấu thanh hoa dĩ thọ quận công khuyết danh tiết chế nam đạo binh lĩnh chu bách dư chích vi tiên phong tiến chí thần phù hải khẩu trú doanh 次日敬典率軍會于大頼江使壽郡公督率本部兵前進駐營金山,thứ nhật kính điển suất quân hội vu đại lại giang sử thọ quận công đốc suất bản bộ binh tiền tiến trú doanh kim sơn 太師諒國公鄭檢大會諸将謀曰賊特眾輕我我以伏計待之可成擒矣,thái sư lượng quốc công trịnh kiểm đại hội chư tướng mưu viết tặc đặc chúng khinh ngã ngã dĩ phục kế đãi chi khả thành cầm hĩ 乃使人先戒沿江两岸民人不得驚動各相接堵如故,nãi sử nhân tiên giới duyên giang lưỡng ngạn dân nhân bất đắc kinh động các tương tiếp đổ như cố 又使,hựu sử 中官太尉䧺國公丁公督諸行将黎伯驪阮凱康阮倩黎克慎等及本部兵象先伏于江之南上自安定山下至軍安山,trung quan thái uý hùng quốc công đinh công đốc chư hàng tướng lê bá li nguyễn khải khang nguyễn thiến lê khắc thận đẳng cập bản bộ binh tượng tiên phục vu giang chi nam thượng tự yên định sơn hạ chí quân yên sơn 太師鄭檢親督大兵伏于江北上自白石山下至金山復選象五十隻伏于金山之下,thái sư trịnh kiểm thân đốc đại binh phục vu giang bắc thượng tự bạch thạch sơn hạ chí kim sơn phục tuyển tượng ngũ thập chích phục vu kim sơn chi hạ 又使廣郡公范篤領水軍及督諸降将阮倦等戰船十餘隻㨿上流自有執江至金盃江徃來爲掎角之勢,hựu sử quảng quận công phạm đốc lĩnh thuỷ quân cập đốc chư hàng tướng nguyễn quyện đẳng chiến thuyền thập dư chích cứ thượng lưu tự hữu chấp giang chí kim bôi giang vãng lai vi ỷ giốc chi thế 次日巳時賊兵船過金山至翁龔市戰船中聞笙管𰙔弦之聲如入無人之地,thứ nhật tị thời tặc binh thuyền quá kim sơn chí ông cung thị chiến thuyền trung văn sênh quản ca huyền chi thanh như nhập vô nhân chi địa 日向午聽軍安山炮聲一起沿江,nhật hướng ngọ thính quân yên sơn pháo thanh nhất khởi duyên giang 两岸各起連炮七響,lưỡng ngạn các khởi liên pháo thất hưởng 太師鄭檢縱兵大擊下流象已渡河,thái sư trịnh kiểm tung binh đại kích hạ lưu tượng dĩ độ hà 范篤阮倦等船兵亦順流而下两岸兵象奮力爭先,phạm đốc nguyễn quyện đẳng thuyền binh diệc thuận lưu nhi hạ lưỡng ngạn binh tượng phấn lực tranh tiên 賊兵遂倒戈抛甲棄船下水各自迯生,tặc binh toại đảo qua phao giáp khí thuyền hạ thuỷ các tự đào sinh 壽郡公自料不䏻脱自投于水,thọ quận công tự liệu bất năng thoát tự đầu vu thuỷ 潮郡公武師鑠獲之俘虜莫兵甚眾,triều quận công vũ sư thước hoạch chi phù lỗ mạc binh thậm chúng 繋壽郡公于象皆献之營門及生擒賊将大小數十員,hệ thọ quận công vu tượng giai hiến chi doanh môn cập sinh cầm tặc tướng đại tiểu số thập viên 賊兵死者塞河河水皆赤,tặc binh tử giả tái hà hà thuỷ giai xích 收獲噐械不可勝數賊兵數萬餘眾死亡畧盡,thu hoạch khí giới bất khả thắng số tặc binh số vạn dư chúng tử vong lược tận 敬典驚惧破膽自收殘卒回京邑,kính điển kinh cụ phá đảm tự thu tàn tốt hồi kinh ấp 太師進捷表以聞悉令斬賊将壽郡公等數十,thái sư tiến tiệp biểu dĩ văn tất lệnh trảm tặc tướng thọ quận công đẳng số thập 人于同禄山,nhân vu đồng lộc sơn 丙辰八年莫光寶三年明嘉靖三十五年春正月二十四日帝崩無嗣,bính thìn bát niên mạc quang bảo tam niên minh gia tĩnh tam thập ngũ niên xuân chính nguyệt nhị thập tứ nhật đế băng vô tự 太師諒國公鄭檢及諸大臣等𬢱曰國不可一日無君,thái sư lượng quốc công trịnh kiểm cập chư đại thần đẳng nghị viết quốc bất khả nhất nhật vô quân 乃詔使人訪求黎氏子孫立之尋得藍國公黎除之玄孫黎維邦於東山布衛鄕迎立之,nãi chiếu sử nhân phỏng cầu lê thị tử tôn lập chi tầm đắc lam quốc công lê trừ chi huyền tôn lê duy bang ư đông sơn bố vệ hương nghênh lập chi 大赦,đại xá 以明年爲天祐元年,dĩ minh niên vi thiên hựu nguyên niên 上大行皇帝尊號曰武皇帝廟號中宗〇,thượng đại hành hoàng đế tôn hiệu viết vũ hoàng đế miếu hiệu trung tông 以太保廣郡公范篤爲兵部尙書掌部事,dĩ thái bảo quảng quận công phạm đốc vi binh bộ thượng thư chưởng bộ sự 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜范鎮杜汪阮堯佐等進士及第,tứ phạm trấn đỗ uông nguyễn nghiêu tá đẳng tiến sĩ cập đệ 范曰荗等四人進士出身阮仁安等七人同進士出身,phạm viết mậu đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn nhân an đẳng thất nhân đồng tiến sĩ xuất thân 英宗峻皇帝諱維邦在位十六年壽四十二歲附莫福原五年荗洽十一年帝以帝室之胄頼勳臣尊立圖復中興真天命有歸矣然事功未半疑惑漸生偏信讒言播遷于外悲矣初太祖第二兄除贈藍國公今尊封弘裕王除生康贈葵國公今尊封顯功王康生壽今尊封光業王壽生維紹今尊封莊簡王維紹生維絖今尊封孝宗仁皇帝維絖取東山縣布衛鄕生帝,anh tông tuấn hoàng đế huý duy bang tại vị thập lục niên thọ tứ thập nhị tuế phụ mạc phúc nguyên ngũ niên mậu hiệp thập nhất niên đế dĩ đế thất chi trụ lại huân thần tôn lập đồ phục trung hưng chân thiên mệnh hữu quy hĩ nhiên sự công vị bán nghi hoặc tiệm sinh thiên tín sàm ngôn bá thiên vu ngoại bi hĩ sơ thái tổ đệ nhị huynh trừ tặng lam quốc công kim tôn phong hoằng dụ vương trừ sinh khang tặng quỳ quốc công kim tôn phong hiển công vương khang sinh thọ kim tôn phong quang nghiệp vương thọ sinh duy thiệu kim tôn phong trang giản vương duy thiệu sinh duy khoáng kim tôn phong hiếu tông nhân hoàng đế duy khoáng thú đông sơn huyện bố vệ hương sinh đế 時中宗崩無嗣太師諒國公鄭檢及大臣立之,thời trung tông băng vô tự thái sư lượng quốc công trịnh kiểm cập đại thần lập chi 丁巳天祐元年莫光寶四年明嘉靖三十六年莫以謙王敬典兼宗人府宗人令,đinh tị thiên hựu nguyên niên mạc quang bảo tứ niên minh gia tĩnh tam thập lục niên mạc dĩ khiêm vương kính điển kiêm tông nhân phủ tông nhân lệnh 七月莫使敬典率兵侵清華,thất nguyệt mạc sử kính điển suất binh xâm thanh hoa 至神符江宋山峩山地方燒破浮橋,chí thần phù giang tống nga sơn địa phương thiêu phá phù kiều 太師諒國公鄭檢使清郡公守峩山瑞郡公何壽祥守宋山各率精兵拒之,thái sư lượng quốc công trịnh kiểm sử thanh quận công thủ nga sơn thuỵ quận công hà thọ tường thủ tống sơn các suất tinh binh cự chi 莫兵不䏻進,mạc binh bất năng tiến 太師親督兵象潜進安謨山脚直至海口遇賊縱兵擊之再襲攻其後砲聲連響上下夾攻,thái sư thân đốc binh tượng tiềm tiến yên mô sơn cước trực chí hải khẩu ngộ tặc tung binh kích chi tái tập công kì hậu pháo thanh liên hưởng thượng hạ hiệp công 太師使弘化人武陵侯突船衝擊遇莫敬典船奮身跳過揮劎斬把𢂎人分爲两段墜,thái sư sử hoằng hoá nhân vũ lăng hầu đột thuyền xung kích ngộ mạc kính điển thuyền phấn thân khiêu quá huy kiếm trảm bả dù nhân phân vi lưỡng đoạn truỵ 于江中,vu giang trung 敬典措手不及投身下水迯生莫兵大敗棄船奔潰走入山林,kính điển thố thủ bất cập đầu thân hạ thuỷ đào sinh mạc binh đại bại khí thuyền bôn hội tẩu nhập sơn lâm 敬典僅以身免入山谷中隐居三日饑甚夜見蕉樹留過谷口自抱其樹浮尋歸路,kính điển cẩn dĩ thân miễn nhập sơn cốc trung ẩn cư tam nhật cơ thậm dạ kiến tiêu thụ lưu quá cốc khẩu tự bão kì thụ phù tầm quy lộ 數日到安謨江遇茶須社漁人濟之乃得脱,số nhật đáo yên mô giang ngộ trà tu xã ngư nhân tế chi nãi đắc thoát 及歸保其人爲扶義侯,cập quy bảo kì nhân vi phù nghĩa hầu 閏七月以太保廣郡公范篤爲太傅,nhuận thất nguyệt dĩ thái bảo quảng quận công phạm đốc vi thái phó 八月太師使范篤徃救乂安,bát nguyệt thái sư sử phạm đốc vãng cứu nghệ an 時莫聞太師乘勝乃遁還京,thời mạc văn thái sư thừa thắng nãi độn hoàn kinh 是歲莫降将黎伯驪阮倩卒,thị tuế mạc hàng tướng lê bá li nguyễn thiến tốt 倩子阮倦阮俛等,thiến tử nguyễn quyện nguyễn phủ đẳng 反迯歸莫莫賜倦文派侯俛扶興侯以宗室女嫁之,phản đào quy mạc mạc tứ quyện văn phái hầu phủ phù hưng hầu dĩ tông thất nữ giá chi 九月太師鄭檢大率水步諸軍五萬擊山南中路至鳳趐江用浮橋渡江大破莫兵俘獲其将󰆑國公於船上,cửu nguyệt thái sư trịnh kiểm đại suất thuỷ bộ chư quân ngũ vạn kích sơn nam trung lộ chí phụng sí giang dụng phù kiều độ giang đại phá mạc binh phù hoạch kì tướng khánh quốc công ư thuyền thượng 餘卒潰散,dư tốt hội tán 太師鄭檢置󰆑國于象上使從軍献計,thái sư trịnh kiểm trí khánh quốc vu tượng thượng sử tòng quân hiến kế 後󰆑國謀反事泄乃殺之,hậu khánh quốc mưu phản sự tiết nãi sát chi 官軍畧定山南下伴膠水縣,quan quân lược định sơn nam hạ bạn giao thuỷ huyện 太師鄭檢自督步兵使范篤等督水軍以武陵侯爲前水隊,thái sư trịnh kiểm tự đốc bộ binh sử phạm đốc đẳng đốc thuỷ quân dĩ vũ lăng hầu vi tiền thuỷ đội 縱兵大戰莫使阮倦拒之于膠水江,tung binh đại chiến mạc sử nguyễn quyện cự chi vu giao thuỷ giang 倦與武陵侯大戰,quyện dữ vũ lăng hầu đại chiến 武陵先,vũ lăng tiên 挺身躍過倦船頭,đĩnh thân dược quá quyện thuyền đầu 倦提劎斬之武陵没入水中去,quyện đề kiếm trảm chi vũ lăng một nhập thuỷ trung khứ 倦乃自急躍過武陵侯船斬獲其把𢂎人頭大呼武陵頭在此汝等如何敵得我諸軍聞之不及回顧遂頭于水大眾隨潰棄船上岸,quyện nãi tự cấp dược quá vũ lăng hầu thuyền trảm hoạch kì bá dụ nhân đầu đại hô vũ lăng đầu tại thử nhữ đẳng như hà địch đắc ngã chư quân văn chi bất cập hồi cố toại đầu vu thuỷ đại chúng tuỳ hội khí thuyền thượng ngạn 莫兵乘勝各縣人民俱應之,mạc binh thừa thắng các huyện nhân dân cụ ứng chi 太師急議回兵,thái sư cấp nghị hồi binh 莫使将将兵截其歸路軍士多受其害戰将死者數十員船艘噐械盡棄,mạc sử tướng tương binh tiệt kì quy lộ quân sĩ đa thụ kì hại chiến tướng tử giả số thập viên thuyền sưu khí giới tận khí 士卒脱者相半,sĩ tốt thoát giả tương bán 十月太師回兵清華令諸将撫養士卒修練噐械令選補丁壮編入隊伍以成兵數更圖後󰁮,thập nguyệt thái sư hồi binh thanh hoa lệnh chư tướng phủ dưỡng sĩ tốt tu luyện khí giới lệnh tuyển bổ đinh tráng biên nhập đội ngũ dĩ thành binh số cánh đồ hậu cử 大滛雨連月不止,đại dâm vũ liên nguyệt bất chỉ 清華乂安田禾多浸水歲榖不登,thanh hoa nghệ an điền hoà đa tẩm thuỷ tuế cốc bất đăng 於是詔改明年爲正治元年,ư thị chiếu cải minh niên vi chính trị nguyên niên 戊午正治元年莫光寶五年明嘉靖三十七年太師親督大軍再出山南中路攻其不意擒獲莫将英銳侯俘送安塲行在,mậu ngọ chính trị nguyên niên mạc quang bảo ngũ niên minh gia tĩnh tam thập thất niên thái sư thân đốc đại quân tái xuất sơn nam trung lộ công kì bất ý cầm hoạch mạc tướng anh nhuệ hầu phù tống yên trường hành tại 命斬之,mệnh trảm chi 是歲立鄕試塲于安定縣多禄社,thị tuế lập hương thí trường vu yên định huyện đa lộc xã 八月十四日戊午太傅廣郡公范篤卒年四十六,bát nguyệt thập tứ nhật mậu ngọ thái phó quảng quận công phạm đốc tốt niên tứ thập lục 賜特進開府太尉靖國公謚忠毅,tứ đặc tiến khai phủ thái uý tĩnh quốc công thuỵ trung nghị 九月太師鄭檢親督大兵再出山南上路畧地而,cửu nguyệt thái sư trịnh kiểm thân đốc đại binh tái xuất sơn nam thượng lộ lược địa nhi 還留降将阮凱康鎮守以招集人民,hoàn lưu hàng tướng nguyễn khải khang trấn thủ dĩ chiêu tập nhân dân 後莫氏用計使土人詐降誘之凱康復叛歸莫,hậu mạc thị dụng kế sử thổ nhân trá hàng dụ chi khải khang phục phản quy mạc 莫氏車裂之十月太師鄭檢入朝表奏詔勳靖公次子端郡公阮黄使将兵鎮守順化處以防東寇與廣南鎮郡公缺名相爲救援,mạc thị xa liệt chi thập nguyệt thái sư trịnh kiểm nhập triều biểu tấu chiếu huân tĩnh công thứ tử đoan quận công nguyễn hoàng sử tướng binh trấn thủ thuận hoá xứ dĩ phòng đông khấu dữ quảng nam trấn quận công khuyết danh tương vi cứu viện 凡地方事無大小及諸税額一切委之歲其收納,phàm địa phương sự vô đại tiểu cập chư thuế ngạch nhất thiết uỷ chi tuế kì thu nạp 己未二年莫光寶六年明嘉靖三十八年春莫開會試科,kỉ mùi nhị niên mạc quang bảo lục niên minh gia tĩnh tam thập bát niên xuân mạc khai hội thí khoa 賜鄧時措進士及第阮達善等四人進士出身阮忱等十四人同進士出身,tứ đặng thời thố tiến sĩ cập đệ nguyễn đạt thiện đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn 5ff1 đẳng thập tứ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 時莫兵數敗福原惶惧棄昇龍城移居于南門外三月太師鄭檢使户部度支文全子黎仲原勘度清華乂安公私田土以定税額,thời mạc binh số bại phúc nguyên hoàng cụ khí thăng long thành di cư vu nam môn ngoại tam nguyệt thái sư trịnh kiểm sử hộ bộ đạc chi văn toàn tử lê trọng nguyên khám đạc thanh hoa nghệ an công tư điền thổ dĩ định thuế ngạch 八月清華乂安洪水漲溢堤路破潰流數百家,bát nguyệt thanh hoa nghệ an hồng thuỷ trướng dật đê lộ phá hội lưu số bách gia 西都城中爲之𨺻没府庫多淹于水,tây đô thành trung vi chi hãm một phủ khố đa yêm vu thuỷ 人民饑饉,nhân dân cơ cận 九月太師保族将豊郡公鄭珖提統御兵扶郡公黎種爲總鎮清華道鎮守兵民朝郡公武師鑠安郡公頼世卿等同領精兵鎮守海門以防遏賊寇,cửu nguyệt thái sư bảo tộc tướng phong quận công trịnh quang đề thống ngự binh phù quận công lê chủng vi tổng trấn thanh hoa đạo trấn thủ binh dân triều quận công vũ sư thước an quận công lại thế khanh đẳng đồng lĩnh tinh binh trấn thủ hải môn dĩ phòng át tặc khấu 太師督大軍六萬餘號十二萬親徃北,thái sư đốc đại quân lục vạn dư hiệu thập nhị vạn thân vãng bắc 征以圖恢復由天䦕出山西上路,chinh dĩ đồ khôi phục do thiên quan xuất sơn tây thượng lộ 兵之引過秋毫無犯民皆草靡降服案堵如故爭持酒糧米給軍,binh chi dẫn quá thu hào vô phạm dân giai thảo mi hàng phục án đổ như cố tranh trì tửu lương mễ cấp quân 至宣光興化西道將定郡公將兵來會復大議進兵渡河畧定太原諒山京北等處土将嘉郡公亦歸順朝廷咸願給兵討賊,chí tuyên quang hưng hoá tây đạo tướng định quận công tương binh lai hội phục đại nghị tiến binh độ hà lược định thái nguyên lạng sơn kinh bắc đẳng xứ thổ tướng gia quận công diệc quy thuận triều đình hàm nguyện cấp binh thảo tặc 又使定郡公鎮守安西大同以壮藩疆并開治道途自天䦕連于興化宣光通于京北運載糧道供給軍資,hựu sử định quận công trấn thủ an tây đại đồng dĩ tráng phiên cương tịnh khai trị đạo đồ tự thiên quan liên vu hưng hoá tuyên quang thông vu kinh bắc vận tải lương đạo cúng cấp quân tư 十月太師鄭檢大率兵象攻畧京北各處駐營于,thập nguyệt thái sư trịnh kiểm đại suất binh tượng công lược kinh bắc các xứ trú doanh vu 順安府與莫兵相持後又移屯僊遊山,thuận an phủ dữ mạc binh tương trì hậu hựu di đồn tiên du sơn 十一月太師鄭檢分兵攻快州洪州等府,thập nhất nguyệt thái sư trịnh kiểm phân binh công khoái châu hồng châu đẳng phủ 超類文江等縣兵之所至賊皆奔散,siêu loại văn giang đẳng huyện binh chi sở chí tặc giai bôn tán 十二月太師鄭檢又分兵攻破快州洪州南策等府,thập nhị nguyệt thái sư trịnh kiểm hựu phân binh công phá khoái châu hồng châu nam sách đẳng phủ 莫兵望風奔北,mạc binh vọng phong bôn bắc 庚申三年莫光寶七年明嘉靖三十九年正月太師鄭檢差諸将領兵攻破洪州快州先興等府所至克捷〇,canh thân tam niên mạc quang bảo thất niên minh gia tĩnh tam thập cửu niên chính nguyệt thái sư trịnh kiểm sai chư tướng lĩnh binh công phá hồng châu khoái châu tiên hưng đẳng phủ sở chí khắc tiệp 是歲大熟,thị tuế đại thục 令京北各縣歸順土人收和稻以供軍食,lệnh kinh bắc các huyện quy thuận thổ nhân thu hoà đạo dĩ cúng quân thực 二月莫福原使其将提兵守昇龍城外列屯沿,nhị nguyệt mạc phúc nguyên sử kì tướng đề binh thủ thăng long thành ngoại liệt đồn duyên 江以西一󰅾上自白鶴下至南昌營寨相連舟筏相接,giang dĩ tây nhất đái thượng tự bạch hạc hạ chí nam xương doanh trại tương liên chu phiệt tương tiếp 日則旗皷相望夜則塞火爲號與官軍相拒守,nhật tắc kì cổ tương vọng dạ tắc tái hoả vi hiệu dữ quan quân tương cự thủ 太師鄭檢議分兵與諸將東擊東潮𰎟山至靈安陽等縣皆克之,thái sư trịnh kiểm nghị phân binh dữ chư tướng đông kích đông triều giáp chí linh an dương đẳng huyện giai khắc chi 莫乃移居于清潭縣,mạc nãi di cư vu thanh đàm huyện 三月太師鄭檢使榮郡公黄廷愛等領兵鎮守諒山渭郡公黎克慎鎮守太原嘉郡公鎮守宣光連兵各相救援日夜攻擊富平文蘭等府縣,tam nguyệt thái sư trịnh kiểm sử vinh quận công hoàng đình ái đẳng lĩnh binh trấn thủ lạng sơn vị quận công lê khắc thận trấn thủ thái nguyên gia quận công trấn thủ tuyên quang liên binh các tương cứu viện nhật dạ công kích phú bình văn lan đẳng phủ huyện 又使定郡公鎮守興化撫集安西十州居民資給兵糧,hựu sử định quận công trấn thủ hưng hoá phủ tập an tây thập châu cư dân tư cấp binh lương 自天䦕至京北連路不絶,tự thiên quan chí kinh bắc liên lộ bất tuyệt 四月太師鄭檢駐兵于覧山南,tứ nguyệt thái sư trịnh kiểm trú binh vu lãm sơn nam 時官軍與莫将相持連年不解,thời quan quân dữ mạc tướng tương trì liên niên bất giải 太師鄭檢又分兵攻破清沔嘉福洪州快州等地方,thái sư trịnh kiểm hựu phân binh công phá thanh miện gia phúc hồng châu khoái châu đẳng địa phương 於是海陽各縣爲之振動,ư thị hải dương các huyện vi chi chấn 辛酉四年莫光寶八年明嘉靖四十年三月莫使其将領兵徃京北與太師鄭檢相拒潜遣莫敬典領兵冦掠清華至各海門,tân dậu tứ niên mạc quang bảo bát niên minh gia tĩnh tứ thập niên tam nguyệt mạc sử kì tướng lĩnh binh vãng kinh bắc dữ thái sư trịnh kiểm tương cự tiềm khiến mạc kính điển lĩnh binh khấu lược thanh hoa chí các hải môn 時守将潮郡公武師鑠安郡公頼世卿等棄營退還,thời thủ tướng triều quận công vũ sư thước an quận công lại thế khanh đẳng khí doanh thoái hoàn 扶郡公黎種奔會引兵入安塲䦕萬頼󰀋太師家属及諸将家小入翠亸󰀋以避之,phù quận công lê chủng bôn hội dẫn binh nhập yên trường quan vạn lại sách thái sư gia thuộc cập chư tướng gia tiểu nhập thuý vechu sách dĩ tị chi 於是賊世憑陵民多流散,ư thị tặc thế bằng lăng dân đa lưu tán 九月莫兵侵入安塲䦕到萬頼󰀋将𨺻官庫,cửu nguyệt mạc binh xâm nhập yên trường quan đáo vạn lại sách tương hãm quan khố 武師鑠頼世卿等併力奮擊出伏兵連勝數陣斬馘百餘級,vũ sư thước lại thế khanh đẳng tính lực phấn kích xuất phục binh liên thắng số trận trảm quắc bách dư cấp 莫兵大潰走散,mạc binh đại hội tẩu tán 官軍乘勝逐北,quan quân thừa thắng trục bắc 莫敬典遂回兵京邑,mạc kính điển toại hồi binh kinh ấp 太師鄭檢乃回軍清華拜見帝于安塲行在献捷󰍶駐兵高密西都城之南,thái sư trịnh kiểm nãi hồi quân thanh hoa bái kiến đế vu yên trường hành tại hiến tiệp tất trú binh cao mật tây đô thành chi nam 大賞戰功〇,đại thưởng chiến công 扶郡公黎種卒,phù quận công lê chủng tốt 十二月莫福原卒,thập nhị nguyệt mạc phúc nguyên tốt 子荗洽立改元淳福,tử mậu hiệp lập cải nguyên thuần phúc 壬戌五年莫淳福元年明嘉靖四十一年正月莫荗洽年幼嗣位應王莫敦讓入内輔政抱荗洽視朝尊其祖叔,nhâm tuất ngũ niên mạc thuần phúc nguyên niên minh gia tĩnh tứ thập nhất niên chính nguyệt mạc mậu hiệp niên ấu tự vị ứng vương mạc đôn nhượng nhập nội phụ chính bão mậu hiệp thị triều tôn kì tổ thúc 謙王敬典爲謙大王華郡公缺名掌朝東衛駙馬都尉岸郡公莫玉󱗲掌扶西衛石郡公阮倦掌扶南衛駙馬宗正太保寧國公缺名掌安北衛,khiêm vương kính điển vi khiêm đại vương hoa quận công khuyết danh chưởng triều đông vệ phò mã đô uý ngạn quận công mạc ngọc liễn chưởng phù tây vệ thạch quận công nguyễn quyện chưởng phù nam vệ phò mã tông chính thái bảo ninh quốc công khuyết danh chưởng an bắc vệ 其餘一一受俾協力輔佐,kì dư nhất nhất thụ tỉ hiệp lực phụ tá 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜𫈣維玦張魯吳謙等進士及第武文善等五人進士出身阮永綿等十人同進士出身,tứ phạm duy quyết trương lỗ ngô khiêm đẳng tiến sĩ cập đệ vũ văn thiện đẳng ngũ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn vĩnh miên đẳng thập nhân đồng tiến sĩ xuất thân 二月帝命禄郡公将兵畧定十州,nhị nguyệt đế mệnh lộc quận công tướng binh lược định thập châu 使人溪侯與之俱徃撫集人民,sử nhân khê hầu dữ chi cụ vãng phủ tập nhân dân 八月帝立鄕試塲于西都城之南門,bát nguyệt đế lập hương thí trường vu tây đô thành chi nam môn 九月太師親督大兵畧定山南路使世子與俱兵至清池上福地方使立大營于山明令收稻糧貯之以爲長久之計,cửu nguyệt thái sư thân đốc đại binh lược định sơn nam lộ sử thế tử dữ cụ binh chí thanh trì thượng phúc địa phương sử lập đại doanh vu sơn minh lệnh thu đạo lương trữ chi dĩ vi trường cửu chi 是月䧺國公丁公卒,thị nguyệt hùng quốc công đinh công tốt 厚䘮之,hậu táng chi 公廣平人,công quảng bình nhân 十月莫荗洽疑太保文國公范瑤陰有異圖,thập nguyệt mạc mậu hiệp nghi thái bảo văn quốc công phạm dao âm hữu dị đồ 殺之十一月太師回兵清華使義郡公鄧訓守營,sát chi thập nhất nguyệt thái sư hồi binh thanh hoa sử nghĩa quận công đặng huấn thủ doanh 訓反歸于莫,huấn phản quy vu mạc 鄧訓彰德良舍人甲子七年莫淳福三年明嘉靖四十三年時莫敬典長子端䧺王敬止,đặng huấn chương đức lương xá nhân giáp tí thất niên mạc thuần phúc tam niên minh gia tĩnh tứ thập tam niên thời mạc kính điển trưởng tử đoan hùng vương kính chỉ 陰與敬典妾私通,âm dữ kính điển thiếp tư thông 事覺降爲庶人以次子敬敷爲唐安王委以兵權,sự giác giáng vi thứ nhân dĩ thứ tử kính phu vi đường an vương uỷ dĩ binh quyền 及敬典卒莫又以敬止爲䧺禮公而不委之以兵〇,cập kính điển tốt mạc hựu dĩ kính chỉ vi hùng lễ công nhi bất uỷ chi dĩ binh 時哀牢國乍斗使其臣來貢方物及䧺象四隻,thời ai lao quốc sạ đẩu sử kì thần lai cống phương vật cập hùng tượng tứ chích 帝使太師以養女歸之以結鄰國之好,đế sử thái sư dĩ dưỡng nữ quy chi dĩ kết lân quốc chi hiếu 九月太師督大兵畧定山南中路攻破長安府各縣及至朱雀門駐兵,cửu nguyệt thái sư đốc đại binh lược định sơn nam trung lộ công phá trường yên phủ các huyện cập chí chu tước môn trú binh 義郡公鄧訓復率部兵詣營門請罪,nghĩa quận công đặng huấn phục suất bộ binh nghệ doanh môn thỉnh tội 太師鄭檢放之仍其舊爵復遣出𢙇安山明與圖進取,thái sư trịnh kiểm phóng chi những kì cựu tước phục khiến xuất hoài an sơn minh dữ đồ tiến thủ 十月太師鄭檢命舍人司華陽傕督長安天䦕等府降民平築堤路開闊道途起自庯葛直至平凉通𢙇安山明以轉運粮食,thập nguyệt thái sư trịnh kiểm mệnh xá nhân ti hoa dương thôi đốc trường yên thiên quan đẳng phủ hàng dân bình trúc đê lộ khai khoát đạo đồ khởi tự phố cát trực chí bình lương thông hoài an sơn minh dĩ chuyển vận lương thực 使往來不絶,sử vãng lai bất tuyệt 於是山南自大江之西各縣土地人民悉爲所有軍聲大振所至克捷,ư thị sơn nam tự đại giang chi tây các huyện thổ địa nhân dân tất vi sở hữu quân thanh đại chấn sở chí khắc tiệp 十二月太師回兵清華,thập nhị nguyệt thái sư hồi binh thanh hoa 乙丑八年莫淳福四年明嘉靖四十年設制科取士賜黎謙等四人第一甲制科出身黎義澤等六人第二甲同制科出身,ất sửu bát niên mạc thuần phúc tứ niên minh gia tĩnh tứ thập niên thiết chế khoa thủ sĩ tứ lê khiêm đẳng tứ nhân đệ nhất giáp chế khoa xuất thân lê nghĩa trạch đẳng lục nhân đệ nhị giáp đồng chế khoa xuất thân 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜范光進進士及第范宏才等三人進士出身頼敏等十二人同進士出身,tứ phạm quang tiến tiến sĩ cập đệ phạm hoành tài đẳng tam nhân tiến sĩ xuất thân lại mẫn đẳng thập nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 四月太師督兵出討山南中路,tứ nguyệt thái sư đốc binh xuất thảo sơn nam trung lộ 世子鄭檜鄭松皆從行,thế tử trịnh cối trịnh tùng giai tòng hành 兵至長安攻破嘉遠安謨安康等縣,binh chí trường yên công phá gia viễn yên mô yên khang đẳng huyện 九月太師圖分兵使武師鑠頼世卿等鎮守各海門以僃不󰔄又使外甥文原侯固守營寨與師鑠等鎮守居民,cửu nguyệt thái sư đồ phân binh sử vũ sư thước lại thế khanh đẳng trấn thủ các hải môn dĩ bị bất ngu hựu sử ngoại sanh văn nguyên hầu cố thủ doanh trại dữ sư thước đẳng trấn thủ cư dân 自親督大兵公畧山南各縣地方,tự thân đốc đại binh công lược sơn nam các huyện địa phương 兵之所至無不克捷,binh chi sở chí vô bất khắc tiệp 莫荗洽見官兵攻襲大急問以退兵之計,mạc mậu hiệp kiến quan binh công tập đại cấp vấn dĩ thoái binh chi kế 莫敬典曰今彼兵精銳難,mạc kính điển viết kim bỉ binh tinh nhuệ nan 與爭鋒恐有不敵,dữ tranh phong khủng hữu bất địch 鄭檢親督大兵至此攻畧山南未賜必渡江也,trịnh kiểm thân đốc đại binh chí thử công lược sơn nam vị tứ tất độ giang dã 其清華乃彼本根之地,kì thanh hoa nãi bỉ bản căn chi địa 今以虚弱縱有留兵分守其地,kim dĩ hư nhược tung hữu lưu binh phân thủ kì địa 不過一二将而已,bất quá nhất nhị tướng nhi dĩ 臣乞差數大将領兵與之交鋒以牽其势後分數萬兵與臣日夜直進至地方出奇兵以擒其将此必勝之要道,thần khất sai số đại tướng lĩnh binh dữ chi giao phong dĩ khiên kì thế hậu phân số vạn binh dữ thần nhật dạ trực tiến chí địa phương xuất kì binh dĩ cầm kì tướng thử tất thắng chi yếu đạo 乃舍堅攻瑕出其不意攻其不僃之計,nãi xá kiên công hà xuất kì bất ý công kì bất bị chi kế 此臣之願也,thử thần chi nguyện dã 荗洽從之,mậu hiệp tòng chi 十一月敬典進兵攻清華𧻗海渡入靈塲海門攻破淳祐弘化等縣侵掠居民,thập nhất nguyệt kính điển tiến binh công thanh hoa việt hải độ nhập linh trường hải môn công phá thuần hựu hoằng hoá đẳng huyện xâm lược cư dân 師鑠等使人告急于太師,sư thước đẳng sử nhân cáo cấp vu thái sư 太師乃差,thái sư nãi sai 禄郡公領兵回救清華,lộc quận công lĩnh binh hồi cứu thanh hoa 及至行營與師鑠世卿等共謀合兵進擊與莫兵戰于油塲,cập chí hành doanh dữ sư thước thế khanh đẳng cộng mưu hợp binh tiến kích dữ mạc binh chiến vu du trường 莫兵設伏于險要出奇兵挑戰𠍵北,mạc binh thiết phục vu hiểm yếu xuất kì binh khiêu chiến dạng bắc 師鑠等引兵象追之深入重地,sư thước đẳng dẫn binh tượng truy chi thâm nhập trọng địa 敬典乃縱伏兵四面俱起夾攻圍之數重,kính điển nãi tung phục binh tứ diện cụ khởi hiệp công vi chi số trùng 師鑠世卿等自料寡不敵󰕛乃突出重圍奮擊脱入山林,sư thước thế khanh đẳng tự liệu quả bất địch chúng nãi đột xuất trùng vi phấn kích thoát nhập sơn lâm 禄郡公獨戰被莫兵刺於象背死之,lộc quận công độc chiến bị mạc binh thích ư tượng bối tử chi 官兵死者千數莫将欲圖進取及聞太師回兵至石城敬典乃率兵回,quan binh tử giả thiên số mạc tướng dục đồ tiến thủ cập văn thái sư hồi binh chí thạch thành kính điển nãi suất binh hồi 十二日追封禄郡公爲嚴國公以其全節於王事也,thập nhị nhật truy phong lộc quận công vi nghiêm quốc công dĩ kì toàn tiết ư vương sự dã 丙寅九年莫淳福五年明嘉靖四十五年正月明帝崩,bính dần cửu niên mạc thuần phúc ngũ niên minh gia tĩnh tứ thập ngũ niên chính nguyệt minh đế băng 太子暨即位是爲文宗改號隆󰆑,thái tử kị tức vị thị vi văn tông cải hiệu long khánh 莫改元曰崇康元年移居菩提舘,mạc cải nguyên viết sùng khang nguyên niên di cư bồ đề quán 二十五日莫遣史部尙書兼東閣大學士薊溪伯甲海東閣校書范維玦等徃諒山界首迎接使臣黎光賁回國,nhị thập ngũ nhật mạc khiến sử bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ kế khê bá giáp hải đông các hiệu thư phạm duy quyết đẳng vãng lạng sơn giới thủ nghênh tiếp sứ thần lê quang bí hồi quốc 光賁於嘉靖二十七年奉使爲明人所留十八年至是回,quang bí ư gia tĩnh nhị thập thất niên phụng sứ vi minh nhân sở lưu thập bát niên chí thị hồi 九月太師鄭檢畧攻山南,cửu nguyệt thái sư trịnh kiểm lược công sơn nam 兵出中路至嘉遠奉化而還,binh xuất trung lộ chí gia viễn phụng hoá nhi hoàn 丁卯十年莫崇康二年明隆󰆑元年時太師寝疾乘轎出征畧定西南軍多勝捷士益精銳,đinh mão thập niên mạc sùng khang nhị niên minh long khánh nguyên niên thời thái sư tẩm tật thừa kiệu xuất chinh lược định tây nam quân đa thắng tiệp sĩ ích tinh nhuệ 莫兵戰數不勝乃收兵不出,mạc binh chiến số bất thắng nãi thu binh bất xuất 以史部尙書兼御史臺都御史張國華爲少傅文溪侯,dĩ sử bộ thượng thư kiêm ngự sử đài đô ngự sử trương quốc hoa vi thiếu phó văn khê hầu 戊辰十一年莫崇康三年明隆󰆑二年春莫開會試科,mậu thìn thập nhất niên mạc sùng khang tam niên minh long khánh nhị niên xuân mạc khai hội thí khoa 賜武有政進士及第杜安等四人進士出身甲澧等十二人同進士出身,tứ vũ hữu chính tiến sĩ cập đệ đỗ an đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân giáp lễ đẳng thập nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 是歲廣南清刑憲察使黄震憲察副使阮瑕等,thị tuế quảng nam thanh hình hiến sát sứ hoàng chấn hiến sát phó sứ nguyễn hà đẳng 上表謝恩言奉聖論奬以效忠安邊,thượng biểu tạ ân ngôn phụng thánh luận tưởng dĩ hiệu trung an biên 今竊慮臣等忝以書生仗其威德僅䏻集事奉施恩例恐承當弗稱敢述蕪詞以聞,kim thiết lự thần đẳng thiểm dĩ thư sinh trượng kì uy đức cẩn năng tập sự phụng thi ân lệ khủng thừa đương phất xưng cảm thuật vu từ dĩ văn 三月廣南土鎮郡公卒,tam nguyệt quảng nam thổ trấn quận công tốt 太師鄭檢以乂安人元郡公阮伯䮐爲總兵代守其地,thái sư trịnh kiểm dĩ nghệ an nhân nguyên quận công nguyễn bá quýnh vi tổng binh đại thủ kì địa 夏四月太師强疾出征攻破安謨安康奉化嘉遠等縣令收稻而還,hạ tứ nguyệt thái sư cường tật xuất chinh công phá yên mô yên khang phụng hoá gia viễn đẳng huyện lệnh thu đạo nhi hoàn 己巳十二年莫崇康四年明隆慶三年二月帝加封太師諒國公鄭檢爲上相太國公尊爲尙父,kỉ tị thập nhị niên mạc sùng khang tứ niên minh long khánh tam niên nhị nguyệt đế gia phong thái sư lượng quốc công trịnh kiểm vi thượng tướng thái quốc công tôn vi thượng phụ 夏四月帝弟黎維翰陰有異志潜入宫中盗藏寶璽及獲舍之,hạ tứ nguyệt đế đệ lê duy hàn âm hữu dị chí tiềm nhập cung trung đạo tàng bảo tỉ cập hoạch xá chi 後又犯法殺人命下議罪,hậu hựu phạm pháp sát nhân mệnh hạ nghị tội 帝言于上相曰鞠子幸頼尙父暨文武官僚共尊爲君長欲其友愛自親而家而國而天下共享安全,đế ngôn vu thượng tướng viết cúc tử hạnh lại thượng phụ ký văn vũ quan liêu cộng tôn vi quân trưởng dục kì hữu ái tự thân nhi gia nhi quốc nhi thiên hạ cộng hưởng an toàn 奈維翰生同一体父母俱故教訓不從每藏垢納污𡸈期性禀顧愚再犯法無故殺人合監,nại duy hàn sinh đồng nhất thể phụ mẫu cụ cố giáo huấn bất tòng mỗi tàng cấu nạp ô há kì tính bẩm cố ngu tái phạm pháp vô cố sát nhân hợp giám 至七月二十五日少傅文溪侯張國華等奉聖旨禀上相意按律議罪刺面六字廢爲庶人付刑部奉行,chí thất nguyệt nhị thập ngũ nhật thiếu phó văn khê hầu trương quốc hoa đẳng phụng thánh chỉ bẩm thượng tướng ý án luật nghị tội thích diện lục tự phế vi thứ nhân phó hình bộ phụng hành 秋九月順化鎮守端郡公阮黄入朝𢪒見于行在,thu cửu nguyệt thuận hoá trấn thủ đoan quận công nguyễn hoàng nhập triều bái kiến vu hành tại 又詣上相府拜賀訴以兄弟之情甚相友愛,hựu nghệ thượng tướng phủ bái hạ tố dĩ huynh đệ chi tình thậm tương hữu ái 時有中奇副将筆川侯見上相有疾隂𢙇奸謀,thời hữu trung kì phó tướng bút xuyên hầu kiến thượng tướng hữu tật âm hoài gian mưu 事覺遁去追及之,sự giác độn khứ truy cập chi 上相欲免其罪黄力諍乃殺之,thượng tướng dục miễn kì tội hoàng lực tránh nãi sát chi 初昭勳靖公阮金知上相才識過人愛重如子以次女玉寶妻之,sơ chiêu huân tĩnh công nguyễn kim tri thượng tướng tài thức quá nhân ái trọng như tử dĩ thứ nữ ngọc bảo thê chi 玉寶乃黄之姊也,ngọc bảo nãi hoàng chi tỉ dã 及金卒帝委上相鄭檢總裁國家事務故令黄鎮守順化徵納租税以供國用,cập kim tốt đế uỷ thượng tướng trịnh kiểm tổng tài quốc gia sự vụ cố lệnh hoàng trấn thủ thuận hoá trưng nạp tô thuế dĩ cúng quốc dụng 至是入朝玉寶生子鄭松才德超群英䧺盖世䏻續父志賛成帝業黎朝中,chí thị nhập triều ngọc bảo sinh tử trịnh tùng tài đức siêu quần anh hùng cái thế năng tục phụ chí tán thành đế nghiệp lê triều trung 興之功基於此,hưng chi công cơ ư thử 冬十月甲子夜地震山崩草木枯死,đông thập nguyệt giáp tí dạ địa chấn sơn băng thảo mộc khô tử 上相自知病篤乃上表乞釋兵權辝意懇切,thượng tướng tự tri bệnh đốc nãi thượng biểu khất thích binh quyền từ ý khẩn thiết 帝曰朕姑從所請特命上相長子俊德侯鄭檜督領水步諸營次子福良侯鄭松暨諸将佐等成属討賊,đế viết trẫm cô tòng sở thỉnh đặc mệnh thượng tướng trưởng tử tuấn đức hầu trịnh cối đốc lĩnh thuỷ bộ chư doanh thứ tử phúc lương hầu trịnh tùng kị chư tướng tá đẳng thành thuộc thảo tặc 以安天下副朕所望,dĩ an thiên hạ phó trẫm sở vọng 十一月有流星長五丈墮地聲如巨雷,thập nhất nguyệt hữu lưu tinh trường ngũ trượng đoạ địa thanh như cự lôi 莫以北軍都督府左都督署府事林郡公爲兵部尙書掌部事,mạc dĩ bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc thự phủ sự lâm quận công vi binh bộ thượng thư chưởng bộ sự 庚午十三年莫崇康五年明隆󰆑四年正月上相上表奏帝令阮黄行下順化廣南等處統率兵象船艘再鎮撫方民以壮藩維,canh ngọ thập tam niên mạc sùng khang ngũ niên minh long khánh tứ niên chính nguyệt thượng tướng thượng biểu tấu đế lệnh nguyễn hoàng hành hạ thuận hoá quảng nam đẳng xứ thống suất binh tượng thuyền sưu tái trấn phủ phương dân dĩ tráng phiên duy 上相戒之曰國家以此重任付卿當始終一節罄碣初心匡輔皇家,thượng tướng giới chi viết quốc gia dĩ thử trọng nhiệm phó khanh đương thuỷ chung nhất tiết khánh kiệt sơ tâm khuông phụ hoàng gia 黄感謝奉命赴鎮,hoàng cảm tạ phụng mệnh phó trấn 召廣南總兵元郡公阮伯䮐還,triệu quảng nam tổng binh nguyên quận công nguyễn bá quýnh hoàn 二月十八日上相太國公鄭檢病督,nhị nguyệt thập bát nhật thượng tướng thái quốc công trịnh kiểm bệnh đốc 是日薨,thị nhật hoăng 追尊爲明康太王諡志勳,truy tôn vi minh khang thái vương thuỵ chí huân 詔長子俊德侯鄭檜代領其權統兵討賊,chiếu trưởng tử tuấn đức hầu trịnh cối đại lĩnh kì quyền thống binh thảo tặc 時檜自縱酒色志益驕佚不,thời cối tự túng tửu sắc chí ích kiêu dật bất 恤士卒,tuất sĩ tốt 由是将校離心輔佐日寡人心思異各相生變終成禍胎,do thị tướng hiệu li tâm phụ tá nhật quả nhân tâm tư dị các tương sinh biến chung thành hoạ thai 四月二日端武侯黎及第文鋒侯鄭永紹衛陽侯鄭栢及良郡公普郡公與萊郡公潘公績等夜率子弟兵眾就福良侯鄭松謀定計策逼令舉事,tứ nguyệt nhị nhật đoan vũ hầu lê cập đệ văn phong hầu trịnh vĩnh thiệu vệ dương hầu trịnh bách cập lương quận công phổ quận công dữ lai quận công phan công tích đẳng dạ suất tử đệ binh chúng tựu phúc lương hầu trịnh tùng mưu định kế sách bức lệnh cử sự 松不得已與及第永紹等收兵象夜奔安塲行在,tùng bất đắc dĩ dữ cập đệ vĩnh thiệu đẳng thu binh tượng dạ bôn yên trường hành tại 明日至金城營要義郡公鄭訓同去詣闕入拜謁,minh nhật chí kim thành doanh yêu nghĩa quận công trịnh huấn đồng khứ nghệ khuyết nhập bái yết 松等泣曰臣兄檜耽嗜酒色多失众心早晚必乱,tùng đẳng khấp viết thần huynh cối đam thị tửu sắc đa thất chúng tâm tảo vãn tất loạn 又日夜相謀奪臣兵象權印,hựu nhật dạ tương mưu đoạt thần binh tượng quyền ấn 故臣,cố thần 等夜遁投闕哀告望聖上怜納之,đẳng dạ độn đầu khuyết ai cáo vọng thánh thượng lân nạp chi 帝曰尙父在日不至此,đế viết thượng phụ tại nhật bất chí thử 事奈何福良侯與及第永紹栢等密奏帝移行在入萬頼䦕内分兵㨿守壘門以防外兵,sự nại hà phúc lương hầu dữ cập đệ vĩnh thiệu bách đẳng mật tấu đế di hành tại nhập vạn lại quan nội phân binh cứ thủ luỹ môn dĩ phòng ngoại binh 次日鄭檜親督福郡公頼世美安郡公頼世卿林郡公阮師尹石郡公王珍渭郡公黎克慎陽郡公阮有僚䧺茶侯范文快宏郡公缺名等兵卒萬餘追至䦕門外駐營按兵數日,thứ nhật trịnh cối thân đốc phúc quận công lại thế mĩ an quận công lại thế khanh lâm quận công nguyễn sư doãn thạch quận công vương trân vị quận công lê khắc thận dương quận công nguyễn hữu liêu hùng trà hầu phạm văn khoái hoành quận công khuyết danh đẳng binh tốt vạn dư truy chí quan môn ngoại trú doanh án binh số nhật 䦕内諸将亦拒閉不出使人投書往來彼此言多不遜者,quan nội chư tướng diệc cự bế bất xuất sử nhân đầu thư vãng lai bỉ thử ngôn đa bất tốn giả 七日帝命使出招諭䦕外諸将使之󰕖和,thất nhật đế mệnh sứ xuất chiêu dụ quan ngoại chư tướng sử chi giảng hoà 頼世卿等曰不圖今日使我等出於人下矣,lại thế khanh đẳng viết bất đồ kim nhật sử ngã đẳng xuất ư nhân hạ hĩ 乃不肯和自稱兵犯闕先排戰陣,nãi bất khẳng hoà tự xưng binh phạm khuyết tiên bài chiến trận 頼世美揮戈指之曰何日擒獲䦕内人其事始和,lại thế mĩ huy qua chỉ chi viết hà nhật cầm hoạch quan nội nhân kì sự thuỷ hoà 帝知意不解乃命諸将督兵柜之,đế tri ý bất giải nãi mệnh chư tướng đốc binh cự chi 日夜不息,nhật dạ bất tức 檜見累戰不克心中躊躇自回兵汴營會所属将佐曰䦕内有軍境外有賊我居其中倘有事變急難难與相拒,cối kiến luỵ chiến bất khắc tâm trung trù trừ tự hồi binh biện dinh hội sở thuộc tướng tá viết quan nội hữu quân cảnh ngoại hữu tặc ngã cư kì trung thảng hữu sự biến cấp nạn nan dữ tương cự 乃下令分兵据守衝要各處,nãi hạ lệnh phân binh cứ thủ xung yếu các xứ 武師鑠守灵塲會潮海門頼世卿守支隆神符海門阮師尹守瑜州王甲海門以防莫兵入寇,vũ sư thước thủ linh trường hội triều hải môn lại thế khanh thủ chi long thần phù hải môn nguyễn sư doãn thủ du châu vương giáp hải môn dĩ phòng mạc binh nhập khấu 頼世羙黎克慎,lại thế mĩ lê khắc thận 阮有僚范文快等整飭兵象船艘噐械日夜列屯江岸以防䦕内諸将突擊,nguyễn hữu liêu phạm văn khoái đẳng chỉnh sức binh tượng thuyền sưu khí giới nhật dạ liệt đồn giang ngạn dĩ phòng quan nội chư tướng đột kích 又使元郡公阮伯䮐鎮守乂安以撫其民,hựu sử nguyên quận công nguyễn bá quýnh trấn thủ nghệ an dĩ phủ kì dân 八月布政州人立郡公缺名見太王薨及俊德侯鄭檜兄弟不和清華起乱乃率子弟投降于莫,bát nguyệt bố chính châu nhân lập quận công khuyết danh kiến thái vương hoăng cập tuấn đức hầu trịnh cối huynh đệ bất hoà thanh hoa khởi loạn nãi suất tử đệ đầu hàng vu mạc 莫賜爵先郡公使領兵向道先行,mạc tứ tước tiên quận công sử lĩnh binh hướng đạo tiên hành 十六日莫使敬典督莫氏諸親王及将佐兵十萬餘眾戰船七百艘侵掠清華,thập lục nhật mạc sử kính điển đốc mạc thị chư thân vương cập tướng tá binh thập vạn dư chúng chiến thuyền thất bách sưu xâm lược thanh hoa 至境乃分兵使敦讓同北道将太保嘉郡公莫廷科副将荗郡公缺名領兵守,chí cảnh nãi phân binh sử đôn nhượng đồng bắc đạo tướng thái bảo gia quận công mạc đình khoa phó tướng mậu quận công khuyết danh lĩnh binh thủ 神符海門,thần phù hải môn 進入後分使本道将弘郡公缺名等爲先鋒第一隊南道将石郡公阮倦爲第二隊西道将岸郡公莫玉󱗲爲第三隊東道将華郡公奇郡公並缺名等爲第四隊,tiến nhập hậu phân sử bản đạo tướng hoằng quận công khuyết danh đẳng vi tiên phong đệ nhất đội nam đạo tướng thạch quận công nguyễn quyện vi đệ nhị đội tây đạo tướng ngạn quận công mạc ngọc liễn vi đệ tam đội đông đạo tướng hoa quận công kì quận công tịnh khuyết danh đẳng vi đệ tứ đội 敬典自督中營大軍爲第五隊,kính điển tự đốc trung doanh đại quân vi đệ ngũ đội 莫諸宗王統督朝東衛及諸内衛兵爲第六隊刻日並進入靈塲之隆會潮各海門會同于筆剛,mạc chư tông vương thống đốc triều đông vệ cập chư nội vệ binh vi đệ lục đội khắc nhật tịnh tiến nhập linh trường chi long hội triều các hải môn hội đồng vu bút cương 至河中駐營于河間两岸煙火連󰱥十里,chí hà trung trú doanh vu hà gian lưỡng ngạn yên hoả liên kế thập lí 鄭檜度不䏻支勢日益孤乃率頼世羙阮師尹張國華及家小𨒖降于莫,trịnh cối độ bất năng chi thế nhật ích cô nãi suất lại thế mĩ nguyễn sư doãn trương quốc hoa cập gia tiểu nghênh hàng vu mạc 敬典納之賜檜,kính điển nạp chi tứ cối 爵忠良侯以頼世羙爲󰆑郡公阮師尹爲莅郡公王珍爲山郡公使各領本部兵前進,tước trung lương hầu dĩ lại thế mĩ vi khánh quận công nguyễn sư doãn vi li quận công vương trân vi sơn quận công sử các lĩnh bản bộ binh tiền tiến 唯武師鑠欲棄本營入安塲䦕從帝然士卒願降于莫不肯相從,duy vũ sư thước dục khí bản doanh nhập yên trường quan tòng đế nhiên sĩ tốt nguyện hàng vu mạc bất khẳng tương tòng 師鑠不得已與眾歸莫,sư thước bất đắc dĩ dữ chúng quy mạc 莫賜爵水郡公,mạc tứ tước thuỷ quận công 頼世卿棄營引兵遁入永寧越錦水入安塲䦕,lại thế khanh khí doanh dẫn binh độn nhập vĩnh ninh việt cẩm thuỷ nhập yên trường quan 時黄廷愛駐營金盃江将本部兵移據多稔󰀋率黎克慎阮有僚與䧺茶侯俱引兵入安塲䦕來會,thời hoàng đình ái trú doanh kim bôi giang tương bản bộ binh di cứ đa nẫm sách suất lê khắc thận nguyễn hữu liêu dữ hùng trà hầu cụ dẫn binh nhập yên trường quan lai hội 宏郡公自将本部歸乂安與阮伯䮐分守其地,hoành quận công tự tướng bản bộ quy nghệ an dữ nguyễn bá quýnh phân thủ kì địa 二十日帝勑封鄭松爲長郡公節制,nhị thập nhật đế sắc phong trịnh tùng vi trường quận công tiết chế 水步諸營統兵討賊,thuỷ bộ chư doanh thống binh thảo tặc 是日節制鄭松會諸将設宴慰勞軍士,thị nhật tiết chế trịnh tùng hội chư tướng thiết yến uý lạo quân sĩ 武将榮郡公黄廷愛普郡公鄭模良郡公缺名端武侯黎及第衛陽侯鄭栢文鋒侯鄭永紹義郡公鄧訓萊郡公潘公績渭郡公黎克慎陽郡公阮有僚䧺茶侯范文快西興侯何壽禄及将校三十員文臣吏部尙書慈郡公阮珽等十二員皆指天爲誓同謀協濟日夜計議分兵㨿守各處壘門鑿壕樹柵設伏守險以防莫兵,võ tướng vinh quận công hoàng đình ái phổ quận công trịnh mô lương quận công khuyết danh đoan vũ hầu lê cập đệ vệ dương hầu trịnh bách văn phong hầu trịnh vĩnh thiệu nghĩa quận công đặng huấn lai quận công phan công tích vị quận công lê khắc thận dương quận công nguyễn hữu liêu hùng trà hầu phạm văn khoái tây hưng hầu hà thọ lộc cập tướng hiệu tam thập viên văn thần lại bộ thượng thư từ quận công nguyễn đình đẳng thập nhị viên giai chỉ thiên vi thệ đồng mưu hiệp tế nhật dạ kế nghị phân binh cứ thủ các xứ luỹ môn tạc hào thụ sách thiết phục thủ hiểm dĩ phòng mạc binh 二十五日莫大舉兵各道並進馬江自甕䦕以,nhị thập ngũ nhật mạc đại cử binh các đạo tịnh tiến mã giang tự úng quan dĩ 下籃江自俸律以下煙火障天旌旗蔽日清華人民携老扶幼奔走遁途不知所依號泣盈天其財畜婦女尽陷于莫,hạ lam giang tự bổng luật dĩ hạ yên hoả chướng thiên tinh kì tế nhật thanh hoa nhân dân huề lão phù ấu bôn tẩu độn đồ bất tri sở y hiệu khấp doanh thiên kì tài súc phụ nữ tận hãm vu mạc 時莫自特将多卒銳欲併吞愛驩之地攻于安塲壘外日夜不息官兵勢弱常髙壘深溝守險以待,thời mạc tự đặc tướng đa tốt nhuệ dục tính thôn ái hoan chi địa công vu yên trường luỹ ngoại nhật dạ bất tức quan binh thế nhược thường cao luỹ thâm cấu thủ hiểm dĩ đãi 六月端武侯黎及第等用計使諸軍士夜架外層壘延袤十餘里多用屋壁󰱃蔽以泥土塗外上放竹尖一夜而假城成,lục nguyệt đoan vũ hầu lê cập đệ đẳng dụng kế sử chư quân sĩ dạ giá ngoại tầng luỹ diên mậu thập dư lí đa dụng ốc bích thứ tế dĩ nê thổ đồ ngoại thượng phóng trúc tiêm nhất dạ nhi giả thành thành 明日莫敬典望見之以爲真城大驚不敢近自與諸将議曰不,minh nhật mạc kính điển vọng kiến chi dĩ vi chân thành đại kinh bất cảm cận tự dữ chư tướng nghị viết bất 期今日黎軍若此猶有紀律法令嚴明培築一夜城壘截然不效死之士猶多故用功力之築如此使我心不寧必功不䏻成未易平之,kì kim nhật lê quân nhược thử do hữu kỷ luật pháp lệnh nghiêm minh bồi trúc nhất dạ thành luỹ tiệt nhiên bất hiệu tử chi sĩ do đa cố dụng công lực chi trúc như thử sử ngã tâm bất ninh tất công bất năng thành vị dị bình chi 若不速戰勦除必爲後患,nhược bất tốc chiến tiễu trừ tất vi hậu hoạn 乃親督将士日夜急攻期以克捷由,nãi thân đốc tướng sĩ nhật dạ cấp công kì dĩ khắc tiệp do 是江左自椰州蚕州江右自雷陽農貢原頭俱爲戰塲幾𨺻于賊,thị giang tả tự da châu tàm châu giang hữu tự lôi dương nông cống nguyên đầu cụ vi chiến trường cơ hãm vu tặc 時清華各縣人民散亡田無耕種多荒餓焉,thời thanh hoa các huyện nhân dân tán vong điền vô canh chủng đa hoang ngạ yên 九月差河溪侯将兵出守錦水哀壘因反降于莫,cửu nguyệt sai hà khê hầu tướng binh xuất thủ cẩm thuỷ ai luỹ nhân phản hàng vu mạc 帝以西興侯何壽禄代守其地,đế dĩ tây hưng hầu hà thọ lộc đại thủ kì địa 十月莫将率兵與官兵交戰相拒于保樂隆崇江諸将多出奇兵,thập nguyệt mạc tướng suất binh dữ quan binh giao chiến tương cự vu bảo lạc long sùng giang chư tướng đa xuất kì binh 日則固守夜則刼營以撓其眾,nhật tắc cố thủ dạ tắc kiếp doanh dĩ nạo kì chúng 自是莫兵洶七驚恐守禦者多被斬刺,tự thị mạc binh húng thất kinh khủng thủ ngự giả đa bị trảm thích 每獲賊馘用銀賜賞士卒多挺身自願奮力夜攻,mỗi hoạch tặc quắc dụng ngân tứ thưởng sĩ tốt đa đĩnh thân tự nguyện phấn lực dạ công 莫兵,mạc binh 莫兵雖眾多有迯亡莫敬典見累戰不克乃退守河中營令禁鹹盐不得販賣搬上原頭與官兵相通,mạc binh tuy chúng đa hữu đào vong mạc kính điển kiến luỵ chiến bất khắc nãi thoái thủ hà trung doanh lệnh cấm hàm diêm bất đắc phán mại ban thượng nguyên đầu dữ quan binh tương thông 後有盗擔盐入壘者擒獲斬以徇眾,hậu hữu đạo đảm diêm nhập luỹ giả cầm hoạch trảm dĩ tuân chúng 是月武師鑠密使人潜入壘内納降書乞負罪歸朝,thị nguyệt vũ sư thước mật sử nhân tiềm nhập luỹ nội nạp hàng thư khất phụ tội quy triều 帝得師鑠信書乃會諸将𬢱大進兵以復,đế đắc sư thước tín thư nãi hội chư tướng nghị đại tiến binh dĩ phục 境土分爲三道大進,cảnh thổ phân vi tam đạo đại tiến 差安郡公頼世卿端武侯黎及第文鋒侯鄭永紹普郡公鄭模等領兵出左路守安定逾永福攻畧宋山,sai an quận công lại thế khanh đoan vũ hầu lê cập đệ văn phong hầu trịnh vĩnh thiệu phổ quận công trịnh mô đẳng lĩnh binh xuất tả lộ thủ an định du vĩnh phúc công lược tống sơn 加長郡公鄭松爲左相節制各處水步諸營将士,gia trường quận công trịnh tùng vi tả tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư doanh tướng sĩ 帝自爲都将總督大兵出中路取瑞原安定直至東山駐營,đế tự vi đô tướng tổng đốc đại binh xuất trung lộ thủ thuỵ nguyên yên định trực chí đông sơn trú doanh 榮郡公黄廷愛義郡公鄧訓萊郡公潘公績衛陽侯鄭栢等領兵出石路取雷陽農貢攻畧廣昌地方,vinh quận công hoàng đình ái nghĩa quận công đặng huấn lai quận công phan công tích vệ dương hầu trịnh bách đẳng lĩnh binh xuất thạch lộ thủ lôi dương nông cống công lược quảng xương địa phương 帝至東山駐營,đế chí đông sơn trú doanh 武師鑠先率本部五百人夜三更棄營,vũ sư thước tiên suất bản bộ ngũ bách nhân dạ tam canh khí doanh 明日到東山御,minh nhật đáo đông sơn ngự 營拜見請罪,doanh bái kiến thỉnh tội 帝慰勞之復仍其爵撫其将士三軍大喜,đế uý lạo chi phục những kì tước phủ kì tướng sĩ tam quân đại hỉ 師鑠復至左相營拜謁泣訴舊情舉眾尽懽,sư thước phục chí tả tướng doanh bái yết khấp tố cựu tình cử chúng tận hoan 自此軍聲大振,tự thử quân thanh đại chấn 莫兵每戰輙敗不敢復進退守筆剛江營,mạc binh mỗi chiến triếp bại bất cảm phục tiến thoái thủ bút cương giang doanh 二十日帝使人造浮橋于安列江下流過金盃,nhị thập nhật đế sử nhân tạo phù kiều vu an liệt giang hạ lưu quá kim bôi 帝與左将統大兵渡江至金紫徑逾淳祐以進擊莫諸營,đế dữ tả tướng thống đại binh độ giang chí kim tử kinh du thuần hựu dĩ tiến kích mạc chư dinh 命武師鑠招集本縣舊兵得千人餘爲先鋒與莫兵挑戰于雷津江渡,mệnh vũ sư thước chiêu tập bản huyện cựu binh đắc thiên nhân dư vi tiên phong dữ mạc binh khiêu chiến vu lôi tân giang độ 頼世卿黎及第等攻宋山峩山取其地所至莫兵奔潰人民得復其業,lại thế khanh lê cập đệ đẳng công tống sơn nga sơn thủ kì địa sở chí mạc binh bôn hội nhân dân đắc phục kì nghiệp 十二月莫敬典見累,thập nhị nguyệt mạc kính điển kiến luỵ 戰不勝乃議曰進兵攻勦勍敵已經九月不能成功,chiến bất thắng nãi nghị viết tiến binh công tiễu kình địch dĩ kinh cửu nguyệt bất năng thành công 且冬寒江涸更兼春水方生嵐瘴将起兵不足食人思舊土誰與我同心戮力,thả đông hàn giang hạc cánh kiêm xuân thuỷ phương sinh lam chướng tương khởi binh bất túc thực nhân tư cựu thổ thuỳ dữ ngã đồng tâm lục lực 况我兵寝已懈怠不如且暫回兵以圖後舉而取全勝也,huống ngã binh tẩm dĩ giải đãi bất như thả tạm hồi binh dĩ đồ hậu cử nhi thủ toàn thắng dã 苟欲堅守其地恐無益於事機爲敵人之取笑耳,câu dục kiên thủ kì địa khủng vô ích ư sự cơ vi địch nhân chi thủ tiếu nhĩ 乃令撒寨而回,nãi lệnh tản trại nhi hồi 是時鄭檜與其母太王夫人及家小同頼世羙張國華等業以投降于莫不敢歸乃率其子弟男女千餘人浮海隨敬典赴京投拜于莫,thị thời trịnh cối dữ kì mẫu thái vương phu nhân cập gia tiểu đồng lại thế mĩ trương quốc hoa đẳng nghiệp dĩ đầu hàng vu mạc bất cảm quy nãi suất kì tử đệ nam nữ thiên dư nhân phù hải tuỳ kính điển phó kinh đầu bái vu mạc 石郡,thạch quận 公率眾詣闕頓首請罪,công suất chúng nghệ khuyết đồn thủ thỉnh tội 阮師尹自率子弟回㨿玉山特其山高水深不肯歸順,nguyễn sư doãn tự suất tử đệ hồi cứ ngọc sơn đặc kì sơn cao thuỷ thâm bất khẳng quy thuận 帝乃令黎及第與諸将統精兵從間路至玉山襲之,đế nãi lệnh lê cập đệ dữ chư tướng thống tinh binh tòng gian lộ chí ngọc sơn tập chi 師尹已先知之下船夜遁投降于莫,sư doãn dĩ tiên tri chi hạ thuyền dạ độn đầu hàng vu mạc 是歲河中府大熟家有餘粟,thị tuế hà trung phủ đại thục gia hữu dư túc 辛未十四年莫崇康六年明隆慶五年春二月帝論功行封加左相長郡公鄭松爲太尉長國公端武侯黎及第能湧决多計策陞爲太傅衛陽侯鄭栢文鋒侯鄭永紹良郡公缺名普郡公鄭模安郡公頼世,tân mùi thập tứ niên mạc sùng khang lục niên minh long khánh ngũ niên xuân nhị nguyệt đế luận công hành phong gia tả tướng trường quận công trịnh tùng vi thái uý trường quốc công đoan vũ hầu lê cập đệ năng dũng quyết đa kế sách thăng vi thái phó vệ dương hầu trịnh bách văn phong hầu trịnh vĩnh thiệu lương quận công khuyết danh phổ quận công trịnh mô an quận công lại thế 卿義郡公鄧訓等俱爲少傅列坐其次,khanh nghĩa quận công đặng huấn đẳng cụ vi thiếu phó liệt toạ kì thứ 又拜左相弟鄭杜爲少保福演侯鄭桐爲永壽侯鄭檸爲廣延侯使俱領兵討賊以圖恢復,hựu bái tả tướng đệ trịnh đỗ vi thiếu bảo phúc diễn hầu trịnh đồng vi vĩnh thọ hầu trịnh nịnh vi quảng diên hầu sử cụ lĩnh binh thảo tặc dĩ đồ khôi phục 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜阮勉阮珙進士及第阮璜等二人進士出身華有謨等十二人同進士出身,tứ nguyễn miễn nguyễn cung tiến sĩ cập đệ nguyễn hoàng đẳng nhị nhân tiến sĩ xuất thân hoa hữu mô đẳng thập nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 令清華各縣社經兵漂散者許回本貫復業安居,lệnh thanh hoa các huyện xã kinh binh phiêu tán giả hứa hồi bản quán phục nghiệp an cư 七月莫遣敬典督兵冦掠乂安各縣,thất nguyệt mạc khiến kính điển đốc binh khấu lược nghệ an các huyện 是時乂安之民久畏賊威勢又遠隔官軍不能救助多降于莫,thị thời nghệ an chi dân cửu uý tặc uy thế hựu viễn cách quan quân bất năng cứu trợ đa hàng vu mạc 由是大河以南俱爲賊有,do thị đại hà dĩ nam cụ vi tặc hữu 土将元郡公,thổ tướng nguyên quận công 阮伯䮐聞賊至驚駭望風而遁,nguyễn bá quýnh văn tặc chí kinh hãi vọng phong nhi độn 容郡公與賊将阮倦相拒力不能支乃棄船走入化州爲賊所獲,dung quận công dữ tặc tướng nguyễn quyện tương cự lực bất năng chi nãi khí thuyền tẩu nhập hoá châu vi tặc sở hoạch 大河以北又爲賊所有,đại hà dĩ bắc hựu vi tặc sở hữu 自是賊勢復振所至民皆遠遁,tự thị tặc thế phục chấn sở chí dân giai viễn độn 是年順化康禄縣人羙郡公率所步兵欲圖端郡公阮黄併其眾降于莫,thị niên thuận hoá khang lộc huyện nhân mĩ quận công suất sở bộ binh dục đồ đoan quận công nguyễn hoàng tính kì chúng hàng vu mạc 黄知之率民攻殺之,hoàng tri chi suất dân công sát chi 順化稍安,thuận hoá sảo an 後廣南土將互相殺掠吞併黄悉攻勦平之,hậu quảng nam thổ tướng hỗ tương sát lược thôn tính hoàng tất công tiễu bình chi 委偏将勇郡公留守以收其眾,uỷ thiên tướng dũng quận công lưu thủ dĩ thu kì chúng 九月帝與左將鄭松議分兵與普郡公鄭模萊郡,cửu nguyệt đế dữ tả tướng trịnh tùng nghị phân binh dữ phổ quận công trịnh mô lai quận 公潘公績徃救乂安,công phan công tích vãng cứu nghệ an 莫兵退回乂安復定,mạc binh thoái hồi nghệ an phục định 十月帝命太傅端武侯黎及第領兵畧定天䦕悉平之,thập nguyệt đế mệnh thái phó đoan vũ hầu lê cập đệ lĩnh binh lược định thiên quan tất bình chi 時哀牢國主乍斗献䧺象四隻及寶物求婚,thời ai lao quốc chủ sạ đẩu hiến hùng tượng tứ chích cập bảo vật cầu hôn 帝欲鄰國和好乃以帝妃前女封玉華公主嫁之,đế dục lân quốc hoà hảo nãi dĩ đế phi tiền nữ phong ngọc hoa công chúa giá chi 是年清華之地一榖不收民大饑多流亡〇,thị niên thanh hoa chi địa nhất cốc bất thu dân đại cơ đa lưu vong 時瑞源縣太來󰀋人黎景純自稱癡人侯,thời thuỵ nguyên huyện thái lai sách nhân lê cảnh thuần tự xưng si nhân hầu 壬申洪福元年莫崇康七年明隆慶六年春正月帝祀天地于南郊行禮,nhâm thân hồng phúc nguyên niên mạc sùng khang thất niên minh long khánh lục niên xuân chính nguyệt đế tự thiên địa vu nam giao hành lễ 帝捧香爐禱天󰍶忽香爐倒于地上,đế bổng hương lư đảo thiên tất hốt hương lư đảo vu địa thượng 知其爲不祥乃詔改元爲洪福元年,tri kì vi bất tường nãi chiếu cải nguyên vi hồng phúc nguyên niên 三月黎及第隂𢙇異至謀殺左相以奪其權常誘左相承船浮于江中以圖之,tam nguyệt lê cập đệ âm hoài dị chí mưu sát tả tướng dĩ đoạt kì quyền thường dụ tả tướng thừa thuyền phù vu giang trung dĩ đồ chi 左相覺謀乃不果,tả tướng giác mưu nãi bất quả 自是两家相怨外𠍵協力以擊賊内各𢙇疑以防奸刺,tự thị lưỡng gia tương oán ngoại dạng hiệp lực dĩ đồ kích tặc nội các hoài nghi dĩ phòng gian thích 秋七月莫使敬典督兵侵清華乂安等處,thu thất nguyệt mạc sử kính điển đốc binh xâm thanh hoa nghệ an đẳng xứ 帝及諸将議令各縣沿河軍人預徒財畜入山林避居以防賊兵,đế cập chư tướng nghị lệnh các huyện duyên hà quân nhân dự đồ tài súc nhập sơn lâm tị cư dĩ phòng tặc binh 八月莫兵果至擄掠方民沿河各縣人民流散,bát nguyệt mạc binh quả chí lỗ lược phương dân duyên hà các huyện nhân dân lưu tán 其地空虚,kì địa không hư 時布政亡命将先郡公,thời bố chính vong mệnh tướng tiên quận công 向道引海陽将立郡公統水兵船六十餘艘通海道入冦順化廣南等處,hướng đạo dẫn hải dương tướng lập quận công thống thuỷ binh thuyền lục thập dư sưu thông hải đạo nhập khấu thuận hoá quảng nam đẳng xứ 土人多降,thổ nhân đa hàng 自是賊勢復大,tự thị tặc thế phục đại 鎮守阮黄設計誘致立斬之于江中,trấn thủ nguyễn hoàng thiết kế dụ trí lập trảm chi vu giang trung 賊眾大潰浮海而還忽遇大風波尽死于海外,tặc chúng đại hội phù hải nhi hoàn hốt ngộ đại phong ba tận tử vu hải ngoại 先郡公迯歸布政州再歸于莫,tiên quận công đào quy bố chính châu tái quy vu mạc 順廣復平,thuận quảng phục bình 黄撫治數十餘年爲政寬和每事常施恩惠用法公平戒飭本部禁戢凶黠两鎮之民感仁𢙇德移風易俗市無預價民不爲盗外户不閉外國商舶皆來販賣交易得中軍令嚴肅人人效力,hoàng phủ trị số thập dư niên vi chính khoan hoà mỗi sự thường thi ân huệ dụng pháp công bình giới sức bản bộ cấm tập hung hiệt lưỡng trấn chi dân cảm nhân hoài đức di phong dị tục thị vô dự giá dân bất vi đạo ngoại hộ bất bế ngoại quốc thương bách giai lai phán mại giao dịch đắc trúng quân lệnh nghiêm túc nhân nhân hiệu lực 於是莫,ư thị mạc 人不敢來窺境内得安居樂業矣,nhân bất cảm lai khuy cảnh nội đắc an cư lạc nghiệp hĩ 太傅渭郡公黎克慎反越壘歸降于莫,thái phó vị quận công lê khắc thận phản việt luỹ quy hàng vu mạc 左相鄭松收獲其子恂快忱等皆殺之,tả tướng trịnh tùng thu hoạch kì tử tuân khoái thầm đẳng giai sát chi 九月帝命安郡公頼世卿普郡公鄭模萊郡公潘公績等領兵救乂安,cửu nguyệt đế mệnh an quận công lại thế khanh phổ quận công trịnh mô lai quận công phan công tích đẳng lĩnh binh cứu nghệ an 及至莫兵遂退,cập chí mạc binh toại thoái 乂安復平〇,nghệ an phục bình 是年乂安各縣田野荒蕪一榖不收民大饑餓更被瘟㾮死者過半人多流亡或散之南方或漂居東北境内蕭然,thị niên nghệ an các huyện điền dã hoang vu nhất cốc bất thu dân đại cơ ngạ cánh bị ôn hoàng tử giả quá bán nhân đa lưu vong hoặc tán chi nam phương hoặc phiêu cư đông bắc cảnh nội tiêu nhiên 冬十一月帝命萊郡公潘公績經畧順化慰勞,đông thập nhất nguyệt đế mệnh lai quận công phan công tích kinh lược thuận hoá uý lạo 将士,tướng sĩ 及至境内多致意于阮黄,cập chí cảnh nội đa trí ý vu nguyễn hoàng 黄亦以兵來會爲之設宴尽訴舊日之情甚歡,hoàng diệc dĩ binh lai hội vi chi thiết yến tận tố cựu nhật chi tình thậm hoan 及歸黄親送之,cập quy hoàng thân tống chi 二十一日黎及第常有異志欲謀害左相鄭松,nhị thập nhất nhật lê cập đệ thường hữu dị chí dục mưu hại tả tướng trịnh tùng 左相陽爲不知多以金遣之,tả tướng dương vi bất tri đa dĩ kim khiến chi 及第來謝因使刀手伏于幕下擒殺之,cập đệ lai tạ nhân sử đao thủ phục vu mạc hạ cầm sát chi 使人聲言曰及第謀反帝命我殺之,sử nhân thanh ngôn viết cập đệ mưu phản đế mệnh ngã sát chi 汝等将士毋得驚怖竄叛者矣誅,nhữ đẳng tướng sĩ vô đắc kinh bố thoán phản giả hĩ tru 於是部卒震懾無敢動者,ư thị bộ tốt chấn nhiếp vô cảm động giả 時耿潝廷彦言于帝曰左相兵權勢大,thời cảnh hấp đình ngạn ngôn vu đế viết tả tướng binh quyền thế đại 陛下難與並立,bệ hạ nan dữ tịnh lập 帝聞之惶感乃夜幸于外将皇子四人與俱至乂安城駐蹕,đế văn chi hoàng cảm nãi dạ hạnh vu ngoại tương hoàng tử tứ nhân dữ cụ chí nghệ an thành trú tất 左,tả 相與諸将議曰今帝咱小人讒言一旦輕将神噐播迁于外,tướng dữ chư tướng nghị viết kim đế thính tiểu nhân sàm ngôn nhất đán khinh tương thần khí bá thiên vu ngoại 天下不可一日無君我等及士卒誰與立功名乎不如先求皇子而立之以安人心然後發兵迎帝未晚,thiên hạ bất khả nhất nhật vô quân ngã đẳng cập sĩ tốt thuỳ dữ lập công danh hồ bất như tiên cầu hoàng tử nhi lập chi dĩ an nhân tâm nhiên hậu phát binh nghênh đế vị vãn 時皇第五子潭在瑞原縣廣施社乃使人迎之尊立爲帝,thời hoàng đệ ngũ tử đàm tại thuỵ nguyên huyện quảng thi xã nãi sử nhân nghênh chi tôn lập vi đế 是爲世宗,thị vi thế tông 大越史記本紀全書續編卷之十六終,đại việt sử ký bản kỷ toàn thư tục biên quyển chi thập lục chung 大越史記本紀續編卷之十七,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập thất 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 附莫茂洽二十年,phụ mạc mậu hiệp nhị thập niên 世宗毅皇帝諱維潭英宗第五子在二十七年壽三十三歳位帝以幼冲之年信任勳臣故能削平僣叛復舊物身致太平中興之功󰰽大於此焉光帝以正治十年十一月日誕生育于瑞原縣廣施社,thế tông nghị hoàng đế huý duy đàm anh tông đệ ngũ tử tại nhị thập thất niên thọ tam thập tam tuế vị đế dĩ ấu xung chi niên tín nhậm huân thần cố năng tước bình tiếm phản phục cựu vật thân trí thái bình trung hưng chi công thục đại ư thử yên quang đế dĩ chính trị thập niên thập nhất nguyệt nhật đản sinh dục vu thuỵ nguyên huyện quảng thi xã 時英宗幸外帝以幼穉獨不預從左相鄭松迎而立之,thời anh tông hạnh ngoại đế dĩ ấu trĩ độc bất dự tòng tả tướng trịnh tùng nghênh nhi lập chi 以生日爲陽元聖節,dĩ sinh nhật vi dương nguyên thánh tiết 癸酉嘉泰元年莫崇康八年明萬曆元年,quý dậu gia thái nguyên niên mạc sùng khang bát niên minh vạn lịch nguyên niên 春正月朔左相鄭松暨文武臣僚等共尊皇子即皇帝位改元大赦,xuân chính nguyệt sóc tả tướng trịnh tùng kị văn võ thần liêu đẳng cộng tôn hoàng tử tức hoàng đế vị cải nguyên đại xá 頒大誥諭其畧曰盖聞上天弘育物之功必方春而布德澤王者謹即位之始必施命以誥臣民,ban đại cáo dụ kì lược viết cái văn thượng thiên hoằng dục vật chi công tất phương xuân nhi bố đức trạch vương giả cẩn tức vị chi thuỷ tất thi mệnh dĩ cáo thần dân 上下同符會通不爽我國家乘時啓運立國以仁,thượng hạ đồng phù hội thông bất sảng ngã quốc gia thừa thời khải vận lập quốc dĩ nhân 一祖肇之於前列聖󰱥之於後相傳正統百有餘年,nhất tổ triệu chi ư tiền liệt thánh kế chi ư hậu tương truyền chính thống bách hữu dư niên 󰟸遭漢厄𦤶紊周綱,khoảnh tao hán ách trí vặn chu cương 幸頼人心有歸天命有在,hạnh lại nhân tâm hữu quy thiên mệnh hữu tại 聖父皇上以帝室之胄紹祖宗之基䂓恢大業十八年餘,thánh phụ hoàng thượng dĩ đế thất chi trụ thiệu tổ tông chi cơ quy khôi đại nghiệp thập bát niên dư 二月二十六日被細人耿潝廷彦黨輩讒間遂使承轝播迁于外天下臣民無所依戴,nhị nguyệt nhị thập lục nhật bị tế nhân cảnh hấp đình ngạn đảng bối sàm gián toại sử thừa dư bá thiên vu ngoại thiên hạ thần dân vô sở ỷ đái 予皇父第五子以幼冲之資嗣艱大,dư hoàng phụ đệ ngũ tử dĩ ấu xung chi tư tự gian đại 之業惟恐弗堪,chi nghiệp duy khủng phất kham 然上承慈命下徇轝情有弗克于辭者迺於今年正月初一日即位建元爲嘉泰元年寔頼大臣左相太尉長國公鄭松暨文武臣僚同心脩輔共安社稷,nhiên thượng thừa từ mệnh hạ tuân dư tình hữu phất khắc vu từ giả nãi ư kim niên chính nguyệt sơ nhất nhật tức vị kiến nguyên vi gia thái nguyên niên thực lại đại thần tả tướng thái uý trường quốc công trịnh tùng kị văn vũ thần liêu đồng tâm tu phụ cộng an xã tắc 将頒詔命六事用告迩遐多方一曰民經兵無恒産者並饒役二曰貧民漂居許回本貫饒差賦役三曰凡徔盗刼迯囚迯罪仍就該司出首饒赦四曰内外各衙門有見監囚人情輕者放赦五曰文武官有功者許陞爵一次六曰官員子孫屈滯者許具本,tương ban chiếu mệnh lục sự dụng cáo nhĩ hà đa phương nhất viết dân kinh binh vô hằng sản giả tịnh nhiêu dịch nhị viết bần dân phiêu cư hứa hồi bản quán nhiêu sai phú dịch tam viết phàm tòng đạo kiếp đào tù đào tội nhưng tựu cai ti xuất thú nhiêu xá tứ viết nội ngoại các nha môn hữu kiến giam tù nhân tình khinh giả phóng xá ngũ viết văn vũ quan hữu công giả hứa thăng tước nhất thứ lục viết quan viên tử tôn khuất trệ giả hứa cụ bản 隨財録用,tuỳ tài lục dụng 凣内外各衙門欽遵奉行,phàm nội ngoại các nha môn khâm tuân phụng hành 時洪福皇帝播迁于乂安皇子栢榴梗松皆徔之,thời hồng phúc hoàng đế bá thiên vu nghệ an hoàng tử bách lựu ngạnh tùng giai tòng chi 左相鄭松遣阮有僚等進兵至城,tả tướng trịnh tùng khiển nguyễn hữu liêu đẳng tiến binh chí thành 帝避于蔗田,đế tị vu giá điền 有僚等跪拜于田曰請陛下速還宫以慰天下臣民之望臣等無異志,hữu liêu đẳng quỵ bái vu điền viết thỉnh bệ hạ tốc hoàn cung dĩ uý thiên hạ thần dân chi vọng thần đẳng vô dị chí 乃以䧺象四隻迎帝以歸使榜郡公宋德位等扈徔日夜偕行,nãi dĩ hùng tượng tứ chích nghênh đế dĩ quy sử bảng quận công tống đức vị đẳng hộ tòng nhật dạ giai hành 二十二日還至雷陽,nhị thập nhị nhật hoàn chí lôi dương 是日帝崩,thị nhật đế băng 時左相鄭松使宋德位隂逼陽言自縊,thời tả tướng trịnh tùng sử tống đức vị âm bức dương ngôn tự ải 上尊號曰英宗峻皇帝,thượng tôn hiệu viết anh tông tuấn hoàng đế 本紀曰英宗起身出自寒微以黎民之玄孫,bản kỷ viết anh tông khởi thân xuất tự hàn vi dĩ lê dân chi huyền tôn 爲帝室之胄頼左相鄭松及諸臣僚尊立之君臨天下圖济厥艱,vi đế thất chi trụ lại tả tướng trịnh tùng cập chư thần liêu tôn lập chi quân lâm thiên hạ đồ tế quyết gian 後信任群小自咱間言輕将神噐播迁于外害及其身甚矣小人之言自誤人國家也,hậu tín nhiệm quần tiểu tự thính gián ngôn khinh tương thần khí bá thiên vu ngoại hại cập kì thân thậm hĩ tiểu nhân chi ngôn tự ngộ nhân quốc gia dã 如此可不戒㢤帝既即位封左相太尉長國公鄭松爲都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事,như thử khả bất giới tai đế ký tức vị phong tả tướng thái uý trường quốc công trịnh tùng vi đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự 國家事務皆自裁决然後奏聞,quốc gia sự vụ giai tự tài quyết nhiên hậu tấu văn 以太傅仁國公武公紀爲右相榮郡公黄廷爱潮郡公武師鑠陽郡公阮有僚等俱爲太傅,dĩ thái phó nhân quốc công vũ công kỷ vi hữu tướng vinh quận công hoàng đình ái triều quận công vũ sư thước dương quận công nguyễn hữu liêu đẳng câu vi thái phó 鄭杜爲太保岸郡,trịnh đỗ vi thái bảo ngạn quận 公䧺茶侯范文快爲䧺郡公西興侯何壽禄爲麟郡公,công hùng trà hầu phạm văn khoái vi hùng quận công tây hưng hầu hà thọ lộc vi lân quận công 又遣使賫勑徃順化以端郡公阮黄爲太傅令貯粟以實邉,hựu khiển sứ tê sắc vãng thuận hoá dĩ đoan quận công nguyễn hoàng vi thái phó lệnh trữ túc dĩ thực biên 其差餘錢歳納銀子四百斤帛五百匹,kì sai dư tiền tuế nộp ngân tử tứ bách cân bạch ngũ bách thất 七月莫兵侵安塲營,thất nguyệt mạc binh xâm yên trường dinh 官軍收兵入壘以示弱,quan quân thu binh nhập luỹ dĩ thị nhược 後日賊復培壘将渡段澤,hậu nhật tặc phục bồi luỹ tương độ đoạn trạch 節制鄭松出舟師分擊大破之賊遂遁還,tiết chế trịnh tùng xuất chu sư phân kích đại phá chi tặc toại độn hoàn 十月命右相太傅仁國公武公紀領本部兵回鎮大同以安方民,thập nguyệt mệnh hữu tướng thái phó nhân quốc công vũ công kỷ lĩnh bản bộ binh hồi trấn đại đồng dĩ an phương dân 時莫敬典扶莫氏茂洽㱕昇龍城令軍營于城之南門外居焉,thời mạc kính điển phù mạc thị mậu hợp quy thăng long thành lệnh quân dinh vu thành chi nam môn ngoại cư yên 甲戌二年莫崇康九年明萬曆二年,giáp tuất nhị niên mạc sùng khang cửu niên minh vạn lịch nhị niên 春莫開會試科,xuân mạc khai hội thí khoa 賜武文奎進士及第莫廷󰕑等十人進士出身武維翰等十三人同進士出身,tứ vũ văn khuê tiến sĩ cập đệ mạc đình dự đẳng thập nhân tiến sĩ xuất thân vũ duy hàn đẳng thập tam nhân đồng tiến sĩ xuất thân 六月莫使南道将阮倦領兵侵掠乂安,lục nguyệt mạc sử nam đạo tướng nguyễn quyện lĩnh binh xâm lược nghệ an 大河以北皆𨺻于莫,đại hà dĩ bắc giai hãm vu mạc 宏郡公𭁈戦數不勝見士卒多迯亡者乃用鉄爲環鎖其軍士之足于船,hoành quận công dữ chiến sổ bất thắng kiến sĩ tốt đa đào vong giả nãi dụng thiết vi hoàn toả kì quân sĩ chi túc vu thuyền 後賊兵追至亦皆不戦,hậu tặc binh truy chí diệc giai bất chiến 宏郡公乃棄船陸走到布政爲莫将阮倦所獲㱕京邑遂遇害,hoành quận công nãi khí thuyền lục tẩu đáo bố chính vi mạc tướng nguyễn quyện sở hoạch quy kinh ấp toại ngộ hại 秋七月節制鄭松差太傅萊郡公潘公績晋郡,thu thất nguyệt tiết chế trịnh tùng sai thái phó lai quận công phan công tích tấn quận 公鄭模領兵救乂安𭁈莫阮倦相拒數月,công trịnh mô lĩnh binh cứu nghệ an dữ mạc nguyễn quyện tướng cự sổ nguyệt 後倦等領兵還京公績亦收兵回清華,hậu quyện đẳng lĩnh binh hoàn kinh công tích diệc thu binh hồi thanh hoa 時節制鄭松兼統内外,thời tiết chế trịnh tùng kiêm thống nội ngoại 鄭永紹鄭栢良郡公等隂謀圖害,trịnh vĩnh thiệu trịnh bách lương quận công đẳng âm mưu đồ hại 事泄俱繋獄議罪,sự tiết câu hệ ngục nghị tội 太王妃阮氏力救之得免削其權太王妃節鄭松母也,thái vương phi nguyễn thị lực cứu chi đắc miễn tước kì quyền thái vương phi tiết trịnh tùng mẫu dã 制二十日莫封莅王莫履遜長子莫琪爲興禮王,chế nhị thập nhật mạc phong li vương mạc lí tốn trưởng tử mạc kì vi hưng lễ vương 乙亥三年莫崇康十年明萬曆三年,ất hợi tam niên mạc sùng khang thập niên minh vạn lịch tam niên 正月六日莫遣敬典領兵侵掠清華阮倦等領兵侵掠乂安,chính nguyệt lục nhật mạc khiển kính điển lĩnh binh xâm lược thanh hoa nguyễn quyện đẳng lĩnh binh xâm lược nghệ an 是時莫氏兵強所至人皆草靡遠遁山林以避其鋒,thị thời mạc thị binh cường sở chí nhân giai thảo mị viễn độn sơn lâm dĩ tị kì phong 敬典自,kính điển tự 統大兵進擊安定瑞原等江,thống đại binh tiến kích yên định thuỵ nguyên đẳng giang 又分兵𭁈西道将莫玉璉等進擊雷陽東山各縣,hựu phân binh dữ tây đạo tướng mạc ngọc liễn đẳng tiến kích lôi dương đông sơn các huyện 是日两道並進,thị nhật lưỡng đạo tịnh tiến 八月節制鄭松命太傅榮郡公黄廷爱統率󰒂郡公杜衍石郡公䧺郡公范文快等将兵救雷陽農貢東山駐兵先沐山,bát nguyệt tiết chế trịnh tùng mệnh thái phó vinh quận công hoàng đình ái thống suất nghĩa quận công đỗ diễn thạch quận công hùng quận công phạm văn khoái đẳng tương binh cứu lôi dương nông cống đông sơn trú binh tiên mộc sơn 節制自統中營大兵命太傅潮郡公武師鑠陽郡公阮有僚等爲先鋒前隊太傅衛陽侯鄭栢永壽侯鄭桐廣延侯鄭擰爲左隊太傅文鋒侯鄭永紹太傅岸郡公鄭杜良郡公榜郡公宋德位爲右隊麟郡公何,tiết chế tự thống trung dinh đại binh mệnh thái phó triều quận công vũ sư thước dương quận công nguyễn hữu liêu đẳng vi tiên phong tiền đội thái phó vệ dương hầu trịnh bách vĩnh thọ hầu trịnh đồng quảng diên hầu trịnh ninh vi tả đội thái phó văn phong hầu trịnh vĩnh thiệu thái phó ngạn quận công trịnh đỗ lương quận công bảng quận công tống đức vị vi hữu đội lân quận công hà 壽禄等為後隊並進招山駐兵,thọ lộc đẳng vi hậu đội tịnh tiến chiêu sơn trú binh 莫敬典率大兵戦于安定東里,mạc kính điển suất đại binh chiến vu yên định đông lí 師鑠有僚等出奇兵逐之,sư thước hữu liêu đẳng xuất kì binh trục chi 是月命太傅安郡公頼世卿晋郡公鄭模萊郡公潘公績等領兵救乂安𭁈莫南道将阮倦數戦不勝,thị nguyệt mệnh thái phó an quận công lại thế khanh tấn quận công trịnh mô lai quận công phan công tích đẳng lĩnh binh cứu nghệ an dữ mạc nam đạo tướng nguyễn quyện sổ chiến bất thắng 倦為奇兵設伏以待引戦連勝擒󰱐公績而還,quyện vi kì binh thiết phục dĩ đãi dẫn chiến liên thắng cầm hoạch công tích nhi hoàn 丙子四年莫崇康十一明萬曆四年,bính tí tứ niên mạc sùng khang thập nhất minh vạn lịch tứ niên 年,niên 莫敬典復領兵侵掠清華進擊瑞原藍江,mạc kính điển phục lĩnh binh xâm lược thanh hoa tiến kích thuỵ nguyên lam giang 使西道将莫玉璉領兵進擊安定銅皷江,sử tây đạo tướng mạc ngọc liễn lĩnh binh tiến kích yên định đồng cổ giang 又分兵使南道将阮倦侵乂安𭁈晋郡公鄭模相持數月餘,hựu phân binh sử nam đạo tướng nguyễn quyện xâm nghệ an dữ tấn quận công trịnh mô tương trì sổ nguyệt dư 後鄭模累戦不勝遁,hậu trịnh mô luỹ chiến bất thắng độn 回清華至玉山縣阮倦曰鄭模戦敗而還兵回無令我必擒之,hồi thanh hoa chí ngọc sơn huyện nguyễn quyện viết trịnh mô chiến bại nhi hoàn binh hồi vô lệnh ngã tất cầm chi 乃自督兵追至玉山󰱐模中途引㱕京邑,nãi tự đốc binh truy chí ngọc sơn hoạch mô trung đồ dẫn quy kinh ấp 自是阮倦威聲日振為莫之名将,tự thị nguyễn quyện uy thanh nhật chấn vi mạc chi danh tướng 江東䧺将䏻臣皆以為不及也,giang đông hùng tướng năng thần giai dĩ vi bất cập dã 丁丑五年莫崇康十二明萬曆五年,đinh sửu ngũ niên mạc sùng khang thập nhị minh vạn lịch ngũ niên 年,niên 設制科取士,thiết chế khoa thủ sĩ 賜黎擢秀等三人第一甲制科出身胡秉國等二人第二甲同制科出身,tứ lê trạc tú đẳng tam nhân đệ nhất giáp chế khoa xuất thân hồ bỉnh quốc đẳng nhị nhân đệ nhị giáp đồng chế khoa xuất thân 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜武玠,tứ vũ giới 阮仁霑,nguyễn nhân triêm 范家門等進士及第黎曰倘等五人進士出身陳如林等十人同進士出身,phạm gia môn đẳng tiến sĩ cập đệ lê viết thảng đẳng ngũ nhân tiến sĩ xuất thân trần như lâm đẳng thập nhân đồng tiến sĩ xuất thân 莫令收各縣兵,mạc lệnh thu các huyện binh 一二三項各具三月粮以僃侵掠清華,nhất nhị tam hạng các cụ tam nguyệt lương dĩ bị xâm lược thanh hoa 五月節制鄭松令清華乂安各處所該督各縣社民限六月以上務宜耕種及時不可容緩以防經兵所至妨農事,ngũ nguyệt tiết chế trịnh tùng lệnh thanh hoa nghệ an các xứ sở cai đốc các huyện xã dân hạn lục nguyệt dĩ thượng vụ nghi canh chủng cập thời bất khả dung hoãn dĩ phòng kinh binh sở chí phương nông sự 七月令清華沿河各縣居民收財畜家小入山脚險地避居以防賊至,thất nguyệt lệnh thanh hoa duyên hà các huyện cư dân thu tài súc gia tiểu nhập sơn cước hiểm địa tị cư dĩ phòng tặc chí 令諸海門及沿途各處巡把各置砲號,lệnh chư hải môn cập duyên đồ các xứ tuần bả các trí pháo hiệu 如見賊兵所至即𭛁一聲于本海門後沿途傳𭛁為信使居民咱令准僃便徒行之毋爲賊兵所害,như kiến tặc binh sở chí tức phát nhất thanh vu bản hải môn hậu duyên đồ truyền phát vi tín sử cư dân thính lệnh chuẩn bị tiện đồ hành chi vô vi tặc binh sở hại 又令各縣山脚如見沿河,hựu lệnh các huyện sơn cước như kiến duyên hà 社民及牛畜徒居本社應嚴加廵僃若有盗刼率相赴救,xã dân cập ngưu súc đồ cư bản xã ưng nghiêm gia tuần bị nhược hữu đạo kiếp suất tương phó cứu 倘或不䏻赴救致失居人財畜者本地分償之,thảng hoặc bất năng phó cứu trí thất cư nhân tài súc giả bản địa phân thường chi 八月莫敬典侵銅皷江,bát nguyệt mạc kính điển xâm đồng cổ giang 節制鄭松親率大兵出快樂壘門相拒,tiết chế trịnh tùng thân suất đại binh xuất khoái lạc luỹ môn tương cự 莫兵攻破會上營,mạc binh công phá hội thượng dinh 黄廷爱以奇兵挑之,hoàng đình ái dĩ kì binh khiêu chi 阮有僚将兵截擊破之,nguyễn hữu liêu tương binh tiệt kích phá chi 又𭁈莫兵戦于河都,hựu dữ mạc binh chiến vu hà đô 宋德位墜象幾爲莫兵所󰱐,tống đức vị truỵ tượng cơ vi mạc binh sở hoạch 鄭栢大驅兵象來救󰱐免,trịnh bách đại khu binh tượng lai cứu hoạch miễn 後莫兵又進至河都,hậu mạc binh hựu tiến chí hà đô 南道将阮倦等将兵伏于堤外以待之使弘郡公缺名與頼世,nam đạo tướng nguyễn quyện đẳng tương binh phục vu đê ngoại dĩ đãi chi sử hoằng quận công khuyết danh dữ lại thế 羙等領兵挑戦進至快樂壘門外,mĩ đẳng lĩnh binh khiêu chiến tiến chí khoái lạc luỹ môn ngoại 世羙先登騎馬來戦,thế mĩ tiên đăng kị mã lai chiến 官軍以銃射之死于馬下,quan quân dĩ súng xạ chi tử vu mã hạ 莫兵大潰,mạc binh đại hội 諸軍爭献世羙馘于軍門,chư quân tranh hiến thế mĩ quắc vu quân môn 賞功󰍶,thưởng công tất 九月莫敬典率兵回京邑,cửu nguyệt mạc kính điển suất binh hồi kinh ấp 官軍亦回安塲營,quan quân diệc hồi yên trường dinh 慰勞三軍,uý lạo tam quân 時清華多滛雨水潦七次田禾多傷損民大飢荒,thời thanh hoa đa dâm vũ thuỷ lạo thất thứ điền hoà đa thương tổn dân đại cơ hoang 莫冊錦衣衛署衛事富山侯武文溪女武氏横爲正妃,mạc sách cẩm y vệ thự vệ sự phú sơn hầu vũ văn khê nữ vũ thị hoành vi chính phi 十一月彗星見直指東南光芒長四十丈紅赤相暎人大驚怖,thập nhất nguyệt tuệ tinh hiện trực chỉ đông nam quang mang trường tứ thập trượng hồng xích tương ánh nhân đại kinh bố 十二月朔彗滅,thập nhị nguyệt sóc tuệ diệt 詔改明年為光,chiếu cải minh niên vi quang 興元年,hưng nguyên niên 戊寅光興元年莫崇康十三明萬曆六年,mậu dần quang hưng nguyên niên mạc sùng khang thập tam minh vạn lịch lục niên 年,niên 二月二十一日莫茂洽被雷降于宫中半身不遂後醫治復免乃改元以是年為延成初年,nhị nguyệt nhị thập nhất nhật mạc mậu hợp bị lôi giáng vu cung trung bán thân bất toại hậu y trị phục miễn nãi cải nguyên dĩ thị niên vi diên thành sơ niên 七月莫敬典領兵侵清華沿河各縣,thất nguyệt mạc kính điển lĩnh binh xâm thanh hoa duyên hà các huyện 進至江表節制鄭松差鄭栢等領兵渡河設伏于奉公山大戰于奉公橋,tiến chí giang biểu tiết chế trịnh tùng sai trịnh bách đẳng lĩnh binh độ hà thiết phục vu phụng công sơn đại chiến vu phụng công kiều 發銃合射之莫兵者死不勝計,phát súng hợp xạ chi mạc binh giả tử bất thăng kê 敬典乃退兵還京邑,kính điển nãi thoái binh hoàn kinh ấp 帝立行在于萬頼册立南郊于萬頼壘門外,đế lập hành tại vu vạn lại sách lập nam giao vu vạn lại luỹ môn ngoại 十月莫西道将莫玉󱗲領兵徃侵宣光興化各州縣,thập nguyệt mạc tây đạo tướng mạc ngọc liễn lĩnh binh vãng xâm tuyên quang hưng hoá các châu huyện 至枚州物州太傅仁國公武公紀縱兵大戰莫兵敗績而還,chí thu châu vật châu thái phó nhân quốc công vũ công kỷ tung binh đại chiến mạc binh bại tích nhi hoàn 己卯二年莫延成二年明萬曆七年七月莫敬典復領兵侵清華㓂擾沿江及至河中宋山江犯章閣,kỉ mão nhị niên mạc diên thành nhị niên minh vạn lịch thất niên thất nguyệt mạc kính điển phục lĩnh binh xâm thanh hoa khấu nhiễu duyên giang cập chí hà trung tống sơn giang phạm chương các 節制鄭松差太傅義郡公鄧訓督兵拒于太堂使演郡公鄭文海為先鋒挑戰大擊于金甌山,tiết chế trịnh tùng sai thái phó nghĩa quận công đặng huấn đốc binh cự vu thái đường sử diễn quận công trịnh văn hải vi tiên phong khiêu chiến đại kích vu kim âu sơn 鄧訓督兵潜進宋山地方出平和江目山截其後,đặng huấn đốc binh tiềm tiến tống sơn địa phương xuất bình hoà giang mục sơn tiệt kì hậu 莫兵大敗而還,mạc binh đại bại nhi hoàn 九月太傅安郡公頼世卿卒贈謙國公,cửu nguyệt thái phó an quận công lại thế khanh tốt tặng khiêm quốc công 庚辰三年莫延成三年明萬曆八年,canh thìn tam niên mạc diên thành tam niên minh vạn lịch bát niên 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜杜珙進士及第杜直等三人進士出身阮壽椿等二十人同進士出身,tứ đỗ cung tiến sĩ cập đệ đỗ trực đẳng tam nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn thọ xuân đẳng nhị thập nhân đồng tiến sĩ xuất thân 五月榜郡公宋德位卒,ngũ nguyệt bảng quận công tống đức vị tốt 德位安定快樂人,đức vị yên định khoái lạc nhân 七月莫遣南道将阮倦西道将莫玉󱗲降将弘郡公等領兵侵清華㓂掠沿河各縣居民財畜而還,thất nguyệt mạc khiển nam đạo tướng nguyễn quyện tây đạo tướng mạc ngọc liễn hàng tướng hoằng quận công đẳng lĩnh binh xâm thanh hoa khấu lược duyên hà các huyện cư dân tài súc nhi hoàn 八月立會試科,bát nguyệt lập hội thí khoa 賜阮文階等四人進士出身黎,tứ nguyễn văn giai đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân lê 光華等二人同進士出身,quang hoa đẳng nhị nhân đồng tiến sĩ xuất thân 九月流星大作聲如巨雷,cửu nguyệt lưu tinh đại tác thanh như cự lôi 又有彗星出,hựu hữu tuệ tinh xuất 十月莫敬典卒,thập nguyệt mạc kính điển tốt 敬典仁厚勇畧聰慧敏達履歷艱險勤勞忠誠生子九人長敬止封唐安王副總帥次敬直封忠謹公錦衣衛掌衛事敬敷封端亮公興國衛掌衛事敬簡封惠成公昭武衛掌衛事敬遵封勇義公朝東衛掌衛事敬慎封達禮公敬恭封󰦛厚公敬體封匡輔公敬邦未得封,kính điển nhân hậu dũng lược thông tuệ mẫn đạt lí lịch gian hiểm cần lao trung thành sinh tử cửu nhân trưởng kính chỉ phong đường an vương phó tổng soái thứ kính trực phong trung cẩn công cẩm y vệ chưởng vệ sự kính phu phong đoan lượng công hưng quốc vệ chưởng vệ sự kính giản phong huệ thành công chiêu vũ vệ chưởng vệ sự kính tuân phong dũng nghĩa công triều đông vệ chưởng vệ sự kính thận phong đạt lễ công kính cung phong đôn hậu công kính thể phong khuông phụ công kính bang vị đắc phong 女九人長玉󱗵封良郡上主次玉琯封宜,nữ cửu nhân trưởng ngọc thụ phong lương quận thượng chủ thứ ngọc quán phong nghi 郡上主玉璽封安郡上主玉琰封陽郡上主惟幼女三歳未封,quận thượng chủ ngọc tỉ phong an quận thượng chủ ngọc diễm phong dương quận thượng chủ duy ấu nữ tam tuế vị phong 養女玉琬封僊郡上主,dưỡng nữ ngọc uyển phong tiên quận thượng chủ 十二月初三日莫遣良逢辰阮仁安阮渊阮克綏陳道泳阮璥杜汪武瑾汝琮黎挺秀武謹武靖等如明歳貢,thập nhị nguyệt sơ tam nhật mạc khiển lương phùng thìn nguyễn nhân an nguyễn uyên nguyễn khắc tuy trần đạo vịnh nguyễn kính đỗ uông vũ cẩn nhữ tông lê đĩnh tú vũ cẩn vũ tĩnh đẳng như minh tuế cống 辛巳四年莫延成四年明萬曆九年,tân tị tứ niên mạc diên thành tứ niên minh vạn lịch cửu niên 秋莫議授其輔政應王莫󰦛讓統領兵權使徵各道兵侵掠清華沿河各縣,thu mạc nghị thụ kì phụ chính ứng vương mạc đôn nhượng thống lĩnh binh quyền sử trưng các đạo binh xâm lược thanh hoa duyên hà các huyện 󰦛讓遂領兵𧻗海道至廣昌縣唐囊山駐兵,đôn nhượng toại lĩnh binh việt hải đạo chí quảng xương huyện đường nang sơn trú binh 節制鄭松奏帝命黄廷爱統領諸将進兵禦之,tiết chế trịnh tùng tấu đế mệnh hoàng đình ái thống lĩnh chư tướng tiến binh ngự chi 廷爱會諸将分爲三道使阮有僚為先鋒廷爱自督大兵為正隊進兵𭁈莫兵對陣鄭丙何壽禄等為左隊拒阮倦鄭文海等為右隊拒莫玉󱗲鄭桐鄭檸等為後隊,đình ái hội chư tướng phân vi tam đạo sử nguyễn hữu liêu vi tiên phong đình ái tự đốc đại binh vi chính đội tiến binh dữ mạc binh đối trận trịnh bính hà thọ lộc đẳng vi tả đội cự nguyễn quyện trịnh văn hải đẳng vi hữu đội cự mạc ngọc liễn trịnh đồng trịnh ninh đẳng vi hậu đội 是日並進𭁈莫兵大戰,thị nhật tịnh tiến dữ mạc binh đại chiến 官軍銳氣益壮無不一當百斬六百餘級俘󰱐賊将振郡公阮公扶󰘊侯缺名等于陣前,quan quân duệ khí ích tráng vô bất nhất đương bách trảm lục bách dư cấp phù hoạch tặc tướng chấn quận công nguyễn công phù bang hầu khuyết danh đẳng vu trận tiền 賊兵大敗奔潰,tặc binh đại bại bôn hội 󰦛讓及諸道将卒膽破心驚收殘兵遁回京邑,đôn nhượng cập chư đạo tướng tốt đảm phá tâm kinh thu tàn binh độn hồi kinh ấp 官軍全捷凱還詣行營献俘賊将賊兵數百餘人,quan quân toàn tiệp khải hoàn nghệ hành dinh hiến phù tặc tướng tặc binh sổ bách dư nhân 振郡公阮公乃阮有僚之舅也,chấn quận công nguyễn công nãi nguyễn hữu liêu chi cữu dã 節制鄭松赦其罪使㱕有僚撫養後復封爲嵩郡公,tiết chế trịnh tùng xá kì tội sử quy hữu liêu phủ dưỡng hậu phục phong vi tung quận công 其扶󰘊侯及俘数百餘人皆給衣食放回鄕貫,kì phù bang hầu cập phù sổ bách dư nhân giai cấp y thực phóng hồi hương quán 人人深感大恩,nhân nhân thâm cảm đại ân 自是兵威大振,tự thị binh uy đại chấn 莫兵不敢復有窺覦清華乂安居民始得安業,mạc binh bất cảm phục hữu khuy du thanh hoa nghệ an cư dân thuỷ đắc an nghiệp 是年莫茂洽被青盲暗眼旁求天下有善醫者治療数年疾愈復明,thị niên mạc mậu hợp bị thanh manh ám nhãn bàng cầu thiên hạ hữu thiện y giả trị liệu sổ niên tật dũ phục minh 壬午五年莫延成五年明萬曆十年,nhâm ngọ ngũ niên mạc diên thành ngũ niên minh vạn lịch thập niên 二月二十六日莫命户部尚書兼國子監祭酒泳橋伯黄士愷及阮䏻潤阮澧武文奎等徃諒山界首候命迎接使臣梁,nhị nguyệt nhị thập lục nhật mạc mệnh hộ bộ thượng thư kiêm quốc tử giám tế tửu vịnh kiều bá hoàng sĩ khải cập nguyễn năng nhuận nguyễn lễ vũ văn khuê đẳng vãng lạng sơn giới thủ hậu mệnh nghênh tiếp sứ thần lương 逢辰等回還,phùng thìn đẳng hồi hoàn 夏五月大雨雹於萬頼冊其塊大如瓜田禾皆折毀,hạ ngũ nguyệt đại vũ bão ư vạn lại sách kì khối đại như qua điền hoà giai chiết huỷ 是年録唐囊戦功,thị niên lục đường nang chiến công 以黄廷爱為太尉阮有僚為西軍都督府掌府事鄭栢為南軍都督府掌府事鄭杜為南軍都督府左都督䧺郡公缺名為太保鄭桐鄭檸等俱為都督僉事演郡公缺名為西軍都督府右都督吳景祐為北軍都督府右都督其餘受封有差,dĩ hoàng đình ái vi thái uý nguyễn hữu liêu vi tây quân đô đốc phủ chưởng phủ sự trịnh bách vi nam quân đô đốc phủ chưởng phủ sự trịnh đỗ vi nam quân đô đốc phủ tả đô đốc hùng quận công khuyết danh vi thái bảo trịnh đồng trịnh ninh đẳng câu vi đô đốc thiêm sự diễn quận công khuyết danh vi tây quân đô đốc phủ hữu đô đốc ngô cảnh hựu vi bắc quân đô đốc phủ hữu đô đốc kì dư thụ phong hữu sai 六月莫将扶義侯阮廷倫㱕命賜爵茶郡公,lục nguyệt mạc tướng phù nghĩa hầu nguyễn đình luân quy mệnh tứ tước trà quận công 時乂安瓊瑠縣東回社有大白石不知何自而來在海門水中躍出平地󰘌水十五丈而止,thời nghệ an quỳnh lưu huyện đông hồi xã hữu đại bạch thạch bất tri hà tự nhi lai tại hải môn thuỷ trung dược xuất bình địa cách thuỷ thập ngũ trượng nhi chỉ 土人以為灵異立祠事之,thổ nhân dĩ vi linh dị lập từ sự chi 九月莫泳橋伯黄士愷及郎中裴徔矩議給前太保嘉國公阮探世業田五十畆,cửu nguyệt mạc vịnh kiều bá hoàng sĩ khải cập lang trung bùi tòng củ nghị cấp tiền thái bảo gia quốc công nguyễn thám thế nghiệp điền ngũ thập mẫu 江東諸儒臣上表于莫氏且言請去強臣以尊王室其畧曰時方拯渙義效徔坤旦夕弗離於王所始終不負於主恩,giang đông chư nho thần thượng biểu vu mạc thị thả ngôn thỉnh khử cường thần dĩ tôn vương thất kì lược viết thời phương chửng hoán nghĩa hiệu tòng khôn đán tịch phất li ư vương sở thuỷ chung bất phụ ư chủ ân 彼阮倦奸邪餘孽反覆,bỉ nguyễn quyện gian tà dư nghiệt phản phúc 小人背國罔慚於乃父㱕朝更媚於吾君,tiểu nhân bội quốc võng tàm ư nãi phụ quy triều canh mị ư ngô quân 為今之計固當武恊於文将謀於相北恊薊溪侯𭁈之參謀西授岸郡公𭁈之同力,vi kim chi kế cố đương vũ hiệp ư văn tướng mưu ư tướng bắc hiệp kế khê hầu dữ chi tham mưu tây thụ ngạn quận công dữ chi đồng lực 以此二三豪傑心德攸同保兹百二山河富貴共享将見皇綱復正帝座復安王室子孫百世其量矣,dĩ thử nhị tam hào kiệt tâm đức du đồng bảo tư bách nhị sơn hà phú quý cộng hưởng tương kiến hoàng cương phục chính đế toạ phục an vương thất tử tôn bách thế kì lượng hĩ 癸未六年莫延成六年會明萬曆十一年,quý mùi lục niên mạc diên thành lục niên hội minh vạn lịch thập nhất niên 試天下士人,thí thiên hạ sĩ nhân 賜阮仁瞻等三人進士出身黎文通同進士出身,tứ nguyễn nhân chiêm đẳng tam nhân tiến sĩ xuất thân lê văn thông đồng tiến sĩ xuất thân 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜阮俊彦進士及第陶倧等三人進士出身阮德懋等十四人同進士出身,tứ nguyễn tuấn ngạn tiến sĩ cập đệ đào tông đẳng tam nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn đức mậu đẳng thập tứ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 六月十八日太傅義郡公鄧訓卒贈南軍都督府左都督掌府事太尉義國公,lục nguyệt thập bát nhật thái phó nghĩa quận công đặng huấn tốt tặng nam quân đô đốc phủ tả đô đốc chưởng phủ sự thái uý nghĩa quốc công 七月莫兵侵清華㓂掠沿河各縣,thất nguyệt mạc binh xâm thanh hoa khấu lược duyên hà các huyện 節制鄭松差兵大擊于海門外逐之而還,tiết chế trịnh tùng sai binh đại kích vu hải môn ngoại trục chi nhi hoàn 自是莫兵不敢復侵而清華乂安各處人民始得休息矣,tự thị mạc binh bất cảm phục xâm nhi thanh hoa nghệ an các xứ nhân dân thuỷ đắc hưu tức hĩ 是時哀牢鎮安貢献方物,thị thời ai lao trấn yên cống hiến phương vật 十月節制鄭松督大兵出山南下路攻畧安謨安康各縣收稻而回,thập nguyệt tiết chế trịnh tùng đốc đại binh xuất sơn nam hạ lộ công lược yên mô yên khang các huyện thu đạo nhi hồi 莫東道将奇郡公阮曰敬㱕命朝廷賜爵東郡公,mạc đông đạo tướng kì quận công nguyễn viết kính quy mệnh triều đình tứ tước đông quận công 甲申七年莫延成七年正明萬曆二十年月節制府復出兵攻畧嘉遠安謨安康各縣又進兵徇天関奉化而還,giáp thân thất niên mạc diên thành thất niên chính minh vạn lịch nhị thập niên nguyệt tiết chế phủ phục xuất binh công lược gia viễn yên mô yên khang các huyện hựu tiến binh tuẫn thiên quan phụng hoá nhi hoàn 以世郡公吳景祐兵遮道先回貶二資,dĩ thế quận công ngô cảnh hựu binh già đạo tiên hồi biếm nhị tư 九月四日鄭檜卒于莫,cửu nguyệt tứ nhật trịnh cối tốt vu mạc 初檜降莫賜爵忠良侯後陞忠郡公,sơ cối hàng mạc tứ tước trung lương hầu hậu thăng trung quận công 至是卒,chí thị tốt 莫使人弔祭之復遣兵送柩許家人親母及妻子歸塟,mạc sử nhân điếu tế chi phục khiển binh tống cữu hứa gia nhân thân mẫu cập thê tử quy táng 節制鄭松亦差人迎接殯于安定軍安山之右爲設牲醴上表奏帝恕其罪贈太傅忠郡公許其子鄭森等掛孝,tiết chế trịnh tùng diệc sai nhân nghênh tiếp tấn vu yên định quân yên sơn chi hữu vi thiết sinh lễ thượng biểu tấu đế thứ kì tội tặng thái phó trung quận công hứa kì tử trịnh sâm đẳng quải hiếu 莫以吏部尚書掌部事兼東閣大𭓇士知經筵事參預朝政太保倫郡公甲澂為策國公安樂縣中官豪郡公為安國公西道将岸郡公莫玉󱗲為沱國公南道将石郡公阮倦為常國公忠義沔郡公缺名為西軍都督府左都督弘郡公,mạc dĩ lại bộ thượng thư chưởng bộ sự kiêm đông các đại học sĩ tri kinh diên sự tham dự triều chính thái bảo luân quận công giáp trừng vi sách quốc công yên lạc huyện trung quan hào quận công vi an quốc công tây đạo tướng ngạn quận công mạc ngọc liễn vi đà quốc công nam đạo tướng thạch quận công nguyễn quyện vi thường quốc công trung nghĩa miện quận công khuyết danh vi tây quân đô đốc phủ tả đô đốc hoằng quận công 十月清華瑞原安定地方地震五十餘里,thập nguyệt thanh hoa thuỵ nguyên yên định địa phương địa chấn ngũ thập dư lí 莫南道将南陽侯陳缺名來㱕賜爵蟠郡公,mạc nam đạo tướng nam dương hầu trần khuyết danh lai quy tứ tước bàn quận công 莫使阮𠃔欽阮永祈鄧顕阮䏻潤武師錫阮澧等如明歳貢,mạc sử nguyễn doãn khâm nguyễn vĩnh kì đặng hiển nguyễn năng nhuận vũ sư tích nguyễn lễ đẳng như minh tuế cống 乙酉八年莫延成八年正明萬曆十三年,ất dậu bát niên mạc diên thành bát niên chính minh vạn lịch thập tam niên 月節制鄭松自督大兵畧定西道邉界出天関擊破羙良石室安山各縣,nguyệt tiết chế trịnh tùng tự đốc đại binh lược định tây đạo biên giới xuất thiên quan kích phá mĩ lương thạch thất yên sơn các huyện 兵至柴山而还留裨将昭郡公在廣舍市,binh chí sài sơn nhi hoàn lưu tì tướng chiêu quận công tại quảng xá thị 莫兵追及之昭郡公𨺻于陣莫兵收󰱐象一隻,mạc binh truy cập chi chiêu quận công hãm vu trận mạc binh thu hoạch tượng nhất chích 二月節制鄭松議回兵,nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng nghị hồi binh 六月莫欲復入居昇龍城,lục nguyệt mạc dục phục nhập cư thăng long thành 遂議脩築其城大興工役陶作磚瓦期年而成,toại nghị tu trúc kì thành đại hưng công dịch đào tác chuyên ngoã kì niên nhi thành 乃以明年為端泰初年,nãi dĩ minh niên vi đoan thái sơ niên 一月十二日莫策國公甲澂致仕,nhất nguyệt thập nhị nhật mạc sách quốc công giáp trừng trí sĩ 十二月節制府出兵山南攻畧嘉遠奉化而還,thập nhị nguyệt tiết chế phủ xuất binh sơn nam công lược gia viễn phụng hoá nhi hoàn 莫策國公甲澂卒,mạc sách quốc công giáp trừng tốt 丙戌九年莫端泰初年明萬曆十四春莫開會試科,bính tuất cửu niên mạc đoan thái sơ niên minh vạn lịch thập tứ xuân mạc khai hội thí khoa 賜阮教方進士及第范明義等七人進士出身阮文藻等十七人同進士出身,tứ nguyễn giáo phương tiến sĩ cập đệ phạm minh nghĩa đẳng thất nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn văn tảo đẳng thập thất nhân đồng tiến sĩ xuất thân 夏四月五日大水潦,hạ tứ nguyệt ngũ nhật đại thuỷ lạo 六月莫氏安排車駕移入昇龍居正殿受群臣朝賀,lục nguyệt mạc thị an bài xa giá di nhập thăng long cư chính điện thụ quần thần triều hạ 禮畢陞莫玉󱗲阮倦等俱為太保弘郡公為南軍都督府左都督,lễ tất thăng mạc ngọc liễn nguyễn quyện đẳng câu vi thái bảo hoằng quận công vi nam quân đô đốc phủ tả đô đốc 二十五日清華地方天無風雨忽馬江洪水漲,nhị thập ngũ nhật thanh hoa địa phương thiên vô phong vũ hốt mã giang hồng thuỷ trướng 溢西都城没溺于水江表逆流湍急若射木樹塞川沿河之家多流蕩于海,dật tây đô thành một nịch vu thuỷ giang biểu nghịch lưu suyền cấp nhược xạ mộc thụ tắc xuyên duyên hà chi gia đa lưu đãng vu hải 秋七月二日大水潦,thu thất nguyệt nhị nhật đại thuỷ lạo 癸卯夜月赤暈凝光矇矓色如噴血,quý mão dạ nguyệt xích vựng ngưng quang mông lung sắc như phún huyết 占云其变應妃后亡,chiêm vân kì biến ứng phi hậu vong 二十五日又大水潦,nhị thập ngũ nhật hựu đại thuỷ lạo 一年之中水潦凡七次,nhất niên chi trung thuỷ lạo phàm thất thứ 八月五日非時雷降,bát nguyệt ngũ nhật phi thời lôi giáng 大旱,đại hạn 十三日太國夫人張氏玉冷卒,thập tam nhật thái quốc phu nhân trương thị ngọc lãnh tốt 十七日安塲營大火,thập thất nhật yên trường dinh đại hoả 時風急火猛延燒府營軍房觧宇庯舍數千家,thời phong cấp hoả mãnh diên thiêu phủ dinh quân phòng giải vũ phố xá sổ thiên gia 紅雲蔽日煙瘴满天自午至申火始滅,hồng vân tế nhật yên chướng mãn thiên tự ngọ chí thân hoả thuỷ diệt 太王妃阮氏玉寶被火卒節制鄭松避,thái vương phi nguyễn thị ngọc bảo bị hoả tốt tiết chế trịnh tùng tị 居掛孝,cư quải hiếu 追尊為明康󰁙王太妃,truy tôn vi minh khang thái vương thái phi 二十三日太保䧺郡公卒,nhị thập tam nhật thái bảo hùng quận công tốt 二十八日安塲營中狂風大作二里餘倒人𭛁屋揚沙飛石拨樹觧瓦,nhị thập bát nhật yên trường dinh trung cuồng phong đại tác nhị lí dư đảo nhân phát ốc dương sa phi thạch bạt thụ giải ngoã 九月三日大水霖雨經旬,cửu nguyệt tam nhật đại thuỷ lâm vũ kinh tuần 九日又大水,cửu nhật hựu đại thuỷ 十八日雨止,thập bát nhật vũ chỉ 是歳清華地方禾榖不登,thị tuế thanh hoa địa phương hoà cốc bất đăng 十月天又滛雨經二旬不止各縣諸山乱崩,thập nguyệt thiên hựu dâm vũ kinh nhị tuần bất chỉ các huyện chư sơn loạn băng 丁亥十年莫端泰二年正明萬曆十五年,đinh hợi thập niên mạc đoan thái nhị niên chính minh vạn lịch thập ngũ niên 月莫令脩理昇龍城外層及整治街衢,nguyệt mạc lệnh tu lí thăng long thành ngoại tằng cập chỉnh trị nhai cù 二月莫令天下各處務築土壘及種由竿上自喝江下至山明華停江延袤数百里以防兵至,nhị nguyệt mạc lệnh thiên hạ các xứ vụ trúc thổ luỹ cập chủng do can thượng tự hát giang hạ chí sơn minh hoa đình giang diên mậu sổ bách lí dĩ phòng binh chí 三月十一日辰時天忽自鳴,tam nguyệt thập nhất nhật thìn thì thiên hốt tự minh 時永福縣卓筆山有大石髙一丈其石骨深入地中四尺餘無故自拨出地上移他處而止,thời vĩnh phúc huyện trác bút sơn hữu đại thạch cao nhất trượng kì thạch cốt thâm nhập địa trung tứ xích dư vô cố tự bạt xuất địa thượng di tha xứ nhi chỉ 是月安定縣澄舍社井中水忽沸動混濁者三日後復清如故,thị nguyệt yên định huyện trừng xá xã tỉnh trung thuỷ hốt phí động hỗn trọc giả tam nhật hậu phục thanh như cố 占者云應折一大将軍,chiêm giả vân ứng chiết nhất đại tướng quân 五月太傅衛陽侯鄭栢有罪絞,ngũ nguyệt thái phó vệ dương hầu trịnh bách hữu tội giảo 初栢𭁈節制鄭松同一泒常𭁈黎及第隂欲圖害,sơ bách dữ tiết chế trịnh tùng đồng nhất phái thường dữ lê cập đệ âm dục đồ hại 謀泄及第被殺,mưu tiết cập đệ bị sát 栢󰱐罪常有不足之心隂養妖術巫人又圖塟其父于禁地,bách hoạch tội thường hữu bất túc chi tâm âm dưỡng yêu thuật vu nhân hựu đồ táng kì phụ vu cấm địa 事𮗓坐絞,sự giác toạ giảo 七月江水漲溢,thất nguyệt giang thuỷ trướng dật 八月壬申望夜月食,bát nguyệt nhâm thân vọng dạ nguyệt thực 九月丁亥朔日食,cửu nguyệt đinh hợi sóc nhật thực 令各縣原頭討木五百條為木揸分植各海門以防賊㓂船及拒挑之計,lệnh các huyện nguyên đầu thảo mộc ngũ bách điều vi mộc tra phân thực các hải môn dĩ phòng tặc khấu thuyền cập vi cự khiêu chi kế 十月乙亥日赤虹見在坤方,thập nguyệt ất hợi nhật xích hồng hiện tại khôn phương 是月節制鄭松統兵攻破長安天関等府嘉遠安化奉化各縣公畧至蒂市令修作浮橋大破莫新郡公缺名營,thị nguyệt tiết chế trịnh tùng thống binh công phá trường yên thiên quan đẳng phủ gia viễn yên hoá phụng hoá các huyện công lược chí rịa thị lệnh tu tác phù kiều đại phá mạc tân quận công khuyết danh dinh 十一月兵出西南界至羙良縣,thập nhất nguyệt binh xuất tây nam giới chí mĩ lương huyện 莫使西道将莫玉󱗲領兵出寕山以攻于左又使南道将阮倦領兵出彰德渡由醴江以攻于右,mạc sử tây đạo tướng mạc ngọc liễn lĩnh binh xuất ninh sơn dĩ công vu tả hựu sử nam đạo tướng nguyễn quyện lĩnh binh xuất chương đức độ do lễ giang dĩ công vu hữu 及倦至由醴江分兵設伏山脚小路以待官軍至欲断後兵粮道,cập quyện chí do lễ giang phân binh thiết phục sơn cước tiểu lộ dĩ đãi quan quân chí dục đoạn hậu binh lương đạo 計畫已定節制鄭松聞之乃分兵留麟郡公何壽禄世郡公吳景祐等守護粮兵在後,kế hoạch dĩ định tiết chế trịnh tùng văn chi nãi phân binh lưu lân quận công hà thọ lộc thế quận công ngô cảnh hựu đẳng thủ hộ lương binh tại hậu 先差大将榮國公黄廷爱領兵潜地馳回以守清華又使太傅陽郡公阮有僚太保鄭杜𭁈少保鄭桐鄭檸等各領兵徔左路出𭁈莫玉󱗲兵相持,tiên sai đại tướng vinh quốc công hoàng đình ái lĩnh binh tiềm địa trì hồi dĩ thủ thanh hoa hựu sử thái phó dương quận công nguyễn hữu liêu thái bảo trịnh đỗ dữ thiếu bảo trịnh đồng trịnh ninh đẳng các lĩnh binh tòng tả lộ xuất dữ mạc ngọc liễn binh tương trì 㨿守以分其勢,cự thủ dĩ phân kì thế 節制鄭松督大兵出右路進攻阮倦,tiết chế trịnh tùng đốc đại binh xuất hữu lộ tiến công nguyễn quyện 两兵交戦官軍大勝,lưỡng binh giao chiến quan quân đại thắng 倦自度不䏻支乃撤兵而走伏兵亦大奔潰相爭渡江沉溺死者無数,quyện tự độ bất năng chi nãi triệt binh nhi tẩu phục binh diệc đại bôn hội tương tranh độ giang trầm nịch tử giả vô số 官軍斬賊馘数百餘級追奔逐比半日程乃駐兵,quan quân trảm tặc quắc sổ bách dư cấp truy bôn trục tỉ bán nhật trình nãi trú binh 自此倦畏兵威或有相遇輙遠避不敢復𭁈爭鋒,tự thử quyện uý binh uy hoặc hữu tương ngộ triếp viễn tị bất cảm phục dữ tranh phong 玉󱗲使人探知倦兵敗亦撤兵遠遁,ngọc liễn sử nhân thám tri quyện binh bại diệc triệt binh viễn độn 後日官軍由頓水進駐黄山又進攻安山石室,hậu nhật quan quân do đốn thuỷ tiến trú hoàng sơn hựu tiến công yên sơn thạch thất 兵之所至無不摧折所󰱐財物牛畜不可勝數,binh chi sở chí vô bất thôi chiết sở hoạch tài vật ngưu súc bất khả thăng sổ 十二月節制鄭松𭁈諸将議收兵乃下令撤兵循,thập nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng dữ chư tướng nghị thu binh nãi hạ lệnh triệt binh tuần 故道經天関而回,cố đạo kinh thiên quan nhi hồi 所過秋豪無犯,sở quá thu hào vô phạm 莫改端泰為興治元年,mạc cải đoan thái vi hưng trị nguyên niên 戊子十一年莫興治元年二明萬曆十六年,mậu tí thập nhất niên mạc hưng trị nguyên niên nhị minh vạn lịch thập lục niên 月莫見官兵日強乃謀定攻守之計,nguyệt mạc kiến quan binh nhật cường nãi mưu định công thủ chi kế 令四鎮各縣兵民增築昇龍大羅城外三重壘起自日昭𧻗西湖經椰橋至纏橋透自清池趂珥河之西北髙過昇龍城数丈闊二十五丈掘為三重壕俱種由芽延袤数十里以包城外,lệnh tứ trấn các huyện binh dân tăng trúc thăng long đại la thành ngoại tam trùng luỹ khởi tự nhật chiêu việt tây hồ kinh gia kiều chí triền kiều thấu tự thanh trì sấn nhị hà chi tây bắc cao quá thăng long thành sổ trượng khoát nhị thập ngũ trượng quật vi tam trùng hào câu chủng do nha diên mậu sổ thập lí dĩ bao thành ngoại 初莫四岐縣人東郡公范曰敬㱕命朝廷乃許,sơ mạc tứ kì huyện nhân đông quận công phạm viết kính quy mệnh triều đình nãi hứa 給弘化縣珠綴總兵民隨軍討賊,cấp hoằng hoá huyện châu xuyết tổng binh dân tuỳ quân thảo tặc 曰敬為政嚴峻民皆畏惮多有嗟嘆土人上表以訴之,viết kính vi chính nghiêm tuấn dân giai uý đạn đa hữu ta thán thổ nhân thượng biểu dĩ tố chi 四日節制府出兵討安謨安康畧定方民而還,tứ nhật tiết chế phủ xuất binh thảo yên mô yên khang lược định phương dân nhi hoàn 五月卓筆山大石崩其石直數丈,ngũ nguyệt trác bút sơn đại thạch băng kì thạch trực sổ trượng 六月有大鳥髙四尺五寸毛白觜紅足赤落在瑞原扶軫地分,lục nguyệt hữu đại điểu cao tứ xích ngũ thốn mao bạch chuỷ hồng túc xích lạc tại thuỵ nguyên phù chẩn địa phận 是月十一日太白經天日月重暈連月不解天降重霧大旱禾苗枯死人民流亡,thị nguyệt thập nhất nhật thái bạch kinh thiên nhật nguyệt trùng vựng liên nguyệt bất giải thiên giáng trọng vụ đại hạn hoà miêu khô tử nhân dân lưu vong 十一月節制鄭松大議出兵庯葛䦕攻長安天䦕各縣,thập nhất nguyệt tiết chế trịnh tùng đại nghị xuất binh phố cát quan công trường yên thiên quan các huyện 兵至安謨安康收得賊牛畜財物甚多,binh chí yên mô yên khang thu đắc tặc ngưu súc tài vật thậm đa 乃渡正大江至揚武寨壘駐營,nãi độ chính đại giang chí dương vũ trại luỹ trú dinh 經旬節制府佯撤兵回留奇兵象馬設伏營後焚其營舍以誘之,kinh tuần tiết chế phủ dương triệt binh hồi lưu kì binh tượng mã thiết phục dinh hậu phần kì dinh xá dĩ dụ chi 賊果空寨柵爭先追擊,tặc quả không trại sách tranh tiên truy kích 伏兵卒起󰲡擊斬馘數百餘級,phục binh tốt khởi tập kích trảm quắc sổ bách dư cấp 賊将新郡公瓊郡公並名缺等僅以身免,tặc tướng tân quận công quỳnh quận công tịnh danh khuyết đẳng cận dĩ thân miễn 節制鄭松收軍而回至三疊山令諸軍討取大鉄林木直三十尺每三百人作一距至期拋于灵塲海門,tiết chế trịnh tùng thu quân nhi hồi chí tam điệp sơn lệnh chư quân thảo thủ đại thiết lâm mộc trực tam thập xích mỗi tam bách nhân tác nhất cự chí kì phao vu linh trường hải môn 其木楂以鉄鎖之,kì mộc tra dĩ thiết toả chi 十二月二十八日瑞原挽河江水自赤色如流血一里餘,thập nhị nguyệt nhị thập bát nhật thuỵ nguyên vãn hà giang thuỷ tự xích sắc như lưu huyết nhất lí dư 己丑十二年莫興治二年正明萬曆十七年,kỉ sửu thập nhị niên mạc hưng trị nhị niên chính minh vạn lịch thập thất niên 月二日有大猿出于永福白石村人󰱐之,nguyệt nhị nhật hữu đại viên xuất vu vĩnh phúc bạch thạch thôn nhân hoạch chi 是月十四日熒惑犯亢,thị nguyệt thập tứ nhật huỳnh hoặc phạm cang 十五日月犯歳星,thập ngũ nhật nguyệt phạm tuế tinh 年旱,niên hạn 米貴,mễ quý 民多流散,dân đa lưu tán 五月十六日有雲氣在日上者如牛伏暈,ngũ nguyệt thập lục nhật hữu vân khí tại nhật thượng giả như ngưu phục vựng 六月七日酉時流星大作,lục nguyệt thất nhật dậu thì lưu tinh đại tác 七月十六日丑時月食在北方過半復圓,thất nguyệt thập lục nhật sửu thì nguyệt thực tại bắc phương quá bán phục viên 水潦,thuỷ lạo 冬十月節制鄭松親督大兵攻畧安康各縣,đông thập nguyệt tiết chế trịnh tùng thân đốc đại binh công lược yên khang các huyện 會試天下󰁮人,hội thí thiên hạ cử nhân 賜黎汝弼梁寘等進士出身梁謙,tứ lê nhữ bật lương trí đẳng tiến sĩ xuất thân lương khiêm 亨黎廷肃等同進士出身,hanh lê đình túc đẳng đồng tiến sĩ xuất thân 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜范伊璿等十七人同進士出身,tứ phạm y toàn đẳng thập thất nhân đồng tiến sĩ xuất thân 時莫又議起兵使莫󰦛讓統督衛士及四鎮兵刻日齊進至安謨界期𭁈官兵會戦,thời mạc hựu nghị khởi binh sử mạc đôn nhượng thống đốc vệ sĩ cập tứ trấn binh khắc nhật tề tiến chí yên mô giới kì dữ quan binh hội chiến 節制鄭松𭁈諸将謀曰今莫悉起大兵而來其要必欲𭁈我交一戦以决雌䧺,tiết chế trịnh tùng dữ chư tướng mưu viết kim mạc tất khởi đại binh nhi lai kì yếu tất dục dữ ngã giao nhất chiến dĩ quyết thư hùng 然敵眾我寡強弱有異,nhiên địch chúng ngã quả cường nhược hữu dị 但我已在險地賊必無䏻為也,đãn ngã dĩ tại hiểm địa tặc tất vô năng vi dã 兵法云一夫㨿險千夫莫當此之謂也,binh pháp vân nhất phu cứ hiểm thiên phu mạc đương thử chi vị dã 我宣佯作退兵牽入險地,ngã tuyên dương tác thoái binh khiên nhập hiểm địa 彼必輕視我悉眾追之,bỉ tất khinh thị ngã tất chúng truy chi 我以重兵襲擊破之必,ngã dĩ trọng binh tập kích phá chi tất 矣,hĩ 是夜三更節制鄭松差阮有僚領鋭卒一萬五千人及輕騎二百匹暗夜潜行至山脚中尋洞泉蘆葦雜處埋伏以待之約咱大砲三響伏兵悉起,thị dạ tam canh tiết chế trịnh tùng sai nguyễn hữu liêu lĩnh duệ tốt nhất vạn ngũ thiên nhân cập khinh kị nhị bách thất ám dạ tiềm hành chí sơn cước trung tầm động tuyền lô vi tạp xứ mai phục dĩ đãi chi ước thính đại pháo tam hưởng phục binh tất khởi 有僚既領兵去又差鄭杜鄭桐鄭檸領兵断後,hữu liêu ký lĩnh binh khứ hựu sai trịnh đỗ trịnh đồng trịnh nịnh lĩnh binh đoạn hậu 下令各依圖次而退,hạ lệnh các y đồ thứ nhi thoái 如見賊兵追及且戦且走至伏兵所聞大砲三響轉後為前各分左右旌旗隊伍依如圖次,như kiến tặc binh truy cập thả chiến thả tẩu chí phục binh sở văn đại pháo tam hưởng chuyển hậu vi tiền các phân tả hữu tinh kì đội ngũ y như đồ thứ 諸将領命各回本寨整飭兵象以待之,chư tướng lĩnh mệnh các hồi bản trại chỉnh sức binh tượng dĩ đãi chi 又命吳景祐領粮兵收拾先退入三疊山以示回軍之意,hựu mệnh ngô cảnh hựu lĩnh lương binh thu thập tiên thoái nhập tam điệp sơn dĩ thị hồi quân chi ý 又使中軍大營後隊,hựu sử trung quân đại dinh hậu đội 轉為前隊󰱥次而回至三疊山駐營,chuyển vi tiền đội kế thứ nhi hồi chí tam điệp sơn trú dinh 節制鄭松亦督大兵而行,tiết chế trịnh tùng diệc đốc đại binh nhi hành 是日莫将使人登山頂望之見官兵回笑曰彼見我兵來自知寡不敵眾乃先退回必留黄廷爱断後,thị nhật mạc tướng sử nhân đăng sơn đỉnh vọng chi kiến quan binh hồi tiếu viết bỉ kiến ngã binh lai tự tri quả bất địch chúng nãi tiên thoái hồi tất lưu hoàng đình ái đoạn hậu 我諸将士有䏻挺身出力追及敵人或俘賊将或捕󰱐象隻以為上功回朝奏陞秩重賞,ngã chư tướng sĩ hữu năng đĩnh thân xuất lực truy cập địch nhân hoặc phu tặc tướng hoặc bổ hoạch tượng chích dĩ vi thượng công hồi triều tấu thăng trật trọng thưởng 莫将自恃兵眾奮力爭先不顧躡後寬追及三疊山險地,mạc tướng tự thị binh chúng phấn lực tranh tiên bất cố niếp hậu khoan truy cập tam điệp sơn hiểm địa 聞砲號三聲伏兵齊起,văn pháo hiệu tam thanh phục binh tề khởi 節制鄭松縱大軍四靣奮擊依如號令部伍不差,tiết chế trịnh tùng túng đại quân tứ diện phấn kích y như hiệu lệnh bộ ngũ bất sai 斬首千餘級俘擒六百餘人,trảm thủ thiên dư cấp phu cầm lục bách dư nhân 賊兵大潰,tặc binh đại hội 奔北,bôn bắc 莫諸将股慄各收殘卒遁回京邑,mạc chư tướng cổ lật các thu tàn tốt độn hồi kinh ấp 官兵大獲全勝班師回清華,quan binh đại hoạch toàn thắng ban sư hồi thanh hoa 十二月節制鄭松令諸将以所俘賊卒六百餘人來納使觧其縛撫勞之給以衣食盡放還本貫以示好生之德,thập nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng lệnh chư tướng dĩ sở phu tặc tốt lục bách dư nhân lai nộp sử giải kì phược phủ lạo chi cấp dĩ y thực tận phóng hoàn bản quán dĩ thị hiếu sinh chi đức 俘卒親戚聞之仰德如天地感恩如父母,phu tốt thân thích văn chi ngưỡng đức như thiên địa cảm ân như phụ mẫu 庚寅十三年莫興治三年時明萬曆十八年,canh dần thập tam niên mạc hưng trị tam niên thời minh vạn lịch thập bát niên 莫忠義將弘郡公家匿臧唐安王莫敬止夫人,mạc trung nghĩa tướng hoằng quận công gia nặc tàng đường an vương mạc kính chỉ phu nhân 事覺弘郡公及夫人俱被殺,sự giác hoằng quận công cập phu nhân câu bị sát 七月朔日食,thất nguyệt sóc nhật thực 太白犯月背后容一指,thái bạch phạm nguyệt bội hậu dung nhất chỉ 其年盗刼頗多,kì niên đạo kiếp phả đa 辛卯十四年莫改興治為洪明萬曆十九年寕初年,tân mão thập tứ niên mạc cải hưng trị vi hồng minh vạn lịch thập cửu niên ninh sơ niên 三月彗星指西北行,tam nguyệt tuệ tinh chỉ tây bắc hành 閏三月十三日赤虹貫天,nhuận tam nguyệt thập tam nhật xích hồng quán thiên 日暈两重白氣連環于暈外,nhật vựng lưỡng trùng bạch khí liên hoàn vu vựng ngoại 五月望丙戌月食選方殆盡一箇時復圓,ngũ nguyệt vọng bính tuất nguyệt thực tốn phương đãi tận nhất cá thời phục viên 十二月節制鄭松又議出兵,thập nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng hựu nghị xuất binh 乃使演郡公鄭文海太郡公阮七里等領水步兵鎮守各海門險要處壽郡公黎和兼知四衛内外武士侍從守,nãi sử diễn quận công trịnh văn hải thái quận công nguyễn thất lí đẳng lĩnh thuỷ bộ binh trấn thủ các hải môn hiểm yếu xứ thọ quận công lê hoà kiêm tri tứ vệ nội ngoại vũ sĩ thị tòng thủ 宿御營,túc ngự dinh 至其進兵調遣分為五隊一齊進𭛁,chí kì tiến binh điều khiển phân vi ngũ đội nhất tề tiến phát 第一隊左區營太傅陽郡公阮有僚奇郡公鄭檸等領鋭兵及忠義各營奇将士兵一萬為先鋒前進,đệ nhất đội tả khu dinh thái phó dương quận công nguyễn hữu liêu kì quận công trịnh ninh đẳng lĩnh duệ binh cập trung nghĩa các dinh kì tướng sĩ binh nhất vạn vi tiên phong tiền tiến 第二隊右區營太尉榮郡公黄廷爱永郡公鄭桐等象馬兵卒一萬,đệ nhị đội hữu khu dinh thái uý vinh quận công hoàng đình ái vĩnh quận công trịnh đồng đẳng tượng mã binh tốt nhất vạn 第三隊前區營太保岸郡公鄭杜甲兵象馬一萬,đệ tam đội tiền khu dinh thái bảo ngạn quận công trịnh đỗ giáp binh tượng mã nhất vạn 第四隊中區大營節制鄭松親督中軍兵馬二萬,đệ tứ đội trung khu đại dinh tiết chế trịnh tùng thân đốc trung quân binh mã nhị vạn 第五隊麟郡公何壽禄世郡公吳景祐等同總督粮兵為後軍,đệ ngũ đội lân quận công hà thọ lộc thế quận công ngô cảnh hựu đẳng đồng tổng đốc lương binh vi hậu quân 不分時刻兵出西都循廣平過天開𮢶山開路,bất phân thời khắc binh xuất tây đô tuần quảng bình quá thiên quan tạc sơn khai lộ 穿樹鎖林涉川潜地兼行十餘日至馬鞍山西界首駐營,xuyên thụ toả lâm thiệp xuyên tiềm địa kiêm hành thập dư nhật chí mã yên sơn tây giới thủ trú dinh 號令分明軍士奉命整飭部伍,hiệu lệnh phân minh quân sĩ phụng mệnh chỉnh sức bộ ngũ 明日經清川地芒夢山,minh nhật kinh thanh xuyên địa mang mộng sơn 令諸軍收粮米後至麻義,lệnh chư quân thu lương mễ hậu chí ma nghĩa 兵之所臨賊皆風靡不旬日畧定安山石室福禄新豊等縣乃駐營卒林,binh chi sở lâm tặc giai phong mị bất tuần nhật lược định yên sơn thạch thất phúc lộc tân phong đẳng huyện nãi trú dinh tốt lâm 二十一日壬子夜月犯歳星,nhị thập nhất nhật nhâm tí dạ nguyệt phạm tuế tinh 時莫議悉󰁮大兵催調四鎮四衛五府兵馬約十餘萬其以本月十六日至恊上恊下會兵鏖戦,thời mạc nghị tất cử đại binh thôi điều tứ trấn tứ vệ ngũ phủ binh mã ước thập dư vạn kì dĩ bản nguyệt thập lục nhật chí hiệp thượng hiệp hạ hội binh ao chiến 使莫玉󱗲督四道将士兵馬阮倦督南道将士兵馬岸郡公水,sử mạc ngọc liễn đốc tứ đạo tướng sĩ binh mã nguyễn quyện đốc nam đạo tướng sĩ binh mã ngạn quận công thuỷ 郡公等領東道兵馬當郡公川郡公等領北道兵馬匡定公新郡公等領四衛兵馬,quận công đẳng lĩnh đông đạo binh mã đương quận công xuyên quận công đẳng lĩnh bắc đạo binh mã khuông định công tân quận công đẳng lĩnh tứ vệ binh mã 莫戊洽親督正營兵馬後隊内有莫宗室及東道諸宿衛将後進接戦,mạc mậu hợp thân đốc chính dinh binh mã hậu đội nội hữu mạc tông thất cập đông đạo chư túc vệ tương hậu tiến tiếp chiến 二十七日分道並進,nhị thập thất nhật phân đạo tịnh tiến 至粉上地方两相對陣列陳兵馬,chí phấn thượng địa phương lưỡng tương đối trận liệt trần binh mã 莫使匡定公新郡公等督押四衛兵馬爲前隊先鋒西道營将為右翼兵馬南道營将為左翼兵馬東北二道營将為後隊兵馬,mạc sử khuông định công tân quận công đẳng đốc áp tứ vệ binh mã vi tiền đội tiên phong tây đạo dinh tướng vi hữu dực binh mã nam đạo dinh tướng vi tả dực binh mã đông bắc nhị đạo dinh tướng vi hậu đội binh mã 四隊兵鳴鍾擊皷一齊大進,tứ đội binh minh chung kích cổ nhất tề đại tiến 莫茂洽親自督戦,mạc mậu hợp thân tự đốc chiến 節制鄭松聞之即日分兵差右區營将,tiết chế trịnh tùng văn chi tức nhật phân binh sai hữu khu dinh tướng 士前進挑戦,sĩ tiền tiến khiêu chiến 又󰱇鉄騎四百先登助陣,hựu tuyển thiết kị tứ bách tiên đăng trợ trận 下令各營奇依如節制,hạ lệnh các dinh kì y như tiết chế 两兵相迎夾攻自卯至巳鋭氣增倍,lưỡng binh tương nghênh giáp công tự mão chí tị duệ khí tăng bội 節制鄭松以旗指揮三軍聞令奮力一攻斬匡定公新郡公於陣前,tiết chế trịnh tùng dĩ kì chỉ huy tam quân văn lệnh phấn lực nhất công trảm khuông định công tân quận công ư trận tiền 莫見兵勢不敵乃令按兵不動,mạc kiến binh thế bất địch nãi lệnh án binh bất động 申時節制鄭松親自督戦指揮三軍左攻于左右攻于右咸有紀律,thân thì tiết chế trịnh tùng thân tự đốc chiến chỉ huy tam quân tả công vu tả hữu công vu hữu hàm hữu kỷ luật 将士踴躍劎㦸連天奮力齊聲咸以破敵為誓,tướng sĩ dũng dược kiếm kích liên thiên phấn lực tề thanh hàm dĩ phá địch vi thệ 於是大𭛁砲三聲官軍無不一當百勢如破竹遂追奔逐比,ư thị đại phát pháo tam thanh quan quân vô bất nhất đương bách thế như phá trúc toại truy bôn trục tỉ 莫軍驚惶左不顧右後不顧前兵眾雖多旌旗失次行,mạc quân kinh hoàng tả bất cố hữu hậu bất cố tiền binh chúng tuy đa tinh kì thất thứ hàng 伍已乱官兵因大擊破之,ngũ dĩ loạn quan binh nhân đại kích phá chi 諸軍乘勝長驅逐至江臯斬馘萬餘級血流布野屍積成山奪得噐械馬疋不可勝計,chư quân thừa thắng trường khu trục chí giang cao trảm quắc vạn dư cấp huyết lưu bố dã thi tích thành sơn đoạt đắc khí giới mã thất bất khả thăng kê 莫茂洽驚恐破膽下船渡江而走,mạc mậu hợp kinh khủng phá đảm hạ thuyền độ giang nhi tẩu 殘卒相爭上船船中人恐覆以劎断手落水死者過半餘各自迯生,tàn tốt tương tranh thượng thuyền thuyền trung nhân khủng phúc dĩ kiếm đoạn thủ lạc thuỷ tử giả quá bán dư các tự đào sinh 惟南道将阮倦遠避得全,duy nam đạo tướng nguyễn quyện viễn tị đắc toàn 莫茂洽遁回京邑,mạc mậu hợp độn hồi kinh ấp 會日暮節制鄭松駐兵于險山,hội nhật mộ tiết chế trịnh tùng trú binh vu hiểm sơn 三十日節制鄭松督諸營進兵至黄舍市駐營一箇月下令諸營兵渡虬江破毀賊壘削為平地,tam thập nhật tiết chế trịnh tùng đốc chư dinh tiến binh chí hoàng xá thị trú dinh nhất cá nguyệt hạ lệnh chư dinh binh độ cù giang phá huỷ tặc luỹ tước vi bình địa 日晚節制鄭松議曰乘雷霆不及掩耳,nhật vãn tiết chế trịnh tùng nghị viết thừa lôi đình bất cập yểm nhĩ 之威取之如拾芥,chi uy thủ chi như thập giới 乃進兵命阮有僚領鋭卒五千並䧺象鉄騎,nãi tiến binh mệnh nguyễn hữu liêu lĩnh duệ tốt ngũ thiên tịnh hùng tượng thiết kị 寅時直進駐昇龍城西北角臯橋大放火號連𭛁七響燒焚廬舍火焰連天,dần thì trực tiến trú thăng long thành tây bắc giác cao kiều đại phóng hoả hiệu liên phát thất hưởng thiêu phần lư xá hoả diễm liên thiên 城中驚乱,thành trung kinh loạn 莫茂洽惶怖失措棄城迯走,mạc mậu hợp hoàng bố thất thố khí thành đào tẩu 是夜城中畿内男女老幼爭下船渡江沉船溺死者千餘人,thị dạ thành trung kì nội nam nữ lão ấu tranh hạ thuyền độ giang trầm thuyền nịch tử giả thiên dư nhân 平明有僚復收兵回行營,bình minh hữu liêu phục thu binh hồi hành dinh 會正旦節饗勞将士期以收復京城,hội chính đán tiết hưởng lạo tướng sĩ kì dĩ thu phục kinh thành 三軍踴躍大喜咸願報國,tam quân dũng dược đại hỉ hàm nguyện báo quốc 此時莫黨雖未悉平然軍聲日益大振矣,thử thời mạc đảng tuy vị tất bình nhiên quân thanh nhật ích đại chấn hĩ 壬辰十五年莫洪寕二年春明萬曆二十年,nhâm thìn thập ngũ niên mạc hồng ninh nhị niên xuân minh vạn lịch nhị thập niên 正月三日節制鄭松,chính nguyệt tam nhật tiết chế trịnh tùng 差官立壇具禮齋戒致祭禱于皇天后土本朝太祖髙皇帝列聖諸位皇帝及國内山川諸灵神古今諸名将座前告曰臣鄭松叨承國家重任濫董征伐大權奉辞討逆伐叛吊民念黎朝社稷生灵遭莫逆奸臣叛命弑君簒國罪惡愈深虐民欺神禍盈怨積,sai quan lập đàn cụ lễ trai giới trí tế đảo vu hoàng thiên hậu thổ bản triều thái tổ cao hoàng đế liệt thánh chư vị hoàng đế cập quốc nội sơn xuyên chư linh thần cổ kim chư danh tướng toạ tiền cáo viết thần trịnh tùng thao thừa quốc gia trọng nhậm lạm đổng chinh phạt đại quyền phụng từ thảo nghịch phạt bạn điếu dân niệm lê triều xã tắc sinh linh tao mạc nghịch gian thần phản mệnh thí quân soán quốc tội ác dũ thâm ngược dân khi thần hoạ doanh oán tích 致生灵之塗炭者幾七十年稔禍乱之原由者非一二日,trí sinh linh chi đồ thán giả cơ thất thập niên nhẫm hoạ loạn chi nguyên do giả phi nhất nhị nhật 兹臣𭁈将佐等𭁈賊誓不俱生𡸈肯一天之共戴,tư thần dữ tướng tá đẳng dữ tặc thệ bất câu sinh khởi khẳng nhất thiên chi cộng đái 願先朝列聖皇帝監照臣心滅逆賊以安民復黎朝之境土,nguyện tiên triều liệt thánh hoàng đế giám chiếu thần tâm diệt nghịch tặc dĩ an dân phục lê triều chi cảnh thổ 祝畢是日披雲息霧日色光明,chúc tất thị nhật phi vân tức vụ nhật sắc quang minh 節制鄭松會諸将大議進兵仍告諭曰破竹之勢不可失也,tiết chế trịnh tùng hội chư tướng đại nghị tiến binh nhưng cáo dụ viết phá trúc chi thế bất khả thất dã 况我奉辞討不軌本以安民為意,huống ngã phụng từ thảo bất quỹ bản dĩ an dân vi ý 諸将宜戒戢将士嚴申軍約整飭部伍號令明信,chư tướng nghi giới tập tướng sĩ nghiêm thân quân ước chỉnh sức bộ ngũ hiệu lệnh minh tín 凡兵所至秋毫無犯不得擄掠良民非賊之財物者不得濫取,phàm binh sở chí thu hào vô phạm bất đắc lỗ lược lương dân phi tặc chi tài vật giả bất đắc lạm thủ 師行有紀律則賊人易破,sư hành hữu kỷ luật tắc tặc nhân dị phá 乃下令諸營軍拨寨大進至寕江西岸,nãi hạ lệnh chư dinh quân bạt trại đại tiến chí ninh giang tây ngạn 凡兵所至秋毫無犯市不易肆人皆按堵如故爭持牛羊酒食香花滿道老少男女迎接王師降復軍門曰昔遭曀霧今,phàm binh sở chí thu hào vô phạm thị bất dịch tứ nhân giai án đổ như cố tranh trì ngưu dương tửu thực hương hoa mãn đạo lão thiểu nam nữ nghênh tiếp vương sư hàng phục quân môn viết tích tao ê vụ kim 睹青天歡騰天地,đổ thanh thiên hoan đằng thiên địa 及至駐營于寕江列屯陣法堅如鉄城,cập chí trú dinh vu ninh giang liệt đồn trận pháp kiên như thiết thành 乃下令曰諸營奇将士宜遵三條戒戢諸軍,nãi hạ lệnh viết chư dinh cơ tướng sĩ nghi tuân tam điều giới tập chư quân 一不得擅入民家托取柴菜二不得擄掠財物斬伐生花三不得脅奸婦女及私仇殺人,nhất bất đắc thiện nhập dân gia thác thủ sài thái nhị bất đắc lỗ lược tài vật trảm phạt sinh hoa tam bất đắc hiếp gian phụ nữ cập tư cừu sát nhân 如違者斬以示眾,như vi giả trảm dĩ thị chúng 三軍聞令皆整肅隊伍不敢侵犯,tam quân văn lệnh giai chỉnh túc đội ngũ bất cảm xâm phạm 百姓悅從咸称三代以下復見仁義之兵,bách tính duyệt tòng hàm xưng tam đại dĩ hạ phục kiến nhân nghĩa chi binh 㱕者如市,quy giả như thị 凡有智𧥾武勇至軍門皆樂為用,phàm hữu trí thức vũ dũng chí quân môn giai lạc vi dụng 五日節制鄭松督兵渡江進至于千春寺,ngũ nhật tiết chế trịnh tùng đốc binh độ giang tiến chí vu thiên xuân tự 将至仁睦橋莫茂洽大驚遂棄昇龍城渡珥河至菩,tương chí nhân mục kiều mạc mậu hợp đại kinh toại khí thăng long thành độ nhĩ hà chí bồ 提居于土塊舍留其大将分守城内各門,đề cư vu thổ khối xá lưu kì đại tướng phân thủ thành nội các môn 六月節制鄭松督兵過蘇歷江至仁睦橋駐兵射堆處,lục nguyệt tiết chế trịnh tùng đốc binh quá tô lịch giang chí nhân mục kiều trú binh xạ đôi xứ 乃分兵布陣各道並進限即日攻破昇龍城以取頭功,nãi phân binh bố trận các đạo tịnh tiến hạn tức nhật công phá thăng long thành dĩ thủ đầu công 乃命左區營将阮有僚鄭檸等領兵象一萬攻破椰橋道直進西門右區營将黄廷爱鄭桐等領兵象一萬五百人攻破纏橋道直進南郊門前區營将鄭杜領中軍各奇瑞荘侯等合兵象一萬二千人攻破夢橋直進木橋門,nãi mệnh tả khu dinh tướng nguyễn hữu liêu trịnh ninh đẳng lĩnh binh tượng nhất vạn công phá gia kiều đạo trực tiến tây môn hữu khu dinh tướng hoàng đình ái trịnh đồng đẳng lĩnh binh tượng nhất vạn ngũ bách nhân công phá triền kiều đạo trực tiến nam giao môn tiền khu dinh tướng trịnh đỗ lĩnh trung quân các cơ thuỵ trang hầu đẳng hợp binh tượng nhất vạn nhị thiên nhân công phá mộng kiều trực tiến mộc kiều môn 分遣以定各領命准僃攻𭛁,phân khiển dĩ định các lĩnh mệnh chuẩn bị công phát 節制鄭松督大營兵,tiết chế trịnh tùng đốc đại dinh binh 象二萬五千人爲後隊進至紅梅駐兵,tượng nhị vạn ngũ thiên nhân vi hậu đội tiến chí hồng mai trú binh 乃下令曰排布已定陣法以成凡旗幟不得妄張鉦皷不得妄動,nãi hạ lệnh viết bài bố dĩ định trận pháp dĩ thành phàm kì xí bất đắc vọng trương chinh cổ bất đắc vọng động 三軍聞令皆捲旗息皷堅坐以待,tam quân văn lệnh giai quyển kì tức cổ kiên toạ dĩ đãi 時莫茂洽雖已渡江猶恃有長江先已准僃,thời mạc mậu hợp tuy dĩ độ giang do thị hữu trường giang tiên dĩ chuẩn bị 差西道将莫玉󱗲領本道兵固守保慶門以西至日昭裴文奎陳百年等領四衛兵㨿椰橋門過夢橋門直至纏橋門分為營次日夜閉門固守大羅城内各相拒守,sai tây đạo tướng mạc ngọc liễn lĩnh bản đạo binh cố thủ bảo khánh môn dĩ tây chí nhật chiêu bùi văn khuê trần bách niên đẳng lĩnh tứ vệ binh cứ gia kiều môn quá mộng kiều môn trực chí triền kiều môn phân vi dinh thứ nhật dạ bế môn cố thủ đại la thành nội các tương cự thủ 南道将阮倦領兵㨿莫舍以東救應各道軍兵,nam đạo tướng nguyễn quyện lĩnh binh cứ mạc xá dĩ đông cứu ứng các đạo quân binh 東北二道軍皆属焉,đông bắc nhị đạo quân giai thuộc yên 莫茂洽,mạc mậu hợp 自督水軍陳船百餘隻㨿珥河以為聲援,tự đốc thuỷ quân trần thuyền bách dư chích cứ nhị hà dĩ vi thanh viện 阮倦領兵至營設伏于纏橋門外以待陳大銃百子火噐以僃之,nguyễn quyện lĩnh binh chí dinh thiết phục vu triền kiều môn ngoại dĩ đãi trần đại súng bách tử hoả khí dĩ bị chi 時節制鄭松𭛁砲三聲諸将張旗鳴金擊皷及聞角聲七連部伍齊肃戈甲鮮明進攻,thời tiết chế trịnh tùng phát pháo tam thanh chư tướng trương kì minh kim kích cổ cập văn giác thanh thất liên bộ ngũ tề túc qua giáp tiên minh tiến công 自巳至未未分勝負,tự tị chí mùi vị phân thắng phụ 節制鄭松見两軍大戦迭相誇勇爭䧺射倒百子更兼日色慘淡雲霧散凝風冷天寒軍兵混戦銃砲振天鉦皷動地旌旗蔽野劎㦸如雲,tiết chế trịnh tùng kiến lưỡng quân đại chiến điệt tương khoa dũng tranh hùng xạ đảo bách tử cánh kiêm nhật sắc thảm đạm vân vụ tán ngưng phong lãnh thiên hàn quân binh hỗn chiến súng pháo chấn thiên chinh cổ động địa tinh kì tế dã kiếm kích như vân 節制鄭松督兵催戦以旗指揮許進不許退依圖而進,tiết chế trịnh tùng đốc binh thôi chiến dĩ kì chỉ huy hứa tiến bất hứa thoái y đồ nhi tiến 官軍力倍氣增左衝,quan quân lực bội khí tăng tả xung 右突爭冐矢石穿壘登城寬先突破壘門,hữu đột tranh mạo thỉ thạch xuyên luỹ đăng thành khoan tiên đột phá luỹ môn 文奎百年等自度力不䏻支軍自竄乱奔潰走散,văn khuê bách niên đẳng tự độ lực bất năng chi quân tự thoán loạn bôn hội tẩu tán 莫玉󱗲亦膽破驚遁,mạc ngọc liễn diệc đảm phá kinh độn 官軍乘勝逐比至江火燒宫殿及京屋煙焰連天,quan quân thừa thắng trục bí chí giang hoả thiêu cung điện cập kinh ốc yên diễm liên thiên 節制鄭松大驅象馬兵卒踏破纏橋兵威如從天而下,tiết chế trịnh tùng đại khu tượng mã binh tốt đạp phá triền kiều binh uy như tùng thiên nhi hạ 莫兵大潰阮倦伏兵不及起尽死于纏橋之外,mạc binh đại hội nguyễn quyện phục binh bất cập khởi tận tử vu triền kiều chi ngoại 倦計窮欲捨命迯生進退無路内外皆是官兵壘門又塞,quyện kế cùng dục xá mệnh đào sinh tiến thoái vô lộ nội ngoại giai thị quan binh luỹ môn hựu tắc 倦子保忠義澤及手下精兵各自力戦一時俱死于陣中,quyện tử bảo trung nghĩa trạch cập thủ hạ tinh binh các tự lực chiến nhất thời câu tử vu trận trung 倦智竭力乏走回本營為官兵俘󰱐來献軍門,quyện trí kiệt lực phạp tẩu hồi bản dinh vi quan binh phu hoạch lai hiến quân môn 節制鄭松觧其縛待以賓禮宣諭慰勞語及前王豢養恩義不忍加害,tiết chế trịnh tùng giải kì phược đãi dĩ tân lễ tuyên dụ uý lạo ngữ cập tiền vương hoạn dưỡng ân nghĩa bất nhẫn gia hại 倦赧靣慚伏自歎曰敗軍之将不可語勇,quyện noãn diện tàm phục tự thán viết bại quân chi tướng bất khả ngữ dũng 天已亡莫英䧺難施其力,thiên dĩ vong mạc anh hùng nan thi kì lực 節制鄭松嘉其言,tiết chế trịnh tùng gia kì ngôn 是日莫兵横屍相枕填委满壑血流漂杵,thị nhật mạc binh hoành thi tương chấm điền uỷ mãn hác huyết lưu phiêu chử 斬賊馘千餘級莫将死者數十員,trảm tặc quắc thiên dư cấp mạc tướng tử giả sổ thập viên 噐械山積京城殿屋蕭然一空,khí giới sơn tích kinh thành điện ốc tiêu nhiên nhất không 莫茂洽股慄心驚收殘卒㨿長江自守,mạc mậu hợp cổ lật tâm kinh thu tàn tốt cứ trường giang tự thủ 節制鄭松兵至江會日暮且曰兵法曰窮㓂勿追,tiết chế trịnh tùng binh chí giang hội nhật mộ thả viết binh pháp viết cùng khấu vật truy 遂收兵屯駐安營依如圖次,toại thu binh đồn trú an doanh y như đồ thứ 十五日令諸軍士平削大羅城土壘直數千,thập ngũ nhật lệnh chư quân sĩ bình tước đại la thành thổ luỹ trực sổ thiên 丈剪除榛棘鋤剔壕塹悉破為平坦之地不日完畢,trượng tiễn trừ trăn cức sừ dịch hào tiệm tất phá vi bình thản chi địa bất nhật hoàn tất 此盖阮倦之謀乃緩兵之計也,thử cái nguyễn quyện chi mưu nãi hoãn binh chi kế dã 時官軍大振西南之民皆隨風靡,thời quan quân đại chấn tây nam chi dân giai tuỳ phong mĩ 凣畧定所至俱降服,phàm lược định sở chí câu hàng phục 珥河以西悉為所有,nhĩ hà dĩ tây tất vi sở hữu 珥河以東民亦望風向服,nhĩ hà dĩ đông dân diệc vọng phong hướng phục 莫茂洽自此驚慄食不下咽卧不安枕不敢顧盻於珥河之西矣,mạc mậu hợp tự thử kinh lật thực bất hạ yết ngoạ bất an chẩm bất cảm cố hễ ư nhĩ hà chi tây hĩ 三月節制鄭松至彰德駐營由醴江令造浮橋以濟師,tam nguyệt tiết chế trịnh tùng chí chương đức trú dinh do lễ giang lệnh tạo phù kiều dĩ tế sư 又分兵攻畧清池上福富川等縣,hựu phân binh công lược thanh trì thượng phúc phú xuyên đẳng huyện 節制鄭松督兵畧攻慈廉丹鳳等縣後至福禄先豊攻,tiết chế trịnh tùng đốc binh lược công từ liêm đan phượng đẳng huyện hậu chí phúc lộc tiên phong công 畧麻義安山石室而回,lược ma nghĩa yên sơn thạch thất nhi hồi 是月節制鄭松議回兵應天天䦕道詣闕奏捷全功,thị nguyệt tiết chế trịnh tùng nghị hồi binh ứng thiên thiên quan đạo nghệ khuyết tấu tiệp toàn công 帝大喜議陞賞勳爵,đế đại hỉ nghị thăng thưởng huân tước 會試天下󰁮人賜鄭景瑞吳𦤶和進士出身吳致知同進士出身,hội thí thiên hạ cử nhân tứ trịnh cảnh thuỵ ngô trí hoà tiến sĩ xuất thân ngô trí tri đồng tiến sĩ xuất thân 莫開會試科,mạc khai hội thí khoa 賜范有䏻等四人進士出身阮有德等十三人同進士出身,tứ phạm hữu năng đẳng tứ nhân tiến sĩ xuất thân nguyễn hữu đức đẳng thập tam nhân đồng tiến sĩ xuất thân 六月十二日子時流星大作,lục nguyệt thập nhị nhật tí thì lưu tinh đại tác 七月六日洪水驟至河水横流丘陵漲溢清華道禾榖不登,thất nguyệt lục nhật hồng thuỷ sậu chí hà thuỷ hoành lưu khâu lăng trướng dật thanh hoa đạo hoà cốc bất đăng 十五日水又潦,thập ngũ nhật thuỷ hựu lạo 西南之民亦荒飢,tây nam chi dân diệc hoang cơ 八月戊子朔壬戌時流星大作赤色長五丈芒如絹電暎入人屋下于地聲如巨雷,bát nguyệt mậu tí sóc nhâm tuất thì lưu tinh đại tác xích sắc trường ngũ trượng mang như quyên điện ánh nhập nhân ốc hạ vu địa thanh như cự lôi 莫茂洽日肆逰蕩縱酒荒色,mạc mậu hợp nhật tứ du đãng túng tửu hoang sắc 時山郡公裴文奎妻阮氏年有姊爲茂洽后嘗出入宫中,thời sơn quận công bùi văn khuê thê nguyễn thị niên hữu tỉ vi mậu hợp hậu thường xuất nhập cung trung 茂洽見有羙色心中悅之乃隂圖文奎以求其妻,mậu hợp kiến hữu mĩ sắc tâm trung duyệt chi nãi âm đồ văn khuê dĩ cầu kì thê 文奎𮗓之乃率本部兵自回長安嘉遠擁兵不出,văn khuê giác chi nãi suất bản bộ binh tự hồi trường yên gia viễn ủng binh bất xuất 茂洽召之再三不䏻得乃差将領兵逼問之阮氏年阮第三女也,mậu hiệp triệu chi tái tam bất năng đắc nãi sai tướng lĩnh binh bức vấn chi nguyễn thị niên nguyễn đệ tam nữ dã 倦十月裴文奎一靣徵兵拒莫兵一靣使子奔至清華行營入拜禀乞㱕命投降跪泣曰臣父裴,quyện thập nguyệt bùi văn khuê nhất diện trưng binh cự mạc binh nhất diện sử tử bôn chí thanh hoa hành dinh nhập bái bẩm khất quy mệnh đầu hàng quỵ khấp viết thần phụ bùi 文奎被莫氏隂差兵逼害因使臣代臣父冐罪㱕命朝廷委身降服願求生路刻骨不忘終身感德,văn khuê bị mạc thị âm sai binh bức hại nhân sử thần đại thần phụ mạo tội quy mệnh triều đình uỷ thân hàng phục nguyện cầu sinh lộ khắc cốt bất vong chung thân cảm đức 幸𫎇大德明察誠心乞加一旅來救微軀,hạnh mông đại đức minh sát thành tâm khất gia nhất lữ lai cứu vi khu 天威如指偏方臣父願為向導萬死不辭寸功願報,thiên uy như chỉ thiên phương thần phụ nguyện vi hướng đạo vạn tử bất từ thốn công nguyện báo 節制鄭松聞言笑曰文奎㱕降是天使我成功之速,tiết chế trịnh tùng văn ngôn tiếu viết văn khuê quy hàng thị thiên sử ngã thành công chi tốc 本朝土地指日可復,bản triều thổ địa chỉ nhật khả phục 於是𭁈諸将議起兵上表奏聞,ư thị dữ chư tướng nghị khởi binh thượng biểu tấu văn 命黄廷爱統領諸營奇将士先進救文奎,mệnh hoàng đình ái thống lĩnh chư dinh cơ tướng sĩ tiên tiến cứu văn khuê 及兵至嘉遠沛頂文奎見有救兵至乃率本部子弟兵三千人迎接拜伏于軍前,cập binh chí gia viễn bái đính văn khuê kiến hữu cứu binh chí nãi suất bản bộ tử đệ binh tam thiên nhân nghênh tiếp bái phục vu quân tiền 廷爱,đình ái 使文奎又将本部兵守潭江渡,sử văn khuê hựu tương bản bộ binh thủ đàm giang độ 莫知文奎已投降復有大兵來救乃退守天派江,mạc tri văn khuê dĩ đầu hàng phục hữu đại binh lai cứu nãi thoái thủ thiên phái giang 十八日節制鄭松督大兵出長安,thập bát nhật tiết chế trịnh tùng đốc đại binh xuất trường yên 文奎将兵來謁泣拜于麾下,văn khuê tương binh lai yết khấp bái vu huy hạ 節制鄭松褒賞慰勞之賜爵羙郡公使領本部兵馬船艘為前部𭁈莫兵将拒,tiết chế trịnh tùng bao thưởng uý lạo chi tứ tước mĩ quận công sử lĩnh bản bộ binh mã thuyền sưu vi tiền bộ dữ mạc binh tương cự 莫使宗室将義國公節制南道兵期日進擊,mạc sử tông thất tướng nghĩa quốc công tiết chế nam đạo binh kì nhật tiến kích 兵至潭舍江渡節制鄭松差左右銃奇伏兵沿河期射殺之,binh chí đàm xá giang độ tiết chế trịnh tùng sai tả hữu súng cơ phục binh duyên hà kì xạ sát chi 又令諸軍造浮橋過潭江渡被風波折破二日未成因下令三軍爭渡黄舍江至安决黔皷山駐營,hựu lệnh chư quân tạo phù kiều quá đàm giang độ bị phong ba chiết phá nhị nhật vị thành nhân hạ lệnh tam quân tranh độ hoàng xá giang chí yên quyết kiềm cổ sơn trú dinh 莫,mạc 南道将義國公屯兵天派江㨿守端偉渡令催大安懿安兵民築土壘江邉拒之放竹尖河岸两邉以防官兵渡江,nam đạo tướng nghĩa quốc công đồn binh thiên phái giang cứ thủ đoan vĩ độ lệnh thôi đại yên ý yên binh dân trúc thổ luỹ giang biên cự chi phóng trúc tiêm hà ngạn lưỡng biên dĩ phòng quan binh độ giang 節制鄭松差裴文奎潜拽船出江口以擊其上流差左右銃奇來射沿河以攻其下流使象馬兵卒渡河奮攻于中流收江中賊船,tiết chế trịnh tùng sai bùi văn khuê tiềm duệ thuyền xuất giang khẩu dĩ kích kì thượng lưu sai tả hữu súng cơ lai xạ duyên hà dĩ công kì hạ lưu sử tượng mã binh tốt độ hà phấn công vu trung lưu thu giang trung tặc thuyền 莫義國公措手不及棄船而迯士卒奔潰,mạc nghĩa quốc công thố thủ bất cập khí thuyền nhi đào sĩ tốt bôn hội 官兵收得戦船七十隻噐械不可勝數,quan binh thu đắc chiến thuyền thất thập chích khí giới bất khả thăng sổ 義國公收殘卒回京邑㨿自然洲,nghĩa quốc công thu tàn tốt hồi kinh ấp cứ tự nhiên châu 官兵造浮橋渡江駐營懿安縣後進兵平陸駐營塞橋,quan binh tạo phù kiều độ giang trú dinh ý yên huyện hậu tiến binh bình lục trú dinh tắc kiều 莫陳百年,mạc trần bách niên 将兵投降賜爵定郡公,tương binh đầu hàng tứ tước định quận công 時南道諸将來降者十餘人,thời nam đạo chư tướng lai hàng giả thập dư nhân 因下令軍中秋毫無犯民間村巷無故不得輙入違者以軍法論,nhân hạ lệnh quân trung thu hào vô phạm dân gian thôn hạng vô cố bất đắc triếp nhập vi giả dĩ quân pháp luận 由是山南一處民皆按堵如故簞食壼漿以迎王師男女老少莫不仰慕其德焉,do thị sơn nam nhất xứ dân giai án đổ như cố đan thực hồ tương dĩ nghênh vương sư nam nữ lão thiếu mạc bất ngưỡng mộ kì đức yên 十一月四日節制鄭松進兵于清威精神洲安營,thập nhất nguyệt tứ nhật tiết chế trịnh tùng tiến binh vu thanh oai tinh thần châu an dinh 曉諭西南各處人民皆我朝之民久罹莫政殘虐,hiểu dụ tây nam các xứ nhân dân giai ngã triều chi dân cửu li mạc chính tàn ngược 兹後,tư hậu 我𭁈汝等各宜自新革其前弊,ngã dữ nhữ đẳng các nghi tự tân cách kì tiền tệ 汝等安居按堵不得驚怖,nhữ đẳng an cư án đổ bất đắc kinh bố 師行紀律以弔民爲念,sư hành kỷ luật dĩ điếu dân vi niệm 民,dân 不勝歡喜壮者願徔軍老弱者皆𰙔謳舞躍滿路,bất thăng hoan hỉ tráng giả nguyện tòng quân lão nhược giả giai ca âu vũ dược mãn lộ 十四日兵出喝江口水陸並進,thập tứ nhật binh xuất hát giang khẩu thuỷ lục tịnh tiến 莫将莫玉󱗲陳船拒之安置木楂于喝江口築土壘岸上以為險固,mạc tướng mạc ngọc liễn trần thuyền cự chi an trí mộc tra vu hát giang khẩu trúc thổ luỹ ngạn thượng dĩ vi hiểm cố 官兵進擊破之,quan binh tiến kích phá chi 玉󱗲棄船陸走于三島山下将卒各自棄船登岸,ngọc liễn khí thuyền lục tẩu vu tam đảo sơn hạ tướng tốt các tự khí thuyền đăng ngạn 官兵渡河收󰱐船艘噐械不可勝數,quan binh độ hà thu hoạch thuyền sưu khí giới bất khả thăng sổ 乘勝長驅至昇龍城南門駐兵于沙草津所󰱐船艘大小以千計,thừa thắng trường khu chí thăng long thành nam môn trú binh vu sa thảo tân sở hoạch thuyền sưu đại tiểu dĩ thiên kê 是夜茂洽迯奔海陽金城縣,thị dạ mậu hợp đào bôn hải dương kim thành huyện 莫宗族各自偷生亡命,mạc tông tộc các tự du sinh vong mệnh 其諸将㱕降者󰱥踵于軍門,kì chư tướng quy hàng giả kế chủng vu quân môn 節制鄭松令諸營駐兵于沙,tiết chế trịnh tùng lệnh chư dinh trú binh vu sa 草津,thảo tân 禁戢軍士不得侵掠使民安業,cấm tập quân sĩ bất đắc xâm lược sử dân an nghiệp 珥河之北順安三帶上洪諸府縣民皆願投降,nhĩ hà chi bắc thuận an tam đới thượng hồng chư phủ huyện dân giai nguyện đầu hàng 節制鄭松下令撫安之,tiết chế trịnh tùng hạ lệnh phủ an chi 太原刼黨廉郡公缺名亦率本部黨五千人來降,thái nguyên kiếp đảng liêm quận công khuyết danh diệc suất bản bộ đảng ngũ thiên nhân lai hàng 二十五日節制鄭松進兵徃海陽處追勦莫黨,nhị thập ngũ nhật tiết chế trịnh tùng tiến binh vãng hải dương xứ truy tiễu mạc đảng 下令軍中曰凣兵經過不得擄掠良民脅奸婦女,hạ lệnh quân trung viết phàm binh kinh quá bất đắc lỗ lược lương dân hiếp gian phụ nữ 軍皆依令,quân giai y lệnh 民皆喜悅開門迎接,dân giai hỉ duyệt khai môn nghênh tiếp 及至芙蓉縣駐營柳經使左水營太郡公阮七里督前水軍營定郡公陳百年左水軍營羙郡公裴文奎及棠郡公直郡公並名缺等同内水各,cập chí phù dung huyện trú dinh liễu kinh sử tả thuỷ dinh thái quận công nguyễn thất lí đốc tiền thuỷ quân dinh định quận công trần bách niên tả thuỷ quân dinh mĩ quận công bùi văn khuê cập đường quận công trực quận công tịnh danh khuyết đẳng đồng nội thuỷ các 奇戦船三百隻攻破金城縣,cơ chiến thuyền tam bách chích công phá kim thành huyện 莫氏棄城遁走前後不相接船艘尽棄,mạc thị khí thành độn tẩu tiền hậu bất tương tiếp thuyền sưu tận khí 官兵收󰱐金銀財物婦女不可勝數,quan binh thu hoạch kim ngân tài vật phụ nữ bất khả thăng sổ 海陽之民離乱遁走,hải dương chi dân li loạn độn tẩu 官軍擒得莫太后而㱕,quan quân cầm đắc mạc thái hậu nhi quy 至菩提莫太后以憂死,chí bồ đề mạc thái hậu dĩ ưu tử 莫立其子全為王使監國事改號武安初年自爲将督兵拒命,mạc lập kì tử toàn vi vương sử giám quốc sự cải hiệu vũ an sơ niên tự vi tướng đốc binh cự mệnh 十二月朔卯時日中有黑子二點形如烏鳥者,thập nhị nguyệt sóc mão thì nhật trung hữu hắc tử nhị điểm hình như ô điểu giả 三日時節制府分兵大破莫敬止等於清河縣新羙社,tam nhật thì tiết chế phủ phân binh đại phá mạc kính chỉ đẳng ư thanh hà huyện tân mĩ xã 斬得賊馘并收船艘五十隻及馬匹噐,trảm đắc tặc quắc tịnh thu thuyền sưu ngũ thập chích cập mã sất khí 械不可勝數,giới bất khả thăng sổ 下洪,hạ hồng 南策,nam sách 荆門等府廬舍宫室燒毀殆尽,kinh môn đẳng phủ lư xá cung thất thiêu huỷ đãi tận 時莫餘黨浦郡公缺名以下水郡公沔郡公𨻫郡公豪郡公瑞郡公梁郡公義郡公及吏部尚書福郡公杜汪禮部尚書洪溪侯汝琮工部尚書同沆吏部左侍郎永山侯吳暐户部左侍郎吳慥東閣𭓇士吳珙寺卿阮瑾山南承政使譚文節海陽承政使范如膠等並詣軍門降服,thời mạc dư đảng phố quận công khuyết danh dĩ hạ thuỷ quận công miện quận công lũng quận công hào quận công thuỵ quận công lương quận công nghĩa quận công cập lại bộ thượng thư phúc quận công đỗ uông lễ bộ thượng thư hồng khê hầu nhữ tông công bộ thượng thư đồng hàng lại bộ tả thị lang vĩnh sơn hầu ngô vĩ hộ bộ tả thị lang ngô tháo đông các học sĩ ngô cung tự khanh nguyễn cẩn sơn nam thừa chính sứ đàm văn tiết hải dương thừa chính sứ phạm như dao đẳng tịnh nghệ quân môn hàng phục 節制鄭松令進兵永頼琤江駐營數日回京,tiết chế trịnh tùng lệnh tiến binh vĩnh lại tranh giang trú dinh sổ nhật hồi kinh 節制鄭松命茶郡公范文快廉郡公武郡公等,tiết chế trịnh tùng mệnh trà quận công phạm văn khoái liêm quận công vũ quận công đẳng 将步兵三千象二隻攻畧浦頼江,tương bộ binh tam thiên tượng nhị chích công lược phố lại giang 三将分兵攻勦安勇武寧等縣,tam tướng phân binh công tiễu yên dũng vũ ninh đẳng huyện 時莫茂洽棄舟步行至鳳眼縣寺隱居凣十一日,thời mạc mậu hợp khí chu bộ hành chí phượng nhãn huyện tự ẩn cư phàm thập nhất nhật 官軍至鳳眼有村人向導引官軍入寺中󰱐莫茂洽将就駐營,quan quân chí phượng nhãn hữu thôn nhân hướng đạo dẫn quan quân nhập tự trung hoạch mạc mậu hiệp tương tựu trú dinh 武郡公令人以象載之及二妓女還至京師献俘生梟三日斬于菩提傳首詣清華萬頼行在釘其两眼置于市,vũ quận công lệnh nhân dĩ tượng tải chi cập nhị kĩ nữ hoàn chí kinh sư hiến phu sinh kiêu tam nhật trảm vu bồ đề truyền thủ nghệ thanh hoa vạn lại hành tại đính kì lưỡng nhãn trí vu thị 初莫宗室䧺禮公莫敬止竄居東潮,sơ mạc tông thất hùng lễ công mạc kính chỉ thoán cư đông triều 至是復收殘卒㨿青林僣位于至灵南澗稱號寶定又改,chí thị phục thu tàn tốt cứ thanh lâm tiếm vị vu chí linh nam gián xưng hiệu bảo định hựu cải 康佑,khang hựu 於是莫氏宗室莫敬敷莫敬誠莫敬慎等及男女大小數百人皆應之,ư thị mạc thị tông thất mạc kính phu mạc kính thành mạc kính thận đẳng cập nam nữ đại tiểu sổ bách nhân giai ứng chi 莫之宿舊文臣武士相率㱕之,mạc chi túc cựu văn thần vũ sĩ tương suất quy chi 草立行在出榜招募丁民,thảo lập hành tại xuất bảng chiêu mộ đinh dân 呼吸之間諸縣響應兵至七萬人,hô hấp chi gian chư huyện hưởng ứng binh chí thất vạn nhân 先是莫茂洽使其長子全權監國事僣號武安,tiên thị mạc mậu hợp sử kì trưởng tử toàn quyền giám quốc sự tiếm hiệu vũ an 至茂洽被俘人心不服復㱕附莫敬止,chí mậu hợp bị phu nhân tâm bất phục phục quy phụ mạc kính chỉ 莫全自遁又為官兵所󰱐,mạc toàn tự độn hựu vi quan binh sở hoạch 時莫敬止㨿青林分置内外左右割㨿諸縣以拒官兵,thời mạc kính chỉ cứ thanh lâm phân trí nội ngoại tả hữu cát cứ chư huyện dĩ cự quan binh 節制鄭松命阮七里裴文奎陳百年阮峩等将兵猝至,tiết chế trịnh tùng mệnh nguyễn thất lí bùi văn khuê trần bách niên nguyễn nga đẳng tương binh thốt chí 敬止率軍襲戦於江中,kính chỉ suất quân tập chiến ư giang trung 七里不及戦死,thất lí bất cập chiến tử 于陣中,vu trận trung 䏓峩中創倒在舟上士卒急救得免,nguyễn nga trúng thương đảo tại chu thượng sĩ tốt cấp cứu đắc miễn 文奎百年等各自奔潰,văn khuê bách niên đẳng các tự bôn hội 軍粮噐械皆没于賊,quân lương khí giới giai một vu tặc 於是海陽京北復㱕附之,ư thị hải dương kinh bắc phục quy phụ chi 十七日節制鄭松命太尉黄廷爱太保鄭杜鄭桐鄭檸等督諸營步兵象馬進討莫敬止駐兵于錦江沿河列屯𭁈之相拒,thập thất nhật tiết chế trịnh tùng mệnh thái uý hoàng đình ái thái bảo trịnh đỗ trịnh đồng trịnh ninh đẳng đốc chư dinh bộ binh tượng mã tiến thảo mạc kính chỉ trú binh vu cẩm giàng duyên hà liệt đồn dữ chi tương cự 又分命太尉阮有僚總督水軍進至青林𭁈廷爱相為表裏救援官軍在錦江,hựu phân mệnh thái uý nguyễn hữu liêu tổng đốc thuỷ quân tiến chí thanh lâm dữ đình ái tương vi biểu lí cứu viện quan quân tại cẩm giàng 莫敬止悉眾㨿青林以長江一󰅾分南北連兵拒戦,mạc kính chỉ tất chúng cứ thanh lâm dĩ trường giang nhất đái phân nam bắc liên binh cự chiến 日張旌旗夜鳴火砲旬月之間两軍相持不得解甲,nhật trương tinh kì dạ minh hoả pháo tuần nguyệt chi gian lưỡng quân tương trì bất đắc giải giáp 敬,kính 止催兵增築壕壘于青林沿江以守之,chỉ thôi binh tăng trúc hào luỹ vu thanh lâm duyên giang dĩ thủ chi 二十五日節制鄭松令諸營奇大移草津行營于昇龍城之南福林坊居之,nhị thập ngũ nhật tiết chế trịnh tùng lệnh chư dinh cơ đại di thảo tân hành dinh vu thăng long thành chi nam phúc lâm phường cư chi 右本紀附莫僣起自丁亥莫登庸僣位紀元明德元年傳五世至壬辰洪寕三年莫茂洽被俘,hữu bản kỷ phụ mạc tiếm khởi tự đinh hợi mạc đăng dung tiếm vị kỷ nguyên minh đức nguyên niên truyền ngũ thế chí nhâm thìn hồng ninh tam niên mạc mậu hợp bị phu 又繼以癸巳䧺禮公自稱康佑初年迄于其亡前後共六十七年,hựu kế dĩ quý tị hùng lễ công tự xưng khang hựu sơ niên hất vu kì vong tiền hậu cộng lục thập thất niên 讖云莫得於亥失於亥,sấm vân mạc đắc ư hợi thất ư hợi 盖登庸丁亥年簒位至茂洽以癸亥命亡國果有驗云,cái đăng dung đinh hợi niên soán vị chí mậu hợp dĩ quý hợi mệnh vong quốc quả hữu nghiệm vân 癸巳十六年是歳莫氏亡正月明萬曆二十一年,quý tị thập lục niên thị tuế mạc thị vong chính nguyệt minh vạn lịch nhị thập nhất niên 九日節制鄭松督,cửu nhật tiết chế trịnh tùng đốc 大軍東渡珥河日夜兼行直指青林進𭛁,đại quân đông độ nhĩ hà nhật dạ kiêm hành trực chỉ thanh lâm tiến phát 十二日駐營錦江𭁈諸将大會議分兵水陸並進渡江急戦,thập nhị nhật trú dinh cẩm giàng dữ chư tướng đại hội nghị phân binh thuỷ lục tịnh tiến độ giang cấp chiến 遣慎義營副都将右相太尉榮郡公黄廷爱壮義營副都将太尉陽郡公阮有僚統領水步諸營奇将士進至青林地方,khiển thận nghĩa dinh phó đô tướng hữu tướng thái uý vinh quận công hoàng đình ái tráng nghĩa dinh phó đô tướng thái uý dương quận công nguyễn hữu liêu thống lĩnh thuỷ bộ chư dinh cơ tướng sĩ tiến chí thanh lâm địa phương 是時莫敬止兵不下六七萬人悉眾㨿青林󰘌岸依川阻水以為固屯營結寨列皷張旗,thị thời mạc kính chỉ binh bất hạ lục thất vạn nhân tất chúng cứ thanh lâm cách ngạn ỷ xuyên trở thuỷ dĩ vi cố đồn dinh kết trại liệt cổ trương kì 然烏合之󰕛未經訓練,nhiên ô hợp chi chúng vị kinh huấn luyện 節制鄭松傳𭛁砲號即催兵渡河以擊上流,tiết chế trịnh tùng truyền phát pháo hiệu tức thôi binh độ hà dĩ kích thượng lưu 黄廷爱渡下流以擊其背,hoàng đình ái độ hạ lưu dĩ kích kì bội 阮有僚大率水軍圍,nguyễn hữu liêu đại suất thuỷ quân vi 繞四傍邀截去處,nhiễu tứ bàng yêu tiệt khứ xứ 是日四方八靣砲號俱𭛁三軍𧡟力致戦席卷長驅,thị nhật tứ phương bát diện pháo hiệu câu phát tam quân khoan lực trí chiến tịch quyển trường khu 敬止及其宗親男女皆竄身入山林,kính chỉ cập kì tông thân nam nữ giai thoán thân nhập sơn lâm 官軍追至東潮至灵等縣哨拿󰱐其安山王莫敬誠宏量公莫履祐郡公陳越裴指賛理阮仁沾等軰尽斬之,quan quân truy chí đông triều chí linh đẳng huyện sáo nã hoạch kì an sơn vương mạc kính thành hoành lượng công mạc lí hựu quận công trần việt bùi chỉ tán lí nguyễn nhân triêm đẳng bối tận trảm chi 其餘斬得賊馘收得賊船噐械不可勝數,kì dư trảm đắc tặc quắc thu đắc tặc thuyền khí giới bất khả thăng sổ 十三日進到至灵,thập tam nhật tiến đáo chí linh 節制府再分兵追哨,tiết chế phủ tái phân binh truy sáo 十四日擒得敬止於安廣處横浦縣新萌村一説東潮雷隂山寺及莫敬敷莫敬慎莫敬簡莫敬遵扶寕王缺名以下宏禮公䧺亮公并武安莫,thập tứ nhật cầm đắc kính chỉ ư yên quảng xứ hoành bồ huyện tân manh thôn nhất thuyết đông triều lôi âm sơn tự cập mạc kính phu mạc kính thận mạc kính giản mạc kính tuân phù ninh vương khuyết danh dĩ hạ hoành lễ công hùng lượng công tịnh vũ an mạc 全臯郡公脩武侯等及所󰱐金銀寶物銅印两顆,toàn cao quận công tu vũ hầu đẳng cập sở hoạch kim ngân bảo vật đồng ấn lưỡng khoả 又哨得尚書枚功阮𠃔欽阮克敬頼敏阮克綏阮澈阮明璧阮澧都御史鄭光賛左侍郎王文會華有謨王拨萃阮顯績阮汝楫范珙右侍郎范知止鄧諧阮演潘範黎曰倘承政使段世拔阮風欔杜顯寺卿吳盎東閣杜直潘宗參政陳慶圭府尹阮諍都給事中黄琦阮俊彦阮恒監察御史黎世禄范田俊武森范徔命杜演黎金榜黄務本阮仁馥給事中鄭克慎王時中阮,hựu sáo đắc thượng thư mai công nguyễn doãn khâm nguyễn khắc kính lại mẫn nguyễn khắc tuy nguyễn triệt nguyễn minh bích nguyễn lễ đô ngự sử trịnh quang tán tả thị lang vương văn hội hoa hữu mô vương bạt tuỵ nguyễn hiển tích nguyễn nhữ tiếp phạm cung hữu thị lang phạm tri chỉ đặng hài nguyễn diễn phan phạm lê viết thảng thừa chính sứ đoàn thế bạt nguyễn phong quắc đỗ hiển tự khanh ngô áng đông các đỗ trực phan tông tham chính trần khánh khuê phủ doãn nguyễn tránh đô cấp sự trung hoàng kì nguyễn tuấn ngạn nguyễn hằng giám sát ngự sử lê thế lộc phạm điền tuấn vũ sâm phạm tòng mệnh đỗ diễn lê kim bảng hoàng vụ bản nguyễn nhân phức cấp sự trung trịnh khắc thận vương thì trung nguyễn 挺尹覃陳文藻翰林阮用黄挺范有䏻憲察使范自謙副使阮儒陳丕眼參議黎鴻阮湧斷事阮碩德阮繁並詣軍門解納,đĩnh doãn đàm trần văn tảo hàn lâm nguyễn dụng hoàng đĩnh phạm hữu năng hiến sát sứ phạm tự khiêm phó sứ nguyễn nho trần phi nhãn tham nghị lê hồng nguyễn dũng đoán sự nguyễn thạc đức nguyễn tấn tịnh nghệ quân môn giải nộp 節制府乃收兵回京,tiết chế phủ nãi thu binh hồi kinh 二十七日諸将送俘莫氏宗派解納營門,nhị thập thất nhật chư tướng tống phu mạc thị tông phái giải nộp dinh môn 節制鄭松令推出俱斬之于草津使人傳莫敬止首詣清華萬頼行在獻于闕下,tiết chế trịnh tùng lệnh thôi xuất câu trảm chi vu thảo tân sử nhân truyền mạc kính chỉ thủ nghệ thanh hoa vạn lại hành tại hiến vu khuyết hạ 二月節制鄭松命左右将校茶郡公阮廷倫廉郡公劉盞等各領精兵攻畧陸岸安搏等縣,nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng mệnh tả hữu tướng hiệu trà quận công nguyễn đình luân liêm quận công lưu trản đẳng các lĩnh tinh binh công lược lục ngạn an bác đẳng huyện 時㓂黨渠魁秀梮秀㻡兄弟等率其部黨千餘人投,thời khấu đảng cừ khôi tú cục tú tiết huynh đệ đẳng suất kì bộ đảng thiên dư nhân đầu 降後又内萌異圖,hàng hậu hựu nội manh dị đồ 廷倫劉盞等擒得併殺之,đình luân lưu trản đẳng cầm đắc tinh sát chi 餘黨驚潰迯入山林,dư đảng kinh hội đào nhập sơn lâm 初莫應王莫󰦛讓遁走至安搏驚慄病𭛁而死土人塟之于寺側,sơ mạc ứng vương mạc đôn nhượng độn tẩu chí an bác kinh lật bệnh phát nhi tử thổ nhân táng chi vu tự trắc 三月莫玉󱗲迯竄北方隂求莫氏宗室得莫敬典之子󰦛厚王莫敬恭於文蘭州立為莫後自號乾統初年,tam nguyệt mạc ngọc liễn đào thoán bắc phương âm cầu mạc thị tông thất đắc mạc kính điển chi tử đôn hậu vương mạc kính cung ư văn lan châu lập vi mạc hậu tự hiệu càn thống sơ niên 時人人猶𢙇二心未尽㱕附聞敬恭立相率㱕附,thời nhân nhân do hoài nhị tâm vị tận quy phụ văn kính cung lập tương suất quy phụ 時有莫氏餘黨數十人煽惑人心聚集成黨刼掠州縣分㨿各處,thời hữu mạc thị dư đảng sổ thập nhân phiến hoặc nhân tâm tụ tập thành đảng kiếp lược châu huyện phân cứ các xứ 珥河以北干戈迭起煙火不息群䧺竄伏,nhĩ hà dĩ bắc can qua điệt khởi yên hoả bất tức quần hùng thoán phục 㓂刼憑陵,khấu kiếp bằng lăng 大者結成三十黨小者亦不下數十餘群,đại giả kết thành tam thập đảng tiểu giả diệc bất hạ sổ thập dư quần 真定都寕缺姓以下名自稱建國公㨿建昌乙技自稱強國公㨿錦江太國公㨿嘉福華國公㨿快州嚴國公㨿四岐慶國公㨿山陽德國公㨿夏華羙壽侯㨿青波威王莫敬用㨿太原壮王莫敬章㨿天施義國公㨿新興文國公㨿三陽錦國公㨿青池忠國公㨿普安福國公㨿右𨻫,chân định đô ninh khuyết tính dĩ hạ danh tự xưng kiến quốc công cứ kiến xương ất kĩ tự xưng cường quốc công cứ cẩm giàng thái quốc công cứ gia phúc hoa quốc công cứ khoái châu nghiêm quốc công cứ tứ kì khánh quốc công cứ sơn dương đức quốc công cứ hạ hoa mĩ thọ hầu cứ thanh ba uy vương mạc kính dụng cứ thái nguyên tráng vương mạc kính chương cứ thiên thi nghĩa quốc công cứ tân hưng văn quốc công cứ tam dương cẩm quốc công cứ thanh trì trung quốc công cứ phổ yên phúc quốc công cứ hữu lũng 大者數千餘人小者七八百人,đại giả sổ thiên dư nhân tiểu giả thất bát bách nhân 所至民皆響應,sở chí dân giai hưởng ứng 二十一日各處僞黨並起兵出珥河至菩提,nhị thập nhất nhật các xứ nguỵ đảng tịnh khởi binh xuất nhĩ hà chí bồ đề 燒断鉢場浮橋,thiêu đoạn bát tràng phù kiều 於是海陽京北等處各縣人民皆建立旗幟各應賊,ư thị hải dương kinh bắc đẳng xứ các huyện nhân dân giai kiến lập kì xí các ứng tặc 二十三日節制鄭松分諸将領兵渡河大擊破之斬󰱐數千餘級僞黨奔潰州縣悉平,nhị thập tam nhật tiết chế trịnh tùng phân chư tướng lĩnh binh độ hà đại kích phá chi trảm hoạch sổ thiên dư cấp nguỵ đảng bôn hội châu huyện tất bình 二十五日大同土官和勝侯武德恭率本部兵三千赴京首服㱕順朝廷献金銀寶物十盤代身銀人一座銀花瓶二件銀香爐一捧銀鶴一隻良馬三十匹至營門拜謁,nhị thập ngũ nhật đại đồng thổ quan hoà thắng hầu vũ đức cung suất bản bộ binh tam thiên phó kinh thú phục quy thuận triều đình hiến kim ngân bảo vật thập bàn đại thân ngân nhân nhất toạ ngân hoa bình nhị kiện ngân hương lư nhất bổng ngân hạc nhất chích lương mã tam thập sất chí dinh môn bái yết 節制鄭松表奏陞為北軍都督府右都督太保和郡公號爲安北營,tiết chế trịnh tùng biểu tấu thăng vi bắc quân đô đốc phủ hữu đô đốc thái bảo hoà quận công hiệu vi an bắc dinh 是,thị 時節制鄭松令匠構作殿宇築起行在于昇龍城之西南椰橋之北錦廷舊所一月而工畢,thời tiết chế trịnh tùng lệnh tượng cấu tác điện vũ trúc khởi hành tại vu thăng long thành chi tây nam da kiều chi bắc cẩm đình cựu sở nhất nguyệt nhi công tất 於是令諸大臣及文武百官安排旗幟整飭兵象准僃候奉迎聖駕,ư thị lệnh chư đại thần cập văn vũ bách quan an bài kì xí chỉnh sức binh tượng chuẩn bị hậu phụng nghênh thánh giá 是時帝在萬頼行在三月起程渡西都城直進廣平道出天䦕過羙良彰德一箇月至青威縣駐軍,thị thời đế tại vạn lại hành tại tam nguyệt khởi trình độ tây đô thành trực tiến quảng bình đạo xuất thiên quan quá mĩ lương chương đức nhất cá nguyệt chí thanh oai huyện trú quân 節制鄭松率文武就青威奉迎聖駕雅樂偕行赴京,tiết chế trịnh tùng suất văn vũ tựu thanh oai phụng nghênh thánh giá nhã nhạc giai hành phó kinh 四月十六日帝登正殿受百官朝賀,tứ nguyệt thập lục nhật đế đăng chính điện thụ bách quan triều hạ 大赦天下,đại xá thiên hạ 詔曰盖聞上天𭛁生群物必施雨露於雷霆皷動之餘人君撫御八紘,chiếu viết cái văn thượng thiên phát sinh quần vật tất thi vũ lộ ư lôi đình cổ động chi dư nhân quân phủ ngự bát hoành 必宣德澤於威武奮揚之後,tất tuyên đức trạch ư uy vũ phấn dương chi hậu 理達無間言式用敷,lí đạt vô gian ngôn thức dụng phu 我國家太祖髙皇帝應天順人乘時啓運行大誼平殘得天下甚正其立國之䂓模宏且遠矣,ngã quốc gia thái tổ cao hoàng đế ứng thiên thuận nhân thừa thời khải vận hành đại nghị bình tàn đắc thiên hạ thậm chính kì lập quốc chi quy mô hoành thả viễn hĩ 太宗文皇帝嗣訓率下,thái tông văn hoàng đế tự huấn suất hạ 仁宗宣皇帝楊烈覲光,nhân tông tuyên hoàng đế dương liệt cận quang 聖宗淳皇帝創立法制開萬世文明之治,thánh tông thuần hoàng đế sáng lập pháp chế khai vạn thế văn minh chi trị 憲宗睿皇帝󰏲式典章正四方綱紀之則,hiến tông duệ hoàng đế kê thức điển chương chính tứ phương cương kỷ chi tắc 其守成之憲度詳且僃矣,kì thủ thành chi hiến độ tường thả bị hĩ 聖聖相承謨烈啓佑咸正後人足以世守,thánh thánh tương thừa mô liệt khải hựu hàm chính hậu nhân túc dĩ thế thủ 自光紹統元年間運遭中否爲逆臣莫登庸所僣,tự quang thiệu thống nguyên niên gian vận tao trung phủ vi nghịch thần mạc đăng dung sở tiếm 窃然先王之正統上存在人心,thiết nhiên tiên vương chi chính thống thượng tồn tại nhân tâm 之遺澤未泯,chi di trạch vị mẫn 荘宗裕皇帝奮󰒂旅以󰰻乱,trang tông dụ hoàng đế phấn nghĩa lữ dĩ bát loạn 中宗武皇帝立祖業以救民,trung tông vũ hoàng đế lập tổ nghiệp dĩ cứu dân 迨我皇考英宗峻皇帝天挺剛明志平僣叛,đãi ngã hoàng khảo anh tông tuấn hoàng đế thiên đĩnh cương minh chí bình tiếm phản 其翊扶日月整頓乾坤寔頼明康太王之勳之德中興功業實始於此,kì dực phù nhật nguyệt chỉnh đốn càn khôn thực lại minh khang thái vương chi huân chi đức trung hưng công nghiệp thực thuỷ ư thử 朕紹恢前烈總攢大權每以滅仇敵復中原爲念特命都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事左将太尉長國公鄭松總統大兵攻勦莫黨,trẫm thiệu khôi tiền liệt tổng toản đại quyền mỗi dĩ diệt cừu địch phục trung nguyên vi niệm đặc mệnh đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự tả tướng thái uý trường quốc công trịnh tùng tổng thống đại binh công tiễu mạc đảng 上年十二月擒得逆登庸孫僞洪寕莫茂洽即正以法,thượng niên thập nhị nguyệt cầm đắc nghịch đăng dung tôn nguỵ hồng ninh mạc mậu hợp tức chính dĩ pháp 今年正月擒得偽䧺禮公僣稱,kim niên chính nguyệt cầm đắc nguỵ hùng lễ công tiếm xưng 康佑又寘于刑,khang hựu hựu trí vu hình 其餘孽如偽唐安王偽䧺亮公偽惠成公偽安山王偽扶寕王偽勇義公等軰悉皆就戮,kì dư nghiệt như nguỵ đường an vương nguỵ hùng lượng công nguỵ huệ thành công nguỵ an sơn vương nguỵ phù ninh vương nguỵ dũng nghĩa công đẳng bối tất giai tựu lục 逆賊之罪以正神人之憤得紓,nghịch tặc chi tội dĩ chính thần nhân chi phấn đắc thư 是雖列聖在天默相之灵亦都帥匡國再造之功而将士用命宣勤之力故䏻臻兹大業復此舊都,thị tuy liệt thánh tại thiên mặc tương chi linh diệc đô soái khuông quốc tái tạo chi công nhi tướng sĩ dụng mệnh tuyên cần chi lực cố năng trăn tư đại nghiệp phục thử cựu đô 國家土宇皈章孔厚如故朝廷法制政令方𭁈更新,quốc gia thổ vũ quy chương khổng hậu như cố triều đình pháp chế chính lệnh phương dữ canh tân 朕慮夫天下祖宗之天下人民祖宗之人民久為彼虐所苦正望吾所以撫安之,trẫm lự phù thiên hạ tổ tông chi thiên hạ nhân dân tổ tông chi nhân dân cửu vi bỉ ngược sở khổ chính vọng ngô sở dĩ phủ an chi 今即政臨民乃其一初宜施惠行慶以及眾庶,kim tức chính lâm dân nãi kì nhất sơ nghi thi huệ hành khánh dĩ cập chúng thứ 其以本,kì dĩ bản 年月十六日寅御都城正殿大赦天下以布正始體元之化以慰徯蘇望治之情,niên nguyệt thập lục nhật dần ngự đô thành chính điện đại xá thiên hạ dĩ bố chính thuỷ thể nguyên chi hoá dĩ uý hề tô vọng trị chi tình 凣其臣庶咸悉聞知,phàm kì thần thứ hàm tất văn tri 是時論功行賞加黄廷愛為右相太尉榮國公阮有僚為太尉陽國公鄭杜為為太傅鄭桐鄭檸俱為太保黎栢為少尉本郡公何壽禄為少尉吳景祐鄭文海俱爲少保吏部尚書阮茂宣為少傅瓊郡公,thị thời luận công hành thưởng gia hoàng đình ái vi hữu tướng thái uý vinh quốc công nguyễn hữu liêu vi thái uý dương quốc công trịnh đỗ vi vi thái phó trịnh đồng trịnh ninh câu vi thái bảo lê bách vi thiếu uý bản quận công hà thọ lộc vi thiếu uý ngô cảnh hựu trịnh văn hải câu vi thiếu bảo lại bộ thượng thư nguyễn mậu tuyên vi thiếu phó quỳnh quận công 其餘加陞職爵有差,kì dư gia thăng chức tước hữu sai 五月太傅端郡公阮黄自順化親率将士象,ngũ nguyệt thái phó đoan quận công nguyễn hoàng tự thuận hoá thân suất tướng sĩ tượng 馬船艘赴京拜謁及将順化廣南二鎮兵粮財帛金銀珠寳府庫簿籍進納,mã thuyền sưu phó kinh bái yết cập tương thuận hoá quảng nam nhị trấn binh lương tài bạch kim ngân châu bảo phủ khố bạ tịch tiến nộp 節制鄭松表奏黄為中軍都督府左都督掌府事太保端國公,tiết chế trịnh tùng biểu tấu hoàng vi trung quân đô đốc phủ tả đô đốc chưởng phủ sự thái bảo đoan quốc công 使總督本營将士及統領南道各處水師大小戦船三百艘進討山南海陽各處海賊,sử tổng đốc bản dinh tướng sĩ cập thống lĩnh nam đạo các xứ thuỷ sư đại tiểu chiến thuyền tam bách sưu tiến thảo sơn nam hải dương các xứ hải tặc 先是偽建國公起兵㨿建昌府築土壘于江東岸上自延河武仙下至真定各縣,tiên thị nguỵ kiến quốc công khởi binh cứ kiến xương phủ trúc thổ luỹ vu giang đông ngạn thượng tự diên hà vũ tiên hạ chí chân định các huyện 義國公起兵㨿青蘭各聚數萬眾種木楂于黄江河門等處以拒官兵,nghĩa quốc công khởi binh cứ thanh lan các tụ sổ vạn chúng chủng mộc tra vu hoàng giang hà môn đẳng xứ dĩ cự quan binh 節制鄭松差南道将裴文奎陳,tiết chế trịnh tùng sai nam đạo tướng bùi văn khuê trần 百年等領兵攻之月餘不䏻破,bách niên đẳng lĩnh binh công chi nguyệt dư bất năng phá 至是命阮黄統領諸水兵攻之,chí thị mệnh nguyễn hoàng thống lĩnh chư thuỷ binh công chi 及至黄使以火噐大銃一齊射之大破賊壘,cập chí hoàng sử dĩ hoả khí đại súng nhất tề xạ chi đại phá tặc luỹ 賊眾驚走,tặc chúng kinh tẩu 官軍承勝逐比斬馘萬計俘󰱐賊将斬之,quan quân thừa thắng trục bí trảm quắc vạn kê phu hoạch tặc tướng trảm chi 先興建昌悉平,tiên hưng kiến xương tất bình 後偽壮王莫敬章國公華國公嚴國公錦國公強國公東國公等俱将兵占㨿海陽地方,hậu nguỵ tráng vương mạc kính chương thái quốc công hoa quốc công nghiêm quốc công cẩm quốc công cường quốc công đông quốc công đẳng câu tương binh chiếm cứ hải dương địa phương 節制鄭松又差阮黄領兵徃勦除收捕,tiết chế trịnh tùng hựu sai nguyễn hoàng lĩnh binh vãng tiễu trừ thu bổ 黄大破悉平之俘獲偽将甚多及斬馘不可勝數,hoàng đại phá tất bình chi phu hoạch nguỵ tướng thậm đa cập trảm quắc bất khả thăng sổ 偽強國公走上岸偽壮王莫敬章太國公走入,nguỵ cường quốc công tẩu thượng ngạn nguỵ tráng vương mạc kính chương thái quốc công tẩu nhập 安廣,yên quảng 海陽山南二處亦稍削平,hải dương sơn nam nhị xứ diệc sảo tước bình 惟餘偽乾統莫敬恭莫玉󱗲及次王慶王莫敬寬安勇王唐國公德國公東國公文國公忠國公福國公等偽賊而已,duy dư nguỵ càn thống mạc kính cung mạc ngọc liễn cập thứ vương khánh vương mạc kính khoan yên dũng vương đường quốc công đức quốc công đông quốc công văn quốc công trung quốc công phúc quốc công đẳng nguỵ tặc nhi dĩ 六月節制鄭松差諸将領兵分守上洪下洪快州順安慈山等府,lục nguyệt tiết chế trịnh tùng sai chư tướng lĩnh binh phân thủ thượng hồng hạ hồng khoái châu thuận an từ sơn đẳng phủ 復令許各縣流民回貫復業,phục lệnh hứa các huyện lưu dân hồi quán phục nghiệp 七月二日彗星見東方指東北行,thất nguyệt nhị nhật tuệ tinh hiện đông phương chỉ đông bắc hành 時莫玉󱗲子立郡及山東侯扶髙侯等先已效順至是山東扶髙又謀反俱去,thời mạc ngọc liễn tử lập quận cập sơn đông hầu phù cao hầu đẳng tiên dĩ hiệu thuận chí thị sơn đông phù cao hựu mưu phản câu khứ 立郡被誅,lập quận bị tru 十月太保和郡公武德恭自請回鎮守大同以,thập nguyệt thái bảo hoà quận công vũ đức cung tự thỉnh hồi trấn thủ đại đồng dĩ 防㓂賊節制鄭松許之,phòng khấu tặc tiết chế trịnh tùng hứa chi 閏十一月四日莫阮倦死于獄中,nhuận thập nhất nguyệt tứ nhật mạc nguyễn quyện tử vu ngục trung 初倦子銳郡公阮信壽巖侯阮儔及扶興侯阮俛子都羙雲榜南陽安義仁智並名缺等見莫主遭擒乃屈身效順,sơ quyện tử nhuệ quận công nguyễn tín thọ nham hầu nguyễn trù cập phù hưng hầu nguyễn phủ tử đô mĩ vân bảng nam dương an nghĩa nhân trí tịnh danh khuyết đẳng kiến mạc chủ tao cầm nãi khuất thân hiệu thuận 至是謀反事𮗓,chí thị mưu phản sự giác 阮信都羙雲榜仁智等皆伏誅,nguyễn tín đô mĩ vân bảng nhân trí đẳng giai phục tru 南陽安義壽岩等復徔偽去,nam dương an nghĩa thọ nham đẳng phục tòng nguỵ khứ 甲午十七年明萬曆十二年二正月莫玉󱗲挾莫敬恭㨿安博縣,giáp ngọ thập thất niên minh vạn lịch thập nhị niên nhị chính nguyệt mạc ngọc liễn hiệp mạc kính cung cứ an bác huyện 節制鄭松遣右相黄廷爱領兵討之,tiết chế trịnh tùng khiển hữu tướng hoàng đình ái lĩnh binh thảo chi 二月廷爱督兵擊破之于安博縣獲偽萬寕王嚴國,nhị nguyệt đình ái đốc binh kích phá chi vu an bác huyện hoạch nguỵ vạn ninh vương nghiêm quốc 公并餘黨尽斬之,công tịnh dư đảng tận trảm chi 玉󱗲奔思明府稱臣于明,ngọc liễn bôn tư minh phủ xưng thần vu minh 後廷爱回兵安勇縣俘偽福國公而還,hậu đình ái hồi binh yên dũng huyện phu nguỵ phúc quốc công nhi hoàn 是年京北太原諒山等處干戈擾動,thị niên kinh bắc thái nguyên lạng sơn đẳng xứ can qua nhiễu động 慶王莫敬寬㨿大慈次王㨿太原安郡公㨿普安東郡公㨿陸岸安勇王㨿武崖越國公㨿山陽等處,khánh vương mạc kính khoan cứ đại từ thứ vương cứ thái nguyên an quận công cứ phổ yên đông quận công cứ lục ngạn yên dũng vương cứ vũ nhai việt quốc công cứ sơn dương đẳng xứ 官兵所至賊即觧散還復屯結郡縣苦之,quan binh sở chí tặc tức giải tán hoàn phục đồn kết quận huyện khổ chi 時明國多使人來探訪事情殆無虚日,thời minh quốc đa sử nhân lai thám phỏng sự tình đãi vô hư nhật 海陽山南下畔道賊群起方民日夜不安,hải dương sơn nam hạ bạn đạo tặc quần khởi phương dân nhật dạ bất an 大同和郡公武德恭自回鎮後隂𢙇二心𭁈賊,đại đồng hoà quận công vũ đức cung tự hồi trấn hậu âm hoài nhị tâm dữ tặc 羙壽潜通使徃來隂使人侵掠山西原頭各縣攻破青波下華,mĩ thọ tiềm thông sứ vãng lai âm sử nhân xâm lược sơn tây nguyên đầu các huyện công phá thanh ba hạ hoa 又徙東蘭西蘭居民移入大同駐焉,hựu tỉ đông lan tây lan cư dân di nhập đại đồng trú yên 節制鄭松命太尉阮有僚領兵攻勦逐比擒󰱐羙壽而還,tiết chế trịnh tùng mệnh thái uý nguyễn hữu liêu lĩnh binh công tiễu trục bí cầm hoạch mĩ thọ nhi hoàn 三月望月食天大雨,tam nguyệt vọng nguyệt thực thiên đại vũ 二十二日帝遣阮黄賫金冊加贈明康太王為明康仁智武貞䧺畧太王,nhị thập nhị nhật đế khiển nguyễn hoàng tê kim sách gia tặng minh khang thái vương vi minh khang nhân trí vũ trinh hùng lược thái vương 其金冊曰大臣之有宿勳實䦕眾望朝廷之追元祀必紀宗功,kì kim sách viết đại thần chi hữu túc huân thực quan chúng vọng triều đình chi truy nguyên tự tất kỷ tông công 肆頒蠲榖之攸同宜載鏤金之孔耀,tứ ban quyên cốc chi du đồng nghi tái lũ kim chi khổng diệu 推忠翊運恊謀同德輔國竭節󰦛厚明義功臣特進開府金紫,thôi trung dực vận hiệp mưu đồng đức phụ quốc kiệt tiết đôn hậu minh nghĩa công thần đặc tiến khai phủ kim tử 榮禄大夫兼總内外平章軍國重事太國公贈明康仁智大王鄭檢棠喬鉅閥桓卷華纏,vinh lộc đại phu kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự thái quốc công tặng minh khang nhân trí thái vương trịnh kiểm đường kiều cự phiệt hoàn quyển hoa triền 初應義旗亨屯正經綸時節重恢舊境匡濟定興復䂓模,sơ ứng nghĩa kì hanh truân chính kinh luân thời tiết trùng khôi cựu cảnh khuông tế định hưng phục quy mô 嘉績多于先王盛業徵之後嗣,gia tích đa vu tiên vương thịnh nghiệp trưng chi hậu tự 西平一門忠義社稷計安汾陽再造國家天下功盖,tây bình nhất môn trung nghĩa xã tắc kế an phần dương tái tạo quốc gia thiên hạ công cái 前休驗於兹敷賁新號加宜侈尊優,tiền hưu nghiệm ư tư phu bí tân hiệu gia nghi xỉ tôn ưu 特命推忠翊運同德功臣特進輔國上将軍中軍都督府左都督掌府事太尉端國公上柱國阮黄賫捧金冊進封推忠翊運恊謀同德輔國竭節󰦛厚明󰒂,đặc mệnh suy trung dực vận đồng đức công thần đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân trung quân đô đốc phủ tả đô đốc chưởng phủ sự thái uý đoan quốc công thượng trụ quốc nguyễn hoàng tê bổng kim sách tiến phong suy trung dực vận hiệp mưu đồng đức phụ quốc kiệt tiết đôn hậu minh nghĩa 功臣上相明康仁智武貞䧺畧太王,công thần thượng tướng minh khang nhân trí vũ trinh hùng lược thái vương 尚其祇受顯褒勉圖篤弼惟久大永扶於國祚斯寵榮不賛於雲,thượng kì chỉ thụ hiển bao miễn đồ đốc bật duy cửu đại vĩnh phù ư quốc tộ tư sủng vinh bất tán ư vân 仍欽㢤,nhưng khâm tai 命阮茂宣等賫勑追贈加封太宰太師興國公阮金為昭勳輔哲靖公,mệnh nguyễn mậu tuyên đẳng tê sắc truy tặng gia phong thái tể thái sư hưng quốc công nguyễn kim vi chiêu huân phụ triết tĩnh công 四月己酉朔日蝕天雨,tứ nguyệt kỷ dậu sóc nhật thực thiên vũ 大旱,đại hạn 二十八日右相黄廷爱領兵攻破右𨻫斬󰱐偽福郡公傳首詣京師,nhị thập bát nhật hữu tướng hoàng đình ái lĩnh binh công phá hữu lũng trảm hoạch nguỵ phúc quận công truyền thủ nghệ kinh sư 太原降将迪義營廉郡公缺名擒󰱐莫偽宏羙公,thái nguyên hàng tướng địch nghĩa dinh liêm quận công khuyết danh cầm hoạch mạc nguỵ hoành mĩ công 缺名檻送京師令斬之于草津,khuyết danh hạm tống kinh sư lệnh trảm chi vu thảo tân 五月差太傅鄭杜太保鄭檸等統率太原将廉郡公向導攻勦太原破偽永郡公缺名營,ngũ nguyệt sai thái phó trịnh đỗ thái bảo trịnh ninh đẳng thống suất thái nguyên tướng liêm quận công hướng đạo công tiễu thái nguyên phá nguỵ vĩnh quận công khuyết danh dinh 永郡公率餘黨奔武崖,vĩnh quận công suất dư đảng bôn võ nhai 十一日莫敬恭以莫玉󱗲為太傅将兵㨿安子山攻掠永頼縣所至民多㱕之,thập nhất nhật mạc kính cung dĩ mạc ngọc liễn vi thái phó tương binh cứ yên tử sơn công lược vĩnh lại huyện sở chí dân đa quy chi 節制鄭松差阮黄率水軍直進至海陽擊大破之,tiết chế trịnh tùng sai nguyễn hoàng suất thuỷ quân trực tiến chí hải dương kích đại phá chi 玉󱗲奔安博後㨿萬寕州,ngọc liễn bôn an bác hậu cứ vạn ninh châu 是月金星行失度,thị nguyệt kim tinh hành thất độ 旱禱得雨,hạn đảo đắc vũ 莫敬恭及其偽黨竄居明龍州至是多,mạc kính cung cập kì nguỵ đảng thoán cư minh long châu chí thị đa 率龍州人出掠諒山各州,suất long châu nhân xuất lược lạng sơn các châu 節制鄭松差兵會諒山三司兵攻逐之,tiết chế trịnh tùng sai binh hội lạng sơn tam ti binh công trục chi 偽黨奔還龍州,nguỵ đảng bôn hoàn long châu 六月先明縣武陵社人武登起兵㨿超類縣集眾聚黨自稱羅平元年,lục nguyệt tiên minh huyện vũ lăng xã nhân vũ đăng khởi binh cứ siêu loại huyện tập chúng tụ đảng tự xưng la bình nguyên niên 節制鄭松擒󰱐斬之,tiết chế trịnh tùng cầm hoạch trảm chi 偽信王缺名起兵㨿武崖使偽寕國公缺名将兵拒戦于太原,nguỵ tín vương khuyết danh khởi binh cứ vũ nhai sử nguỵ ninh quốc công khuyết danh tương binh cự chiến vu thái nguyên 偽越國公自衣黄袍起兵㨿三陽刼掠方民,nguỵ việt quốc công tự y hoàng bào khởi binh cứ tam dương kiếp lược phương dân 節制鄭松差副将拨郡公范𠃔生将本部兵鎮守三農以安興化之民,tiết chế trịnh tùng sai phó tướng bạt quận công phạm doãn sinh tương bản bộ binh trấn thủ tam nông dĩ an hưng hoá chi dân 七月初二日莫駙馬都尉太傅沱國公莫玉󱗲㨿兵萬寕州病死,thất nguyệt sơ nhị nhật mạc phò mã đô uý thái phó đà quốc công mạc ngọc liễn cứ binh vạn ninh châu bệnh tử 其子駙馬山東等奔入龍州附莫敬恭,kì tử phò mã sơn đông đẳng bôn nhập long châu phụ mạc kính cung 初玉󱗲将臨終有遺書勸於莫敬恭曰兹莫家氣運已終黎氏復興乃天數也,sơ ngọc liễn tương lâm chung hữu di thư khuyến ư mạc kính cung viết tư mạc gia khí vận dĩ chung lê thị phục hưng nãi thiên số dã 我民是無罪之民而使自罹鋒刃之中何忍也我等宜避居他國養成威力屈節待時伺其天命有所㱕而後可㔫,ngã dân thị vô tội chi dân nhi sử tự li phong nhận chi trung hà nhẫn dã ngã đẳng nghi tị cư tha quốc dưỡng thành uy lực khuất tiết đãi thời tứ kì thiên mệnh hữu sở quy nhi hậu khả vưu 不可以力鬪力两虎相爭必有一傷無益於事也,bất khả dĩ lực đấu lực lưỡng hổ tương tranh tất hữu nhất thương vô ích ư sự dã 如見彼兵所至我當避之慎勿𭁈鬪要宜謹守為重,như kiến bỉ binh sở chí ngã đương tị chi thận vật dữ đấu yếu nghi cẩn thủ vi trọng 又切勿邀請明人入我,hựu thiết vật yêu thỉnh minh nhân nhập ngã 中國以致民苦塗炭是亦罪之莫甚也,trung quốc dĩ trí dân khổ đồ thán thị diệc tội chi mạc thậm dã 至是死,chí thị tử 莫壮王莫敬章𭁈偽太國公出兵㓂掠青河四岐各縣,mạc tráng vương mạc kính chương dữ nguỵ thái quốc công xuất binh khấu lược thanh hà tứ kì các huyện 永頼人頼郡公謀反亦率本縣兵眾從之,vĩnh lại nhân lại quận công mưu phản diệc suất bản huyện binh chúng tòng chi 時海陽諸縣人民大荒飢饉相食餓死者三分之一,thời hải dương chư huyện nhân dân đại hoang cơ cận tương thực ngạ tử giả tam phần chi nhất 八月右相黄廷爱率兵攻破諒山偽嚴國出降竟殺之,bát nguyệt hữu tướng hoàng đình ái suất binh công phá lạng sơn nguỵ nghiêm quốc xuất hàng cánh sát chi 九月偽威王莫敬用等使其黨春山侯𭁈文國公等将兵襲攻太原,cửu nguyệt nguỵ uy vương mạc kính dụng đẳng sử kì đảng xuân sơn hầu dữ văn quốc công đẳng tương binh tập công thái nguyên 效順将廉郡公死之,hiệu thuận tướng liêm quận công tử chi 節制,tiết chế 鄭松使太尉阮黄統兵攻破于武崖平之乃引兵還,trịnh tùng sử thái uý nguyễn hoàng thống binh công phá vu vũ nhai bình chi nãi dẫn binh hoàn 十月節制鄭松差太尉阮黄統領水兵太尉阮有僚督率步兵二道並進直至大同攻破和郡公武德恭營分兵前後夾攻,thập nguyệt tiết chế trịnh tùng sai thái uý nguyễn hoàng thống lĩnh thuỷ binh thái uý nguyễn hữu liêu đốc suất bộ binh nhị đạo tịnh tiến trực chí đại đồng công phá hoà quận công vũ đức cung dinh phân binh tiền hậu giáp công 德恭率子弟奔󰒂都,đức cung suất tử đệ bôn nghĩa đô 二将将兵還,nhị tướng tương binh hoàn 太尉阮有僚出奇兵攻偽春山侯文國公等寨大破之獲象三隻焚其營舍而還,thái uý nguyễn hữu liêu xuất kì binh công nguỵ xuân sơn hầu văn quốc công đẳng trại đại phá chi hoạch tượng tam chích phần kì dinh xá nhi hoàn 十二月大同偽武德恭使人献納金銀寶物馬,thập nhị nguyệt đại đồng nguỵ vũ đức cung sử nhân hiến nộp kim ngân bảo vật mã 匹赴京入朝首服乞免罪,sất phó kinh nhập triều thú phục khất miễn tội 許之,hứa chi 立太王府于福林坊令移行在于城南門之左,lập thái vương phủ vu phúc lâm phường lệnh di hành tại vu thành nam môn chi tả 時太原諸縣猶為偽威王莫敬用等所占諒山猶為莫敬恭莫敬寬等所㨿所在刼掠地方人民太半不得㱕農田野荒廢,thời thái nguyên chư huyện do vi nguỵ uy vương mạc kính dụng đẳng sở chiếm lạng sơn do vi mạc kính cung mạc kính khoan đẳng sở cứ sở tại kiếp lược địa phương nhân dân thái bán bất đắc quy nông điền dã hoang phế 乙未十八年明萬曆正二十三年,ất mùi thập bát niên minh vạn lịch chính nhị thập tam niên 月時帝有風疾不䏻視朝,nguyệt thời đế hữu phong tật bất năng thị triều 詔免朝及謁郊祀禮,chiếu miễn triều cập yết giao tự lễ 二月節制鄭松令諸營将校大造戦船五十艘,nhị nguyệt tiết chế trịnh tùng lệnh chư dinh tướng hiệu đại tạo chiến thuyền ngũ thập sưu 三月會試天下󰁮人于草津,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân vu thảo tân 賜阮實阮曰壮進,tứ nguyễn thực nguyễn viết tráng tiến 士出身阮德茂等四人同進士出身,sĩ xuất thân nguyễn đức mậu đẳng tứ nhân đồng tiến sĩ xuất thân 節制鄭松造作两輪車飾以珠寳象牙為之車上用篷漆車傍刻象牙檻四壁黒漆以金貼之,tiết chế trịnh tùng tạo tác lưỡng luân xa sức dĩ châu bảo tượng nha vi chi xa thượng dụng bồng tất xa bàng khắc tượng nha hạm tứ bích hắc tất dĩ kim thiếp chi 又作小梯登車,hựu tác tiểu thê đăng xa 車前置一杠子使力士四人推之,xa tiền trí nhất giang tử sử lực sĩ tứ nhân thôi chi 其車式始於太尉阮黄之所制也,kì xa thức thuỷ ư thái uý nguyễn hoàng chi sở chế dã 金木合宿在室分,kim mộc hợp túc tại thất phần 令收天下各處大集錢以充國用,lệnh thu thiên hạ các xứ đại tập tiền dĩ sung quốc dụng 偽春山自稱為義國公使人盗捕公象一隻至感化州,nguỵ xuân sơn tự xưng vi nghĩa quốc công sử nhân đạo bổ công tượng nhất chích chí cảm hoá châu 四月節制鄭松差指揮使忠信侯缺名𭁈太原總兵德澤侯頼世貴領兵至感化州遇,tứ nguyệt tiết chế trịnh tùng sai chỉ huy sứ trung tín hầu khuyết danh dữ thái nguyên tổng binh đức trạch hầu lại thế quý lĩnh binh chí cảm hoá châu ngộ 偽威王莫敬用春山山東等,nguỵ uy vương mạc kính dụng xuân sơn sơn đông đẳng 世貴縱兵擊之斬馘六百級又收獲公象一隻馬十匹及軍需噐械而還,thế quý túng binh kích chi trảm quắc lục bách cấp hựu thu hoạch công tượng nhất chích mã thập sất cập quân nhu khí giới nhi hoàn 是時清華原頭人偽太傅剛國公缺名起兵㨿乂安瓊瑠上畔擄掠居民,thị thời thanh hoa nguyên đầu nhân nguỵ thái phó cương quốc công khuyết danh khởi binh cứ nghệ an quỳnh lưu thượng bạn lỗ lược cư dân 清華鎮守官何壽禄鄭文海等徵兵擊破之俘󰱐徒黨尽殺之,thanh hoa trấn thủ quan hà thọ lộc trịnh văn hải đẳng trưng binh kích phá chi phù hoạch đồ đảng tận sát chi 五月令諸營奇類有竭節宣力功臣始終全功定為三次奏功論賞,ngũ nguyệt lệnh chư dinh cơ loại hữu kiệt tiết tuyên lực công thần thuỷ chung toàn công định vi tam thứ tấu công luận thưởng 令出再三又寝不行,lệnh xuất tái tam hựu tẩm bất hành 時人民大飢荒更兼瘟疫死者屍相枕,thời nhân dân đại cơ hoang cánh kiêm ôn dịch tử giả thi tương chấm 六月十二日偽春山𭁈普安人偽晉郡公缺名以下勝郡公桂郡公等合兵五百人刼掠三陽,lục nguyệt thập nhị nhật nguỵ xuân sơn dữ phổ yên nhân nguỵ tấn quận công khuyết danh dĩ hạ thắng quận công quế quận công đẳng hợp binh ngũ bách nhân kiếp lược tam dương 時縣官大率兵民邀截要路斬獲偽晉勝桂等馘四十六級,thời huyện quan đại suất binh dân yêu tiệt yếu lộ trảm hoạch nguỵ tấn thắng quế đẳng quắc tứ thập lục cấp 春山僅以身免,xuân sơn cẩn dĩ thân miễn 旱,hạn 二十二日申時两日並出,nhị thập nhị nhật thân thì lưỡng nhật tịnh xuất 二十四日太原總兵嚴郡公鄭惟精斬󰱐偽󰒂國公杜衍并其黨於太原,nhị thập tứ nhật thái nguyên tổng binh nghiêm quận công trịnh duy tinh trảm hoạch nguỵ nghĩa quốc công đỗ diễn tịnh kì đảng ư thái nguyên 時偽頼郡公稱莅國公父子相率賊黨由安廣透入海陽刼掠沿河各至東潮襲攻鎮守營陵郡公缺名遂遇害,thời nguỵ lại quận công xưng li quốc công phụ tử tương suất tặc đảng do yên quảng thấu nhập hải dương kiếp lược duyên hà các huyện chí đông triều tập công trấn thủ dinh lăng quận công khuyết danh toại ngộ hại 七月偽春山自稱保國公率賊黨攻掠普安縣,thất nguyệt nguỵ xuân sơn tự xưng bảo quốc công suất tặc đảng công lược phổ yên huyện 節制鄭松差兵擊破之󰱐馬四匹銅印一顆賊遂奔潰,tiết chế trịnh tùng sai binh kích phá chi hoạch mã tứ sất đồng ấn nhất khoả tặc toại bôn hội 又命頼世貴将兵攻破太原髙平等處俘獲偽将祈山王福王並名缺等併殺之,hựu mệnh lại thế quý tương binh công phá thái nguyên cao bằng đẳng xứ phu hoạch nguỵ tướng kì sơn vương phúc vương tịnh danh khuyết đẳng tinh sát chi 十三日甲申天無雲而雷忽震宫柱,thập tam nhật giáp thân thiên vô vân nhi lôi hốt chấn cung trụ 其夜月又入心度内後暈歳星,kì dạ nguyệt hựu nhập tâm độ nội hậu vựng tuế tinh 二十三日甲午大會文武百官誓于昇龍城之南門左街,nhị thập tam nhật giáp ngọ đại hội văn vũ bá quan thệ vu thăng long thành chi nam môn tả nhai 二十五日偽春山㱕降赴京請罪付㱕本属将後執殺之,nhị thập ngũ nhật nguỵ xuân sơn quy hàng phó kinh thỉnh tội phó quy bản thuộc tướng hậu chấp sát chi 火犯昴分經歳不入垣,hoả phạm mão phận kinh tuế bất nhập viên 命毅郡公阮惟一守金洞,mệnh nghị quận công nguyễn duy nhất thủ kim động 八月令大點軍兵于草津得兵數十二萬餘,bát nguyệt lệnh đại điểm quân binh vu thảo tân đắc binh số thập nhị vạn dư 大旱自八月經歳無雨至明年二月始得雨禾榖枯死一榖不成人民大飢,đại hạn tự bát nguyệt kinh tuế vô vũ chí minh niên nhị nguyệt thuỷ đắc vũ hoà cốc khô tử nhất cốc bất thành nhân dân đại cơ 九月令置平獄勘理官使决天下疑訟,cửu nguyệt lệnh trí bình ngục khám lí quan sử quyết thiên hạ nghi tụng 以文官二員吳慥阮宏詞武官黎稹等為之頒以公差印,dĩ văn quan nhị viên ngô tháo nguyễn hoành từ vũ quan lê chẩn đẳng vi chi ban dĩ công sai ấn 後再置三員為之皆不䏻守法其職遂廢,hậu tái trí tam viên vi chi giai bất năng thủ pháp kì chức toại phế 十月令脩理西京殿,thập nguyệt lệnh tu lí tây kinh điện 時莫舊臣東岸人翰林𭓇士阮時󰕑自稱為太保禮郡公僣號其子為順治,thời mạc cựu thần đông ngạn nhân hàn lâm học sĩ nguyễn thì dự tự xưng vi thái bảo lễ quận công tiếm hiệu kì tử vi thuận trị 王起兵㨿陸岸邀截諒山要路殺本處總兵蘭郡公缺名及奪取象一隻并財物,vương khởi binh cứ lục ngạn yêu tiệt lạng sơn yếu lộ sát bản xứ tổng binh lan quận công khuyết danh cập đoạt thủ tượng nhất chích tịnh tài vật 十一月節制鄭松差薊郡公潘彦領諸水奇戦船三百艘象一隻鎮守海陽青林鄭文彰守永頼阮廷倫守錦江海郡公缺名守唐安王珍守超類,thập nhất nguyệt tiết chế trịnh tùng sai kế quận công phan ngạn lĩnh chư thuỷ cơ chiến thuyền tam bách sưu tượng nhất chích trấn thủ hải dương thanh lâm trịnh văn chương thủ vĩnh lại nguyễn đình luân thủ cẩm giang hải quận công khuyết danh thủ đường an vương trân thủ siêu loại 十二月盗刼處處群起燒家殺人刼掠財畜丙申十九年明萬曆正二十四年,thập nhị nguyệt đạo kiếp xứ xứ quần khởi thiêu gia sát nhân kiếp lược tài súc bính thân thập cửu niên minh vạn lịch chính nhị thập tứ niên 月二日偽壮王莫敬章移屯安廣㨿萬寕香蘭使其将永頼人莅國公嘉福人太國公並名缺莫宗子莫瑋莫理等領戦船大小,nguyệt nhị nhật nguỵ tráng vương mạc kính chương di đồn yên quảng cứ vạn ninh hương lan sử kì tướng vĩnh lại nhân lị quốc công gia phúc nhân thái quốc công tịnh danh khuyết mạc tông tử mạc vĩ mạc lí đẳng lĩnh chiến thuyền đại tiểu 八十隻侵掠四岐永頼江,bát thập chích xâm lược tứ kì vĩnh lại giang 三日至青林青河江𭁈潘彦兵戦自寅至午大擊于江中,tam nhật chí thanh lâm thanh hà giang dữ phan ngạn binh chiến tự dần chí ngọ đại kích vu giang trung 時潘彦馬未及鞍兵未及甲賊船已到營門軍皆失措潘彦出拒纔四十五人而已,thời phan ngạn mã vị cập yên binh vị cập giáp tặc thuyền dĩ đáo dinh môn quân giai thất thố phan ngạn xuất cự tài tứ thập ngũ nhân nhi dĩ 膠水将禮郡公見賊勢大自度軍少力不䏻支自率本船軍人先退,giao thuỷ tướng lễ quận công kiến tặc thế đại tự độ quân thiểu lực bất năng chi tự suất bản thuyền quân nhân tiên thoái 潘彦以爲恇怯斬之以徇󰕛,phan ngạn dĩ vi khuông khiếp trảm chi dĩ tuẫn chúng 於是人人殊死,ư thị nhân nhân thù tử 又得西真一水隊輕船突進,hựu đắc tây chân nhất thuỷ đội khinh thuyền đột tiến 賊将疑救兵至乃大潰棄船下水迯生,tặc tướng nghi cứu binh chí nãi đại hội khí thuyền hạ thuỷ đào sinh 潘彦乃手招本兵大小船一齊突戦奮擊中流斬賊将莅,phan ngạn nãi thủ chiêu bản binh đại tiểu thuyền nhất tề đột chiến phấn kích trung lưu trảm tặc tướng lị 國公太國公安郡公缺名以下瑞郡公及裨将二十餘人斬󰱐賊馘二千二百九十八顆收󰱐船艘噐械不可勝數俘󰱐賊将豪郡公缺名等數人,quốc công thái quốc công an quận công khuyết danh dĩ hạ thuỵ quận công cập tì tướng nhị thập dư nhân trảm hoạch tặc quắc nhị thiên nhị bách cửu thập bát khoả thu hoạch thuyền sưu khí giới bất khả thăng sổ phu hoạch tặc tướng hào quận công khuyết danh đẳng sổ nhân 賊黨各散㱕田里,tặc đảng các tán quy điền lí 即日觧送賊将豪郡公至軍門,tức nhật giải tống tặc tướng hào quận công chí quân môn 潘彦親觧其縛慰之曰汝欲生乎竟欲死乎若欲生則吾用汝為向導擒得壮王則我饒汝死罪,phan ngạn thân giải kì phược uý chi viết nhữ dục sinh hồ cạnh dục tử hồ nhược dục sinh tắc ngô dụng nhữ vi hướng đạo cầm đắc tráng vương tắc ngã nhiêu nhữ tử tội 豪郡公乃乞向導引兵兼行海道出安廣擒壮王以圖報效,hào quận công nãi khất hướng đạo dẫn binh kiêm hành hải đạo xuất yên quảng cầm tráng vương dĩ đồ báo hiệu 潘彦聽󰰾令󰱇輕船鋭卒數百人戦船五艘自全身鎧甲内藏偽豪郡公于舟中,phan ngạn thính bãi lệnh tuyển khinh thuyền duệ tốt sổ bách nhân chiến thuyền ngũ sưu tự toàn thân khải giáp nội tàng nguỵ hào quận công vu chu trung 四日彦𭁈諸将謀曰兵貴神速,tứ nhật ngạn dữ chư tướng mưu viết binh quý thần tốc 我以取勝之兵乘破竹之勢苟一戦两勝是天使我等成大功可較古之名将耳,ngã dĩ thủ thắng chi binh thừa phá trúc chi thế cẩu nhất chiến lưỡng thắng thị thiên sử ngã đẳng thành đại công khả giác cổ chi danh tướng nhĩ 僕願諸将士聽令同心戮力以立功名勦除偽賊則我等之功莫大焉,bộc nguyện chư tướng sĩ thính lệnh đồng tâm lục lực dĩ lập công danh tiễu trừ nguỵ tặc tắc ngã đẳng chi công mạc đại yên 諸将皆曰願聽令,chư tướng giai viết nguyện thính lệnh 是日彦󰱇壮士假作敬章兵號衣旗色,thị nhật ngạn tuyển tráng sĩ giả tác kính chương binh hiệu y kì sắc 自為前隊諸水軍隨後陸續󰱥進,tự vi tiền đội chư thuỷ quân tuỳ hậu lục tục kế tiến 是夜彦自乘輕船先突入重䦕,thị dạ ngạn tự thừa khinh thuyền tiên đột nhập trùng quan 其守䦕人問之答曰我乃豪郡公兵船因戦勝俘󰱐賊将薊郡公等先觧送献納我王,kì thủ quan nhân vấn chi đáp viết ngã nãi hào quận công binh thuyền nhân chiến thắng phu hoạch tặc tướng kế quận công đẳng tiên giải tống hiến nộp ngã vương 由是得入重䦕直進三日夜到,do thị đắc nhập trùng quan trực tiến tam nhật dạ đáo 萬寕州香蘭社,vạn ninh châu hương lan xã 及将近敬章船敬章疑為豪郡公得勝而回乃迎之,cập tương cận kính chương thuyền kính chương nghi vi hào quận công đắc thắng nhi hồi nãi nghênh chi 彦曰我是薊郡公汝等宜速受縛免被刀鎗,ngạn viết ngã thị kế quận công nhữ đẳng nghi tốc thụ phược miễn bị đao thương 敬章聞言措手不及乃棄船上岸走至沙中為官軍所󰱐及其妻妾二十人并斬其徒黨四十人,kính chương văn ngôn thố thủ bất cập nãi khí thuyền thượng ngạn tẩu chí sa trung vi quan quân sở hoạch cập kì thê thiếp nhị thập nhân tịnh trảm kì đồ đảng tứ thập nhân 是時諸兵率多爭收賊寳貨致賊餘黨走散竄入山林,thị thời chư binh suất đa tranh thu tặc bảo hoá trí tặc dư đảng tẩu tán thoán nhập sơn lâm 彦軍既󰱐全捷一󰁮連勝两陣軍士歡喜凱還京師觧納莫敬章于闕下,ngạn quân ký hoạch toàn tiệp nhất cử liên thắng lưỡng trận quân sĩ hoan hỉ khải hoàn kinh sư giải nộp mạc kính chương vu khuyết hạ 是日節制鄭松𬢱賞戦功賜潘彦金牌一两黄金十斤,thị nhật tiết chế trịnh tùng nghị thưởng chiến công tứ phan ngạn kim bài nhất lưỡng hoàng kim thập cân 又賞諸将士有䏻用命者銀子,hựu thưởng chư tướng sĩ hữu năng dụng mệnh giả ngân tử 三百斤設大宴饗勞之,tam bách cân thiết đại yến hưởng lạo chi 是時莫臣多詭計告于明人曰黎兵者乃鄭氏爭彊起兵攻殺上國貢臣及莫氏子孫實非黎氏子孫重興之兵,thị thời mạc thần đa quỷ kế cáo vu minh nhân viết lê binh giả nãi trịnh thị tranh cường khởi binh công sát thượng quốc cống thần cập mạc thị tử tôn thực phi lê thị tử tôn trùng hưng chi binh 由是明人多遣使過鎮南交䦕将牒文來我國每期大會勘黎氏子孫果有是否期至交䦕為約,do thị minh nhân đa khiển sứ quá trấn nam giao quan tương điệp văn lai ngã quốc mỗi kì đại hội khám lê thị tử tôn quả hữu thị phủ kì chí giao quan vi ước 二十九日命户部尚書兼東閣𭓇士通郡公杜汪御史󰱑都御史阮文階等候命先至鎮南交䦕𭁈明國左江兵廵道陳惇臨通柬牒辭多謙遜,nhị thập cửu nhật mệnh hộ bộ thượng thư kiêm đông các học sĩ thông quận công đỗ uông ngự sử đài đô ngự sử nguyễn văn giai đẳng hậu mệnh tiên chí trấn nam giao quan dữ minh quốc tả giang binh tuần đạo trần đôn lâm thông giản điệp từ đa khiêm tốn 後又使右将黄廷爱,hậu hựu sử hữu tướng hoàng đình ái 将兵󰱥至謀山為應,tương binh kế chí lạng sơn vi ứng 遣族目皇兄黎梗黎榴及工部左侍郎馮克寬等同賫安南都統使司印及前安南國王印墨樣二件金子一百斤銀子一千两𭁈國耆老數十人同赴鎮南交䦕候行會勘,khiển tộc mục hoàng huynh lê ngạnh lê lựu cập công bộ tả thị lang phùng khắc khoan đẳng đồng tê an nam đô thống sứ ti ấn cập tiền an nam quốc vương ấn mặc dạng nhị kiện kim tử nhất bách cân ngân tử nhất thiên lạng dữ quốc kì lão sổ thập nhân đồng phó trấn nam giao quan hậu hành hội khám 二月一日左江兵廵道提刑按察司副使陳惇臨牒催使帝親到鎮南交䦕以其會勘,nhị nguyệt nhất nhật tả giang binh tuần đạo đề hình án sát ti phó sứ trần đôn lâm điệp thôi sử đế thân đáo trấn nam giao quan dĩ kì hội khám 五日帝親督右相黄廷爱太尉阮黄阮有僚太傅鄭杜等及諸将士兵象萬餘到鎮南交䦕約期會勘,ngũ nhật đế thân đốc hữu tướng hoàng đình ái thái uý nguyễn hoàng nguyễn hữu liêu thái phó trịnh đỗ đẳng cập chư tướng sĩ binh tượng vạn dư đáo trấn nam giao quan ước kì hội khám 時明人牽廷逾期退托要索求取金人金,thời minh nhân khiên đình du kì thoái thác yêu sách cầu thủ kim nhân kim 印事迹等物件不肯赴勘卒過期,ấn sự tích đẳng vật kiện bất khẳng phó khám tốt quá kì 三月帝乃還京,tam nguyệt đế nãi hoàn kinh 夏四月令天下各處府縣總社係被經兵人民漂散許回復業饒役三年,hạ tứ nguyệt lệnh thiên hạ các xứ phủ huyện tổng xã hệ bị kinh binh nhân dân phiêu tán hứa hồi phục nghiệp nhiêu dịch tam niên 然所𬋩多侵擾務行苛虐民或至流散未安其業,nhiên sở quản đa xâm nhiễu vụ hành hà ngược dân hoặc chí lưu tán vị an kì nghiệp 令閲󰱇原定新舊另兵,lệnh duyệt tuyển nguyên định tân cựu lánh binh 如有功已受職爵年老弱者饒汰之身才彊健者充補之以成兵額,như hữu công dĩ thụ chức tước niên lão nhược giả nhiêu thải chi thân tài cường kiện giả sung bổ chi dĩ thành binh ngạch 望月食是時大旱夏務禾榖皆不得收陂澤枯涸草木多黄落花果不實盗刼群聚於民間大者七八百人小者亦不下數百人日夜燒毀,vọng nguyệt thực thị thời đại hạn hạ vụ hoà cốc giai bất đắc thu bi trạch khô hạc thảo mộc đa hoàng lạc hoa quả bất thực đạo kiếp quần tụ ư dân gian đại giả thất bát bách nhân tiểu giả diệc bất hạ sổ bách nhân nhật dạ thiêu huỷ 人家刼掠才畜水陸不通道途閉塞民多飢餓死者過半,nhân gia kiếp lược tài súc thuỷ lục bất thông đạo đồ bế tắc dân đa cơ ngạ tử giả quá bán 五月太保和郡公武德恭自移大同營就義都居之,ngũ nguyệt thái bảo hoà quận công vũ đức cung tự di đại đồng dinh tựu nghĩa đô cư chi 是月命效順翰林范鴻儒𭁈清華處承政使禮恭男胡秉國勘度本處桑洲土以定税額,thị nguyệt mệnh hiệu thuận hàn lâm phạm hồng nho dữ thanh hoa xứ thừa chính sứ lễ cung nam hồ bỉnh quốc khám độ bản xứ tang châu thổ dĩ định thuế ngạch 秋七月時天無風雨瀘江水自漲溢者經旬,thu thất nguyệt thời thiên vô phong vũ lô giang thuỷ tự trướng dật giả kinh tuần 彗星出指西北行,tuệ tinh xuất chỉ tây bắc hành 令修造昇龍城内太廟各殿,lệnh tu tạo thăng long thành nội thái miếu các điện 十七日壬午奉迎,thập thất nhật nhâm ngọ phụng nghênh 太祖髙皇帝及列聖皇帝等神位入昇龍城太廟殿歳時享祀,thái tổ cao hoàng đế cập liệt thánh hoàng đế đẳng thần vị nhập thăng long thành thái miếu điện tuế thời hưởng tự 八月九日甲辰壬申時京師及山南山西江河并池湖井水無故忽自動一時始觧,bát nguyệt cửu nhật giáp thìn nhâm thân thì kinh sư cập sơn nam sơn tây giang hà tịnh trì hồ tỉnh thuỷ vô cố hốt tự động nhất thời thuỷ giải 是月旱密禱得雨,thị nguyệt hạn mật đảo đắc vũ 閏月朔日有食之,nhuận nguyệt sóc nhật hữu thực chi 時令工象鑄造金銀人二軀各髙一尺二寸並重十斤又鑄銀花瓶二雙小銀香瓶五件又僃用土絹及諸貢献之物以防北使,thời lệnh công tượng chú tạo kim ngân nhân nhị khu các cao nhất xích nhị thốn tịnh trọng thập cân hựu chú ngân hoa bình nhị song tiểu ngân hương bình ngũ kiện hựu bị dụng thổ quyến cập chư cống hiến chi vật dĩ phòng bắc sứ 冬十一月二十五日大安縣時務社人范沆自稱,đông thập nhất nguyệt nhị thập ngũ nhật đại yên huyện thi vụ xã nhân phạm hàng tự xưng 為天南招討都元帥二十七日入㨿安謨耽溪山攻破附近社民所至人皆向服月餘眾得萬餘人,vi thiên nam chiêu thảo đô nguyên soái nhị thập thất nhật nhập cứ yên mô đam khê sơn công phá phụ cận xã dân sở chí nhân giai hướng phục nguyệt dư chúng đắc vạn dư nhân 自此長安莅仁等府盗賊群起多阻行人徃來而隤上各社民兵多從賊黨,tự thử trường yên lị nhân đẳng phủ đạo tặc quần khởi đa trở hành nhân vãng lai nhi đồi thượng các xã dân binh đa tòng tặc đảng 禮江侯父子亦傾心順服,lễ giang hầu phụ tử diệc khuynh tâm thuận phục 節制鄭松差羙郡公裴文奎将兵𭁈安謨土官良郡公阮体討之俘󰱐范沆送還京斬之,tiết chế trịnh tùng sai mĩ quận công bùi văn khuê tương binh dữ yên mô thổ quan lương quận công nguyễn thể thảo chi phu hoạch phạm hàng tống hoàn kinh trảm chi 十二月四日清華處鎮守将少保演郡公鄭文海卒,thập nhị nguyệt tứ nhật thanh hoa xứ trấn thủ tướng thiếu bảo diễn quận công trịnh văn hải tốt 贈太保,tặng thái bảo 是月差户部尚書兼東閣𭓇士通郡公杜汪等,thị nguyệt sai hộ bộ thượng thư kiêm đông các học sĩ thông quận công đỗ uông đẳng 候命𭁈廣郡公鄭永禄賫金銀人二軀及諸貢物就諒山城以候明人會勘,hầu mệnh dữ quảng quận công trịnh vĩnh lộc tê kim ngân nhân nhị khu cập chư cống vật tựu lạng sơn thành dĩ hậu minh nhân hội khám 時明龍州土官多受莫黨賄賂因𭁈結連退托事未果就更值正旦節杜汪鄭永禄等復還京,thời minh long châu thổ quan đa thụ mạc đảng hối lộ nhân dữ kết liên thoái thác sự vị quả tựu cánh trị chính đán tiết đỗ uông trịnh vĩnh lộc đẳng phục hoàn kinh 丁酉二十年明萬曆二二十五年,đinh dậu nhị thập niên minh vạn lịch nhị nhị thập ngũ niên 月初十日命奉天府尹具設牲醴祭明康太王廟,nguyệt sơ thập nhật mệnh phụng thiên phủ doãn cụ thiết sinh lễ tế minh khang thái vương miếu 十九日差候命官杜汪阮文皆等復至諒山鎮南交䦕探明人消息,thập cửu nhật sai hầu mệnh quan đỗ uông nguyễn văn giai đẳng phục chí lạng sơn trấn nam giao quan thám minh nhân tiêu tức 遣北道将淳郡公陳德惠𭁈會郡公宏郡公並名缺等領兵護送,khiển bắc đạo tướng thuần quận công trần đức huệ dữ hội quận công hoành quận công tịnh danh khuyết đẳng lĩnh binh hộ tống 及至諒山,cập chí lạng sơn 城駐營,thành trú dinh 時偽福王高國公並名缺等率眾奪擊殺會郡公于陣,thời nguỵ phúc vương cao quốc công tịnh danh khuyết đẳng suất chúng đoạt kích sát hội quận công vu trận 淳郡公宏郡公等將兵走脱,thuần quận công hoành quận công đẳng tương binh tẩu thoát 及回至京皆削其兵權,cập hồi chí kinh giai tước kì binh quyền 杜汪阮文階等入㨿山峙得脱,đỗ uông nguyễn văn giai đẳng nhập cứ sơn trì đắc thoát 三月安豐人阮當明偽稱福德二年率本縣人起兵刼掠旁縣,tam nguyệt yên phong nhân nguyễn đương minh nguỵ xưng phúc đức nhị niên suất bản huyện nhân khởi binh kiếp lược bàng huyện 是日右将黄廷愛差属將收捕斬之及徒黨四人俘送營門亦斬之,thị nhật hữu tướng hoàng đình ái sai thuộc tướng thu bổ trảm chi cập đồ đảng tứ nhân phu tống dinh môn diệc trảm chi 時天雨血于山西地方後又雨雹,thời thiên vũ huyết vu sơn tây địa phương hậu hựu vũ bão 是月明人又使委官王建立就我國催貢會勘,thị nguyệt minh nhân hựu sử uỷ quan vương kiến lập tựu ngã quốc thôi cống hội khám 牒于京師大議起行,điệp vu kinh sư đại nghị khởi hành 二十八日帝親督右將黄,nhị thập bát nhật đế thân đốc hữu tướng hoàng 廷爱太尉阮黄阮有僚太傅鄭杜及左右都督七八員兵象五萬󰅾明委官王建立同行至諒山鎮南交關,đình ái thái uý nguyễn hoàng nguyễn hữu liêu thái phó trịnh đỗ cập tả hữu đô đốc thất bát viên binh tượng ngũ vạn đái minh uỷ quan vương kiến lập đồng hành chí lạng sơn trấn nam giao quan 四月初十日帝整飭兵象過鎮南交關與明左江廵道按察副使陳󰦛臨及廣西思明太平等府龍州憑祥等州官大行會勘,tứ nguyệt sơ thập nhật đế chỉnh sức binh tượng quá trấn nam giao quan dữ minh tả giang tuần đạo án sát phó sứ trần đôn lâm cập quảng tây tư minh thái bình đẳng phủ long châu bằng tường đẳng châu quan đại hành hội khám 交接禮各相喜賀,giao tiếp lễ các tương hỉ hạ 自此南北兩國復通,tự thử nam bắc lưỡng quốc phục thông 命工部左侍郎馮克寬為正使太常寺卿阮仁贍為副使如明歳貢并求封,mệnh công bộ tả thị lang phùng khắc khoan vi chánh sứ thái thường tự khanh nguyễn nhân thiệm vi phó sứ như minh tuế cống tịnh cầu phong 克寬至燕京適遇明帝萬壽聖節克寬上拜賀詩三十首,khắc khoan chí yên kinh thích ngộ minh đế vạn thọ thánh tiết khắc khoan thượng bái hạ thi tam thập thủ 明英武殿大學士,minh anh vũ điện đại học sĩ 少保兼太子太保吏部尚書張位以萬壽詩集上進,thiếu bảo kiêm thái tử thái bảo lại bộ thượng thư trương vị dĩ vạn thọ thi tập thượng tiến 明帝御筆批曰賢才何地無之,minh đế ngự bút phê viết hiền tài hà địa vô chi 朕覧詩集具見馮克寬忠梱殊可深嘉篤羙,trẫm lãm thi tập cụ kiến phùng khắc khoan trung khổn thù khả thâm gia đốc mĩ 即命下刊板放行天下,tức mệnh hạ khan bản phóng hành thiên hạ 於是朝鮮國使刑曹參判李賥光爲之作序,ư thị triều tiên quốc sứ hình tào tham phán lí toái quang vị chi tác tự 是時明義土官勇郡公阮克寬父子𭁈僞黨連結聚集奸惡人欲乱京邑,thị thời minh nghĩa thổ quan dũng quận công nguyễn khắc khoan phụ tử dữ nguỵ đảng liên kết tụ tập gian ác nhân dục loạn kinh ấp 夜常起火燒毀庯坊,dạ thường khởi hoả thiêu huỷ phố phường 事𮗓官軍捕得克寬父子三人及徒黨二十四人于昇龍城南門外並拽得木印旗鉦噐械及,sự giác quan quân bổ đắc khắc khoan phụ tử tam nhân cập đồ đảng nhị thập tứ nhân vu thăng long thành nam môn ngoại tịnh duệ đắc mộc ấn kì chinh khí giới cập 勑命來納,sắc mệnh lai nộp 節制鄭松令尽燒之斬克寬父子及徒黨梟其首級,tiết chế trịnh tùng lệnh tận thiêu chi trảm khắc khoan phụ tử cập đồ đảng kiêu kì thủ cấp 二十日帝回京,nhị thập nhật đế hồi kinh 御駕至安常,ngự giá chí yên thường 節制鄭松親迎拜于安常扶御駕還宫,tiết chế trịnh tùng thân nghênh bái vu yên thường phù ngự giá hoàn cung 帝乃視朝,đế nãi thị triều 節制鄭松親率諸大臣及文武百官行拜賀禮,tiết chế trịnh tùng thân suất chư đại thần cập văn vũ bách quan hành bái hạ lễ 令閲另兵,lệnh duyệt lánh binh 󰱇壮健者補兵額老弱者簡汰,tuyển tráng kiện giả bổ binh ngạch lão nhược giả giảm thải 然閲已經數年未曾見汰者致老弱多没于軍中,nhiên duyệt dĩ kinh sổ niên vị tằng kiến thải giả trí lão nhược đa một vu quân trung 五月旱榖豆枯死,ngũ nguyệt hạn cốc đậu khô tử 二十日帝密禱于禁中又立壇于大羅城夢橋合祭山川諸灵神始得雨,nhị thập nhật đế mật đảo vu cấm trung hựu lập đàn vu đại la thành mộng kiều hợp tế sơn xuyên chư linh thần thuỷ đắc vũ 時有慈廉艾橋社人阮明智前𭁈偽克寬相友父子起兵㨿明義地方偽稱大德三年,thời hữu từ liêm ngải kiều xã nhân nguyễn minh trí tiền dữ nguỵ khắc khoan tương hữu phụ tử khởi binh cứ minh nghĩa địa phương nguỵ xưng đại đức tam niên 太尉阮有僚俘󰱐明智父子俱斬之,thái uý nguyễn hữu liêu phù hoạch minh trí phụ tử câu trảm chi 是時萬郡公阮有力守清沔,thị thời vạn quận công nguyễn hữu lực thủ thanh miện 有力為政日務寬平民皆爱慕賊不敢侵境内無事民安其業,hữu lực vi chính nhật vụ khoan bình dân giai ái mộ tặc bất cảm xâm cảnh nội vô sự dân an kì nghiệp 六月四日山南效順将定郡公陳百年卒,lục nguyệt tứ nhật sơn nam hiệu thuận tướng định quận công trần bách niên tốt 是月無風雨瀘江水忽自漲溢衝激,thị nguyệt vô phong vũ lô giang thuỷ hốt tự trướng dật xung kích 是歳前大旱後大水田禾多損失歳屢不登民多流亡,thị tuế tiền đại hạn hậu đại thuỷ điền hoà đa tổn thất tuế lũ bất đăng dân đa lưu vong 秋七月七日太尉陽郡公阮有僚卒年六十贈,thu thất nguyệt thất nhật thái uý dương quận công nguyễn hữu liêu tốt niên lục thập tặng 陽國公,dương quốc công 十五日,thập ngũ nhật 阮有僚從姪嵩郡公阮公又病卒,nguyễn hữu liêu tụng điệt tung quận công nguyễn công hựu bệnh tốt 熒惑𭁈歳星合宿在畢度容一指相接,huỳnh hoặc dữ tuế tinh hợp túc tại tất độ dung nhất chỉ tương tiếp 令天下凣諸噐用隨以職品髙下不得僣越,lệnh thiên hạ phàm chư khí dụng tuỳ dĩ chức phẩm cao hạ bất đắc tiếm việt 令閲四政軍民丁壮等項以定原籍,lệnh duyệt tứ chính quân dân đinh tráng đẳng hạng dĩ định nguyên tịch 時宋山人勝郡公枚求守神溪縣有善政民多爱慕保之擢為順化總兵,thời tống sơn nhân thắng quận công mai cầu thủ thần khê huyện hữu thiện chính dân đa ái mộ bảo chi trạc vi thuận hoá tổng binh 八月東岸土将淳郡公陳德惠及子陳德澤稱岑郡公謀反𭁈安世土将世郡公楊文幹父子俱率弟子夜遁從偽黨去,bát nguyệt đông ngàn thổ tướng thuần quận công trần đức huệ cập tử trần đức trạch xưng sầm quận công mưu phản dữ yên thế thổ tướng thế quận công dương văn cán phụ tử câu suất đệ tử dạ độn tòng nguỵ đảng khứ 節制鄭松分兵差其子,tiết chế trịnh tùng phân binh sai kì tử 掌錦衣衛䧺良侯鄭桃領兵攻之斬其徒黨,chưởng cẩm y vệ hùng lương hầu trịnh đào lĩnh binh công chi trảm kì đồ đảng 德澤文幹等𭁈子弟遠奔,đức trạch văn cán đẳng dữ tử đệ viễn bôn 時四政人民多煩於刈公象草又被所𬋩攪擾民不勝其苦多從偽黨刼掠民間,thời tứ chính nhân dân đa phiền ư ngải công tượng thảo hựu bị sở quản giảo nhiễu dân bất thăng kì khổ đa tòng nguỵ đảng kiếp lược dân gian 十月海陽土将水棠縣人水郡公缺名宜陽縣人禮郡公缺名俱率兵反擄掠海陽諸縣襲殺廵守将華橋侯缺名及本縣縣官,thập nguyệt hải dương thổ tướng thuỷ đường huyện nhân thuỷ quận công khuyết danh nghi dương huyện nhân lễ quận công khuyết danh câu suất binh phản lỗ lược hải dương chư huyện tập sát tuần thủ tướng hoa kiều hầu khuyết danh cập bản huyện huyện quan 又有新明縣偽瓊郡公瑞郡公並名缺兄弟聚集徒黨所至脅掠人民𭁈水郡公禮郡公等相結眾至數千,hựu hữu tân minh huyện nguỵ quỳnh quận công thuỵ quận công tịnh danh khuyết huynh đệ tụ tập đồ đảng sở chí hiếp lược nhân dân dữ thuỷ quận công lễ quận công đẳng tương kết chúng chí sổ thiên 海陽諸縣,hải dương chư huyện 人民畏其殘虐悉皆順從,nhân dân uý kì tàn ngược tất giai thuận tòng 十一月二十日節制鄭松差都督同知豪郡公阮沔羙郡公裴文奎薊郡公潘彦等領水兵五十艘往海陽攻破偽黨即日進𭛁,thập nhất nguyệt nhị thập nhật tiết chế trịnh tùng sai đô đốc đồng tri hào quận công nguyễn miện mĩ quận công bùi văn khuê kế quận công phan ngạn đẳng lĩnh thuỷ binh ngũ thập sưu vãng hải dương công phá nguỵ đảng tức nhật tiến phát 阮沔獨自驕兵輕敵自謂殘賊不足慮不𭁈諸将計𬢱乃親率本部内兵船四隻輕進突入戦陣中至賊伏兵處遇賊人船,nguyễn miện độc tự kiêu binh khinh địch tự vị tàn tặc bất túc lự bất dữ chư tướng kế nghị nãi thân suất bản bộ nội binh thuyền tứ chích khinh tiến đột nhập chiến trận trung chí tặc phục binh xứ ngộ tặc nhân thuyền 豪郡公令𭛁大銃射之禮郡公被磾死於船中,hào quận công lệnh phát đại súng xạ chi lễ quận công bị đạn tử ư thuyền trung 舟中賊代著禮郡公衣催兵乱戦復剌殺豪郡公死於戦陣中,chu trung tặc đại trước lễ quận công y thôi binh loạn chiến phục lạt sát hào quận công tử ư chiến trận trung 两軍混戦相殺官軍死者亦八十餘,lưỡng quân hỗn chiến tương sát quan quân tử giả diệc bát thập dư 人兵卒皆走,nhân binh tốt giai tẩu 遇裴文奎兵繼至賊󰕛棄船登岸走散,ngộ bùi văn khuê binh kế chí tặc chúng khí thuyền đăng ngạn tẩu tán 文奎收󰱐阮沔首級而還,văn khuê thu hoạch nguyễn miện thủ cấp nhi hoàn 後文奎再将兵拽尋󰱐禮郡公首回京觧納令梟三日,hậu văn khuê tái tương binh duệ tầm hoạch lễ quận công thủ hồi kinh giải nộp lệnh kiêu tam nhật 節制鄭松議賞文奎金十斤陞少保,tiết chế trịnh tùng nghị thưởng văn khuê kim thập cân thăng thiếu bảo 是月令天下各處建鄕試塲取士,thị nguyệt lệnh thiên hạ các xứ kiến hương thí trường thủ sĩ 十二月偽陳德澤等㨿兵大慈使人盗捕公䧺象一隻,thập nhị nguyệt nguỵ trần đức trạch đẳng cứ binh đại từ sử nhân đạo bổ công hùng tượng nhất chích 節制鄭松令廣郡公鄭永禄奉郡公鄭有用安岩侯阮鎮安全侯阮光登瓊陽侯阮金龜等領兵追及獲斬之收捕妻子而回,tiết chế trịnh tùng lệnh quảng quận công trịnh vĩnh lộc phụng quận công trịnh hữu dụng an nham hầu nguyễn trấn an toàn hầu nguyễn quang đăng quỳnh dương hầu nguyễn kim quy đẳng lĩnh binh truy cập hoạch trảm chi thu bổ thê tử nhi hồi 戊戌二十一年明萬曆正二十六年,mậu tuất nhị thập nhất niên minh vạn lịch chính nhị thập lục niên 月十六日頒大赦布誥天下,nguyệt thập lục nhật ban đại xá bố cáo thiên hạ 一切盗刼迯囚及經年賦税並皆赦免,nhất thiết đạo kiếp đào tù cập kinh niên phú thuế tịnh giai xá miễn 二月詔陞公子鄭𭫨為平郡公使督率兵馬以防盗賊,nhị nguyệt chiếu thăng công tử trịnh tráng vi bình quận công sử đốc suất binh mã dĩ phòng đạo tặc 三月旱西北多風起禾榖草木枯死,tam nguyệt hạn tây bắc đa phong khởi hoà cốc thảo mộc khô tử 節制鄭松使右将黄廷爱将兵攻畧陸岸󰱐䧺禮之子莫敬倫并馬三十五匹及噐械而還,tiết chế trịnh tùng sử hữu tướng hoàng đình ái tương binh công lược lục ngạn hoạch hùng lễ chi tử mạc kính luân tịnh mã tam thập ngũ thất cập khí giới nhi hoàn 節制鄭松又使太尉阮黄領水軍畧定海陽攻破水郡父子及徒黨,tiết chế trịnh tùng hựu sử thái uý nguyễn hoàng lĩnh thuỷ quân lược định hải dương công phá thuỷ quận phụ tử cập đồ đảng 水郡走入水棠㨿山峙,thuỷ quận tẩu nhập thuỷ đường cứ sơn trì 官軍乃還,quan quân nãi hoàn 水郡使其黨瑞郡瓊郡侵掠青林青,thuỷ quận sử kì đảng thuỵ quận quỳnh quận xâm lược thanh lâm thanh 河等縣閲取地方丁壮編入隊伍為兵民多走散,hà đẳng huyện duyệt thủ địa phương đinh tráng biên nhập đội ngũ vi binh dân đa tẩu tán 四月會試天下士人,tứ nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 賜阮庶阮惟時黎弼四等進士出身阮克寬阮儉等同進士出身,tứ nguyễn thứ nguyễn duy thì lê bật tứ đẳng tiến sĩ xuất thân nguyễn khắc khoan nguyễn kiệm đẳng đồng tiến sĩ xuất thân 大旱,đại hạn 自正月至是月始得雨,tự chính nguyệt chí thị nguyệt thuỷ đắc vũ 節制鄭松差右将黄廷爱統諸步兵太保鄭檸等徃畧定東潮因進兵以擊水棠之北,tiết chế trịnh tùng sai hữu tướng hoàng đình ái thống chư bộ binh thái bảo trịnh ninh đẳng vãng lược định đông triều nhân tiến binh dĩ kích thuỷ đường chi bắc 又使太尉阮黄統領水軍少保裴文奎等徃畧定海陽處因進兵以擊水棠之南,hựu sử thái uý nguyễn hoàng thống lĩnh thuỷ quân thiếu bảo bùi văn khuê đẳng vãng lược định hải dương xứ nhân tiến binh dĩ kích thuỷ đường chi nam 又分使振郡公海郡公,hựu phân sử chấn quận công hải quận công 薊郡公壮郡公等将内水各奇徃經畧青林青河出金城以截水棠之上路,kế quận công tráng quận công đẳng tương nội thuỷ các cơ vãng kinh lược thanh lâm thanh hà xuất kim thành dĩ tiệt thuỷ đường chi thượng lộ 是日三道一齊進𭛁,thị nhật tam đạo nhất tề tiến phát 阮黄差本營将士先突入破水棠山峙士卒争先乃俘󰱐偽水郡公賊黨破潰,nguyễn hoàng sai bản dinh tướng sĩ tiên đột nhập phá thuỷ đường sơn trì sĩ tốt tranh tiên nãi phu hoạch nguỵ thuỷ quận công tặc đảng phá hội 諸道兵進到收󰱐賊黨船艘,chư đạo binh tiến đáo thu hoạch tặc đảng thuyền sưu 偽瓊瑞等率子弟迯出欲回先明,nguỵ quỳnh thuỵ đẳng suất tử đệ đào xuất dục hồi tiên minh 到半途遇裴文奎兵大擊两兵混戦於江中自辰至申賊兵力乏潰走,đáo bán đồ ngộ bùi văn khuê binh đại kích lưỡng binh hỗn chiến ư giang trung tự thìn chí thân tặc binh lực phạp hội tẩu 文奎催兵乘勝逐比破之俘獲僞瑞于舟中斬馘百餘級僞瓊乃率餘黨奔于安廣,văn khuê thôi binh thừa thắng trục bí phá chi phu hoạch nguỵ thuỵ vu chu trung trảm quắc bách dư cấp nguỵ quỳnh nãi suất dư đảng bôn vu yên quảng 二十四日官兵還京俘送偽水,nhị thập tứ nhật quan binh hoàn kinh phu tống nguỵ thuỷ 瑞献納,thuỵ hiến nộp 賞功畢斬水郡公瑞郡公等于廛橋梟其首級,thưởng công tất trảm thuỷ quận công thuỵ quận công đẳng vu triền kiều kiêu kì thủ cấp 五月山陽僞越國公死其眾無統山西守将清郡公鄧璥膠郡公阮有佳等進兵攻逐斬馘數千級󰱐馬十匹而還,ngũ nguyệt sơn dương nguỵ việt quốc công tử kì chúng vô thống sơn tây thủ tướng thanh quận công đặng kính giao quận công nguyễn hữu giai đẳng tiến binh công trục trảm quắc sổ thiên cấp hoạch mã thập thất nhi hoàn 是月令裴文奎督率新明安陽二縣兵丁使将兵徃鎮守以安方民壮郡公阮峩守青林華陽侯王珠守嘉遠,thị nguyệt lệnh bùi văn khuê đốc suất tân minh an dương nhị huyện binh đinh sử tương binh vãng trấn thủ dĩ an phương dân tráng quận công nguyễn nga thủ thanh lâm hoa dương hầu vương châu thủ gia viễn 是歳旱,thị tuế hạn 七月己亥天小雨數日,thất nguyệt kỷ hợi thiên tiểu vũ sổ nhật 八月旱莫䧺禮之子敬用聚黨于安博僞稱威王,bát nguyệt hạn mạc hùng lễ chi tử kính dụng tụ đảng vu an bác nguỵ xưng uy vương 後數敗乏食乃謀誘殺土官富良侯缺名而取其土地,hậu sổ bại phạp thực nãi mưu dụ sát thổ quan phú lương hầu khuyết danh nhi thủ kì thổ địa 人民,nhân dân 富良𮗓之謀遂沮,phú lương giác chi mưu toại trở 莫敬用自率子弟逼之,mạc kính dụng tự suất tử đệ bức chi 富良以計就之使妻迎降首服曰大王權重兵勢且大追隨奔走之人更多武勇,phú lương dĩ kế tựu chi sử thê nghênh hàng thú phục viết đại vương quyền trọng binh thế thả đại truy tuỳ bôn tẩu chi nhân cánh đa vũ dũng 妾夫乃一村人耳未曾見此兵事聞大王之兵所至驚惶悚慄故使妾身代徃願大王列兵安寨于境外令行禁止整肅兵士固守營寨謹防,thiếp phu nãi nhất thôn nhân nhĩ vị tằng kiến thử binh sự văn đại vương chi binh sở chí kinh hoàng tủng lật cố sử thiếp thân đại vãng nguyện đại vương liệt binh an trại vu cảnh ngoại lệnh hành cấm chỉ chỉnh túc binh sĩ cố thủ dinh trại cẩn phòng 朝廷之兵來則禦之,triều đình chi binh lai tắc ngự chi 後大王自󰱇手足親近不過數十人隨妾入家到即引夫拜謁然後進納土地人民,hậu đại vương tự tuyển thủ túc thân cận bất quá sổ thập nhân tuỳ thiếp nhập gia đáo tức dẫn phu bái yết nhiên hậu tiến nộp thổ địa nhân dân 威王聞言大喜即󰱇左右手足子弟親近四十人,uy vương văn ngôn đại hỉ tức tuyển tả hữu thủ túc tử đệ thân cận tứ thập nhân 自入富良侯家村,tự nhập phú lương hầu gia thôn 富良侯使兵守閉䦕隘得𦂳乃出家迎接拜跪於前曰臣居僻境兵少良足,phú lương hầu sử binh thủ bế quan ải đắc khẩn nãi xuất gia nghênh tiếp bái quỵ ư tiền viết thần cư tích cảnh binh thiểu lương túc 大王至此少可安身養兵畜銳乘時待釁招募州縣收拾兵眾乃可復興前業,đại vương chí thử thiểu khả an thân dưỡng binh súc duệ thừa thời đãi hấn chiêu mộ châu huyện thu thập binh chúng nãi khả phục hưng tiền nghiệp 兹臣有一山峙遠且深險大王只可将親近數人入㨿深山臣遣家人贍給奉侍其餘左右将校皆暫居臣村宅以給養之再圖後󰁮,tư thần hữu nhất sơn trì viễn thả thâm hiểm đại vương chỉ khả tương thân cận sổ nhân nhập cứ thâm sơn thần khiển gia nhân thiệm cấp phụng thị kì dư tả hữu tướng hiệu giai tạm cư thần thôn trạch dĩ cấp dưỡng chi tái đồ hậu cử 威王聽󰰾乃率手足四五人共入㨿山峙,uy vương thính bãi nãi suất thủ túc tứ ngũ nhân cộng nhập cứ sơn trì 去了富良侯即将威王子弟四十人盡殺之不許泄𭁈威王知之,khử liễu phú lương hầu tức tương uy vương tử đệ tứ thập nhân tận sát chi bất hứa tiết dữ uy vương tri chi 富良侯密,phú lương hầu mật 差人馳告京師乞兵救援觧送威王,sai nhân trì cáo kinh sư khất binh cứu viện giải tống uy vương 於是節制鄭松差都督林郡公廣郡公華陽侯等領兵到富良侯村宅果擒󰱐威王俘送京師,ư thị tiết chế trịnh tùng sai đô đốc lâm quận công quảng quận công hoa dương hầu đẳng lĩnh binh đáo phú lương hầu thôn trạch quả cầm hoạch uy vương phu tống kinh sư 後論陞賞富良侯總兵職,hậu luận thăng thưởng phú lương hầu tổng binh chức 九月旱,cửu nguyệt hạn 是時連月亢旱禾苗枯死帝乃密禱禁中又合祭各神于夢橋始得雨,thị thời liên nguyệt kháng hạn hoà miêu khô tử đế nãi mật đảo cấm trung hựu hợp tế các thần vu mộng kiều thuỷ đắc vũ 六日安世縣楊文幹遣其妻牽馬二匹牛二隻赴京首服,lục nhật yên thế huyện dương văn cán khiển kì thê khiên mã nhị thất ngưu nhị chích phó kinh thú phục 許之令遣其夫出首宥罪,hứa chi lệnh khiển kì phu xuất thú hựu tội 彰德芝泥監生阮時󰠐偽號兵部尚書林泉侯,chương đức chi nê giám sinh nguyễn thì đam nguỵ hiệu binh bộ thượng thư lâm tuyền hầu 時擒󰱐送京監之後迯脱免,thời cầm hoạch tống kinh giam chi hậu đào thoát miễn 令廣德縣作紙局造作大方新樣紙納官無得私賣,lệnh quảng đức huyện tác chỉ cục tạo tác đại phương tân dạng chỉ nộp quan vô đắc tư mại 是時人數假令示故有是禁以防奸人,thị thời nhân sổ giả lệnh thị cố hữu thị cấm dĩ phòng gian nhân 又令各處承司府縣如見上司差有帖示者查實新樣𥿄依例承行如不是者引納論罪,hựu lệnh các xứ thừa ti phủ huyện như kiến thượng ti sai hữu thiếp thị giả tra thực tân dạng chỉ y lệ thừa hành như bất thị giả dẫn nộp luận tội 令諸府縣社該官閲󰱇該内民丁十八歳以上身才強健者編補為另以益兵數,lệnh chư phủ huyện xã cai quan duyệt tuyển cai nội dân đinh thập bát tuế dĩ thượng thân tài cường kiện giả biên bổ vi lánh dĩ ích binh số 然閲法多冗民不勝其苦,nhiên duyệt pháp đa nhũng dân bất thăng kì khổ 十月令清華乂安順化廣南等處構作󰱇塲候,thập nguyệt lệnh thanh hoa nghệ an thuận hoá quảng nam đẳng xứ cấu tác tuyển trường hậu 閲丁壮以補兵額,duyệt đinh tráng dĩ bổ binh ngạch 會歳終未行而止,hội tuế chung vị hành nhi chỉ 十三日節制鄭松表奏差右将黄廷爱統領兵象及太保鄭桐少保鄭栢都督黎文歡指揮使陳祚等将兵萬餘攻勦諒山偽黨,thập tam nhật tiết chế trịnh tùng biểu tấu sai hữu tướng hoàng đình ái thống lĩnh binh tượng cập thái bảo trịnh đồng thiếu bảo trịnh bách đô đốc lê văn hoan chỉ huy sứ trần tộ đẳng tương binh vạn dư công tiễu lạng sơn nguỵ đảng 使兵部右侍郎阮瑋為督視官,sử binh bộ hữu thị lang nguyễn vĩ vi đốc thị quan 又差太傅鄭杜統領兵象及石郡公王珍洮郡公陳震太原總兵德澤侯頼世貴等将兵攻勦太原偽黨,hựu sai thái phó trịnh đỗ thống lĩnh binh tượng cập thạch quận công vương trân thao quận công trần chấn thái nguyên tổng binh đức trạch hầu lại thế quý đẳng tương binh công tiễu thái nguyên nguỵ đảng 又差清郡公鄧璥膠郡公阮有佳等公勦山陽當道賊軰,hựu sai thanh quận công đặng kính giao quận công nguyễn hữu giai đẳng công tiễu sơn dương đương đạo tặc bối 又差拔郡公范久生鎮守臨洮諸要路以安興化之民,hựu sai bạt quận công phạm cửu sinh trấn thủ lâm thao chư yếu lộ dĩ an hưng hoá chi dân 十七日世郡公楊文幹父子赴京乞降饒其罪,thập thất nhật thế quận công dương văn cán phụ tử phó kinh khất hàng nhiêu kì tội 二十三日鄧璥阮有佳等兵至當道攻破上蘭賊偽,nhị thập tam nhật đặng kính nguyễn hữu giai đẳng binh chí đương đạo công phá thượng lan tặc nguỵ 扶髙棄寨走大蠻州,phù cao khí trại tẩu đại man châu 璥縱兵追之斬僞将扶衛朝巴等󰱐馬匹銅印鉦旗噐械甚多乃還,kính túng binh truy chi trảm nguỵ tướng phù vệ triều ba đẳng hoạch mã thất đồng ấn chinh kì khí giới thậm đa nãi hoàn 是月髙平土官總兵同知勇郡公何益率兵攻破定化州賊斬󰱐偽忠國公缺名及徒黨三十五馘得馬三十匹赴京觧納,thị nguyệt cao bình thổ quan tổng binh đồng tri dũng quận công hà ích suất binh công phá định hoá châu tặc trảm hoạch nguỵ trung quốc công khuyết danh cập đồ đảng tam thập ngũ quắc đắc mã tam thập thất phó kinh giải nộp 二十八日令絞莫敬用于東門市,nhị thập bát nhật lệnh giảo mạc kính dụng vu đông môn thị 十一月初,thập nhất nguyệt sơ 四日當道土官衛󰒂侯宋時照将兵攻破僞莫斬得僞扶勝侯缺名𭁈徒黨馘十五顆󰱐馬一匹其噐械不勝數,tứ nhật đương đạo thổ quan vệ nghĩa hầu tống thì chiếu tương binh công phá nguỵ mạc trảm đắc nguỵ phù thắng hầu khuyết danh dữ đồ đảng quắc thập ngũ khoả hoạch mã nhất thất kì khí giới bất thăng sổ 初六日右将黄廷爱至諒山城差都督林郡公陳福領兵千餘攻破脱朗州賊,sơ lục nhật hữu tướng hoàng đình ái chí lạng sơn thành sai đô đốc lâm quận công trần phúc lĩnh binh thiên dư công phá thoát lãng châu tặc 時莫敬恭兵從龍州來七泉使偽萬國公缺名拒戦,thời mạc kính cung binh tòng long châu lai thất tuyền sử nguỵ vạn quốc công khuyết danh cự chiến 陳福縱兵大擊斬萬國之子󰱐其妻孥徒黨焚其營寨賊兵潰散,trần phúc túng binh đại kích trảm vạn quốc chi tử hoạch kì thê nô đồ đảng phần kì dinh trại tặc binh hội tán 福等乘勝長驅直至敬恭營,phúc đẳng thừa thắng trường khu trực chí kính cung dinh 敬恭使福王領家小粮食先退入㨿龍州,kính cung sử phúc vương lĩnh gia tiểu lương thực tiên thoái nhập cứ long châu 至徒中遇陳福長,chí đồ trung ngộ trần phúc trưởng 子壯義侯陳鉄伏兵起攻之,tử tráng nghĩa hầu trần thiết phục binh khởi công chi 福王與兵卒相爭奪路走入龍州,phúc vương dữ binh tốt tương tranh đoạt lộ tẩu nhập long châu 王顧謂陳鉄曰有乾統王尚在後汝若欲追吾等乾統至此恐汝軰皆為泉下之鬼也,phúc vương cố vị trần thiết viết hữu càn thống vương thượng tại hậu nhữ nhược dục truy ngô đẳng càn thống chí thử khủng nhữ bối giai vi tuyền hạ chi quỷ dã 陳鉄聞之不敢追使弟子收拾財貨而還,trần thiết văn chi bất cảm truy sử đệ tử thu thập tài hoá nhi hoàn 敬恭見陳福兵進攻乃使其將蟠郡公勝郡公缺名等將兵斷後與陳福兵相拒,kính cung kiến trần phúc binh tiến công nãi sử kì tướng bàn quận công thắng quận công khuyết danh đẳng tương binh đoạn hậu dữ trần phúc binh tương cự 敬恭自領兵拔寨望後潜退陳福見僞将拒敵縱兵擊之斬得蟠勝軰于陣餘黨奔潰,kính cung tự lĩnh binh bạt trại vọng hậu tiềm thoái trần phúc kiến nguỵ tướng cự địch túng binh kích chi trảm đắc bàn thắng bối vu trận dư đảng bôn hội 敬恭乃率將卒數千人奔入龍州又遇陳鉄伏兵截其要路,kính cung nãi suất tướng tốt sổ thiên nhân bôn nhập long châu hựu ngộ trần thiết phục binh tiệt kì yếu lộ 敬恭,kính cung 自督大兵衛之,tự đốc đại binh vệ chi 時陳鉄兵少不敵乃復棄其所󰱐財貨拔隊直入髙平,thời trần thiết binh thiểu bất địch nãi phục khí kì sở hoạch tài hoá bạt đội trực nhập cao bình 敬恭兵急渡河去,kính cung binh cấp độ hà khứ 後陳福兵進至擒󰱐敬恭第二男十二歳,hậu trần phúc binh tiến chí cầm hoạch kính cung đệ nhị nam thập nhị tuế 時敬恭兵已遠去陳福令收兵回諒山與右将太尉榮國公議還京觧送敬恭男子以献,thời kính cung binh dĩ viễn khứ trần phúc lệnh thu binh hồi lạng sơn dữ hữu tướng thái uý vinh quốc công nghị hoàn kinh giải tống kính cung nam tử dĩ hiến 以户部尚書通郡公杜汪為少保,dĩ hộ bộ thượng thư thông quận công đỗ uông vi thiếu bảo 是月太傅鄭杜進兵攻太原通化感化地方,thị nguyệt thái phó trịnh đỗ tiến binh công thái nguyên thông hoá cảm hoá địa phương 差總兵頼世貴攻勦髙平,sai tổng binh lại thế quý công tiễu cao bằng 兵至三弄山世貴不能料敵,binh chí tam lộng sơn thế quý bất năng liệu địch 賊黨率各将蠻人四面夾擊世貴大敗,tặc đảng suất các tương man nhân tứ diện giáp kích thế quý đại bại 走三日夜至上思山為賊所󰱐公象一隻而世貴兄弟多𢃄鎗僅脱身走,tẩu tam nhật dạ chí thượng tư sơn vi tặc sở hoạch công tượng nhất chích nhi thế quý huynh đệ đa đái thương cận thoát thân tẩu 鄭杜見戦不利遂議還兵朝廷論削世貴兵權,trịnh đỗ kiến chiến bất lợi toại nghị hoàn binh triều đình luận tước thế quý binh quyền 滛雨,dâm vũ 十二月三日令絞莫敬恭第二男于東門之右,thập nhị nguyệt tam nhật lệnh giảo mạc kính cung đệ nhị nam vu đông môn chi hữu 初六日節制鄭松差候命官杜汪等先僃󰀩註禮物至鎮南交䦕迎接北使,sơ lục nhật tiết chế trịnh tùng sai hầu mệnh quan đỗ uông đẳng tiên bị nghi chú lễ vật chí trấn nam giao quan nghênh tiếp bắc sứ 先是使臣馮克寬等賫貢物及代身金人沉香象牙至燕京上表乞脩職貢,tiên thị sứ thần phùng khắc khoan đẳng tê cống vật cập đại thân kim nhân trầm hương tượng nha chí yên kinh thượng biểu khất tu chức cống 明帝見表大悅復詔封帝為安南都統使司都統使𬋩轄南國土地人民及賜安,minh đế kiến biểu đại duyệt phục chiếu phong đế vi an nam đô thống sứ ti đô thống sứ quản hạt nam quốc thổ địa nhân dân cập tứ an 南都統使司銀印一顆使馮克寬等賫勑書回國,nam đô thống sứ ti ngân ấn nhất khoả sử phùng khắc khoan đẳng tê sắc thư hồi quốc 克寬乃上表曰臣主黎氏是安南國王之胄憤逆臣莫氏僣奪不忍負千年之讐乃卧薪嘗膽思復祖宗之業以紹祖宗之迹,khắc khoan nãi thượng biểu viết thần chủ lê thị thị an nam quốc vương chi trụ phấn nghịch thần mạc thị tiếm đoạt bất nhẫn phụ thiên niên chi thù nãi ngoạ tân thường đảm tư phục tổ tông chi nghiệp dĩ thiệu tổ tông chi tích 彼莫氏本安南國黎氏之臣弑其君而奪其國實為上國之罪人而又暗求都統之職,bỉ mạc thị bản an nam quốc lê thị chi thần thí kì quân nhi đoạt kì quốc thực vi thượng quốc chi tội nhân nhi hựu ám cầu đô thống chi chức 兹臣主無莫氏之罪而反受莫氏之職此何義也願陛下察之,tư thần chủ vô mạc thị chi tội nhi phản thụ mạc thị chi chức thử hà nghĩa dã nguyện bệ hạ sát chi 明帝笑曰汝主雖非莫氏之比然以初復國恐人心未定方且受之後以王爵加之未為晚也,minh đế tiếu viết nhữ chủ tuy phi mạc thị chi bỉ nhiên dĩ sơ phục quốc khủng nhân tâm vị định phương thả thụ chi hậu dĩ vương tước gia chi vị vi vãn dã 汝其,nhữ kì 欽㢤慎勿固辝,khâm tai thận vật cố từ 克寬乃拜受而回,khắc khoan nãi bái thụ nhi hồi 初克寬以萬曆二十五年四月過䦕至十月到燕京拜謁明帝十二月初六日辝明帝回國前後凣一年餘四箇月使道以通,sơ khắc khoan dĩ vạn lịch nhị thập ngũ niên tứ nguyệt quá quan chí thập nguyệt đáo yên kinh bái yết minh đế thập nhị nguyệt sơ lục nhật từ minh đế hồi quốc tiền hậu phàm nhất niên dư tứ cá nguyệt sứ đạo dĩ thông 十五日克寬回至鎮南交䦕明左江官差委官王建立投𮞏公文赴京師,thập ngũ nhật khắc khoan hồi chí trấn nam giao quan minh tả giang quan sai uỷ quan vương kiến lập đầu đệ công văn phó kinh sư 節制鄭松差右相黄廷爱太保鄭檸整僃󰀩衛迎接明使王建立𭁈克寬等,tiết chế trịnh tùng sai hữu tướng hoàng đình ái thái bảo trịnh ninh chỉnh bị nghi vệ nghênh tiếp minh sứ vương kiến lập dữ khắc khoan đẳng 二十五日帝過江就菩提拜詔接使還于内殿,nhị thập ngũ nhật đế quá giang tựu bồ đề bái chiếu tiếp sứ hoàn vu nội điện 節制鄭松𭁈大臣文武入内殿朝謁,tiết chế trịnh tùng dữ đại thần văn vũ nhập nội điện triều yết 勑書宣讀畢見所頒銀印一顆,sắc thư tuyên độc tất kiến sở ban ngân ấn nhất khoả 乃是銅印因𭁈文武大臣議復回書𭁈明國讓責明委官王建立回北國𮞏奏明帝,nãi thị đồng ấn nhân dữ văn vũ đại thần nghị phục hồi thư dữ minh quốc nhượng trách minh uỷ quan vương kiến lập hồi bắc quốc đệ tấu minh đế 明土官受莫敬恭賄賂又𮞏奏明帝許敬恭安𢮿太原髙平地方,minh thổ quan thụ mạc kính cung hối lộ hựu đệ tấu minh đế hứa kính cung an quai thái nguyên cao bằng địa phương 己亥二十二年明萬曆正二十七年,kỉ hợi nhị thập nhị niên minh vạn lịch chính nhị thập thất niên 月二十八日少傅瓊郡公阮茂宣卒年八十二,nguyệt nhị thập bát nhật thiếu phó quỳnh quận công nguyễn mậu tuyên tốt niên bát thập nhị 茂宣雷陽盛羙人,mậu tuyên lôi dương thịnh mĩ nhân 二十八日羙郡公裴文奎觧納僞瑞郡令殺之,nhị thập bát nhật mĩ quận công bùi văn khuê giải nộp nguỵ thuỵ quận lệnh sát chi 二月時彰德芝泥監生阮時忱僞稱尚書禮國公青林蔓汭人偽稱少保安國公福禄人偽稱,nhị nguyệt thời chương đức chi nê giám sinh nguyễn thì thầm nguỵ xưng thượng thư lễ quốc công thanh lâm man nhuế nhân nguỵ xưng thiếu bảo an quốc công phúc lộc nhân nguỵ xưng 忠郡公聚兵安朗地方,trung quận công tụ binh yên lãng địa phương 平郡公鄭𭫨差人捕捉觧送京師,bình quận công trịnh tráng sai nhân bổ tróc giải tống kinh sư 悉令斬之,tất lệnh trảm chi 吏部右侍郎阮宏詞卒,lại bộ hữu thị lang nguyễn hoành từ tốt 大理寺卿陳福祐卒,đại lí tự khanh trần phúc hựu tốt 二十七日以工部左侍郎馮克寬爲吏部左侍郎封梅嶺侯,nhị thập thất nhật dĩ công bộ tả thị lang phùng khắc khoan vi lại bộ tả thị lang phong mai lĩnh hầu 三月明左江官陳惇臨使王建立復賫良馬玉𢃄衝天冠賜節制鄭松請為鄰好并柬文二帖内寫八字曰光興前烈定國元勳,tam nguyệt minh tả giang quan trần đôn lâm sử vương kiến lập phục tê lương mã ngọc đái xung thiên quan tứ tiết chế trịnh tùng thỉnh vi lân hảo tịnh giản văn nhị thiếp nội tả bát tự viết quang hưng tiền liệt định quốc nguyên huân 節制鄭松益厚遇之使人護送還國,tiết chế trịnh tùng ích hậu ngộ chi sử nhân hộ tống hoàn quốc 四月初七日行在内殿流星大起敬天殿折一角,tứ nguyệt sơ thất nhật hành tại nội điện lưu tinh đại khởi kính thiên điện chiết nhất giác 進封都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事左相太尉長國公鄭松爲都元帥總國政尚父平安王,tiến phong đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự tả tướng thái uý trường quốc công trịnh tùng vi đô nguyên suý tổng quốc chính thượng phụ bình an vương 使司天監黎文惠等擇日行󰀋封禮,sử ti thiên giám lê văn huệ đẳng trạch nhật hành sách phong lễ 其冊文曰王者建極錫福道惟公蕩蕩平平人臣定國樹勳禮當厚尊尊貴貴,kì sách văn viết vương giả kiến cực tích phúc đạo duy công đãng đãng bình bình nhân thần định quốc thụ huân lễ đương hậu tôn tôn quý quý 蠲辰誕恊鏤冊載華,quyên thì đản hiệp lũ sách tải hoa 推忠翊運竭節宣力功臣都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事左相太尉長國公鄭松國望泰喬家庭文武,suy trung dực vận kiệt tiết tuyên lực công thần đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự tả tướng thái uý trường quốc công trịnh tùng quốc vọng thái kiều gia đình văn vũ 建謀定策安社稷光植中天講信修睦比鄰封敉音米撫也安邉境,kiến mưu định sách an xã tắc quang thực trung thiên giảng tín tu mục tỉ lân phong mụ âm mễ phủ dã an biên cảnh 功特髙於宇宙位宜冠於臣僚,công đặc cao ư vũ trụ vị nghi quán ư thần liêu 特遣太宰榮國公黄廷爱賫捧金冊進封都元帥總國政尚父平安王,đặc khiển thái tể vinh quốc công hoàng đình ái tê bổng kim sách tiến phong đô nguyên suý tổng quốc chính thượng phụ bình an vương 爰賜玉鑽以作介圭仍錫土田以廣封邑,viên tứ ngọc toản dĩ tác giới khuê nhưng tích thổ điền dĩ quảng phong ấp 尚其秉共慎位皇皇恪守於王章脩德匹休世世永膺於帝眷,thượng kì bỉnh cung thận vị hoàng hoàng khác thủ ư vương chương tu đức thất hưu thế thế vĩnh ưng ư đế quyến 王其欽㢤,vương kì khâm tai 二十一日大開會宴,nhị thập nhất nhật đại khai hội yến 六月𬢱定律令,lục nguyệt nghị định luật lệnh 是歳三月大旱至六月,thị tuế tam nguyệt đại hạn chí lục nguyệt 時天無雨禾苗枯死,thời thiên vô vũ hoà miêu khô tử 十三日帝親𭁈平安王就射堆處立𡊨致禱後始,thập tam nhật đế thân dữ bình an vương tựu xạ đôi xứ lập đàn trí đảo hậu thuỷ 得雨,đắc vũ 十六日酉時月食,thập lục nhật dậu thì nguyệt thực 七月清華鎮守将少尉麟郡公何壽禄卒,thất nguyệt thanh hoa trấn thủ tướng thiếu uý lân quận công hà thọ lộc tốt 令欽差本處閲󰱇官黎文歡黎文植等代其職,lệnh khâm sai bản xứ duyệt tuyển quan lê văn hoan lê văn thực đẳng đại kì chức 其󰱇簿差詣京進納,kì tuyển bạ sai nghệ kinh tiến nộp 時大同武德恭反僣稱隆平王使手下将銳郡公等率大蠻州兵攻畧太原白通州各峙山脅取銀塲税,thời đại đồng vũ đức cung phản tiếm xưng long bình vương sử thủ hạ tướng nhuệ quận công đẳng suất đại man châu binh công lược thái nguyên bạch thông châu các trì sơn hiếp thủ ngân trường thuế 於是平安王命海郡公廣郡公奉郡公等将步兵進擊仍遣鎮守将衛義侯宋時照向導擊破之,ư thị bình an vương mệnh hải quận công quảng quận công phụng quận công đẳng tương bộ binh tiến kích nhưng khiển trấn thủ tướng vệ nghĩa hầu tống thì chiếu hướng đạo kích phá chi 八月六日令旨諸營長官及各奇隊該官諸本,bát nguyệt lục nhật lệnh chỉ chư dinh trưởng quan cập các cơ đội cai quan chư bản 營奇隊長次隊長其員有竭節宣力公臣并堅義從軍日久有功應僃類姓名詳註住址職爵逐一明白期本月中旬投納候閲定具本𬢱送該衛門銓除各職以示答勳,dinh cơ đội trưởng thứ đội trưởng kì viên hữu kiệt tiết tuyên lực công thần tịnh kiên nghĩa tòng quân nhật cửu hữu công ưng bị loại tính danh tường chú trú chỉ chức tước trục nhất minh bạch kì bản nguyệt trung tuần đầu nộp hậu duyệt định cụ bản nghị tống cai vệ môn thuyên trừ các chức dĩ thị đáp huân 二十三日太白犯入太乙星,nhị thập tam nhật thái bạch phạm nhập thái ất tinh 二十四日丑時帝崩,nhị thập tứ nhật sửu thì đế băng 是時平安王𭁈朝臣𬢱太子性不聰敏乃奉次子維新立之,thị thời bình an vương dữ triều thần nghị thái tử tính bất thông mẫn nãi phụng thứ tử duy tân lập chi 以本月二十七日即位于行在,dĩ bản nguyệt nhị thập thất nhật tức vị vu hành tại 大赦,đại xá 改元,cải nguyên 詔曰朕惟天地生物為德必宣氣行化,chiếu viết trẫm duy thiên địa sinh vật vi đức tất tuyên khí hành hoá 以神並育之機帝王守位以仁必敷訓錫福以示大公之道,dĩ thần tịnh dục chi cơ đế vương thủ vị dĩ nhân tất phu huấn tích phúc dĩ thị đại công chi đạo 理達無間言式用敷,lí đạt vô gián ngôn thức dụng phu 我國家天𭁈人㱕神傳聖󰱥,ngã quốc gia thiên dữ nhân quy thần truyền thánh kế 謨烈咸正罔鈌紀綱至詳且僃,mô liệt hàm chính võng quyết kỷ cương chí tường thả bị 所以遣後人者盖深遠矣,sở dĩ khiển hậu nhân giả cái thâm viễn hĩ 皇考紹恢丕緒在御二十有八年適倦于勤以國事付托于朕,hoàng khảo thiệu khôi phỉ tự tại ngự nhị thập hữu bát niên thích quyện vu cần dĩ quốc sự phó thác vu trẫm 朕方在疚哀慕不勝,trẫm phương tại cứu ai mộ bất thăng 然以社稷至重姑抑私情勉從公論謹於本年月二十七日嗣大曆逾年改元,nhiên dĩ xã tắc chí trọng cô ức tư tình miễn tòng công luận cẩn ư bản niên nguyệt nhị thập thất nhật tự đại lịch du niên cải nguyên 自念以幼冲之資承艱大之業負荷惧弗克堪守成不可無助,tự niệm dĩ ấu trùng chi tư thừa gian đại chi nghiệp phụ hà cụ phất khắc kham thủ thành bất khả vô trợ 寔頼主帥尚父平安王明朂匡,thực lại chủ suý thượng phụ bình an vương minh húc khuông 救之德暨諸舊勳大臣左右鄰弼賛佐彌縫之力庶幾嗣有令緒答楊先訓上副天心下蘇人望以衍宗社億萬年無疆之休,cứu chi đức kị chư cựu huân đại thần tả hữu lân bật tán tá di phùng chi lực thứ cơ tự hữu lệnh tự đáp dương tiên huấn thượng phó thiên tâm hạ tô nhân vọng dĩ diễn tông xã ức vạn niên vô cương chi hưu 今即政臨民正四方望宣澤承休之日,kim tức chính lâm dân chính tứ phương vọng tuyên trạch thừa hưu chi nhật 宜建極敷言施惠行慶以𭁈天下正始,nghi kiến cực phu ngôn thi huệ hành khánh dĩ dữ thiên hạ chính thuỷ 其以明年為慎德元年,kì dĩ minh niên vi thận đức nguyên niên 兹方即政一初宜廣推恩四海所有寬大名條頒布天下如賜功臣爵土加封祀典各神饒拖欠賦寬恤始回流民并原受偽職查實仍還前有及内外官賜恩陞級𭁈勇士生徒社長官員子孫等並,tư phương tức chính nhất sơ nghi quảng suy ân tứ hải sở hữu khoan đại danh điều ban bố thiên hạ như tứ công thần tước thổ gia phong tự điển các thần nhiêu tha khiếm phú khoan tuất thuỷ hồi lưu dân tịnh nguyên thụ nguỵ chức tra thực nhưng hoàn tiền hữu cập nội ngoại quan tứ ân thăng cấp dữ dũng sĩ sinh đồ xã trưởng quan viên tử tôn đẳng tịnh 賜資有差,tứ tư hữu sai 於戱正始大春秋一統兹徵貞觀之期享國兼殷夏歷年用集綿洪之慶,ô hô chính thuỷ đại xuân thu nhất thống tư trưng trinh quan chi kì hưởng quốc kiêm ân hạ lịch niên dụng tập miên hồng chi khánh 布告遐邇咸使聞知,bố cáo hà nhĩ hàm sử văn tri 二十五日禮部出榜曰大行皇帝賓天其天下臣民照依服制等次遵行,nhị thập ngũ nhật lễ bộ xuất bảng viết đại hành hoàng đế tân thiên kì thiên hạ thần dân chiếu y phục chế đẳng thứ tuân hành 其尚父乃勳王也而爲社稷重臣不𭁈百官同列應服一百日,kì thượng phụ nãi huân vương dã nhi vi xã tắc trọng thần bất dữ bách quan đồng liệt ưng phục nhất bách nhật 諸親王及文武階自郡公以上預朝班者若從營者不拘𭁈朝堂各員五品以上外任方靣各員應服三年,chư thân vương cập văn vũ giai tự quận công dĩ thượng dự triều ban giả nhược tòng dinh giả bất câu dữ triều đường các viên ngũ phẩm dĩ thượng ngoại nhậm phương diện các viên ưng phục tam niên 武階有侯伯爵至五品以上若從營者不拘内監司自六品,vũ giai hữu hầu bá tước chí ngũ phẩm dĩ thượng nhược tòng dinh giả bất câu nội giám ti tự lục phẩm 以下文階部寺首領府縣校官以上若從營不拘同者服期年,dĩ hạ văn giai bộ tự thủ lĩnh phủ huyện hiệu quan dĩ thượng nhược tòng dinh bất câu đồng giả phục kì niên 武階六品以下文階八九品朝謁服九月,vũ giai lục phẩm dĩ hạ văn giai bát cửu phẩm triều yết phục cửu nguyệt 護衛校士按吏華文服五月,hộ vệ hiệu sĩ án lại hoa văn phục ngũ nguyệt 官員妻預命婦者服期年不預命婦者服一百日並禁華飾,quan viên thê dự mệnh phụ giả phục kì niên bất dự mệnh phụ giả phục nhất bách nhật tịnh cấm hoa sức 溢任調除䕃官從官雜流官服五月,dật nhiệm điều trừ ấm quan tụng quan tạp lưu quan phục ngũ nguyệt 舍人文属官員子孫将臣社長及土酋輔導并湯沐邑及畿内庶民並服一百日,xá nhân văn thuộc quan viên tử tôn tướng thần xã trưởng cập thổ tù phụ đạo tinh thang mộc ấp cập kì nội thứ dân tịnh phục nhất bách nhật 天下各處百姓服二十七日,thiên hạ các xứ bách tính phục nhị thập thất nhật 並禁音樂并絲色珠玉金銀等服用,tịnh cấm âm nhạc tinh ti sắc châu ngọc kim ngân đẳng phục dụng 男女嫁娶官員男女停一百日庶民二十七日並以令,nam nữ giá thú quan viên nam nữ đình nhất bách nhật thứ dân nhị thập thất nhật tịnh dĩ lệnh 到爲始,đáo vi thuỷ 是日丑時流星大作長如帛疋及入地聲如巨雷,thị nhật sửu thì lưu tinh đại tác trường như bạch thất cập nhập địa thanh như cự lôi 九月二十日令将士護送大行皇帝梓宫㱕山陵,cửu nguyệt nhị thập nhật lệnh tướng sĩ hộ tống đại hành hoàng đế tử cung quy sơn lăng 大𧻗史記本紀續編卷之十七終,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập thất chung 大越史記本紀續編卷之十八,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập bát 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 敬宗惠皇帝諱維新世宗次子也在壽三十二崩塟華臠陵位二十年帝容貌雄偉繼体守成而天謀致有不祥之事良可悲夫,kính tông huệ hoàng đế huý duy tân thế tông thứ tử dã tại thọ tam thập nhị băng táng hoa loan lăng vị nhị thập niên đế dung mạo hùng vĩ kế thể thủ thành nhi thiên mưu trí hữu bất tường chi sự lương khả bi phù 下晏然,hạ yến nhiên 然偏咱那庚子慎德元年,nhiên thiên thính na canh tí thận đức nguyên niên 十一月以後弘定明萬曆二十八年,thập nhất nguyệt dĩ hậu hoằng định minh vạn lịch nhị thập bát niên 元年夏五月大水,nguyên niên hạ ngũ nguyệt đại thuỷ 是時太尉端國公阮黄陰使薊郡公潘彦壮郡公吳廷峩美郡公裴文奎等謀反,thị thời thái uý đoan quốc công nguyễn hoàng âm sử kế quận công phan ngạn tráng quận công ngô đình nga mĩ quận công bùi văn khuê đẳng mưu phản 平安王𭁈諸臣方議征討,bình an vương dữ chư thần phương nghị chinh thảo 黄欲售私計托爲請兵追擊遂大燒營寨潜回順化,hoàng dục thụ tư kế thác vi thỉnh binh truy kích toại đại thiêu doanh trại tiềm hồi thuận hoá 此時國内擾攘人心摇動,thử thời quốc nội nhiễu nhương nhân tâm dao động 王乃翊拨,vương nãi dực bạt 皇上回銮以圖固本,hoàng thượng hồi loan dĩ đồ cố bản 時潘彦吳廷峩裴文奎等引兵附莫招安城市,thời phan ngạn ngô đình nga bùi văn khuê đẳng dẫn binh phụ mạc chiêu an thành thị 既而彦疑文奎有異謀乃使人射殺文奎於江中,kí nhi ngạn nghi văn khuê hữu dị mưu nãi sử nhân xạ sát văn khuê ư giang trung 彦自稱爲節制郢國公廷峩稱爲太保花郡公彦弟缺名,ngạn tự xưng vi tiết chế dĩnh quốc công đình nga xưng vi thái bảo hoa quận công ngạn đệ khuyết danh 稱爲前步營瓊郡公用莫乾統年號牌示禁止,xưng vi tiền bộ dinh quỳnh quận công dụng mạc càn thống niên hiệu bài thị cấm chỉ 文奎妻阮氏年欲爲夫報讐泣謂本軍曰有能竭力報恩殺得彦者重賞,văn khuê thê nguyễn thị niên dục vị phu báo thù khấp vị bản quân viết hữu năng kiệt lực báo ân sát đắc ngạn giả trọng thưởng 彦聞之大怒,ngạn văn chi đại nộ 六月朔彦𭛁軍至黄江交戦,lục nguyệt sóc ngạn phát quân chí hoàng giang giao chiến 文奎妻兵射殺彦于江中,văn khuê thê binh xạ sát ngạn vu giang trung 平安王遣僉都御史嘉祿子黎義澤賫書于廣南太尉端國,bình an vương khiển thiêm đô ngự sử gia lộc tử lê nghĩa trạch tê thư vu quảng nam thái uý đoan quốc 公阮黄,công nguyễn hoàng 曰大臣與國義同休戚舅以國言之則累世勳舊之臣也以家言之則親親之義也,viết đại thần dữ quốc nghĩa đồng hưu thích cữu dĩ quốc ngôn chi tắc luỹ thế huân cựu chi thần dã dĩ gia ngôn chi tắc thân thân chi nghĩa dã 傾以僞莫僣干國運遭否先祖太宰興國昭勳靖公興國公阮金乃平安王之外祖故亦稱先祖也,khuynh dĩ nguỵ mạc tiếm can quốc vận tao phủ tiên tổ thái tể hưng quốc chiêu huân tĩnh công hưng quốc công nguyễn kim nãi bình an vương chi ngoại tổ cố diệc xưng tiên tổ dã 首唱大義翊莊宗皇帝於崎嶇之間各分復正,thủ xướng đại nghĩa dực trang tông hoàng đế ư kì khu chi gian các phận phục chính 先祖即世先考明康太王當國重寄以舅肺腑之親委以順廣二處,tiên tổ tức thế tiên khảo minh khang thái vương đương quốc trọng ký dĩ cữu phế phủ chi thân uỷ dĩ thuận quảng nhị xứ 舅自受命撫安方民寔有其功,cữu tự thụ mệnh phủ an phương dân thực hữu kì công 先考上賓甥掌兵政仍舅舊職,tiên khảo thượng tân sanh chưởng binh chính nhưng cữu cựu chức 累書催督財賦漕運以濟國用舅每以海道難阻爲辭,luỹ thư thôi đốc tài phú tào vận dĩ tế quốc dụng cữu mỗi dĩ hải đạo nan trở vi từ 及其城既復天下既定,cập kì thành ký phục thiên hạ ký định 舅始從容就道,cữu thuỷ tòng dung tựu đạo 朝廷優加營河中一府及山南上伴七縣授以右相意欲舅與左相榮國公黄廷愛左扶右持以濟中天之業安南國之民,triều đình ưu gia doanh hà trung nhất phủ cập sơn nam thượng bạn thất huyện thụ dĩ hữu tướng ý dục cữu dữ tả tướng vinh quốc công hoàng đình ái tả phù hữu trì dĩ tế trung thiên chi nghiệp an nam quốc chi dân 比者逆臣潘彦裴文奎吳廷峩等萌心背叛稱兵犯順甥方與舅料理兵事追勦逆黨不期舅不待命私自𢫔回摇動方民,tỉ giả nghịch thần phan ngạn bùi văn khuê ngô đình nga đẳng manh tâm bội phản xưng binh phạm thuận sanh phương dữ cữu liệu lí binh sự truy tiễu nghịch đảng bất kì cữu bất đãi mệnh tư tự thiện hồi dao động phương dân 不知本舅意耶抑誤咱彼計耶兹裴文奎潘彦互相攻擊俱被殺戮,bất tri bản cữu ý da ức ngộ thính bỉ kế da tư bùi văn khuê phan ngạn hỗ tương công kích cụ bị sát lục 乃知天道昭明禍不旋踵舅亦知之矣,nãi tri thiên đạo chiêu minh hoạ bất tuyền chủng cữu diệc tri chi hĩ 事既如此舅果能超然覺悟追悔前咎思先祖之勳業,sự ký như thử cữu quả năng siêu nhiên giác ngộ truy hối tiền cữu tư tiên tổ chi huân nghiệp 當使人奉書詣行在𢪒禀督集財賦以供國用則以功凖過朝廷自有典憲而舅之前日勳業得以復全累世勳各事業永永不替,đương sử nhân phụng thư nghệ hành tại bái bẩm đốc tập tài phú dĩ cung quốc dụng tắc dĩ công chuẩn quá triều đình tự hữu điển hiến nhi cữu chi tiền nhật huân nghiệp đắc dĩ phục toàn luỹ thế huân các sự nghiệp vĩnh vĩnh bất thế 若其不爾則以順攻逆朝廷用兵有各矣舅之各節當如何耶舅在兵務常以經史留心其審思之毋貽後悔,nhược kì bất nhĩ tắc dĩ thuận công nghịch triều đình dụng binh hữu các hĩ cữu chi các tiết đương như hà da cữu tại binh vụ thường dĩ kinh sử lưu tâm kì thẩm tư chi vô di hậu hối 義澤行至境内揣知黄素多謀自貯詔書于筒置于野外叢處使舍人移來,nghĩa trạch hành chí cảnh nội suỷ tri hoàng tố đa mưu tự trữ chiếu thư vu đồng trí vu dã ngoại tùng xứ sử xá nhân di lai 黄聞之謀奪詔書圖辱使者,hoàng văn chi mưu đoạt chiếu thư đồ nhục sứ giả 夜令勇士就于住處刼奪囊槖罄尽回㸔不見詔書又使就于住舘悉焚之,dạ lệnh dũng sĩ tựu vu trú xứ kiếp đoạt nang thác khánh tận hồi khán bất kiến chiếu thư hựu sử tựu vu trú quán tất phần chi 黄,hoàng 以爲書文尽焚扵烈焰之中,dĩ vi thư văn tận phần ư liệt diễm chi trung 明日親率将佐整飭象馬儀衛來迎望見義澤两手捧書而至乃自駭愕顧謂将佐曰天生主将朝廷有人,minh nhật thân suất tướng tá chỉnh sức tượng mã nghi vệ lai nghênh vọng kiến nghĩa trạch lưỡng thủ bổng thư nhi chí nãi tự hãi ngạc cố vị tướng tá viết thiên sinh chủ tướng triều đình hữu nhân 自是無復有睥睨之志,tự thị vô phục hữu bễ nghễ chi chí 東土人僞威武侯缺名,đông thổ nhân nguỵ uy vũ hầu khuyết danh 率本道兵船艘三百隻自稱海陽大将,suất bản đạo binh thuyền sưu tam bách chích tự xưng hải dương đại tướng 莫宗親僞祁惠王招山南兵自稱南土節制,mạc tông thân nguỵ kì huệ vương chiêu sơn nam binh tự xưng nam thổ tiết chế 時莫茂洽母僞稱國母代居尊位,thời mạc mậu hợp mẫu nguỵ xưng quốc mẫu đại cư tôn vị 莫氏宗室及餘黨前避山林者至是𭁈茂洽長子缺名,mạc thị tông thất cập dư đảng tiền tị sơn lâm giả chí thị dữ mậu hợp trưởng tử khuyết danh 並赴京拜謁,tịnh phó kinh bái yết 茂洽母使人迎敬恭自推恩賞上自官員下至庶民不拘,mậu hợp mẫu sử nhân nghênh kính cung tự suy ân thưởng thượng tự quan viên hạ chí thứ dân bất câu 新舊勳勞各封爲都指揮使同知僉事左右校點等聀,tân cựu huân lao các phong vi đô chỉ huy sứ đồng tri thiêm sự tả hữu hiệu điểm đẳng chức 秋七月敬恭在関門𭛁行至武寕市橋吳廷峩等各率本属縣兵往迎之敬恭皆仍其爵,thu thất nguyệt kính cung tại quan môn phát hành chí vũ ninh thị cầu ngô đình nga đẳng các suất bản thuộc huyện binh vãng nghênh chi kính cung giai nhưng kì tước 扵是天下官員将士共迎敬恭至京師,ư thị thiên hạ quan viên tướng sĩ cộng nghênh kính cung chí kinh sư 時帝在清華留鎮郡公鄭林扶駕遣尚父平安王出兵拜頂處駐營,thời đế tại thanh hoa lưu trấn quận công trịnh lâm phù giá khiển thượng phụ bình an vương xuất binh bái đính xứ trú doanh 僞雲郡缺名來降令饒其罪,nguỵ vân quận khuyết danh lai hàng lệnh nhiêu kì tội 八月進兵出長安,bát nguyệt tiến binh xuất trường yên 捉得茂洽母在中都城,tróc đắc mậu hợp mẫu tại trung đô thành 船出喝門直進至京,thuyền xuất hát môn trực tiến chí kinh 莫兵大敗溺死者不可勝計,mạc binh đại bại nịch tử giả bất khả thăng kê 由是尽復京城,do thị tận phục kinh thành 数日潘彦弟瓊郡出首亦饒其罪,sổ nhật phan ngạn đệ quỳnh quận xuất thú diệc nhiêu kì tội 時僞西道将涯郡缺名髙郡缺名㨿兵于日昭地方,thời nguỵ tây đạo tướng nhai quận khuyết danh cao quận khuyết danh cứ binh vu nhật chiêu địa phương 夜時大兵潜至日昭營,dạ thời đại binh tiềm chí nhật chiêu dinh 涯郡驚走,nhai quận kinh tẩu 收獲船四十隻象七隻來献營門,thu hoạch thuyền tứ thập chích tượng thất chích lai hiến dinh môn 王大喜,vương đại hỉ 九月捕得吳廷峩于天德江献營門令斬之,cửu nguyệt bộ đắc ngô đình nga vu thiên đức giang hiến dinh môn lệnh trảm chi 僞威武侯南陽侯缺名将船二百隻至青池縣翁莫處𭁈官軍交戦大敗威武侯走㨿海門,nguỵ uy vũ hầu nam dương hầu khuyết danh tương thuyền nhị bách chích chí thanh trì huyện ông mạc xứ dữ quan quân giao chiến đại bại uy vũ hầu tẩu cứ hải môn 禁遏鹹盐買賣,cấm át hàm diêm mãi mại 冬十月平安王差海郡公阮廷倫領兵南征,đông thập nguyệt bình an vương sai hải quận công nguyễn đình luân lĩnh binh nam chinh 船至黄江口𭁈南陽交戦敗走棄船四十餘隻收兵回京,thuyền chí hoàng giang khẩu dữ nam dương giao chiến bại tẩu khí thuyền tứ thập dư chích thu binh hồi kinh 王大怒遂罷其聀,vương đại nộ toại bãi kì chức 十一月大赦改元以是年爲弘定元年,thập nhất nguyệt đại xá cải nguyên dĩ thị niên vi hoằng định nguyên niên 立浮橋過大江于翁莫津,lập phù kiều quá đại giang vu ông mạc tân 十二月殺萬郡公缺名在草津,thập nhị nguyệt sát vạn quận công khuyết danh tại thảo tân 莫敬恭走至金城縣使南郡缺名㨿南昌縣立營寨水步日夜廵守,mạc kính cung tẩu chí kim thành huyện sử nam quận khuyết danh cứ nam xang huyện lập doanh trại thuỷ bộ nhật dạ tuần thủ 南郡殺威武侯取其粮食,nam quận sát uy vũ hầu thủ kì lương thực 山西将涯郡髙郡等避居大同土官隂毒殺之,sơn tây tướng nhai quận cao quận đẳng tị cư đại đồng thổ quan âm độc sát chi 辛丑弘定二年明萬曆春二十九年,tân sửu hoằng định nhị niên minh vạn lịch xuân nhị thập cửu niên 正月平安王大兵進𭛁𭁈賊黨南陽交戦,chính nguyệt bình an vương đại binh tiến phát dữ tặc đảng nam dương giao chiến 官軍前鋒振郡公缺名亡于陣,quan quân tiền phong chấn quận công khuyết danh vong vu trận 會賊黨南郡峩郡俱死官軍大勝收󰱐船艘婦,hội tặc đảng nam quận nga quận câu tử quan quân đại thắng thu hoạch thuyền sưu phụ 女牛畜財物以千数還京,nữ ngưu súc tài vật dĩ thiên sổ hoàn kinh 梟南郡峩郡二首于長安以令眾,kiêu nam quận nga quận nhị thủ vu trường yên dĩ lệnh chúng 後又擒得南郡季弟漕郡渭郡來献軍門悉斬之,hậu hựu cầm đắc nam quận quý đệ tào quận vị quận lai hiến quân môn tất trảm chi 令下招安人民悅服,lệnh hạ chiêu an nhân dân duyệt phục 三月平安王差兵畧定海陽,tam nguyệt bình an vương sai binh lược định hải dương 莫敬恭聞之自棄兵馬而走,mạc kính cung văn chi tự khí binh mã nhi tẩu 大兵進至悉燒毀營寨而還,đại binh tiến chí tất thiêu huỷ doanh trại nhi hoàn 夏四月擒得僞勇郡誅之,hạ tứ nguyệt cầm đắc nguỵ dũng quận tru chi 勇郡青池人也,dũng quận thanh trì nhân dã 天雨石,thiên vũ thạch 五月修築堤路自彰德至羙良以待迎接乘輿,ngũ nguyệt tu trúc đê lộ tự chương đức chí mĩ lương dĩ đãi nghênh tiếp thừa dư 秋八月帝自清華進至京師登御正殿,thu bát nguyệt đế tự thanh hoa tiến chí kinh sư đăng ngự chính điện 有黄竜之瑞,hữu hoàng long chi thuỵ 冬十一月始開鄕試科取士,đông thập nhất nguyệt thuỷ khai hương thí khoa thủ sĩ 十二月命登郡公阮啓領兵畧定山西京北地方,thập nhị nguyệt mệnh đăng quận công nguyễn khải lĩnh binh lược định sơn tây kinh bắc địa phương 明年二月還京,minh niên nhị nguyệt hoàn kinh 壬寅三年明萬曆三十年,nhâm dần tam niên minh vạn lịch tam thập niên 春二月會試天下士人,xuân nhị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格阮登等十名,thủ trúng cách nguyễn đăng đẳng thập danh 及廷試上御敬天殿親策,cập đình thí thượng ngự kính thiên điện thân sách 賜阮登等二名進士出身阮珙等八名同進士出身,tứ nguyễn đăng đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân nguyễn cung đẳng bát danh đồng tiến sĩ xuất thân 閏二月大同土将淳郡公缺名來降,nhuận nhị nguyệt đại đồng thổ tướng thuần quận công khuyết danh lai hàng 三月天雨雹,tam nguyệt thiên vũ bạc 夏四月俘獲僞惠武王檻送京師斬之,hạ tứ nguyệt phu hoạch nguỵ huệ vũ vương hạm tống kinh sư trảm chi 是月望月有食之,thị nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 秋八月平安王觀兵于草津,thu bát nguyệt bình an vương quan binh vu thảo tân 癸卯四年明萬曆十一年,quý mão tứ niên minh vạn lịch thập nhất niên 三春三月月中有黒子三點,tam xuân tam nguyệt nguyệt trung hữu hắc tử tam điểm 夏四月朔日有食之,hạ tứ nguyệt sóc nhật hữu thực chi 清沔人夜入殿中坐于竜椅命斬之,thanh miện nhân dạ nhập điện trung toạ vu long ỷ mệnh trảm chi 是時平安王疑登郡公阮啓有異心命内監岳郡公裴仕林械繋之按驗無賍一年乃赦,thị thời bình an vương nghi đăng quận công nguyễn khải hữu dị tâm mệnh nội giám nhạc quận công bùi sĩ lâm giới hệ chi án nghiệm vô tang nhất niên nãi xá 甲辰五年明萬曆十二年,giáp thìn ngũ niên minh vạn lịch thập nhị niên 三春會試天下士人,tam xuân hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格鄧維明等七名,thủ trúng cách đặng duy minh đẳng thất danh 及殿試賜阮世標等二名進士出身鄧維明等五名同進士出身,cập điện thí tứ nguyễn thế tiêu đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân đặng duy minh đẳng ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 丙午七年明萬曆十四年,bính ngọ thất niên minh vạn lịch thập tứ niên 三遣正使黎弼四副使阮用阮克寬等如明進謝恩禮,tam khiển chánh sứ lê bật tứ phó sứ nguyễn dụng nguyễn khắc khoan đẳng như minh tiến tạ ân lễ 又遣正使吳致和阮實,hựu khiển chánh sứ ngô trí hoà nguyễn thực 副使范鴻儒阮名世阮郁阮惟時等二部如明歳貢,phó sứ phạm hồng nho nguyễn danh thế nguyễn úc nguyễn duy thì đẳng nhị bộ như minh tuế cống 丁未八年明萬曆十五年,đinh mùi bát niên minh vạn lịch thập ngũ niên 三春會試天下士人,tam xuân hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格吳仁澈等五名,thủ trúng cách ngô nhân triệt đẳng ngũ danh 及殿試賜劉廷質進士出身吳仁澈等四各同進士出身,cập điện thí tứ lưu đình chất tiến sĩ xuất thân ngô nhân triệt đẳng tứ các đồng tiến sĩ xuất thân 戊申九年明萬曆十六年,mậu thân cửu niên minh vạn lịch thập lục niên 三春二月初三日日中有暈两重,tam xuân nhị nguyệt sơ tam nhật nhật trung hữu vựng lưỡng trùng 是歳天下飢,thị tuế thiên hạ cơ 秋冬粟米大貴人多餓死,thu đông túc mễ đại quý nhân đa ngạ tử 庚戌十一年明萬曆十八年,canh tuất thập nhất niên minh vạn lịch thập bát niên 三春會試天下士人,tam xuân hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格阮進用等七名,thủ trúng cách nguyễn tiến dụng đẳng thất danh 及廷試賜阮文奎進士出身阮,cập đình thí tứ nguyễn văn khuê tiến sĩ xuất thân nguyễn 進用等六名同進士出身,tiến dụng đẳng lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 冬十月户部左侍郎衍嘉侯黎弼四啓言扵平安王其一定世子預付兵權以固人心其二處置強藩以一制度夫王者以天下爲一家卧榻之側𡸈容他人鼾睡兹太原諒山廣南順化等處本是先王境土曠年積弊任彼自爾強梁,đông thập nguyệt hộ bộ tả thị lang diễn gia hầu lê bật tứ khải ngôn ư bình an vương kì nhất định thế tử dự phó binh quyền dĩ cố nhân tâm kì nhị xử trí cường phiên dĩ nhất chế độ phù vương giả dĩ thiên hạ vi nhất gia ngoạ tháp chi trắc khởi dung tha nhân han thụy tư thái nguyên lạng sơn quảng nam thuận hoá đẳng xứ bản thị tiên vương cảnh thổ khoáng niên tích tệ nhậm bỉ tự nhĩ cường lương 若不處置恐爲異日之患,nhược bất xử trí khủng vi dị nhật chi hoạn 今聖上濟英雄之志百戦百勝以有天下,kim thánh thượng tế anh hùng chi chí bách chiến bách thắng dĩ hữu thiên hạ 将佐雲集士勇技精,tướng tá vân tập sĩ dũng kĩ tinh 飲馬則河水乾磨劎則山石缺戦船千艘雄象百数,ẩm mã tắc hà thuỷ can ma kiếm tắc sơn thạch khuyết chiến thuyền thiên sưu hùng tượng bách sổ 天,thiên 下精兵悉聚京師而縱賊不擊此所謂養虎遺患也,hạ tinh binh tất tụ kinh sư nhi túng tặc bất kích thử sở vị dưỡng hổ di hoạn dã 昔唐憲宗從黄裳之請以法度裁制藩鎮卒成中興之功,tích đường hiến tông tòng hoàng thường chi thỉnh dĩ pháp độ tài chế phiên trấn tốt thành trung hưng chi công 由唐以來𡸈無忠言以啓之乎恭乞裁斷行之,do đường dĩ lai khởi vô trung ngôn dĩ khải chi hồ cung khất tài đoán hành chi 國家之億萬年無疆之業其在扵此,quốc gia chi ức vạn niên vô cương chi nghiệp kì tại ư thử 辛亥十二年明萬曆十九年,tân hợi thập nhị niên minh vạn lịch thập cửu niên 三冬十月十六日傘圓山崩凣十二丈餘,tam đông thập nguyệt thập lục nhật tản viên sơn băng phàm thập nhị trượng dư 十八日安越縣天雨血凣一日夜壬子十三年明萬曆四十年,thập bát nhật yên việt huyện thiên vũ huyết phàm nhất nhật dạ nhâm tí thập tam niên minh vạn lịch tứ thập niên 秋八月御史󰱑僉都御史芳泉伯阮惟時𭁈十三道監察御史范珍等啓言扵平安王以爲民者國之本治國之道爱民而,thu bát nguyệt ngự sử đài thiêm đô ngự sử phương tuyền bá nguyễn duy thì dữ thập tam đạo giám sát ngự sử phạm trân đẳng khải ngôn ư bình an vương dĩ vi dân giả quốc chi bản trị quốc chi đạo ái dân nhi 已,dĩ 又聞天𭁈民一理民心悅則天意得矣,hựu văn thiên dữ dân nhất lí dân tâm duyệt tắc thiên ý đắc hĩ 是以善爲國者爱民如父母爱子聞其飢寒爲之哀見其勞苦爲之恤禁其苛暴止其擅賦使民皆遂其生養而無愁恨嘆息之聲,thị dĩ thiện vi quốc giả ái dân như phụ mẫu ái tử văn kì cơ hàn vị chi ai kiến kì lao khổ vị chi tuất cấm kì hà bạo chỉ kì thiện phú sử dân giai toại kì sinh dưỡng nhi vô sầu hận thán tức chi thanh 此所謂知治國之道使民之誼也,thử sở vị tri trị quốc chi đạo sử dân chi nghị dã 今聖上有意於民一政之施務在養民一令之行深戒擾民,kim thánh thượng hữu ý ư dân nhất chính chi thi vụ tại dưỡng dân nhất lệnh chi hành thâm giới nhiễu dân 其爱民之心真天地父母之爲量者,kì ái dân chi tâm chân thiên địa phụ mẫu chi vi lượng giả 第奉行者未能仰體德意務行苛虐𧡟爲奢侈該一縣則困一縣之民該一社則困一社之民凣其擾民之事無所不爲,đệ phụng hành giả vị năng ngưỡng thể đức ý vụ hành hà ngược quan vi xa xỉ cai nhất huyện tắc khốn nhất huyện chi dân cai nhất xã tắc khốn nhất xã chi dân phàm kì nhiễu dân chi sự vô sở bất vi 使天下之民男或無衣女或無裳𰙔唱之席不復置婚姻之禮不復備養生送死無所資飲食日用無所給貧弱氓隷昆虫草木俱不得遂其生,sử thiên hạ chi dân nam hoặc vô y nữ hoặc vô thường ca xướng chi tịch bất phục trí hôn nhân chi lễ bất phục bị dưỡng sinh tống tử vô sở tư ẩm thực nhật dụng vô sở cấp bần nhược manh lệ côn trùng thảo mộc cụ bất đắc toại kì sinh 是以感動天地致天心未上順洪水之灾泛溢過常得非時政所䦕其可不恐惧脩省思所以致此之𠧨乎必䏻行保民之政則下順民心上合天意而轉灾爲祥年榖屡登家人給足海内昇平國家億萬年之基業今其自是有永矣,thị dĩ cảm động thiên địa trí thiên tâm vị thượng thuận hồng thuỷ chi tai phiếm dật quá thường đắc phi thời chính sở quan kì khả bất khủng cụ tu tỉnh tư sở dĩ trí thử chi cữu hồ tất năng hành bảo dân chi chính tắc hạ thuận dân tâm thượng hợp thiên ý nhi chuyển tai vi tường niên cốc lũ đăng gia nhân cấp túc hải nội thăng bình quốc gia ức vạn niên chi cơ nghiệp kim kì tự thị hữu vĩnh hĩ 冬十月太傅清郡公鄭𭫨擒得僞蕭國于天健,đông thập nguyệt thái phó thanh quận công trịnh tráng cầm đắc nguỵ tiêu quốc vu thiên kiện 山蕭國金榜不奪人也,sơn tiêu quốc kim bảng bất đoạt nhân dã 癸丑十四年明萬曆十一年,quý sửu thập tứ niên minh vạn lịch thập nhất niên 四春會試天下士人,tứ xuân hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格裴必勝等七名,thủ trúng cách bùi tất thắng đẳng thất danh 至廷試賜阮俊等七名並同進士出身,chí đình thí tứ nguyễn tuấn đẳng thất danh tịnh đồng tiến sĩ xuất thân 夏四月遣正使劉廷質阮登副使阮德澤黄琦阮政阮師卿等二部如明歳貢,hạ tứ nguyệt khiển chánh sứ lưu đình chất nguyễn đăng phó sứ nguyễn đức trạch hoàng kì nguyễn chính nguyễn sư khanh đẳng nhị bộ như minh tuế cống 五月望月有食之,ngũ nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 六月順廣太尉端國公阮黄卒,lục nguyệt thuận quảng thái uý đoan quốc công nguyễn hoàng tốt 秋七月望月有食之,thu thất nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 八月命太傅清郡公鄭𭫨經畧安廣等處恢拓境土,bát nguyệt mệnh thái phó thanh quận công trịnh tráng kinh lược yên quảng đẳng xứ khôi thác cảnh thổ 所至人民㱕附留属将鎮守而還,sở chí nhân dân quy phụ lưu thuộc tướng trấn thủ nhi hoàn 冬十一月命朝臣分行各處問民疾苦,đông thập nhất nguyệt mệnh triều thần phân hành các xứ vấn dân tật khổ 漂流者饒役三年使得安居復業,phiêu lưu giả nhiêu dịch tam niên sử đắc an cư phục nghiệp 甲寅十五年明萬曆十二年,giáp dần thập ngũ niên minh vạn lịch thập nhị niên 四夏六月勑封王孫鄭杖爲廉郡公鄭柞爲荣郡公鄭梌爲香郡公鄭榜爲會郡公鄭榛爲普郡公鄭廉爲朗郡公鄭栻爲倫郡公鄭棣爲和郡公,tứ hạ lục nguyệt sắc phong vương tôn trịnh trượng vi liêm quận công trịnh tạc vi vinh quận công trịnh đồ vi hương quận công trịnh bảng vi hội quận công trịnh trăn vi phổ quận công trịnh liêm vi lãng quận công trịnh thức vi luân quận công trịnh lệ vi hoà quận công 秋九月封王子鄭棣爲瓊郡公,thu cửu nguyệt phong vương tử trịnh lệ vi quỳnh quận công 以刑科都給事中阮有作爲海陽參政,dĩ hình khoa đô cấp sự trung nguyễn hữu tác vi hải dương tham chính 冬十一月雷嗚,đông thập nhất nguyệt lôi ô 乙卯十六年明萬曆十三年,ất mão thập lục niên minh vạn lịch thập tam niên 四春二月朝堂阮澧等啓陳時弊凣八條,tứ xuân nhị nguyệt triều đường nguyễn lễ đẳng khải trần thời tệ phàm bát điều 平安王嘉納之特厚賞賜,bình an vương gia nộp chi đặc hậu thưởng tứ 三月朔日有食之,tam nguyệt sóc nhật hữu thực chi 二十八日申時弘烈盛烈等社陂無故水涸當五刻後復如故,nhị thập bát nhật thân thì hoằng liệt thịnh liệt đẳng xã bi vô cố thuỷ hạc đương ngũ khắc hậu phục như cố 秋閏八月遣少尉舒郡公阮景堅等𭁈刑部尚書兼東閣𭓇士羙溪侯阮澧等迎接使臣回還,thu nhuận bát nguyệt khiển thiếu uý thư quận công nguyễn cảnh kiên đẳng dữ hình bộ thượng thư kiêm đông các học sĩ mĩ khê hầu nguyễn lễ đẳng nghênh tiếp sứ thần hồi hoàn 丙辰十七年明萬曆十四年,bính thìn thập thất niên minh vạn lịch thập tứ niên 四春正月二十六日月有食之是月會試天下士人,tứ xuân chính nguyệt nhị thập lục nhật nguyệt hữu thực chi thị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格武勉等四名,thủ trúng cách vũ miễn đẳng tứ danh 及廷試賜黎致用等同進士出身,cập đình thí tứ lê trí dụng đẳng đồng tiến sĩ xuất thân 二月以吏部右,nhị nguyệt dĩ lại bộ hữu 侍郎春陽伯阮名世爲户部左侍郎工部右侍郎禮川伯阮克寬爲刑部左侍郎御史󰱑僉都御史芳泉伯阮惟時爲副都御史,thị lang xuân dương bá nguyễn danh thế vi hộ bộ tả thị lang công bộ hữu thị lang lễ xuyên bá nguyễn khắc khoan vi hình bộ tả thị lang ngự sử đài thiêm đô ngự sử phương tuyền bá nguyễn duy thì vi phó đô ngự sử 又論奉使功陞寺卿仁嶺伯劉廷質爲吏部右侍郎福岩伯阮登爲户部右侍郎並加侯爵參政唐川子阮政爲太僕寺卿伯爵,hựu luận phụng sứ công thăng tự khanh nhân lĩnh bá lưu đình chất vi lại bộ hữu thị lang phúc nham bá nguyễn đăng vi hộ bộ hữu thị lang tịnh gia hầu tước tham chính đường xuyên tử nguyễn chính vi thái bộc tự khanh bá tước 三月二十七日陞署衛事東陽侯阮文祚爲沔郡公花陽侯王珠爲浦郡公,tam nguyệt nhị thập thất nhật thăng thự vệ sự đông dương hầu nguyễn văn tộ vi miện quận công hoa dương hầu vương châu vi phố quận công 秋九月户部左侍郎衍嘉侯黎弼四吏部右侍,thu cửu nguyệt hộ bộ tả thị lang diễn gia hầu lê bật tứ lại bộ hữu thị 郎仁嶺侯劉廷質等啓言於平安王以爲天心仁爱必形於譴告之中或不知自省天又出灾異以警惧之,lang nhân lĩnh hầu lưu đình chất đẳng khải ngôn ư bình an vương dĩ vi thiên tâm nhân ái tất hình ư khiển cáo chi trung hoặc bất tri tự tỉnh thiên hựu xuất tai dị dĩ cảnh cụ chi 以此見天心仁爱人君如此其至,dĩ thử kiến thiên tâm nhân ái nhân quân như thử kì chí 本年五六月間農務正殷天既作旱熯耕農觖望,bản niên ngũ lục nguyệt gian nông vụ chính ân thiên ký tác hạn hán canh nông quyết vọng 兹八月日禾榖方成天又降旱灾遠被郡國,tư bát nguyệt nhật hoà cốc phương thành thiên hựu giáng hạn tai viễn bị quận quốc 一年二旱灾異間見屡出閭里之民多有嗟怨得非時政所䦕使之然󰊹,nhất niên nhị hạn tai dị gian kiến lũ xuất lư lí chi dân đa hữu ta oán đắc phi thời chính sở quan sử chi nhiên dư 兹聞令催清華處各縣社逐項選益另兵,tư văn lênh thôi thanh hoa xứ các huyện xã trục hạng tuyển ích lánh binh 恐非閲選之時,khủng phi duyệt tuyển chi thời 若此令一行其諸權勢所該隨而效之更加選補民命将,nhược thử lệnh nhất hành kì chư quyền thế sở cai tuỳ nhi hiệu chi cánh gia tuyển bổ dân mệnh tương 何以堪恭乞以敬天恤民爲心酌停益兵以爲仁政之事,hà dĩ kham cung khất dĩ kính thiên tuất dân vi tâm chước đình ích binh dĩ vi nhân chính chi sự 如此則民心悅天意得和氣致祥耳雨降嘉禾興黎民陶給足之休國勢奠泰磐之壮而祚胤永無窮矣,như thử tắc dân tâm duyệt thiên ý đắc hoà khí trí tường nhĩ vũ giáng gia hoà hưng lê dân đào cấp túc chi hưu quốc thế điện thái bàn chi tráng nhi tộ dận vĩnh vô cùng hĩ 丁巳十八年明萬曆十五年,đinh tị thập bát niên minh vạn lịch thập ngũ niên 四春正月望月有食之,tứ xuân chính nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 以郎中裴秉彛爲安廣道監察御史以其󰁮宗忠義始終全節故也,dĩ lang trung bùi bỉnh di vi yên quảng đạo giám sát ngự sử dĩ kì cử tông trung nghĩa thuỷ chung toàn tiết cố dã 又以郎中杜世隆爲廣南道監察御史以其父有功於國故擢用之,hựu dĩ lang trung đỗ thế long vi quảng nam đạo giám sát ngự sử dĩ kì phụ hữu công ư quốc cố trạc dụng chi 秋八月十五日有颶風大起水潦淹浸禾榖盡,thu bát nguyệt thập ngũ nhật hữu cụ phong đại khởi thuỷ lạo yêm tẩm hoà cốc tận 空,không 十六日月有食之,thập lục nhật nguyệt hữu thực chi 加吏部尚書掌六部事兼御史󰱑都御史澧郡公阮文階爲少傅,gia lại bộ thượng thư chưởng lục bộ sự kiêm ngự sử đài đô ngự sử lễ quận công nguyễn văn giai vi thiếu phó 九月時五榖當熟颶風大起鹹水破潰近海之民多被其害,cửu nguyệt thời ngũ cốc đương thục cụ phong đại khởi hàm thuỷ phá hội cận hải chi dân đa bị kì hại 山西處大蝗,sơn tây xứ đại hoàng 戊午十九年明萬曆十六年,mậu ngọ thập cửu niên minh vạn lịch thập lục niên 四春正月望月有食之,tứ xuân chính nguyệt vọng nguyệt hữu thực chi 二月命太傅清郡公鄭𭫨率属将舒郡公阮景堅澧郡公阮文階拔郡公缺名右郡公謝世福登郡公阮啓附郡公阮潶𭁈督視禮部左侍郎芳蘭侯阮實又命太保萬郡公鄭椿率属将𣹟郡,nhị nguyệt mệnh thái phó thanh quận công trịnh tráng suất thuộc tướng thư quận công nguyễn cảnh kiên lễ quận công nguyễn văn giai bạt quận công khuyết danh hữu quận công tạ thế phúc đăng quận công nguyễn khải phụ quận công nguyễn hắc dữ đốc thị lễ bộ tả thị lang phương lan hầu nguyễn thực hựu mệnh thái bảo vạn quận công trịnh xuân suất thuộc tướng cống quận 公黄廷逢倫郡公鄭栻普郡公鄭榛朗郡公鄭稴𭁈督視副都御史芳泉伯阮惟時等分爲二道進兵會擊莫慶王及僞智水等,công hoàng đình phùng luân quận công trịnh thức phổ quận công trịnh trăn lãng quận công trịnh liêm dữ đốc thị phó đô ngự sử phương tuyền bá nguyễn duy thì đẳng phân vi nhị đạo tiến binh hội kích mạc khánh vương cập nguỵ trí thuỷ đẳng 賊黨聞之皆遠遁,tặc đảng văn chi giai viễn độn 太傅清郡公鄭𭫨密差富禄侯缺名斬得僞立郡公,thái phó thanh quận công trịnh tráng mật sai phú lộc hầu khuyết danh trảm đắc nguỵ lập quận công 三月命太保鎮郡公鄭林率属将禄郡公缺名會郡公鄭榜等往伐武崖僞黨,tam nguyệt mệnh thái bảo trấn quận công trịnh lâm suất thuộc tướng lộc quận công khuyết danh hội quận công trịnh bảng đẳng vãng phạt vũ nhai nguỵ đảng 以刑部左侍郎禮川伯阮克寬爲督視,dĩ hình bộ tả thị lang lễ xuyên bá nguyễn khắc khoan vi đốc thị 又添差左軍營将士一千前軍營将士一千𭁈俱進擊,hựu thiêm sai tả quân dinh tướng sĩ nhất thiên tiền quân dinh tướng sĩ nhất thiên dữ câu tiến kích 賊黨聞之震駭悉,tặc đảng văn chi chấn hãi tất 皆解散,giai giải tán 夏四月時榖大豊稔乃分遣培築各處堤路以防水患,hạ tứ nguyệt thời cốc đại phong nhẫm nãi phân khiển bồi trúc các xứ đê lộ dĩ phòng thuỷ hoạn 是月安定縣丹泥上社銅皷山崩,thị nguyệt yên định huyện đan nê thượng xã đồng cổ sơn băng 命官往告祭之,mệnh quan vãng cáo tế chi 二十四日寅時有彗星見于西南方形如紅絹,nhị thập tứ nhật dần thì hữu tuệ tinh hiện vu tây nam phương hình như hồng quyên 二十八日酉時有星直騰西方走形如帛疋,nhị thập bát nhật dậu thì hữu tinh trực đằng tây phương tẩu hình như bạch thất 閏四月命太傅清郡公鄭𭫨太保萬郡公鄭椿等督領象馬士卒往伐僞豪郡徒黨于安勇地,nhuận tứ nguyệt mệnh thái phó thanh quận công trịnh tráng thái bảo vạn quận công trịnh xuân đẳng đốc lĩnh tượng mã sĩ tốt vãng phạt nguỵ hào quận đồ đảng vu yên dũng địa 方,phương 諸軍被嵐瘴而回士馬多損,chư quân bị lam chướng nhi hồi sĩ mã đa tổn 秋八月天雨金形如黄米又雨米如黒米雨酒如甘酒,thu bát nguyệt thiên vũ kim hình như hoàng mễ hựu vũ mễ như hắc mễ vũ tửu như cam tửu 九月時有白氣形如鉞直立每夜五更常見在東南方經是月下旬至十月上旬始滅,cửu nguyệt thời hữu bạch khí hình như việt trực lập mỗi dạ ngũ canh thường hiện tại đông nam phương kinh thị nguyệt hạ tuần chí thập nguyệt thượng tuần thuỷ diệt 冬十月四日吏部左侍郎富春侯吳致和户部左侍郎衍嘉侯黎弼四與范珍等啓言于平安王曰窃見本年九月下旬有異星寅刻見于南方長一丈餘又有雷動非時,đông thập nguyệt tứ nhật lại bộ tả thị lang phú xuân hầu ngô trí hoà hộ bộ tả thị lang diễn gia hầu lê bật tứ dữ phạm trân đẳng khải ngôn vu bình an vương viết thiết kiến bản niên cửu nguyệt hạ tuần hữu dị tinh dần khắc hiện vu nam phương trường nhất trượng dư hựu hữu lôi động phi thời 前月又有雨黒米雨,tiền nguyệt hựu hữu vũ hắc mễ vũ 沙金,sa kim 等事涉扵恠異得非時政所䦕,đẳng sự thiệp ư quái dị đắc phi thời chính sở quan 其他背理傷道难以疏奉謹以六事陳之其一乞脩德以祈天命其二抑權豪以養民力其三禁煩苛以厚民生其四抑奢侈以豊民財其五禁盗劫以奠民居其六脩軍政以護民生,kì tha bội lí thương đạo nan dĩ sớ phụng cẩn dĩ lục sự trần chi kì nhất khất tu đức dĩ kì thiên mệnh kì nhị ức quyền hào dĩ dưỡng dân lực kì tam cấm phiền hà dĩ hậu dân sinh kì tứ ức xa xỉ dĩ phong dân tài kì ngũ cấm đạo kiếp dĩ điện dân cư kì lục tu quân chính dĩ hộ dân sinh 時帝以國家庶事委平安王總裁故洞達謹啓欲以上聞輔行仁政,thời đế dĩ quốc gia thứ sự uỷ bình an vương tổng tài cố đỗng đạt cẩn khải dục dĩ thượng văn phụ hành nhân chính 吏部右侍郎仁嶺侯劉廷質啓言于平安王曰窃聞天降灾祚在德𭁈否,lại bộ hữu thị lang nhân lĩnh hầu lưu đình chất khải ngôn vu bình an vương viết thiết văn thiên giáng tai tộ tại đức dữ phủ 作善則降之以祥不善則警之以異,tác thiện tắc giáng chi dĩ tường bất thiện tắc cảnh chi dĩ dị 然因灾異而脩德則無,nhiên nhân tai dị nhi tu đức tắc vô 損,tổn 是以古人以天自處而致謹於天命之際,thị dĩ cổ nhân dĩ thiên tự xử nhi trí cẩn ư thiên mệnh chi tế 漢文帝克承天心而變異消弭宋景公一發善言而灾星退舍,hán văn đế khắc thừa thiên tâm nhi biến dị tiêu nhị tống cảnh công nhất phát thiện ngôn nhi tai tinh thoái xả 國家自恢復以來天地未應美祥未至而灾異頗有疊出,quốc gia tự khôi phục dĩ lai thiên địa vị ứng mĩ tường vị chí nhi tai dị phả hữu điệp xuất 本年秋候天雨黑炭則是異也而當時諱言灾異指爲雨米,bản niên thu hậu thiên vũ hắc thán tắc thị dị dã nhi đương thời huý ngôn tai dị chỉ vi vũ mễ 𡸈至和如史皇之時而天爲雨粟者乎天雨黄沙却是恠也而術士好言祥瑞指爲雨金,khởi chí hoà như sử hoàng chi thời nhi thiên vi vũ túc giả hồ thiên vũ hoàng sa khước thị quái dã nhi thuật sĩ hiếu ngôn tường thuỵ chỉ vi vũ kim 𡸈亨通如夏禹之世而天爲雨金者乎意者既示之警或未省悟九月下旬越本月旬異星見于東南方見者,khởi hanh thông như hạ vũ chi thế nhi thiên vi vũ kim giả hồ ý giả ký thị chi cảnh hoặc vị tỉnh ngộ cửu nguyệt hạ tuần việt bản nguyệt tuần dị tinh hiện vu đông nam phương kiến giả 無不駭慄尤非小異也,vô bất hãi lật vưu phi tiểu dị dã 得非德之未脩政猶闕失而𦤶然歟今政事所行不逮往年命令之布該將不體上人寬恤之意務行苛虐竭民財産愁苦之聲足以感動上天而天警以恠異人主覩是宜以自省也,đắc phi đức chi vị tu chính do khuyết thất nhi trí nhiên dư kim chính sự sở hành bất đãi vãng niên mệnh lệnh chi bố cai tương bất thể thượng nhân khoan tuất chi ý vụ hành hà ngược kiệt dân tài sản sầu khổ chi thanh túc dĩ cảm động thượng thiên nhi thiên cảnh dĩ quái dị nhân chủ đổ thị nghi dĩ tự tỉnh dã 恭願謹祗天戒惠養小民凡一毫有便於民者行之一弊有妨於民者去之,cung nguyện cẩn chi thiên giới huệ dưỡng tiểu dân phàm nhất hào hữu tiện ư dân giả hành chi nhất tệ hữu phương ư dân giả khử chi 尤且施仁政於民,vưu thả thi nhân chính ư dân 京畿庯坊之民所當恤也則號令諸將禁戢攘奪以强天下之原本清華四政之民所當恤也則申勑諸將勿爲煩擾以壮國,kinh kì phố phường chi dân sở đáng tuất dã tắc hiệu lệnh chư tướng cấm tập nhương đoạt dĩ cường thiên hạ chi nguyên bản thanh hoa tứ chiếng chi dân sở đáng tuất dã tắc thân sắc chư tướng vật vi phiền nhiễu dĩ tráng quốc 家之堂基,gia chi đường cơ 如此近者被其澤而説遠者聞其風而來斯得民矣,như thử cận giả bị kì trạch nhi duyệt viễn giả văn kì phong nhi lai tư đắc dân hĩ 人心悅於下天道應於上將見灾星轉爲景星之祥沴雨轉爲甘雨之瑞諸福之物無不畢至而王道大成矣,nhân tâm duyệt ư hạ thiên đạo ứng ư thượng tương kiến tai tinh chuyển vi cảnh tinh chi tường lệ vũ chuyển vi cam vũ chi thuỵ chư phúc chi vật vô bất tất chí nhi vương đạo đại thành hĩ 朝臣上奏其略曰天人相與之際甚可畏也,triều thần thượng tấu kì lược viết thiên nhân tương dữ chi tế thậm khả uý dã 人事不脩天以灾異譴告之,nhân sự bất tu thiên dĩ tai dị khiển cáo chi 兹本年九月下旬越本月上旬每夜五鼓沴星現東南方形如白雲形如白練形如尖梭形如芒刃頭尾尖細視之駭慄,tư bản niên cửu nguyệt hạ tuần việt bản nguyệt thượng tuần mỗi dạ ngũ cổ lệ tinh hiện đông nam phương hình như bạch vân hình như bạch luyện hình như tiêm toa hình như mang nhận đầu vĩ tiêm tế thị chi hãi lật 又有雨下金如土雨下米如黒雨下酒如,hựu hữu vũ hạ kim như thổ vũ hạ mễ như hắc vũ hạ tửu như 甘嗚非時之雷灾異稠見,cam ô phi thời chi lôi tai dị trù hiện 變不虚生意者内有失德外有失政紀綱彫弛法令未張官吏苛刻民星摇動人事多失和而致然歟謹察周書王省惟歲卿士惟月庶民惟星盖言人事有得失休咎之徵各以類應,biến bất hư sinh ý giả nội hữu thất đức ngoại hữu thất chính kỷ cương điêu thỉ pháp lệnh vị trương quan lại hà khắc dân tinh dao động nhân sự đa thất hoà nhi trí nhiên dư cẩn sát chu thư vương tỉnh duy tuế khanh sĩ duy nguyệt thứ dân duy tinh cái ngôn nhân sự hữu đắc thất hưu cữu chi trưng các dĩ loại ứng 兹年異星夜見灾沴並作此上天示戒乃恐惧憂勤之日,tư niên dị tinh dạ hiện tai lệ tịnh tác thử thượng thiên thị giới nãi khủng cụ ưu cần chi nhật 見天心仁爱每寓於譴告之中請修德以禳之可乎,kiến thiên tâm nhân ái mỗi ngụ ư khiển cáo chi trung thỉnh tu đức dĩ nhương chi khả hồ 昔宋景公一發善言而灾星爲之退舍宋太宗一開齋禳而彗星自然隨滅,tích tống cảnh công nhất phát thiện ngôn nhi tai tinh vị chi thoái xả tống thái tông nhất khai trai nhương nhi tuệ tinh tự nhiên tuỳ diệt 視前代所行之事可爲徵驗,thị tiền đại sở hành chi sự khả vi trưng nghiệm 臣,thần 等伏乞髙明大德因灾而惧側身脩行設祈天𡊨齋戒密禱庶幾誠心感格玄象隨應沴星退舍和氣致祥隂陽調而風雨時群生和而萬物殖海宇措衽席之康國家置泰磐之壮基緒之傳今其自是有永于以衍宗社億萬年無窮之福,đẳng phục khất cao minh đại đức nhân tai nhi cụ trắc thân tu hành thiết kì thiên đàn trai giới mật đảo thứ cơ thành tâm cảm cách huyền tượng tuỳ ứng lệ tinh thoái xả hoà khí trí tường âm dương điều nhi phong vũ thời quần sinh hoà nhi vạn vật thực hải vũ thố nhẫm tịch chi khang quốc gia trí thái bàn chi tráng cơ tự chi truyền kim kì tự thị hữu vĩnh vu dĩ diễn tông xã ức vạn niên vô cùng chi phúc 上覧其奏留中,thượng lãm kì tấu lưu trung 十一月夜五更彗星見東方月餘始滅朝臣啓于平安王曰本年九月下旬有異星見于東南方本月十一日夜再有異星出見其灾異屡見如此,thập nhất nguyệt dạ ngũ canh tuệ tinh hiện đông phương nguyệt dư thuỷ diệt triều thần khải vu bình an vương viết bản niên cửu nguyệt hạ tuần hữu dị tinh hiện vu đông nam phương bản nguyệt thập nhất nhật dạ tái hữu dị tinh xuất hiện kì tai dị lũ kiến như thử 意者上德有所未脩政事有所舛紊人謀或有異圖而致然歟如人君再拱扵上所親者正人所行者正道間有細人出入内殿導引爲非如官方已有吏部反特許聀名非例賦税已有户部反差人到民爭收詞訟已有該勘衙門間有咱人誣告捉人取財軍項已有府司衛所間有差人勾取軍色重役乞具本革前弊照行,ý giả thượng đức hữu sở vị tu chính sự hữu sở suyễn vặn nhân mưu hoặc hữu dị đồ nhi trí nhiên dư như nhân quân tái củng ư thượng sở thân giả chính nhân sở hành giả chính đạo gian hữu tế nhân xuất nhập nội điện đạo dẫn vi phi như quan phương dĩ hữu lại bộ phản đặc hứa chức danh phi lệ phú thuế dĩ hữu hộ bộ phản sai nhân đáo dân tranh thu từ tụng dĩ hữu cai khám nha môn gian hữu thính nhân vu cáo tróc nhân thủ tài quân hạng dĩ hữu phủ ti vệ sở gian hữu sai nhân câu thủ quân sắc trọng dịch khất cụ bản cách tiền tệ chiếu hành 紀綱法度已有成憲具在如該将止許該兵不有該民兹各該官專民專財專殺又私󰱇益兵一家至五,kỉ cương pháp độ dĩ hữu thành hiến cụ tại như cai tướng chỉ hứa cai binh bất hữu cai dân tư các cai quan chuyên dân chuyên tài chuyên sát hựu tư tuyển ích binh nhất gia chí ngũ 六人重收官税一田至两三租該總該社勾勘户婚田土諸訟水路陸路私置巡司巡察衙門,lục nhân trọng thu quan thuế nhất điền chí lưỡng tam tô cai tổng cai xã câu khám hộ hôn điền thổ chư tụng thuỷ lộ lục lộ tư trí tuần ti tuần sát nha môn 乞令諭諸将一切停罷,khất lệnh dụ chư tướng nhất thiết đình bãi 他如隂有異圖乃人謀不軌恭望裁察,tha như âm hữu dị đồ nãi nhân mưu bất quỹ cung vọng tài sát 這此等弊乃亦天星示警正恐惧脩省之日,giá thử đẳng tệ nãi diệc thiên tinh thị cảnh chính khủng cụ tu tỉnh chi nhật 宜宣召大臣𭁈諸王子諭以王業󰠡难改革弊政務悅民心庶幾人心悅天意得灾星轉爲景星世治陶爲至治太平做十分祚胤傳億載國家基緒今其自是有永矣,nghi tuyên triệu đại thần dữ chư vương tử dụ dĩ vương nghiệp gian nan cải cách tệ chính vụ duyệt dân tâm thứ cơ nhân tâm duyệt thiên ý đắc tai tinh chuyển vi cảnh tinh thế trị đào vi chí trị thái bình tố thập phần tộ dận truyền ức tải quốc gia cơ tự kim kì tự thị hữu vĩnh hĩ 王留思之,vương lưu tứ chi 己未二十年六月以後神宗永明萬曆四十七年,kỉ mùi nhị thập niên lục nguyệt dĩ hậu thần tông vĩnh minh vạn lịch tứ thập thất niên 祚元年春正月十六,tộ nguyên niên xuân chính nguyệt thập lục 日未時大火起自王府門後延燒两邉庯坊透入朝堂端門楼及左右直廬皆空尽,nhật mùi thì đại hoả khởi tự vương phủ môn hậu diên thiêu lưỡng biên phố phường thấu nhập triều đường đoan môn lâu cập tả hữu trực lư giai không tận 二月會試天下士人,nhị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格陳有禮等七名,thủ hợp cách trần hữu lễ đẳng thất danh 及殿試賜阮瀨進士出身裴球等六名同進士出身,cập điện thí tứ nguyễn lại tiến sĩ xuất thân bùi cầu đẳng lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 三月平安王往東津楼觀舟,tam nguyệt bình an vương vãng đông tân lâu quan chu 回到三岐路忽有伏銃𭛁射王象,hồi đáo tam kì lộ hốt hữu phục súng phát xạ vương tượng 捉得其人監拷知帝與王子鄭椿隂謀殺王,tróc đắc kì nhân giam khảo tri đế dữ vương tử trịnh xuân âm mưu sát vương 夏四月王使太傅清郡公鄭𭫨與内監岳郡公裴仕林入内殿鞫問遂尽得其状,hạ tứ nguyệt vương sử thái phó thanh quận công trịnh tráng dữ nội giám nhạc quận công bùi sĩ lâm nhập nội điện cúc vấn toại tận đắc kì trạng 五月十二日遂逼絞帝崩,ngũ nguyệt thập nhị nhật toại bức giảo đế băng 後追尊爲惠皇,hậu truy tôn vi huệ hoàng 帝廟號敬宗,đế miếu hiệu kính tông 六月皇子即位于勤政殿改元爲永祚元年,lục nguyệt hoàng tử tức vị vu cần chính điện cải nguyên vi vĩnh tộ nguyên niên 大赦,đại xá 初萬郡公鄭椿隂謀射殺王父至是黎弼四劾之仍監于内府,sơ vạn quận công trịnh xuân âm mưu xạ sát vương phụ chí thị lê bật tứ hặc chi nhưng giam vu nội phủ 神宗淵皇帝上諱維祺敬宗長子也在位二十五年遂位六年復位十三年壽五十六歳而崩塟群玉陵帝隆準龍顔聰明博覧深畧緯文可然宫闈無制敎感浮屠此其所短?,thần tông uyên hoàng đế thượng huý duy kì kính tông trưởng tử dã tại vị nhị thập ngũ niên toại vị lục niên phục vị thập tam niên thọ ngũ thập lục tuế nhi băng táng quần ngọc lăng đế long chuẩn long nhan thông minh bác lãm thâm lược vĩ văn khả nhiên cung vi vô chế giáo cảm phù đồ thử kì sở đoản dã 稱令辟,xứng lệnh tịch 其母端慈皇太后鄭氏玉楨乃尚父平安王之次女也以弘定八年丁未十一月十九日,kì mẫu đoan từ hoàng thái hậu trịnh thị ngọc trinh nãi thượng phụ bình an vương chi thứ nữ dã dĩ hoằng định bát niên đinh mùi thập nhất nguyệt thập cửu nhật 誕生,đản sinh 及敬宗崩平安王尊立爲帝以誕日爲壽陽聖節,cập kính tông băng bình an vương tôn lập vi đế dĩ đản nhật vi thọ dương thánh tiết 庚申永祚二年明萬曆十八年,canh thân vĩnh tộ nhị niên minh vạn lịch thập bát niên 四明神宗崩太子光宗即位纔六月而崩,tứ minh thần tông băng thái tử quang tông tức vị tài lục nguyệt nhi băng 熹宗遂即位改元天啓,hi tông toại tức vị cải nguyên thiên khải 遣正使阮世標阮珙副使裴文彪吳仁澈阮奎阮俊等二部如明歳貢,khiển chánh sứ nguyễn thế tiêu nguyễn cung phó sứ bùi văn bưu ngô nhân triệt nguyễn khuê nguyễn tuấn đẳng nhị bộ như minh tuế cống 辛酉三年明熹宗啓元年,tân dậu tam niên minh hi tông khải nguyên niên 天秋八月東方有白虹長半天,thiên thu bát nguyệt đông phương hữu bạch vồng trường bán thiên 壬戌四年明天二年,nhâm tuất tứ niên minh thiên nhị niên 啓秋八月天大雨内城頺壞六七處凣三十餘丈,khải thu bát nguyệt thiên đại vũ nội thành đồi hoại lục thất xứ phàm tam thập dư trượng 癸亥五年明天三年,quý hợi ngũ niên minh thiên tam niên 啓春會試天下士人,khải xuân hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格范不建等七名,thủ hợp cách phạm bất kiến đẳng thất danh 夏四月殿試貢士,hạ tứ nguyệt điện thí cống sĩ 時弘化月圓人阮秩潜借人代行文事覺,thời hoằng hoá nguyệt viên nhân nguyễn trật tiềm tá nhân đại hành văn sự giác 上不悅故是科不賜黄榜,thượng bất duyệt cố thị khoa bất tứ hoàng bảng 五月報天寺門石井無故填壞,ngũ nguyệt báo thiên tự môn thạch tỉnh vô cố điền hoại 六月平安王感冐乃與文武百官謀擇世子,lục nguyệt bình an vương cảm mạo nãi dữ văn vũ bá quan mưu trạch thế tử 十七日朝臣謹奏以王世子太傅清郡公鄭𭫨掌兵權又以次子太保萬郡公鄭椿副掌兵權,thập thất nhật triều thần cẩn tấu dĩ vương thế tử thái phó thanh quận công trịnh tráng chưởng binh quyền hựu dĩ thứ tử thái bảo vạn quận công trịnh xuân phó chưởng binh quyền 十八日鄭椿自率本兵象馬銃磾排捶横亭處使奠郡蟠郡等将兵破入内府掠取象馬金銀財物逼,thập bát nhật trịnh xuân tự suất bản binh tượng mã súng đạn bài thuỳ hoành đình xứ sử điện quận bàn quận đẳng tướng binh phá nhập nội phủ lược thủ tượng mã kim ngân tài vật bức 王出遷于城外因縱火延燒京畿各處,vương xuất thiên vu thành ngoại nhân túng hoả diên thiêu kinh kì các xứ 時掌監岳郡公裴士林見事變挺身扶王於危疑之󰟸,thời chưởng giám nhạc quận công bùi sĩ lâm kiến sự biến đĩnh thân phù vương ư nguy nghi chi khoảnh 是日王世子鄭𭫨與群臣恊謀乃使其弟太保勇郡公鄭楷奉迎聖駕扈從調護,thị nhật vương thế tử trịnh tráng dữ quần thần hiệp mưu nãi sử kì đệ thái bảo dũng quận công trịnh khải phụng nghênh thánh giá hộ tòng điều hộ 王世子鄭𭫨會文武百官于清池縣仁睦市論行軍務,vương thế tử trịnh tráng hội văn võ bá quan vu thanh trì huyện nhân mục thị luận hành quân vụ 時平安王播遷于清池縣黄梅社舘泊處使裴仕林衛入親弟奉國公鄭杜營誘鄭椿入授以大權,thời bình an vương bá thiên vu thanh trì huyện hoàng mai xã quán bạc xứ sử bùi sĩ lâm vệ nhập thân đệ phụng quốc công trịnh đỗ dinh dụ trịnh xuân nhập thụ dĩ đại quyền 椿啣草伏庭,xuân hàm thảo phục đình 王数以亂臣賊子之罪乃令仕林差人斷椿脚足而死,vương sổ dĩ loạn thần tặc tử chi tội nãi lệnh sĩ lâm sai nhân đoạn xuân cước túc nhi tử 於是鄭杜使親男碩郡公,ư thị trịnh đỗ sử thân nam thạc quận công 缺名赴迎世子鄭𭫨就本營,khuyết danh phó nghênh thế tử trịnh tráng tựu bản doanh 世子鄭𭫨乃與碩郡同象而行,thế tử trịnh tráng nãi dữ thạc quận đồng tượng nhi hành 時劉廷質洞知鄭杜父子隂謀不軌乃趨步追及諫曰碩郡是乃逆賊明公不可與之偕行,thời lưu đình chất đỗng tri trịnh đỗ phụ tử âm mưu bất quỹ nãi xu bộ truy cập gián viết thạc quận thị nãi nghịch tặc minh công bất khả dữ chi giai hành 公始悟遂令碩郡歸營自整兵馬回駐于寧江, công thuỷ ngộ toại lệnh thạc quận quy doanh tự chỉnh binh mã hồi trú vu ninh giang 二十日仕林護王至青威縣青春舘,nhị thập nhật sĩ lâm hộ vương chí thanh oai huyện thanh xuân quán 王薨二十五日世子鄭𭫨迎就寧江發䘮乃令治郡公缺名整船十三隻奉迎梓宫順行水道歸塟,vương hoăng nhị thập ngũ nhật thế tử trịnh tráng nghênh tựu ninh giang phát tang nãi lệnh trị quận công khuyết danh chỉnh thuyền thập tam chích phụng nghênh tử cung thuận hành thuỷ đạo quy táng 因親率文武百官及天下諸營竒共扶皇上從經道由金榜縣不奪社出正路回清華以圖寧,nhân thân suất văn võ bá quan cập thiên hạ chư dinh kì cộng phù hoàng thượng tòng kinh đạo do kim bảng huyện bất đoạt xã xuất chính lộ hồi thanh hoa dĩ đồ ninh 輯,tập 秋八月帝進封王世子太傅清郡公鄭𭫨恊謀同德功臣都將節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事太尉清國公委以裁决機務,thu bát nguyệt đế tấn phong vương thế tử thái phó thanh quận công trịnh tráng hiệp mưu đồng đức công thần đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự thái uý thanh quốc công uỷ dĩ tài quyết cơ vụ 是時莫敬寬僭號隆泰竊㨿高平日久聞國中有變乃嘯聚山林氓隷之徒乘虚直抵嘉林屯駐于東畬土塊地方,thị thời mạc kính khoan tiếm hiệu long thái thiết cứ cao bằng nhật cửu văn quốc trung hữu biến nãi khiếu tụ sơn lâm manh lệ chi đồ thừa hư trực để gia lâm đồn trú vu đông dư thổ khối địa phương 烏合響應者殆以萬數人情騷擾方民不得休息,ô hợp hưởng ứng giả đãi dĩ vạn số nhân tình tao nhiễu phương dân bất đắc hưu tức 八月節制太尉清國公鄭𭫨欽奉皇上命親提諸軍進發,bát nguyệt tiết chế thái uý thanh quốc công trịnh tráng khâm phụng hoàng thượng mệnh thân đề chư quân tiến phát 二十一日擊破春光賊於株橋賊兵敗走,nhị thập nhất nhật kích phá xuân quang tặc ư chu kiều tặc binh bại tẩu 二十六日,nhị thập lục nhật 大兵進至珥河水步相接大破敬寬於嘉林地方斬殺甚眾,đại binh tiến chí nhĩ hà thuỷ bộ tương tiếp đại phá kính khoan ư gia lâm địa phương trảm sát thậm chúng 敬寬僅以身免遁入山林,kính khoan cận dĩ thân miễn độn nhập sơn lâm 於是天下人民復按堵如故京城宮禁爲之肅清,ư thị thiên hạ nhân dân phục án đổ như cố kinh thành cung cấm vị chi tiêu thanh 節制太尉清國公鄭𭫨以天下既定乃命陪從户部左侍郎衍嘉侯黎弼四與掌監太保岳郡公裴仕林等回清華奉迎聖駕進御京城,tiết chế thái uý thanh quốc công trịnh tráng dĩ thiên hạ ký định nãi mệnh bồi tụng hộ bộ tả thị lang diễn gia hầu lê bật tứ dữ chưởng giám thái bảo nhạc quận công bùi sĩ lâm đẳng hồi thanh hoa phụng nghênh thánh giá tiến ngự kinh thành 群臣皆朝賀,quần thần giai triều hạ 自是天下晏然無事矣,tự thị thiên hạ yến nhiên vô sự hĩ 冬十一月十一日册封節制太尉清國公鄭𭫨爲元帥統國政清都王,đông thập nhất nguyệt thập nhất nhật sách phong tiết chế thái uý thanh quốc công trịnh tráng vi nguyên soái thống quốc chính thanh đô vương 其册文曰皇天運啓中興必生賢以爲,kì sách văn viết hoàng thiên vận khải trung hưng tất sinh hiền dĩ vi 社稷,xã tắc 人君權公上出必隆爵以表閲勳亶恊明徵載鏤華册,nhân quân quyền công thượng xuất tất long tước dĩ biểu duyệt huân đản hiệp minh trưng tải lũ hoa sách 恊謀同德功臣都将節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事太尉清國公鄭𭫨肖前德業冠古英䧺,hiệp mưu đồng đức công thần đô tướng tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự thái uý thanh quốc công trịnh tráng tiếu tiền đức nghiệp quan cổ anh hùng 掌兵時耀百戦威悉平海内定策日服群心望再造國家炳文茂着坤裳錫寵盍󰏲師命,chưởng binh thời diệu bách chiến uy tất bình hải nội định sách nhật phục quần tâm vọng tái tạo quốc gia bỉnh văn mậu trứ khôn thường tích sủng hạp kê sư mệnh 特遣吏部尚書掌六部事兼御史󰉟都御史少傅澧郡公阮文階賫捧金册進封爲元帥統國政清都王受賜冠冕卷服仍錫圭瓚土田,đặc khiển lại bộ thượng thư chưởng lục bộ sự kiêm ngự sử đài đô ngự sử thiếu phó lễ quận công nguyễn văn giai tê bổng kim sách tấn phong vi nguyên soái thống quốc chính thanh đô vương thụ tứ quan miện quyển phục nhưng tích khuê toản thổ điền 尚其守法度保功名慎位各遵,thượng kì thủ pháp độ bảo công danh thận vị các tuân 成訓篤忠󰠐膺爵禄宜王永匹顯休,thành huấn đốc trung thầm ưng tước lộc nghi vương vĩnh thất hiển hưu 王其欽哉,vương kì khâm tai 甲子六年明天四年啓追封平安王爲恭和寬正哲王,giáp tí lục niên minh thiên tứ niên khải truy phong bình an vương vi cung hoà khoan chính triết vương 其册文曰王者光復夏圖丕恢前緒,kì sách văn viết vương giả quang phục hạ đồ phi khôi tiền tự 朝廷肇稱殷禮用表宗工,triều đình triệu xưng ân lễ dụng biểu tông công 蠲榖攸宜鏤金孔耀,quyên cốc du nghi lũ kim khổng diệu 都元帥總國政尚父平安王聰明挺達智勇英豪仗仁義拯生靈奠安社稷整乾坤扶日月髙厚德功,đô nguyên soái tổng quốc chính thượng phụ bình an vương thông minh đĩnh đạt trí dũng anh hào trượng nhân nghĩa chửng sinh linh điện an xã tắc chỉnh càn khôn phù nhật nguyệt cao hậu đức công 後再緯裕於燕謀,hậu tái vĩ dụ ư yến mưu 上荅載󰏲於鴻號特遣官賫捧金册追封爲恭和寬正哲王尚其愉怡孚妥相佑扶持惟餘慶施于子孫,thượng đáp tái kê ư hồng hiệu đặc khiển quan tê bổng kim sách truy phong vi cung hoà khoan chính triết vương thượng kì du di phu thoả tương hựu phù trì duy dư khánh thi vu tử tôn 斯億年綿其祚胤,tư ức niên miên kì tộ dận 欽,khâm 哉,tai 乙丑七年明天五年啓秋八月初命官考覈天下士望取阮沂等二十七名任各職,ất sửu thất niên minh thiên ngũ niên khải thu bát nguyệt sơ mệnh quan khảo hạch thiên hạ sĩ vọng thủ nguyễn nghi đẳng nhị thập thất danh nhậm các chức 丙寅八年明天六年啓遣正使阮進用陳瑋副使杜克敬阮自彊裴必勝阮瀨等二部如明歳貢,bính dần bát niên minh thiên lục niên khải khiển chánh sứ nguyễn tiến dụng trần vĩ phó sứ đỗ khắc kính nguyễn tự cường bùi tất thắng nguyễn lại đẳng nhị bộ như minh tuế cống 丁卯九年明天七年啓春差官賫勅諭順廣太保瑞郡公阮福原曰賢傑之人可共行事功丈夫爲志貴䏻明時勢,đinh mão cửu niên minh thiên thất niên khải xuân sai quan tê sắc dụ thuận quảng thái bảo thuỵ quận công nguyễn phúc nguyên viết hiền kiệt chi nhân khả cộng hành sự công trượng phu vi chí quý năng minh thời thế 竇融自河西納款名在漢廷田興以魏博歸朝勳髙唐社,đậu dung tự hà tây nạp khoản danh tại hán đình điền hưng dĩ nguỵ bác quy triều huân cao đường xã 自古賢人君子智炳識,tự cổ hiền nhân quân tử trí bỉnh thức 真所以建功當時流芳後世,chân sở dĩ kiến công đương thời lưu phương hậu thế 我國家應天順人乘時啓運太祖髙皇帝以武功定天下寔資功臣翼賛列聖皇帝以文教致太平亦藉勳舊弼臣所以享國至干長久柰世降中否僞莫上干,ngã quốc gia ứng thiên thuận nhân thừa thời khải vận thái tổ cao hoàng đế dĩ vũ công định thiên hạ thật tư công thần dực tán liệt thánh hoàng đế dĩ văn giáo trí thái bình diệc tạ huân cựu bật thần sở dĩ hưởng quốc chí can trường cửu nại thế giáng trung bĩ nguỵ mạc thượng can 幸天命未改人心戴舊,hạnh thiên mệnh vị cải nhân tâm đái cựu 荘宗裕皇帝奮起西土爾祖昭勳靖公恊明康太王整乾坤名垂竹帛,trang tông dụ hoàng đế phấn khởi tây thổ nhĩ tổ chiêu huân tĩnh công hiệp minh khang thái vương chỉnh đốn càn khôn danh thuỳ trúc bạch 運啓重亨國家再造,vận khải trùng hanh quốc gia tái tạo 世宗毅皇帝進御中都爾父謹義公賛尚父平安王日參國政計安天下績紀旂常,thế tông nghị hoàng đế tiến ngự trung đô nhĩ phụ cẩn nghĩa công tán thượng phụ bình an vương nhật tham quốc chính kế an thiên hạ tích kỷ kì thường 柰以逆臣彦奎等敢抗不忠稱兵,nại dĩ nghịch thần ngạn khuê đẳng cảm kháng bất trung xưng binh 犯順國内騷驛,phạm thuận quốc nội tao dịch 爾父子意欲保全因遷舊鎮,nhĩ phụ tử ý dục bảo toàn nhân thiên cựu trấn 時頼都元帥總國政尚父平安王精忠許國仁義行師討鋤諸逆天下頼以安平再三十年,thời lại đô nguyên soái tổng quốc chính thượng phụ bình an vương tinh trung hứa quốc nhân nghĩa hành sư thảo sừ chư nghịch thiên hạ lại dĩ an bình tái tam thập niên 不意逆椿豺狼其性梟獍其心穿墉以鼠牙毒師以蠆尾人心摇動尚頼元帥統國政清都王以仁厚資濟英䧺志暨親勳文武大臣恊同心力救君親之難拯社稷之危掃蕩莫孽恢復都城内寧外撫近悅遠來,bất ý nghịch xuân sài lang kì tính kiêu kính kì tâm xuyên dung dĩ thử nha độc sư dĩ mại vĩ nhân tâm dao động thượng lại nguyên soái thống quốc chính thanh đô vương dĩ nhân hậu tư tế anh hùng chí kị thân huân văn vũ đại thần hiệp đồng tâm lực cứu quân thân chi nạn chửng xã tắc chi nguy tảo đãng mạc nghiệt khôi phục đô thành nội ninh ngoại phủ cận duyệt viễn lai 方今時有可爲人皆望治爾䏻顧君臣上下之義念祖父勤勞之功遠覧深,phương kim thời hữu khả vi nhân giai vọng trị nhĩ năng cố quân thần thượng hạ chi nghĩa niệm tổ phụ cần lao chi công viễn lãm thâm 識恪輸忠欸㱕命朝廷朕加之以殊禮庸之以上公,thức khác thâu trung ái quy mệnh triều đình trẫm gia chi dĩ thù lễ dung chi dĩ thượng công 爾其勉相我家以強王室則爾之身名𭁈國俱顕爾之苗裔與國永存世爵禄世忠貞券書匱室𢃄礪山河永栐無窮矣,nhĩ kì miễn tướng ngã gia dĩ cường vương thất tắc nhĩ chi thân danh dữ quốc câu hiển nhĩ chi miêu duệ dữ quốc vĩnh tồn thế tước lộc thế trung trinh khoán thư quỹ thất đái lệ sơn hà vĩnh vĩnh vô cùng hĩ 諭如到日爾宜整飭将士象馬船艘諸京拜謁以合人臣之義,dụ như đáo nhật nhĩ nghi chỉnh sức tướng sĩ tượng mã thuyền sưu chư kinh bái yết dĩ hợp nhân thần chi nghĩa 儻或執迷阻兵拒命則天威所臨瞬息之間髙山爲平地矣,thảng hoặc chấp mê trở binh cự mệnh tắc thiên uy sở lâm thuấn tức chi gian cao sơn vi bình địa hĩ 向背吉㓙在爾其思之,hướng bội cát hung tại nhĩ kì tư chi 諭至福原違命不從於是議定南征,dụ chí phúc nguyên vi mệnh bất tòng ư thị nghị định nam chinh 二月清都王翊扶聖駕親征,nhị nguyệt thanh đô vương dực phù thánh giá thân chinh 按兵至日麗海門賊負固相拒大軍,án binh chí nhật lệ hải môn tặc phụ cố tương cự đại quân 數戰不利乃整旅而還,sổ chiến bất lợi nãi chỉnh lữ nhi hoàn 秋八月鄕試各處士人,thu bát nguyệt hương thí các xứ sĩ nhân 明熹宗崩,minh hi tông băng 弟由檢即位改元崇禎,đệ do kiểm tức vị cải nguyên sùng trinh 冬十月兵部尚書少傅衍嘉侯黎弼四卒,đông thập nguyệt binh bộ thượng thư thiếu phó diễn gia hầu lê bật tứ tốt 贈郡公爵賜謚和義,tặng quận công tước tứ thuỵ hoà nghĩa 戊辰十年明崇元年,mậu thìn thập niên minh sùng nguyên niên 禎春正月吏部尚書兼掌六部事兼御史󰱑都御史太傅澧郡公阮文階卒,trinh xuân chính nguyệt lại bộ thượng thư kiêm chưởng lục bộ sự kiêm ngự sử đài đô ngự sử thái phó lễ quận công nguyễn văn giai tốt 贈司徒賜謚謹度文階天禄芙蒥塲人,tặng tư đồ tứ thuỵ cẩn độ văn giai thiên lộc phù lưu trường nhân 二月會試天下士人,nhị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格江文明等十八名,thủ trúng cách giang văn minh đẳng thập bát danh 夏四月廷試,hạ tứ nguyệt đình thí 上親策問以天下之事朝廷之政,thượng thân sách vấn dĩ thiên hạ chi sự triều đình chi chính 賜江文明進士及,tứ giang văn minh tiến sĩ cập 第第三名楊暠等三名進士出身鄧丕顕等十四名同進士出身,đệ đệ tam danh dương cảo đẳng tam danh tiến sĩ xuất thân đặng phi hiển đẳng thập tứ danh đồng tiến sĩ xuất thân 己巳十一年四月以後改明崇禎二年,kỉ tị thập nhất niên tứ nguyệt dĩ hậu cải minh sùng trinh nhị niên 德隆元年,đức long nguyên niên 春詔文武百官及百姓等其員人於癸亥年有追隨進𭛁全二功加陞職爵榮封功臣字有差,xuân chiếu văn võ bá quan cập bách tính đẳng kì viên nhân ư quý hợi niên hữu truy tuỳ tiến phát toàn nhị công gia thăng chức tước vinh phong công thần tự hữu sai 夏四月旱改元爲德隆元年,hạ tứ nguyệt hạn cải nguyên vi đức long nguyên niên 大赦,đại xá 大饑,đại cơ 是月㫖下凡諸營奇隊隨攻髙平莫孽有軍功者應加陞職爵,thị nguyệt chỉ hạ phàm chư dinh kì đội tuỳ công cao bằng mạc nghiệt hữu quân công giả ưng gia thăng chức tước 冬十月進封元帥統國政清都王爲大元帥統國政師父清王,đông thập nguyệt tấn phong nguyên soái thống quốc chính thanh đô vương vi đại nguyên soái thống quốc chính sư phụ thanh vương 其冊文曰建皇極錫福方,kì sách văn viết kiến hoàng cực tích phúc phương 昭弊理之公定宗禮数功載舉貴尊之典,chiêu tế lí chi công định tông lễ sổ công tái cử quý tôn chi điển 蠲辰恊榖鏤冊敭華,quyên thì hiệp cốc lũ sách dương hoa 元帥統國政清都王鄭𭫨忠厚傳家智䏻安國武威揚百戦賛成再造之勳文教誕四敷輔致大強之治望𠃔孚於中外位宜冠於臣工,nguyên soái thống quốc chính thanh đô vương trịnh tráng trung hậu truyền gia trí năng an quốc vũ uy dương bách chiến tán thành tái tạo chi huân văn giáo đản tứ phu phụ trí đại cường chi trị vọng doãn phu ư trung ngoại vị nghi quan ư thần công 特遣官持節賚金冊玉章進封恊謀同德功臣大元帥統國政師父清王,đặc khiển quan trì tiết lãi kim sách ngọc chương tấn phong hiệp mưu đồng đức công thần đại nguyên soái thống quốc chính sư phụ thanh vương 受賜瓚作圭仍錫田啓宇,thụ tứ toản tác khuê nhưng tích điền khải vũ 王其欽鄰弼直惟敬承上帝之休迪德保民斯益衍世王之業,vương kì khâm lân bật trực duy kính thừa thượng đế chi hưu địch đức bảo dân tư ích diễn thế vương chi nghiệp 欽哉,khâm tai 是月擢舍人長衛官玉林侯黎福來爲尚寶寺卿貢郡,thị nguyệt trạc xá nhân trưởng vệ quan ngọc lâm hầu lê phúc lai vi thượng bảo tự khanh cống quận 公令督知四司舍人,công lệnh đốc tri tứ ti xá nhân 福來農山齋人,phúc lai nông sơn trai nhân 貢庚午德隆二年明崇三年禎夏五月帝納王女鄭氏玉󱗭立爲皇后,cống canh ngọ đức long nhị niên minh sùng tam niên trinh hạ ngũ nguyệt đế nộp vương nữ trịnh thị ngọc trúc lập vi hoàng hậu 先是玉󱗭已嫁皇宗伯強郡公黎柱爲夫人生四子,tiên thị ngọc trúc dĩ giá hoàng tông bá cường quận công lê trụ vi phu nhân sinh tứ tử 時黎柱坐繋獄王以玉󱗭上嫁帝納之,thời lê trụ toạ hệ ngục vương dĩ ngọc trúc thượng giá đế nộp chi 朝臣阮實阮名世等累疏諫,triều thần nguyễn thực nguyễn danh thế đẳng luỹ sớ gián 帝不聽且曰業已成事強娶之,đế bất thính thả viết nghiệp dĩ thành sự cưỡng thú chi 是日以後天作滔雨日夜不止,thị nhật dĩ hậu thiên tác thao vũ nhật dạ bất chỉ 六月洪水大至珥河漲溢衝入街衢,lục nguyệt hồng thuỷ đại chí nhĩ hà trướng dật xung nhập nhai cù 南門水流如澌庯坊渡行人多溺死,nam môn thuỷ lưu như ti phố phường độ hành nhân đa nịch tử 又青池縣安沿勸良等社及各堤路破潰禾榖耗損人民,hựu thanh trì huyện yên duyên khuyến lương đẳng xã cập các đê lộ phá hội hoà cốc hao tổn nhân dân 饑饉,cơ cận 秋八月開鄕試各處士人,thu bát nguyệt khai hương thí các xứ sĩ nhân 九月帝作宫殿三座及行廊十六間,cửu nguyệt đế tác cung điện tam toạ cập hành lang thập lục gian 冬十月明遣二部使催貢禮賜宴在東河津,đông thập nguyệt minh khiển nhị bộ sứ thôi cống lễ tứ yến tại đông hà tân 王親詣講武樓旅陳貢物使明使觀之因於水岸盛張船艘象馬振耀兵威示以強盛之意,vương thân nghệ giảng võ lâu lữ trần cống vật sử minh sứ quan chi nhân ư thuỷ ngạn thịnh trương thuyền sưu tượng mã chấn diệu binh uy thị dĩ cường thịnh chi ý 十七日壬戌月有食之,thập thất nhật nhâm tuất nguyệt hữu thực chi 差官閲󰱇時欽差武将等多恃親勳不遵詔令濫受民財公行賄賂汰老免另顛倒不公屢被詰責而清華󰱇官蔡伯旗等爲㔫甚,sai quan duyệt tuyển thời khâm sai võ tướng đẳng đa thị thân huân bất tuân chiếu lệnh lạm thụ dân tài công hành hối lộ thải lão miễn lánh điên đảo bất công lũ bị cật trách nhi thanh hoa tuyển quan thái bá kì đẳng vi vưu thậm 唯髙司陳瑋呂時中阮光明阮才全阮克文阮澄謹,duy cao ty trần vĩ lã thì trung nguyễn quang minh nguyễn tài toàn nguyễn khắc văn nguyễn trừng cẩn 慎守法不犯多得民心民皆稱之,thận thủ pháp bất phạm đa đắc dân tâm dân giai xưng chi 海陽道監察御史楊淳以鞫獄事被誣告免官,hải dương đạo giám sát ngự sử dương thuần dĩ cúc ngục sự bị vu cáo miễn quan 命工部尚書泉郡公阮惟時兵科都給事中江文明給事中黎可儔翰林院校討申珪等往關上俟命,mệnh công bộ thượng thư tuyền quận công nguyễn duy thì binh khoa đô cấp sự trung giang văn minh cấp sự trung lê khả trù hàn lâm viện hiệu thảo thân khuê đẳng vãng quan thượng sĩ mệnh 冬十一月遣正使陳有禮楊致澤副使阮經濟裴秉鈞阮宜黄公輔等二部如明歳貢,đông thập nhất nguyệt khiển chánh sứ trần hữu lễ dương trí trạch phó sứ nguyễn kinh tế bùi bỉnh quân nguyễn nghi hoàng công phụ đẳng nhị bộ như minh tuế cống 追思功臣命朝官賚靖國公范篤厚澤公鄧訓榮國公黄廷愛陽國公阮有僚等龕主附山南山西京北海陽等處宮廟四時配饗,truy tứ công thần mệnh triều quan lãi tĩnh quốc công phạm đốc hậu trạch công đặng huấn vinh quốc công hoàng đình ái dương quốc công nguyễn hữu liêu đẳng khám chủ phụ sơn nam sơn tây kinh bắc hải dương đẳng xứ cung miếu tứ thời phối hưởng 辛未三年明崇四年,tân mùi tam niên minh sùng tứ niên 禎春正月初四日瑞香祠李翁仲神像汗出,trinh xuân chính nguyệt sơ tứ nhật thuỵ hương từ lí ông trọng thần tượng hãn xuất 六日有暴風從東北起拨木折屋船多覆没,lục nhật hữu bạo phong tòng đông bắc khởi bạt mộc chiết ốc thuyền đa phúc một 順化憲察副使武真回朝,thuận hoá hiến sát phó sứ vũ chân hồi triều 真天禄平浪上社人,chân thiên lộc bình lãng thượng xã nhân 初爲阮黄所阻凣十八年至是謀與荗良侯裴文俊間道歸朝,sơ vi nguyễn hoàng sở trở phàm thập bát niên chí thị mưu dữ mậu lương hầu bùi văn tuấn gian đạo quy triều 王問以藩方事賜賚甚厚乃拜真爲奉天府尹賜冠帶朝服,vương vấn dĩ phiên phương sự tứ lãi thậm hậu nãi bái chân vi phụng thiên phủ doãn tứ quan đai triều phục 賜文俊爵荗郡公,tứ văn tuấn tước mậu quận công 文俊宋沛耐人,văn tuấn tống bái nại nhân 山農貢黄山石剥,sơn nông cống hoàng sơn thạch bác 嘉遠儉弄山石落,gia viễn kẽm trống sơn thạch lạc 培築各處堤路,bồi trúc các xứ đê lộ 三月會試天下士人,tam nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格阮明哲等六名,thủ trúng cách nguyễn minh triết đẳng lục danh 時有錦江縣,thời hữu cẩm giàng huyện 鄧舍社阮文光以欠點得預󰱇乃削去其名,đặng xá xã nguyễn văn quang dĩ khiếm điểm đắc dự tuyển nãi tước khử kì danh 初帝觀試見日暈有赤虹纏抱又有白虹貫于其中人以爲是應,sơ đế quan thí kiến nhật vựng hữu xích hồng triền bão hựu hữu bạch hồng quán vu kì trung nhân dĩ vi thị ứng 廷試日上親策,đình thí nhật thượng thân sách 賜阮明哲進士及第第三名黎抃等二名進士出身阮名壽等三名同進士出親,tứ nguyễn minh triết tiến sĩ cập đệ đệ tam danh lê biện đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân nguyễn danh thọ đẳng tam danh đồng tiến sĩ xuất thân 海陽處雨雹如大石如馬頭人物被害,hải dương xứ vũ bạc như đại thạch như mã đầu nhân vật bị hại 王正妃阮氏玉秀卒,vương chính phi nguyễn thị ngọc tú tốt 妃阮黄女也,phi nguyễn hoàng nữ dã 夏四月乙卯西京馬鞍山雷降裂地五丈,hạ tứ nguyệt ất mão tây kinh mã yên sơn lôi giáng liệt địa ngũ trượng 十六日己未月食適風雨晦寘不見,thập lục nhật kỷ mùi nguyệt thực thích phong vũ hối trí bất kiến 西京殿石獒破壞斷腰落下,tây kinh điện thạch ngao phá hoại đoạn yêu lạc hạ 青池黄梅石井嗚聲聞,thanh trì hoàng mai thạch tỉnh ô thanh văn 如皷,như cổ 五月赤虹經天一刻始散,ngũ nguyệt xích hồng kinh thiên nhất khắc thuỷ tán 六月王親御坐東楼令掘江鏖船習射,lục nguyệt vương thân ngự toạ đông lâu lệnh quật giang ao thuyền tập xạ 時有火起自江頭延燒至王府左門两邊庯坊及城内朝元朝堂,thời hữu hoả khởi tự giang đầu duyên thiêu chí vương phủ tả môn lưỡng biên phố phường cập thành nội triều nguyên triều đường 帝避出御華陽侯缺名家四日還宫,đế tị xuất ngự hoa dương hầu khuyết danh gia tứ nhật hoàn cung 秋八月二十九日瑞原縣來裔社龍淵有浮出水上如牛頭馬頭人頭蛇頭者不知其幾,thu bát nguyệt nhị thập cửu nhật thuỵ nguyên huyện lai duệ xã long uyên hữu phù xuất thuỷ thượng như ngưu đầu mã đầu nhân đầu xà đầu giả bất tri kì kỷ 九月初三日大風折木𭛁屋,cửu nguyệt sơ tam nhật đại phong chiết mộc phát ốc 四日至六日雨下如注珥河水漲内外殿廷水深一尺,tứ nhật chí lục nhật vũ hạ như chú nhĩ hà thuỷ trướng nội ngoại điện đình thuỷ thâm nhất xích 冬十月朔日有食之,đông thập nguyệt sóc nhật hữu thực chi 以本命年日同值止齋戒而不救,dĩ bản mệnh niên nhật đồng trị chỉ trai giới nhi bất cứu 以右侍郎,dĩ hữu thị lang 阮俊裴秉彜阮自強爲左侍郎僉都御史陳瑋爲副都御史寺卿杜克敬阮瀨爲右侍郎,nguyễn tuấn bùi bỉnh di nguyễn tự cường vi tả thị lang thiêm đô ngự sử trần vĩ vi phó đô ngự sử tự khanh đỗ khắc kính nguyễn lại vi hữu thị lang 平調陳沂爲山西處參政出范福慶爲諒山處憲察使鄧丕顯爲宣光處憲察使黎攀鱗爲安廣處憲察使以沂等居官不䏻慎守故也,bình điều trần nghi vi sơn tây xứ tham chính xuất phạm phúc khánh vi lạng sơn xứ hiến sát sứ đặng phi hiển vi tuyên quang xứ hiến sát sứ lê phan lân vi yên quảng xứ hiến sát sứ dĩ nghi đẳng cư quan bất năng thận thủ cố dã 望月有食之,vọng nguyệt hữu thực chi 十一月命北軍都督府左都督副将西郡公鄭柞統領本部将士并属差各營奇及布政州官兵鎮守乂安處以太僕寺卿江文明爲督視,thập nhất nguyệt mệnh bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc phó tướng tây quận công trịnh tạc thống lĩnh bản bộ tướng sĩ tịnh thuộc sai các dinh cơ cập bố chính châu quan binh trấn thủ nghệ an xứ dĩ thái bộc tự khanh giang văn minh vi đốc thị 又差太保岳郡公裴仕林鎮守清華處,hựu sai thái bảo nhạc quận công bùi sĩ lâm trấn thủ thanh hoa xứ 以寺卿阮克文爲督同,dĩ tự khanh nguyễn khắc văn vi đốc đồng 各奉命出鎮,các phụng mệnh xuất trấn 所至令行禁止境内肅然,sở chí lệnh hành cấm chỉ cảnh nội tiêu nhiên 嘉遠多稼山石隕十七丈餘,gia viễn đa giá sơn thạch vẫn thập thất trượng dư 壬申四年明崇五年,nhâm thân tứ niên minh sùng ngũ niên 禎春正月己亥追尊皇考簡輝帝爲敬宗惠皇帝奉迎神主入太廟奉祀,trinh xuân chính nguyệt kỷ hợi truy tôn hoàng khảo giản huy đế vi kính tông huệ hoàng đế phụng nghênh thần chủ nhập thái miếu phụng tự 二月加封太王哲王金冊及厚澤公銀冊羙字,nhị nguyệt gia phong thái vương triết vương kim sách cập hậu trạch công ngân sách mĩ tự 二十一日巳時有雙虹赤白彎入日中一刻始散,nhị thập nhất nhật tị thì hữu song hồng xích bạch loan nhập nhật trung nhất khắc thuỷ tán 遣禮部尚書少尉蘭郡公阮實等持節捧金冊銀印拜左捷軍營太傅崇郡公鄭橋爲欽差節制各處水步諸營兼總内外平章軍國重事,khiển lễ bộ thượng thư thiếu uý lan quận công nguyễn thực đẳng trì tiết bổng kim sách ngân ấn bái tả tiệp quân dinh thái phó sùng quận công trịnh kiều vi khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự 副掌國政太尉崇國公開府爲䧺威府,phó chưởng quốc chính thái uý sùng quốc công khai phủ vi hùng uy phủ 再分差官持節捧銀冊并印拜恊義營太尉嵩郡公鄭橒爲嵩岳公開府曰恊義府扶義營太尉勇郡公鄭稭爲勇禮公開府曰扶義府勝義營太傅瓊郡公鄭棣爲瓊巖公開府曰勝義府,tái phân sai quan trì tiết bổng ngân sách tịnh ấn bái hiệp nghĩa dinh thái uý tung quận công trịnh vân vi tung nhạc công khai phủ viết hiệp nghĩa phủ phù nghĩa dinh thái uý dũng quận công trịnh khải vi dũng lễ công khai phủ viết phù nghĩa phủ thắng nghĩa dinh thái phó quỳnh quận công trịnh lệ vi quỳnh nham công khai phủ viết thắng nghĩa phủ 又以太保附郡公阮潶兵部尚書太保登郡公阮啓等爲太傅,hựu dĩ thái bảo phụ quận công nguyễn hắc binh bộ thượng thư thái bảo đăng quận công nguyễn khải đẳng vi thái phó 潶阮之子,hắc nguyễn chi tử 黄三月十六日酉時月食,hoàng tam nguyệt thập lục nhật dậu thì nguyệt thực 加禮部尚書少尉蘭郡公阮實兵部尚書太傅登郡公阮啓等並以國老參預朝政,gia lễ bộ thượng thư thiếu uý lan quận công nguyễn thực binh bộ thượng thư thái phó đăng quận công nguyễn khải đẳng tịnh dĩ quốc lão tham dự triều chính 夏四月󰰾阮,hạ tứ nguyệt bãi nguyễn 俊阮瀨官,tuấn nguyễn lại quan 時吏部左侍郎阮俊右侍郎阮瀨等銓除各職率多冗濫,thời lại bộ tả thị lang nguyễn tuấn hữu thị lang nguyễn lại đẳng thuyên trừ các chức suất đa nhũng lạm 朝堂阮實阮啓等劾之乃󰰾,triều đường nguyễn thực nguyễn khải đẳng hặc chi nãi bãi 瀨任居銓衡多受賂遺人有謠曰各職僃員两渤盡田,lại nhậm cư thuyên hành đa thụ lộ dị nhân hữu dao viết các chức bị viên lưỡng bột tận điền 加禮部尚書兼翰林院侍讀掌翰林院事東閣學士國老參預朝政少尉蘭郡公阮實爲太保工部尚書兼國子監司業泉郡公阮惟時爲少傅,gia lễ bộ thượng thư kiêm hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự đông các học sĩ quốc lão tham dự triều chính thiếu uý lan quận công nguyễn thực vi thái bảo công bộ thượng thư kiêm quốc tử giám tư nghiệp tuyền quận công nguyễn duy thì vi thiếu phó 以越郡公鄭程倫郡公鄭栻德捃公鄭杭陵郡公鄭榜延郡公鄭枒洪郡公鄭榴等爲太保蘭郡公黄義肥扶郡公鄭櫟西郡公,dĩ việt quận công trịnh trình luân quận công trịnh thức đức quận công trịnh hàng lăng quận công trịnh bảng diên quận công trịnh nha hồng quận công trịnh lựu đẳng vi thái bảo lan quận công hoàng nghĩa phì phù quận công trịnh lịch tây quận công 鄭柞等爲少尉,trịnh tạc đẳng vi thiếu uý 五月朝議欲保户部左侍郎梅溪侯阮進用爲吏部左侍郎,ngũ nguyệt triều nghị dục bảo hộ bộ tả thị lang mai khê hầu nguyễn tiến dụng vi lại bộ tả thị lang 太傅阮啓劾其前爲清華塲提調用情取舍不堪此職,thái phó nguyễn khải hặc kì tiền vi thanh hoa trường đề điệu dụng tình thủ xả bất kham thử chức 乃以副都御史陳瑋爲吏部左侍郎禮部右侍郎杜克敬爲吏部右侍郎吏科都給事中阮惟曉爲僉都御史,nãi dĩ phó đô ngự sử trần vĩ vi lại bộ tả thị lang lễ bộ hữu thị lang đỗ khắc kính vi lại bộ hữu thị lang lại khoa đô cấp sự trung nguyễn duy hiểu vi thiêm đô ngự sử 分差陳瑋阮光明黎敬申珪等往勘訪各處堤路總幹承司官吏勤怠廉貪事因,phân sai trần vĩ nguyễn quang minh lê kính thân khuê đẳng vãng khám phóng các xứ đê lộ tổng cán thừa ti quan lại cần đãi liêm tham sự nhân 六月初一日大雨至三四日不止,lục nguyệt sơ nhất nhật đại vũ chí tam tứ nhật bất chỉ 丹墀及諸殿庭水深数寸五日雨下始注珥河水溢,đan trì cập chư điện đình thuỷ thâm sổ thốn ngũ nhật vũ hạ thuỷ chú nhĩ hà thuỷ dật 王因親,vương nhân thân 率太尉崇國公鄭橋及諸營奇乘船順流至青池縣琛陽安沿勸良等社堤路護築,suất thái uý sùng quốc công trịnh kiều cập chư dinh cơ thừa thuyền thuận lưu chí thanh trì huyện thám dương yên duyên khuyến lương đẳng xã đê lộ hộ trúc 水愈泛溢乃還,thuỷ dũ phiếm dật nãi hoàn 仍令收各處堤路總幹官濫取民钱入宫,nhưng lệnh thu các xứ đê lộ tổng cán quan lạm thủ dân tiền nhập cung 秋九月望卯時日食,thu cửu nguyệt vọng mão thì nhật thực 癸酉五年明崇六年禎春正月龍泉山崩,quý dậu ngũ niên minh sùng lục niên trinh xuân chính nguyệt long tuyền sơn băng 命太傅附郡公阮潶太保廣郡公鄭杭陵郡公鄭榜洪郡公鄭榴等參預朝政,mệnh thái phó phụ quận công nguyễn hắc thái bảo quảng quận công trịnh hàng lăng quận công trịnh bảng hồng quận công trịnh lựu đẳng tham dự triều chính 命太保廣郡公鄭杭同吳仁澈阮光明等照補各府衛軍項,mệnh thái bảo quảng quận công trịnh hàng đồng ngô nhân triệt nguyễn quang minh đẳng chiếu bổ các phủ vệ quân hạng 三月永福縣多筆山石剥,tam nguyệt vĩnh phúc huyện đa bút sơn thạch bác 奉化縣隂陽井邉處两山崩,phụng hoá huyện âm dương tỉnh biên xử lưỡng sơn băng 隕交塞行路人馬不得往來,vẫn giao tắc hành lộ nhân mã bất đắc vãng lai 命陳瑋阮進用阮壽春申珪等往關上俟命迎接陪臣回國,mệnh trần vĩ nguyễn tiến dụng nguyễn thọ xuân thân khuê đẳng vãng quan thượng sĩ mệnh nghênh tiếp bồi thần hồi quốc 仍差太保廣郡公鄭杭統領各奇隊象馬士卒衛行,nhưng sai thái bảo quảng quận công trịnh hàng thống lĩnh các cơ đội tượng mã sĩ tốt vệ hành 二十日陪臣陳有禮楊致澤阮經濟阮宜黄公輔等赴京入拜謁,nhị thập nhật bồi thần trần hữu lễ dương trí trạch nguyễn kinh tế nguyễn nghi hoàng công phụ đẳng phó kinh nhập bái yết 副使裴秉鈞卒于明,phó sứ bùi bỉnh quân tốt vu minh 二十二日李太宗神位無故移位,nhị thập nhị nhật lí thái tông thần vị vô cố di vị 差内臣派郡公缺名往祭之,sai nội thần phái quận công khuyết danh vãng tế chi 得六七日又移復如舊,đắc lục thất nhật hựu di phục như cựu 青池縣安沿社地分珥河夜涸一克餘至有秉燭捕魚者,thanh trì huyện yên duyên xã địa phận nhĩ hà dạ hạc nhất khắc dư chí hữu bỉnh chúc bộ ngư giả 差水軍船艘八十餘往山南處潛入嘉遠縣,sai thuỷ quân thuyền sưu bát thập dư vãng sơn nam xứ tiềm nhập gia viễn huyện 擊前僞賢郡公之子,kích tiền nguỵ hiền quận công chi tử 二十三日巳時有風起自北方來盛烈社潭涸一克餘,nhị thập tam nhật tị thì hữu phong khởi tự bắc phương lai thịnh liệt xã đàm hạc nhất khắc dư 珥河水波動盪船艘沉破人多溺死,nhĩ hà thuỷ ba động đãng thuyền sưu trầm phá nhân đa nịch tử 朝臣劾興化處參議張瑀居官不䏻慎守職司致民嗚告及阮沆任知縣未滿一考丁憂未畢潛以金銀妄奏求爲西京殿陵副殆甚超越,triều thần hặc hưng hoá xứ tham nghị trương vũ cư quan bất năng thận thủ chức ti trí dân ô cáo cập nguyễn hàng nhậm tri huyện vị mãn nhất khảo đinh ưu vị tất tiềm dĩ kim ngân vọng tấu cầu vi tây kinh điện lăng phó đãi thậm siêu việt 上付下論罪張瑀并收阮沆勅命,thượng phó hạ luận tội trương vũ tịnh thu nguyễn hàng sắc mệnh 王親率諸營將士征順化不克而還,vương thân suất chư dinh tướng sĩ chinh thuận hoá bất khắc nhi hoàn 甲戌六年明崇七年,giáp tuất lục niên minh sùng thất niên 禎春二月望月食,trinh xuân nhị nguyệt vọng nguyệt thực 三月朔日食,tam nguyệt sóc nhật thực 會試天下士人,hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格阮仁著等五名,thủ hợp cách nguyễn nhân trứ đẳng ngũ danh 及殿,cập điện 試上親策賜武拨萃進士出身阮仁著等四名同進士出身,thí thượng thân sách tứ vũ bạt tuỵ tiến sĩ xuất thân nguyễn nhân trứ đẳng tứ danh đồng tiến sĩ xuất thân 夏大旱禾榖焦枯人民饑饉,hạ đại hạn hoà cốc tiêu khô nhân dân cơ cận 秋始雨,thu thuỷ vũ 加禮部尚書兼翰林院侍讀掌翰林院事,gia lễ bộ thượng thư kiêm hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự 東閣學士國老參預朝政太保蘭郡公阮實陞户部尚書太傅致仕,đông các học sĩ quốc lão tham dự triều chính thái bảo lan quận công nguyễn thực thăng hộ bộ thượng thư thái phó trí sĩ 本朝恢復以來以尚書國老致仕自實始,bản triều khôi phục dĩ lai dĩ thượng thư quốc lão trí sĩ tự thực thuỷ 乙亥七年十月以後改明崇禎八年,ất hợi thất niên thập nguyệt dĩ hậu cải minh sùng trinh bát niên 陽和元年,dương hoà nguyên niên 夏六月令㫖禁聀所該苛刻及戒飭該勘衙門淹留詞訟放布施行凣十二條,hạ lục nguyệt lệnh chỉ cấm chức sở cai hà khắc cập giới sức cai khám nha môn yêm lưu từ tụng phóng bố thi hành phàm thập nhị điều 冬十月改元爲陽和元年,đông thập nguyệt cải nguyên vi dương hoà nguyên niên 大,đạị 赦,xá 丁丑陽和三年明崇十年,đinh sửu dương hoà tam niên minh sùng thập niên 禎春正月朔日有食之,trinh xuân chính nguyệt sóc nhật hữu thực chi 冬十月會試天下士人,đông thập nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格阮春正等二十名,thủ hợp cách nguyễn xuân chính đẳng nhị thập danh 及廷試上親策賜阮春正阮沂阮世卿等進士及第阮有常等二名進士出身阮滚等十五名同進士出身,cập đình thí thượng thân sách tứ nguyễn xuân chính nguyễn nghi nguyễn thế khanh đẳng tiến sĩ cập đệ nguyễn hữu thường đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân nguyễn cổn đẳng thập ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 十一月致仕阮實卒贈太宰賜謚忠純時年八十三,thập nhất nguyệt trí sĩ nguyễn thực tốt tặng thái tể tứ thuỵ trung thuần thời niên bát thập tam 實東岸雲恬人,thực đông ngàn vân điềm nhân 十二月晦日食,thập nhị nguyệt hối nhật thực 遣正使阮惟曉江文明副使阮光明陳沂阮評申珪等二部如明歳貢,khiển chánh sứ nguyễn duy hiểu giang văn minh phó sứ nguyễn quang minh trần nghi nguyễn bình thân khuê đẳng nhị bộ như minh tuế cống 命陳有禮陽致澤阮,mệnh trần hữu lễ dương trí trạch nguyễn 壽春范福慶阮光岳等往關上候命,thọ xuân phạm phúc khánh nguyễn quang nhạc đẳng vãng quan thượng hậu mệnh 戊寅四年明崇禎十一年王親率諸軍往征莫孽于髙平地方,mậu dần tứ niên minh sùng trinh thập nhất niên vương thân suất chư quân vãng chinh mạc nghiệt vu cao bằng địa phương 属将夏郡公缺名爲虜所獲林郡公缺名當陣怯走伏誅,thuộc tướng hạ quận công khuyết danh vi lỗ sở hoạch lâm quận công khuyết danh đương trận khiếp tẩu phục tru 冬十二月定文武百官行儀以明等級,đông thập nhị nguyệt định văn vũ bá quan hành nghi dĩ minh đẳng cấp 己卯五年明崇禎十二年,kỉ mão ngũ niên minh sùng trinh thập nhị niên 夏四月申明人命訟事遵如景統六年之制,hạ tứ nguyệt thân minh nhân mệnh tụng sự tuân như cảnh thống lục niên chi chế 其犯人止收本分田産及妻子財物,kì phạm nhân chỉ thu bản phần điền sản cập thê tử tài vật 如不足者許供開犯人父母兄弟田産爲償命钱不得連捉宗族鄕里永爲常法,như bất túc giả hứa cung khai phạm nhân phụ mẫu huynh đệ điền sản vi thường mệnh tiền bất đắc liên tróc tông tộc hương lí vĩnh vi thường pháp 命工部,mệnh công bộ 尚書少傅泉郡公阮惟時同阮壽春阮春正阮光岳范福慶等往關上候命迎使臣還國,thượng thư thiếu phó tuyền quận công nguyễn duy thì đồng nguyễn thọ xuân nguyễn xuân chính nguyễn quang nhạc phạm phúc khánh đẳng vãng quan thượng hậu mệnh nghênh sứ thần hoàn quốc 冬十二月太尉崇國公鄭橋奉王㫖申明嚴戒執法舉行凣十二條大抵以詳職司悅民心爲本,đông thập nhị nguyệt thái uý sùng quốc công trịnh kiều phụng vương chỉ thân minh nghiêm giới chấp pháp cử hành phàm thập nhị điều đại để dĩ tường chức ti duyệt dân tâm vi bản 庚辰六年明崇禎十三年,canh thìn lục niên minh sùng trinh thập tam niên 春閏正月會試天下士人,xuân nhuận chính nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格費文述等二十二名,thủ hợp cách phí văn thuật đẳng nhị thập nhị danh 及廷試上親策賜費文述等二名進士出身黄榮等二十名同進士出身,cập đình thí thượng thân sách tứ phí văn thuật đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân hoàng vinh đẳng nhị thập danh đồng tiến sĩ xuất thân 壬午八年明崇禎十五年,nhâm ngọ bát niên minh sùng trinh thập ngũ niên 秋九月太尉崇國公鄭橋薨,thu cửu nguyệt thái uý sùng quốc công trịnh kiều hoăng 贈,tặng 上宰上相賜諡䧺度,thượng tể thượng tướng tứ thuỵ hùng độ 王謀與僚佐以方今天下紀綱在公勘詞訟擒制盗刼仍差官分治各處,vương mưu dữ liêu tá dĩ phương kim thiên hạ kỷ cương tại công khám từ tụng cầm chế đạo kiếp nhưng sai quan phân trị các xứ 以副都将太保西郡公鄭柞鎮山南處太常寺卿范公著爲賛理太保扶郡公鄭櫟鎮山西處兵部右侍郎阮澄爲賛理瓊岩公鄭棣鎮京北處工部右侍郎阮評爲賛理少尉華郡公鄭梣鎮海陽處户科都給事中阮仁著爲賛理,dĩ phó đô tướng thái bảo tây quận công trịnh tạc trấn sơn nam xứ thái thường tự khanh phạm công trứ vi tán lí thái bảo phù quận công trịnh lịch trấn sơn tây xứ binh bộ hữu thị lang nguyễn trừng vi tán lí quỳnh nham công trịnh lệ trấn kinh bắc xứ công bộ hữu thị lang nguyễn bình vi tán lí thiếu uý hoa quận công trịnh sầm trấn hải dương xứ hộ khoa đô cấp sự trung nguyễn nhân trứ vi tán lí 並同承司釐革前弊撫安方民,tịnh đồng thừa ti li cách tiền tệ phủ an phương dân 癸未九年十月以後真宗福泰元年明崇禎十六年,quý mùi cửu niên thập nguyệt dĩ hậu chân tông phúc thái nguyên niên minh sùng trinh thập lục niên 春二月命太保西,xuân nhị nguyệt mệnh thái bảo tây 郡公鄭柞瓊岩公鄭棣與賛理右侍郎阮光明寺卿范公著阮名壽等統領大兵往征順化阮福闌,quận công trịnh tạc quỳnh nham công trịnh lệ dữ tán lí hữu thị lang nguyễn quang minh tự khanh phạm công trứ nguyễn danh thọ đẳng thống lĩnh đại binh vãng chinh thuận hoá nguyễn phúc lan 襲擊賊裨将勝良侯于中和社擒獲斬之及俘獲書記文全子解納營門,tập kích tặc tì tướng thắng lương hầu vu trung hoà xã cầm hoạch trảm chi cập phu hoạch thư ký văn toàn tử giải nộp dinh môn 因進軍直扺日麗海門,nhân tiến quân trực chỉ nhật lệ hải môn 三月王扶鑾駕進于布政州駐安排社料定兵機授以方畧,tam nguyệt vương phù loan giá tiến vu bố chính châu trú an bài xã liệu định binh cơ thụ dĩ phương lược 時統領諸營嚴陣以待,thời thống lĩnh chư dinh nghiêm trận dĩ đãi 會上有㫖以南方暑氣炎熱難以久留乃整大兵而還,hội thượng hữu chỉ dĩ nam phương thử khí viêm nhiệt nan dĩ cửu lưu nãi chỉnh đại binh nhi hoàn 賜户部左侍郎兼徽文院詹事少傅仁郡公尹僖致仕,tứ hộ bộ tả thị lang kiêm huy văn viện thiêm sự thiếu phó nhân quận công doãn hi trí sĩ 冬十月詔傳位於皇太子,đông thập nguyệt chiếu truyền vị ư hoàng thái tử 維祐即皇帝位于勤政殿改元爲福泰元年,duy hựu tức hoàng đế vị vu cần chính điện cải nguyên vi phúc thái nguyên niên 大赦天下凣二十七條,đại xá thiên hạ phàm nhị thập thất điều 尊帝爲太上皇皇后鄭氏爲皇太后,tôn đế vi thái thượng hoàng hoàng hậu trịnh thị vi hoàng thái hậu 會試天下士人,hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格黎致澤等九名,thủ hợp cách lê trí trạch đẳng cửu danh 十二月殿試賜阮克紹等二名進士出身黎廷譽等七名同進士出身,thập nhị nguyệt điện thí tứ nguyễn khắc thiệu đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân lê đình dự đẳng thất danh đồng tiến sĩ xuất thân 真宗順皇帝諱維祐神宗長子也十三歳受禅在位七年壽二十而崩塟花浦陵帝天性沉潜寬容博厚有人君之德六七載間歳比豊稔使其天假之年則漢文富庶之效同得羙稱矣,chân tông thuận hoàng đế huý duy hựu thần tông trưởng tử dã thập tam tuế thụ thiện tại vị thất niên thọ nhị thập nhi băng táng hoa phố lăng đế thiên tính trầm tiềm khoan dung bác hậu hữu nhân quân chi đức lục thất tải gian tuế tỉ phong nhẫm sử kì thiên giả chi niên tắc hán văn phú thứ chi hiệu đồng đắc mĩ xưng hĩ 甲申福泰二年,giáp thân phúc thái nhị niên 明崇禎十七年,minh sùng trinh thập thất niên 夏四月太白經天,hạ tứ nguyệt thái bạch kinh thiên 是月,thị nguyệt 命官考覈天下士望除任府縣等職,mệnh quan khảo hạch thiên hạ sĩ vọng trừ nhậm phủ huyện đẳng chức 冬十二月命太保西郡公鄭柞同督視楊致澤賛理范公著等畧定髙平地方進兵設伏斬得賊裨将一人俘獲賊黨而還,đông thập nhị nguyệt mệnh thái bảo tây quận công trịnh tạc đồng đốc thị dương trí trạch tán lí phạm công trứ đẳng lược định cao bằng địa phương tiến binh thiết phục trảm đắc tặc tì tướng nhất nhân phu hoạch tặc đảng nhi hoàn 乙酉三年明隆武元年清順治元年,ất dậu tam niên minh long vũ nguyên niên thanh thuận trị nguyên niên 夏四月十九日熒惑入鬼宿犯積屍,hạ tứ nguyệt thập cửu nhật huỳnh hoặc nhập quỷ tú phạm tích thi 進封副都将太保西郡公鄭柞爲欽差節制各處水步諸營掌國權柄左相太尉西國公開謙定府凡國家庶務悉委栽决,tấn phong phó đô tướng thái bảo tây quận công trịnh tạc vi khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh chưởng quốc quyền bính tả tướng thái uý tây quốc công khai khiêm định phủ phàm quốc gia thứ vụ tất uỷ tài quyết 五月日王感冐太保扶郡公鄭櫟太傅華郡公鄭,ngũ nguyệt nhật vương cảm mạo thái bảo phù quận công trịnh lịch thái phó hoa quận công trịnh 梣恨不得志乃稱兵作亂,sầm hận bất đắc chí nãi xưng binh tác loạn 太尉西國公鄭柞奉㫖恊與文武臣僚參議奏聞于帝仍告天地宗廟,thái uý tây quốc công trịnh tạc phụng chỉ hiệp dữ văn vũ thần liêu tham nghị tấu văn vu đế nhưng cáo thiên địa tông miếu 初二日出兵攻討擒獲逆櫟正身其逆梣遁入寧江,sơ nhị nhật xuất binh công thảo cầm hoạch nghịch lịch chính thân kì nghịch sầm độn nhập ninh giang 命太保溪郡公鄭杖督兵躡捕追及於祝山俘獲獻納並寘諸國法,mệnh thái bảo khê quận công trịnh trượng đốc binh niếp bộ truy cập ư chúc sơn phụ hoạch hiến nộp tịnh trí chư quốc pháp 時賛理范公著武将陶光饒亦預有參賛征討之功,thời tán lí phạm công trứ võ tướng đào quang nhiêu diệc dự hữu tham tán chinh thảo chi công 赦天下季税之半,xá thiên hạ quý thuế chi bán 又禁人民毋得作匿名書吹虚傳説蠱惑人心,hựu cấm nhân dân vô đắc tác nặc danh thư xuý hư truyền thuyết cổ hoặc nhân tâm 六月申明勘訟條例以勉當官廉勤之法革小民告訐之風,lục nguyệt thân minh khám tụng điều lệ dĩ miễn đương quan liêm cần chi pháp cách tiểu dân cáo kiết chi phong 秋七月禁諸權貴及,thu thất nguyệt cấm chư quyền quý cập 各該衙門并二司官不得占取社民户分縣官亦不得濫收民钱,các cai nha môn tịnh nhị ti quan bất đắc chiếm thủ xã dân hộ phân huyện quan diệc bất đắc lạm thu dân tiền 其各祭钱米並隨大中小社應出有差以省民費,kì các tế tiền mễ tịnh tuỳ đại trung tiểu xã ưng xuất hữu sai dĩ tỉnh dân phí 丙戌四年明隆武二年清順治二年,bính tuất tứ niên minh long vũ nhị niên thanh thuận trị nhị niên 春正月二十二日雨雹鳥獸多被害,xuân chính nguyệt nhị thập nhị nhật vũ bạc điểu thú đa bị hại 二月京師雨雹,nhị nguyệt kinh sư vũ bạc 是歳榖大收,thị tuế cốc đại thu 差正使阮仁政副使范永綿陳槩阮滚等同天朝使都督林參駕海往福建求封于明,sai chánh sứ nguyễn nhân chính phó sứ phạm vĩnh miên trần khái nguyễn cổn đẳng đồng thiên triều sứ đô đốc lâm sâm giá hải vãng phúc kiến cầu phong vu minh 時明帝即位爲清人所破,thời minh đế tức vị vi thanh nhân sở phá 明臣再尊立永曆皇帝,minh thần tái tôn lập vĩnh lịch hoàng đế 明帝因遣翰林潘琦等賚勅書誥命并塗金銀印往,minh đế nhân khiển hàn lâm phan kì đẳng lãi sắc thư cáo mệnh tịnh trà kim ngân ấn vãng 本國冊封太上皇爲安南國王,bản quốc sách phong thái thượng hoàng vi an nam quốc vương 明使與仁政等陸行由鎮南關而回,minh sứ dữ nhân chính đẳng lục hành do trấn nam quan nhi hồi 時明國大亂,thời minh quốc đại loạn 龍州首領趙有涇爲族兄趙有濤所殺,long châu thủ lĩnh triệu hữu kinh vi tộc huynh triệu hữu đào sở sát 其子有啓求救於是命瓊岩公鄭棣進兵太原攻髙平獲趙有濤并家属調回京諭以和睦遣還本州,kì tử hữu khải cầu cứu ư thị mệnh quỳnh nham công trịnh lệ tiến binh thái nguyên công cao bằng hoạch triệu hữu đào tịnh gia thuộc điều hồi kinh dụ dĩ hoà mục khiển hoàn bản châu 冬十月會試天下士人,đông thập nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格阮登鎬等十七名,thủ trúng cách nguyễn đăng cảo đẳng thập thất danh 十二月殿試上親御筆賜阮登鎬進士及第第三名阮曰舉進士出身范文達等十五名同進士出身,thập nhị nguyệt điện thí thượng thân ngự bút tứ nguyễn đăng cảo tiến sĩ cập đệ đệ tam danh nguyễn viết cử tiến sĩ xuất thân phạm văn đạt đẳng thập ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 丁亥五年明永曆元年清順治三年,đinh hợi ngũ niên minh vĩnh lịch nguyên niên thanh thuận trị tam niên 夏五月阮仁政等候明使賚封印到關,hạ ngũ nguyệt nguyễn nhân chính đẳng hậu minh sứ lãi phong ấn đáo quan 乃命禮部尚書少保陽郡公阮宜與户部左侍郎阮壽春僉都御史同仁派户科都給事中阮策顕提刑張論道吏科給事中阮文廣等迎接回京,nãi mệnh lễ bộ thượng thư thiếu bảo dương quận công nguyễn nghi dữ hộ bộ tả thị lang nguyễn thọ xuân thiêm đô ngự sử đồng nhân phái hộ khoa đô cấp sự trung nguyễn sách hiển đề hình trương luận đạo lại khoa cấp sự trung nguyễn văn quảng đẳng nghênh tiếp hồi kinh 明使行放封禮宣制文曰朕惟帝王之興務先柔遠春秋之義獨奬尊王,minh sứ hành phóng phong lễ tuyên chế văn viết trẫm duy đế vương chi hưng vụ tiên nhu viễn xuân thu chi nghĩa độc tưởng tôn vương 昔我皇祖疆理天下海隅日出盡入版圖,tích ngã hoàng tổ cương lí thiên hạ hải ngung nhật xuất tận nhập bản đồ 惟爾安南獨承聲教禮樂衣冠漸爲風俗其食國家之恩者百世貽子孫之慶者數傳,duy nhĩ an nam độc thừa thanh giáo lễ nhạc y quan tiệm vi phong tục kì thực quốc gia chi ân giả bách thế di tử tôn chi khánh giả sổ truyền 爾都統司黎祐,nhĩ đô thống ti lê hựu 賢良夙昭恭順不懈宜德服龍荒而聲馳象魏,hiền lương túc chiêu cung thuận bất giải nghi đức phục long hoang nhi thanh trì tượng nguỵ 當我隆武皇帝御極閩甸爾獨航海來王,đương ngã long vũ hoàng đế ngự cực mân điện nhĩ độc hàng hải lai vương 惟國家不寶遠物臣人享贄抵嘉事大之誠,duy quốc gia bất bảo viễn vật thần nhân hưởng chí để gia sự đại chi thành 念要荒亦吾赤子錫社分藩所謂柔遠以德,niệm yếu hoang diệc ngô xích tử tích xã phân phiên sở vị nhu viễn dĩ đức 朕以神宗皇帝嫡孫爲四海臣民推戴纘承大統撫臨萬方遠慕唐帝恊和之風近想漢宣兼臨之盛値,trẫm dĩ thần tông hoàng đế đích tôn vi tứ hải thần dân suy đái toản thừa đại thống phủ lâm vạn phương viễn mộ đường đế hiệp hoà chi phong cận tưởng hán tuyên kiêm lâm chi thịnh trị 兹𨢄類犯順爲我薄海同讐楚蜀之壮士雲興吳越之義旗響應,tư xú loại phạm thuận vi ngã bạc hải đồng thù sở thục chi tráng sĩ vân hưng ngô việt chi nghĩa kì hưởng ứng 滅此胡虜綏彼四方,diệt thử hồ lỗ tuy bỉ tứ phương 嘉爾忠誠深予眷注,gia nhĩ trung thành thâm dư quyến chú 是用遣詞臣潘琦科臣李用揖持,thị dụng khiển từ thần phan kì khoa thần lí dụng tiếp trì 節封爾爲安南國王,tiết phong nhĩ vi an nam quốc vương 嗚呼章服奉帝天之命圭璧餘燕翼之休,ô hô chương phục phụng đế thiên chi mệnh khuê bích dư yến dực chi hưu 君爾國子爾民耕桑亦属帝德荒服王賓服享共球無怠前脩,quân nhĩ quốc tử nhĩ dân canh tang diệc thuộc đế đức hoang phục vương tân phục hưởng cung cầu vô đãi tiền tu 朕惟漢家銅柱之封永綏南服夏后塗山之會再見中原,trẫm duy hán gia đồng trụ chi phong vĩnh tuy nam phục hạ hậu đồ sơn chi hội tái kiến trung nguyên 欽哉,khâm tai 六月差官選汰另兵,lục nguyệt sai quan tuyển thải lánh binh 秋七月差官選閲各處兵民逐項以定兵額,thu thất nguyệt sai quan tuyển duyệt các xứ binh dân trục hạng dĩ định binh ngạch 戊子六年明永曆二年清順治四年,mậu tí lục niên minh vĩnh lịch nhị niên thanh thuận trị tứ niên 夏五月禁民間不得妄冐職爵以避兵役,hạ ngũ nguyệt cấm dân gian bất đắc vọng mạo chức tước dĩ tị binh dịch 己丑七年十月以後神明永曆三年宗復位慶德元清順治五年,kỉ sửu thất niên thập nguyệt dĩ hậu thần minh vĩnh lịch tam niên tông phục vị khánh đức nguyên thanh thuận trị ngũ niên 年,niên 秋八月,thu bát nguyệt 帝崩無嗣,đế băng vô tự 冬十月王委世子西國公鄭柞暨文武臣僚等共議奏請太上皇復帝位改元爲慶德元年,đông thập nguyệt vương uỷ thế tử tây quốc công trịnh tạc kị văn vũ thần liêu đẳng cộng nghị tấu thỉnh thái thượng hoàng phục đế vị cải nguyên vi khánh đức nguyên niên 神宗淵皇帝下,thần tông uyên hoàng đế hạ 庚寅慶德二年明永曆四年清順治六年,canh dần khánh đức nhị niên minh vĩnh lịch tứ niên thanh thuận trị lục niên 冬十月會試天下士人,đông thập nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格姜世賢等八名,thủ trúng cách khương thế hiền đẳng bát danh 十二月殿試賜姜世賢進士及第第三名阮文澧進士出身鄭髙第等六名同進士出身,thập nhị nguyệt điện thí tứ khương thế hiền tiến sĩ cập đệ đệ tam danh nguyễn văn lễ tiến sĩ xuất thân trịnh cao đệ đẳng lục danh đồng tiến sĩ xuất thân 辛卯三年明永曆五年清順治七年,tân mão tam niên minh vĩnh lịch ngũ niên thanh thuận trị thất niên 春彗星見東方,xuân tuệ tinh hiện đông phương 二月時,nhị nguyệt thời 明帝幸駕駐蹕于南寧城有勑諭王資其兵象糧銃以助恢勦,minh đế hạnh giá trú tất vu nam ninh thành hữu sắc dụ vương tư kì binh tượng lương súng dĩ trợ khôi tiễu 秋九月吏部尚書掌六部事兼國子監祭酒翰林院侍讀掌翰林院事太傅泉郡公阮惟時卒,thu cửu nguyệt lại bộ thượng thư chưởng lục bộ sự kiêm quốc tử giám tế tửu hàn lâm viện thị độc chưởng hàn lâm viện sự thái phó tuyền quận công nguyễn duy thì tốt 贈太宰賜謚衡度,tặng thái tể tứ thuỵ hành độ 冬十月明差官捧賚勑印來封清王爲副國王,đông thập nguyệt minh sai quan bổng lãi sắc ấn lai phong thanh vương vi phó quốc vương 其文曰朕惟祖宗肇有區夏聲教誕敷禮信外藩以廣國家屏翰,kì văn viết trẫm duy tổ tông triệu hữu khu hạ thanh giáo đản phu lễ tín ngoại phiên dĩ quảng quốc gia bình hàn 爾安南王黎氏介在南服世奉車書戴德懷忠欽承靡替,nhĩ an nam vương lê thị giới tại nam phục thế phụng xa thư đái đức hoài trung khâm thừa mĩ thế 原其所致則惟爾輔國政鄭𭫨乃祖乃父後先同德匡持翼賛之功載在,nguyên kì sở trí tắc duy nhĩ phụ quốc chính trịnh tráng nãi tổ nãi phụ hậu tiên đồng đức khuông trì dực tán chi công tải tại 譯傳夙昭國盟傳至爾𭫨功名盛著夷屬傾心匡王庇民克修厥職朕所鍳知,dịch truyền túc chiêu quốc minh truyền chí nhĩ tráng công danh thịnh trứ di thuộc khuynh tâm khuông vương tí dân khắc tu quyết chức trẫm sở giám tri 邇者朕蹕粤西鋭圖光復憂勤宵旰五載于兹,nhĩ giả trẫm tất việt tây duệ đồ quang phục ưu cần tiêu cán ngũ tải vu tư 今川楚諸勳臣相次入扈大師率止萬竄雲屯我軍大振,kim xuyên sở chư huân thần tướng thứ nhập hộ đại sư suất chỉ vạn thoán vân đồn ngã quân đại chấn 向之環兵入衛者已經次第引去而爾鄭𭫨奉表稱貢自春徂秋接踵間關罔敢廢墜朕甚嘉之,hướng chi hoàn binh nhập vệ giả dĩ kinh thứ đệ dẫn khứ nhi nhĩ trịnh tráng phụng biểu xưng cống tự xuân tồ thu tiếp chủng gian quan võng cảm phế truỵ trẫm thậm gia chi 雖排抑有徒朕不爲間,tuy bài ức hữu đồ trẫm bất vi gián 是用特崇殊典晋封爾爲安南副國王錫之勑印爾其衹受以裕來兹,thị dụng đặc sùng thù điển tấn phong nhĩ vi an nam phó quốc vương tích chi sắc ấn nhĩ kì chỉ thụ dĩ dụ lai tư 於戱朝廷置外藩所以撫要荒弘捍蔽,ô hô triều đình trí ngoại phiên sở dĩ phủ yêu hoang hoằng hãn tế 承平則漸,thừa bình tắc tiệm 濡德教戡定則翊賛明威,nhu đức giáo kham định tắc dực tán minh uy 維翰維城無分中外,duy hàn duy thành vô phân trung ngoại 爾懋膺寵錫務益忠貞夾輔黎氏永修職貢作朕南藩永世勿替,nhĩ mậu ưng sủng tích vụ ích trung trinh giáp phụ lê thị vĩnh tu chức cống tác trẫm nam phiên vĩnh thế vật thế 欽哉,khâm tai 壬辰四年明永曆六年清順治八年,nhâm thìn tứ niên minh vĩnh lịch lục niên thanh thuận trị bát niên 春三月黄仁勇謀作亂伏誅,xuân tam nguyệt hoàng nhân dũng mưu tác loạn phục tru 仁勇以閹人得幸官至掌司禮監少保郡公爵賜姓名鄭㰖,nhân dũng dĩ yêm nhân đắc hạnh quan chí chưởng tư lễ giám thiếu bảo quận công tước tứ tính danh trịnh lãm 權禄太重日益驕縱隂謀與手下陳仁璉潜養妖人號宣德唱亂,quyền lộc thái trọng nhật ích kiêu túng âm mưu dữ thủ hạ trần nhân liễn tiềm dưỡng yêu nhân hiệu tuyên đức xướng loạn 事覺下朝臣議仁勇竟坐梟罪仁璉宣德等並陵遲徇眾,sự giác hạ triều thần nghị nhân dũng cánh toạ kiêu tội nhân liễn tuyên đức đẳng tịnh lăng trì tuẫn chúng 以當郡公陶光饒爲都督河郡公黎宴爲提督,dĩ đương quận công đào quang nhiêu vi đô đốc hà quận công lê yến vi đề đốc 丁文左武文允等爲參督以䏻識得仁勇等僞情先啓訴有功故也,đinh văn tả vũ văn doãn đẳng vi tham đốc dĩ năng thức đắc nhân dũng đẳng nguỵ tình tiên khải tố hữu công cố dã 是月會試天下士人,thị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取合格阮廷正等九名,thủ hợp cách nguyễn đình chính đẳng cửu danh 四月殿試,tứ nguyệt điện thí 上親制策問以政事得失,thượng thân chế sách vấn dĩ chính sự đắc thất 賜馮曰脩等二名進士出身胡士揚等七名同進士出身,tứ phùng viết tu đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân hồ sĩ dương đẳng thất danh đồng tiến sĩ xuất thân 朝堂等官請進封王世子西國公鄭柞王爵以合傳家盛典,triều đường đẳng quan thỉnh tiến phong vương thế tử tây quốc công trịnh tạc vương tước dĩ hợp truyền gia thịnh điển 秋八月進封太尉西國公鄭柞爲元帥掌國政西定王,thu bát nguyệt tiến phong thái uý tây quốc công trịnh tạc vi nguyên soái chưởng quốc chính tây định vương 其冊文曰皇天純眷命篤生輔弼之賢人君重宗工丕隆尊貴之禮明徵,kì sách văn viết hoàng thiên thuần quyến mệnh đốc sinh phụ bật chi hiền nhân quân trọng tông công phi long tôn quý chi lễ minh trưng 亶恊顕冊載敭,đản hiệp hiển sách tải dương 睠惟,quyến duy 翊運賛治功臣特進開府欽差節制各處水步諸營掌國權柄左相太尉西國公鄭柞天性聰明世臣聞望,dực vận tán trị công thần đặc tiến khai phủ khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh chưởng quốc quyền bính tả tướng thái uý tây quốc công trịnh tạc thiên tính thông minh thế thần văn vọng 昔成祖纘太王佐先皇經營大業力整乾坤,tích thành tổ toản thái vương tá tiên hoàng kinh doanh đại nghiệp lực chỉnh càn khôn 時師父承考志翊朕躬恢復洪圖功盖宇宙,thời sư phụ thừa khảo chí dực trẫm cung khôi phục hồng đồ công cái vũ trụ 講素得傳家文武任獨當監國元良,giảng tố đắc truyền gia văn vũ nhậm độc đương giám quốc nguyên lương 畧定羣方匡天下多其力圖回庶政安社稷茂厥勳,lược định quần phương khuông thiên hạ đa kì lực đồ hồi thứ chính an xã tắc mậu quyết huân 望𠃔孚四海之心位宜冠百僚之首,vọng doãn phu tứ hải chi tâm vị nghi quan bách liêu chi thủ 特遣禮部尚書知經筵事兼國子監祭酒少保楊郡公阮宜持節賚捧金冊金璽榮封爲元帥掌國政,đặc khiển lễ bộ thượng thư tri kinh diên sự kiêm quốc tử giám tế tửu thiếu bảo dương quận công nguyễn nghi trì tiết lãi bổng kim sách kim tỉ vinh phong vi nguyên soái chưởng quốc chính 西定王,tây định vương 尚其衹膺重眷克謹令名,thượng kì chỉ ưng trọng quyến khắc cẩn lệnh danh 忠孝做十分在已勉全箇道,trung hiếu tố thập phần tại kỷ miễn toàn cá đạo 壽康兼五福惟王丕衍億年,thọ khang kiêm ngũ phúc duy vương phi diễn ức niên 扶皇家有永之基保宗社無疆之美,phù hoàng gia hữu vĩnh chi cơ bảo tông xã vô cương chi mĩ 王其欽哉,vương kì khâm tai 癸巳五年二月以後改盛德元年永曆七年清順治九年,quý tị ngũ niên nhị nguyệt dĩ hậu cải thịnh đức nguyên niên vĩnh lịch thất niên thanh thuận trị cửu niên 明春二月彗星見東方,minh xuân nhị nguyệt tuệ tinh hiện đông phương 大赦,đại xá 改元爲盛德元年,cải nguyên vi thịnh đức nguyên niên 夏六月定天下衣服長濶有差,hạ lục nguyệt định thiên hạ y phục trường khoát hữu sai 許文自科道武自郡公青吉衣竝用覆後其餘不得妄僭,hứa văn tự khoa đạo vũ tự quận công thanh cát y tịnh dụng phú hậu kì dư bất đắc vọng tiếm 甲午盛德二年明永曆八年清順治十年,giáp ngọ thịnh đức nhị niên minh vĩnh lịch bát niên thanh thuận trị thập niên 是時吏部類銓除内外各職付下朝臣議,thị thời lại bộ loại thuyên trừ nội ngoại các chức phó hạ triều thần nghị 凡預士望三場合格者及,phàm dự sĩ vọng tam trường hợp cách giả cập 功臣子孫竝得錄用,công thần tử tôn tịnh đắc lục dụng 間或超濫未及格者一切停罷,gián hoặc siêu lạm vị cập cách giả nhất thiết đình bãi 乙未三年明永曆九年順治十一年,ất mùi tam niên minh vĩnh lịch cửu niên thuận trị thập nhất niên 清春正月陪從禮科給事中桂海子黎仕澈工科給事中壽桂男潘兼全等請替差左右二鎮營督同官控禦邊方併頒給士卒糧食,thanh xuân chính nguyệt bồi tụng lễ khoa cấp sự trung quế hải tử lê sĩ triệt công khoa cấp sự trung thọ quế nam phan kiêm toàn đẳng thỉnh thế sai tả hữu nhị trấn dinh đốc đồng quan khống ngự biên phương tính ban cấp sĩ tốt lương thực 三月命鴻矑寺卿桂林男陳玉厚爲左鎮軍營督同禮科給事中東河男武良爲右鎮軍營督同,tam nguyệt mệnh hồng lô tự khanh quế lâm nam trần ngọc hậu vi tả trấn quân dinh đốc đồng lễ khoa cấp sự trung đông hà nam vũ lương vi hữu trấn quân dinh đốc đồng 夏四月順化阮福頻自稱大尉勇國公使其徒順義昭武等襲擊左鎮屬,hạ tứ nguyệt thuận hoá nguyễn phúc tần tự xưng đại uý dũng quốc công sử kì đồ thuận nghĩa chiêu vũ đẳng tập kích tả trấn thuộc 将茂郡公范必全于布政州破之,tướng mậu quận công phạm tất toàn vu bố chính châu phá chi 必全以州降賊,tất toàn dĩ châu hàng tặc 因乘勢進攻左鎮進郡公黎文曉右鎮東郡公黎有德等于奇華之河西,nhân thừa thế tiến công tả trấn tiến quận công lê văn hiểu hữu trấn đông quận công lê hữu đức đẳng vu kì hoa chi hà tây 文曉率本部力戦足中飛磾勢不䏻敵乃與有德退走盡棄其船艘象馬噐械銃磾粮儲,văn hiểu suất bản bộ lực chiến túc trúng phi đạn thế bất năng địch nãi dữ hữu đức thoái tẩu tận khí kì thuyền sưu tượng mã khí giới súng đạn lương trữ 是日文曉有德并二營属将走出真福安塲,thị nhật văn hiểu hữu đức tịnh nhị dinh thuộc tướng tẩu xuất chân phúc an trường 賊徒侵入石河地方,tặc đồ xâm nhập thạch hà địa phương 次日文曉有德再率属将進入駐營于石河大奈爲守禦之計,thứ nhật văn hiểu hữu đức tái suất thuộc tướng tiến nhập trú dinh vu thạch hà đại nại vi thủ ngự chi kế 五月召黎文曉黎有德與其属将赴京,ngũ nguyệt triệu lê văn hiểu lê hữu đức dữ kì thuộc tướng phó kinh 行至途中文曉痛跡而卒,hành chí đồ trung văn hiểu thống tích nhi tốt 六月論敗衂,lục nguyệt luận bại nục 罪追收黎文曉勑印兵民貶黎有德爲都督僉事属将黎時憲鄭丙等並罷職爵收民禄黎文暿武百福等黜爲另兵黎文暘充軍,tội truy thu lê văn hiểu sắc ấn binh dân biếm lê hữu đức vi đô đốc thiêm sự thuộc tướng lê thì hiến trịnh bính đẳng tịnh bãi chức tước thu dân lộc lê văn hi vũ bách phúc đẳng truất vi lánh binh lê văn dương sung quân 貶督同陳玉厚爲尚寶寺卿武良爲工科給事中監護武自快爲乂安處參議,biếm đốc đồng trần ngọc hậu vi thượng bảo tự khanh vũ lương vi công khoa cấp sự trung giám hộ vũ tự khoái vi nghệ an xứ tham nghị 以布政人阮必𧼈不從范必全向賊堅守臣節許陞職爵,dĩ bố chính nhân nguyễn tất thú bất tòng phạm tất toàn hướng tặc kiên thủ thần tiết hứa thăng chức tước 是月命太保溪郡公鄭仗爲統領陪從吏部左侍郎演壽伯阮文濯爲督是吏科都給事中義江男阮性爲副督視領属将十八員直扺乂安南河地方進討順,thị nguyệt mệnh thái bảo khê quận công trịnh trượng vi thống lĩnh bồi tụng lại bộ tả thị lang diễn thọ bá nguyễn văn trạc vi đốc thị lại khoa đô cấp sự trung nghĩa giang nam nguyễn tính vi phó đốc thị lĩnh thuộc tướng thập bát viên trực chỉ nghệ an nam hà địa phương tiến thảo thuận 化,hoá 時有官劎銀色化爲銅色范公著謹啓以爲此亦異事不可以爲常而忽之,thời hữu quan kiếm ngân sắc hoá vi đồng sắc phạm công trứ cẩn khải dĩ vi thử diệc dị sự bất khả dĩ vi thường nhi hốt chi 今天下習尚文飾,kim thiên hạ tập thượng văn sức 兵士饑渴而不知恤徒以金銀飾於軍噐專務奢靡以致化爲銅色,binh sĩ cơ khát nhi bất tri tuất đồ dĩ kim ngân sức ư quân khí chuyên vụ xa mĩ dĩ trí hoá vi đồng sắc 意者天心示警使之速改以爲實事也,ý giả thiên tâm thị cảnh sử chi tốc cải dĩ vi thực sự dã 恭乞因此改之削去銀飾以僃軍粮務爲銅漆以實軍噐亦可以應是祥而做好兵事奮揚武衛也,cung khất nhân thử cải chi tước khử ngân sức dĩ bị quân lương vụ vi đồng tất dĩ thực quân khí diệc khả dĩ ứng thị tường nhi tố hảo binh sự phấn dương vũ vệ dã 秋八月鄭仗領大兵進至奇華河西駐札左次樂川,thu bát nguyệt trịnh trượng lĩnh đại binh tiến chí kì hoa hà tây trú trát tả thứ lạc xuyên 賊兵薄之諸軍敗走盡棄軍資棄械,tặc binh bác chi chư quân bại tẩu tận khí quân tư khí giới 賊船入奇羅海門,tặc thuyền nhập kì la hải môn 武文添,vũ văn thiêm 移船出駐于丹涯海門,di thuyền xuất trú vu đan nhai hải môn 賊船入南界海門,tặc thuyền nhập nam giới hải môn 阮有勅望風而走黎仁厚且戦且却,nguyễn hữu sắc vọng phong nhi tẩu lê nhân hậu thả chiến thả khước 鄭仗與諸将走至真福安塲地方駐營,trịnh trượng dữ chư tướng tẩu chí chân phúc an trường địa phương trú dinh 又分兵屯于北河自義烈至丹涯海門以遏賊兵,hựu phân binh đồn vu bắc hà tự nghĩa liệt chí đan nhai hải môn dĩ át tặc binh 時鄧明制之子明則降于賊賊遂乘勢至天禄彬舍地方,thời đặng minh chế chi tử minh tắc hàng vu tặc tặc toại thừa thế chí thiên lộc bân xá địa phương 南河爲之騷動,nam hà vị chi tao động 是月王奏帝命西定王鄭柞親率諸營将士進討賊徒,thị nguyệt vương tấu đế mệnh tây định vương trịnh tạc thân suất chư dinh tướng sĩ tiến thảo tặc đồ 九月大兵進至乂安處次于真福安塲,cửu nguyệt đại binh tiến chí nghệ an xứ thứ vu chân phúc an trường 論樂川敗衂罪,luận lạc xuyên bại nục tội 斬羅德代阮興讓絞謝世保󰰾鄭𥒥黎有禮職爵貶鄭柱爲都督,trảm la đức đại nguyễn hưng nhượng giảo tạ thế bảo bãi trịnh đá lê hữu lễ chức tước biếm trịnh trụ vi đô đốc 同知,đồng tri 又以舍吏杜公魁陳有財㸔戦徇私以過爲功並刖指,hựu dĩ xá lại đỗ công khôi trần hữu tài khán chiến tuẫn tư dĩ quá vi công tịnh ngoạt chỉ 又論水道功過,hựu luận thuỷ đạo công quá 以武文添爲左都督復仍張得壽爲程郡公貶阮有敕職爵,dĩ vũ văn thiêm vi tả đô đốc phục nhưng trương đắc thọ vi trình quận công biếm nguyễn hữu sắc chức tước 冬十月命左都督寧郡公鄭㯀爲統領陪從僉都御史鳳池男黎廷譽爲督視監察御史鄭世濟爲副督視都督同知當郡公陶光饒爲督率陪從户科都給事中壽領伯潘興造爲督視監察御史阮佐相爲副督視都督僉事東郡公黎有德爲督率陪從工科給事中壽桂男潘兼全爲,đông thập nguyệt mệnh tả đô đốc ninh quận công trịnh toàn vi thống lĩnh bồi tụng thiêm đô ngự sử phụng trì nam lê đình dự vi đốc thị giám sát ngự sử trịnh thế tế vi phó đốc thị đô đốc đồng tri đương quận công đào quang nhiêu vi đốc suất bồi tụng hộ khoa đô cấp sự trung thọ lĩnh bá phan hưng tạo vi đốc thị giám sát ngự sử nguyễn tá tướng vi phó đốc thị đô đốc thiêm sự đông quận công lê hữu đức vi đốc suất bồi tụng công khoa cấp sự trung thọ quế nam phan kiêm toàn vi 督視,đốc thị 復遣左都督巄郡公武文添督率水軍以吏部有視郎壽林男楊湖爲督視分道討賊,phục khiển tả đô đốc lũng quận công vũ văn thiêm đốc suất thuỷ quân dĩ lại bộ hữu thị lang thọ lâm nam dương hồ vi đốc thị phân đạo thảo tặc 進至奇華地方賊兵自退,tiến chí kì hoa địa phương tặc binh tự thoái 十一月鄭㯀陶光饒黎有德等回兵于安塲,thập nhất nguyệt trịnh toàn đào quang nhiêu lê hữu đức đẳng hồi binh vu an trường 西定王令諸将班師回京留武文添爲鎮守楊湖爲督視陶光饒爲屯守潘興造爲督視領所属諸将駐營于真福安塲,tây định vương lệnh chư tướng ban sư hồi kinh lưu vũ văn thiêm vi trấn thủ dương hồ vi đốc thị đào quang nhiêu vi đồn thú phan hưng tạo vi đốc thị lĩnh sở thuộc chư tướng trú dinh vu chân phúc an trường 又差属将提督󱗯郡公申文觥參督頼郡公閔文蓮該隊阮如珪黎文進黎文暿等屯接武社名朗郡公頼世時屯明良社名控禦賊徒,hựu sai thuộc tướng đề đốc nam quận công thân văn quanh tham đốc lại quận công mẫn văn liên cai đội nguyễn như khuê lê văn tiến lê văn hi đẳng đồn tiếp vũ xã danh lăng quận công lại thế thì đồn minh lương xã danh khống ngự tặc đồ 十二,thập nhị 月以鄭㯀爲少保開營號左翊内軍頒營印,nguyệt dĩ trịnh toàn vi thiếu bảo khai dinh hiệu tả dực nội quân ban dinh ấn 丙申四年明永曆十年清順治十二春正月申文觥閔文蓮阮如珪黎文進黎文暿等爲賊所襲敗走,bính thân tứ niên minh vĩnh lịch thập niên thanh thuận trị thập nhị xuân chính nguyệt thân văn quanh mẫn văn liên nguyễn như khuê lê văn tiến lê văn hi đẳng vi tặc sở tập bại tẩu 賊兵乘勝再出三制江夾擊官兵,tặc binh thừa thắng tái xuất tam chế giang giáp kích quan binh 武公桄先登夾陣力戦破賊,vũ công quang tiên đăng giáp trận lực chiến phá tặc 黎仕厚接救斫刀射中賊象,lê sĩ hậu tiếp cứu chước đao xạ trúng tặc tượng 武文僉史范公勝登岸夾射斬得象牙,vũ văn thiêm sử phạm công thắng đăng ngạn giáp xạ trảm đắc tượng nha 是月論功,thị nguyệt luận công 以仕厚爲提督公桄爲參督程富侯,dĩ sĩ hậu vi đề đốc công quang vi tham đốc trình phú hầu 命太保鄭㯀統領諸將鎮撫乂安武文添陶光饒等並属焉,mệnh thái bảo trịnh toàn thống lĩnh chư tướng trấn phủ nghệ an vũ văn thiêm đào quang nhiêu đẳng tịnh thuộc yên 以吏科都給事中吳仕榮兵科給事中武榮進,dĩ lại khoa đô cấp sự trung ngô sĩ vinh binh khoa cấp sự trung vũ vinh tiến 爲督視,vi đốc thị 夏五月賊入南界海門襲擊,hạ ngũ nguyệt tặc nhập nam giới hải môn tập kích 黎仕厚阮有勅裴仕良蔡伯秩等皆敗走棄其船艘銃磾器械,lê sĩ hậu nguyễn hữu sắc bùi sĩ lương thái bá trật đẳng giai bại tẩu khí kì thuyền sưu súng đạn khí giới 賊遂入丹涯海門,tặc toại nhập đan nhai hải môn 文僉等力不能敵亦棄船走,văn thiêm đẳng lực bất năng địch diệc khí thuyền tẩu 賊奄至圍陶光饒于石河香僕鄭㯀督諸將進至排陣奮擊,tặc yêm chí vi đào quang nhiêu vu thạch hà hương bộc trịnh toàn đốc chư tướng tiến chí bày trận phấn kích 見賊勢大張㯀以本命旗授與督視楊湖,kiến tặc thế đại trương toàn dĩ bản mệnh kì thụ dữ đốc thị dương hồ 湖忠氣激烈先自乘象揮諸軍直進,hồ trung khí kích liệt tiên tự thừa tượng huy chư quân trực tiến 㯀督騎兵衝擊,toàn đốc kị binh xung kích 於是光饒等大開壘門出戦,ư thị quang nhiêu đẳng đại khai luỹ môn xuất chiến 賊敗走,tặc bại tẩu 官軍夾擊于大奈地方,quan quân giáp kích vu đại nại địa phương 大奈社名属石河縣追殺其多收得象馬器械銃磾不可勝数,đại nại xã danh thuộc thạch hà huyện truy sát kì đa thu đắc tượng mã khí giới súng đạn bất khả thăng sổ 㯀再率,toàn tái suất 属将回駐安塲,thuộc tướng hồi trú an trường 閏月論大奈功,nhuận nguyệt luận đại nại công 封鄭㯀欽差節制属水步諸營兼行下撫治乂安道副都将太尉寧國公開揚威府督視楊湖爲工部左侍郎壽林伯吳士榮爲光禄寺卿理海侯潘興造爲太僕寺卿壽領侯武榮進爲户科都給事中麗海子,phong trịnh toàn khâm sai tiết chế thuộc thuỷ bộ chư dinh kiêm hành hạ phủ trị nghệ an đạo phó đô tướng thái uý ninh quốc công khai dương uy phủ đốc thị dương hồ vi công bộ tả thị lang thọ lâm bá ngô sĩ vinh vi quang lộc tự khanh lí hải hầu phan hưng tạo vi thái bộc tự khanh thọ lĩnh hầu vũ vinh tiến vi hộ khoa đô cấp sự trung lệ hải tử 擢陞陶光饒爲少保黎時憲爲都督同知黄義袗閔文蓮爲都督僉事鄧世功黄義膠丁文左黎文進陶世僊黎文隆枚文孝爲提督郡公爵阮授譚景堅鄭盤爲提督吳文仕黎登,trạc thăng đào quang nhiêu vi thiếu bảo lê thì hiến vi đô đốc đồng tri hoàng nghĩa chẩn mẫn văn liên vi đô đốc thiêm sự đặng thế công hoàng nghĩa giao đinh văn tả lê văn tiến đào thế tiên lê văn long mai văn hiếu vi đề đốc quận công tước nguyễn thụ đàm cảnh kiên trịnh bàn vi đề đốc ngô văn sĩ lê đăng 任黎公朝爲參督,nhiệm lê công triều vi tham đốc 賜阮有佐郡公爵,tứ nguyễn hữu tá quận công tước 以楊瓊阮世濟阮進堅爲署衛事,dĩ dương quỳnh nguyễn thế tế nguyễn tiến kiên vi thự vệ sự 又論退却罪,hựu luận thoái khước tội 貶武文添爲右都督阮文宴爲參督並收兵民之半,biếm vũ văn thiêm vi hữu đô đốc nguyễn văn yến vi tham đốc tịnh thu binh dân chi bán 󰰾阮有勅職爵,bãi nguyễn hữu sắc chức tước 黎仕厚張得壽阮德揚杜澧以力戦既久孤軍難支免罪,lê sĩ hậu trương đắc thọ nguyễn đức dương đỗ lễ dĩ lực chiến ký cửu cô quân nan chi miễn tội 追論陣亡贈尹䏻爲都督同知䄚郡公唯給祭田民禄立祠祭祀贈裴仕良爲參督壽郡公蔡伯璹爲署衛事演郡公阮文繡爲提督通郡公並給祭田民禄祀事,truy luận trận vong tặng doãn năng vi đô đốc đồng tri tào quận công duy cấp tế điền dân lộc lập từ tế tự tặng bùi sĩ lương vi tham đốc thọ quận công thái bá đào vi thự vệ sự diễn quận công nguyễn văn tú vi đề đốc thông quận công tịnh cấp tế điền dân lộc tự sự 以西定王世子鄭根爲副都将太保富郡公開,dĩ tây định vương thế tử trịnh căn vi phó đô tướng thái bảo phú quận công khai 營號佐國營頒佐國将軍印次子鄭棟爲少傅武郡公開營號中匡軍頒營印鄭榩爲少保雲郡公,dinh hiệu tá quốc dinh ban tá quốc tướng quân ấn thứ tử trịnh đống vi thiếu phó vũ quận công khai dinh hiệu trung khuông quân ban dinh ấn trịnh kiền vi thiếu bảo vân quận công 以鄭欐爲副都将太保壽郡公鄭脩爲副将少尉晋郡公,dĩ trịnh lệ vi phó đô tướng thái bảo thọ quận công trịnh tu vi phó tướng thiếu uý tấn quận công 六月命佐國營副都将太保富郡公鄭根統領諸将往乂安處恊同寧國公鄭㯀討賊,lục nguyệt mệnh tá quốc dinh phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn thống lĩnh chư tướng vãng nghệ an xứ hiệp đồng ninh quốc công trịnh toàn thảo tặc 十八日進至安塲駐營,thập bát nhật tiến chí an trường trú dinh 以太僕寺卿潘興造禮科給事中勇川男陳文󰱇爲督視,dĩ thái bộc tự khanh phan hưng tạo lễ khoa cấp sự trung dũng xuyên nam trần văn tuyển vi đốc thị 九月命太保壽郡公鄭欐爲統領刑科給事中梁谊爲督視少傅武郡公鄭棟爲督率户科給,cửu nguyệt mệnh thái bảo thọ quận công trịnh lệ vi thống lĩnh hình khoa cấp sự trung lương nghị vi đốc thị thiếu phó vũ quận công trịnh đống vi đốc suất hộ khoa cấp 事中馮曰脩爲督視各率所属往乂安接應,sự trung phùng viết tu vi đốc thị các suất sở thuộc vãng nghệ an tiếp ứng 冬十月會試天下士人,đông thập nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格阮廷柱等六名,thủ trúng cách nguyễn đình trụ đẳng lục danh 十一月屯鎮諸軍並進過南河,thập nhất nguyệt đồn trấn chư quân tịnh tiến quá nam hà 寧國公鄭㯀屯兵于廣勸太保富郡公鄭根駐兵于拨擢廣勸拨擢二社属天禄縣名各令諸軍浚壕築壘分守要處密差人偵探賊情洞知虚實,ninh quốc công trịnh toàn đồn binh vu quảng khuyến thái bảo phú quận công trịnh căn trú binh vu bạt trạc quảng khuyến bạt trạc nhị xã thuộc thiên lộc huyện danh các lệnh chư quân tuấn hào trúc luỹ phân thủ yếu xứ mật sai nhân trinh thám tặc tình đỗng tri hư thực 時節制鄭㯀恃功負氣隂懷異心日夜撫養将士靡金散玉無有限度乃自带兵回安塲,thời tiết chế trịnh toàn thị công phụ khí âm hoài dị tâm nhật dạ phủ dưỡng tướng sĩ mĩ kim tán ngọc vô hữu hạn độ nãi tự đái binh hồi an trường 統領官副都将太保富郡公鄭根揣知其意亦領諸軍回扶隆社名属興元縣繕脩,thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn suỷ tri kì ý diệc lĩnh chư quân hồi phù long xã danh thuộc hưng nguyên huyện thiện tu 營壘以觀動靜,dinh luỹ dĩ quan động tĩnh 十二月殿試賜阮廷柱等同進士出身,thập nhị nguyệt điện thí tứ nguyễn đình trụ đẳng đồng tiến sĩ xuất thân 丁酉五年明永曆十一年清順治十三年,đinh dậu ngũ niên minh vĩnh lịch thập nhất niên thanh thuận trị thập tam niên 夏四月十六日大元帥統國政上主師父功髙聰斷仁聖清王薨,hạ tứ nguyệt thập lục nhật đại nguyên soái thống quốc chính thượng chủ sư phụ công cao thông đoán nhân thánh thanh vương hoăng 追尊封爲誼王謚隆緒,truy tôn phong vi nghị vương thuỵ long tự 時鄭㯀逆謀既露其手下鄭檻張得名恐禍及己先遁降賊由是士卒解散一時属将皆趨附于佐國營,thời trịnh toàn nghịch mưu ký lộ kì thủ hạ trịnh bàn trương đắc danh khủng hoạ cập kỷ tiên độn hàng tặc do thị sĩ tốt giải tán nhất thời thuộc tướng giai xu phụ vu tá quốc dinh 㯀無計可施遂使人將本部象馬噐械獻于軍門且有乞憐之情,toàn vô kế khả thi toại sử nhân tương bản bộ tượng mã khí giới hiến vu quân môn thả hữu khất lân chi tình 統領官太保富郡公鄭根因借以古今順逆,thống lĩnh quan thái bảo phú quận công trịnh căn nhân tá dĩ cổ kim thuận nghịch 事理曉之且曰事已如此自當請闕待命,sự lí hiểu chi thả viết sự dĩ như thử tự đương thỉnh khuyết đãi mệnh 㯀聽之心懼自度不䏻免乃勉強赴京,toàn thính chi tâm cụ tự độ bất năng miễn nãi miễn cưỡng phó kinh 於是付下廷臣鞠問盡得其状,ư thị phó hạ đình thần cúc vấn tận đắc kì trạng 王以㯀至親不忍加誅遂奏請安置獄中,vương dĩ toàn chí thân bất nhẫn gia tru toại tấu thỉnh an trí ngục trung 先是鄭㯀隂圖不軌於内又有阮孽憑陵於外人情國步難屯,tiên thị trịnh toàn âm đồ bất quỹ ư nội hựu hữu nguyễn nghiệt bằng lăng ư ngoại nhân tình quốc bộ nan truân 于時統領官副都将太保富郡公鄭根妙謀䧺斷鎮服群心故䏻杜惡逆於将萌殄寇攘於孔熾使人心不摇國家寧靖,vu thời thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn diệu mưu hùng đoán trấn phục quần tâm cố năng đỗ ác nghịch ư tương manh điễn khấu nhương ư khổng sí sử nhân tâm bất dao quốc gia ninh tĩnh 泰盤之勢從此益固矣,thái bàn chi thế tòng thử ích cố hĩ 五月以黎時憲爲右都督󰰾吳士榮職爵以時憲䏻,ngũ nguyệt dĩ lê thì hiến vi hữu đô đốc bãi ngô sĩ vinh chức tước dĩ thì hiến năng 棄鄭㯀先附佐國營而士榮爲督視不先啓诉也,khí trịnh toàn tiên phụ tá quốc dinh nhi sĩ vinh vi đốc thị bất tiên khải tố dã 以黄義膠爲都督同知,dĩ hoàng nghĩa giao vi đô đốc đồng tri 是月賜統領官副都将太保富郡公鄭根兼撫治乂安處添差潘兼全爲督視,thị nguyệt tứ thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn kiêm phủ trị nghệ an xứ thiêm sai phan kiêm toàn vi đốc thị 六月統領官副都将太保富郡公鄭根差黎時憲黄義膠鄧世功等各領諸軍分道渡河,lục nguyệt thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn sai lê thì hiến hoàng nghĩa giao đặng thế công đẳng các lĩnh chư quân phân đạo độ hà 時憲出正道左則義膠右則世功並進擊賊徒于南華地方南華社名属清漳縣,thì hiến xuất chính đạo tả tắc nghĩa giao hữu tắc thế công tịnh tiến kích tặc đồ vu nam hoa địa phương nam hoa xã danh thuộc thanh chương huyện 時憲義膠纔一交鋒破得賊壘,thì hiến nghĩa giao tài nhất giao phong phá đắc tặc luỹ 諸軍爭功深入行伍造次各自奔潰,chư quân tranh công thâm nhập hàng ngũ tháo thứ các tự bôn hội 賊乘勢追至河邊,tặc thừa thế truy chí hà biên 統領官副都将太保,thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo 富郡公鄭根差内候兵縱射賊因退却,phú quận công trịnh căn sai nội hầu binh túng xạ tặc nhân thoái khước 鄧世功在右支横射拒戦,đặng thế công tại hữu chi hoành xạ cự chiến 枚文孝黎仕厚等亦差水兵上岸救應,mai văn hiếu lê sĩ hậu đẳng diệc sai thuỷ binh thượng ngạn cứu ứng 賊遂敗走,tặc toại bại tẩu 秋七月論南華陣戦功,thu thất nguyệt luận nam hoa trận chiến công 許陞職爵有差,hứa thăng chức tước hữu sai 以鄧世功爲有都督枚文孝爲都督同知阮授髙才黎仕厚並爲都督僉事吳文仕阮進堅阮德揚爲參督,dĩ đặng thế công vi hữu đô đốc mai văn hiếu vi đô đốc đồng tri nguyễn thụ cao tài lê sĩ hậu tịnh vi đô đốc thiêm sự ngô văn sĩ nguyễn tiến kiên nguyễn đức dương vi tham đốc 賜黎公朝爵拨郡公譚景提爵進郡公阮如珪爵覇郡公,tứ lê công triều tước bạt quận công đàm cảnh đề tước tiến quận công nguyễn như khuê tước bá quận công 復仍鄭丙舊爵浦郡公黎派爲提督裴仕禎爲署衛事,phục nhưng trịnh bính cựu tước phố quận công lê phái vi đề đốc bùi sĩ trinh vi thự vệ sự 九月大風雨拨木折屋,cửu nguyệt đại phong vũ bạt mộc chiết ốc 清華及山南下畔諸,thanh hoa cập sơn nam hạ bạn chư 縣人民陷没禾榖盡偃,huyện nhân dân hãm một hoà cốc tận yển 吏部尚書知經筵事兼國子監祭酒少傅楊郡公阮宜卒贈太傅賜謚恭懿,lại bộ thượng thư tri kinh diên sự kiêm quốc tử giám tế tửu thiếu phó dương quận công nguyễn nghi tốt tặng thái phó tứ thuỵ cung ý 宜與父實同時進用居官醇謹仕歷貴顯獨尚清約󰰽賢業,nghi dữ phụ thực đồng thời tiến dụng cư quan thuần cẩn sĩ lịch quý hiển độc thượng thanh ước thục hiền nghiệp 時人莫不敬仰焉,thời nhân mạc bất kính ngưỡng yên 冬十月加統領官副都将太保富郡公鄭根爲太傅鄭棟爲少尉,đông thập nguyệt gia thống lĩnh quan phó đô tướng thái bảo phú quận công trịnh căn vi thái phó trịnh đống vi thiếu uý 十一月加恩文武百官各陞職二次爵一次,thập nhất nguyệt gia ân văn vũ bá quan các thăng chức nhị thứ tước nhất thứ 戊戌六年二月以後改永壽元年明曆十二年清順治十四年,mậu tuất lục niên nhị nguyệt dĩ hậu cải vĩnh thọ nguyên niên minh lịch thập nhị niên thanh thuận trị thập tứ niên 永春正月以阮性爲佐國營參視鄭登第爲副參視與陳文,vĩnh xuân chính nguyệt dĩ nguyễn tính vi tá quốc dinh tham thị trịnh đăng đệ vi phó tham thị dữ trần văn 󰱇潘兼全竝協同參贊軍務,tuyển phan kiêm toàn tịnh hiệp đồng tham tán quân vụ 二月改元以是年爲永壽元年,nhị nguyệt cải nguyên dĩ thị niên vi vĩnh thọ nguyên niên 大赦,đại xá 夏五月時天下錢幣日用官民出納買賣循習相效揀擇太過至是始禁自今不得揀擇,hạ ngũ nguyệt thời thiên hạ tiền tệ nhật dụng quan dân xuất nộp mãi mại tuần tập tương hiệu giản trạch thái quá chí thị thuỷ cấm tự kim bất đắc giản trạch 其買物者亦不得雜用鉛錫破鈌錢,kì mãi vật giả diệc bất đắc tạp dụng duyên tích phá quyết tiền 自是財貨通融公私俱便,tự thị tài hoá thông dung công tư câu tiện 時用兵日久用度煩費,thời dụng binh nhật cửu dụng độ phiền phí 令天下入粟各以多少除官有差,lệnh thiên hạ nhập túc các dĩ đa thiểu trừ quan hữu sai 六月瓊瑠仲洽册郎公僅隂懷異志潛引賊徒間行山脚至東城陽洽,lục nguyệt quỳnh lưu trọng hợp sách lang công cẩn âm hoài dị chí tiềm dẫn tặc đồ gián hành sơn cước chí đông thành dương hiệp 方民騷動,phương dân tao động 統領官富郡公鄭根差黎文暿劉世賡等攻破之,thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn sai lê văn hi lưu thế canh đẳng công phá chi 公僅後,công cẩn hậu 復屯聚,phục đồn tụ 再差范晟譚景楷等率兵擒獲檻送京師,tái sai phạm thạnh đàm cảnh khải đẳng suất binh cầm hoạch hạm tống kinh sư 秋七月賊渡河侵興元羙裕阮有佐以寨兵少不敵敗走,thu thất nguyệt tặc độ hà xâm hưng nguyên mĩ dụ nguyễn hữu tá dĩ trại binh thiểu bất địch bại tẩu 黎時憲率所属将校合戦賊聚退還溺死甚多,lê thì hiến suất sở thuộc tướng hiệu hợp chiến tặc tụ thoái hoàn nịch tử thậm đa 乃󰰾阮有佐職爵,nãi bãi nguyễn hữu tá chức tước 八月論陽洽功,bát nguyệt luận dương hiệp công 賜黎文暿爵海郡公,tứ lê văn hi tước hải quận công 以劉世賡黎克悰並爲參督范晟爲提督譚景楷爲參督,dĩ lưu thế canh lê khắc tông tịnh vi tham đốc phạm thạnh vi đề đốc đàm cảnh khải vi tham đốc 是月賊渡河過南塘白塘陶光饒率兵禦之,thị nguyệt tặc độ hà quá nam đường bạch đường đào quang nhiêu suất binh ngự chi 時黄義袗往討賊于東城而回遇賊不䏻救應論罪絞死,thời hoàng nghĩa chẩn vãng thảo tặc vu đông thành nhi hồi ngộ tặc bất năng cứu ứng luận tội giảo tử 冬十月命官考覈天下士望,đông thập nguyệt mệnh quan khảo hạch thiên hạ sĩ vọng 取優等阮晟鄧,thủ ưu đẳng nguyễn thạnh đặng 惟精武惟斷三名中項黄直等十九名並賜銀衣除任内外各職有差,duy tinh vũ duy đoán tam danh trung hạng hoàng trực đẳng thập cửu danh tịnh tứ ngân y trừ nhậm nội ngoại các chức hữu sai 十一月命陪從阮䏻紹爲佐國營參視,thập nhất nguyệt mệnh bồi tụng nguyễn năng thiệu vi tá quốc dinh tham thị 十二月統領官太傅富郡公鄭根差督率陶光饒領黎時憲鄭世功等同副參視鄭登第分道進討賊徒于香山循禮地方,thập nhị nguyệt thống lĩnh quan thái phó phú quận công trịnh căn sai đốc suất đào quang nhiêu lĩnh lê thì hiến trịnh thế công đẳng đồng phó tham thị trịnh đăng đệ phân đạo tiến thảo tặc đồ vu hương sơn tuần lễ địa phương 諸道皷行而前與賊交戦,chư đạo cổ hành nhi tiền dữ tặc giao chiến 賊徒敗走大致克捷,tặc đồ bại tẩu đại trí khắc tiệp 鄧世功遲緩在後獨無所得,đặng thế công trì hoãn tại hậu độc vô sở đắc 己亥永壽二年明永曆十三年清順治十五年,kỉ hợi vĩnh thọ nhị niên minh vĩnh lịch thập tam niên thanh thuận trị thập ngũ niên 春閏正月論循禮功,xuân nhuận chính nguyệt luận tuần lễ công 以陶光饒爲副将少尉開營號左匡軍頒營,dĩ đào quang nhiêu vi phó tướng thiếu uý khai dinh hiệu tả khuông quân ban dinh 印鄭登第爲鴻矑寺卿禮派子黎時憲爲少保丁文左譚景堅陶世僊黎文登並爲都督同知,ấn trịnh đăng đệ vi hồng lô tự khanh lễ phái tử lê thì hiến vi thiếu bảo đinh văn tả đàm cảnh kiên đào thế tiên lê văn đăng tịnh vi đô đốc đồng tri 其餘陞職有差,kì dư thăng chức hữu sai 貶鄧世功爲都督僉事以其逡廵不䏻救應接賊故也,biếm đặng thế công vi đô đốc thiêm sự dĩ kì thuân tuần bất năng cứu ứng tiếp tặc cố dã 二月會試天下士人,nhị nguyệt hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格黎軾等二十名,thủ trúng cách lê thức đẳng nhị thập danh 夏四月殿試賜阮國楨阮文璧阮文實等三名進士及第枚仲和等二名進士出身范維質等十五名同進士出身,hạ tứ nguyệt điện thí tứ nguyễn quốc trinh nguyễn văn bích nguyễn văn thực đẳng tam danh tiến sĩ cập đệ mai trọng hoà đẳng nhị danh tiến sĩ xuất thân phạm duy chất đẳng thập ngũ danh đồng tiến sĩ xuất thân 六月阮德揚有罪伏誅德揚屯守江岸與賊通同販賣事覺處斬,lục nguyệt nguyễn đức dương hữu tội phục tru đức dương đồn thủ giang ngạn dữ tặc thông đồng phán mại sự giác xử trảm 九月二日尊封元帥掌,cửu nguyệt nhị nhật tôn phong nguyên soái chưởng 國政西定王爲大元帥掌國政尚師西王,quốc chính tây định vương vi đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư tây vương 其冊文曰謹󰔄后以圖幾思底泰和之治體周官而錫命盍󰏲尊貴之文,kì sách văn viết cẩn ngu hậu dĩ đồ cơ tư để thái hoà chi trị thể chu quan nhi tích mệnh hạp kê tôn quý chi văn 榖旦載蠲芝綸誕播,cốc đán tải quyên chi luân đản bá 恭惟翊運賛治功臣元帥掌國政西定王鄭柞英䧺冠古忠厚傳家,cung duy dực vận tán trị công thần nguyên soái chưởng quốc chính tây định vương trịnh tạc anh hùng quán cổ trung hậu truyền gia 肆朕躬恢復輿圖内修政事外攘夷狄頼主帥匡扶宗社,tứ trẫm cung khôi phục dư đồ nội tu chính sự ngoại nhương di địch lại chủ soái khuông phù tông xã 功盖宇宙德配乾坤,công cái vũ trụ đức phối càn khôn 名𠃔溢國中位宜居王上,danh doãn dật quốc trung vị nghi cư vương thượng 時遣特進金紫榮禄大夫工部尚書頴川侯阮厚眷持節賫捧金冊金璽進尊封翊運賛治功臣大元帥掌國政尚,thời khiển đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu công bộ thượng thư dĩnh xuyên hầu nguyễn hậu quyến trì tiết tê bổng kim sách kim tỉ tiến tôn phong dực vận tán trị công thần đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng 師西王,sư tây vương 尚其祇膺重眷恪慎令名惟賛皇圖永永萬年益衍王業綿綿億載,thượng kì chỉ ưng trọng quyến khác thận lệnh danh duy tán hoàng đồ vĩnh vĩnh vạn niên ích diễn vương nghiệp miên miên ức tải 王其欽哉,vương kì khâm tai 冬十月上親試東閣,đông thập nguyệt thượng thân thí đông các 取中格阮登鎬胡士揚阮詹范維質裴廷員等五名除東閣大學士學士校書等職,thủ trúng cách nguyễn đăng cảo hồ sĩ dương nguyễn thiêm phạm duy chất bùi đình viên đẳng ngũ danh trừ đông các đại học sĩ học sĩ hiệu thư đẳng chức 庚子三年明永曆十四年清順治十六年,canh tí tam niên minh vĩnh lịch thập tứ niên thanh thuận trị thập lục niên 夏四月禁大臣文武及諸營奇将士不得托以他故捉人畿内,hạ tứ nguyệt cấm đại thần văn võ cập chư dinh cơ tướng sĩ bất đắc thác dĩ tha cố tróc nhân kì nội 五月詔脩閲户籍,ngũ nguyệt chiếu tu duyệt hộ tịch 參從楊致澤范公著等二言鄕試券塲什物供頓當從簡約以省民費,tham tụng dương trí trạch phạm công trứ đẳng nhị ngôn hương thí khoán trường thậm vật cung đốn đương tòng giản ước dĩ tỉnh dân phí 又上言以,hựu thượng ngôn dĩ 爲理國之術曰文與武致治之道信賞必罸,vi lí quốc chi thuật viết văn dữ vũ trí trị chi đạo tín thưởng tất phạt 其武将當折衝禦侮以衛國家如䏻嚴明約束用命效力以成事功則隨功次等第論賞,kì vũ tướng đương chiết xung ngự vũ dĩ vệ quốc gia như năng nghiêm minh ước thúc dụng mệnh hiệu lực dĩ thành sự công tắc tuỳ công thứ đẳng đệ luận thưởng 儻或逗遛恇怯行師失律則論以軍憲,thảng hoặc đậu lưu khuông khiếp hành sư thất luật tắc luận dĩ quân hiến 這此勸懲常典最已甚嚴,giá thử khuyến trừng thường điển tối dĩ thậm nghiêm 其文臣當致君澤民以飾治平,kì văn thần đương trí quân trạch dân dĩ sức trị bình 如䏻慎守廉勤履正奉公以稱職司則隨政績優次奬賞,như năng thận thủ liêm cần lí chính phụng công dĩ xứng chức ti tắc tuỳ chính tích ưu thứ tưởng thưởng 儻或奉行事務及勘問詞訟間有不改前非而枉法受賂稽留逾期勘斷失當相結朋黨偏爲恩義聽受請託多行冗弊以致󰔦政害民,thảng hoặc phụng hành sự vụ cập khám vấn từ tụng gian hữu bất cải tiền phi nhi uổng pháp thụ lộ kê lưu du kì khám đoán thất đáng tương kết bằng đảng thiên vị ân nghĩa thính thụ thỉnh thác đa hành nhũng tệ dĩ trí đố chính hại dân 輕者以貶罷論重者則依軍憲論以革弊風嚴國典,khinh giả dĩ biếm bãi luận trọng giả tắc ỷ quân hiến luận dĩ cách tệ phong nghiêm quốc điển 上從之,thượng tòng chi 是月禁益兵取細弱及省减户分表牌各役,thị nguyệt cấm ích binh thủ tế nhược cập tỉnh giảm hộ phần biểu bài các dịch 秋八月化州阮福頻使其黨順義昭武等渡河侵羙裕,thu bát nguyệt hoá châu nguyễn phúc tần sử kì đảng thuận nghĩa chiêu vũ đẳng độ hà xâm mĩ dụ 社名属興元縣,xã danh thuộc hưng nguyên huyện 鄭搛敗走鄭梁整兵禦戦,trịnh kiêm bại tẩu trịnh lương chỉnh binh ngự chiến 其弟鄭榶陣亡,kì đệ trịnh đường trận vong 賊因逼至華園社名,tặc nhân bức chí hoa viên xã danh 統率鄭棟使黄義膠等接戦破之,thống suất trịnh đống sử hoàng nghĩa giao đẳng tiếp chiến phá chi 賊溺死者甚眾退㨿南河,tặc nịch tử giả thậm chúng thoái cứ nam hà 是月命閔文蓮鄭柳鄭世卿等各率本部兵往乂安處属統領官聽隨差󰰻討賊,thị nguyệt mệnh mẫn văn liên trịnh liễu trịnh thế khanh đẳng các suất bản bộ binh vãng nghệ an xứ thuộc thống lĩnh quan thính tuỳ sai bát thảo tặc 是時賊勢猖狂阻河對壘,thị thời tặc thế xương cuồng trở hà đối luỹ 統領官富郡公,thống lĩnh quan phú quận công 鄭根特出勝筭,trịnh căn đặc xuất thắng toán 先爲形兵之勢使賊不知所僃,tiên vi hình binh chi thế sử tặc bất tri sở bị 九月十一日仍差属将黎時憲黄義膠與參視陳文󰱇潘兼全等各領将校分爲二道黄義膠等由隂功社名興元縣属廵渡河而進黎時憲等渡會統海口而進並期夜半進討,cửu nguyệt thập nhất nhật nhưng sai thuộc tướng lê thì hiến hoàng nghĩa giao dữ tham thị trần văn tuyển phan kiêm toàn đẳng các lĩnh tướng hiệu phân vi nhị đạo hoàng nghĩa giao đẳng do âm công xã danh hưng nguyên huyện thuộc tuần độ hà nhi tiến lê thì hiến đẳng độ hội thống hải khẩu nhi tiến tịnh kì dạ bán tiến thảo 黎明統領官富郡公鄭根親提大兵登勇决山整排陣勢堂堂耀威震武相機分差接戦,lê minh thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn thân đề đại binh đăng dũng quyết sơn chỉnh bài trận thế đường đường diệu uy chấn vũ tướng cơ phân sai tiếp chiến 時義膠兼全等先渡河分遣所属阮德忠譚景楷等往攻賊将昭武相持于悔扛處自率将校進破賊壘直扺安樂山,thời nghĩa giao kiêm toàn đẳng tiên độ hà phân khiển sở thuộc nguyễn đức trung đàm cảnh khải đẳng vãng công tặc tướng chiêu vũ tương trì vu hối giang xứ tự suất tướng hiệu tiến phá tặc luỹ trực chỉ an lạc sơn 先鋒陳公栢力戦死之,tiên phong trần công bách lực chiến tử chi 武百福黎文暿劉世賡等望見退走,vũ bách phúc lê văn hi lưu thế canh đẳng vọng kiến thoái tẩu 丁德潤阮德潤阮璜陣前戦死,đinh đức nhuận nguyễn đức nhuận nguyễn hoàng trận tiền chiến tử 賊乘勢四靣合圍,tặc thừa thế tứ diện hợp vi 于時統領官富郡公鄭根迅差麾下陳進朝吳廷椿杜曆髙曛等各率所𬋩内候兵進擊,vu thời thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn tấn sai huy hạ trần tiến triều ngô đình xuân đỗ lịch cao huân đẳng các suất sở quản nội hầu binh tiến kích 又差水兵各隊進過江岸向賊連射自巳至申,hựu sai thuỷ binh các đội tiến quá giang ngạn hướng tặc liên xạ tự tị chí thân 賊徒敗走,tặc đồ bại tẩu 時時憲文󰱇等渡會統海口由宜春左澳社名而進奮擊賊徒,thời thì hiến văn tuyển đẳng độ hội thống hải khẩu do nghi xuân tả ao xã danh nhi tiến phấn kích tặc đồ 属将閔文蓮陣亡,thuộc tướng mẫn văn liên trận vong 枚文孝鄭柳范晟楊瓊鄭世卿等兵稍却,mai văn hiếu trịnh liễu phạm thạnh dương quỳnh trịnh thế khanh đẳng binh sảo khước 時憲文󰱇等勵兵直進破逆䧺壘放火燒其營,thì hiến văn tuyển đẳng lệ binh trực tiến phá nghịch hùng luỹ phóng hoả thiêu kì doanh 寨馳至花園属宜春縣,trại trì chí hoa viên thuộc nghi xuân huyện 賊徒望風奔潰所獲象馬噐械不可勝計,tặc đồ vọng phong bôn hội sở hoạch tượng mã khí giới bất khả thăng kê 賊收其散卒退守宜春縣?,tặc thu kì tán tốt thoái thủ nghi xuân huyện danh 是月追贈閔文蓮爲少保陳公栢爲右都督鄧郡公丁德潤爲提督翊郡公阮德潤爲提督恩郡公阮璜爲參督堅榮侯並追封爲福神立祠祭之表其陣亡也,thị nguyệt truy tặng mẫn văn liên vi thiếu bảo trần công bách vi hữu đô đốc đặng quận công đinh đức nhuận vi đề đốc dực quận công nguyễn đức nhuận vi đề đốc ân quận công nguyễn hoàng vi tham đốc kiên vinh hầu tịnh truy phong vi phúc thần lập từ tế chi biểu kì trận vong dã 貶枚文孝爲都督同知鄭柳爲提督范晟爲參督楊瓊爲署衛事,biếm mai văn hiếu vi đô đốc đồng tri trịnh liễu vi đề đốc phạm thạnh vi tham đốc dương quỳnh vi thự vệ sự 󰰾鄭世卿黎文暿劉世賡職爵,bãi trịnh thế khanh lê văn hi lưu thế canh chức tước 斬武百福,trảm vũ bách phúc 並治其退走之罪而百福㔫甚也,tịnh trị kì thoái tẩu chi tội nhi bách phúc vưu thậm dã 先是賊黨方熾官軍久與賊,tiên thị tặc đảng phương sí quan quân cửu dữ tặc 相持,tương trì 於是統領官富郡公鄭根會諸将議曰我以國本受委專征家幹國權一爲己任乃于兹六載未底盪平我心耻之,ư thị thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn hội chư tướng nghị viết ngã dĩ quốc bản thụ uỷ chuyên chinh gia cán quốc quyền nhất vi kỷ nhiệm nãi vu tư lục tái vị để đãng bình ngã tâm sỉ chi 爾等有何計策其悉敷陳,nhĩ đẳng hữu hà kế sách kì tất phu trần 諸将皆曰明公所命敢不遵承,chư tướng giai viết minh công sở mệnh cảm bất tuân thừa 然動出萬全無逾明公勝筭,nhiên động xuất vạn toàn vô du minh công thắng toán 󰟸之各趨出,khoảnh chi các xu xuất 公栢獨後再請入見,công bách độc hậu tái thỉnh nhập kiến 統領官富郡公鄭根召詣密室,thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn triệu nghệ mật thất 栢因進言曰今欲破賊自非赴蹈湯火出入危險何以成取勝之功若人人誇説虚辭鮮克有濟,bách nhân tiến ngôn viết kim dục phá tặc tự phi phó đạo thang hoả xuất nhập nguy hiểm hà dĩ thành thủ thắng chi công nhược nhân nhân khoa thuyết hư từ tiển khắc hữu tế 統領官富郡公鄭根曰汝意欲何如栢曰吝山在宜春縣乃,thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn viết nhữ ý dục hà như bách viết lận sơn tại nghi xuân huyện nãi 必爭之地先得吝山則賊易破矣,tất tranh chi địa tiên đắc lận sơn tắc tặc dị phá hĩ 統領官富郡公鄭根曰我常登勇决山熟觀形勢每属意於此,thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn viết ngã thường đăng dũng quyết sơn thục quan hình thế mỗi chúc ý ư thử 今汝所言正掌中火字也,kim nhữ sở ngôn chính chưởng trung hoả tự dã 栢因請爲先鋒,bách nhân thỉnh vi tiên phong 統領官富郡公鄭根嘉其志而許之,thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn gia kì chí nhi hứa chi 及大兵渡河栢獨先至吝山,cập đại binh độ hà bách độc tiên chí lận sơn 賊見兵寡悉眾圍之,tặc kiến binh quả tất chúng vi chi 栢冐刃决戦尋遇害,bách mạo nhận quyết chiến tầm ngộ hại 栢爲人峻烈然慷慨有膽畧,bách vi nhân tuấn liệt nhiên khảng khái hữu đảm lược 時人莫不惜之,thời nhân mạc bất tích chi 栢懿安添禄陳奉賜姓鄭,bách ý yên thiêm lộc trần phụng tứ tính trịnh 人,nhân 姓冬十月命鄭榩與陳良儒黎尊鄭樸鄭威范福添鄭楦髙𣆴等往乂安属佐國營統領官聽隨差󰰻討賊,tính đông thập nguyệt mệnh trịnh kiền dữ trần lương nho lê tôn trịnh phác trịnh uy phạm phúc thiêm trịnh tuyên cao diên đẳng vãng nghệ an thuộc tá quốc dinh thống lĩnh quan thính tuỳ sai bát thảo tặc 差黎仕,sai lê sĩ 澈爲佐國營參視鄭世濟爲副參視胡士揚爲中匡軍營督視申璿爲左内軍營督視中匡鄭棟營號左内鄭榩營號,triệt vi tá quốc dinh tham thị trịnh thế tế vi phó tham thị hồ sĩ dương vi trung khuông quân dinh đốc thị thân toàn vi tả nội quân dinh đốc thị trung khuông trịnh đống dinh hiệu tả nội trịnh kiền dinh hiệu 命天下築天里路以便往來,mệnh thiên hạ trúc thiên lí lộ dĩ tiện vãng lai 十一月十七日統領官富郡公鄭根差属将黎時憲黄義膠參視黎仕澈阮䏻紹等分道討賊,thập nhất nguyệt thập thất nhật thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn sai thuộc tướng lê thì hiến hoàng nghĩa giao tham thị lê sĩ triệt nguyễn năng thiệu đẳng phân đạo thảo tặc 時憲仕澈由海岸經剛澗地方社名属宜春縣而進義膠䏻紹等由陸道經巄鄒幔長地方社名属天禄縣而進,thì hiến sĩ triệt do hải ngạn kinh cương gián địa phương xã danh thuộc nghi xuân huyện nhi tiến nghĩa giao năng thiệu đẳng do lục đạo kinh lũng trâu mạn trường địa phương xã danh thuộc thiên lộc huyện nhi tiến 又令諸道統率督率各整本属兵晝夜効力奮迅四靣攻擊,hựu lệnh chư đạo thống suất đốc suất các chỉnh bản thuộc binh trú dạ hiệu lực phấn tấn tứ diện công kích 金皷震天,kim cổ chấn thiên 賊勢紛紛紜紜不知措手,tặc thế phân phân vân vân bất tri thố thủ 十八日時憲仕澈等破賊于安恬地方社名属天禄縣,thập bát nhật thì hiến sĩ triệt đẳng phá tặc vu an điềm địa phương xã danh thuộc thiên lộc huyện 十九日時憲仕澈義膠能紹等會兵進擊復破賊黨于芙蒥上社名属天禄縣,thập cửu nhật thì hiến sĩ triệt nghĩa giao năng thiệu đẳng hội binh tiến kích phục phá tặc đảng vu phù lưu thượng xã danh thuộc thiên lộc huyện 将士乘勝奮擊又大破之斬賊首級者甚眾收得賊象馬噐械不可勝計,tướng sĩ thừa thắng phấn kích hựu đại phá chi trảm tặc thủ cấp giả thậm chúng thu đắc tặc tượng mã khí giới bất khả thăng kê 賊敗衂遁走盡復南河七縣,tặc bại nục độn tẩu tận phục nam hà thất huyện 是日統領官富郡公鄭根預馳捷牌來獻,thị nhật thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn dự trì tiệp bài lai hiến 其畧云兹者仰仗天威奉遵廟筭,kì lược vân tư giả ngưỡng trượng thiên uy phụng tuân miếu toán 本月十七日分差将士由二道進擊,bản nguyệt thập thất nhật phân sai tướng sĩ do nhị đạo tiến kích 十九日大戦賊徒于天禄地方三軍奮力而爭先逆賊望風而奔潰,thập cửu nhật đại chiến tặc đồ vu thiên lộc địa phương tam quân phấn lực nhi tranh tiên nghịch tặc vọng phong nhi bôn hội 斬賊首級俘賊兵卒獲,trảm tặc thủ cấp phu tặc binh tốt hoạch 賊象馬收賊噐械來獻軍前不可勝数,tặc tượng mã thu tặc khí giới lai hiến quân tiền bất khả thăng sổ 今當提大兵直進乘勝長驅預先奏捷以聞,kim đương đề đại binh trực tiến thừa thắng trường khu dự tiên tấu tiệp dĩ văn 捷至王大喜奏聞于帝,tiệp chí vương đại hỉ tấu văn vu đế 羣臣皆朝賀,quần thần giai triều hạ 二十一日統領官富郡公鄭根親督統率督率及諸道兵直進長驅至日麗海門休兵會同諸将論叙戦功等級具以上聞,nhị thập nhất nhật thống lĩnh quan phú quận công trịnh căn thân đốc thống suất đốc suất cập chư đạo binh trực tiến trường khu chí nhật lệ hải môn hưu binh hội đồng chư tướng luận tự chiến công đẳng cấp cụ dĩ thượng văn 追論陣亡,truy luận trận vong 贈都督僉事廣郡公陶世僊爲少保給祀事民立祠享祭,tặng đô đốc thiêm sự quảng quận công đào thế tiên vi thiếu bảo cấp tự sự dân lập từ hưởng tế 世僊慈玉軸人,thế tiên từ ngọc trục nhân 廉十二月命阮國󱗻阮公璧范維質阮宗澧等捧賫金冊即軍中拜統領官副都将太傅富郡公,liêm thập nhị nguyệt mệnh nguyễn quốc khôi nguyễn công bích phạm duy chất nguyễn tông lễ đẳng bổng tê kim sách tức quân trung bái thống lĩnh quan phó đô tướng thái phó phú quận công 鄭根爲欽差節制各處水步諸營兼總政柄太尉宜國公開理國府領銀印,trịnh căn vi khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc công khai lí quốc phủ lĩnh ngân ấn 其冊文曰陟帝位以臨民丕闡太平之治若王彜而錫命𠃔󰏲尊貴之文,kì sách văn viết trắc đế vị dĩ lâm dân phi xiển thái bình chi trị nhược vương di nhi tích mệnh doãn kê tôn quý chi văn 榖旦載蠲芝論誕播睠,cốc đán tải quyên chi luận đản bá quyến 惟奉差統領副都将太傅富郡公鄭根性兼仁厚才挺英䧺,duy phụng sai thống lĩnh phó đô tướng thái phó phú quận công trịnh căn tính kiêm nhân hậu tài đĩnh anh hùng 肆予頼主帥上輔德下爲民保國家益延厥緒嘉乃以王嗣文附眾武威敵安社稷寔大具功,tứ dư lại chủ soái thượng phụ đức hạ vị dân bảo quốc gia ích diên quyết tự gia nãi dĩ vương tự văn phụ chúng vũ uy địch an xã tắc thật đại cụ công 望咸孚率土之心位盍冠諸公之上,vọng hàm phu suất thổ chi tâm vị hạp quán chư công chi thượng 特遣參從禮部尚書燕郡公范公著持節賫捧金冊銀印加,đặc khiển tham tụng lễ bộ thượng thư yên quận công phạm công trứ trì tiết tê bổng kim sách ngân ấn gia 榮封爲理國府欽差節制各處水步諸營兼總政柄太尉宜國公,vinh phong vi lí quốc phủ khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc công 爾其恪遵成命茂建殊勳,nhĩ kì khác tuân thành mệnh mậu kiến thù huân 監國撫軍這大小事欽閲决迪毅登辟舉内外效厎治安,giám quốc phủ quân giá đại tiểu sự khâm duyệt quyết địch nghị đăng tích cử nội ngoại hiệu chỉ trị an 以答予心責成之重副王父委寄之隆斯益衍皇圖鞏固之長保王業綿洪之大,dĩ đáp dư tâm trách thành chi trọng phó vương phụ uỷ ký chi long tư ích diễn hoàng đồ củng cố chi trường bảo vương nghiệp miên hồng chi đại 爾其欽哉,nhĩ kì khâm tai 辛丑四年明永曆十五年清順治十七年,tân sửu tứ niên minh vĩnh lịch thập ngũ niên thanh thuận trị thập thất niên 春二月節制太尉宜國公鄭根振旅還京留陶光饒爲鎮守黎仕澈胡士揚鄭時濟爲督視領諸将屯于奇華河中地,xuân nhị nguyệt tiết chế thái uý nghi quốc công trịnh căn chấn lữ hoàn kinh lưu đào quang nhiêu vi trấn thủ lê sĩ triệt hồ sĩ dương trịnh thì tế vi đốc thị lĩnh chư tướng đồn vu kì hoa hà trung địa 方,phương 三月十八日節制太尉宜國公鄭根進至清華大慶府以會試期在邇預差属将黎時憲黄義膠與參視潘兼全等先進赴京以及試期扈從,tam nguyệt thập bát nhật tiết chế thái uý nghi quốc công trịnh căn tiến chí thanh hoa đại khánh phủ dĩ hội thí kì tại nhĩ dự sai thuộc tướng lê thì hiến hoàng nghĩa giao dữ tham thị phan kiêm toàn đẳng tiên tiến phó kinh dĩ cập thí kì hỗ tòng 二十八日太尉宜國公鄭根至京詣殿庭󰥭謁,nhị thập bát nhật thái uý nghi quốc công trịnh căn chí kinh nghệ điện đình bái yết 帝歡悅慇懃奬勞,đế hoan duyệt ân cần tưởng lạo 及詣府中󰥭見王父王大喜慰以衝冐霜雪多年勸除逆賊收復境土不負委寄之重,cập nghệ phủ trung bái kiến vương phụ vương đại hỉ uý dĩ xung mạo sương tuyết đa niên khuyến trừ nghịch tặc thu phục cảnh thổ bất phụ uỷ ký chi trọng 會試天下士人,hội thí thiên hạ sĩ nhân 取中格陳春榜等十三名及殿試賜鄧公瓆陶公正吳珪三名進士及第陳春榜黎致平二名進士出身黎,thủ trúng cách trần xuân bảng đẳng thập tam danh cập điện thí tứ đặng công chất đào công chính ngô khuê tam danh tiến sĩ cập đệ trần xuân bảng lê trí bình nhị danh tiến sĩ xuất thân lê 仁傑等八名同進士出身,nhân kiệt đẳng bát danh đồng tiến sĩ xuất thân 夏四月論平賊收復境土功,hạ tứ nguyệt luận bình tặc thu phục cảnh thổ công 陞黎時憲爲副将少尉開營號左中軍頒營印黄義膠爲副将左都督,thăng lê thì hiến vi phó tướng thiếu uý khai dinh hiệu tả trung quân ban dinh ấn hoàng nghĩa giao vi phó tướng tả đô đốc 又以陳文󰱇阮能紹潘兼全等參謀籌畫有功陞文󰱇爲御史󰱑都御史川郡公䏻紹爲御史󰱑副都御史陽郡公兼全爲吏部右侍郎瑞郡公,hựu dĩ trần văn tuyển nguyễn năng thiệu phan kiêm toàn đẳng tham mưu trù hoạch hữu công thăng văn tuyển vi ngự sử đài đô ngự sử xuyên quận công năng thiệu vi ngự sử đài phó đô ngự sử dương quận công kiêm toàn vi lại bộ hữu thị lang thuỵ quận công 又以黎仕澈奉差參視有功陞爲户部左侍郎桂海侯,hựu dĩ lê sĩ triệt phụng sai tham thị hữu công thăng vi hộ bộ tả thị lang quế hải hầu 其餘属将黎文隆黎文進劉世賡陳公衛等二十六員並陞職爵賞給民禄有差,kì dư thuộc tướng lê văn long lê văn tiến lưu thế canh trần công vệ đẳng nhị thập lục viên tịnh thăng chức tước thưởng cấp dân lộc hữu sai 又以鄭棟鄭榩,hựu dĩ trịnh đống trịnh kiền 奉差統率分守要道有功陞鄭棟爲太傅鄭榩爲少尉,phụng sai thống suất phân thủ yếu đạo hữu công thăng trịnh đống vi thái phó trịnh kiền vi thiếu uý 六月加户部尚書兼翰林院侍講掌翰林院事少保拔郡公楊致澤爲吏部尚書國老太保致仕,lục nguyệt gia hộ bộ thượng thư kiêm hàn lâm viện thị giảng chưởng hàn lâm viện sự thiếu bảo bạt quận công dương trí trạch vi lại bộ thượng thư quốc lão thái bảo trí sĩ 命朝臣申制公位文武百官品服行儀噐用,mệnh triều thần thân chế công vị văn võ bá quan phẩm phục hành nghi khí dụng 閏十月尚師西王以賊福頻雖散敗迯回尚未投降納欵乃親扶皇上大駕親征,nhuận thập nguyệt thượng sư tây vương dĩ tặc phúc tần tuy tán bại đào hồi thượng vị đầu hàng nộp khoản nãi thân phù hoàng thượng đại giá thân chinh 委節制太尉宜國公鄭根董兵直扺日麗海門差副将少尉陶光饒爲統率副将少尉黎時憲左都督黄義膠等並爲督率陪從黎仕澈鄭,uỷ tiết chế thái uý nghi quốc công trịnh căn đổng binh trực chỉ nhật lệ hải môn sai phó tướng thiếu uý đào quang nhiêu vi thống suất phó tướng thiếu uý lê thì hiến tả đô đốc hoàng nghĩa giao đẳng tịnh vi đốc suất bồi tụng lê sĩ triệt trịnh 時濟申璿等爲督視分三道進討,thì tế thân toàn đẳng vi đốc thị phân tam đạo tiến thảo 壬寅五年九月以後萬慶元年明曆十六年清康熙元年,nhâm dần ngũ niên cửu nguyệt dĩ hậu vạn khánh nguyên niên minh lịch thập lục niên thanh khang hi nguyên niên 永春盛烈社陂水涸一刻餘,vĩnh xuân thịnh liệt xã bi thuỷ hạc nhất khắc dư 二月詔班師,nhị nguyệt chiếu ban sư 時阮福頻依險固守,thời nguyễn phúc tần ỷ hiểm cố thủ 大兵按臨日久糧食頗匱且熱氣方蒸久留不便乃諭諸将班師而還,đại binh án lâm nhật cửu lương thực phả quỹ thả nhiệt khí phương chưng cửu lưu bất tiện nãi dụ chư tướng ban sư nhi hoàn 三月車駕還京,tam nguyệt xa giá hoàn kinh 又以髙平莫孽聚兵于七泉震動方民,hựu dĩ cao bằng mạc nghiệt tụ binh vu thất tuyền chấn động phương dân 乃命副将少尉雲郡公鄭榩爲統領僉都御史馮曰脩爲督視領兵進討,nãi mệnh phó tướng thiếu uý vân quận công trịnh kiền vi thống lĩnh thiêm đô ngự sử phùng viết tu vi đốc thị lĩnh binh tiến thảo 賊黨聞之迯走,tặc đảng văn chi đào tẩu 東閣大學士阮登鎬󰰾,đông các đại học sĩ nguyễn đăng cảo bãi 鎬以文章名然性行非常居官好異,cảo dĩ văn chương danh nhiên tính hạnh phi thường cư quan hiếu dị 不慎職守以是󰰾,bất thận chức thủ dĩ thị bãi 夏五月命參從禮部尚書兼東閣大學士少保燕郡公范公著監守國子監皂隷民奉事,hạ ngũ nguyệt mệnh tham tụng lễ bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ thiếu bảo yên quận công phạm công trứ giám thủ quốc tử giám tạo lệ dân phụng sự 時國學殿堂宫墻内外率多榛漏公著增加脩理制度規模稍復輪奐,thời quốc học điện đường cung tường nội ngoại suất đa trăn lậu công trứ tăng gia tu lí chế độ quy mô sảo phục luân hoán 又於月朔望大會諸生肄習課程,hựu ư nguyệt sóc vọng đại hội chư sinh dị tập khoá trình 自是儒風益振人才多有成就焉,tự thị nho phong ích chấn nhân tài đa hữu thành tựu yên 副将左都督黄義膠卒,phó tướng tả đô đốc hoàng nghĩa giao tốt 義膠以世家名将忠義智勇奉差留屯日久累破賊陣有功於國,nghĩa giao dĩ thế gia danh tướng trung nghĩa trí dũng phụng sai lưu đồn nhật cửu luỹ phá tặc trận hữu công ư quốc 至是卒年四十贈太保賜謚勇畧褒封爲福神立祠享祀,chí thị tốt niên tứ thập tặng thái bảo tứ thuỵ dũng lược bao phong vi phúc thần lập từ hưởng tự 義膠金黄雲人,nghĩa giao kim hoàng vân nhân 洞命陪從胡士揚,động mệnh bồi tụng hồ sĩ dương 等往關上接北使,đẳng vãng quan thượng tiếp bắc sứ 秋七月致仕楊𦤶澤卒贈太宰,thu thất nguyệt trí sĩ dương trí trạch tốt tặng thái tể 八月天雨久不止,bát nguyệt thiên vũ cửu bất chỉ 九月帝感疽疾詔改元爲萬慶元年,cửu nguyệt đế cảm thư tật chiếu cải nguyên vi vạn khánh nguyên niên 大赦,đại xá 時帝疽氣未愈因旨諭尙師西王曰前日因宗嗣未廣取别姓人維䄚立爲黄太子,thời đế thư khí vị dũ nhân chỉ dụ thượng sư tây vương viết tiền nhật nhân tông tự vị quảng thủ biệt tính nhân duy tào lập vi hoàng thái tử 兹因慮後事上畏聖祖神宗在天之靈不敢以大位輕付他人,tư nhân lự hậu sự thượng uý thánh tổ thần tông tại thiên chi linh bất cảm dĩ đại vị khinh phó tha nhân 其維䄚應廢㱕母姓,kì duy tào ưng phế quy mẫu tính 兹嫡子維䄔年方九歳漸已長成尙賴王翊賛成就以承大統慰臣民之望,tư đích tử duy vũ niên phương cửu tuế tiệm dĩ trưởng thành thượng lại vương dực tán thành tựu dĩ thừa đại thống uý thần dân chi vọng 王以事關重大乃命文武百僚並入丹墀待命因委參從禮部,vương dĩ sự quan trọng đại nãi mệnh văn võ bách liêu tịnh nhập đan trì đãi mệnh nhân uỷ tham tụng lễ bộ 尚書兼東閣大學士少保燕郡公范公著右都督兼太監沛郡公黎曰登𣕲郡公黎登進等入御寝所靣受顧命,thượng thư kiêm đông các đại học sĩ thiếu bảo yên quận công phạm công trứ hữu đô đốc kiêm thái giám bái quận công lê viết đăng hằng quận công lê đăng tiến đẳng nhập ngự tẩm sở diện thụ cố mệnh 上曉諭欵曲再三如前諭旨,thượng hiểu dụ khoản khúc tái tam như tiền dụ chỉ 公著等具以其事復于王,công trứ đẳng cụ dĩ kì sự phục vu vương 於是王與羣臣尊立皇子維䄔爲皇太子廢維䄚爲庶人㱕母姓,ư thị vương dữ quần thần tôn lập hoàng tử duy vũ vi hoàng thái tử phế duy tào vi thứ nhân quy mẫu tính 復命胡士揚與翰林待制阮名實等往關上候命,phục mệnh hồ sĩ dương dữ hàn lâm đãi chế nguyễn danh thực đẳng vãng quan thượng hậu mệnh 二十二日帝崩,nhị thập nhị nhật đế băng 僉都御史馮曰脩枉法受賂,thiêm đô ngự sử phùng viết tu uổng pháp thụ lộ 事覺絞死,sự giác giảo tử 山西承政使郭同德亦以賄賂󰰾職,sơn tây thừa chính sứ quách đồng đức diệc dĩ hối lộ bãi chức 辭逮同知府張文嶺由任國威日受賂處,từ đãi đồng tri phủ trương văn lĩnh do nhậm quốc oai nhật thụ lộ xử 死,tử 文嶺年七十餘亦寘于刑時人莫不憐之,văn lĩnh niên thất thập dư diệc trí vu hình thời nhân mạc bất lân chi 冬十一月皇太子即皇帝位,đông thập nhất nguyệt hoàng thái tử tức hoàng đế vị 大赦,đại xá 以明年爲景治元年,dĩ minh niên vi cảnh trị nguyên niên 詔曰盖聞天道運於上必宣氣布澤以成品物之亨君位陟在初必施惠行慶以播邇遐之告,chiếu viết cái văn thiên đạo vận ư thượng tất tuyên khí bố trạch dĩ thành phẩm vật chi hanh quân vị trắc tại sơ tất thi huệ hành khánh dĩ bá nhĩ hà chi cáo 會通𠃔恊聞見普同,hội thông doãn hiệp văn kiến phổ đồng 我國家立國以仁得民有道,ngã quốc gia lập quốc dĩ nhân đắc dân hữu đạo 太祖髙皇帝武以定文以守藉賢臣而恢創業之宏謨,thái tổ cao hoàng đế vũ dĩ định văn dĩ thủ tạ hiền thần nhi khôi sáng nghiệp chi hoành mô 列聖皇帝仁以結禮以維資碩德而保守成之丕憲,liệt thánh hoàng đế nhân dĩ kết lễ dĩ duy tư thạc đức nhi bảo thủ thành chi phi hiến 雖一厄時遭屯五然重興運正泰初,tuy nhất ách thời tao truân ngũ nhiên trùng hưng vận chính thái sơ 荘宗裕皇帝,trang tông dụ hoàng đế 中宗武皇,trung tông vũ hoàng 帝奮起義旅收復京城而尊立帝室全資,đế phấn khởi nghĩa lữ thu phục kinh thành nhi tôn lập đế thất toàn tư 世祖太王之神謀睿筭,thế tổ thái vương chi thần mưu duệ toán 世宗毅皇帝,thế tông nghị hoàng đế 敬宗惠皇帝克濟大業光宅區夏而翊扶正統多頼,kính tông huệ hoàng đế khắc tế đại nghiệp quang trạch khu hạ nhi dực phù chính thống đa lại 成祖哲王之聖德文功,thành tổ triết vương chi thánh đức văn công 烈謨增賁于前基緒永再於後,liệt mô tăng bí vu tiền cơ tự vĩnh tái ư hậu 逮我皇父誕膺駿命嗣守鴻圖,đãi ngã hoàng phụ đản ưng tuấn mệnh tự thủ hồng đồ 上承聖祖神宗創守之䂓恪遵紀律前頼文祖誼王扶持之力興起治功,thượng thừa thánh tổ thần tông sáng thủ chi quy khác tuân kỷ luật tiền lại văn tổ nghị vương phù trì chi lực hưng khởi trị công 中正德欲進乾剛髙明學益資頤養,trung chính đức dục tiến kiền cương cao minh học ích tư di dưỡng 寔頼大元帥掌國政尚師西王薰陶成就而致其德之純暨欽差節制各處,thực lại đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư tây vương huân đào thành tựu nhi trí kì đức chi thuần kị khâm sai tiết chế các xứ 水步諸營兼總政柄太尉宜國公輔弼彌縫而成其政之羙,thuỷ bộ chư dinh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc công phụ bật di phùng nhi thành kì chính chi mĩ 四十四年無爲而治億兆百姓咸遂其生,tứ thập tứ niên vô vi nhi trị ức triệu bách tính hàm toại kì sinh 兹適倦勤之餘念以託孤之重,tư thích quyện cần chi dư niệm dĩ thác cô chi trọng 幸頼大元帥掌國政尚師西王德昭忠聖力茂保衡𠃔節制府准大臣文武百僚等請尊立朕即皇帝位,hạnh lại đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư tây vương đức chiêu trung thánh lực mậu bảo hành doãn tiết chế phủ chuẩn đại thần văn vũ bách liêu đẳng thỉnh tôn lập trẫm tức hoàng đế vị 朕居諒隂自以幼冲難當負荷,trẫm cư lượng âm tự dĩ ấu trùng nan đương phụ hạ 然念宗廟大噐社稷重寄弗堪辭遜惟謹遵承,nhiên niệm tông miếu đại khí xã tắc trọng kí phất kham từ tốn duy cẩn tuân thừa 廼於本年本月日即皇帝位大赦改元以明年癸卯爲景治元年,nãi ư bản niên bản nguyệt nhật tức hoàng đế vị đại xá cải nguyên dĩ minh niên quý mão vi cảnh trị nguyên niên 尚頼大臣文武百官明勗交脩輔成厥,thượng lại đại thần văn võ bá quan minh úc giao tu phụ thành quyết 德以膺天地祖宗付畀之重以慰内外臣民視聽之情,đức dĩ ưng thiên địa tổ tông phó tí chi trọng dĩ uý nội ngoại thần dân thị thính chi tình 於戱五位光登兹布清明之政億年卜歷佇綿長久之圖,ô hô ngũ vị quang đăng tư bố thanh minh chi chính ức niên bốc lịch trữ miên trường cửu chi đồ 布告邇遐使皆聞見,bố cáo nhĩ hà sử giai văn kiến 命胡士揚阮名實與户科給事中嘉壽男阮廷正等徃關上接使領受北朝頒賞銀幣等物并勑諭文,mệnh hồ sĩ dương nguyễn danh thực dữ hộ khoa cấp sự trung gia thọ nam nguyễn đình chính đẳng vãng quan thượng tiếp sứ lĩnh thụ bắc triều ban thưởng ngân tệ đẳng vật tịnh sắc dụ văn 十二月奉賫回京,thập nhị nguyệt phụng tê hồi kinh 大𧻗史記本紀續編卷之十八終,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập bát chung 大越史記本紀續編卷之十九,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập cửu 黎皇朝紀,lê hoàng triều kỷ 玄宗穆皇帝諱維䄔神宗之子真宗之弟在位九年壽十八歲而崩䘮果盛陵帝天資仁厚神采靖嚴居拱之年海内安治年榖豊登亦可謂賢君矣享國不永惜哉癸卯景治元年明永曆十七年清康熙二年春正月時帝年幼王遣左都督擢郡公鄭槏右都督普郡公黄仕科都督同知强郡公阮援都督僉事膠郡公鄭楹入管四衛兵侍衛〇,huyền tông mục hoàng đế huý duy vũ thần tông chi tử chân tông chi đệ tại vị cửu niên thọ thập bát tuế nhi băng táng quả thịnh lăng đế thiên tư nhân hậu thần thái tĩnh nghiêm cư củng chi niên hải nội an trị niên cốc phong đăng diệc khả vị hiền quân hĩ hưởng quốc bất vĩnh tích tai quý mão cảnh trị nguyên niên minh vĩnh lịch thập thất niên thanh khang hi nhị niên xuân chính nguyệt thời đế niên ấu vương khiến tả đô đốc trạc quận công trịnh kiêm hữu đô đốc phổ quận công hoàng sĩ khoa đô đốc đồng tri cường quận công nguyễn viện đô đốc thiêm sự giao quận công trịnh doanh nhập quản tứ vệ binh thị vệ 二月以胡士楊爲東閣大學士陞子爵阮名實陞男爵阮廷正陞子爵,nhị nguyệt dĩ hồ sĩ dương vi đông các đại học sĩ thăng tử tước nguyễn danh thực thăng nam tước nguyễn đình chính thăng tử tước 以其徃關上接領北朝攷賞勑諭銀幣故也〇,dĩ kì vãng quan tiếp lĩnh bắc triều khảo thưởng sắc dụ ngân tệ cố dã 命胡士楊阮名實阮廷正等徃關上候命〇,mệnh hồ sĩ dương nguyễn danh thực nguyễn đình chính đẳng vãng quan thượng hậu mệnh 贈都督同知韜郡公莫敬門爲左都督,tặng đô đốc đồng tri thao quận công mạc kính môn vi tả đô đốc 敬門係僞族屬先以革心歸命蒙加職爵,kính môn hệ nguỵ tộc thuộc tiên dĩ cách tâm quy mệnh mông gia chức tước 敬門復迯回高平,kính môn phục đào hồi cao bằng 後又詣關爲臣,hậu hựu nghệ quan vi thần 王含弘大德更容納優待,vương hàm hoằng đại đức cánh dung nạp ưu đãi 至是殆又贈之〇,chí thị đãi hựu tặng chi 三月禁天下官民賭搏〇,tam nguyệt cấm thiên hạ quan dân đổ bác 是月十五日皇弟黎維祫誕生〇,thị nguyệt thập ngũ nhật hoàng đệ lê duy hợp đản sinh 夏四月加少傅護郡公武公添掌司禮監總太監兼各監司事〇,hạ tứ nguyệt gia thiếu phó hộ quận công vũ công thiêm chưởng ti lễ giám tổng thái giám kiêm các giám ti sự 五月令旨御史󰉟勘問詞訟當遵律令守廉勒,ngũ nguyệt lệnh chỉ ngự sử đài khám vấn từ tụng đương tuân luật lệnh thủ liêm lặc 仍戒勑十三道監察御史一體遵行毋得淹留廢格〇,những giới sắc thập tam đạo giám sát ngự sử nhất thể tuân hành vô đắc yêm lưu phế cách 令旨各處承憲二司查察所屬府縣官某能用心撫字訓化部民公明廉直政平訟理某不能盡心恤民務爲苛刻貪鄙賄賂怠廢政事者各以名聞以僃黜陟〇,lệnh chỉ các xứ thừa hiến nhị ti tra sát sở thuộc phủ huyện quan mỗ năng dụng tâm phủ tự huấn hoá bộ dân công minh liêm trực chính bình tụng lí mỗ bất năng tận tâm tuất dân vụ vi hà khắc tham bỉ hối lộ đãi phế chính sự giả các dĩ danh văn dĩ bị truất trắc 六月遣正使黎斅副使楊㵆同存澤如清歲貢附謝恩及告哀事〇,lục nguyệt khiến chính sứ lê hiệu phó sứ dương hạo đồng tồn trạch như thanh tuế cống phụ tạ ân cập cáo ai sự 大水泛溢渰民田禾浸民盧屋,đại thuỷ phiếm dật yêm dân điền hoà tẩm dân lư ốc 快州常信地方水害愈甚〇,khoái châu thường tín địa phương thuỷ hại dũ thậm 令旨各處鎮守係諸犯人迯匿應拿捉付襨議施行,lệnh chỉ các xứ trấn thủ hệ chư phạm nhân đào nặc ứng nã tróc phó phức nghị thi hành 又戒内外該勘官諸犯人不,hựu giới nội ngoại cai khám quan chư phạm nhân bất 預八議各隨輕重論刑毋得許贖〇,dự bát nghị các tuỳ khinh trọng luận hình vô đắc hứa chuộc 秋七月申明教化四十七條,thu thất nguyệt thân minh giáo hoá tứ thập thất điều 其畧曰爲臣盡忠爲子止孝兄弟相和睦夫妻相愛敬朋友止信以輔仁父母脩身以教子師生以道相持家長以禮立教子弟恪敬父兄婦人無違夫子婦人夫亡無子不得私運貨財居鄕黨者長幼相敬愛便害相興除毋以强而陵弱無唱訟而行私豪强不得勘訟事男女不得肆滛風證訟者以實而無徇貨財旅次者防姦而勿拒投宿勿占道路爲園,kì lược viết vi thần tận trung vi tử chỉ hiếu huynh đệ tương hoà mục phu thê tương ái kính bằng hữu chỉ tín dĩ phụ nhân phụ mẫu tu thân dĩ giáo tử sư sinh dĩ đạo tương trì gia trưởng dĩ lễ lập giáo tử đệ khác kính phụ huynh phụ nhân vô vi phu tử phụ nhân phu vong vô tử bất đắc tư vận hoá tài cư hương đảng giả trưởng ấu tương kính ái tiện hại tương hưng trừ vô dĩ cường nhi lăng nhược vô xướng tụng nhi hành tư hào cường bất đắc khám tụng sự nam nữ bất đắc tứ dâm phong chứng tụng giả dĩ thực nhi vô tuân hoá tài lữ thứ giả phòng gian nhi vật cự đầu túc vật chiếm đạo lộ vi viên 圃勿侵溪港爲沼池山林川澤之便與眾共之坊社村庄之長擇人爲之生業務勤鄕飲從儉毋倚特權勢而寄記詞訟毋故将老弱而嫁禍善人毋托僧妮以避役無唆人訟以取財事爭訟者毋爲羅織以誣人業商買者毋聚徒黨而爲盗橋梁道路有頽弊者隨便修培吏事簿牒不得倒顛陵廟祠墓不得侵破男女勿爲巫覡之徒䘮家勿為中元之唱毋傲慢官長毋誘賣人口配匹當班族類勿論貨財䘮禮各隨豊儉,phố vật xâm khê cảng vi chiểu trì sơn lâm xuyên trạch chi tiện dữ chúng cộng chi phường xã thôn trang chi trưởng trạch nhân vi chi sinh nghiệp vụ cần hương ẩm tòng kiệm vô ỷ đặc quyền thế nhi ký kí từ tụng vô cố tương lão nhược nhi giá hoạ thiện nhân vô thác tăng ni dĩ tị dịch vô toa nhân tụng dĩ thủ tài sự tranh tụng giả vô vi la chức dĩ vu nhân nghiệp thương mãi giả vô tụ đồ đảng nhi vi đạo kiều lương đạo lộ hữu đồi tệ giả tuỳ tiện tu bồi lại sự bạ điệp bất đắc đảo điên lăng miếu từ mộ bất đắc xâm phá nam nữ vật vi vu hích chi đồ táng gia vật vi trung nguyên chi xướng vô ngạo mạn quan trưởng vô dụ mại nhân khẩu phối thất đương ban tộc loại vật luận hoá tài táng lễ các tuỳ phong kiệm 毋索飲食間耕同田不得相要錢榖同居鄕邑不得相攘財物,vô sách ẩm thực gian canh đồng điền bất đắc tương yêu tiền cốc đồng cư hương ấp bất đắc tương nhương tài vật 凡若干條攷布天下各處承憲府縣州等衙門各抄一本掛于視事堂仍輔送所屬各社民各書于扁留掛亭中許官員監生生徒社長以鄕飲日會集男女長幼講解曉示使之耳濡目染知所勸懲,phàm nhược can điều khảo bố thiên hạ các xứ thừa hiến phủ huyện châu đẳng nha môn các sao nhất bản quải vu thị sự đường những phụ tống sở thuộc các xã dân các thư vu biên lưu quải đình trung hứa quan viên giám sinh sinh đồ xã trưởng dĩ hương ẩm nhật hội tập nam nữ trưởng ấu giảng giải hiểu thị sử chi nhĩ nhu mục nhiễm tri sở khuyến trừng 自是人心漸歸善俗矣〇,tự thị nhân tâm tiệm quy thiện tục hĩ 八月令旨各處承司察屬内民有外國客人寓居者各類以聞隨疑區處以别姝俗〇,bát nguyệt lệnh chỉ các xứ thừa ti sát thuộc nội dân hữu ngoại quốc khách nhân ngụ cư giả các loại dĩ văn tuỳ nghi khu xứ dĩ biệt xu tục 九月以阮公璧爲京北處參政阮簷爲海陽處參,cửu nguyệt dĩ nguyễn công bích vi kinh bắc xứ tham chính nguyễn thiềm vi hải dương xứ tham 政阮名實爲刑科都給事中黎公朝爲清華道監察御史〇,chính nguyễn danh thực vi hình khoa đô cấp sự trung lê công triều vi thanh hoa đạo giám sát ngự sử 修南郊昭事殿,tu nam giao chiêu sự điện 先是南郊以有殿宇而制度猶尙狹小,tiên thị nam giao dĩ hữu điện vũ nhi chế độ do thượng hiệp tiểu 至是王命增加營作,chí thị vương mệnh tăng gia doanh tác 其正殿堂四角柱用石爲之基庭内外並砌以石棟梁榱桷一皆朱漆湘金規模制度煥爾鼎新,kì chính điện đường tứ giác trụ dụng thạch vi chi cơ đình nội ngoại tịnh thế dĩ thạch đống lương suy giác nhất giai châu tất tương kim quy mô chế độ hoán nhĩ đỉnh tân 王復命詞臣胡士楊等撰文勒石以紀其事〇,vương phục mệnh từ thần hồ sĩ dương đẳng soạn văn lặc thạch dĩ kỷ kì sự 冬十月禁天下學花郎道,đông thập nguyệt cấm thiên hạ học hoa lang đạo 初有花郎國人入居國中立爲異道誕惑愚民鄙夫鄙婦多信慕之聽講之塲羣居混雜男女無别,sơ hữu hoa lang quốc nhân nhập cư quốc trung lập vi dị đạo đản hoặc ngu dân bỉ phu bỉ phụ đa tín mộ chi thính giảng chi trường quần cư hỗn tạp nam nữ vô biệt 󰪀已驅去其人而,nang dĩ khu khứ kì nhân nhi 書居猶存弊習未改,thư cư do tồn tệ tập vị cải 至是復嚴禁之〇,chí thị phục nghiêm cấm chi 以阮曰任爲太原處承政使范維質爲山西處參政〇,dĩ nguyễn viết nhiệm vi thái nguyên xứ thừa chính sứ phạm duy chất vi sơn tây xứ tham chính 十一月减赦四鎮民季税有差由被洪水損失禾榖故也〇,thập nhất nguyệt giảm xá tứ trấn dân quý thuế hữu sai do bị hồng thuỷ tổn thất hoà cốc cố dã 鄕試天下士人〇,hương thí thiên hạ sĩ nhân 十二月以衛郡公鄭梐爲都督同知〇,thập nhị nguyệt dĩ vệ quận công trịnh bệ vi đô đốc đồng tri 貶范立禮爲兵科都給中中以立禮任海陽處參政勘堤路失實故也中,biếm phạm lập lễ vi binh khoa đô cấp sự trung dĩ lập lễ nhiệm hải dương xứ tham chính khám đê lộ thất thực cố dã 以都督同知祿郡公丁文左行安廣處都總兵使〇,dĩ đô đốc đồng tri lộc quận công đinh văn tả hành yên quảng xứ đô tổng binh sứ 命京官徃清華乂安二處開例,mệnh kinh quan vãng thanh hoa nghệ an nhị xứ khai lệ 甲辰二年明永曆十八年清康熙三年春二月參酌會試塲條,giáp thìn nhị niên minh vĩnh lịch thập bát niên thanh khang hi tam niên xuân nhị nguyệt tham chước hội thí trường điều 例自是永爲常制〇,lệ tự thị vĩnh vi thường chế 帝加尊王以殊禮曉論文武臣僚曰朕聞建無窮之基必有無窮之聞有殊常之功必待殊常之禮刊諸捥琰萬世可徵,đế gia tôn vương dĩ thù lễ hiểu luận văn võ thần liêu viết trẫm văn kiến vô cùng chi cơ tất hữu vô cùng chi văn hữu thù thường chi công tất đãi thù thường chi lễ san chư uyển diễm vạn thế khả trưng 我國家乘時啓運應天順人,ngã quốc gia thừa thời khải vận ứng thiên thuận nhân 太祖髙皇帝起義平吳時多頼賢臣宣勞而功弘開創冠󰅾衣裳因而復正綱常統紀頼以復明,thái tổ cao hoàng đế khởi nghĩa bình ngô thời đa lại hiền thần tuyên lao nhi công hoằng khai sáng quan đái y thường nhân nhi phục chính cương thường thống kỷ lại dĩ phục minh 其荗功盛德盖亦罕有列,kì mậu công thịnh đức cái diệc hãn hữu liệt 聖皇帝繼體法祖時寔頼勳臣爲輔而業保守成紀綱制度罔不󰍶張號今典文煥,thánh hoàng đế kế thể pháp tổ thời thực lại huân thần vi phụ nhi nghiệp bảo thủ thành kỷ cương chế độ võng bất tất trương hiệu kim điển văn hoán 然可述其豊功偉績謁然可觀祭自光紹統元,nhiên khả thuật kì phong công vĩ tích yết nhiên khả quan tế tự quang thiệu thống nguyên 年間被莫氏之姦臣竊羿浞之禍心六年之間已無复矣,niên gian bị mạc thị chi gian thần thiết nghệ trác chi hoạ tâm lục niên chi gian dĩ vô phục hĩ 所幸皇天啓中興之基篤生鄭先祖世祖太王成祖哲王奮起布衣糾率義旅爲天下除殘安社稷爲念尊立我皇祖莊宗裕皇帝中宗武皇帝中興基業實肇於此,sở hạnh hoàng thiên khải trung hưng chi cơ đốc sinh trịnh tiên tổ thế tổ thái vương thành tổ triết vương phấn khởi bố y kiểu suất nghĩa lữ vi thiên hạ trừ tàn an xã tắc vi niệm tôn lập ngã hoàng tổ trang tông dụ hoàng đế trung tông vũ hoàng đế trung hưng cơ nghiệp thực triệu ư thử 至英宗峻皇帝自位時有小人耿潝廷彦之讒致有不平之事此時成祖哲王處大疑而不恤任重責而不顧欽立世宗毅皇帝即位于萬頼行在殿仍發大兵掃除僞莫收復京城英䧺並入彀中天下,chí anh tông tuấn hoàng đế tự vị thời hữu tiểu nhân cảnh hấp đình ngạn chi sàm trí hữu bất bình chi sự thử thời thành tổ triết vương xứ đại nghi nhi bất tuất nhiệm trọng trách nhi bất cố khâm lập thế tông nghị hoàng đế tức vị vu vạn lại hành tại điện những phát đại binh tảo trừ nguỵ mạc thu phục kinh thành anh hùng tịnh nhập cấu trung thiên hạ 已運掌上,dĩ vận chưởng thượng 又能篤尊君之義奉迎聖駕進御昇龍城,hựu năng đốc tôn quân chi nghĩa phụng nghênh thánh giá tiến ngự thăng long thành 物光复复社更生春其聖德文功輝煥天地太山磐石寧撫國家雖中興之詩中興之碑曷足以形容其萬一,vật quang phục phục xã cánh sinh xuân kì thánh đức văn công huy hoán thiên địa thái sơn bàn thạch ninh phủ quốc gia tuy trung hưng chi thi trung hưng chi bi hạt túc dĩ hình dung kì vạn nhất 繼以敬宗惠皇帝䂓國綿長久之休于家督婚媾之義不意結與逆椿之邪謀卒啓不祥之釁,kế dĩ kính tông huệ hoàng đế quy quốc miên trường cửu chi hưu vu gia đốc hôn cấu chi nghĩa bất ý kết dữ nghịch xuân chi tà mưu tốt khải bất tường chi hấn 此時成祖哲王無纖芥于胸中不以天下自私更尊立我皇考神宗淵皇帝誕膺景命嗣守鴻圖若禮若度全資文祖誼王造就之功,thử thời thành tổ triết vương vô tiêm giới vu hung trung bất dĩ thiên hạ tự tư cánh tôn lập ngã hoàng khảo thần tông uyên hoàng đế đản ứng cảnh mệnh tự thủ hồng đồ nhược lễ nhược độ toàn tư văn tổ nghị vương tạo tựu chi công 兹大元帥掌國政尙師西王保乂,tư đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư tây vương bảo nghệ 皇家撫安中外其忠愛拳拳始終弗渝,hoàng gia phủ an trung ngoại kì trung ái quyền quyền thuỷ chung phất du 又傅委王世子欽差節制各處水步諸營兼總政柄太尉宜國公鄭根内賛政機外楊武衞殄不庭之烏冦復有指之舊疆功盖宇宙德被生靈天下賴以平安而我家統綿有永治享無窮大扺皆王家匡扶其力之,hựu phó uỷ vương thế tử khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư doanh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc công trịnh căn nội tán chính cơ ngoại dương vũ vệ điển bất đình chi ô khấu phục hữu chỉ chi cựu cương công cái vũ trụ đức bị sinh linh thiên hạ lại dĩ bình an nhi ngã gia thống miên hữu vĩnh trị hưởng vô cùng đại chỉ giai vương gia khuông phù kì lực chi 所致歟逮黄考適倦于勸危疑之際全頼尙師西王任託孤之寄惟節制府及大臣文武百官等尊立朕即皇帝位以繼大統養正旣顯󰌩功歸姝又諧泰祉其交修舊頼,sở trí dư đãi hoàng khảo thích quyện vu khuyến nguy nghi chi tế toàn lại thượng sư tây vương nhiệm thác cô chi ký duy tiết chế phủ cập đại thần văn vũ bách quan đẳng tôn lập trẫm tức hoàng đế vị dĩ kế đại thống dưỡng chính ký hiển mông công quy xu hựu hài thái chỉ kì giao tu cựu lại 若是其切視夫前代之功之德益以大矣,nhược thị kì thiết thị phu tiền đại chi công chi đức ích dĩ đại hĩ 曾聞古者敬大臣之禮有敬以不名有敬以不拜况今尙師西王有大勳勞于天下其功德如天精忠貫日質諸前代而未有參諸前史而未聞若不荗著表揚何以稱王文之功聖之德副朕倚望之心,từng văn cổ giả kính đại thần chi lễ hữu kính dĩ bất danh hữu kính dĩ bất bái huống kim thượng sư tây vương hữu đại huân lao vu thiên hạ kì công đức như thiên tinh trung quán nhật chất chư tiền đại nhi vị hữu tham chư tiền sử nhi vị văn nhược bất mậu trứ biểu dương hà dĩ xưng vương văn chi công thánh chi đức phó trẫm ỷ vọng chi tâm 繼今應尊以不名不拜之禮其入朝特設板床於御殿之左以示殊禮,kế kim ứng tôn dĩ bất danh bất bái chi lễ kì nhập triều đặc thiết bản sàng ư ngự điện chi tả dĩ thị thù lễ 朕以幼冲嗣位雖未徧知來歷事由然常聞顧命之言不得不宣諭于天下使知王家功德之盛,trẫm dĩ ấu xung tự vị tuy vị biến tri lai lịch sự do nhiên thường văn cố mệnh chi ngôn bất đắc bất tuyên dụ vu thiên hạ sử tri vương gia công đức chi thịnh 爾等欽哉〇,nhĩ đẳng khâm tai 三月會試天下舉人,tam nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân 取中格武惟斷等十三名,thủ trúng cách vũ duy đoạn đẳng thập tam danh 以阮潤爲刑部左侍郎阮國櫆爲刑部右侍郎黄榮爲大理寺卿〇,dĩ nguyễn nhuận vi hình bộ tả thị lang nguyễn quốc khôi vi hình bộ hữu thị lang hoàng vinh vi đại lí tự khanh 夏四月命副将少傅宗郡公鄭横陪從禮部左侍郎豊禄子吳濬襨考各處生徒于珥河沙中,hạ tứ nguyệt mệnh phó tướng thiếu phó tông quận công trịnh hoành bồi tòng lễ bộ tả thị lang phong lộc tử ngô tuấn phức khảo các xứ sinh đồ vu nhị hà sa trung 先是試法疏闊尙容懷挾,tiên thị thí pháp sơ khoát thượng dung hoài hiệp 庚子以來雖已禁止亦未周密中舉者多有木訥借手眾議沸騰,canh tí dĩ lai tuy dĩ cấm chỉ diệc vị chu mật trúng cử giả đa hữu mộc nột tá thủ chúng nghị phất đằng 至是命官襨考丁酉庚子癸卯三科生徒,chí thị mệnh quan phức khảo đinh dậu canh tí quý mão tam khoa sinh đồ 考題用唐律詩一首與暗寫傅正文兼大註,khảo đề dụng đường luật thi nhất thủ dữ ám tả phó chính văn kiêm đại chú 入格者仍生徒不入格者留學三年,nhập cách giả những sinh đồ bất nhập cách giả lưu học tam niên 免役,miễn dịch 再試不中者始還民受役,tái thí bất trúng giả thuỷ hoàn dân thụ dịch 時不入格者過半〇,thời bất nhập cách giả quá bán 五月麥大熟〇,ngũ nguyệt mạch đại thục 禁便許職爵,cấm tiện hứa chức tước 時倖濫之徒多妄求職爵及封贈𦤶有名噐冗濫,thời hãnh lạm chi đồ đa vọng cầu chức tước cập phong tặng trí hữu danh khí nhũng lạm 故禁之〇,cố cấm chi 立粟米五量法其󰱡合升斗斛倣黄鍾律爲凖頒内外各衙門一體遵行〇,lập túc mễ ngũ lượng pháp kì dược hợp thăng đấu hộc phỏng hoàng chung luật vi chuẩn phân nội ngoại các nha môn nhất thể tuân hành 六月殿試,lục nguyệt điện thí 賜阮曰庻進士出身梁荗勳等十二名同進士出身〇,tứ nguyễn viết thứ tiến sĩ xuất thân lương mậu huân đẳng thập nhị danh đồng tiến sĩ xuất thân 以阮能紹爲吏部左侍郎武榮進爲副都御史阮名實爲清華處參政黎公朝爲清華處憲察使〇,dĩ nguyễn năng thiệu vi lại bộ tả thị lang vũ vinh tiến vi phó đô ngự sử nguyễn danh thực vi thanh hoa xứ tham chính lê công triều vi thanh hoa xứ hiến sát sứ 貶石都督萊郡公鄭栢爲都督同知都督,biếm thạch đô đốc lai quận công trịnh bách vi đô đốc đồng tri đô đốc 同知纘郡公鄭𣛧爲都督僉事,đồng tri toản quận công trịnh sâm vi đô đốc thiêm sự 時鄭栢鄭𣛧同任提領不能戒戢手下肆行冗弊受賂銀錢,thời trịnh bách trịnh sâm đồng nhiệm đề lĩnh bất năng giới tập thủ hạ tứ hành nhũng tệ thụ lộ ngân tiền 以是貶之,dĩ thị biếm chi 閏六月右都督全郡公鄭梯卒,nhuận lục nguyệt hữu đô đốc toàn quận công trịnh đệ tốt 贈少保,tặng thiếu bảo 立追收賞罰條例,lập truy thu thưởng phạt điều lệ 其大畧以爲諸在社民有姦匈人同族同社平時不能訓戒至事發又不能捕納各罰錢五拾貫其所償財命錢收在犯人不得連捉,kì đại lược dĩ vi chư tại xã dân hữu gian hung nhân đồng tộc đồng xã bình thời bất năng huấn giới chí sự phát hựu bất năng bổ nạp các phạt tiền ngũ thập quán kì sở thường tài mệnh tiền thu tại phạm nhân bất đắc liên tróc 若犯人窮無所出許以罰錢給被害人送塟,nhược phạm nhân cùng vô sở xuất hứa dĩ phạt tiền cấp bị hại nhân tống táng 自是該勘諸司遵以爲常,tự thị cai khám chư ti tuân dĩ vi thường 秋七月申禁衣服過制,thu thất nguyệt thân cấm y phục quá chế 時官員民庻衣服多有不依,thời quan viên dân thứ y phục đa hữu bất y 官尺裁制,quan xích tài chế 至是復申禁之〇,chí thị phục thân cấm chi 八月以范質爲刑科都給事中〇,bát nguyệt dĩ phạm chất vi hình khoa đô cấp sự trung 冬十月刑部尙書桂堂侯致仕文允䌙卒,đông thập nguyệt hình bộ thượng thư quế đường hầu trí sĩ văn doãn hoàng tốt 贈郡公爵〇,tặng quận công tước 十一月戊子朔日有食之〇,thập nhất nguyệt mậu tí sóc nhật hữu thực chi 己酉彗出東南翼軫分尾指張宿長五丈,kỉ dậu tuệ xuất đông nam dực chẩn phân vĩ chỉ trương túc trường ngũ trượng 帝與王交修儆省避宫殿减膳徹樂,đế dữ vương giao tu cảnh tỉnh tị cung điện giảm thiện triệt lạc 詔文武臣僚商議時政得失即散去非額水陸廵司凣十三處如正大廵慕周廵之類人心悅喜,chiếu văn vũ thần liêu thương nghị thời chính đắc thất tức tán khứ phi ngạch thuỷ lục tuần ti phàm thập tam xứ như chính đại tuần mộ chu tuần chi loại nhân tâm duyệt hỉ 自是彗漸消散矣〇,tự thị tuệ tiệm tiêu tán hĩ 時諸犯人已經論罪迯遁者多令旨許各自首重者减輕者赦,thời chư phạm nhân dĩ kinh luận tội đào độn giả đa lệnh chỉ hứa các tự thú trọng giả giảm khinh giả xá 不首者扺罪〇,bất thú giả chỉ tội 設五府掌署,thiết ngũ phủ chưởng thự 官,quan 加太傅溪郡公鄭杖爲中軍都督府左都督掌府事太傅莅郡公鄭棟爲東軍都督府左都督掌府事少尉雲郡公鄭榩爲南軍都督府左都督署府事少尉豪郡公黎時憲爲西軍都督府左都督署府事少傅奠郡公鄭楃爲北軍都督府左都督署府事〇,gia thái phó khê quận công trịnh trượng vi trung quân đô đốc phủ tả đô đốc chưởng phủ sự thái phó li quận công trịnh đống vi đông quân đô đốc phủ tả đô đốc chưởng phủ sự thiếu uý vân quận công trịnh kiền vi nam quân đô đốc phủ tả đô đốc thự phủ sự thiếu uý hào quận công lê thời hiến vi tây quân đô đốc phủ tả đô đốc thự phủ sự thiếu phó điện quận công trịnh ốc vi bắc quân đô đốc phủ tả đô đốc thự phủ sự 僃置六部尙書員数,bị trí lục bộ thượng thư viên số 以參從范公著爲吏部尙書陪從陳登選爲户部尙書阮能紹爲禮部尙書武惟志爲兵部尙書潘兼全爲刑部尙書,dĩ tham tụng phạm công trứ vi lại bộ thượng thư bồi tụng trần đăng tuyển vi hộ bộ thượng thư nguyễn năng thiệu vi lễ bộ thượng thư vũ duy chí vi binh bộ thượng thư phan kiêm toàn vi hình bộ thượng thư 又以黎仕澈爲御史󰉟都,hựu dĩ lê sĩ triệt vi ngự sử đài đô 御史〇,ngự sử 論奉使功,luận phụng sứ công 以禮部右侍郎芳桂伯黎斅爲工部尙書陞侯爵國子監司業延禄子楊㵆爲工部左侍郎陞伯爵刑科都給事中義嶺男同存澤爲户部右侍郎陞子爵,dĩ lễ bộ hữu thị lang phương quế bá lê hiệu vi công bộ thượng thư thăng hầu tước quốc tử giám tư nghiệp diên lộc tử dương hạo vi công bộ tả thị lang thăng bá tước hình khoa đô cấp sự trung nghĩa lĩnh nam đồng tồn trạch vi hộ bộ hữu thị lang thăng tử tước 又以阮勢濱通諳北語隨使濟事陞爲京北處參政伯爵〇,hựu dĩ nguyễn thế tân thông am bắc ngữ tuỳ sứ tế sự thăng vi kinh bắc xứ tham chính bá tước 以大理少卿香澤子武方丈爲太僕寺卿太常少卿廉勇子陳登瀛爲尙寶寺卿以其隨理國府常從征伐有功故也〇,dĩ đại lí thiếu khanh hương trạch tử vũ phương trượng vi thái bộc tự khanh thái thường thiếu khanh liêm dũng tử trần đăng doanh vi thượng bảo tự khanh dĩ kì tuỳ lí quốc phủ thường tòng chinh phạt hữu công cố dã 聘王次女鄭氏玉𣖮爲正宮〇,sính vương thứ nữ trịnh thị ngọc áng vi chính cung 令旨各處承司送下所属縣官𮞏年至,lệnh chỉ các xứ thừa ti tống hạ sở thuộc huyện quan đệ niên chí 十月期徃勘民間堤路有應築作者僃實以聞,thập nguyệt kì vãng khám dân gian đê lộ hữu ứng trúc tác giả bị thực dĩ văn 某處功程小者照補水勢所及各社民任爲私役許縣官督押,mỗ xứ công trình tiểu giả chiếu bổ thuỷ thế sở cập các xã dân nhiệm vi tư dịch hứa huyện quan đốc áp 某處功呈浩大待差官押作期以正月初十日起功三月中旬完成永爲恒式〇,mỗ xứ công trình hạo đại đãi sai quan áp tác kì dĩ chính nguyệt sơ thập nhật khởi công tam nguyệt trung tuần hoàn thành vĩnh vi hằng thức 命官平補四鎮季税例〇,mệnh quan bình bổ tứ trấn quý thuế lệ 十二月清遣正使吳光副使朱志遠等來諭祭神宗淵皇帝,thập nhị nguyệt thanh khiến chính sứ ngô quang phó sứ chu chí viễn đẳng lai dụ tế thần tông uyên hoàng đế 其祭文曰遐方抒慕義之悃屏翰宣猷國家弘柔遠之恩贈唁示䘏爾安南國王輸誠納欸向化歸心獻馘而俘僞王助兵以除鄧賊克宣忠盡荗,kì tế văn viết hà phương trữ mộ nghĩa chi khổn bình hàn tuyên du quốc gia hoằng nhu viễn chi ân tặng nghiễn thị tuất nhĩ an nam quốc vương thâu thành nạp ái hướng hoá quy tâm hiến quắc nhi phù nguỵ vương trợ binh dĩ trừ đặng tặc khắc tuyên trung tận mậu 著勳簩方将寵錫殊恩何意溘先朝露兹聞訃告㦖惻良深,trứ huân lao phương tương sủng tích thù ân hà ý khạp tiên triều lộ tư văn phó cáo muộn trắc lương thâm 特攷祭賻之儀以昭軫悼之意,đặc khảo tế phụ chi nghi dĩ chiêu chẩn điệu chi ý 嗚呼効共球於南服永篤忠貞賁華衮於幽宫式光泉壤靈如不昧尙克欽承〇,ô hô hiệu cộng cầu ư nam phục vĩnh đốc trung trinh bôn hoa cổn ư u cung thức quang tuyền nhưỡng linh như bất muội thượng khắc khâm thừa 南郊殿成,nam giao điện thành 乙巳三年明永曆十九年清康熙四年春三月許内外各職陞次,ất tị tam niên minh vĩnh lịch thập cửu niên thanh khang hi tứ niên xuân tam nguyệt hứa nội ngoại các chức thăng thứ 以翰林院侍󰕖鄧公質爲工部右侍郎黎德望爲海陽處承政使阮偉爲安廣䖏承政使范維質爲東各大學士阮永爲乂安處參政范立禮爲山西處參政裴廷員爲東閣學士阮公璧,dĩ hàn lâm viện thị giảng đặng công chất vi công bộ hữu thị lang lê đức vọng vi hải dương xứ thừa chính sứ nguyễn vĩ vi an quảng xứ thừa chính sứ phạm duy chất vi đông các đại học sĩ nguyễn vĩnh vi nghệ an xứ tham chính phạm lập lễ vi sơn tây xứ tham chính bùi đình viên vi đông các học sĩ nguyễn công bích 爲太常寺卿阮廷正爲奉天府尹范質黎得全汪銳梁誼黎榮黄德敦並爲都給事中,vi thái thường tự khanh nguyễn đình chính vi phụng thiên phủ doãn phạm chất lê đắc toàn uông nhuệ lương nghị lê vinh hoàng đức đôn tịnh vi đô cấp sự trung 阮榮盛武弼諧爲提刑監察御史杜善政阮公弼武求誨黎志道黎仁傑譚登用並爲給事中頼登進黎致平枚仲和費登任並爲憲察使武公平吳策諭爲翰林院校討阮廷柱阮光繕黎軾阮仕教汝進用梁荗勳武卓犖阮曰當阮進材裴宗並爲監察御史,nguyễn vinh thịnh vũ bật hài vi đề hình giám sát ngự sử đỗ thiện chính nguyễn công bật vũ cầu hối lê chí đạo lê nhân kiệt đàm đăng dụng tịnh vi cấp sự trung lại đăng tiến lê trí bình mai trọng hoà phí đăng nhiệm tịnh vi hiến sát sứ vũ công bình ngô sách dụ vi hàn lâm viện hiệu thảo nguyễn đình trụ nguyễn quang thiện lê thức nguyễn sĩ giáo nhữ tiến dụng lương mậu huân vũ trác lạc nguyễn viết đương nguyễn tiến tài bùi tông tịnh vi giám sát ngự sử 又以經歷阮光岳爲司業阮登明爲興化處憲察使張論道黎純噽寧達黎僚,hựu dĩ kinh lịch nguyễn quang nhạc vi tư nghiệp nguyễn đăng minh vi hưng hoá xứ hiến sát sứ trương luận đạo lê thuần phỉ ninh đạt lê liêu 阮嵩並爲監察御使,nguyễn tung tịnh vi giám sát ngự sử 時光岳登明等原被貶罷至是准許陞次故復得録用〇,thời quang nhạc đăng minh đẳng nguyên bị biếm bãi chí thị chuẩn hứa thăng thứ cố phục đắc lục dụng 令旨御史󰉟考課内外任各衙門官并吏行過事跡,lệnh chỉ ngự sử đài khảo khoá nội ngoại nhiệm các nha môn quan tịnh lại hành quá sự tích 官則立爲三等吏則分爲二等歲季僃類以聞論行黜陟,quan tắc lập vi tam đẳng lại tắc phân vi nhị đẳng tuế quý bị loại dĩ văn luận hành truất trắc 自是以爲常式〇,tự thị dĩ vi thường thức 夏四月加諒山藩臣阮廷繼爵弘郡公以其論得土酋閉公亮閉國濟歸命故也〇,hạ tứ nguyệt gia lạng sơn phiên thần nguyễn đình kế tước hoằng quận công dĩ kì luận đắc thổ tù bế công lượng bế quốc tế quy mệnh cố dã 以參議范公兼爲山南處參政〇,dĩ tham nghị phạm công kiêm vi sơn nam xứ tham chính 禮部左侍郎慈廉侯阮可濯以年老乞致仕,lễ bộ tả thị lang từ liêm hầu nguyễn khả trạc dĩ niên lão khất trí sĩ 許之加陞工部尙書慈郡公更給以惠養田禄〇,hứa chi gia thăng công bộ thượng thư từ quận công cánh cấp dĩ huệ dưỡng điền lộc 令旨,lệnh chỉ 申禁鬪鷄圍棊賭博及巫覡僧妮等事〇,thân cấm đấu kê vi kì đổ bác cập vu hích tăng ni đẳng sự 令旨内外該勘諸司凣勘訟有所論刑僃類以聞罪至死者付下襨議施行罪則杖者便宜行之毋得淹滯〇,lệnh chỉ nội ngoại cai khám chư ti phàm khám tụng hữu sở luận hình bị loại dĩ văn tội chí tử giả phó hạ phức nghị thi hành tội tắc trượng giả tiện nghi hành chi vô đắc yêm đái 秋七月禮部左侍郎豊禄子吳濬年七十乞致事,thu thất nguyệt lễ bộ tả thị lang phong lộc tử ngô tuấn niên thất thập khất trí sự 許之,hứa chi 加陞工部尙書伯爵更給以田禄隨行惠養〇,gia thăng công bộ thượng thư bá tước cánh cấp dĩ điền lộc tuỳ hành huệ dưỡng 八月󰀋立正宫鄭氏玉𣖮爲皇后〇,bát nguyệt sách lập chính cung trịnh thị ngọc áng vi hoàng hậu 尊親生母范氏玉厚爲皇太后太后雷陽㫧銳人〇,tôn thân sinh mẫu phạm thị ngọc hậu vi hoàng thái hậu thái hậu lôi dương bạo nhuệ nhân 冬十一月命官考制内外各司行過事跡,đông thập nhất nguyệt mệnh quan khảo chế nội ngoại các ti hành quá sự tích 貶户部尙書川郡公陳登選爲户部左侍郎禮部,biếm hộ bộ thượng thư xuyên quận công trần đăng tuyển vi hộ bộ tả thị lang lễ bộ 尙書陽郡公阮能紹爲禮部左侍郎吏部左侍郎道江子阮宗澧爲禮部右侍郎都御史桂海侯黎仕澈爲刑部左侍郎副都御史麗海子武榮進爲太僕寺卿僉都御史㫧川男鄭時濟爲鴻臚寺卿刑部尙書瑞郡公潘兼全爲户部右侍郎以登選等舊任御史及仕澈等當任御史勘訟逾期而兼全舊任吏部銓除超次故也,thượng thư dương quận công nguyễn năng thiệu vi lễ bộ tả thị lang lại bộ tả thị lang đạo giang tử nguyễn tông lễ vi lễ bộ hữu thị lang đô ngự sử quế hải hầu lê sĩ triệt vi hình bộ tả thị lang phó đô ngự sử lệ hải tử vũ vinh tiến vi thái bộc tự khanh thiêm đô ngự sử bạo xuyên nam trịnh thời tế vi hồng lô tự khanh hình bộ thượng thư thuỵ quận công phan kiêm toàn vi hộ bộ hữu thị lang dĩ đăng tuyển đẳng cựu nhiệm ngự sử cập sĩ triệt đẳng đương nhiệm ngự sử khám tụng du kì nhi kiêm toàn cựu nhiệm lại bộ thuyên trừ siêu thứ cố dã 先是吏部尙書范公著之子公兼由參議陞任參政朝臣以爲不可相率力爭,tiên thị lại bộ thượng thư phạm công trứ chi tử công kiêm do tham nghị thăng nhiệm tham chính triều thần dĩ vi bất khả tương suất lực tranh 王不悅即命公著,vương bất duyệt tức mệnh công trứ 與黎斅查刷諸司所行事故並被貶黜〇,dữ lê hiệu tra xoát chư ti sở hành sự cố tịnh bị biếm truất 立除任品次條例,lập trừ nhiệm phẩm thứ điều lệ 間有軍功前以授便許職超資再詔功次循品銓除〇,gian hữu quân công tiền dĩ thụ tiện hứa chức siêu tư tái chiếu công thứ tuần phẩm thuyên trừ 令旨各處承司精擇属内各縣社有孝廉者即以名聞命官閲選隨材授任〇,lệnh chỉ các xứ thừa ti tinh trạch thuộc nội các huyện xã hữu hiếu liêm giả tức dĩ danh văn mệnh quan duyệt tuyển tuỳ tài thụ nhiệm 申明行儀品服噐用各條〇,thân minh hành nghi phẩm phục khí dụng các điều 十二月以申德才爲參督漢郡公〇,thập nhị nguyệt dĩ thân đức tài vi tham đốc hán quận công 加兵部左侍郎潤裔子胡士揚伯爵以其累徃關上候命接使濟事故也〇,gia binh bộ tả thị lang nhuận duệ tử hồ sĩ dương bá tước dĩ kì luỵ vãng quan thượng hầu mệnh tiếp sứ tế sự cố dã 以户部右侍郎義嶺子同存澤爲工部左侍郎〇,dĩ hộ bộ hữu thị lang nghĩa lĩnh tử đồng tồn trạch vi công bộ tả thị lang 加提刑監察御史武弼諧爵書澤男刑,gia đề hình giám sát ngự sử vũ bật hài tước thư trạch nam hình 科給事中黎仁傑爵朗圭男並以奉差徃安廣公務故特許之〇,khoa cấp sự trung lê nhân kiệt tước lãng khuê nam tịnh dĩ phụng sai vãng yên quảng công vụ cố đặc hứa chi 以陳進朝爲參督兼郡公〇,dĩ trần tiến triều vi tham đốc kiêm quận công 令旨自今該勘諸司斷已當理而訟人妄自翻襨者各隨訟理大小照官品髙下論謝錢有差〇,lệnh chỉ tự kim cai khám chư ti đoạn dĩ đương lí nhi tụng nhân vọng tự phiên phức giả các tuỳ tụng lí đại tiểu chiếu quan phẩm cao hạ luận tạ tiền hữu sai 東閣大學士范維質卒,đông các đại học sĩ phạm duy chất tốt 贈工部右侍郎,tặng công bộ hữu thị lang 丙午四年明永曆二十年清康熙五年時莫孽敬宇竊㨿髙平茶毒方民,bính ngọ tứ niên minh vĩnh lịch nhị thập niên thanh khang hi ngũ niên thời mạc nghiệt kính vũ thiết cứ cao bằng trà độc phương dân 太原藩将通郡公何仕置率本處兵討之爲賊所獲,thái nguyên phiên tướng thông quận công hà sĩ trí suất bản xứ binh thảo chi vi tặc sở hoạch 報至王命太傅莅郡公鄭棟爲統領少尉豪郡公黎時憲副之鴻臚寺卿㫧川,báo chí vương mệnh thái phó li quận công trịnh đống vi thống lĩnh thiếu uý hào quận công lê thời hiến phó chi hồng lô tự khanh bạo xuyên 男鄭時濟吏科給事中杜善正爲督視領諸軍徃進擊,nam trịnh thời tế lại khoa cấp sự trung đỗ thiện chính vi đốc thị lĩnh chư quân vãng tiến kích 敬宇乃殺通郡公何仕置棄其巢穴遁入山林,kính vũ nãi sát thông quận công hà sĩ trí khí kì sào huyệt độn nhập sơn lâm 於是官軍從火焚毀所居而還〇,ư thị quan quân tung hoả phàn huỷ sở cư nhi hoàn 二月擢清華參政阮名實爲鴻臚寺卿賞錢一百貫,nhị nguyệt trạc thanh hoa tham chính nguyễn danh thực vi hồng lô tự khanh thưởng tiền nhất bách quán 時有監察御史黎僚原與名實同士望科素所相識,thời hữu giám sát ngự sử lê liêu nguyên dữ danh thực đồng sĩ vọng khoa tố sở tương thức 及僚丁父憂回家守制多行悖理不法有訟到衙門名實鞫得其状斷以公義謹啓論糾上,cập liêu đinh phụ ưu hồi gia thủ chế đa hành bột lí bất pháp hữu tụng đáo nha môn danh thực cúc đắc kì trạng đoạn dĩ công nghĩa cẩn khải luận kiểu thượng 嘉其不私親故特賞擢之〇,gia kì bất tư thân cố đặc thưởng trạc chi 夏四月旨傳諸該𬋩將校撫養士卒如有病恙給以藥餌保養,hạ tứ nguyệt chỉ truyền chư cai quản tướng hiệu phủ dưỡng sĩ tốt như hữu bệnh dạng cấp dĩ dược nhĩ bảo dưỡng 歲以爲常〇,tuế dĩ vi thường 以汪銳爲清華處參政〇,dĩ uông nhuệ vi thanh hoa xứ tham chính 五月清遣范成功馬文壁賫勑諭出南關令拿解海冦楊二楊三黨軰,ngũ nguyệt thanh khiến phạm thành công mã văn bích tê sắc dụ xuất nam quan lệnh nã giải hải khấu dương nhị dương tam đảng bối 命東閣學士裴廷員翰林侍書陶公正徃關上接領回京〇,mệnh đông các học sĩ bùi đình viên hàn lâm thị thư đào công chính vãng quan thượng tiếp lĩnh hồi kinh 甲午望月有食之〇,giáp ngọ vọng nguyệt hữu thực chi 令旨該勘各衙門所勘諸訟或當受而不受及訟人越告者論罰有差〇,lệnh chỉ cai khám các nha môn sở khám chư tụng hoặc đương thụ nhi bất thụ cập tụng nhân việt cáo giả luận phạt hữu sai 六月庚戌朔日有食之,lục nguyệt canh tuất sóc nhật hữu thực chi 大赦天下季税十分之一,đại xá thiên hạ quý thuế thập phân chi nhất 民心大悅,dân tâm đại duyệt 令旨許内監各員所養子孫饒䕃限以職品髙下爲差〇,lệnh chỉ hứa nội giám các viên sở dưỡng tử tôn nhiêu ấm hạn dĩ chức phẩm cao hạ vi sai 秋八月九日有星隕如雨〇,thu bát nguyệt cửu nhật hữu tinh vẫn như vũ 九月王經,cửu nguyệt vương kinh 理巡省民風,lí tuần tỉnh dân phong 行至盐户海門盐户社名属瑞英縣存問民間長老攷賜緡錢八十以上人叄緡七十以上人貳緡民情喜悅,hành chí diêm hộ hải môn diêm hộ xã danh thuộc thuỵ anh huyện tồn vấn dân gian trưởng lão khảo tứ mân tiền bát thập dĩ thượng nhân tam mân thất thập dĩ thượng nhân nhị mân dân tình hỉ duyệt 又令於海靣排列船艘載度兵馬練習戰陣張耀威武,hựu lệnh ư hải diện bài liệt thuyền sưu tái độ binh mã luyện tập chiến trận trương diệu uy vũ 復行至五漫地方攷賜長老亦如之乃還京〇,phục hành chí ngũ mạn địa phương khảo tứ trưởng lão diệc như chi nãi hoàn kinh 以武兼爲山西處參政阮廷正爲京北處參正阮公璧爲海陽處參政陶公正爲奉天府尹〇,dĩ vũ kiêm vi sơn tây xứ tham chính nguyễn đình chính vi kinh bắc xứ tham chính nguyễn công bích vi hải dương xứ tham chính đào công chính vi phụng thiên phủ doãn 十二月許安廣處承政使純禮伯阮偉陞工部右侍郎侯爵致仕伟時年七十有七〇,thập nhị nguyệt hứa yên quảng xứ thừa chính sứ thuần lễ bá nguyễn vĩ thăng công bộ hữu thị lang hầu tước trí sĩ vĩ thời niên thất thập hữu thất 平調京北處參政廣林伯阮,bình điều kinh bắc xứ tham chính quảng lâm bá nguyễn 勢濱爲太原處參政以其考課失實也,thế tân vi thái nguyên xứ tham chính dĩ kì khảo khoá thất thật dã 丁未五年明永曆蕊十一年清康熙六年春二月會試天下舉人,đinh mùi ngũ niên minh vĩnh lịch nhị thập nhất niên thanh khang hi lục niên xuân nhị nguyệt hội thí thiên hạ cử nhân 取中格阮有登等三名〇,thủ trúng cách nguyễn hữu đăng đẳng tam danh 三月清遣正使程芳朝副使張易賁奉册來封帝爲安南國王,tam nguyệt thanh khiến chính sứ trình phương triều phó sứ trương dịch bí phụng sách lai phong đế vi an nam quốc vương 命東各學士裴廷員吏科給事中杜善正徃迎接回京行欽受禮,mệnh đông các học sĩ bùi đình viên lại khoa cấp sự trung đỗ thiện chính vãng nghênh tiếp hồi kinh hành khâm thụ lễ 其册文曰來王來享要荒昭事大之誠悉士悉臣國家著柔遠之義象賢崇德愛載舊章纘服承先宜加新寵爾安南國嗣子黎日南啓宇辰北歸心圭璧禔躬夙被禮義之,kì sách văn viết lai vương lai hưởng yêu hoang chiếu sự đại chi thành tất sĩ tất thần quốc gia trước nhu viễn chi nghĩa tượng hiền sùng đức ái tái cựu chương toản phục thừa tiên nghi gia tân sủng nhĩ an nam quốc tự tử lê nhật nam khải vũ thần bắc quy tâm khuê bích để cung túc bị lễ nghĩa chi 化梯航奉職遠慕聲教之隆傾復納僞印以攄󰠐繳僞勑而效順念爾忠貞世篤久揚繼述於前徽譽命未光爱有編音之下逮,hoá thê hàng phụng chức viễn mộ thanh giáo chi long khuynh phục nạp nguỵ ấn dĩ sư thầm chước nguỵ sắc nhi hiệu thuận niệm nhĩ trung trinh thế đốc cửu dương kế thuật ư tiền huy dự mệnh vị quang ái hữu biên âm chi hạ đãi 特遣内國史院侍讀學士之從三品俸程芳朝禮部儀制司郎中張易賁封爾爲安南國王奄有属郡撫兹舊邦守職宣猷用永線夫󰅾礪制節謹度期報答於君親欽哉無替朕命〇,đặc khiến nội quốc sử viện thị độc học sĩ chi tòng tam phẩm bổng trình phương triều lễ bộ nghi chế ti lang trung trương dịch bí phong nhĩ vi an nam quốc vương yểm hữu thuộc quận phủ tư cựu bang thủ chức tuyên du dụng vĩnh tuyến phu đái lệ chế tiết cẩn độ kì báo đáp ư quân thân khâm tai vô tiềm trẫm mệnh 夏四月殿試賜阮冠儒等三名同進士出身〇,hạ tứ nguyệt điện thí tứ nguyễn quán nho đẳng tam danh đồng tiến sĩ xuất thân 令旨乂安處南河諸縣社民人有以堅義功祇受勑命止復其身,lệnh chỉ nghệ an xứ nam hà chư huyện xã dân nhân hữu dĩ kiên nghĩa công chỉ thụ sắc mệnh chỉ phục kì thân 其子孫與百姓同〇,kì tử tôn dữ bách tính đồng 加兵部尙書芳嶺侯武惟志爵芳郡公户部左侍郎義舍侯裴挺爵義郡公以其奉侍潜邸日久累隨征罰有功故也〇,gia binh bộ thượng thư phương lĩnh hầu vũ duy chí tước phương quận công hộ bộ tả thị lang nghĩa xá hầu bùi đĩnh tước nghĩa quận công dĩ kì phụng thị tiềm để nhật cửu luỵ tuỳ chinh phạt hữu công cố dã 令旨開例官校正清華乂安官田數另率反寓居人率等條〇,lệnh chỉ khai lệ quan hiệu chính thanh hoa nghệ an quan điền số lánh suất phản ngụ cư nhân suất đẳng điều 五月以王孫榮良侯鄭栐爲副将都督同知良郡公〇,ngũ nguyệt dĩ vương tôn vinh lương hầu trịnh vĩnh vi phó tướng đô đốc đồng tri lương quận công 令旨戒𬋩兵官毋得脧削奇虐兵民〇,lệnh chỉ giới quản binh quan vô đắc thuyên tước kì ngược binh dân 命京官分行四鎮閲選民丁取其强健者爲另送歸隊伍以時練習侯僃差行征討〇,mệnh kinh quan phân hành tứ trấn duyệt tuyển dân đinh thủ kì cường kiện giả vi lánh tống quy đội ngũ dĩ thời luyện tập hậu bị sai hành chinh thảo 遣兵部右侍郎潤裔伯胡士揚東閣學,khiến binh bộ hữu thị lang nhuận duệ bá hồ sĩ dương đông các học 士裴廷員徃關上候命〇,sĩ bùi đình viên vãng quan thượng hậu mệnh 六月清華處河決水溢渰浸民田〇,lục nguyệt thanh hoa xứ hà quyết thuỷ dật yêm tẩm dân điền 秋七月遣正使阮潤副使鄭時濟黎榮等如清歲貢又遣正使阮國櫆阮公璧如清謝恩〇,thu thất nguyệt khiến chính sứ nguyễn nhuận phó sứ trịnh thời tế lê vinh đẳng như thanh tuế cống hựu khiến chính sứ nguyễn quốc khôi nguyễn công bích như thanh tạ ân 令旨𬋩兵官不得留房另兵䂓取錢財〇,lệnh chỉ quản binh quan bất đắc lưu phòng lánh binh quy thủ tiền tài 以署衛事隴郡公范院爲都督僉事以其奉侍潜邸日久有功故也〇,dĩ thự vệ sự lũng quận công phạm viện vi đô đốc thiêm sự dĩ kì phụng thị tiềm để nhật cửu hữu công cố dã 八月有無頼僞徒啸聚於永頼瑞英地方僣號應天,bát nguyệt hữu vô lại nguỵ đồ khiếu tụ ư vĩnh lại thuỵ anh địa phương tiếm hiệu ứng thiên 于時瑞英縣縣丞杜文洽與永頼會庵人陶世相等率本部兵擒獲檻送京師斬之,vu thời thuỵ anh huyện huyện thừa đỗ văn hiệp dữ vĩnh lại hội am nhân đào thế tướng đẳng suất bản bộ binh cầm hoạch giám tống kinh sư trảm chi 其文洽世相等各加,kì văn hiệp thế tướng đẳng các gia 陞職爵有差〇,thăng chức tước hữu sai 九月大舉進征髙平,cửu nguyệt đại cử tiến chinh cao bằng 時髙平地方猶爲莫敬宇阻㨿拒違朝命不臣州民𨺻溺,thời cao bằng địa phương do vi mạc kính vũ trở cứ cự vi triều mệnh bất thần châu dân hãm nịch 於是王親提大兵進𤼵諒山道委節制府太尉宜國公鄭根統督諸将進𤼵太原道差太傅莅郡公鄭棟少尉雲郡公鄭榩少尉豪郡公黎時憲少傅奠郡公鄭楃都督同知禄郡公丁文左立郡公黎珠等爲統領督率,ư thị vương thân đề đại binh tiến phát lạng sơn đạo uỷ tiết chế phủ thái uý nghi quốc công trịnh căn thống đốc chư tướng tiến phát thái nguyên đạo sai thái phó li quận công trịnh đống thiếu uý vân quận công trịnh kiền thiếu uý hào quận công lê thời hiến thiếu phó điện quận công trịnh ốc đô đốc đồng tri lộc quận công đinh văn tá lập quận công lê châu đẳng vi thống lĩnh đốc suất 以禮部左侍郎陽郡公阮能紹刑部左侍郎桂海侯黎仕澈工部左侍郎延禄伯楊㵆兵部右侍郎潤裔伯胡士,dĩ lễ bộ tả thị lang dương quận công nguyễn năng thiệu hình bộ tả thị lang quế hải hầu lê sĩ triệt công bộ tả thị lang diên lộc bá dương hạo binh bộ hữu thị lang nhuận duệ bá hồ sĩ 揚鴻臚寺卿海山男阮名實監察御史張論道等爲督視分道並進直抵〇平,dương hồng lô tự khanh hải sơn nam nguyễn danh thực giám sát ngự sử trương luận đạo đẳng vi đốc thị phân đạo tịnh tiến trực để cao bằng 敬宇聞大兵至乃與其黨奔入内地鎮安州諸道追趕哨拿俘獲莫氏族属男女與其徒黨及人畜噐械財物不可勝紀先後歸降者益眾,kính vũ văn đại binh chí nãi dữ kì đảng bôn nhập nội địa trấn yên châu chư đạo truy cản tiêu nã phù hoạch mạc thị tộc thuộc nam nữ dữ kì đồ đảng cập nhân súc khí giới tài vật bất khả thắng kỷ tiên hậu quy hàng giả ích chúng 王體好生大德諸投降者特加恩宥脅從者一皆寬赦,vương thể hiếu sinh đại đức chư đầu hàng giả đặc gia ân hựu hiếp tòng giả nhất giai khoan xá 又宣布明論安集州民各使復業率遵聲教,hựu tuyên bố minh luận an tập châu dân các sử phục nghiệp suất tuân thanh giáo 一方之民咸蘇徯望焉〇,nhất phương chi dân hàm tô hễ vọng yên 冬十月丙戌望日有食之〇,đông thập nguyệt bính tuất vọng nhật hữu thực chi 都督僉事頴郡公鄭樑卒于軍贈左都督,đô đốc thiêm sự dĩnh quận công trịnh lương tốt vu quân tặng tả đô đốc 甲申六年清康熙七年春正月己丑有天棓星出西北方長半丈形如彗星〇,giáp thân lục niên thanh khang hi thất niên xuân chính nguyệt kỷ sửu hữu thiên bồi tinh xuất tây bắc phương trường bán trượng hình như tuệ tinh 是年旱〇,thị niên hạn 二月王大捷凱還留都督同知禄郡公丁文左鎮守七泉地方以鴻臚寺卿阮名實爲督同,nhị nguyệt vương đại tiệp khải hoàn lưu đô đốc đồng tri lộc quận công đinh văn tá trấn thủ thất tuyền địa phương dĩ hồng lô tự khanh nguyễn danh thực vi đốc đồng 至京告廟奏捷,chí kinh cáo miếu tấu tiệp 凣莫氏渠魁寘之國法其餘悉皆放赦,phàm mạc thị cừ khôi trí chi quốc pháp kì dư tất giai phóng xá 四月帝以王復國讐有大功乃尊封爲大元帥掌國政尙師太父德功仁威明聖西王,tứ nguyệt đế dĩ vương phục quốc cừu hữu đại công nãi tôn phong vi đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư thái phụ đức công nhân uy minh thánh tây vương 其冊文曰朕惟皇天生賢聖之才所以福國人君設尊貴之禮用以答勳,kì sách văn viết trẫm duy hoàng thiên sinh hiền thánh chi tài sở dĩ phúc quốc nhân quân thiết tôn quý chi lễ dụng dĩ đáp huân 誕協明徵載鏤華冊󱘢惟大元帥,đản hiệp minh trưng tải lũ hoa sách duy đại nguyên soái 掌國政尙師西王英䧺盖世忠厚傅家,chưởng quốc chính thượng sư tây vương anh hùng cái thế trung hậu phó gia 昔成祖纘世祖鴻基尊立先君賛成恢復之功平定之績,tích thành tổ toản thế tổ hồng cơ tôn lập tiên quân tán thành khôi phục chi công bình định chi tích 兹勳王率誼王大業來輔冲人頼多匡扶之力造就之仁政圖而朝重社安威加而内平外讋,tư huân vương suất nghị vương đại nghiệp lai phụ xung nhân lại đa khuông phù chi lực tạo tựu chi nhân chính đồ nhi triều trọng xã an uy gia nhi nội bình ngoại triệp 親提三軍進討髙平之莫孽巢穴掃空歸恢一統混洞先王之舊疆版章盡復,thân đề tam quân tiến thảo cao bằng chi mạc nghiệt sào huyệt tảo không quy khôi nhất thống hỗn động tiên vương chi cựu cương bản chương tận phục 諒盛德大功之素著信異數殊禮之當加,lượng thịnh đức đại công chi tố trước tín dị số thù lễ chi đương gia 特遣特進金紫榮禄大夫陪從工部尙書芳桂侯黎斅捧賫金冊普尊大元帥掌國政尙師太父德功仁威明聖,đặc khiến đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu bồi tụng công bộ thượng thư phương quế hầu lê hiệu bổng tê kim sách phổ tôn đại nguyên soái chưởng quốc chính thượng sư thái phụ đức công nhân uy minh thánh 西王,tây vương 王以其光受鴻名命永膺於𮌐祐莫安鰲世丕顯於治平,vương dĩ kì quang thụ hồng danh mệnh vĩnh ứng ư quyến hựu mạc an ngao thế phi hiển ư trị bình 王家延有道之長皇圖衍無疆之󰆑,vương gia diên hữu đạo chi trường hoàng đồ diễn vô cương chi khánh 欽哉〇,khâm tai 令各處諸社村民如有重例者各備以聞付監督平例官查實量减分與本縣各社共受以均賦役〇,lệnh các xứ chư xã thôn dân như hữu trọng lệ giả các bị dĩ văn phó giám đốc bình lệ quan tra thực lượng giảm phân dữ bản huyện các xã cộng thụ dĩ quân phú dịch 六月以都督同知禄郡公丁文左爲左都督都督命事纘郡公鄭𣛧提督燕郡公鄭柳竝爲都督同知,lục nguyệt dĩ đô đốc đồng tri lộc quận công đinh văn tá vi tả đô đốc đô đốc mệnh sự toản quận công trịnh sâm đề đốc yên quận công trịnh liễu tịnh vi đô đốc đồng tri 兵部左侍郎延禄伯楊㵆爲史部左侍郎立郡公黎珠爲都督僉事枚世康爲參督弘郡公提督芳岩󰞌陶光廣,binh bộ tả thị lang diên lộc bá dương hạo vi sử bộ tả thị lang lập quận công lê châu vi đô đốc thiêm sự mai thế khang vi tham đốc hoằng quận công đề đốc phương nham hầu đào quang quảng 參賛楊林侯劉世賡竝陞郡公爵,tham tán dương lâm hầu lưu thế canh tịnh thăng quận công tước 太原道監察御史枚林子張論道爲東各校書僉太監才兼侯鄧仕榮爲太監竝以從征髙平俘獲賊黨有功故也〇,thái nguyên đạo giám sát ngự sử mai lâm tử trương luận đạo vi đông các hiệu thư thiêm thái giám tài kiêm hầu đặng sĩ vinh vi thái giám tịnh dĩ tòng chinh cao bằng phù hoạch tặc đảng hữu công cố dã 秋七月都督命事通郡公鄭樭卒,thu thất nguyệt đô đốc mệnh sự thông quận công trịnh cơ tốt 贈右都督〇,tặng hữu đô đốc 山南處參政范公兼罷以督押堤路假作且緩期故也〇,sơn nam xứ tham chính phạm công kiêm bãi dĩ đốc áp đê lộ giả tác thả hoãn kì cố dã 八月禮部左侍郎楊郡公阮能紹卒,bát nguyệt lễ bộ tả thị lang dương quận công nguyễn năng thiệu tốt 能紹爲人質直居官清白南河之役參賛軍務有功,năng thiệu vi nhân chất trực cư quan thanh bạch nam hà chi dịch tham tán quân vụ hữu công 至是卒贈禮部尙書賜諡忠肅,chí thị tốt tặng lễ bộ thượng thư tứ thuỵ trung túc 能紹清池弘烈人〇,năng thiệu thanh trì hoằng liệt nhân 削阮德忠官爵德忠桂陽桂塢人,tước nguyễn đức trung quan tước đức trung quế dương quế ổ nhân 少保豪郡公阮德業之子嘗從征伐果敢善戰累官至都督同知爵瑞郡公,thiếu bảo hào quận công nguyễn đức nghiệp chi tử thường tòng chinh phạt quả cảm thiện chiến luỵ quan chí đô đốc đồng tri tước thuỵ quận công 王以次女鄭氏玉檉嫁之,vương dĩ thứ nữ trịnh thị ngọc sanh giá chi 但性殘忍特功驕横第宅僣侈又父子潜貯噐械私𤼵與民隂圖不軌,đản tính tàn nhẫn đặc công kiêu hoành đệ trạch tiếm xỉ hựu phụ tử tiềm trữ khí giới tư phát dữ dân âm đồ bất quỹ 事覺付下廷議反形已具,sự giác phó hạ đình nghị phản hình dĩ cụ 王念其有戰功止削奪官爵免死而誅其子阮德兼等三人〇,vương niệm kì hữu chiến công chỉ tước đoạt quan tước miễn tử nhi tru kì tử nguyễn đức kiêm đẳng tam nhân 九月甲辰日上一抱一背現于兑方亢宿度〇,cửu nguyệt giáp thìn nhật thượng nhất bão nhất bối hiện vu đoài phương cang túc độ 許國子監司業綏禄伯阮光岳陞翰林院侍讀致仕〇,hứa quốc tử giám tư nghiệp tuy lộc bá nguyễn quang nhạc thăng hàn lâm viện thị độc trí sĩ 冬十二月參從吏部尙書兼東閣大學士少保燕郡公范公著年,đông thập nhị nguyệt tham tụng lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ thiếu bảo yên quận công phạm công trứ niên 老乞謝事,lão khất tạ sự 上慰論𮌐留,thượng uý luận quyến lưu 公著懇請益力,công trứ khẩn thỉnh ích lực 上許之加陞國老太保參預朝政致仕〇,thượng hứa chi gia thăng quốc lão thái bảo tham dự triều chính trí sĩ 許户科事中󰆑堂男阮公弼陞吏科都給事中職子爵致仕,hứa hộ khoa sự trung khánh đường nam nguyễn công bật thăng lại khoa đô cấp sự trung chức tử tước trí sĩ 己酉七年清康熙八年春正月清遣内秘書院侍讀李僊跟兵部郎中楊兆傑賫旨論來使我以髙平四川退還莫氏,kỉ dậu thất niên thanh khang hi bát niên xuân chính nguyệt thanh khiến nội bí thư viện thị độc lí tiên cân binh bộ lang trung dương triệu kiệt tê chỉ luận lai sử ngã dĩ cao bằng tứ xuyên thoái hoàn mạc thị 時廷臣與清使辨解徃返數四清使堅執不聽,thời đình thần dữ thanh sứ biện giải vãng phản số tứ thanh sứ kiên chấp bất thính 上以事大惟共時命姑且從之〇,thượng dĩ sự đại duy cộng thời mệnh cô thả tòng chi 十四日文祖誼王太妃陳氏薨,thập tứ nhật văn tổ nghị vương thái phi trần thị hoăng 時清使李楊等遣前路李唐胤趙光朂魏象賢等僃儀致祭,thời thanh sứ lí dương đẳng khiến tiền lộ lí đường dận triệu quang húc nguỵ tượng hiền đẳng bị nghi trí tế 二月使臣阮國櫆阮公璧黎榮等還國,nhị nguyệt sứ thần nguyễn quốc khôi nguyễn công bích lê vinh đẳng hoàn quốc 舊制歲貢三年一徃餽送煩數,cựu chế tuế cống tam niên nhất vãng quỹ tống phiền số 明朝萬曆年間已準例六年两貢並進,minh triều vạn lịch niên gian dĩ chuẩn lệ lục niên lưỡng cống tịnh tiến 至是欲如明故事乃修本遣國櫆等如清一體奏請,chí thị dục như minh cố sự nãi tu bản khiến quốc khôi đẳng như thanh nhất thể tấu thỉnh 清帝許之,thanh đế hứa chi 是後遵爲常例〇,thị hậu tuân vi thường lệ 夏四月朔日食既〇,hạ tứ nguyệt sóc nhật thực ký 是年旱〇,thị niên hạn 五月太僕寺卿麗海子武榮進卒,ngũ nguyệt thái bộc tự khanh lệ hải tử vũ vinh tiến tốt 時榮進奉命督鎮髙平會清朝遣使宣旨以髙平四州退還莫氏乃還京回到中途病卒,thời vinh tiến phụng mệnh đốc trấn cao bằng hội thanh triều khiến sứ tuyên chỉ dĩ cao bằng tứ châu thoái hoàn mạc thị nãi hoàn kinh hồi đáo trung đồ bệnh tốt 贈兵部右侍郎伯爵差官慰祭〇,tặng binh bộ hữu thị lang bá tước sai quan uý tế 六月以武惟志爲禮部尙書陳登選爲兵,lục nguyệt dĩ vũ duy chí vi lễ bộ thượng thư trần đăng tuyển vi binh 部尙書黎斅爲刑部尙書並加參從宰相〇,bộ thượng thư lê hiệu vi hình bộ thượng thư tịnh gia tham tụng tể tướng 以裴挺爲工部尙書同存澤爲都御史阮宗澧爲户部左侍郎潘兼全爲刑部左侍郎鄧公瓆爲吏部右侍郎阮荗材爲户部右侍郎阮名實爲副都御史吳珪爲僉都御史〇,dĩ bùi đĩnh vi công bộ thượng thư đồng tồn trạch vi đô ngự sử nguyễn tông lễ vi hộ bộ tả thị lang phan kiêm toàn vi hình bộ tả thị lang đặng công chất vi lại bộ hữu thị lang nguyễn mậu tài vi hộ bộ hữu thị lang nguyễn danh thực vi phó đô ngự sử ngô khuê vi thiêm đô ngự sử 論奉使功以阮國櫆爲禮部左侍郎玉池子阮公璧爲刑部右侍郎嘉昌男又以阮潤鄭時濟卒于清追贈阮潤爲工部尙書伯爵鄭時濟工部左侍郎子爵仍給民田祀事〇,luận phụng sứ công dĩ nguyễn quốc khôi vi lễ bộ tả thị lang ngọc trì tử nguyễn công bích vi hình bộ hữu thị lang gia xương nam hựu dĩ nguyễn nhuận trịnh thời tế tốt vu thanh truy tặng nguyễn nhuận vi công bộ thượng thư bá tước trịnh thời tế công bộ tả thị lang tử tước những cấp dân điền tự sự 以黎珠爲都督同知馮恩義,dĩ lê châu vi đô đốc đồng tri phùng ân nghĩa 爲參督並以其護送文祖誼王太妃䘮事襄成故也〇,vi tham đốc tịnh dĩ kì hộ tống văn tổ nghị vương thái phi táng sự nhượng thành cố dã 秋七月都督同知萊郡公鄭栢卒,thu thất nguyệt đô đốc đồng tri lai quận công trịnh bách tốt 贈左都督〇,tặng tả đô đốc 八月以胡士揚爲吏部右侍郎〇,bát nguyệt dĩ hồ sĩ dương vi lại bộ hữu thị lang 九月以爵郡公黎庭堅爲提督,cửu nguyệt dĩ tước quận công lê đình kiên vi đề đốc 時庭堅留守山南治事廉平盗息民安故特擢陞二次,thời đình kiên lưu thủ sơn nam trị sự liêm bình đạo tức dân an cố đặc trạc thăng nhị thứ 庭堅安定沛寨人〇,đình kiên an định phái trại nhân 旨傳凣徵收季税及奉買供用貨財物得要索外例與抑買賤價以悅民情〇,chỉ truyền phàm trưng thu quý thuế cập phụng mãi cúng dụng hoá tài vật đắc yêu sách ngoại lệ dữ ức mãi tiện giá dĩ duyệt dân tình 初宣光安北營嘉國公武文密於恢復之日率兵從義累有功勞先朝仍鎮宣光地方許以世守傳襲其子太,sơ tuyên quang yên bắc doanh gia quốc công vũ văn mật ư khôi phục chi nhật suất binh tòng nghĩa luỵ hữu công lao tiên triều những trấn tuyên quang địa phương hứa dĩ thế thủ truyền tập kì tử thái 傅仁郡公武公紀孫太保和郡公武德恭並能繼承先志恪修臣職,phó nhân quận công vũ công kỷ tôn thái bảo hoà quận công vũ đức cung tịnh năng kế thừa tiên chí khác tu thần chức 至曾孫少傅宗郡公武公㥁特其山川險遠隂蓄不臣之心僣稱王爵僞立朝班又結黨于莫孽屡有交書徃復事跡顯露,chí tằng tôn thiếu phó tông quận công vũ công đức đặc kì sơn xuyên hiểm viễn âm súc bất thần chi tâm tiếm xưng vương tước nguỵ lập triều ban hựu kết đảng vu mạc nghiệt lũ hữu giao thư vãng phục sự tích hiển lộ 上以勳臣之後含容未忍問罪,thượng dĩ huân thần chi hậu hàm dung vị nhẫn vấn tội 至是公㥁因與手下麻福長不平内懷疑惧赴京自訴,chí thị công đức nhân dữ thủ hạ ma phúc trường bất bình nội hoài nghi cụ phó kinh tự tố 行至東蘭巡夜爲人所殺,hành chí đông lan tuần dạ vi nhân sở sát 事聞上以公㥁雖失臣節然念彼祖父有大勳勞義不可絶乃立其子武公俊爲後許爲都督僉事賜爵寬郡公領給民,sự văn thượng dĩ công đức tuy thất thần tiết nhiên niệm bỉ tổ phụ hữu đại huân lao nghĩa bất khả tuyệt nãi lập kì tử vũ công tuấn vi hậu hứa vi đô đốc thiêm sự tứ tước khoan quận công lĩnh cấp dân 禄使之承祀,lộc sử chi thừa tự 其諸子女悉加慰撫又以麻福長不忠所事乃監于獄中〇,kì chư tử nữ tất gia uý phủ hựu dĩ ma phúc trường bất trung sở sự nãi giám vu ngục trung 冬十月議行善政革弊習令凣十八條其一前代帝王及各神祠舊有皂隸付禮部查實論行,đông thập nguyệt nghị hành thiện chính cách tệ tập lệnh phàm thập bát điều kì nhất tiền đại đế vương cập các thần từ cựu hữu tạo lệ phó lễ bộ tra thực luận hành 其二廟祠祭禮許府縣官依例遵行二司吏不得干預,kì nhị miếu từ tế lễ hứa phủ huyện quan y lệ tuân hành nhị ti lại bất đắc can dự 其三徃年不合格生徒及士人補另已歸農者並許應試,kì tam vãng niên bất hợp cách sinh đồ cập sĩ nhân bổ lánh dĩ quy nông giả tịnh hứa ứng thí 其四辨舍吏之廉平貪冗以爲賞罰,kì tứ biện xá lại chi liêm bình tham nhũng dĩ vi thưởng phạt 其五别諸吏之勒幹狡𤟕以僃陞汰,kì ngũ biệt chư lại chi lặc cán giảo dĩ bị thăng thải 其六諸贖罰錢未收得者一皆饒赦,kì lục chư chuộc phạt tiền vị thu đắc giả nhất giai nhiêu xá 其七留監囚人許饑渴者隨時給,kì thất lưu giám tù nhân hữ cơ khát giả tuỳ thời cấp 養其入輕重諸刑並付刑部襨議,dưỡng kì nhập khinh trọng chư hình tịnh phó hình bộ phức nghị 其九擇良家子弟爲社長俾訓化社民曉知禮義,kì cửu trạch lương gia tử đệ vi xã trưởng tỉ huấn hoá xã dân hiểu tri lễ nghĩa 其十諸渡津處隨水淺深取濟功錢不得過索,kì thập chư độ tân xứ tuỳ thuỷ thiển thâm thủ tế công tiền bất đắc quá sách 其十一凣迯罪者許鎮守拿捉,kì thập nhất phàm đào tội giả hứa trấn thủ nã tróc 其十二刷訟事例許前次勘官詳註事跡侯後次官刷行,kì thập nhị xoát tụng sự lệ hứa tiền thứ khám quan tường chú sự tích hậu hậu thứ quan xoát hành 其下六條皆申明勘訟之事領布天下遠近無不喜悅〇,kì hạ lục điều giai thân minh khám tụng chi sự lĩnh bố thiên hạ viễn cận vô bất hỉ duyệt 平補四鎮季税例成,bình bổ tứ trấn quý thuế lệ thành 初國家恢復伊始賦税因循徃舊輕重未均,sơ quốc gia khôi phục y thuỷ phú thuế nhân tuần vãng cựu khinh trọng vị quân 乃者王命官分行天下照隨民産厚薄田壤肥饒平補季税例額有差,nãi giả vương mệnh quan phân hành thiên hạ chiếu tuỳ dân sản hậu bạc điền nhưỡng phì nhiêu bình bổ quý thuế lệ ngạch hữu sai 至是乃成,chí thị nãi thành 即具着令例攷許官民各守其一俾得遵㨿遂爲經常之制〇,tức cụ trước lệnh lệ khảo hứa quan dân các thủ kì nhất tỉ đắc tuân cứ toại vi kinh thường chi chế 禁勸農河堤索取民錢,cấm khuyến nông hà đê sách thủ dân tiền 時任是職者不思循省勸課惟務索民賀禮故嚴禁之,thời nhiệm thị chức giả bất tư tuần tỉnh khuyến khoá duy vụ sách dân hạ lễ cố nghiêm cấm chi 十一月封王孫鄭椽爲副将謙郡公〇,thập nhất nguyệt phong vương tôn trịnh duyên vi phó tướng khiêm quận công 賜參政黎得全子爵參督洮郡公范𣆭爲提督署衛事匡武侯范錄爲參督以得全奉差督視乂安日䂓科差拨捉得逆賊張福裡而𣆭錄亦預差行捕拿有功故也〇,tứ tham chính lê đắc toàn tử tước tham đốc thao quận công phạm thạnh vi đề đốc thự vệ sự khuông vũ hầu phạm lục vi tham đốc dĩ đắc toàn phụng sai đốc thị nghệ an nhật quy khoa sai bạt tróc đắc nghịch tặc trương phúc lí nhi thạnh lục diệc dự sai hành bổ nã hữu công cố dã 以阮名實爲兵部右侍郎〇,dĩ nguyễn danh thực vi binh bộ hữu thị lang 閏十二月賜胡士揚侯爵裴廷員杜善政等男爵以候命,nhuận thập nhị nguyệt tứ hồ sĩ dương hầu tước bùi đình viên đỗ thiện chính đẳng nam tước dĩ hậu mệnh 迎接使臣有功故也〇,nghênh tiếp sứ thần hữu công cố dã 旨傳歲季刷訟事例遞年十月御史󰉟送下該道輔送内外各衙門僃類所勘諸訟並詳註事由納在後次官俟刷󰍶以次輔納在御史󰉟御史󰉟亦類本衙門所勘諸訟及具類前次簿輔納待旨論行以僃黜陟,chỉ truyền tuế quý xoát tụng sự lệ đệ niên thập nguyệt ngự sử đài tống hạ cai đạo phụ tống nội ngoại các nha môn bị loại sở khám chư tụng tịnh tường chú sự do nạp tại hậu thứ quan sĩ xoát tất dĩ thứ phụ nạp tại ngự sử đài ngự sử đài diệc loại bản nha môn sở khám chư tụng cập cụ loại tiền thứ bạ phụ nạp đãi chỉ luận hành dĩ bị truất trắc 庚戌八年清康熙九年春三月火星入南斗〇,canh tuất bát niên thanh khang hi cửu niên xuân tam nguyệt hoả tinh nhập nam đẩu 月入南斗色赤〇,nguyệt nhập nam đẩu sắc xích 金星入太微〇,kim tinh nhập thái vi 命山南參政碧江子黎得全刑科都給事中陳春榜等賫論文徃諭順廣阮氏,mệnh sơn nam tham chính bích giang tử lê đắc toàn hình khoa đô cấp sự trung trần xuân bảng đẳng tê luận văn vãng dụ thuận quảng nguyễn thị 于時得全等奉命至布政日麗海門,vu thời đắc toàn đẳng phụng mệnh chí bố chính nhật lệ hải môn 使行人先𮞏䦕文通報,sử hành nhân tiên đệ quan văn thông báo 又以言詞徃復數四阮氏拒命不納,hựu dĩ ngôn từ vãng phục số tứ nguyễn thị cự mệnh bất nạp 得全等遂回京〇,đắc toàn đẳng toại hồi kinh 夏四月貶山南處憲察使黎𦤶平為海陽道監察御史以督押堤路科事未明故貶〇,hạ tứ nguyệt biếm sơn nam xứ hiến sát sứ lê trí bình vi hải dương đạo giám sát ngự sử dĩ đốc áp đê lộ khoa sự vị minh cố biếm 命禮部左侍郎阮國櫆吏部右侍郎鄧公瓆等陪侍經筵〇,mệnh lễ bộ tả thị lang nguyễn quốc khôi lại bộ hữu thị lang đặng công chất đẳng bồi thị kinh đình 五月不雨人多疫癘,ngũ nguyệt bất vũ nhân đa dịch lệ 上精心密禱仰祈天貺〇,thượng tinh tâm mật đảo ngưỡng kì thiên huống 旨傳凣奏給官田止許耕種本貫十畝其餘照收税錢不得濫耕〇,chỉ truyền phàm tấu cấp quan điền chỉ hứa canh chủng bản quán thập mẫu kì dư chiếu thu thuế tiền bất đắc lạm canh 六月以提督普郡公鄭檱爲都督僉事左校點禎祥侯黎時宲爲參督檱陶光饒之子奉賜姓鄭,lục nguyệt dĩ đề đốc phổ quận công trịnh kì vi đô đốc thiêm sự tả hiệu điểm trinh tường hầu lê thời bao3 vi tham đốc kì đào quang nhiêu chi tử phụng tứ tính trịnh 時宲黎時憲之子〇,thời bao3 lê thời hiến chi tử 貶山西參政武兼爲户科給事中以僃類堤路緩期故也〇,biếm sơn tây tham chính vũ kiêm vi hộ khoa cấp sự trung dĩ bị loại đê lộ hoãn kì cố dã 命少尉豪郡公黎時憲爲統率吏部右侍郎潤裔侯胡士揚爲督視将兵經畧宣光地方,mệnh thiếu uý hào quận công lê thời hiến vi thống suất lại bộ hữu thị lang nhuận duệ hầu hồ sĩ dương vi đốc thị tướng binh kinh lược tuyên quang địa phương 時宣光麻福長之子惠挺麻福蘭及其弟趁勝麻福淀聚眾刼掠方民騷擾上乃命時憲與參督詠郡公阮德霑等分道徃擊擒獲福蘭斬之福淀北奔入内地,thời tuyên quang ma phúc trường chi tử huệ đĩnh ma phúc lan cập kì đệ sấn thắng ma phúc điện tụ chúng kiếp lược phương dân tao nhiễu thượng nãi mệnh thời hiến dữ tham đốc vịnh quận công nguyễn đức triêm đẳng phân đạo vãng kích cầm hoạch phúc lan trảm chi phúc điện bắc bôn nhập nội địa 時憲等乃安集州民而回〇,thời hiến đẳng nãi an tập châu dân nhi hồi 秋七月以陳興學爲參督朝潤侯陳興讓爲署衛事朝憲侯以其能糾率,thu thất nguyệt dĩ trần hưng học vi tham đốc triều nhuận hầu trần hưng nhượng vi thự vệ sự triều hiến hầu dĩ kì năng kiểu suất 鄕兵襲擊賊黨再隨軍討賊故論堅義功乃許之〇,hương binh tập kích tặc đảng tái tuỳ quân thảo tặc cố luận kiên nghĩa công nãi hứa chi 贈工部尙書派郡公阮道安爲少保追念其奉侍王潜邸講學故贈之道安慈廉福演人〇,tặng công bộ thượng thư phái quận công nguyễn đạo an vi thiếu bảo truy niệm kì phụng thị vương tiềm để giảng học cố tặng chi đạo an từ liêm phúc diễn nhân 九月鄕試各處士人〇,cửu nguyệt hương thí các xứ sĩ nhân 旨傳分補鄕試塲供頓事例凣某縣有應除某社民許二司照本處各縣平補共受以均力役〇,chỉ truyền phân bổ hương thí trường cung đốn sự lệ phàm mỗ huyện hữu ứng trừ mỗ xã dân hứa nhị ti chiếu bản xứ các huyện bình bổ cộng thụ dĩ quân lực dịch 冬十一月會試天下貢士取合格陳世榮等三十一名〇,đông thập nhất nguyệt hội thí thiên hạ cống sĩ thủ hợp cách trần thế vinh đẳng tam thập nhất danh 旨傳禁通同外國盗賣銃口〇,chỉ truyền cấm thông đồng ngoại quốc đạo mại súng khẩu 立賞告捕强盗令今後如有捉得强道并探得道刼殺人者重者賞以官職輕,lập thưởng cáo bổ cường đạo lệnh kim hậu như hữu tróc đắc cường đạo tịnh thám đắc đạo kiếp sát nhân giả trọng giả thưởng dĩ quan chức khinh 者賞以銀錢或饒官役,giả thưởng dĩ ngân tiền hoặc nhiêu quan dịch 其寓藏停止以盗刼罪之或罪人在迯知情容養者按律論行〇,kì ngụ tàng đình chỉ dĩ đạo kiếp tội chi hoặc tội nhân tại đào tri tình dung dưỡng giả án luật luận hành 十二月以署衛事舒泰侯阮仕健爲參督工科都給事中黎公朝爲禮科都給事中以其奉差開例爲民所保故也,thập nhị nguyệt dĩ thự vệ sự thư thái hầu nguyễn sĩ kiện vi tham đốc công khoa đô cấp sự trung lê công triều vi lễ khoa đô cấp sự trung dĩ kì phụng sai khai lệ vi dân sở bảo cố dã 辛亥九年清康熙十年春正月殿試,tân hợi cửu niên thanh khang hi thập niên xuân chính nguyệt điện thí 賜劉名公進士及第第一名韶仕琳進士及第第三名黎有名武廷臨進士出身黎䧺稱等二十七名並同進士出身〇,tứ lưu danh công tiến sĩ cập đệ đệ nhất danh thiều sĩ lâm tiến sĩ cập đệ đệ tam danh lê hữu danh vũ đình lâm tiến sĩ xuất thân lê hùng xứng đẳng nhị thập thất danh tịnh đồng tiến sĩ xuất thân 二月命官閲選四鎮另兵補入隊伍,nhị nguyệt mệnh quan duyệt tuyển tứ trấn lánh binh bổ nhập đội ngũ 時,thờị 加教習以後年大舉〇,gia giáo tập dĩ hậu niên đại cử 夏四月兵部尙書頴郡公阮悌致仕,hạ tứ nguyệt binh bộ thượng thư dĩnh quận công nguyễn đễ trí sĩ 加陞少保,gia thăng thiếu bảo 悌時七十八〇,đễ thời thất thập bát 秋七月命朝臣各舉所知凣有學行政術堪爲守令者二品舉四人三品至五品舉三人六品至八品舉二人各以名聞付吏部銓除任職,thu thất nguyệt mệnh triều thần các cử sở tri phàm hữu học hành chính thuật kham vi thủ lệnh giả nhị phẩm cử tứ nhân tam phẩm chí ngũ phẩm cử tam nhân lục phẩm chí bát phẩm cử nhị nhân các dĩ danh văn phó lại bộ thuyên trừ nhiệm chức 舉得其人者議加奬賞如見或負所薦肆爲貪墨許先陳言免其連坐,cử đắc kì nhân giả nghị gia tưởng thưởng như kiến hoặc phụ sở tiến tứ vi tham mặc hứa tiên trần ngôn miễn kì liên toạ 若隱不以聞罪亦如之〇,nhược ẩn bất dĩ văn tội diệc như chi 八月己酉朔日有食之〇,bát nguyệt kỷ dậu sóc nhật hữu thực chi 清朝平西親王欽旨委開化鎮標遊擊曹知府劉解送迯罪人麻福淀,thanh triều bình tây thân vương khâm chỉ uỷ khai hoá trấn tiêu du kích tào tri phủ lưu giải tống đào tội nhân ma phúc điện 并伊家人就交界,tịnh y gia nhân tựu giao giới 乃差官領回與麻福長並誅之〇,nãi sai quan lĩnh hồi dữ ma phúc trường tịnh tru chi 九月命兵部左侍郎黎仕澈吏部右侍郎鄧公瓆等考課内外各衙門,cửu nguyệt mệnh binh bộ tả thị lang lê sĩ triệt lại bộ hữu thị lang đặng công chất đẳng khảo khoá nội ngoại các nha môn 時同存澤獨任都御史勘訟多有逾期以是罷職〇,thời đồng tồn trạch độc nhiệm đô ngự sử khám tụng đa hữu du kì dĩ thị bãi chức 冬十月十五日帝崩,đông thập nguyệt thập ngũ nhật đế băng 羣臣上尊號曰豁達睿聰剛毅中正温柔和樂欽明文思允恭克讓穆皇帝廟號玄宗〇,quần thần thượng tôn hiệu viết khoát đạt duệ thông cương nghị trung chính ôn nhu hoà lạc khâm minh văn tư doãn cung khắc nhượng mục hoàng đế miếu hiệu huyền tông 十一月十三日奉玄宗穆皇帝梓宫回塟于宲盛陵立乾龍殿奉事之從皇太后鄕也〇,thập nhất nguyệt thập tam nhật phụng huyền tông mục hoàng đế tử cung hồi táng vu bao3 thịnh lăng lập càn long điện phụng sự chi tòng hoàng thái hậu hương dã 初神宗崩皇次子惟檜時方二歲王與正妃鄭氏,sơ thần tông băng hoàng thứ tử duy cối thời phương nhị tuế vương dữ chính phi trịnh thị 玉瓏養之府忠涵養薰陶成就德性,ngọc lung dưỡng chi phủ trung hàm dưỡng huân đào thành tựu đức tính 至是玄宗崩無嗣王乃旨諭節制府及大臣文武百官曰我聞天下者皇朝聖祖神宗之天下,chí thị huyền tông băng vô tự vương nãi chỉ dụ tiết chế phủ cập đại thần văn võ bách quan viết ngã văn thiên hạ giả hoàng triều thánh tổ thần tông chi thiên hạ 󰟸遭國運中衰𦤶使莫姦上僣時我先祖考奮起義旅推尊夾輔列聖皇帝掃除莫氏收復京城開拓封疆尊安國勢好通北國王爵普封,khoảnh tao quốc vận trung suy trí sử mạc gian thượng tiếm thời ngã tiên tổ khảo phấn khởi nghĩa lữ suy tôn giáp phụ liệt thánh hoàng đế tảo trừ mạc thị thu phục kinh thành khai thác phong cương tôn an quốc thế hảo thông bắc quốc vương tước phổ phong 兹我承祖宗功德之傳任社稷生民之寄篤忠貞大節照精白一心纘修先緒保安皇家,tư ngã thừa tổ tông công đức chi truyền nhiệm xã tắc sinh dân chi kí đốc trung trinh đại tiết chiếu tinh bạch nhất tâm toản tu tiên tự bảo an hoàng gia 當神宗淵皇帝在御則協恭同寅懋勉政事夙夜謀慮興致太平,đương thần tông uyên hoàng đế tại ngự tắc hiệp cung đồng dần mậu miễn chính sự túc dạ mưu lự hưng trí thái bình 迨神宗淵皇帝陟方則亨屯濟蹇左扶右持明言用保弘濟艱難尊立大行皇帝於幼冲嗣位之初薰陶聖德就将敬學聲名洋溢外方信義有孚上國寵以王章榮以金印居位垂有十年時和年豊民康物阜號令典刑煥然可述,đãi thần tông uyên hoàng đế trắc phương tắc hanh đốn tế kiển tả phù hữu trì minh ngôn dụng bảo hoằng tế gian nan tôn lập đại hành hoàng đế ư ấu xung tự vị chi sơ huân đào thánh đức tựu tương kính học thanh danh dương dật ngoại phương tín nghĩa hữu phù thượng quốc sủng dĩ vương chương vinh dĩ kim ấn cư vị thuỳ hữu thập niên thời hoà niên phong dân khang vật phụ hiệu lệnh điển hình hoán nhiên khả thuật 加以内平四海外讋百蠻,gia dĩ nội bình tứ hải ngoại triệp bách man 其土地之廣人民之眾親於昔時大有逕庭矣,kì thổ địa chi quảng nhân dân chi chúng thân ư tích thời đại hữu kính đình hĩ 詎意本年十月十五日大行皇帝上賓嗣承猶乏第念神噐至重惟先君之子有賢德者足以克堪,cự ý bản niên thập nguyệt thập ngũ nhật đại hành hoàng đế thượng tân tự thừa do phạp đệ niệm thần khí chí trọng duy tiên quân chi tử hữu hiền đức giả túc dĩ khắc kham 今皇弟黎維襘乃先,kim hoàng đệ lê duy cối nãi tiên 帝神宗淵皇帝之次子適值先帝於倦勤之日甫初二歲奉囑託阿保鞠育于府中蒙養匡救教導誘掖正言正道日使聞行兹年十有一德年俱長賢孝夙聞可承大統應尊立即皇帝位以副天下臣民之望,đế thần tông uyên hoàng đế chi thứ tử thích trị tiên đế ư quyện cần chi nhật phủ sơ nhị tuế phụng chúc thác a bảo cúc dục vu phủ trung mông dưỡng khuông cứu giáo đạo dụ dịch chính ngôn chính đạo nhật sử văn hành tư niên thập hữu nhất đức niên cụ trưởng hiền hiếu túc văn khả thừa đại thống ứng tôn lập tức hoàng đế vị dĩ phó thiên hạ thần dân chi vọng 節制府暨大臣文武百官等當體我至意同心修輔夙夜祗勤各盡當爲以成致治之功以躋悠久之盛保永世惟帝惟王之業朂哉〇,tiết chế phủ kị đại thần văn vũ bách quan đẳng đương thể ngã chí ý đồng tâm tu phụ túc dạ chi cần các tận đương vi dĩ thành trí trị chi công dĩ tê du cửu chi thịnh bảo vĩnh thế duy đế duy vương chi nghiệp húc tai 是月十九日丙寅王親率節制府暨大臣文武百官尊立皇弟維襘即皇帝位,thị nguyệt thập cửu nhật bính dần vương thân suất tiết chế phủ kị đại thần văn vũ bách quan tôn lập hoàng đệ duy cối tức hoàng đế vị 以明年爲陽德元年,dĩ minh niên vi dương đức nguyên niên 大赦〇,đại xá 尊王正妃鄭氏玉瓏爲國太母,tôn vương chính phi trịnh thị ngọc lung vi quốc thái mẫu 嘉宗羙皇帝諱維襘神宗次子也初神宗崩帝甫二歲王命正妃鄭氏玉瓏養于宫中玄宗崩無嗣遂登大寶在位四年崩壽十五歲塟福安陵,gia tông mĩ hoàng đế huý duy cối thần tông thứ tử dã sơ thần tông băng đế phủ nhị tuế vương mệnh chính phi trịnh thị ngọc lung dưỡng vu cung trung huyền tông băng vô tự toại đăng đại bảo tại vị tứ niên băng thọ thập ngũ tuế táng phúc an lăng 帝體貌英偉天性寬和有君之德惜夫享國於久未見其有爲也壬子陽德元年清康熙十一年春正月仍給開國功臣黎來祭田孫姪世守祀事〇,đế thể mạo anh vĩ thiên tính khoan hoà hữu quân chi đức tích phu hưởng quốc ư cửu vị kiến kì hữu vi dã nhâm tí dương đức nguyên niên thanh khang hi thập nhất niên xuân chính nguyệt những cấp khai quốc công thần lê lai tế điền tôn điệt thế thủ tự sự 三月以楊㵆爲御史󰉟都御史阮宗澧爲吏部左侍郎阮荗材爲副都御史棃得全爲僉都御史〇,tam nguyệt dĩ dương hạo vi ngự sử đài đô ngự sử nguyễn tông lễ vi lại bộ tả thị lang nguyễn mậu tài vi phó đô ngự sử lê đắc toàn vi thiêm đô ngự sử 夏四,hạ tứ 月王以廣南阮福頻久違朝命負固不服告祭于天地神祗聲罪致討〇,nguyệt vương dĩ quảng nam nguyễn phúc tần cửu vi triều mệnh phụ cố bất phục cáo tế vu thiên địa thần chi thanh tội trí thảo 命副都将太傅莅郡公鄭棟爲統領預徃乂安屯鎮協與統率少尉當郡公陶光饒䂓料布置控制邊方〇,mệnh phó đô tướng thái phó li quận công trịnh đống vi thống lĩnh dự vãng nghệ an đồn trấn hiệp dữ thống suất thiếu uý đương quận công đào quang nhiêu quy liệu bố trí khống chế biên phương 以范質爲大理寺卿〇,dĩ phạm chất vi đại lí tự khanh 五月鎮守乂安處兼鎮布政州統率官左匡軍營副将少尉當郡公陶光饒卒,ngũ nguyệt trấn thủ nghệ an xứ kiêm trấn bố chính châu thống suất quan tả khuông quân doanh phó tướng thiếu uý đương quận công đào quang nhiêu tốt 光饒奉侍王潜邸日久累期討賊安内靖外多有勳勞在鎮凣十八年令行禁止盗賊屏息邊陲晏然年七十一卒于鎮,quang nhiêu phụng thị vương tiềm để nhật cửu luỵ kì thảo tặc an nội tịnh ngoại đa hữu huân lao tại trấn phàm thập bát niên lệnh hành cấm chỉ đạo tặc bình tức biên thuỳ yến nhiên niên thất thập nhất tốt vu trấn 贈太宰賜諡純謹褒,tặng thái tể tứ thuỵ thuần cẩn 封爲福神立祠享祀,phong vi phúc thần lập từ hưởng tự 光饒青威泉甘人〇,quang nhiêu thanh oai tuyền cam nhân 六月王親扶皇上御駕親征,lục nguyệt vương thân phù hoàng thượng ngự giá thân chinh 委節制太尉宜國公鄭根總提大兵直進廣南順化地方,uỷ tiết chế thái uý nghi quốc công trịnh căn tổng đề đại binh trực tiến quảng nam thuận hoá địa phương 時御駕南征寬郡公武公俊在京遁歸宣光攻刼州民,thời ngự giá nam chinh khoan quận công vũ công tuấn tại kinh độn quy tuyên quang công kiếp châu dân 留守京城少傅殿郡公鄭楃差兵追殺之盡獲其黨而還〇,lưu thủ kinh thành thiếu phó điện quận công trịnh ốc sai binh truy sát chi tận hoạch kì đảng nhi hoàn 副将少尉羙郡公鄭桓卒,phó tướng thiếu uý mĩ quận công trịnh hoàn tốt 贈太保〇,tặng thái bảo 工部尙書少保錦郡公致仕阮厚眷卒年九十五,công bộ thượng thư thiếu bảo cẩm quận công trí sĩ nguyễn hậu quyến tốt niên cửu thập ngũ 加贈户部尙書賜諡文斗,gia tặng hộ bộ thượng thư tứ thuỵ văn đẩu 厚眷至灵樂山人〇,hậu quyến chí linh lạc sơn nhân 秋閏八月大軍進到布政州差諸将分道進討,thu nhuận bát nguyệt đại quân tiến đáo bố chính châu sai chư tướng phân đạo tiến thảo 節制太尉宣國,tiết chế thái uý tuyên quốc 公鄭根親率大兵渡河放曉諭于順化廣南二處民人曰伐罪救民乃王者興師之義,công trịnh căn thân suất đại binh độ hà phóng hiểu dụ vu thuận hoá quảng nam nhị xứ dân nhân viết phạt tội cứu dân nãi vương giả hưng sư chi nghĩa 爾之二處人民本是皇朝聖祖神宗之土地人民非阮氏開拓之所有,nhĩ chi nhị xứ nhân dân bản thị hoàng triều thánh tổ thần tông chi thổ địa nhân dân phi nguyễn thị khai thác chi sở hữu 仰荷先聖王念及莩葭之親奏知先皇帝准許端國公鎮守二處供納貢税以資國用指誓天地期以始終盡節爲臣,ngưỡng hà tiên thánh vương niệm cập phu gia chi thân tấu tri tiên hoàng đế chuẩn hứa đoan quốc công trấn thủ nhị xứ cúng nạp cống thuế dĩ tư quốc dụng chỉ thệ thiên địa kì dĩ thuỷ chung tận tiết vi thần 于時光聖王志厲恢復皇家勦除僞莫端國公居在外鎮曾無汗馬守功及天下大定始赴京拜賀,vu thời quang thánh vương chí lệ khôi phục hoàng gia tiễu trừ nguỵ mạc đoan quốc công cư tại ngoại trấn tăng vô hãn mã thủ công cập thiên hạ đại định thuỷ phó kinh bái hạ 先聖王量廣含弘不叙勳勞止以親義仍具本加,tiên thánh vương lượng quảng hàm hoằng bất tự huân lao chỉ dĩ thân nghĩa những cụ bản gia 以職爵寵禄優厚位冠廷臣,dĩ chắc tước sủng lộc ưu hậu vị quán đình thần 不意違皆約盟隂圖反側於庚子年誘使姦臣作亂私自迯回有乖臣節正當裁之以法,bất ý vi giai ước minh âm đồ phản trắc ư canh tí niên dụ sử gian thần tác loạn tư tự đào hồi hữu quai thần tiết chính đương tài chi dĩ pháp 先聖王憐愛曲容宥其過失,tiên thánh vương lân ái khúc dung hựu kì quá thất 况差官賫捧勑書曉誘事理而焚毀使舘圖奪勑書隂辱使命,huống sai quan tê bổng sắc thư hiểu dụ sự lí nhi phàn huỷ sứ quán đồ đoạt sắc thư âm nhục sứ mệnh 其不軌之心以萌於此,kì bất quỹ chi tâm dĩ manh ư thử 自後循習畧不必言,tự hậu tuần tập lược bất tất ngôn 上年差官賫諭曉以君臣大義示以禍福两端欲彼革心歸命以免,thượng niên sai quan tê dụ hiểu dĩ quân thần đại nghĩa thị dĩ hoạ phúc lưỡng đoan dục bỉ cách tâm quy mệnh dĩ miễn 爾民兵戈之苦共享太平之福,nhĩ dân binh qua chi khổ cộng hưởng thái bình chi phúc 詎料彼孽不能覺悟更驕慢辭説拒遏欽命行人,cự liệu bỉ nghiệt bất năng giác ngộ cánh kiêu mạn từ thuyết cự át khâm mệnh hành nhân 其叛逆不敬之罪孰,kì phản nghịch bất kính chi tội thục 甚於此,thậm ư thử 夫土乃王土民乃王民彼之竊據此土者不知是何名󰉍而深溝髙壘以逆命厚賦重斂以虐民脇爾以執㦸執戈何有乎班聯職秩致爾失學書學禮何有乎科目功名迹其所爲旣負固作逆又拒我朝廷再茶毒我方民彼之罪惡如此容可置而不問乎民之倒懸如此容何恬而不救乎事非得已兵征言興,phu thổ nãi vương thổ dân nãi vương dân bỉ chi thiết cứ thử thổ giả bất tri thị hà danh hiệu nhi thâm cấu cao luỹ dĩ nghịch mệnh hậu phú trọng liễm dĩ ngược dân hiếp nhĩ dĩ chấp kích chấp qua hà hữu hồ ban liễn chức trật trí nhĩ thất học thư học lễ hà hữu hồ khoa mục công danh tích kì sở vi ký phụ cố tác nghịch hựu cự ngã triều đình tái trà độc ngã phương dân bỉ chi tội ác như thử dung khả trí nhi bất vấn hồ dân chi đảo huyền như thử dung hà điềm nhi bất cứu hồ sự phi đắc dĩ binh chinh ngôn hưng 兹我恭奉大元帥統國政尙師太父德功仁威明聖西王翊扶皇上飭駕親征專委我以總提大兵號令諸,tư ngã cung phụng đại nguyên soái thống quốc chính thượng sư thái phụ đức công nhân uy minh thánh tây vương dực phù hoàng thượng sức giá thân chinh chuyên uỷ ngã dĩ tổng đề đại binh hiệu lệnh chư 将分道進討期以萬全取勝盡殄逆徒而後以,tướng phân đạo tiến thảo kì dĩ vạn toàn thủ thắng tận điển nghịch đồ nhi hậu dĩ 爾二處人等倘能倍暗向明歸人避虐或倒前戈以投降或詣軍門而出首名目則赦過賞功小民則輕徭薄賦倘或别處人民畏罪而逃有爲賊所誘竄居于此如見大兵進至先來歸命亦得赦過録用若執迷不悟則火炎崑崗玉石俱焚,nhĩ nhị xứ nhân đẳng thảng năng bồi ám hướng minh quy nhân tị ngược hoặc đảo tiền qua dĩ đầu hàng hoặc nghệ quân môn nhi xuất thủ danh mục tắc xá quá thưởng công tiểu dân tắc khinh dao bạc phú thảng hoặc biệt xứ nhân dân uý tội nhi đào hữu vi tặc sở dụ thoán cư vu thử như kiến đại binh tiến chí tiên lai quy mệnh diệc đắc xá quá lục dụng nhược chấp mê bất ngộ tắc hoả viêm côn cương ngọc thạch cụ phàn 到此時節爾等将安迯乎,đáo thử thời tiết nhĩ đẳng tương an đào hồ 特諭〇,đặc dụ 冬十一月統率黎時憲督本道官兵直進賊外壘差所属僉掌侯梁登光禎祥侯武俊材承夜奪戰賊,đông thập nhất nguyệt thống suất lê thời hiến đốc bản đạo quan binh trực tiến tặc ngoại luỹ sai sở thuộc thiêm chưởng hầu lương đăng quang trinh tường hầu vũ tuấn tài thừa dạ đoạt chiến tặc 徒于多吝處燒毀賊寨斬得賊馘收得賊旗幟噐械調詣軍門獻納〇,đồ vu đa lận xứ thiêu huỷ tặc trại trảm đắc tặc quắc thu đắc tặc kì xí khí giới điều nghệ quân môn hiến nạp 以梁登光爲參督武俊材爲提督賞其能先登破賊也〇,dĩ lương đăng quang vi tham đốc vũ tuấn tài vi đề đốc thưởng kì năng tiên đăng phá tặc dã 副将都督同知衛郡公鄭梐卒,phó tướng đô đốc đồng tri vệ quận công trịnh bệ tốt 贈少保〇,tặng thiếu bảo 十二月王以順化地濕又値降冬寒凍士卒難久留遂奏知于帝還師,thập nhị nguyệt vương dĩ thuận hoá địa thấp hựu trị giáng đông hàn đông sĩ tốt nan cửu lưu toại tấu tri vu đế hoàn sư 凣俘獲賊人男女老少皆給錢米𤼵回〇,phàm phù hoạch tặc nhân nam nữ lão thiếu giai cấp tiền mễ phát hồi 命副将少尉豪郡公黎時憲鎮守乂安處兼鎮布政州陪從兵部左侍郎桂海侯黎仕澈爲督視陪從兵部右侍郎海山男阮名實爲副督視,mệnh phó tướng thiếu uý hào quận công lê thời hiến trấn thủ nghệ an xứ kiêm trấn bố chính châu bồi tụng binh bộ tả thị lang quế hải hầu lê sĩ triệt vi đốc thị bồi tụng binh bộ hữu thị lang hải sơn nam nguyễn danh thực vi phó đốc thị 追贈南征陣亡将士職爵田禄有差,truy tặng nam chinh trận vong tướng sĩ chức tước điền lộc hữu sai 癸丑二年清康熙十二年春正月車駕至京師,quý sửu nhị niên thanh khang hi thập nhị niên xuân chính nguyệt xa giá chí kinh sư 命阮廷正裴廷員黎公朝等徃闕上候命〇,mệnh nguyễn đình chính bùi đình viên lê công triều đẳng vãng khuyết thượng hậu mệnh 三月遣正使阮荗材胡士揚副使陶公正武公道武惟諧等二部如清歲貢附告哀事〇,tam nguyệt khiến chính sứ nguyễn mậu tài hồ sĩ dương phó sứ đào công chính vũ công đạo vũ duy hài đẳng nhị bộ như thanh tuế cống phụ cáo ai sự 賜參督膠璿侯陶登用郡公爵〇,tứ tham đốc giao toàn hầu đào đăng dụng quận công tước 以潘兼全爲史部左侍郎阮國櫆爲户部左侍郎范質爲副都御史申全爲史部右侍郎黎榮爲户部右侍郎阮廷,dĩ phan kiêm toàn vi sử bộ tả thị lang nguyễn quốc khôi vi hộ bộ tả thị lang phạm chất vi phó đô ngự sử thân toàn vi sử bộ hữu thị lang lê vinh vi hộ bộ hữu thị lang nguyễn đình 控御邊陲保安方民〇,khống ngự biên thuỳ bảo an phương dân 正爲禮部右侍郎武良爲刑部右侍郎裴廷員爲工部右侍郎〇,chính vi lễ bộ hữu thị lang vũ lương vi hình bộ hữu thị lang bùi đình viên vi công bộ hữu thị lang 以同存澤爲兵部左侍郎,dĩ đồng tồn trạch vi binh bộ tả thị lang 先是存澤任御史󰉟勘訟逾期罷職至是復用之〇,tiên thị tồn trạch nhiệm ngự sử đài khám tụng du kì bãi chức chí thị phục dụng chi 秋七月起復參從史部尙書兼東閣大學士國老參預朝政太保燕郡公致仕范公著入朝掌六部事參賛機務〇,thu thất nguyệt khởi phục tham tụng sử bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ quốc lão tham dự triều chính thái bảo yên quận công trí sĩ phạm công trứ nhập triều chưởng lục bộ sự tham tán cơ vụ 令文官入王府内閣議事奉侍内閣自是始〇,lệnh văn quan nhập vương phủ nội các nghị sự phụng thị nội các tự thị thuỷ 九月陶光輝有罪伏誅,cửu nguyệt đào quang huy hữu tội phục tru 光輝乃光饒之子籍父功隂蒙加職爵權禄配以郡主而乃驕弄自恣多行悖逆不道又隂營,quang huy nãi quang nhiêu chi tử tịch phụ công âm mông gia chức tước quyền lộc phối dĩ quận chúa nhi nãi kiêu lộng tự tư đa hành bột nghịch bất đạo hựu âm doanh 居禁地,cư cấm địa 有訴告事𤼵付廷臣議盡得情状論梟首以正條律,hữu tố cáo sự phát phó đình thần nghị tận đắc tình trạng luận kiêu thủ dĩ chính điều luật 王念彼父多有功勞於國降賜絞死併誅其黨兼禄侯鄭楏〇,vương niệm bỉ phụ đa hữu công lao ư quốc giáng tứ giảo tử tính tru kì đảng kiêm lộc hầu trịnh khuê 鄕試各處士人,hương thí các xứ sĩ nhân 是時清華處參政武求誨多受銀錢寄托士人爲肆塲奉天府尹吳策論應務試塲潜将文書入塲私使家〇大寫試卷混送入考取中䂓取錢財,thị thời thanh hoa xứ tham chính vũ cầu hối đa thụ ngân tiền ký thác sĩ nhân vi tứ trường phụng thiên phủ doãn ngô sách luận ứng vụ thí trường tiềm tương văn thư nhập trường tư sử gia nhân đại tả thí quyển hỗn tống nhập khảo thủ trung quy thủ tiền tài 事覺並加徒刑,sự giác tịnh gia đồ hình 山西處參政黎志道私考士人失實又於塲中以無中卷標名中榜及多寄托士人爲肆塲論罷職,sơn tây xứ tham chính lê chí đạo tư khảo sĩ nhân thất thực hựu ư trường trung dĩ vô trúng quyển tiêu danh trung bảng cập đa ký thác sĩ nhân vi tứ trường luận bãi chức 其各府縣校僃類士人,kì các phủ huyện hiệu bị loại sĩ nhân 得實者奬賞失實者貶罰各有差〇,đắc thực giả tưởng thưởng thất thực giả biếm phạt các hữu sai 冬十一月會試天下貢士,đông thập nhất nguyệt hội thí thiên hạ cống sĩ 取合格阮公望等五名,thủ hợp cách nguyễn công vọng đẳng ngũ danh 及殿試賜裴光運等並同進士出身〇,cập điện thí tứ bùi quang vận đẳng tịnh đồng tiến sĩ xuất thân 十二月考天下士望,thập nhị nguyệt khảo thiên hạ sĩ vọng 取阮洐等三十名除内外任名職〇,thủ nguyễn hành đẳng tam thập danh trừ nội ngoại nhiệm danh chức 罷參從宰相刑部尙書芳桂侯黎斅東閣校書梅林子張論道等職爵,bãi tham tụng tể tướng hình bộ thượng thư phương quế hầu lê hiệu đông các hiệu thư mai lâm tử trương luận đạo đẳng chức tước 貶吏部左侍郎瑞郡公潘兼全爲太常寺卿侯爵兵部左侍郎桂海侯黎仕澈爲諒山處憲察使職伯爵以其便許勑旨并憑批各衙門吏應務間有多少故也〇,biếm lại bộ tả thị lang thuỵ quận công phan kiêm toàn vi thái thường tự khanh hầu tước binh bộ tả thị lang quế hải hầu lê sĩ triệt vi lạng sơn xứ hiến sát sứ chức bá tước dĩ kì tiện hứa sắc chỉ tịnh bằng phê các nha môn lại ứng vụ gian hữu đa thiểu cố dã 以阮國,dĩ nguyễn quốc 櫆爲吏部左侍郎阮曰庶爲吏科都給事中〇,khôi vi lại bộ tả thị lang nguyễn viết thứ vi lại khoa đô cấp sự trung 參從宰相兵部尙書川郡公陳登選卒,tham tụng tể tướng binh bộ thượng thư xuyên quận công trần đăng tuyển tốt 登選爲人沉毅端正學識該搏南征之舉參賛軍務籌畫有功,đăng tuyển vi nhân trầm nghị đoan chính học thức cai bác nam chinh chi cử tham tán quân vụ trù hoạch hữu công 至是卒贈户部尙書少保賜謚雅量,chí thị tốt tặng hộ bộ thượng thư thiếu bảo tứ thuỵ nhã lượng 登選安勇黄梅人,đăng tuyển yên dũng hoàng mai nhân 陪從兵部尙書少保頴郡公致仕阮悌卒,bồi tụng binh bộ thượng thư thiếu bảo dĩnh quận công trí sĩ nguyễn đễ tốt 贈户部尙書少傅,tặng hộ bộ thượng thư thiếu phó 賜謚惠󰔄,tứ thuỵ huệ ngu 悌玉山禾塲人甲寅三年十月以後改德元元年清康熙十三年春二月令旨訓戒各職司,đễ ngọc sơn hoà trường nhân giáp dần tam niên thập nguyệt dĩ hậu cải đức nguyên nguyên niên thanh khang hi thập tam niên xuân nhị nguyệt lệnh chỉ huấn giới các chức ti 大畧以爲宰相之職在乎進賢退不肖當量才授官度德定立使卿大夫各當其任不,đại lược dĩ vi tể tướng chi chức tại hồ tiến hiền thoái bất tiêu đương lượng tài thụ quan độ đức định lập sử khanh đại phu các đương kì nhiệm bất 得以私心自用,đắc dĩ tư tâm tự dụng 吏部之職在乎權衡人物當察言行觀噐識可爲京官者除京官堪爲守令者銓守令不可徇私取舍,lại bộ chi chức tại hồ quyền hoành nhân vật đương sát ngôn hành quan khí thức khả vi kinh quan giả trừ kinh quan kham vi thủ lệnh giả thuyên thủ lệnh bất khả tuân tư thủ xá 刑部襨視之官如見重囚付下襨議合公同審讞務以得情爲本不得󰏲滯逾期,hình bộ phức thị chi quan như kiến trọng tù phó hạ phức nghị hợp công đồng thẩm nghiện vụ dĩ đắc tình vi bản bất đắc kê đái du kì 御史耳目之任所以振紀綱而警風采,ngự sử nhĩ mục chi nhiệm sở dĩ chấn kỷ cương nhi cảnh phong thái 凣宰執有過将臣有失百司違法時政有闕並許糾劾陳言,phàm tể chấp hữu quá tướng thần hữu thất bách ti vi pháp thời chính hữu khuyết tịnh hứa kiểu hặc trần ngôn 提刑監察御史職專諍論審讞案問糾劾察録照刷等事,đề hình giám sát ngự sử chức chuyên tranh luận thẩm nghiện án vấn kiểu hặc sát lục chiếu xoát đẳng sự 監察御史彈劾之責如見時政有闕百官有過當陳言糾劾,giám sát ngự sử đàn hặc chi trách như kiến thời chính hữu khuyết bách quan hữu quá đương trần ngôn kiểu hặc 吏科繳,lại khoa chước 駁之任如見吏部銓序非才則論駁封還,bác chi nhiệm như kiến lại bộ thuyên tự phi tài tắc luận bác phong hoàn 刑部亦繳駁之任如見刑部審讞不公亦論駁封還,hình bộ diệc chước bác chi nhiệm như kiến hình bộ thẩm nghiện bất công diệc luận bác phong hoàn 提領職掌整理畿内橋梁道路開渠决水救火防姦,đề lĩnh chức chưởng chỉnh lí kì nội kiều lương đạo lộ khai cừ quyết thuỷ cứu hoả phòng gian 府尹彈壓之官如見權貴勢家不等員人驕從游俠弗遵法制許得彈糾懲治,phủ doãn đạn áp chi quan như kiến quyền quý thế gia bất đẳng viên nhân kiêu túng du hiệp phất tuân pháp chế hứa đắc đàn kiểu trừng trị 鎮守留守職專擒制盗刼防禦姦非當保安方民不得擅置非例職名肆爲民擾,trấn thủ lưu thủ chức chuyên cầm chế đạo kiếp phòng ngự gian phi đương bảo an phương dân bất đắc thiện trí phi lệ chức danh tứ vi dân nhiễu 憲司職掌如見本處災異水旱一體陳言,hiến ti chức chưởng như kiến bản xứ tai dị thuỷ hạn nhất thể trần ngôn 承司府縣肆行違法鎮守留守不禁姦非並許彈劾糾奏又巡行属内兼訪,thừa ti phủ huyện tứ hành vi pháp trấn thủ lưu thủ bất cấm gian phi tịnh hứa đạn hặc kiểu tấu hựu tuần hành thuộc nội kiêm phỏng 疾苦查勘權勢脅捉諸訟,tật khổ tra khám quyền thế hiếp tróc chư tụng 承司膺方面之重寄如見所属官司政治均平應保舉有不如法者糾舉,thừa ti ứng phương diện chi trọng kí như kiến sở thuộc quan ti chính trị quân bình ứng bảo cử hữu bất như pháp giả kiểu cử 郡守民之師帥如見属内縣官有政績稱職者保舉不稱職者糾舉,quận thú dân chi sư soái như kiến thuộc nội huyện quan hữu chính tích xứng chức giả bảo cử bất xứng chức giả kiểu cử 縣令親民之官當存心撫字勸課農桑興便除害留意敎化使仁讓風行告訐俗易其義婦孝子亦當輔達旌表以厚風俗,huyện lệnh thân dân chi quan đương tồn tâm phủ tự khuyến khoá nông tang hưng tiện trừ hại lưu ý giáo hoá sử nhân nhượng phong hành cáo kiết tục dị kì nghĩa phụ hiếu tử diệc đương phụ đạt tinh biểu dĩ hậu phong tục 凣内外各衙門官如見本吏某人奉公守法廉勤練達年月積累無有過犯者保舉之某人恣行貪冗志在䂓財怠慢廢事有過犯者,phàm nội ngoại các nha môn quan như kiến bản lại mỗ nhân phụng công thủ pháp liêm cần luyện đạt niên nguyệt tích luỹ vô hữu quá phạm giả bảo cử chi mỗ nhân tư hành tham nhũng chí tại quy tài đãi mạn phế sự hữu quá phạm giả 即糾𮞏斥去〇,tức kiểu đệ xích khứ 三月以王嫡孫副将鄭栐爲左都督〇,tam nguyệt dĩ vương đích tôn phó tướng trịnh vĩnh vi tả đô đốc 夏五月初九日陪從吏部左侍郎蓮池子阮國櫆卒,hạ ngũ nguyệt sơ cửu nhật bồi tụng lại bộ tả thị lang liên trì tử nguyễn quốc khôi tốt 國櫆爲人慷慨敢言,quốc khôi vi nhân khảng khái cảm ngôn 訃聞上深爲哀悼贈兵部尙書池郡公賜謚剛忠,phó văn thượng thâm vi ai điệu tặng binh bộ thượng thư trì quận công tứ thuỵ cương trung 國櫆青池月盎人〇,quốc khôi thanh trì nguyệt áng nhân 以黎斅爲兵部左侍郎潘兼全爲刑部左侍郎黎仕澈爲工部左侍郎,dĩ lê hiệu vi binh bộ tả thị lang phan kiêm toàn vi hình bộ tả thị lang lê sĩ triệt vi công bộ tả thị lang 先是斅等綠事既罷貶,tiên thị hiệu đẳng lục sự ký bãi biếm 至是復用之〇,chí thị phục dụng chi 六月六日太白畫見與日爭光〇,lục nguyệt lục nhật thái bạch hoạch hiện dữ nhật tranh quang 賜碩忠侯黎時海郡公爵〇,tứ thạc trung hầu lê thời hải quận công tước 秋七月十八日帝以王世子節制太尉宜國公鄭根功望隆,thu thất nguyệt thập bát nhật đế dĩ vương thế tử tiết chế thái uý nghi quốc công trịnh căn công vọng long 重晉封爲元帥典國政定南王,trọng tấn phong vi nguyên soái điển quốc chính định nam vương 其󰀋文曰皇天生賢聖之才所以壽至治人君優尊貴之禮所以表殊勳亶協榖辰載敭華󰀋,kì sách văn viết hoàng thiên sinh hiền thánh chi tài sở dĩ thọ chí trị nhân quân ưu tôn quý chi lễ sở dĩ biểu thù huân đàn hiệp cốc thần tải dương hoa sách 特進開府欽差節制各處水部諸營兼總政柄太尉宜國公鄭根英䧺盖世氣象過人,đặc tiến khai phủ khâm sai tiết chế các xứ thuỷ bộ chư doanh kiêm tổng chính bính thái uý nghi quốc công trịnh căn anh hùng cái thế khí tượng quá nhân 昔先君恢復舊疆多頼前王經綸屯亨之力暨朕躬光膺景命全資師父造就󰌩養之功保國永奠鴻圖傳家深貽燕翼睠,tích tiên quân khôi phục cựu cương đa lại tiền vương kinh luân đồn hanh chi lực kị trẫm cung quang ứng cảnh mệnh toàn tư sư phụ tạo tựu mông dưỡng chi công bảo quốc vĩnh điện hồng đồ truyền gia thâm di yên dực quyến 惟王嗣克暢皇猷任征伐則南鋤阮孽北掃莫徒功特髙宇宙總政柄則内安中國外服遠,duy vương tự khắc sướng hoàng du nhiệm chinh phạt tắc nam sừ nguyễn nghiệt bắc tảo mạc đồ công đặc cao vũ trụ tổng chính bính tắc nội an trung quốc ngoại phục viễn 裔德彌暎乾坤,duệ đức di ánh càn khôn 望久孚四海之心位當冠百僚之首,vọng cửu phù tứ hải chi tâm vị đương quán bách liêu chi thủ 特遣特進金紫榮祿大夫參從吏部尙書兼東閣大學士國老參預朝政掌六部事太保燕郡公范公著捧賫金󰀋玉章普封元帥典國政定南王榮如圭瓚用啓宇田尙其受命承休乘彛慎位政詳典章法度悋守成䂓德得位禄壽名誕膺申眷賛皇家緒綿於有永衍王室業保於無疆,đặc khiến đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu tham tụng lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ quốc lão tham dự triều chính chưởng lục bộ sự thái bảo yên quận công phạm công trứ bổng tê kim sách ngọc chương phổ phong nguyên soái điển quốc chính định nam vương vinh như khuê toản dụng khải vũ điền thượng kì thụ mệnh thừa hưu thừa di thận vị chính tường điển chương pháp độ lận thủ thành quy đức đắc vị lộc thọ danh đản ứng thân quyến tán hoàng gia tự miên ư hữu vĩnh diễn vương thất nghiệp bảo ư vô cương 王其欽哉〇,vương kì khâm tai 旨准目今王府領布命令曰令諭臣民進啓者曰謹啓聞,chỉ chuẩn mục kim vương phủ lĩnh bố mệnh lệnh viết lệnh dụ thần dân tiến khải giả viết cẩn khải văn 副王府布令,phó vương phủ bố lệnh 曰令旨進啓者曰謹啓〇,viết lệnh chỉ tiến khải giả viết cẩn khải 八月王諭定南王曰王者創業垂統必貽厥嘉猷世嫡繼體守成當遵其善法,bát nguyệt vương dụ định nam vương viết vương giả sáng nghiệp thuỳ thống tất di quyết gia du thế đích kế thể thủ thành đương tuân kì thiện pháp 兹我承家丕緒攬國大權修王業紹先王積累之基興起治功討安天下賛聖皇承列聖繼傳之統謐寧海宇磐奠國家泰山安保鴻圖豊󱘬謀深燕翼,tư ngã thừa gia phi tự lãm quốc đại quyền tu vương nghiệp thiệu tiên vương tích luỹ chi cơ hưng khởi trị công thảo an thiên hạ tán thánh hoàng thừa liệt thánh kế truyền chi thống mật ninh hải vũ bàn điện quốc gia thái sơn an bảo hồng đồ phong trúc mưu thâm yên dực 於庚子年已奉加開府位委總政,ư canh tí niên dĩ phụng gia khai phủ vị uỷ tổng chính 機乃能志愛君親明習機務典司庶政令簡肅中外悅徒經營四方威震耀藩侯賓服,cơ nãi năng chí ái quân thân minh tập cơ vụ điển ti thứ chính lệnh giản túc trung ngoại duyệt đồ kinh doanh tứ phương uy chấn diệu phiên hầu tân phục 功寔多社稷寄堪任生民,công thực đa xã tắc ký kham nhiệm sinh dân 我仍奏知皇上欽遵,ngã những tấu tri hoàng thượng khâm tuân 勑旨,sắc chỉ 晉封王爵授以統裁國家庶務内統百官外均四海,tấn phong vương tước thụ dĩ thống tài quốc gia thứ vụ nội thống bách quan ngoại quân tứ hải 位至隆至重謀是訓是行,vị chí long chí trọng mưu thị huấn thị hành 今其知業保以成幾圖不忽防非室󱘥正心脩身一言一行祖宗之懿德,kim kì tri nghiệp bảo dĩ thành cơ đồ bất hốt phòng phi thất dục chính tâm tu thân nhất ngôn nhất hành tổ tông chi ý đức 是遵一政一令祖宗之成䂓是述,thị tuân nhất chính nhất lệnh tổ tông chi thành quy thị thuật 日與親勳大臣文武百官協同心德共求治理區處世務以興太平,nhật dữ thân huân đại thần văn võ bách quan hiệp đồng tâm đức cộng cầu trị lí khu xứ thế vụ dĩ hưng thái bình 官人則量才能課功狀使官皆稱其職求賢則察言行試政事使賢咸登于朝任,quan nhân tắc lượng tài năng khoá công trạng sử quan giai xứng kì chức cầu hiền tắc sát ngôn hành thí chính sự sử hiền hàm đăng vu triều nhiệm 将則御以恩威使将咸樂爲用愛民則省其征役使民皆遂有生,tướng tắc ngự dĩ ân uy sử tướng hàm lạc vi dụng ái dân tắc tỉnh kì chinh dịch sử dân giai toại hữu sinh 爵賞刑罰之權公,tước thưởng hình phạt chi quyền công 操信必禮樂教化之本加務詳明,tháo tín tất lễ lạc giáo hoá chi bản gia vụ tường minh 如是則政事得以脩紀綱得以振文德洽而武功成中國安而外夷服,như thị tắc chính sự đắc dĩ tu kỷ cương đắc dĩ chấn văn đức hiệp nhi vũ công thành trung quốc an nhi ngoại di phục 䂓模混一宗社久長以衍意萬年惟王之業尙其敬之以副我委任傳授之意,quy mô hỗn nhất tông xã cửu trường dĩ diễn ý vạn niên duy vương chi nghiệp thượng kì kính chi dĩ phó ngã uỷ nhiệm truyền thụ chi ý 兹論,tư luận 帝尊封親生母黎氏玉環爲昭儀〇,đế tôn phong thân sinh mẫu lê thị ngọc hoàn vi chiêu nghi 冬十月改元德元,đông thập nguyệt cải nguyên đức nguyên 大赦〇,đại xá 旨准推恩武班陞次,chỉ chuẩn thôi ân vũ ban thăng thứ 太傅溪郡公鄭杖秉郡公鄭󱘦莅郡公鄭棟等並爲太宰少尉廉郡公鄭榩豪郡公黎時憲等並爲太傅少尉安郡公鄭橏兼郡公鄭樹少傅奠郡公,thái phó khê quận công trịnh trượng bỉnh quận công trịnh li quận công trịnh đống đẳng tịnh vi thái tể thiếu uý liêm quận công trịnh kiền hào quận công lê thời hiến đẳng tịnh vi thái phó thiếu uý an quận công trịnh thiện kiêm quận công trịnh thụ thiếu phó điện quận công 鄭楃等並爲太保恩郡公鄭棉爲少尉左都督副将良郡公鄭栐爲少傅濯郡公鄭槏禄郡公丁文左等並爲少保詠郡公譚景堅纘郡公鄭𣛧燕郡公鄭柳等並爲右都督副将派澤侯鄭榆爲都督同知郡公爵副将謙郡公鄭椽爲都督僉事,trịnh ốc đẳng tịnh vi thái bảo ân quận công trịnh miên vi thiếu uý tả đô đốc phó tướng lương quận công trịnh vĩnh vi thiếu phó trạc quận công trịnh khiếm lộc quận công đinh văn tá đẳng tịnh vi thiếu bảo vịnh quận công đàm cảnh kiên toản quận công trịnh sâm yên quận công trịnh liễu đẳng tịnh vi hữu đô đốc phó tướng phái trạch hầu trịnh du vi đô đốc đồng tri quận công tước phó tướng khiêm quận công trịnh duyên vi đô đốc thiêm sự 其餘各陞職爵有差〇,kì dư các thăng chức tước hữu sai 廢潘兼全爲庶人送歸清華鎮居住以其累行事犯故也,phế phan kiêm toàn vi thứ nhân tống quy thanh hoa trấn cư trú dĩ kì luỵ hành sự phạm cố dã 又以黎斅黎仕澈等黨與兼全貶,hựu dĩ lê hiệu lê sĩ triệt đẳng đảng dữ kiêm toàn biếm 斅爲興化處參政仕澈爲太原處憲察使〇,hiệu vi hưng hoá xứ tham chính sĩ triệt vi thái nguyên xứ hiến sát sứ 十二月吏部右侍郎,thập nhị nguyệt lại bộ hữu thị lang 申全等除内外任各職一千二百三十九員名〇,thân toàn đẳng trừ nội ngoại nhiệm các chức nhất thiên nhị bách tam thập cửu viên danh 貶乂安處參政梁實爲東閣校書以其抑取士人銀錢故也,biếm nghệ an xứ tham chính lương thực vi đông các hiệu dĩ kì ức thủ sĩ nhân ngân tiền cố dã 乙卯德元二年清康熙十四年春三月使臣阮荗材胡士揚等回國〇,ất mão đức nguyên nhị niên thanh khang hi thập tứ niên xuân tam nguyệt sứ thần nguyễn mậu tài hồ sĩ dương đẳng hồi quốc 夏四月三日帝崩,hạ tứ nguyệt tam nhật đế băng 群臣上尊號曰寬明敏達英果徽柔克仁篤義羙皇帝廟號嘉宗〇,quần thần thượng tôn hiệu viết khoan minh mẫn đạt anh quả huy nhu khắc nhân đốc nghĩa mĩ hoàng đế miếu hiệu gia tông 論奉使功以阮荗材爲刑部尙書子爵胡士揚爲工部尙書郡公爵陶公正爲刑部右侍郎武公道爲工部右侍郎並男爵武惟,luận phụng sứ công dĩ nguyễn mậu tài vi hình bộ thượng thư tử tước hồ sĩ dương vi công bộ thượng thư quận công tước đào công chính vi hình bộ hữu thị lang vũ công đạo vi công bộ hữu thị lang tịnh nam tước vũ duy 諧爲東閣大學士子爵〇,hài vi đông các đại học sĩ tử tước 六月奉嘉宗羙皇帝梓宫回塟于福安陵立天寧殿奉事從生母昭儀故鄕也,lục nguyệt phụng gia tông mĩ hoàng đế tử cung hồi táng vu phúc an lăng lập thiên ninh điện phụng sự tòng sinh mẫu chiêu nghi cố hương dã 是時王與正妃親行拜哭禮極其哀慟,thị thời vương dữ chính phi thân hành bái khốc lễ cực kì ai đỗng 定南王亦親送至江津行禮曲盡哀敬,định nam vương diệc thân tống chí giang tân hành lễ khúc tận ai kính 文武臣僚見者流涕〇,văn vũ thần liêu kiến giả lưu thế 十二日皇弟維祫即皇帝位,thập nhị nhật hoàng đệ duy hợp tức hoàng đế vị 初神宗臨崩嘱與王曰宮人鄭氏玉󱘬懷妊方四月間未卜男女尙頼王其保護之,sơ thần tông lâm băng chúc dữ vương viết cung nhân trịnh thị ngọc trúc hoài nhâm phương tứ nguyệt gian vị bốc nam nữ thượng lại vương kì bảo hộ chi 及生而體貌奇偉年九歲王育之于府中,cập sinh nhi thể mạo kì vĩ niên cửu tuế vương dục chi vu phủ trung 至是王親扶登殿即皇帝位改元以明年正月爲永治元年,chí thị vương thân phù đăng điện tức hoàng đế vị cải nguyên dĩ minh niên chính nguyệt vi vĩnh trị nguyên niên 大,đạị 赦〇,xá 定六部職掌事例,định lục bộ chức chưởng sự lệ 吏部掌官爵封賜銓選考課黜陟之政填充補給之事,lại bộ chưởng quan tước phong tứ thuyên tuyển khảo khoá truất trắc chi chính điền sung bổ cấp chi sự 户部掌土地人民倉厙錢糧調𤼵之政禄食貢賦盐鐵之事,hộ bộ chưởng thổ địa nhân dân thương khố tiền lương điều phát chi chính lộc thực cống phú diêm thiết chi sự 禮部掌禮儀祠祭󰆑宴學校科舉之政衣冠印符章表貢使朝覲之節兼總司天醫卜及僧道教坊同文雅樂之属,lễ bộ chưởng lễ nghi từ tế khánh yến học hiệu khoa cử chi chính y quan ấn phù chương biểu cống sứ triều cận chi tiết kiêm tổng ti thiên y bốc cập tăng đạo giáo phường đồng văn nhã lạc chi thuộc 兵部掌兵戒禁衛車馬儀仗噐械之政邊夷鎮戎驛庯險要緊急之事,binh bộ chưởng binh giới cấm vệ xa mã nghi trượng khí giới chi chính biên di trấn nhung dịch phố hiểm yếu khẩn cấp chi sự 刑部掌律令刑法按襨獄訟之政治五刑之罪,hình bộ chưởng luật lệnh hình pháp án phức ngục tụng chi chính trị ngũ hình chi tội 工部掌城池橋梁道路土木工匠之政繕修營造之,công bộ chưởng thành trì kiều lương đạo lộ thổ mộc công tượng chi chính thiện tu doanh tạo chi 事山林園苑川澤之禁〇,sự sơn lâm viên uyển xuyên trạch chi cấm 秋七月以武惟志爲户部尙書阮荗材爲兵部尙書申全為御史󰉟都御史鄧公瓆爲吏部左侍郎黎榮爲户部左侍郎阮公璧爲禮部左侍郎同存澤爲工部左侍郎阮名實爲吏部右侍郎武惟諧爲兵部右侍郎裴廷員爲刑部右侍郎〇,thu thất nguyệt dĩ vũ duy chí vi hộ bộ thượng thư nguyễn mậu tài vi binh bộ thượng thư thân toàn vi ngự sử đài đô ngự sử đặng công chất vi lại bộ tả thị lang lê vinh vi hộ bộ tả thị lang nguyễn công bích vi lễ bộ tả thị lang đồng tồn trạch vi công bộ tả thị lang nguyễn danh thực vi lại bộ hữu thị lang vũ duy hài vi binh bộ hữu thị lang bùi đình viên vi hình bộ hữu thị lang 九月鎮守乂安處兼鎮布政州統率官左中軍營副将太尉豪郡公黎時憲卒,cửu nguyệt trấn thủ nghệ an xứ kiêm trấn bố chính châu thống suất quan tả trung quân doanh phó tướng thái uý hào quận công lê thời hiến tốt 時憲爲人智畧勇敢有機變才治軍號令嚴肃每出征伐數立奇功年六十有,thời hiến vi nhân trí lược dũng cảm hữu cơ biến tài trị quân hiệu lệnh nghiêm túc mỗi xuất chinh phạt số lập kì công niên lục thập hữu 六卒,lục tốt 于鎮贈太宰賜謚嚴智褒封爲福神立祠祭祀,vu trấn tặng thái tể tứ thuỵ nghiêm trí bao phong vi phúc thần lập từ tế tự 時憲雷陽福豪人〇,thời hiến lôi dương phúc hào nhân 命右都督燕郡公鄭柳鎮守乂安處兼鎮布政州〇,mệnh hữu đô đốc yên quận công trịnh liễu trấn thủ nghệ an xứ kiêm trấn bố chính châu 命阮公璧陶公正入侍經筵〇,mệnh nguyễn công bích đào công chính nhập thị kinh diên 貶僉都御史杜善政爲户科都給事中以其勘訟失當故也〇,biếm thiêm đô ngự sử đỗ thiện chính vi hộ khoa đô cấp sự trung dĩ kì khám tụng thất đương cố dã 冬十月吏部尙書兼東閣大學士國老參預朝政掌六部事太保燕郡公范公著卒,đông thập nguyệt lại bộ thượng thư kiêm đông các đại học sĩ quốc lão tham dự triều chính chưởng lục bộ sự thái bảo yên quận công phạm công trứ tốt 公著爲人深沉簡重行有操術輔王於潜邸日籌畫居多當國日久法度屢有建明年七十有六卒,công trứ vi nhân thâm trầm giản trọng hành hữu tháo thuật phụ vương ư tiềm để nhật trù hoạch cư đa đương quốc nhật cửu pháp độ lũ hữu kiến minh niên thất thập hữu lục tốt 贈太宰賜謚忠勤,tặng thái tể tứ thuỵ trung cần 公著唐豪遼川人,công trứ đường hào liêu xuyên nhân 十一月鄕試各處士人〇,thập nhất nguyệt hương thí các xứ sĩ nhân 十二月旱〇,thập nhị nguyệt hạn 以范質爲刑部左侍郎武惟諧爲御史󰉟副都御史阮曰庶爲僉都御史韶仕琳爲吏科都給事中,dĩ phạm chất vi hình bộ tả thị lang vũ duy hài vi ngự sử đài phó đô ngự sử nguyễn viết thứ vi thiêm đô ngự sử thiều sĩ lâm vi lại khoa đô cấp sự trung 大越史記本紀續編卷之十九終,đại việt sử ký bản kỷ tục biên quyển chi thập cửu chung 畧畑䀡傳西銘,trước đèn xem chuyện tây minh 𡄎唭𠄩𡦂人情喓𠻗,ngẫm cười hai chữ nhân tình éo le 埃匕𠳺匕麻𦖑,ai ai lẳng lặng mà nghe 𡨺噒役畧苓𠽮身𡢐,dữ răn việc trước lành dè thân sau 𤳆辰忠孝󰥎頭,trai thời trung hiếu làm đầu 𡛔辰節行󰑼句捞𨉓,gái thời tiết hạnh là câu trau mình 固𠊛扵郡東城,có người ở quận đông thành 修仁積󱉎󰉲生昆䝨,tu nhân tích đức sớm sinh con hiền 達𠸜󰑼陸雲仙,đặt tên là lục vân tiên 歲𣃣𠄩糁芸專斈行,tuổi vừa hai tám nghề chuyên học hành 蹺柴𤍇史𥸷經,theo thầy nấu sử sôi kinh 𣎃㝵包𬋩功程劳刀,tháng ngày bao quản công trình lao đao 文它起鳳滕雲,văn đà khởi phụng đằng vân 武添叁畧六韜埃皮,võ thêm tam lược lục thao ai bì 𠫾䀡󰘉会科詩,đi xem mở hội khoa thi 雲仙𠓨謝尊師𦋦𧗱,vân tiên vào tạ tôn sư ra về 閉𥹰󰘂圣預掑,bấy lâu cửa thánh dựa kề 㐌鮮氣象吏吹精神,đã tươi khí tượng lại xuê tinh thần 𫢩它及会風雲,nay đà gặp hội phong vân 𠊛匕埃拱立身貝尼,người người ai cũng lập thân buổi nàỵ 志𭸓𢏑鴈边𩄲,chí unk bắn nhạn ven mây 名碎㐌𤎜㗂柴屯賖,danh tôi đã rạng tiếng thầy đồn xa 󰥎𤳆𥪝𡎝𠊛些,làm trai trong cõi người ta 畧卢報補𡢐󰑼顕荣,trước lo báo bổ sau là hiển vinh 尊師欺意論盘,tôn sư khi ấy luận bàn 𡄎𥪝𢼂係科塲群賖,ngẫm trong số hệ khoa trường còn xa 𢵯𢈱󰝸敢呐𠚢,mấy lời chẳng dám nói ra 吹柴傷伵㤕車𥪝𢚸,xui thầy thương tớ xót xa trong lòng 𡢐油訴浽濁冲,sau dù tỏ nỗi đục trong 沛朱𠬠法底防𫉚身,phải cho một phép để phòng hộ thân 𣈙昆𠖈准風󰡰,rày con xuống chốn phong trần 柴朱𠀧道符神󰝡蹺,thầy cho ba đạo phù thần đem theo 󰝸埋麻及𠯿𠨪,chẳng may mà gặp lúc nghèo 𠖈滝供𠊡𨖲𰎉拱安,xuống sông cũng vững lên đèo cũng an 尊師𠓨准後堂,tôn sư vào chốn hậu đường 雲仙魚謹𢚸強生𪟽,vân tiên ngơ ngẩn lòng càng sinh nghi 󰝸咍𨉓嗼役之,chẳng hay mình mắc việc chi 󰲹師𠊛𠰺科期群賖,tôn sư người dạy khoa kỳ còn xa 𠬠󰑼貝󰑚𭛣茄,một là bối rối việc nhà 𠄩󰑼󱉎泊𠀧󰑼才踈,hai là đức bạc ba là tài sơ 闭𥹰󰲺飭詩書,bấy lâu ra sức thi thư 会尼󰝸及群除会芇,hội này chẳng kịp còn chờ hội nao 盛衰󰝸別󰥎牢,thịnh suy chẳng biết làm sao 之朋哙吏理芇朱明,chi bằng hỏi lại lẽ nào cho minh 𠓨䜹朱訢事情,vào thưa cho tỏ sự tình 丕𡢐𠦳淡登程買安,vậy sau ngàn dặm đăng trình mới an 尊師𡓮唉咀嘆,tôn sư ngồi hãy thở than 𥄭𠚢畧按𧡊払阻󰀡,ngó ra trước án thấy chàng trở vô 哙浪萬里程途,hỏi rằng vạn lý trình đồ 昆渚拮挭群󰀡𭛣之,con chưa cất gánh còn vô việc gì 咍󰑼昆唉胡𪟽,hay là con hãy hồ nghi 柴盘𠬠𭛣科期群賖,thầy bàn một việc khoa kỳ còn xa 云仙𦖑呐連䜹,vân tiên nghe nói liền thưa 小生庄別𬋟湄𠯿芇,tiểu sinh chẳng biết nắng mưa lúc nào 椿萱歲鶴㐌高,xuân huyên tuổi hạc đã cao 吀柴排訢音毛朱詳,xin thầy bày tỏ âm hao cho tường 尊師𦖑呐添傷,tôn sư nghe nói thêm thương 𢩮𢬣󰑾準前堂䀡𦝄,dắt tay ra chốn tiền đường xem trăng 因机謀事𠴍浪,nhân cơ mưu sự dặn rằng 𭛣𠊛󰝸恪󰘚𦝄𨕭𡗶,việc người chẳng khác mặt trăng lên trời 雖浪㵢泣尼匕,tuy rằng soi khắp nơi nơi 欺𤎎欺訢欺潙欺苔,khi mờ khi tỏ khi vơi khi đầy 𡢐昆拱𤎜𭛣𠁀,sau con cũng rạng việc đời 呂󰑼柴沛𣴓唎爫之,lựa là thầy phải cạn lời làm chi 𡢐昆𠄩𡦂科期,sau con hai chữ khoa kỳ 斗星㐌𤎜紫微添和,đẩu tinh đã rạng tử vi thêm hòa 嫌爲馭唉群賖,hiềm vì ngựa hãy còn xa 兎它路俸𬷤它𠰁散,thỏ đà lộ bóng gà đà gáy tan 包徐朱細北方,bao giờ cho tới bắc phương 包徐﨤𤝞󰑾塘𢧚名,bao giờ gặp chuột ra đàng nên danh 𡢐油鄧𡦂顕荣,sau dầu đặng chữ hiển vinh 󰋇唎柴呐前程󰝸差,mấy lời thầy nói tiền trình chẳng sai 汝勾否極泰來,nhớ câu bĩ cực thái lai 𡨹𠇮朱援𭛣埃󰝸潺,giữ mình cho vẹn việc ai chẳng sờn 雲仙倍且謝恩,vân tiên vội vã tạ ơn 𤾓𠄼吀亘膠山𠬠𠳒,trăm năm xin hẵng keo sơn một lờị 󰑾𠫾𣃣尽蹎𡗶,ra đi vừa tận chân trời 𠿯匕吏𥄭𠓨尼圣堂,ngùi ngùi lại ngó vào nơi thánh đường 嘆浪天各一方,than rằng thiên các nhất phương 柴王段慘伵王段愁,thầy vương đoạn thảm tớ vương đoạn sầu 管包𠇮󱎣解油,quản bao mình trẻ giãi dầu 芒帶子路掛瓢刘泠,mang đai tử lộ quảy bầu lưu linh 㝵芇亇渃及縁,ngày nào cá nước gặp duyên 朗名昆討匪願碎𬆄,rạng danh con thảo phỉ nguyền tôi ngay 計自昔淡細𫢩,kể từ tách dặm tới nay 痗迷倂㐌闭迡衝霜,mỏi mê tính đã bấy chầy xông sương 兑𦖻風景添傷,đoái tai phong cảnh thêm thương 為匕淡娄裊塘群賖,vơi vơi dặm cũ nẻo đường còn xa 丿兜㐌細隣家,phút đâu đã tới lân gia 畧󰑼探伴𡢐󰑼󰀢蹎,trước là thăm bạn sau là nghỉ chân 𭛣之𪡔哭熷𤇊,việc chi la khóc tưng bừng 調󰝡饒𧼋𠓨棱𨑗𡽫,đều đem nhau chạy vào rừng lên non 仙浪各注拱昆,tiên rằng các chú cùng con 𭛣之急足奔匕𧼋𢙇,việc chi cấp tốc bon bon chạy hoài 民浪小子󰑼昆,dân rằng tiểu tử là con 咍󰑼𠬠屡山󰉟蹺些,hay là một lũ sơn đài theo ta 仙浪拠事爫牢,tiên rằng cớ sự làm sao 吀柴𡮇㐌仕𢭂𠬠𢈱,xin thầy chút đã sẽ trao một lời 民𦖑㗂呐請台,dân nghe tiếng nói thảnh thơi 呌蹺𨅸吏𤑟𢈱分戈,kêu nhau đứng lại rõ lời phân qua 䜹浪固党娄󰑼,thưa rằng có đảng lâu la 𠸜󰑼杜預号󰑼風來,tên là đỗ dự hiệu là phong lai 𥱱饒扵准山󰉟,chụm nhau ở chốn sơn đài 𠊛調𢜝奴固才坤當,người đều sợ nó có tài khôn đương 悲徐都𠖈本鄕,bây giờ đua xuống bản hương 𧡊昆𡛔卒戈塘扒𠫾,thấy con gái tốt qua đường bắt đi 𥪝廊󰝸敢呐之,trong làng chẳng dám nói chi 感傷𠄩婍女兒縸𮥷,cảm thương hai ả nữ nhi mắc nàn 昆埃䏧玉𠇮鐄,con ai da ngọc mình vàng 𦟐桃眉󰳀容顔冷㳥,má đào mày liễu dung nhan lạnh lùng 𠲖欺及党行凶,e khi gặp đảng hành hung 枉荘淑女生󰠃匹夫,uổng trang thục nữ sánh cùng thất phu 崔匕渚呵呐𥹰,thôi thôi chưa khá nói lâu 𧼋𠫾朱塊矯敺細󰳁,chạy đi cho khỏi kẻo âu tới mình 雲仙浽陣雷霆,vân tiên nổi trận lôi đình 哙探屡奴群仃尼芇,hỏi thăm lũ nó còn dừng nơi nao 碎吀𦋦飭英豪,tôi xin ra sức anh hào 枚𠊛朱塊劳刀貝尼,may người cho khỏi lao đao buổi nàỵ 民浪屡奴群低,dân rằng lũ nó còn đây 戈䀡󰘚倍踈兮㐌仃,qua xem mặt bậu thơ ngây đã đành 𠲖欺𪽗虎不成,e khi vẽ hổ bất thành 欺空𠇮吏墫𠇮𠓨𡎟,khi không mình lại chôn mình vào hang 雲仙𨅸吏边塘,vân tiên đứng lại bên đàng 𢯏核爫梞?𠦳𧼋無,bẻ cây làm gậy unk ngàn chạy vô 呌浪唉党凶徒,kêu rằng hỡi đảng hung đồ 渚涓退与模糊害民,chớ quen thói dữ mạc hồ hại dân 風來󰘚䚂𤇊匕,phong lai mặt đỏ bừng bừng 繩芇麻敢礼凌𠓨低,thằng nào mà dám lẫy lừng vào đây 畧掑𭛣与在眉,trước gây việc dữ tại mày 傳軍𦊚費補𡆫䈟蓬,truyền quân bốn phía bổ vây bịt bùng 云仙左突右衝,vân tiên tả đột hữu xung 恪芇趙子越󰑍当阳,khác nào triệu tử vượt vòng đương dương 娄󰑼𦊚費𡲤散,lâu la bốn phía vỡ tan 調挄劍敎𦋦塘𧼋𦖑,đều quăng gươm giáo ra đường chạy ngay 風來庄及阻𢬣,phong lai chẳng kịp trở tay 被仙梞𠖈払𣈙𠇮亡,bị tiên gậy xuống chàng rày mình vong 折耒屡蜆排螉,giết rồi lũ kiến bầy ong 哙埃嘆哭扵冲車尼,hỏi ai than khóc ở trong xe nàỷ 䜹浪碎寔𠊛𬆄,thưa rằng tôi thiệt người ngay 沙机𢧚買林𢬣凶徒,sa cơ nên mới lâm tay hung đồ 冲車質合苦無,trong xe chật hẹp khó vô 敢䜹埃妬救姑碎󰠃,dám thưa ai đó cứu cô tôi cùng 云仙𦖑呐動𢚸,vân tiên nghe nói động lòng 𣈜󰅒些㐌除𣳔娄󰑼,ngày nay ta đã trừ dòng lâu la 寬寬𡎢妬渚𦋦,khoan khoan ngồi đó chớ ra 娘󰑼分𡛔些󰑼分𤳇,nàng là phận gái ta là phận trai 小姐昆𡛔茄埃,tiểu thư con gái nhà ai 𠫾兜𢧚浽芒灾不期,đi đâu nên nỗi mang tai bất kỳ 󰝸咍𠸜户󰑼之,chẳng hay tên họ là chi 閨卿分妬役之細低,khuê khanh phận đó việc gì tới đâỷ 畧𡢐渚旱肔尼,trước sau chưa hãn dạ này 𠄩娘埃伵埃柴呐𦋦,hai nàng ai tớ ai thầy nói rả 䜹浪碎矯月娥,thưa rằng tôi kiều nguyệt nga 尼昆婢膝𠸜󰑼金連,nay con tì tất tên là kim liên 圭茄扵郡西川,quê nhà ở quận tây xuyên 吒爫知府𡎢沔河溪,cha làm tri phủ ngồi miền hà khê 差軍󰝡幅书𧗱,sai quân đem bức thư về 逴碎戈妬定皮宜家,rước tôi qua đó định bề nghi gia 爫昆兜敢改吒,làm con đâu dám cãi cha 󰂇油𠦳淡塘車拱仃,ví dầu ngàn dặm đường xa cũng đành 󰝸咍󰑼事不平,chẳng hay là sự bất bình 別𡆫催固上程爫之,biết vầy thôi có thượng trình làm chi 臨危󰝸及解危,lâm nguy chẳ ng kịp giải nguy 節𤾓𫷜拱補迻𠬠回,tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi 畧車君子暫𡎢,trước xe quân tử tạm ngồi 嗔朱賤妾𥛉耒仕分,xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ phân 河溪戈妬拱𧵆,hà khê qua đó cũng gần 嗔蹺拱妾𡊰恩朱払,xin theo cùng thiếp đền ơn cho chàng 﨤低当𣅶𡨌塘,gặp đây đương lúc giữa đàng 𧵑錢󰝸固泊鐄拱空,của tiền chẳng có bạc vàng cũng không 汝句報德酬功,nhớ câu báo đức thù công 𥙩之朱匪󰌵𢚸󰠃𤽗,lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươị 云仙𦖑呐𠴡唭,vân tiên nghe nói miệng cười 爫恩呵易徐𠊛者恩,làm ơn há dễ chờ người trả ơn 󰅒它𤑟鄧源干,nay đà rõ đặng nguồn cơn 芇埃併寔推欣爫之,nào ai tính thiệt so hơn làm gì 汝句見󰒂不爲,nhớ câu kiến ngãi bất vi 𠊛𠁀𦍛意是非𮎦雄,người đời dường ấy thị phi anh hùng 妬它別𡦂始終,đó đà biết chữ thủy chung 呂󰑼些沛蹺󰠃爫之,lựa là ta phải theo cùng làm chi 月娥別意󰝸𠫾,nguyệt nga biết ý chẳng đi 哙戈𠸜户𠬠欺朱詳,hỏi qua tên họ một khi cho tường 䜹浪便妾𠫾塘,thưa rằng tiện thiếp đi đường 󰝸咍君子圭鄕尼芇,chẳng qua quân tử quê hương nơi nàỏ 𦖻𦖑㗂呐請台,tai nghe t iếng nói thảnh thơi 云仙包𦬑𢚸芇配波,vân tiên bao nỡ lòng nào phôi pha 東城本寔圭茄,đông thành vốn thiệt quê nhà 户󰑼陸氏𠸜󰑼云仙,họ là lục thị tên là vân tiên 月娥本𨅸嬋娟,nguyệt nga vốn đấng thuyền quyên 𦖻𦖑𢈱呐𢬣連𢭂簪,tai nghe lời nói tay liền trao trâm 䜹浪󰅒﨤知音,thưa rằng nay gặp tri âm 嗔迻𠬠物底扲爫信,xin đưa một vật để cầm làm tin 云仙仰󰘚󰝸𥆾,vân tiên ngơ mặt chẳng nhìn 月娥𥆁𧡊𥆁辰󰞺那,nguyệt nga liếc thấy càng thìn nết na 物之𠬠𡮇哙󰑼,vật chi một chút gọi là 妾䜹渚一払它爫魚,thiếp thưa chưa dứt chàng đà làm ngơ 𧵑尼󰑼𧵑沕爲,của này là của vất vơ 𢚸吱拱沛󰘚魚牢仃,lòng chê cũng phải mặt ngơ sao đành 云仙苦浽爫清,vân tiên khó nỗi làm thinh 𡦂恩󰑼󰒂𡦂情󰑼𦀊,chữ ân là nghĩa chữ tình là đây 嘆浪妬窖嘹低,than rằng đó khéo trêu đây 恩箕㐌買𧵑尼𢭂朗,ơn kia đã mấy của này trao sang 当欺﨤𡂂𡨌塘,đương khi gặp gỡ giữa đường 𠬠𢈱嗔汝𠦳鐄󰝸差,một lời xin nhớ ngàn vàng chẳng sai 汝勾重󰒂輕財,nhớ câu trọng nghĩa khinh tài 芇埃𠹾𥙩𧵑埃爫之,nào ai chịu lấy của ai làm gì 䜹浪碎分女兒,thưa rằng tôi phận nữ nhi 本渚別氏固欺覔𢚸,vốn chưa biết thị có khi mích lòng 埃𪟽𨅸󰘚𮎦雄,ai ngờ đấng mặt anh hùng 𧡊簪催吏𢢆󰠃丐簪,thấy trâm thôi lại thẹn cùng cái trâm 嘆浪簪咳󰑼簪,than rằng trâm hỡi là trâm 㐌無縁闭埃扲麻嘛,đã vô duyên bấy ai cầm mà mơ 迻簪払㐌爫魚,đưa trâm chàng đã làm ngơ 妾嗔爫𠬠排书謝辞,thiếp xin làm một bài thơ tạ từ 云仙𥄭吏𢚸唹,vân tiên ngó lại lòng ưa 爫詩朱?𠬠徐渚𥹰,làm thơ cho kíp một giờ chưa lâu 月娥應㗂吀侯,nguyệt nga ứng tiếng xin hầu 𠖈𢬣卞曰糁句𠄼韻,xuống tay bèn viết tám câu năm vần 詩浪,thi rằng 前恩思报念徘徊,tiền ân tư báo niệm bồi hồi 爱述一詩爲贈來,ái thuật nhất thi vi tặng lai 字匕長情新笔寫,tự tự trường tình tân bút tả 言匕厚意錦雲𫔭,ngôn ngôn hậu ý cẩm vân khai 金簮雖貴輕由葉,kim trâm vi quý khinh do diệp 大󰒂深𢙇重萬杯,đại nghĩa thâm hoài trọng vạn bôi 從此願君爭甲第,tòng thử nguyện quân tranh giáp đệ 妾看馬上錦衣囬,thiếp khan mã thượng cẩm y hồi 詩耒尼妾吀𤼸,thơ rồi này thiếp xin dâng 仰𬂙量𢌌文人󰡫芇,ngửa trông lượng rộng văn nhân thế nào 云仙䀡𧡊喭敖,vân tiên xem thấy ngán ngao 埃咍飭𡛔才髙幅尼,ai hay sức gái tài cao bậc này 㐌毛麻吏添咍,đã mau mà lại thêm hay 󰝸畨宋玉拱󰟴西詩,chẳng phen tống ngọc cũng tày tây thi 汝句愈出愈奇,nhớ câu dũ xuất dũ kỳ 埃咍才𡛔劍夷才𤳆,ai hay tài gái kém gì tài trai 如𡆫埃易收埃,như vầy ai dễ thua ai 云仙和吏𠬠排𢭂𦋦,vân tiên họa lại một bài trao ra 詩浪,thi rằng 排徊相別執󰡞盃,bồi hồi tương biệt chấp li bôi 敢曰施恩望報哉,cảm viết thi ân vọng báo tai 重󰒂数言髙唱入,trọng nghĩa sổ ngôn cao xướng nhập 叙情一幅和𰙔來,tự tình nhất bức hoạ ca lai 币𫎇既𡴯隨享達,tệ mông kí ngất tuỳ hưởng đạt 日月長流用去囬,nhật nguyệt trường lưu dụng khứ hồi 軫重個中無別語,chẩn trọng cá trung vô biệt ngữ 天長地久永相𢙇,thiên trường địa cửu vĩnh tương hoài 䀡詩買別𧵆賖,xem thơ mới biết gần xa 枚和韻𫠓匕和韻枚,mai hòa vận điểu điểu hòa vận mai 塘賖審匕興𢙇,đường xa thăm thẳm hứng hoài 塘賖審匕淡𨱽潙匕,đường xa thăm thẳm dặm dài vơi vơi 埃匕拱扵𥪝𡗶,ai ai cũng ở trong trời 﨤饒𢈱㐌𣴓𢈱辰傕,gặp nhau lời đã cạn lời thì thôị 云仙辞謝返囬,vân tiên từ tạ phản hồi 月娥嘆哭情喂󰑼情,nguyệt nga than khóc tình ôi là tình 𢪀𠇮麻喭朱𠇮,nghĩ mình mà ngán cho mình 浽恩渚呂浽情吏芒,nỗi ân chưa trả nỗi tình lại mang 󰠱泥𠄩𡦂鴛鴦,nặng nề hai chữ uyên ương 叛愁埃窖问王𠓨𢚸,phản sầu ai khéo vấn vương vào lòng 𠳿󰠃月老絲紅,vái cùng nguyệt lão tơ hồng 𤾓𠄼朱論𡦂從貝安,trăm năm cho chọn chữ tòng mới an 有情之闭牛𬞕,hữu tình chi bấy ngưu lang 𬌓𢚸娥女爲払麻迎,tấm lòng nga nữ vì chàng mà nghiêng 傕匕㛪唉金連,thôi thôi em hỡi kim liên 𠖰車朱姉戈沔河溪,dẩy xe cho chị qua miền hàkhê 󰠵戈𨁪𤟛塘羝,trải qua dấu thỏ đường dê 𪀄呌猿唿𦊚皮渃𡽫,chim kêu vượn hót bốn bề nước non 拜𡗶吀鄧󱓨𧷺,lạy trời xin đặng vuông tròn 𤾓𠄼朱援𢚸崙󰠃払,trăm năm cho vẹn lòng son cùng chàng 丿兜㐌細府堂,phút đâu đã tới phủ đường 矯公䀡𧡊𢚸強生𪟽,kiều công xem thấy lòng càng sinh nghi 哙浪芇𥘷过兒,hỏi rằng nào trẻ quá nhi 故牢𢧚浽昆𠫾𠬠𠇮,cớ sao nên nỗi con đi một mình 月娥踈𭛣前程,nguyệt nga thưa việc tiền trình 矯公𦖑呐事情庒盃,kiều công nghe nói sự tình chẳng vui 月娥胣唉嵬匕,nguyệt nga dạ hãy ngùi ngùi 𢪀隊杆吏𣳔涞隊杆,nghĩ đòi cơn lại rụng rời đòi cơn 劳刀淬分之遲,lao đao chút phận chi chầy 𣈗芇香焒功恩朱払,ngày nào hương lửa công ơn cho chàng 矯公𦖑呐徬徨,kiều công nghe nói bàng hoàng 𠰺浪昆唉暫安府鐄,dạy rằng con hãy tạm an phủ vàng 𣅶芇吒領役官,lúc nào cha rãnh việc quan 曰書戈妬𨑮払鄧低,viết thư qua đó mời chàng đặng đây 畧𡢐󰡫拱庒迡,trước sau thế cũng chẳng chầy 吒願呂特󰒂尼辰傕,cha nguyền trả được nghĩa này thì thôi 後塘昆呵暫𨆢,hậu đường con há tạm lui 爫虧胣𥘷朱盃𢚸𫅷,làm khuây dạ trẻ cho vui lòng già 侈𦖑鼓點郎𠀧,xẩy nghe trống điểm sang ba 月娥汝細㤕𢚷分𠇮,nguyệt nga nhớ tới xót xa phận mình 移吀𦋦准梨庭,dời xin ra chốn lê đình 䀡𦝄耒吏想情故人,xem trăng rồi lại tưởng tình cố nhân 嘆浪流水清山,than rằng lưu thu ỷ thanh sơn 㝵芇𦖑鄧㗂弹知音,ngày nào nghe đặng tiếng đàn tri âm 𡦂情乾想乾深,chữ tình càng tưởng càng thâm 悶分苦辨悶淫苦沛,muốn phân khổ biện muốn dầm khổ phai 潙匕坦𢌌天高,vời vời đất rộng trời cao 芇埃女底朱埃𠹾煩,nào ai nỡ để cho ai chịu phiền 阻𠓨卞𥙩笔硯,trở vào bèn lấy bút nghiên 達盘香案祝願神灵,đặt bàn hương án chúc nguyền thần linh 漏匕𠬠𬌓𢚸誠,làu làu một tấm lòng thành 𦘧𦋦幅像𢧚形云仙,vẽ ra bức tượng nên hình vân tiên 嘆浪𠦳淡山川,than rằng ngàn dặm sơn xuyên 𡦂恩底胣𡦂縁冉牟,chữ ân để dạ chữ duyên nhiễm mầu 𡀯娘𡢐唉群𥹰,truyện nàng sau hãy còn lâu 𡀯払吀呐自頭劄𦋦,truyện chàng xin nói từ đầu chép ra 云仙自󰘌月娥,vân tiên từ cách nguyệt nga 𡧲塘吏﨤𠊛𦋦京畿,giữa đường lại gặp người ra kinh kỳ 賖䀡󰘚𪖫顛痴,xa xem mặt mũi đen sì 𠇮高路匕異奇叱凶,mình cao lồ lộ dị kỳ rất hung 汝句泙水相逢,nhớ câu bình thủy tương phùng 𮎦䧺吏﨤𮎦雄𠬠欺,anh hùng lại gặp anh hùng một khị 庒咍名姓󰑼之,chẳng hay danh tính là chi 𠬠𠇮芒笈麻𠫾役之,một mình mang cặp mà đi việc gì 答浪些拱𠖈詩,đáp rằng ta cũng xuống thi 漢明姓字水支圭茄,hán minh tính tự thuỷ chi quê nhà 云仙別理正邪,vân tiên biết lẽ chính tà 係󰑼異相乙󰑼才高,hễ là dị tướng ắt là tài cao 𡦂浪朋友之交,chữ rằng bằng hữu chi giao 情箕㐌﨤理芇爫𢗃,tình kia đã gặp lẽ nào làm khuâỷ 𨑗棱𧯶易𠬠核,trên rừng há dễ một cây 悶朱固妬固低森𡆫,muốn cho có đó có đây xum vầy 箕尼庙宇𧵆低,kia nơi miếu vũ gần đây 𠄩些𠓨妬𢬥𢬣卞𡎢,hai ta vào đó giang tay bèn ngồi 共饒排户𠸜耒,cùng nhau bày họ tên rồi 謝辞庙宇卞𨆢𦋦塘,tạ từ miếu vũ bèn lui ra đường 漢明𠫾畧就塲,hán minh đi trước tựu trường 云仙群唉囬鄕咏茄,vân tiên còn hãy hồi hương viếng nhà 𢜠浪𫢩𧡊昆些,mừng rằng nay thấy con ta 吒𫅷仍想媄𫅷仍𬂙,cha già những tưởng mẹ già những trông 闭𥹰畑册固功,bấy lâu đèn sách có công 昆它𢧚𡦂䘮蓬󰠃庒,con đà nên chữ tang bồng cùng chăng 云仙逵󱖺䜹浪,vân tiên quỳ gối thưa rằng 庒欣几古󰠃朋𠊛今,chẳng hơn kẻ cổ cũng bằng người kim 敢吀父母安心,dám xin phụ mẫu an tâm 鄧昆呂女袄𩚵朱耒,đặng con trả nợ áo cơm cho rồi 双親𦖑呐𢚸盃,song thân nghe nói lòng vui 吏卢𡽫渃賖吹𠦳重,lại lo non nước xa xôi nghìn trùng 朱𠫾𠬠妸小童,cho đi một gã tiểu đồng 曰书𠬠幅吲󰠃云仙,viết thư một bức dặn cùng vân tiên 畧它定𡦂良縁,trước đà định chữ lương duyên 昆官休致扵沔寒江,con quan hưu trí ở miền hàn giang 昆𠊛󰑼武彩鵉,con người là võ thái loan 歲𣃣𠄩𬙞容顔𠼦麻,tuổi vừa hai bảy dung nhan mặn mà 𡦂浪胡越一家,chữ rằng hồ việt nhất gia 昆𠫾細妬𢭂戈书尼,con đi tới đó trao qua thư này 昆油𨀈鄧湯𩄲,con dầu bước đặng thang mây 󰡎嗔㐌産固𦀊絲紅,dưới xin đã sẵn có dây tơ hồng 双親吲保𣃣衝,song thân dặn bảo vừa xong 云仙󰠃妸小童移蹎,vân tiên cùng gã tiểu đồng dời chân 𬂙澄買淡䦕山,trông chừng mấy dặm quan sơn 𩙌西𣈙㐌迻春創夏,gió tây rày đã đưa xuân sang hè 盆䀡淡柳塘槐,buồn xem dặm liễu đường hòe 信蜂魚菫㗂蟡󰠓𠼪,tin ong ngơ ngẩn tiếng ve vang dầỵ 盆䀡渃奴𡽫尼,buồn xem nước nọ non này 渃滈㳥演𡽫𡆫𥒥高,nước xao sóng dợn non vầy đá cao 𥒅戈買𩈘別芇,trải qua mấy mặt biết nào 𨑗梗𪀄呐𠖈𬇚󰠩唭,trên cành chim nói xuống ao cá cười 󰠵戈堆森景𠊛,trải qua đồi rậm cảnh người 景撑如𡳒𠊛鮮如𬁻,cảnh xinh như vẽ người tươi như giồi 寒江丿㐌細耒,hàn giang phút đã tới rồi 云仙暫住𠬠囬𢭂书,vân tiên tạm trú một hồi trao thư 武公䀡𧡊信书,võ công xem thấy tin thư 𢜠縁琴瑟䋦絲鄧連,mừng duyên cầm sắt mối tơ đặng liền 䀡戈相貌云仙,xem qua tướng mạo vân tiên 呵𠸦户陸福䝨生昆,khá khen họ lục phước hiền sinh con 眉蠶𬑉鳳𠶣崙,mày tằm mắt phụng môi son 𨑮分骨格𣃱𧷺𨑮分,mười phần cốt cách vuông tròn mười phân 仍𠲖几晋𠊛秦,những e kẻ tấn người tần 芇咍𡦂壻鄧連𡦂佳,nào hay chữ rể đặng liền chữ giai 𥄮它𢢲胣和𠄩,nhắm đà đẹp dạ hòa hai 尼妯南澗怒𤳆東麻,nay dâu nam giản nọ trai đông sàng 公浪𫢩󰒂壻郎,công rằng nay nghĩa rể sang 悶卢役渃沛筭役茄,muốn lo việc nước phải toan việc nhà 仙浪𢘾量岳爺,tiên rằng nhờ lượng nhạc gia 大科嗔及小科卢夷,đại khoa xin kịp tiểu khoa lo gì 公浪昆篤𠖈詩,công rằng con dốc xuống thi 牢空結伴麻𠫾𠓨塲,sao không kết bạn mà đi vào trường 𧵆低固𠬠户王,gần đây có một họ vương 𠸜󰑼子直文章捽𠁀,tên là tử trực văn chương tót đời 吒浪差几戈𨑮,cha rằng sai kẻ qua mời 朱昆󰠃妸此制𠬠排,cho con cùng gã thử chơi một bài 湿高買別所才,thấp cao mới biết sở tài 丕𡢐客竹伴枚買牟,vầy sau khách trúc bạn mai mới màụ 𠫾兜子直細侯,đi đâu tử trực tới hầu 武公産達𠬠瓢𨢇唁,võ công sẵn đặt một bầu rượu ngon 公浪󰖆𩈘𠄩昆,công rằng đủ mặt hai con 詩咍爫𫴋𨢇唁賞連,thơ hay làm xuống rượu ngon thưởng liền 悶朱直𤯭󰠃仙,muốn cho trực sánh cùng tiên 𥙩句泙水有縁爲題,lấy câu bình thủy hữu duyên vì đề 双離堆妸交掑,song li đôi gã giao kề 陸王𠄩户都芸𠬠欺,lục vương hai họ đua nghề một khi 朱咍奇吏﨤奇,cho hay kỳ lại gặp kỳ 白函妬易劔夷朱生,bạch hàm đó dễ kém gì châu sinh 公浪丹桂𠄩梗,công rằng đơn quế hai cành 榜鐄𥮋泊㐌仃𤎜𢭂,bảng vàng thẻ bạc đã đành rạng trao 如鍾庒打牢呌,như chuông chẳng đánh sao kêu 𦰟畑鄧𤏣畧挑罷𠇮,ngọn đèn đặng tỏ trước khêu bởi mình 尼莊樑棟㐌仃,nay trang lương đống đã đành 呵𠰙𠄩妸才苓奇𠄩,khá khen hai gã tài lành cả haị 直浪仙本高才,trực rằng tiên vốn cao tài 固兠鴻鵠𤯭𦢳𠬠排,có đâu hồng hộc sánh vai một bầy 情棋麻﨤饒低,tình cờ mà gặp nhau đây 直浪嗔讓仙󰉨爫英,trực rằng xin nhượng tiên rày làm anh 𫢩它結󰒂弟兄,nay đà kết nghĩa đệ huynh 嗔𧗱埋仕上程󰠃饒,xin về mai sẽ thượng trình cùng nhaụ 𠫾𦖑鼔㐌點頭,đi nghe trống đã điểm đầu 云仙𠓨准書楼𢪀安,vân tiên vào chốn thư lầu nghỉ an 武公阻吏後堂,võ công trở lại hậu đường 店𢇡代𡁹彩鵉每𢈱,đêm khuya dạy dỗ thái loan mọi lời 󰉹枚𣃣𤎜蹎𡗶,sớm mai vừa rạng chân trời 彩鵉荘點𦋦尼梨庭,thái loan trang điểm ra nơi lê đình 哙󰑼𡮇󰒂送情,gọi là chút nghĩa tống tình 防𡢐朱塊不平𢚸饒,phòng sau cho khỏi bất bình lòng nhau 䏾𦝄𣃣格梗橷,bóng trăng vừa cách cành dâu 云仙𠓨謝午欧出行,vân tiên vào tạ ngõ âu xuất hành 移蹎𣃣課平明,dời chân vừa thuở bình minh 彩鵉𨅸畧𡑝庭欽容,thể loan đứng trước sân đình khâm dung 踈浪君子赴京,thưa rằng quân tử phó kinh 説身󰲍要𡦂情㝵𠸗,thoát thân liễu yếu chữ tình ngày xưa 𬌓𢚸惨切如湄,tấm lòng thảm thiết như mưa 塘賖𠦳淡嗔迻𠬠𢈱,đường xa ngàn dặm xin đưa một lời 㝵𫢩圣主治𠁀,ngày nay thánh chúa trị đời 願朱灵鳳及尼梧桐,nguyền cho linh phụng gặp nơi ngô đồng 管包𡮇分𦟐紅,quản bao chút phận má hồng 𣎃迡坤掣㝵𬂙苦量,tháng chầy khôn xiết ngày trông khó lường 払油﨤𣅶顯荣,chàng dầu gặp lúc hiển vinh 妾吀汝𡦂糟糠朱仃,thiếp xin nhớ chữ tao khang cho đành 嗔仃貪妬補䔲,xin đừng tham đó bỏ đăng 制梨涓㩅制𦝄涓畑,chơi lê quên lựu chơi trăng quên đèn 仙浪如焒買燃,tiên rằng như lửa mới nhen 易冲𠬠𤇮麻𢷆𠄩󰌎,dễ trong một bếp mà chen hai lò 埋縁𦇒女渚哺,may duyên rủi nợ chưa phô 唉吀朱汝𡀯卢買神,ai xin cho nhớ chuyện lo mãi thần 鵉浪史馬經𡑝,loan rằng sử mã kinh lân 固句正節固韻整躬,có câu chính tiết có vần chỉnh cung 𤾓𢆥𢚸庄差𢚸,trăm năm lòng chẳng sai lòng 另盆荘子直房王󰁇,lánh buồn trang tử trực phòng vương ngưng 彩鸾倍且𨆢蹎,thể loan vội vã lui chân 云仙拮梗𬂙澄長安,vân tiên cất gánh trông chừng trường an 賖匕𣃣𠬠淡塘,xa xa vừa một dặm đường 﨤王子直崩𠦳調𠫾,gặp vương tử trực băng nghìn đều đị 󰠵戈水秀山岐,trải qua thủy tú sơn kỳ 𡶀高󰠩䟢及其𪀄悲,núi cao cá nhảy gặp kì chim bay 𠊛咍吏及景咍,người hay lại gặp cảnh hay 恪芇仙子﨤㝵蓬萊,khác nào tiên tử gặp ngày bồng lai 󰠃饒写𡮇情𢙇,cùng nhau tả chút tình hoài 𠄼𠀧󱋓󰀃𠬠𢽼句詩,năm ba chén rượu một vài câu thơ 直浪悶𡮇溇𨱽,trực rằng muốn chút lâu dài 默油鐄𧺀默油制𩄲,mặc dầu vàng thắm mặc dầu chơi mây 仙浪鴻鵠高𬲊,tiên rằng hồng hộc cao bay 𠲖欺麻瘼落排𧗱兜,e khi mà mỏi lạc bầy về đâu 莽群盘泊共饒,mảng còn bàn bạc cùng nhau 𬂙澄京地㐌候細尼,trông chừng kinh địa đã hầu tới nơị 征匕𣃣熾西𡗶,chênh chênh vừa xế tây trời 𠄩𠊛尋舘󰀢𪟽待期,hai người tìm quán nghỉ ngơi đợi kỳ 丿󰠲﨤伴故知,phút đâu gặp bạn cố tri 調排𠸜户𠬠欺買詳,đều bày tên họ một khi mới tường 𠬠𠊛扵府潘章,một người ở phủ phanchương 𠸜歆户郑尋常業文,tên hâm họ trịnh tầm thường nghiệp văn 𠬠𠊛扵府楊春,một người ở phủ dươngxuân 户裴𠸜儉索澄堆𨑮,họ bùi tên kiệm tác chừng đôi mươị 𠄩𠊛吏﨤𠄩𠊛,hai người lại gặp hai người 調𠓨𠬠舘盃唭語迎,đều vào một quán vui cười ngửa nghiêng 儉浪𦖑㗂𮎦仙,kiệm rằng nghe tiếng anh tiên 𫢩它﨤鄧匪願約𬇚,nay đà gặp đặng phỉ nguyền ước aọ 歆浪渚別湿高,hâm rằng chưa biết thấp cao 爫书買𤑟幅芇才能,làm thơ mới rõ bậc nào tài năng 卞呌翁舘𠰺浪,bèn kêu ông quán dạy rằng 呵筭讖所物咹朱皮,há toan sắm sửa vật ăn cho bề 舘浪𨢇𦧘𠲖兮,quán rằng rượu thịt ê hề 姑鱗鯺鳯少夷物󰠲,cô lân chả phượng thiếu gì vật đâụ 箕󰑼茦𦲿𨢇橷,kìa là thuốc lá rượu dâu 尼䃣白雪怒瓢菊椿,này vò bạch tuyết nọ bầu cúc xuân 防欺待客𮎦雄,phòng khi đãi khách anh hung 待荘䝨右𤯭󰠃的弓,đãi trang hiền hữu sánh cùng đích cung 彼盘茶𨢇𣃣衝,bẽ bàng trà rượu vừa xong 𦊚𠊛𡎢吏𠬠𣳔爫詩,bốn người ngồi lại một dòng làm thơ 儉歆群𢪀菫𠽐,kiệm hâm còn nghĩ ngẩn ngơ 丿󰦓仙直𠬠徐調衝,phút đâu tiên trực một giờ đều xong 儉歆䀡𧡊𨔍𨓡,kiệm hâm xem thấy lạ lung 𢴾詳仙直曰從古詩,bày tường tiên trực viết tùng cổ thi 󰝸咍翁舘唭之,chẳng hay ông quán cười chi 撫𢬣摺昭𠬠欺唭𨱽,vỗ tay đập chiếu một khi cười dài 仙浪翁舘唭埃,tiên rằng ông quán cười aỉ 舘浪唭几不才𠁀𠸗,quán rằng cười kẻ bất tài đời xưa 唭󰎡孫殯空𩢬,cười ngươi tôn tẫn không lừa 畧它𧡊買󰝸𪟽龎涓,trước đà thấy mới chẳng ngờ bàng quyên 直浪𢈱呐有縁,trực rằng lời nói hữu duyên 󰡫冲經史固全󰠃庒,thế trong kinh sử có tuyền cùng chăng 舘浪經史㐌曾,quán rằng kinh sử đã từng 䀡耒吏遣𢚸恒㤕車,xem rồi lại khiến lòng hằng xót xa 哙辰些沛呐𠚢,hỏi thì ta phải nói ra 爲蒸咍咭罷麻咍傷,vì chưng hay ghét bởi mà hay thương 仙浪冲濁渚詳,tiên rằng trong đục chưa tường 庒󰀉傷咭匕傷理芇,chẳng hay thương ghét ghét thương lẽ nàỏ 舘浪咭𭛣尋抛,quán rằng ghét việc tầm phào 咭荄咭𨐸咭𠓨細心,ghét cay ghét đắng ghét vào tới tâm 咭𠁀傑紂多滛,ghét đời kiệt trụ đa dâm 底民細浽沙𡌢𤇧𧯄,để dân tới nỗi sa hầm sảy hang 咭𠁀󰁏厲多端,ghét đời u lệ đa đoan 遣民𨻫𠹾凛湯𬮙分,khiến dân luống chịu lầm than muôn phần 咭𠁀五伯紛紜,ghét đời ngũ bá phân vân 乱臣多僣爫民嗕咽,loạn thần đa tiếm làm dân nhọc nhằn 咭𠁀叔季分崩,ghét đời thúc quý phân băng 󰉲頭最打凌絖󰑚民,sớm đầu tối đánh lăng quàng rối dân 傷󰑼傷󱉎圣人,thương là thương đức thánh nhân 欺𧗱渃魯傑陳道王,khi về nước lỗ kiệt trần đạo vương 傷柴顔子󰇾揚,thương thầy nhan tử dở dang 𠀧𨑮𠬠歳惜塘功名,ba mươi mốt tuổi tiếc đường công danh 傷翁諸葛才苓,thương ông chư cát tài lành 﨤欺漢末㐌仃配波,gặp khi hán mạt đã đành phôi pha 傷柴童子高賒,thương thầy đổng tử cao xa 志皮固志嵬皮空嵬,chí vừa có chí ngôi vừa không ngôi 傷𤽗元諒嵬匕,thương ngươi nguyên lượng ngùi ngùi 㐌咍𢩾渃吏𨆢𧗱𦓿,đã hay giúp nước lại lui về cày 傷翁翰子庒埋,thương ông hàn tử chẳng may 󰉲𤼸𢈱表最苔𠫾賖,sớm dâng lời biểu tối đầy đi xa 傷柴廉洛㐌󰲺,thương thầy liêm lạc đã ra 被𡗶欧𠲝𧗱茄𠰺民,bị trời xua đuổi về nhà dạy dân 䀡戈册𡲈買𨁮,xem qua sách vấn mấy lần 姅分吏咭姅分吏傷,nửa phần lại ghét nửa phần lại thương 直浪厨瀝佛鐄,trực rằng chùa rách phật vàng 埃咍冲舘固藏經綸,ai hay trong quán có tàng kinh luân 傷民牢庒立身,thương dân sao chẳng lập thân 当欺𣌝夏筭分爫湄,đương khi nắng hạ toan phần làm mưa 舘浪堯舜課𠸗,quán rằng nghiêu thuấn thuở xưa 苦垠巢父坤魚許由,khó ngăn sào phủ khôn ngừa hứa do 夷齊庒併𢩾周,di tề chẳng tính giúp châu 𠬠𨉓𠬠𡶀埃候之埃,một mình một núi ai hầu chi ai 翁伊翁傅揞才,ông y ông phó ôm tài 几𦓿𠊛󱃨兑𢙇之饒,kẻ cày người cuốc đoái hoài chi nhau 太公𠸗𠬠勤鈎,thái công xưa một cần câu 󰉲埋𣳔渭墨油盃制,sớm mai dòng vị mặc dầu vui chơi 嚴陵㐌買都排,nghiêm lăng đã mấy đua bày 袄𥯒󰓳𬌓𩂏𡗶俸橷,áo tơi một tấm che trời bóng dâu 陳平㐌𠇍卢欧,trần bình đã mấy lo âu 𫕲𦝄𠬠會公候占包,gió trăng một hội công hầu chiêm bao 𠊛𫢩固恪𠸗芇,người nay có khác xưa nào 悶𠚢埃禁悶𠓨埃垠,muốn ra ai cấm muốn vào ai ngăn 歆浪老舘呐咽,hâm rằng lão quán nói nhăng 油朱󰠵𭛣拱繩半𩚵,dẫu cho trải việc cũng thằng bán cơm 󱖺󰻩蹺分󱖺󰻩,gối rơm theo phận gối rơm 固󰠲󰡎湿麻淡𨖲高,có đâu dưới thấp mà đầm lên caọ 舘浪𩅀𤎜湄滛,quán rằng chớp rạng mưa rào 螠𡎢𦨢汫𧡊包饒𡗶,ếnh ngồi đáy giếng thấy bao nhiêu trời 滝溇󰠩𣷮請台,sông sâu cá lội thảnh thơi 䀡𠄩昆𬑉㐌碍如珠,xem hai con mắt đã ngời như châu 拠嘹弹𢭮𦖻𬌥,cứ liều đàn gảy tai trâu 渃滈頭𪇴𢪀𥹰𠽋唭,nước xao đầu vịt nghĩ lâu nực cườị 仙浪翁舘渚唭,tiên rằng ông quán chớ cười 低它𤑟別仍𠊛竹林,đây đà rõ biết những người trúc lâm 󰠃饒結伴同心,cùng nhau kết bạn đồng tâm 欺棋欺𨢇欺琴欺詩,khi cờ khi rượu khi cầm khi thi 功名富貴爫之,công danh phú quý làm chi 庒朋從且點欺盃𢚸,chẳng bằng thong thả điểm khi vui long 舘浪妬別𧘇低,quán rằng đó biết ý đây 𢈱箕㐌罕𨢇尼賞朱,lời kia đã hãn rượu này thưởng chọ 郑歆󰑼𫯍󰪟都,trịnh hâm là đứa so đo 𧡊仙𦍛意侵卢冲𢚸,thấy tiên dường ấy xâm lo trong long 科尼仙乙𢧚功,khoa này tiên ắt nên công 歆油固杜拱空𢧚耒,hâm dầu có đỗ cũng không nên rồị 𠇮群𢪀𭛣細𨆢,mình còn nghĩ việc tới lui 𠫾䀡榜𨴦󰠯傕𠓨塲,đi xem bảng cửa trống thôi vào trường 几硯𠊛笈質塘,kẻ nghiên người cặp chất đường 潦滈屡罷𣳔𣳔屢𠀧,lao xao lũ bảy ròng ròng lũ bạ 云仙𣃣𨀈蹎𦋦,vân tiên vừa bước chân ra 丿󰦓𠫾﨤信茄󰝂书,phút đâu đi gặp tin nhà đem thư 󰡠封䀡幅𬌓书,mở phong xem bức tấm thư 𨉓沙𠖈坦𠬠徐𠻨𠽐,mình sa xuống đất một giờ ngẩn ngơ 伴皮埃乃巴潙,bạn bè ai nấy bơ vơ 哙𦋦買別母慈𧗱圭,hỏi ra mới biết mẫu từ về quê 直浪󰞿渚𠶑𠲖,trực rằng anh chớ ủ ê 嗔𠓨冲舘定皮󰆕家,xin vào trong quán định bề quy gia 小童咀問嘆𨱽,tiểu đồng thở vắn than dài 𡗶牢女負仍才𠊚𣦍,trời sao nỡ phụ những tài người ngay 直浪㐌細浽尼,trực rằng đã tới nỗi này 小童𤽗唉爫𢗃渚繁,tiểu đồng ngươi hãy làm khuây chớ phiền 󰉺卢𡨹役茦湯,sớm lo giữ việc thuốc thang 除些𨅌𣇊𦋦塲𠱊咍,chờ ta vài bữa ra trường sẽ hay 闭徐急逴署埋,bây giờ kíp rước thợ may 懺龱成服内㝵朱衝,sắm đồ thành phục nội ngày cho xong 𦀊篮帽󰺔袄縫,dây rơm mũ trắng áo phùng 拠蹺冲礼文公麻爫,cứ theo trong lễ văn công mà làm 嘆浪媄北昆南,than rằng mẹ bắc con nam 渃󰝶瀋匕㐌甘𥐧󰀩,nước non thăm thẳm đã cam lỗi nghì 冲𠇮空𦑃空𡆫,trong mình không cánh không vây 𥙩之㳻淡𥙩夷奔䘮,lấy chi tách dặm lấy gì bôn tang 尋官麻吏﨤䘮,tìm quan mà lại gặp tang 𠻨𠽐𠊛扵呂廊𠊛𠫾,ngẩn ngơ người ở lỡ làng người đị 𠬠𠇮𡗶坦禁之,một mình trời đất cấm chi 𬁖移物𠲝群夷麻蒙,sao dời vật đổi còn gì mà mong 𠄩行渃𬑉𣳔匕,hai hàng nước mắt ròng ròng 想包饒吏𤴬𢚸闭饒,tưởng bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu 競󱏹包󰓞𩙌漂,cánh buồm bao quản gió xiêu 𢪀浪渃沚𠃩朝𦛌𤴬,nghĩ rằng nước chảy chín chiều ruột đaụ 傷台九字劬劳,thương thay chín chữ cù lao 三年乳哺別包饒情,tam niên nhũ bộ biết bao nhiêu tình 舘浪𡗶坦清明,quán rằng trời đất thanh minh 𬰅湄󰦓丿核梗天香,gió mưa đâu phút gãy cành thiên hương 埃匕䀡𧡊庒傷,ai ai xem thấy chẳng thương 呂皮報孝呂皮立身,lỡ bề báo hiếu lỡ bề lập thân 埃咍斫鬼謀神,ai hay chước quỷ mưu thần 󰘩塵埃拱󰘩塵如埃,phong trần ai cũng phong trần như ai 喓離埃窖達排,éo le ai khéo đặt bày 𡦂才扵貝𡦂災𠬠韻,chữ tài ở với chữ tai một vần 塘𠫾𠬠𣎃庒𧵆,đường đi một tháng chẳng gần 欺戈欺吏買路衝波,khi qua khi lại mấy lần xông pha 𠫾󰦓伴作𣃣󰑾,đi đâu bạn tác vừa ra 直󰠃歆儉合麻迻仙,trực cùng hâm kiệm hợp mà đưa tiên 歆浪𮎦庒㧅煩,hâm rằng anh chẳng đeo phiền 科尼㐌呂些願科𡢐,khoa này đã lỡ ta nguyền khoa saụ 𧡊饒折苦貝饒,thấy nhau triết khổ với nhau 𠬠彙巾泊油匕呵傷,một vừng khăn bạc dầu dầu khá thương 云仙拮挭𬨠塘,vân tiên cất gánh lên đường 郑歆卞𥄭𠄩行淚沙,trịnh hâm bèn ngó hai hàng lệ sa 𠫾𣃣𠬠淡賖匕,đi vừa một dặm xa xa 𠫾󰦓翁舘奔波蹺󰠃,đi đâu ông quán bôn ba theo cùng 舘浪傷等𮎦䧺,quán rằng thương đấng anh hùng 迻𠀧󰘩茦底防𫉚身,đưa ba phong thuốc để phòng hộ than 庒埋麻﨤𣅶芇,chẳng may mà gặp lúc nào 當欺过対咹𠓨拱𩛂,đương khi quá đói ăn vào cũng no 仙浪𠹾𥙩恩朱,tiên rằng chịu lấy ơn cho 𬌓𢚸𪿒匕唉卢賖𧵆,tấm lòng ngài ngại hãy lo xa gần 舘浪些拱󰘊傾,quán rằng ta cũng bâng khuâng 𧡊丕𢧚買避塵除低,thấy vầy nên mới tị trần chờ đây 𡽫𣛟渃碧盃𡆫,non xanh nước biếc vui vầy 𠬠瓢枯酒𠬠潙金𬞕,một bầu khô tửu một vời kim lan 隐身蹺准安閒,ẩn thân theo chốn an nhàn 渚尼名利另塘是非,chớ nề danh lợi lánh đàng thị phi 呐耒乖果󰑾𠫾,nói rồi quày quả ra đi 云仙䀡𧡊卞𪟽冲𢚸,vân tiên xem thấy bèn nghi trong long 𬂙澄淡紫𣦎冬,trông chừng dặm tử thẳng dong 𢪀隊干吏𠼦麻隊干,nghĩ đòi cơn lại mặn mà đòi cơn 𢧚庒𡮇分之麻,nên chăng chút phận chi mà 汝句養育卢恩生成,nhớ câu dưỡng dục lo ơn sinh thành 芒句不孝㐌仃,mang câu bất hiếu đã đành 𢪀𠇮麻𢢆朱𠇮爫昆,nghĩ mình mà thẹn cho mình làm con 嵬匕𠬠𬌓𢚸崙,ngôi ngôi một tấm lòng son 仍啉呂浽渃𡽫朱耒,những lăm trả nợ nước non cho rồi 芇咍渃沚花㵢,nào hay nước chảy hoa trôi 芇咍分泊如𪿙󰡫尼,nào hay phận bạc như vôi thế này 𠬠𠇮魚菫塘𩄲,một mình ngơ ngẩn đường mây 恪芇𪀄鴈落排呌霜,khác nào chim nhạn lạc bầy kêu sương 旦𫢩買別訴詳,đến nay mới biết tỏ tường 䝨之柴𠰺科塲群賖,hèn chi thày dạy khoa trường còn xa 小童𧡊丕踈戈,tiểu đồng thấy vậy thưa qua 自低朱細圭茄群𥹰,từ đây cho tới quê nhà còn lâu 󰡫尼庒弋胣愁,thế này chẳng giấc dạ sầu 𠇮𠫾㐌痗𣳔珠添油,mình đi đã mỏi dòng châu thêm rầụ 𠲖欺芒病姅澄,e khi mang bệnh nửa chừng 冲𡽫苦料𡨌棱苦筭,trong non khó liệu giữa rừng khó toan 仙浪枯㭳𦲿肝,tiên rằng khô héo lá gan 喂傕昆𬑉㐌芒愁愁,ôi thôi con mắt đã mang sầu sầu 𤻻瘼芇𧡊之󰦓,mịt mù nào thấy chi đâu 蹎𠫾㐌痗𠇮𤴬如寅,chân đi đã mỏi mình đau như dần 固身吏苦貝身,có thân lại khổ với thân 身喂身別𠇍吝庒埋,thân ôi thân biết mấy lần chẳng maỵ 童浪𡗶坦固咍,đồng rằng trời đất có hay 𦋦𠫾買邒𨑮㝵吏𤴬,ra đi mới đặng mươi ngày lại đaụ 𠬠𠇮󰂌畧󰂌𡢐,một mình cầu trước cầu sau 𣛟匕坡󰀒油匕枯核,xanh xanh bờ bụi dàu dàu cỏ câỵ 本空廊𥯎之低,vốn không làng xóm chi đây 嗔吝細畧尋柴茦湯,xin lần tới trước tìm thầy thuốc thang 𣃣埋﨤客戈塘,vừa may gặp khách qua đường 𠊚調指裊𠓨廊同文,người đều chỉ nẻo vào làng đồng văn 𢩮饒欺意哙𠽄,dắt nhau khi ấy hỏi thăm 﨤柴爫茦𠸜浪趙昂,gặp thầy làm thuốc tên rằng triệu ngang 昂浪唉暫𢪀安,ngang rằng hãy tạm nghỉ an 𤎜㝵䀡脉投湯買仃,rạng ngày xem mạch đầu thang mới dành 﨤柴辰病乙苓,gặp thầy thì bệnh ắt lành 泊鐄冲𫋻産爭包饒,bạc vàng trong gói sẵn dàng bao nhiêủ 童浪钱泊庒饒,đồng rằng tiền bạc chẳng nhiều 嗔柴𢪀量邒條茦湯,xin thầy nghĩ lượng đặng điều thuốc thang 埋麻病𧘇邒安,may mà bệnh ấy đặng an 泊群𠄼𭃂𢭂郎朱柴,bạc còn năm lượng trao sang cho thày 昂浪柴扵準尼,ngang rằng thầy ở chốn này 𠀧𠁀󰡸業爫柴奇𠀧,ba đời nối nghiệp làm thày cả ba 𠰌之拱𬦼冲茄,mùi chi cũng đủ trong nhà 内經㐌産外科添牟,nội kinh đã sẵn ngoại khoa thêm mầu 畧䀡尋世爫頭,trước xem tầm thế làm đầu 𡢐䀡医斈次求東医,sau xem y học thứ cầu đông y 𡄎冲銀漢精溦,ngẫm trong ngân hán tinh vi 拱󰑼綱目收夷青東,cùng là cương mục thua gì thanh đông 𡄎冲集𩡭良方,ngẫm trong tập nghiệm lương phương 拱󰑼御製𣥱塘回生,cùng là ngự chế trải đường hồi sinh 味之産達君臣,vị chi sẵn đặt quân thần 茦它炮製𨑮分𤑟𤉜,thuốc đà bào chế mười phân rõ ràng 脉辰讀賦矑山,mạch thời đọc phú lư sơn 達𢬣𠓨病別塘死生,đặt tay vào bệnh biết đường tử sinh 六君四物湯名,lục quân tứ vật thang danh 十全八味産仃内傷,thập toàn bát vị sẵn dành nội thương 吏通八陣奇方,lại thông bát trận kì phương 内傷外感投湯五柴,nội thương ngoại cảm đầu thang ngũ sài 童浪柴寔固才,đồng rằng thầy thực có tài 嗔柴䀡脉朱排茦湯,xin thầy xem mạch cho bài thuốc thang 昂浪六部調散,ngang rằng lục bộ đều tan 部𫔭边左脉昂浽紅,bộ khai bên tả mạch ngang nổi hồng 拠冲册畧麻通,cứ trong sách lược mà thông 𠇮門相火㐌衝𨕭頭,mệnh môn tướng hỏa đã xông lên đầu 三焦積热㐌𥹰,tam tiêu tích nhiệt đã lâu 悶朱降火沛投資隂,muốn cho giáng hỏa phải đầu tư âm 黃連黃栢黃苓,hoàng liên hoàng bá hoàng linh 加𠓨朱倍热心買平,gia vào cho bội nhiệt tâm mới bình 外辰朱點萬灵,ngoài thời cho điểm vạn linh 冲辰朱㕵还情買衝,trong thời cho uống hoàn tình mới xong 呵𢭂𠄩月泊𣳔,há trao hai lượng bạc ròng 補添味茦低防投湯,bổ thêm vị thuốc đề phòng đầu thang 庒戈爫福朱払,chẳng qua làm phúc cho chàng 芇埃隊局隊𡊨之埃,nào ai đòi cuộc đòi đàn chi ai 小童卞想固才,tiểu đồng bèn tưởng có tài 倍鐄󰘉𫋻𥙩潙𭃂𢭂,vội vàng mở gói lấy vài lượng traọ 𨑮㝵庒叭𡮇芇,mười ngày chẳng bớt chút nào 添𤴬冲胣如炮如𢬗,thêm đau trong dạ như bào như soi 童浪𠓨妬柴𥋳,đồng rằng vào đó thầy coi 病牢庒叭麻隊泊添,bệnh sao chẳng bớt mà đòi bạc thêm 昂浪𦣰𧡊欺店,ngang rằng nằm thấy khi đêm 祖師覔保𠬠恬占包,tổ sư mách bảo một điềm chiêm bao 鬼神𠊚扵𨑗高,quỉ thần người ở trên cao 𠲖欺塘詫理芇別󰦓,e khi đường sá lẽ nào biết đâu 小童𤽗呵戈求,tiểu đồng ngươi há qua cầu 拱翁柴𧴤扵頭西𭍝,cùng ông thày bói ở đầu tây viên 小童𦖑呐𠫾連,tiểu đồng nghe nói đi liền 﨤翁柴𧴤達钱䀡𥋳,gặp ông thầy bói đặt tiền xem coị 𧴤浪渚邒牢灰,bói rằng chớ đặng sao hoi 㨿牢𢧚浽達𥋳󰡫尼,cớ sao nên nỗi đặt coi thế nàỵ 些低庒沛各柴,ta đây chẳng phải các thày 𧴤爲𧴤曰呐之庒𠰃,bói vơ bói vất nói chi chẳng nhầm 温潤經易𠇍𢆥,ôn nhuần kinh dịch mấy năm 𦒹𨑮𦊚卦𠀧𤾓餘爻,sáu mươi bốn quẻ ba trăm dư hào 黃金野鶴册高,hoàng kim dã hạc sách cao 六壬六甲𡊲芇庒咍,lục nhâm lục giáp chỗ nào chẳng hay 干支調扵冲𢬣,can chi đều ở trong tay 㐌通天地吏咍𭛣𠁀,đã thông thiên địa lại hay việc đờị 現钱貫𠬠𦊚𨑮,hiện tiền quan mốt bốn mươi 𣛣蔞󱋓𨢇朱鮮𢚸誠,khơi trầu chén rượu cho tươi lòng thành 達𨑗𠳿貝神灵,đặt trên vái với thần linh 感𠸜歳𧘇路程莫之,cảm tên tuổi ấy lộ trình mắc chị 哙󰑾𠸜戸󰑼之,hỏi ra tên họ là gì 朱柴達卦𠬠欺買詳,cho thày đặt quẻ một khi mới tường 童浪𠊚扵東方,đồng rằng người ở đông phương 󰑾𠫾奔拌𫡉塘庒安,ra đi buôn bán giữa đường chẳng an 固茄戸陸󰑼払,có nhà họ lục là chàng 歲𣃣𠄩糁群塘踈𬏝,tuổi vừa hai tám còn đường thơ ngâỵ 扑浪丁卯𢆥𫢩,bói rằng đinh mão năm nay 䝨之甲子㝵𣈙庒安,hèn chi giáp tí ngày rầy chẳng an 𠇮金吏扵宮乾,mạng kim lại ở cung càn 歲尼󰑼歲油廊𨑗𠁀,tuổi này là tuổi giàu sang trên đời 固󰦓奔半賖𧵆,có đâu buôn bán xa gần 牢𤽗窖劎忍𢈱嘹些,sao ngươi khéo kiếm những lời trêu tạ 扲钱招𠖈䀡戈,cầm tiền gieo xuống xem qua 𠬠交𠄩册麻𠀧爻重,một giao hai sách mà ba hào trùng 荘成󰑾卦六衝,trang thành ra quẻ lục xung 𧡊爻父母克󰠃子孫,thấy hào phụ mẫu khắc cùng tử tôn 化󰑾爫卦遊𩲉,hóa ra làm quẻ du hồn 吏添世動克屯細官,lại thêm thế động khắc dồn tới quan 㨿冲卦意麻盘,cứ trong quẻ ấy mà bàn 歲尼買𠹾母䘮扵𠇮,tuổi này mới chịu mẫu tang ở mình 吹𢧚芒病声灵,xui nên mang bệnh thình lình 爲烝麻鬼路程叱千,vì chưng ma quỉ lộ trình rất thiêng 悶朱病意邒安,muốn cho bệnh ấy đặng an 沛尋柴法渚專朱󰉨,phải tìm thày pháp chữa chuyên cho ràỵ 童浪法扵󰠲低,đồng rằng pháp ở đâu đây 扑浪拱扵准尼𨀈戈,bói rằng cũng ở chốn này bước quạ 法咍㗂曳吨賖,pháp hay tiếng dậy đồn xa 𠸜󰑼道士扵茶青村,tên là đạo sĩ ở trà thanh thôn 小童本庒別坤,tiểu đồng vốn chẳng biết khôn 𠫾𦖑𢈱呐吏奔墫尋,đi nghe lời nói lại bôn chôn tìm 士浪𥙩扵󰦓尋,sĩ rằng lấy ở đâu tìm 咍󰑼㐌莫𥙩恬之低,hay là đã mắc lấy điềm chi đây 童浪𦖑呐吨柴,đồng rằng nghe nói đồn thầy 除邪掩鬼符柴叱咍,trừ tà yểm quỷ bùa thày rất hay 士浪印㐌高𢬣,sĩ rằng ấn đã cao tay 吏添符注𠸗𫢩埃皮,lại thêm bùa chú xưa nay ai bì 戈滝󰥶𧡊摄𡆫,qua sông cá thấy xếp vây 𠓨棱𤜯𧡊調跪𥛉迻,vào rừng cọp thấy đều quỳ lạy đưa 法咍爫𬰅爫湄,pháp hay làm gió làm mưa 差𪀄遣猿𠲝𩢬物𬌥,sai chim khiến vượn đuổi lừa vật trâu 法咍念咒𠬠句,pháp hay niệm chú một câu 總收𰿘物𠓨瓢壼灵,tóm thâu muôn vật vào bầu hồ linh 法咍洒豆成兵,phép hay sái đậu thành binh 变形爫相破城阎王,biến hình làm tướng phá thành diêm vương 法咍𠫾道火場,phép ha y đi đạo hoả trường 𡎢劎𠫾教󰘉塘天寬,ngồi gươm đi giáo m ở đường thiên khoan 固𠀧月泊𢭂郎,có ba lượng bạc trao sang 邒柴韯所立𡊨渚專,đặng thày sắm sửa lập đàn chữa chuyên 童浪碎㐌󰟭欧,đồng rằng tôi đã sớm âu 空茄渚別𠓨󰠲悲除,không nhà chưa biết vào đâu bây giờ 𫡉塘𠳝語逸徐,giữa đường bỡ ngỡ dật dờ 泊仃𠄩月防除卢筭,bạc dành hai lượng phòng chờ lo toan 專渚病意邒安,chuyên chữa bệnh ấy đặng an 耒辰碎仕𢭂郎朱柴,rồi thì tôi sẽ trao sang cho thầy 士浪𧗱𥙩泊低,sĩ rằng về lấy bạc đây 待朱筭料󰉺排𡊨󰑾,được cho toan liệu sớm bày đàn ra 童浪碎㐌卢賖,đồng rằng tôi đã lo xa 卢爲𠊚病扵茄空安,lo vì người bệnh ở nhà không yên 泊𫢩碎沛迻郎,bạc này tôi phải đưa sang 吀柴論法卢筭󰡫芇,xin thầy luận phép lo toan thế nào 士浪固苦之牢,sĩ rằng có khó chi sao 𤽗𦣰些渚符𢭂𧗱耒,ngươi nằm ta chữa rồi phù trao về 童浪碎本䋲兮,đồng rằng tôi vốn thằng hề 𤴬之細浽筭皮渚專,đau chi tới nỗi toan bề chữa chuyên 士浪些沛用權,sĩ rằng ta phải dùng quyền 病南渚北麻痊買才,bệnh nam chữa bắc mà thuyên mới tài 小童𦖑律𠓨𦖻,tiểu đồng nghe lọt vào tai 𢚸𢜠倍𡲤𦣰𨱽吁專,lòng mừng vội vã nằm dài vo chuyên 士浪谷匕呼連,sĩ rằng cốc cốc hô lên 𨑮翁盘古坐前證明,mời ông bàn cổ tọa tiền chứng minh 𨑮翁大圣󰟴天,mời ông đại thánh tề thiên 共妑武后調連細低,cùng bà vũ hậu đều liền tới đây 𨑮翁元帥征西,mời ông nguyên soái chinh tây 共妑漂母森𡆫𠬠欺,cùng bà phiêu mẫu sum vầy một khi 𨑮翁佛祖它弥,mời ông phật tổ đà di 共妑故喜調𡆫𠄩房,cùng bà cố hỉ đều vây hai phòng 𨑮妑公主五竜,mời bà công chúa ngũ long 平蛮五虎会同安营,bình man ngũ hổ hội đồng an doanh 吏𨑮千將千兵,lại mời thiên tướng thiên binh 𨑮位三府洞廷赤鱗,mời vị tam phủ động đình xích lân 𨒒它泣歇鬼神,mời đà khắp hết quỉ thần 󰝡饒𪧍准下塵𠫾制,đem nhau xuống chốn hạ trần đi chơi 朱𤽗𠀧道符𡗶,cho ngươi ba đạo bùa trời 㕵𠓨跬孟如𢈱庒差,uống vào khoẻ mạnh như lời chẳng sai 小童𨻫仍𧼋𢙇,tiểu đồng luống những chạy hoài 領符阻吏筭排茦湯,lĩnh bùa trở lại toan bài thuốc thang 𠓨茄疎貝趙昂,vào nhà thưa với triệu ngang 法符㐌𨇜柴筭理芇,phép bùa đã đủ thày toan lẽ nàỏ 昂浪冲𫋻群包,ngang rằng trong gói còn baỏ 𤽗𠓨󰘉𫋻麻𢭂朱柴,ngươi vào mở gói mà trao cho thày 童浪碎决𢈱尼,đồng rằng tôi quyết lời này 病箕油呵𠇮尼半𠫾,bệnh kia dầu khá mình này bán đi 趙昂別庒群之,triệu ngang biết chẳng còn chi 劎𢈱到啅吹𠫾塊忘,kiếm lời tráo trác xua đi khỏi vòng 扵低廊渃苦𢚸,ở đây làng nước khó long 𠲖欺湄𪱆埃紅拖𩂏,e khi mưa nắng ai hòng đỡ che 童浪冲𫋻咏潙,đồng rằng trong gói vắng vơi 罷信𢧚莫罷𦖑𢧚啉,bởi tin nên mắc bởi nghe nên lầm 買卢併歇𠬠𤾓,mới lo tính hết một trăm 𠇮蟡枯蝎𦛌蚕㭳敦,mình ve khô xác ruột tằm héo don 傷台钱𠅍疾芒,thương thay tiền mất tật mang 巴爲坦客鄕村󰡫尼,bơ vơ đất khách hương thôn thế này 傕匕直強塊低,thôi thôi trực gượng khỏi đây 碎嗔勸教餒󰉨󰠃饒,tôi xin khuyên giáo nỗi rày cùng nhau 云仙之掣浽愁,vân tiên chi xiết nỗi sầu 小童𢴿𢩮𫢩橋埋滝,tiểu đồng chèo dắt nay cầu mai sông 當欺湄𩙌竜冬,đương khi mưa gió long đong 𠊚盆吏﨤景盆添傷,người buồn lại gặp cảnh buồn thêm thương 掣包咹雪𦣰霜,xiết bao ăn tuyết nằm sương 幔𡗶詔坦塘長劳刀,màn trời chiếu đất đường trường lao đao 油朱才智叱高,dẫu cho tài trí rất cao 﨤干危𣷷別牢邒常,gặp cơn nguy biến biết sao đặng thường 嘵嗷𦍛客他鄕,nghêu ngao dường khách tha hương 埃匕訴別空傷包徐,ai ai tỏ biết không thương bao giờ 仙浪𠫾㐌吃𠽐,tiên rằng đi đã ngất ngơ 尋尼溪𣷮培坡𢪀蹎,tìm nơi khe suối bụi bờ nghỉ chân 童浪𡮇汝塊棱,đồng rằng chút nữa khỏi rừng 尋尼舘舍仕仃𢪀蹎,tìm nơi quán xá sẽ dừng nghỉ ngơi 𡽫西𣃣格𩈘𡗶,non tây vừa cách mặt trời 伵柴󰲲𢩮細尼大堤,tớ thày dìu dắt tới nơi đại đề 徒詩𠬠屡𦋦𧗱,trò thi một lũ ra về 郑歆䀡𧡊吏掑哙深,trịnh hâm xem thấy lại kề hỏi thăm 𮎦𧗱𫢩㐌𠄩𢆥,anh về nay đã hai năm 故牢莫病群𦣰扵底,cớ sao mắc bệnh còn nằm ở đây 仙浪碎㐌庒埋,tiên rằng tôi đã chẳng may 庒台眾伴科尼󰡫芇,chẳng hay chúng bạn khoa này thế nàỏ 歆浪子直杜高,hâm rằng tử trực đỗ cao 碎󰠃裴儉調𠓨󰦄人,tôi cùng bùi kiệm đều vào cử nhân 𠬠碎𧗱畧省親,một tôi về trước tỉnh thân 直󰠃裴儉群吝𠫾𥹰,trực cùng bùi kiệm còn lần đi lâu 当欺患难﨤饒,đương khi hoạn nạn gặp nhau 𠊚苓𦬑補𠊚𤴬牢仃,người lành nỡ bỏ người đau sao đành 自低𧗱旦東城,từ đây về đến đông thành 𠬠𠇮病重步行牢衝,một mình bệnh trọng bộ hành sao xong 吝囬細准江中,lần hồi tới chốn giang trung 尋船些仕論盘󰠃饒,tìm thuyền ta sẽ luận bàn cùng nhau 仙浪情畧󰒂𡢐,tiên rằng tình trước nghĩa sau 﨤饒𧯶易補饒畨尼,gặp nhau há dễ bỏ nhau phen này 歆浪𮎦暫𡎢底,hâm rằng anh tạm ngồi đây 小童細畧尼󰠃貝些,tiểu đồng tới trước nơi cùng với ta 𠓨棱𥙩茦外科,vào rừng lấy thuốc ngoại khoa 防欺滝𣷷風波不期,phòng khi sông biển phong ba bất kỳ 小童倍𡲤𦋦𠫾,tiểu đồng vội vã ra đi 悶朱𢧚役詫夷劳刀,muốn cho nên việc xá gì lao đao 郑歆扵胣劎刀,trịnh hâm ở dạ gươm đao 扒𤽗童子𫃚𠓨冲核,bắt người đồng tử buộc vào trong cây 畧朱𤜯𤞻咹眉,trước cho cọp hùm ăn mày 害仙𡢐用謀尼買衝,hại tiên sau dụng mưu này mới xong 云仙仍?待𬂙,vân tiên những unk đợi trông 郑歆𧗱呐小童扱咹,trịnh hâm về nói tiểu đồng cọp ăn 云仙嘆哭我凌,vân tiên than khóc ngã lăn 固󰦓坦呂𡗶崩声灵,có đâu đất lỡ tr ời băng thình lình 閉𥹰坦客流令,bấy lâu đất khách lưu linh 𠬠柴𠬠伵路程餒饒,một thày một tớ lộ trình nuôi nhau 𫢩它𠄩我格饒,này đà hai ngã cách nhau 群埃㨢畧拖𡢐朱𨉓,còn ai nâng trước đỡ sau cho mình 歆浪𮎦渚𪿒情,hâm rằng anh chớ ngại tình 碎嗔迻細東城辰傕,tôi xin đưa tới đông thành thì thôi 云仙之掣󰒜洡,vân tiên chi xiết lệ rơi 󱏹它蹺𩙌𧼋吹𠬠皮,buồm đà theo gió chạy xuôi một bề 小童被𫃫坤𧗱,tiểu đồng bị trói khôn về 哭󰑼仍𧡊𦊚皮棱荒,khóc la những thấu bốn bề rừng hoang 分𠇮群𠅍庒嘆,phần mình còn mất chẳng than 傷台户六𣷮鐄巴爲,thương thay họ lục suối vàng bơ vơ 掣包仍浽逸除,xiết bao nhưng nỗi dật dờ 波滝芇別培坡芇咍,ba sông nào biết bụi bờ nào hay 云仙魂固灵𤍌,vân tiên hồn có linh thiêng 󰝡碎蹺貝拖𢬣蹎󰠃,đem tôi theo với đỡ tay chân cùng 嘵耒淚𡮈𣳔匕,hiêu rồi lụy nhỏ ròng ròng 店𣅘𡎢預桧松𥄭涓,đêm khuya ngồi dựa cội tùng ngủ quên 山君踦吏𠬠边,sơn quân ghé lại một bên 哏󰲳󰘉𫃫卞迻𦋦塘,cắn dây mở trói bèn đưa ra đường 小童式曳𢠩芒,tiểu đồng thức dậy mơ màng 䀡戈𧡊坦𠓑𤉜買咍,xem qua thấy đất rõ ràng mới hay 姅𢜠姅吏𢜝台,nửa mừng nửa lại sợ thay 徒𦋦准𫇰尋柴云仙,dò ra chốn cũ tìm thầy vân tiên 𩈘𡗶𣃣絡𣛠軒,mặt trời vừa lạc mái hiên 𠊚奔几半𢄂畨闰闲,người buôn kẻ bán chợ phiên nhộn nhàng 童浪妑舘𡧲塘,đồng rằng bà quán giữa đường 󰉺戈固𧡊𠊚䘮庒󰑼,sớm qua có thấy người tang chăng là 舘浪傕㐌𠚢魔,quán rằng thôi đã ra ma 欺埋廊𡌽踣它墫𠫾,khi may làng xóm vội đà chôn đi 童浪別注芇𦋦,đồng rằng biết chốn nào ra 舘浪𠫾塊鄕村𧡊𠳒,quán rằng đi khỏi hương thôn thấy lời 𢬣捞渃𬑉𬂙澄,tay lau nước mắt trông chừng 𠫾𦖑㗂呐頭棱劳嗃,đi nghe tiếng nói đầu rừng lao xao 小童倍𡲤钱𠓨,tiểu đồng vội vã tiến vào 麻民調哙󰲴芇細低,mà dân đều hỏi thằng nào tới đâỷ 童浪碎細尋柴,đồng rằng tôi tới tìm thầy 庒咍𠊚󰡎馬尼󰑼埃,chẳng hay người dưới mả này là aỉ 民浪𧡊几昆𤳆,dân rằng thấy kẻ con trai 扵兠庒別洛淶細低,ở đâu chẳng biết lạc rời tới đây 𢬣蹎𩈘𪖫卒咍,tay chân mặt mũi tốt thay 𤴬之𢧚浽渃尼呵傷,đau chi nên nỗi nước này khá thương 小童庒及哙㗍,tiểu đồng chẳng kịp hỏi han 𦣰陵边馬哭嘆徘徊,nằm lăn bên mả khóc than bồi hồi 眾民䀡𧡊傷喂,chúng dân xem thấy thương ôi 呌饒博󱃨調𨆢𧗱茄,kêu nhau vác cuốc đều lui về nhà 小童䀡𧡊㤕車,tiểu đồng xem thấy xót xa 𩂏僚𡨺馬𢚸些論󰒂,che lều giữ mả lòng ta chọn nghì 𠬠𠇮扵坦大提,một mình ở đất đại đề 󰉹𠫾勸教最𧗱掛󰝂,sớm đi khuyên giáo tối về quảy đem 歇𢚸者𦬑襖𩚵,hết lòng trả nợ áo cơm 𤯩卢报補托群𦹳名,sống lo báo bổ thác còn thơm danh 次尼細𠬠云仙,thứ này tới một vân tiên 𠄼更𡎢預幔船咀嘆,năm canh ngồi dựa mạn thuyền thở than 巾𣓿汔淚渚滇,khăn lau ngật lệ chứa chan 𢪀傷分伵莫𮥷欺空,nghĩ thương phận tớ mắc nàn khi không 冷丁船𡨌渡東,lênh đênh thuyền giữa đò đông 感傷𠄩𡦂喿蓬菫𠽐,cảm thương hai chữ cô bồng ngẩn ngơ 店𣅘吝理如詞,đêm khuya lặng lẽ như tờ 𨒖昂星木𤻻𢠩霜𬲊,nghênh ngang tinh mọc mịt mờ sương bay 郑歆欺𧘇𠚢𢬣,trịnh hâm khi ấy ra tay 云仙被婍堆𬆄𠖈潙,vân tiên bị gã đôi ngay xuống vời 郑歆𠬠㗂呌𡗶,trịnh hâm một tiếng kêu trời 朱𠊛式曳𥙩𢈱配波,cho người thức dậy lấy lời phôi pha 冲船埃乃調𦋦,trong thuyền ai nấy đều ra 調傷户六㤕車冲𢚸,đều thương họ lục xót xa trong lòng 云仙𠇮𠖈𡧲𣳔,vân tiên mình xuống giữa dòng 蛟神𢴿𠓨冲滝󰉨拖,giao thần chèo đỡ vào trong luống rày 皮埋𡗶㐌𤎜㝵,vừa may trời đã sáng ngày 翁蕉䀡𧡊𢵼𬆄𨑗坡,ông tiêu xem thấy vớt ngay lên bờ 遣昆𡆫焒𠬠徐,khiến con vầy lửa một giờ 翁爐䏾胣妑𪹣𩈘眉,ông lô bụng dạ bà hơ mặt mày 云仙披𤋾蹎𢬣,vân tiên vừa ấm chân tay 𠻨𠽐𩲉魄如醝買耒,ngẩn ngơ hồn phách như say mới rồi 語󰑼𠇮沛渃㵢,ngỡ là mình phải nước trôi 咍󰦓群唉邒𡎢陽間,hay đâu còn hãy đặng ngồi dương gian 魚翁欺𧘇哙㗍,ngư ông khi ấy hỏi han 云仙䜹訴每塘𧵆賖,vân tiên thưa tỏ mọi đường gần xa 魚翁𤽗扵󰠃些,ngư ông ngươi ở cùng ta 󰉹㝵𤋾供𠬠茄朱盃,sớm ngày ấm cúng một nhà cho vui 仙浪翁𥙩之餒,tiên rằng ông lấy chi nuôi 碎𫢩庒恪菓味𨑗核,tôi nay chẳng khác quả mùi trên cây 埋麻㵢浽細低,may mà trôi nổi tới đây 𥙩之报答𠇮老猪匕,lấy chi báo đáp mình làu trơ trơ 魚浪𢚸老庒𢠩,ngư rằng lòng lão chẳng mơ 篤󰥎役沛芇除呂恩,dốc làm việc phải nào chờ trả ơn 老洳浡渃拱欣,làu như bột nước cũng hơn 仍句名利庒潺𢚸低,những câu danh lợi chẳng sờn lòng đây 𥮉𨱽卷興盃𡆫,bồ dài cuộn hứng vui vầy 店箕興𩙌最尼制𦝄,đêm kia hứng gió tối này chơi trăng 㝵匕通且爫咹,ngày ngày thong thả làm ăn 欺辰紂䋥欺𢬥鈎淫,khi thì chài lưới khi giăng câu dầm 僥嗷𫢩𣷷埋潭,nghêu ngao nay bến mai đầm 𠬠瓢𡗶坦盃󰠐埃咍,một bầu trời đất vui thầm ai hay 經綸㐌産冲𢬣,kinh luân đã sẵn trong tay 語迎冲渃盃醝冲𡗶,ngữ nghênh trong nước vui say trong trời 船难𠬠隻扵𠁀,thuyền nan một chiếc ở đời 沁湄沚𩙌𡨌󰁍寒江,tắm mưa chải gió giữa vời hàn giang 仙浪汝細寒江,tiên rằng nhờ tới hàn giang 武公茄扵𧵆塘低庒,võ công nhà ở gần đường đây chăng 魚浪户武扵𧵆,ngư rằng họ võ ở gần 塊𠀧曲咏辰吝細尼,khỏi ba khúc vịnh thời lần tới nơi 仙浪𠸗固呵前,tiên rằng xưa có gá tiền 𡢽爺包𦬑対移庒傷,sui gia bao nỡ đổi dời chẳng thương 𡟱𫯳󰑼󰒂糟糠,vợ chồng là nghĩa tào khang 之朋細妬尋方改𠇮,chi bằng tới đó tìm phương gửi mình 林𢆥悶論恩情,trăm năm muốn trọn ân tình 﨤欺患难牢仃補饒,gặp khi hoạn nạn sao đành bỏ nhau 汝句救死恩溇,nhớ câu cứu tử ơn sâu 吀迻細妬畧𡢐朱𧷺,xin đưa tới đó trước sau cho tròn 魚浪󰥎分壻昆,ngư rằng làm phận rể con 恪芇𥿥𥿗麻𫐮𠓨針,khác nào sợi chỉ mà lòn vào kim 𠲖𢒎麻痗𦑃𪀄,e bay mà mỏi cánh chim 巴爲景𫇰坤尋核𠸗,bơ vơ cảnh cũ khôn tìm cây xưa 𠲖欺踸𨀈細猪,e khi chậm bước tới trưa 渚信滝𫇰𣷷𠸗麻啉,chớ tin sông cũ bến xưa mà lầm 󰋇埃扵特好心,mấy ai ở được hảo tâm 𪱆亨𢩾笠湄淫𢩾𥯒,nắng hanh chóp lợp mưa dầm chóp tơi 󰋇埃咍𢪀役𠁀,mấy ai hay nghĩ việc đời 涓尼危苦𢖵尼郎𢀭,quen nơi nguy khó nhớ nơi sang giàu 老𧈧𣦆役奔鈎,lão càng trải việc buông câu 𡄎冲役渃恪󰦓役茄,ngẫm trong việc nước khác đâu việc nhà 云仙畧㐌約麻,vân tiên trước đã ước mà 魚翁𡢐沛㳻潙迻朗,ngư ông sau phải thác vời đưa sang 𢩮仙𠓨准前堂,dắt tiên vào chốn tiền đường 武公䀡𧡊𢚸強虎𤽗,võ công xem thấy lòng càng hổ ngươi 庒戈𢜝世间唭,chẳng qua sợ thế gian cười 󰘉𢈱亘強嘲𠊚㝵𠸗,mở lời gắng gượng chào người ngày xưa 鱼翁㐌固功迻,ngư ông đã có công đưa 𧗱𡢐些沛卢𩢬𡊰恩,về sau ta phải lo lừa đền ơn 鱼浪碎庒𥉩恩,ngư rằng tôi chẳng trông ơn 朱𧷺仁󰒂辰欣泊鐄,cho tròn nhân nghĩa thì hơn bạc vàng 𢖵𠸗冲𡶀󰓗山,nhớ xưa trong núi lư sơn 固翁鱼父迻払五員,có ông ngư phụ đưa chàng ngũ viên 旦𡢐亭長艤船,đến sau đình trưởng đỗ thuyền 迻翁項羽於沔烏江,đưa ông hạng vũ ở miền ôgiang 𠸗群󰋇几莫𮥷,xưa còn mấy kẻ mắc nan 况𫢩包𦬑垃塘姻緣,huống nay bao nợ khắp đường nhân duyên 鱼浪辞謝𠖈船,ngư rằng từ tạ xuống thuyền 武公䀡𧡊𢚸煩悶台,võ công xem thấy lòng phiền muộn thay 雲仙𤽗唉𡎢低,vân tiên ngươi hãy ngồi đây 朱些阻吏𡢐尼料󰝺,cho ta trở lại sau này liệu toan 公浪媒唉瓊荘,công rằng mụ hỡi quỳnh trang 共󰑼愛女彩鵉世芇,cũng là ái nữ thể loan thế nào 默悲󰝺料󰥎牢,mặc bay toan liệu làm sao 本空押𡞕理芇押昆,vốn không ép vợ lẽ nào ép con 鵉浪𨃴䚂如𪳔,loan rằng gót đỏ như son 𠸗𫢩埃𦬑󰝡墫󰡎𡎛,xưa nay ai nỡ đem chôn dưới bùn 埃朱蓮𣑁𠬠盆,ai cho sen súng một bồn 埃朱𣔥楔𤯭共榴梨,ai cho chanh khế sánh cùng lựu lê 他空律𠹾𠬠皮,thà không trót chịu một bề 𧯶󰝡𨉓玉預㘛武夫,há đem mình ngọc dựa kề vũ phu 荘浪官品名儒,trang rằng quan phẩm danh nho 壻󰦓固壻𥊖瞙世尼,rể đâu có rể đui mù thế nay 𦖻𦖑𠊛呐会尼,tai nghe người nói hội này 固王子直杜󰉨首科,có vương tử trực đậu rày thủ khoa 些油悶結𡢽爺,ta dầu muốn kết sui gia 户王户武𠬠茄買𠰮,họ vương họ võ một nhà mới xinh 公浪悶論𭛣𨉓,công rằng muốn trọn việc mình 排󰝺𠬠斫弋情朱衝,bày toan một chước dứt tình cho xong 荘浪𦖑𡶀倉松,trang rằng nghe núi thương tùng 固𡎟深匕莂蓬坤𦋦,có hang thăm thẳm bịt bùng khôn ra 東城𠦳淡群賖,đông thành ngàn dặm còn xa 󰝡払捕妬埃麻別󰦓,đem chàng bỏ đó ai mà biết đâu 䏾核𦝄㐌拮頭,bóng cây trăng đã cất đầu 雲仙𡎢畧茄求咀嘆,vân tiên ngồi trước nhà cầu thở than 武公𦋦畧誘払,võ công ra trước dỗ chàng 𠖈船朱𥙩迻郎東城,xuống thuyền cho lấy đưa sang đông thành 𦋦𠫾皮𣅶散更,ra đi vừa lúc tam canh 𢩮𠓨𧯄󰀎補仃雲仙,dắt vào hang ấy bỏ đành vân tiên 補耒練匕𨀈連,bỏ rồi lén lén bước liền 𠖈核𢴿桂措船㐌賖,xuống cây chèo quế tách thuyền đã xa 仙浪各注迻些,tiên rằng các chú đưa ta 功恩吀旦圭茄仕咍,công ơn xin đến quê nhà sẽ hay 𢭄𢚸篤論討𣦍,cậy lòng dốc trọn thảo ngay 𠬠畨朱塊𠦳㝵庒涓,một phen cho khỏi ngàn ngày chẳng quên 咏𦖻㗂呐𠄩边,vẳng tai tiếng nói hai bên 冲𡎟沁最𥒥󰲵質重,trong hang tăm tối đá phên chất chồng 雲仙欺𧘇咳䧺,vân tiên khi ấy hãi hùng 𢪀𦋦買別武公害𨉓,nghĩ ra mới biết võ công hại mình 𠶗唭昆造詐貞,nực cười con tạo trớ trênh 𡦂緣到啅𡦂情対𢭂,chữ duyên tráo chác chữ tình đổi trao 計𦋦灾𮥷掣包,kể ra tai nạn xiết bao 買𨕭塊𣷷吏𠓨冲𧯄,mới lên khỏi biển lại vào trong hang 𦀊愁埃窖同王,dây sầu ai khéo đồng vương 另尼䋥兎﨤塘𣷭橷,lánh nơi lưới thỏ gặp đường bể dâu 冲𧯄畧乙𡢐囂,trong hang trước hắt sau hiêu 悶𦋦朱塊埃𢴿些𠫾,muốn ra cho khỏi ai dìu ta đi 寃家埃窖畧排,oan gia ai khéo trước bày 喂傕身体群夷麻󰝺,ôi thôi thân thể còn gì mà toan 㐌停賖𡎝人間,đã đành xa cõi nhân gian 預𠇮𠓨准石盘𦣰孤,dựa mình vào chốn thạch bàn nằm co 店𣅘𦰟𩙌𠺙󰌎,đêm khuya ngọn gió thổi lò 霜𢒎洛達𦣰孤冷𫥌,sương bay lác đác nằm co lạnh lùng 五更𠹾𣳔匕匕,ngũ canh chịu khát ròng ròng 如𠀧风茦拖𢚸歆枚,nhờ ba phong thuốc đỡ lòng hôm mai 𨒣神䀡𧡊傷𢙇,du thần xem thấy thương hoài 察冲𠇮妸固排符天,xét trong mình gã có bài phù thiên 買咍事六雲仙,mới hay sự lục vân tiên 共饒𢴿𢩮調連阻𦋦,cùng nhau dìu dắt đều liền trở ra 塊𧯄𠬠淡㐌賖,khỏi hang một dặm đã xa 細尼大鹿𡗶它𤑍東,tới nơi đại lộc trời đà hửng đông 遊神阻吏山中,du thần trở lại sơn trung 雲仙群唉聀燶迷曼,vân tiên còn hãy giấc nồng mê man 老樵粓𫋻産床,lão tiều cơm gói sẵn sang 󰉺枚捇鈽𠫾昂𠓨棱,sớm mai xách búa đi ngang vào rừng 涓塘大麗󰑼澄,quen đường đại lệ là chừng 𦋦𠫾皮𧡊𨁪蹎𨀈𠓨,ra đi vừa thấy dấu chân bước vào 喂傕𤜯扒𠊛芇,ôi thôi cọp bắt người nào 𠊛芇𤜯扒󰝡𠓨底低,người nào cọp bắt đem vào để đây 吁𩲉吁魄老尼,hú hồn hú phách lão này 迻猪𡮇姅扽核𧵆耒,đi chưa chút nửa đốn cây gần rồi 雲仙𠬠聀𣃣耒,vân tiên một giấc vừa rồi 侈𦖑㗂呐亘𡎢𨱽呌,xẩy nghe tiếng nói gắng ngồi dậy kêu 老樵𦖑㗂埃呌,lão tiều nghe tiếng ai kêu 真𨃝庒恪如𨅹𨖲核,chân dò chẳng khác như trèo lên cây 𣃣𨁏𣃣𨀺𣃣𪡔,vừa bò vừa lết vừa la 畨尼莫沛禍魔害𫅷,phen này mắc phải hoạ ma hại già 仙浪碎本𠊚些,tiên rằng tôi vốn người ta 爲蒸莫𮥷買𦋦世尼,vì chưng mắc nạn mới ra thế này 語𥉩量𢌌高苔,ngửa trông lượng rộng cao dày 救碎𠬠𣅶恩󰟴再生,cứu tôi một lúc ơn tày tái sinh 老樵欺意歇驚,lão tiều khi ấy hết kinh 吏𧵆連哙事情買咍,lại gần liền gọi sự tình mới hay 郑𢚸傷細𠊚𣦍,trạnh lòng thương tới người ngay 尼又迻老𢩮𢬣𧗱茄,này này đưa lão dắt tay về nhà 仙浪𩛜㐌㤕車,tiên rằng đói đã xót xa 𫢩它𠯿𣇊庄和味之,nay đà sáu bữa chẳng hòa mùi chi 吏添𫫵列四支,lại thêm lũ lượt tứ chi 悶𠫾蹺妬麻𠫾坤移,muốn đi theo đó mà đi khôn dời 老樵底仰𥶄𥯒,lão tiều đây ngửa nón tơi 嗎𦋦粓𫋻𨑮勸雲仙,mở ra cơm gói mời khuyên vân tiên 冲𨉓咹㕵㐌安,trong mình ăn uống đã yên 老𦋦飭孟󰲶仙𧗱茄,lão ra sức mạnh cõng tiên về nhà 塊棱𦋦細頭塘,khỏi rừng ra tới đầu đường 埋󰦓侈﨤𠬠払漢明,may đâu xẩy gặp một chàng hớn minh 老樵栗達奔呈,lão tiều lật đật bôn trình 漢明蹺哙事情𠬠欺,hớn minh theo hỏi sự tình một khi 雲仙𦖑㗂故知,vân tiên nghe tiếng cố tri 姅𢜠姅𢜝姅衣分𨉓,nửa mừng nửa sợ nửa e phận mình 明浪𫢩哙人兄,minh rằng nay hỏi nhân huynh 㨿牢𢧚浽身形世尼,cớ sao nên nỗi thân hình thế nỉ 仙浪庄掣呐之,tiên rằng chẳng xiết nói chi 身尼芇固恪之𣘃㵢,thân này nào có khác gì cây trôi 泠汀𫕲摺㳥洡,lênh đênh gió dập sóng dồi 󰉨滝枚𣷷󰋇囬󰠡𮥷,rày sông mai biển mấy hồi gian nan 明浪低苦哙㗍,minh rằng đây khó hỏi han 𠓨厨些仕論盘󰠃饒,vào chùa ta sẽ luận bàn cùng nhau 樵浪庄呵呐𥹰,tiều rằng chẳng há nói lâu 𠓨棱扽桧半󰉨𢄂番,vào rừng đốn củi bán rày chợ phiên 漢明蹺哙𥛉連,hớn minh quỳ gọi lạy liền 恩翁救鄧雲仙姅𠸖,ơn ông cứu đặng vân tiên bạn lành 尼𠄩月泊冲𨉓,nay hai lạng bạc trong mình 碎吀报答󰭊情朱翁,tôi xin báo đáp chút tình cho ông 樵浪些本庄用,tiều rằng ta vốn chẳng dung 𠬠𨉓嗷喭𧀒松𣋚枚,một mình ngao ngán non tùng hôm mai 沁𢚸庄悶𧵑埃,tấm lòng chẳng muốn của ai 祿𣘃梗博𠄩󰒺󰠱泥,lộc cây gánh vác hai vai nặng nề 伴𤿤󰠃貝鹿麋,bạn bè cùng với lộc mê 𣌋𠫾猿逴最𧗱兎迻,sớm đi vượn rước tối về thỏ đưa 默油𩛷𩛜𩛷𩛂,mặc dầu bữa đói bữa no 埃垠隊𦬑埃𡐚扒搜,ai ngăn đòi nỡ ai ngừa bắt sưu 冲𨉓領𭛣公侯,trong mình lĩnh việc công hầu 𣋚枚𡽫嶺默油盃醝,hôm mai non lĩnh mặc dầu bữa say 雲仙𦖑別𠊛𣦍,vân tiên nghe biết người ngay 𠳨𠽄𠸜户防𣈗𡊰恩,hỏi thăm tên họ phòng ngày đền ơn 老樵阻吏林山,lão tiều trở lại lâm sơn 仙明𠄩𡥚調𧗱庵𩄲,tiên minh hai gã đều về am mây 仙浪㐌﨤科尼,tiên rằng đã gặp khoa này 故牢玉友於低󰥎夷,cớ sao ngọc hữu ở đây làm gì 明浪𠸗篤𠖈詩,minh rằng xưa dốc xuống thi 﨤饒庙宇調𠫾𠬠吝,gặp nhau miếu vũ đều đi một lần 英時回貫省親,anh thì hồi quán tỉnh thân 㛪芒劄册畧吝𦋦京,em mang tráp sách trước lần ra kinh 𠫾𣃣細郡鵉灵,đi vừa tới quận loan linh 﨤昆知府鄧生󰑼払,gặp con tri phủ đặng sinh là chàng 𢀭郎涓退荒堂,giàu sang quen thói hoang đường 﨤昆𡛔卒󰥎昂庄爲,gặp con gái tốt làm ngang chẳng vì 碎卞浽陣𠬠欺,tôi bèn nổi giận một khi 勿払𠖈妬𢯏𠫾𠬠𨃝,vật chàng xuống đó bẻ đi một giò 𨉓󰥎𨉓底埃𢗼,mình làm mình để ai lo 执𢬣𠹾𫃚納朱縣堂,chấp tay chịu buộc nạp cho huyện đường 𣃣苔𦋦郡朔方,vừa đày ra quận sóc phương 碎卞破獄尋塘𧗱低,tôi bèn phá ngục tìm đường về đây 𣃣埋吏﨤厨尼,vừa may lại gặp chùa này 埋名隱跡闭迡𤍇𢭗,mai danh ẩn tích bấy chầy náu nương 雲仙𦖑呐郑傷,vân tiên nghe nói trạnh thương 調排各𭛣󰠡𮥷冲𨉓,đều bày các việc gian nan trong mình 漢明𦖑呐動情,hớn minh nghe nói động tình 𬑉沙紇淚如瓶渃迎,mắt sa hạt lệ như bình nước nghiêng 仙浪𢖵桧松天,tiên rằng nhớ cội tùng thiên 索高歲𡘯𠹾煩劳刀,xác cao tuổi lớn chịu phiền lao đao 𥉩昆如󰠩𥉩𬁖,trông con như cá trông sao 𨉓尼𧯶易方芇別󰦓,mình này há dễ phương nào biết đâu 𠬠彙巾󰺔𩂏頭,một vầng khăn trắng che đầu 𠀧𢆥渚論𠬠勾生誠,ba năm chưa trọn một câu sinh thành 顕荣渚𧡊顕荣,hiển vinh chưa thấy hiển vinh 小童畧㐌爲𨉓托寃,tiểu đồng trước đã vì mình thác oan 想𦋦如割𦛌肝,tưởng ra như cắt ruột gan 想包饒吏渚滇隊吝,tưởng bao nhiêu lại chứa chan đôi lần 明浪𠊚於冲󰡰,minh rằng người ở trong trần 固欺富貴固吝󰠡𮥷,có khi phú quí có lần gian nan 𥰊高鐄別歲鐄,thấp cao vàng biết tuổi vàng 﨤欺焒䚂牟強添稽,gặp khi lửa đỏ màu càng thêm ghê 悲除英渚倍𧗱,bây giờ anh chớ vội về 於低𢭗𤍇󰝺皮茦湯,ở đây nương náu toan bề thuốc thang 包除歇𣅶灾𮥷,bao giờ hết lúc tai nan 󰝡饒些仕立塘功名,đem nhau ta sẽ lập đường công danh 甘來否𫽄吏亨,cam lai bĩ cực lại hanh 𨅸頭士子共荣𠇍𠁀,đứng đầu sĩ tử cũng vinh mấy đời 𢧚庄固坦固𡗶,nên chăng có đất có trời 𦋦𢬣康濟役𠁀共衝,ra tay khang tế việc đời cũng xong 雲仙欺意安𢚸,vân tiên khi ấy an long 於尼奄寺伴󰠃漢明,ở nơi am tự bạn cùng hớn minh 武公𥙩𭛣詐貞,võ công lấy việc trớ trênh 𢩮情户六結情户王,dứt tình họ lục kết tình họ vương 計自𡎟瀋害払,kể từ hang thẳm hại chàng 彩鵉仃胣𢚸強添盃,thái loan đành dạ lòng càng thêm vui 㝵匕荘点粉𥅦,ngày ngày trang điểm phấn mày 防欺﨤󰣞𨅸𡎢朱吹,phòng khi gặp gỡ đứng ngồi cho xuôi 丿󰦓子直𣃣𧗱,phút đâu tử trực vừa về 𠓨茄户武探皮雲仙,vào nhà họ võ thăm bề vân tiên 公浪汝浽雲仙,công rằng nhớ nỗi vân tiên 奴㐌臨病黄泉賖制,nó đà lâm bệnh hoàng tuyền xa chơi 傷払分泊於𠁀,thương chàng phận bạc ở đời 共爲月老車𦀊𥿗紅,cũng vì nguyệt lão se dây chỉ hồng 𦖑戈子直動𢚸,nghe qua tử trực động lòng 𠄩行渃𬑉𣳔匕如湄,hai hàng nước mắt ròng ròng như mưa 嘆浪󰉨汝灵𠸗,than rằng rày nhớ linh xưa 󰒂它結󰒂情渚訴情,nghĩa đà kết nghĩa tình chưa tỏ tình 𡗶牢𦬑害𠊚苓,trời sao nỡ hại người lành 榜鐄渚占眉𣛟㐌󰍹,bảng vàng chưa chiếm mày xanh đã mòn 共㛪渚特󰉓𧷺,cùng em chưa được vuông tròn 𠊚苓辰𠅍些群爫之,người lành thì mất ta còn làm chi 冲𠁀󰋇幅己知,trong đời mấy bậc kỉ tri 󰋇荘同道󰋇󰀩同心,mấy trang đồng đạo mấy nghì đồng tâm 公浪些共𢢇󰠐,công rằng ta cũng tủi thầm 𢢇緣昆𥘷瑟琴󰇾揚,tủi duyên con trẻ sắt cầm dở dang 崔匕妬渚咀嘆,thôi thôi đó chớ thở than 低它併特𠬠塘叱咍,để đà tính được một đàng rất hay 細低辰於吏低,tới đây thì ở lại đây 󰠃𡥵𡛔老森𡆫室家,cùng con gái lão sum vầy thất gia 防欺󰉺最𠓨𦋦,phòng khi sớm tối vào ra 𧡊王子直共󰑼雲仙,thấy vương tử trực cũng là vân tiên 直浪󰑼󰒂筆𡥵,trực rằng là nghĩa bút con 英㛪畧㐌結願󰠃饒,anh em trước đã kết nguyền cùng nhau 𡞕仙󰑼直姉妯,vợ tiên là trực chị dâu 姉妯㛪伴固󰦓𥐧饒,chị dâu em bạn có đâu lỗi nhiều 庒咍𠊚𭓇󰀋之,chẳng hay người học sách chi 呐𦋦仍傳異奇苦𦖑,nói ra những chuyện dị kỳ khó nghe 咍󰑼𭓇𠺙渃󰟴,hay là học thói nước tề 𡟱𤽗子紏迻𧗱桓公,vợ ngươi tử củ đưa về hoàn công 咍󰑼斈𠺙唐宮,hay là học thói đường cung 𡟱𤽗剿刺制共世民,vợ ngươi tiễu thích chơi cùng thế dân 武公󰘚𪖫暢珍,võ công mặt mũi sướng trân 𠰘猪如𧍉咹啉沛𪿙,miệng trơ như đỉa ăn lầm phải vôi 彩鵉冲帳𦋦𡎢,thái loan trong trướng ra ngồi 𠲶嘲柴󰁮新魁買𧗱,miệng chào thày cử tân khôi mới về 妾㐌󰝸論𠳒誓,thiếp đà chẳng trọn lời thề 呂皮拖笈呂皮能巾,lỡ bề sửa cặp lỡ bề nâng khăn 惜台𢚸𤟛康匕,tiếc thay lòng thỏ khăng khăng 𦀼簾除待䏾𦝄闭迡,nối rèm chờ đợi bóng trăng bấy chầy 庒應辰拱爫虧,chẳng ưng thì cũng làm khuây 𦬑󰝡㗂呐爫𡆫庒堅,nỡ đem tiếng nói làm vầy chẳng kiêng 直浪埃𨔍奉仙,trực rằng ai lạ phụng tiên 防筭󰝡𠺙彫船嘹𤽗,phòng toan đem thói điêu thuyền trêu ngươi 𡏢𫯳𦰟𦹵群鮮,mả chồng ngọn cỏ còn tươi 𢚸芇𢚸𦬑󰝡𠳒月花,lòng nào lòng nỡ đem lời nguyệt hoa 𧘇䀡丕拱𠊚些,ấy xem vậy cũng người ta 推𩑛禽獸芇󰑼恪之,so loài cầm thú nào là khác chi 雲仙英唉故知,vân tiên anh hỡi cố tri 𣷮鐄固別役尼朱些,suối vàng có biết việc này cho ta 𢬣捞渃𬑉阻𦋦,tay lau nước mắt trở ra 𧗱茄懺所尋戈京城,về nhà sắm sửa tìm qua kinh thành 武公虎𢢆冲𨉓,võ công hổ thẹn trong mình 𠄼𣈜𦣰病失情托寃,năm ngày nằm bệnh thất tình thác oan 彩鵉共媒瓊荘,thái loan cùng mụ quỳnh trang 媄昆凍󰘂底䘮冲茄,mẹ con đóng cửa để tang trong nhà 次尼細次月娥,thứ này tới thứ nguyệt nga 河溪府意蹺吒斈行,hà khê phủ ấy theo cha học hành 矯公𨖲聀太卿,kiều công lên chức thái khanh 差𦋦𡎢郡東城治民,sai ra ngồi quận đông thành trị dân 𦋦詞隊泣𦊚方,ra tờ đòi khắp bốn phương 𠳨𠽄户六源干於𠁀,hỏi thăm họ lục nguồn cơn ở đời 𠰺軍󰝡幅书𠶆,dạy quân đem bức thư mời 六公𠳐令細尼营前,lục công vâng lệnh tới nơi dinh tiền 矯公哙傳雲仙,kiều công hỏi truyện vân tiên 六公𢖵細俸連哭嘆,lục công nhớ tới bỗng liền khóc than 闭𥹰𦖑㗂吨󰠓,bấy lâu nghe tiếng đồn vang 昆碎染病𡧲塘補屍,con tôi nhuốm bệnh giữa đàng bỏ thây 別信自意旦𫢩,biệt tin từ ấy đến nay 丿𦖑𠳒呐𣈗󰉨吏傷,phút nghe lời nói ngày rày lại thương 矯公冲胣惨傷,kiều công trong dạ thảm thương 阻𠓨呐傳󰠃娘月娥,trở vào nói chuyện cùng nàng nguyệt nga 娥浪𢖵𣅶塘賖,nga rằng nhỡ lúc đường xa 嗔𠸼户六󰝡𦋦役堂,xin mời họ lục đem ra dịch đường 矯浪𠲖𢜝㗂娘,kiều rằng e sợ tiếng nàng 六翁𠓨准役堂𡎢衝,lục ông vào chốn dịnh đường ngồi xong 月娥𨅸預边房,nguyệt nga đứng dựa bên phòng 𢬣揞幅像哭𣳔如湄,tay ôm bức tượng khóc ròng như mưa 公浪幅像𠊚𠸗,công rằng bức tượng người xưa 月娥昆呵󰝡迻𠊚𥆾,nguyệt nga con há đem đưa người nhìn 矯公各役𢧚印,kiều công các việc nên in 六公欺𧘇買信事情,lục công khi ấy mới tin sự tình 公浪役𬞺宁宁,công rằng việc cũ ninh ninh 𢖵涓𠄩𡦂恩情課𠸗,nhớ quên hai chữ ân tình thuở xưa 泊鐄礼𨳒嗔迻,bạc vàng lễ mọn xin đưa 𧵑尼爫󰒂𡊰𠸗恩払,của này làm nghĩa đền xưa ơn chàng 六浪恩𧘇語喭,lục rằng ơn ấy ngỡ ngàng 碎󰦓监𠹾泊鐄爫之,tôi đâu giám chịu bạc vàng làm chi 𡂂󰑼昆𥘷𠅍𠫾,ngỡ là con trẻ mất đi 咍󰦓𬋩格群𥱬像尼,hay đâu quản cách còn ghi tượng này 𫢩它𧡊特昆低,nay đà thấy được con đây 𬌓𢚸傷𢖵拱虧特耒,tấm lòng thương nhớ cùng khuya được rồi 六翁辞謝𨆢蹎,lục ông từ tạ lui chân 矯公差几迻回𧵑朱,kiều công sai kẻ đưa hồi của cho 月娥染病𦣰孤,nguyệt nga nhuốm bệnh nằm co 冲𨉓𤾓䋦㐌卢吏愁,trong mình trăm mối đã lo lại sầu 碎㐌除待闭𥹰,tôi đà chờ được bấy lâu 㐌空朱﨤𣇜頭辰傕,đã không cho gặp buổi đầu thì thôi 別饒渚待󰋇囬,biết nhau chưa được mấy hồi 几群𠊚𠅍𡗶喂唉𡗶,kẻ còn người mất trời ôi hỡi trời 課𠸗渚者󰋇𢈱,thuở xưa chưa giả mấy lời 呵𠸦君子別𠁀芇派,khá khen quân tử biết đời nào phai 傷爲𠊚等英才,thương vì người đấng anh tài 芸文業武芇埃𤯭󰠃,nghề văn nghệp võ nào ai sánh cùng 傷爲畑󰀋固功,thương vì đèn sách có công 𦊚方渚特桑蓬󰜋勾,bốn phương chưa được tang bồng một câu 傷爲𠄩糝歳頭,thương vì hai tám tuổi đầu 𠊚𠁀如俸蜉蝣呂廊,người đời như bóng phù du lỡ làng 傷爲渚特顕荣,thương vì chưa được hiển vinh 㵢㵢花󰲼󰉺残功名,trôi trôi hoa dạt sớm tàn công danh 傷爲堆呂渚成,thương vì đôi lứa chưa thành 㘧香鉢渃唉仃㝵𡢐,trữ hương bát nước hãy dành ngày sau 𠄼更庒𠯪紇珠,năm canh chẳng ngớt hạt châu 兑𥆾幅像𦛌𤴬如𬁻,thoắt nhìn bức tượng ruột đau như dần 嘆浪渚特󰋇回,than rằng chưa được mấy hồi 㝵𡢐別固﨤堆庒󰑼,ngày sau biết có gặp đôi chăng là 矯公冲帳𨀈𦋦,kiều công trong trướng bước ra 𦖑昆嘆咀㤕車𢚸鐄,nghe con than thở xót xa lòng vàng 勸昆辰渚多芒,khuyên con thì chớ đa mang 錦皮群𠅍󰑼常𠸗𫢩,gấm bì còn mất là thường xưa nay 恩情強想強苔,ân tình càng tưởng càng đầy 庒戈𣛠造𨒻𡏦庄常,chẳng qua máy tạo đổi xoay chẳng thường 娥浪空掣浽傷,nga rằng khôn xiết nỗi thương 欺空𢭮挭𡧲塘芇咍,khi không gẫy gánh giữa đường nào hay 𫢩㐌鵉鳳落排,nay đà loan phụng lạc bầy 捻迎𫋻隻分尼㐌應,niêm nghiêng gối chiếc phận này đã ưng 別包饒浽風塵,biết bao nhiêu nỗi phong trần 滝湘迻伴梂銀迻𠊚,sông tương đưa bạn cầu ngân đưa người 身昆群𨅸𡧲𡗶,thân con còn đứng giữa trời 嗔蜍幅像論𠁀辰催,xin thờ bức tượng trọn đời thì thôi 矯公𢚸叱庒盃,kiều công lòng rất chẳng vui 昆它守節群吹理芇,con đà thủ tiết còn xui lẽ nàỏ 固𠊚聀奇嵬高,có người chức cả ngôi cao 太師聀𠹾冲朝敕封,thái sư chức chịu trong triều sắc phong 𦖑吨昆𡛔矯公,nghe đồn con gái kiều công 買𨑮𦊚歳𥿗紅渚筭,mới mười bốn tuổi chỉ hồng chưa toan 太師用礼物𨖅,thái sư dùng lễ vật sang 𠼦𠋦容呐結塘通家,mượn mụ dung nói kết đường thông gia 矯公坤押月娥,kiều công khôn ép nguyệt nga 礼迻呂吏𧗱茄太師,lễ đưa lỡ lại về nhà thái sư 太師庒別𢌌推,thái sư chẳng biết rộng suy 󰝡調怨恨吏𥱬𠓨𢚸,đem điều oán giận lại ghi vào lòng 丿󰦓潘國交鋒,phút đâu phiên quốc giao phong 烏戈渃意兵戎曳乱,ôqua nước ấy binh nhung dấy loàn 打𠓨細隘同䦕,đánh vào tới ải đồngquan 楚王𢚸𢜝𠳨㗍群臣,sở vương lòng sợ hỏi han quần thần 牢朱安渃安民,sao cho an nước an dân 朝中埃固法神奏戈,triều trung ai có phép thần tâu qua 太師因役於茄,thái sư nhân việc ở nhà 倍鐄跪󱖺奏戈每𠳒,vội vàng quỳ gối tâu qua mọi lời 爲𠸗賊浽倍又,vì xưa giặc nổi bời bời 共爲貪色於𠁀中華,cũng vì tham sắc ở đời trung hoa 悶𫢩塊曳干戈,muốn nay khỏi dậy can qua 迻昆𡛔卒交和辰衝,đưa con gái tốt giao hòa thì xong 月娥󰑼𡛔矯公,nguyệt nga là gái kiều công 買𨑮𦊚歳𦟐紅当𣛟,mới mười bốn tuổi má hồng đương xanh 娘添國色頃城,nàng thêm quốc sắc khuynh thành 吏添𠄩𡦂才苓叱頑,lại thêm hai chữ tài lành rất ngoan 冲朝固𠬠𨉓娘,trong triều có một mình nàng 妸朱潘國乙安每塘,gả cho phiên quốc ắt an mọi đường 楚王𦖑𢢲𢚸鐄,sở vương nghe đẹp lòng vàng 硃批遣使󰝡郎東城,châu phê khiển sứ đem sang đôngthành 敕差户矯太卿,sắc sai họ kiều thái khanh 役冲茄渃㐌仃朱𤽗,việc trong nhà nước đã dành cho ngươi 月娥娘𧘇𢧚𠊚,nguyệt nga nàng ấy nên người 選㝵𣎃𠃩𠄩𨑮貢胡,tuyển ngày tháng chín hai mươi cống hồ 矯公𠳐旨貢胡,kiều công vâng chỉ cống hồ 𢚸𦖑芇敢呐孤理芇,lòng nghe nào dám nói co lẽ nào 月娥冲胣如炮,nguyệt nga trong dạ như bào 更迡庒𥄭仍韜式𢙇,canh chày chẳng ngủ những thao thức hoài 失情情拱变拱,thất tình tình cũng biến cùng 預幔咀𬑰咀𨱽𡎢𢗼,dựa màn thở ngắn thở dài ngồi lo 昭君𠸗拱貢胡,chiêu quân xưa cũng cống hồ 𤳄𤽗延壽𪽗龱朱畨,bởi ngươi diên thọ họa đồ cho phiên 杏元𠸗拱貢胡,hạnh nguyên xưa cũng cống hồ 𤳄𤽗盧起𫇰讎群𥱬,bởi người lư khởi cựu thù còn ghi 𠄩娘畧㐌沛𠫾,hai nàng trước đã phải đi 󰜋爲𣦍主𠄩爲討吒,một vì ngay chúa hai vì thảo cha 昭君𬦮𠖈江河,chiêu quân nhảy xuống giang hà 傷𢚸渃漢沛𦋦料𨉓,thương lòng nước hán phải ra liều mình 杏元𬦮𠖈池灵,hạnh nguyên nhảy xuống trìlinh 傷𠊚良玉論𨉓特他,thương người lương ngọc trọn mình được tha 細𫢩泊分󰑼些,tới nay bạc phận là ta 願󰠃幅像㗂它終身,nguyện cùng bức tượng tiếng đà chung than 情夫婦义君臣,tình phu phụ nghĩa quân thần 情麻庒論朱陳字𢧚,tình mà chẳng trọn cho trần chữ nên 𠄩边使奇𠄩边,hai bên xử cả hai bên 悶𬆄共主𦬑涓恩成,muốn ngay cùng chúa nỡ quên ơn thành 沙机󰜋𡮇辰󰡶,sa cơ một chút thì xong 以𨉓𢩾主以𢚸蜍𤤰,lấy mình giúp chúa lấy lòng thờ vua 矯公𢭗󱖺当愁,kiều công nương gối đang sầu 𦖑昆咀哭󰋇句添煩,nghe con thở khóc mấy câu thêm phiền 呌𠓨外預帳前,kêu vào ngồi dựa trướng tiền 𥙩𡗶𠰺訪朱全身名,lấy lời dạy phỏng cho tuyền thân danh 庒戈󰑼役朝廷,chẳng qua là việc triều đình 芇吒固悶押情之昆,nào cha có muốn ép tình chi con 娘浪昆詫之昆,nàng rằng con sá chi con 巴潙另分𠅍群𬋩包,bơ vơ lánh phận mất còn quản bao 傷吒歲鶴㐌高,thương cha tuổi hạc đã cao 𠲖欺䕃冷𣅶芇別󰦓,e khi ấm lạnh lúc nào biết đâu 芇冲辰運添愁,nào trong thì vận thêm sầu 󰉺啉最永埃侯共吒,sớm lầm tối vắng ai hầu cùng cha 公浪庒𢪀役茄,công rằng chẳng nghĩ việc nhà 唉安胣𥘷麻戈渃𠊚,hãy an dạ trẻ mà qua nước người 最𫢩㐌細夢𨑮,tối nay đã tới mùng mười 沛󰝺韯所𠄩𨒒出行,phải toan sắm sửa hai mươi xuất hành 娘浪役𧘇㐌仃,nàng rằng việc ấy đã đành 群卢𠄩𡦂恩情渚衝,còn lo hai chữ ân tình chưa xong 昆嗔戈𥛉六翁,con xin qua lạy lục ông 爫斎𬙞𩛷論共雲仙,làm chay bảy bữa trọn cùng vân tiên 嗔朱恩󰒂援全,xin cho ơn nghĩa vẹn toàn 防欺𠖈准黄泉及饒,phòng khi xuống chốn hoàng tuyền gặp nhau 矯公別𢪀畧𡢐,kiều công biết nghĩ trước sau 頒朱钱泊給侯迻𠫾,ban cho tiền bạc cấp hầu đưa đi 六翁𦋦逴𠬠欺,lục ông ra rước một khi 月娥𠓨達礼󰀩産床,nguyệt nga vào đặt lễ nghi sẵn sang 㝵苓沁浍連𡊨,ngày lành tắm gội lên đàn 咹𧗱󰳄坦朱払雲仙,ăn về lìa đất cho chàng vân tiên 𬮎𦋦幅像撩𨖲,mở ra bức tượng treo lên 冲茄朱細𡌽廊調傷,trong nhà cho tới xóm làng đều thương 月娥奔㗂哭払,nguyệt nga bôn tiếng khóc chàng 雲仙払於󰋞鐄固咍,vân tiên chàng ở suối vàng có hay 𬙞㝵耒𭛣爫齋,bảy ngày rồi việc làm chay 吏󰝡钱泊討󰉨六公,lại đem tiền bạc thảo rày lục công 𬂙𫯳麻庒﨤𫯳,trông chồng mà chẳng gặp chồng 㐌仃𠬠分侍紅無緣,đã đành một phận thị hồng vô duyên 自󰉨令嫁𧗱潘,từ rày lệnh gả về phiên 决𢚸𠖈准黄泉﨤饒,quyết lòng xuống chốn hoàng tuyền gặp nhau 庒之拱哙㗂妯,chẳng chi cũng gọi tiếng dâu 悶卢役渃沛欧役茄,muốn lo việc nước phải âu việc nhà 𠬠㝵𠬠󰘌𠬠車,một ngày một cách một xa 𧵑尼底吏朱吒养𫅷,của này để lại cho cha dưỡng già 𥛉耒渃𬑉乳沙,lạy rồi nước mắt nhỏ sa 𠿯匕辞謝𨀈𦋦阻𧗱,ngùi ngùi từ tạ bước ra trở về 各官車駕𦊚皮,các quan xa giá bốn bề 𠄼𨑮侍女蹺掑蹎𢬣,năm mươi thị nữ theo kề chân tay 𠄩𨑮𫢩㐌旦𣈗,hai mươi nay đã đến ngày 各官調𫉚迻𣦍𠖈船,các quan đều hộ đưa ngay xuống thuyền 月娥倍遣金蓮,nguyệt nga vội khiến kim liên 𨖲侍親父𠖈船疎戈,lên thị thân phụ xuống thuyền thưa qua 公浪胣㐌㤕車,công rằng dạ đã xót xa 昆仃嘆哭麻吒添愁,con đừng than khóc mà cha thêm sầu 娥浪𡽫渃高溇,nga rằng non nước cao sâu 自𫢩隔别坤侯𧡊吒,từ nay cách biệt khôn hầu thấy cha 身昆𧗱渃烏戈,thân con về nước ôqua 㐌仃𠬠浽爫蹺坦𠊚,đã đành một nỗi làm theo đất người 𠄩边南北賖󰁍,hai bên nam bắc xa vời 畧嗔𠳚吏𠬠𠳒爫鏡,trước xin gửi lại một lời làm gương 囂又𩙌𠺙𦰟𣘃,hiu hiu gió thổi ngọn cây 𧘇󰑼𩲉𥘷𧗱𫢩探𫅷,ấy là hồn trẻ về nay thăm già 矯公紇淚乳沙,kiều công hạt lệ nhỏ sa 各官埃乃𧡊麻調傷,các quan ai nấy thấy mà đều thương 庒戈役於君王,chẳng qua việc ở quân vương 朱𢧚父子𠄩塘隔饒,cho nên phụ tử hai đường cách nhau 矯󱏹船㐌𦋦潙,kiều buồm thuyền đã ra vời 各官迻迍嵬又𨅸𬂙,các quan đưa đón ngùi ngùi đứng trông 𨒒㝵𣃣細隘同,mười ngày vừa tới ải đồng 冥又波𢌌洞又㳥滈,mênh mông bể rộng đùng đùng sóng xao 𣋚𫢩庒別𣋚芇,hôm nay chẳng biết hôm nào 䏾𦝄沕又䏾𬁖麻又,bóng trăng vắt vắt bóng sao mờ mờ 𨕭𡗶吝理如詞,trên trời lặng lẽ như tờ 月娥𢖵浽𩄲絲庒𧷺,nguyệt nga nhớ nỗi mây tơ chẳng tròn 嘆浪箕渃奴𡽫,than rằng kia nước nọ non 景𥆾如𫇰𠊚群𠫾󰦓,cảnh nhìn như cũ người còn đi đâu 軍侯調𥄭㐌𥹰,quân hầu đều ngủ đã lâu 陳𦋦󰇾筆𡎢欧𠬠𨉓,trần ra dở bút ngồi âu một mình 咏𠊚固俸𦝄清,vắng người có bóng trăng thanh 𤾓𠄼嗔𠳚悴情吏低,trăm năm xin gửi chút tình lại đây 雲仙払唉固咍,vân tiên chàng hỡi có hay 妾願𠬠𬌓𢚸𣦍買払,thiếp nguyền một tấm lòng ngay với chàng 嘆耒𥙩像󰒺𫼳,than rồi lấy tượng vai mang 𥄮𣳔渃沚倍鐄𬦮𣦍,nhằm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay 金連式曳買咍,kim liên thức dậy mới hay 共軍侍女𠬠排調卢,cùng quân thị nữ một bầy đều lo 共饒調庒敢呼,cùng nhau đều chẳng dám hô 啿筭謀計庒朱露情,thầm toan mưu kế chẳng cho lộ tình 役尼󰑼役朝廷,việc này là việc triều đình 督官咍特乙𨉓托冤,đốc quan hay được ắt mình thác oan 悶朱謹慎𤾓塘,muốn cho cẩn thận trăm đường 金蓮󰡫𥙩爫娘月娥,kim liên thế lấy làm nàng nguyệt nga 詐婚𧗱渃烏戈,trá hôn về nước ô qua 埃麻拍𦲿埃麻尋蝼,ai mà vạch lá ai mà tìm sâu 併它衝社斫牟,tính đà xong xã chước mầu 交朱步卒扶娘𧗱畨,giao cho bộ tốt phù nàng về phiên 埃咍󰑼妸金連,ai hay là ả kim liên 邒爫皇后渃畨於𠁀,đặng làm hoàng hậu nước phiên ở đời 月娥𨉓𠖈𡧲潙,nguyệt nga mình xuống giữa vời 㳥神𢴿拖𠓨𫢩𣺽尼,sóng thần dìu đẩy vào nay bãi này 俸𦝄𣃣細桧𣘃,bóng trăng vừa tới ngọn cây 月娥𩲉唉制󰉨陰宮,nguyệt nga hồn hãy chơi rày âm cung 掣包霜雪𣈘冬,xiết bao sương tuyết đêm đông 𨉓𦣰𡧲𪤄冷㳥埃咍,mình nằm giữa bãi lạnh lùng ai hay 󰞹音傷几討𦖑,quan âm thương kẻ thảo ngay 󰝡屍娘吏情󰉨園花,đem thây nàng lại tình rày vườn hoa 胤𩲉娘矯月娥,dặn hồn nàng kiều nguyệt nga 尋尼𢭗𢭸朱戈𣎃㝵,tìm nơi nương tựa cho qua tháng ngày 堆𠀧𠄼女𧵆低,đôi ba năm nữa gần đây 𡟱𫯳𡢐拱森𡆫𠬠尼,vợ chồng sau cũng xum vầy một nơi 月娥𦀊丿醒唏,nguyệt nga giây phút tỉnh hơi 体𡎢曳𢪀󰋇𠳒占包,thể ngồi dậy nghĩ mấy lời chiêm bao 𢧚虚渚別爫牢,nên hư chưa biết làm sao 悲除別劍尼芇投𨉓,bây giờ biết kiếm nơi nao đầu mình 𠬠𨉓𨻫仍氷傾,một mình luống những bâng khuâng 丿󰦓𡗶㐌󰉺𤑍彙東,phút đâu trời đã sớm hừng vừng đông 埃探䀡幅像夫,ai thăm xem bức tượng chồng 𣃣枚吏﨤裴公𨄹園,vừa may lại gặp bùi công dạo vườn 公浪娘於何方,công rằng nàng ở hà phương 𭛣之麻細𡧲園花些,việc chi mà tới giữa vườn hoa ta 踈浪陣𩙌󰉺戈,thưa rằng trận gió hôm qua 沉船𢧚浽𨉓𦋦󰡫尼,chìm thuyền nên nỗi mình ra thế này 最沁呂𨀈細低,tối tăm lỡ bước tới đây 嗔𠊚𤐝𪹾情尼𣦍奸,xin người soi xét tình này ngay gian 裴公𨅸𥄮相娘,bùi công đứng nhắm tướng nàng 庒荘臺阁拱行簮纓,chẳng trang đài các cũng hàng trâm anh 頭𡳪娘呵訴情,đầu đuôi nàng há tỏ tình 月娥𥙩寔傳𨉓疎戈,nguyệt nga lấy thực chuyện mình thưa qua 裴公𢜠逴𠓨茄,bùi công mừng rước vào nhà 台裙𨒻袄餒麻爫昆,thay quần đổi áo nuôi mà làm con 些低拱固𠬠昆,ta đây cũng có một con 𠸜󰑼裴儉奴群於京,tên là bùi kiệm nó còn ở kinh 冲茄空𡛔後生,trong nhà không gái hậu sinh 埋麻吏﨤蜞蛉𡧲𡗶,may mà lại gặp kì linh giữa trời 月娥於㐌安尼,nguyệt nga ở đã an nơi 店又𢪀量𠬠𠁀㤕車,đêm đêm nghĩ lượng một đời xót xa 𠬠卢爲渃烏戈,một lo vì nước ôqua 𠲖𤤰扒罪吒𫅷托冤,e vua bắt tội cha già thác oan 𠄩卢爲𡛔紅顔,hai lo vì gái hồng nhan 𠲖𠊚保养防筭浽夷,e người bảo dưỡng phòng toan nỗi gì 月娥𨻫仍胡𪟽,nguyệt nga luống những hồ nghi 丿󰦓裴儉𠬠欺𧗱茄,phút đâu bùi kiệm một khi về nhà 㝵又䀡𧡊月娥,ngày ngày xem thấy nguyệt ngạ 情𥢆傕仍想它𢚸春,tình riêng thôi những tưởng đà lòng xuân 𧡊娘蜍幅像人,thấy nàng thờ bức tượng nhân 儉䀡氏思吝懇𠳨連,kiệm xem thị tứ lần khân hỏi liền 像尼牢𠏳雲仙,tượng này sao giống vân tiên 󰋇𥹰蜍固灵千調夷,mấy lâu thờ có linh thiêng điều gì 娘浪爫分女兒,nàng rằng làm phận nữ nhi 𠬠勾節行沛𥱬𠓨𢚸,một câu tiết hạnh phải ghi vào lòng 𤾓𫷜朱論𡦂從,trăm năm cho trọn chữ tòng 𤯩牢托丕𠬠𫯳麻傕,sống sao thác vậy một chồng mà thôi 儉浪娘呐差耒,kiệm rằng nàng nói sai rồi 埃曾半得麻𡎢󰆀猪,ai từng bán được mà ngồi chợ trưa 󰥎𠊚冲癸𩙌湄,làm người trong cõi gió mưa 𦉱𨑮󰋇󰘚󰠵𠸗鄧芇,bảy mươi mấy mặt trải xưa đặng nào 主東𠸗於園桃,chúa đông xưa ở vườn đào 蜂戈𧊉吏別包饒吝,ong qua bướm lại biết bao nhiêu lần 主東𦋦塊園春,chúa đông ra khỏi vườn xuân 花残蘂𣳮󰑼棱補荒,hoa tàn nhụy rữa là rừng bỏ hoang 於𠁀埃𢚁𢀭𢀨,ở đời ai cậy giàu sang 花春麻歇𠦳鐄坤摸,hoa xuân mà hết ngàn vàng khôn mua 咍之仍娓於厨,hay chi những vãi ở chùa 𠬠旬𫔤禁𦊚務冷星,một tuần cửa cấm bốn mùa lạnh tanh 冷汀𠬠隻船情,lênh đênh một chiếc thuyền tình 𨑮𠄩𣷷渃迻𨉓𠓨󰦓,mười hai bến nước đưa mình vào đâu 埃曾默袄空袍,ai từng mặc áo không bào 咹粓空𥮊咹蔞空槁,ăn cơm không đũa ăn trầu không cau 娘牢庒𢪀畧𡢐,nàng sao chẳng nghĩ trước sau 底揞幅像闭𥹰舌𨉓,để ôm bức tượng bấy lâu thiệt mình 娘浪𠸗斈史經,nàng rằng xưa học sử kinh 爫身昆𡛔𡦂貞爫頭,làm thân con gái chữ trinh làm đầu 庒於𠺙渃郑󰦓,chẳng ưa thói nước trịnh đâu 現𠊚細󰘂󰝡妯私情,hẹn người tới cửa đem dâu tư tình 儉浪㐌斈史經,kiệm rằng đã học sử kinh 牢空𤐝察底𨉓𦣰空,sao không soi xét để mình nằm không 胡陽𠸗買化𫯳,hồ dương xưa mới góa chồng 唉群顔色宋公󰑼𣃣,hãy còn nhan sắc tống công là vừa 夏姬結裕課𠸗,hạ cơ kết dụ thuở xưa 󰉺迻尹父最𧗱徐君,sớm đưa doãn phủ tối về từ quân 漢初呂后當春,hán xưa lữ hậu đương xuân 𤯭󰠃髙祖册群𥱬底,sánh cùng cao tổ sách còn ghi đây 唐𠸗武后寔之,đường xưa võ hậu thiệt chi 二夭吏𥙩三思緣𫅷,nhị yêu lại lấy tam tư duyên già 拠冲册史呐𦋦,cứ trong sách sử nói ra 𠬠𠁀盃暢拱戈𠬠𠁀,một đời vui sướng cũng qua một đời 正專󰝸敢対移,chính chuyên chẳng dám đổi dời 淡仙課畧歇𠁀𦋦魔,đạm tiên thuở trước hết đời ra ma 𠊚些󰝸悶𠊚些,người ta chẳng muốn người ta 拠揞幅像𩈘花守鐄,cứ ôm bức tượng mặt hoa thủ vàng 強𥆾強絆𢚸娘,càng nhìn càng bện lòng nàng 斈隊如世󰖽払文君,học đòi như thế vẽ chàng văn quân 月娥別𠁂小人,nguyệt nga biết đứa tiểu nhân 爫声筭斫脱身塊妄,làm thinh toan chước thoát thân khỏi vòng 裴翁唁𣲍濁冲,bùi ông ngon ngọt đục trong 悶浪朱鄧𤯭拱昆些,muốn rằng cho đặng sánh cùng con ta 娘仃𢪀𬢱𧵆賖,nàng đành nghĩ ngợi gần xa 良緣解逅意󰑼緣天,lương duyên giải cấu ý là duyên thiên 細低緣㐌𤊰緣,tới đây duyên đã bén duyên 𦝄清𩙌沫㩒船待埃,trăng thanh gió mát cắm thuyền đợi ai 𢖵句春不再來,nhớ câu xuân bất tái lai 𧡊󰅒花𦬑𠲖埋花残,thấy nay hoa nở e mai hoa tàn 爫之舌分紅顔,làm chi thiệt phận hồng nhan 𠄼更𫋻鳳𧜖鵉冷㳥,năm canh gối phụng chăn loan lạnh lùng 望夫𠸗仍蒙𫯳,vọng phu xưa những mong chồng 眉𣛟悶痗𦟐紅配波,mày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha 傕又娘渚咀𦋦,thôi thôi nàng chớ thở ra 𡆫共昆老𠬠茄朱盃,vầy cùng con lão một nhà cho vui 月娥車𧺀𢜠盃,nguyệt nga xa thắm mừng vui 踈浪𠊚㐌恩餒闭迡,thưa rằng người đã ơn nuôi bấy chầy 昆󰦓敢𠳚𠳒尼,con đâu giám gửi lời này 唉嗔踸又仕𡆫姻緣,hãy xin chậm chậm sẽ vầy nhân duyên 碎𠓨𥛉像雲仙,tôi vào lạy tượng vân tiên 斎𡊨𬙞𩛷朱全始終,chay đàn bảy bữa cho tuyền thủy chung 吒昆𦖑呐𢜠𢚸,cha con nghe nói mừng long 𢮪茄所駐動房朱吹,dọn nhà sửa trú động phòng cho xuê 詔花𫋻躡𦊚皮,chiếu hoa gối niếp bốn bề 古圖八宝慢𧗱蒸𦋦,cổ đồ bát bảo mượn về chưng ra 侈𣃣典𣅶更𠀧,xẩy vừa đén lúc canh ba 月娥𥙩筆題󰑼排詩,nguyệt nga lấy bút đề là bài thơ 粘𨖲𨕭壁𠬠詞,niêm lên trên vách một tờ 󰒺芒幅像𠬠除𦋦𠫾,vai mang bức tượng một giờ ra đi 詩浪,thơ rằng 英雄𠬠丿﨤婵娟,anh hùng một phút gặp thuyền quyên 責󰋇化工窖倒顛,trách mấy hoá công khéo đảo điên 鐄𥒥共払它懇咘,vàng đá cùng chàng đà gắn bó 柳蒲分妾𨻫流連,liễu bồ phận thiếp luống lưu liên 𧊉蜂戈𨄹默埃佐,bướm ong qua dạo mặc ai tá 船栢冷汀沕𢚸專,thuyền bách lênh đênh vẫn lòng chuyên 指𡶀誓滝芇固透,chỉ núi thề sông nào có thấu 𠬠念鉄𥒥付皇天,một niềm sắt đá phó hoàng thiên 𠄩边坡𡏧𥯓𥯌,hai bên bờ bụi rậm rì 𣈘𣅘咏𢽙𠰃欺𦝄𪾦,đêm khuya vắng vẻ nhầm khi trăng lờ 𬂙澄塘詫󰜫爲,trông chừng đường sá bơ vơ 固昆󰳃又𤍎徐𠫾蹺,có con đom đóm sáng chờ đi theo 戈滝耒吏𨖲岧,qua sông rồi lại lên đèo 𧍝吟吲唯蟡呌荣同,dế ngâm giăng giỏi ve kêu vang đồng 苔𥑥蹅𥗐𤈘衝,đầy sành đạp sỏi liệt xông 𣃣枚𡗶㐌𤎜𤑍彙東,vừa may trời đã rạng hừng vầng đông 月娥𠫾㐌旦耒,nguyệt nga đi đã đến rồi 﨤尼盤石暫𡎢𢪀蹎,gặp nơi bàn thạch tạm ngồi nghỉ chân 𠊚𣦍𡗶坦拱𠳐,người ngay trời đất cũng vâng 老妑𢶢梞冲棱𠫾𦋦,lão bà chống gậy trong rừng đi ra 𠳨浪娘沛月娥,hỏi rằng nàng phải nguyệt nga 呵須亘強𧗱茄󰠃些,khá tua gắng gượng về nhà cùng ta 欺𣈘𦣰𧡊佛󰜏,khi đêm nằm thấy phật bà 𠊛它覔保𢧚𫅷典低,người đà mách bảo nên già đến đây 月娥半信半𪟽,nguyệt nga bán tín bán nghi 打料𥄮𬑉蹺𠫾𧗱茄,đành liều nhắm mắt theo đi về nhà 𨀈𠓨𧡊仍弹妑,bước vào thấy những đàn bà 爫藝綆𦀻𫄄𬗢麻催,làm nghề canh cửi lụa là mà thôi 月娥停胣於耒,nguyệt nga đành dạ ở rồi 自低買歇細𨆢准芇,từ đây mới hết tới lui hốn nào 𠳨𠽄𦋦𡶀烏巢,hỏi thăm ra núi ô sào 同䦕󰋇淡𠫾𠓨細尼,đồng quan mấy dặm đi vào tới nơi 次尼細次𦋦𠁀,thứ này tới thứ ra đời 云仙課畧於尼厨廛,vân tiên thuở trước ở nơi chùa chiền 姅𣈘𦣰𧡊翁仙,nửa đêm nằm thấy ông tiên 󰝡朱󱋓茦𬑉連𤎜𦋦,đem cho chén thuốc mắt liền sáng ra 計自染病塘賖,kể từ nhiễm bệnh đường xa 典𫢩計吏啐它𦊚𠄼,đến nay kể lại trót đà bốn năm 歳吒𫢩㐌𠄼𠄻,tuổi cha nay đã năm lăm 郑𢚸𢖵旦潭又淚沙,chạnh lòng nhớ đến đầm đầm lệ sa 雲仙阻吏圭茄,vân tiên trở lại quê nhà 漢明迻塊𠄼𠀧淡塘,hớn minh đưa khỏi năm ba dặm đường 仙浪些吏故鄕,tiên rằng ta lại cố hương 恩饒𡢐﨤科塲仕咍,ơn nhau sau gặp khoa trường sẽ hay 明浪𫢩本庒埋,minh rằng nay vốn chẳng may 㝵𠸗莫沛案苔遁𠫾,ngày xưa mắc phải án đày chốn đi 敢󰦓排𩈘𦋦詩,dám đâu bày mặt ra thi 㐌仃𠄩𡦂歸依厨尼,đã đành hai chữ qui y chùa này 仙浪志鄧傘𩄲,tiên rằng chí đặng tán mây 㝵𡢐拱併森𡆫買饒,ngày sau cũng tính sum vầy với nhau 𦊚𢆥噷唿醬蒌,bốn năm hẩm hút tương rau 苦𪬡群𦬑𢀨𢀭𦬑𫡻,khó hèn còn nợ sang giàu nỡ quên 𣅶虚拱固𣅶𢧚,lúc hư cũng có lúc nên 勸𤽗𪧚胣朱𥾽討𣦍,khuyên ngươi giữ dạ cho bền thảo ngay 漢明於吏奄𩄲,hớn minh ở lại am mây 雲仙𧗱𠬠𣎃迡細尼,vân tiên về một tháng chầy tới nơi 六翁渃𬑉𣻆淶,lục ông nước mắt tuôn rơi 埃咍昆𤯩𨕭𠁀共吒,ai hay con sống trên đời cùng cha 𥯎廊注博𧵆賖,xóm làng chú bác gần xa 調𢜠𧼋細秩茄𠳨𠽄,đều mừng chạy tới chật nhà hỏi thăm 翁浪啐㐌𦊚𢆥,ông rằng trót đã bốn năm 昆芒疾病咹𦣰尼芇,con mang tật bệnh ăn nằm nơi nao 仙浪患𮥷掣包,tiên rằng hoạn nạn xiết bao 媄碎墳墓尼芇㐌安,mẹ tôi phần mộ nơi nào đã an 達𦋦礼物産床,đặt ra lễ vật sẵn sàng 讀排文祭畧盘銘生,đọc bài văn tế trước bàn minh sinh 𣷮鐄𩲉媄固灵,suối vàng hồn mẹ có linh 証朱昆𥘷𢚸誠㝵𫢩,chứng cho con trẻ lòng thành ngày nay 想皮源渃桧核,tưởng bề nguồn nước cội cây 功高𠦳丈恩苔𠃩𦝄,công cao ngàn trượng ơn đầy chín trăng 推𠊚𦣰這哭𣒣,suy người nằm giá khóc măng 𠄩𨑮𦊚討庒朋𠁀𠸗,hai mươi bốn thảo chẳng bằng đời xưa 雲仙渃𬑉如湄,vân tiên nước mắt như mưa 祭耒吏𠳨𭛣𠸗於茄,tế rồi lại hỏi việc xưa ở nhà 翁浪固矯月娥,ông rằng có kiều nguyệt nga 泊鐄󰝡𢩾𫔳茄鄧吹,bạc vàng đem giúp cửa nhà đặng xuê 洳娘𢧚買𦋦皮,nhờ nàng nên mới ra bề 庒之苦𩛜於圭虚耒,chẳng chi khó đói ở quê hư rồi 雲仙𦖑呐唉喂,vân tiên nghe nói hỡi ơi 蠲情𢪀吏𠬠囬𦀊𥹰,quyên tình nghĩ lại một hồi giây lâu 𠳨浪娘𧘇於󰦓,hỏi rằng nàng ấy ở đâu 朱碎細妬答句恩情,cho tôi tới đó đáp câu ân tình 六翁哙𭛣朝廷,lục ông gọi việc triều đình 頭𡳪𡀯󰲽訴情󰠃仙,đầu đuôi chuyện vãn tỏ tình cùng tiên 矯公𣈙於西川,kiều công rày ở tâyxuyên 拱爲縸佞刼權𧻐𦋦,cũng vì mắc nịnh cướp quyền đuổi ra 仙浪感󰒂月娥,tiên rằng cảm nghĩa nguyệt nga 碎吀戈妬𠽄吒娘共,tôi xin qua đó thăm cha nàng cùng 西川買淡𣦎衝,tâyxuyên mấy dặm thẳng xông 細尼𦋦𬑉矯公哭連,tới nơi ra mắt kiều công khóc liền 娘群扵准渃畨,nàng còn ở chốn nước phiên 別牢﨤特云仙𣇜尼,biết sao gặp được vân tiên buổi này 矯公遣於吏低,kiều công khiến ở lại đây 𣋚埋𧡊󰘚朱虧𬌓𢚸,hôm mai thấy mặt cho khuây tấm long 雲仙於𠬠𢆥𣳔,vân tiên ở một năm ròng 温潤經史底防𫥨詩,ôn nhuần kinh sử đề phòng ra thi 侈𦖑𣈙㐌典期,đứa nghe rày đã đến kì 雲仙𠓨𥛉嗔𠫾應場,vân tiên vào lạy xin đi ứng trường 𧗱茄辝謝嚴堂,về nhà từ tạ nghiêm đường 京師𠦳淡𠬠塘𣦎𫥨,kinh sư ngàn dặm một đường thẳng ra 雲仙中状元科,vân tiên trúng trạng nguyên khoa 𢪀𫥨𢆥子寔󰑼𢆥𫢩,nghĩ ra năm tí thực là năm nay 課𠸗柴呐叱咍,thuở xưa thày nói rất hay 北方﨤𤝞𫥨𣈙𢧚名,bắc phương gặp chuột ra rày nên danh 雲仙𠓨謝朝廷,vân tiên vào tạ triều đình 令頒帶帽朱荣皈𣈙,lệnh ban đai mạo cho vinh quy rày 侈𦖑信賊畨西,xẩy nghe tin giặc phiên tây 兵𡆫外隘㐌苔兎山,binh vây ngoài ải đã đầy thỏ sơn 楚王判畧凱鐄,sở vương phán trước ngai vàng 状元𫥨飭擛乱朱衝,trạng nguyên ra sức dẹp loàn cho xong 状元跪畧陛𧏵,trạng nguyên quỳ trước bệ rồng 嗔朱𠬠將饒󰠃提兵,xin cho một tướng nhau cùng đề binh 固𠊚户漢𠸜明,có người họ hớn tên minh 飭当項羽孟鯨張飛,sức đương hạng vũ mạnh kình trương phi 㝵𠸗縸案苔𠫾,ngày xưa mắc án đầy đi 𫢩𧗱於𡶀翠微隐𠇮,nay về ở núi thuý vi ẩn mình 楚王判畧朝廷,sở vương phán trước triều đình 𠰺𦋦他罪漢明隊𧗱,dạy ra tha tội hán minh đòi về 先鋒𠄩𡦂旗題,tiên phong hai chữ cờ đề 漢明𣈙特預掑雲仙,hớn minh rày được dựa kề vân tiên 調󰝡兵馬𠫾連,đều đem binh mã đi liền 衝霜蹅雪細沔隘関,xông sương đạp tuyết tới miền ải quan 边畨𠄩將堂又,bên phiên hai tướng đường đường 𠬠払火虎𠬠払水竜,một chàng hoả hổ một chàng thuỷ long 吏添骨突元戎,lại thêm cốt đột nguyên nhung 𬑉韜𩅘𬦃相凶𨔍𨓡,mắt thao tóc đỏ tướng hung lạ lùng 漢明𫥨飭先鋒,hớn minh ra sức tiên phong 打󰠃火虎水竜𠬠回,đánh cùng hỏa hổ thuỷ long một hồi 漢明𢭄𠖈雷霆,hớn minh gậy xuống lôi đình 𠄩払調沛𠬠辰𠇮亡,hai chàng đều phải một thời mạng vong 元戎骨突浽衝,nguyên nhung cốt đột nổi xung 𠄩𤽗𫼬鈽打󰠃漢明,hai ngươi xách búa đánh cùng hớn minh 漢𫥨飭孟敵鯨,hớn ra sức mạnh địch kình 𧡊払化法秩𠇮𧼋𨆢,thấy chàng hóa phép giật mình chạy lui 雲仙頭隊金魁,vân tiên đầu đội kim khôi 𢬣扲超泊𠇮𡎢馭烏,tay cầm siêu bạc mình ngồi ngựa ô 𠬠𠇮𥄮陣衝無,một mình nhằm trận xông vô 󰠃𤽗骨突打朱最㝵,cùng ngươi cốt đột đánh cho tối ngày 倍横𢮿馭朋𫢩,vội vàng quày ngựa bằng nay 傳軍以𧖱題𣦍𦰟旗,truyền quân lấy máu đề ngay ngọn cờ 𠀧軍劍敎調抒,ba quân gươm giáo đều giơ 火魔䀡𧡊𠬠除調散,hoả ma xem thấy một giờ đều tan 法𫥨骨突驚惶,phép ra cốt đột kinh hoàng 𤇊又浮陣打󰠃雲仙,bừng bừng nổi trận đánh cùng vân tiên 雲仙𨀈細陣前,vân tiên bước tới trận tiền 共𤽗骨突打連最㝵,cùng ngươi cốt đột đánh liên tối ngày 沙机𠬠丿𧼋𣦍,sa cơ một phút chạy ngay 状元逐馭及𣈙𢬭蹺,trạng nguyên giục ngựa kịp rày đuổi theo 󰠵戈𣃣鄧𬙞岧,trải qua vừa đặng bảy đèo 感傷骨突運𠨪奈包,cảm thương cốt đột vận nghèo nài bao 状元鉆骨突耒,trạng nguyên chém cốt đột rồi 頭撩古馭𪔠回收軍,đầu treo cổ ngựa trống hồi thu quân 諸軍𦊚費調㖫,chư quân bốn phía đều lăng 𡗶它最󱔚別澄𧵆賖,trời đà tối mịt biết chừng gần xa 冲𨉓㐌𩛜㤕𢚷,trong mình đã đói xót xa 𠬠𨉓冲𡶀別𦋦𡉦芇,một mình trong núi biết ra ngõ nào 𡏦𨒺冲𡶀烏巢,xoay quanh trong núi ô sào 姅店盘論塘𠓨𡉦𦋦,nửa đêm bàn luận đường vào ngõ ra 次尼細次月娥,thứ này tới thứ nguyệt nga 於低併它欣𠀧𢆥耒,ở đây tính đã hơn ba năm rồi 𣈘𣈗炵𦰟畑𡎢,đêm ngày chong ngọn đèn ngồi 庒咍冲胣徘徊𡀯之,chẳng hay trong dạ bồi hồi chuyện chi 󰞹音𢈱畧群𥱬,quan âm lời trước còn ghi 吹𢧚胣妾喓𠻗待𢙇,xuy nên dạ thiếp éo le giãi hoài 㐌停𥒥󰞺鐄派,đã đành đá nát vàng phai 㐌仃𠖈准泉󰉟﨤饒,đã đành xuống chốn tuyền đài gặp nhau 月娥渚掣浽愁,nguyệt nga chưa xiết nỗi sầu 侈𦖑岳馭於󰦓細茄,xẩy nghe nhạc ngựa ở đâu tới nhà 呌浪埃於冲茄,kêu rằng ai ở trong nhà 塘𧗱䦕隘指𦋦朱𨉓,đường về quan ải chỉ ra cho mình 月娥𡎢𢜝爫清,nguyệt nga ngồi sợ làm thinh 状元𠖈馭𢬣?𢭹𠓨,trạng nguyên xuống ngựa tay unk lần vào 老妑曳𠳨𠊚芇,lão bà dậy hỏi người nao 店𣅘𨔍𩈘敢𠓨茄些,đêm khuya lạ mặt dám vào nhà ta 浪碎國状楚家,rằng tôi quốc trạng sở gia 爲蹺擛賊烏戈落塘,vì theo dẹp giặc ô qua lạc đường 老妑𦖑呐驚惶,lão bà nghe nói kinh hoàng 尖蒌掘渃倍鐄𠳐𦋦,tiêm trầu quật nước vội vàng bưng ra 状元𡎢𥄮月娥,trạng nguyên ngồi nhắm nguyệt nga 兑𥆾幅像𢚸它生𪟽,thoạt nhìn bức tượng lòng đà sinh nghi 𠳨浪像𧘇像之,hỏi rằng tượng ấy tượng chi 𠰙埃窖𡳒容󰀩󰲾𨉓,khen ai khéo vẽ dung nghi giống mình 頭𡳪渚訴事情,đầu đuôi chưa tỏ sự tình 老妑呵呐姓名朱詳,lão bà há nói tính danh cho tường 老妑庒敢呐奸,lão bà chẳng dám nói gian 像尼本寔𫯳娘𡎢低,tượng này vốn thiệt chồng nàng ngồi đây 状浪娘𨁯吏低,trạng rằng nàng xích lại đây 呐冲𠸜户像尼些𦖑,nói trong tên họ tượng này ta nghe 月娥胣唉胡𪟽,nguyệt nga dạ hãy hồ nghi 𥆁𥆾從󰘚吏𠲖𨔍𠊚,liếc nhìn tòng mặt lại e lạ người 𡎢枝𢬣袄虎𤽗,ngồi che tay áo hổ ngươi 状元䀡𧡊𠲶唭𠬠欺,trạng nguyên xem thấy mỉm cười một khi 爫牢娘庒呐𠫾,làm sao nàng chẳng nói đi 買𢈱些𠳨󰣉夷庒𦋦,mấy lời ta hỏi giống gì chẳng ra 月娥𧡊𠳨疎戈,nguyệt nga thấy hỏi thưa qua 𠊚冲幅像𠸜󰑼雲仙,người trong bức tượng tên là vân tiên 払它𧗱准九泉,chàng đà về chốn cửu tuyền 妾爲傷𢖵另沔𩙌𦝄,thiếp vì thương nhớ lánh miền gió trăng 状元欺𧘇𠳨㕫,trạng nguyên khi ấy hỏi phăn 𫯳󰑼𠸜𧘇𡞕󰑼𠸜之,chồng là tên ấy vợ là tên chỉ 月娥訴事𠬠欺,nguyệt nga tỏ sự một khi 状元倍𡲤𠖈跪𥿺𢬣,trạng nguyên vội vã xuống quì vòng tay 疎浪𫢩﨤娘低,thưa rằng nay gặp nàng đây 嗔迻𦊚𥛉仕排源干,xin đưa bốn lạy sẽ bày nguồn cơn 󰋇𠳒誓海盟山,mấy lời thệ hải minh sơn 芒恩畧沛謝恩朱耒,mang ơn trước phải tạ ơn cho rồi 雲仙本寔𠸜碎,vân tiên vốn thiệt tên tôi 﨤饒𫢩㐌匪囬約𬇚,gặp nhau nay đã phỉ hồi ước ao 月娥榜浪巴󰁍,nguyệt nga bảng lảng bơ vơ 姅𢜠姅𢜝姅疑浪畨,nửa mừng nửa sợ nửa ngờ rằng phiên 疎浪払沛雲仙,thưa rằng chàng phải vân tiên 呐𦋦𣅶畧根源仍󰑼,nói ra lúc trước căn nguyên những là 状元呐昔𠸗𦋦,trạng nguyên nói tích xưa ra 月娥欺意哭和如湄,nguyệt nga khi ấy khóc hoà như mưa 恩情強計強唹,ân tình càng kể càng ưa 当群盘泊𡗶𣃣𤎜𦋦,đương còn bàn bạc trời vừa sáng ra 侈𦖑軍喝󰠓移,xẩy nghe quân hét vang dời 𦊚皮坡𦹷調𡆫干戈,bốn bề bờ bụi đều vầy can qua 状元連馭阻𦋦,trạng nguyên lên ngựa trở ra 𦰟旗題𡦂𠸜󰑼漢明,ngọn cờ đề chữ tên là hớn minh 漢明欺𧘇仃兵,hớn minh khi ấy dừng binh 英㛪𢜠𠴊訴情󰠃饒,anh em mừng rỡ tỏ tình cùng nhau 明浪良嫂於󰦓,minh rằng lương tẩu ở đâu 朱㛪𦋦𬑉姉妯󰡫芇,cho em ra mắt chị dâu thế nào 状元󰝡漢明𠓨,trạng nguyên đem hớn minh vào 月娥𨅸曳𠰘嘲貴員,nguyệt nga đứng dậy miệng chào quý viên 明浪想姉於畨,minh rằng tưởng chị ở phiên 决󰝡兵馬細沔烏戈,quyết đem binh mã tới miền ôqua 𫢩它森合𠬠茄,nay đà sum họp một nhà 擛它安賊欧𰙔囬朝,dẹp đà an giặc âu ca hồi triều 状浪娘併爫牢,trạng rằng nàng tính làm saỏ 娘浪英唉囬朝奏𨖲,nàng rằng anh hãy hồi triều tâu lên 仰𬂙量𢌌皮𨕭,ngửa trông lượng rộng bề trên 嗔他罪畧買𢧚仍󰑼,xin tha tội trước mới nên những là 状元辝謝老妑,trạng nguyên từ tạ lão bà 吲𠻀𠳚吏月娥𣈜󰉨,dặn dò gửi lại nguyệt nga ngày rày 些辰𥙩幅像尼,ta thì lấy bức tượng này 奏戈塊罪逴𣦍𧗱茄,tâu qua khỏi tội rước ngay về nhà 仙明𠄩馭阻𦋦,tiên minh hai ngựa trở ra 󰝡兵阻吏朝𰙔𠬠皮,đem bin h trở lại triều ca một bề 楚王𦖑状元𧗱,sở vương nghe trạng nguyên về 朱官𦋦逴𠓨掑边凱,cho quan ra rước vào kề bên ngai 楚王𨀈𠖈金階,sở vương bước xuống kim giai 𢬣𠳐󱋓𨢇賞才状元,tay bưng chén rượu thưởng tài trạng nguyên 判浪朕𢜝渃畨,phán rằng trẫm sợ nước phiên 固𤽗骨突法仙𨔍𨓡,có ngươi cốt đột phép tiên lạ lung 𫢩麻除骨突衝,nay mà trừ cốt đột xong 寔𡗶生状𢩾冲渃茄,thực trời sinh trạng giúp trong nước nhà 󰂇油畧固状𦋦,ví dầu trước có trạng ra 爫之典浽月娥貢胡,làm chi đến nỗi nguyệt nga cống hồ 令傳待宴朝都,lệnh truyền đãi yến triều đô 咹𢜠󰉨㐌西烏擛耒,ăn mừng rày đã tây ô dẹp rồi 状元跪奏𠬠囬,trạng nguyên quỳ tấu một hồi 月娥各傳頭𡳪𤑟𤉜,nguyệt nga các chuyện đầu đuôi rõ ràng 楚王𦖑奏根原,sở vương nghe tấu căn nguyên 判浪朕想娘群於畨,phán rằng trẫm tưởng nàng còn ở phiên 庒𪟽娘貝状元,chẳng ngờ nàng với trạng nguyên 󰠃饒課畧泣縁𣅶頭,cùng nhau thuở trước khóc duyên lúc đầu 太師畧陛連奏,thái sư trước bệ liền tâu 西畨曳賊閉𥹰拱爲,tây phiên dấy gặc bấy lâu cũng vì 詐婚怨𫇰群𥱬,trá hôn oán cựu còn ghi 月娥娘意罪欺㐌仃,nguyệt nga nàng ấy tội khi đã đành 太師温奏朝廷,thái sư ôn tấu triều đình 芇根原畧事情仍之,nào căn nguyên trước sự tình những chi 状元𦋦畧陛跪,trạng nguyên ra trước bệ quỳ 𤼸𨖲幅像𠬠欺爫憑,dâng lên bức tượng một khi làm bằng 楚王䀡像判浪,sở vương xem tượng phán rằng 月娥貞節共朋𠊚𠸗,nguyệt nga trinh tiết cũng bằng người xưa 於𠁀牢庒別馭,ở đời sao chẳng biết lừa 少之昆𡛔麻迻細娘,thiếu chi con gái mà đưa tới nàng 油朱日月𤑟𤉜,dầu cho nhật nguyệt rõ ràng 坤𤐝𡊱挹拱芒㗂𠁀,khôn soi chậu úp cũng mang tiếng đời 𠖈𡗶埃敢改𡗶,xuống trời ai dám cãi trời 𭛣尼爲朕𦖑𠳒太師,việc này vì trẫm nghe lời thái sư 状元奏事太師,trạng nguyên tấu sự thái sư 爫碎庒鄧吏私怨󰠐,làm tôi chẳng đặng lại tư oán thầm 加添浽󰲿郑歆,gia thêm nỗi gã trịnh hâm 郑歆課畧謀󰠐害碎,trịnh hâm thuở trước mưu thầm hại tôi 𫢩㐌𤑟󰘚佞耒,nay đà rõ mặt nịnh rồi 仰𥉩量圣栽培󰡫芇,ngưỡng trông lượng thánh tài bồi thế nao 楚王陳判冲朝,sở vương trần phán trong triều 太師悶併理芇㝵𡢐,thái sư muốn tính lí nào ngày sau 咍󰑼董卓謀溇,hay là đổng trác mưu sâu 餒𬂙吕布防欧漢權,nuôi trông lữ bố phòng âu hán quyền 咍󰑼元載謀𥢆,hay là nguyên tải mưu riêng 餒󰮇雀彦蒙專茄唐,nuôi thằng tước ngạn mong chuyên nhà đường 咍󰑼安石𠺙奸,hay là an thạch thói gian 餒󰮇秦卞防筭宋朝,nuôi thằng tần biện phòng toan tống triều 𠁀𠸗碎佞別包,đời xưa tôi nịnh biết bao 太師㐱固恪芇曹喂,thái sư chỉn có khác nào tào ôi 筭專倚𡄎嵬𡗶,toan chuyên ngẫm ỷ ngôi trời 𧡊𠊚忠正劍𢈱󰕔坡,thấy người trung chính kiếm lời sàm pha 典𫢩買訴正邪,đến này mới tỏ chính tà 拱爲課畧在些𨇒用,cũng vì thuở trước tại ta lỗi dùng 傕匕些拱𢌌容,thôi thôi ta cũng rộng dung 太師拮聀𧗱共民間,thái sư cách chức về cùng dân gian 郑歆󰑼󰻛暴残,trịnh hâm là trẻ bạo tàn 交朱囯状默筭法刑,giao cho quốc trạng mặc toan phép hình 月娥󰑼𡛔忠貞,nguyệt nga là gái trung trinh 敕封郡主顕荣朱娘,sắc phong quận chúa hiển vinh cho nàng 矯公復聀太卿,kiều công phục chức thái khanh 吏封巡撫東城治民,lại phong tuần phủ đông thành trị dân 状元寔等良臣,trạng nguyên thực đấng lương thần 敕封相囯畧行公卿,sắc phong tướng quốc trước hàng công khanh 漢明封聀縂兵,hán minh phong chức tổng binh 英㛪𢜠謝丹庭調𨆢,anh em mừng tạ đan đình đều lui 户王户漢户裴,họ vương họ hán họ bùi 共饒㕵𨢇調盃調唭,cùng nhau uống rượu đều vui đều cười 状浪嗔𠳨𠬠𠳒,trạng rằng xin hỏi một lời 郑歆罪畧各𠊚併牢,trịnh hâm tội trước các người tính sao 左刀引郑歆𠓨,tả đao dẫn trịnh hâm vào 󰘚𥆾𧡊伴𠲶嘲浪英,mặt nhìn thấy bạn miệng chào rằng anh 明浪埃曼呌英,minh rằng ai mượn kêu anh 畧它󰝡𠺙庒苓辰傕,trước đà đem thói chẳng lành thì thôi 引𦋦鉆郭朱耒,dẫn ra chém quách cho rồi 底之𣘃𬑉苦𡎢錦肝,để chi gai mắt khó ngồi cẩm gan 直浪英渚呐昂,trực rằng anh chớ nói ngang 折𧋆埃用鎌鐄爫之,giết ruồi ai dụng gươm vàng làm chi 𠸗𫢩󰋇𠁂󰟁󰀩,xưa nay mấy đứa vô nghì 油朱奴𤯩爫之成身,dẫu cho nó sống làm gì thành than 歆浪洳量大人,hâm rằng nhờ lượng đại nhân 本碎買曳𠬠吝嗔容,vốn tôi mới dại một lần xin dung 状浪些𨅸英雄,trạng rằng ta đấng anh hùng 芇埃固𣩁𠁂󰠃爫之,nào ai có giết đứa cùng làm chi 傕又些拱𢌌推,thôi thôi ta cũng rộng suy 傳軍𬮎𨴦𨒻𠫾朱耒,truyền quân mở cửa đuổi đi cho rồi 郑歆塊𣩂𢜠盃,trịnh hâm khỏi chết mừng vui 倍鐄跪𥛉嗔𨆢𦋦𧗱,vội vàng quỳ lạy xin lui ra về 群𤽗裴儉𥁚羝,còn ngươi bùi kiệm máu dê 虎𤽗告病嗔𧗱矯𥹰,hổ người cáo bệnh xin về kẻo lâu 漢明子直𠓨奏,hán minh tử trực vào tâu 嗔迻國状及朝荣歸,xin đưa quốc trạng kịp chầu vinh qui 𠬠𤽗裴儉庒𠫾,một ngươi bùi kiệm chẳng đi 冲𢚸它𢢆拱爲虎台,trong lòng đà thẹn cũng vì hổ thay 状元車駕倍鐄,trạng nguyên xa giá vội vàng 差軍户𧗱逴娘月娥,sai quân hộ về rước nàng nguyệt nga 泊鐄󰝡謝老妑,bạc vàng đem tạ lão bà 逴娘迻細𣦎戈東城,rước nàng đưa tới thẳng qua đông thành 網條梇𬦃𦆆𣛟,võng điều lộng đỏ rèm xanh 状元子直漢明𨕭塘,trạng nguyên tử trực hán minh lên đường 郑歆𧗱細寒江,trịnh hâm về tới hàn giang 㳥神浽曳船払沉𦖑,sóng thần nổi dậy thuyền chàng chìm ngay 郑歆沛󰠩𠽆屍,trịnh hâm phải cá nuốt thây 寔𡗶果报理尼叱㕰,thực trời quả báo lẽ này rất mau 爫𠊚庒𢪀畧𡢐,làm người chẳng nghĩ trước sau 謀溇吏默祸溇庒迡,mưu sâu lại mắc hoạ sâu chẳng chầy 小童畧𡨹墓尼,tiểu đồng trước giữ mộ này 㝵戈𣎃論㐌苔𠀧𢆥,ngày qua tháng chọn đã đầy ba năm 碎𠫾勸教買𢆥,tôi đi khuyên giáo mấy năm 併󰝡骸骨𧗱𠽄主茄,tính đem hài cốt về thăm chủ nhà 嫌爲庒固𠊚些,hiềm vì chẳng có người ta 唉群疎矧𠓨𦋦渚𧗱,hãy còn thơ thần vào ra chưa về 状元𣃣細大堤,trạng nguyên vừa tới đại đề 傳軍𩂏壙祭兮童𠸗,truyền quân che lộng tế hề đồng xưa 想情師弟過唹,tưởng tình sư đệ quá ưa 拱爲户郑課𠸗謀󰠐,cũng vì họ trịnh thuở xưa mưu thầm 讀文配動冲𢚸,đọc văn phối động trong long 𠄩行渃𬑉𣳔又如湄,hai hàng nước mắt ròng ròng như mưa 侈󰦓𡗶坦窖迻,xẩy đâu trời đất khéo đưa 小童𧼋細𨅸𣃣𠬠边,tiểu đồng chạy tới đứng vừa một bên 𥄭𠓨牌位𧡊𠸜,ngó vào bài vị thấy tên 郑𢚸童買哭𨕭闭除,trạnh lòng đồng mới khóc lên bấy giờ 状元𥄭吏承唹,trạng nguyên ngó lại thờ ơ 姅信浪伵姅𪟽浪麻,nửa tin rằng tớ nửa ngờ rằng ma 𢬣捞渃𬑉𨀈𦋦,tay lau nước mắt bước ra 小童𡥵於󰦓麻細低,tiểu đồng con ở đâu mà tới đây 辰昆呵呐󰠃柴,thì con há nói cùng thầy 根由渚𤑟故尼爫牢,căn do chưa rõ cớ này làm sao 小童達󱖺奏𠓨,tiểu đồng đặt gối tâu vào 闭𥹰𨻫𠹾音耗汜油,bấy lâu luống chịu âm hao rãi rầu 排𠳒叙事𡳪頭,bày lời tự sự đuôi đầu 𠀧𢆥𨻫𠹾惨愁細𫢩,ba năm luống chịu thảm sầu tới nay 悲除伵㐌﨤柴,bây giờ tớ đã gặp thầy 荣花𠬠課森𪫧干牟,vinh hoa một thuở xum unk cơn mầu 状元車駕𠖰連,trạng nguyên xa giá rẽ lên 丿󰦓㐌細𧵆沔秦江,phút đâu đã tới gần miền tần giang 武公自𠖈𣷮鐄,võ công từ xuống suối vàng 彩鵉󰠃媒瓊荘𤴬愁,thể loan cùng mụ quỳnh trang đau sầu 媄昆仍莽卢欧,mẹ con những mảng lo âu 𦖑雲仙𤯩﨤朝公名,nghe vân tiên sống gặp triều công danh 浪些初拱恩情,rằng ta xưa cũng ân tình 沛𦋦迍逴払荣皈󰉨,phải ra đón rước chàng vinh quy rày 鵉浪𨉓於庒𫨩,loan rằng mình ở chẳng hay 𠲖𠊚群𢖵仍㝵冲𡎟,e người còn nhớ những ngày trong hang 荘浪昆固紅顔,trang rằng con có hồng nhan 朱払𧡊󰘚辰払乙唹,cho chàng thấy mặt thì chàng ắt ưa 󰂇油固𢖵跡𠸗,ví dầu có nhớ tích xưa 媄昆些吏杜承武公,mẹ con ta lại đổ thừa võ công 󰠃饒盘論㐌衝,cùng nhau bàn luận đã xong 𤐝𠻁打蠟𦟐紅逴縁,soi gương đánh sáp má hồng rước duyên 𫢩㐌細𣅶状元,nay đà tới lúc trạng nguyên 寒江𧗱細侈連埬軍,hàn giang về tới xẩy liền đóng quân 泊鐄珠玉襖裙,bạc vàng châu ngọc áo quần 状元󰝡細𡊰恩魚樵,trạng nguyên đem tới đền ơn ngư tiều 漁樵󰉨㐌名標,ngư tiều rày đã danh tiêu 恩𦋦𠬠貝𧵑𡗉𤾓車,ơn ra một buổi của nhiều trăm xe 状元辝謝𦋦𧗱,trạng nguyên từ tạ ra về 𧡊瓊荘細𡎢掑捉軍,thấy quỳnh trang tới ngồi kề tróc quân 彩鵉畧駕欽傳,thể loan trước giá khâm truyền 媄昆碎細𦋦侯状元,mẹ con tôi tới ra hầu trạng nguyên 父親㐌𠖈黄泉,phụ thân đã xuống hoàng tuyền 嗔傷𥙩妾婵娟分尼,xin thương lấy thiếp thuyền quyên phận này 状浪挷鉢渃苔,trạng rằng bưng bát nước đầy 覩𣦍𠖈坦㧾󰉨朱衝,đổ ngay xuống đất hốt rày cho xong 寃家女畧呂衝,oan gia nợ trước lỡ xong 少之𢧚浽麻蒙細隊,thiếu chi nên nỗi mà mong tới đòi 漢明子直調𥋳,hán minh tử trực đều coi 𠽋唭花窖爫𠿃嘹蜂,nực cười hoa khéo làm mồi trêu ong 𠳐朱𢚸庒𢢆𢚸,vâng cho lòng chẳng thẹn lòng 群芒󰘚細㧼蓬爫之,còn mang mặt tới biểu bòng làm chi 明浪牢庒於𠫾,minh rằng sao chẳng ở đi 𧗱朱嫂嫂拖欺捇𨃐,về cho tẩu tẩu tha khi xách giày 媄昆𨅸時春台,mẹ con đứng thì xuân thay 調卞辝謝疎󰉨𨀈𦋦,đều bèn từ tạ thưa rày bước ra 阻𧗱渚及細茄,trở về chưa kịp tới nhà 𧡊𠄩翁𤜯𧼋𦋦迍塘,thấy hai ông cọp chạy ra đón đường 汰調扒媄昆娘,thảy đều bắt mẹ con nàng 󰝡𧗱吏補冲𡎟蒼松,đem về lại bỏ trong hang thươngtùng 𦊚皮𥒥泣莂蓬,bốn bề đá lấp bịt bùng 媄昆嘆哭坤𬂙𨅸𡎢,mẹ con than khóc khôn trông đứng ngồi 𠁀𠸗呂女󰋇回,đời xưa lỡ nỡ mấy hồi 惜台𪳔粉點味闭𥹰,tiếc thay son phấn điểm mùi bấy lâu 唉𠊚爫𡢼𠊚𡢐,hỡi người làm vợ người sau 﨤欺患𮥷󰠃饒󱓨𧷺,gặp khi hoạn nạn cùng nhau vuông tròn 仃群抔斫媄昆,đừng còn bắt chước mẹ con 托它𠅍刧㗂群碑名,thác đà mất kiếp tiếng còn bia danh 状元𧗱細東成,trạng nguyên về tới đôngthành 六公𫢩㐌𡏦营於廊,lục công nay đã xây dinh ở làng 排𦋦六礼産床,bày ra lục lễ sẵn sang 各官𠫾户𡠣娘月娥,các quan đi hộ cưới nàng nguyệt nga 𡢽爺㐌称𡢽爺,sui gia đã xứng xui gia 󰉨𢜠𠄩户𠬠茄成身,rày mừng hai họ một nhà thành thân 𤾓𢆥誰𤎜精神,trăm năm thuỳ rạng tinh thần 生昆特󰡸𨃴璘𠁀匕,sinh con được nối gót lân đời đời 嫌爲格阻堆尼,hiềm vì cách trở đôi nơi 𢧚之沛寫𢁍𠳒吟哦,nên chi phải tả vài lời ngâm nga 底麻除待儒家,để mà chờ đãi nho gia 沛修節行買𦋦歷𠊚,phải tu tiết hạnh mới ra lịch người 仃群悲𢪀事𠁀,đành còn bày nghĩ sự đời 根由自意𠳨𡗶麻傕,căn do từ ấy hỏi trời mà thôi 𤾓𢆥𥪞揆𠊛些,trăm năm trong cõi người ta 𡦂才𡦂命窖󰑼恄饒,chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau 𣦆戈没局𣷭橷,trải qua một cuộc bể dâu 仍調𬖉𧡊㐌𤴬疸𢚸,những điều trông thấy đã đau đớn lòng 𨔍之彼嗇斯豊,lạ gì bỉ sắc tư phong 𡗶撑涓貝𦟐紅打㭴,trời xanh quen với má hồng đánh ghen 稿𦹳吝󰇾𠓀畑,cảo thơm lần giở trước đèn 風情固錄群傳史撑,phong tình có lục còn truyền sử xanh 浪𢆥󰞸靖朝明,rằng năm gia tĩnh triều minh 𦊚方𪹚𣼽𠄩京凭鐄,bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng 固茹員外户王,có nhà viên ngoại họ vương 家資擬拱常常堛中,gia tư nghĩ cũng thường thường bậc trung 没𤳆𡥵次卒𢚸,một trai con thứ rốt lòng 王󰞹󰑼𡦂綏𣳔儒家,vương quan là chữ nối dòng nho gia 頭𢚸𠄩妸素娥,đầu lòng hai ả tố nga 翠翹󰑼姉㛪󰑼翠雲,thuý kiều là chị em là thuý vân 枚骨格雪精神,mai cốt cách tuyết tinh thần 没𠊛没𨤔𨑮分院𨑮,một người một vẻ mười phân vẹn mười 雲󰏙莊重恪潙,vân xem trang trọng khác vời 囷𦝄苔惮󰞺𧍋𦬑囊,khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang 花唭玉説端莊,hoa cười ngọc thốt đoan trang 𩄲輸渃𩯀雪讓牟䏧,mây thua nước tóc tuyết nhường màu da 翹強色稍漫𣻕,kiều càng sắc sảo mặn mà 搊皮才色吏󰑼分欣,so bề tài sắc lại là phần hơn 灡秋水濕春山,làn thu thuỷ thấp xuân sơn 花悭輸𧺀柳𪬡歛撑,hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh 󰜋堆迎渃迎城,một đôi nghiêng nước nghiêng thành 色停隊没才停和𠄩,sắc đành đòi một tài đành hoạ hai 聰明本産性𡗶,thông minh vốn sẵn tính trời 坡芸詩畫𨇜味𰙔吟,pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm 宮商漏堛五音,cung thương làu bậc ngũ âm 芸𥢆咹坦胡琹没張,nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương 曲茄𢬣捛𢧚章,khúc nhà tay lựa nên chương 没篇薄命吏強󰞽人,một thiên bạc mệnh lại càng não nhân 風流窒墨紅裙,phong lưu rất mực hồng quần 春撑執齒細旬及筓,xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê 㤿𧛋帳𢷀幔𩂏,êm niềm trướng rủ màn che 墻東蜂𧊉𠫾𧗱默埃,tường đông ong bướm đi về mặc ai 節皮𡥵燕迻梭,tiết vừa con én đưa thoi 韶光𠃩𨔿㐌外𦒹𨑮,thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi 𦹵𡽫撑羡蹎𡗶,cỏ non xanh tận chân trời 梗梨𤽸點󰜋𢽼󱖮花,cành lê trắng điểm một vài bông hoa 清明𥪞節𣎃𠀧,thanh minh trong tiết tháng ba 礼󰑼掃墓噲󰑼踏清,lễ là tảo mộ gọi là đạp thanh 𧵆賒奴㘃燕󰞿,gần xa nô nức yến anh 姉㛪懺所步行制春,chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân 習燿才子佳人,dập dìu tài tử giai nhân 馭車如渃襖裙如揇,ngựa xe như nước áo quần như nêm 衮昂塸埬𢹣𨖲,ngổn ngang gò đống kéo lên 梭鐄鈽𫽘烣殘紙󰒆,thoi vàng búavó rắc tro tàn giấy bay 斜斜䏾我𧗱西,tà tà bóng ngả về tây 姉㛪他矧攔𢬣𦋦𧗱,chị em thơ thẩn dan tay ra về 𨀈寅蹺𦰟小溪,bước dần theo ngọn tiểu khê 吝󰏙風景固皮清清,lần xem phong cảnh có bề thanh thanh 㝹㝹𣳔渃捥觥,nao nao dòng nước uốn quanh 𣜿橋儒𡮈𡳳京北昂,dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang 茌茌捻坦邊塘,sè sè nắmnấm đất bên đàng 油油𦰟𦹵姅鐄姅撑,dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh 浪𬁖𥪞節清明,rằng sao trong tiết thanh minh 麻低香𤌋永醒世麻,mà đây hương khói vắng tanh thế mà 王󰞹買引𧵆賒,vương quan mới dẫn gần xa 淡僊娘𧘇初󰑼𰙔兒,đạm tiên nàng ấy xưa là ca nhi 浽名才色没時,nổi danh tài sắc một thì 吨嗃外𨷶劎之燕鸚,xôn xao ngoài cửa kém gì yến anh 刼紅顔固蒙萌,kiếp hồng nhan có mong manh 姅澄春脱技梗天香,nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương 固𠊛客於遠方,có người khách ở viễn phương 賒𦖑拱󱋨㗂娘尋制,xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi 船情皮𥊘旦尼,thuyền tình vừa ghé đến nơi 時㐌簪技󰜍淶包𣇞,thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ 󰟀空冷𡴯如詞,buồng không lạnh ngất như tờ 𨁪車馭㐌󰷳瀘𣻕撑,dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh 哭嘆坤掣事情,khóc than khôn xiết sự tình 窖󰟁緣閉󰑼命貝些,khéo vô duyên bấy là mình với ta 㐌空縁畧庄麻,đã không duyên trước chăng mà 時之𡭧約噲󰑼縁𡢐,thì chi chút ước gọi là duyên sau 懺生攝梓車珠,sắm xanh nếp tử xe châu 𡏧燶没捻默油𦹵花,vùi nông một nấm mặc dầu cỏ hoa 𣦆包兎𣵰鵶斜,trải bao thỏ lặn ác tà 𧘇墓󰟁主埃麻咏𠶀,ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm 𢚸兜産𤷱傷心,lòng đâu sẵn món thương tâm 説𦖑翹㐌潭潭珠沙,thoắt nghe kiều đã đầm đầm châu sa 𤴬疸台分弹婆,đau đớn thay phận đàn bà 𠳒󰑼分薄拱󰑼𠳒終,lời là phận bạc cũng là lời chung 負旁之貝化工,phũ phàng chi mấy hoá công 𣈜撑𤷱痗𦟐紅配坡,ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha 𤯨爫𡞕泣𠊛些,sống làm vợ khắp người ta 窖台托𬺗爫魔空𫯳,khéo thay thác xuống làm ma không chồng 芇𠊛鳯乍鵉終,nào người phượng chạ loan chung 芇𠊛惜綠貪紅󰑼埃,nào người tiếc lục tham hồng là ai 㐌空几兑𠊛懷,đã không kẻ đoái người hoài 産低些劎没𠄽𥘀香,sẵn đây ta kiếm một vài nén hương 噲󰑼﨤𫽻𫡉塘,gọi là gặp gỡ giữa đường 和󰑼𠊛𠁑𤂬鐄别朱,hoạ là người dưới suối vàng biết cho 啉𠽍哏㗑𡮈𫰅,lầm rầm khấn vái nhỏ to 拉𡎦把𦹵畧墓𨀈𦋦,sụp ngồi bả cỏ trước mồ bước ra 没漨𦹵愛䏾斜,một vùng cỏ áy bóng tà 󰊄囂囂𠺙没𢽼𦰟𦰤,gió hiu hiu thổi một vài ngọn lau 𢯰簪産㩫𠃅頭,rút trâm sẵn giắt mái đầu 拍䏧核咏𦊚勾𠀧韻,vạch da cây vịnh bốn câu ba vần 吏強迷𢠨心神,lại càng mê mẩn tâm thần 吏強𥪸朗秦銀𫽄𦋦,lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra 吏強塢湥󰞺花,lại càng ủ dột nét hoa 愁𣻆坦綏珠沙𥐆𨱽,sầu tuôn đứt nối châu sa vắn dài 雲浪姉拱𠽋唭,vân rằng chị cũng nực cười 窖餘渃眜哭𠊛𠁀初,khéo dư nước mắt khóc người đời xưa 浪紅顔自𠦳初,rằng hồng nhan tự nghìn xưa 丐調薄命固除埃兜,cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu 浽念想典𦓡𤴬,nỗi niềm tưởng đến mà đau 𧡊𠊛𬛩妬别𡢐世芇,thấy người nằm đó biết sau thế nào 觀浪姉呐咍牢,quan rằng chị nói hay sao 没調󰑼没運𠓨苦𦖑,một điều là một vận vào khó nghe 於低陰氣𥘀泥,ở đây âm khí nặng nề 䏾朝㐌我𨤮槐群賒,bóng chiều đã ngả dặm hoè còn xa 翹浪仍等才花,kiều rằng những đấng tài hoa 𣩂󰑼体魄群󰑼精英,chết là thể phách còn là tinh anh 易台情吏﨤情,dễ thay tình lại gặp tình 徐󰏙乙𧡊顯靈悲𣇞,chờ xem ắt thấy hiển linh bây giờ 没𠳒呐渚及䜹,một lời nói chửa kịp thưa 丿兜陣󰊄捲旗典𣦍,phút đâu trận gió cuốn cờ đến ngay 泑泑覩祿拸核,ào ào đổ lộc đưa cây 於𥪝羕固香𠖤𠃣𡗉,ở trong dường có hương bay ít nhiều 提澄𦰟󰊄吝蹺,đè chừng ngọn gió lần theo 𨁪𩌂曾𨀈󰷳印停停,dấu giày từng bước rêu in rành rành 𩈘𥆾埃乃調驚,mặt nhìn ai nấy đều kinh 娘浪尼寔精誠𫽄賒,nàng rằng này thực tinh thành chẳng xa 有情些吏﨤些,hữu tình ta lại gặp ta 𫽄泥幽顯賀󰑼姉㛪,chẳng nề u hiển mới là chị em 㐌弄顯現朱󰏙,đã lòng hiển hiện cho xem 謝𢚸娘吏綏添𢽼𠳒,tạ lòng nàng lại nối thêm vài lời 𢚸䜹淶󰟃𥟍徊,lòng thơ lai láng bồi hồi 㭲核吏拍没排古詩,gốc cây lại vạch một bài cổ thi 用浪姅於姅𧗱,dùng dằng nửa ở nửa về 楽鐄兜㐌㗂𦖑𧵆𧵆,nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần 𬖉澄𧡊没文人,trông chừng thấy một văn nhân 弄𢶻𢬣叩𨀈吝𨤮冰,lỏng buông tay khấu bước lần dặm băng 提𢹂𦝄襊󰊄𦝄,đề huề lưng túi gió trăng 𡢐蹎蹺󰜋𠄽繩𡥵𡥵,sau chân theo một vài thằng con con 雪印色馭󰙃𤵊,tuyết in sắc ngựa câu giòn 𦹵坡味襖染𡽫䏧𡗶,cỏ pha màumùi áo nhuộm non da trời 裊賒買𤏣𩈘𠊛,nẻo xa mới tỏ mặt người 客陀𬺗馭細尼敘情,khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình 鞋文吝𨀈𨤮撑,hài văn lần bước dặm xanh 没漨如体核󰔂梗瑤,một vùng như thể cây quỳnh cành dao 䜹浪清氣初󰅒,thưa rằng thanh khí xưa nay 買共饒𣅶班𣈜㐌悁,mới cùng nhau lúc ban ngày đã quên 寒家於𠃅西阡,hàn gia ở mé tây thiên 𠁑𣳔渃沚邊連固橋,dưới dòng nước chảy bên trên có cầu 忝𢚸下顧典饒,thêm lòng hạ cố đến nhau 󰋇𠳒下賜捻珠招鐄,mấy lời hạ tứ ném châu gieo vàng 𠳐呈會主󰏙詳,vâng trình hội chủ xem tường 麻󰏙𥪞數断膓固𠸜,mà xem trong sổ đoạn trường có tên 歐停果刼人綠,âu đành quả kiếp nhân duyên 拱𠊛没會没船兜賒,cũng người một hội một thuyền đâu xa 尼𨑮排買買𦋦,này mười bài mới mới ra 勾神吏摱筆花𦘧撝,câu thần lại mượn bút hoa vẽ vời 翹𠳐領意提排,kiều vâng lĩnh ý đề bài 𢬣僊没󰖽𨇜𨑮曲吟,tay tiên một vẫy đủ mười khúc ngâm 󰏙䜹𠽋𭈿𠸦忱,xem thơ nức thỏm khen thầm 價仃繡口錦心恪常,giá đành tú khẩu cẩm tâm khác thường 󰂇󰇮𠓨集斷膓,ví đem vào tập đoạn trường 時撩解一之讓朱埃,thì treo giải nhất chi nhường cho ai 㙴花客㐌𧿨鞋,thềm hoa khách đã trở hài 娘群於吏没𠄩叙情,nàng còn ở lại một hai tự tình 󰊄兜鄭幅萌萌,gió đâu sịch bức mành mành 醒𦋦買別浪命占包,tỉnh ra mới biết là mình chiêm bao 𬂙蹺芇𧡊兜芇,trông theo nào thấy đâu nào 香乘羕唉𦋦𠓨兜低,hương thừa dường hãy ra vào đâu đây 没命量慮更迡,một mình lưỡng lự canh chầy 塘賒擬浽𡢐尼麻驚,đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh 花㵢䕯󰟅㐌仃,hoa trôi bèo dạt đã đành 别綠命别分命世傕,biết duyên mình biết phận mình thế thôi 浽𥢆笠笠㳥㵢,nỗi riêng lớp lớp sóng trôi 擬隊干吏湥洡隊干,nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn 喠翹𡃚𠯇帳鸞,giọng kiều rền rĩ trướng loan 茹萱秩醒𠳨干故之,nhà huyên chợt tỉnh hỏi cơn cớ gì 故𬁖陳濁更𣌉,cớ sao trằn trọc canh khuya 牟花梨唉滛湜湥湄,màu hoa lê hãy dầm dề giọt mưa 䜹浪𡭧分𬏝䜹,thưa rằng chút phận ngây thơ 養生堆女𩯀絲渚填,dưỡng sinh đôi nợ tóc tơ chưa đền 𣇜𣈜制𡏢淡僊,buổi ngày chơi mả đạm tiên 取𠫾率𧡊應連占包,nhắp đi thoắt thấy ứng liền chiêm bao 斷膓󰑼𢼂世芇,đoạn trường là số thế nào 排𦋦世𧘇詠𠓨世箕,bài ra thế ấy vịnh vào thế kia 據𥪞夢兆麻推,cứ trong mộng triệu mà suy 分𡥵傕固𦋦之枚𡢐,phận con thôi có ra gì mai sau 𠰺浪夢兆據兜,dạy rằng mộng triệu cứ đâu 俸空謨󰞽職愁擬芇,bỗng không mua não chuốc sầu nghĩ nao 𠳐𠳒𡅳解濕高,vâng lời khuyên giải thấp cao 渚衝調擬㐌滛脉霜,chưa xong điều nghĩ đã dào mạch sương 外窻兎矢鶯鐄,ngoài song thỏ thẻ oanh vàng 腋墻葻柳𠖤昂𫏾萌,nách tường bông liễu bay ngang trước mành 軒斜擱䏾征征,hiên tà gác bóng chênh chênh 浽𥢆𥢆鄭𡬷𥢆没命,nỗi riêng riêng trạnh tấc riêng một mình 朱咍󰑼󰟆有情,cho hay là thói hữu tình 妬埃𢴑䋦絲萌朱衝,đố ai dứt mối tơ mành cho xong 払金自吏書窻,chàng kim từ lại thư song 浽娘更更邊𢚸𠴠虧,nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây 愁冬強刻強苔,sầu đông càng khắc càng đầy 𠀧秋論吏󰜋𣈜𨱽稽,ba thu dọn lại một ngày dài ghê 𫂗秦鎖謹窻𦂛,mây tần khoá kín song the 𡏧紅料裊𠫾𧗱占包,bụi hồng liệu nẻo đi về chiêm bao 旬𦝄鈌𥒦油耗,tuần trăng khuyết đĩa dầu hao 󰘚𢠩想󰘚𢚸嗷喭𢚸,mặt mơ tưởng mặt lòng ngao ngán lòng 󰟀文唏冷如銅,buồng văn hơi lạnh như đồng 竹痴󰇽兎絲𣳔𧊉鸞,trúc se ngón thỏ tơ chùng phím loan 萌湘拂拂𫕲彈,mành tương phân phất gió đàn 香淶味女茶漧喠情,hương lây mùi nhớ trà khan giọng tình 󰂇庒綠女𠀧生,ví chăng duyên nợ ba sinh 爫之󰝂𫗁傾城撩𤽗,làm chi đem thói khuynh thành trêu ngươi 水頃𢖵景𢖵𠊛,bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người 𢖵尼奇遇倍移𨃴𠫾,nhớ nơi kỳ ngộ vội dời gót đi 󰜋𣳔𦹵木撑荑,một dòng cỏ mọc xanh rì 渃吟𤄯沕𧡊之女兜,nước ngâm trong vắt thấy gì nữa đâu 𫗃朝如改干愁,gió chiều như gợi cơn sầu 葦𦰤囂乙如牟改撩,vi lau hiu hắt như màu khảy trêu 藝𥢆𢖵𠃣想𡗉,nghề riêng nhớ ít tưởng nhiều 侵侵提裊藍橋吝郎,xăm xăm đè nẻo lam kiều lần sang 審嚴謹槓高墙,thâm nghiêm kín cổng cao tường 件𣳔𦲿𧺀𢴑塘𫚳撑,cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh 羅䜹絲柳葻萌,lơ thơ tơ liễu buông mành 𡥵鶯𭓇呐𨕭梗𠸍𠶣,con oanh học nói trên cành mỉa mai 󰋇吝󰘇㨂杄󰟇,mấy lần cửa đóng then cài 𣲆㙴花用别𠊛於兜,dãy thềm hoa rụng biết người ở đâu 秦銀𨅸捽𣇞𥹰,tần ngần đứng suốt giờ lâu 𬧖觥秩𧡊𠃅𡢐固茹,dạo quanh chợt thấy mé sau có nhà 󰑼茹𪣘越商家,là nhà ngô việt thương gia 󰟀空抵妬𠊛賒渚𧗱,buồng không để đó người xa chưa về 𥙩調道𭓇𠳨税,lấy điều đạo học hỏi thuê 襊彈扱册提𢹂連𨖅,túi đàn cặp sách đề huề liền sang 固核固𥒥産床,có cây có đá sẵn sàng 固軒攬翠󰞺鐄渚派,có hiên lãm thuý nét vàng chưa phai 𢜠忱准𧘇𫳘排,mừng thầm chốn ấy chữ bài 𠀧生歐罕綠𡗶之低,ba sinh âu hẳn duyên trời chi đây 窻糊姅怯𫅩𩄲,song hồ nửa khép cánh mây 墻東𥊘眜𣈜𣈜恒𬖉,tường đông ghé mắt ngày ngày hằng trông 𡬷𡬼銅鎖原風,tấc gang đồng toả nguyên phong 絶𩂟芇𧡊䏾紅𠓨𦋦,tuyệt mù nào thấy bóng hồng vào ra 忍自舘客鄰羅,nhẫn từ quán khách lân la 旬𦝄瀋脱𫢩咜噡𠄩,tuần trăng thấm thoắt nay đà thèm hai 生浪𣈙󰘩枚湄,sinh rằng rày gió mai mưa 𣈜春㐌易情期󰋇欺,ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi 油拯察𬌓情癡,dù chăng xét tấm tình si 舌些麻固益之典埃,thiệt ta mà có ích gì đến ai 𡭧之哏咘󰜋𠄩,chút chi gắn bó một hai 朱停耒仕料排䋦萌,cho đành rồi sẽ liệu bài mối manh 囷𤍌油負𡬷誠,khuôn thiêng dù phụ tấc thành 拱料補過春撑󰜋𠁀,cũng liều bỏ quá xuân xanh một đời 量春油决狭𤞑,lượng xuân dù quyết hẹp hòi 功㧅󱁲拯舌傕𡗋由,công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru 朗𦖑𠳒呐如油,lặng nghe lời nói như ru 朝春易遣󰞺秋礙顒,chiều xuân dễ khiến nét thu ngại ngùng 浪𥪞𣇜買𨔍𨓡,rằng trong buổi mới lạ lùng 𢘝𢚸固𨤰擒𢚸朱當,nể lòng có lẽ cầm lòng cho đang 㐌𢚸君子多恾,đã lòng quân tử đa mang 󰜋𠳒𠳐鑿𥒥鐄始終,một lời vâng tạc đá vàng thuỷ chung 特𠳒如𢶒𬌓𢚸,được lời như cởi tấm lòng 󰇾金珠貝巾紅𢭂𢬣,giở kim châu với khăn hồng trao tay 浪𤾓𢆥拱自低,rằng trăm năm cũng từ đây 𧵑信噲󰜋𡭧尼爫𥱬,của tin gọi một chút này làm ghi 産𢬣把𦑗花葵,sẵn tay bả quạt hoa quì 貝梗釵𧘇卽時𢫊𢭂,với cành thoa ấy tức thì đổi trao 󰜋𠳒哏咘膝膠,một lời gắn bó tất giao 𠃅𡢐羕固㖔𡁞㗂𠊛,mái sau dường có xôn xao tiếng người 倍傍𦲿用花淶,vội vàng lá rụng hoa rơi 払𧗱書院娘移樓粧,chàng về thư viện nàng dời lầu trang 自番𥒥别歲鐄,từ phen đá biết tuổi vàng 情強滲𤀏𢚸強謹魚,tình càng thấm thía lòng càng ngẩn ngơ 滝洋󰜋带農滁,sông dương một dải nông sờ 邊𬖉頭怒邊徐𡳃箕,bên trông đầu nọ bên chờ cuối kia 󰜋墙雪點霜𩂏,một tường tuyết điểm sương che 信春兜易𠫾𧗱朱能,tin xuân đâu dễ đi về cho năng 吝吝𣈜𩙌𣈘𦝄,lần lần ngày gió đêm trăng 絲紅甚錄㐌澄春戈,tơ hồng rậm lục đã chừng xuân qua 𣈜皮生日外家,ngày vừa sinh nhật ngoại gia 𨕭𠄩堂𠁑女󰑼𠄩㛪,trên hai đường dưới nữa là hai em 熷𤇊懺所襖襜,tưng bừng sắm sửa áo xiêm 卞𤼸󰜋礼賒󰇮𡬷誠,biện dâng một lễ xa đem tấc thành 茹香清永󰜋命,nhà hương thanh vắng một mình 𡄎機會遇㐌停𣋚󰅒,ngẫm cơ hội ngộ đã dành hôm nay 時珍式式産排,thì trân thức thức sẵn bày 𨃴蓮率率𬧖𣦍𠃅墙,gót sen thoăn thoắt dạo ngay mé tường 隔花仕𠱆㗂鐄,cách hoa sẽ dặng tiếng vàng 𠁑花㐌𧡊固払𨅸𬖉,dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông 責𢚸哬𠾿貝𢚸,trách lòng hờ hững với lòng 焒香祝底冷𫥌閉𥹰,lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu 仍󰑼㙮𢖵𢫊愁,những là đắp nhớ đổi sầu 雪霜染姅𠃅頭花森,tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm 𤄯如㗂䳽𠖤戈,trong như tiếng hạc bay qua 濁如渃󰋞買沙姅潙,đục như nước suối mới sa nửa vời 㗂寬如𩙌倘外,tiếng khoan như gió thoảng ngoài 㗂牟派派如𡗶覩湄,tiếng mau phơi phới như trời đổ mưa 𦰟畑欺𤏣欺𤎎,ngọn đèn khi tỏ khi mờ 󱂚𠊛𡎦帝麻魚謹愁,khiến người ngồi đấy mà ngơ ngẩn sầu 欺𢭸𨆝欺儈頭,khi tựa gối khi cúi đầu 欺紆𠃩曲欺珠堆眉,khi vò chín khúc khi chau đôi mày 浪𫨩時寔󰑼𫨩,rằng hay thì thực là hay 𦖑𦋦吟䔲呐荄世芇,nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào 搊之仍堛清騷,so chi những bực thanh tao 寔𢚸命拱耗耗𢚸𠊛,thiệt lòng mình cũng háo hao lòng người 浪悁秩󰞺𠫾耒,rằng quen mất nết đi rồi 粃𢝙催拱性𡗶别𫳵,tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao 𠳒鐄𠳐領意高,lời vàng vâng lĩnh ý cao 和寅寅扒𡭧芇特空,hoạ dần dần bớt chút nào được không 花香強𤏣式紅,hoa hương càng tỏ thức hồng 頭眉𡳃󰘚強濃𬌓腰,đầu mày cuối mặt càng nồng tấm yêu 㳥情羕㐌漂漂,sóng tình dường đã xiêu xiêu 󰏙𥪞歐厭固朝𣳮淶,xem trong âu yếm có chiều lả lơi 䜹浪停𥙩爫制,thưa rằng đừng lấy làm chơi 𠯇朱䜹歇󰜋𠳒㐌㝹,dẽ cho thưa hết một lời đã nao 尾之󰜋朶桃夭,vẻ chi một đoá đào yêu 園紅之敢垠巢𫚳撑,vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh 㐌朱𠓨堛布荆,đã cho vào bậc bố kinh 道從夫𥙩𫳘貞爫頭,đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu 𦋦從𨕭濮中𣘛,ra tuồng trên bộc trong dâu 時𡥵𠊛𧘇埃求爫之,thì con người ấy ai cầu làm chi 沛調咹󰟉於時,phải điều ăn xổi ở thì 浪𤾓𢆥女補𠫾󰜋𣈜,rằng trăm năm nỡ bỏ đi một ngày 𡄎綠奇遇初𫢩,ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay 侶堆埃吏𫅠齊崔張,lứa đôi ai dễ đẹp tày thôi trương 𩄲湄打覩𥒥鐄,mây mưa đánh đổ đá vàng 過朝𢧚㐌󱋓𠴔燕󰚨,quá chiều nên đã chán chường yến anh 𥪝欺𢭸𦑃𨕭梗,trong khi tựa cánh trên cành 麻𢚸吟𦖑㐌呈󰜋番,mà lòng ngâm nghe đã trình một phen 𠃅西底冷香願,mái tây để lạnh hương nguyền 朱綠潭𧺀𦋦緣狓傍,cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng 招梭畧𫽄𡨹床,gieo thoi trước chẳng giữ giàng 底𡢐𢧚𢢆共払𪽝埃,để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai 倍之柳押花奈,vội chi liễu ép hoa nài 群身乙吏填培固欺,còn thân ắt cũng đền bồi có khi 𧡊𠳒端正易𦖑,thấy lời đoan chính dễ nghe 払強添𢘝添爲𨑮分,chàng càng thêm nể thêm vì mười phân 䏾艚皮𤁕𨤔𡑝,bóng tàu vừa lạt vẻ sân 信兜㐌𧡊󰘇垠哙𠓨,tin đâu đã thấy cửa ngăn gọi vào 娘時倍阻房桃,nàng thì vội trở buồng đào 生時𨄹𨀈𡑝桃倍𦋦,sinh thì dạo bước sân đào vội ra 󰘇柴皮吘杄花,cửa sài vừa ngỏ then hoa 家童𠓨𠳚書茹買𢀨,gia đồng vào gửi thư nhà mới sang 󰝂信叔父辤堂,đem tin thúc phụ từ đường 巴爲旅󰊽他鄕提攜,bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề 遼陽膈阻山溪,liêu dương cách trở sơn khê 椿堂急噲生𧗱𧦈䘮,xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang 𠻵信掣浽驚惶,mảng tin xiết nỗi kinh hoàng 冰命輦𠓀薹粧叙情,băng mình lẻn trước đài trang tự tình 𨃴頭每浽丁寧,gót đầu mọi nỗi đinh ninh 浽茹䘮𩯀浽命賒吹,nỗi nhà tang tóc nỗi mình xa xôi 事兜渚急堆囬,sự đâu chưa kịp đôi hồi 綠兜渚急󰜋𠳒𢭂絲,duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ 𦝄誓群妬猪猪,trăng thề còn đó trơ trơ 敢賒吹𩈘麻䜹橽𢚸,dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng 外𠦳𨤮祝𠀧冬,ngoài nghìn dặm chốc ba đông 䋦愁欺𫽻朱衝群迡,mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy 廛鐄𡨹玉朱𫨩,gìn vàng giữ ngọc cho hay 朱停𢚸几蹎𩄲𨤔𡗶,cho đành lòng kẻ chân mây vẻ trời 𦖻𦖑𫆧浽排排,tai nghe ruột nổi bời bời 忍如娘買𤋵𠳒𠓀𡢐,nhẩn nha nàng mới giãi lời trước sau 翁絲恄補之饒,ông tơ ghét bỏ chi nhau 渚𢝙森合㐌愁坡配,chưa vui sum họp đã sầu pha phôi 共饒卒㐌𥘀𠳒,cùng nhau trót đã nặng lời 酉台𠃅𩯀敢移𢚸絲,dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ 管包𣎃待𢆥徐,quản bao tháng đợi năm chờ 擬𠊛咹𩙌𦣰湄㤕忱,nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm 㐌願𠄩𫳘同心,đã nguyền hai chữ đồng tâm 𤾓𢆥誓拯揞琴待埃,trăm năm thề chẳng ôm cầm đợi ai 群𡽫群渃群𨱽,còn non còn nước còn dài 群𧗱群𢖵典𠊛𣋚𫢩,còn về còn nhớ đến người hôm nay 用孕渚𡝖移𢬣,dùng dằng chưa nỡ rời tay 暈東𬖉㐌𨅸𣦍𣟪茹,vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà 碍顒󰜋𨀈󰜋賒,ngại ngùng một bước một xa 没𠳒珍重珠沙󰋇行,một lời trân trọng châu sa mấy hàng 𢷏鞍掛挭倍鐄,buộc yên quảy gánh vội vàng 䋦愁仕姅𨀈塘𢺺𠄩,mối sầu sẻ nửa bước đàng chia hai 𢝙内風景圭𠊛,vui nội phong cảnh quê người 頭梗鵑日𡳳𡗶鴈䜹,đầu cành quyên nhặt cuối trời nhạn thưa 󰞽𠊛󰟊󰊄旬湄,não người cữ gió tuần mưa 没𣈜𥘀挭相思󰜋𠊛,một ngày nặng gánh tương tư một người 娘時𨅸𢭸軒西,nàng thì đứng tựa hiên tây 𠃩囬問曰如圍䋦絲,chín hồi vấn vít như vầy mối tơ 𬂙澄𤌋𡴯窻䜹,trông chừng khói ngất song thưa 花㵢聀𧺀柳賖壳鐄,hoa trôi chắctrác thắm liễu xơ xác vàng 秦銀𨄹𨃴楼粧,tần ngần dạo gót lầu trang 󰜋團𢜠壽外鄕買𧗱,một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về 寒喧渚及啫㖷,hàn huyên chưa kịp dã dề 差衙俸𧡊𦊚皮㖔敲,sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao 𠊛腋𡱩几𢬣刀,người nách thước kẻ tay đao 頭𬌥𩈘馭呦呦如雷,đầu trâu mặt ngựa ào ào như lôi 拁扛没老󰜋𪟦,già giang một lão một trai 没𦀊󰟁吏𢷏𠄩深情,một dây vô lại buộc hai thâm tình 苔茹㘇㗂𧋆撑,đầy nhà vang tiếng ruồi xanh 用淶湥柳散情檜枚,rụng rời giọt liễu tan tành cội mai 圖細軟𧵑𥢆𢬣,đổ tế nhuyễn của riêng tay 泟𥑥生𭎑朱苔襊貪,sạch sành sanh quét cho đầy túi tham 調兜𠖤纀埃爫,điều đâu bay buộc ai làm 尼埃單泣秩緘俸仍,này ai đan rập giật giàm bỗng dưng 𠳨𦋦𡢐買别浪,hỏi ra sau mới biết rằng 沛𠸜称率在繩半絲,phải tên xưng xuất tại thằng bán tơ 󰜋茹恍惚謹魚,một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ 㗂寃𠰺保案疑𫭧𩄲,tiếng oan dậy bảo án ngờ dựng mây 下辞𠹚𥛉卒𣈜,hạ từ van vái trót ngày 的𦖻憐恤負𢬣摧殘,điếc tai lân tuất phũ tay tồi tàn 󰟌高𢫫虐𦀊冤,rường cao rút ngược dây oan 酉𠊛𥒥拱󰞺肝路𠊛,dẫu người đá cũng nát gan lọ người 𩈘𬖉𤴬疸用移,mặt trông đau đớn rụng rời 冤尼群󰜋呌𡗶仍賒,oan này còn một kêu trời nhưng xa 󰜋𣈜𨔍𫗁差衙,một ngày lạ thói sai nha 爫朱酷害拯戈爲錢,làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền 𫳵朱骨肉院全,sao cho cốt nhục vẹn tuyền 𥪞欺遇变從權别𫳵,trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao 綠會遇德劬勞,duyên hội ngộ đức cù lao 𫳘情𫳘孝邊芇𥘀欣,chữ tình chữ hiếu bên nào nặng hơn 底𠳒誓海明山,để lời thệ hải minh sơn 爫𡥵𠓀沛填恩生成,làm con trước phải đền ơn sinh thành 決情娘買下情,quyết tình nàng mới hạ tình 𠯇朱底妾半命贖吒,dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha 户終固几吏𫅷,họ chung có kẻ lại già 拱𥪞衙役吏󰑼慈心,cũng trong nha dịch lại là từ tâm 𧡊娘孝重情深,thấy nàng hiếu trọng tình thâm 爲娘擬拱傷忱㤕𢠿,vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay 併排律妬論低,tính bài lót đó luồn đây 固𠀧𤾓两役尼買吹,có ba trăm lạng việc này mới xuôi 唉𧗱暫付㩜外,hãy về tạm phó giam ngoài 啂娘規料𥪞堆𠀧𣈜,nhủ nàng qui liệu trong đôi ba ngày 傷𢚸𡥵𥘷䜹癡,thương lòng con trẻ thơ ngây 﨤干禍󰊄灾𠖤不期,gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ 𤴬𢚸死别生離,đau lòng tử biệt sinh ly 身群𫽄惜惜之興綠,thân còn chẳng tiếc tiếc gì đến duyên 曷清詫擬分𢤞,hạt mưa sá nghĩ phận hèn 料󰝡𡬷𦹵決填𠀧春,liệu đem tấc cỏ quyết đền ba xuân 事𢚸吘貝冰人,sự lòng ngỏ với băng nhân 信霜吨𠰺賒𧵆㖔𡁞,tin sương đồn đại xa gần xôn xao 𧵆沔固󰜋媒芇,gần miền có một mụ nào 迻𠊛遠客尋𠓨問名,đưa người viễn khách tìm vào vấn danh 𠳨𠸜浪馬監生,hỏi tên rằng mã giám sinh 𠳨表浪縣臨清𢳀𧵆,hỏi quê rằng huyện lâm thanh mà gần 過年𡒔外𦊛旬,quá niên trạc ngoại tư tuần 󰟎𫙂忍隊𬡢󰟏炳包,mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao 𠓀柴𡢐伵㖔𡁞,trước thầy sau tớ xôn xao 如冰迻䋦逴𠓨楼粧,như băng đưa mối rước vào lầu trang 㨳𨕭𡎦卒産床,ghế trên ngồi tót sẵn sàng 󰟀𥪞䋦㐌𠽖娘急𦋦,buồng trong mối đã giục nàng kíp ra 浽命添息浽茹,nỗi mình thêm tức nỗi nhà 㙴花󰜋𨀈淚花󰋇行,thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng 礙顒憚󰊄𠲖霜,ngại ngùng dạn gió e sương 疑花䏾𢢆𬖉𦎛󰘚𪠗,ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày 䋦強援𩅘扒𢬣,mối càng vén tóc bắt tay 󰞺𢞂如菊命𤷍如枚,nét buồn như cúc mình gầy như mai 旦都斤色斤才,đắn đo cân sắc cân tài 押宮琴月此牌𦑗詩,ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ 󰚷濃󰜋𨤔󰜋於,mặn nồng một vẻ một ưa 平𢚸客買隨機迭迢,bằng lòng khách mới tuỳ cơ dặt dìu 浪摸玉典藍橋,rằng mua ngọc đến lam kiều 聘𪟽𠳐𠰺包饒帝呈,sính nghi vâng dạy bao nhiêu đấy chiềng 䋦浪當價𠦳鐄,mối rằng đáng giá nghìn vàng 﨤茹洳量𠊛傷敢奈,gấp nhà nhờ lượng người thương dám nài 𪂲掑扒󰜋添𠄩,cò kè bớt một thêm hai 𣇞𥹰我價𠳐外𦊚𤾓,giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm 󰜋𠳒船㐌淹潭,một lời thuyền đã êm giầm 埃迻更帖𠓀擒爫𥱬,ai đưa canh thiếp trước cầm làm ghi 定時納釆于歸,định thì nạp thái vu qui 踐𦝄㐌固役之拯衝,tiền lưng đã có việc gì chẳng xong 󰜋𠳒𢚁貝終公,một lời cậy với chung công 乞詞暫領王王𧗱茹,khất từ tạm lĩnh vương ông về nhà 傷情𡥵𥘷吒𫅷,thương tình con trẻ cha già 𥆾娘翁㐌𧖱沙𦛌油,nhìn nàng ông đã máu sa ruột dàu 餒𡥵仍約𧗱𡢐,nuôi con những ước về sau 𢭂絲沛侶招梂當尼,trao tơ phải lứa gieo cầu đáng nơi 𡗶爫之極閉𡗶,trời làm chi cực bấy trời 尼埃誣托朱𠊛合散,này ai vu thác cho người hợp tan 斧斤包管身殘,phủ cân bao quản thân tàn 女苔墮𥘷強寃托𫅷,nỡ đày đoạ trẻ càng oan thác già 󰜋𠳒𡢐𠓀拱󰑼,một lời sau trước cũng là 催時󰘚屈𫽄他𢚸𤴬,thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau 蹺𠳒如沚𣳔珠,theo lời như chảy dòng châu 料命翁㐌招頭墙𪿙,liều mình ông đã gieo đầu tường vôi 倍傍几𡨹𠊛𩲡,vội vàng kẻ giữ người coi 𡮈𫰅娘吏尋𠳒𡅳干,nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can 尾之󰜋󰌵紅顔,vẻ chi một tấm hồng nhan 𩅘絲渚𡭧填恩生成,tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành 𤼸書㐌𢢆娘縈,dâng thư đã thẹn nàng oanh 吏輸妸李半命能牢,lại thua ả lý bán mình hay sao 椿萱歲鶴強高,xuân huyên tuổi hạc càng cao 没核梗搏别包饒梗,một cây gánh vác biết bao nhiêu cành 𢚸絲油𫽄𢴑情,lòng tơ dù chẳng dứt tình 󰊄𩄲歐罕散情渃𡽫,gió mây âu hẳn tan tành nước non 他浪料󰜋身𡥵,thà rằng liều một thân con 花油扡𦑃𦲿群撑核,hoa dù rã cánh lá còn xanh cây 分𫳵停丕拱丕,phận sao đành vậy cũng vầy 擒如𫽄杜仍𣈜群撑,cầm như chẳng đậu những ngày còn xanh 拱停併窘算觥,cũng đừng tính quẩn toan quanh 散茹󰑼󰜋舌命󰑼𠄩,tan nhà là một thiệt mình là hai 沛𠳒翁拱淹𦖻,phải lời ông cũng êm tai 𥆾饒湥𥐆湥𨱽衮昂,nhìn nhau giọt ngắn giọt dài ngổn ngang 𠃅外户馬皮𢀨,mái ngoài họ mã vừa sang 詞花㐌記巾鐄買𢭂,tờ hoa đã ký cân vàng mới trao 𦝄𫅷獨地爫𫳵,trăng già độc địa làm sao 擒𦀊𫽄擬纀𠓨自然,cầm dây chẳng nghĩ buộc vào tự nhiên 𥪞𢬣㐌産銅錢,trong tay đã sẵn đồng tiền 油𢚸𢬭𤽸台顛𧁷之,dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì 户終𦋦飭執爲,họ chung ra sức giúp vì 礼心㐌達訟期拱衝,lễ tâm đã đặt tụng kỳ cũng xong 役茹㐌暫從容,việc nhà đã tạm thong dong 星期逐也㐌蒙度𧗱,tinh kỳ giục giã đã mong độ về 󰜋命娘𦰟畑𣌉,một mình nàng ngọn đèn khuya 𬡢滛湥淚𩄲車𠃅愁,áo dầm giọt lệ mây xe mái sầu 分油油丕拱油,phận dầu dầu vậy cũng dầu 𡭧𢚸刀等閉𥹰󰜋𠳒,chút lòng đeo đẳng bấy lâu một lời 功程計别󰋇𨑮,công trình kể biết mấy mươi 爲些𠻞喫朱𠊛󰇾揚,vì ta khăng khít cho người dở dang 誓花渚燥戰鐄,thề hoa chưa ráo chén vàng 󰟑誓慛㐌負仿貝花,lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa 𡗶暸󰟓渃包賒,trời liêu non nước bao xa 擬兜𢩽󰘇𢺺茹自碎,nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi 别包綠嫧誓培,biết bao duyên nợ thề bồi 劫尼催世時催群之,kiếp này thôi thế thì thôi còn gì 再坐渚𢴑香誓,tái sinh chưa dứt hương thề 爫身䁖馭填󰒂竹枚,làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai 𡢻情渚者朱埃,nợ tình chưa trả cho ai 塊情芒𫴋泉臺渚散,khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan 浽𥢆𥢆仍盘桓,nỗi riêng riêng những bàn hoàn 油炵𤽸𥒦湥灡渗巾,dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn 翠雲秩醒聀春,thuý vân chợt tỉnh giấc xuân 𠁑畑𥊘典殷勤𠳨嘆,dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han 𦠄𡗶橷𣷭多端,cơ trời dâu bể đa đoan 󰜋茹底姉𥢆寃󰜋命,một nhà để chị riêng oan một mình 故之𡎦忍更殘,cớ chi ngồi nhẫn canh tàn 浽𥢆群默貝情之低,nỗi riêng còn mắc với tình chi đây 浪𢚸遁也式苔,rằng lòng rộn rã thức đầy 絲綠群王䋦尼渚衝,tơ duyên còn vướng mối này chưa xong 許㖼𦋦󰟔󰟕𢝣,hở môi ra cũng thẹn thùng 底𢚸時負𬌓𢚸貝埃,để lòng thì phụ tấm lòng với ai 悁㛪㛪固𠹾𠳒,quên em em có chịu lời 𡎦𨕭朱姉𥛉耒仕䜹,ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa 𡧲塘坦挭相思,giữa đường đứt gánh tương tư 膠鸞執䋦絲乘默㛪,keo loan chắp mối tơ thừa mặc em 計自欺﨤払金,kể từ khi gặp chàng kim 欺𣈜𦑗約欺𣎀𡃹誓,khi ngày quạt ước khi đêm chén thề 事兜㳥󰊄不期,sự đâu sóng gió bất kỳ 孝情固𨤰𠄩皮院𠄩,hiếu tình có lẽ hai bề vẹn hai 𣈜春㛪唉群󰡍,ngày xuân em hãy còn dài 拙情𧖱𧗅台𠳒渃𡽫,xót tình máu mủ thay lời nước non 姉油𦧘󰞺昌𤷱,chị dù thịt nát xương mòn 吟唭𠃩𤂬挨群𦹳淶,ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây 隻梭貝幅詞𩄲,chiếc thoa với bức tờ mây 綠尼時𡨹物尼𧵑終,duyên này thì giữ vật này của chung 油㛪𢧚𡞕𢧚𫯳,dầu em nên vợ nên chồng 㤕𠊛命薄乙𢚸拯涓,xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên 秩𠊛群󰟖𧵑信,mất người còn chút của tin 泛弹貝𬌓𦎛願𣈜初,phím đàn với tấm gương nguyền ngày xưa 枚𡢐油固包𣇞,mai sau dầu có bao giờ 㤕󰌎香𧘇搊絲泛尼,đốt lò hương ấy so tơ phím này 𬖉𦋦𦰟𦹵𦲿核,trông ra ngọn cỏ lá cây 𧡊囂囂󰊄時能姉𧗱,thấy hiu hiu gió thì hay chị về 愧群芒𥘀𠳒誓,hồn còn mang nặng lời thề 󰞺身蒲柳填󰒂竹枚,nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai 夜臺隔󰘚屈𠳒,dạ đài cách mặt khuất lời 洒嗔湥淚朱𠊛托寃,rảy xin giọt lệ cho người thác oan 悲𣇞簪技𦎛散,bây giờ trâm gãy gương tan 計爫𫳵掣閍萬愛恩,kể làm sao xiết muôn vàn ái ân 𤾓𠦳𠳚𥛉情君,trăm nghìn gửi lại tình quân 𩄲絲𥐆𨤔固銀𧘇催,mây tơ vắn vủi có ngần ấy thôi 分𫳵分薄如𪿙,phận sao phận bạc như vôi 㐌𢝜渃沚花㵢吕羕,đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng 喂金郎唉金郎,ôi kim lang hỡi kim lang 催催妾㐌負払自低,thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây 𣴓𠳒魂𢴑𧖱醝,cạn lời hồn dứt máu say 没唏朗𡴯堆𢬣冷銅,một hơi lặng ngất đôi tay giá đồng 椿萱秩醒聀燶,xuân huyên chợt tỉnh giấc nồng 󰜋茹圍笠几𥪞𠊛外,một nhà vây lớp kẻ trong người ngoài 几湯𠊛𬟥排排,kẻ thang người thuốc bời bời 買油干彙渚沛湥紅,mới dầu cơn vựng chưa phai giọt hồng 𠳨𫳵𦋦事𨔍𨓡,hỏi sao ra sự lạ lùng 翹強𠽋𠴑𨷑空𦋦𠳒,kiều càng nức nở mở không ra lời 浽娘雲買𠯇𦖻,nỗi nàng vân mới rỉ tai 隻釵底貝詞培於底,chiếc thoa đây với tờ bồi ở đây 尼吒爫磊綠眉,này cha làm lỗi duyên mày 催時浽󰀎𡢐尼㐌㛪,thôi thì nỗi ấy sau này đã em 爲埃用𣒵淶針,vì ai rụng cải rơi trâm 底𡥵䕯浽𩄲沉爲埃,để con bèo nổi mây chìm vì ai 𠳒𡥵𠸕吏󰜋𠄩,lời con dặn lại một hai 油𤷱碑𥒥敢差𡬷鐄,dẫu mòn bia đá dám sai tấc vàng 𥛉催娘吏䜹呈,lạy thôi nàng lại thưa chiềng 𢘾吒者特󰒂払朱吹,nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi 説之身分碎隊,thốt chi thân phận tôi đòi 酉浪昌𤽸圭𠊛管兜,dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu 掣包計浽𬌓愁,xiết bao kể nỗi tấm sầu 刻更㐌𠽖南楼󰋇囬,khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi 轎花兜㐌典外,kiệu hoa đâu đã đến ngoài 管絃兜吏𠽖𣈜生離,quản huyền đâu lại giục ngày sinh ly 𤴬𢚸几於𠊛𠫾,đau lòng kẻ ở người đi 湥淶滲𥒥絲𢺺癒蚕,giọt rơi thấm đá tơ chia rũ tằm 𡗶𣋚𩄲𢹣最霪,trời hôm mây kéo tối rầm 油油𦰟𦹵滛滛梗霜,dàu dàu ngọn cỏ đầm đầm cành sương 逴娘𧗱典駐坊,rước nàng về đến trú phường 𦊚皮春鎖󰜋娘於𥪞,bốn bề xuân toả một nàng ở trong 汲凝𢢆錄𠲖紅,ngập ngừng thẹn lục e hồng 擬𢚸吏㤕車𢚸隊番,nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen 品仙淶典𢬣𪬡,phẩm tiên rơi đến tay hèn 懷功𬋟𡨹湄廛貝埃,hoài công nắng giữ mưa gìn với ai 别身典𨀈落𩔗,biết thân đến bước lạc loài 蕋逃㐌披朱𠊛情鍾,nhị đào đã bẻ cho người tình chung 爲埃垠頓󰊄東,vì ai ngăn đón gió đông 舌𢚸欺於𤴬𢚸欺𠫾,thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi 重逢油和固欺,trùng phùng dù hoạ có khi 身尼催固群之麻蒙,thân này thôi có ra gì mà mong 㐌生𦋦𢼂龍冬,đã sinh ra số long đong 群芒𥙩刼𦟐紅特𫳵,còn mang lấy kiếp má hồng được sao 𨕭案産固𡥵刀,trên yên sẵn có con dao 𨁪擒娘㐌𪭯𠓨襖巾,giấu cầm nàng đã gói vào áo khăn 防欺渃㐌典蹎,phòng khi nước đã đến chân 刀尼時料貝身𡢐尼,dao này thì liệu với thân sau này 𣎀秋󰜋刻󰜋迡,đêm thu một khắc một chầy 冰傾如醒如醝󰜋𠇮,bâng khuâng như tỉnh như say một mình 拯󰑼妸馬監生,chẳng là gã mã giám sinh 刎󰑼󰜋𠀲風情㐌𪡵,vẫn là một đứa phong tình đã quen 戈制吏﨤囬顛,qua chơi lại gặp hồi đen 𪡵漨吏劍咹沔月花,quen vùng lại kiếm ăn miền nguyệt hoa 楼撑固媒秀󰜏,lầu xanh có mụ tú bà 𰐁制㐌𧿨𧗱𫅷歇綠,làng chơi đã trở về già hết duyên 情期拯限麻年,tình cờ chẳng hẹn mà nên 𩈘鋸𦲾䔲堆邊󰜋坊,mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường 終𦝄𨷑󰜋嵬行,chung lưng mở một ngôi hàng 觥𢆥奔粉半香㐌例,quanh năm buôn phấn bán hương đã lề 𨄹尋泣𢄂時圭,dạo tìm khắp chợ thì quê 者名侯下𠰺芸咹制,giả danh hầu hạ dạy nghề ăn chơi 磊埋歐拱事𡗶,rủi may âu cũng sự trời 斷膓吏論󰘚𠊛󰟁綠,đoạn trường lại lộn mặt người vô duyên 㤕娘𡭧分婵娟,xót nàng chút phận thuyền quyên 梗花󰝡半𠓨𠓨俚倴,cành hoa đem bán vào thuyền lái buôn 卯𩢬㐌默𠓨困,mẹo lừa đã mắc vào khuôn 聘󰀩𬼀價迎婚産𣈜,sính nghi rẻ giá nghinh hôn sẵn ngày 𢜠忱旗㐌典𢬣,mừng thầm cờ đã đến tay 強𥆾𨤔玉強醝曲鐄,càng nhìn vẻ ngọc càng say khúc vàng 㐌𢧚國色天香,đã nên quốc sắc thiên hương 󰜋唭尼罕𠦳鐄拯訛,một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa 𧗱低自畧𣷭花,về đây từ trước bẻ hoa 王孫貴客乙󰑼都饒,vương tôn quý khách ắt là đua nhau 罕𠀧𤾓两劍兜,hẳn ba trăm lạng kém đâu 拱㐌皮本群𡢐時利,cũng đà vừa vốn còn sau thì lời 𠰳唁掑典羡尼,miếng ngon kề đến tận nơi 本茹拱惜𧵑𡗶拱貪,vốn nhà cũng tiếc của trời cũng tham 桃僊㐌𤊰𢬣凡,đào tiên đã bén tay phàm 時楥梗橘朱甘事𠁀,thì vin cành quít cho cam sự đời 𠁑塵󰋇󰘚廊制,dưới trần mấy mặt làng chơi 制花㐌易󰋇𠊛别花,chơi hoa đã dễ mấy người biết hoa 渃蒲榴𧖱𬚶𬷤,nước vỏ lựu máu mào gà 摱牟招集吏󰑼群原,mượn màu chiêu tập lại là còn nguyên 𦚖𤎎打吝𡥵顛,mập mờ đánh lận con đen 包饒拱閉饒錢秩之,bao nhiêu cũng bấy nhiêu tiền mất chi 媒𫅷或固調之,mụ già hoặc có điều gì 料功秩󰜋𣇜跪麻催,liều công mất một buổi quì mà thôi 典低塘詫賒吹,đến đây đường sá xa xôi 麻些不動女𠊛生疑,mà ta bất động nữa người sinh nghi 惜台󰜋朶茶縻,tiếc thay một đoá trà mi 𡥵蜂㐌𨷑塘𠫾𡓃𧗱,con ong đã mở đường đi lối về 󰜋干湄󰊄𥘀泥,một cơn mưa gió nặng nề 傷之典玉惜之典香,thương gì đến ngọc tiếc gì đến hương 席春󰜋聀𢠩忙,tiệc xuân một giấc mơ màng 燭花底妬默娘𦣰猪,đuốc hoa để đó mặc nàng nằm trơ 浽𥢆潯瀉𣻆湄,nỗi riêng tầm tã tuôn mưa 分𡄎浽客分𢗼浽𠇮,phần ngẫm nỗi khách phần lo nỗi mình 從之󰑼种灰醒,tuồng chi là giống hôi tanh 身𠦳鐄底汚名𦟐紅,thân nghìn vàng để ô danh má hồng 催群之女麻蒙,thôi còn chi nữa mà mong 𠁀𠊛催世󰑼衝󰜋𠁀,đời người thôi thế là xong một đời 恨綠悴分排排,giận duyên tủi phận bời bời 擒刀娘㐌算排捐生,cầm dao nàng đã toan bài quyên sinh 擬𠫾擬吏没𠇮,nghĩ đi nghĩ lại một mình 󰜋𠇮時𠤆𠄩情時𫳵,một mình thì chớ hai tình thì sao 𡢐油生事世芇,sau dầu sinh sự thế nào 追原拯矯累𠓨双親,truy nguyên chẳng kẻo luỵ vào song thân 浽𠇮歐拱簡寅,nỗi mình âu cũng giãn dần 急迡催拱󰜋吝麻催,kíp chầy thôi cũng một lần mà thôi 仍󰑼𢵋旦虐吹,những là đo đắn ngược xuôi 㗂𬷤𦖑㐌嘅催𠃅墙,tiếng gà nghe đã gáy thôi mé tường 楼枚皮㗜𧥇霜,lầu mai vừa rúc còi sương 馬生𠽖𨄹倍鐄𦋦𠫾,mã sinh giục rạo vội vàng ra đi 斷膓台𣅶分岐,đoạn trường thay lúc phân kỳ 𨀒𪀊泣警𨋣車岌𡹡,vó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnh 皮外𨑮𨤮長亭,bề ngoài mười dặm trường đình 王翁𨷑席賤行迻蹺,vương ông mở tiệc tiễn hành đưa theo 外時主客󰖧迢,ngoài thì chủ khách dập dìu 󰜋茹萱貝󰜋翹於𥪞,một nhà huyên với một kiều ở trong 𥆾強呂渚湥紅,nhìn càng lã chã giọt hồng 𠯇𦖻娘買解𢚸𥰊高,rỉ tai nàng mới giải lòng thấp cao 虎生𦋦分䜹桃,hổ sinh ra phận thơ đào 功托󰒂媄劫芇者衝,công cha nghĩa mẹ kiếp nào trả xong 呂羕渃濁𭉩𤄯,lỡ làng nước đục bụi trong 𤾓𢆥底没𬌓𢚸自低,trăm năm để một tấm lòng từ đây 󰏙𦎛𥪞閉饒𣈜,xem gương trong bấy nhiêu ngày 身𡥵拯矯默𢬣姂𫅷,thân con chẳng kẻo mắc tay bợm già 欺𧗱補永𥪞茹,khi về bỏ vắng trong nhà 欺𠓨推孕欺𦋦倍鐄,khi vào dồi dắng khi ra vội vàng 欺咹欺呐呂羕,khi ăn khi nói lỡ làng 欺柴欺伵󰏙常󰏙輕,khi thầy khi tớ xem thường xem khinh 恪牟几貴𠊛青,khác màu kẻ quý người thanh 𡄎𦋦朱技如形𡥵奔,ngẫm ra cho kỹ như hình con buôn 催𡥵群呐之𡥵,thôi con còn nói chi con 𤯩𢘾坦客托墫圭𠊛,sống nhờ đất khách thác chôn quê người 王󰜏𦖑閉饒𠳒,vương bà nghe bấy nhiêu lời 㗂寃㐌悶拍𡗶呌𨖲,tiếng oan đã muốn vạch trời kêu lên 𠄽旬渚𣴓𡃹𡅳,vài tuần chưa cạn chén khuyên 𠃅外擬㐌𠽖連𨇒車,mái ngoài nghỉ đã giục liền ruổi xe 㤕𡥵𢚸𥘀迡迡,xót con lòng nặng chề chề 畧鞍翁㐌𡅧尼𥰊高,trước yên ông đã nằn nì thấp cao 㤕身柳要䜹桃,xót thân yếu liễu thơ đào 窒如典浽󰟘𠓨碎𤽗,rấp nhơ đến đỗi giấn vào tôi ngươi 自低𧣳𣷭邊𡗶,từ đây góc bể bên trời 𬋟湄退退圭𠊛󰜋身,nắng mưa thui thủi quê người một thân 𠦳尋𢘾䏾松筠,nghìn tầm nhờ bóng tùng quân 雪霜𩂏𨔾朱身葛藤,tuyết sương che chở cho thân cát đằng 𣴓𠳒客買䜹浪,cạn lời khách mới thưa rằng 𢷏蹎催拱赤繩冉𢭂,buộc chân thôi cũng xích thằng nhiệm trao 枚𡢐油典世芇,mai sau dầu dến thế nào 箕𦎛日月怒刀鬼神,kìa gương nhật nguyệt nọ dao quỉ thần 同同󰊄𠽖𩄲秦,đùng đùng gió giục mây tần 󰜋車𥪞𡎝紅塵如𠖤,một xe trong cõi hồng trần như bay 𬖉潙拔淚分𢬣,trông vời gạt lệ phân tay 𧣳𡗶審審𣈜𣈜󰠐󰠐,góc trời thăm thẳm ngày ngày đăm đăm 娘時𡎝客賒駸,nàng thì cõi khách xa xăm 薄扡梂這顛霪岸𩄲,bạc phau cầu giá đen rầm ngàn mây 唅𠿯𢷀𨀈簾珠,ngậm ngùi rủ bước rèm châu 隔楼𦖑固㗂兜和韻,cách lầu nghe có tiếng đâu hoạ vần 󰜋払皮濯青春,một chàng vừa trạc thanh xuân 形容沚淬襖巾妙揚,hình dung chải chuốt áo khăn dịu dàng 擬浪拱脉書香,nghĩ rằng cũng mạch thư hương 𠳨𦋦買別浪払楚卿,hỏi ra mới biết rằng chàng sở khanh 䏾娥湿倘𠁑萌,bóng nga thấp thoáng dưới mành 𬖉払娘拱𦋦情刀帶,trông chàng nàng cũng ra tình đeo đai 嘆喂色渃香𡗶,than ôi sắc nước hương trời 惜朱兜俸落類典低,tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây 價停𥪞月𨕭𩄲,giá đành trong nguyệt trên mây 花𫳵花窖也苔貝花,hoa sao hoa khéo dã dày mấy hoa 汝肝𥢆𢚷𡗶𫅷,nhớ gan riêng giận trời già 𢚸尼埃𤏣朱埃唉𢚸,lòng này ai tỏ cho ai hỡi lòng 婵娟󰂇別英雄,thuyền quyên ví biết anh hùng 𦋦𢬣操櫃數籠如制,ra tay tháo cũi sổ lồng như chơi 窻秋㐌怯𦑃外,song thu đã khép cánh ngoài 𦖻群同望󰋇𠳒鏍釘,tai còn đồng vọng mấy lời sắt đanh 擬𠊛催吏擬命,nghĩ người thôi lại nghĩ mình 感𢚸洙悴𤁕情如爲,cám lòng chua xót lạt tình như vi 仍󰑼吝呂𪱆湄,những là lần lữa nắng mưa 刼風塵別包𣇞󰑼催,kiếp phong trần biết bao giờ là thôi 停料𠴍󰜋𠄩𠳒,đánh liều nhắn một hai lời 洳𢬣濟度𢵼𠊛沉淪,nhờ tay tế độ vớt người trầm luân 𰮳箋計歇賒𧵆,mảnh tiên kể hết xa gần 浽茹報答浽身落類,nỗi nhà báo đáp nỗi thân lạc loài 散箱皮𤎜𣈜枚,tan sương vừa rạng ngày mai 便鴻娘買𠴍𠳒𠳚郎,tiện hồng nàng mới nhắn lời gửi sang 𡗶西朗蕩䏾鐄,trời tây lãng đãng bóng vàng 復書㐌𧡊信払典尼,phục thư đã thấy tin chàng đến nơi 𨷑󰏙󰜋幅箋枚,mở xem một bức tiên mai 伶伶昔越固𠄩𫳘題,rành rành tích việt có hai chữ đề 𥙩𥪞意思𦓡推,lấy trong ý tứ mà suy 𣈜𠄩𨑮󰜋戌時沛庒,ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng 𫚳𣋚催脱𧗱棱,chim hôm thoi thót về rừng 架茶縻㐌唅𦝄姅萌,giá trà mi đã ngậm trăng nửa mành 墻東𢯦動䏾梗,tường đông lay động bóng cành 𢩽窻㐌𧡊楚卿𥊩𠓨,đẩy song đã thấy sở khanh lẻn vào 尙崇打惮𦋦嘲,sượng sùng đánh dạn ra chào 𥛉催娘買𠯇𢭂殷勤,lạy thôi nàng mới rỉ trao ân cần 浪碎-浡拙身,rằng tôi bọt chút thân 落塘芒𥙩𡢻𫱞燕鸚,lạc đàng mang lấy nợ nần yến anh 敢洳骨肉死生,dám nhờ cốt nhục tử sinh 群𡗉結𦹵唅𨭥𧗱𡢐,còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau 朗󰟝侵-𡴯頭,lặng ngồi tủm tỉm gật đầu 些低沛摱埃兜𦓡浪,ta đây phải mượn ai đâu mà rằng 娘陀別典些庒,nàng đà biết đến ta chăng 彼沉淪垃朱平買摧,bể trầm luân lấp cho bằng mới thôi 娘浪𰿘事恩𠊛,nàng rằng muôn sự ơn người 世芇嗔决󰜋排朱衝,thế nào xin quyết một bài cho xong 浪些固馭迨󰘩,rằng ta có ngựa truy phong 固𠸜𠁑帳本𣳔健兒,có tên dưới trướng vốn dòng kiện nhi 乘機𨇍𨀈𦋦𠫾,thừa cơ lẻn bước ra đi 𠀧𨑮𦒹酌酌之吏欣,ba mươi sáu chước chước gì lại hơn 油欺󰊄夾湄单,dù khi gió kép mưa đơn 固些低拱拯干㨿之,có ta đây cũng chẳng cơn cớ gì 𦖑𠳒娘㐌生疑,nghe lời nàng đã sinh nghi 双陀过典管之特身,song đà quá đến quản gì được thân 拱料䏕眜移蹎,cũng liều nhắm mắt đưa chân 𦓡󰏙𡥵造𡏦韻典兜,mà xem con tạo xoay vần đến đâu 共饒𨇍𨀈𠁑楼,cùng nhau lẻn bước dưới lầu 窻窻馭畧馭𡢐󰜋󰟞,song song ngựa trước ngựa sau một đoàn 𣎀秋刻漏更殘,đêm thu khắc lậu canh tàn 󰊄𣘃律𦲿𦝄岸唅𦎛,gió cây trút lá trăng ngàn ngậm gương 㩡𤷱𦹵𤁕味霜,lối mòn cỏ lợt mùimàu sương 𢚸圭𠫾󰜋𨀈塘󰜋𤴬,lòng quê đi một bước đường một đau 㗂𬷤嗃𠳗嘅哞,tiếng gà xao xác gáy mau 㗂𠊛兜㐌𠃅𡢐𠰺扛,tiếng người đâu đã mé sau dậy dàng 娘強村式肝鐄,nàng càng thổn thức gan vàng 楚卿㐌雉𦀊綱𫮇𫮇,sở khanh đã rẽ dây cương lối nào 󰜋𠇮坤別爫牢,một mình khôn biết làm sao 埮棱𨀈湿𨀈高駭雄,dặm rừng bước thấp bước cao hãi hùng 化兒寔固女𢚸,hoá nhi thật có nỡ lòng 爫之𠫅紫紆紅𡗋㝹,làm chi giày tía vò hồng lắm nau 󰜋󰟞都旦畧𡢐,một đoàn đổ đến trước sau 𤢇兜𠁑坦𦑃兜𨕭𡗶,vuốt đâu dưới đất cánh đâu trên trời 秀󰜏速𥊣典𣦍,tú bà tốc thẳng đến ngay 喑喑押掉󰜋唏吏茹,hằm hằm áp điệu một hơi lại nhà 󰜌行拯𠳨拯查,hưng hành chẳng hỏi chẳng tra 當𢬣培柳拉花哉排,đang tay vùi liễu giập hoa tơi bời 𦧘䏧埃拱󰑼𠊛,thịt da ai cũng là người 𢚸芇紅用𧺀淶拯𤴬,lòng nào hồng rụng thắm rời chẳng đau 歇𠳒首復懇求,hết lời thú phục khẩn cầu 捥𦝄𡶀覩梏頭𧖱沙,uốn lưng núi đổ cất đầu máu sa 浪碎󰟠分婵󰜏,rằng tôi chút phận đàn bà 渃𡽫離󰘇離茹典低,nước non lìa cửa lìa nhà đến đây 悲𣇞𤯩死於𢬣,bây giờ sống chết ở tay 身尼㐌典世尼時催,thân này đã đến thế này thì thôi 仍碎固詫之碎,nhưng tôi có sá chi tôi 分碎停丕本𠊛低兜,phận tôi đành vậy vốn người để đâu 身𧐖包管壈頭,thân lươn bao quản lấm đầu 悴𢚸貞白自楼典𣇞,xót lòng trinh bạch từ lâu đến giờ 特𠳒媒買隨機,được lời mụ mới tuỳ cơ 扒𠊛保領爫詞供招,bắt người bảo lãnh làm tờ cung chiêu 排肩固妸馬嬌,bày vai có ả mã kiều 悴娘𦋦買打料𠹾端,xót nàng ra mới đánh liều chịu đoan 媒強計日計寬,mụ càng kể nhặt kể khoan 頓󰈝典墨燶𮥷買他,gạn gùng đến mực nồng nàn mới tha 域娘𠓨擬𥪞茹,vực nàng vào nghỉ trong nhà 馬嬌吏𠼯意𦋦吲𠳒,mã kiều lại hở ý ra dặn lời 傕陀默吝時催,thôi đà mắc lận thì thôi 𠫾兜拯別𡥵𠊛楚卿,đi đâu chẳng biết con người sở khanh 自情浽㗂楼撑,tự tình nổi tiếng lầu xanh 󰜋𢬣墫別󰋇梗芙容,một tay chôn biết mấy cành phù dung 拖刀立産斫用,đà đao lập sẵn chước dùng 𨔍之󰜋骨󰜋同初󰅒,lạ gì một cốt một đồng xưa nay 固𠀧𤾓两𢭂𢬣,có ba trăm lạng trao tay 空仍之固𠊛尼怒箕,không dưng chi có người này nọ kia 耒𦋦呂󰘚卽時,rồi ra trở mặt tức thì 扒𠳒呌渚淶之麻𠁀,bớt lời kêu chớ lây chi mà đời 娘浪誓説𥘀𠳒,nàng rằng thề thốt nặng lời 固兜麻吏󰑼𠊛險溇,có đâu mà lại là người hiểm sâu 群當推畧擬𡢐,còn đương suy trước nghĩ sau 󰘚謨㐌𧡊於兜引𠓨,mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào 楚卿蓮㗂嘹哰,sở khanh lên tiếng rêu rao 喥𦖑娘固𡥵芇於低,độ nghe nàng có con nào ở đây 抛朱眷󰊄𢷀𩄲,phao cho quyến gió rủ mây 唉󰏙固別󰘚尼󰑼埃,hãy xem có biết mặt này là ai 娘浪傕世時催,nàng rằng thôi thế thì thôi 浪空時拱𠳐𠳒浪空,rằng không thì cũng vâng lời rằng không 楚卿咕噒同同,sở khanh quát mắng đùng đùng 𨀈𠓨皮立恃䧺𦋦𢬣,bước vào vừa rắp thị hùng ra tay 娘浪𡗶尔固咍,nàng rằng trời nhé có hay 眷鸚𢷀燕事尼在埃,quyến anh rủ yến sự này tại ai 󰝡𠊛𢩽𫴋汫台,đem người dảy xuống giếng thơi 呐耒耒吏咹𠳒特𣦍,nói rồi rồi lại ăn lời được ngay 群箋昔越於𢬣,còn tiên tích việt ở tay 𤑟𤉜󰘚󰀎󰘚尼渚埃,rõ ràng mặt ấy mặt này chứ ai 𠳒𣦍東󰘚𥪞外,lời ngay đông mặt trong ngoài 几吱不󰒂𠊛唭󰟁良,kẻ chê bất nghĩa người cười vô lương 負情案㐌𤑟𤉜,phụ tình án đã rõ ràng 除衝擬買劍塘操𨆢,chờ xong nghỉ mới kiếm đường tháo lui 房𥢆𥢆仍湥洡,buồng riêng riêng những sụt sùi 擬身麻吏唅𠿯朱身,nghĩ thân mà lại ngậm ngùi cho thân 惜台𥪞價𤽸銀,tiếc thay trong giá trắng ngần 典風塵拱風塵如唉,đến phong trần cũng phong trần như ai 粃𢝙拱󰜋刼𠊛,tẻ vui cũng một kiếp người 紅顔沛眾於𠁀買油,hồng nhan phải giống ở đời mãi ru 刼初㐌唪塘修,kiếp xưa đã vụng đường tu 刼尼拯矯填蒲買吹,kiếp này chẳng kẻo đền bù mới xuôi 油𫳵󰜍㐌捛淶,dẫu sao bình đã vỡ rời 𥙩身麻者𡢻𠁀朱衝,lấy thân mà trả nợ đời cho xong 皮旬月𤎜𦎛冲,vừa tuần nguyệt rạng gương trong 秀󰜏𥊘吏從容吲𠻀,tú bà ghé lại thong dong dặn dò 芸制拱𡗋功夫,nghề chơi cũng lắm công phu 廊制些沛別朱󰖆調,làng chơi ta phải biết cho đủ điều 娘浪𩄲󰊄立󰃚,nàng rằng mây gió dập dìu 料身時拱沛料世催,liều thân thì cũng phải liều thế thôi 媒浪埃拱如埃,mụ rằng ai cũng như ai 𠊛些埃秩𬼀怀典低,người ta ai mất tiền hoài đến đây 於𥪞群𡗋調咍,ở trong còn lắm điều hay 浽𣎀怯𨷑浽𣈜𥢆終,nỗi đêm khép mở nỗi ngày riêng chung 尼𡥵属𥙩爫𢚸,này con thuộc lấy làm lòng 㮠外𬙞𫳘㮠𥪞糁芸,vành ngoài bảy chữ vành trong tám nghề 制朱柳󰇏花吱,chơi cho liễu chán hoa chê 朱𡑝六𥒥朱迷𢠨𠁀,cho lăn lóc đá cho mê mẩn đời 欺󰟣杳六󰞺𧍋,khi khoé yểu lúc nét ngài 欺錦擬月欺唭呡花,khi ngâm ngợi nguyệt khi cười răn hoa 調󰑼芸業𥪞茹,đều là nghề nghiệp trong nhà 󰖆銀󰀎󰞺買󰑼𠊛𤐝,đủ ngần ấy nết mới là người soi 𨃴頭𠳐𠰺󰋇𠳒,gót đầu vâng dạy mấy lời 羕珠󰞺月羕派𨤔紅,dường chau nét nguyệt dường phai vẻ hồng 仍𦖑呐㐌𢢆樁,những nghe nói đã thẹn thùng 渃𠁀𡗋浽𨔍𨓡乞溪,nước đời lắm nỗi lạ lùng khắt khe 悴𠇮󰘇閣房圭,tủi mình cửa các phòng khuê 捛𢚸𭓇𥙩仍芸業咍,vỡ lòng học lấy những nghề nghiệp hay 窖󰑼󰘚惮眉𠫅,khéo là mặt dạn mày dày 刼𠊛㐌典世尼時催,kiếp người đã đến thế này thì thôi 傷台身分落類,thương thay thân phận lạc loài 酉𫳵拱於𢬣𠊛別𫳵,dẫu sao cũng ở tay người biết sao 楼撑買𢷀帳桃,lầu xanh mới rủ trướng đào 強撩價玉強高品𠊛,càng treo giá ngọc càng cao phẩm người 別包𧊉𣳮蜂淶,biết bao bướm lả ong lơi 局醝苔𣎃陣唭卒𣎀,cuộc say đầy tháng trận cười trót đêm 立󰃚󰑼󰊄梗𪀄,dập dìu lá gió cành chim 𣋽迻朱玉最尋長卿,sớm đưa tống ngọc tối tìm tràng khanh 欺醒𨢇𣅶殘更,khi tỉnh rượu lúc tàn canh 秩命命吏傷命㤕車,giật mình mình lại thương mình xót xa 欺𫳵風錦𢷀󰑼,khi sao phong gấm rủ là 𣇞𫳵散作如花𡨌塘,giờ sao tan tác như hoa giữa đường 󰘚𫳵𠫅󰊄惮霜,mặt sao dày gió dạn sương 身𫳵𧊉󰇏蜂星閉身,thân sao bướm chán ong tinh bấy thân 默𠊛湄楚𩄲秦,mặc người mưa sở mây tần 仍𠇮芇別固春󰑼之,những mình nào biết có xuân là gì 隊番󰊄揨花掑,đòi phen gió tựa hoa kề 姅簾𩄲吘𦊚務𦝄輸,nửa rèm mây ngỏ bốn mùa trăng thâu 景芇景拯刀愁,cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu 𠊛𢞂景固𢝙兜包𣇞,người buồn cảnh có vui đâu bao giờ 隊番󰞺𡲤勾詩,đòi phen nét vẽ câu thơ 宫琴𥪞月渃碁𠁑花,cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới hoa 𢝙󰑼𢝙強矯󰑼,vui là vui gượng kẻo là 埃知音妬漫𣻕貝埃,ai tri âm đó mặn mà với ai 蜍於󰊄竹湄枚,thờ ơ gió trúc mưa mai 謹魚𤾓浽搥埋󰜋身,ngẩn ngơ trăm nỗi giùi mài một thân 愔𢚸𠸌段賒𧵆,ôm lòng đòi đoạn xa gần 拯紆麻󰑚拯寅麻𤴬,chẳng vò mà rối chẳng dần mà đau 洳恩𠃩𫳘高溇,nhớ ơn chín chữ cao sâu 󰜋𣈜󰜋我䏾橷斜斜,một ngày một ngả bóng dâu tà tà 𨤮岸渃瀋𡽫車,dặm ngàn nước thẳm non xa 𢪀兜身分𡥵𦋦世尼,nghĩ đâu thân phận con ra thế này 𡑝槐堆𡭧䜹𬏝,sân hoè đôi chút thơ ngây 珍甘埃几柂台󰜋命,trân cam ai kẻ đỡ thay một mình 𢖵𠳒願約𠀧生,nhớ lời nguyện ước ba sinh 賒吹埃固別情庄埃,xa xôi ai có biết tình chăng ai 欺𧗱𠳨柳章臺,khi về hỏi liễu chương đài 梗春㐌𢯏朱𠊛專𢬣,cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay 情溇蒙者󰒂𠫅,tình sâu mong trả nghĩa dày 花箕㐌執𣘃尼朱渚,hoa kia đã chắp cây này cho chưa 䋦情隊段紆絲,mối tình đòi đoạn vò tơ 聀香䦕隴吝𢠩更𨱽,giấc hương quan luống lần mơ canh dài 窻沙宇宇方𡗶,song sa vò võ phương trời 󰅒黄昏㐌吏枚昏黄,nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng 吝吝兎鉑鵶鐄,lần lần thỏ bạc ác vàng 㤕𠊛冲會断長隊干,xót người trong hội đoạn tràng đòi cơn 㐌朱𥙩𫳘紅顔,đã cho lấy chữ hồng nhan 爫朱朱害朱殘朱斤,làm cho cho hại cho tàn cho cân 㐌𨃐𠓨刼風塵,đã đày vào kiếp phong trần 𫳵朱耻辱󰜋吝買催,sao cho sỉ nhục một lần mới thôi 客遊俸固󰜋𠊛,khách du bỗng có một người 其心户束拱𣳔書香,kỳ tâm họ thúc cũng dòng thư hương 本𠊛縣錫州常,vốn người huyện tích châu thường 蹺嚴塘𨷑𡾵行臨淄,theo nghiêm đường mở ngôi hàng lâm truy 花魁慕㗂翹兒,hoa khôi mộ tiếng kiều nhi 帖紅尋典香閨𠳚𠓨,thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào 帳蘇夾󰘚花桃,trướng tô giáp mặt hoa đào 𨤔芇拯漫󰞺芇拯於,vẻ nào chẳng mặn nét nào chẳng ưa 海堂蔓蔓梗絲,hải đường mơn mởn cành tơ 𣈜春強󰊄強湄強燶,ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng 月花花月󰞽濃,nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng 𣎀春埃易琴𢚸特庄,đêm xuân ai dễ cầm lòng được chăng 𨔍之声氣𨤰恒,lạ gì thanh khí lẽ hằng 󰜋𦀊󰜋纀埃扛朱𦋦,một dây một buộc ai giằng cho ra 𣋽酉最槾憐󰑼,sớm đào tối mận lân la 畧群𦝄󰊄𡢐𦋦𥒥鐄,trước còn trăng gió sau ra đá vàng 牒󰠲𠶣𠽊𨔍羕,dịp đâu may mắn lạ dường 吏皮及曠椿堂吏圭,lại vừa gặp khoảng xuân đường lại quê 生強󰜋醒𨑮迷,sinh càng một tỉnh mười mê 𣈜春𡗋𣅶𠫾𧗱貝春,ngày xuân lắm lúc đi về với xuân 欺󰊄閣欺𦝄𡑝,khi gió gác khi trăng sân 瓢僊淬𨢇勾神浽詩,bầu tiên rót rượu câu thần nối thơ 欺香𣋽欺𩄲𣌁,khi hương sớm khi mây trưa 盘茶點渃塘絲和弹,bàn trà điểm nước đường tơ hoạ đàn 󰜋埋𥪞局追歡,miệt mài trong cuộc truy hoan 強悁属󰞺強灡𢬢情,càng quen thuộc nết càng dan díu tình 𨔍朱丐㳥傾城,lạ cho cái sóng khuynh thành 爫朱覩舘漂亭如制,làm cho đổ quán xiêu đình như chơi 束生悁󰞺卜淶,thúc sinh quen nết bốc rời 𤾓𠦳覩󰜋陣唭如空,trăm nghìn đổ một trận cười như không 媒強蘇綠捽紅,mụ càng tô lục chuốt hồng 𧖱貪係𧡊唏同時迷,máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê 𠁑𦝄鵑㐌哙夏,dưới trăng quyên đã gọi hè 頭墻焒榴󰟧𫤡󰠐󱖮,đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông 房𦂛沛貝從容,buồng the phải buổi thong dong 湯蘭𢷀幅帳紅浸花,thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa 𤑟牟𥪞玉𤽸牙,rõ màu trong ngọc trắng ngà 󰁳󰁳産𤒘󰜋座天然,dày dày sẵn đúc một toà thiên nhiên 生強𤏣󰞺強𠸦,sinh càng tỏ nét càng khen 寫情𢬣草󰜋天律唐,tả tình tay thảo một thiên luật đường 娘強𠳐別𢚸払,nàng càng vâng biết lòng chàng 𠳒𠳒珠月行行錦絩,lời lời châu nguyệt hàng hàng gấm thêu 咍𪬡𨤰拱浽貂,hay hèn lẽ cũng nối điêu 浽圭擬󰜋𠄩調昂昂,nỗi quê nghĩ một hai điều ngang ngang 𢚸群𠳚盎𩄲鐄,lòng còn gửi áng mây vàng 和韻嗔唉𠹾払𣋚󰅒,hoạ vần xin hãy chịu chàng hôm nay 浪𫳵固𨔍𨓡咍,rằng sao có lạ lùng thay 梗箕拯沛桧尼𦓡𦋦,cành kia chẳng phải cội này mà ra 娘強悴㤕秋波,nàng càng tủi xót thu ba 断膓六󰀎󰇾𦓡𢞂星,đoạn trường lúc ấy giở mà buồn tênh 恪如花㐌離梗,khác như hoa đã lìa cành 払如𡥵𧊉-鑅麻制,chàng như con bướm liệng vành mà chơi 主春停㐌固尼,chúa xuân đành đã có nơi 𥐆𣈜催渚𨱽𠳒爫之,ngắn ngày thôi chớ dài lời làm chi 生浪自課相知,sinh rằng từ thuở tương tri 𬌓𥢆𥢆仍𥘀爲渃𡽫,tấm riêng riêng những nặng vì nước non 𤾓𢆥併局𣃲𧷺,trăm năm tính cuộc vuông tròn 沛𠻀朱典𦰟源瀝滝,phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông 娘浪𰿘隊恩𢚸,nàng rằng muôn đội ơn lòng 𡭧𠲖邊娶边從易兜,chút e bên thú bên tòng dễ đâu 󰜍康報那閉𥹰,bình khang nấn ná bấy lâu 𬁷花𬁷特󰜋牟點粧,yêu hoa yêu được một màu điểm trang 耒𦋦𣳮粉派香,rồi ra lở phấn phai hương 𢚸箕𡨹特常常󰑼庒,lòng kia giữ được thường thường là chăng 𡲤冲㙴桂宫𦝄,vả trong thềm quế cung trăng 主張停㐌姉嫦於𥪞,chủ trương đành đã chị thường ở trong 閉𣇞康潔帶同,bấy giờ khăng khít dải đồng 添𠊛𠊛拱𢺹𢚸𥢆西,thêm người người cũng chia lòng riêng tây 𨤔之𡭧分䕯𩄲,vẻ chi chút phận bèo mây 爫朱𣷭爱欺菭欺潙,làm cho bể ái khi đầy khi vơi 𤾓調昂語爲碎,trăm điều ngang ngửa vì tôi 身𡢐埃𠹾罪𡗶󰀎朱,thân sau ai chịu tội trời ấy cho 如払固凭𢬣孤,như chàng có vững tay co 𨑮分拱㙮店朱󰜋𠄽,mười phần cũng đắp điếm cho một vài 󰟨𥪞油𢀲欣外,thế trong dù lớn hơn ngoài 畧唅獅子𠳚𠊛藤𦲿,trước hàm sư tử gửi người đằng la 儈頭淪𫴋𠃅茹,cúi đầu luồn xuống mái nhà 󰟩咮吏罪平𠀧焒燶,giấm chua lại tội bằng ba lửa nồng 於𨕭群固茹椿,ở trên còn có nhà thung 𢚸𨕭𬂙𫴋別𢚸固傷,lòng trên trông xuống biết lòng có thương 詫之柳𪭟花墻,sá chi liễu ngõ hoa tường 楼撑吏補𦋦坊楼撑,lầu xanh lại bỏ ra phường lầu xanh 吏強洳羕𤵺形,lại càng dơ dáng dại hình 停身分妾𢪀名價払,đành thân phận thiếp nghĩ danh giá chàng 傷牢朱院時傷,thương sao cho vẹn thì thương 併牢朱論每塘時𠳐,tính sao cho trọn mọi đường thì vâng 生浪咍呐提澄,sinh rằng hay nói đè chừng 𢚸低𢚸帝渚曾咍牢,lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao 塘𨱽渚𪿒吳𣒲,đường dài chớ ngại ngô lào 𤾓調唉據𬂙𠓨󰜋些,trăm điều hãy cứ trông vào một ta 㐌𧵆之固調車,đã gần chi có điều xa 𥒥鐄拱决風𠀧拱料,đá vàng cũng quyết phong ba cũng liều 共饒根紊典調,cùng nhau căn vặn đến điều 指𡽫誓𣷭𥘀招典𠳒,chỉ non thề bể nặng gieo đến lời 𠰚𡽫𣎀短情𨱽,nỉ non đêm ngắn tình dài 外軒兎㐌𡽫兑唅𦎛,ngoài hiên thỏ đã non đoài ngậm gương 慢調竹院乘凉,mượn điều trúc viện thừa lương 逴𧗱駭暫酉娘󰜋尼,rước về hãy tạm giấu nàng một nơi 󰇏和拉産𠄩排,chiến hoà sắp sẵn hai bài 𢚁𢬣柴署摱𠊛𠻀𪡔,cậy tay thầy thợ mượn người dò la 半信典󰘚秀󰜏,bắn tin đến mặt tú bà 輸機媒拱求和敢牢,thua cơ mụ cũng cầu hoà dám sao 𤑟𤉜𧵑引𢬣𢭂,rõ ràng của dẫn tay trao 还原󰜋帖身𠓨󰘇公,hoàn nguyên một thiếp thân vào cửa công 功私𠄩𨤰調衝,công tư hai lẽ đều xong 𨃴僊丿㐌脱𫒥塵埃,gót tiên phút đã thoát vòng trần ai 󰜋茹森合竹枚,một nhà sum họp trúc mai 強溇󰒂𣷭強𨱽情滝,càng sâu nghĩa bể càng dài tình sông 香強淡焒強濃,hương càng đượm lửa càng nồng 強吹𨤔玉強籠牟蓮,càng sôi vẻ ngọc càng lồng màu sen 姅𢆥唏㗂皮悁,nửa năm hơi tiếng vừa quen 𡑝梧梗碧㐌𢫔𦲿鐄,sân ngô cành biếc đã chen lá vàng 棹秋買乃𥱰霜,giậu thu mới nảy giò sương 襘鞍㐌𧡊椿塘典尼,gối yên đã thấy xuân đường đến nơi 風雷浽陣排排,phong lôi nổi trận bời bời 𥘀𢚸𠲖邑性排分𢺺,nặng lòng e ấp tính bài phân chia 决𦖑辨白󰜋皮,quyết nghe biện bạch một bề 𠰺朱𦟐粉吏𧗱楼撑,dạy cho má phấn lại về lầu xanh 𧡊𠳒嚴訓伶伶,thấy lời nghiêm huấn rành rành 打料生買礼情奈呌,đánh liều sinh mới lấy tình nài kêu 浪𡥵別罪㐌𡗉,rằng con biết tội đã nhiều 酉浪𩆐𩄰鈽鉊拱甘,dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam 㤕爲𢬣㐌潀𪷞,trót vì tay đã nhúng chàm 𤵺耒群別坤爫牢低,dại rồi còn biết khôn làm sao đây 共饒𡲤㗂󰜋𣈜,cùng nhau vả tiếng một ngày 揞琴埃女𢴑𦀊朱停,ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành 量𨕭决拯傷情,lượng trên quyết chẳng thương tình 萡顛催固惜命爫之,bạc đen thôi có tiếc mình làm chi 𧡊𠳒鐄𥒥知知,thấy lời vàng đá tri tri 焠肝翁買告脾󰘇公,sốt gan ông mới cáo tì cửa công 坦平浽㳥同同,đất bằng nổi sóng đùng đùng 府塘差𦲿票紅催查,phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra 共饒蹺𨃴差衙,cùng nhau theo gót sai nha 双双𠓨畧𡑝花礼跪,song song vào trước sân hoa lạy quì 𬂙𨖲󰘚𨫊顛茌,trông lên mặt sắt đen sì 立嚴畧唉𦋦威𥘀𠳒,lập nghiêm trước hãy ra uy nặng lời 妸箕𤵺󰞺制排,gã kia dại nết chơi bời 麻𡥵𠊛世󰑼𠊛𨒟迻,mà con người thế là người đong đưa 從之花貸香乘,tuồng chi hoa thải hương thừa 摱牟𣘈粉打𩢬𡥵顛,mượn màu son phấn đánh lừa con đen 推𥪞情狀原单,suy trong tình trạng nguyên đơn 皮芇時拱渚安皮芇,bề nào thì cũng chưa yên bề nào 法功照案論𠓨,phép công chiếu án luận vào 固𠄩塘󰀎悶牢默命,có hai đường ấy muốn sao mặc mình 󰜋󰑼據法加刑,một là cứ phép gia hình 󰜋󰑼吏據楼撑付𧗱,một là lại cứ lầu xanh phó về 娘浪㐌决󰜋皮,nàng rằng đã quyết một bề 󰔓尼王𥙩絲箕󰋇吝,nhện này vương lấy tơ kia mấy lần 濁𬈴身拱󰑼身,đục trong thân cũng là thân 要䜹𠳐𠹾畧𡑝雷霆,yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình 𠰺浪據法家刑,dạy rằng cứ phép gia hình 𠀧核秩吏󰜋梗牡丹,ba cây chập lại một cành mẫu đơn 分停之敢呌寃,phận đành chi dám kêu oan 桃𤸫𤷄𦟐柳散作眉,đào hoen quẹn má liễu tan tác mày 󰜋𡑝淋吉㐌苔,một sân lầm cát đã đầy 𦎛泸渃水枚𤷍纀霜,gương lờ nước thuỷ mai gầy vóc sương 𢪀情払束麻傷,nghĩ tình chàng thúc mà thương 裊賒𬖉𧡊𢚸強悴車,nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa 哭浪寃酷爲些,khóc rằng oan khốc vì ta 固𦖑命畧渚陀戾𡢐,có nghe mình trước chớ đà lụy sau 𣴓𢚸生買𢪀溇,cạn lòng sinh mới nghĩ sâu 底埃𦝄悴花愁爲埃,để ai trăng tủi hoa sầu vì ai 府堂𦖑倘𠓨𦖻,phủ đường nghe thoảng vào tai 動𢚸吏𣴓典𠳒𥢆西,động lòng lại gạn đến lời riêng tây 湥洡払買䜹𣦍,sụt sùi chàng mới thưa ngay 頭𡳪計事𣈜𣈜求親,đầu đuôi kể sự ngày ngày cầu thân 娘陀併歇賒𧵆,nàng đà tính hết xa gần 自初娘㐌別身固𣈙,từ xưa nàng đã biết thân có rày 在碎称𥙩󰜋𢬣,tại tôi xứng lấy một tay 底娘朱典浽尼爲碎,để nàng cho đến nỗi này vì tôi 𦖑𠳒呐拱傷𠳒,nghe lời nói cũng thương lời 擛威買𠰺𨷑排解圍,dẹp uy mới dạy mở bài giải vi 浪如罕固世時,rằng như hẳn có thế thì 𦝄花双拱是非別調,trăng hoa song cũng thị phi biết điều 生浪𡭧分浡䕯,sinh rằng chút phận bọt bèo 蹺隊拱𡲤𠃣𡗉筆硯,theo đòi cũng vả ít nhiều bút nghiên 唭浪㐌世時𢧚,cười rằng đã thế thì nên 木𫅷唉此󰜋篇呈芸,mộc già hãy thử một thiên trình nghề 娘𠳐拮筆𢬣題,nàng vâng cất bút tay đề 僊花呈畧案批󰏙詳,tiên hoa trình trước án phê xem tường 𠸦浪價𤁕盛唐,khen rằng giá lợt thịnh đường 才尼色󰀎𠦳鐄渚斤,tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân 寔󰑼才死佳人,thật là tài tử giai nhân 朱陳𡥵固朱陳芇欣,châu trần con có châu trần nào hơn 催停逴󰇾鳩𪬡,thôi đừng rước dữ cưu hờn 爫之捛𣜿朱弹昂宫,làm chi lỡ nhịp cho đờn ngang cung 㐌迻典畧󰘇公,đã đưa đến trước cửa công 外時󰑼𨤰双𥪞󰑼情,ngoài thì là lý song trong là tình 妯𡥵冲道家庭,dâu con trong đạo gia đình 催時-浽不平󰑼衝,thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong 急傳懺所礼公,kíp truyền sắm sửa lễ công 轎花拮󰊄𤒘紅󰖁𬁖,kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruổi sao 排行鼓舞㖔𡁞,bày hàng cổ vũ xôn xao 双双迻細帳桃聘堆,song song đưa tới trướng đào sánh đôi 傷爲行重爲才,thương vì hạnh trọng vì tài 束翁催拱擛𠳒風波,thúc ông thôi cũng dẹp lời phong ba 蕙香𠶗𠽋󰜋茹,huệ hương sực nức một nhà 曾荄䔲吏󰚷𣻕欣初,từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa 𠻵𠸟𨢇󰟭棋𬁑,mảng vui rượu sớm cờ trưa 桃陀派𧺀蓮皮乃撑,đào đà phai thắm sen vừa nảy xanh 帳糊永𨤔𣎀清,trướng hồ vắng vẻ đêm thanh 𠲖情娘買排情𥢆終,e tình nàng mới bày tình riêng chung 分蒲自院𫳘從,phận bồ từ vẹn chữ tòng 対台鴈亇㐌共苔年,đổi thay nhạn cá đã cùng đầy niên 信茹𣈜󰜋永信,tin nhà ngày một vắng tin 󰚷情葛藟𤁕情糟糠,mặn tình cát luỹ lạt tình tao khang 擬𦋦寔拱𢧚羕,nghĩ ra thật cũng nên dường 沁唏埃易𡨹扛朱些,tăm hơi ai kẻ giữ giàng cho ta 滥𦖑几𢀲𥪝茹,trộm nghe kẻ lớn trong nhà 於𥪝囷法呐𦋦䋦𦀚,ở trong khuôn phép nói ra mối giường 𠲖咍仍胣非常,e hay những dạ phi thường 易𢲛󰟱𣷭坤量底滝,dễ dò rốn bể khôn lường đáy sông 麻些卒󰜋𢆥𣳔,mà ta suốt một năm ròng 世芇拱拯酉衝特芇,thế nào cũng chẳng dấu xong được nào 閉迡渚𤏣消耗,bấy chầy chưa tỏ tiêu hao 或󰑼沖固爫牢庒󰑼,hoặc là trong có làm sao chăng là 吀払料急吏茹,xin chàng liệu kíp lại nhà 畧󰑼惵意𡢐些別情,trước là đẹp ý sau ta biết tình 𣎀𣈜𡨹墨酉觥,đêm ngày giữ mực dấu quanh 𣈙吝枚呂如形渚通,rày lần mai lữa như hình chưa thông 𦖑𠳒𡅳乳從容,nghe lời khuyên nhủ thong dong 定𢚸生買决情回裝,định lòng sinh mới quyết tình hồi trang 𤎜𦋦𠳚典春臺,rạng ra gửi đến xuân đài 束翁拱倍逐払寧家,thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia 餞迻󰜋󱋓関河,tiễn đưa một chén quan hà 春亭脱㐌遁𦋦高亭,xuân đình thoắt đã dọn ra cao đình 滝秦󰜋帶撑撑,sông tần một dải xanh xanh 雷催坡柳󰋇梗楊開,loi thoi bờ liễu mấy cành dương quan 琴𢬣𨱽𥐆咀嘆,cầm tay dài ngắn thở than 𢺺配󰋈𡃹合散喭𠳒,chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời 娘浪𡽫渃賒𣾺,nàng rằng non nước xa khơi 牢朱𥪞蔭時外買淹,sao cho trong ấm thì ngoài mới êm 易𤍶𦀫𧺀腀針,dễ loà yếm thắm trôn kim 爫之朱𬑉扒𪀄苦𢚸,làm chi cho mắt bắt chim khó lòng 堆些拙󰒂䕯蓬,đôi ta chút nghĩa đèo bòng 典茹畧料呐𠼾朱明,đến nhà trước liệu nói sòng cho minh 油欺湄󰊄不情,dù khi mưa gió bất tình 𢀲𦋦威𢀲碎停分碎,lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi 欣調酉虐酉吹,hơn điều giấu ngược giấu xuôi 吏芒仍𭛣󰟴𡗶典𡢐,lại mang những việc tày trời đến sau 傷饒吀𢖵𠳒饒,thương nhau xin nhớ lời nhau 𢆥迡拱拯𠫾兜𦓡迡,năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầy 𡃹迻𢖵𩛷𣋚󰅒,chén đưa nhớ bữa hôm nay 𡃹𢜠吀待𣎀尼𢆥𡢐,chén mừng xin đợi đêm này năm sau 𠊛蓮馭几𢺺袍,người lên ngựa kẻ chia bào 棱󰊈秋㐌染牟関山,rừng phong thu đã nhuốm màu quan san 埮紅𣻃捲征鞍,dặm hồng bụi cuốn chinh an 𬖉𠊛㐌屈󰋇岸橷撑,trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh 𠊛𧗱隻䏾𢆥更,người về chiếc bóng năm canh 几𠫾𰿘埮󰜋命賒吹,kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi 暈𦝄埃仕爫堆,vầng trăng ai xẻ làm đôi 姅印󰟵隻姅𤐝𨤮𨱽,nửa in gối chiếc nửa soi dặm dài 計之仍浽育唐,kể chi những nỗi dọc đường 房𥪞尼浽主張於茹,buồng trong này nỗi chủ trương ở nhà 本𣳔户宦名家,vốn dòng họ hoạn danh gia 𡥵官吏部𠸜󰑼宦書,con quan lại bộ tên là hoạn thư 緣藤順裊󰊄迻,duyên đằng thuận nẻo gió đưa 共払結𩯀車絲仍𣈜,cùng chàng kết tóc xe tơ những ngày 於咹時󰞺拱咍,ở ăn thì nết cũng hay 呐調緘纀時𢬣拱𫅷,nói điều dàm buộc thì tay cũng già 自𦖑園買添花,từ nghe vườn mới thêm hoa 𠰘𠊛㐌𡗋信茹時空,miệng người đã lắm tin nhà thì không 𠸦朱仍𠰘容賎,khen cho những miệng dông tiện 𧊉蜂吏達仍𠳒怒箕,bướm ong lại đặt những lời nọ kia 妾油䏾拯咍推,thiếp dù bụng chẳng hay suy 㐌洳䏾𢪀吏碑𠰘唭,đã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cười 𧡊𠳒統請如制,thấy lời thủng thỉnh như chơi 順𠳒払拱呐蒲扡扽,thuận lời chàng cũng nói xuôi đỡ đòn 仍󰑼唭粉𠹳𣘈,những là cười phấn cợt son 畑𣌉炵䏾𦝄𧷺聘𦠘,đèn khuya chong bóng trăng tròn sánh vai 𡽫圭蓴馘𤊰味,non quê thuần hức bén mùi 汫鐄㐌𢮖󰜋𠄽𦲿梧,giếng vàng đã khổn một vài lá ngô 鄭念𢖵景江湖,chạnh niềm nhớ cảnh giang hồ 󰜋念関塞󰋇務󰊄𦝄,một niềm quan tái mấy mùa gió trăng 情𥢆渚敢𠯇𪘵,tình riêng chưa dám rỉ răng 小姐𠓀㐌料澄啂戈,tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua 隔𢆥𩄲萡賒賒,cách năm mây bạc xa xa 臨淄拱沛併麻晨昏,lâm truy cũng phải tính mà thần hôn 特𠳒如𨷑𡬷𣘈,được lời như mở tấc son 𨀒勾𥊢𨇒渃𡽫圭𠊛,vó câu thẳng ruổi nước non quê người 龍玲底渃印𡗶,long lanh đáy nước in trời 城磋𤌋碧𡽫披䏾鐄,thành xây khói biếc non phơi bóng vàng 榑勾皮𢶢𨤮𨱽,roi câu vừa gióng dặm dái 車香娘㐌順塘󰟽寧,xe hương nàng đã thuận đường quy ninh 䜹茹萱歇每情,thưa nhà huyên hết mọi tình 浽払於萡浽命𠹾顛,nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen 𢪀浪恨𤴪𪬡悭,nghĩ rằng giận ghẻ hờn ghen 醜払𦓡固埃𠸦之命,xấu chàng mà có ai khen chi mình 丕𢧚撔󰘚爫清,vậy nên ngảnh mặt làm thinh 謀高本㐌泣名仍𣈜,mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày 臨淄塘步𣎃迡,lâm truy đường bộ tháng chầy 麻塘海道𨖅𣦍時𧵆,mà đường hải đạo sang ngay thì gần 𢶿船𢫘󰘚家人,dọn thuyền lựa mặt gia nhân 唉󰁂𦀊𧺀纀蹎娘𧗱,hãy đem dây thắm buộc chân nàng về 爫朱朱𤵺朱迷,làm cho cho mệt cho mê 爫朱𤴬疸𠵱从朱䁛,làm cho đau đớn ê tòng cho coi 畧朱補結仍𠊛,trước cho bõ ghét những người 𡢐朱底󰜋㗂唭𧗱𡢐,sau cho để một tiếng cười về sau 夫人𠸦斫窒牟,phu nhân khen chước rất mầu 朝𡥵買𠰺默油𦋦𢬣,chiều con mới dạy mặc dầu ra tay 所郎𭘜󰊄撩𩄲,sửa sang buồm gió lèo mây 犬鷹吏𪮙󰜋𠄽棍桄,khuyển ưng lại chọn một vài côn quang 𠸕𠻀歇各每塘,dặn dò hết các mọi đường 順󰘩󰜋𦲿𣾼𨖅𣷷󰟴,thuận phong một lá vượt sang bến tề 娘自隻䏾窻𦂛,nàng từ chiếc bóng song the 塘箕浽怒如𢺺䋦愁,đường kia nỗi nọ như chia mối sầu 䏾橷㐌熾昂頭,bóng dâu đã xế ngang đầu 別兜荫冷別兜𠮾𫬍,biết đâu ấm lạnh biết đâu ngọt bùi 𩯀誓㐌枕觥𦠘,tóc thề đã chấm quanh vai 芇𠊛𡽫渃芇𠊛鉄𣘈,nào người non nước nào người sắt son 傷強𢪀𢪀強𤴬,thương càng nghĩ nghĩ càng đau 易埃垃惨𦑗愁朱𢣧,dễ ai lấp thảm quạt sầu cho khuây 𧵆沔𦖑固--,gần miền nghe có 𢒎符殺鬼高𢬣通玄,phi phù sát quỷ cao tay thông huyền 𨕭三寶-----,trên tam bảo 尋兜時拱別信𤑟𤉜,tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng 懺生礼物逴𨖅,sắm sanh lễ vật rước sang 吀尋朱𧡊󰘚娘𠳨嘆,xin tìm cho thấy mặt nàng hỏi han 道人伏畧凈𡊨,đạo nhân phục trước tĩnh đàn 出神𦀊丿渚殘𥘀香,xuất thần giây phút chưa tàn nén hương 呂𧗱明白呐詳,trở về minh bạch nói tường 𩈘娘𫽄𧡊役娘㐌查,mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra 𠊛尼𥘀刼寃家,người này nặng kiếp oan gia 群𡗉女𡗋牢陀脱朱,còn nhiều nợ lắm sao đà thoát cho 孛供登默难蘇,bột cung đang mắc nạn to 󰜋𢆥女買罙𠻀特信,một năm nữa mới thăm dò được tin 𠄩邊夾𩈘廛廛,hai bên giáp mặt chiền chiền 悶認麻拯敢認𨔍台,muốn nhận mà chẳng dám nhận lạ thay 𦖑𠳒呐𨔍羕尼,nghe lời nói lạ dường này 事娘㐌世𠳒柴敢信,sự nàng đã thế lời thầy dám tin 𫽄戈童骨光扦,chẳng qua đồng cốt quàng xiên 𠊛兜麻吏体𨕭𡎝塵,người đâu mà lại thấy trên cõi trần 惜花仍唅𠿯春,tiếc hoa những ngậm ngùi xuân 身尼易吏󰋇吝﨤仙,thân này dễ lại mấy lần gặp tiên 渃㵢花用㐌安,nước trôi hoa rụng đã yên 咍兜地獄於沔人間,hay đâu địa ngục ở miền nhân gian 犬鷹㐌担謀好,khuyển ưng đã đắt mưu hảo 域娘迻𫴋底安𠁑船,vực nàng đưa xuống để an dưới thuyền 帆高撩𥊣𦑃耑,buồm cao lèo thẳng cánh xuyền 提澄縣錫氷沔越𨖅,đè chừng huyện tích băng miền vượt sang 㨋渡蓮𠓀󱚷堂,giã đò lên trước sảnh đường 犬鷹𠄩𠀲納娘𤼸功,khuyển ưng hai đứa nộp nàng dâng công 域娘暫𫴋門房,vực nàng tạm xuống môn phòng 唉群帖妾聀燶渚派,hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai 黄梁𦖑醒愧枚,hoàng lương nghe tỉnh hồn mai 󰘇茹󰠲秩楼󰉟芇低,cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây 傍徨󰇾醒󰇾醝,bàng hoàng dở tỉnh dở say 󱚷堂𠻵㗂隊𣦍蓮候,sảnh đường mảng tiếng đòi ngay lên hầu 阿鬟𨕭𠁑隊毛,ả hoàn trên dưới giục mau 害䧺娘買蹺𡢐󰜋𠊛,hãi hùng nàng mới theo sau một người 𥆾𬖉座曠圯𨱽,nhìn trông toà rộng dãy dài 天官冡宰固排撩𨖲,thiên quan chủng tể có bài treo lên 班𣈜蠟𤏧𠄩边,ban ngày sáp thắp hai bên 𨕭床七寶𡎦𨕭󰜋󰜏,trên giường thất bảo ngồi trên một bà 𠲟𠴛𦰟𠳨梗查,gạn gùng ngọn hỏi ngành tra 事命娘㐌據麻𠳚申,sự mình nàng đã cứ mà gửi thân 不情浽陣𩄲湄,bất tình nổi trận mây mưa 𭛣娘仍𥞁巴蜍悁身,việc nàng những giống bơ thờ quen thân 昆尼拯沛善人,con này chẳng phải thiện nhân 拯牟道主時󰄹論𫯳,chẳng màu đạo chúa thì quân lộn chồng 𦋦從猫𡏢𬷤同,ra tuồng mèo mả gà đồng 𦋦從隴縱拯衝皮芇,ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào 㐌󰝡命半󰘇蚤,đã đem mình bán cửa tao 吏群共󰟸爫高世尼,lại còn khủng khỉnh làm cao thế này 芇󰑼家法怒𠖤,nào là gia pháp nọ bay 唉朱𠀧𨔿別𢬣󰜋吝,hãy cho ba chục biết tay một lần 阿鬟𨕭𠁑㖡噒,ả hoàn trên dưới dạ rân 唒浪𤾓𠰘坤分𨤰芇,dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nào 竹棍𦋦飭扱𠓨,trúc côn ra sức đập vào 𦧘芇拯󰞺肝芇拯󰟹,thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh 㤕台桃李󰜋梗,xót thay đào lý một cành 󰜋番湄󰊄散情󰜋番,một phen mưa gió tan tành một phen 花奴傳𠰺𢬭𠸜,hoa nô truyền dạy đổi tên 房桃𠰺押𠓨番侍牌,phòng đào dạy ghép vào phiên thị tỳ 𦋦𠓨蹺偻青衣,ra vào theo lũ thanh y 𤋵畑𩄲󰑚䏧𨨲管包,dãi đèn mây rối da chì quản bao 管家固󰜋媒芇,quản gia có một mụ nào 体𠊛体󰞺𦋦𠓨麻傷,thấy người thấy nết ra vào mà thương 欺茶󱋓欺𬟥湯,khi chè chén khi thuốc thang 󰜜𠳒方便𨷑塘好生,đem lời phương tiện mở đường hiếu sinh 𠰺浪埋𰦫㐌停,dạy rằng may rủi đã đành 柳蒲命𡨹𥙩𠇮朱咍,liễu bồ mình giữ lấy mình cho hay 拱󰑼寃業之低,cũng là oan nghiệp chi đây 沙機買典世尼拯仍,sa cơ mới đến thế này chẳng dưng 於低𦖻壁脉棱,ở đây tai vách mạch rừng 体埃𠊛𬞰拱停𥆾之,thấy ai người cũ cũng đừng nhìn chi 矯欺𩆐𩄰不欺,kẻo khi sấm sét bất khi 昆蜂丐蜆呌之特寃,con ong cái kiến kêu gì được oan 娘強湥玉如滇,nàng càng giọt ngọc như chan 浽𢚸𩛂仍盘桓念西,nỗi lòng no những bàn hoàn niềm tây 風塵刼㐌𠹾苔,phong trần kiếp đã chịu đầy 淋炭吏固次尼平𠄩,lầm than lại có thứ này bằng hai 爫牢鉑拯皮催,làm sao bạc chẳng vừa thôi 𢬂𢬂纀買𥙩𠊛紅顔,khăng khăng buộc mãi lấy người hồng nhan 㐌停夙債前寃,đã đành túc trái tiền oan 拱料玉󰞺花殘麻之,cũng liều ngọc nát hoa tàn mà chi 仍󰑼娘耨戈時,những là nương náu qua thì 小姐沛𣇜買𧗱寧家,tiểu thư phải buổi mới về ninh gia 媄𡥵路傳隣󰑼,mẹ con trò chuyện lân la 夫人買哙娘𦋦𠰺𠳒,phu nhân mới gọi nàng ra dạy lời 小姐𠁑帳少𠊛,tiểu thư dưới trướng thiếu người 朱𧗱边󰀎蹺隊楼粧,cho về bên ấy theo đòi lầu trang 領𠳒娘買蹺𨖅,lĩnh lời nàng mới theo sang 別兜地獄天堂󰑼兜,biết đâu địa ngục thiên đàng là đâu 𣋽𣌉巾󰘚畧頭,sớm khuya khăn mặt lược đầu 分𡥵候㑏𡥵候敢差,phận con hầu giữ con hầu dám sai 沛𣎀淹妸朝𡗶,phải đêm êm ả chiều trời 竹絲𠳨典芸制每𣈜,trúc tơ hỏi đến nghề chơi mọi ngày 領𠳒娘買󰇾𦀊,lĩnh lời nàng mới giở dây 𠰚𡽫咱説易醝𢚸𠊛,nỉ non thánh thót dễ say lòng người 小書󰏙拱傷才,tiểu thư xem cũng thương tài 囷威羕拱扒𠄽𦊚分,khuôn uy dường cũng bớt vài bốn phân 󰘇𠊛苔墜𡮍身,cửa người đày đoạ chút thân 𣋽唯𠰚䏾𣎀魚恨𢚸,sớm năn nỉ bóng đêm ngơ hận lòng 臨淄𡮍󰒂刀蓬,lâm truy chút nghĩa đèo bòng 渃𡽫底𫳘相逢刼𡢐,nước non để chữ tương phùng kiếp sau 𦊚方𩄲𤽸󰜋牟,bốn phương mây trắng một màu 󰟻潙故囯別兜󰑼茹,trông vời cố quốc biết đâu là nhà 吝吝𣎃淪𣈜戈,lần lần tháng trọn ngày qua 浽𧵆芇別塘賒世尼,nỗi gần nào biết đường xa thế này 臨淄自課鴛𠖤,lâm truy từ thuở uyên bay 房空傷几𣎃𣈜隻身,phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân 眉撑𦝄買印痕,mày xanh trăng mới in ngần 粉乘香𬟗倍分悴車,phấn thừa hương cũ bội phần xót xa 蓮殘枚吏𦬑𦋦,sen tàn mai lại nở ra 愁𨱽𣈜𥐆冬陀𨖅春,sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân 尋兜朱𧡊故人,tìm đâu cho thấy cố nhân 𥙩勾運命𢣧寅𢖵傷,lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương 鄭念𢖵景家香,chạnh niềm nhớ cảnh gia hương 𢖵圭払吏尋塘𠶀圭,nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê 小姐迍󰘇啫𠽮,tiểu thư đón cửa giã giề 寒暄皮𣴓每皮𧵆賒,hàn huyên vừa cạn mọi bề gần xa 茹香高捲幅𬗢,nhà hương cao cuốn bức là 房冲傳噲娘𦋦𥛉𢜠,buồng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng 𨀈𦋦󰜋𨀈󰜋𨀊,bước ra một bước một dừng 𥊛車娘㐌𤏣澄裊車,trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa 沛浪𪱆𤈛畑𤍶,phải rằng nắng quáng đèn loà 𤑟𤉜𡎦妬拯󰑼束生,rõ ràng ngồi đó chẳng là thúc sinh 碑𣇞情買𤑟情,bây giờ tình mới rõ tình 催催㐌默𠓨𫒥𫽄差,thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai 斫兜固斫𨔍𠁀,chước đâu có chước lạ đời 𠊛兜麻吏固𠊛精麻,người đâu mà lại có người tinh ma 𤑟𤉜寔侶堆些,rõ ràng thật lứa đôi ta 爫𦋦昆於主茹堆尼,làm ra con ở chúa nhà đôi nơi 皮外噠噠呐唭,bề ngoài thơn thớt nói cười 麻冲岩險𣩂𠊛空刀,mà trong nham hiểm chết người không dao 碑𣇞坦隰𡗶高,bây giờ đất thấp trời cao 咹爫牢呐爫牢碑𣇞,ăn làm sao nói làm sao bây giờ 強𬂙𩈘強謹魚,càng trông mặt càng ngẩn ngơ 𦛌蟳隊段如絲𦇒排,ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời 𢜝威敢𫽄𠳐𠳒,sợ uy dám chẳng vâng lời 儈頭納𫴋𡑝枚󰜋朝,cúi đầu nép xuống sân mai một chiều 生陀魄落魂漂,sinh đà phách lạc hồn xiêu 傷喂𫽄沛娘翹於低,thương ôi chẳng phải nàng kiều ở đây 因爫牢典世尼,nhân làm sao đến thế này 催催些㐌默𢬣埃耒,thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi 𢜝悁敢𠼯𦋦𠳒,sợ quen dám hở ra lời 坤垠湥玉湥洡㳶沙,khôn ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa 小姐𬂙󰘚𠳨查,tiểu thư trông mặt hỏi tra 買𧗱固役之麻動容,mới về có việc chi mà động dong 生浪孝服皮衝,sinh rằng hiếu phục vừa xong 推𢚸陟𡵆𤴬𢚸終天,suy lòng trắc khởidĩ đau lòng chung thiên 𠸦浪孝死㐌𢧚,khen rằng hiếu tử đã nên 洗塵𠼦󱋓解煩𣎀秋,tẩy trần mượn chén giải phiền đêm thu 𡞕𫯳󱋓酢󱋓酬,vợ chồng chén tạc chén thù 扒娘𨅸直持壼𠄩尼,bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi 扒寬扒日典𠳒,bắt khoan bắt nhặt đến lời 扒跪尽󰘚扒𨑮尽𢬣,bắt quì tận mặt bắt mời tận tay 生強如𤵺如𬏝,sinh càng như dại như ngây 湥𨱽湥𥐆󱋓苔󱋓潙,giọt dài giọt ngắn chén đầy chén vơi 𢘩𠫾秩呐秩唭,dựng đi chợt nói chợt cười 告醝払㐌淡排𤎜𦋦,cáo say chàng đã đạm bài lảng ra 小姐倍𠯦昆花,tiểu thư vội thét con hoa 𡅳払𫽄𣴓時些固扽,khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn 生強󰞺𦛌散魂,sinh càng nát ruột tan hồn 󱋓𠶆沛唅蒲几燥𣦍,chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay 小姐唭呐醒醝,tiểu thư cười nói tỉnh say 渚衝局𨢇吏排路制,chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi 浪花奴覩每才,rằng hoa nô đủ mọi tài 版弹此𨄹󰜋排払𦖑,bản đàn thử dạo một bài chàng nghe 娘陀散渙痺迷,nàng đà tán hoán tê mê 𠳐𠳒𦋦畧屏𦂛紊弹,vâng lời ra trước bình the vặn đàn 𦊚𦀊如哭如嘆,bốn dây như khóc như than 遣𠊛𨕭席拱散󰞺𢚸,khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng 共𥪞󰜋㗂絲同,cùng trong một tiếng tơ đồng 𠊛外唭䔲𠊛𥪞哭󰠐,người ngoài cười nụ người trong khóc thầm 湥珠呂渚坤琴,giọt châu lã chã khôn cầm 儈頭払仍拔󰠐湥霜,cúi đầu chàng những gạt thầm giọt sương 小書吏𠽇𥙩娘,tiểu thư lại nẹt lấy nàng 𢭮𢝙𢭮曲断膓󰀎之,cuộc vui gảy khúc đoạn tràng ấy chi 牢𫽄別意思之,sao chẳng biết ý tứ gì 朱払𢞂把罪時在𤽗,cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi 生強惨切徘徊,sinh càng thảm thiết bồi hồi 倍傍強呐強唭朱戈,vội vàng gượng nói gượng cười cho qua 湥𧍰更㐌點𠀧,giọt rồng canh đã điểm ba 小姐𥆾󰘚羕陀甘心,tiểu thư nhìn mặt dường đà can tâm 𢚸𥢆㕸𠳚𢜠󰠐,lòng riêng khấp khởi mừng thầm 𢝙尼㐌補𤴬吟初󰅒,vui này đã bõ đau ngầm xưa nay 生時肝𤉗𦛌苔,sinh thì gan héo ruột đầy 浽𢚸強𢪀強荄䔲𢚸,nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng 𠊛𠓨終襘鸾房,người vào chung gối loan phòng 娘𦋦𢭸䏾畑炵更𨱽,nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài 女欺𩘪膆負傍,nữa khi giông tố phũ phàng 舌𥢆蒂拱吏強𫽄低,thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây 料麻高𧼋賒𠖤,liệu mà cao chạy xa bay 爱恩些固銀尼麻催,ái ân ta có ngần này mà thôi 悲𣇞几虐𠊛吹,bây giờ kẻ ngược người xuôi 別包𣇞吏綏𠳒渃𡽫,biết bao giờ lại nối lời nước non 酉浪滝𣴓𥒥𤷱,dẫu rằng sông cạn đá mòn 昆蚕典𣩂拱群𢹣絲,con tằm đến chết cũng còn kéo tơ 共饒計礼𡢐初,cùng nhau kể lể sau xưa 呐耒吏呐𠳒渚歇𠳒,nói rồi lại nói lời chưa hết lời 󰘚𬂙𢬣𫽄女移,mặt trông tay chẳng nỡ rời 花婢㐌動㗂𠊛裊車,hoa tì đã động tiếng người nẻo xa 忍󰋈呐󰠁𨅸𦋦,nhận ngừng nói tủi đứng ra 小姐兜㐌𨀌花𨀈𠓨,tiểu thư đâu đã lánh hoa bước vào 唭唭呐呐𠮾嗷,cười cười nói nói ngọt ngào 𠳨払買於准芇吏制,hỏi chàng mới ở chốn nào lại chơi 𠲝觥生買料𠳒,dối quanh sinh mới liệu lời 尋花过𨀈󰏙𠊛𨀈經,tìm hoa quá bước xem người viết kinh 𠸦浪筆法㐌精,khen rằng bút pháp đã tinh 搊𠓨貝帖香亭芇輸,so vào với thiếp hương đình nào thua 惜台流落江湖,tiếc thay lưu lạc giang hồ 𠦳鐄寔拱𢧚𢱖𥙩才,nghìn vàng thực cũng nên mua lấy tài 船茶𣴓渃紅枚,thuyền trà cạn nước hồng mai 從容綏𨃴書齋共𧗱,thong dong nối gót thư trai cùng về 娘強𠲖戾嗚𠲖,nàng càng e lệ ủ ê 󰠂𦖻𠳨吏花婢畧𡢐,rỉ tai hỏi lại hoa tì trước sau 花浪󰜏典閉𥹰,hoa rằng bà đến bấy lâu 䠣蹎𨅸納度兜姅𣇞,dón chân đứng núp độ đâu nữa giờ 仃仃技𩯀蹎經,rành rành kẽ tóc chân tơ 󰋇𠳒𦖑歇㐌餘𤏣詳,mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường 包饒断苦情傷,bao nhiêu đoạn khổ tình thương 浽翁勿巴浽娘咀嘆,nỗi ông vật vã nỗi nàng thở than 垠碎𨅸吏󰜋边,ngăn tôi đứng lại một bên 󰇏𦖻耒買𨀈蓮𨕭楼,chán tai rồi mới bước lên trên lầu 𦖑催󰟹駭掣兜,nghe thôi kinh hãi xiết đâu 弹󰜏体󰀎𧡊歐󰜋𠊛,đàn bà thể ấy thấy âu một người 𧘇買肝𧘇買才,ấy mới gan ấy mới tài 𢪀強添浽䔲荄用移,nghĩ càng thêm nỗi đắng cay rụng rời 𠊛兜㥪色渃𠁀,người đâu sâu sắc nước đời 麻払束沛𦋦𠊛抪𢬣,mà chàng thúc phải ra người bó tay 寔賍扒特羕尼,thực tang bắt được dường này 𧖱悭埃拱珠眉哏𬹸,máu ghen ai cũng chau mày cắn răng 世𦓡㛪拯代藤,thế mà im chẳng đãi đằng 嘲𨑮𢝙𨤔呐能妙揚,chào mời vui vẻ nói năng dịu dàng 𢚷妯𦋦胣世常,giận dầu ra dạ thế thường 唭妯買寔坤量險溇,cười dầu mới thực khôn lường hiểm sâu 身些些沛𢗼歐,thân ta ta phải lo âu 𠰘𤞻毒𧋻於兜准尼,miệng hùm nọc rắn ở đâu chốn này 󰂇拯执𦑃高𠖤,ví chăng chắp cánh cao bay 撩𣘃𥹰拱固𣈜𢯏花,trèo cây lâu cũng có ngày bẻ hoa 分䕯包管渃沙,phận bèo bao quản nước sa 泠汀兜女拱󰑼泠汀,lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh 㐱𠲖圭舘󰜋命,chỉn e quê quán một mình 𢬣空渚易尋𨪪蔭𩛂,tay không chưa dễ tìm vành ấm no 𢪀𠫾𢪀吏觥孤,nghĩ đi nghĩ lại quanh co 佛前産固每圖金銀,phật tiền sẵn có mọi đồ kim ngân 边命㩫底𧦈身,bên mình giắt để hộ thân 吝𦖑更㐌󰜋分𪔠𠀧,lần nghe canh đã một phần trống ba 拮命戈𦰟墻花,cất mình qua ngọn tường hoa 吝塘蹺䏾𦝄斜𧗱西,lần đường theo bóng trăng tà về tây 𩆪𩂟𨤮吉頽核,mịt mù dặm cát đồi cây 㗂𤠄店𦹵𨁪𩌂求霜,tiếng gà điếm cỏ dấu giày cầu sương 更𣌉身𡛔埮長,canh khuya thân gái dặm trường 分𠲖塘詫分傷𤋵油,phần e đường sá phần thương dãi dầu 𡗶東皮𠓇岸橷,trời đông vừa rạng ngàn dâu 巴爲芇㐌別兜󰑼茄,bơ vơ nào đã biết đâu là nhà 厨兜𬂙体裊車,chùa đâu trông thấy nẻo xa 伶伶招隐庵𠀧𫳘排,rành rành chiêu ẩn am ba chữ bài 侵侵𢱗𠃅󰘇外,xăm xăm gõ mé cửa ngoài 住持𦖑㗂逴𠶆𠓨𥪞,trụ trì nghe tiếng rước mời vào trong 体歐咹默𣘽𣙩,thấy âu ăn mặc nâu sồng 𮗓緣師長𫅜𢚸連傷,giác duyên sư trưởng lành lòng liền thương 𠲟󰠃梗𦰟朱詳,gạn gùng ngành ngọn cho tường 𨔍𨓡娘唉尋塘呐觥,lạ lùng nàng hãy tìm đường nói quanh 小婵圭於北京,tiểu thiền quê ở bắc kinh 皈師皈佛修行閉𥹰,qui sư qui phật tu hành bấy lâu 本師耒拱典𡢐,bản sư rồi cũng đến sau 𠰺迻法寶𨖅候師兄,dạy đưa pháp bảo sang hầu sư huynh 𣈙𠳐面献伶伶,rày vâng diện hiến rành rành 鐘鐄磬鉑边边󰇾𦋦,chuông vàng khánh bạc bên mình giở ra 󰏙戈師買𠰺戈,xem qua sư mới dạy qua 沛尼恒水󰑼些厚情,phải ni hằng thuỷ là ta hậu tình 㐱𠲖塘詫󰜋命,chỉn e đường sá một mình 於低徐待師兄𠃣𣈜,ở đây chờ đợi sư huynh ít ngày 𠳚身特准庵𩄲,gửi thân được trốn am mây 採𦯬㙮𢫊𣎃𣈜從容,thái dưa đắp đổi tháng ngày thong dong 偈經勾󱀄属𢚸,kệ kinh câu cũ thuộc lòng 香畑役󰉵齋房悁𢬣,hương đèn việc cũ trai phòng quen tay 𣋽𣌉𦋦𠃅幡𩄲,sớm khuya ra mái phướn mây 𦰟畑挑月㗂𣖖𥘀霜,ngọn đèn khêu nguyệt tiếng chày nặng sương 体娘聰慧恪常,thấy nàng thông tuệ khác thường 師強你󰘚娘強凭蹎,sư càng nể mặt nàng càng vững chân 󰘇婵皮㐌𡳳春,cửa thiền vừa đã cuối xuân 䏾花苔坦𨤔銀昂𡗶,bóng hoa đầy đất vẻ ngân ngang trời 󰊄光𩄲淨請台,gió quang mây tạnh thảnh thơi 固𠊛𡊨越𨖲制󰘇伽,có người đàn việt lên chơi cửa già 󰇾圖鐘磬󰏙戈,giở đồ chuông khánh xem qua 𠸦浪窖种𧵑茹宦娘,khen rằng khéo giống của nhà hoạn nương 𮗓緣寔意𢗼量,giác duyên thực ý lo lường 𣎀清買𠳨吏娘𠓀𡢐,đêm thanh mới hỏi lại nàng trước sau 𢪀浪坤浽酉牟,nghĩ rằng khôn nỗi giấu mầu 事命娘買踖頭排𣦍,sự mình nàng mới gót đầu bày ngay 悲除事㐌羕尼,bây giờ sự đã dường này 分𪬡油磊油埋在𠊛,phận hèn dù rủi dù may tại người 𮗓緣𦖑呐用移,giác duyên nghe nói rụng rời 姅傷姅𢜝徘徊𫽄衝,nửa thương nửa sợ bồi hồi chẳng xong 𠯇𦖑娘買待𢚸,rỉ nghe nàng mới giãi lòng 於低󰘇佛󰑼空狹之,ở đây cửa phật là không hẹp gì 𠲖庒仍事不期,e chăng những sự bất kỳ 底娘朱典世尼拱傷,để nàng cho đến thế này cũng thương 另賒𠓀料尋唐,lánh xa trước liệu tìm đường 𡎦徐渃典𢧚羕群圭,ngồi chờ nước đến nên dường còn quê 固茹娘泊边箕,có nhà nàng bạc bên kia 庵𩄲涓磊𠫾𧗱油香,am mây quen lối đi về dầu hương 𠴍𨖅吲𠳨每唐,nhắn sang dặn hỏi mọi đường 迍茹唉暫宋娘翥蹎,dọn nhà hãy tạm cho nàng chứa chân 仍𢜠特准安身,những mừng được chốn an thân 倍鐄芇及併𧵆併賒,vội vàng nào kịp tính gần tính xa 芇疑拱祖姂𫅷,nào ngờ cũng tổ bợm già 泊󰜏𭓇貝秀󰜏同門,bạc bà học với tú bà đồng môn 体娘𤁕粉󰕔𣘈,thấy nàng lạt phấn sạm son 𢜠𢜠特𣇜半奔固𠳒,mừng thầm được buổi bán buôn có lời 虚空達補𢧚𠳒,hư không đặt bỏ nên lời 娘它𢀲𢜝用淶𡗋蕃,nàng đà lớn sợ rụng rời lắm phen 媒強吹𠲝朱連,mụ càng xua đuổi cho liền 𥙩𠳒凶險押緣珠塵,lấy lời hung hiểm ép duyên châu trần 浪娘閍琰󰜋身,rằng nàng muôn dặm một thân 吏恾𥙩㗂𭁈𧵆𫅜車,lại mang lấy tiếng dữ gần lành xa 害寃家𧵑破茹,hại oan gia của phá nhà 群埃敢貯𠓨茹女低,còn ai dám chứa vào nhà nữa đây 急算劍准車𦀊,kíp toan kiếm chốn xe dây 空𣱽渚易麻𠖤塘𡗶,không dưng chưa dễ mà bay đường trời 尼𧵆時𫽄便尼,nơi gần thì chẳng tiện nơi 尼賒特𫽄固𠊛芇車,nơi xa được chẳng có người nào xa 尼払泊倖𭛤茹,này chàng bạc hạnh cháu nhà 共𥪞身戚𦛌𦚐𫽄埃,cùng trong thân thích ruột rà chẳng ai 󰁮茹奔半州台,cửa nhà buôn bán châu thai 寔他固󰜋单差𫽄𪟽,thật thà có một đơn sai chẳng ngờ 世芇娘拱沛𦖑,thế nào nàng cũng phải nghe 城身耒仕料𧗱州台,thành thân rồi sẽ liệu về châu thai 閉󰅒埃吏別埃,bấy nay ai lại biết ai 油𢚸𣷭𢌌滝𨱽青青,dầu lòng bể rộng sông dài thênh thênh 娘油𫽄决順情,nàng dù chẳng quyết thuận tình 債𠇮裊畧累命典𡢐,trái mình nẻo trước luỵ mình đến sau 娘強󰘚塢眉咮,nàng càng mặt ủ mày chau 強𦖑媒呐強𤴬如寅,càng nghe mụ nói càng đau như dần 𢪀命縱坦仕蹎,nghĩ mình túng đất sẩy chân 世󰠃娘買賒𧵆咀嘆,thế cùng nàng mới xa gần thở than 妾如𡥵燕落弹,thiếp như con én lạc đàn 沛弓𣈙㐌𢜝𬅉𩄲弓,phải cung rày đã sợ làn mây cong 󰠃塘油併𫳘從,cùng đường dù tính chữ tòng 別𠊛別󰘚別𢚸爫牢,biết người biết mặt biết lòng làm sao 女欺閍󰜋世芇,nữa khi muôn một thế nào 半󰠆奔虎聀𠓨𦝄兜,bán hùm buôn hổ chắc vào lưng đâu 油埃𢚸固所求,dù ai lòng có sở cầu 心盟吀决貝饒󰜋𠳒,tâm minh xin quyết với nhau một lời 証明固坦固𡗶,chứng minh có đất có trời 閉𣇞󰠇𣷭𦋦𣾺管之,bấy giờ vượt bể ra khơi quản gì 特𠳒媒買𦋦𠫾,được lời mụ mới ra đi 𫫗信户鉑卽時懺生,mách tin họ bạc tức thì sắm sanh 󰜋茹遁擛令停,một nhà dọn dẹp linh đình 𢭯𡑝達逴𣳮瓶烙香,quét sân đặt trác rửa bình thắp hương 泊生跪𫴋倍鐄,bạc sinh quì xuống vội vàng 過𠳒吀歇城隍士功,quá lời xin hết thành hoàng sĩ công 󰠈𡑝𢚸㐌待𢚸,trước sân lòng đã giãi lòng 冲幔爫礼絲紅結緣,trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên 成親買逴𫴋船,thành thân mới rước xuống thuyền 順󱏹󰜋𦲿吹沔州台,thuận buồm một lá xuôi miền châu thai 船皮杜𣷷請台,thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi 泊生𫴋畧尋尼𠳨𣈜,bạc sinh xuống trước tìm nơi hỏi ngày 拱茹行院初󰅒,cũng nhà hàng viện xưa nay 拱坊半𦧘拱𢬣奔𠊛,cũng phường bán thịt cũng tay buôn người 󰠉𠊛定價皮耒,xem người định giá vừa rồi 䋦行󰜋㐌𦋦𨑮時󰇵,mối hàng một đã ra mười thì buông 𠼦𠊛税轎逴娘,mướn người thuê kiệu rước nàng 泊󰜜󰘚泊劍塘朱賒,bạc đem mặt bạc kiếm đường cho xa 󰖛花達𠓀㙴花,kiệu hoa đặt trước thềm hoa 边𥪞体󰜋媒𦋦倍傍,bên trong thấy một mụ ra vội vàng 󰠊娘𠓨𥛉家堂,đưa nàng vào lạy gia đường 共神眉𤽸共坊楼撑,cũng thần mày trắng cũng phường lầu xanh 脱𬂙娘㐌別情,thoạt trông nàng đã biết tình 𪀄籠坤󰠋拮命𠖤高,chim lồng khôn lẽ cất mình bay cao 𪟂吒丐𢼂花桃,chém cha cái số hoa đào 𫽻𦋦耒吏纀𠓨如制,gỡ ra rồi lại buộc vào như chơi 𢪀𠁀麻喭朱𠁀,nghĩ đời mà ngán cho đời 才情之𡗋朱𡗶坦悭,tài tình chi lắm cho trời đất ghen 惜台渃㐌打矾,tiếc thay nước đã đánh phèn 麻朱𡎛吏󰠌𨖲󰋇吝,mà cho bùn lại vẩn lên mấy lần 紅鈞貝客紅裙,hồng quân với khách hồng quần 㐌磋旦世群恨渚他,đã xoay đến thế còn hờn chưa tha 𣳮自落𨀈𨀈𦋦,lỡ từ lạc bước bước ra 丐身料仍自茹料𠫾,cái thân liệu những từ nhà liệu đi 房貞所准清閒,phòng riêng sửa chốn thanh nhàn 達床七寶圍幔八仙,đặt giường thất bảo vây màn bát tiên 𫦻鸚䧺𡛔婵娟,trai anh hùng gái thuyền quyên 菲願聘鳯惵緣騎𧏵,phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng 姅𢆥香焒登燶,nửa năm hương lửa đang nồng 丈夫率㐌動𢚸𦊚方,trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương 𬂙潙𡗶𣷭溟濛,trông vời trời bể mênh mang 青鎌鞍馭𨖲塘𥊢𢫝,thanh gươm yên ngựa lên đàng thẳng dong 娘浪分𡛔𫳘從,nàng rằng phận gái chữ tòng 払𠫾妾拱决𢚸吀𠫾,chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi 徐浪心腹相知,từ rằng tâm phúc tương tri 牢渚脱塊女兒常情,sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình 包𣇞𨑮萬星兵,bao giờ mười vạn tinh binh 㗂鉦𠰺坦䏾星葉塘,tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường 爫朱𤑟󰘚非常,làm cho rõ mặt phi thường 碑𣇞些仕逴娘宜家,bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia 明󰅒𦊚𣷭空茹,bằng nay bốn bể không nhà 蹺強添伴別󰑼𠫾兜,theo càng thêm bạn biết là đi đâu 停𢚸除妬𠃣𥹰,đành lòng chờ đó ít lâu 迡庒󰑼󰜋𢆥𡢐倍之,chầy chăng là một năm sau vội gì 决𠳒𢴑襖𦋦𠫾,quyết lời dứt áo ra đi 󰊄𩄲平㐌典󰠍埮𣾺,gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi 娘時隻䏾窻梅,nàng thì chiếc bóng song mai 𣎀輸藤藤𣈜掑扦𩄲,đêm thâu đằng đẵng ngày cài then mây 𡑝寮𫽄-𨁪苔,sân rêu chẳng vẽ dấu đầy 𦹵高欣𡱩柳𤷍𢽼分,cỏ cao hơn thước liễu gầy vài phân 兑傷󰠎埮梓枌,đoái thương muôn dặm tử phần 𭡏圭蹺𦰟𩄲秦賒賒,hồn quê theo ngọn mây tần xa xa 拙台萱檜春𫅷,xót thay huyên cỗi xuân già 𬌓𢚸傷𢖵別󰑼固󰠏,tấm lòng thương nhớ biết là có nguôi 祝󰑼𨑮󰋇𢆥𢚸,chốc là mười mấy năm trời 群𦋦-㐌䏧蝟𩯀霜,còn ra khi đã da mồi tóc sương 惜台推󰒂𡳵強,tiếc thay chút nghĩa cũ càng 酉离絲意群王絲𢚸,dầu lìa tơ ý còn vương tơ lòng 緣㛪油綏絲紅,duyên em dù nối tơ hồng 埋𦋦欺㐌𢬣𢸚𢬣𫼳,may ra khi đã tay bồng tay mang 𡬷𢚸故囯他鄕,tấc lòng cố quốc tha hương 塘箕浽怒滚昂排排,đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời 𦑃紅𠖤俸絶潙,cánh hồng bay bổng tuyệt vời 㐌𤷱昆𬑉方𡗶󰝡󰝡,đã mòn con mắt phương trời đăm đăm 𣎀𣈜隴仍陰󰠐,đêm ngày luống những âm thầm 焒兵兜㐌喑喑󰜋方,lửa binh đâu đã ầm ầm một phương 𡴯𡗶殺氣𢠩𢠩,ngất trời sát khí mơ màng 𣹓滝鯨鰐秩塘甲兵,đầy sông kình ngạc chật đường giáp binh 𠊛悁几属終觥,người quen kẻ thuộc chung quanh 𫫵娘唉暫另命󰜋尼,rủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi 娘浪𠓀㐌𭉑𠳒,nàng rằng trước đã hẹn lời 酉𥪞危險敢淶約初,dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa 群當用孕謹魚,còn đang dùng dắng ngẩn ngơ 𠃅外㐌体䏾旗㗂𬫤,mái ngoài đã thấy bóng cờ tiếng la 甲兵捁且觥茹,giáp binh kéo đến quanh nhà 同清共㗇芇󰑼夫人,đồng thanh cùng gửi nào là phu nhân 𠄩边𨑮爲將軍,hai bên mười vị tướng quân 達鎌𢶒甲𠓀𡑝叩頭,đặt gươm cởi giáp trước sân khấu đầu 供娥彩女綏𡢐,cung nga thể nữ nối sau 浪𠳐令旨逴朝于歸,rằng vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui 産床鳯輦鸾儀,sẵn sàng phượng liễn loan nghi 花𠖤󰠑𤈪霞衣𤑟𤉜,hoa bay chấp chới hà y rỡ ràng 孕旗浽鞁蓮塘,dựng cờ nổi trống lên đàng 竹絲綏畧桃鐄拮𡢐,trúc tơ nối trước đào vàng cất sau 火碑前路𨇒毛,hoả bài tiền lộ ruổi mau 南亭𦖑動𪔠朝大营,nam đình nghe động trống chầu đại doanh 捁碁壘發銃城,kéo cờ luỹ phát súng thành 徐公𦋦馭身迎󰘇外,từ công ra ngựa thân nghênh cửa ngoài 焒命𨔍𨤔巾帶,rỡ mình lạ vẻ cân đai 唉群肣燕眉𧍋如初,hãy còn cằm én mày ngài như xưa 唭浪󰠩渃緣於,cười rằng cá nước duyên ưa 𢖵𠳒呐仍包𣇞咍空,nhớ lời nói những bao giờ hay không 英䧺買別英雄,anh hùng mới biết anh hùng 𣈙󰏙倣㐌甘𢚸意渚,rày xem phỏng đã cam lòng ấy chưa 娘浪𡮍分𬏝䜹,nàng rằng chút phận ngây thơ 拱枚𦀊葛特𫼰䏾核,cũng may dây cát được nhờ bóng cây 且悲𣇞買𧡊饒,đến bây giờ mới thấy nhau 麻𢚸㐌聀仍𣈜󰜋𠄩,mà lòng đã chắc những ngày một hai 共饒𬂙󰘚奇唭,cùng nhau trông mặt cả cười 攔𢬣𧗱准帳枚自情,dan tay về chốn trướng mai tự tình 席排賞將󰍁軍,tiệc bày thưởng tướng khao quân 喑󰝂𤿰陣習情楽軍,om thòm trống trận rập rình nhạc quân 荣花補𣅶風塵,vinh hoa bõ lúc phong trần 𫳘情𣈜吏添春󰜋𣈜,chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày 𥪞軍固𣅶𢝙圍,trong quân có lúc vui vầy 從容買計事𣈜寒微,thong dong mới kể sự ngày hàn vi 欺傷錫欺臨淄,khi thương tích khi lâm truy 尼時𩢬倒尼時㤕傷,nơi thì lừa đảo nơi thì xót thương 𬌓身𣈙㐌貳羕,tấm thân rày đã nhẹ nhàng 𡮍群恩愛堆塘渚衝,chút còn ân ái đôi đường chưa xong 徐公𦖑呐始終,từ công nghe nói thuỷ chung 不平浽陣同同𩆐󰠓,bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang 嚴軍𪮙將産床,nghiêm quân tuyển tướng sẵn sàng 𠁑旗󰜋令倍傍𨇒牢,dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao 𠀧軍指𦰟旗桃,ba quân chỉ ngọn cờ đào 道𦋦傷錫道𠓨臨淄,đạo ra thương tích đạo vào lâm truy 󰋇𠊛負萡初箕,mấy người phụ bạc xưa kia 照名尋𪮙扒𧗱𠳨查,chiếu danh tầm chọn bắt về hỏi tra 吏差令箭傳戈,lại sai lệnh tiễn truyền qua 㑏床户束󰜋茹朱安,giữ giàng họ thúc một nhà cho yên 媒宦姐娓𮗓緣,mụ hoạn thư vãi giác duyên 拱差令節󰝡信逴𠶆,cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời 誓師計歇每𠳒,thệ sư kể hết mọi lời 𢚸𢚸拱陣𠊛𠊛執威,lòng lòng cũng giận người người chấp uy 道𡗶報復㐱稽,đạo trời báo phục chỉn ghê 窖台󰜋𡎤𫃰𧗱苔尼,khéo thay một mẻ tóm về đầy nơi 軍中鎌󰠕槊𨱽,quân trung gươm lớn giáo dài 𧗱𥪞侍立奇外双披,vệ trong thị lập cơ ngoài song phi 産床齊整威儀,sẵn sàng tề chỉnh uy nghi 博銅秩坦旌旗𩄓𡑝,bác đồng chật đất tinh kỳ rợp sân 帳𤞻𨷑𡨌中軍,trướng hùm mở giữa trung quân 徐公聘貝夫人拱𡓮,từ công sánh với phu nhân cùng ngồi 僊嚴𤿰渚𢴑回,tiên nghiêm trống chửa dứt hồi 點名𠓀引直外󰘇轅,điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên 徐浪恩怨𠄩边,từ rằng ân oán hai bên 默娘處决報填朱明,mặc nàng xử quyết báo đền cho minh 娘浪𢘾𢚁威灵,nàng rằng nhờ cậy uy linh 唉吀報答恩情朱孚,hãy xin báo đáp ân tình cho phu 報恩耒仕者𫌵,báo ân rồi sẽ trả thù 徐浪役𧘇底朱默娘,từ rằng việc ấy để cho mặc nàng 朱鎌𠶆且束郎,cho gươm mời đến thúc lang 󰘚如藍覩命羕󰕵󰠖,mặt như chàm đổ mình dường giẽdế run 娘浪義重𠦳𡽫,nàng rằng nghĩa trọng nghìn non 臨淄𠊛𡳵払群𢖵空,lâm truy người cũ chàng còn nhớ không 参傷𫽄院𫳘從,sâm thương chẳng vẹn chữ tòng 在埃呵敢負𢚸故人,tại ai há dám phụ lòng cố nhân 錦𤾓卷泊𠦳斤,gấm trăm cuốn bạc nghìn cân 謝𢚸易称報恩噲󰑼,tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là 㛪払鬼怪精魔,em chàng quỷ quái tinh ma 番尼几󰠗󰜏𫅷﨤饒,phen này kẻ cắp bà già gặp nhau 蜆𨁏𠰘󱋓渚𥹰,kiến bò miệng chén chưa lâu 謀溇拱者義溇朱皮,mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa 束生𬂙󰘚閉𣇞,thúc sinh trông mặt bấy giờ 蒲灰払㐌如湄𣿌滛,mồ hôi chàng đã như mưa ướt dầm 𢚸貞𢜠𢜝坤扲,lòng riêng mừng sợ khôn cầm 𢜝台麻吏𢜠󰠐朱埃,sợ thay mà lại mừng thầm cho ai 媒𫅷師長次𠄩,mụ già sư trưởng thứ hai 脱迻且畧倍𠶆蓮𨕭,thoắt đưa đến trước vội mời lên trên 𢴑𢬣𨷑󰘚朱𥚆,dắt tay mở mặt cho nhìn 花箕怒貝濯泉拱碎,hoa kia nô với trạc tuyền cũng tôi 𢖵欺侶跳仕潙,nhớ khi lỡ bước sẩy vời 𡽫鐄渚易填倍𬌓傷,non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương 𠦳鐄噲𡮍礼常,nghìn vàng gọi chút lễ thường 麻𢚸漂母󰋇鐄朱斤,mà lòng phiếu mẫu mấy vàng cho cân 𠄩𠊛𬂙󰘚秦銀,hai người trông mặt tần ngần 姅分怯𢜝姅分𢜠𢝙,nửa phần khiếp sợ nửa phần mừng vui 娘浪吒唉󰟱𡓮,nàng rằng xin hãy rốn ngồi 󰏙朱𤑟󰘚別碎報𫌵,xem cho rõ mặt biết tôi báo thù 急傳諸將献俘,kíp truyền chư tướng hiến phù 吏󰝡各跡犯圖侯查,lại đem các tích phạm đồ hậu tra 𠁑姐鎌捽匣𦋦,dưới cờ gươm tuốt hộp ra 正名首犯𠸜󰑼宦姐,chính danh thủ phạm tên là hoạn thư 脱𬂙娘㐌嘲姐,thoắt trông nàng đã chào thưa 小書拱固悲𣇞典尼,tiểu thư cũng có bây giờ đến nơi 弹󰜏易固󰋇𢬣,đàn bà dễ có mấy tay 𠁀初󰋇󰘚𠁀尼󰋇肝,đời xưa mấy mặt đời này mấy gan 易揚󰑼𫗁紅顔,dễ dàng là thói hồng nhan 彊荄󰠘𡗋彊寃債𡗉,càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều 𭓡姐魄落魄漂,hoạn thư hồn lạc phách xiêu 叩頭𠁑帳󰇾調呌𰙔,khấu đầu dưới trướng giở điều kêu ca 浪碎拙胣弹󰜏,rằng tôi chút dạ đàn bà 悭𡀢時拱𠊛些常情,ghen tuông thì cũng người ta thường tình 𢪀朱欺閣曰經,nghĩ cho khi gác viết kinh 貝欺塊𬮌𢴑情𫽄蹺,với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo 𢚸𥢆𥢆拱敬腰,lòng riêng riêng cũng kính yêu 𫯳終渚易埃朝朱埃,chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai 律𢚸𨠳役枚𣘃,trót lòng gây việc chông gai 群𢘾量𣷭傷排芇庒,còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng 𠸦朱寔㐌𢧚浪,khen cho thật đã nên rằng 坤頑旦默呐能沛𠳒,khôn ngoan đến mực nói năng phải lời 他𦋦時拱埋𠁀,tha ra thì cũng may đời 爫𦋦時拱𦋦𠊛𡮈然,làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen 㐌𢚸知過時𢧚,đã lòng tri quá thời nên 傳軍令𬕹帳前他𣦍,truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay 謝𢚸𥛉畧𡑝𩄲,tạ lòng lạy trước sân mây 󰘇軒吏𢴑󰜋𦀊引𠓨,cửa hiên lại dắt một dây dẫn vào 娘浪󰠚󰠚𡗶高,nàng rằng lồng lộng trời cao 害人人害事芇在些,hại nhân nhân hại sự nào tại ta 畧󰑼泊倖泊󰜏,trước là bạc hạnh bạc bà 边󰑼鵉犬边󰑼楚卿,bên là ưng khuyển bên là sở khanh 秀󰜏貝馬监生,tú bà với mã giám sinh 閣𠸜罪󰀎登情群牢,các tên tội ấy đăngđáng tình còn sao 令󰄹傳𫴋内力,lệnh quân truyền xuống nội đao 誓牢時吏據牢加刑,thề sao thì lại cứ sao gia hình 𧖱淶𦧘󰞺散情,máu rơi thịt nát tan tành 埃埃𬂙体魂󰟹魄淶,ai ai trông thấy hồn kinh phách rời 朱咍𰿘事在𡗶,cho hay muôn sự tại trời 負𠊛𫽄補欺𠊛負些,phụ người chẳng bỏ khi người phụ ta 󰋇𠊛泊惡精麻,mấy người bạc ác tinh ma 命爫命𠹾呌麻埃傷,mình làm mình chịu kêu mà ai thương 𠀧軍東󰘚法揚,ba quân đông mặt pháp trường 清天白日𤑟𤉜朱𥋳,thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi 役娘報復皮耒,việc nàng báo phục vừa rồi 𮗓緣倍㐌𠳚𠳒自󰆕,giác duyên vội vã gởi lời từ qui 娘浪千載一時,nàng rằng thiên tải nhất thì 故人㐌易󰋇欺盘桓,cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn 耒低䕯合迷散,rồi đây bèo hợp mê tan 別兜䳽内𩄲󰠛󰑼兜,biết đâu hạc nội mây ngàn là đâu 師浪拱𫽄󰋇𥹰,sư rằng cũng chẳng mấy lâu 冲𠄼𢆥吏﨤饒妬麻,trong năm năm lại gặp nhau đó mà 𢖵𣈜行脚方賒,nhớ ngày hành cước phương xa 報師三合本󰑼先知,báo sư tam hợp vốn là tiên tri 保朱會合之期,bảo cho hội hợp chi kỳ 𢆥󰅒󰑼󰜋女時𢆥𢆥,năm nay là một nữa thì năm năm 買咍前定𫽄啉,mới hay tiền định chẳng lầm 㐌信調𠓀乙𥄮調𡢐,đã tin điều trước ắt nhằm điều sau 群𡗉恩爱貝饒,còn nhiều ân ái với nhau 機緣芇㐌歇兜倍之,cơ duyên nào đã hết đâu vội gì 娘浪前定僊知,nàng rằng tiền định tiên tri 𠳒師㐌𠰺乙時𫽄差,lời sư đã dạy ắt thì chẳng sai 和包𣇞固﨤𠊛,hoạ bao giờ có gặp người 爲碎𢚁𠳨󰜋𠳒終身,vì tôi cậy hỏi một lời chung thân 𮗓緣𠳐吲慇懃,giác duyên vâng dặn ân cần 謝辞脱㐌移雖𡎝外,tạ từ thoắt đã dời tuy cõi ngoài 娘浪殷怨𫾐𢬗,nàng rằng ân oán rạch ròi 𣷭寃羕㐌潙潙競𢚸,bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng 謝恩𥛉畧徐公,tạ ân lạy trước từ công 拙身浦柳麻蒙固𣈙,chút thân bồ liễu mà mong có rày 濫洳𩆷𬰓𦋦𢬣,trộm nhờ sấm sét ra tay 𡬷貞如拮梗苔覩𠫾,tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi 󰞺昌劄胣掣之,nét xương ghi dạ xiết chi 易󰝡肝𧎜填󰀩𡗶撑,dễ đem gan ốcóc đền nghì trời xanh 徐浪国士初󰅒,từ rằng quốc sĩ xưa nay 𪮙𠊛知己󰜋𣈜特庒,chọn người tri kỷ một ngày được chăng 𮎦雄㗂㐌噲浪,anh hùng tiếng đã gọi rằng 𡨌塘酉体不平麻他,giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha 况之役拱役茹,huống chi việc cũng việc nhà 路󰑼深謝買󰑼知恩,lọ là thâm tạ mới là tri ân 㤕娘群拙双親,xót nàng còn chút song thân 閉󰅒几越𠊛秦隔賒,bấy nay kẻ việt người tần cách xa 牢朱𰿘埮󰜋茹,sao cho muôn dặm một nhà 朱𠊛体󰘚󰑼些甘𢚸,cho người thấy mặt là ta cam lòng 倍傳所席軍中,vội truyền sửa tiệc quân trung 𰿘兵𠦳將會同洗寃,muôn binh nghìn tướng hội đồng tẩy oan 乘機竹扯塊散,thừa cơ trúc chẻ khối tan 兵威日󰀎𩆷灡冲外,binh uy nhật ấy sấm ran trong ngoài 朝廷貞󰜋谷𡗶,triều đình riêng một góc trời 𫡂𠄩文武𫼢堆山河,gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà 隊干󰊄𢭯湄沙,đòi cơn gió quét mưa sa 縣城踏覩𢆥座𡎝南,huyện thành đạp đổ năm toà cõi nam 風塵󰠜󰜋𥚇鎌,phong trần mài một lưỡi gươm 仍󰠝䏧襖󰠞粓詫之,những loài da áo túi cơm sá gì 迎昂󰜋𡎝边陲,nghênh ngang một cõi biên thuỳ 少之孤寡少之𬡹王,thiếu gì cô quả thiếu gì bá vương 𠓀旗埃敢争強,trước cờ ai dám tranh cường 𠄼𢆥雄據󰜋方海瀕,năm năm hùng cứ một phương hải tần 固官總督重臣,có quan tổng đốc trọng thần 󰑼胡宗憲經綸𫡂才,là hồ tôn hiến kinh luân gồm tài 𢩽車𠳐旨特差,dẩy xe vâng chỉ đặc sai 便宜八勦役外董戎,tiện nghi bát tiễu việc ngoài đổng nhung 別徐󰑼等𮎦雄,biết từ là đấng anh hùng 別娘拱預軍中論盘,biết nàng cũng dự quân trung luận bàn 㨂軍爫斫招安,đóng quân làm chước chiêu an 玉鐄錦纀差官説降,ngọc vàng gấm vóc sai quan thuyết hàng 吏貞󰜋礼貝娘,lại riêng một lễ với nàng 𠄩𠸜彩女玉鐄𠦳斤,hai tên thể nữ ngọc vàng nghìn cân 信𠓨𠳚𠸜軍中,tin vào gửi trước quân trung 徐公貞唉𨑮分糊塗,từ công riêng hãy mười phân hồ đồ 󰜋𢬣𨠳孕基圖,một tay gây dựng cơ đồ 閉楼𣷭楚滝吳縱横,bấy lâu bể sở sông ngô tung hoành 抪身𧗱貝朝廷,bó thân về với triều đình 降臣愚老分命𦋦兜,hàng thần lơ láo phận mình ra đâu 襖襜纀繓𥙩饒,áo xiêm buộc trói lấy nhau 𠓨𠍓𦋦儈公候麻之,vào luồn ra cúi công hầu mà chi 牢朋貞󰜋边陲,sao bằng riêng một biên thuỳ 飭尼㐌易爫之特饒,sức này đã dễ làm gì được nhau 濁𡗶潰渃默油,chọc trời quấy nước mặc dầu 育昂芇別𨕭󰠠固埃,dọc ngang nào biết trên đầu có ai 娘時寔胣信𠊛,nàng thì thật dạ tin người 共饒呐𠮾𦖑𠳒易漂,cũng nhiều nói ngọt nghe lời dễ xiêu 𢪀命𩈘渃𦑃䕯,nghĩ mình mặt nước cánh bèo 㐌𬲢流落吏𡗉󰠡屯,đã nhiều lưu lạc lại nhiều gian truân 平󰅒𠹾㗂王臣,bằng nay chịu tiếng vương thần 青青塘丐青雲狹之,thênh thênh đường cái thanh vân hẹp gì 公私院奇𠄩皮,công tư vẹn cả hai bề 寅迦耒仕料𧗱故羽,dần dà rồi sẽ liệu về cố vũ 拱𡾵命婦堂堂,cũng ngôi mệnh phụ đường đường 𦬑囊眉󰘚𤑟𤉜媄吒,nở nang mày mặt rỡ ràng mẹ cha 𨕭爲渃𠁑爲茹,trên vì nước dưới vì nhà 󰜋󰑼得孝𠄩󰑼得忠,một là đắc hiếu hai là đắc trung 𫽄欣隻栢𡨌𣳔,chẳng hơn chiếc bách giữa dòng 𠲖提㳥󰊄駭雄𦹵花,e dè sóng gió hãi hùng cỏ hoa 因欺盘萡𧵆賒,nhân khi bàn bạc gần xa 乘機娘買盘𦋦呐𠓨,thừa cơ nàng mới bàn ra nói vào 浪冲聖帝𣼭󰠢,rằng trong thánh đế dồi dào 洒𦋦㐌泣渗𠓨㐌𥹰,tưới ra đã khắp thấm vào đã sâu 平成功󰆙閉𥹰,bình thành công đức bấy lâu 埃埃拱隊𨕭頭掣包,ai ai cũng đội trên đầu xiết bao 𡄎自𧻭役兵刀,ngẫm từ gây việc binh đao 埬昌󰀡定㐌高平頭,đống xương vô định đã cao bằng đầu 爫之底㗂𧗱𡢐,làm chi để tiếng về sau 𠦳𫷜埃固𠸦兜黄巢,nghìn năm ai có khen đâu hoàng sào 沛從𦝄󰊄咍牢,phải tuồng trăng gió hay sao 事尼別併世芇特低,sự này biết tính thế nào được đây 早衙皮𣇜𠓇𣈜,tảo nha vừa buổi rạng ngày 决情公買󰠣𣦍󰜋排,quyết tình công mới đoán ngay một bài 令官埃敢󰠤𠳒,lệnh quan ai dám cãi lời 押情買擀朱𠊛士官,ép tình mới gán cho người sĩ quan 翁絲寔𠰚多端,ông tơ thực nhé đa đoan 車絲牢窖爲乾爲吀,xe tơ sao khéo vơ càn vơ xiên 轿花押𥊢𫴋船,kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền 𦲿幔𢷀隰𦰟畑挑高,lá màn rủ thấp ngọn đèn khêu cao 娘強塢柳派桃,nàng càng ủ liễu phai đào 𤾓分芇固分芇分鮮,trăm phần nào có phần nào phần tươi 仃身吉垃㳥𡏧,đành thân cát lấp sóng vùi 刼功吒媄舌𠁀聰明,cướp công cha mẹ thiệt đời thông minh 蹎𡗶󰘚彼泠汀,chân trời mặt biển lênh đênh 捻昌別𢭮死生准芇,nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào 緣兜埃󰠥絲桃,duyên đâu ai dứt tơ đào 女兜埃㐌𢴑𠓨羡𢬣,nợ đâu ai đã dắt vào tận tay 身牢身旦世尼,thân sao thân đến thế này 群𣈜芇拱餘𣈜󰀎催,còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi 㐌空別𤯩󰑼𫽗,đã không biết sống là vui 𬌓身芇別舌耒󰑼傷,tấm thân nào biết thiệt thòi là thương 󰜋命荄䔲𤾓塘,một mình cay đắng trăm đường 催時󰞺玉散鐄時催,thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi 𤗖𦝄㐌挌𡽫兑,mảnh trăng đã gác non đoài 󰜋命隴仍𨅸𡎦渚衝,một mình luống những đứng ngồi chưa xong 潮兜浽㗂同同,triều đâu nổi tiếng đùng đùng 𠳨𦋦買別浪滝前塘,hỏi ra mới biết rằng sông tiền đường 𢖵𠳒神夢𤑟𤉜,nhớ lời thần mộng rõ ràng 尼催歇刼󰠣膓󰑼低,này thôi hết kiếp đoạn tràng là đây 淡仙娘𠰚固咍,đạm tiên nàng nhé có hay 限些時待𠁑尼逴些,hẹn ta thì đợi dưới này rước ta 𠁑畑産幅箋花,dưới đèn sẵn bức tiên hoa 󰜋篇絶筆噲󰑼底𡢐,một thiên tuyệt bút gọi là để sau 󰁮房倍𨷑簾珠,cửa phòng vội mở rèm châu 𡗶高𣷭𢌌󰜋牟包󰑼,trời cao bể rộng một màu bao la 徐浪公厚待些,từ rằng công hậu đãi ta 𡮍爲役渃麻𦋦負𢚸,chút vì việc nước mà ra phụ lòng 折𫯳麻吏𥙩𫯳,giết chồng mà lại lấy chồng 󰘚芇麻吏𨅸冲𡎝𠁀,mặt nào mà lại đứng trong cõi đời 催時󰜋托朱耒,thôi thì một thác cho rồi 𬌓𢚸付默𨕭𡗶𠁑滝,tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông 𬖉潙昆渃溟濛,trông vời con nước mênh mông 󰝂命招𫴋𡨌𣳔長江,đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang 士官蹺𣾼倍傍,sĩ quan theo vớt vội vàng 時它沈玉潛香朱耒,thì đà đắm ngọc tiềm hương cho rồi 傷台拱󰜋身𠊛,thương thay cũng một thân người 窖台󰋑𥙩色才爫之,khéo thay mang lấy sắc tài làm chi 难初淬脽漏漏,nạn xưa trút sạch làu làu 緣初渚易別兜准尼,duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này 浽娘灾难㐌苔,nỗi nàng tai nạn đã đầy 浽払金重閉迡買傷,nỗi chàng kim trọng bấy chầy mới thương 自𣈜𰿘埮扶䘮,từ ngày muôn dặm phù tang 姅𫷜於坦遼陽吏茹,nửa năm ở đất liêu dương lại nhà 倍𨖅園翠𪭴󰑼,vội sang vườn thuý dò la 𥆾風景𬟗󰅒陀恪初,nhìn phong cảnh cũ nay đà khác xưa 苔園𦹵木𦰤䜹,đầy vườn cỏ mọc lau thưa 窻𦝄瓊揆壁湄也淶,song trăng quạnh quẽ vách mưa rã rời 𠓀𡢐芇体䏾𠊛,trước sau nào thấy bóng người 花桃𫷜外群唭󰊄冬,hoa đào năm ngoái còn cười gió đông 立茌燕冷󰜑空,xập xè én liệng lầu không 𦹵蘭󰘚坦𦼔封𨁪𩌂,cỏ lan mặt đất rêu phong dấu giày 𨭗墻核㭲木苔,cuối tường gai góc mọc đầy 𠫾𧗱尼仍𫮇尼𫷜初,đi về này những lối này năm xưa 終觥令𠖯如詞,chung quanh lặng ngắt như tờ 浽念心事悲𣇞𠳨埃,nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai 郎盈固几𨖅制,láng giềng có kẻ sang chơi 鄰󰑼仕𠳨󰜋𠄩事情,lân la sẽ hỏi một hai sự tình 𠳨翁翁默訟廷,hỏi ông ông mắc tụng đình 𠳨娘娘㐌半命贖吒,hỏi nàng nàng đã bán mình chuộc cha 𠳨茹茹㐌移賒,hỏi nhà nhà đã dời xa 𠳨払王󰞹共󰑼翠雲,hỏi chàng vương quan cùng là thuý vân 調󰅒沙淬庫巾,đều nay sa sút khó khăn 𠾔埋伴曰劍咹吝回,thuê may bán viết kiếm ăn lần hồi 調兜𩄰打𦝄𡗶,điều đâu sét đánh lưng trời 脱𦖑払脱用淶掣包,thoắt nghe chàng thoắt rụng rời xiết bao 倍嘆移住尼芇,vội han di trú nơi nao 打塘払買尋𠓨羡尼,đánh đường chàng mới tìm vào tận nơi 茹挣壁坦左哉,nhà tranh vách đất tả tơi 𦰤撩簾󰞺竹𤷍梠䜹,lau treo rèm nát trúc cài phên thưa 󰜋𡑝坦𦹵滛湄,một sân đất cỏ dầm mưa 強嗷喭浽強魚謹羕,càng ngao ngán nỗi càng ngơ ngẩn dường 打料蓮㗂外墻,đánh liều lên tiếng ngoài tường 払王𦖑㗂倍傍𧼋𦋦,chàng vương nghe tiếng vội vàng chạy ra 𢴑𢬣倍逴𠓨茹,dắt tay vội rước vào nhà 𠃅楼員外翁󰜏𦋦𣦍,mái lầu viên ngoại ông bà ra ngay 哭嘆計歇念西,khóc than kể hết niềm tây 払喂別浽渃尼朱渚,chàng ôi biết nỗi nước này cho chưa 翹兒分蒙如詞,kiều nhi phận mỏng như tờ 󰜋𠳒㐌磊𩅘絲貝払,một lời đã lỗi tóc tơ với chàng 﨤干家变𨔍羕,gặp cơn gia biến lạ dường 半命奴沛尋塘救吒,bán mình nó phải tìm đường cứu cha 用浪欺𨀈蹎𦋦,dùng dằng khi bước chân ra 極𤾓𠦳浽吲𠀧𦊚吝,cực trăm nghìn nỗi dặn ba bốn lần 律𠳒𥘀貝郎軍,trót lời nặng với lang quân 曼昆㛪奴翠雲台𠳒,mượn con em nó thuý vân thay lời 噲󰑼者𡮍義𠊛,gọi là trả chút nghĩa người 愁尼弋弋閍𠁀渚悁,sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên 刼尼緣㐌負緣,kiếp này duyên đã phụ duyên 夜臺群別仕填來生,dạ đài còn biết sẽ đền lai sinh 󰋇𠳒記註丁寧,mấy lời ký chú đinh ninh 𥱬𢚸底胣拮𠇮𦋦𠫾,ghi lòng để dạ cất mình ra đi 分牢萡貝翹兒,phận sao bạc mấy kiều nhi 払金𧗱妬昆時𠫾兜,chàng kim về đó con thì đi đâu 翁妑強呐強𤴬,ông bà càng nói càng đau 払強𦖑呐強油如荼,chàng càng nghe nói càng dàu như dưa 勿命抱󰊄𣻆湄,vật mình bão gió tuôn mưa 滛湜湥玉引蜍愧枚,dầm dề giọt ngọc thẫn thờ hồn mai 𤴬隊段𤴪隊催,đau đòi đoạn ghẻ đòi thôi 醒𦋦吏哭哭耒吏迷,tỉnh ra lại khóc khóc rồi lại mê 体払𤴬浽别離,thấy chàng đau nỗi biệt ly 忍󰁇翁買撫𧗱吏勸,nhận ngừng ông mới vỗ về lại khuyên 悲𣇞板㐌㨂船,bây giờ ván đã đóng thuyền 㐌停分萡坤填情鍾,đã đành phận bạc khôn đền tình chung 過傷𡭧󰒂岩蓬,quá thương chút nghĩa nham bòng 𠦳鐄身󰀎時𪡥補牢,nghìn vàng thân ấy thì hòng bỏ sao 𠴗𠼵勸解𤾓朝,dỗ dành khuyên giải trăm chiều 焒煩坤拉強挑䋦煩,lửa phiền khôn dập càng khêu mối phiền 誓初󰇾旦金環,thề xưa giở đến kim hoàn 𧵑初吏󰇾旦弹貝香,của xưa lại giở đến đàn với hương 生強𬂙体強傷,sinh càng trông thấy càng thương 肝強卽最𦛌強悴車,gan càng tức tối ruột càng xót xa 浪碎卒过蹎𦋦,rằng tôi trót quá chân ra 底朱典浽㵢花戞䕯,để cho đến nỗi trôi hoa dạt bèo 共饒誓説㐌𡗉,cùng nhau thề thốt đã nhiều 仍調鐄𥒥沛調呐空,những điều vàng đá phải điều nói không 渚𧜖襘拱𡞕𫯳,chưa chăn gối cũng vợ chồng 𢚸芇麻女𢴑𢚸朱當,lòng nào mà nỡ dứt lòng cho đang 包饒𧵑󰋇𣈜塘,bao nhiêu của mấy ngày đàng 群碎碎󰜋﨤娘買催,còn tôi tôi một gặp nàng mới thôi 浽傷呐𫽄歇𠳒,nỗi thương nói chẳng hết lời 謝辞生買湥洡𧿨𦋦,tạ từ sinh mới sụt sùi trở ra 倍𧗱所准園花,vội về sửa chốn vườn hoa 連𠶆員外翁妑共𨖅,rước mời viên ngoại ông bà cùng sang 晨昏針𡮍礼常,thần hôn chăm chút lễ thường 養親台𬌓𢚸娘𣈜初,dưỡng thân thay tấm lòng nàng ngày xưa 丁寧埋湥劄詩,đinh ninh mài giọt chép thơ 割𠊛尋隊迻詞𠴍咖,cắt người tìm tõi đưa tờ nhắn gia 別包功摱𧵑税,biết bao công mướn của thuê 臨淄󰋇度𠫾𧗱埮𣾺,lâm truy mấy độ đi về dặm khơi 𠊚󰜋尼𠳨󰜋尼,người một nơi hỏi một nơi 溟濛芇別𣷭𡗶尼芇,mênh mông nào biết bể trời nơi nao 生強惨切渴滈,sinh càng thảm thiết khát khao 如燶肝鉄如袍𢚸𣘈,như nung gan sắt như bào lòng son 𦛌蟳𣈜󰜋𤉗𤈊,ruột tằm ngày một héo don 雪霜𣈜󰜋耗𤷱命蟡,tuyết sương ngày một hao mòn mình ve 矧䜹𣅶醒𣅶迷,thẩn thờ lúc tỉnh lúc mê 𧖱蹺渃𬑉魂離占包,máu theo nước mắt hồn lìa chiêm bao 椿萱𢗼怍掣包,xuân huyên lo sợ xiết bao 過𦋦欺旦世芇麻咍,quá ra khi đến thế nào mà hay 倍傍懺所𪮙𣈜,vội vàng sắm sửa chọn ngày 緣雲󰟭㐌車𦀊朱払,duyên vân sớm đã se dây cho chàng 𠊛窈窕几文章,người yểu điệu kẻ văn chương 𪟦才𡛔色春當皮時,trai tài gái sắc xuân đương vừa thì 雖浪𢝙𫳘手歸,tuy rằng vui chữ thủ qui 𢝙尼㐌拮愁箕特芇,vui này đã cất sầu kia được nào 欺咹於𣅶𦋦𠓨,khi ăn ở lúc ra vào 強歐緣買強𩆋情初,càng âu duyên mới càng dào tình xưa 浽娘𢖵典包𣇞,nỗi nàng nhớ đến bao giờ 𣻆珠隊陣紆絲𤾓𨦩,tuôn châu đòi trận vò tơ trăm vòng 固欺永𨤔書房,có khi vắng vẻ thư phòng 炪炉香󰇾泛同𣈜初,đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa 𢯏𢴾𢷀𠯇㗂絲,bẻ bai rủ rỉ tiếng tơ 沉𠖤𤁕𤌋󰊄迻𢯦簾,trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm 羕如边屋边㙴,dường như bên ốc bên thềm 㗂嬌同望䏾襜𢠩恾,tiếng kiều đồng vọng bóng xiêm mơ màng 𪽝𢚸鑿𥒥𥱬鐄,bởi lòng tạc đá ghi vàng 想娘𢧚吏体娘𧗱低,tưởng nàng nên lại thấy nàng về đây 仍󰑼煩悶𣎀𣈜,những là phiền muộn đêm ngày 春秋別㐌対台󰋇吝,xuân thu biết đã đổi thay mấy lần 制科﨤會長文,chế khoa gặp hội tràng văn 王金拱占榜春󰜋𣈜,vương kim cùng chiếm bảng xuân một ngày 𨷶𡗶𢌌𨷑塘𩄲,cửa trời rộng mở đường mây 花嘲𡉦行香𠖤埮枌,hoa chào ngõ hạnh hương bay dặm phần 払王𢖵旦賒𧵆,chàng vương nhớ đến xa gần 𨖅茹終老謝恩周旋,sang nhà chung lão tạ ân chu tuyền 情初恩者󰒂填,tình xưa ân trả nghĩa đền 加親六買結緣朱陳,gia thân lúc mới kết duyên châu trần 払強珥𨀈青雲,chàng càng nhẹ bước thanh vân 浽払強𢪀賒𧵆強傷,nỗi chàng càng nghĩ xa gần càng thương 󰀎埃吲玉誓鐄,ấy ai dặn ngọc thề vàng 悲𣇞金馬玉塘貝埃,bây giờ kim mã ngọc đường với ai 𦰟䕯蹎㳥落類,ngọn bèo chân sóng lạc loài 𢪀命荣顕傷𠊛流離,nghĩ mình vinh hiển thương người lưu ly 𠳐𦋦外任臨淄,vâng ra ngoại nhậm lâm truy 開山𠦳埮妻兒󰜋󰟞,khai sơn nghìn dặm thê nhi một đoàn 琹堂𣈜𣎃清閒,cầm đường ngày tháng thanh nhàn 󰟭𣌉㗂䳽㗂弹逍遙,sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao 房春帳𢷀花桃,phòng xuân trướng rủ hoa đào 娘雲𦣰俸占包体娘,nàng vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng 省𦋦買𠯇共払,tỉnh ra mới rỉ cùng chàng 𦖑𠳒払拱𠄩塘信𪟽,nghe lời chàng cũng hai đường tin nghi 怒臨清貝臨淄,nọ lâm thanh với lâm truy 恪饒󰜋𫳘或欺固𠰃,khác nhau một chữ hoặc khi có lầm 冲机声氣相尋,trong cơ thanh khí tương tầm 於低或固佳音庒󰑼,ở đây hoặc có giai âm chăng là 升堂娘買𠳨查,thăng đường nàng mới hỏi tra 户都固几吏𫅷䜹𨖲,họ đô có kẻ lại già thưa lên 事尼㐌外𨑮年,sự này đã ngoại mười niên 碎它別󰘚別𠸜冷冷,tôi đà biết mặt biết tên rành rành 秀妑共馬監生,tú bà cùng mã giám sinh 𠫾𢱖𠊛於北京迻𧗱,đi mua người ở bắc kinh đưa về 翠翹才色埃皮,thuý kiều tài sắc ai bì 固芸弹吏覩芸文詩,có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ 坚貞𫽄沛肝皮,kiên trinh chẳng phải gan vừa 料命世󰀎沛𩢬世箕,liều mình thế ấy phải lừa thế kia 風塵𠹾㐌𠵱痆,phong trần chịu đã ê chề 𦀊緣𡢐吏嫁𧗱束郎,dây duyên sau lại gả về thúc lang 沛𢬣𡞕奇負傍,phải tay vợ cả phũ phàng 扒𧗱無錫算塘披花,bắt về vô tích toan đường bẻ hoa 𢴑命娘沛遁𦋦,dứt mình nàng phải trốn ra 𫽄埋吏﨤󰜋茹萡箕,chẳng may lại gặp một nhà bạc kia 脱奔𧗱脱半𠫾,thoắt buôn về thoắt bán đi 𩄲㵢䕯浽少之󰑼尼,mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi 俸兜吏﨤󰜋𠊛,bỗng đâu lại gặp một người 欣𠊛智勇迎𡗶威灵,hơn người trí dũng nghiêng trời uy linh 沖𢬣𰿘萬精兵,trong tay muôn vạn tinh binh 捁𧗱㨂秩󰜋城臨淄,kéo về đóng chật một thành lâm truy 𩯀絲各跡每期,tóc tơ các tích mọi kỳ 怨時者怨恩時者恩,oán thì trả oán ân thì trả ân 㐌𢧚固義固人,đã nên có nghĩa có nhân 畧𡢐論院賒𧵆誼𠸦,trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen 渚詳特户特𠸜,chưa tường được họ được tên 事尼𠳨束生員買詳,sự này hỏi thúc sinh viên mới tường 𦖑𠳒都呐𤑟𤉜,nghe lời đô nói rõ ràng 卽時迎帖𠶆払東生,tức thì nghênh thiếp mời chàng thúc sinh 浽娘𠳨歇分明,nỗi nàng hỏi hết phân minh 𫯳𡥵兜些性名󰑼之,chồng con đâu tá tính danh là gì 束浪﨤𣅶流離,thúc rằng gặp lúc lưu ly 冲軍碎𠳨少之𩯀絲,trong quân tôi hỏi thiếu gì tóc tơ 大王𠸜海户徐,đại vương tên hải họ từ 打悁𤾓陣飭餘𰿘𠊛,đánh quen trăm trận sức dư muôn người 﨤娘時於台州,gặp nàng thì ở thai châu 𨔍之國色天才沛緣,lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên 浘漨冲閉饒年,vẫy vùng trong bấy nhiêu niên 爫𢧚動地󰟹天同同,làm nên động địa kinh thiên đùng đùng 大軍屯㨂𡎝東,đại quân đồn đóng cõi đông 𧗱𡢐𫽄別雲夢爫牢,về sau chẳng biết vân mồng làm sao 𦖑詳梗𦰟消耗,nghe tường ngành ngọn tiêu hao 𢚸𥢆払𨻫劳刀矧蜍,lòng riêng chàng luống lao đao thẫn thờ 㤕台隻𦲿𠀧爲,xót thay chiếc lá bơ vơ 刼塵別𢷀包𣇞朱衝,kiếp trần biết giũ bao giờ cho xong 花㵢渃沚𣵶𣳔,hoa trôi nước chảy xuôi dòng 㤕身沈浽𤴬𢚸合散,xót thân chìm nổi đau lòng hợp tan 𠳒初㐌磊𰿘萬,lời xưa đã lỗi muôn vàn 𤗖𦎛群妬泛弹群低,mảnh gương còn đó phím đàn còn đây 弹琴窖謹魚𦀊,đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây 󰌎香別固刼尼女催,lò hương biết có kiếp này nữa thôi 萍蓬群𡮍賒吹,bình bồng còn chút xa xôi 䁀鍾牢女咹𡎢朱安,đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an 泣蒙撩印辞官,rắp mong treo ấn từ quan 󰋇滝拱𤂬󰋇岸拱戈,mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng qua 𤄱命冲󰠨干戈,giấn mình trong áng can qua 𠓨生𦋦死和󰑼体饒,vào sinh ra tử hoạ là thấy nhau 𢪀調𡗶瀋域溇,nghĩ điều trời thẳm vực sâu 䏾𫚳沁󰠩別兜麻𥆾,bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn 仍󰑼赧那待信,những là nấn ná đợi tin 𬋟湄㐌別󰋇番対移,nắng mưa đã biết mấy phen đổi dời 𠄼𩄲俸体詔𡗶,năm mây bỗng thấy chiếu trời 欽頒色旨旦尼停停,khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành 金時改任南平,kim thì cải nhậm nam bình 払王拱改任城維陽,chàng vương cũng cải nhậm thành duy dương 懺生車馭倍鐄,sắm xanh xe ngựa vội vàng 𠄩茹拱順󰜋𣈜赴官,hai nhà cũng thuận một ngày phó quan 仕𦖑世賊㐌散,xảy nghe thế giặc đã tan 㳥淹福建焒殘浙江,sóng êm phúc kiến lửa tàn chiết giang 特信金買𫫵王,được tin kim mới rủ vương 便塘拱吏尋娘𡢐初,tiện đường cùng lại tìm nàng sau xưa 杭州旦妬閉𣇞,hàng châu đến đó bấy giờ 寔信𠳨特𩯀絲停停,thật tin hỏi được tóc tơ rành rành 浪𣈜󰟭怒交兵,rằng ngày sớm nọ giao binh 失机辞㐌收灵陣前,thất cơ từ đã thu linh trận tiền 娘翹功奇𫽄填,nàng kiều công cả chẳng đền 令軍吏扒押緣土酋,lệnh quân lại bắt ép duyên thổ tù 娘陀招玉沉珠,nàng đà gieo ngọc trầm châu 滝前塘妬󰀎墓紅顔,sông tiền đường đó ấy mồ hồng nhan 傷喂空合麻散,thương ôi không hợp mà tan 󰜋茹荣顕貞寃󰜋娘,một nhà vinh hiển riêng oan một nàng 招魂設位礼常,chiêu hồn thiết vị lễ thường 解寃立󰜋弹長边滝,giải oan lập một đàn tràng bên sông 𦰟朝𡽫泊重重,ngọn triều non bạc trùng trùng 潙𬂙群想𦑃紅想招,vời trông còn tưởng cánh hồng lúc gieo 情深变惨𨔍調,tình thâm biển thảm lạ điều 芇魂精𧗱別蹺准芇,nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào 机緣兜俸𨔍台,cơ duyên đâu bỗng lạ thay 𮗓緣兜俸尋𠓨典尼,giác duyên đâu bỗng tìm vào đến nơi 𬂙𨖲灵位𫳘排,trông lên linh vị chữ bài 秩󰟹買𠳨仍𠊛兜些,thất kinh mới hỏi những người đâu ta 群緣枚吏群𠊛,còn duyên may lại còn người 群暈𦝄泊群𠳒願初,còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa 菓枚𠀧𬙞欺皮,quả mai ba bảy khi vừa 桃𡽫󰉺料車絲及時,đào non sớm liệu xe tơ kịp thì 𢴑𠳒娘倍拔𠫾,dứt lời nàng vội gạt đi 事𰿘𢆥𡳵計之碑𣇞,sự muôn năm cũ kể chi bây giờ 󰜋𠳒雖固約初,một lời tuy có ước xưa 察命待󰊄油湄㐌𡗉,xét mình dãi gió dầu mưa đã nhiều 呐強虎𢢆𤾓朝,nói càng hổ thẹn trăm chiều 時朱𦰟渃水朝沚吹,thì cho ngọn nước thuỷ triều chảy xuôi 払浪呐拱𨔍𠁀,chàng rằng nói cũng lạ đời 酉𢚸箕丕群𠳒󰀎牢,dẫu lòng kia vậy còn lời ấy sao 󰜋𠳒㐌律深交,một lời đã trót thâm giao 𠁑𡗶固坦𨕭高固𡗶,dưới trời có đất trên cao có trời 酉浪物対𣋀移,dẫu rằng vật đổi sao dời 死生沛𡨹𥙩𠳒死生,tử sinh phải giữ lấy lời tử sinh 緣箕固負之情,duyên kia có phụ chi tình 麻算支挭鍾情爫𠄩,mà toan chia gánh chung tình làm hai 娘浪家室緣諧,nàng rằng gia thất duyên hài 㤕𢚸恩愛埃埃拱𢚸,xót lòng ân ái ai ai cũng lòng 𢪀浪冲道嬏𫯳,nghĩ rằng trong đạo vợ chồng 花𦹳封蕋𦝄𨦩𧷺𦎛,hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương 𫳘貞登價𠦳鐄,chữ trinh đáng giá nghìn vàng 𤒘花𫽄𢢆貝払枚初,đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa 妾自遇变旦𣇞,thiếp từ ngộ biến đến giờ 蜂戈𧊉吏㐌乘醜車,ong qua bướm lại đã thừa xấu xa 閉迡󰊄匝湄沙,bấy chầy gió táp mưa sa 󰋇𦝄拱缺󰋇花拱殘,mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn 群之󰑼丐紅顔,còn chi là cái hồng nhan 㐌衝身世群算浽芇,đã xong thân thế còn toan nỗi nào 𢪀命𫽄虎命牢,nghĩ mình chẳng hổ mình sao 敢󰝡塵垢預𠓨布荆,dám đem trần cấu dự vào bố kinh 㐌咍払𥘀爲情,đã hay chàng nặng vì tình 𬖉花畑𫽄󰠪命𡗋𠱋,trông hoa đèn chẳng tủi mình lắm ru 自𣈙怯󰁮房秋,từ rày khép cửa phòng thu 𫽄修時拱󰑼修買󰑼,chẳng tu thì cũng là tu mới là 払油𪫢且情賒,chàng dù nghĩ đến tình xa 󰝡情琴鉄対𦋦琹旗,đem tình cầm sắt đổi ra cầm cờ 呐之結𩯀車絲,nói chi kết tóc xe tơ 㐌𢞂奇𦛌麻洳奇𠁀,đã buồn cả ruột mà dơ cả đời 払浪窖呐𢧚𠳒,chàng rằng khéo nói nên lời 麻冲𨤰沛固𠊛固些,mà trong lẽ phải có người có ta 初󰅒冲道弹妑,xưa nay trong đạo đàn bà 𫳘貞箕拱固𠀧𬙞羕,chữ trinh kia cũng có ba bảy dường 固欺变固欺常,có khi biến có khi thường 固權芇沛󰜋塘執經,có quyền nào phải một đường chấp kinh 如娘𥙩孝爫貞,như nàng lấy hiếu làm trinh 蓓芇朱濁特命󰀎爲,bụi nào cho đục được mình ấy vay 𡗶群底固歆󰅒,trời còn để có hôm nay 散霜別午盎𩄲𡨌𡗶,tan sương biết ngõ áng mây giữa trời 花殘麻吏添鮮,hoa tàn mà lại thêm tươi 𦝄殘𦓡吏欣𨑮𠄻初,trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa 固調之女麻𪟽,có điều chi nữa mà ngờ 客戈塘底𠾿哬払羊,khách qua đường để hững hờ chàng tiêu 𦖑払呐㐌歇調,nghe chàng nói đã hết điều 𠄩親時拱决蹺󰜋排,hai thân thì cũng quyết theo một bài 歇𠳒坤𨤰咥𠳒,hết lời khôn lẽ chối lời 𨃴頭娘仍𥐆𨱽咀嘆,gót đầu nàng những vắn dài thở than 茹皮𨷑席團圓,nhà vừa mở tiệc đoàn viên 花𤐝𦰟𤒘紅杆幅𬗢,hoa soi ngọn đuốc hồng chen bức là 其饒交𥛉󰜋茹,cùng nhau giao bái một nhà 礼它覩礼堆󰑼覩堆,lễ đà đủ lễ đôi là đủ đôi 洞房迢迭󱋓󰠫,động phòng dìu dặt chén mồi 氷傾緣買唅𠿯情初,bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa 仍自連𡉦桃絲,những từ sen ngó đào tơ 𨑮𠄻𢆥買悲𣇞󰑼低,mười lăm năm mới bây giờ là đây 情緣󰀎合散尼,tình duyên ấy hợp tan này 悲勸󰋇浽𣎀尼𦝄高,bi hoan mấy nỗi đêm này trăng cao 更𣌉幅錦𢷀幍,canh khuya bức gấm rủ thao 𠁑畑𤏣義𦟐桃添春,dưới đèn tỏ nghĩa má đào thêm xuân 情人吏﨤情人,tình nhân lại gặp tình nhân 花初蜂𡳵󰋇分情鍾,hoa xưa ong cũ mấy phân tình chung 娘浪分妾㐌停,nàng rằng phận thiếp đã đành 固爫之女丐命補𠫾,có làm chi nữa cái mình bỏ đi 𢪀払󰒂𡳵情記,nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi 朝𢚸噲固唱隨𡮨枚,chiều lòng gọi có xướng tuỳ mảy may 𥢆𢚸㐌𢢆𡗋台,riêng lòng đã thẹn lắm thay 共它󰘚惮眉𠫆苦𥋳,cũng đà mặt dạn mày dày khó coi 仍󰑼歐厭𨦩外,những là âu yếm vành ngoài 群算𨷑󰘚貝𠊛朱戈,còn toan mở mặt với người cho qua 吏如仍𫗁𠊛些,lại như những thói người ta 𣾼香𠁑󰠬𢯏花𡳳務,vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa 拱洳󰇾辱排路,cũng nhơ giở nhuốc bày trò 群情兜女麻𫌵帝催,còn tình đâu nữa mà thù đấy thôi 𠊛腰些醜貝𠊛,người yêu ta xấu với người 腰饒時吏平𨑮負饒,yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau 󰘇茹油併𧗱𡢐,cửa nhà dù tính về sau 時群㛪妬路求姉低,thì còn em đó lọ cầu chị đây 𡦂貞群󰜋𡮍尼,chữ trinh còn một chút này 𫽄扲木󰠭束𨃐朱散,chẳng cầm mộc vững thúc giày cho tan 群𡗉恩爱滇滇,còn nhiều ân ái chan chan 咍之圍丐花殘麻制,hay gì vầy cái hoa tàn mà chơi 払浪哏咘󰜋𠳒,chàng rằng gắn bó một lời 俸空󰠩渃-𡗶𠴊饒,bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau 㤕𠊛流落閉𥹰,xót người lưu lạc bấy lâu 想誓説𥘀拱𡗉,tưởng thề thốt nặng cũng nhiều 傷饒生死㐌𡗉,thương nhau sinh tử đã nhiều 迻饒群少闭饒󰑼情,đưa nhau còn thiếu bấy nhiêu là tình 澄春絲柳群撑,chừng xuân tơ liễu còn xanh 𢪀渚渚脱塊鋉爱恩,nghĩ chưa chưa thoát khỏi vành ái ân 𦎛冲𫽄拙蓓塵,gương trong chẳng chút bụi trần 󰜋𠳒决罕𰿘分敬添,một lời quyết hẳn muôn phần kính thêm 閉楼渧𣷭摸針,bấy lâu đáy bể mò kim 󰑼𡗉鐄𥒥沛尋𦝄花,là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa 埃𪟽吏合󰜋茹,ai ngờ lại họp một nhà 路󰑼𧜖襘買𦋦瑟琴,lọ là chăn gối mới ra sắt cầm 𦖑𠳒所襖掑簪,nghe lời sửa áo cài trâm 叩頭𥛉畧高深𠦳重,khấu đầu lạy trước cao thâm nghìn trùng 身殘溱濁恢冲,thân tàn trăn đục khơi trong 󰑼𢘾君死恪𢚸𠊛些,là nhờ quân tử khác lòng người ta 󰋇𠳒心腹𦛌𦚐,mấy lời tâm phúc ruột rà 相知󰒂󰀎買󰑼相知,tương tri nghĩa ấy mới là tương tri 𨔾𩂏𦅰纀少之,chở che đùm bọc thiếu gì 𤾓𢆥名節拱𧗱𣎀-,trăm năm danh tiết cũng về đêm nay 脱催𢬣吏琴𢬣,thoắt thôi tay lại cầm tay 強腰爲󰞺強傷爲情,càng yêu vì nết càng thương vì tình 添𤓢架浽香缾,thêm nến giá nỗi hương bình 共饒吏祝󱋓瓊交歡,cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan 情初來𣼽坤寒,tình xưa lai láng khôn hàn 從容吏𠳨𦰟弹𣈜初,thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa 娘浪爲󰋇塘絲,nàng rằng vì mấy đường tơ 𡗋𠊛朱旦悲𣇞吏催,lắm người cho đến bây giờ lại thôi 咹󱋔時事㐌耒,ăn năn thì sự đã rồi 你𢚸𠊛󰉵𠳐𠳒󰜋番,nể lòng người cũ vâng lời một phen 泛弹迢迭𢬣仙,phím đàn dè dặt tay tiên 𤌋沉高󰞺㗂弹𧵆賒,khói trầm cao nét tiếng đàn gần xa 曲兜淡蔭陽和,khúc đâu đầm ấm dương hoà 󰀎󰑼蝴蝶咍󰑼莊生,ấy là hồ điệp hay là trang sinh 曲兜淹爱春情,khúc đâu êm ái xuân tình 󰀎魂蜀帝咍命杜鵑,ấy hồn thục đế hay mình đỗ quyên 冲牢珠㳶溋涓,trong sao châu nhỏ duềnh quyên 蔭牢曷玉蓝田買冬,ấm sao hạt ngọc lam điền mới đông 津𦖻𦖑𨔊𠄼宫,lọt tai nghe suốt năm cung 㗂芇󰑼𫽄恼燶𠱋𡁞,tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao 払浪譜󰀎𢬣芇,chàng rằng phổ ấy tay nào 初牢愁惨󰅒牢𢝙圍,xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy 傷𢝙𪽝在𢚸尼,thương vui bởi tại lòng này 咍󰑼苦尽旦𣈜甘來,hay là khổ tận đến ngày cam lai 娘浪爲𡮍咍制,nàng rằng vì chút hay chơi 断膓㗂󰀎害𠊛閉𥹰,đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu 󰜋番知己共饒,một phen tri kỷ cùng nhau 卷𦀊自帝𧗱𡢐拱除,cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa 傳路渚𣴓𩯀絲,chuyện trò chưa cạn tóc tơ 𬷤陀嘅創𡗶皮孕東,gà đà gáy sáng trời vừa dựng đông 情𥢆払吏呐󰠃,tình riêng chàng lại nói cùng 󰜋茹埃拱𨔍𨓡𠸦劳,một nhà ai cũng lạ lùng khen lao 朱咍淑女志高,cho hay thục nữ chí cao 沛𠊛𣋽槾最桃如埃,phải người sớm mận tối đào như ai 𠄩情院尾和𠄩,hai tình vẹn vẽ hoà hai 𫽄𥪞𧜖襘拱外琴詩,chẳng trong chăn gối cũng ngoài cầm thơ 欺󱋓𨢇欺局旗,khi chén rượu khi cuộc cờ 欺󰏙花𦬑欺徐𦝄𨖲,khi xem hoa nở khi chờ trăng lên 𠀧生㐌菲𨑮願,ba sinh đã phỉ mười nguyền 緣堆𡋿拱󰑼緣伴排,duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy 𢖵𠳒立󰜋庵𩄲,nhớ lời lập một am mây 遣𠊛身戚逴柴𮗓緣,khiến người thân thích rước thầy giác duyên 典尼㨂󰁮掑杄,đến nơi đóng cửa cài then 𦼔𠆳技額𦹵𨕭𠃅茹,rêu trùm kẽ ngạch cỏ trên mái nhà 師它󰇼𬟥方車,sư đà hái thuốc phương xa 𩄲𠖤鶴另別󰑼尋兜,mây bay hạc lánh biết là tìm đâu 𥘀爲𡮍󰒂初𡢐,nặng vì chút nghĩa xưa sau 𨕭庵據𡨹香油𣋚枚,trên am cứ giữ hương dầu hôm mai 󰜋茹福祿𫡂𠄩,một nhà phúc lộc gồm hai 天年弋弋官堦各吝,thiên niên dằng dặc quan giai lần lần 丞家𫽄歇娘雲,thừa gia chẳng hết nàng vân 󰜋𣘃樛木󰜋𡑝桂槐,một cây cù mộc một sân quế hoè 風流富貴埃皮,phong lưu phú quý ai bì 圍春󰜋󰠮底碑𰿘𠁀,vi xuân một cửa để bia muôn đời 𡄎咍𰿘事在𡗶,ngẫm hay muôn sự tại trời 𡗶箕㐌扒爫𠊛固身,trời kia đã bắt làm người có thân 扒風塵沛風塵,bắt phong trần phải phong trần 朱清高買特分清高,cho thanh cao mới được phần thanh cao 固兜天為𠊛芇,có đâu thiên vị người nào 𫳘才𫳘命𣼭󰠢奇𠄩,chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai 固才麻𢚁之才,có tài mà cậy chi tài 𫳘才連貝𫳘灾󰜋韻,chữ tài liền với chữ tai một vần 㐌芒𥙩業𠓨身,đã mang lấy nghiệp vào thân 拱停責吝𡗶𧵆𡗶賒,cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa 善根於在𢚸些,thiện căn ở tại lòng ta 𫳘心箕買朋𠀧𫳘才,chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài 𠳒圭抇𢶒容𨱽,lời quê nhặt gói dông dài 模𢝙拱特󰜋𠄽󰠯更,mua vui cũng được một vài trống canh 𤾓𢆥𥪞𡎝𠊛些,trăm năm trong cõi người ta 𡨸才𡨸命窖󰑼恄饒,chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau 󰠵戈没局𣷭橷,trải qua một cuộc bể dâu 仍調𬖉𧡊㐌𤴬疸𢚸,những điều trông thấy đã đau đớn lòng 𨔍之彼嗇斯豊,lạ gì bỉ sắc tư phong 𡗶撑涓貝𦟐紅打悭,trời xanh quen với má hồng đánh ghen 稿𦹳吝󰇾𠓀畑,cảo thơm lần giở trước đèn 風情固錄群傳史撑,phong tình có lục còn truyền sử xanh 浪𢆥嘉靖朝明,rằng năm gia tĩnh triều minh 𦊚方𪹚𣼽𠄩京凭鐄,bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng 固茹員外户王,có nhà viên ngoại họ vương 家資擬拱常常堛中,gia tư nghĩ cũng thường thường bậc trung 没𤳆𡥵次𣖢𢚸,một trai con thứ rốt lòng 王觀󰑼𡨸綏𣳔儒家,vương quan là chữ nối dòng nho gia 頭𢚸𠄩妸素娥,đầu lòng hai ả tố nga 翠翹󰑼姉㛪󰑼翠雲,thuý kiều là chị em là thuý vân 枚骨格雪精神,mai cốt cách tuyết tinh thần 没𠊛没𨤔𨑮分院𨑮,một người một vẻ mười phân vẹn mười 雲󰏙莊重恪潙,vân xem trang trọng khác vời 囷𦝄苔惮󰞺𧍋𦬑囊,khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang 花唭玉説端莊,hoa cười ngọc thốt đoan trang 𩄲輸渃𩯀雪讓牟䏧,mây thua nước tóc tuyết nhường màu da 翹強色稍漫𣻕,kiều càng sắc sảo mặn mà 搊皮才色吏󰑼分欣,so bề tài sắc lại là phần hơn 灡秋水󰞺春山,làn thu thuỷ nét xuân sơn 花悭輸𧺀柳𪬡歛撑,hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh 󰜋堆迎渃迎城,một đôi nghiêng nước nghiêng thành 色停隊没才停和𠄩,sắc đành đòi một tài đành hoạ hai 聰明本産性𡗶,thông minh vốn sẵn tính trời 坡芸詩畫𨇜味𰙔吟,pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm 宮商漏堛五音,cung thương làu bậc ngũ âm 芸𥢆咹坦胡琹没張,nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương 曲茄𢬣捛𢧚章,khúc nhà tay lựa nên chương 没篇薄命吏強󰞽人,một thiên bạc mệnh lại càng não nhân 風流窒墨紅裙,phong lưu rất mực hồng quần 春撑執齒細旬及筭,xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê 㤿𧛋帳𢷀幔𩂏,êm niềm trướng rủ màn che 墻東蜂𧊉𠫾𧗱默埃,tường đông ong bướm đi về mặc ai 節皮𡥵燕迻梭,tiết vừa con én đưa thoi 韶光𠃩𨔿㐌外𦒹𨑮,thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi 𦹵𡽫撑羡蹎𡗶,cỏ non xanh tận chân trời 梗梨𤽸點󰜋𢽼󱖮花,cành lê trắng điểm một vài bông hoa 清明𥪞節𣎃𠀧,thanh minh trong tiết tháng ba 礼󰑼掃墓哙󰑼踏清,lễ là tảo mộ gọi là đạp thanh 𧵆賒奴󱋨燕嬰,gần xa nô nức yến anh 姉㛪懺所步行𨔈春,chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân 習耀才子佳人,dập dìu tài tử giai nhân 馭車如渃襖裙如𣑻,ngựa xe như nước áo quần như nêm 衮昂塸埬𢹣𨖲,ngổn ngang gò đống kéo lên 梭鐄鈽𫽘烣殘紙󰒆,thoi vàng búa rắc tro tàn giấy bay 斜斜䏾我𧗱西,tà tà bóng ngả về tây 姉㛪他矧攔𢬣𦋦𧗱,chị em thơ thẩn dan tay ra về 𨀈寅蹺𦰟小溪,bước dần theo ngọn tiểu khê 吝󰏙風景固皮清清,lần xem phong cảnh có bề thanh thanh 㝹㝹𣳔渃捥觥,nao nao dòng nước uốn quanh 𣜿橋儒𡮈𡳳𡌿北昂,nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang 茌茌捻坦邊塘,sè sè nắm đất bên đàng 油油𦰟𦹵姅鐄姅撑,dàu dàu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh 浪𬁖𥪞節清明,rằng sao trong tiết thanh minh 麻低香𤌋永醒世麻,mà đây hương khói vắng tanh thế mà 王觀買引𧵆賒,vương quan mới dẫn gần xa 淡仙娘𧘇初󰑼𰙔兒,đạm tiên nàng ấy xưa là ca nhi 浽名才色没時,nổi danh tài sắc một thì 𠮿嗃外𨷶劎之燕鸚,xôn xao ngoài cửa kém gì yến anh 刼紅顔固蒙萌,kiếp hồng nhan có mong manh 姅澄春脱技梗天香,nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương 固𠊛客於遠方,có người khách ở viễn phương 賒𦖑拱󱋨㗂娘尋制,xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi 船情皮󰠼旦尼,thuyền tình vừa ghé đến nơi 時㐌簪技󰜍淶包𣇞,thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ 󰟀空冷𡴯如詞,buồng không lạnh ngất như tờ 𨁪車馭㐌󰷳瀘𣻕撑,dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh 哭嘆坤掣事情,khóc than khôn xiết sự tình 窖無緣閉󰑼命貝些,khéo vô duyên bấy là mình với ta 㐌空縁畧庄麻,đã không duyên trước chăng mà 時之𡭧約哙󰑼縁𡢐,thì chi chút ước gọi là duyên sau 懺生攝梓車珠,sắm xanh nếp tử xe châu 𡏧燶没捻默油𦹵花,vùi nông một nắm mặc dầu cỏ hoa 𣦆包兎𣵰鵶斜,trải bao thỏ lặn ác tà 𧘇墓無主埃麻咏𠶀,ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm 𢚸󰠲産𤷱傷心,lòng đâu sẵn món thương tâm 説𦖑翹㐌潭潭珠沙,thoắt nghe kiều đã đầm đầm châu sa 𤴬疸台分弹󰜏,đau đớn thay phận đàn bà 𠳒󰑼分薄拱󰑼𠳒終,lời là phận bạc cũng là lời chung 負旁之貝化工,phũ phàng chi mấy hoá công 𣈜撑𤷱痗𦟐紅配坡,ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha 𤯨辰情󰝸𥢆埃,sống thì tình chẳng riêng ai 窖台托𬺗𦋦𠊛情空,khéo thay thác xuống ra người tình không 芇𠊛鳯乍鸞終,nào người phượng chạ loan chung 芇𠊛惜綠貪紅󰑼埃,nào người tiếc lục tham hồng là ai 㐌空几兑𠊛懷,đã không kẻ đoái người hoài 産低些劎没𠄽𥘀香,sẵn đây ta kiếm một vài nén hương 哙󰑼﨤𫽻𫡉塘,gọi là gặp gỡ giữa đường 和󰑼𠊛𠁑𤂬鐄别朱,hoạ là người dưới suối vàng biết cho 啉𠽍哏㗑𡮈𫰅,lầm rầm khấn vái nhỏ to 拉𡎦把𦹵畧墓𨀈𦋦,sụp ngồi bả cỏ trước mồ bước ra 没漨𦹵愛䏾斜,một vùng cỏ áy bóng tà 󰊄囂囂𠺙没𢽼𦰟𦰤,gió hiu hiu thổi một vài ngọn lau 𢯰簪産㩫𠃅頭,rút trâm sẵn giắt mái đầu 拍䏧核咏𦊚勾𠀧韻,vạch da cây vịnh bốn câu ba vần 吏強迷𢠨心神,lại càng mê mẩn tâm thần 吏強𥪸朗秦銀𫽄𦋦,lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra 吏強塢湥󰞺花,lại càng ủ dột nét hoa 愁𣻆坦綏珠沙𥐆𨱽,sầu tuôn đứt nối châu sa vắn dài 雲浪姉拱𠽋唭,vân rằng chị cũng nực cười 窖餘渃眜哭𠊛𠁀初,khéo dư nước mắt khóc người đời xưa 浪紅顔自𠦳初,rằng hồng nhan tự nghìn xưa 丐調薄命固除埃󰠳,cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu 浽念想典𦓡𤴬,nỗi niềm tưởng đến mà đau 𧡊𠊛𬛩妬别𡢐世芇,thấy người nằm đó biết sau thế nào 觀浪姉呐咍牢,quan rằng chị nói hay sao 没調󰑼没運𠓨苦𦖑,một điều là một vận vào khó nghe 於低陰氣𥘀泥,ở đây âm khí nặng nề 䏾朝㐌我𨤮槐群賒,bóng chiều đã ngả dặm hòe còn xa 翹浪仍等才花,kiều rằng những đấng tài hoa 𣩂󰑼体魄群󰑼精𮎦,chết là thể phách còn là tinh anh 易台情吏﨤情,dễ thay tình lại gặp tình 徐󰏙乙𧡊顯靈悲𣇞,chờ xem ắt thấy hiển linh bây giờ 没𠳒呐渚及䜹,một lời nói chửa kịp thưa 丿󰠳陣󰊄捲旗典𣦍,phút đâu trận gió cuốn cờ đến ngay 泑泑覩祿拸核,ào ào đổ lộc đưa cây 於𥪝羕固香𠖤𠃣𡗉,ở trong dường có hương bay ít nhiều 提澄𦰟󰊄吝蹺,đè chừng ngọn gió lần theo 𨁪𩌂曾𨀈󰷳印停停,dấu giày từng bước rêu in rành rành 𩈘𥆾埃乃調驚,mặt nhìn ai nấy đều kinh 娘浪尼寔精誠𫽄賒,nàng rằng này thực tinh thành chẳng xa 有情些吏﨤些,hữu tình ta lại gặp ta 𫽄泥幽顯買󰑼姉㛪,chẳng nề u hiển mới là chị em 㐌𢚸顯現朱󰏙,đã lòng hiển hiện cho xem 謝𢚸娘吏綏添𢽼𠳒,tạ lòng nàng lại nối thêm vài lời 𢚸䜹淶𣼽𥟍徊,lòng thơ lai láng bồi hồi 㭲核吏拍没排古詩,gốc cây lại vạch một bài cổ thi 用浪姅於姅𧗱,dùng dằng nửa ở nửa về 樂鐄󰠳㐌㗂𦖑𧵆𧵆,nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần 𬖉澄𧡊没文人,trông chừng thấy một văn nhân 弄𢶻𢬣叩𨀈吝𨤮冰,lỏng buông tay khấu bước lần dặm băng 提𢹂𦝄襊󰊄𦝄,đề huề lưng túi gió trăng 𡢐蹎蹺󰜋𠄽繩𡥵𡥵,sau chân theo một vài thằng con con 雪印色馭󰙃𤶐,tuyết in sắc ngựa câu giòn 𦹵坡味襖染𡽫䏧𡗶,cỏ pha màu áo nhuộm non da trời 裊賒買𤏣𩈘𠊛,nẻo xa mới tỏ mặt người 客陀𬺗馭細尼敘情,khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình 鞋文吝𨀈𨤮撑,hài văn lần bước dặm xanh 没𡓄如体核瓊梗瑤,một vùng như thể cây quỳnh cành dao 払王捐󰘚𦋦嘲,chàng vương quen mặt ra chào 𠄩翹𠵱󰘚納𠓨𠁑花,hai kiều e mặt nép vào dưới hoa 原𠊛觥橘󰠳賒,nguyên người quanh quất đâu xa 户金𠸜重本茹簪纓,họ kim tên trọng vốn nhà trâm anh 𪤍富貴堛才名,nền phú quí bậc tài danh 文章󰞺坦聰明性𡗶,văn chương nết đất thông minh tính trời 天資才貌捽撝,thiên tư tài mạo tót vời 𠓨𥪞風雅𦋦外豪花,vào trong phong nhã ra ngoài hào hoa 終觥刎坦渃茹,chung quanh vẫn đất nước nhà 貝王觀𫏾刎󰑼同親,với vương quan trước vẫn là đồng thân 刎𦖑𦹳𠽋鄕隣,vẫn nghe thơm nức hương lân 没𪤍銅雀鎖春𠄩嬌,một nền đồng tước khoá xuân hai kiều 渃𡽫隔󰋇󰟀桃,nước non cách mấy buồng điều 仍󰑼濫唒󰠐妖祝蒙,những là trộm dấu thầm yêu chốc mòng 枚台解逅相逢,may thay giải cấu tương phùng 﨤旬妬𦲿妥𢚸尋花,gặp tuần đố lá thoả lòng tìm hoa 䏾紅落𧡊裊賒,bóng hồng nhác thấy nẻo xa 春蘭秋菊漫麻奇𠄩,xuân lan thu cúc mặn mà cả hai 𠊛國色几天才,người quốc sắc kẻ thiên tài 情𥪞如㐌󰘚外群𠵱,tình trong như đã mặt ngoài còn e 執廛干省干迷,chập chờn cơn tỉnh cơn mê 󰟱𡎢𫽄便𢴑𧗱㐱坤,rốn ngồi chẳng tiện dứt về chỉn khôn 䏾斜如逐干盆,bóng tà như giục cơn buồn 客陀𬺗馭𠊛群𥊘蹺,khách đà xuống ngựa người còn nghé theo 󰡈溪渃沚𤄯漂,dưới khe nước chảy trong veo 邊求絲柳䏾朝㐌𦋦,bên cầu tơ liễu bóng chiều đã ra 翹自𧿨𨃴帳花,kiều từ trở gót trướng hoa 󰘚𡗶典坦鉦陀收空,mặt trời đến đất chiêng đà thu không 𦎛娥永永慈窻,gương nga vành vạnh từ song 鐄招痕渃核𪱨䏾𡑝,vàng gieo ngấn nước cây lồng bóng sân 海棠扡𦰟東鄰,hải đường lả ngọn đông lân 湥霜撩𥘀梗春󰑼陀,giọt sương treo nặng cành xuân la đà 没命𤎜𥋴素娥,một mình rạng ngắm tố nga 遁塘賒買浽賒排排,rộn đường xa với nỗi xa bời bời 𠊛麻典世時催,người mà đến thế thì thôi 𠁀繁花拱󰑼𠁀補𠫾,đời phồn hoa cũng là đời bỏ đi 𠊛󰠳﨤𫽻爫之,người đâu gặp gỡ làm chi 𤾓𢆥別固緣之台空,trăm năm biết có duyên gì thay không 衮昂𤾓䋦邊𢚸,ngổn ngang trăm mối bên lòng 𢧚勾絶妙寓𥪞性情,nên câu tuyệt diệu ngụ trong tính tình 征征䏾月熾萌,chênh chênh bóng nguyệt xế mành 𢭸𡎢邊󰡂没命燒燒,tựa ngồi bên triện một mình thiu thiu 率󰠳𧡊没小嬌,thoắt đâu thấy một tiểu kiều 固朝風韻固朝清新,có chiều phong vận có chiều thanh tân 霜印󰘚雪坡身,sương in mặt tuyết pha thân 樂鐄蕩蕩如𧵆如賒,nhạc vàng lãng đãng như gần như xa 連𢜠噋𠳨𠻀󰑼,liền mừng đón hỏi dò la 桃源落𡓃󰠳麻典低,đào nguyên lạc lối đâu mà đến đây 䜹浪清氣初󰅒,thưa rằng thanh khí xưa nay 買共饒𣅶班𣈜㐌悁,mới cùng nhau lúc ban ngày đã quên 寒家於𠃅西阡,hàn gia ở mé tây thiên 𠁑𣳔渃沚边𨕭固橋,dưới dòng nước chảy bên trên có cầu 忝𢚸下顧典饒,thêm lòng hạ cố đến nhau 󰋇𠳒下賜捻珠招鐄,mấy lời hạ tứ ném châu gieo vàng 𠳐呈會主󰏙詳,vâng trình hội chủ xem tường 麻󰏙𥪞𢼂断膓固𠸜,mà xem trong sổ đoạn trường có tên 歐停果刼人緣,âu đành quả kiếp nhân duyên 拱𠊛没會没船󰠳賒,cũng người một hội một thuyền đâu xa 尼𨑮排買買𦋦,này mười bài mới mới ra 勾神吏摱筆花𦘧撝,câu thần lại mượn bút hoa vẽ vời 翹𠳐領意提排,kiều vâng lĩnh ý đề bài 𢬣僊没󰖽𨇜𨑮曲吟,tay tiên một vẫy đủ mười khúc ngâm 󰏙䜹𠽋𭈿𠸦󰠐,xem thơ nức nở khen thầm 價仃繡口錦心恪常,giá đành tú khẩu cẩm tâm khác thường 󰂇󰝂𠓨集斷膓,ví đem vào tập đoạn trường 時撩解一之讓朱埃,thì treo giải nhất chi nhường cho ai 㙴花客㐌𧿨鞋,thềm hoa khách đã trở hài 娘群於吏没𠄩叙情,nàng còn ở lại một hai tự tình 𩙌兜鄭幅萌萌,gió đâu sịch bức mành mành 醒𦋦買別浪命占包,tỉnh ra mới biết là mình chiêm bao 𬂙蹺芇𧡊󰠳芇,trông theo nào thấy đâu nào 香乘羕唉𦋦𠓨󰠳低,hương thừa dường hãy ra vào đâu đây 没命量慮更迡,một mình lưỡng lự canh chầy 塘賒𢪀浽𡢐尼麻驚,đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh 花㵢䕯󰟅㐌仃,hoa trôi bèo dạt đã đành 别緣命别分命世傕,biết duyên mình biết phận mình thế thôi 浽𥢆笠笠㳥㵢,nỗi riêng lớp lớp sóng trôi 𢪀隊干吏湥洡隊干,nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn 重嬌𡃚𠯇帳鸞,giọng kiều rền rĩ trướng loan 茹萱秩醒𠳨干故之,nhà huyên chợt tỉnh hỏi cơn cớ gì 故𬁖陳濁更𣌉,cớ sao trằn trọc canh khuya 牟花梨唉滛湜湥湄,màu hoa lê hãy dầm dề giọt mưa 䜹浪𡭧分𬏝䜹,thưa rằng chút phận ngây thơ 養生堆女𩯀絲渚填,dưỡng sinh đôi nợ tóc tơ chưa đền 𣇜𣈜制𡏢淡僊,buổi ngày chơi mả đạm tiên 𥃱𠫾率𧡊應連占包,nhắp đi thoắt thấy ứng liền chiêm bao 斷膓󰑼𢼂世芇,đoạn trường là số thế nào 排𦋦世𧘇詠𠓨世箕,bài ra thế ấy vịnh vào thế kia 據𥪞夢兆麻推,cứ trong mộng triệu mà suy 分𡥵傕固𦋦之枚𡢐,phận con thôi có ra gì mai sau 𠰺浪夢兆據󰠳,dạy rằng mộng triệu cứ đâu 俸空謨󰞽職愁𢪀芇,bỗng không mua não chuốc sầu nghĩ nao 𠳐𠳒𡅳解濕高,vâng lời khuyên giải thấp cao 渚衝調𢪀㐌滛脉霜,chưa xong điều nghĩ đã dào mạch sương 外窻兎矢鶯鐄,ngoài song thỏ thẻ oanh vàng 腋墻葻柳𠖤昂𫏾萌,nách tường bông liễu bay ngang trước mành 軒斜擱䏾征征,hiên tà gác bóng chênh chênh 浽𥢆𥢆鄭𡬷𥢆没命,nỗi riêng riêng trạnh tấc riêng một mình 朱咍󰑼𫗂有情,cho hay là thói hữu tình 妬埃𢴑䋦絲萌朱衝,đố ai dứt mối tơ mành cho xong 払金自吏書窻,chàng kim từ lại thư song 浽娘更更边𢚸𠴠虧,nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây 愁冬強刻強苔,sầu đông càng khắc càng đầy 𠀧秋論吏󰜋𣈜𨱽稽,ba thu dọn lại một ngày dài ghê 𩄲秦鎖謹窻𦂛,mây tần khoá kín song the 𡏧紅料裊𠫾𧗱占包,bụi hồng liệu nẻo đi về chiêm bao 旬𦝄鈌𥒦油耗,tuần trăng khuyết đĩa dầu hao 󰘚𢠩想󰘚𢚸嗷喭𢚸,mặt mơ tưởng mặt lòng ngao ngán lòng 󰟀文唏冷如銅,buồng văn hơi lạnh như đồng 竹痴󰇽兎絲𣳔𧊉鸞,trúc se ngón thỏ tơ chùng phím loan 萌湘拂拂𩙌弹,mành tương phất phất gió đàn 香洟味女茶漧喠情,hương gây mùi nhớ trà khan giọng tình 󰂇庒緣女𠀧生,ví chăng duyên nợ ba sinh 爫之󰝂𫗁傾城撩𤽗,làm chi đem thói khuynh thành trêu ngươi 氷傾𢖵景𢖵𠊛,bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người 𢖵尼奇遇倍移𨃴𠫾,nhớ nơi kỳ ngộ vội dời gót đi 󰜋𣳔𦹵木撑荑,một dòng cỏ mọc xanh rì 渃吟𤄯沕𧡊之女󰠳,nước ngâm trong vắt thấy gì nữa đâu 󰠶朝如改干愁,gió chiều như gợi cơn sầu 葦𦰤囂乙如牟改撩,vi lô hiu hắt như màu khảy trêu 芸𥢆𢖵𠃣想𡗉,nghề riêng nhớ ít tưởng nhiều 侵侵提裊篮橋吝郎,xăm xăm đè nẻo lam kiều lần sang 審嚴謹槓高墙,thâm nghiêm kín cổng cao tường 件𣳔𦲿𧺀𢴑塘𫚳撑,cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh 羅䜹絲柳葻萌,lơ thơ tơ liễu buông mành 𡥵鶯𭓇呐𨕭梗𠸍𠶣,con oanh học nói trên cành mỉa mai 󰋇吝󰘇㨂杄󱕦,mấy lần cửa đóng then cài 𣲆㙴花用别𠊛於󰠳,dãy thềm hoa rụng biết người ở đâu 秦銀𨅸捽𣇞𥹰,tần ngần đứng suốt giờ lâu 𬧖觥秩𧡊𠃅𡢐固茹,dạo quanh chợt thấy mé sau có nhà 󰑼茹吳越商家,là nhà ngô việt thương gia 󰟀空抵妬𠊛賒渚𧗱,buồng không để đó người xa chưa về 𥙩調道𭓇𠳨税,lấy điều đạo học hỏi thuê 襊弹𥝥册提𢹂遁𨖅,túi đàn cặp sách đề huề dọn sang 固核固𥒥産床,có cây có đá sẵn sàng 固軒揽翠󰞺鐄渚派,có hiên lãm thuý nét vàng chưa phai 𢜠󰠐准𧘇𫳘排,mừng thầm chốn ấy chữ bài 𠀧生歐罕緣𡗶之低,ba sinh âu hẳn duyên trời chi đây 窻糊姅怯𫅩𩄲,song hồ nửa khép cánh mây 墻東𥊘眜𣈜𣈜恒𬖉,tường đông ghé mắt ngày ngày hằng trông 𡬷𡬼銅鎖原封,tấc gang đồng tỏa nguyên phong 絶𩂟芇𧡊䏾紅𠓨𦋦,tuyệt mù nào thấy bóng hồng vào ra 忍自舘客鄰羅,nhẫn từ quán khách lân la 旬𦝄瀋脱𫢩陀噡𠄩,tuần trăng thấm thoát nay đà thèm hai 隔墻沛𣇜㤿𡗶,cách tường phải buổi êm trời 𠁑桃差固䏾𠊛切他,dưới đào sai có bóng người thướt tha 損琴捉襖倍𦋦,buông cầm xốc áo vội ra 香群𦹳𠽋𠊛陀永醒,hương còn thơm nức người đà vắng tanh 吝蹺墻錦𨄹觥,lần theo tường gấm dạo quanh 𨕭桃恪𧡊没梗金钗,trên đào nhác thấy một cành kim thoa 拁𢬣𢭲𥙩𧗱茹,giơ tay với lấy về nhà 尼𥪞閨閣󰠳𦓡典低,này trong khuê các đâu mà đến đây 𡄎歐𠊛󰀎寶尼,ngẫm âu người ấy báu này 𫽄緣渚易𠓨𢬣埃擒,chẳng duyên chưa dễ vào tay ai cầm 連𢬣𥋴𥊘𠴠𦣰,liền tay ngắm nghía biếng nằm 唉群倘倘香沉渚派,hãy còn thoang thoảng hương trầm chưa phai 散霜㐌𧡊䏾𠊛,tan sương đã thấy bóng người 觥墻𦋦衣尋頺謹魚,quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ 生陀固意待徐,sinh đà có ý đợi chờ 隔墻𨖲㗂賒迻厭𢚸,cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng 釵尼扒特虚空,thoa này bắt được hư không 別󰠳合補𦓡蒙珠𧗱,biết đâu hợp phố mà mong châu về 㗂翹𦖑津边箕,tiếng kiều nghe lọt bên kia 恩𠊛君子詫之𧵑淶,ơn người quân tử sá gì của rơi 隻釵芇𧵑󰋇𨑮,chiếc thoa nào của mấy mươi 𦓡𢚸重義輕財掣包,mà lòng trọng nghĩa khinh tài xiết bao 生浪󰠷里𦋦𠓨,sinh rằng lân lý ra vào 𧵆低芇沛𠊛芇賒吹,gần đây nào phải người nào xa xôi 特𣈙如𡭧𦹳淶,được rày như chút thơm rơi 計陀少󰞽𢚸𠊛閉󰅒,kể đà thiểu não lòng người bấy nay 󰋇𥹰買特没𣈜,mấy lâu mới được một ngày 仃蹎𣵲𡭧念西噲󰑼,dừng chân gạn chút niềm tây gọi là 倍𧗱添𥙩𧵑茹,vội về thêm lấy của nhà 釧鐄堆隻巾𬗢没󰉓,xuyến vàng đôi chiếc khăn là một vuông 堛𩄲𨂚𨀈𦰟墻,bực mây rón bước ngọn tường 沛𠊛歆怒𤑟𤉜𫽄差,phải người hôm nọ rõ ràng chẳng sai 𠶤𠼾󰇾意湥提,sượng sùng giữ ý rụt rè 几𥚆𤑟󰘚𠊛𠵱檜頭,kẻ nhìn rõ mặt người e cúi đầu 浪自偶尔﨤饒,rằng từ ngẫu nhĩ gặp nhau 󰠐𬖉濫𢖵閉𥹰㐌𤶐,thầm trông trộm nhớ bấy lâu đã chồn 昌枚性㐌𢷀𤷱,xương mai tính đã rũ mòn 吝𩢬埃別唉群𣋚󰅒,lần lừa ai biết hãy còn hôm nay 𣎃𧷺如𠳚宫𩄲,tháng tròn như gửi cung mây 陳陳没分挹核㐌料,trần trần một phận ấp cây đã liều 便抵嗔没𠄩調,tiện đây xin một hai điều 臺𦎛𤐝典𨁪䕯朱庒,đài gương soi đến dấu bèo cho chăng 謹魚娘買䜹浪,ngần ngừ nàng mới thưa rằng 𫗁茹氷雪質恒菲葑,thói nhà băng tuyết chất hằng phỉ phong 油欺𦲿𧺀紙紅,dù khi lá thắm chỉ hồng 𢧚庒時拱在𢚸媄吒,nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha 𥘀𢚸㤕柳爲花,nặng lòng xót liễu vì hoa 𥘷𡥵㐌別󰠳𦓡敢䜹,trẻ con đã biết đâu mà dám thưa 生浪𣈙𩙌枚湄,sinh rằng rày gió mai mưa 𣈜春㐌易情期󰋇欺,ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi 油𫽄察𬌓情癡,dù chăng xét tấm tình si 舌些𦓡固益之典埃,thiệt ta mà có ích gì đến ai 𡭧之哏咘󰜋𠄩,chút chi gắn bó một hai 朱停耒仕料排䋦萌,cho đành rồi sẽ liệu bài mối manh 悃𤍌油負𡬷誠,khuôn thiêng dù phụ tấc thành 拱料補过春撑󰜋𠁀,cũng liều bỏ quá xuân xanh một đời 量春油決狹𤞑,lượng xuân dù quyết hẹp hòi 功㧅󱁲𫽄舌催𡗋由,công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru 朗𦖑𠳒呐如油,lặng nghe lời nói như ru 朝春易遣󰞺秋𪿒顒,chiều xuân dễ khiến nét thu ngại ngùng 浪𥪞𣇜買𨔍𨓡,rằng trong buổi mới lạ lùng 你𢚸固𨤰擒𢚸朱當,nể lòng có lẽ cầm lòng cho đang 㐌𢚸君子多恾,đã lòng quân tử đa mang 󰜋𠳒𠳐鑿𥒥鐄始終,một lời vâng tạc đá vàng thuỷ chung 特𠳒如𢶒𬌓𢚸,được lời như cởi tấm lòng 󰇾金珠貝巾紅𢭂𢬣,giở kim châu với khăn hồng trao tay 浪𤾓𢆥拱自低,rằng trăm năm cũng từ đây 𧵑信噲󰜋𡭧尼爫𥱬,của tin gọi một chút này làm ghi 産𢬣把𦑗花葵,sẵn tay bả quạt hoa quì 貝梗釵𧘇卽時𢬭𢭂,với cành thoa ấy tức thì đổi trao 𠬠𠳒哏咘膝膠,một lời gắn bó tất giao 𠃅𡢐羕固𠮿嗃㗂𠊛,mái sau dường có xôn xao tiếng người 倍傍𦲿用花淶,vội vàng lá rụng hoa rơi 払𧗱書院娘移樓粧,chàng về thư viện nàng dời lầu trang 自畨𥒥别歲鐄,từ phen đá biết tuổi vàng 情強滲𤀏𢚸強謹魚,tình càng thấm thía lòng càng ngẩn ngơ 滝洋󰜋带農滁,sông dương một dải nông sờ 边𬖉頭怒边徐𡳳箕,bên trông đầu nọ bên chờ cuối kia 󰜋墙雪點霜𩂏,một tường tuyết điểm sương che 信春󰠳易𠫾𧗱朱𫧇,tin xuân đâu dễ đi về cho năng 吝吝𣈜𩙌𣈘𦝄,lần lần ngày gió đêm trăng 絲紅甚錄㐌澄春戈,tơ hồng rậm lục đã chừng xuân qua 𣈜皮生日外家,ngày vừa sinh nhật ngoại gia 𨕭𠄩堂𠁑女󰑼𠄩㛪,trên hai đường dưới nữa là hai em 熷𤇊懺所襖襜,tưng bừng sắm sửa áo xiêm 卞𤼸󰜋礼賒󰝂𡬷誠,biện dâng một lễ xa đem tấc thành 茹香清永󰜋命,nhà hương thanh vắng một mình 𡄎機會遇㐌停𣋚󰅒,ngẫm cơ hội ngộ đã dành hôm nay 時珍式式産排,thì trân thức thức sẵn bày 𨃴蓮率率𬧖𣦍𠃅墙,gót sen thoăn thoắt dạo ngay mé tường 隔花仕𠱆㗂鐄,cách hoa sẽ dặng tiếng vàng 𠁑花㐌𧡊固払𨅸𬖉,dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông 責𢚸哬𠾿貝𢚸,trách lòng hờ hững với lòng 焒香祝底冷𫥌閉𥹰,lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu 仍󰑼㙮𢖵𢬭愁,những là đắp nhớ đổi sầu 雪霜染姅𠃅頭花森,tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm 娘浪𫗄扒湄檎,nàng rằng gió bắt mưa cầm 㐌甘弊貝知音閉迡,đã cam tệ với tri âm bấy chầy 永茹特𣇜𣋚󰅒,vắng nhà được buổi hôm nay 𥙩𢚸噲𡭧𦋦低謝𢚸,lấy lòng gọi chút ra đây tạ lòng 吝蹺𡶀假𠫾妄,lần theo núi giả đi vòng 𡳳墻羕固裊通買摷,cuối tường dường có nẻo thông mới rào 䞮𢬣𨷑鎖洞桃,sấn tay mở khoá động đào 枝𩄲𬖉𤑟𡓃𠓨天台,rẽ mây trông tỏ lối vào thiên thai 𩈘𥆾𩈘強添鮮,mặt nhìn mặt càng thêm tươi 邊𠳒萬福邊𠳒寒喧,bên lời vạn phúc bên lời hàn huyên 𠁔𦠘𧗱准書軒,sánh vai về chốn thư hiên 𡄎𠳒風月𥘀願𡽫滝,ngâm lời phong nguyệt nặng nguyền non sông 𨕭案筆架書同,trên yên bút giá thư đồng 惔清没幅幀松撩𨕭,đạm thanh một bức tranh tùng treo trên 風霜特𨤔天然,phong sương được vẻ thiên nhiên 摱𠸦󰠸筆強𥆾強鮮,mặn khen nét bút càng nhìn càng tươi 生浪樸畫皮耒,sinh rằng phác hoạ vừa rồi 品題嗔󰜋𠄽𠳒添花,phẩm đề xin một vài lời thêm hoa 遇欺𩙌匝湄沙,ngộ khi gió táp mưa sa 曠𨕭仃筆討𢽼𦊚勾,khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu 𠸦才𠽙玉噴珠,khen tài nhả ngọc phun châu 娘班妸謝拱󰠳世尼,nàng ban ả tạ cũng đâu thế này 刼修初󰂇𫽄𠫆,kiếp tu xưa ví chẳng dày 福芇𢬭時價尼朱昂,phúc nào đổi thì giá này cho ngang 娘浪凜烈容光,nàng rằng lẫm liệt dung quang 𫽄𡑝玉佩時坊金門,chẳng sân ngọc bội thì phường kim môn 擬命分蒙𦑃𧋃,nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn 囷撑㐌別󰉓𧷺𦓡𫨩,khuôn xanh đã biết vuông tròn mà hay 𢖵自𢆥唉䜹𤷙,nhớ từ năm hãy thơ ngây 固𠊛相士断𣦍󰜋𠳒,có người tướng sĩ đoán ngay một lời 𮎦花發𧻭𦋦外,anh hoa phát tiết ra ngoài 𠦳秋薄命󰜋𠁀才花,nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa 𬖉𠊛吏𥋴典些,trông người lại ngắm đến ta 没𠫆󰜋蒙別󰑼固𢧚,một dày một mỏng biết là có nên 生浪邂逅󰑼緣,sinh rằng giải cấu là duyên 初󰅒人定勝天共𡗉,xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều 油󰠳解結典調,dù đâu giải kết đến điều 時󰝂鐄𥒥𦓡料貝身,thì đem vàng đá mà liều với thân 𨇜調曲裡殷勤,đủ điều khúc lý ân cần 𢚸春派派󱋓春藏藏,lòng xuân phơi phới chén xuân tàng tàng 𣈜盃𥐆𫽄首𪮚,ngày vui ngắn chẳng thủ gang 𬖉𦋦鵶㐌吟𦎛𡽫兑,trông ra ác đã ngậm gương non đoài 永茹𫽄便𡎢佳,vắng nhà chẳng tiện ngồi dai 啫払娘買急移蔥紗,giã chàng nàng mới kíp dời song sa 典茹皮𧡊信茹,đến nhà vừa thấy tin nhà 𠄩親群󰇾席花渚𧗱,hai thân còn dở tiệc hoa chưa về 󰘇外倍𢷀簾𦂛,cửa ngoài vội rủ rèm the 駸駸氷𨇒園𣌉󰜋命,xăm xăm băng lối vườn khuya một mình 抇䜹𦎛𢶒頭梗,nhặt thưa gương gối đầu cành 𦰟畑𬖉𧡊帳螢吃囂,ngọn đèn trông thấy trướng huỳnh hắt hiu 生皮𢭸案燒燒,sinh vừa tựa án thiu thiu 󰇾朝如醒󰇾朝如迷,giở chiều như tỉnh giở chiều như mê 㗂𨖲仕洞聀槐,tiếng lên sẽ động giấc hoè 䏾𦝄㐌熾花梨吏𧵆,bóng trăng đã xế hoa lê lại gần 氷傾嵿𡶀𡽫神,bâng khuâng đỉnh núi non thần 群疑聀夢𣈘春𢠩恾,còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng 娘浪曠永𣎀長,nàng rằng khoảng vắng đêm trường 爲花朱沛𠴗塘尋花,vì hoa cho phải đổ đường tìm hoa 悲𣇞𤑟󰘚堆些,bây giờ rõ mặt đôi ta 別󰠳耒女𫽄󰑼占包,biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao 倍𢜠爫礼連𠓨,vội mừng làm lễ liền vào 臺蓮浽蠟窻桃添香,đài sen nối sáp song đào thêm hương 箋誓拱討󰜋章,tiên thề cùng thảo một chương 𩯀𩄲󰜋約刀鐄𢺺𠄩,tóc mây một ước dao vàng chia hai 暈𦝄域域𥪞𡗶,vầng trăng vằng vặc trong trời 仃寧𠄩𠰘没𠳒雙雙,đinh ninh hai miệng một lời song song 𩯀絲根紊𡬷𢚸,tóc tơ căn vặn tấc lòng 𤾓𢆥鑿󰜋𫳘同典昌,trăm năm tạc một chữ đồng đến xương 󱋓霞𫫺喠瓊漿,chén hà sánh giọng quỳnh tương 𦄂𦂛香論屏𦎛䏾籠,dải the hương lộn bình gương bóng lồng 生浪𩙌沫𦝄𬺚,sinh rằng gió mát trăng trong 閉𥹰󰅒󰜋𡭧𢚸渚甘,bấy lâu nay một chút lòng chưa cam 𨃉霜渚𪤍橋藍,chày sương chưa nện cầu lam 𢜝吝巾過𦋦讒所庄,sợ lần khân quá ra sàm sỡ chăng 娘浪紅葉赤绳,nàng rằng hồng diệp xích thằng 󰜋𠳒共㐌㗂浪相知,một lời cũng đã tiếng rằng tương tri 停調月怒花箕,đừng điều nguyệt nọ hoa kia 外𦋦埃吏惜之貝埃,ngoài ra ai lại tiếc gì với ai 払浪𦖑浽琴臺,chàng rằng nghe nổi cầm đài 渃𡽫隴仍𠻴𦖻終期,nước non luống những lắng tai chung kỳ 䜹浪賤技詫之,thưa rằng tiện kỹ sá chi 㐌𢚸𠰺典𠰺時沛𠳐,đã lòng dạy đến dạy thì phải vâng 軒𡢐撩産琴𦝄,hiên sau treo sẵn cầm trăng 倍鐄生㐌擒㨢昂眉,vội vàng sinh đã cầm nâng ngang mày 娘浪藝𨳒𥢆𢬣,nàng rằng nghề mọn riêng tay 爫之朱𥘀𢚸尼凜申,làm chi cho nặng lòng này lắm thân 搊寅𦀊武𦀊文,so dần dây vũ dây văn 𦊚𦀊𫰅𡮈蹺韻宮問,bốn dây to nhỏ theo vần cung vấn 曲󰠳漢楚戰塲,khúc đâu hán sở chiến trường 𦖑𦋦㗂鉄㗂鐄扦饒,nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau 曲󰠳司馬鳯求,khúc đâu tư mã phượng cầu 𦖑𦋦如怨如愁沛庒,nghe ra như oán như sầu phải chăng 稽康尼曲廣㖫,kê khang này khúc quảng lăng 󰜋浪流水𠄩浪行雲,một rằng lưu thuỷ hai rằng hành vân 過關尼曲昭君,quá quan này khúc chiêu quân 姅分戀主姅分思家,nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia 𥪝如㗂䳽𠖤戈,trong như tiếng hạc bay qua 濁如渃𤂬買沙姅潙,đục như nước suối mới sa nửa vời 㗂寬如𩙌倘外,tiếng khoan như gió thoảng ngoài 㗂牟派派如𡗶覩湄,tiếng mau phơi phới như trời đổ mưa 𦰟畑欺𤏣欺𤎎,ngọn đèn khi tỏ khi mờ 遣𠊛𡎦帝𦓡魚謹愁,khiến người ngồi đấy mà ngơ ngẩn sầu 欺𢭸𨆝欺儈頭,khi tựa gối khi cúi đầu 欺紆𠃩曲欺珠堆眉,khi vò chín khúc khi chau đôi mày 浪𫨩時寔󰑼𫨩,rằng hay thì thực là hay 𦖑𦋦吟䔲呐荄世芇,nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào 搊之仍堛清騷,so chi những bực thanh tao 寔𢚸命拱耗耗𢚸𠊛,thiệt lòng mình cũng hao hao lòng người 浪悁秩󰞺𠫾耒,rằng quen mất nết đi rồi 粃𢝙催拱性𡗶别𫳵,tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao 𠳒鐄𠳐領意高,lời vàng vâng lĩnh ý cao 和寅寅扒𡭧芇特空,hoạ dần dần bớt chút nào được không 花香強𤏣式紅,hoa hương càng tỏ thức hồng 頭眉𡳃󰘚強濃𬌓腰,đầu mày cuối mặt càng nồng tấm yêu 㳥情羕㐌漂漂,sóng tình dường đã xiêu xiêu 󰏙𥪞歐厭固朝𣳮淶,xem trong âu yếm có chiều lả lơi 䜹浪停𥙩爫制,thưa rằng đừng lấy làm chơi 𠯇朱䜹歇󰜋𠳒㐌㝹,dẽ cho thưa hết một lời đã nao 尾之󰜋朶桃夭,vẻ chi một đoá đào yêu 園紅之敢垠巢𫚳撑,vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh 㐌朱𠓨堛布荆,đã cho vào bậc bố kinh 道從夫𥙩𫳘貞爫頭,đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu 𦋦從𨕭濮中𣘛,ra tuồng trên bộc trong dâu 時𡥵𠊛𧘇埃求爫之,thì con người ấy ai cầu làm chi 沛調咹󰟉於時,phải điều ăn xổi ở thì 浪𤾓𢆥女補𠫾󰜋𣈜,rằng trăm năm nỡ bỏ đi một ngày 𡄎緣奇遇初𫢩,ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay 侶堆埃吏𫅠齊崔張,lứa đôi ai lại đẹp tày thôi trương 𩄲湄打覩𥒥鐄,mây mưa đánh đổ đá vàng 過朝𢧚㐌󱋓𠴔燕󰢒,quá chiều nên đã chán chường yến anh 𥪝欺𢭸𦑃𨕭梗,trong khi tựa cánh trên cành 𦓡𢚸𥜤󰠹㐌呈󰜋畨,mà lòng rẻ rúng đã trình một bên 𠃅西底令香願,mái tây để lạnh hương nguyền 朱緣潭𧺀𦋦緣狓傍,cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng 招梭𠓀𫽄𡨹床,gieo thoi trước chẳng giữ giàng 底𡢐𢧚𢢆共払𪽝埃,để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai 倍之柳押花奈,vội chi liễu ép hoa nài 群身乙吏填培固欺,còn thân ắt lại đền bồi có khi 𧡊𠳒端正易𦖑,thấy lời đoan chính dễ nghe 払強添𢘝添爲𨑮分,chàng càng thêm nể thêm vì mười phân 䏾艚皮𤁕𨤔𡑝,bóng tàu vừa lạt vẻ sân 信󰠳㐌典󰘇垠噲𠓨,tin đâu đã đến cửa ngăn gọi vào 娘時倍阻󰟀桃,nàng thì vội trở buồng đào 生時𨄹𨀈𡑝桃倍𦋦,sinh thì dạo bước sân đào vội ra 󰘇柴皮吘杄花,cửa sài vừa ngỏ then hoa 家童𠓨𠳚書茹買𢀨,gia đồng vào gửi thư nhà mới sang 󰠐信叔父辤堂,đem tin thúc phụ từ đường 巴爲旅󰊽他鄕提攜,bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề 遼陽隔阻山溪,liêu dương cách trở sơn khê 椿堂急噲生𧗱𧦈䘮,xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang 𠻵信掣浽驚惶,mảng tin xiết nỗi kinh hoàng 氷命輦𠓀臺粧叙情,băng mình lẻn trước đài trang tự tình 𨃴頭每浽丁寧,gót đầu mọi nỗi đinh ninh 浽茹䘮𩯀浽命賒吹,nỗi nhà tang tóc nỗi mình xa xôi 事󰠳渚及堆囬,sự đâu chưa kịp đôi hồi 緣󰠳渚及󰜋𠳒𢭂絲,duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ 𦝄誓群妬猪猪,trăng thề còn đó trơ trơ 敢賒吹𩈘麻䜹撻𢚸,dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng 外𠦳𨤮祝𠀧冬,ngoài nghìn dặm chốc ba đông 䋦愁欺𫽻朱衝群迡,mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy 廛鐄𡨹玉朱𫨩,gìn vàng giữ ngọc cho hay 朱停𢚸几蹎𩄲𨤔𡗶,cho đành lòng kẻ chân mây vẻ trời 𦖻𦖑𫆧綏排排,tai nghe ruột rối bời bời 忍如娘買𤋵𠳒𠓀𡢐,nhẩn nha nàng mới giãi lời trước sau 翁絲恄補之饒,ông tơ ghét bỏ chi nhau 渚𢝙森合㐌愁坡配,chưa vui sum họp đã sầu pha phôi 共饒卒㐌𥘀𠳒,cùng nhau trót đã nặng lời 酉台𠃅𩯀敢移𢚸絲,dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ 管包𣎃待𢆥徐,quản bao tháng đợi năm chờ 擬𠊛咹𩙌𦣰湄㤕󰠐,nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm 㐌願𠄩𫳘同心,đã nguyền hai chữ đồng tâm 𤾓𢆥誓拯揞琴待埃,trăm năm thề chẳng ôm cầm đợi ai 群𡽫群渃群𨱽,còn non còn nước còn dài 群𧗱群𢖵典𠊛𣋚𫢩,còn về còn nhớ đến người hôm nay 用孕渚𡝖移𢬣,dùng dằng chưa nỡ rời tay 暈東𬂙㐌𥪸𣦍𣟪茹,vầng đông trông đã đứng ngay nóc nhà 碍顒󰜋𨀈󰜋賒,ngại ngùng một bước một xa 没𠳒珍重珠沙󰋇行,một lời trân trọng châu sa mấy hàng 𢷏鞍掛挭倍傍,buộc yên quảy gánh vội vàng 䋦愁仕姅𨀈塘𢺺𠄩,mối sầu sẻ nửa bước đàng chia hai 𢝙内風景圭𠊛,buồn nội phong cảnh quê người 頭梗鵑日𡳳𡗶鴈䜹,đầu cành quyên nhặt cuối trời nhạn thưa 󰞽𠊛𬂍󰊄旬湄,não người cữ gió tuần mưa 󰜋𣈜𥘀挭相思󰜋𠊛,một ngày nặng gánh tương tư một người 娘時𨅸揨軒西,nàng thì đứng tựa hiên tây 𠃩囬問曰如圍䋦絲,chín hồi vấn vít như vầy mối tơ 𬂙澄𤌋𡴯窻䜹,trông chừng khói ngất song thưa 花㵢聀𧺀柳賖壳鐄,hoa trôi giấc thắm liễu xơ xác vàng 秦銀𭧙𨃴楼粧,tần ngần dạo gót lầu trang 󰜋󰟞𢜠壽外鄕買𧗱,một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về 寒喧渚及啫㖷,hàn huyên chưa kịp dã dề 差衙俸𧡊𦊚皮㖔𡁞,sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao 𠊛腋𡱩几𢬣刀,người nách thước kẻ tay đao 頭𬌥𩈘馭呦呦如雷,đầu trâu mặt ngựa ào ào như lôi 拁扛󰜋老󰜋𫦻,già giang một lão một trai 󰜋𦀊󰟁類纀𠄩󰋟情,một dây vô loại buộc hai thâm tình 苔茹㘇㗂𧋆撑,đầy nhà vang tiếng ruồi xanh 用淶湥柳散情檜枚,rụng rời giọt liễu tan tành cội mai 圖細軟𧵑𥢆𢬣,đồ tế nhuyễn của riêng tây 沚𥑥生𭎑朱苔襊貪,sạch sành sanh quét cho đầy túi tham 調󰠳𠖤纀埃爫,điều đâu bay buộc ai làm 尼埃單泣秩緘俸仍,này ai đan rập giật giàm bỗng dưng 𠳨𦋦𡢐買别浪,hỏi ra sau mới biết rằng 沛𠸜称率在𠊟半絲,phải tên xưng xuất tại thằng bán tơ 󰜋茹恍惚謹魚,một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ 㗂寃𠰺保案疑𫭧𩄲,tiếng oan dậy bảo án ngờ dựng mây 下辞𠹚𥛉卒𣈜,hạ từ van vái trót ngày 的𦖻憐恤負𢬣摧殘,điếc tai lân tuất phũ tay tồi tàn 󰟌高𢫫虐𦀊寃,rường cao rút ngược dây oan 酉𠊛𥒥拱󰞺肝路𠊛,dẫu người đá cũng nát gan lọ người 𩈘𬖉𤴬疸用移,mặt trông đau đớn rụng rời 寃尼群󰜋呌𡗶仍賒,oan này còn một kêu trời nhưng xa 󰜋𣈜𨔍𫗁差衙,một ngày lạ thói sai nha 爫朱酷害𫽄戈爲錢,làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền 𫳵朱骨肉院全,sao cho cốt nhục vẹn tuyền 𥪞欺遇变從權别𫳵,trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao 緣會遇德劬勞,duyên hội ngộ đức cù lao 𫳘情𫳘孝邊芇𥘀欣,chữ tình chữ hiếu bên nào nặng hơn 底𠳒誓海明山,để lời thệ hải minh sơn 爫𡥵𠓀沛填恩生成,làm con trước phải đền ơn sinh thành 決情娘買下情,quyết tình nàng mới hạ tình 𠯇朱底妾半命贖吒,dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha 户終固几吏𫅷,họ chung có kẻ lại già 拱𥪞衙役吏󰑼慈心,cũng trong nha dịch lại là từ tâm 𧡊娘孝重情深,thấy nàng hiếu trọng tình thâm 爲娘𢪀拱傷󰠐㤕𢠿,vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay 併排律妬論低,tính bài lót đó luồn đây 固𠀧𤾓两役尼買吹,có ba trăm lạng việc này mới xuôi 唉𧗱暫付㩜外,hãy về tạm phó giam ngoài 𠸕娘規料𥪞堆𠀧𣈜,dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày 傷𢚸𡥵𥘷䜹芇,thương lòng con trẻ thơ nào 﨤干禍󰊄灾𠖤不期,gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ 𤴬𢚸死别生離,đau lòng tử biệt sinh ly 身群𫽄惜惜之典緣,thân còn chẳng tiếc tiếc gì đến duyên 曷湄詫𢪀分𢤞,hạt mưa sá nghĩ phận hèn 料󰝡𡬷𦹵決填𠀧春,liệu đem tấc cỏ quyết đền ba xuân 事𢚸吘貝氷人,sự lòng ngỏ với băng nhân 信霜吨𠰺賒𧵆㖔𡁞,tin sương đồn đại xa gần xôn xao 𧵆沔固󰜋媒芇,gần miền có một mụ nào 迻𠊛遠客尋𠓨問名,đưa người viễn khách tìm vào vấn danh 𠳨𠸜浪馬監生,hỏi tên rằng mã giám sinh 𠳨圭浪縣臨清共則,hỏi quê rằng huyện lâm thanh cũng tắc 過年濯外𦊛旬,quá niên trạc ngoại tư tuần 𪵟鬚󰠺隊襖裙炳包,mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao 𠓀柴𡢐伵㖔𡁞,trước thầy sau tớ lao xao 如氷迻䋦逴𠓨楼粧,như băng đưa mối rước vào lầu trang 㨳𨕭𡎦卒産床,ghế trên ngồi tót sẵn sàng 󰟀𥪞䋦㐌𠽖娘急𦋦,buồng trong mối đã giục nàng kíp ra 浽命添息浽茹,nỗi mình thêm tức nỗi nhà 㙴花󰜋𨀈淚花󰋇行,thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng 礙顒憚󰊄𠲖霜,ngại ngùng dạn gió e sương 疑花䏾𢢆𬖉𦎛󰘚𪠗,ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày 䋦強援𩅘扒𢬣,mối càng vén tóc bắt tay 󰞺𢞂如菊命𤷍如枚,nét buồn như cúc mình gầy như mai 旦都斤色斤才,đắn đo cân sắc cân tài 押宮琴月此牌𦑗詩,ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ 󰚷濃󰜋𨤔󰜋於,mặn nồng một vẻ một ưa 平𢚸客買隨機迭迢,bằng lòng khách mới tuỳ cơ dặt dìu 浪摸玉典藍橋,rằng mua ngọc đến lam kiều 聘儀𠳐𠰺包饒帝呈,sính nghi vâng dạy bao nhiêu đấy chiềng 䋦浪當價𠦳鐄,mối rằng đáng giá nghìn vàng 﨤茹洳量𠊛傷敢奈,gấp nhà nhờ lượng người thương dám nài 𪂲掑扒󰜋添𠄩,cò kè bớt một thêm hai 𣇞𥹰我價𠳐外𦊚𤾓,giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm 󰜋𠳒船㐌淹潭,một lời thuyền đã êm giầm 唉迻更帖𠓀擒爫𥱬,hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi 定時納釆于歸,định thì nạp thái vu qui 錢𦝄㐌固役之𫽄衝,tiền lưng đã có việc gì chẳng xong 󰜋𠳒𢚁貝終公,một lời cậy với chung công 乞詞暫領王翁𧗱茹,khất từ tạm lĩnh vương ông về nhà 傷情𡥵𥘷吒𫅷,thương tình con trẻ cha già 𥆾娘翁㐌𧖱沙𦛌油,nhìn nàng ông đã máu sa ruột dầu 餒𡥵仍約𧗱𡢐,nuôi con những ước về sau 𢭂絲沛侶招梂當尼,trao tơ phải lứa gieo cầu đáng nơi 𡗶爫之極閉𡗶,trời làm chi cực bấy trời 尼埃誣托朱𠊛合散,này ai vu thác cho người hợp tan 斧斤包管身殘,phủ cân bao quản thân tàn 女苔墮𥘷強寃托𫅷,nỡ đày đoạ trẻ càng oan thác già 󰜋𠳒𡢐𠓀拱󰑼,một lời sau trước cũng là 催時󰘚屈𫽄他𢚸𤴬,thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau 蹺𠳒如沚𣳔珠,theo lời như chảy dòng châu 料命翁㐌招頭墙𪿙,liều mình ông đã gieo đầu tường vôi 倍傍几𡨹𠊛𫀢,vội vàng kẻ giữ người coi 𡮈𫰅娘吏尋𠳒𡅳干,nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can 尾之󰜋󰌵紅顔,vẻ chi một tấm hồng nhan 𩅘絲渚𡭧填恩生成,tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành 𤼸書㐌𢢆娘縈,dâng thư đã thẹn nàng oanh 吏輸妸李半命能牢,lại thua ả lý bán mình hay sao 椿萱歲鶴強高,xuân huyên tuổi hạc càng cao 󰜋核梗搏别包饒梗,một cây gánh vác biết bao nhiêu cành 𢚸絲油𫽄𢴑情,lòng tơ dù chẳng dứt tình 󰊄𩄲歐罕散情渃𡽫,gió mây âu hẳn tan tành nước non 他浪料󰜋身𡥵,thà rằng liều một thân con 花油扡𦑃𦲿群撑𣘃,hoa dù rã cánh là còn xanh cây 分𫳵停丕拱丕,phận sao đành vậy cũng vầy 擒如𫽄杜仍𣈜群撑,cầm như chẳng đậu những ngày còn xanh 拱停併窘算觥,cũng đừng tính quẩn toan quanh 散茹󰑼󰜋舌命󰑼𠄩,tan nhà là một thiệt mình là hai 沛𠳒翁拱淹𦖻,phải lời ông cũng êm tai 𥆾饒湥󰠻湥𨱽衮昂,nhìn nhau giọt ngắn giọt dài ngổn ngang 𠃅外户馬皮𢀨,mái ngoài họ mã vừa sang 詞花㐌記巾鐄買𢭂,tờ hoa đã ký cân vàng mới trao 𦝄𫅷獨地爫𫳵,trăng già độc địa làm sao 擒𦀊𫽄擬纀𠓨自然,cầm dây chẳng nghĩ buộc vào tự nhiên 𥪞𢬣㐌産銅錢,trong tay đã sẵn đồng tiền 油𢚸𢬭𤽸台顛𧁷之,dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì 户終𦋦飭執爲,họ chung ra sức giúp vì 禮心㐌達訟期拱衝,lễ tâm đã đặt tụng kỳ cũng xong 役茹㐌暫從容,việc nhà đã tạm thong dong 星期𠽖也㐌蒙度𧗱,tinh kỳ giục giã đã mong độ về 󰜋命娘𦰟畑𣌉,một mình nàng ngọn đèn khuya 𬡢滛湥淚𩄲車𠃅愁,áo dầm giọt lệ mây xe mái sầu 分油油丕拱油,phận dầu dầu vậy cũng dầu 𡭧𢚸刀等閉𥹰󰜋𠳒,chút lòng đeo đẳng bấy lâu một lời 功程計别󰋇𨑮,công trình kể biết mấy mươi 爲些𠻞喫朱𠊛󰇾揚,vì ta khăng khít cho người dở dang 誓花渚燥𡃹鐄,thề hoa chưa ráo chén vàng 磊誓催㐌負仿貝花,lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa 𡗶撩𡽫渃包賒,trời liêu non nước bao xa 擬󰠳𢩽󰘇𢺺茹自碎,nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi 别包緣𡢻誓培,biết bao duyên nợ thề bồi 劫尼催世時催群之,kiếp này thôi thế thì thôi còn gì 再生渚𢴑香誓,tái sinh chưa dứt hương thề 爫身𬌥馭填義竹枚,làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai 𡢻情渚者朱埃,nợ tình chưa trả cho ai 塊情芒𫴋泉臺渚散,khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan 浽𥢆𥢆仍盘桓,nỗi riêng riêng những bàn hoàn 油炵𤽸𥒦湥灡渗巾,dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn 翠雲秩醒聀春,thuý vân chợt tỉnh giấc xuân 𠁑畑𥊘典殷勤𠳨嘆,dưới đèn thì đến ân cần hỏi han 機𡗶橷𣷭多端,cơ trời dâu bể đa đoan 󰜋茹底姉𥢆寃󰜋命,một nhà để chị riêng oan một mình 故之𡎦忍更殘,cớ chi ngồi nhẫn canh tàn 浽𬓲群默貝情之低,nỗi riêng còn mắc với tình chi đây 浪𢚸遁也式苔,rằng lòng rộn rã thức đầy 絲緣群王䋦尼渚衝,tơ duyên còn vướng mối này chưa xong 𠼯㖼𦋦拱𢢆𢠅,hở môi ra cũng thẹn thùng 底𢚸時負𬌓𢚸貝埃,để lòng thì phụ tấm lòng với ai 𢚁㛪㛪固𠹾𠳒,cậy em em có chịu lời 𡎦𨕭朱姉𥛉耒仕䜹,ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa 𡧲塘坦挭相思,giữa đường đứt gánh tương tư 膠鸞執䋦絲乘默㛪,keo loan chắp nối tơ thừa mặc em 汝自欺﨤払金,nhớ từ khi gặp chàng kim 欺𣈜𦑗約欺𣎀𡃹誓,khi ngày quạt ước khi đêm chén thề 事󰠳㳥󰊄不期,sự đâu sóng gió bất kỳ 孝情固𨤰𠄩皮院𠄩,hiếu tình có lẽ hai bề vẹn hai 𣈜春㛪唉群𨱽,thì xuân em hãy còn dài 㤕情𧖱𧗅台𠳒渃𡽫,xót tình máu mủ thay lời nước non 姉油𦧘󰞺昌𤷱,chị dù thịt nát xương mòn 吟唭𠃩𤂬挨群𦹳淶,ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây 隻󰠽貝幅詞𩄲,chiếc thoa với bức tờ mây 緣尼時𡨹物尼𧵑終,duyên này thì giữ vật này của chung 油㛪𢧚𡞕𢧚𫯳,dầu em nên vợ nên chồng 㤕𠊛命薄乙𢚸𫽄涓,xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên 秩𠊛群𡭧𧵑信,mất người còn chút của tin 泛弹貝𬌓𦎛願𣈜初,phím đàn với tấm gương nguyền ngày xưa 枚𡢐油固包𣇞,mai sau dù có bao giờ 㤕󰌎香𧘇搊絲泛尼,đốt lò hương ấy so tơ phím này 𬂙𦋦𦰟𦹵𦲿𣘃,trông ra ngọn cỏ lá cây 𧡊囂囂󰊄時咍姉𧗱,thấy hiu hiu gió thì hay chị về 𠺌群芒𥘀𠳒誓,hồn còn mang nặng lời thề 󰞺身蒲柳嗔宜竹枚,nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai 夜臺隔󰘚屈𠳒,dạ đài cách mặt khuất lời 洒嗔湥淚朱𠊛托寃,rảy xin giọt lệ cho người thác oan 悲𣇞簪技𦎛散,bây giờ trâm gãy gương tan 計爫牢掣閍萬愛恩,kể làm sao xiết muôn vàn ái ân 𤾓𠦳𠳚𥛉情君,trăm nghìn gửi lại tình quân 𩄲絲𬑰𨤔固銀𧘇催,mây tơ vắn vủi có ngần ấy thôi 分𫳵分薄如𪿙,phận sao phận bạc như vôi 㐌𢝜渃沚花㵢吕󰟯,đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng 喂金郎唉金郎,ôi kim lang hỡi kim lang 催催妾㐌負払自低,thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây 𣴓𠳒魂𢴑𧖱醝,cạn lời hồn dứt máu say 󰜋唏朗𡴯堆𢬣冷同,một hơi lặng ngất đôi tay lạnh đồng 椿萱秩醒聀燶,xuân huyên chợt tỉnh giấc nồng 󰜋茹圍笠几𥪝𠊛外,một nhà vây lớp kẻ trong người ngoài 几湯𠊛𬟥排排,kẻ thang người thuốc bời bời 買油千彙渚沛湥紅,mới dầu thiên vựng chưa phai giọt hồng 𠳨𫳵𦋦事𨔍𨓡,hỏi sao ra sự lạ lùng 翹強𠽋𠴑𨷑空𦋦𠳒,kiều càng nức nở mở không ra lời 浽娘雲買𠯇𦖻,nỗi nàng vân mới rỉ tai 隻󰠽底貝詞掊於低,chiếc thoa đây với tờ bồi ở đây 尼吒爫𦇒緣眉,này cha làm lỗi duyên mày 催時浽󰀎𡢐尼㐌㛪,thôi thì nỗi ấy sau này đã em 爲埃用𣒵淶針,vì ai rụng cải rơi trâm 底𡥵䕯浽𩄲沉爲埃,để con bèo nổi mây chìm vì ai 𠳒𡥵𠸕吏󰜋𠄩,lời con dặn lại một hai 油𤷱碑𥒥敢差𡬷鐄,dẫu mòn bia đá dám sai tấc vàng 𥛉催娘吏𠽔𠴔,lạy thôi nàng lại thưa chiềng 𢘾吒者特󰒂払朱吹,nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi 䚿之身分碎隊,thứ chi thân phận tôi đòi 酉浪昌𤽸圭𠊛管󰠳,dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu 掣包計浽𬌓愁,xiết bao kể nỗi tấm sầu 刻更㐌𠽖南楼󰋇囬,khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi 轎花󰠳㐌典外,kiệu hoa đâu đã đến ngoài 管絃󰠳吏𠽖𣈜生離,quản huyền đâu lại giục ngày sinh ly 𤴬𢚸几於𠊛𠫾,đau lòng kẻ ở người đi 湥淶滲𥒥絲𢺺癒蚕,giọt rơi thấm đá tơ chia rũ tằm 𡗶𣋚𩄲𢹣最霪,trời hôm mây kéo tối rầm 油油𦰟𦹵滛滛梗霜,dàu dàu ngọn cỏ đầm đầm cành sương 逴娘𧗱典駐坊,rước nàng về đến trú phường 𦊚皮春鎖󰜋娘於𥪞,bốn bề xuân khóa một nàng ở trong 汲凝𢢆錄𠲖紅,ngập ngừng thẹn lục e hồng 擬𢚸吏㤕車𢚸隊番,nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen 品僊淶典𢬣𪬡,phẩm tiên rơi đến tay hèn 懷功𬋟𡨹湄廛貝埃,hoài công nắng giữ mưa gìn với ai 别身典𨀈落𩔗,biết thân đến bước lạc loài 蕋逃㐌披朱𠊛情鍾,nhị đào đã bẻ cho người tình chung 爲埃垠頓󰊄東,vì ai ngăn đón gió đông 舌𢚸欺於𤴬𢚸欺𠫾,thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi 重逢油禍固欺,trùng phùng dù hoạ có khi 身尼催固群之𦓡蒙,thân này thôi có ra gì mà mong 㐌生𦋦數龍冬,đã sinh ra số long đong 群急𥙩刼𦟐紅特𫳵,còn kíp lấy kiếp má hồng được sao 𨕭案産固𡥵刀,trên yên sẵn có con dao 𨁪𢶒娘㐌𢶒𠓨襖巾,giấu gói nàng đã gói vào áo khăn 防欺渃㐌典蹎,phòng khi nước đã đến chân 刀尼時料貝身𡢐尼,dao này thì liệu với thân sau này 𣎀秋󰜋刻󰜋迡,đêm thu một khắc một chầy 氷傾如醒如醝󰜋命,bâng khuâng như tỉnh như say một mình 𫽄󰑼妸馬監生,chẳng là gã mã giám sinh 刎󰑼󰜋𠀲風情㐌𪡵,vẫn là một đứa phong tình đã quen 戈制吏﨤囬顛,qua chơi lại gặp hồi đen 𪡵漨吏劍咹沔月花,quen vùng lại kiếm ăn miền nguyệt hoa 楼撑固媒秀󰜏,lầu xanh có mụ tú bà 𰐁制㐌𧿨𧗱𫅷歇緣,làng chơi đã trở về già hết duyên 情期𫽄限𦓡𢧚,tình cờ chẳng hẹn mà nên 𩈘鋸𦲾䔲堆邊󰜋坊,mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường 終𦝄𨷑󰜋𡾵行,chung lưng mở một ngôi hàng 觥𢆥奔粉半香㐌例,quanh năm buôn phấn bán hương đã lề 𨄹尋泣𢄂時圭,dạo tìm khắp chợ thì quê 者名侯下𠰺藝咹制,giả danh hầu hạ dạy nghề ăn chơi 磊埋歐拱事𡗶,rủi may âu cũng sự trời 断膓吏論󰘚𠊛無緣,đoạn trường lại lộn mặt người vô duyên 㤕娘𡭧分婵娟,xót nàng chút phận thuyền quyên 梗花󰝡半𠓨船俚倴,cành hoa đem bán vào thuyền lái buôn 卯𩢬㐌默𠓨囷,mẹo lừa đã mắc vào khuôn 聘󰀩𥜤價迎婚産𣈜,sính nghi rẻ giá nghinh hôn sẵn ngày 𢜠󰠐旗㐌典𢬣,mừng thầm cờ đã đến tay 強𥆾𨤔玉強醝曲鐄,càng nhìn vẻ ngọc càng say khúc vàng 㐌𢧚國色天香,đã nên quốc sắc thiên hương 󰜋唭尼罕𠦳鐄𫽄訛,một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa 𧗱低自𠓀𣷭花,về đây từ trước bẻ hoa 王孫貴客乙󰑼都饒,vương tôn quý khách ắt là đua nhau 罕𠀧𤾓两劍󰠳,hẳn ba trăm lạng kém đâu 拱㐌皮本群𡢐時利,cũng đà vừa vốn còn sau thì lời 𠰳唁掑典羡尼,miếng ngon kề đến tận nơi 本茹拱惜𧵑𡗶拱貪,vốn nhà cũng tiếc của trời cũng tham 桃僊㐌𤊰𢬣凡,đào tiên đã bén tay phàm 時楥梗橘朱甘事𠁀,thì vin cành quít cho cam sự đời 𠁑塵󰋇󰘚廊制,dưới trần mấy mặt làng chơi 制花㐌易󰋇𠊛别花,chơi hoa đã dễ mấy người biết hoa 渃蒲榴𧖱𬚱𬷤,nước vỏ lựu máu mào gà 摱牟招集吏󰑼群原,mượn màu chiêu tập lại là còn nguyên 𦚖𤎎打吝𡥵顛,mập mờ đánh lận con đen 包饒拱閉饒錢秩之,bao nhiêu cũng bấy nhiêu tiền mất chi 媒𫅷或固調之,mụ già hoặc có điều gì 料功秩󰜋𣇜跪𦓡催,liều công mất một buổi quì mà thôi 典低塘詫賒吹,đến đây đường sá xa xôi 𦓡些不動女𠊛生𪟽,mà ta bất động nữa người sinh nghi 惜台󰜋朶茶縻,tiếc thay một đoá trà mi 𡥵蜂㐌𨷑塘𠫾𡓃𧗱,con ong đã mở đường đi lối về 󰜋干湄󰊄󰠱泥,một cơn mưa gió nặng nề 傷之典玉惜之典香,thương gì đến ngọc tiếc gì đến hương 席春󰜋聀𢠩恾,tiệc xuân một giấc mơ màng 燭花底妬默娘𦣰猪,đuốc hoa để đó mặc nàng nằm trơ 浽壙尋瀉𣻆湄,nỗi quãng tầm tã tuôn mưa 分𡄎浽客分𢗼浽命,phần ngẫm nỗi khách phần lo nỗi mình 從之󰑼種灰醒,tuồng chi là giống hôi tanh 身𠦳鐄底丐名𦟐紅,thân nghìn vàng để cái danh má hồng 催群之女麻蒙,thôi còn chi nữa mà mong 𠁀𠊛催世󰑼衝󰜋𠁀,đời người thôi thế là xong một đời 恨緣悴分排排,giận duyên tủi phận bời bời 擒刀娘㐌算排捐生,cầm dao nàng đã toan bài quyên sinh 𢪀𠫾𢪀吏󰜋命,nghĩ đi nghĩ lại một mình 󰜋命時𠤆𠄩情時𫳵,một mình thì chớ hai tình thì sao 𡢐油生事世芇,sau dầu sinh sự thế nào 追原𫽄矯累𠓨雙親,truy nguyên chẳng kẻo luỵ vào song thân 浽命歐拱簡寅,nỗi mình âu cũng giãn dần 急迡催拱󰜋吝𦓡催,kíp chầy thôi cũng một lần mà thôi 仍󰑼𢵋旦虐吹,những là đo đắn ngược xuôi 㗂𬷤𦖑㐌嘅催買墙,tiếng gà nghe đã gáy thôi mé tường 楼枚皮㗜𧥇霜,lầu mai vừa rúc còi sương 馬生𠽖𨄹倍傍𦋦𠫾,mã sinh giục rạo vội vàng ra đi 斷膓台𣅶分岐,đoạn trường thay lúc phân kỳ 𨀒𪀊泣警𨋣車岌𡹡,vó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnh 皮外𨑮𨤮長亭,bề ngoài mười dặm trường đình 王翁𨷑席賤行迻蹺,vương ông mở tiệc tiễn hành đưa theo 外茄主客󰖧迢,ngoài thì chủ khách dập dìu 󰜋茹萱貝󰜋翹於𥪞,một nhà huyên với một kiều ở trong 𥆾強呂渚湥紅,nhìn càng lã chã giọt hồng 𠯇𦖻娘買𤉒𢚸𥰊高,rỉ tai nàng mới giãi lòng thấp cao 虎生𦋦分䜹桃,hổ sinh ra phận thơ đào 功托󰒂媄劫芇者衝,công cha nghĩa mẹ kiếp nào trả xong 呂󰟯渃濁𡏧𤄯,lỡ làng nước đục bụi trong 𤾓𢆥底󰜋𬌓𢚸自低,trăm năm để một tấm lòng từ đây 󰏙𦎛𥪞閉饒𣈜,xem gương trong bấy nhiêu ngày 身𡥵𫽄矯默𢬣姂𫅷,thân con chẳng kẻo mắc tay bợm già 欺𧗱補永𥪞茹,khi về bỏ vắng trong nhà 欺𠓨推孕欺𦋦倍鐄,khi vào dồi dắng khi ra vội vàng 欺咹欺呐呂󰟯,khi ăn khi nói lỡ làng 欺柴欺伵󰏙常󰏙輕,khi thầy khi tớ xem thường xem khinh 恪牟几貴𠊛清,khác màu kẻ quý người thanh 𡄎𦋦朱技如形𡥵奔,ngẫm ra cho kỹ như hình con buôn 催𡥵群呐之𡥵,thôi con còn nói chi con 𤯩𢘾坦客托墫圭𠊛,sống nhờ đất khách thác chôn quê người 王󰜏𦖑閉饒𠳒,vương bà nghe bấy nhiêu lời 㗂寃㐌悶拍𡗶呌𨖲,tiếng oan đã muốn vạch trời kêu lên 𠄽旬渚𣴓𡃹𡅳,vài tuần chưa cạn chén khuyên 𠃅外𢪀㐌𠽖連𨇒車,mái ngoài nghỉ đã giục liền ruổi xe 㤕𡥵𢚸󰠱迡迡,xót con lòng nặng chề chề 𠓀鞍翁㐌𡅧呢𥰊高,trước yên ông đã nằn nì thấp cao 㤕身柳要䜹桃,xót thân liễu yếu thơ đào 窒洳旦浽󰟘𠓨碎𤽗,rấp nhơ đến đỗi dấn vào tôi ngươi 自低𧣳𣷭邊𡗶,từ đây góc bể bên trời 𬋟湄退退圭𠊛󰜋身,nắng mưa thui thủi quê người một thân 𠦳尋𢘾䏾松筠,nghìn tầm nhờ bóng tùng quân 雪霜𩂏𨔾朱身葛藤,tuyết sương che chở cho thân cát đằng 𭰃𠳒客買䜹浪,cạn lời khách mới thưa rằng 纀蹎催拱赤繩冉𢭂,buộc chân thôi cũng xích thằng nhiệm trao 枚𡢐油典世芇,mai sau dầu dến thế nào 箕𦎛日月怒刀鬼神,kìa gương nhật nguyệt nọ dao quỉ thần 同同󰊄𠽖𩄲秦,đùng đùng gió giục mây tần 󰜋車𥪞𡎝紅塵如𠖤,một xe trong cõi hồng trần như bay 𬖉潙拔淚分𢬣,trông vời gạt lệ phân tay 𧣳𡗶審審𣈜𣈜󰠐󰠐,góc trời thăm thẳm ngày ngày đăm đăm 娘時𡎝客車駸,nàng thì cõi khách xa xăm 泊扡梂這顛霪岸逐,bạc phau cầu giá đen rầm ngàn giục 葦𦰤察察唏枚,vi lau san sát hơi may 󰜋𡗶秋底𬓲埃󰜋𠊛,một trời thu để riêng ai một người 𨤮𣌉岌淨𩂟𣾺,dặm khuya ngất tạnh mù khơi 𧡊𦝄𦓡𢢆仍𠳒𡽫滝,thấy trăng mà thẹn những lời non sông 楼秋層碧杆紅,lầu thu từng biếc chen hồng 𦖑𫚳如弋󰌵𢚸晨昏,nghe chim như nhắc tấm lòng thần hôn 仍󰑼𨔍渃𨔍𡽫,những là lạ nước lạ non 臨淄皮󰜋𣎃𧷺典尼,lâm truy vừa một tháng tròn đến nơi 車珠停𨋣󰘇外,xe châu dừng bánh cửa ngoài 簾𥪞㐌𧡊󰜋𠊛𨀈𦋦,rèm trong đã thấy một người bước ra 脱𬖉𤁕𤁕牟皮,thoắt trông nhờn nhợt màu da 咹之高𢀲悌陀爫𫳵,ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao 𠓀車雷呂嘆嘲,trước xe lôi lả han chào 𠳐𠳒娘買𨀈𠓨羡尼,vâng lời nàng mới bước vào tận nơi 邊時󰋇妸𪵟𧍋,bên thì mấy ả mày ngài 邊時𡎥𦊚𢆥𠊛廊制,bên thì ngồi bốn năm người làng chơi 𡧲時香焒罕灰,giữa thì hương lửa hẳn hoi 𨕭撩󰜋象𤽸堆󰋃𪵟,trên treo một tượng trắng đôi lông mày 楼青捐𡓃初󰅒,lầu xanh quen lối xưa nay 藝尼時𥙩翁尼先師,nghề này thì lấy ông này tiên sư 香𣋚花󰉲奉蜍,hương hôm hoa sớm phụng thờ 姑芇醜𩴬朱䜹䋦行,cô nào xấu vía cho thưa mối hàng 𢶒襜𢯰襖󱋓𠴔,cổi xiêm lột áo chán chường 𠓀晨仕願𤗖香淋滛,trước thần sẽ nguyện mảnh hương lầm rầm 𢷮花𢯰𫴋𥴜𦣰,đổi hoa lót xuống chiếu nằm 𧊉蜂𠖤吏喑喑四圍,bướm ong bay lại ầm ầm tứ vi 翹群魚謹別之,kiều còn ngơ ngẩn biết gì 拠𠳒𥛉𫴋媒時𭝫𣦍,cứ lời lạy xuống mụ thì khấn ngay 󰘇行奔半朱枚,cửa hàng buôn bán cho may 𣎀𣎀寒食𣈜𣈜元宵,đêm đêm hàn thực ngày ngày nguyên tiêu 閍𠦳𠊛𧡊拱腰,muôn nghìn người thấy cũng yêu 㖔𡁞鸚燕習耀竹枚,xôn xao anh yến dập dìu trúc mai 信鴈刎𦲿詩排,tin nhạn vẩn lá thơ bài 迻𠊛󰘇𠓀逴𠊛󰘇𡢐,đưa người cửa trước rước người cửa sau 𨔍𦖻𦖑渚別󰠳,lạ tai nghe chửa biết đâu 󰏙情𦋦拱仍牟󰇾揚,xem tình ra cũng những màu dở dang 礼衝香火家堂,lễ xong hương hoả gia đường 秀󰜏勿𧂭𨖲床𡎦𣦍,tú bà vắt nóc lên giường ngồi ngay 𠰺浪𡥵𥛉媄低,dạy rằng con lạy mẹ đây 𥛉耒時𥛉舅眉遇箕,lạy rồi thì lạy cậu mày ngộ kia 娘浪沛𨀈流離,nàng rằng phải bước lưu ly 分𪬡𠳐㐌泔皮小星,phận hèn vâng đã cam bề tiểu tinh 調󰠳𥙩燕爫鸚,điều đâu lấy yến làm anh 癡䜹𫽄別󰑼名分之,ngây thơ chẳng biết là danh phận gì 𨇜調納采于歸,đủ điều nạp thái vu qui 㐌欺崇作吏欺𨅸𡎦,đã khi suồng sã lại khi đứng ngồi 𣇞𦋦台堛𢬭𡾵,giờ ra thay bậc đổi ngôi 敢呼𠳚吏󰜋𠳒朱明,dám hô gửi lại một lời cho minh 媒𦖑娘呐𫨩情,mụ nghe nàng nói hay tình 閉𣇞買浽三彭媒𨖲,bấy giờ mới nổi tam bành mụ lên 尼尼事㐌果然,này này sự đã quả nhiên 催陀刼𤯩𫯳綿𠫾耒,thôi đà cướp sống chồng min đi rồi 保浪𠫾𨄹𥙩𠊛,bảo rằng đi dạo lấy người 󰝡𧗱逴客劎利𦓡咹,đem về rước khách kiếm lời mà ăn 從無󰒂於不仁,tuồng vô nghĩa ở bất nhân 𢞂命𫏾㐌秦緡此制,buồn mình trước đã tần mần thử chơi 牟湖㐌秩𠫾耒,màu hồ đã mất đi rồi 催催本另𠫾𠁀茹魔,thôi thôi vốn liếng đi đời nhà ma 𡥵箕㐌半朱些,con kia đã bán cho ta 入家沛據法茹蚤低,nhập gia phải cứ phép nhà tao đây 老箕固󰇾排碑,lão kia có giở bài bây 𫽄挷𠓨󰘚𦓡眉吏𦖑,chẳng văng vào mặt mà mày lại nghe 據牢𠹾卒󰜋皮,cớ sao chịu tốt một bề 𡛔絲𦓡㐌語藝𣌋𫳵,gái tơ mà đã ngứa nghề sớm sao 沛爫朱別法蚤,phải làm cho biết phép tao 𪮞皮鞭拉𪮭𠓨𦋦𢬣,giật bì tiên rắp sấn vào ra tay 娘浪𡗶瀋坦苔,nàng rằng trời thẳm đất dày 身尼㐌補仍𣈜𦋦𠫾,thân này đã bỏ những ngày ra đi 催時催固惜之,thôi thì thôi có tiếc gì 産刀𢬣襖即時󰇾𦋦,sẵn dao tay áo tức thì giở ra 𢜝肝󰞺玉料花,sợ gan nát ngọc liều hoa 媒群𬖉󰘚娘陀過𢬣,mụ còn trông mặt nàng đà quá tay 傷喂才色墨尼,thương ôi tài sắc mực này 󰜋刀寃孽𢴑𦀊風塵,một dao oan nghiệt dứt dây phong trần 浽寃破𡋿賒𧵆,nỗi oan phá lở xa gần 𥪞茹𠊛質󰜋吝如𣑻,trong nhà người chật một lần như nêm 娘時弼弼聀僊,nàng thì bằn bặt giấc tiên 媒時󰜋󰜋󰘚𥚆隗𠖤,mụ thì mồn một mặt nhìn hồn bay 域娘𠓨准軒西,vực nàng vào chốn hiên tây 割𠊛𫀅朔連柴𬟥湯,cắt người coi sóc liền thầy thuốc thang 芇𫨩渚歇陳緣,nào hay chưa hết trần duyên 𥪝𩄲催㐌𨅸边󰜋娘,trong mây thôi đã đứng bên một nàng 𠯇浪因果󰇾揚,rỉ rằng nhân quả dở dang 㐌算遁𡢻斷膓特牢,đã toan trốn nợ đoạn tràng được sao 𢼂群󰠱業𦟐桃,số còn nặng nghiệp má đào 𠊛油悶決𡗶芇㐌朱,người dù muốn quyết trời nào đã cho 涘嗔歇刼柳蒲,hãy xin hết kiếp liễu bồ 滝錢塘仕限㗅𧗱𡢐,sông tiền đường sẽ hẹn hò về sau 𬟥湯卒󰜋𣈜輸,thuốc thang suốt một ngày thâu 聀迷𦖑㐌油油皮散,giấc mê nghe đã dàu dàu vừa tan 秀󰜏直産边幔,tú bà chực sẵn bên màn 招𠳒𡅳解綿蠻𫽻寅,gieo lời khuyên giải miên man gỡ dần 󰜋𠊛易固󰋇身,một người dễ có mấy thân 花春登蕋𣈜春群𨱽,hoa xuân đăng nhuỵ ngày xuân còn dài 共󰑼呂󰜋𠰃𠄩,cũng là lỡ một lầm hai 𥒥鐄牢女押奈𩄲湄,đá vàng sao nỡ ép nài mây mưa 呂蹎卒㐌𠓨低,lỡ chân trót đã vào đây 鎖房春底行𣈜桃𡽫,khoá phòng xuân để hành ngày đào non 𠊛群時𧵑唉群,người còn thì của hãy còn 尋尼稱當󰑼𡥵丐茹,tìm nơi xứng đáng là con cái nhà 爫之罪報寃家,làm chi tội báo oan gia 舌命𦓡害典些𫨩之,thiệt mình mà hại đến ta hay gì 拱𦖻󰋇浽𡅧尼,kề tai mấy nỗi nằn nì 娘𦖑󰟯拱是非攊𢬗,nàng nghe dường cũng thị phi rạch ròi 𡲤𥪞晨夢󰋇𠳒,vả trong thần mộng mấy lời 夙姻時拱固𡗶於𥪞,túc nhân thì cũng có trời ở trong 刼尼𡢻者渚衝,kiếp này nợ trả chưa xong 爫之時㤨󰜋𫯳刼𡢐,làm chi thì cũng một chồng kiếp sau 朗𦖑𠸬噤𨃴頭,lặng nghe thẩm nẩm gót đầu 䜹浪埃固悶󰠲世尼,thưa rằng ai có muốn đâu thế này 特如𠳒世𪡔枚,được như lời thế là may 罕浪𪰹固如𣈙朱庄,hẳn rằng mai có như rày cho chăng 𢜝欺蜂𧊉代騰,sợ khi ong bướm đãi đằng 典調𤯩濁牢朋托冲,đến điều sống đục sao bằng thác trong 媒浪𡥵唉從容,mụ rằng con hãy thong dong 沛調𢚸吏對𢚸𦓡制,phải điều lòng lại dối lòng mà chơi 枚𡢐於𫽄如𠳒,mai sau ở chẳng như lời 𨕭頭固䏾󰘚𡗶𤎜𤐝,trên đầu có bóng mặt trời rạng soi 𧡊𠳒决斷罕灰,thấy lời quyết đoán hẳn hoi 停𢚸娘拱仕𠿯𠿯寅,đành lòng nàng cũng sẽ nguôi nguôi dần 𫏾𡢐凝碧鎖春,trước sau ngưng bích khoá xuân 越𡽫賒󰌵𦝄𧵆於終,vết non xa tấm trăng gần ở chung 𦊚皮八𠯪賒𬂙,bốn bề bát ngát xa trông 吉鐄堒怒𡏧紅𨤮箕,cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia 彼傍𩄲𣌋畑𣌉,bẽ bàng mây sớm đèn khuya 姅情姅景如𢺺𬌓𢚸,nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng 想𠊛𠁑月󱋓同,tưởng người dưới nguyệt chén đồng 信霜隴唉𣈙𬂙𪰹徐,tin sương luống hãy rày trông mai chờ 边𡗶𧣳𣷭巴把,bên trời góc bể bơ vơ 𬌓𣘈滑𣳮包𣇞朱派,tấm son gột rửa bao giờ cho phai 㤕𠊛𢭸󰘇𣋚𪰹,xót người tựa cửa hôm mai 𦑗燶搭冷仍埃妬徐,quạt nồng đắp lạnh những ai đó giờ 蓬萊隔󰋇𬋟湄,bồng lai cách mấy nắng mưa 固欺㭲子㐌皮𠊛揞,có khi gốc tử đã vừa người ôm 盆𬂙󰘇𣷭𧵆𣋚,buồn trông cửa bể gần hôm 船埃湿倘𦑃帆賒賒,thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa 𢞂𬂙𦰟渃買沙,buồn trông ngọn nước mới sa 花㵢蔓莫別󰑼𧗱󰠳,hoa trôi man mác biết là về đâu 𢞂𬂙内𦹵油油,buồn trông nội cỏ dàu dàu 蹎𩄲󰘚坦󰜋牟撑撑,chân mây mặt đất một màu xanh xanh 𢞂𬂙𩙌捲󰘚溋,buồn trông gió cuốn mặt duềnh 喑啿㗂㳥呌觥槣𡎦,om thòm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi 終觥仍渃𡽫𠊛,chung quanh những nước non người 𤴬𢚸流落𢧚𠄽𦊚句,đau lòng lưu lạc nên vài bốn câu 唅𠿯𢷀幅簾珠,ngậm ngùi rủ bức rèm châu 隔楼𦖑固㗂󰠳和韻,cách lầu nghe có tiếng đâu hoạ vần 󰜋払皮擢清春,một chàng vừa trạc thanh xuân 形容沚淬襖巾妙揚,hình dung chải chuốt áo khăn dịu dàng 擬浪拱脉書香,nghĩ rằng cũng mạch thư hương 𠳨𦋦買別浪払楚卿,hỏi ra mới biết rằng chàng sở khanh 䏾娥湿倘𠁑萌,bóng nga thấp thoáng dưới mành 𬖉払娘拱𦋦情刀帶,trông chàng nàng cũng ra tình đeo đai 嘆喂色渃香𡗶,than ôi sắc nước hương trời 惜朱󰠲俸落類典低,tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây 價停中月𨕭𩄲,giá đành trong nguyệt trên mây 花𫳵花窖也苔貝花,hoa sao hoa khéo dã dày mấy hoa 汝肝𥢆𢚷𡗶𫅷,nhớ gan riêng giận trời già 𢚸尼埃𤏣朱埃唉𢚸,lòng này ai tỏ cho ta hỡi lòng 婵娟󰂇別𮎦䧺,thuyền quyên ví biết anh hùng 𦋦𢬣操櫃數籠如制,ra tay tháo cũi sổ lồng như chơi 窻秋㐌怯𦑃外,song thu đã khép cánh ngoài 𦖻群同望󰋇𠳒𨫊釘,tai còn đồng vọng mấy lời sắt đanh 擬𠊛催吏擬命,nghĩ người thôi lại nghĩ mình 感𢚸洙悴𤁕情如爲,cám lòng chua xót lạt tình như vi 仍󰑼吝呂𪱆湄,những là lần lữa nắng mưa 刼風塵別包𣇞󰑼催,kiếp phong trần biết bao giờ là thôi 停料𠴍󰜋𠄩𠳒,đánh liều nhắn một hai lời 洳𢬣濟度𢵼𠊛沉淪,nhờ tay tế độ vớt người trầm luân 𰮳箋計歇賒𧵆,mảnh tiên kể hết xa gần 浽茹報答浽身落類,nỗi nhà báo đáp nỗi thân lạc loài 散箱皮𠓇𣈜枚,tan sương vừa rạng ngày mai 便鴻娘買𠴍𠳒𠳚郎,tiện hồng nàng mới nhắn lời gửi sang 𡗶西朗蕩䏾鐄,trời tây lãng đãng bóng vàng 復书㐌𧡊信払典尼,phục thư đã thấy tin chàng đến nơi 𨷑󰏙󰜋幅箋枚,mở xem một bức tiên mai 伶伶昔越固𠄩𫳘題,rành rành tích việt có hai chữ đề 𥙩𥪞意思𦓡推,lấy trong ý tứ mà suy 𣈜𠄩𨑮󰜋戌時沛庄,ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng 𫚳𣋚催脱𧗱棱,chim hôm thoi thót về rừng 架茶度㐌唅𦝄姅萌,giá trà độ đã ngậm gương nửa mành 墻東𢯦動䏾梗,tường đông lay động bóng cành 𢩽窻㐌𧡊楚卿𥊩𠓨,đẩy song đã thấy sở khanh lẻn vào 尙崇打惮𦋦嘲,sượng sùng đánh dạn ra chào 𥛉催娘買𠯇𢭂殷勤,lạy thôi nàng mới rỉ trao ân cần 浪碎䕯浡拙身,rằng tôi bèo bọt xót thân 落塘芒𥙩𡢻𫱞燕鸚,lạc đàng mang lấy nợ nần yến anh 敢洳骨肉死生,dám nhờ cốt nhục tử sinh 群𡗉結𦹵唅㐌𧗱𡢐,còn nhiều kết cỏ ngậm đà về sau 朗𡎢侵㗂𡴯頭,lặng ngồi xẩm tiếng gật đầu 些低沛慢埃󰠲𦓡浪,ta đây phải mượn ai đâu mà rằng 娘陀別典些庄,nàng đà biết đến ta chăng 浽沉淪楼朱平買催,nỗi trầm luân lâu cho bằng mới thôi 娘浪𰿘事恩𠊛,nàng rằng muôn sự ơn người 世芇嗔决󰜋排朱衝,thế nào xin quyết một bài cho xong 浪些固馭追風,rằng ta có ngựa truy phong 固𠸜𠁑帳本𣳔健兒,có tên dưới trướng vốn dòng kiện nhi 乘機𨇍𨀈𦋦𠫾,thừa cơ lẻn bước ra đi 𠀧𨑮𦒹酌酌之吏欣,ba mươi sáu chước chước gì lại hơn 油欺󰊄夾湄单,dù khi gió kép mưa đơn 固些低拱𫽄干㨿之,có ta đây cũng chẳng cơn cớ gì 𦖑𠳒娘㐌生疑,nghe lời nàng đã sinh nghi 双陀過典管之特身,song đà quá đến quản gì được thân 拱料䏕眜移蹎,cũng liều nhắm mắt đưa chân 𦓡󰏙𡥵造𡏦運典󰠳,mà xem con tạo xoay vần đến đâu 共饒𨇍𨀈𠁑楼,cùng nhau lẻn bước dưới lầu 双双馭𠓀馭𡢐󰜋󰟞,song song ngựa trước ngựa sau một đoàn 𣎀秋刻漏更殘,đêm thu khắc lậu canh tàn 󰊄𣘃律𦲿𦝄岸唅𦎛,gió cây trút lá trăng ngàn ngậm gương 㩡𤷱𦹵𤁕味霜,lối mòn cỏ lợt màu sương 𢚸圭𠫾󰜋𨀈塘󰜋𤴬,lòng quê đi một bước đường một đau 㗂𬷤嗃𠳗嘅哞,tiếng gà xao xác gáy mau 㗂𠊛󰠳㐌𠃅𡢐𠰺扛,tiếng người đâu đã mé sau dậy dàng 娘強村式肝鐄,nàng càng thổn thức gan vàng 楚卿㐌雉𦀊綱𡓃芇,sở khanh đã rẽ dây cương lối nào 󰜋𠇮坤別爫牢,một mình khôn biết làm sao 埮棱𨀈湿𨀈高駭䧺,dặm rừng bước thấp bước cao hãi hùng 化兒寔固女𢚸,hoá nhi thật có nỡ lòng 爫之𠫅�紆紅𡗋㝹,làm chi dày vò hồng lắm nau 󰜋󰟞都旦𠓀𡢐,một đoàn đổ đến trước sau 𤢇󰠳𠁑坦𦑃󰠳𨕭𡗶,vuốt đâu dưới đất cánh đâu trên trời 秀󰜏速𥊣典𣦍,tú bà tốc thẳng đến ngay 喑喑押掉󰜋唏吏茹,hằm hằm áp điệu một hơi lại nhà 󰜌行𫽄𠳨𫽄查,hưng hành chẳng hỏi chẳng tra 當𢬣培柳拉花哉排,đang tay vùi liễu giập hoa tơi bời 𦧘䏧埃拱󰑼𠊛,thịt da ai cũng là người 𢚸芇紅用𧺀淶𫽄𤴬,lòng nào hồng rụng thắm rời chẳng đau 歇𠳒首復懇求,hết lời thú phục khẩn cầu 捥𦝄𡶀覩拮頭𧖱沙,uốn lưng núi đổ cất đầu máu sa 浪碎𡭧分婵󰜏,rằng tôi chút phận đàn bà 渃𡽫離󰘇離茹典低,nước non lìa cửa lìa nhà đến đây 悲𣇞𤯩死於𢬣,bây giờ sống chết ở tay 身尼㐌典世尼時催,thân này đã đến thế này thì thôi 仍碎固詫之碎,nhưng tôi có sá chi tôi 分碎停丕本𠊛低󰠳,phận tôi đành vậy vốn người để đâu 身𧐖包管壈頭,thân lươn bao quản lấm đầu 㤕𢚸貞白自𥹰典𣇞,xót lòng trinh bạch từ lâu đến giờ 特𠳒媒買隨機,được lời mụ mới tuỳ cơ 扒𠊛保領爫詞供招,bắt người bảo lãnh làm tờ cung chiêu 排肩固妸馬嬌,bày vai có ả mã kiều 㤕娘𦋦買打料𠹾端,xót nàng ra mới đánh liều chịu đoan 媒強計日計寬,mụ càng kể nhặt kể khoan 頓󰈝典墨燶𮥷買他,gạn gùng đến mực nồng nàn mới tha 域娘𠓨擬𥪞茹,vực nàng vào nghỉ trong nhà 馬嬌吏𠼯意𦋦吲𠳒,mã kiều lại hở ý ra dặn lời 傕陀默吝時催,thôi đà mắc lận thì thôi 𠫾󰠳𫽄別𡥵𠊛楚卿,đi đâu chẳng biết con người sở khanh 自情浽㗂楼撑,tự tình nổi tiếng lầu xanh 󰜋𢬣墫別󰋇梗芙容,một tay chôn biết mấy cành phù dung 拖刀立産斫用,đà đao lập sẵn chước dùng 𨔍之󰜋骨󰜋童初󰅒,lạ gì một cốt một đồng xưa nay 固𠀧𤾓两𢭂𢬣,có ba trăm lạng trao tay 空仍之固𠊛尼怒箕,không dưng chi có người này nọ kia 耒𦋦呂󰘚卽時,rồi ra trở mặt tức thì 扒𠳒呌渚淶之麻𠁀,bớt lời kêu chớ lây chi mà đời 娘浪誓説󰠱𠳒,nàng rằng thề thốt nặng lời 固󰠳麻吏󰑼𠊛險溇,có đâu mà lại là người hiểm sâu 群當推𠓀擬𡢐,còn đương suy trước nghĩ sau 󰘚謨㐌𧡊於󰠳引𠓨,mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào 楚卿蓮㗂嘹唫,sở khanh lên tiếng rêu câm 喥𦖑娘固𡥵芇於低,độ nghe nàng có con nào ở đây 抛朱眷󰊄𢷀𩄲,phao cho quyến gió rủ mây 唉󰏙固別󰘚尼󰑼埃,hãy xem có biết mặt này là ai 娘浪傕世時催,nàng rằng thôi thế thì thôi 浪空時拱𠳐𠳒浪空,rằng không thì cũng vâng lời rằng không 楚卿咶噒同同,sở khanh thét mắng đùng đùng 𨀈𠓨皮立恃䧺𦋦𢬣,bước vào vừa rắp thị hùng ra tay 娘浪𡗶尔固咍,nàng rằng trời nhé có hay 眷鸚𫫵燕事尼在埃,quyến anh rủ yến sự này tại ai 󰝡𠊛𢩽𫴋汫台,đem người dảy xuống giếng thơi 呐耒耒吏咹𠳒特𣦍,nói rồi rồi lại ăn lời được ngay 群箋昔越於𢬣,còn tiên tích việt ở tay 𤑟𤉜󰘚󰀎󰘚尼渚埃,rõ ràng mặt ấy mặt này chứ ai 𠳒𣦍冬󰘚𥪞外,lời ngay đông mặt trong ngoài 几吱不義𠊛唭無良,kẻ chê bất nghĩa người cười vô lương 負情案㐌𤑟𤉜,phụ tình án đã rõ ràng 除衝擬買劍塘操𨆢,chờ xong nghỉ mới kiếm đường tháo lui 󰟀𥢆𥢆仍湥洡,buồng riêng riêng những sụt sùi 擬身麻吏唅𠿯朱身,nghĩ thân mà lại ngậm ngùi cho thân 惜台𥪞價𤽸銀,tiếc thay trong giá trắng ngần 典風塵拱風塵如唉,đến phong trần cũng phong trần như ai 粃𢝙拱󰜋刼𠊛,tẻ vui cũng một kiếp người 紅顔沛眾於𠁀買油,hồng nhan phải giống ở đời mãi ru 刼初㐌唪塘修,kiếp xưa đã vụng đường tu 刼尼拯矯填蒲買吹,kiếp này chẳng kẻo đền bù mới xuôi 油牢󰜍㐌捛淶,dẫu sao bình đã vỡ rơi 𥙩身麻者𡢻𠁀朱衝,lấy thân mà trả nợ đời cho xong 皮旬月𤎜𦎛冲,vừa tuần nguyệt rạng gương trong 秀󰜏𥊘吏從容𠸕𠻀,tú bà ghé lại thong dong dặn dò 藝制拱𡗋功夫,nghề chơi cũng lắm công phu 廊制些沛別朱󰖆調,làng chơi ta phải biết cho đủ điều 娘浪𩄲󰊄立󰃚,nàng rằng mây gió dập dìu 料身時拱沛料世催,liều thân thì cũng phải liều thế thôi 媒浪埃拱如埃,mụ rằng ai cũng như ai 𠊛些埃秩錢𢙇典低,người ta ai mất tiền hoài đến đây 於𥪞群𡗋調咍,ở trong còn lắm điều hay 浽𣎀怯𨷑浽𣈜𥢆終,nỗi đêm khép mở nỗi ngày riêng chung 尼𡥵属𥙩爫𢚸,này con thuộc lấy làm lòng 鑅外𬙞𫳘鑅𥪞糁藝,vành ngoài bảy chữ vành trong tám nghề 制朱柳󰇏花吱,chơi cho liễu chán hoa chê 朱𡑝六𥒥朱迷𢠨𠁀,cho lăn lóc đá cho mê mẫn đời 欺𠺺杳六󰞺𧍋,khi khoé yểu lúc nét ngài 欺𡄎擬月欺唭呡花,khi ngâm ngợi nguyệt khi cười răn hoa 調󰑼藝業𥪞茹,đều là nghề nghiệp trong nhà 󰖆銀󰀎󰞺買󰑼𠊛𤐝,đủ ngần ấy nết mới là người soi 𨃴頭𠳐𠰺󰋇𠳒,gót đầu vâng dạy mấy lời 󰟯珠󰞺月󰟯派𨤔紅,dường chau nét nguyệt dường phai vẻ hồng 仍𦖑叻㐌𢢆樁,những nghe nói đã thẹn thùng 渃𠁀𡗋浽𨔍𨓡乞溪,nước đời lắm nỗi lạ lùng khắt khe 悴命󰘇閣󰟀圭,tủi mình cửa các buồng khuê 捛𢚸𭓇𥙩仍藝業咍,vỡ lòng học lấy những nghề nghiệp hay 窖󰑼󰘚惮眉𠫅,khéo là mặt dạn mày dày 刼𠊛㐌典世尼時催,kiếp người đã đến thế này thì thôi 傷台身分落類,thương thay thân phận lạc loài 酉牢拱於𢬣𠊛別牢,dẫu sao cũng ở tay người biết sao 楼撑買𢷀帳桃,lầu xanh mới rủ trướng đào 強撩價玉強高品𠊛,càng treo giá ngọc càng cao phẩm người 別包𧊉泪蜂𢯦,biết bao bướm lệ ong lơi 局醝苔𣎃陣唭卒𣎀,cuộc say đầy tháng trận cười trót đêm 摺耀𦲿𬰅梗𪀄,dập dìu lá gió cành chim 𣋽迻宋玉最尋長卿,sớm đưa tống ngọc tối tìm tràng khanh 欺醒𨢇𣅶殘更,khi tỉnh rượu lúc tàn canh 秩命命吏傷命㤕車,giật mình mình lại thương mình xót xa 欺𫳵封錦𢷀𬗢,khi sao phong gấm rủ là 𣇞𫳵散作如花𡨌塘,giờ sao tan tác như hoa giữa đường 󰘚𫳵𠫅󰊄惮霜,mặt sao dày gió dạn sương 身𫳵𧊉󰇏蜂星閉身,thân sao bướm chán ong tinh bấy thân 默𠊛湄楚𩄲秦,mặc người mưa sở mây tần 仍𠇮芇別固春󰑼之,những mình nào biết có xuân là gì 隊番󰊄𢭸花掑,đòi phen gió tựa hoa kề 姅簾𩄲吘𦊛務𦝄輸,nửa rèm mây ngỏ bốn mùa trăng thâu 景芇景拯刀愁,cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu 𠊛𢞂景固𢝙󰠳包𣇞,người buồn cảnh có vui đâu bao giờ 隊番󰞺󰖽勾詩,đòi phen nét vẽ câu thơ 宫琴𥪞月渃碁𠁑礼,cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới lễ 𢝙󰑼𢝙強矯󰑼,vui là vui gượng kẻo là 埃知音妬漫𣻕貝埃,ai tri âm đó mặn mà với ai 蜍於󰊄竹湄枚,thờ ơ gió trúc mưa mai 謹魚𤾓浽搥埋󰜋身,ngẩn ngơ trăm nỗi giùi mài một thân 愔𢚸隊段賒𧵆,ôm lòng đòi đoạn xa gần 𫽄紆𦓡𦇒𫽄寅𦓡𤴬,chẳng vò mà rối chẳng dần mà đau 洳恩𠃩𫳘高溇,nhớ ơn chín chữ cao sâu 󰜋𣈜󰜋我䏾橷斜斜,một ngày một ngả bóng dâu tà tà 𨤮𠦳渃瀋𡽫賒,dặm ngàn nước thẳm non xa 𢪀󰠳身分𡥵𦋦世尼,nghĩ đâu thân phận con ra thế này 𡑝槐堆𡭧䜹𬏝,sân hoè đôi chút thơ ngây 珍甘埃几柂台󰜋命,trân cam ai kẻ đỡ thay một mình 𢖵𠳒願約𠀧生,nhớ lời nguyện ước ba sinh 賒吹埃固別情庄埃,xa xôi ai có biết tình chăng ai 欺𧗱𠳨柳章臺,khi về hỏi liễu chương đài 梗春㐌𢯏朱𠊛專𢬣,cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay 情溇蒙者󰒂𠫅,tình sâu mong trả nghĩa dày 花箕㐌執𣘃尼朱渚,hoa kia đã chắp cây này cho chưa 䋦情隊段紆絲,mối tình đòi đoạn vò tơ 聀鄕關隴吝𢠩更𨱽,giấc hương quan luống lần mơ canh dài 窻紗宇宇方𡗶,song sa vò võ phương trời 󰅒黄昏㐌吏枚昏黄,nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng 吝吝兎鉑鵶鐄,lần lần thỏ bạc ác vàng 㤕𠊛冲會断膓隊干,xót người trong hội đoạn tràng đòi cơn 㐌朱𥙩𫳘紅顔,đã cho lấy chữ hồng nhan 爫朱朱害朱殘朱斤,làm cho cho hại cho tàn cho cân 㐌𨃐𠓨刼風塵,đã đày vào kiếp phong trần 𫳵朱耻辱󰜋吝買催,sao cho sỉ nhục một lần mới thôi 客遊俸固󰜋𠊛,khách du bỗng có một người 其心户束拱𣳔書香,kỳ tâm họ thúc cũng dòng thư hương 本𠊛縣錫州常,vốn người huyện tích châu thường 蹺嚴堂𨷑𡾵行臨淄,theo nghiêm đường mở ngôi hàng lâm truy 花魁慕㗂翹兒,hoa khôi mộ tiếng kiều nhi 帖紅尋典香閨𠳚𠓨,thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào 帳蘇夾󰘚花桃,trướng tô giáp mặt hoa đào 𨤔芇𫽄漫󰞺芇𫽄於,vẻ nào chẳng mặn nét nào chẳng ưa 海棠蔓蔓梗絲,hải đường mơn mởn cành tơ 𣈜春強󰊄強湄強燶,ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng 月花花月恼濃,nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng 𣎀春埃易扲𢚸特庄,đêm xuân ai dễ cầm lòng được chăng 𨔍之声氣𨤰恒,lạ gì thanh khí lẽ hằng 󰜋𦀊󰜋纀埃扛朱𦋦,một dây một buộc ai giằng cho ra 󰟭桃最槾憐󰑼,sớm đào tối mận lân la 𠓀群𦝄󰊄𡢐𦋦𥒥鐄,trước còn trăng gió sau ra đá vàng 牒󰠲𠶣𠽊𨔍󰟯,dịp đâu may mắn lạ dường 吏皮及曠椿堂吏圭,lại vừa gặp khoảng xuân đường lại quê 生強󰜋醒𨑮迷,sinh càng một tỉnh mười mê 𣈜春𡗋𣅶𠫾𧗱貝春,ngày xuân lắm lúc đi về với xuân 欺󰊄閣欺𦝄𡑝,khi gió gác khi trăng sân 瓢僊淬𨢇勾神浽詩,bầu tiên rót rượu câu thần nối thơ 欺香󰟭欺𩄲󰡀,khi hương sớm khi mây trưa 盘茶點渃塘絲和弹,bàn trà điểm nước đường tơ hoạ đàn 蔑埋冲局追歡,miệt mài trong cuộc truy hoan 強悁属󰞺強𢺤𢬢情,càng quen thuộc nết càng dan díu tình 𨔍朱丐㳥傾城,lạ cho cái sóng khuynh thành 爫朱覩舘漂亭如制,làm cho đổ quán xiêu đình như chơi 束生悁󰞺卜淶,thúc sinh quen nết bốc rời 𤾓𠦳覩󰜋陣唭如空,trăm nghìn đổ một trận cười như không 媒強蘇綠捽紅,mụ càng tô lục chuốt hồng 𧖱貪係𧡊唏銅時迷,máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê 𠁑𦝄鵑㐌噲夏,dưới trăng quyên đã gọi hè 頭墻焒榴󰟧𤍶󰠐葻,đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông 󰟀𦂛沛貝從容,buồng the phải buổi thong dong 湯蘭𢷀幅帳紅浸花,thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa 𤑟牟冲玉𤽸牙,rõ màu trong ngọc trắng ngà 𠫅𠫅産𤒘󰜋座天然,dày dày sẵn đúc một toà thiên nhiên 生強𤏣󰞺強𠸦,sinh càng tỏ nét càng khen 寫情𢬣草󰜋篇律唐,tạ tình tay thảo một thiên luật đường 娘強𠳐別𢚸払,nàng càng vâng biết lòng chàng 𠳒𠳒珠月行行錦絩,lời lời châu nguyệt hàng hàng gấm thêu 𫨩𪬡𨤰拱浽貂,hay hèn lẽ cũng nối điêu 浽圭𢪀󰜋𠄩調昂昂,nỗi quê nghĩ một hai điều ngang ngang 𢚸群𠳚盎𩄲鐄,lòng còn gửi áng mây vàng 和韻嗔唉𠹾払𣋚󰅒,hoạ vần xin hãy chịu chàng hôm nay 浪牢固𨔍𨓡台,rằng sao có lạ lùng thay 梗箕拯沛檜尼麻𦋦,cành kia chẳng phải cội này mà ra 娘強悴㤕秋波,nàng càng tủi xót thu ba 断膓六󰀎󰇾麻𢞂星,đoạn trường lúc ấy giở mà buồn tênh 恪如花㐌離梗,khác như hoa đã lìa cành 払如𡥵𧊉󰡃鑅麻制,chàng như con bướm liệng vành mà chơi 主春停㐌固尼,chúa xuân đành đã có nơi 𥐆𣈜催𠤆𨱽𠳒爫之,ngắn ngày thôi chớ dài lời làm chi 生浪自課相知,sinh rằng từ thuở tương tri 𬌓𥢆𥢆仍𥘀爲渃𡽫,tấm riêng riêng những nặng vì nước non 𤾓𢆥併局𣃲𧷺,trăm năm tính cuộc vuông tròn 沛𢲛朱典𦰟源瀝滝,phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông 浪浪𰿘隊恩𢚸,rằng rằng muôn đội ơn lòng 𡭧𠲖边娶边從易󰠳,chút e bên thú bên tòng dễ đâu 平康赧那閉𥹰,bình khang nấn ná bấy lâu 妖花妖特󰜋牟點粧,yêu hoa yêu được một màu điểm trang 耒𦋦𣳮粉泒香,rồi ra lở phấn phai hương 𢚸箕拧特常常󰑼庄,lòng kia giữ được thường thường là chăng 𡲤冲㙴桂宮𦝄,vả trong thềm quế cung trăng 主張停㐌姉嫦於𥪞,chủ trương đành đã chị thường ở trong 閉𣇞康潔帶同,bấy giờ khăng khít dải đồng 添𠊛𠊛拱𢺺𢚸𥢆西,thêm người người cũng chia lòng riêng tây 尾之𡭧分䕯𩄲,vẻ chi chút phận bèo mây 爫朱𣷭爱欺菭欺潙,làm cho bể ái khi đầy khi vơi 𤾓調昂語爲碎,trăm điều ngang ngửa vì tôi 身𡢐埃𠹾罪𡗶󰀎朱,thân sau ai chịu tội trời ấy cho 如払固凭𢬣孤,như chàng có vững tay co 𨑮分拱㙮店朱󰜋𠄽,mười phần cũng đắp điếm cho một vài 󰟨𥪞油𢀲欣外,thế trong dù lớn hơn ngoài 𠓀唅獅子𠳚𠊛藤𦲿,trước hàm sư tử gửi người đằng la 儈頭淪𫴋𠃅茹,cúi đầu luồn xuống mái nhà 󰟩咮吏罪平𠀧焒燶,giấm chua lại tội bằng ba lửa nồng 於𨕭群固茹椿,ở trên còn có nhà thung 𢚸𨕭𬂙𫴋別𢚸固傷,lòng trên trông xuống biết lòng có thương 咤之柳𪭟花墻,sá chi liễu ngõ hoa tường 楼撑吏補𦋦坊楼撑,lầu xanh lại bỏ ra phường lầu xanh 吏強洳󰟯𤵺形,lại càng dơ dáng dại hình 停身分妾𢪀名價払,đành thân phận thiếp nghĩ danh giá chàng 傷牢朱院時傷,thương sao cho vẹn thì thương 併牢朱論每塘時𠳐,tính sao cho trọn mọi đường thì vâng 生浪咍呐提澄,sinh rằng hay nói đè chừng 𢚸低𢚸帝渚曾咍牢,lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao 塘𨱽渚𪿒吳𣒲,đường dài chớ ngại ngô lào 𤾓調駭據𬂙𠓨󰜋些,trăm điều hãy cứ trông vào một ta 㐌𧵆之固調賒,đã gần chi có điều xa 𥒥鐄拱决風波拱料,đá vàng cũng quyết phong ba cũng liều 共饒根紊典調,cùng nhau căn vặn đến điều 指𡽫誓𣷭𥘀招典𠳒,chỉ non thề bể nặng gieo đến lời 𠰚𡽫𣎀𥐆情𨱽,nỉ non đêm ngắn tình dài 外軒兎㐌𡽫兑唅𦎛,ngoài hiên thỏ đã non đoài ngậm gương 慢調竹院乘凉,mượn điều trúc viện thừa lương 連𧗱駭暫酉娘󰜋尼,liền về hãy tạm giấu nàng một nơi 󰇏和拉産𠄩排,chiến hoà sắp sẵn hai bài 𢚁𢬣柴署摱𠊛𠻀𪡔,cậy tay thầy thợ mượn người dò la 半信典󰘚秀󰜏,bắn tin đến mặt tú bà 輸機媒拱求和敢牢,thua cơ mụ cũng cầu hoà dám sao 𤑟𤉜𧵑引𢬣𢭂,rõ ràng của dẫn tay trao 還原󰜋帖申𠓨󰘇公,hoàn nguyên một thiếp thân vào cửa công 公私𠄩𨤰調衝,công tư đôi lẽ đều xong 𨃴僊丿㐌脱𫒥塵埃,gót tiên phút đã thoát vòng trần ai 󰜋茹森合竹枚,một nhà sum họp trúc mai 強溇義𣷭強𨱽情滝,càng sâu nghĩa bể càng dài tình sông 香強淡焒強濃,hương càng đượm lửa càng nồng 強吹𨤔玉強籠牟蓮,càng sôi vẻ ngọc càng lồng màu sen 姅𢆥唏㗂皮悁,nửa năm hơi tiếng vừa quen 𡑝梧梗碧㐌𢫔𦲿鐄,sân ngô cành biếc đã chen lá vàng 𥴙秋皮乃𥱰霜,giậu thu mới nảy giò sương 襘鞍㐌𧡊椿堂典尼,gối yên đã thấy xuân đường đến nơi 風雷浽陣排排,phong lôi nổi trận bời bời 󰠱𢚸𠲖邑併排分𢺺,nặng lòng e ấp tính bài phân chia 决𦖑辨自󰜋皮,quyết ngay biện tự một bề 𠰺朱𦟐粉吏𧗱楼撑,dạy cho má phấn lại về lầu xanh 𧡊𠳒嚴訓伶伶,thấy lời nghiêm huấn rành rành 打料生買𥙩情奈呌,đánh liều sinh mới lấy tình nài kêu 浪𡥵別罪㐌𡗉,rằng con biết tội đã nhiều 酉浪𩆐𩄰鈽鉊拱甘,dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam 㤕爲𢬣㐌潀𪷞,trót vì tay đã nhúng chàm 𤵺耒群別坤爫牢低,dại rồi còn biết khôn làm sao đây 共饒𡲤㗂󰜋𣈜,cùng nhau vả tiếng một ngày 揞琴埃女𢴑𦀊朱停,ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành 量𨕭决𫽄傷情,lượng trên quyết chẳng thương tình 萡顛催固惜命爫之,bạc đen thôi có tiếc mình làm chi 𧡊𠳒鐄𥒥知知,thấy lời vàng đá tri tri 焠肝翁買告脾󰘇公,sốt gan ông mới cáo tì cửa công 坦平浽㳥同同,đất bằng nổi sóng đùng đùng 府堂差𦲿票紅催查,phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra 共饒蹺𨃴差衙,cùng nhau theo gót sai nha 双双𠓨𠓀𡑝花𥛉跪,song song vào trước sân hoa lạy quì 𬂙𨖲󰘚𨫊顛茌,trông lên mặt sắt đen tại 立嚴𠓀駭𦋦威󰠱𠳒,lập nghiêm trước hãy ra uy nặng lời 妸箕𤵺󰞺制排,gã kia dại nết chơi bời 麻𡥵𠊛世󰑼𠊛𨒟迻,mà con người thế là người đong đưa 從之花貸香乘,tuồng chi hoa thải hương thừa 摱牟𣘈粉打𩢬𡥵顛,mượn màu son phấn đánh lừa con đen 推𥪞情狀原单,suy trong tình trạng nguyên đơn 皮芇時拱渚安皮芇,bề nào thì cũng chưa yên bề nào 法公照案論𠓨,phép công chiếu án luận vào 固𠄩塘󰀎悶牢默命,có hai đường ấy muốn sao mặc mình 󰜋󰑼據法加刑,một là cứ phép gia hình 󰜋󰑼吏據楼撑付𧗱,một là lại cứ lầu xanh phó về 娘浪㐌决󰜋皮,nàng rằng đã quyết một bề 󰔓尼王𥙩絲箕󰋇吝,nhện này vương lấy tơ kia mấy lần 蜀𬈴身拱󰑼身,đục trong thân cũng là thân 要詩𠳐𠹾𠓀𡑝雷霆,yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình 𠰺浪據法加刑,dạy rằng cứ phép gia hình 𠀧核秩吏󰜋梗牡丹,ba cây chập lại một cành mẫu đơn 分停之敢呌寃,phận đành chi dám kêu oan 桃𤸫𤷄𦟐柳散作眉,đào hoen quẹn má liễu tan tác mày 󰜋𡑝淋吉㐌苔,một sân lầm cát đã đầy 𦎛泸渃水枚𤷍纀霜,gương lờ nước thuỷ mai gầy vóc sương 𢪀情払束麻傷,nghĩ tình chàng thúc mà thương 裊賒𬂙𧡊𢚸強㤕車,nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa 哭浪寃酷爲些,khóc rằng oan khốc vì ta 固𦖑命𠓀渚陀戾𡢐,có nghe mình trước chớ đà lệ sau 𣴓𢚸生買𢪀溇,cạn lòng sinh mới nghĩ sâu 底埃𦝄悴花愁爲埃,để ai trăng tủi hoa sầu vì ai 府堂𦖑倘𠓨𦖻,phủ đường nghe thoảng vào tai 動𢚸吏𣴓典𠳒𥢆酉,động lòng lại gạn đến lời riêng dậu 湥洡払買䜹𣦍,sụt sùi chàng mới thưa ngay 頭𡳪計事𣈜𣈜求親,đầu đuôi kể sự ngày ngày cầu thân 娘陀併歇賒𧵆,nàng đà tính hết xa gần 自初娘㐌別身固𣈙,từ xưa nàng đã biết thân có rày 在碎称𥙩󰜋𢬣,tại tôi xứng lấy một tay 底娘朱典浽尼爲碎,để nàng cho đến nỗi này vì tôi 𦖑𠳒呐拱傷𠳒,nghe lời nói cũng thương lời 擛威買𠰺𨷑排解圍,dẹp uy mới dạy mở bài giải vi 浪如罕固世時,rằng như hẳn có thế thì 𦝄花双拱是非別調,trăng hoa song cũng thị phi biết điều 生浪𡭧分浡䕯,sinh rằng chút phận bọt bèo 蹺隊拱𡲤𠃣𡗉筆硯,theo đòi cũng vả ít nhiều bút nghiên 唭浪㐌世時𢧚,cười rằng đã thế thì nên 木枷唉此󰜋篇呈芸,mộc già hãy thử một thiên trình nghề 娘𠳐拮筆𢬣題,nàng vâng cất bút tay đề 箋花呈𠓀案批󰏙詳,tiên hoa trình trước án phê xem tường 𠸦浪價𤁕盛唐,khen rằng giá lợt thịnh đường 才尼色󰀎𠦳鐄渚斤,tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân 寔󰑼才子佳人,thực là tài tử giai nhân 朱陳𡥵固朱陳芇欣,châu trần con có châu trần nào hơn 催停逴󰇾鳩𪬡,thôi đừng rước dữ cưu hờn 爫之捛𣜿朱弹昂宫,làm chi lỡ nhịp cho đờn ngang cung 㐌迻典𠓀󰘇公,đã đưa đến trước cửa công 外時󰑼𨤰双𥪞󰑼情,ngoài thì là lý song trong là tình 妯𡥵冲道家庭,dâu con trong đạo gia đình 催時擛浽不平󰑼衝,thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong 急傳懺所礼公,kíp truyền sắm sửa lễ công 轎花拮󰊄𤒘紅𨇒𬁖,kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruỗi sao 排行鼓舞㖔𡁞,bày hàng cổ vũ xôn xao 双双迻細帳桃聘堆,song song đưa tới trướng đào sánh đôi 傷爲行重爲才,thương vì hạnh trọng vì tài 束翁催拱擛𠳒風波,thúc ông thôi cũng dẹp lời phong ba 蕙香𠶗𠽋󰜋茹,huệ hương sực nức một nhà 曾荄䔲吏󰚷𣻕欣初,từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa 𠻵𠸟𨢇󰟭棋𬁑,mảng vui rượu sớm cờ trưa 桃陀泒𧺀蓮皮乃撑,đào đà phai thắm sen vừa nảy xanh 帳糊永𨤔𣎀清,trướng hồ vắng vẻ đêm thanh 𠲖情娘買排情𥢆終,e tình nàng mới bày tình riêng chung 分蒲自院𫳘從,phận bồ từ vẹn chữ tòng 対台鴈亇㐌共苔年,đổi thay nhạn cá đã cùng đầy niên 信茹𣈜󰜋永信,tin nhà ngày một vắng tin 󰚷情葛藟𤁕情糟糠,mặn tình cát luỹ nhạt tình tao khang 𢪀𦋦寔拱𢧚󰟯,nghĩ ra thật cũng nên dường 沁唏埃易𡨹扛朱些,tăm hơi ai dễ giữ giàng cho ta 濫𦖑几𢀲𥪝茹,trộm nghe kẻ lớn trong nhà 於𥪝囷法呐𦋦䋦𦀚,ở trong khuôn phép nói ra mối giường 𠲖咍仍胣非常,e hay những dạ phi thường 易𢲛󰟱𣷭坤量底滝,dễ dò rốn bể khôn lường đáy sông 麻些卒󰜋𢆥𣳔,mà ta suốt một năm ròng 世芇拱𫽄酉衝特芇,thế nào cũng chẳng dấu xong được nào 閉迡渚𤏣消耗,bấy chầy chưa tỏ tiêu hao 或󰑼沖固爫牢庒󰑼,hoặc là trong có làm sao chăng là 吀払料急吏茹,xin chàng liệu kíp lại nhà 𠓀󰑼惵意𡢐些別情,trước là đẹp ý sau ta biết tình 𣎀𣈜𡨹墨酉觥,đêm ngày giữ mực giấu quanh 𣈙吝埋呂如形渚通,rày lần mai lữa như hình chưa thông 𦖑𠳒𡅳乳從容,nghe lời khuyên nhủ thong dong 定𢚸生買决情回裝,định lòng sinh mới quyết tình hồi trang 𤎜𦋦𠳚典椿臺,rạng ra gửi đến xuân đài 束翁拱倍逐払寧家,thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia 餞迻󰜋󱋓開河,tiễn đưa một chén quan hà 春亭脱㐌遁𦋦臯亭,xuân đình thoắt đã dọn ra cao đình 滝秦󰜋帶撑撑,sông tần một dải xanh xanh 雷催坡柳󰋇梗楊䦕,loi thoi bờ liễu mấy cành dương quan 扲𢬣𨱽𥐆咀嘆,cầm tay dài ngắn thở than 𢺺配󰋈󱋓合散喭𠳒,chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời 娘浪𡽫渃賒𣾺,nàng rằng non nước xa khơi 牢朱𥪞蔭時外買淹,sao cho trong ấm thì ngoài mới êm 易𤍶𦀫𧺀腀針,dễ loà yếm thắm trôn kim 爫之氷𬑉扒𪀄苦𢚸,làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng 堆些拙義䕯蓬,đôi ta chút nghĩa đèo bòng 典茹𠓀料呐𠼾朱明,đến nhà trước liệu nói sòng cho minh 油欺湄󰊄不情,dù khi mưa gió bất tình 𢀲𦋦威𢀲碎停分碎,lớn ra uy lớn tôi đành phận tôi 欣調酉虐酉吹,hơn điều giấu ngược giấu xuôi 吏芒仍𭛣齊𡗶典𡢐,lại mang những việc tày trời đến sau 傷饒吀𢖵𠳒饒,thương nhau xin nhớ lời nhau 𢆥迡拱𫽄𠫾󰠳麻迡,năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầy 󱋓迻𢖵𩛷𣋚󰅒,chén đưa nhớ bữa hôm nay 󱋓𢜠吀待𣎀尼𢆥𡢐,chén mừng xin đợi đêm này năm sau 𠊛𨖲馭几𢺺袍,người lên ngựa kẻ chia bào 棱󰊈秋㐌染牟関山,rừng phong thu đã nhuốm màu quan san 埮𥿁𣻃捲征鞍,dặm vương bụi cuốn chinh an 𬖉𠊛㐌屈󰋇岸橷撑,trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh 𠊛𧗱隻䏾𢆥更,người về chiếc bóng năm canh 几𠫾𰿘埮󰜋命賒吹,kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi 暈𦝄埃仕爫堆,vầng trăng ai xẻ làm đôi 姅印襘隻姅𤐝埮𨱽,nửa in gối chiếc nửa soi dặm dài 計之仍浽育塘,kể chi những nỗi dọc đường 󰟀𥪞尼浽主張於茹,buồng trong này nỗi chủ trương ở nhà 本𣳔户宦名家,vốn dòng họ hoạn danh gia 𡥵官吏部𠸜󰑼宦姐,con quan lại bộ tên là hoạn thư 緣藤順裊󰊄迻,duyên đằng thuận nẻo gió đưa 共払結𩯀車絲仍𣈜,cùng chàng kết tóc xe tơ những ngày 於咹時󰞺拱咍,ở ăn thì nết cũng hay 呐調緘纀時𢬣拱𫅷,nói điều dàm buộc thì tay cũng già 自𦖑園買添花,từ nghe vườn mới thêm hoa 𠰘𠊛㐌𡗋信茹時空,miệng người đã lắm tin nhà thì không 焒心強拉強燶,lửa tâm càng dập càng nồng 責𠊛顛薄𦋦𢚸𦝄花,giận người đen bạc ra lòng trăng hoa 󰂇平首寔拱些,ví bằng thú thật cùng ta 󰠃容几𠁑買󰑼量𨕭,cùng dung kẻ dưới mới là lượng trên 𢚵之𫽄𡨹𥙩𪤍,dại chi chẳng giữ lấy nền 卒之麻逴㗂悭𠓨命,tốt chi mà rước tiếng ghen vào mình 吏群氷扒酉觥,lại còn bưng bít giấu quanh 爫之仍退𥘷名𠽋唭,làm chi những thói trẻ ranh nực cười 併浪隔󰘚屈𠳒,tính rằng cách mặt khuất lời 酉些些拱料排酉朱,giấu ta ta cũng liệu bài giấu cho 𢗼之役󰀎麻𢗼,lo gì việc ấy mà lo 蜆𥪞𠰘󱋓吏𨆶𠫾󰠳,kiến trong miệng chén lại bò đi đâu 爫朱𥆾𫽄特饒,làm cho nhìn chẳng được nhau 爫朱苔墮拮頭𫽄𨖲,làm cho đày đoạ cất đầu chẳng lên 爫朱𬖉𧡊眼前,làm cho trông thấy nhãn tiền 朱𠊛𠶀板半船別𢬣,cho người thăm ván bán thuyền biết tay 浽忍謹𫽄埃咍,nỗi nhẫn kín chẳng ai hay 外𦖻底默󰊄𠖤𠃅外,ngoài tai để mặc gió bay mái ngoài 旬𡢐俸𧡊𠄩𠊛,tuần sau bỗng thấy hai người 𫫗信󰀎拱料排新功,mách tin ấy cũng liệu bài tân công 小姐浽𢚷同同,tiểu thư nổi giận đùng đùng 𡃍𢬣絩𦂾𦋦𢚸撩𤽗,gớm thay thêu dệt ra lòng trêu ngươi 𫯳蚤芇沛如埃,chồng tao nào phải như ai 調尼罕𠰘仍𠊛是非,điều này hẳn miệng những người thị phi 倍鐄𫴋令𦋦威,vội vàng xuống lệnh ra uy 𠀲時抯𠰘𠀲時𢯏𪘵,đứa thì vả miệng đứa thì bẻ răng 𥪞外謹没如𢬄,trong ngoài kín mít như bưng 芇埃群敢呐能󰜋𠳒,nào ai còn dám nói năng một lời 󰟀桃𣌉󰟭清台,buồng đào khuya sớm thảnh thơi 𦋦𠓨󰜋墨呐唭如空,ra vào một mực nói cười như không 𣎀𣈜𢚸仍𠸕𢚸,đêm ngày lòng những nhủ lòng 生陀𧗱典楼紅𠁑鞍,sinh đà về đến lầu hồng dưới yên 𠳒散合浽寒喧,lời tan hợp nỗi hàn huyên 𫳘情強󰚷𫳘緣強燶,chữ tình càng mặn chữ duyên càng nồng 洗陳𢝙󱋓從容,tẩy trần vui chén thong dong 浽𢚸埃於𥪝𢚸麻𦋦,nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra 払𧗱󰏙意思茹,chàng về xem ý tứ nhà 事命拱拉鄰󰑼𤋵排,sự mình cũng rắp lân la giải bày 󰋇番唭呐醒醝,mấy phen cười nói tỉnh say 𩯀絲不動𡮳埋事情,tóc tơ bất động mảy may sự tình 𢪀陀𢬄謹𠰘󰜍,nghĩ đà bưng kín miệng bình 芇埃固考麻命吏称,nào ai có khảo mà mình lại xưng 仍󰑼𠲖邑用浪,những là e ấp dùng dằng 捽𦀊𢜝女動棱吏催,rút dây sợ nữa động rừng lại thôi 固欺𢝙傳摸唭,có khi vui chuyện mua cười 小姐吏󰇾仍調󰠳󰠳,tiểu thư lại giở những điều đâu đâu 浪𥪞玉𥒥鐄鍮,rằng trong ngọc đá vàng thau 𨑮分些㐌信饒奇𨑮,mười phần ta đã tin nhau cả mười 𠸦朱仍𠰘容賎,khen cho những miệng dông tiện 𧊉蜂吏達仍𠳒󰣁箕,bướm ong lại đặt những lời nọ kia 妾油䏾𫽄𫨩推,thiếp dù bụng chẳng hay suy 㐌洳䏾𢪀吏碑𠰘唭,đã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cười 𧡊𠳒統請如制,thấy lời thủng thỉnh như chơi 順𠳒払拱呐吹拖扽,thuận lời chàng cũng nói xuôi đỡ đòn 仍󰑼唭粉𠹳𣘈,những là cười phấn cợt son 畑𣌉炵䏾𦝄𧷺聘𦠘,đèn khuya chong bóng trăng tròn sánh vai 𡽫圭蓴馘𤊰味,non quê thuần hức bén mùi 汫鐄㐌𢮖󰜋𠄽𦲿梧,giếng vàng đã khổn một vài lá ngô 鄭念𢖵景江湖,chạnh niềm nhớ cảnh giang hồ 󰜋念開塞󰋇務󰊄𦝄,một niềm quan tái mấy mùa gió trăng 情𥢆渚敢𠯇𪘵,tình riêng chưa dám rỉ răng 小姐𠓀㐌料澄啂戈,tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua 隔𠄼𩄲萡賒賒,cách năm mây bạc xa xa 臨淄拱沛併麻晨昏,lâm truy cũng phải tính mà thần hôn 特𠳒如𨷑𡬷𣘈,được lời như mở tấc son 𨀒駒𥊢𨇒渃𡽫圭𠊛,vó câu thẳng ruổi nước non quê người 龍玲底渃印𡗶,long lanh đáy nước in trời 城磋𤌋碧𡽫披䏾鐄,thành xây khói biếc non phơi bóng vàng 榑駒皮𢶢琰𨱽,roi câu vừa gióng dặm trường 車香娘㐌順塘歸寧,xe hương nàng đã thuận đường quy ninh 䜹茹萱歇每情,thưa nhà huyên hết mọi tình 浽払於萡浽命𠹾顛,nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen 𢪀浪恨𤴪𪬡悭,nghĩ rằng giận ghẻ hờn ghen 醜払麻固埃𠸦之命,xấu chàng mà có ai khen chi mình 丕𢧚撔󰘚爫清,vậy nên ngảnh mặt làm thinh 謀高本㐌泣名仍𣈜,mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày 臨淄塘步𣎃迡,lâm truy đường bộ tháng chầy 麻塘海道𨖅𣦍時𧵆,mà đường hải đạo sang ngay thì gần 𢶿船𢫘󰘚家人,dọn thuyền lựa mặt gia nhân 唉󰝡𦀊𧺀纀蹎娘𧗱,hãy đem dây thắm buộc đen nàng về 爫朱朱𤻻朱迷,làm cho cho mệt cho mê 爫朱𤴬疸𠵱從朱䁛,làm cho đau đớn ê tòng cho coi 𠓀朱補恄仍𠊛,trước cho bõ ghét những người 𡢐朱底󰜋㗂唭𧗱𡢐,sau cho để một tiếng cười về sau 夫人𠸦斫窒牟,phu nhân khen chước rất mầu 朝𡥵買𠰺默油𦋦𢬣,chiều con mới dạy mặc dầu ra tay 所郎帆󰊄撩𩄲,sửa sang buồm gió lèo mây 犬鷹吏𪮙󰜋𠄽棍桄,khuyển ưng lại chọn một vài côn quang 𠸕𠻀歇各每塘,dặn dò hết các mọi đường 順風󰜋𦲿𣾼𨖅𣷷󰟴,thuận phong một lá vượt sang biển tề 娘自隻䏾窻𦂛,nàng từ chiếc bóng song the 塘箕浽怒如𢺺䋦愁,đường kia nỗi nọ như chia mối sầu 䏾橷㐌熾昂頭,bóng dâu đã xế ngang đầu 別󰠳蔭冷別󰠳𠮾𫬍,biết đâu ấm lạnh biết đâu ngọt bùi 𩯀誓㐌枕觥𦠘,tóc thề đã chấm quanh vai 芇𠊛𡽫渃芇𠊛鉄𣘈,nào người non nước nào người sắt son 𦼜󰡄𡮍分𡥵𡥵,sắn bìm chút phận con con 囷緣別固𣃲𧷺朱庒,khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng 身牢𡗉浽不平,thân sao nhiều nỗi bất bằng 料如供廣妸姮𢪀㝹,liều như cung quảng ả hằng nghĩ nao 𣎀秋󰊄律窻桃,đêm thu gió lọt song đào 姅鑅𦝄缺𠀧𬁖𡨌𡗶,nửa vành trăng khuyết ba sao giữa trời 󰠱香典𠓀天臺,nén hương đến trước thiên đài 浽𢚸懇渚𣴓𠳒云爲,nỗi lòng khấn chửa cạn lời vân vi 𠁑花㖂𠎪惡人,dưới hoa dậy lũ ác nhân 喑喑哭鬼驚神木𦋦,ầm ầm khốc quỷ kinh thần mọc ra 苔𡑝鎌捽󰡅𤍶,đầy sân gươm tuốt sáng loà 失驚娘渚別󰑼爫牢,thất kinh nàng chửa biết là làm sao 茦迷󰠳㐌洒𠓨,thuốc mê đâu đã tưới vào 𢠩恾如聀占包別之,mơ màng như giấc chiêm bao biết gì 𧿆𣦍𨖲馭卽時,dảy ngay lên ngựa tức thì 房桃院册𦊛皮焒󰡆,phòng đào viện sách tư bề lửa dong 産屍無主边滝,sẵn thây vô chủ bên sông 󰝡𠓨底妬吝崇埃台,đem vào để đó lận sòng ai thay 碎隊魄落魂𠖤,tôi đòi phách lạc hồn bay 坡乾蓓𦹵㭲𣘃隐命,pha càn bụi cỏ gốc cây ẩn mình 束翁茹拱𧵆觥,thúc ông nhà cũng gần quanh 秩𬖉𦰟焒失驚用淶,chợt trông ngọn lửa thất kinh rụng rời 伵柴𧿆𥊢典尼,tớ thầy nhảy thẳng đến nơi 哉排洒焒尋𠊛劳�,tơi bời tưới lửa tìm người lao 󰊄高𦰟焒強高,gió cao ngọn lửa càng cao 碎隊尋覩娘芇𧡊󰠳,tôi đòi tìm đủ nàng nào thấy đâu 歇虚歇海𥆾饒,hớt hơ hớt hải nhìn nhau 汫溇蓓葚𠓀𡢐尋光,giếng sâu bụi rậm trước sau tìm quàng 𧼋𦋦准𬟗房香,chạy ra chốn cũ phòng hương 𬂙炭𧡊󰜋埬昌𤈜殘,trông than thấy một đống xương cháy tàn 𣦍情埃別謀奸,ngay tình ai biết mưu gian 罕娘催吏固盘浪埃,hẳn nàng thôi lại có bàn rằng ai 束翁洡湥𥐆𨱽,thúc ông sùi sụt ngắn dài 𢪀𡥵永尾傷𠊛󰞺那,nghĩ con vắng vẻ thương người nết na 遺骸抇拉𧗱茹,di hài nhặt sắp về nhà 芇󰑼衾斂芇󰑼䘮齋,nào là khâm liệm nào là tang trai 礼常㐌覩󰜋𠄩,lễ thường đã đủ một hai 陸程払拱典尼閉𣇞,lục trình chàng cũng đến nơi bấy giờ 𨀈𠓨准𬟗楼䜹,bước vào chốn cũ lầu thơ 𪿙炭󰜋埬󰌱湄𦊚墻,tro than một đống nắng mưa bốn tường 𨖅茹吒細中堂,sang nhà cha tới trung đường 火床牌位蜍娘於𨕭,linh sàng bài vị thờ nàng ở trên 唉喂呐歇事緣,hỡi ôi nói hết sự duyên 絲情𠞹𫆧焒煩𤈜肝,tơ tình đứt ruột lửa phiền cháy gan 招命勿把哭嘆,gieo mình vật vã khóc than 𡥵𠊛世󰀎托寃世尼,con người thế ấy thác oan thế này 聀浪枚竹吏圍,chắc rằng mai trúc lại vầy 埃咍永訣󰑼𣈜迻饒,ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau 傷強𢪀𢪀強𤴬,thương càng nghĩ nghĩ càng đau 易埃垃惨𦑗愁朱�,dễ ai lấp thảm quạt sầu cho 𧵆沔𦖑固󰜋柴,gần miền nghe có một thầy 𢒎符殺鬼高𢬣通玄,phi phù sát quỷ cao tay thông huyền 𨕭三寶𠁑九泉,trên tam bảo dưới cửu tuyền 尋󰠳時拱別信𤑟𤉜,tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng 懺生礼物逴𨖅,sắm sanh lễ vật rước sang 吀尋朱𧡊󰘚娘𠳨嘆,xin tìm cho thấy mặt nàng hỏi han 道人伏𠓀凈𡊨,đạo nhân phục trước tĩnh đàn 出神𦀊丿渚殘𥘀香,xuất thần giây phút chưa tàn nén hương 阻𧗱明白呐詳,trở về minh bạch nói tường 𩈘娘𫽄𧡊𭛣娘㐌查,mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra 𠊛尼󰠱刼寃家,người này nặng kiếp oan gia 群𡗉女𡗋牢陀托朱,còn nhiều nợ lắm sao đà thác cho 孛宮登默难蘇,bột cung đăng mắc nạn to 󰜋𢆥女買𠶀𠻀特信,một năm nữa mới thăm dò được tin 𠄩边夾𩈘廛廛,hai bên giáp mặt chiền chiền 悶認麻𫽄敢認𨔍台,muốn nhận mà chẳng dám nhận lạ thay 𦖑𠳒呐𨔍󰟯尼,nghe lời nói lạ dường này 事娘㐌世𠳒柴敢信,sự nàng đã thế lời thầy dám tin 𫽄戈童骨光扦,chẳng qua đồng cốt quàng xiên 𠊛󰠳麻吏体𨕭𡎝塵,người đâu mà lại thấy trên cõi trần 惜花仍吟𠿯春,tiếc hoa những ngậm ngùi xuân 身尼易吏󰋇吝﨤仙,thân này dễ lại mấy lần gặp tiên 渃㵢花用㐌安,nước trôi hoa rụng đã yên 咍󰠳地獄於沔人間,hay đâu địa ngục ở miền nhân gian 犬鷹㐌担謀好,khuyển ưng đã đắt mưu hảo 域娘迻𫴋底安𠁑船,vực nàng đưa xuống để an dưới thuyền 帆高撩𬆅𦑃耑,buồm cao lèo thẳng cánh xuyền 提澄縣錫氷沔𣾼𨖅,đè chừng huyện tích băng miền vượt sang 㨋渡蓮𠓀󱚷堂,giã đò lên trước sảnh đường 犬鷹𠄩𠀲納娘𤼸功,khuyển ưng hai đứa nộp nàng dâng công 域娘暫𫴋問房,vực nàng tạm xuống vấn phòng 唉群帖帖聀燶渚派,hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai 黄梁𦖑醒愧枚,hoàng lương nghe tỉnh hồn mai 󰘇茹󰠳秩楼󰉟芇低,cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây 傍徨󰇾醒󰇾醝,bàng hoàng dở tỉnh dở say 󱚷堂𠻵㗂隊𣦍蓮侯,sảnh đường mảng tiếng đòi ngay lên hầu 阿鬟𨕭𠁑逐毛,ả hoàn trên dưới giục mau 害䧺娘買蹺𡢐󰜋𠊛,hãi hùng nàng mới theo sau một người 𥆾𬂙座曠圯𨱽,nhìn trông toà rộng dãy dài 天官家宰固牌撩𨖲,thiên quan gia tể có bài treo lên 班𣈜蠟𤏧𠄩边,ban ngày sáp thắp hai bên 𨕭床七寶𡎦𨕭󰜋󰜏,trên giường thất bảo ngồi trên một bà 𠲟𠴛𦰟𠳨梗查,gạn gùng ngọn hỏi ngành tra 事命娘㐌據麻𠳚申,sự mình nàng đã cứ mà gửi thân 不情浽陣𩄲湄,bất tình nổi trận mây mưa 𭛣娘仍𥞁巴蜍悁身,việc nàng những giống bơ thờ quen thân 昆尼𫽄沛善人,con này chẳng phải thiện nhân 𫽄牟道主時軍論𫯳,chẳng màu đạo chúa thì quân lộn chồng 𦋦從猫𡏢𤠄同,ra tuồng mèo mả gà đồng 𦋦從隴縱𫽄衝皮芇,ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào 㐌󰝡命半󰘇蚤,đã đem mình bán cửa tao 吏群共煩爫高世尼,lại còn khủng khỉnh làm cao thế này 芇󰑼家法怒𠖤,nào là gia pháp nọ bay 唉朱𠀧過別𢬣󰜋吝,hãy cho ba quá biết tay một lần 阿鬟𨕭𠁑㖡噒,ả hoàn trên dưới dạ rân 唒浪𤾓𠰘坤分𨤰芇,dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nào 竹棍𦋦飭扱𠓨,trúc côn ra sức đập vào 𦧘芇𫽄󰞺肝芇𫽄󰟹,thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh 㤕台桃李󰜋梗,xót thay đào lý một cành 󰜋畨湄󰊄散情󰜋畨,một phen mưa gió tan tành một phen 花奴傳𠰺𢬭𠸜,hoa nô truyền dạy đổi tên 房桃𠰺押𠓨畨侍牌,phòng đào dạy ép vào phiên thị tì 𦋦𠓨蹺𠎪青衣,ra vào theo lũ thanh y 𤋵畑𩄲𦇒䏧𨨲管包,dãi đèn mây rối da chì quản bao 管家固󰜋媒芇,quản gia có một mụ nào 体𠊛体󰞺𦋦𠓨麻傷,thấy người thấy nết ra vào mà thương 欺茶󱋓欺𬟥湯,khi chè chén khi thuốc thang 󰝡𠳒方便𨷑塘好生,đem lời phương tiện mở đường hiếu sinh 𠰺浪埋磊㐌停,dạy rằng may rủi đã đành 柳蒲命𡨹𥙩命朱咍,liễu bồ mình giữ lấy mình cho hay 拱󰑼寃業之低,cũng là oan nghiệp chi đây 沙機買典世尼庄仍,sa cơ mới đến thế này chẳng dưng 於低𦖻壁脉棱,ở đây tai vách mạch rừng 体埃涓属拱停𥆾之,thấy ai quen thuộc cũng đừng nhìn chi 矯欺𩆐𩄰不期,kẻo khi sấm sét bất kỳ 昆蜂丐蜆呌之特寃,con ong cái kiến kêu gì được oan 娘強湥玉如滇,nàng càng giọt ngọc như chan 浽𢚸𩛂仍盘桓念西,nỗi lòng no những bàn hoàn niềm tây 風陳刼㐌𠹾苔,phong trần kiếp đã chịu đầy 淋炭吏固次尼平𠄩,lầm than lại có thứ này bằng hai 爫牢鉑𫽄皮催,làm sao bạc chẳng vừa thôi 󰇿󰇿𫃚買𥙩𠊛紅顔,khăng khăng buộc mãi lấy người hồng nhan 㐌停夙債前寃,đã đành túc trái tiền oan 拱料玉󰞺花殘麻之,cũng liều ngọc nát hoa tàn mà chi 仍󰑼娘耨戈時,những là nương náu qua thì 小姐沛𣇜買𧗱寧家,tiểu thư phải buổi mới về ninh gia 媄𡥵路傳隣󰑼,mẹ con trò chuyện lân la 夫人買哙娘𦋦𠰺𠳒,phu nhân mới gọi nàng ra dạy lời 小姐𠁑帳少𠊛,tiểu thư dưới trướng thiếu người 朱𧗱边󰀎蹺隊楼粧,cho về bên ấy theo đòi lầu trang 領𠳒娘買蹺𨖅,lĩnh lời nàng mới theo sang 別󰠲地獄天堂󰑼󰠲,biết đâu địa ngục thiên đàng là đâu 󰉺𣌉巾󰘚备頭,sớm khuya khăn mặt lược đầu 分𡥵候㑏𡥵候敢差,phận con hầu giữ con hầu dám sai 𠳨𣎀淹妸朝𡗶,hỏi đêm êm ả chiều trời 竹絲𠳨曲芸制𠳨閣,trúc tơ hỏi khúc nghề chơi hỏi các 領𠳒娘買󰇾𦀊,lĩnh lời nàng mới giở dây 𠰚𡽫咱素易差𢚸𠊛,nỉ non thánh tố dễ say lòng người 小姐󰏙拱傷才,tiểu thư xem cũng thương tài 囷威󰟯拱扒𠄽𦊚分,khuôn uy dường cũng bớt vài bốn phân 󰘇𠊛苔墮𠳨身,cửa người đày đoạ hỏi thân 󰉺唯𠰚䏾𣎀魚恨𢚸,sớm năn nỉ bóng đêm ngơ hận lòng 臨淄𡮍󰒂刀蓬,lâm truy chút nghĩa đèo bòng 渃𡽫底𫳘相逢刼𡢐,nước non để chữ tương phùng kiếp sau 𦊚方𩄲𤽸󰜋牟,bốn phương mây trắng một màu 𥊛潙故囯別󰠲󰑼茹,trông vời cố quốc biết đâu là nhà 吝吝𣎃淪𣈜戈,lần lần tháng trọn ngày qua 浽𧵆芇別塘車世尼,nỗi gần nào biết đường xa thế này 臨淄白誅鴛𠖤,lâm truy bạch trụ uyên bay 房空傷几𣎃𣈜隻身,phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân 眉撑𦝄買甲痕,mày xanh trăng mới giáp ngần 粉乘香𬟗倍分㤕車,phấn thừa hương cũ bội phần xót xa 蓮殘枚吏𦬑𦋦,sen tàn mai lại nở ra 愁𨱽𣈜𥐆冬陀𨖅春,sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân 尋󰠲朱𧡊故人,tìm đâu cho thấy cố nhân 𥙩勾運命𢣧寅𢖵傷,lấy câu vận mệnh khuây dần nhớ thương 鄭念𢖵景家香,chạnh niềm nhớ cảnh gia hương 𢖵圭払吏尋塘深圭,nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê 小姐迍󰘇𣎀提,tiểu thư đón cửa đêm giề 寒暄皮𣴓每皮𧵆賒,hàn huyên vừa cạn mọi bề gần xa 茹香高捲幅𬗢,nhà hương cao cuốn bức là 房冲傳噲娘𦋦𥛉𢜠,buồng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng 𨀈𦋦󰜋𨀈󰜋𥩯,bước ra một bước một dừng 𥊛車娘㐌𤏣澄裊車,trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa 沛浪𪱆関畑𤍶,phải rằng nắng quan đèn loà 𤑟𤉜𡎦妬𫽄󰑼束生,rõ ràng ngồi đó chẳng là thúc sinh 碑𣇞情買𤑟情,bây giờ tình mới tỏ tình 催催㐌默𠓨𫒥𫽄差,thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai 斫󰠲固斫𨔍𠁀,chước đâu có chước lạ đời 𠊛󰠲麻吏固𠊛精麻,người đâu mà lại có người tinh ma 𤑟𤉜寔侶堆些,rõ ràng thật lứa đôi ta 爫𦋦昆於主茹堆尼,làm ra con ở chúa nhà đôi nơi 皮外噠噠呐唭,bề ngoài thơn thớt nói cười 麻冲岩險𣩂𠊛空刀,mà trong nham hiểm chết người không dao 碑𣇞坦隰𡗶高,bây giờ đất thấp trời cao 咹爫牢呐爫牢碑𣇞,ăn làm sao nói làm sao bây giờ 強𬂙𩈘強謹魚,càng trông mặt càng ngẩn ngơ 𦛌蟳隊段如絲𦇒排,ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời 𢜝威敢𫽄𠰩𠳒,sợ uy dám chẳng vâng lời 儈頭納𫴋𡑝枚󰜋朝,cúi đầu nép xuống sân mai một chiều 生陀茀落塊漂,sinh đà phất lạc hồn xiêu 傷喂𫽄沛娘翹於低,thương ôi chẳng phải nàng kiều ở đây 因爫牢典世尼,nhân làm sao đến thế này 催催些㐌默𢬣埃洡,thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi 𢜝涓敢𠼯𦋦𠳒,sợ quen dám hở ra lời 坤垠湥玉湥洡㳶沙,khôn ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa 小姐𬂙󰘚𠳨查,tiểu thư trông mặt hỏi tra 買𧗱固役之麻動容,mới về có việc chi mà động dong 生浪孝服皮衝,sinh rằng hiếu phục vừa xong 推𢚸涉𡵆𤴬𢚸終天,suy lòng trắc khởidĩ đau lòng chung thiên 𠸦浪孝子㐌𢧚,khen rằng hiếu tử đã nên 洗塵𠼦󱋓解煩𣎀秋,tẩy trần mượn chén giải phiền đêm thu 𡞕𫯳󱋓酢󱋓酬,vợ chồng chén tạc chén thù 扒娘𨅸直持壼𠄩尼,bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi 扒寬扒日典𠳒,bắt khoan bắt nhặt đến lời 扒跪尽󰘚扒𨑮尽𢬣,bắt quì tận mặt bắt mời tận tay 生強如𤵺如𬏝,sinh càng như dại như ngây 湥𨱽湥𥐆󱋓苔󱋓潙,giọt dài giọt ngắn chén đầy chén vơi 𢘩𠫾秩呐秩唭,dựng đi chợt nói chợt cười 告醝払㐌淡排𤎜𦋦,cáo say chàng đã đạm bài lảng ra 小姐倍𠯦昆花,tiểu thư vội thét con hoa 呐𠓨仍法󰇾𦋦仍扽,nói vào những phép giở ra những đòn 生強󰞺𦛌散魂,sinh càng nát ruột tan hồn 󱋓𠶆沛吟蒲几燥𣦍,chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay 小姐唭呐省醝,tiểu thư cười nói tỉnh say 渚衝局𨢇吏排路制,chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi 浪花奴覩每才,rằng hoa nô đủ mọi tài 版弹此𨄹󰜋排払𦖑,bản đàn thử dạo một bài chàng nghe 娘陀散渙痺迷,nàng đà tán hoán tê mê 𠳐𠳒𦋦𠓀展𦂛紊弹,vâng lời ra trước triển the vặn đàn 𦊚𦀊如哭如嘆,bốn dây như khóc như than 遣𠊛𨕭席拱散󰞺𢚸,khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng 拱𥪞󰜋㗂絲同,cùng trong một tiếng tơ đồng 𠊛外唭𦬻𠊛𥪞哭󰠐,người ngoài cười nụ người trong khóc thầm 湥珠呂渚坤扲,giọt châu lã chã khôn cầm 儈頭払仍拔󰠐湥霜,cúi đầu chàng những gạt thầm giọt sương 小姐吏𠽇𥙩娘,tiểu thư lại nẹt lấy nàng 局𢝙𢭮曲断膓󰀎之,cuộc vui gảy khúc đoạn tràng ấy chi 牢𫽄別意思之,sao chẳng biết ý tứ gì 朱払𢞂把罪爲在𤽗,cho chàng buồn bã tội vì tại ngươi 生強惨切徘徊,sinh càng thảm thiết bồi hồi 倍傍強呐強唭朱戈,vội vàng gượng nói gượng cười cho qua 曲𧍰更㐌點𠀧,khúc rồng canh đã điểm ba 小姐𥆾󰘚󰟯陀甘心,tiểu thư nhìn mặt dường đà cam tâm 𢚸𥢆㕸𠳚𢜠󰠐,lòng riêng khấp khởi mừng thầm 𢝙尼㐌補𤴬吟初󰅒,vui này đã bõ đau ngầm xưa nay 生時肝𤉗𦛌苔,sinh thì gan héo ruột đầy 浽𢚸強𢪀強荄䔲𢚸,nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng 𠊛𠓨終襘鸾房,người vào chung gối loan phòng 娘𦋦𢭸䏾畑終更𨱽,nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài 悲𣇞買𤑟沁唏,bây giờ mới rõ tăm hơi 𧖱悭󰠲固𨔍𠁀茹悭,máu ghen đâu có lạ đời nhà ghen 斫󰠲𢪊翠𢺺鴛,chước đâu rẽ thuý chia uyên 埃𦋦塘刀埃𥆾特埃,ai ra đường đao ai nhìn được ai 悲𣇞󰜋域󰜋𡗶,bây giờ một vực một trời 歇調輕重歇𠳒是非,hết điều khinh trọng hết lời thị phi 珥如苝󰠱如𨨲,nhẹ như bấc nặng như chì 𫽻朱𦋦女群之󰑼緣,gỡ cho ra nữa còn gì là duyên 呂󰟯𡮍分婵娟,lỡ làng chút phận thuyền quyên 𣷭溇㳥奇固全特爲,bể sâu sóng cả có tuyền được vay 󰜋𠇮陰倚𣎀迡,một mình âm ỉ đêm chầy 𥒦油潙渃眜苔𢆥更,đĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh 󰉺𣌉候下󰉟萾,sớm khuya hầu hạ đài doanh 小姐𪮻󰘚提情𠳨查,tiểu thư chạm mặt đè tình hỏi tra 𢫘𠳒娘買䜹戈,lựa lời nàng mới thưa qua 沛欺命吏㤕車浽命,phải khi mình lại xót xa nỗi mình 小姐吏𠳨束生,tiểu thư lại hỏi thúc sinh 忌払查𥙩寔情朱㝹,cậy chàng tra lấy thực tình cho nao 生陀撻𦛌如胞,sinh đà rát ruột như bào 呐𦋦𫽄便𬂙𠓨𫽄登,nói ra chẳng tiện trông vào chẳng đăng 仍衣吏累典娘,những e lại luỵ đến nàng 打料買仕𢫘塘𠳨查,đánh liều mới sẽ lựa đường hỏi tra 儈頭跪𠓀𡑝花,cúi đầu quì trước sân hoa 申供娘買𨖲戈󰜋𠳒,thân cung nàng mới lên qua một lời 靣前呈貝小姐,diện tiền trình với tiểu thư 脱󰏙󰟯固謹魚𡮍情,thoắt xem dường có ngẩn ngơ chút tình 連𢬣𢭂吏束生,liền tay trao lại thúc sinh 浪才𢧚重麻情𢧚傷,rằng tài nên trọng mà tình nên thương 󰂇𫽄固𢼂𢀭𢀨,ví chăng có số giàu sang 債尼酉𨯹茹鐄拱𢧚,trái này dẫu đúc nhà vàng cũng nên 彼塵沉浽婵娟,bể trần chìm nổi thuyền quyên 有才傷浽󰟁緣𨔍𠁀,hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đời 生浪寔固如𠳒,sinh rằng thật có như lời 紅顔萡命󰜋𠊛芇爲,hồng nhan bạc mệnh một người nào vay 𠦳初歐拱世尼,nghìn xưa âu cũng thế này 悲𣇞歐料扒𢬣買皮,bây giờ âu liệu bớt tay mới vừa 小姐浪意𥪞詞,tiểu thư rằng ý trong tờ 㕸󰝡命萡吀洳󰘇空,rắp đem mệnh bạc xin nhờ cửa không 催時催拱朝𢚸,thôi thì thôi cũng chiều lòng 拱朱𢪀議冲𨦩𨀈𦋦,cũng cho nghỉ nghị trong vòng bước ra 産󰞹音閣園些,sẵn quan âm các vườn ta 固核𤾓𫵟固花𦊚務,có cây trăm thước có hoa bốn mùa 固古樹固山瑚,có cổ thụ có sơn hồ 朱娘𦋦妬𡨹厨誦经,cho nàng ra đó giữ chùa tụng kinh 曾曾𡗶買平明,tâng tâng trời mới bình minh 香花五供懺生礼常,hương hoa ngũ cúng sắm sanh lễ thường 迻払典𠓀佛堂,đưa chàng đến trước phật đường 三歸五戒朱娘出家,tam qui ngũ giới cho nàng xuất gia 襖撑𢬭𥙩袈裟,áo xanh đổi lấy cà sa 法名吏𢬭𠸜𦋦濯泉,pháp danh lại đổi tên ra trạc tuyền 󰉺𣌉併覩油畑,sớm khuya tính đủ dầu đèn 春秋割産𠄩𠸜香茶,xuân thu cắt sẵn hai tên hương trà 娘自另𨁪園花,nàng từ lánh dấu vườn hoa 󰟯𧵆棱紫󰟯賒𡏧紅,dường gần rừng tía dường xa bụi hồng 因緣󰠲吏群蒙,nhân duyên đâu lại còn mong 塊調𢢆粉悴紅時催,khỏi điều thẹn phấn tủi hồng thì thôi 佛前惨垃愁洃,phật tiền thảm lấp sầu khơi 𣈜鋪手字𣎀㘨心香,ngày pho thủ tự đêm nồi tâm hương 朱咍湥渃梗楊,cho hay giọt nước cành dương 󰌎𢚸洒㴽每塘塵緣,lò lòng tưới tắt mọi đường trần duyên 𣙩𣘽自𧿨牟禅,sồng nâu từ trở mầu thiền 𡑝秋𦝄㐌𠄽番𨅸頭,sân thu trăng đã vài phen đứng đầu 󰘇房扦日䋥毛,cửa phòng then nhặt lưới mau 呐𠳒𠓀󰘚淶珠永𠊛,nói lời trước mặt rơi châu vắng người 閣經院冊堆尼,gác kinh viện sách đôi nơi 冲𡬼𡬷吏扱𨑮関山,trong gang tấc lại gấp mười quan san 仍󰑼吟咀𠸂嘆,những là ngậm thở giọt than 小姐沛𣇜問安𧗱茹,tiểu thư phải buổi vấn an về nhà 乘机生買輦𦋦,thừa cơ sinh mới lẻn ra 侵侵典𠃅圍花貝娘,xăm xăm đến mé vi hoa với nàng 湥淶󰇾浽断膓,sụt sùi giở nỗi đoạn trường 湥珠尋謝埮𨱽襖撑,giọt châu tầm tã đượm dài áo xanh 㐌甘𠹾萡貝情,đã cam chịu bạc với tình 主春底罪󰜋命朱花,chúa xuân để tội một mình cho hoa 𥰊机輸智弹󰜏,thấp cơ thua trí đàn bà 𬂙𠓨𤴬𦛌呐𦋦𪿒𡗶,trông vào đau ruột nói ra ngại lời 爲些朱累典𠊛,vì ta cho luỵ đến người 吉淋玉𤽸舌𠁀春撑,cát lầm ngọc trắng thiệt đời xuân xanh 管之𨕭閣𠁑溋,quản chi trên gác dưới duềnh 拱算𤯩托貝情朱衝,cũng toan sống thác với tình cho xong 宗堂𡮍渚甘𢚸,tông đường chút chửa cam lòng 哏󰛈𢯏󰜋𫳘同爫𠄩,cắn răng bẻ một chữ đồng làm hai 𢢆命𥒥󰞺鐄派,thẹn mình đá nát vàng phai 𤾓身易贖󰜋𠳒特牢,trăm thân dễ chuộc một lời được sao 娘浪隻拍㳥桃,nàng rằng chiếc bách sóng đào 浽沉拱默𣅶芇磊埋,nổi chìm cũng mặc lúc nào rủi may 𡮍身𠹴𠶔淎淶,chút thân quằn quại vũng lầy 𤯩乘群想典𣈙女牢,sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao 拱料󰜋湥湄滛,cũng liều một giọt mưa rào 麻朱天下𬂙𠓨拱台,mà cho thiên hạ trông vào cũng thay 𡮍爲琹㐌󰐻𦀊,chút vì cầm đã bén dây 𫽄𤾓𫷜拱󰜋𣈜緣些,chẳng trăm năm cũng một ngày duyên ta 料排𨷑󰘇朱𦋦,liệu bài mở cửa cho ra 󰀎󰑼情󰠱󰀎󰑼恩溇,ấy là tình nặng ấy là ân sâu 生浪𥢆想閉󰡇,sinh rằng riêng tưởng bấy lâu 𢚸𠊛岩險別󰠳麻量,lòng người nham hiểm biết đâu mà lường 女欺𬲄膆負傍,nữa khi giông tố phũ phàng 舌𬓲蒂拱吏強極低,thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây 料麻高𧼋賒𠖤,liệu mà cao chạy xa bay 爱恩些固銀尼麻催,ái ân ta có ngần này mà thôi 悲𣇞几虐𠊛吹,bây giờ kẻ ngược người xuôi 別包𣇞吏綏𠳒渃𡽫,biết bao giờ lại nối lời nước non 酉浪滝𣴓𥒥𤷱,dẫu rằng sông cạn đá mòn 昆蚕典𣩂拱群𢹣絲,con tằm đến chết cũng còn kéo tơ 共饒計礼𡢐初,cùng nhau kể lể sau xưa 呐耒吏呐𠳒渚歇𠳒,nói rồi lại nói lời chưa hết lời 󰘚𬂙𢬣𫽄女移,mặt trông tay chẳng nỡ rời 花婢㐌動㗂𠊛裊賒,hoa tì đã động tiếng người nẻo xa 忍󰋈呐淬𨅸𦋦,nhận ngừng nói tủi đứng ra 小姐󰠲㐌𨀌花𨀈𠓨,tiểu thư đâu đã lánh hoa bước vào 唭唭呐呐𠮾嗷,cười cười nói nói ngọt ngào 𠳨払買於准芇吏制,hỏi chàng mới ở chốn nào lại chơi 𠲝觥生買料𠳒,dối quanh sinh mới liệu lời 尋花過𨀈󰏙𠊛曰經,tìm hoa quá bước xem người viết kinh 𠸦浪筆法㐌精,khen rằng bút pháp đã tinh 搊𠓨貝帖香亭芇輸,so vào với thiếp hương đình nào thua 惜台流落江湖,tiếc thay lưu lạc giang hồ 𠦳鐄寔拱𢧚模𥙩才,nghìn vàng thực cũng nên mua lấy tài 船茶𣴓渃紅梅,thuyền trà cạn nước hồng mai 從容綏𨃴書齋共𧗱,thong dong nối gót thư trai cùng về 娘強𠲖戾塢𠲖,nàng càng e lệ ủ ê 𠯇𦖻𠳨吏花婢𠓀𡢐,rỉ tai hỏi lại hoa tì trước sau 花浪󰜏𦥃閉𥹰,hoa rằng bà đến bấy lâu 𨂚蹎𨅸納度󰠲姅𣇞,rón chân đứng núp độ đâu nữa giờ 仃仃技𩯀蹎絲,rành rành kẽ tóc chân tơ 󰋇𠳒𦖑歇㐌餘𤏣詳,mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường 包饒断苦情傷,bao nhiêu đoạn khổ tình thương 浽翁勿巴浽娘咀嘆,nỗi ông vật vã nỗi nàng thở than 垠碎𨅸吏󰜋边,ngăn tôi đứng lại một bên 󰇏𦖻耒買𨀈𨖲𨕭楼,chán tai rồi mới bước lên trên lầu 𦖑催󰟹駭掣󰠲,nghe thôi kinh hãi xiết đâu 弹󰜏体󰀎𧡊歐󰜋𠊛,đàn bà thể ấy thấy âu một người 𧘇買肝𧘇買才,ấy mới gan ấy mới tài 𢪀強添浽䔲荄用移,nghĩ càng thêm nỗi đắng cay rụng rời 𠊛󰠲溇色渃𠁀,người đâu sâu sắc nước đời 麻払束沛𦋦𠊛抪𢬣,mà chàng thúc phải ra người bó tay 寔賍扒特󰟯尼,thực tang bắt được dường này 𧖱悭埃拱珠眉哏𬹸,máu ghen ai cũng chau mày cắn răng 世麻㛪𫽄代藤,thế mà im chẳng đãi đằng 嘲𨑮𢝙𨤔呐能妙揚,chào mời vui vẻ nói năng dịu dàng 𢚷妯𦋦胣世常,giận dầu ra dạ thế thường 唭妯買寔坤量險溇,cười dầu mới thực khôn lường hiểm sâu 身些些沛󰠐歐,thân ta ta phải đăm âu 𠰘𤞻毒𧋻於󰠲准尼,miệng hùm nọc rắn ở đâu chốn này 󰂇𫽄执𦑃高𠖤,ví chăng chắp cánh cao bay 撩核𥹰拱固𣈜𢯏花,trèo cây lâu cũng có ngày bẻ hoa 分䕯包管渃沙,phận bèo bao quản nước sa 泠汀󰠲女拱󰑼泠汀,lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh 㐱𠲖圭貫󰜋命,chỉn e quê quán một mình 𢬣空渚易尋𨪪蔭𩛂,tay không chưa dễ tìm vành ấm no 𢪀𠫾𢪀吏觥孤,nghĩ đi nghĩ lại quanh co 佛前産固每圖金銀,phật tiền sẵn có mọi đồ kim ngân 边命㩫底𧦈身,bên mình giắt để hộ thân 吝𦖑更㐌󰜋分𪔠𠀧,lần nghe canh đã một phần trống ba 拮命戈𦰟墻花,cất mình qua ngọn tường hoa 吝塘蹺䏾𦝄斜𧗱西,lần đường theo bóng trăng tà về tây 𩆪𩂟淡吉頽核,mịt mù dặm cát đồi cây 㗂𤠄店𦹵𨁪𩌂求霜,tiếng gà điếm cỏ dấu giày cầu sương 更𣌉身𡛔琰長,canh khuya thân gái dặm trường 分𠲖塘詫分傷𤋵油,phần e đường sá phần thương dãi dầu 𡗶東皮𠓇岸橷,trời đông vừa rạng ngàn dâu 巴爲芇㐌別󰠲󰑼茄,bơ vơ nào đã biết đâu là nhà 厨󰠲𬂙体裊賒,chùa đâu trông thấy nẻo xa 伶伶招隐庵𠀧𫳘排,rành rành chiêu ẩn am ba chữ bài 侵侵𢱗𠃅󰘇外,xăm xăm gõ mé cửa ngoài 住持𦖑㗂逴𠶆𠓨𥪞,trụ trì nghe tiếng rước mời vào trong 体歐咹默𣘽𣙩,thấy âu ăn mặc nâu sồng 𮗓緣師長𫅜𢚸連傷,giác duyên sư trưởng lành lòng liền thương 𣵲󰠃梗𦰟朱詳,gạn gùng ngành ngọn cho tường 𨔍𨓡娘唉尋塘呐觥,lạ lùng nàng hãy tìm đường nói quanh 小婵圭於北京,tiểu thiền quê ở bắc kinh 皈師皈佛修行閉𥹰,qui sư qui phật tu hành bấy lâu 本師耒拱典𡢐,bản sư rồi cũng đến sau 𠰺迻法寶𨖅侯師兄,dạy đưa pháp bảo sang hầu sư huynh 𣈙𠳐面献伶伶,rày vâng diện hiến rành rành 鐘鐄磬萡边命󰇾𦋦,chuông vàng khánh bạc bên mình giở ra 󰏙戈師買𠰺戈,xem qua sư mới dạy qua 沛尼恒水𨔍些厚情,phải ni hằng thuỷ là ta hậu tình 㐱𠲖塘詫󰜋命,chỉn e đường sá một mình 於低徐待師兄𠃣𣈜,ở đây chờ đợi sư huynh ít ngày 𠳚身特准庵𩄲,gửi thân được trốn am mây 採𦯬㙮𢬭𣎃𣈜從容,thái dưa đắp đổi tháng ngày thong dong 偈經勾𡢐属𢚸,kệ kinh câu sau thuộc lòng 香畑役𡢐济房涓𢬣,hương đèn việc sau trai phòng quen tay 󰉺𣌉𦋦𠃅幡𩄲,sớm khuya ra mái phướn mây 𦰟畑挑月㗂𣖖󰠱霜,ngọn đèn khêu nguyệt tiếng chày nặng sương 体娘聰慧恪常,thấy nàng thông tuệ khác thường 師強你󰘚娘強凭蹎,sư càng nể mặt nàng càng vững chân 󰠮禅皮㐌𡳳春,cửa thiền vừa đã cuối xuân 䏾花苔坦𨤔銀昂𡗶,bóng hoa rợp đất vẻ ngân ngang trời 󰊄光𩄲淨請台,gió quang mây tạnh thảnh thơi 固𠊛𡊨越𨖲制󰠮伽,có người đàn việt lên chơi cửa già 󰇾圖鐘磬󰏙戈,giở đồ chuông khánh xem qua 𠸦浪窖种𧵑茹宦娘,khen rằng khéo giống của nhà hoạn nương 𮗓緣寔意𢗼量,giác duyên thực ý lo lường 𣎀清買𠳨吏娘𠓀𡢐,đêm thanh mới hỏi lại nàng trước sau 𢪀浪坤浽酉牟,nghĩ rằng khôn nỗi giấu mầu 事命娘買𨃴頭排𣦍,sự mình nàng mới gót đầu bày ngay 悲除事㐌󰟯尼,bây giờ sự đã dường này 分𪬡油磊油埋在𠊛,phận hèn dù rủi dù may tại người 𮗓緣𦖑呐用移,giác duyên nghe nói rụng rời 姅傷姅𢜝徘徊𫽄衝,nửa thương nửa sợ bồi hồi chẳng xong 𠯇𦖑娘買待𢚸,rỉ nghe nàng mới giãi lòng 於低󰘇佛󰑼空狹之,ở đây cửa phật là không hẹp gì 𠲖庄仍事不期,e chăng những sự bất kỳ 底娘朱典世尼拱傷,để nàng cho đến thế này cũng thương 另賒𠓀料尋塘,lánh xa trước liệu tìm đường 等徐渃典𢧚󰟯群圭,đứng chờ nước đến nên dường còn quê 固茹娘泊边箕,có nhà nàng bạc bên kia 庵𩄲涓磊𠫾𧗱油香,am mây quen lối đi về dầu hương 𠴍𨖅吲𠳨每塘,nhắn sang dặn hỏi mọi đường 迍茹唉暫朱娘翥蹎,dọn nhà hãy tạm cho nàng chứa chân 仍𢜠特准安身,những mừng được chốn an thân 倍傍芇及併𧵆併賒,vội vàng nào kịp tính gần tính xa 芇疑拱祖姂𫅷,nào ngờ cũng tổ bợm già 泊󰜏𭓇貝秀󰜏同門,bạc bà học với tú bà đồng môn 体娘𤁕粉󰕔𣘈,thấy nàng lạt phấn sàm son 𢜠󰠐特𣇜半奔固利,mừng thầm được buổi bán buôn có lời 虚空達補𢧚𠳒,hư không đặt bỏ nên lời 娘它𢀲𢜝用淶𡗋畨,nàng đà lớn sợ rụng rời lắm phen 媒強吹𠲝朱連,mụ càng xui đuổi cho liền 𥙩𠳒凶險押緣朱陳,lấy lời hung hiểm ép duyên châu trần 浪娘閍埮󰜋身,rằng nàng muôn dặm một thân 吏恾𥙩㗂𭁈𧵆𫅜賒,lại mang lấy tiếng dữ gần lành xa 害寃家𧵑破茹,hại oan gia của phá gia 群埃敢貯𠓨茹女低,còn ai dám chứa vào nhà nữa đây 急算劍准車𦀊,kíp toan kiếm chốn xe dây 空仍渚易麻𠖤塘𡗶,không dưng chưa dễ mà bay đường trời 尼𧵆時𫽄便尼,nơi gần thì chẳng tiện nơi 尼賒時𫽄固𠊛芇賒,nơi xa thì chẳng có người nào xa 尼払泊倖𡥙茹,này chàng bạc hạnh cháu nhà 共𥪞親戚𦛌𦚐𫽄埃,cũng trong thân thích ruột rà chẳng ai 󰁮茹奔半州台,cửa nhà buôn bán châu thai 寔他固󰜋单差𫽄𪟽,thật thà có một đơn sai chẳng ngờ 世芇娘拱沛𦖑,thế nào nàng cũng phải nghe 成身耒仕料𧗱州台,thành thân rồi sẽ liệu về châu thai 閉󰅒埃吏別埃,bấy nay ai lại biết ai 油𢚸𣷭𢌌滝𨱽青青,dầu lòng bể rộng sông dài thênh thênh 娘油𫽄决順情,nàng dù chẳng quyết thuận tình 債命裊𠓀累命典𡢐,trái mình nẻo trước luỵ mình đến sau 娘強󰘚塢眉咮,nàng càng mặt ủ mày chau 強𦖑媒呐強𤴬如寅,càng nghe mụ nói càng đau như dần 𢪀命縱坦仕蹎,nghĩ mình túng đất sẩy chân 世󰠃娘買賒𧵆咀嘆,thế cùng nàng mới xa gần thở than 妾如昆燕落弹,thiếp như con én lạc đàn 沛弓𣈙㐌𢜝𬅉𣛠弓,phải cung rày đã sợ làn mây cong 󰠃塘油併𫳘從,cùng đường dù tính chữ tòng 別𠊛別󰘚別𢚸爫牢,biết người biết mặt biết lòng làm sao 女欺閍󰜋世芇,nữa khi muôn một thế nào 半𤞻奔鬼聀𠓨𦝄󰠲,bán hùm buôn quỉ chắc vào lưng đâu 油埃𢚸固所求,dù ai lòng có sở cầu 心盟吀决貝饒󰜋𠳒,tâm minh xin quyết với nhau một lời 証明固坦固𡗶,chứng minh có đất có trời 閉𣇞󰠇𣷭𦋦𣾺管之,bấy giờ vượt bể ra khơi quản gì 特𠳒媒買𦋦𠫾,được lời mụ mới ra đi 𫫗信户泊卽時懺生,mách tin họ bạc tức thì sắm sanh 󰜋茹扽擛令停,một nhà dọn dẹp linh đình 抉𡑝達逴𣳮󰜍烙香,quét sân đặt trác rửa bình thắp hương 泊生跪𫴋倍鐄,bạc sinh quì xuống vội vàng 過𠳒吀歇城隍士公,quá lời xin hết thành hoàng sĩ công 󰠈𡑝𢚸㐌待𢚸,trước sân lòng đã giãi lòng 冲幔爫礼絲紅結緣,trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên 成親買逴𫴋船,thành thân mới rước xuống thuyền 順󱏹󰜋𦲿吹沔州台,thuận buồm một lá xuôi miền châu thai 船皮杜𣷷請台,thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi 泊生𫴋畧尋尼𠳨𣈜,bạc sinh xuống trước tìm nơi hỏi ngày 共茹行院初󰅒,cũng nhà hàng viện xưa nay 拱坊半𦧘拱𢬣奔𠊛,cũng phường bán thịt cũng tay buôn người 󰏙𠊛定價皮耒,xem người định giá vừa rồi 䋦行󰜋㐌𦋦𨑮時󰇵,mối hàng một đã ra mười thì buông 𠼦𠊛税󰖛逴娘,mượn người thuê kiệu rước nàng 泊󰝡󰘚泊劍塘朱賒,bạc đem mặt bạc kiếm đường cho xa 󰖛花達𠓀㙴花,kiệu hoa đặt trước thềm hoa 边𥪞体󰜋媒𦋦倍傍,bên trong thấy một mụ ra vội vàng 迻娘𠓨𥛉家堂,đưa nàng vào lạy gia đường 共神眉𤽸共坊楼撑,cũng thần mày trắng cũng phường lầu xanh 脱𬂙娘㐌別情,thoắt trông nàng đã biết tình 𪀄籠坤䋥拮命𠖤高,chim lồng khôn lẽ cất mình bay cao 劎朱丐𢼂花桃,gớm cho cái số hoa đào 𫽻𦋦耒吏𫃚𠓨如制,gỡ ra rồi lại buộc vào như chơi 𢪀𠁀麻喭朱𠁀,nghĩ đời mà ngán cho đời 才情之𡗋朱𡗶坦悭,tài tình chi lắm cho trời đất ghen 惜台渃㐌打矾,tiếc thay nước đã đánh phèn 麻朱𡎛吏蓮𨖲買吝,mà cho bùn lại liên lên mấy lần 洪鈞貝客紅裙,hồng quân với khách hồng quần 㐌磋旦世群恨渚他,đã xoay đến thế còn hờn chưa tha 𣳮自落𨀈𨀈𦋦,lỡ từ lạc bước bước ra 丐身料仍自茹料𠫾,cái thân liệu những từ nhà liệu đi 頭撑㐌罪情之,đầu xanh đã tội tình gì 𦟐紅填過姅時渚催,má hồng đền quá nửa thì chưa thôi 別身𧼋𫽄塊𡗶,biết thân chạy chẳng khỏi trời 拱料󰘚粉朱耒𣈜撑,cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh 吝輸󰊄沫𣎀清,lần thâu gió mát đêm thanh 俸󰠳固客边庭旦制,bỗng đâu có khách biên đình đến chơi 鬚𤞻𦛜燕眉𧍋,râu hầm hàm én mày ngài 𦠘𠄼𡬷𢌌身𨑮𡱩高,vai năm tấc rộng thân mười thước cao 堂堂󰜋等𮎦豪,đường đường một đấng anh hào 棍拳欣飭畧韜𫡂才,côn quyền hơn sức lược thao gồm tài 隊𡗶踏坦於𠁀,đội trời đạp đất ở đời 户徐𠸜海本𠊛越東,họ từ tên hải vốn người việt đông 江湖涓趣浘漨,giang hồ quen thú vẫy vùng 鎌弹姅梗𡽫滝󰜋掉,gươm đàn nửa gánh non sông một chèo 戈制体㗂娘翹,qua chơi thấy tiếng nàng kiều 𬌓𢚸兒女拱漂𮎦䧺,tấm lòng nhi nữ cũng xiêu anh hùng 帖名迻旦楼紅,thiếp danh đưa đến lầu hồng 𠄩边共𥆁𠄩𢚸共於,hai bên cùng liếc hai lòng cùng ưa 徐浪心腹相期,từ rằng tâm phúc tương cờ 沛𠊛𦝄󰊄勾爲咍牢,phải người trăng gió câu vờ hay sao 閉𥹰𦖑㗂𦟐桃,bấy lâu nghe tiếng má đào 𬑉撑𫽄底埃𠓨洞空,mắt xanh chẳng để ai vào động không 󰜋𠁀特󰋇𮎦䧺,một đời được mấy anh hùng 補之󰠩𡊱𪀄籠麻制,bõ chi cá chậu chim lồng mà chơi 娘浪𠊛𠰺過𠳒,nàng rằng người dạy quá lời 身尼群敢󰏙埃爫常,thân này còn dám xem ai làm thường 㤕貞𪮙𥒥此鐄,xót riêng chọn đá thử vàng 別󰠲麻𠳚肝膓𠓨󰠲,biết đâu mà gửi can tràng vào đâu 群如𠓨𠓀𦋦𡢐,còn như vào trước ra sau 埃朱挸𪮙鐄鍮在命,ai cho kén chọn vàng thau tại mình 徐浪𠳒呐有情,từ rằng lời nói hữu tình 遣𠊛吏𢖵勾平原君,khiến người lại nhớ câu bình nguyên quân 吏低󰏙吏朱𧵆,lại đây xem lại cho gần 倣信特󰜋𠄽分咍空,phỏng tin được một vài phần hay không 䜹浪量奇包容,thưa rằng lượng cả bao dong 晋陽特体𩄲𧍰固畨,tấn dương được thấy mây rồng có phen 𢌌傷𦹵内花𪬡,rộng thương cỏ nội hoa hèn 𡮍身䕯浡敢煩枚𡢐,chút thân bèo bọt dám phiền mai sau 𦖑𠳒皮意咭頭,nghe lời vừa ý gật đầu 唭浪知己𠓀𡢐󰋇𠊛,cười rằng tri kỉ trước sau mấy người 𠸦朱𡥵眜精𠁀,khen cho con mắt tinh đời 𮎦䧺𨅸𡧲塵埃買𫅷,anh hùng đứng giữa trần ai mới già 󰜋𠳒㐌別旦些,một lời đã biết đến ta 𰿘鍾𠦳駟拱󰑼固饒,muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau 𠄩边意合心投,hai bên ý hợp tâm đầu 欺親𫽄路󰑼求買親,khi thân chẳng lọ là cầu mới thân 吘𠳒呐貝氷大,ngỏ lời nói với băng đại 𬼀𤾓吏據原均照还,tiền trăm lại cứ nguyên quân chiếu hoàn 房貞所准清閒,phòng riêng sửa chốn thanh nhàn 達床七宝圍幔八仙,đặt giường thất bảo vây màn bát tiên 𤳆𮎦䧺𡛔婵娟,trai anh hùng gái thuyền quyên 菲願聘鳯惵緣騎𧏵,phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng 𡛤𢆥香焒登燶,nửa năm hương lửa đăng nồng 丈夫卒㐌動𢚸𦊚方,trượng phu chợt đã động lòng bốn phương 𬂙潙𡗶𣷭溟濛,trông vời trời bể mênh mang 青鎌鞍馭𨖲塘𥊢𢫝,thanh gươm yên ngựa lên đàng thẳng dong 娘浪分𡛔𫳘從,nàng rằng phận gái chữ tòng 払𠫾妾拱决𢚸吀𠫾,chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi 徐浪心腹相知,từ rằng tâm phúc tương tri 牢渚脱塊女兒常情,sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình 包𣇞𨑮萬精兵,bao giờ mười vạn tinh binh 㗂鉦𠰺坦䏾旌葉塘,tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường 爫朱𤑟󰘚非常,làm cho rõ mặt phi thường 碑𣇞些仕逴娘宜家,bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia 朋󰅒𦊚𣷭空茹,bằng nay bốn bể không nhà 蹺強添伴別󰑼𠫾󰠲,theo càng thêm bạn biết là đi đâu 停𢚸徐妬𠃣𥹰,đành lòng chờ đó ít lâu 迡庒󰑼󰜋𫷜𡢐倍之,chầy chăng là một năm sau vội gì 决𠳒𢴑襖𦋦𠫾,quyết lời dứt áo ra đi 󰊄𩄲平㐌旦󰠍埮𣾺,gió mây bằng đã đến kì dặm khơi 娘時隻䏾窻梅,nàng thì chiếc bóng song mai 𣎀輸蕩蕩𣈜掑扦𩄲,đêm thâu đằng đẵng ngày cài then mây 𡑝𦼔𫽄𡳒𨁪苔,sân rêu chẳng vẽ dấu đầy 𦹵高欣𡱩柳𤷍𢽼分,cỏ cao hơn thước liễu gầy vài phân 兑傷󰠎埮梓枌,đoái thương muôn dặm tử phần 魂圭蹺𦰟𩄲秦賒賒,hồn quê theo ngọn mây tần xa xa 拙台萱扲椿𫅷,xót thay huyên cầm xuân già 𬌓𢚸傷𢖵別󰑼固𢢯,tấm lòng thương nhớ biết là có nguôi 祝󰑼𨑮󰋇𫷜𡗶,chốc đà mười mấy năm trời 群𦋦欺㐌䏧蝟𩯀霜,còn ra khi đã da mồi tóc sương 惜台𡮍󰒂󱀄強,tiếc thay chút nghĩa cũ càng 酉离絲意群王絲𢚸,dầu lìa tơ ý còn vương tơ lòng 緣㛪油綏絲紅,duyên em dù nối tơ hồng 埋𦋦欺㐌𢬣𢸚𢬣𫼳,may ra khi đã tay bồng tay mang 𡬷𢚸故囯他鄕,tấc lòng cố quốc tha hương 塘箕浽怒滚昂排排,đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời 𦑃鴻𠖤俸絶潙,cánh hồng bay bổng tuyệt vời 㐌𤷱昆𬑉方𡗶󰝡󰝡,đã mòn con mắt phương trời đăm đăm 𣎀𣈜隴仍陰󰠐,đêm ngày luống những âm thầm 焒兵󰠲㐌喑喑󰜋方,lửa binh đâu đã ầm ầm một phương 𡴯𡗶殺氣𢠩恾,ngất trời sát khí mơ màng 𣹓滝鯨鰐秩塘甲兵,đầy sông kình ngạc chật đường giáp binh 𠊛涓几属終觥,người quen kẻ thuộc chung quanh 𫫵娘唉暫另命󰜋尼,rủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi 娘浪𠓀㐌𭉑𠳒,nàng rằng trước đã hẹn lời 酉𥪞危險敢淶約初,dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa 群當用孕謹魚,còn đang dùng dắng ngẩn ngơ 𠃅外㐌体䏾旗㗂𬫤,mái ngoài đã thấy bóng cờ tiếng la 甲兵捁且觥茹,giáp binh kéo đến quanh nhà 同声拱㗇芇󰑼夫人,đồng thanh cùng gửi nào là phu nhân 𠄩边𨑮位將軍,hai bên mười vị tướng quân 達鎌𢶒甲𠓀𡑝叩頭,đặt gươm cởi giáp trước sân khấu đầu 宫娥彩女綏𡢐,cung nga thể nữ nối sau 浪𠳐令旨逴朝于歸,rằng vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui 産床鳯輦鵉儀,sẵn sàng phượng liễn loan nghi 花𠖤𤎒𤈪霞衣𤑟𤉜,hoa bay chấp chới hà y rỡ ràng 孕旗浽鞁蓮塘,dựng cờ nổi trống lên đàng 竹絲綏畧桃鐄捁𡢐,trúc tơ nối trước đào vàng kéo sau 火碑前路𨇒毛,hoả bài tiền lộ ruổi mau 南庭𦖑動𤿰朝大营,nam đình nghe động trống chầu đại doanh 捁旗壘發銃城,kéo cờ luỹ phát súng thành 徐公𦋦馭親迎󰠮外,từ công ra ngựa thân nghênh cửa ngoài 焒命𨔍𨤔巾帶,rỡ mình lạ vẻ cân đai 唉群𦛜燕眉𧍋如初,hãy còn hàm én mày ngài như xưa 唭浪󰠩渃緣於,cười rằng cá nước duyên ưa 𢖵𠳒呐仍包𣇞咍空,nhớ lời nói những bao giờ hay không 𮎦雄買別𮎦雄,anh hùng mới biết anh hùng 𣈙󰏙倣㐌甘𢚸意渚,rày xem phỏng đã cam lòng ấy chưa 娘浪𡮍分𬏝䜹,nàng rằng chút phận ngây thơ 共枚𦀊葛特𫼰䏾核,cũng may dây cát được nhờ bóng cây 且悲𣇞買体饒,đến bây giờ mới thấy nhau 麻𢚸㐌聀仍𣈜󰜋𠄩,mà lòng đã chắc những ngày một hai 共饒𬂙󰘚奇唭,cùng nhau trông mặt cả cười 爛𢬣𧗱准帳枚叙情,dan tay về chốn trướng mai tự tình 席排賞將󰍁軍,tiệc bày thưởng tướng khao quân 喑󰝂𤿰陣習情楽軍,om thòm trống trận rập rình nhạc quân 朱花補𣅶風塵,cho hoa bõ lúc phong trần 𫳘情𣈜吏添春󰜋𣈜,chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày 𥪞軍固𣅶𢝙圍,trong quân có lúc vui vầy 從容買計事𣈜寒微,thong dong mới kể sự ngày hàn vi 欺󰀡錫欺臨淄,khi vô tích khi lâm truy 尼時𩢬倒尼時㤕傷,nơi thì lừa đảo nơi thì xót thương 𬌓身𣈙㐌貳󰟯,tấm thân rày đã nhẹ nhàng 𪨃群恩愛堆塘渚衝,chút còn ân ái đôi đường chưa xong 徐公𦖑呐始終,từ công nghe nói thuỷ chung 不平浽陣同同𩆐󰠓,bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang 嚴軍𪮙將産床,nghiêm quân tuyển tướng sẵn sàng 󰡈旗󰜋令倍傍𨇒𬁖,dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao 𠀧軍指𦰟旗桃,ba quân chỉ ngọn cờ đào 道𦋦󰀡錫道𠓨臨淄,đạo ra vô tích đạo vào lâm truy 󰋇𠊛負萡初箕,mấy người phụ bạc xưa kia 照名尋𪮙扒𧗱𠳨查,chiếu danh tầm chọn bắt về hỏi tra 吏差令箭傳戈,lại sai lệnh tiễn truyền qua 㑏床户束󰜋茹朱安,giữ giàng họ thúc một nhà cho yên 媒宦姐娓𮗓緣,mụ hoạn thư vãi giác duyên 拱差令節󰝡信逴𠶆,cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời 誓師計歇每𠳒,thệ sư kể hết mọi lời 𢚸𢚸拱陣𠊛𠊛執威,lòng lòng cũng giận người người chấp uy 道𡗶報復㐱稽,đạo trời báo phục chỉn ghê 窖台󰜋𡎤𫃰𧗱苔尼,khéo thay một mẻ tóm về đầy nơi 軍中鎌𢀲槊𨱽,quân trung gươm lớn giáo dài 𧗱𥪞侍立奇外双披,vệ trong thị lập cơ ngoài song phi 産床齊整威儀,sẵn sàng tề chỉnh uy nghi 博銅秩坦旌旗𩄓𡑝,bác đồng chật đất tinh kỳ rợp sân 帳𤞻𨷑𡨌中軍,trướng hùm mở giữa trung quân 徐公聘貝夫人拱𡓮,từ công sánh với phu nhân cùng ngồi 先嚴𤿰渚𢴑回,tiên nghiêm trống chửa dứt hồi 點名𠓀引直外󰘇轅,điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên 徐浪恩怨𠄩边,từ rằng ân oán hai bên 默娘處决報填朱明,mặc nàng xử quyết báo đền cho minh 娘浪𢘾𢚁威灵,nàng rằng nhờ cậy uy linh 唉吀報答恩情朱孚,hãy xin báo đáp ân tình cho phu 報恩耒仕者𫌵,báo ân rồi sẽ trả thù 徐浪役𧘇低朱默娘,từ rằng việc ấy để cho mặc nàng 朱鎌𠶆且束郎,cho gươm mời đến thúc lang 󰘚如盤覩命羕󰕵懷,mặt như chàm đổ mình dường giẽ hoài 娘浪義重𠦳𡽫,nàng rằng nghĩa nặng nghìn non 臨淄𠊛󱀄払群𢖵空,lâm truy người cũ chàng còn nhớ không 参商𫽄院𫳘從,sâm thương chẳng vẹn chữ tòng 在埃呵敢負𢚸故人,tại ai há dám phụ lòng cố nhân 錦𤾓卷泊𠦳斤,gấm trăm cuốn bạc nghìn cân 謝𢚸易称報恩噲󰑼,tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là 㛪払鬼怪精魔,vợ chàng quỷ quái tinh ma 畨尼几𠎨󰜏𫅷﨤饒,phen này kẻ cắp bà già gặp nhau 蜆𨁏𠰘󱋓渚𥹰,kiến bò miệng chén chưa lâu 謀溇拱者義溇朱皮,mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa 束生𬂙󰘚閉𣇞,thúc sinh trông mặt bấy giờ 蒲灰払㐌如湄𣿌滛,mồ hôi chàng đã như mưa ướt dầm 𢚸貞𢜠𢜝坤扲,lòng riêng mừng sợ khôn cầm 𢜝台麻吏𢜠󰠐朱埃,sợ thay mà lại mừng thầm cho ai 媒𫅷師長次𠄩,mụ già sư trưởng thứ hai 脱迻且畧倍𠶆蓮𨕭,thoắt đưa đến trước vội mời lên trên 𢴑𢬣𨷑󰘚朱𥚆,dắt tay mở mặt cho nhìn 花箕怒貝濯泉共碎,hoa kia nô với trạc tuyền cũng tôi 𢖵欺侶𨀈仕潙,nhớ khi lỡ bước sẩy vời 𡽫鐄渚易填倍𬌓傷,non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương 𠦳鐄噲𡮍礼常,nghìn vàng gọi chút lễ thường 麻𢚸漂母󰋇鐄朱斤,mà lòng phiếu mẫu mấy vàng cho cân 𠄩𠊛𬂙󰘚秦銀,hai người trông mặt tần ngần 姅分怯𢜝姅分𢜠𢝙,nửa phần khiếp sợ nửa phần mừng vui 娘浪吀唉󰟱𡓮,nàng rằng xin hãy rốn ngồi 󰏙朱𤑟󰘚別碎報𫌵,xem cho rõ mặt biết tôi báo thù 急傳諸將献俘,kíp truyền chư tướng hiến phù 吏󰝡各跡犯徒侯查,lại đem các tích phạm đồ hậu tra 𠁑旗鎌捽匣𦋦,dưới cờ gươm tuốt nắp ra 正名首犯𠸜󰑼宦姐,chính danh thủ phạm tên là hoạn thư 脱𬂙娘㐌嘲䜹,thoắt trông nàng đã chào thưa 小姐拱固碑𣇞旦尼,tiểu thư cũng có bây giờ đến nơi 弹󰜏易固󰋇𢬣,đàn bà dễ có mấy tay 𠁀初󰋇󰘚𠁀尼󰋇肝,đời xưa mấy mặt đời này mấy gan 易揚󰑼𫗁紅顔,dễ dàng là thói hồng nhan 彊荄󰠘𡗋彊寃債𡗉,càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều 宦姐魂落魄漂,hoạn thư hồn lạc phách xiêu 叩頭𠁑帳󰇾調呌𰙔,khấu đầu dưới trướng giở điều kêu ca 浪碎拙胣弹󰜏,rằng tôi chút dạ đàn bà 悭𡀢時拱𠊛些常情,ghen tuông thì cũng người ta thường tình 𢪀朱欺閣曰經,nghĩ cho khi gác viết kinh 貝欺塊𬮌𢴑情𫽄蹺,với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo 𢚸貞貞拱敬腰,lòng riêng riêng cũng kính yêu 𫯳終渚易埃朝朱埃,chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai 律𢚸𨠳役柊𣘃,trót lòng gây việc chông gai 群𢘾量𣷭傷排芇庄,còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng 𠸦朱寔㐌𢧚浪,khen cho thật đã nên rằng 坤頑旦默呐能沛𠳒,khôn ngoan đến mực nói năng phải lời 他𦋦時拱埋𠁀,tha ra thì cũng may đời 爫𦋦時拱𦋦𠊛𡮈然,làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen 㐌𢚸知過時𢧚,đã lòng tri quá thời nên 傳軍令𬕹帳前他𣦍,truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay 謝𢚸𥛉畧𡑝𩄲,tạ lòng lạy trước sân mây 󰠮軒吏𢴑󰜋𦀊引𠓨,cửa hiên lại dắt một dây dẫn vào 娘浪󰠚󰠚𡗶高,nàng rằng lồng lộng trời cao 害人人害事芇在些,hại nhân nhân hại sự nào tại ta 畧󰑼泊倖泊󰜏,trước là bạc hạnh bạc bà 边󰑼鵉犬边󰑼楚卿,bên là ưng khuyển bên là sở khanh 秀󰜏貝馬监生,tú bà với mã giám sinh 各𠸜罪󰀎登情群牢,các tên tội ấy đăng tình còn sao 令󰄹傳𫴋内刀,lệnh quân truyền xuống nội đao 誓牢時吏據牢加刑,thề sao thì lại cứ sao gia hình 𧖱淶𦧘󰞺散情,máu rơi thịt nát tan tành 埃埃𬂙体魂󰟹魄淶,ai ai trông thấy hồn kinh phách rời 朱咍𰿘事在𡗶,cho hay muôn sự tại trời 負𠊛𫽄補欺𠊛負些,phụ người chẳng bõ khi người phụ ta 󰋇𠊛泊惡精麻,mấy người bạc ác tinh ma 命爫命𠹾呌麻埃傷,mình làm mình chịu kêu mà ai thương 𠀧軍冬󰘚法場,ba quân đông mặt pháp trường 青天白日𤑟𤉜朱𥋳,thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi 役娘報復皮耒,việc nàng báo phục vừa rồi 𮗓緣倍㐌𠳚𠳒辞󰆕,giác duyên vội vã gởi lời từ qui 娘浪千載一時,nàng rằng thiên tải nhất thì 故人㐌易󰋇欺盘桓,cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn 耒低䕯合迷散,rồi đây bèo hợp mây tan 別󰠲䳽内𩄲岸󰑼󰠲,biết đâu hạc nội mây ngàn là đâu 師浪拱𫽄󰋇𥹰,sư rằng cũng chẳng mấy lâu 冲𠄼𢆥吏﨤饒妬麻,trong năm năm lại gặp nhau đó mà 𢖵𣈜行脚方賒,nhớ ngày hành cước phương xa 報師三合本󰑼先知,báo sư tam hợp vốn là tiên tri 保朱會合之期,bảo cho hội hợp chi kỳ 𢆥󰅒󰑼󰜋女時𠄼𢆥,năm nay là một nữa thì năm năm 買咍前定𫽄啉,mới hay tiền định chẳng lầm 㐌信調𠓀乙𥄮調𡢐,đã tin điều trước ắt nhằm điều sau 群𡗉恩爱貝饒,còn nhiều ân ái với nhau 機緣芇㐌歇󰠲倍之,cơ duyên nào đã hết đâu vội gì 娘浪前定先知,nàng rằng tiền định tiên tri 𠳒師㐌𠰺乙時𫽄差,lời sư đã dạy ắt thì chẳng sai 和包𣇞固﨤𠊛,hoạ bao giờ có gặp người 爲碎𢚁𠳨󰜋𠳒終身,vì tôi cậy hỏi một lời chung thân 𮗓緣𠳐吲慇懃,giác duyên vâng dặn ân cần 謝辞脱㐌移雖𡎝外,tạ từ thoắt đã dời tuy cõi ngoài 娘浪恩怨𫾐𢬗,nàng rằng ân oán rạch ròi 𣷭寃󰟯㐌潙潙競𢚸,bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng 謝恩𥛉畧徐公,tạ ân lạy trước từ công 拙身蒲柳麻蒙固𣈙,chút thân bồ liễu mà mong có rày 濫洳𩆷𬰓𦋦𢬣,trộm nhờ sấm sét ra tay 𡬷貞如拮挭苔覩𠫾,tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi 󰞺昌劄胣掣之,nét xương ghi dạ xiết chi 易󰝡肝𧎜填󰀩𡗶撑,dễ đem gan ốc đền nghì trời xanh 徐浪国士初󰅒,từ rằng quốc sĩ xưa nay 𪮙𠊛知己󰜋𣈜特庄,chọn người tri kỷ một ngày được chăng 𮎦雄㗂㐌噲浪,anh hùng tiếng đã gọi rằng 𡧲塘酉体不平麻他,giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha 况之役拱役茹,huống chi việc cũng việc nhà 路󰑼深謝買󰑼知恩,lọ là thâm tạ mới là tri ân 㤕娘群拙双親,xót nàng còn chút song thân 閉󰅒几越𠊛秦隔賒,bấy nay kẻ việt người tần cách xa 牢朱𰿘琰󰜋茹,sao cho muôn dặm một nhà 朱𠊛体󰘚󰑼些甘𢚸,cho người thấy mặt là ta cam lòng 倍傳所席軍中,vội truyền sửa tiệc quân trung 𰿘兵𠦳將會同洗寃,muôn binh nghìn tướng hội đồng tẩy oan 乘機竹扯塊散,thừa cơ trúc chẻ khối tan 兵威自󰀎𩆷灡冲外,binh uy từ ấy sấm ran trong ngoài 朝廷貞󰜋谷𡗶,triều đình riêng một góc trời 𫡂𠄩文武𫼢堆山河,gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà 隊干󰊄𢭯湄沙,đòi cơn gió quét mưa sa 縣城踏覩𠄼座𡎝南,huyện thành đạp đổ năm toà cõi nam 風塵󰠜󰜋𥚇鎌,phong trần mài một lưỡi gươm 仍類䏧襖襊粓詫之,những loài da áo túi cơm sá gì 迎昂󰜋𡎝边陲,nghênh ngang một cõi biên thuỳ 少之孤寡少之𬡹王,thiếu gì cô quả thiếu gì bá vương 𠓀旗埃敢争強,trước cờ ai dám tranh cường 𠄼𢆥雄據󰜋方海瀕,năm năm hùng cứ một phương hải tần 固宜總督重臣,có nghi tổng đốc trọng thần 󰑼胡宗憲經綸𠁟才,là hồ tôn hiến kinh luân gồm tài 𢩽車𠳐旨特差,dẩy xe vâng chỉ đặc sai 便宜八勦役外董戎,tiện nghi bát tiễu việc ngoài đổng nhung 別徐󰑼等𮎦雄,biết từ là đấng anh hùng 別娘拱預軍中論盘,biết nàng cũng dự quân trung luận bàn 㨂軍爫斫招安,đóng quân làm chước chiêu an 玉鐄錦纀差官説降,ngọc vàng gấm vóc sai quan thuyết hàng 吏貞󰜋礼貝娘,lại riêng một lễ với nàng 𠄩𠸜彩女玉鐄𠦳斤,hai tên thể nữ ngọc vàng nghìn cân 信𠓨𠳚畧軍中,tin vào gửi trước quân trung 徐公貞唉𨑮分糊塗,từ công riêng hãy mười phân hồ đồ 󰜋𢬣𨠳孕基圖,một tay gây dựng cơ đồ 閉𥹰彼楚滝吳縱横,bấy lâu bể sở sông ngô tung hoành 抪身𧗱貝朝廷,bó thân về với triều đình 降臣愚老分命𦋦󰠲,hàng thần ngu láo phận mình ra đâu 襖襜纀繓𥙩饒,áo xiêm buộc trói lấy nhau 𠓨𠍓𦋦儈公侯麻之,vào luồn ra cúi công hầu mà chi 牢朋貞󰜋边陲,sao bằng riêng một biên thuỳ 飭尼㐌易爫之特饒,sức này đã dễ làm gì được nhau 濁𡗶潰渃默油,chọc trời quấy nước mặc dầu 育昂芇別𨕭頭固埃,dọc ngang nào biết trên đầu có ai 娘時寔胣信𠊛,nàng thì thật dạ tin người 共饒呐𠮾𦖑𠳒易漂,cũng nhiều nói ngọt nghe lời dễ xiêu 𢪀命𩈘渃𦑃䕯,nghĩ mình mặt nước cánh bèo 㐌𬲢流落吏𡗉󰠡屯,đã nhiều lưu lạc lại nhiều gian truân 平󰅒𠹾㗂王臣,bằng nay chịu tiếng vương thần 青青塘丐青雲狹之,thênh thênh đường cái thanh vân hẹp gì 公私院奇𠄩皮,công tư vẹn cả hai bề 寅迦耒仕料𧗱故鄕,dần dà rồi sẽ liệu về cố hương 拱𡾵命婦堂拱,cũng ngôi mệnh phụ đường đường 𦬑囊眉󰘚𤑟𤉜媄吒,nở nang mày mặt rỡ ràng mẹ cha 𨕭爲渃𠁑爲茹,trên vì nước dưới vì nhà 󰜋󰑼得孝𠄩󰑼得忠,một là đắc hiếu hai là đắc trung 𫽄欣隻栢𡧲𣳔,chẳng hơn chiếc bách giữa dòng 𠲖提㳥󰊄駭雄𦹵花,e dè sóng gió hãi hùng cỏ hoa 因欺盘萡𧵆賒,nhân khi bàn bạc gần xa 乘機娘買盘𦋦呐𠓨,thừa cơ nàng mới bàn ra nói vào 浪冲聖帝𣼭󰠢,rằng trong thánh đế dồi dào 洒𦋦㐌泣渗𠓨㐌溇,tưới ra đã khắp thấm vào đã sâu 平成功德閉𥹰,bình thành công đức bấy lâu 埃埃拱隊𨕭頭別包,ai ai cũng đội trên đầu biết bao 𡄎自𧻭𭛣兵刀,ngẫm từ gây việc binh đao 埬昌無定㐌高平頭,đống xương vô định đã cao bằng đầu 爫之底㗂𧗱𡢐,làm chi để tiếng về sau 𠦳𫷜埃固𠸦󰠲黄巢,nghìn năm ai có khen đâu hoàng sào 牢朋祿重權高,sao bằng lộc trọng quyền cao 功名埃𢴑𨇒芇朱戈,công danh ai dứt lối nào cho qua 𦖑𠳒娘呐漫𣻕,nghe lời nàng nói mặn mà 世功徐買阻𦋦世降,thế công từ mới trở ra thế hàng 整󰀩接使倍傍,chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng 限期束用决塘解兵,hẹn kỳ thúc dụng quyết đường giải binh 信𠳒城下要盟,tin lời thành hạ yêu minh 𦰟旗魚咢𤿰更雉長,ngọn cờ ngơ ngác trống canh trễ tràng 役兵補𫽄𡨹𢭩,việc binh bỏ chẳng giữ giàng 王師𥉰㐌訴詳寔虚,vương sư dòm đã tỏ tường thực hư 胡公决計乘机,hồ công quyết kế thừa cơ 礼先兵後刻期裏政,lễ tiên binh hậu khắc cờ lý chính 捁旗招撫󰝡鋒,kéo cờ chiêu phủ đem phong 礼儀𢺤畧搏銅伏𡢐,lễ nghi dàn trước bác đồng phục sau 徐公哬頭別󰠲,từ công hờ đầu biết đâu 大官礼服𦋦頭擧轅,đại quan lễ phục ra đầu cửa viên 胡公暗號陣前,hồ công ám hiệu trận tiền 𠀧皮發銃𦊚边捁旗,ba bề phát súng bốn bên kéo cờ 當欺不意𫽄𪟽,đang khi bất ý chẳng ngờ 𤞻𤍌欺㐌沙機拱𪬡,hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn 死生料𡧲陣前,tử sinh liều giữa trận tiền 惮苔朱別用連將軍,dạn dày cho biết dụng liền tướng quân 氣𤍌欺㐌𧗱臣,khí thiêng khi đã về thần 然然群𨅸墫蹎𠓨𥿺,nhơn nhơn còn đứng chôn chân vào vòng 猪如𥒥凭如銅,trơ như đá vững như đồng 埃𢯦朱轉埃𢫝𫽄移,ai lay cho chuyển ai rung chẳng rời 官󰄹追殺󱁲𨱽,quan quân truy sát đuổi dài 喑喑殺氣𩁶𡗶埃當,ầm ầm sát khí ngất trời ai đang 冲濠外壘散塃,trong hào ngoài luỹ tan hoang 乱軍皮𢴑𢬣娘典尼,loạn quân vừa dắt tay nàng đến nơi 冲𨦩𠸜𥒥排排,trong vòng tên đá bời bời 体徐群𥪸𡨌𡗶猪猪,thấy từ còn đứng giữa trời trơ trơ 哭浪智勇固乘,khóc rằng trí dũng có thừa 𪽝𦖑𠳒妾妟机會尼,bởi nghe lời thiếp nên cơ hội này 󰘚芇𬖉体饒低,mặt nào trông thấy nhau đây 他料𤯩𣨰󰜋𣈜貝饒,thà liều sống thác một ngày với nhau 𣳔秋如𣾶干愁,dòng thu như giội cơn sầu 𢴑𠳒娘拱招頭󰜋边,dứt lời nàng cũng gieo đầu một bên 𨔍台寃氣相纏,lạ thay oan khí tương triền 娘皮伏下徐連我𦋦,nàng vừa phục hạ từ liền ngã ra 官軍几吏𠊛戈,quan quân kẻ lại người qua 㤕娘仕吏或𦋦寅寅,xót nàng sẽ lại vực ra dần dần 引𠓨旦畧中宇,dẫn vào đến trước trung vũ 胡公体󰘚殷勤𠳨𠻃,hồ công thấy mặt ân cần hỏi han 浪娘𡭧分𥿁顔,rằng nàng chút phận vướng nhan 﨤干兵革𡗉𮥷拱傷,gặp cơn binh cách nhiều nàn cũng thương 㐌咍城算庙堂,đã hay thành toán miếu đường 執功拱固𠳒娘買𢧚,giúp công cũng có lời nàng mới nên 悲𣇞事㐌萬全,bây giờ sự đã vạn tuyền 默𢚸𢪀𥙩悶吀皮芇,mặc lòng nghĩ lấy muốn xin bề nào 娘強悴玉𣻆󰠢,nàng càng tủi ngọc tuôn dào 汲󰋈買𠳚湿高事𢚸,ngập ngừng mới gửi thấp cao sự lòng 浪徐󰑼等𮎦雄,rằng từ là đấng anh hùng 育昂𡗶𢌌浘逢𣷭𣾺,dọc ngang trời rộng vẫy phùng bể khơi 信碎𢧚過𦖑𠳒,tin tôi nên quá nghe lời 迻身百戰爫碎朝廷,đưa thân bách chiến làm tôi triều đình 語󰑼夫貴婦荣,ngỡ là phu quí phụ vinh 埃𪟽󰜋丿散情𦧘昌,ai ngờ một phút tan tành thịt xương 𠄼𫷜𡗶𣷭昂藏,năm năm trời bể ngang tàng 𢪉命𠫾補戰場如空,dấn mình đi bỏ chiến trường như không 窖勸計𥙩爫功,khéo khuyên kể lấy làm công 計包饒吏𤴬𢚸閉饒,kể bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu 察命功𠃣罪𡗉,xét mình công ít tội nhiều 𤯩乘碎㐌𢧚料命碎,sống thừa tôi đã nên liều mình tôi 吀朱賎士󰜋堆,xin cho tiện sĩ một doi 噲󰑼答底𥙩𠊛死生,gọi là đắp để lấy người tử sinh 胡公𦖑呐傷情,hồ công nghe nói thương tình 傳朱藁葬遺形边滝,truyền cho cảo táng di hình bên sông 冲軍𨷑席賀功,trong quân mở tiệc hạ công 㖔𡁞絲竹會同軍官,xôn xao tơ trúc hội đồng quân quan 扒娘侍宴𠁑幔,bắt nàng thị yến dưới màn 󰇾醝吏押紊弹日奏,dở say lại ép vặn đàn nhặt tâu 󰜋宮󰊄悴湄愁,một cung gió tủi mưa sầu 𦊚宮恥𧖱𠄼頭𦰟𢬣,bốn cung rỉ máu năm đầu ngón tay 蟡吟猿唿芇󰟴,ve ngâm vượn hót nào tày 律𦖻胡拱𤶑眉淶珠,lọt tai hồ cũng nhăn mày rơi châu 𠳨浪尼曲於󰠲,hỏi rằng này khúc ở đâu 𦖑𦋦𰿘怨𠦳愁𡗋台,nghe ra muôn oán nghìn sầu lắm thay 䜹浪萡分曲尼,thưa rằng bạc phận khúc này 譜𠓨弹󰀎仍𣈜群󰡉,phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ 宮琹捛仍𣈜初,cung cầm lựa những ngày xưa 麻𦎛萡命悲𣇞󰑼低,mà gương bạc mệnh bây giờ là đây 𦖑強󰇮󰇮強醝,nghe càng đắm đắm càng say 𨔍朱󰘚𨫊拱𬏝爲情,lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình 𠰺浪香火𠀧圭,dạy rằng hương hỏa ba quê 𦀊鵉吀綏琹冷朱埃,dây loan xin nối cầm lành cho ai 䜹浪𡭧分落類,thưa rằng chút phận lạc loài 𥪞𠇮𢪀㐌固𠊛𣨰寃,trong mình nghĩ đã có người thác oan 群之女𦑃花残,còn chi nữa cánh hoa tàn 絲𢚸㐌𢴑𦀊弹小憐,tơ lòng đã dứt dây đàn tiểu lân 𢌌傷群𤗖紅裙,rộng thương còn mảnh hồng quần 唏残特体㭲粉󰑼󰡊,hơi tàn được thấy gốc phần là may 賀功𡃹㐌過醝,hạ công chén đã quá say 胡功旦𣅶𬋌𣈜𢖵𦋦,hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra 𢪀命方靣国家,nghĩ mình phương diện quốc gia 官𨕭𥄮𫴋𠊛些𬖉𠓨,quan trên nhắm xuống người ta trông vào 沛從𦝄󰊄咍牢,phải tuồng trăng gió hay sao 事尼別併世芇特假,sự này biết tính thế nào được đây 早衙皮𣇜𠓇𣈜,tảo nha vừa buổi rạng ngày 决情公買󰠣𣦍󰜋排,quyết tình công mới đoán ngay một bài 令官埃敢󰠤𠳒,lệnh quan ai dám cãi lời 押情買擀朱𠊛士官,ép tình mới gán cho người sĩ quan 翁絲寔𠰚多端,ông tơ thực nhé đa đoan 車絲牢窖撝乾撝吀,xe tơ sao khéo vơ càn vơ xiên 󰖛花押𥊢𫴋船,kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền 𦲿幔𢷀隰𦰟畑挑高,lá màn rủ thấp ngọn đèn khêu cao 娘強塢柳派桃,nàng càng ủ liễu phai đào 𤾓分芇固分芇分鮮,trăm phần nào có phần nào phần tươi 仃身吉垃㳥𡏧,đành thân cát lấp sóng vùi 刼功吒媄舌𠁀聰明,cướp công cha mẹ thiệt đời thông minh 蹎𡗶󰘚彼泠汀,chân trời mặt biển lênh đênh 捻昌別𢭮死生准芇,nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào 緣󰠲埃󰠥絲桃,duyên đâu ai dứt tơ đào 女󰠲埃㐌𢴑𠓨羡𢬣,nợ đâu ai đã dắt vào tận tay 身牢身旦世尼,thân sao thân đến thế này 群𣈜芇拱餘𣈜󰀎催,còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi 㐌空別𤯩󰑼𫽗,đã không biết sống là vui 𬌓身芇別舌耒󰑼傷,tấm thân nào biết thiệt thòi là thương 󰜋命荄䔲𤾓塘,một mình cay đắng trăm đường 催時󰞺玉散鐄時催,thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi 𤗖𦝄㐌挌𡽫兑,mảnh trăng đã gác non đoài 󰜋命隴仍𨅸𡎢渚衝,một mình luống những đứng ngồi chưa xong 潮󰠲浽㗂同同,triều đâu nổi tiếng đùng đùng 𠳨𦋦買別浪滝前塘,hỏi ra mới biết rằng sông tiền đường 𢖵𠳒神夢𤑟𤉜,nhớ lời thần mộng rõ ràng 尼催歇刼断膓󰑼低,này thôi hết kiếp đoạn tràng là đây 淡仙娘𠰚固咍,đạm tiên nàng nhé có hay 限些時待𠁑尼逴些,hẹn ta thì đợi dưới này rước ta 𠁑畑産幅箋花,dưới đèn sẵn bức tiên hoa 󰜋篇絶筆噲󰑼底𡢐,một thiên tuyệt bút gọi là để sau 󰁮房倍𨷑簾珠,cửa phòng vội mở rèm châu 𡗶高𣷭𢌌󰜋牟包󰑼,trời cao bể rộng một màu bao la 徐浪公厚待些,từ rằng công hậu đãi ta 𡮍爲役渃麻𦋦負𢚸,chút vì việc nước mà ra phụ lòng 折𫯳麻吏𥙩𫯳,giết chồng mà lại lấy chồng 󰘚芇麻吏𥪸冲𡎝𠁀,mặt nào mà lại đứng trong cõi đời 催時󰜋托朱耒,thôi thì một thác cho rồi 𬌓𢚸付默𨕭𡗶𠁑滝,tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông 𬖉潙昆渃溟濛,trông vời con nước mênh mông 󰝂命招𫴋𡧲𣳔長江,đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang 士官蹺𣾼倍傍,sĩ quan theo vớt vội vàng 時它沈玉潛香朱耒,thì đà đắm ngọc tiềm hương cho rồi 傷台拱󰜋身𠊛,thương thay cũng một thân người 窖台󰋑𥙩色才爫之,khéo thay mang lấy sắc tài làm chi 仍󰑼寃苦流󰡞,những là oan khổ lưu ly 徐朱歇刼群之󰑼身,chờ cho hết kiếp còn gì là thân 𨑮𠄻𢆥閉饒吝,mười lăm năm bấy nhiêu lần 爫𦎛朱客紅裙此𤐝,làm gương cho khách hồng quần thử soi 𠁀𠊛旦世時催,đời người đến thế thì thôi 冲机陽極陰回坤台,trong cơ dương cực âm hồi khôn thay 󰋇𠊛為󰒂初󰅒,mấy người vì nghĩa xưa nay 𡗶爫之旦𥹰𣈜強傷,trời làm chi đến lâu ngày càng thương 𮗓緣自節啫娘,giác duyên từ tiết giã nàng 撩䕯掛𫌇𢌌塘雲遊,đeo bầu quảy níp rộng đường vân du 﨤妑三合道姑,gặp bà tam hợp đạo cô 從容𠳨歇𡮈蘇事娘,thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng 𠊛牢孝󰒂覩塘,người sao hiếu nghĩa đủ đường 刼牢﨤仍断膓世催,kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi 師浪福禍道𡗶,sư rằng phúc hoạ đạo trời 檜源拱於𢚸𠊛麻𦋦,cội nguồn cũng ở lòng người mà ra 固𡗶麻拱在些,có trời mà cũng tại ta 修󰑼檜福情󰑼𦀊寃,tu là cội phúc tình là dây oan 翠翹色稍坤頑,thuý kiều sắc sảo khôn ngoan 無緣󰑼分紅顔㐌停,vô duyên là phận hồng nhan đã đành 吏芒𥙩󰜋𫳘情,lại mang lấy một chữ tình 墟墟命纀𥙩命𠓨沖,khư khư mình buộc lấy mình vào trong 丕𢧚仍性從容,vậy nên những tính thong dong 於空安稳𡎢空凭鐄,ở không yên ổn ngồi không vững vàng 磨迻𡓃鬼󰝡塘,ma đưa lối quỷ đem đường 吏尋仍性断膓麻𠫾,lại tìm những tính đoạn trường mà đi 歇难󰀎旦难箕,hết nạn ấy đến nạn kia 青楼𠄩𦀎青衣𠄩吝,thanh lâu hai lượt thanh y hai lần 𡧲𥿺槊孕鎌陳,trong vòng giáo dựng gươm trần 掑𪘵𤞻𤢿𠳚身碎隊,kề răng hùm sói gửi thân tôi đòi 𡧲𨦩渃𣲆㳥󰋭,giữa dòng nước dẫy sóng dồi 𠓀唅𧏵󰠩招命永醒,trước hàm rồng cá gieo mình vắng tanh 寃箕蹺買貝情,oan kia theo mãi với tình 󰜋命命別󰜋命命咍,một mình mình biết một mình mình hay 爫朱𤯩墮𣨰苔,làm cho sống đoạ thác đày 断膓朱歇刼尼買催,đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi 𮗓緣𦖑呐用淶,giác duyên nghe nói rụng rời 󰜋𠁀娘𠰚傷喂群之,một đời nàng nhé thương ôi còn gì 師浪双𫽄兮之,sư rằng song chẳng hề chi 業緣斤吏弋𠫾群𡗉,nghiệp duyên cân lại nhắc đi còn nhiều 察沖罪業翠翹,xét trong tội nghiệp thuý kiều 默調情爱塊調邪淫,mắc điều tình ái khỏi điều tà dâm 𥙩情深啫情深,lấy tình thâm trả tình thâm 半命㐌動孝心旦𡗶,bán mình đã động hiếu tâm đến trời 害󰜋𠊛救󰜋𠊛,hại một người cứu một người 別塘輕重別𠳒沛庒,biết đường khinh trọng biết lời phải chăng 所功󰆙󰀎埃平,thửa công đức ấy ai bằng 夙愆㐌𣳮凌凌泟耒,túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi 欺𢧚𡗶拱朝𠊛,khi nên trời cũng chiều người 珥󰟯𡢻畧填培緣𡢐,nhẹ nhàng nợ trước đền bồi duyên sau 𮗓緣油𢖵󰒂饒,giác duyên dù nhớ nghĩa nhau 錢塘典󰜋𥯤𦰤逴𠊛,tiền đường đến một bè lau rước người 畧𡢐朱院󰜋𠳒,trước sau cho vẹn một lời 緣些麻拱福𡗶之空,duyên ta mà cũng phúc trời chi không 𮗓緣𦖑呐𢜠𢚸,giác duyên nghe nói mừng lòng 鄰󰑼尋趣边滝錢塘,lân la tìm thú bên sông tiền đường 打棦笘𧂭草堂,đánh tranh chụm nóc thảo đường 󰜋間渃碧𩄲鐄𢺺堆,một gian nước biếc mây vàng chia đôi 𠾔𫷜漁父𠄩𠊛,thuê năm ngư phủ hai người 㨂船直𣷷結𥾒扛滝,đóng thuyền chực bến kết chài giăng sông 󰜋𢚸拯管󰋇功,một lòng chẳng quản mấy công 窖𥪝﨤𫽻拱𥪝轉運,khéo trong gặp gỡ cũng trong chuyển vần 翹自招𫴋溋銀,kiều từ gieo xuống duềnh ngân 渃吹俸㐌㵢寅羡尼,nước xuôi bỗng đã trôi dần tận nơi 漁翁捁䋥𢵼𠊛,ngư ông kéo lưới vớt người 𡄎𠳒三合𤑟𨑮𫽄吪,ngẫm lời tam hợp rõ mười chẳng ngoa 𨕭梅洌𣹕襖𬗢,trên mui lướt mướt áo là 雖滛唏渃渚𤍶䏾𦎛,tuy dầm hơi nước chưa loà bóng gương 𮗓緣𥚆寔󰘚娘,giác duyên nhìn thật mặt nàng 娘群帖帖聀鐄渚泒,nàng còn thiêm thiếp giấc vàng chưa phai 𢠩恾魄桂魂枚,mơ màng phách quế hồn mai 淡仙脱㐌体𠊛𣈜初,đạm tiên thoắt đã thấy người ngày xưa 浪碎㐌固𢚸𣇞,rằng tôi đã có lòng chờ 秩功㐌󰋇𢆥乘於低,mất công đã mấy năm thừa ở đây 姉牢分蒙德苔,chị sao phận mỏng đức dày 刼尼拱丕𢚸尼易埃,kiếp này cũng vậy lòng này dễ ai 󰌺誠㐌透旦𡗶,tấm thành đã thấu đến trời 半命󰑼孝救𠊛󰑼仁,bán mình là hiếu cứu người là nhân 󰜋命爲渃爲民,một mình vì nước vì dân 陽功拮󰜋銅斤㐌𫅷,dương công cất một đồng cân đã già 断膓𢼂捽𠸜𦋦,đoạn trường sổ rút tên ra 断膓䜹沛迎麻者蹺,đoạn trường thơ phải nghênh mà trả nhau 群𡗉享受𧗱𡢐,còn nhiều hưởng thụ về sau 緣初苔弹福𥹰𣼭󰠢,duyên xưa đầy đặn phúc lâu dồi dào 娘群魚謹別牢,nàng còn ngơ ngẩn biết sao 濯泉𦖑㗂噲𠓨边𦖻,trạc tuyền nghe tiếng gọi vào bên tai 秩命脱醒聀枚,giật mình thoắt tỉnh giấc mai 氷傾芇㐌別埃麻𥆾,bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn 冲船芇体淡仙,trong thuyền nào thấy đạm tiên 边命只体𮗓緣𡎢掑,bên mình chỉ thấy giác duyên ngồi kề 体饒𢜠𢙲𤾓皮,thấy nhau mừng rỡ trăm bề 扽船買逴娘𧗱草芦,dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư 󰜋茹終乍󰉺𣉎,một nhà chung chạ sớm trưa 󰊄𦝄沫󰘚㙁𦯬斎𢚸,gió trăng mát mặt muối dưa chay lòng 𦊚皮八𠯪溟濛,bốn bề bát ngát mênh mông 潮𤼸𣋚󰉺𩄲篭𫏾𡢐,triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau 难初淬泟漏漏,nạn xưa trút sạch làu làu 緣初渚易別󰠲��,duyên xưa chưa dễ biết đâu 浽娘灾难㐌苔,nỗi nàng tai nạn đã đầy 浽払金重閉迡買�,nỗi chàng kim trọng bấy chầy mới 自𣈜𰿘埮扶䘮,từ ngày muôn dặm phù tang 姅𫷜於坦遼陽吏茹,nửa năm ở đất liêu dương lại nhà 倍𨖅園翠𢲛󰑼,vội sang vườn thuý dò la 𥆾風景�󰅒它恪初,nhìn xem phong nay đà khác xưa 苔園𦹵木𦰤䜹,đầy vườn cỏ mọc lau thưa 窻𦝄𡕷揆壁湄也淶,song trăng quạnh quẽ vách mưa rã rời 𠓀𡢐芇体䏾𠊛,trước sau nào thấy bóng người 花桃𫷜外群唭󰊄東,hoa đào năm ngoái còn cười gió đông 立茌燕冷󰜑空,xập xè én lạnh lầu không 𦹵蘭󰘚坦𦼔封𨁪𩌂,cỏ lan mặt đất rêu phong dấu giày 𡳳墻核㭲木𣹓,cuối tường gai góc mọc đầy 𠫾𧗱尼仍𡓃尼𫷜初,đi về này những lối này năm xưa 終觥令𠖯如詞,chung quanh lặng ngắt như tờ 浽念心事悲𣇞𠳨埃,nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai 郎盈固几𨖅𨔈,láng giềng có kẻ sang chơi 鄰󰑼仕𠳨󰜋𠄩事情,lân la sẽ hỏi một hai sự tình 𠳨翁翁默訟庭,hỏi ông ông mắc tụng đình 𠳨娘娘㐌半命贖吒,hỏi nàng nàng đã bán mình chuộc cha 𠳨茹茹㐌移賒,hỏi nhà nhà đã dời xa 𠳨払王󰞹共󰑼翠雲,hỏi chàng vương quan cùng là thuý vân 調󰅒沙淬庫巾,đều nay sa sút khó khăn 𠾔枚伴曰劍咹吝�,thuê may bán viết kiếm ăn lần 調󰠲𩄰打𦝄𡗶,điều đâu sét đánh lưng trời 脱𦖑払脱用淶掣包,thoắt nghe chàng thoắt rụng rời xiết bao 倍嘆移住尼芇,vội han di trú nơi nao 打塘払買尋𠓨羡尼,đánh đường chàng mới tìm vào tận nơi 茹棦壁坦左哉,nhà tranh vách đất tả tơi 𦰤撩簾󰞺竹𤷍𤗹䜹,lau treo rèm nát trúc cài phên thưa 󰜋𡑝坦𦹵滛湄,một sân đất cỏ dầm mưa 強嗷喭浽強魚謹󰟯,càng ngao ngán nỗi càng ngơ ngẩn dường 打料蓮㗂外墻,đánh liều lên tiếng ngoài tường 払王𦖑㗂倍傍𧼋𦋦,chàng vương nghe tiếng vội vàng chạy ra 𢴑𢬣倍逴𠓨茹,dắt tay vội rước vào nhà 𠃅楼員外翁妑𦋦𣦍,mái lầu viên ngoại ông bà ra ngay 哭嘆計歇念西,khóc than kể hết niềm tây 払喂別浽渃尼朱渚,chàng ôi biết nỗi nước này cho chưa 翹兒分蒙如詞,kiều nhi phận mỏng như tờ 󰜋𠳒㐌磊𩅘絲貝払,một lời đã lỗi tóc tơ với chàng 﨤干家变𨔍󰟯,gặp cơn gia biến lạ dường 半命奴沛尋塘救吒,bán mình nó phải tìm đường cứu cha 用浪欺𨀈蹎𦋦,dùng dằng khi bước chân ra 極𤾓𠦳浽吲𠀧𦊚吝,cực trăm nghìn nỗi dặn ba bốn lần 律𠳒𥘀貝郎君,trót lời nặng với lang quân 曼昆㛪奴翠雲台𠳒,mượn con em nó thuý vân thay lời 會󰑼者𡮍義𠊛,hội là trả chút nghĩa người 愁尼弋弋閍𠁀渚悁,sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên 刼尼緣㐌負緣,kiếp này duyên đã phụ duyên 夜臺群別仕填來生,dạ đài còn biết sẽ đền lai sinh 󰋇𠳒記註丁寧,mấy lời ký chú đinh ninh 𥱬𢚸底胣拮命𦋦𠫾,ghi lòng để dạ cất mình ra đi 分牢萡貝翹兒,phận sao bạc mấy kiều nhi 払金𧗱妬昆時𠫾󰠲,chàng kim về đó con thì đi đâu 翁妑強呐強𤴬,ông bà càng nói càng đau 払強𦖑呐強油如荼,chàng càng nghe nói càng dàu như dưa 勿命抱󰊄𣻆湄,vật mình bão gió tuôn mưa 滛湜湥玉引蜍愧枚,dầm dề giọt ngọc thẫn thờ hồn mai 𤴬隊段𤴪隊催,đau đòi đoạn ghẻ đòi thôi 省𦋦吏哭哭耒吏迷,tỉnh ra lại khóc khóc rồi lại mê 体払𤴬浽别離,thấy chàng đau nỗi biệt ly 忍󰁇翁買撫𧗱吏勸,nhận ngừng ông mới vỗ về lại khuyên 悲㐌板㐌㨂船,bây đã ván đã đóng thuyền 㐌停分萡坤填情鍾,đã đành phận bạc khôn đền tình chung 過傷𡭧󰒂岩蓬,quá thương chút nghĩa nham bòng 𠦳鐄身󰀎時𪡥補牢,nghìn vàng thân ấy thì hòng bỏ sao 𠴗𠼵勸解𤾓朝,dỗ dành khuyên giải trăm chiều 焒煩坤拉強挑䋦煩,lửa phiền khôn dập càng khêu mối phiền 誓初󰇾旦金環,thề xưa giở đến kim hoàn 𧵑初吏󰇾旦弹貝香,của xưa lại giở đến đàn với hương 生強𬂙𧡊強傷,sinh càng trông thấy càng thương 肝強卽最𦛌強悴賒,gan càng tức tối ruột càng xót xa 浪碎卒過𡗶𦋦,rằng tôi trót quá trời ra 底朱旦浽㵢花𣼸䕯,để cho đến nỗi trôi hoa dạt bèo 共饒誓説㐌𡗉,cùng nhau thề thốt đã nhiều 仍調鐄𥒥沛調呐空,những điều vàng đá phải điều nói không 渚𧜖襘拱𡞕𫯳,chưa chăn gối cũng vợ chồng 𢚸芇麻文𢴑𢚸朱當,lòng nào mà văn dứt lòng cho đang 包饒𧵑󰋇𣈜塘,bao nhiêu của mấy ngày đàng 群碎碎󰜋﨤娘買催,còn tôi tôi một gặp nàng mới thôi 浽傷呐𫽄歇𠳒,nỗi thương nói chẳng hết lời 謝辞生買湥洡𧿨𦋦,tạ từ sinh mới sụt sùi trở ra 倍𧗱所准園花,vội về sửa chốn vườn hoa 逴𠶆員外翁妑拱𨖅,rước mời viên ngoại ông bà cùng sang 晨昏針𡮍礼常,thần hôn chăm chút lễ thường 養親台𬌓𢚸娘𣈜初,dưỡng thân thay tấm lòng nàng ngày xưa 丁寧埋湥劄䜹,đinh ninh mài giọt chép thơ 割𠊛尋隊迻詞𠴍咖,cắt người tìm tõi đưa tờ nhắn gia 別包功摱功税,biết bao công mướn công thuê 臨淄󰋇度𠫾𧗱埮𣾺,lâm truy mấy độ đi về dặm khơi 𠊚󰜋尼𠳨󰜋尼,người một nơi hỏi một nơi 溟濛芇別𣷭𡗶尼芇,mênh mông nào biết bể trời nơi nao 生強惨切渴滈,sinh càng thảm thiết khát khao 如燶肝鉄如胞𢚸𣘈,như nung gan sắt như bào lòng son 𦛌蟳𣈜󰜋𤉗𤈊,ruột tằm ngày một héo don 雪霜𣈜󰜋耗𤷱命蟡,tuyết sương ngày một hao mòn hình ve 矧䜹𣅶省𣅶迷,thẩn thờ lúc tỉnh lúc mê 𧖱蹺渃𬑉魂離占包,máu theo nước mắt hồn lìa chiêm bao 椿萱𢗼𢜝掣包,xuân huyên lo sợ xiết bao 過𦋦欺旦世芇麻咍,quá ra khi đến thế nào mà hay 倍傍懺所𪮙𣈜,vội vàng sắm sửa chọn ngày 緣雲𣋽㐌車𦀊朱払,duyên vân sớm đã se dây cho chàng 𠊛窈窕几文章,người yểu điệu kẻ văn chương 𪟦才𡛔色春當皮時,trai tài gái sắc xuân đương vừa thì 雖浪𢝙𫳘手歸,tuy rằng vui chữ thủ quy 𢝙尼㐌拮愁箕特芇,vui này đã cất sầu kia được nào 欺咹於𣅶𦋦𠓨,khi ăn ở lúc ra vào 強歐緣買強𩆋情初,càng âu duyên mới càng dào tình xưa 浽娘𢖵典包𣇞,nỗi nàng nhớ đến bao giờ 𣻆珠隊陣紆絲𤾓𨦩,tuôn châu đòi trận vò tơ trăm vòng 固欺永𨤔書房,có khi vắng vẻ thư phòng 炪炉香󰇾泛銅𣈜初,đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa 𢯏𢴾𢷀𠯇㗂絲,bẻ bai rủ rỉ tiếng tơ 沉𠖤𤁕𤌋󰊄迻𢯦簾,trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm 󰟯如边屋边㙴,dường như bên ốc bên thềm 㗂嬌同望䏾襜𢠩恾,tiếng kiều đồng vọng bóng xiêm mơ màng 𪽝𢚸鑿𥒥記鐄,bởi lòng tạc đá ghi vàng 想娘𢧚吏体娘𧗱低,tưởng nàng nên lại thấy nàng về đây 仍󰑼煩悶𣎀𣈜,những là phiền muộn đêm ngày 春秋別㐌対台󰋇吝,xuân thu biết đã đổi thay mấy lần 制科﨤會場文,chế khoa gặp hội tràng văn 王金拱占榜春󰜋𣈜,vương kim cùng chiếm bảng xuân một ngày 𨷶𡗶𢌌𨷑塘𩄲,cửa trời rộng mở đường mây 花嘲𡉦杏香𠖤埮枌,hoa chào ngõ hạnh hương bay dặm phần 払王𢖵旦賒𧵆,chàng vương nhớ đến xa gần 𨖅茹終老謝恩周旋,sang nhà chung lão tạ ân chu tuyền 情初恩者󰒂填,tình xưa ân trả nghĩa đền 加親六買結緣朱陳,gia thân lúc mới kết duyên châu trần 払強珥𨀈青雲,chàng càng nhẹ bước thanh vân 浽払強𢪀賒𧵆強傷,nỗi chàng càng nghĩ xa gần càng thương 󰀎唉吲玉誓鐄,ấy ai dặn ngọc thề vàng 悲𣇞金馬玉堂貝埃,bây giờ kim mã ngọc đường với ai 𦰟薸蹎㳥落類,ngọn bèo chân sóng lạc loài 𢪀命荣顕傷𠊛流離,nghĩ mình vinh hiển thương người lưu ly 𠳐𦋦外任臨淄,vâng ra ngoại nhậm lâm truy 開山𠦳埮妻兒󰜋󰟞,khai sơn nghìn dặm thê nhi một đoàn 琹堂𣈜𣎃清閒,cầm đường ngày tháng thanh nhàn 󰟭𣌉㗂䳽㗂弹逍遙,sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao 房春帳𢷀花桃,phòng xuân trướng rủ hoa đào 娘雲𦣰俸占包体娘,nàng vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng 省𦋦買𠯇共払,tỉnh ra mới rỉ cùng chàng 𦖑𠳒払拱𠄩唐信𪟽,nghe lời chàng cũng hai đường tin nghi 怒臨清貝臨淄,nọ lâm thanh với lâm truy 恪饒󰜋𫳘或欺固𠰃,khác nhau một chữ hoặc khi có lầm 冲机声氣相尋,trong cơ thanh khí tương tầm 於低或固佳音庄󰑼,ở đây hoặc có giai âm chăng là 升堂払買𠳨查,thăng đường chàng mới hỏi tra 户都固几吏𫅷䜹蓮,họ đô có kẻ lại già thưa lên 事尼㐌外𨑮年,sự này đã ngoại mười niên 碎它別󰘚別𠸜冷冷,tôi đà biết mặt biết tên rành rành 秀妑共馬監生,tú bà cùng mã giám sinh 𠫾摸𠊛於北京迻𧗱,đi mua người ở bắc kinh đưa về 翠翹才色埃皮,thuý kiều tài sắc ai bì 固芸弹吏覩芸文詩,có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ 坚貞𫽄沛肝皮,kiên trinh chẳng phải gan vừa 料命世󰀎沛𩢬世箕,liều mình thế ấy phải lừa thế kia 風塵𠹾㐌𠵱痆,phong trần chịu đã ê chề 𦀊緣𡢐吏車𧗱束郎,dây duyên sau lại xe về thúc lang 沛𢬣𡞕奇負傍,phải tay vợ cả phũ phàng 扒𧗱無錫算塘披花,bắt về vô tích toan đường bẻ hoa 𢴑命娘沛遁𦋦,dứt mình nàng phải trốn ra 𫽄埋吏﨤󰜋茹萡箕,chẳng may lại gặp một nhà bạc kia 脱奔𧗱脱半𠫾,thoắt buôn về thoắt bán đi 𩄲㵢䕯浽少之󰑼尼,mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi 俸󰠲吏﨤󰜋𠊛,bỗng đâu lại gặp một người 欣𠊛智勇迎𡗶威灵,hơn người trí dũng nghiêng trời uy linh 冲𢬣𰿘萬精兵,trong tay muôn vạn tinh binh 捁𧗱㨂秩󰜋城臨淄,kéo về đóng chật một thành lâm truy 𩯀絲各跡每期,tóc tơ các tích mọi kỳ 怨時者怨恩時者恩,oán thì trả oán ân thì trả ân 㐌𢧚固義固仁,đã nên có nghĩa có nhân 畧𡢐論院賒𧵆誼𠸦,trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen 渚詳特户特𠸜,chưa tường được họ được tên 事尼𠳨束生員買詳,sự này hỏi thúc sinh viên mới tường 𦖑𠳒都呐𤑟𤉜,nghe lời đô nói rõ ràng 卽時迎帖𠶆払束生,tức thì nghênh thiếp mời chàng thúc sinh 浽娘𠳨歇分明,nỗi nàng hỏi hết phân minh 𫯳昆󰠳些姓名󰑼之,chồng con đâu tá tính danh là gì 束浪﨤𣅶流離,thúc rằng gặp lúc loạn ly 冲軍碎𠳨少之𩯀絲,trong quân tôi hỏi thiếu gì tóc tơ 大王𠸜海户徐,đại vương tên hải họ từ 打悁𤾓陣飭餘𰿘𠊛,đánh quen trăm trận sức dư muôn người 﨤娘時於台州,gặp nàng thì ở thai châu 𨔍之國色天才沛緣,lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên 浘漨冲閉饒年,vẫy vùng trong bấy nhiêu niên 爫𢧚動地󰟹天同同,làm nên đông địa kinh thiên đùng đùng 大軍屯㨂𡎝東,đại quân đồn đóng cõi đông 𧗱𡢐𫽄別雲夢爫牢,về sau chẳng biết vân mồng làm sao 𦖑詳梗𦰟消耗,nghe tường ngành ngọn tiêu hao 𢚸𥢆払𨻫劳刀矧蜍,lòng riêng chàng luống lao đao thẫn thờ 㤕台隻𦲿𠀧爲,xót thay chiếc lá bơ vơ 刼塵別𢷀包𣇞朱衝,kiếp trần biết rũ bao giờ cho xong 花㵢渃沚𣵶𣳔,hoa trôi nước chảy xuôi dòng 㤕身沉浽𤴬𢚸合散,xót thân chìm nỗi đau lòng hợp tan 𠳒初㐌磊𰿘萬,lời xưa đã lỗi muôn vàn 𤗖𦎛群妬泛弹群低,mảnh gương còn đó phím đàn còn đây 弹琴窖謹魚𦀊,đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây 󰌎香別固刼尼女催,lò hương biết có kiếp này nữa thôi 萍蓬群𡮍賒吹,bình bồng còn chút xa xôi 䁀鍾牢女咹𡎢朱安,đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an 泣蒙撩印辞官,rắp mong treo ấn từ quan 󰋇滝拱𤂬󰋇岸拱戈,mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng qua 𤄱命冲󰠨干戈,dấn mình trong áng can qua 𠓨生𦋦死和󰑼体饒,vào sinh ra tử hoạ là thấy nhau 𢪀調𡗶瀋域溇,nghĩ điều trời thẳm vực sâu 䏾𫚳沁󰠩別󰠲麻𥆾,bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn 仍󰑼赧那待信,những là nấn ná đợi tin 𬋟湄㐌別󰋇畨対移,nắng mưa đã biết mấy phen đổi dời 𠄼𩄲俸体詔𡗶,năm mây bỗng thấy chiếu trời 欽頒勑旨旦尼停停,khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành 金時改任南平,kim thì cải nhậm nam bình 払王拱改任城維陽,chàng vương cũng cải nhậm thành duy dương 懺生車馭倍鐄,sắm xanh xe ngựa vội vàng 𠄩茹拱順󰜋𣈜赴官,hai nhà cũng thuận một ngày phó quan 仕𦖑世賊㐌散,xảy nghe thế giặc đã tan 㳥淹福建焒殘浙江,sóng êm phúc kiến lửa tàn chiết giang 特信金買𫫵王,được tin kim mới rủ vương 便塘拱吏尋娘𡢐初,tiện đường cùng lại tìm nàng sau xưa 杭州旦妬閉𣇞,hàng châu đến đó bấy giờ 寔信𠳨特𩯀絲停停,thật tin hỏi được tóc tơ rành rành 浪𣈜󰟭怒交兵,rằng ngày hôm nọ giao binh 失机徐㐌收灵陣前,thất cơ từ đã thu linh trận tiền 娘翹功奇𫽄填,nàng kiều công cả chẳng đền 令軍吏扒押緣土酋,lệnh quân lại bắt ép duyên thổ tù 娘陀招玉沉珠,nàng đà gieo ngọc trầm châu 滝錢塘妬󰀎墓紅顔,sông tiền đường đó ấy mồ hồng nhan 傷喂空合麻散,thương ôi không hợp mà tan 󰜋茹荣顕貞寃󰜋娘,một nhà vinh hiển riêng oan một nàng 招魂設位礼常,chiêu hồn thiết vị lễ thường 解寃立󰜋𡊨場边滝,giải oan lập một đàn tràng bên sông 𦰟潮𡽫泊重重,ngọn triều non bạc trùng trùng 渭𬂙群想𦑃鴻𣅶招,vời trông còn tưởng cánh hồng lúc gieo 情深𣷷惨𨔍調,tình thâm biển thảm lạ điều 芇魂精𧗱別蹺准芇,nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào 机緣󰠲俸𨔍台,cơ duyên đâu bỗng lạ thay 𮗓緣󰠲俸尋𠓨旦尼,giác duyên đâu bỗng tìm vào đến nơi 𬂙𨖲灵位𫳘排,trông lên linh vị chữ bài 秩󰟹買𠳨仍𠊛󰠲些,thất kinh mới hỏi những người đâu ta 貝娘親戚𧵆車,với nàng thân thích gần xa 𠊛群牢俸爫麻哭𠊛,người còn sao bỗng làm ma khóc người 𦖑信如楽用移,nghe tin nhơ nhác rụng rời 森觥計户遁𠳒𠳨查,xúm quanh kể họ rộn lời hỏi tra 尼𫯳尼媄尼吒,này chồng này mẹ này cha 尼󰑼㛪𦛌尼󰑼㛪妯,này là em ruột này là em dâu 實信𦖑㐌閉𥹰,thật tin nghe đã bấy lâu 法師𠰺世事󰠲𨔍󰟯,pháp sư dạy thế sự đâu lạ dường 師浪固果貝娘,sư rằng có quả với nàng 臨淄𣇜畧錢塘𣇜𡢐,lâm truy buổi trước tiền đường buổi sau 欺娘招玉沉珠,khi nàng gieo ngọc trầm châu 迍蹺碎㐌﨤饒逴𧗱,đón theo tôi đã gặp nhau rước về 共饒娘𫔸菩提,cùng nhau nương cửa bồ đề 草菴妬拱𧵆掑𫽄賒,thảo am đó cũng gần kề chẳng xa 𫢋前茹泊鄰󰑼,phật tiền nhà bạc lân la 󰠐󰠐娘拱女茹坤𢣧,đăm đăm nàng cũng nhớ nhà khôn khuây 𦖑信𦬑󰘚󰘉眉,nghe tin nở mặt nở mày 𢜠芇吏過𢜠尼女庄,mừng nào lại quá mừng này nữa chăng 自畨隻𦲿離棱,từ phen chiếc lá lìa rừng 𠶀尋𨻫仍料澄渃𡽫,thăm tìm luống những liệu chừng nước non 𤑟𤉜花用香𠖤,rõ ràng hoa rụng hương bay 刼𡢐和体刼尼罕催,kiếp sau hoạ thấy kiếp này hẳn thôi 冥陽堆我聀耒,minh dương đôi ngả chắc rồi 𡎝塵麻吏体𠊛九源,cõi trần mà lại thấy người cửu nguyên 𢮿饒𥛉謝𮗓緣,quây nhau lạy tạ giác duyên 步行󰜋屡蹺連󰜋欺,bộ hành một lũ theo liền một khi 𢯏𦰤拍𦹵尋𠫾,bẻ lau vạch cỏ tìm đi 情深𨻫唉狐疑姅分,tình thâm luống hãy hồ nghi nửa phần 觥孤蹺𦄂江津,quanh co theo dải giang tân 塊𦝄牢㐌細𡑝𫢋堂,khỏi trăng lao đã tới sân phật đường 𮗓緣蓮㗂噲娘,giác duyên lên tiếng gọi nàng 房冲倍𨄹蓮鐄𨀈𦋦,phòng trong vội dạo sen vàng bước ra 恥䀡覩󰘚󰜋茹,sảy xem đủ mặt một nhà 椿𫅷群跬萱𫅷群鮮,xuân già còn khoẻ huyên già còn tươi 𠄩㛪方長和𠄩,hai em phương trưởng hoà hai 怒払金妬󰑼𠊛𣈜初,nọ chàng kim đó là người ngày xưa 想悲𣇞󰑼包𣇞,tưởng bây giờ là bao giờ 𤑟𤉜𨷑𬑉群𪟽占包,rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao 湥珠𡃑𡁾淃袍,giọt châu thánh thót quẹn bào 𢜠𢜠怍怍掣包事情,mừng mừng sợ sợ xiết bao sự tình 萱𫅷𠁑檜招命,huyên già dưới gối gieo mình 哭嘆命叽事命頭𡳪,khóc than mình kể sự mình đầu đuôi 自昆流落圭𠊛,từ con lưu lạc quê người 䕯㵢㳥撫祝𨑮𠄻𫷜,bèo trôi sóng vỗ chốc mười lăm năm 併浪滝渃吉淋,tính rằng sông nước cát lầm 刼尼埃吏群今扱低,kiếp này ai lại còn cầm gặp đây 翁妑𬂙󰘚𢭂𢬣,ông bà trông mặt trao tay 容桄庄恪之𣈜𨀈𦋦,dung quang chẳng khác chi ngày bước ra 閉迡待月油花,bấy chầy dãi nguyệt dầu hoa 𨑮分春固𤷍𠀧𦊚分,mười phần xuân có gầy ba bốn phần 浽𢜠翁𥙩之斤,nỗi mừng ông lấy gì cân 𠳒散合傳賒𧵆少󰠲,lời tan hợp chuyện xa gần thiếu đâu 𠄩㛪𠳨畧嘆𡢐,hai em hỏi trước han sau 𨅸𬂙娘㐌阻愁爫鮮,đứng trông nàng đã trở sầu làm tươi 𢮿饒𥛉畧𫢋󰉟,quây nhau lạy trước phật đài 再生陳謝𢚸𠊛慈悲,tái sinh trần tạ lòng người từ bi 轎花𠽖逴卽時,kiệu hoa giục rước tức thì 王翁𠰺逴共𧗱󰜋尼,vương ông dạy rước cùng về một nơi 娘浪𡮍分花淶,nàng rằng chút phận hoa rơi 姅𠁀唸𣦆每味䔲荄,nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay 併浪󰘚渃蹎𩄲,tính rằng mặt nước chân mây 𢚸芇群想固𣈙女空,lòng nào còn tưởng có rày nữa không 時𣈙再世相逢,thì rày tái thế tương phùng 渴󰋫㐌妥𬌓𢚸𥹰󰅒,khát khao đã thoả tấm lòng lâu nay 㐌󰝡命補庵𩄲,đã đem mình bỏ am mây 歲尼改貝𦹵𣘃拱皮,tuổi này gửi với cỏ cây cũng vừa 味婵㐌𤊰㙁益,mùi thiền đã bén muối ích 牟婵咹默㐌於𣘽𣙩,màu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng 事𠁀㐌𤎕󰌎𢚸,sự đời đã tắt lò lòng 群𢫔𠓨准𡏧紅爫之,còn chen vào chốn bụi hồng làm chi 󰇾揚芇固咍之,dở dang nào có hay gì 㐌修修律戈時時催,đã tu tu trót qua thì thì thôi 重生恩𥘀𣷭𡗶,trùng sinh ân nặng bể trời 𢚸芇女𢴑󰒂𠊛𦋦𠫾,lòng nào nỡ dứt nghĩa người ra đi 翁浪彼此一時,ông rằng bỉ thử nhất thì 修行時拱沛欺從權,tu hành thì cũng phải khi tòng quyền 沛調求𫢋求仙,phải điều cầu phật cầu tiên 情箕孝怒埃填朱低,tình kia hiếu nọ ai đền cho đây 度生洳󰆙高𪠗,độ sinh nhờ đức cao dày 立庵耒仕逴柴於終,lập am rồi sẽ rước thầy ở chung 𦖑𠳒娘㐌朝𢚸,nghe lời nàng đã phải lòng 啫師啫景調共𨀈𦋦,giã sư giã cảnh đều cùng bước ra 󰜋󰟞𧗱旦官衙,một đoàn về đến quan nha 󰟞圓倍𨷑席花𢝙圍,đoàn viên vội mở tiệc hoa vui vầy 藏藏𡃹菊󰇾醝,tàng tàng chén cúc dở say 𨅸𨖲雲買待排󰜋𠄩,đứng lên vân mới giãi bày một hai 浪冲作合機𡗶,rằng trong tác hợp cơ trời 𠄩边﨤𫽻󰜋𠳒結交,hai bên gặp gỡ một lời kết giao 﨤干平地波濤,gặp cơn bình địa ba đào 丕󰝡緣姉𫃚𠓨朱㛪,vậy đem duyên chị buộc vào cho em 拱󰑼分改緣金,cũng là phận cải duyên kim 拱󰑼𧖱沚𦛌𦡙渚牢,cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao 仍󰑼𣈙約枚呦,những là rày ước mai ao 𨑮𠄻𫷜󰀎別包饒情,mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình 悲𣇞𦎛󰡋吏𫅜,bây giờ gương vỡ lại lành 囷𤍌𢫘搗㐌盈固尼,khuôn thiêng lừa đảo đã dành có nơi 群緣枚吏群𠊛,còn duyên may lại còn người 群暈𦝄泊群𠳒願初,còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa 菓梅𠀧𬙞欺皮,quả mai ba bảy khi vừa 桃𡽫𣌋料車絲及時,đào non sớm liệu xe tơ kịp thì 𢴑𠳒娘倍喝𠫾,dứt lời nàng vội gạt đi 事𰿘𫷜𬟗計之碑𣇞,sự muôn năm cũ kể chi bây giờ 󰜋𠳒雖固約初,một lời tuy có ước xưa 察命待󰊄油湄㐌𡗉,xét mình dãi gió dầu mưa đã nhiều 呐強虎𢢆𤾓朝,nói càng hổ thẹn trăm chiều 時朱𦰟渃水潮沚吹,thì cho ngọn nước thuỷ triều chảy xuôi 払浪呐拱𨔍𠁀,chàng rằng nói cũng lạ đời 酉𢚸箕丕群𠳒󰀎牢,dẫu lòng kia vậy còn lời ấy sao 󰜋𠳒㐌律深交,một lời đã trót thâm giao 𠁑𡗶固坦𨕭高固𡗶,dưới trời có đất trên cao có trời 酉浪物対𬁖移,dẫu rằng vật đổi sao dời 死生拱𪧚𥙩𠳒死生,tử sinh cũng giữ lấy lời tử sinh 緣箕固負之情,duyên kia có phụ chi tình 麻算支挭鍾情爫𠄩,mà toan chia gánh chung tình làm hai 娘浪家室緣諧,nàng rằng gia thất duyên hài 㤕𢚸恩愛埃埃拱𢚸,xót lòng ân ái ai ai cũng lòng 𢪀浪冲道𡞕𫯳,nghĩ rằng trong đạo vợ chồng 花𦹳封蕋𦝄𨦩𧷺𦎛,hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương 𫳘貞登價𠦳鐄,chữ trinh đáng giá nghìn vàng 𤒘花𫽄𢢆貝払枚初,đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa 妾自遇变旦𣇞,thiếp từ ngộ biến đến giờ 蜂戈𧊉吏㐌乘醜車,ong qua bướm lại đã thừa xấu xa 閉迡󰊄匝湄沙,bấy chầy gió táp mưa sa 󰋇𦝄共缺󰋇花共殘,mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn 群之󰑼丐紅顔,còn chi là cái hồng nhan 㐌衝身世群算浽芇,đã xong thân thế còn toan nỗi nào 𢪀命𫽄虎命牢,nghĩ mình chẳng hổ mình sao 敢󰝡塵垢預𠓨布荆,dám đem trần cấu dự vào bố kinh 㐌咍払𥘀爲情,đã hay chàng nặng vì tình 𬖉花畑𫽄󰠪命𡗋𠱋,trông hoa đèn chẳng tủi mình lắm ru 自𣈙怯󰁮房秋,từ rày khép cửa phòng thu 𫽄修時拱󰑼修買󰑼,chẳng tu thì cũng là tu mới là 払油𪫢旦情賒,chàng dù nghĩ đến tình xa 󰝡情琴瑟対𦋦琹琪,đem tình cầm sắt đổi ra cầm cờ 呐之結𩯀車絲,nói chi kết tóc xe tơ 㐌𢞂奇𦛌麻洳奇𠁀,đã buồn cả ruột mà dơ cả đời 払浪窖呐𢧚𠳒,chàng rằng khéo nói nên lời 麻冲𨤰沛固𠊛固些,mà trong lẽ phải có người có ta 初󰅒冲道弹妑,xưa nay trong đạo đàn bà 𡨸貞箕拱固𠀧𬙞󰟯,chữ trinh kia cũng có ba bảy đường 固欺变固欺常,có khi biến có khi thường 固權芇沛󰜋塘執經,có quyền nào phải một đường chấp kinh 如娘𥙩孝爫貞,như nàng lấy hiếu làm trinh 蓓芇朱濁特命󰀎爲,bụi nào cho đục được mình ấy vay 𡗶群底固歆󰅒,trời còn để có hôm nay 散霜別午盎𩄲𡧲𡗶,tan sương biết ngõ áng mây giữa trời 花殘麻吏添鮮,hoa tàn mà lại thêm tươi 𦝄殘麻吏欣𨑮𠄻初,trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa 固調之女麻𪟽,có điều chi nữa mà ngờ 客戈塘底𠾿哬払羊,khách qua đường để hững hờ chàng tiêu 𦖑払呐㐌歇調,nghe chàng nói đã hết điều 𠄩親時拱决蹺󰜋排,hai thân thì cũng quyết theo một bài 歇𠳒坤𨤰咥𠳒,hết lời khôn lẽ chối lời 𨃴頭娘仍𥐆𨱽咀嘆,gót đầu nàng những ngắn dài thở than 茹皮𨷑席團圓,nhà vừa mở tiệc đoàn viên 花𤐝𦰟𤒘紅杆幅𬗢,hoa soi ngọn đuốc hồng chen bức là 共饒交𥛉󰜋茹,cùng nhau giao bái một nhà 礼它覩礼堆󰑼覩堆,lễ đà đủ lễ đôi là đủ đôi 洞房迢迭󱋓瑁,động phòng dìu dặt chén mồi 氷傾緣買吟𠿯情初,bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa 仍自連𡉦桃絲,những từ sen ngó đào tơ 𨑮𠄻𫷜買悲𣇞󰑼低,mười lăm năm mới bây giờ là đây 情緣󰀎合散尼,tình duyên ấy hợp tan này 悲歡󰋇浽𣎀尼𦝄高,bi hoan mấy nỗi đêm này trăng cao 更𣌉幅錦𢷀幍,canh khuya bức gấm rủ thao 𠁑畑𤏣󰒂𦟐桃添春,dưới đèn tỏ nghĩa má đào thêm xuân 情人吏﨤情人,tình nhân lại gặp tình nhân 花初蜂󱀄󰋇分重情,hoa xưa ong cũ mấy phân trọng tình 娘浪分妾㐌停,nàng rằng phận thiếp đã đành 固爫之女丐命補𠫾,có làm chi nữa cái mình bỏ đi 𢪀払󰒂󱀄情記,nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi 朝𢚸噲固唱隨𡮨枚,chiều lòng gọi có xướng tuỳ mảy may 𥢆𢚸㐌𢢆𡗋台,riêng lòng đã thẹn lắm thay 共它󰘚惮眉𠫆苦𥋳,cũng đà mặt dạn mày dày khó coi 仍󰑼歐厭𨦩外,những là âu yếm vành ngoài 群算𨷑󰘚貝𠊛朱戈,còn toan mở mặt với người cho qua 吏如仍𫗁𠊛些,lại như những thói người ta 𣾼香𠁑坦𢯏花𡳳務,vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa 拱洳󰇾辱排路,cũng nhơ giở nhuốc bày trò 群情󰠲女麻𫌵帝催,còn tình đâu nữa mà thù đấy thôi 𠊛腰些醜貝𠊛,người yêu ta xấu với người 腰饒時吏平𨑮負饒,yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau 󰘇茹油併𧗱娄,cửa nhà dù tính về lâu 時群㛪妬路求姉低,thì còn em đó lọ cầu chị đây 𡦂貞群󰜋𡮍尼,chữ trinh còn một chút này 𫽄扲木凭束𨃐朱散,chẳng cầm mộc vững đông giày cho tan 群𡗉恩爱滇滇,còn nhiều ân ái chan chan 咍之圍丐花殘麻別,hay gì vầy cái hoa tàn mà biết 払浪哏咘󰜋𠳒,chàng rằng gắn bó một lời 俸空󰠩渃𫚳𡗶𠴊饒,bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau 㤕𠊛流落閉𥹰,xót người lưu lạc bấy lâu 想誓説𥘀拱𤴬疸󰡌,tưởng thề thốt nặng cũng đau đớn lắm 傷饒生死㐌𡗉,thương nhau sinh tử đã nhiều 迻僥群少闭饒󰑼情,đưa nhau còn thiếu bấy nhiêu là tình 澄春絲柳群撑,chừng xuân tơ liễu còn xanh 𢪀渚渚脱塊鋉爱恩,nghĩ chưa chưa thoát khỏi vành ái ân 𦎛冲𫽄拙蓓塵,gương trong chẳng chút bụi trần 󰜋𠳒决罕𰿘分敬添,một lời quyết hẳn muôn phần kinh thêm 閉𥹰渧𣷭摸針,bấy lâu đáy bể mò kim 󰑼𡗉鐄𥒥沛尋𦝄花,là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa 埃𪟽吏合󰜋茹,ai ngờ lại họp một nhà 路󰑼𧜖噲買𦋦瑟琴,lọ là chăn gối mới ra sắt cầm 𦖑𠳒所襖掑簪,nghe lời sửa áo cài trâm 叩頭𥛉畧高深𠦳重,khấu đầu lạy trước cao thâm nghìn trùng 身殘溱濁恢冲,thân tàn tràn đục khơi trong 󰑼𢘾君子恪𢚸𠊛些,là nhờ quân tử khác lòng người ta 󰋇𠳒心腹𦛌𦚐,mấy lời tâm phúc ruột rà 相知󰒂󰀎買󰑼相知,tương tri dường ấy mới là tương tri 𨔾𩂏𦅰纀少之,chở che đùm bọc thiếu gì 𤾓𫷜名節拱𧗱𣎀󰅒,trăm năm danh tiết cũng về đêm nay 脱催𢬣吏扲𢬣,thoắt thôi tay lại cầm tay 強腰爲󰞺強傷爲情,càng yêu vì nết càng thương vì tình 添𤓢架浽香缾,thêm nến giá nổi hương bình 共饒吏祝󱋓瓊交歡,cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan 情初來𣼽坤寒,tình xưa lai láng khôn hàn 從容吏𠳨𦰟弹𣈜初,thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa 娘浪爲󰋇塘絲,nàng rằng vì mấy đường tơ 𡗋𠊛朱旦悲𣇞吏催,lắm người cho đến bây giờ lại thôi 咹󱋔時事㐌耒,ăn năn thì sự đã rồi 你𢚸𠊛󰉵𠳐𠳒󰜋畨,nể lòng người cũ vâng lời một phen 泛弹迢迭𢬣仙,phím đàn dè dặt tay tiên 𤌋沉高湿㗂弹𧵆賒,khói trầm cao thấp tiếng đàn gần xa 曲󰠲淡蔭陽和,khúc đâu đầm ấm dương hoà 󰀎󰑼蝴蝶咍󰑼莊生,ấy là hồ điệp hay là trang sinh 曲󰠲淹爱春情,khúc đâu êm ái xuân tình 󰀎魂蜀帝咍命杜鵑,ấy hồn thục đế hay mình đỗ quyên 冲牢珠㳶溋涓,trong sao châu nhỏ duềnh quyên 蔭牢曷玉蓝田買冬,ấm sao hạt ngọc lam điền mới đông 津𦖻𦖑𨔊𠄼宫,lọt tai nghe suốt năm cung 㗂芇󰑼𫽄恼燶𠮿𡁞,tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao 払浪譜󰀎𢬣芇,chàng rằng phổ ấy tay nào 初牢愁惨󰅒牢𢝙圍,xưa sau sầu thảm nay sao vui vầy 傷𢝙𪽝在𢚸尼,thương vui bởi tại lòng này 咍󰑼苦尽旦𣈜甘來,hay là khổ tận đến ngày cam lai 娘浪爲𡮍咍制,nàng rằng vì chút hay chơi 断膓㗂󰀎害𠊛閉𥹰,đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu 󰜋畨知己共饒,một phen tri kỷ cùng nhau 卷𦀊自帝𧗱𡢐拱除,cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa 傳路渚𣴓𩯀絲,chuyện trò chưa cạn tóc tơ 𬷤它嘅創𡗶皮孕東,gà đà gáy sáng trời vừa rạng đông 情𥢆払吏呐󰠃,tình riêng chàng lại nói cùng 󰜋茹埃拱𨔍𨓡𠸦劳,một nhà ai cũng lạ lùng khen lao 朱咍淑女志高,cho hay thục nữ chí cao 沛𠊛󰉺槾最桃如埃,phải người sớm mận tối đào như ai 𠄩情院尾和𠄩,hai tình vẹn vẽ hoà hai 𫽄𥪞𧜖𫋻拱外琴詩,chẳng trong chăn gối cũng ngoài cầm thơ 欺󱋓𨢇欺局棋,khi chén rượu khi cuộc cờ 欺󰏙花𦬑欺徐𦝄𨖲,khi xem hoa nở khi chờ trăng lên 𠀧生㐌菲𨑮願,ba sinh đã phỉ mười nguyền 緣堆𡋿拱󰑼緣伴排,duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy 𢖵𠳒立󰜋庵𩄲,nhớ lời lập một am mây 遣𠊛親戚逴柴𮗓緣,khiến người thân thích rước thầy giác duyên 旦尼㨂󰁮掑杄,đến nơi đóng cửa cài then 𦼔𠆳技額𦹵𨕭𠃅茹,rêu trùm kẽ ngạch cỏ trên mái nhà 師它󰇼𬟥方賒,sư đà hái thuốc phương xa 𩄲𠖤鶴另別󰑼尋󰠲,mây bay hạc lánh biết là tìm đâu 𥘀爲𡮍󰒂初𡢐,nặng vì chút nghĩa xưa sau 𨕭庵據𡨹香油𣋚枚,trên am cứ giữ hương dầu hôm mai 󰜋茹福祿𠁟𠄩,một nhà phúc lộc gồm hai 千年弋弋官堦吝吝,thiên niên dằng dặc quan giai lần lần 丞家𫽄歇娘雲,thừa gia chẳng hết nàng vân 󰜋核樛木󰜋𡑝桂槐,một cây cù mộc một sân quế hoè 風流富貴埃皮,phong lưu phú quý ai bì 圍春󰜋󰘇底碑𰿘𠁀,ví xuân một cửa để bia muôn đời 𡄎咍𰿘事在𡗶,ngẫm hay muôn sự tại trời 𡗶箕㐌扒爫𠊛固身,trời kia đã bắt làm người có thân 扒風塵沛風塵,bắt phong trần phải phong trần 朱清高買特分清高,cho thanh cao mới được phần thanh cao 固󰠲天爲𠊛芇,có đâu thiên vị người nào 𫳘才𫳘命𣼭󰠢奇𠄩,chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai 固才麻𢚁之才,có tài mà cậy chi tài 𫳘才連貝𫳘灾󰜋韻,chữ tài liền với chữ tai một vần 㐌芒𥙩業𠓨身,đã mang lấy nghiệp vào thân 拱停責吝𡗶𧵆𡗶賒,cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa 善根於在𢚸些,thiện căn ở tại lòng ta 𫳘心箕買朋𠀧𫳘才,chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài 𠳒圭抇𪭯容𨱽,lời quê nhặt gói dông dài 模𢝙拱特󰜋𠄽𪔠更,mua vui cũng được một vài trống canh 𤾓𢆥𥪝𡎝𠊛些,trăm năm trong cõi người ta 𡦂才𡦂色窖󰑼󰡒僥,chữ tài chữ sắc khéo là cợt nhau 󰠵戈蔑局波橷,trải qua một cuộc bể dâu 仍調𬂙𧡊㐌𤴬疸𢚸,những điều trông thấy đã đau đớn lòng 𨔍之彼嗇斯豊,lạ gì bỉ sắc tư phong 𡗶撑涓貝𦟐紅打悭,trời xanh quen với má hồng đánh ghen 稿𦹳吝捕畧畑,cảo thơm lần giở trước đèn 風情固錄群傳史撑,phong tình có lục còn truyền sử xanh 浪𢆥嘉靖朝明,rằng năm gia tĩnh triều minh 𦊚方滂𣼽𠄩京凭鐄,bốn phương phẳng lặng hai kinh vững vàng 固茹員外户王,có nhà viên ngoại họ vương 家資𢪀拱常常堛中,gia tư nghĩ cũng thường thường bực trung 𠬠󰜩𡥵次卒𢚸,một trai con thứ rốt lòng 王󰞹󰑼𡦂綏𣳔儒家,vương quan là chữ nối dòng nho gia 頭𢚸𠄩妸素娥,đầu lòng hai ả tố nga 翠翹󰑼姉㛪󰑼翠雲,thuý kiều là chị em là thuý vân 梅骨格雪精神,mai cốt cách tuyết tinh thần 󰓳𠊚󰓳𨤔𨒒分院𨒒,một người một vẻ mười phân vẹn mười 雲𫀅莊重恪潙,vân xem trang trọng khác vời 姿丰苔𬊤湿𧍋𦬑囔,tư phong đầy đặn nét ngài nở nang 花唭玉説端莊,hoa cười ngọc thốt đoan trang 𩄲誇渃󰖥雪讓牟𦝄,mây khoe nước tóc tuyết nhường màu da 翹𫀅色稍漫麻,kiều xem sắc sảo mặn mà 芻皮才色吏󰑼分欣,so bề tài sắc lại là phần hơn 香秋水疸春山,hương thu thuỷ vết xuân sơn 花性輸審柳𪬡劍撑,hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh 𠬠𠄩迎渃迎城,một hai nghiêng nước nghiêng thành 色停隊󰓳才停和𠄩,sắc đành trọi một tài đành hoạ hai 聰明本産資𡗶,thông minh vốn sẵn tư trời 披芸書𪽗覩味𰙔吟,pha nghề thư hoạ đủ mùi ca ngâm 宫商漏堛𠄼音,cung thương làu bậc năm âm 芸𥢆咹󰡖胡琴𠬠張,nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương 曲茹𢬣𢫘𢧚腔,khúc nhà tay lựa nên xoang 𠬠篇薄𠇮吏強󰞽人,một thiên bạc mệnh lại càng não nhân 󰘩流窒墨紅裙,phong lưu rất mực hồng quần 春撑执齿𨖲旬及筓,xuân xanh xấp xỉ lên tuần cập kê 淹𧛋帳𢷀幔𩂏,êm nềm trướng rủ màn che 墻東蜂𧊉𠫾𧗱默埃,tường đông ong bướm đi về mặc ai 𣈜春昆燕迻梭,ngày xuân con én đưa thoi 韶光九󰁬㐌外𦒹𨑮,thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi 𦹵𡽫撑羡蹎𡗶,cỏ non xanh tạn chân trời 挭梨𤽸點𠬠𠄽󰊎花,cành lê trắng điểm một vài bông hoa 清明𡧲節𣈜𠀧,thanh minh giữa tiết ngày ba 礼󰑼掃墓噲󰑼踏晴,lễ là tảo mộ gọi là đạp thanh 𧵆賒奴󱋨燕鶧,gần xa nô nức yến anh 姉㛪懺所步行制春,chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân 習耀才子佳人,dập dìu tài tử giai nhân 馭車如渃襖裙如𢬧,ngựa xe như nước áo quần như nen 衮昂坵埬撟𨖲,ngổn ngang gò đống kéo lên 梭鐄𥿠𫽘烣残紙悲,thoi vàng vó rắc tro tàn giấy bay #NAME?,tà tà bóng ngã về tây 姉㛪他引󰇶𢬣𦋦𧗱,chị em thơ thẩn dan tay ra về 𨀈寅蹺𦰟小溪,bước dần theo ngọn tiểu khê 吝𫀅󰘩景固皮清清,lần xem phong cảnh có bề thanh thanh 㝹㝹𣳔渃捥觥,nao nao dòng nước uốn quanh 揲桥𡮈𡮈𡳳京北昂,nhịp cầu nhỏ nhỏ cuối ghềnh bắc ngang 除除埝坦边塘,trờ trờ nấm đất bên đường 油油𦰟𦹵姅鐄姅撑,rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh 浪牢𥪝節清明,rằng sao trong tiết thanh minh 麻低香𤐜永醒势麻,mà đây hương khói vắng tanh thế mà 払王買引𧵆賒,chàng vương mới dẫn gần xa 淡仙娘意初󰑼𰙔兒,đạm tiên nàng ấy xưa là ca nhi #NAME?,nổi danh tài sắc một thì 訕觥外𫔳儉之燕鶧,sán quanh ngoài cửa kém gì yến anh 刼紅顔固蒙萌,kiếp hồng nhan có mong manh 姅澄春説技梗天香,nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương 固𠊚客扵遠方,có người khách ở viễn phương 賒𦖑拱復㗂娘尋制,xa nghe cũng phục tiếng nàng tìm chơi 船情皮󰠼旦尼,thuyền tình vừa ghé đến nơi 時㐌簪技󰜍淶包徐,thì đà trâm gãy bình rơi bao giờ 󱑹空冷𡴯如詞,buồng không lạnh ngắt như tờ 𨁪車馭㐌󰷳瀘𣻕撑,dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh 哭嘆坤掣事情,khóc than khôn xiết sự tình 窖󰟁緣闭󰑼𠇮貝些,khéo vô duyên bấy là mình với ta 㐌空縁畧庄時,đã không duyên trước chăng là 時之𡭧約噲󰑼縁娄,thì chi chút đích gọi là duyên sau 懺笙摄紙車珠,sắm xanh nếp chỉ xe châu 䏽農𠬠埝默油𦹵花,vùi nông một nấm mặc dầu cỏ hoa 󰠵包兎吝鵶斜,trải bao thỏ lặn ác tà 𧘇墓󰟁主埃麻咏𠽄,ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm 𢚸󰠲産󰍹傷心,lòng đâu sẵn mỏn thương tâm 説𦖑翹捝珠沙潭潭,thoạt nghe kiều thoắt đầm đầm châu sa 𤴬疸台分弹󰜏,đau đớn thay phận đàn bà 𠳒浪泊𠇮拱󰑼𠳒終,lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung 負旁之闭化工,phũ phàng chi bấy hoá công 𣈜撑󰍹痗𦟐紅配坡,ngày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha 𤯨爫𡞕泣𠊛些,sống làm vợ khắp người ta 窖台𦣰𫴋󰑼魔空𫯳,hại thay nằm xuống là ma không chồng 芇㝵鳯乍鸾終,nào người phượng chạ loan chung 芇㝵惜綠貪紅󰑼埃,nào người tiếc lục tham hồng là ai 㐌空几兑㝵𢙇,đã không kẻ đoái người hoài 産低些劎𠬠𠄽𥘀香,sẵn đây ta cắm một vài nén hương 噲󰑼﨤𫽻𡧲塘,gọi là gặp gỡ giữa đường 和󰑼㝵󰡎𤂬鐄别朱,hoạ là người dưới suối vàng biết cho 林滛𭝫拜𡮈蘇,lầm rầm khấn vái nhỏ to 立𡎢𬏓诰畧墓𨀈󰑾,sụp ngồi và cáo trước mồ bước ra 𠬠󰟀𦹵爱䏾斜,một vùng cỏ áy bóng tà 𩙌囂囂𠺙𠬠𬏓𦰟𦰤,gió hiu hiu thổi một vài ngọn lau 𢯰簪産㩫𠃅頭,rút trâm sẵn giắt mái đầu 拍䏧核咏𦊚句𠀧韻,vạch da cây vịnh bốn câu ba vần 吏強迷買心神,lại càng mê mải tâm thần 吏強𨅸朗秦艰󰝸𦋦,lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra 吏強塢突󰞺花,lại càng ủ dột nét hoa 愁𣻆𢯟綏珠沙𥐆𨱽,sầu tuôn đứt nối châu sa vắn dài 雲浪姉拱󱋨唭,vân rằng chị cũng nực cười 拱餘渃眜哭㝵𠁀初,cũng dư nước mắt khóc người đời xưa 浪紅顔自課初,rằng hồng nhan tự thủa sơ 丐調泊𠇮固除埃󰠲,cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu 浽念想旦麻𤴬,nỗi niềm tưởng đến mà đau 体㝵𦣰帝别娄󰟨芇,thấy người nằm đấy biết sau thế nào 覌浪姉呐咍牢,quan rằng chị nói hay sao 𠬠調󰑼𠬠運𠓨苦𦖑,một điều là một vận vào khó nghe 扵低陰氣𥘀伲,ở đây âm khí nặng nề 䏾朝㐌我埮𧗱群賒,bóng chiều đã ngả dặm về còn xa 翹浪仍等才花,kiều rằng những đấng tài hoa 托󰑼体魄群󰑼精𮎦,thác là thể phách còn là tinh anh 易台情吏及情,dễ hay tình lại gặp tình 徐𫀅乙体顕灵碑除,chờ xem ắt thấy hiển linh bây giờ 𠬠𠳒呐渚吸䜹,một lời nói chửa kịp thưa 丿󰠲陣𩙌捲旗旦𣦍,phút đâu trận gió cuốn cờ đến ngay 泑泑𩙌祿拸核,ào ào gió lốc rung cây 扵𥪝󰟯固香𠖤𠃣堯,ở trong dường có hương bay ít nhiều 提澄𦰟𩙌吝蹺,đè chừng ngọn gió lần theo 𤵖𩌂曾𨀈印尞伶伶,vết giày từng bước in rêu rành rành 󰘚𥚆埃乃調󰟹,mặt nhìn ai nấy đều kinh 娘浪尼实精誠󰝸賒,nàng rằng này thực tinh thành chẳng xa 有情些吏別些,hữu tình ta lại biết ta 󰝸泥󰁏顕買󰑼姉㛪,chẳng nề u hiển mới là chị em 㐌𢚸顕現朱𫀅,đã lòng hiển hiện cho xem 謝𢚸娘吏𨁡添𬏓𠳒,tạ lòng nàng lại nối thêm và lời 𢚸䜹来朗徘徊,lòng thơ lai láng bồi hồi 㭲核吏拍𠬠排古詩,gốc cây lại vạch một bài cổ thi 𣳔孕𢷣於𢷣𧗱,dùng dằng dở ở dở về 樂鐄󰠲㐌㗂𦖑𧵆𧵆,nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần 𬂙澄体𠬠文人,trông chừng thấy một văn nhân 弄𢭾𢬣叩𨀈吝埮氷,lỏng buông tay khấu bước lần dặm băng 提𢹂𦝄󰠞𩙌𦝄,đề huề lưng túi gió trăng 𨍦蹎蹺𠬠𠄽繩昆昆,sau chân theo một vài thằng con con 雪印色馭󰙃𤶐,tuyết in sắc ngựa câu giòn 𦹵坡味襖染𡽫䏧𡗶,cỏ pha mùi áo nhuộm non da trời 裊賒買𤑟󰘚㝵,nẻo xa mới rõ mặt người 客㐌𫴋馭細尼敘情,khách đà xuống ngựa tới nơi tự tình 佳人吝𨀈埮撑,giai nhân lần bước dặm xanh 𠬠𡓄如体核瓊梗瑤,một vùng như thể cây quỳnh cành dao 払玉捐󰘚𦋦嘲,chàng vương quen mặt ra chào 𠄩翹依󰘚納𠓨󰡎花,hai e mặt mặt nép vào dưới hoa 原𠊛觥橘󰠲車,nguyên người quanh quất đâu xa 户金𠸜重本茹簪纓,họ kim tên trọng vốn nhà trâm anh 𪤍富厚堛才名,nền phú hậu bực tài danh 文章揑坦通明性𡗶,văn chương nết đất thông minh tính trời 天資才貌捽為,thiên tư tài mạo tót vời 𠓨𥪝󰘩雅𦋦外豪󰡛,vào trong thanh nhã ra ngoài hào hoa 冬觥刎坦渃茹,chung quanh vẫn đất nước nhà 貝王󰞹畧刎󰑼同親,với vương quan trước vẫn là đồng thân 刎𦖑𦹳󱋨鄕隣,vẫn nghe thơm nức hương lân 𠬠𪤍銅雀鎖春𠄩娇,một nền đồng tước khoá xuân hai kiều 渃𡽫隔󰋇󰟀絩,nước non cách mấy buồng thêu 仍󰑼濫唒忱腰祝蒙,những là trộm dấu thầm yêu chốc mòng 枚台邂逅相逢,may thay giải cấu tương phùng 及旬妬𦲿妥𢚸尋花,gặp tuần đố lá thoả lòng tìm hoa 䏾紅落体裊賒,bóng hồng nhác thấy nẻo xa 春香秋菊曼麻奇𠄩,xuân hương thu cúc mặn mà cả hai 㝵国色几天才,người quốc sắc kẻ thiên tài 情𥪝如㐌󰘚外群依,tình trong như đã mặt ngoài còn e 执廛干醒干迷,chập chờn cơn tỉnh cơn mê 󰟱𡎢󰝸便𢴑𧗱㐱坤,rốn ngồi chẳng tiện dứt về chỉn khôn 䏾斜如󰖢干盆,bóng tà như giục cơn buồn 客㐌𨖲馭㝵群𥊘蹺,khách đà lên ngựa người còn nghé theo 󰡎梂帶渃𤄯󰌄,dưới cầu dải nước trong veo 边梂絲柳䏾朝他𦋦,bên cầu tơ liễu bóng chiều tha la 翹自𧿨𨃴帳花,kiều từ trở gót trướng hoa 󰘚𡗶吝𡶀鉦㐌收空,mặt trời lặn núi chiêng đà thu không 𦎛娥永永苔蔥,gương nga vạnh vạnh đầy song 廣招痕渃核篭䏾𡑝,vàng gieo ngấn nước cây lồng bóng sân 海棠扡𦰟東鄰,hải đường lã ngọn đông lân 湥霜撩𥘀梗春󰑼陀,giọt sương treo nặng cành xuân la đà 󰝡󰝡朗𥋴䏾花,đăm đăm lặng ngắm bóng hoa 吨唐𧵆貝挼賒排排,rộn đường gần với nỗi xa bời bời 㝵麻旦󰟨時催,người mà đến thế thì thôi 𠁀繁花拱󰑼𠁀補𠫾,đời phồn hoa cũng là đời bỏ đi 𠊛󰠲扱𫽻爫之,người đâu gặp gỡ làm chi 𤾓𠄼別固緣之咍空,trăm năm biết có duyên gì hay không 衮昂𤾓䋦边𢚸,ngổn ngang trăm mối bên lòng 𢧚勾絶妙寓𥪝性情,nên câu tuyệt diệu ngụ trong tính tình 征征䏾月熾萌,chênh chênh bóng nguyệt xế mành 𢭸鸾边篆𠬠𠇮燒燒,tựa loan bên triện một mình thiu thiu 率󰠲体𠬠小娇,thoắt đâu thấy một tiểu kiều 固朝󰘩韻固朝清新,có chiều phong vận có chiều thanh tân 霜印󰘚雪坡身,sương in mặt tuyết pha thân 蓮鐄朗蕩如𧵆如賒,sen vàng lãng đãng như gần như xa 嘲𢜏噋𠳨𠻀󰑼,chào mừng đon hỏi dò la 源桃落𫮇󰠲麻旦低,nguồn đào lạc lối đâu mà đến đây 䜹浪聲氣初󰅒,thưa rằng thanh khí xưa nay 買拱饒󰡜班𣈜㐌涓,mới cùng nhau lúc ban ngày đã quên 寒家扵𠃅西阡,hàn gia ở mé tây thiên 󰡎𣳔渃沚边𨕭固桥,dưới dòng nước chảy bên trên có cầu 󰋇𢚸下顧旦饒,mấy lòng hạ cố đến nhau 󰋇𠳒下賜捻珠招鐄,mấy lời hạ tứ ném châu gieo vàng 𠳐呈會主𫀅詳,vâng trình hội chủ xem tường 麻𫀅𥪝𢼂断膓固𠸜,mà xem trong sổ đoạn trường có tên 欧停果刼因綠,âu đành quả kiếp nhân duyên 共㝵𠬠會𠬠船󰠲車,cũng người một hội một thuyền đâu xa 尼𨑮排買買𫥨,này mười bài mới mới ra 勾神吏慢笔花󰖽潙,câu thần lại mượn bút hoa vẽ vời 翹𠳐領意題排,kiều vâng lĩnh ý đề bài 𢬣仙𠬠󰖽𨇜𨑮曲吟,tay tiên một vẫy đủ mười khúc ngâm 袩䜹𭝫𭈿𠸦󰠐,xem thơ thắc thỏm khen thầm 價停繡口錦心恪常,giá đành tú khẩu cẩm tâm khác thường 󰂇󰝂𠓨集断膓,ví đem vào tập đoạn trường 時撩帶一之讓朱埃,thì treo giải nhất chi nhường cho ai 㙴花客㐌𧿨鞋,thềm hoa khách đã trở hài 娘群扲吏𠬠𠄩斜情,nàng còn cầm lại một hai tự tình 𩙌󰠲鄭幅甍甍,gió đâu sịch bức mành mành 醒𦋦買別浪𠇮占包,tỉnh ra mới biết là mình chiêm bao 𬂙蹺芇体󰠲芇,trông theo nào thấy đâu nào 香乘讓唉𦋦𠓨󰠲低,hương thừa nhường hãy ra vào đâu đây 𠬠𠇮󰡝慮更迡,một mình lưỡng lự canh chầy 塘賒𢪀挼娄尼麻󰟹,đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh 花㵢䕯󰟅㐌停,hoa trôi bèo dạt đã đành 别󰠲𠇮别分𠇮󰟨傕,biết đâu mình biết phận mình thế thôi 浽𥢆笠笠㳥𣼭,nỗi riêng lớp lớp sóng dồi 𢪀隊干吏湥涞隊干,nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn 喠娇𡃚𠯇帳鵉,giọng kiều rền rĩ trướng loan 茹萱秩醒𠳨干㨿之,nhà huyên chợt tỉnh hỏi cơn cớ gì 㨿之陳濁更𣅘,cớ chi trằn trọc canh khuya 牟花󰣀唉滛提湥湄,màu hoa lê hãy dầm dề giọt mưa 踈浪𡭧分𬏝踈,thưa rằng chút phận ngây thơ 養生堆女󰖥絲渚填,dưỡng sinh đôi nợ tóc tơ chưa đền 𣈜𣈜󱉁𡏢淡仙,ngày ngày chơi mả đạm tiên 𥃱𠫾率体應連占包,nhắp đi thoắt thấy ứng liền chiêm bao 断膓󰑼𢼂󰡫芇,đoạn trường là số thế nào 排𦋦󰡫意咏𠓨󰡫箕,bài ra thế ấy vịnh vào thế kia 㨿𥪝夢兆麻推,cứ trong mộng triệu mà suy 分昆傕固𦋦之枚娄,phận con thôi có ra gì mai sau 𠰺浪夢兆據󰠲,dạy rằng mộng triệu cứ đâu 俸空謨󰞽聀愁𢪀芇,bỗng không mua não chuốc sầu nghĩ nao 𠳐𠳒勸觧湿高,vâng lời khuyên giải thấp cao 渚衝調󰀩㐌滛眜湘,chưa xong điều nghĩ đã dào mạch tương 外窻兎矢莺鐄,ngoài song thỏ thẻ oanh vàng 腋墻󱖮柳𨀈𨖅昂溋,nách tường bông liễu bước sang ngang duềnh 軒斜擱䏾鉦鉦,hiên tà gác bóng chênh chênh 唉𥢆𥢆鄭𡬷貞𠬠𠇮,hãy riêng riêng trạnh tấc riêng một mình 朱台󰑼退有情,cho hay là thói hữu tình 妬埃𢴑䋦絲萌朱衝,đố ai dứt mối tơ mành cho xong 払金自吏書窻,chàng kim từ lại thư song 浽娘更更边𢚸更亏,nỗi nàng cánh cánh bên lòng biếng khuây 愁冬強刻強苔,sầu đong càng khắc càng đầy 𠀧秋論吏𠬠𣈜𨱽稽,ba thu giọn lại một ngày dài ghê 𫡮秦鎖謹窻𦂛,mây tần khoá kín song the 𦹷紅料裊𠫾𧗱占包,bụi hồng liệu nẻo đi về chiêm bao 旬𦝄鈌𥒦油滈,tuần trăng khuyết đĩa dầu hao 󰘚𢠩想󰘚𢚸嗷喭𢚸,mặt mơ tưởng mặt lòng ngao ngán lòng 󰟀文唏這如銅,buồng văn hơi giá như đồng 竹痴󰇽兎絲𣳔泛鸾,trúc se ngón thỏ tơ chùng phím loan 甍相拂拂𩙋弹,mành tương phất phất gió đàn 香𦀊味女茶乾喠情,hương dây mùi nhớ trà khan giọng tình 󰂇庄綠女𠀧生,ví chăng duyên nợ ba sinh 爫之眈󰡬碩城撩𤽗,làm chi đem thói khuynh thành trêu ngươi 氷傾𢖵景𢖵𠊛,bâng khuâng nhớ cảnh nhớ người 女尼奇遇倍移蹎𠫾,nhớ nơi kỳ ngộ vội dời chân đi 𠬠𣳔𦹵木撑荑,một dòng cỏ mọc xanh rì 渃吟𥪝勿体之女󰠲,nước ngâm trong vắt thấy gì nữa đâu 𩙋𣋂如逐干愁,gió chiều như giục cơn sầu 葦𦰤囂乙如牟𢭮撩,vi lau hiu hắt như màu cới trêu 藝𫁅𢖵𠃣想𡗊,nghề riêng nhớ ít tưởng nhiều 侵侵提裊篮橋吝𨖅,xăm xăm đè nẻo lam kiều lần sang 審嚴謹槓高墙,thẳm nghiêm kín cống cao tường 𣴓𣳔𦲿審𢴑塘𫚳撑,cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh 閭舒絲柳󱖮萌,lơ thơ tơ liễu buông mành 昆莺斈呐𨕭梗𠸍枚,con oanh học nói trên cành mỉa mai 󰋇吝󰠮埬杄掑,mấy lần cửa đóng then cài 𣲆㙴花𠰩别㝵於󰠲,dẫy thềm hoa rụng biết người ở đâu 秦銀𨅸椊除𥹰,tần ngần đứng suốt giờ lâu 妙觥秩体𠃅娄固茹,diễu quanh chợt thấy mé sau có nhà 󰑼茹吳越商家,là nhà ngô việt thương gia 󰟀空底妬㝵賒渚米,buồng không để đó người xa chưa về 𥙩調遊斈𠳨税,lấy điều du học hỏi thuê 襊弹扱册提𢹂扽𨖅,túi đàn cặp sách đề huề dọn sang 固核固𥒥産床,có cây có đá sẵn sàng 固軒𬄦翠󰞺鐄渚派,có hiên lãm thuý nét vàng chưa phai 𢜠󰠐准意𡦂排,mừng thầm chốn ấy chữ bài 𠀧生欧罕綠𡗶之低,ba sinh âu hẳn duyên trời chi đây 窻糊姅怯𦑃𫡮,song hồ nửa khép cánh mây 墻東𥊘眜𣈜𣈜恒𬂙,tường đông ghé mắt ngày ngày hằng trông 𡬷𡬼銅鎖源封,tấc gang động khoá nguồn phong 絶𩂟芇体䏾紅𠓨𦋦,tuyệt mù nào thấy bóng hồng vào ra 忍自舘阁隣󰑼,nhẫn từ quán các lân la 旬𦝄審卒𫢩它𧷺𠄩,tuần trăng thấm thoát nay đà tròn hai 隔墻沛𣇜淹𡗶,cách tường phải buổi im trời 󰡎桃羕固䏾㝵切他,dưới đào dường có bóng người thướt tha 𢭾琴促襖倍𦋦,buông cầm xốc áo vội ra 香群𠯪𠶗㝵它永醒,hương còn ngát sực người đà vắng tanh 吝蹺墝錦𨄹觥,lần theo tường gấm dạo quanh 𨕭桃落体𠬠挭金釵,trên đào nhác thấy một cành kim thoa 𫼰𢬣𢭲𥙩𧗱茹,giơ tay với lấy về nhà 尼𥪝闺阁󰠲麻旦低,này trong khuê các đâu mà đến đây 𡄎歐㝵意宝尼,gẫm âu người ấy báu này 庄緣渚易𠓨𢬣埃扲,chẳng duyên chưa dễ vào tay ai cầm 連𢬣𥋴𥊘𠴠𢆥,liền tay ngắm nghía biếng nằm 唉群倘倘香󰠐渚派,hãy còn thoang thoảng hương thầm chưa phai 散霜㐌体䏾㝵,tan sương đã thấy bóng người 觥墻𦋦意尋摧󰡢𩵜,quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ 生它󰡏意待徐,sinh đà có ý đợi chờ 隔墻蓮㗂賒迻厭𢚸,cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng 釵󰠲扒特虚空,thoa đâu bắt được hư không 別󰠲合浦麻蒙珠𧗱,biết đâu hợp phố mà mong châu về 㗂娇𦖑律边箕,tiếng kiều nghe lọt bên kia 恩𢚸君子詫之𧵑淶,ơn lòng quân tử sá gì của rơi 隻釵芇𧵑󰋇𨑮,chiếc thoa nào của mấy mươi 麻𢚸仗󰒂輕財掣包,mà lòng trượng nghĩa khinh tài xiết bao 生浪隣里𦋦𠓨,sinh rằng lân lý ra vào 𧵆低芇沛㝵芇賒吹,gần đây nào phải người nào xa xôi 特𣈙侞𡭧唏淶,được rày nhờ chút hơi rơi 計它少󰞽𢚸㝵闭󰅒,kể đà thiểu não lòng người bấy nay 闭𥹰買特𠬠𣈜,bấy lâu mới được một ngày 亭蹎伴𡭧念西𨆝󰑼,dừng chân gạn chút niềm tây gọi là 倍𠓨添𥙩𧵑茹,vội vào thêm lấy của nhà 釧鐄𠄩隻巾𬗢𠬠󰉓,xuyến vàng hai chiếc khăn là một vuông 援𫡮𨂚𨀈𦰟墻,vin mây rón bước ngọn tường 沛㝵腤怒𤑟𤉜庄而,phải người hôm nọ rõ ràng chẳng nhe 𠶤𠼾󰇾意突提,sượng sùng giữ ý rụt rè 几𥚆𤑟󰘚㝵𠵱𨆝頭,kẻ nhìn rõ mặt người e cúi đầu 浪自偶尔扱饒,rằng từ ngẫu nhĩ gặp nhau 耽𬂙濫女碑𥹰㐌𤶐,đắm trông trộm nhớ bây lâu đã chồn 昌枚併㐌輸󰍹,xương mai tính đã ròn mòn 吝𩢬埃別吏群暗󰅒,lần lừa ai biết lại còn hôm nay 𠄼𧷺如改宫𫡮,năm tròn như gởi cung mây 陳陳𠬠分挹核㐌料,trần trần một phận ấp cây đã liều 便抵嗔𠬠𠄩調,tiện đây xin một hai điều 臺𦎛𤐝旦𨁪䕯朱庄,đài gương soi đến dấu bèo cho chăng 銀馭娘買䜹浪,ngần ngừ nàng mới thưa rằng 𫗁茹氷雪質恒菲葑,thói nhà băng tuyết chất hằng phỉ phong 油欺𦲿審𥿗紅,dầu khi lá thắm chỉ hồng 𢧚庒時拱在𢚸媄吒,nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha 𥘀𢚸㤕柳爲花,nặng lòng xót liễu vì hoa 𥘷昆㐌別󰠲麻敢䜹,trẻ con đã biết đâu mà dám thưa 生浪𣈙󰊄枚湄,sinh rằng rày gió mai mưa 𣈜春㐌易情期󰋇欺,ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi 油庄察𬌓情痴,dầu chăng xét tấm tình si 舌低麻固益之旦埃,thiệt đây mà có ích gì đến ai 𡭧之𠴍咘𠬠𠄩,chút chi nhắn bó một hai 朱停耒仕料排䋦萌,cho đành rồi sẽ liệu bài mối manh 悃𤍌油負𡬷誠,khuôn thiêng dầu phụ tấc thành 拱料補过春撑𠬠𠁀,cũng liều bỏ quá xuân xanh một đời 量春油决狹囘,lượng xuân dầu quyết hẹp hòi 功刁󱁲庄舌催禀由,công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru 朗𦖑𠳒呐如油,lặng nghe lời nói như ru 朝春易遣󰞺秋𪿒顒,chiều xuân dễ khiến nét thu ngại ngùng 浪欺𣇜買𨔍𨓡,rằng khi buổi mới lạ lùng 𠰚𢚸固󰠋扲𢚸朱登,nể lòng có lẽ cầm lòng cho đang 㐌𢚸君子多恾,đã lòng quân tử đa mang 𠬠𠳒𠳐𮢶𥒥鐄始終,một lời vâng tạc đá vàng thuỷ chung 特𠳒如𪭯𬌓𢚸,được lời như cổi tấm lòng 󰇾金珠買巾紅𢭂𢬣,giở kim châu với khăn hồng trao tay 浪𤾓𠄼拱自低,rằng trăm năm cũng từ đây 𧵑信噲𠬠𪨀尼爫𥱬,của tin gọi một chút này làm ghi 産𢬣把撅花葵,sẵn ta bả quạt hoa quì 貝梗釵意即時𢬭𢭂,với cành thoa ấy tức thì đổi trao 𠬠𠳒皮哏漆膠,một lời vừa gắn tất giao 𠃅娄羕固𠮿嗃㗂㝵,mé sau dường có xôn xao tiếng người 倍傍𦲿𣳔花淶,vội vàng lá rụng hoa rơi 払󰡲书院娘移楼粧,chàng về thư viện nàng rời lầu trang 自畨𥒥别歲鐄,từ phen đá biết tuổi vàng 情強滲𤀏𢚸強謹魚,tình càng thấm thía lòng càng ngẩn ngơ 滝湘𠬠𦄂農𣻄,sông tương một dải nông sờ 边𬂙頭怒边除𡳳其,bên trông đầu nọ bên chờ cuối kia 𠬠墻雪渚霜𩂏,một tường tuyết chở sương che 信春󰠲易𠫾󰡲朱能,tin xuân đâu dễ đi về cho năng 吝吝𣈜󰊄店𦝄,lần lần ngày gió đêm trăng 䜹紅葚錄㐌澄春戈,thưa hồng rậm lục đã chừng xuân qua 𣈜皮生日外家,ngày vừa sinh nhật ngoại gia 𨕭𠄩堂󰡎女󰑼𠄩㛪,trên hai đường dưới nữa là hai em 熷𤇊懺襖所襜,tưng bừng sắm áo sửa xiêm 卞𤼸𠬠礼賒󰠐𡬷誠,biện dâng một lễ xa đem tấc thành 茹香清永𠬠𠇮,nhà hương thanh vắng một mình 𡄎机会遇㐌停固尼,gẫm cơ hội ngộ đã dành có nay 時珍式式産排,thì trân thức thức sẵn bày 𨃴蓮率率𬧖𣦍𠃅墙,gót sen thoắt thoắt dạo ngay mé tường 隔花仕𠱆㗂鐄,cách hoa sẽ dặng tiếng vàng 󰡎花体㐌固払𨅸𬂙,dưới hoa thấy đã có chàng đứng trông 責𢚸哬𠾿闭𢚸,trách lòng hờ hững bấy lòng 焒香祝底冷𫥌闭𥹰,lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu 仍󰑼㙮汝対愁,những là đắp nhớ đổi sầu 雪霜染姅買頭花森,tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm 娘浪󰊄扒湄扲,nàng rằng gió bắt mưa cầm 㐌甘弊貝知音闭迡,đã cam tệ với tri âm bấy chầy 永茹特𣇜歆󰅒,vắng nhà được buổi hôm nay 𥙩𢚸哙𡭧𫥨尼謝𢚸,lấy lòng gọi chat ra nơi tạ lòng 吝蹺𡶀假𠫾妄,lần theo núi giả đi vòng 𡳳墻羕固裊通買摷,cuối tường dường có nẻo thông mới rào 趂昂𨷑󰘚洞桃,xắn ngang mở mặt động đào 枝𫡮𬂙𤑟𰦫𠓨天台,rẽ mây trông rõ lối vào thiên thai 󰘚認󰘚強添鮮,mặt nhìn mặt càng thêm tươi 边𠳒萬福边𡗶寒喧,bên lời vạn phúc bên lời hàn huyên 聘󰒺𧗱准書軒,sánh vai về chốn thư hiên 吟𠳒風月𥘀願𡽫滝,ngâm lời phong nguyệt nặng nguyền non sông 𨕭案笔架待筒,trên yên bút giá thi đồng 湥情𠬠幅幀松撩蓮,đạm thanh một bức tranh tùng treo trên 󰘩霜特𨤔天然,phong sương được vẻ thiên nhiên 󰣝𠸦湿笔強𥚆強鮮,phục khen nét bút càng nhìn càng tươi 生浪扑畫買耒,sinh rằng phác hoạ mới rồi 品題嗔𠬠𠄽𠳒添花,phẩm đề xin một vài lời thêm hoa 𢬣仙󰊄匝湄沙,tay tiên gió táp mưa sa 壙𨕭停笔草𬏓𦊚勾,khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu 𠸦才吔玉噴珠,khen tài nhả ngọc phun châu 娘班妸謝拱󰠲世尼,nàng ban ả tạ cũng đâu thế này 刼修初󰂇渚𠫅,kiếp tu xưa ví chửa dày 福芇𢬭時價尼朱昂,phúc nào đổi được giá này cho ngang 娘浪滥𥉬容光,nàng rằng trộm liếc dung quang 𫽄𡑝玉佩時坊金门,chẳng sân ngọc bội thì phường kim môn 𢪀𠇮分蒙𦑃𧋃,nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn 囷撑別固󰉓𧷺麻咍,khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay 𢖵自𫷜唉䜹𬏝,nhớ từ năm hãy thơ ngây 固𠊛相士断𣦍𠬠𠳒,có người tướng sĩ đoán ngay một lời 𮎦󰡛發泄𦋦外,anh hoa phát tiết ra ngoài 𠦳秋溥𠇮𠬠𠁀才󰡛,nghìn thu bạc mệnh một đời tài hoa 𬂙㝵吏𥋴𠓨些,trông người lại ngắm vào ta 𠬠𠫅𠬠蒙別󰑼固𢧚,một dày một mỏng biết là có nên 生浪邂逅󰑼緣,sinh rằng giải cấu là duyên 初󰅒人定勝天拱𡗉,xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều 󰂇油觧結旦調,ví dù giải kết đến điều 時󰠐鐄𥒥麻料貝身,thì đem vàng đá mà liều với thân 䚂調衷曲慇懃,đủ điều trung khúc ân cần 𢚸春派藏󱋓春藏派,lòng xuân phới phới chén xuân tàng tàng 𣈜盃𥐆𫽄𠫅𡱸,ngày vui vắn chẳng đầy gang 𬂙𦋦鵶㐌吟𦎛𡽫兑,trông ra ác đã ngậm gương non đoài 昹茹󰝸便𡎢佳,vắng nhà chẳng tiện ngồi dai 啫払娘買急移蔥紗,giã chàng nàng mới kíp dời song sa 旦茹皮体信茹,đến nhà vừa thấy tin nhà 𠄩親群󰇥席花渚𧗱,hai thân còn dở tiệc hoa chưa về 𫔳外倍𢷀𦆆絁,cửa ngoài vội rủ rèm the 侵侵氷󰖁園𣅘𠬠𠇮,xăm xăm băng lối vườn khuya một mình 日䜹𦎛桧頭梗,nhặt thưa gương giọi đầu cành 𦰟畑󰛎卒帳萤吃囂,ngọn đèn trông suốt trướng huỳnh hắt hiu 生皮𢭸案燒燒,sinh vừa tựa án thiu thiu 󰇥朝如醒󰇥朝如迷,giở chiều như tỉnh giở chiều như mê 㗂蓮仕動聀槐,tiếng sen sẽ động giấc hoè 䏾𦝄㐌𧿨花棃吏𧵆,bóng trăng đã trở hoa lê lại gần 氷傾嵿莢𡽫神,bâng khuâng đỉnh giáp non thần 群𢪀聀梦店春𢠩恾,còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng 娘浪曠永店長,nàng rằng khoảng vắng đêm trường 爲花朱沛杜塘尋花,vì hoa cho phải dò đường tìm hoa 悲除訴󰘚堆些,bây giờ tỏ mặt đôi ta 別󰠲耒女庄󰑼占包,biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao 倍𢜠爫礼逴𠓨,vội mừng làm lễ rước vào 臺蓮浽蠟蔥桃添香,đài sen nối sáp song đào thêm hương 箋誓拱律𠬠章,tiên thề cùng trót một chương 𩯀𫡮𠬠們刀鐄𠬠堆,tóc mây một món dao vàng một đôi 暈𦝄𠒬𠒬𡧲𡗶,vầng trăng vặc vặc giữa trời 丁寧𠄩󰘚𠬠𠳒双双,đinh ninh hai mặt một lời song song 󰖥絲根紊𡬷𢚸,tóc tơ căn vặn tấc lòng 𤾓𢆥𮢶𠬠𡦂同藏昌,trăm năm tạc một chữ đồng tàng xương 󱋓霞聘喠瓊漿,chén hà sánh giọng quỳnh tương 𦄂𬗢香論屏𦎛䏾篭,giải là hương lộn bình gương bóng lồng 生浪󰊄沫𦝄𥪝,sinh rằng gió mát trăng trong 闭𥹰󰅒𠬠𡭧𢚸渚甘,bấy lâu nay một chút lòng chưa cam 𨃉霜渚𪤍梂藍,chày sương chưa nện cầu lam 𢜝吝巾過𦋦讒所庄,sợ lần khân quá ra sàm sỡ chăng 娘浪紅葉赤绳,nàng rằng hồng diệp xích thằng 𠬠𠳒拱㐌㗂浪相知,một lời cũng đã tiếng rằng tương tri 停調月怒花箕,đừng điều nguyệt nọ hoa kia 外𦋦埃吏惜之貝埃,ngoài ra ai lại tiếc gì với ai 払浪𦖑浽琴臺,rằng nghe nổi tiếng cầm đài 渃𡽫隴仍𠻴𦖻鍾期,nước non luống những lắng tai chung kỳ 䜹浪賎技詫之,thưa rằng tiện kỹ sá chi 㐌𢚸𠰺旦𠰺時沛𠳐,đã lòng dạy đến dạy thì phải vâng 軒娄撩産琴𦝄,hiên sau treo sẵn cầm trăng 倍傍生㐌𢬣㨢昂眉,vội vàng sinh đã tay nâng ngang mày 娘浪芸𡮮𥢆西,nàng rằng nghề mọn riêng tây 爫之朱𥘀𢚸㝵凜申,làm chi cho nặng lòng người lắm thăn 𢫘寅𦀊武𦀊文,so dần dây võ dây văn 𦊚𦀊蘇𡮈蹺韻宫商,bốn dây to nhỏ theo vần cung thương 曲󰠲楚漢戰場,khúc đâu sở hán chiến trường 𦖑𦋦㗂鉄㗂鐄扦僥,nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau 曲󰠲司馬凰求,khúc đâu tư mã hoàng cầu 𦖑𦋦如怨如愁沛庄,nghe ra như oán như sầu phải chăng 稽康尼曲廣陵,kê khang này khúc quảng lăng 𠬠浪流水𠄩浪行雲,một rằng lưu thuỷ hai rằng hành vân 過𬮦尼曲昭君,quá quan này khúc chiêu quân 姅分戀主姅分思家,nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia 𥪝娘㗂䳽𠖤戈,trong như tiếng hạc bay qua 濁如㗂󰋞買沙姅潙,đục như tiếng suối mới sa nửa vời 㗂寬如𫗄倘外,tiếng khoan như gió thoảng ngoài 㗂㕰立立如𡗶覩湄,tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa 𦰟畑欺𤏣欺𤎎,ngọn đèn khi tỏ khi mờ 遣㝵𡎢帝拱魚菫愁,khiến người ngồi đấy cũng ngơ ngẩn sầu 欺𢭸𨆝欺儈頭,khi tựa gối khi cúi đầu 欺紆𠃩曲欺珠堆眉,khi vò chín khúc khi chau đôi mày 浪咍時实󰑼咍,rằng hay thì thật là hay 𦖑𦋦吟䔲𠽆𠹽世芇,nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào 搊之仍堛簫騷,lựa chi những bực tiêu tao 实𢚸𠇮拱㝹㝹𢚸㝵,thiệt lòng mình cũng nao nao lòng người 浪悁秩湿𠫾耒,rằng quen mất nết đi rồi 粃盃催拱性𡗶别牢,tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao 𠳒鐄𠳐領意高,lời vàng vâng lĩnh ý cao 和寅寅扒𡭧芇特空,hoạ dần dần bớt chút nào được không 花香強訴式紅,hoa hương càng tỏ thức hồng 頭󰜣𡳃󰘚強濃𬌓腰,đầu mày cuối mặt càng nồng tấm yêu 㳥情𫀅㐌漂漂,sóng tình xem đã xiêu xiêu 𫀅𥪝欧厌固朝𣳮淶,xem trong âu yếm có chiều lả lơi 䜹浪停𥙩爫制,thưa rằng đừng lấy làm chơi 𠖰朱䜹歇𠬠𠳒㐌㝹,dẽ cho thưa hết một lời đã nao 尾之𠬠朶夭桃,vĩ chi một đoá yêu đào 園紅之敢垠巢𪀄撑,vườn hồng chi dám ngăn rào chim xanh 㐌朱𠓨堛布荆,đã cho vào bực bố kinh 道從夫𥙩𡦂貞爫頭,đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu 𦋦從𨕭𥾾𥪝𣘛,ra tuồng trên bộc trong dâu 時昆㝵意埃求爫之,thì con người ấy ai cầu làm chi 沛調咹𠾕於時,phải điều ăn xổi ở thì 節𤾓𢆥女補𠫾𠬠𣈜,tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày 𡄎綠奇遇初𫢩,gẫm duyên kỳ ngộ xưa nay 侶堆埃吏𫅠󰟴催張,lứa đôi ai lại đẹp tày thôi trương 𫡮湄打覩𥒥鐄,mây mưa đánh đổ đá vàng 過朝𢧚㐌󱋓呈燕鶧,quá chiều nên đã chán chường yến anh 𥪝欺排𦑃蓮梗,trong khi bày cánh liền cành 麻𢚸𥜤󰕪㐌呈𠬠边,mà lòng rẻ rúng đã dành một bên 𠃅西底冷香願,mái tây để lạnh hương nguyền 朱綠潭審𦋦緣彼傍,cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng 招梭畧𫽄𡦂床,gieo thoi trước chẳng giữ giàng 底娄𢧚𢢆拱払𪽝埃,để sau nên thẹn cùng chàng bởi ai 倍之柳押花奈,vội chi liễu ép hoa nài 群身群𠬠填培固欺,còn thân còn một đền bồi có khi 体𠳒端正易𦖑,thấy lời đoan chính dễ nghe 払強添𠰚添爲𨑮分,chàng càng thêm nể thêm vì mười phân 䏾艚皮𤁕𨤔𡑝,bóng tàu vừa lạt vẻ sân 信󰠲㐌旦𫔳垠哙𠓨,tin đâu đã đến cửa ngăn gọi vào 娘時倍𧿨󰟀桃,nàng thì vội trở buồng thêu 生時𨄹𨀈𡑝桃倍𦋦,sinh thì dạo bước sân đào vội ra 󰘂柴皮𡉦杄花,cửa sài vừa ngỏ then hoa 家童𠓨𠳚書茹買郎,gia đồng vào gửi thư nhà mới sang 󰠐信叔父辞堂,đem tin thúc phụ từ đường 巴爲旅󰊽他鄕提携,bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề 遼陽隔阻山溪,liêu dương cách trở sơn khê 椿堂急哙生𧗱𧦈䘮,xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang 𠻵信掣浽󰟹惶,mắng tin xiết nỗi kinh hoàng 氷𠇮輦畧臺粧叙情,băng mình lén trước đài trang tự tình 𨃴頭每浽叮咛,gót đầu mọi nỗi đinh ninh 浽茹䘮󰖥浽𠇮車吹,nỗi nhà tang tóc nỗi mình xa xôi 事󰠲渚及堆囘,sự đâu chưa kịp đôi hồi 綠󰠲渚及𠬠𠳒𢭂絲,duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ 𦝄㙴群妬㧅㧅,trăng thềm còn đó trơ trơ 敢賒吹󰘚麻䜹撻𢚸,dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng 外𠦳埮祝𠀧冬,ngoài nghìn dặm chốc ba đông 䋦愁欺󰣞渚衝群迡,mối sầu khi gỡ chưa xong còn chầy 纏鐄𡦂玉朱台,gìn vàng giữ ngọc cho hay 朱停𢚸几蹎𫡮󱖺𡗶,cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời 𦖻𦖑𫆧󰑚排排,tai nghe ruột rối bời bời 忍𪟽娘買𤋵𠳒畧娄,nhịn ngừng nàng mới giải lời trước sau 翁絲結補之僥,ông tơ ghét bỏ chi nhau 渚盃森合㐌愁支配,chưa vui sum họp đã sầu chia phôi 拱饒卒㐌𥘀𠳒,cùng nhau trót đã nặng lời 酉台𠃅󰖥敢移𢚸絲,dẫu thay mái tóc dám dời lòng tơ 管包𣎃待𢆥徐,quản bao tháng đợi năm chờ 󰆹㝵咹𫗄𦣰湄㤕󰠐,nghĩ người ăn gió nằm mưa xót thầm 㐌願堆𡦂同心,đã nguyền đôi chữ đồng tâm 𤾓𢆥誓󰝸揞琴船埃,trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai 群𡽫群渃群𨱽,còn non còn nước còn dài 群𧗱群女旦㝵暗𫢩,còn về còn nhớ đến người hôm nay 𣳔孕渚女移𢬣,dùng dằng chưa nỡ dời tay 暈東𬂙㐌鄧𣦍耨茹,vừng đông trông đã đứng ngay nóc nhà 𪿒銀𠬠𨀈𠬠賒,ngại ngần một bước một xa 𠬠𠳒珍重珠沙󰋇行,một lời trân trọng châu sa mấy hàng 𥾾鞍𢮿挭倍傍,buộc yên quảy gánh vội vàng 䋦愁仕姅𨀈塘𢺺𠄩,mối sầu sẻ nửa bước đường chia hai 忿内󰘩景闺㝵,buồn noi phong cảnh quê người 㗂核鵑日䏾𡗶鴈䜹,tiếng cây quyên nhặt bóng trời nhạn thưa 󰞽㝵𦖑󰊄浪湄,não người nghe gió rằng mưa 𠬠𣈜𥘀挭相思𠬠𣈜,một ngày nặng gánh tương tư một ngày 娘時𨅸癒軒西,nàng thì đứng rũ hiên tây 𠃩囬問曰如圍䋦絲,chín hồi vấn vít như vầy mối tơ 𬂙澄𤌋𡴯窻䜹,trông chừng khói ngất song thưa 花㵢卓審柳賖壳鐄,hoa trôi trác thắm liễu xơ xác vàng 秦艮𭧙𨃴楼粧,tần ngần dạo gót lầu trang 𠬠团𢜠壽外鄕買𧗱,một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về 寒喧渚及瀉提,hàn huyên chưa kịp dã dề 差衙俸𧡊𦊚皮𠮿嗃,sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao 𠊛𦟱𡱩几𢬣刀,người nách thước kẻ tay đao 頭𬌥󰘚馭呦呦如㵢,đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi 撝𢬂𠬠老𠬠󰛐,vơ chằng một lão một trai 𠬠𦀊󰟁賴𥾾𠄩深情,một dây vô lại buộc hai thâm tình 苔茹󰠓㗂𧋆撑,đầy nhà vang tiếng ruồi xanh 𣳔涞空𦂾散情絵埋,rụng rời khung dệt tan tành gói may 圖細軟𧵑𥢆西,đồ tế nhuyễn của riêng tây 泟𥑥生撅朱苔襊貪,sạch sành sanh quét cho đầy túi tham 調󰠲𠖤卜埃爫,điều đâu bay buộc ai làm 尼埃单泣秩緘俸仍,này ai đan rập giật giàm bỗng dưng 𠳨𦋦娄買别浪,hỏi ra sau mới biết rằng 沛𠸜称出󰑼尙半絲,phải tên xưng xuất là thằng bán tơ 𠬠茹恍惚󰡢魚,một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ 㗂寃𠰺坦案𪟽󰌋𫡮,tiếng oan dậy đất án ngờ rựng mây 下辞𠹚㗑卒𣈗,hạ từ van vái suốt ngày 的𦖻𡑝恤負𢬣摧殘,điếc tai lân tuất phũ tay tồi tàn 樑高𢫫虐𦀊寃,rường cao rút ngược dây oan 酉㝵𥒥拱湿肝路㝵,dẫu người đá cũng nát gan lọ người 󰘚𬂙𤴬疸𣳔涞,mặt trông đau đớn rụng rời 冤尼群𠬠呌𡗶仍賒,oan này còn một kêu trời nhưng xa 𠬠𣈜𨔍退差衙,một ngày lạ thói sai nha 爫朱酷害󰝸戈爲钱,làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền 牢朱骨肉院全,sao cho cốt nhục vẹn tuyền 𥪝欺遇变從權别牢,trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao 綠会遇󰆙劬劳,duyên hội ngộ đức cù lao 𡦂情𡦂孝边芇𥘀欣,chữ tình chữ hiếu bên nào nặng hơn 底𠳒誓海盟山,để lời thệ hải minh sơn 爫昆畧沛填恩生成,làm con trước phải đền ơn sinh thành 決情娘買下情,quyết tình nàng mới hạ tình 𠖰朱底妾半命贖吒,dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha 户終固几吏𫅷,họ chung có kẻ lại già 拱𥪝衙役吏󰑼慈心,cũng trong nha dịch lại là từ tâm 体娘孝重情深,thấy nàng hiếu trọng tình thâm 爲娘𢪀拱傷󰠐㤕爲,vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay 併排律妬論低,tính bài lót đó luồn đây 固𠀧𤾓两役尼買吹,có ba trăm lạng việc này mới xuôi 唉求暫付㩜外,hãy cầu tạm phó giam ngoài 𠸕娘規料𥪝堆𠀧𣈜,dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày 傷娘昆𥘷䜹𬏝,thương nàng con trẻ thơ ngây 扱干禍𫗄灾悲不期,gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ 𤴬𢚸死别生離,đau lòng tử biệt sinh ly 身群渚惜惜之旦綠,thân còn chả tiếc tiếc gì đến duyên 曷清咤𪿒分𢤞,hạt mưa sá ngại phận hèn 料󰝡𡬷𦹵决填𠀧春,liệu đem tấc cỏ quyết đền ba xuân 事𢚸吘貝水人,sự lòng ngỏ với băng nhân 信霜吨𠰺賒𧵆𠮿敲,tin sương đồn đại xa gần xôn xao 𧵆沔固𠬠媒芇,gần miền có một mụ nào 迻𠊛遠客尋𠓨問名,đưa người viễn khách tìm vào vấn danh 𠳨𠸜浪馬監生,hỏi tên rằng mã giám sinh 𠳨囯浪縣臨清散𧵆,hỏi quê rằng huyện lâm thanh tán gần 過年擢外𦊚旬,quá niên trạc ngoại bốn tuần 鬚𪵟忍隊襖裙丙包,râu mày nhẵn nhụi áo quần bảnh bao 畧柴娄伵牢敲,trước thầy sau tớ lao xao 茹氷迻䋦逴𠓨楼粧,nhà băng đưa mối rước vào lầu trang 㨳𨕭𡎢卒産床,ghế trên ngồi tót sắn sàng 󰟀𥪝䋦㐌迻娘急𦋦,buồng trong mối đã đưa nàng kíp ra 󰟀𥪝䋦㐌迻娘急𦋦,buồng trong mối đã đưa nàng kíp ra 㙴花𠬠𨀈湥花󰋇行,thềm hoa một bước giọt hoa mấy hàng 𪿒顒赧󰊄𠲖霜,ngại ngùng nản gió e sương 󰡤花䏾𢢆𬂙𦎛󰘚𠫅,ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày 䋦強𢵼󰖥扒𢬣,mối càng vuốt tóc bắt tay 湿忿如菊調𤷍如梅,nét buồn như cúc điệu gầy như mai 旦都斤色斤才,đắn đo cân sắc cân tài 押宫琴月此牌撅䜹,ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ 曼燶𠬠𨤔𠬠扵,mặn nồng một vẻ một ưa 平𢚸客買隨机迭迢,bằng lòng khách mới tuỳ cơ dặt dìu 浪摸玉旦藍橋,rằng mua ngọc đến lam kiều 聘󰀩嗔𠰺包僥帝呈,sính nghi xin dạy bao nhiêu đấy chiềng 䋦浪登價𠦳鐄,mối rằng đáng giá nghìn vàng 﨤茹侞量㝵傷敢奈,giớp nhà nhờ lượng người thương dám nài 𪂲掑扒𠬠添𠄩,cò kè bớt một thêm hai 徐𥹰我價𠳐外𦊚𤾓,giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm 𠬠𠳒船㐌淹潭,một lời thuyền đã êm giầm 矣迻𦑃帖畧扲爫𥱬,hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi 定時納釆于歸,định thời nạp thái vu qui 钱𦝄㐌𧡊役之庄衝,tiền lưng đã thấy việc gì chẳng xong 𠬠𠳒𢚁貝終公,một lời cậy với chung công 乞詞暫領王𪪳𧗱茹,khất từ tạm lĩnh vương ông về nhà 傷娘昆𥘷吒𫅷,thương nàng con trẻ cha già 𥆾娘𪪳㐌𧖱沙𦛌油,nhìn nàng ông đã máu sa ruột rầu 餒昆仍約𧗱娄,nuôi con những ước về sau 𢭂絲沛侶招梂登尼,trao tơ phải lứa gieo cầu đáng nơi 𡗶爫之極闭𡗶,trời làm chi cực bấy trời 尼埃誣託朱𠊛合散,này ai vu thác cho người hợp tan 斧刀包管身殘,búa đao bao quản thân tàn 女苔墮𥘷強寃酷𫅷,nỡ đày đoạ trẻ càng oan khốc già 𠬠𠳒𨍦𫏾拱𦋦,một lời sau trước cũng ra 催時󰘚屈𫽄時𢚸𤴬,thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau 蹺𠳒如沚𣳔珠,theo lời như chảy dòng châu 料𠇮𪪳㐌招頭墙𪿙,liều mình ông đã gieo đầu tường vôi 倍傍几𡨹㝵嵬,vội vàng kẻ giữ người coi 𡮈蘇娘吏尋𠳒勸干,nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can 尾之󰓳𤗖紅顔,vĩ chi một mảnh hồng nhan 󰖥絲渚𡭧填恩生成,tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành 𤼸書㐌𢢆娘鶯,dâng thư đã thẹn nàng oanh 吏輸妸李半𠇮咍年,lại thua ả lý bán mình hay sao 棟椿歲鶴強高,đống xuân tuổi hạc càng cao 𠬠核梗搏别包饒梗,một cây gánh vác biết bao nhiêu cành 𢚸絲油庄𢴑情,lòng tơ dù chẳng dứt tình 󰊄𫡮欧罕散情渃󰝶,gió mây âu hẳn tan tành nước non 時浪料𠬠身昆,thè rằng liều một thân con 花油㐌𦑃𦲿群撑核,hoa dù rã cánh là còn xanh cây 分牢停丕拱丕,phận sao đành vậy cũng vầy 扲如󰝸杜仍𣈜群撑,cầm như chẳng đỗ những ngày còn xanh 拱停併窘算觥,cũng đừng tính quẩn tính quanh 散茹󰑼𠬠舌𠇮󰑼𠄩,tan nhà là một thiệt mình là hai 沛𠳒翁拱淹𦖻,phải lời ông cũng êm tai 認僥湥𥐆湥𨱽滚昂,nhìn nhau giọt vắn giọt dài ngổn ngang 𠃅外户馬皮𨖅,mé ngoài họ mã vừa sang 詞花㐌記斤鐄買𢭂,tờ hoa đã ký cân vàng mới trao 𦝄𫅷独地爫牢,trăng già độc địa làm sao 扲𦀊庄攎𥾾𠓨自然,cầm dây chẳng lựa buộc vào tự nhiên 沖𢬣㐌産銅钱,trong tay đã sẵn đồng tiền 油𢚸対𤽸台顛苦之,dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì 户終𦋦饬𢩾爲,họ chung ra sức giúp vì 礼心㐌達訟期拱衝,lễ tâm đã đặt tụng kỳ cũng xong 𭛣茹㐌暫從容,việc nhà đã tạm thong dong 星期促者㐌蒙度𧗱,tinh kỳ giục giã đã mong độ về 𠬠命娘𦰟畑𣅘,một mình nàng ngọn đèn khuya 𬡢滛湥碎󰖥車䋦愁,áo dầm giọt tủi tóc xe mối sầu 分油油丕拱油,phận rầu dầu vậy cũng dầu 㤕𢚸刀等闭𥹰𠬠𠳒,xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời 功程計别󰋇𨑮,công trình kể biết mấy mươi 爲些𠻞喫朱㝵󰇾揚,vì ta khăng khít cho người dở dang 誓𢚸渚燥𡃹鐄,thề lòng chưa ráo chén vàng 𰦫誓催㐌負傍貝花,lỗi thề thôi đã phụ phàng với hoa 𡗶遼𡽫渃包賒,trời liêu non nước bao xa 𢪀󰠲𢩽󰘂支茹自碎,nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi 别包綠女誓倍,biết bao duyên nợ thề bồi 劫尼催󰡫時催群之,kiếp này thôi thế thì thôi còn gì 再生渚𢴑香誓,tái sinh chưa dứt hương thề 爫身𬌥馭填󰒂竹梅,làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai 女情渚者朱埃,nợ tình chưa trả cho ai 塊情芒𫴋泉臺渚散,khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan 念貞貞仍盘恒,nỗi riêng riêng những bàn hoàn 油炵𤽸𥐨湥阕瀋巾,dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn 翠雲秩醒聀春,thuý vân chợt tỉnh giấc xuân 󰡎畑𥊘旦慇懃𠳨𠻃,dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han 柯𡗶橷𣷭多端,cơ trời dâu bể đa đoan 𠬠茹底姉𥢆寃𠬠𠇮,một nhà để chị riêng oan một mình 𠬠𠇮𡎢忍更殘,một mình ngồi nhẫn tàn canh 浽貞群默買情之低,nỗi riêng còn mắc mưới tình chi đây 浪𢚸登忖式苔,rằng lòng đương thổn thức đầy 昆絲群王䋦尼渚衝,con tơ còn vướng mối này chưa xong 許枚𦋦拱𢢆𢠅,hở môi ra cũng thẹn thùng 抵𢚸時負𬌓𢚸貝埃,để lòng thì phụ tấm lòng với ai 𢚁㛪㛪固𠹾𠳒,cậy em em có chịu lời 𡎢𨕭朱姉𥛉耒仕䜹,ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa 𫡉塘坦挭相思,giữa đường đứt gánh tương tư 膠鸞执䋦絲乘默㛪,keo loan chắp mối tơ thừa mặc em 計自欺及払金,kể từ khi gặp chàng kim 欺𣈜撅約欺店󱋓誓,khi ngày quạt ước khi đêm chén thề 事󰠲㳥󰊄不期,sự đâu sóng gió bất kỳ 孝情固󰠋𠄩皮院𠄩,hiếu tình có nhẽ hai bề vẹn hai 𣈜春㛪唉群𨱽,ngày xuân em hãy còn dài 㤕情𧖱湈台𠳒渃𡽫,xót tình máu mủ thay lời nước non 姉油𬚸󰞺昌病,chị dù thịt nát xương mòn 唅唭𠃩𰦫拱群𦹳涞,ngậm cười chín suối cũng còn thơm lây 隻㮠貝幅詞𫡮,chiếc vành với bức tờ mây 綠尼時𡨹物尼𧵑終,duyên này thì giữ vật này của chung 油㛪𢧚𡞕𢧚𫯳,dầu em nên vợ nên chồng 㤕㝵𠇮泊乙𢚸庄涓,xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên 秩㝵哙出𧵑信,mất người gọi chút của tin 泛弹貝𤗖香願𣈗初,phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa 枚𡢐油固包徐,mai sau dầu có bao giờ 焠󰌎香意攄𦀊泛尼,đốt lò hương ấy so tơ phím này 𬂙𦋦𦰟𦹵𦲿核,trông ra ngọn cỏ lá cây 体囂囂愈時台姉𧗱,thấy hiu hiu gió thì hay chị về 魂群芒𥘀𠳒誓,hồn còn mang nặng lời thề 󰞺身蒲柳群𡹠竹枚,nát thân bồ liễu còn nghì trúc mai 夜臺隔󰘚屈𠳒,dạ đài cách mặt khuất lời 洒嗔湥渃朱𠊛托寃,rưới xin giọt nước cho người thác oan 悲𣇞簪技𦎛散,bây giờ trâm gãy gương tan 計爫牢掣𬮙萬愛恩,kể làm sao xiết muôn vàn ái ân 𤾓𠦳𠳚𥛉情君,trăm nghìn gởi lạy tình quân 󰖥絲𥐆尾固銀意催,tóc tơ vắn vỏi có ngần ấy thôi 分牢分泊如𪿙,phận sao phận bạc như vôi 㐌停渃沚䕯㵢𣳮羕,đã đành nước chảy bèo trôi lỡ dường 喂金郎唉金郎,ối kim lang hỡi kim lang 催催妾㐌負払自尼,thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ nay 𣴓𠳒魂𠞹𧖱醝,cạn lời hồn dứt máu say 𠬠唏啷󰔺堆𢬣冷銅,một hơi lặng ngắt đôi tay lạnh đồng 椿萱秩醒聀燶,xuân huyên chợt tỉnh giấc nồng 𠬠茹匝納几沖㝵外,một nhà tấp nập kẻ trong người ngoài 几湯㝵𬟥排排,kẻ thang người thuốc bời bời 買油千彙渚泒湥紅,mới dầu cơn vựng chưa phai giọt hồng 𠳨牢𦋦事𨔍𨓡,hỏi sao ra sự lạ lùng 翹強慝𦬑𩦓空𦋦𠳒,kiều càng nức nở mở không ra lời 挼娘雲買𠯇𦖻,nỗi nàng vân mới rỉ tai 隻㮠低貝詞掊扵低,chiếc vành đây với tờ bồi ở đây 𪽝吒爫𰦫綠眉,bởi cha làm lỗi duyên mày 催時挼󰀎娄尼㐌㛪,thôi thì nỗi ấy sau này đã em 爲埃𣳔改淶金,vì ai rụng cải rơi kim 底昆䕯浽𫡮沉爲埃,để con bèo nổi mây chìm vì ai 𠳒昆𠸕吏𠬠𠄩,lời con dặn lại một hai 油𤷱銀𥒥敢差𡬷鐄,dẫu mòn ngấn đá dám sai tấc vàng 𥛉催娘吏鍊呈,lạy thôi nàng lại rén chiềng 𢘾吒者特󰒂払朱吹,nhờ cha giả được nghĩa chàng cho xuôi 説之身分碎隊,thốt chi thân phận tôi đòi 酉浪昌𤽸闺㝵爱兜,dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu 掣兜𥪝浽󰌺愁,xiết đâu trong nỗi thảm sầu 刻更㐌𠽖南楼󰋇囘,khắc canh lại giục nam lâu mấy hồi 轎花󰠲㐌旦外,kiệu hoa đâu đã đến ngoài 管絃󰠲㐌𠽖𣈜生漓,quản huyền đâu đã giục người sinh ly 𤴬𢚸几扵𠊛𠫾,đau lòng kẻ ở người đi 湥涞滲𥒥𫡮支愈蚕,giọt rơi thấm đá tơ chia rũ tằm 𡗶歆𩄲矯最𨂘,trời hôm mây kéo tối rầm 油油𦰟𤐜潭潭梗霜,rầu rầu ngọn khói đầm đầm cành sương 逴妯󰡲旦駐坊,rước dâu về đến trú phường 𦊚皮春鎖𠬠娘扵𥪝,bốn bề xuân khoá một nàng ở trong 及󰡤𠼶綠𠲖紅,ngập ngừng thẹn lục e hồng 議𢚸吏㤕車𢚸隊番,nghĩ lòng lại xót xa lòng đòi phen 品仙課旦𢬣𪬡,phẩm tiên thuở đến tay hèn 𢙇功𬋟𡦂湄廛貝埃,hoài công nắng giữ mưa gìn với ai 别身旦𨀈落𩑛,biết thân đến bước lạc loài 蘂桃時𢬦𢬣㝵情連,nhị đào thè lấy tay người tình chung 爲些垠󰠣𫗄東,vì ta ngăn đón gió đông 舌𢚸欺扵𤴬𢚸欺𠫾,thiệt lòng khi ở đau lòng khi đi 重逢油禍固欺,trùng phùng dù hoạ có khi 身尼催固群之麻蒙,thân này thôi có còn gì mà mong 㐌生𦋦𢼂竜冬,đã sinh ra số long đong 群揞𥙩刼𦟐紅特牢,còn ôm lấy kiếp má hồng được sao 𨕭案落体青刀,trên yên nhác thấy thanh dao 𨁪扲娘㐌𪭯𠓨湥巾,giấu cầm nàng đã gói vào rọt khăn 防欺渃㐌旦蹎,phòng khi nước đã đến chân 刀尼時料貝身分尼,dao này thì liệu với thân phận này 點愁𠬠刻𠬠迡,điểm sầu một khắc một chầy 氷傾如醒如醝𠬠𠇮,bâng khuâng như tỉnh như say một mình 𫽄󰑼妸馬監生,chẳng là gã mã giám sinh 刎󰑼𠬠𥒥󰘩情㐌涓,vẫn là một đứa phong tình đã quen 過制吏﨤囘顛,quá chơi lại gặp hồi đen 涓漨吏劍咹沔月花,quen vùng lại kiếm ăn miền nguyệt hoa 楼撑固媒秀󰜏,lầu xanh có mụ tú bà 郎制㐌阻󰡲茹歇綠,làng chơi đã trở về nhà hết duyên 情期庄限麻𢧚,tình cờ chẳng hẹn mà nên 󰘚鋸𦲾䔲堆边𠬠坊,mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường 終𦝄𨸈𠬠𫔳行,chung lưng mở một cửa hàng 觥𫷜奔粉半𦎛㐌例,quanh năm buôn phấn bán gương đã lề 𨄹尋泣𢄂時闺,dạo tìm khắp chợ thì quê 啫名󰞌下𠰺芸咹制,giả danh hầu hạ dạy nghề ăn chơi 𰦫埋欧拱事𡗶,rủi may âu cũng sự trời 断膓吏論󰘚㝵󰀡綠,đoạn trường lại chọn mặt người vô duyên 㤕娘㤕分婵娟,xót nàng xót phận thuyền quyên 梗花𠫾半𠓨船梩奔,cành hoa đi bán vào thuyền lái buôn 卯𩢬㐌拈𠓨囷,mẹo lừa đã chớm vào khuôn 聘󰀩𥜤價迎婚産𣈜,sính nghi rẻ giá nghinh hôn sẵn ngày 𢜠󰠐旗㐌旦𢬣,mừng thầm cờ đã đến tay 強𥚆𨤔玉強醝曲凰,càng nhìn vẻ ngọc càng say khúc vàng 㐌𢧚国色天香,đã nên quốc sắc thiên hương 𠬠唭尼罕𠦳鐄庄吪,một cười này hẳn nghìn vàng chẳng ngoa 米低渃畧披花,về đây nước trước bẻ hoa 王孫貴客乙󰑼都僥,vương tôn quý khách ắt là đua nhau 𠀧𦊚𤾓两此󰠳,ba bốn trăm lạng thử đâu 拱㐌皮本群𨍦時利,cũng đà vừa vốn còn sau thì lời 𠰘唁掑旦羡尼,miếng ngon kề đến tạn nơi 本茹拱惜𧵑𡗶拱貪,vốn nhà cũng tiếc của trời cũng tham 桃仙㐌𤊰𢬣凡,đào tiên đã bén tay phàm 時攀梗橘朱柑事𠁀,thì vin cành quít cho cam sự đời 󰡎尘󰋇󰘚郎制,dưới trần mấy mặt làng chơi 制花㐌易󰋇㝵别花,chơi hoa chưa dễ mấy người biết hoa 渃補榴𧖱𦙤𬷤,nước vỏ lựu máu mào gà 𠼦牟招集吏󰑼群元,mượn màu chiêu tập lại là còn nguyên 䏢麻打吝昆顛,mập mờ đánh lận con đen 包饒拱闭饒錢秩之,bao nhiêu cũng bấy nhiêu tiền mất chi 媒𫅷或固調之,mụ già hoặc có điều gì 料功秩𠬠𣇜跪麻傕,liều công mất một buổi quì mà thôi 旦低塘詫賒吹,đến đây đường sá xa xôi 麻些不動女㝵生𪟽,mà ta bất động nữa người sinh nghi 惜台𠬠朶茶縻,tiếc thay một đoá tràđồ mi 昆蜂㐌𨸈塘𠫾𨇒𧗱,con ong đã mở đường đi lối về 𠬠干湄𫗄󰠱尼,một cơn mưa gió nặng nề 傷之旦玉惜之旦香,thương gì đến ngọc tiếc gì đến hương 𠯪春𠬠聀𢠩恾,tiệc xuân một giấc mơ màng 𤒘花底怒𠬠𡎢𡎢猪,đuốc hoa để đó một nàng ngồi trơ 湥貞尋謝𣻆湄,giọt riêng tầm tã tuôn mưa 分𠇮浽客分除浽春,phần căm nỗi khách phần dơ nỗi mình 從之󰑼准灰腥,tuồng chi là chốn hôi tanh 身𠦳鐄底污名𦟐紅,thân nghìn vàng để ô danh má hồng 催群之女麻蒙,thôi còn chi nữa mà mong 𠁀㝵催世󰑼衝𠬠𠁀,đời người thôi thế là xong một đời 限綠悴分排排,giận duyên tủi phận bời bời 扲刀娘㐌筭排捐生,cầm dao nàng đã toan bài quyên sinh 𢪀𠫾𢪀吏𠬠𠇮,nghĩ đi nghĩ lại một mình 𠬠𠇮時渚𠄩情时牢,một mình thì chớ hai tình thì sao 𡢐油生事世芇,sau dầu sinh sự thế nào 追原󰝸矫累𠓨双親,truy nguyên chẳng kẻo luỵ vào song thân 打料欧唉且寅,đánh liều âu hãy thả dần 急迡催拱𠬠吝󰑼催,kíp chầy thôi cũng một lần là thôi 仍󰑼都旦虐吹,những là đo đắn ngược xuôi 㗂𬷤𦖑㐌嘅催𠃅墙,tiếng gà nghe đã gáy sôi mé tường 楼枚皮㗜𧥇霜,lầu mai vừa rúc còi sương 馬生𠽖𨄹倍傍𦋦𠫾,mã sinh giục giạo vội vàng ra đi 断膓台六分岐,đoạn trường thay lúc phân kỳ 𨀒𪀊泣警𨋣車岋𡹡,vó câu khấp khểnh bánh xe gập ghềnh 皮外𨑮𨤮長亭,bề ngoài mười dặm trường đình 王𪪳梗席賤行迻蹺,vương ông gánh tiệc tiễn hành đưa theo 外時主客󰖧迢,ngoài thì chủ khách dặt dìu 𠬠茹萱貝𠬠娇於冲,một nhà huyên với một kiều ở trong 𥆾強吕渚湥紅,nhìn càng lã chã giọt hồng 𠯇𦖻娘買𤋵𢚸𥰊高,rỉ tai nàng mới giải lòng thấp cao 且生𫥧分䜹桃,vả sinh ra phận thơ đào 功吒󰒂媄劫芇者衝,công cha nghĩa mẹ kiếp nào giả xong 吕廊渃濁披冲,lỡ làng nước đục pha trong 𤾓𫷜底𠬠𬌓𢚸自低,trăm năm để một tấm lòng từ đây 𫀅𦎛冲闭饒𣈜,xem gương trong bấy nhiêu ngày 身昆庄矫默𢬣姂妑,thân con chẳng kẻo mắc tay bợm già 欺󰡲補永冲茹,khi về bỏ vắng trong nhà 欺𠓨推孕欺𦋦倍傍,khi vào dùi dắng khi ra vội vàng 欺咹欺呐吕郎,khi ăn khi nói lỡ làng 欺柴欺伵𫀅常𫀅輕,khi thầy khi tớ xem thường xem khinh 恪牟几貴𠊛清,khác màu kẻ quý người thanh 𥋴𦋦朱技如形昆奔,ngắm ra cho kỹ như hình con buôn 催昆群呐之昆,thôi con còn nói chi con 𤯩𢘾坦客托坉圭㝵,sống nhờ đất khách thác chôn quê người 王󰜏𦖑闭饒𠳒,vương bà nghe bấy nhiêu lời 㗂寃㐌悶𫼢𡗶呌𨖲,tiếng oan đã muốn rạch trời kêu lên 𠄽勾渚𣴓𡃹勸,vài câu chưa cạn chén khuyên 𠃅外𢪀㐌𠽖連󰖁車,mé ngoài nghỉ đã giục liền ruổi xe 㤕昆𢚸󰠱皮皮,xót con lòng nặng bì bì 畧鞍𪪳吏奏呢𥰊高,trước yên ông lại nằn nì thấp cao 㤕身柳要䜹桃,xót thân liễu yếu thơ đào 窒茄旦綏鎮𠓨的碎,trất nhà đến nỗi giấn vào tôi ngươi 自低𧣳𣷭边𡗶,từ đây góc bể bên trời 𬋟湄退退圭𠊛𠬠身,nắng mưa thủi thủi quê người một thân 𠦳尋如䏾松筠,nghìn tầm nhờ bóng tùng quân 雪霜𩂏𨔾朱身葛藤,tuyết sương che chở cho thân cát đằng 𣴓𠳒客買䜹浪,cạn lời khách mới thưa rằng 𢯜蹎催拱赤绳冉𢭂,buộc chân thôi cũng xích thằng nhiệm trao 枚𢖖油旦世芇,mai sau dầu dến thế nào 箕𦎛日月怒刀鬼神,kìa gương nhật nguyệt nọ dao quỉ thần 同同𫗄𠽖𫡮秦,đùng dùng gió giục mây tần 𠬠車𥪝𡎝紅塵如𠖤,một xe trong cõi hồng trần như bay 𬂙爲拔淚分𢬣,trông vời gạt lệ phân tay 谷𡗶審審𣈜𣈜󰠐󰠐,góc trời thăm thẳm ngày ngày đăm đăm 娘時𡎝客車侵,nàng thì cõi khách xa xăm 泊抛梂這顛滛岸𫡮,bạc phau cầu giá đen dầm ngàn mây 葦𦰤察察唏埋,vi lau sát sát hơi may 𠬠𡗶秩底貞差𠬠㝵,một trời thu để riêng say một người 埮𣅘雪淨𩂟𣾺,dặm khuya ngắt tạnh mù khơi 体𦝄麻𢢆仍𠳒𡽫滝,thấy trăng mà thẹn những lời non sông 楼秋層碧癋紅,rừng thu từng biếc úa hồng 𦖑𫚳如弋𬌓𢚸辰昏,nghe chim như nhắc tấm lòng thần hôn 仍󰑼𨔍渃𨔍𡽫,những là lạ nước lạ non 臨淄皮𠬠𣎃𧷺旦尼,lâm tri vừa một tháng tròn đến nơi 車珠停軿𫔳外,xe châu dừng bánh cửa ngoài 簾冲㐌体𠬠㝵𨀈𦋦,rèm trong đã thấy một người bước ra 脱𬂙𤁕𤁕牟𦝄,thoắt trông lợt lợt màu da 咹之高𢀲𠰺它爫牢,ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao 畧車雪吕嘆嘲,trước xe lơi lả han chào 𠳐𠳒娘買𨀈𠓨羡尼,vâng lời nàng mới bước vào tạn nơi 边時󰋇妸𪵟𧍋,bên thì mấy ả mày ngài 边時𡎢𦊚𠄼㝵廊制,bên thì ngồi bốn năm người làng chơi 𡧲時香𤓢罕灰,giữa thì hương nến hẳn hoi 撩幀官圣𤽸堆󰋃𪵟,treo tranh quan thánh trắng đôi lông mày 楼撑捐𫮇初󰅒,lầu xanh quen lối xưa nay 芸尼時𥙩𪪳尼先師,nghề này thì lấy ông này tiên sư 香𣋚花󰉲奉賒,hương hôm hoa sớm phụng thờ 姑芇醜𩴬朱䜹䋦行,cô nào xấu mẽ cho thưa mối hàng 𪭯襜𢯰襖󱋓𠴔,cổi xiêm lột áo chán chường 畧神仕願𤗖香淋滛,trước thần sẽ nguyện mảnh hương lầm dầm 対花𢯰𠁑袑𦣰,đổi hoa lót dưới chiếu nằm 𧊉蜂悲吏喑喑罒𡆫,bướm ong bay lại ầm ầm tứ vi 娇群料坦別之,kiều còn liệu đất biết gì 拠𠳒𥛉𬺗媒时𭝫𣦍,cứ lời lạy xuống mụ thì khấn ngay 𫔳行奔半朱枚,cửa hàng buôn bán cho may 店店寒食𣈜𣈜元宵,đêm đêm hàn thực ngày ngày nguyên tiêu 𬮙𠦳㝵体拱腰,muôn nghìn người thấy cũng yêu 𠮿嗃鶧燕習耀竹枝,xôn xao anh yến dập dìu trúc mai 信鴈刎𦲿䜹排,tin nhạn vẩn lá thơ bời 迻㝵󰘂畧逴㝵󰘂娄,đưa người cửa trước rước người cửa sau 𨔍𦖻𦖑渚別󰠳,lạ tai nghe chửa biết đâu 𫀅情𦋦拱仍牟󰇾揚,xem tình ra cũng những màu dở dang 礼衝香火家堂,lễ xong hương hoả gia đường 秀󰜏勿𧂭蓮床𡎢𣦍,tú bà vắt nóc lên giường ngồi ngay 𠰺浪昆𥛉媄低,dạy rằng con lạy mẹ đây 𥛉耒時𥛉舅眉边箕,lạy rồi thì lạy cậu mày bên kia 娘浪沛𨀈流󰡞,nàng rằng phải bước lưu ly 分𪬡𠳐㐌甘皮小星,phận hèn vâng đã cam bề tiểu tinh 調󰠳𥙩燕爫鶧,điều đâu lấy yến làm anh 𬏝䜹庄別買名分之,ngây thơ chẳng biết với danh phận gì 覩調納采于歸,đủ điều nạp thái vu qui 㐌欺鍾乍吏欺𨅸𡎢,đã khi chung chạ lại khi đứng ngồi 徐𦋦台堛対嵬,giờ ra thay bậc đổi ngôi 敢嗔-吏𠬠𠳒朱明,dám xin gửi lại một lời cho minh 媒𦖑娘呐咍情,mụ nghe nàng nói hay tình 閉徐買浽三彭媒蓮,bấy giờ mới nổi tam bành mụ lên 尼尼事㐌果然,này này sự đã quả nhiên 催它刼𧵑𫯳綿𠫾耒,thôi đà cướp của chồng min đi rồi 保時𠫾造𥙩㝵,bảo thì đi dạo lấy người 󰝡𧗱逴客劍利麻咹,đem về rước khách kiếm lời mà ăn 從󰟁󰒂扵󰟁仁,tuồng vô nghĩa ở vô nhân 忿𠇮畧㐌秦緡此󱉁,buồn mình trước đã tần mần thử chơi 牟糊㐌秩𠫾耒,màu hồ đã mất đi rồi 催催本另𠫾𠁀茹麻,thôi thôi vốn liếng đi đời nhà ma 昆箕㐌半朱些,con kia đã bán cho ta 入家沛㨿法茹蚤低,nhập gia phải cứ phép nhà tao đây 尼箕󰡏󰇾排碑,lão kia có giở bài bây 庄坊𠓨󰘚麻眉仃𦖑,chẳng phang vào mặt mà mày đành nghe 㨿牢𠹾卒𠬠皮,cớ sao chịu tốt một bề 𡛔絲麻㐌我芸󰉺牢,gái tơ mà đã ngứa nghề sớm sao 沛爫朱別法蚤,phải làm cho biết phép tao 𪮞皮鞭立𪮭𠓨𦋦𢬣,giật bì tiên rắp sấn vào ra tay 娘浪𡗶審坦𠫅,nàng rằng trời thẳm đất dày 身尼㐌補仍𣈜𦋦𠫾,thân này đã bỏ những ngày ra đi 傕时傕固惜之,thôi thì thôi có tiếc gì 産刀𢬣襖即時󰇥𦋦,sẵn dao tay áo tức thì giở ra 𢜝肝󰞺玉料花,sợ gan nát ngọc liều hoa 媒群𬂙󰘚娘它過𢬣,mụ còn trông mặt nàng đà quá tay 傷喂才色墨尼,thương ôi tài sắc mực này 𠬠刀寃孽𢴑𦀊󰘩塵,một dao oan nghiệt dứt dây phong trần 浽寃破𡋿賒𧵆,nỗi oan vỡ lở xa gần 冲茹㝵秩𠬠吝如𣑻,trong nhà người chật một lần như nen 娘時弼弼聀仙,nàng thì bặt bặt giấc tiên 媒時𠬠𠬠󰘚𥚆魂𠖤,mụ thì ngáy ngáy mắt nhìn hồn bay 域娘𠓨准軒西,vực nàng vào chốn hiên tây 割𠊛𫀅朔𧼋柴𬟥湯,cắt người xem sóc chạy thầy thuốc men 芇台渚歇塵緣,nào hay chưa hết trần duyên 𥪝迷羕㐌等边𠬠娘,trong mê dường đã đứng bên một nàng 𠯇浪因果󰇥揚,rỉ rằng nhân quả dở dang 㐌󰝺遁女断膓特牢,đã toan trốn nợ đoạn trường được sao 数群󰠱業𦟐桃,số còn nặng nghiệp má đào 𠊛油悶決𡗶芇㐌朱,người dầu muốn quyết trời nào đã cho 唉嗔歇刼柳蒲,hãy xin hết kiếp liễu bồ 滝錢塘仕限㗅𧗱𨍦,sông tiền đường sẽ hẹn hò về sau 𬟥湯卒𠬠𣈜輸,thuốc thang suốt một ngày thâu 聀迷𦖑㐌油油皮散,giấc mơ nghe đã dầu dầu vừa tan 秀󰜏直産边幔,tú bà chực sẵn bên màn 招𠳒𪢖𡁾綿蛮𫽻寅,gieo lời ỏn thót mơn man gỡ dần 𠬠𠊛易固󰋇身,một người dễ có mấy thân 花春登蘂𣈜春群𨱽,hoa xuân đương nhị ngày xuân còn dài 拱󰑼吕𠬠啉𠄩,cũng là lỡ một lầm hai 𥒥鐄牢女押奈湄𫡮,đá vàng sao nỡ ép nài mưa mây 吕蹎卒㐌𠓨低,lỡ chân trót đã vào đây 鎖󰟀春底行𣈜桃𡽫,khoá buồng xuân để đợi ngày đào non 㝵群時𧵑唉群,người còn thì của hãy còn 尋尼稱底󰑼昆丐茹,tìm nơi xứng để là con cái nhà 爫之罪报寃家,làm chi tội báo oan gia 舌𠇮麻害旦些咍之,thiệt mình mà hại đến ta hay gì 拱𦖻󰋇浽𡅧呢,kề tai mấy nỗi nằn nì 娘𦖑󰟯拱是非𫼢𣑳,nàng nghe dường cũng thị phi rạch ròi 𡲤推神夢󰋇𠳒,vả suy thần mộng mấy lời 夙姻時拱固𡗶於冲,túc nhân thì cũng có trời ở trong 刼尼女者渚衝,kiếp này nợ giả chưa xong 爫之時拱𠬠𫯳刼𨍦,làm chi thì cũng một chồng kiếp sau 朗𦖑侵噤󱖺頭,lặng nghe tâm ngẩm cúi đầu 䜹浪埃固悶󰠲󰡫尼,thưa rằng ai có muốn đâu thế này 時如𠳒世󰑼埋,được như lời thế là may 罕浪枚固如𣈙朱庄,hẳn rằng mai có như rày cho chăng 戾欺蜂𧊉代騰,lệ khi ong bướm đãi đằng 旦調𤯩濁牢平托冲,đến điều sống đục sao bằng thác trong 媒浪昆唉從容,mụ rằng con hãy thong dong 沛調𢚸吏対𢚸麻󱉁,phải điều lòng lại dối lòng mà chơi 枚𨍦扵庄如𠳒,mai sau ở chẳng như lời 蓮頭固䏾󰘚𡗶𤎜𤐝,trên đầu có bóng mặt trời rạng soi 体𠳒决断罕灰,thấy lời quyết đoán hẳn hoi 停𢚸娘共仕𠿯𠿯寅,đành lòng nàng cũng sẽ nguôi nguôi dần 󰁡𢖖󰁇碧鎖春,trước sau ngưng biếc khoá xuân 𢵼𡽫賒󰌺𦝄𧵆扵終,vệt non xa tấm trăng gần ở chung 𦊛皮八夊賒𬂙,tư bề bát ngát xa trông 吉鐄𡑱怒𡏧紅埮箕,cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia 彼嗙𫡮𣌋畑𣅘,bẽ bàng mây sớm đèn khuya 姅情姅景如支𬌓𢚸,nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng 想㝵󰡎月󱋓同,tưởng người dưới nguyệt chén đồng 信霜隴唉𣈙𬂙埋徐,tin sương luống hãy rày trông mai chờ 边𡗶谷𣷭󰅲爲,bên trời góc bể bơ vơ 󰌺𣘈滑𣳮包徐朱派,tấm son gột rửa bao giờ cho phai 㤕㝵揨𫔳𣋚埋,xót người tựa cửa hôm mai 撅燶答冷仍埃妬徐,quạt nồng đắp lạnh những ai đó giờ 蓬萊隔󰋇𬋟湄,sân lai cách mấy nắng mưa 󰡏欺㭲梓㐌皮㝵揞,có khi gốc tử đã vừa người ôm 盆𬂙㪯𣷭𧵆𣋚,buồn trông cửa bể gần hôm 船埃倘𦑃𬲇帆賒賒,thuyền ai thoáng cánh gió buồm xa xa 𢞂𬂙𦰟渃買沙,buồn trông ngọn nước mới sa 花㵢蛮莫別󰑼𧗱󰠳,hoa trôi man mác biết là về đâu 𢞂𬂙内𦹵油油,buồn trông nội cỏ rầu rầu 蹎𫡮󰘚坦𠬠牟撑撑,chân mây mặt đất một màu xanh xanh 𢞂𬂙𩙌捲󰘚溋,buồn trông gió cuốn mặt duềnh 喑󰠐㗂㳥呌觥槣𡎢,om thòm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi 冬觥仍渃𡽫㝵,chung quanh những nước non người 𤴬𢚸流落𢧚𠄽𦊚勾,đau lòng lưu lạc nên vài bốn câu 噤𠿯𢷀幅簾珠,ngậm ngùi rủ bức rèm châu 隔楼𦖑固㗂󰠲和韻,cách lầu nghe có tiếng đâu hoạ vần 𠬠払皮擢青春,một chàng vừa trạc thanh xuân 形容沚淬袄巾妙揚,hình dung chải chuốt áo khăn dịu dàng 𢪀浪拱脉書香,nghĩ rằng cũng mạch thư hương 𠳨𦋦買別浪払楚卿,hỏi ra mới biết rằng chàng sở khanh 䏾娥湿倘𠁑萌,bóng nga thấp thoáng dưới mành 𬂙払娘拱𦋦情刀帶,trông nàng chàng cũng ra tình đeo đai 喂嘆色渃香𡗶,ôi than sắc nước hương trời 惜朱󰠲俸落類旦低,tiếc cho đâu bỗng lạc loài đến đây 桂𥪝𦝄杏𨕭𫡮,quế trong trăng hạnh trên mây 葛洪女底朱苔墮花,cát hồng nỡ để cho đầy đoạ hoa 又一体云,hựu nhất thể vân 價停𥪝月𨕭𫡮,giá đành trong nguyệt trên mây 花牢花窖也苔闭花,hoa sao hoa khéo giã giày bấy hoa 汝肝貞陣𡗶𫅷,nổi gan riêng giận trời già 𢚸尼埃𤏣朱埃唉𢚸,lòng này ai tỏ cho ta hỡi lòng 婵娟󰂇別𮎦䧺,thuyền quyên ví biết anh hùng 𦋦𢬣操櫃𢼂篭如󱉁,ra tay tháo cũi sổ lồng như chơi 惜調啉庄別些,tiếc điều lầm chẳng biết ta 𧗱珠𢵼玉易它如󱉁,vể châu vớt ngọc dễ đà như chơi 窻秋㐌怯𦑃外,song thu đã khép cánh ngoài 𦖻群同望󰋇𠳒𨫊釘,tai còn đồng vọng mấy lời sắt đanh 𢪀㝵催吏𢪀𠇮,nghĩ người thôi lại nghĩ mình 感𢚸洙㤕𤁕情如爲,cám lòng chua xót lạt tình bơ vơ 仍󰑼吝吕𬋟湄,những là lần lữa nắng mưa 刼󰘩塵別包𣇞󰑼催,kiếp phong trần biết bao giờ là thôi 打料𠴍𠬠𠄩𠳒,đánh liều nhắn một hai lời 洳𢬣济度𣾼㝵沉淪,nhờ tay tế độ vớt người trầm luân 𰮳箋計歇賒𧵆,mảnh tiên kể hết xa gần 浽茹报答浽身落𩑛,nỗi nhà báo đáp nỗi thân lạc loài 歆刀皮𤎜𣈜梅,hôm dao vừa rạng ngày mai 便鴻娘買𠴍𠳒𠳚郎,tiện hồng nàng mới nhắn lời gửi sang 𡗶西朗蕩䏾鐄,trời tây lãng đãng bóng vàng 復書㐌体信払旦尼,phục thư đã thấy tin chàng đến nơi 𨷑𫀅蔑幅箋枚,mở xem một bức tiên mai 伶伶昔越󰡏𠄩𡦂題,rành rành tích việt có hai chữ đề 𥙩𥪝意思麻推,lấy trong ý tứ mà suy 𣈜𠄩𨑮𠬠戌時沛庄,ngày hai mươi mốt tuất thì phải chăng 𪀄歆催脱󰡲棱,chim hôm thoi thót về rừng 架茶縻㐌唅𦝄姅萌,giá tràđồ mi đã ngậm trăng nửa mành 墻東𢯦動䏾梗,tường đông lay động bóng cành 𢩽窻吔体楚卿蹥𠓨,đẩy song đã thấy sở khanh lẻn vào 尙崇打惮𦋦嘲,sượng sùng đánh dạn ra chào 段催娘買𠯇𢭂慇懃,đoạn thôi nàng mới rỉ trao ân cần 浪碎䕯渃㤕身,rằng tôi bèo nước xót thân 落塘恾𥙩女𮥷燕莺,lạc đường mang lấy nợ nần yến oanh 敢洳骨肉死生,dám nhờ cốt nhục tử sinh 群𡗉結𦹵唅鋉󰡲𨍦,còn nhiều kết cỏ ngậm vành về sau 朗𡎢𠸬僣𡴯頭,lặng ngồi thấm thía gật đầu 些低沛慢埃󰠲麻浪,ta đây phải mượn ai đâu mà rằng 娘它別旦些庄,nàng đà biết đến ta chăng 𣷭沉淪垃朱平買催,bể trầm luân lấp cho bằng mới thôi 娘浪𬮙事恩㝵,nàng rằng muôn sự ơn người 󰟨芇嗔决𠬠排朱衝,thế nào xin quyết một bài cho xong 浪些󰡏馭追󰘩,rằng ta có ngựa truy phong 󰡏𠸜𠁑帳本𣳔健兒,có tên dưới trướng vốn dòng kiện nhi 乘机𨇍𨀈𦋦𠫾,thừa cơ lén khẽ ra đi 𠀧𨑮𦒹斫斫芇吏欣,ba mươi sáu chước chước gì lại hơn 油欺𫗄夾湄单,dù khi gió kép mưa đơn 固些低拱庄干㨿之,có ta đây cũng chẳng cơn cớ gì 𦖑𠳒娘㐌生𪟽,nghe lời nàng đã sinh nghi 双它過旦管之特身,song đà quá đến quản gì được thân 拱料䏕眜跤蹎,cũng liều nhắm mắt giao chân 麻𫀅昆造𡏦運旦󰠳,mà xem con tạo xoay vần đến đâu 拱饒𨇍𨀈𠁑楼,cùng nhau lẻn bước dưới lầu 双双馭畧馭娄𠬠团,song song ngựa trước ngựa sau một đoàn 店秋刻潙更殘,đêm thu khắc vợỉ canh tàn 𫗄𣘃律𦲿𦝄𡶨唅𦎛,gió cây trút lá trăng ngàn ngậm gương 𫮇󰍹𦹵辣味霜,lối mòn cỏ lợt mùi sương 𢚸闺𠫾𠬠𨀈塘𠬠𤴬,lòng quê đi một bước đường một đau 㗂𬷤嗃𠳗嘅㕰,tiếng gà xao xác gáy mau 㗂㝵󰠳㐌𠃅𨍦𠰺揚,tiếng người đâu đã mé sau dậy dàng 娘強村式肝鐄,nàng càng thổn thức gan vàng 楚卿㐌雉𦀊綱𫮇芇,sở khanh đã rẽ dây cương lối nào 𠬠𠇮坤別爫牢,một mình khôn biết làm sao 埮棱𨀈𥰊𨀈高駭䧺,dặm rừng bước thấp bước cao hãi hùng 化兒实󰡏女𢚸,hoá nhi thật có nỡ lòng 爫之𠫅紫紆紅𡗋㝹,làm chi giày tía vò hồng lắm nao 𠬠团覩旦𫏾𨍦,một đoàn đổ đến trước sau 𤢇󰠳󰡎坦𦑃󰠳𨕭𡗶,vuốt đâu dưới đất cánh đâu trên trời 秀󰜏速𬆅旦尼,tú bà tốc thẳng đến nơi 音音押調𠬠唏吏茹,hăm hăm áp điệu một hơi lại nhà 󰜌行庄𠳨庄查,hung hăng chẳng hỏi chẳng tra 登𢬣𡏧柳拉花哉排,đang tay vùi liễu giập hoa tơi bời 𬚸䏧埃拱󰑼㝵,thịt da ai cũng là người 𢚸芇紅𣳔𧺁淶庄𤴬,lòng nào hồng rụng thắm rời chẳng đau 歇𠳒首腹懇求,hết lời thú phục khẩn cầu 捥𦝄𡶀覩梏頭𧖱沙,uốn lưng thịt đổ cất đầu máu sa 浪碎㤕分婵󰜏,rằng tôi chút phận đàn bà 渃𡽫󰡞𫔳󰡞茹旦低,nước non lìa cửa lìa nhà đến đây 悲除𤯩托扵𢬣,bây giờ sống thác ở tay 身尼㐌旦世尼時催,thân này đã đến thế này thì thôi 仍碎󰡏咤之碎,nhưng tôi có sá chi tôi 分碎停丕本㝵低󰠳,phận tôi đành vậy vốn người để đâu 身𧐖包管壈頭,thân lươn bao quản lấm đầu 𡮍𢚸貞白自𨍦拱徐,chút lòng trinh bạch từ sau cũng chừa 特𠳒媒買隨机,được lời mụ mới tuỳ cơ 扒𠊛保領扒祠供招,bắt người bảo lĩnh bắt tờ cung chiêu 排𦠘󰡏妸馬娇,bày vai có ả mã kiều 悴娘𦋦買打料𠹾端,xót nàng ra mới đánh liều chịu đoan 媒強計日計寬,mụ càng kể nhặt kể khoan 頓摷旦墨燶𮥷買他,đón rào đến mực nồng nàn mới tha 域娘𠓨𢪀冲茹,vực nàng vào nghỉ trong nhà 馬嬌吏𠼯意𦋦𠸕𠳒,mã kiều lại hở ý ra dặn lời 催它默吝時催,thôi đà mắc lận thì thôi 𠫾󰠳𫽄別昆㝵楚卿,đi đâu chẳng biết con người sở khanh 泊情浽㗂楼撑,bạc tình nổi tiếng lầu xanh 𠬠𢬣墫別󰋇梗芙蓉,một tay chôn biết mấy cành phù dung 拖刀立産斫用,đà đao sắp sẵn chước dùng 𨔍之𠬠骨𠬠童初󰅒,lạ gì một cốt một đồng xưa nay 固𠀧𤾓两𢭂𢬣,có ba trăm lạng trao tay 空仍之固傳尼路箕,không dưng chi có chuyện này trò kia 耒𦋦𠭤󰘚卽時,rồi ra trở mặt tức thì 扒𠳒呌渚淶之麻𠁀,bớt lời kêu chớ rầy chi mà đời 娘浪誓説󰠱𠳒,nàng rằng thề thốt nặng lời 󰡏󰠳麻吏固㝵險溇,có đâu mà lại có người hiểm sâu 群登推畧𢪀娄,còn đương suy trước nghĩ sau 󰘚模㐌体於󰠳引𠓨,mặt mo đã thấy ở đâu dẫn vào 楚卿蓮㗂嘹哰,sở khanh lên tiếng rêu rao 喥𦖑娘󰡏昆芇扵低,dọ nghe rằng có con nào ở đây 抛朱眷𫗄𫫵𦝄,phao cho quyến gió rủ mây 唉𫀅固別󰘚尼󰑼埃,hãy xem có biết mặt này là ai 娘浪催󰡫時催,nàng rằng thôi thế thì thôi 浪空時拱𪡔𠳒浪空,rằng không thì cũng la trời rằng không 楚卿咶噒同同,sở khanh quát mắng đùng đùng 𨀈𠓨皮立恃䧺𦋦𢬣,bước vào vừa rắp thị hùng ra tay 娘浪𡗶尔固咍,nàng rằng trời nhẽ có hay 眷鶧𫫵燕事尼在埃,quyến anh rủ yến sự này tại ai 󰝡𠊛𢩽𫴋井台,đem người dẩy xuống giếng thơi 呐耒耒吏咹𠳒特𣦍,nói rồi rồi lại ăn lời được ngay 群箋昔越扵𢬣,còn tiên tích việt ở tay 𤑟𤉜󰘚󰀎󰘚尼渚埃,rõ ràng mặt ấy mặt này chớ ai 𠳒𣦍冬󰘚冲外,lời ngay đông mặt trong ngoài 埃埃拱𡃍󰘚㝵󰟁良,ai ai cũng gớm mặt người vô lương 𥢆情案㐌𤑟𤉜,riêng tình án đã rõ ràng 唋從𢪀買劍塘操𨆢,dơ tuồng nghỉ mới kiếm đường tháo lui 󰟀𥢆𥢆仍湥洡,buồng riêng riêng những sụt sùi 󰀩身麻吏唅𠿯朱身,nghĩ thân mà lại ngậm ngùi cho thân 惜台冲這𤽸銀,tiếc thay trong giá trắng ngần 旦󰘩塵拱󰘩塵如埃,đến phong trần cũng phong trần như ai 粃盃拱𠬠刼𠊚,tẻ vui cũng một kiếp người 紅顔沛眾扵𠁀買𠱋,hồng nhan phải giống ở đời mãi ru 刼初㐌唪塘修,kiếp xưa đã vụng đường tu 刼尼庄矫填蒲買吹,kiếp này chẳng kẻo đền bù mới xuôi 酉牢𤭸㐌侶耒,dẫu sao bình đã vỡ rồi 𥙩身麻者女𠁀朱衝,lấy thân mà giả nợ đời cho xong 皮旬月郎𦎛冲,vừa tuần nguyệt sáng gương trong 秀󰜏聘吏從容吲𠻀,tú bà sính lại thong dong dặn dò 芸󱉁拱𡗋功夫,nghề chơi cũng lắm công phu 昆㝵些沛別朱覩調,con người ta phải biết cho đủ điều 娘浪湄𫗄㕸韶,nàng rằng mưa gió dập dìu 料身時拱沛料世催,liều thân thì cũng phải liều thế thôi 媒浪埃拱如埃,mụ rằng ai cũng như ai 㝵些埃固钱𢙇旦低,người ta ai có tiền hoài đến đây 扵冲群𡗋調咍,ở trong còn lắm điều hay 挼店怯𨷑挼𣈜𥢆終,nỗi đêm khép mở nỗi ngày riêng chung 尼昆属𥙩爫𢚸,này con thuộc lấy làm lòng 鑅外𬙞𡦂鑅冲糁芸,vành ngoài bảy chữ vành trong tám nghề 󱉁朱柳󰇏花吱,chơi cho liễu chán hoa chê 朱𡑝六𥒥朱迷敏𠁀,cho lăn lóc đá cho mê mẫn đời 欺𦖑杳欺湿㝵,khi khoé hạnh khi nét ngài 欺吟𬢱月欺唭𠹳花,khi ngâm ngợi nguyệt khi cười cợt hoa 調󰑼芸業冲茹,đều là nghề nghiệp trong nhà 覩銀意湿買󰑼㝵𤐝,đủ ngần ấy nết mới là người soi 哙頭𠳐代󰋇𠳒,cúi đầu vâng dạy mấy lời 羕珠󰞺月羕派朝紅,dường chau nét nguyệt dường phai chiều hồng 仍𦖑呐㐌𢢆樁,những nghe nói đã thẹn thùng 渃𠁀𡗋挼𨔍𨓡汔溪,nước đời lắm nỗi lạ lùng khắt khe 淬𠇮擧閣房圭,xót mình cửa các phòng khuê 捛𢚸𭓇𥙩仍芸業台,vỡ lòng học lấy những nghề nghiệp hay 窖󰑼󰘚惮𫵇𠫅,khéo là mặt dạn mày dày 刼㝵㐌旦世尼時催,kiếp người đã đến thế này thì thôi 傷咍身分落類,thương thay thân phận lạc loài 酉牢拱扵𢬣㝵別牢,dẫu sao cũng ở tay người biết sao 楼撑買𢷀帳桃,lầu xanh mới rủ trướng đào 強撩價玉強高品㝵,càng treo giá ngọc càng cao phẩm người 別包𧊉也蜂淶,biết bao bướm lả ong lơi 局醝苔𣎃陣唭卒店,cuộc say đầy tháng trận cười suốt đêm 習耀𦲿𫗄梗𪀄,dập dìu lá gió cành chim 󰉺迻宋玉最尋長卿,sớm đưa tống ngọc tối tìm trường khanh 欺醒𨢇六殘更,khi tỉnh rượu lúc tàn canh 秩𠇮𠇮吏傷𠇮淬車,giật mình mình lại thương mình xót xa 欺牢封錦𢷀𬗢,khi sao phong gấm rủ là 除牢散作如花𡨌塘,giờ sao tan tác như hoa giữa đường 󰘚牢𠫅𫗄磾霜,mặt sao dày gió dạn sương 身牢𧊉󱋓蜂𠴔闭身,thân sao bướm chán ong chường bấy thân 默㝵湄楚𫡮秦,mặc người mưa sở mây tần 仍𠇮芇別固春󰑼之,những mình nào biết có xuân là gì 隊畨𫗄𢭸花掑,đòi phen gió tựa hoa kề 姅簾雪唅𦊚夏𦝄偷,nửa rèm tuyết ngậm bốn hè trăng thâu 景芇景庄刀愁,cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu 㝵忿景固盃󰠳包徐,người buồn cảnh có vui đâu bao giờ 隊畨湿𦘧句䜹,đòi phen nét vẽ câu thơ 宫琹𥪝月渃箕𠁑花,cung cầm trong nguyệt nước cờ dưới hoa 盃󰑼盃強矫󰑼,vui là vui gượng kẻo là 埃知音妬漫麻貝埃,ai tri âm đó mặn mà với ai 徐唹𫗄竹湄梅,thờ ơ gió trúc mưa mai 菫󰡣𤾓挼搥埋𠬠身,ngẩn ngơ trăm nỗi dùi mài một thân 𤋾𢚸隊段賒𧵆,ôm lòng đòi đoạn xa gần 庄紆麻󰑚庄𢴍麻𤴬,chẳng vò mà rối chẳng dần mà đau 汝恩𠃩𡦂高溇,nhớ ơn chín chữ cao sâu 𠬠㝵𠬠我䏾橷斜斜,một ngày một ngã bóng dâu tà tà 埮𠦳渃瀋𡽫賒,dặm nghìn nước thẳm non xa 𢪀󰠳身分昆𦋦世尼,nghĩ đâu thân phận con ra thế này 𡑝槐堆拙䜹𬏝,sân hoè đôi chút thơ ngây 珍甘埃几拖台󰜋𠇮,trân cam ai kẻ đỡ thay việc mình 𢖵𠳒願約三生,nhớ lời nguyện ước ba sinh 賒吹埃󰡏別情庒埃,xa xôi ai có biết tình chăng ai 欺󰡲𠳨柳章臺,khi về hỏi liễu chương đài 梗春㐌𢯏朱㝵專𢬣,cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay 情溇蒙者󰒂𠫅,tình sâu mong giả nghĩa dày 花箕㐌执核尼朱渚,hoa kia đã chắp cây này cho chưa 䋦情隊段紆絲,mối tình đòi đoạn vò tơ 聀鄕䦕𨻫仍𢠩更𨱽,giấc hương quan luống những mơ canh dài 窻紗宇宇方𡗶,song sa võ võ phương trời 󰅒黄昏㐌吏枚昏黄,nay hoàng hôn đã lại mai hôn hoàng 吝吝兎泊鵶鐄,lần lần thỏ bạc ác vàng 拙㝵𥪝会断膓隊干,xót người trong hội đoạn trường đòi cơn 㐌朱𥙩𡦂紅顔,đã cho lấy chữ hồng nhan 爫朱朱害朱殘朱斤,làm cho cho hại cho tàn cho cân 㐌苔𠓨刼󰘩塵,đã đày vào kiếp phong trần 牢朱叕辱𠬠吝買傕,sao cho xuyết nhục một lần mới thôi 客遊俸固𠬠㝵,khách du bỗng có một người 其心户束拱𩑛書香,kỳ tâm họ thúc cũng loài thư hương 本㝵縣錫州常,vốn người huyện tích châu thường 蹺嚴親𨷑𡾵行臨淄,theo nghiêm thân mở ngôi hàng lâm tri 花魁慕㗂翹兒,hoa khôi mộ tiếng kiều nhi 帖紅尋旦香圭𠳚𠓨,thiếp hồng tìm đến hương khuê gửi vào 帳蘇夾󰘚花桃,trướng tô giáp mặt hoa đào 𨤔芇庄漫󰞺芇庄扵,vẻ nào chẳng mặn nét nào chẳng ưa 海棠蔓蔓梗󰡯,hải đường mởn mởn cành tơ 𣈜春強𫗄強湄強燶,ngày xuân càng gió càng mưa càng nồng 月花花月󰞽燶,nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng 店春埃易扲𢚸特庄,đêm xuân ai dễ cầm lòng được chăng 𨔍之声氣󰠋恒,lạ gì thanh khí nhẽ hằng 𠬠𦀊𠬠𥾾埃𢬂朱𦋦,một dây một buộc ai giằng cho ra 𣌋桃最槾憐󰑼,sớm đào tối mận lân la 畧群𦝄𫗄娄𦋦𥒥鐄,trước còn trăng gió sau ra đá vàng 擛牢埋敏𨔍羕,dịp sao may mắn lạ dường 吏皮及曠嚴堂吏圭,lại vừa gặp khoảng nghiêm đường lại quê 生強𠬠醒𨑮迷,sinh càng một tỉnh mười mê 𣈜春𡗋六𠫾米貝春,ngày xuân lắm lúc quên về với xuân 欺𫗄阁欺𦝄𡑝,khi gió gác khi trăng sân 瓢仙篤𨢇勾神浽䜹,bầu tiên dốc rượu câu thần nối thơ 欺香𣌋欺𫡮昉,khi hương sớm khi mây trưa 盘𡆫馭渃塘絲和弹,bàn vây lừa nước đường tơ hoạ đàn 疲𢠩冲局追歡,mệt mờ trong cuộc truy hoan 強悁属󰞺強𢺤𢬢情,càng quen thuộc nết càng dan díu tình 𨔍朱丐㳥傾城,lạ cho cái sóng khuynh thành 爫朱覩舘漂亭如󱉁,làm cho đổ quán xiêu đình như chơi 束生悁󰞺卜淶,thúc sinh quen nết bốc rời 𤾓𠦳覩𠬠陣唭如空,trăm nghìn đổ một trận cười như không 媒強蘇綠捽紅,mụ càng tô lục chuốt hồng 𧖱貪哎𧡊唏銅時迷,máu tham ngửi thấy hơi đồng thì mê 󰡎𦝄鵑㐌哙夏,dưới trăng quyên đã gọi hè 頭墻焒榴󰟧𤍶󰠐󱖮,đầu tường lửa lựu lập loè đâm bông 房𬗢沛𣇜從容,phòng la phải buổi thong dong 湯香󰡦幅帳紅泟花,thang hương rủ bức trướng hồng sạch hoa 𤑟𤉜冲玉𤽸牙,rõ ràng trong ngọc trắng ngà 𠫅𠫅産𤒘𠬠座天然,dày dày sẵn đúc một toà thiên nhiên 生強𤏣󰞺強𠸦,sinh càng tỏ nét càng khen 寓情𢬣草𠬠偏律唐,ngụ tình tay thảo một thiên luật đường 娘浪𠳐別𢚸払,nàng rằng vâng biết lòng chàng 𠳒行珠玉行𠳒錦絩,lời lời châu ngọc hàng hàng gấm thêu 咍㘋󰠋拱浽貂,hay hèn nhẽ cũng nối điêu 浽生𢪀𠬠𠄩調昂昂,nỗi quê nghĩ một hai điều ngang ngang 𢚸群𠳚盎𫡮鐄,lòng còn gửi áng mây vàng 絆外嗔唉𠹾払歆󰅒,bấn ngòi xin hãy chịu chàng hôm nay 浪牢呐𨔍𨓡台,rằng sao nói lạ lùng thay 梗箕庄沛桧尼麻𦋦,cành kia chẳng phải cỗi này mà ra 娘強悴突秋波,nàng càng tủi dột thu ba 断膓録意󰇾麻盆星,đoạn trường lục ấy dở mà buồn tênh 妾如花㐌离梗,thiếp như hoa đã lìa cành 払如昆𧊉吕鑅麻󱉁,chàng như con bướm lựả vành mà chơi 主春仃㐌󰡏尼,chúa xuân đành đã có nơi 𥐆𣈜催渚𨱽𠳒爫之,vắn ngày thôi chớ dài lời làm chi 生浪自課相知,sinh rằng từ thuở tương tri 𬌓𥢆𥢆仍𥘀爲渃𡽫,tấm riêng riêng những nặng vì nước non 𤾓𢆥併局𣃲𧷺,trăm năm tính cuộc vuông tròn 沛𢲛朱旦𦰟源㴖滝,phải dò cho đến ngọn nguồn ngác sông 娘浪𬮙隊恩𢚸,nàng rằng muôn đội ơn lòng 㤕𠲖边娶边從易󰠳,xót e bên thú bên tòng dễ đâu 平康拫那闭𥹰,bình khang nấn ná bấy lâu 腰花腰特𠬠牟點粧,yêu hoa yêu được một màu điểm trang 耒𫥨𣳮粉𢭂香,rồi ra rữa phấn xao hương 𢚸箕𪧚特常常買庄,lòng kia giữ được thường thường mãi chăng 𡲤冲㙴桂宫𦝄,vả trong thềm quế cung trăng 主張打㐌姉姮扵冲,chủ trương đành đã chị hằng ở trong 闭𥹰康潔帶同,bấy lâu khăng khít dải đồng 添㝵㝵拱支𢚸貞西,thêm người người cũng chia lòng riêng tây 尾之𡭧分瓢𫡮,vĩ chi chút phận bèo mây 爫朱𣷭爱欺苔欺潙,làm cho bể ái khi đầy khi vơi 𤾓調昂󰏟爲碎,trăm điều ngang ngửa vì tôi 身𢖖埃𠹾罪𡗶𧘇朱,thân sau ai chịu tội trời ấy cho 如払杏凭𢬣孤,như chàng có vững tay co 𨑮分拱荅店朱𠬠𠄽,mười phần cũng đắp điếm cho một vài 世冲由𢀲欣外,thế trong dù lớn hơn ngoài 畧唅獅子𠳚㝵藤𦲿,trước hàm sư tử gửi người đằng la 𪭯頭淪󰡎𠃅茹,cúi đầu luồn dưới mái nhà 󰖷咮吏罪平𠀧焒燶,giấm chua lại tội bằng ba lửa nồng 扵𨕭群固茹椿,ở trên còn có nhà thung 𢚸𨕭𬂙𬺗別𢚸杏傷,lòng trên trông xuống biết lòng có thương 咤之柳𡉦花墻,sá chi liễu ngõ hoa tường 楼撑吏補𦋦坊楼撑,lầu xanh lại bỏ ra phường lầu xanh 吏強洳羕𤵺形,lại càng dơ dáng dại hình 停身分妾𢪀名價払,đành thân phận thiếp ngại danh giá chàng 傷牢朱院時傷,thương sao cho vẹn thì thương 併牢朱論每塘時𠳐,tính sao cho trọn mọi đường thì vâng 生浪咍呐提澄,sinh rằng hay nói đè chừng 𢚸低𢚸帝渚曾咍牢,lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao 塘賒渚𪟽吳󰍈,đường xa chớ ngại ngô lào 𤾓調唉㨿𬂙𠓨𠬠些,trăm điều hãy cứ trông vào một ta 㐌𧵆之󰡏調賒,đã gần chi có điều xa 𥒥鐄拱决󰘩波拱料,đá vàng cũng quyết phong ba cũng liều 拱饒根紊旦調,cùng nhau căn vặn đến điều 指𡽫誓𣷭𥘀招旦𠳒,chỉ non thề bể nặng gieo đến lời 𠰚𡽫店𥐆情𨱽,nỉ non đêm vắn tình dài 外軒兎㐌𡽫兑唅𦎛,ngoài hiên thỏ đã non đoài ngậm gương 慢調竹院乘凉,mượn điều trúc viện thừa lương 逴󰡲唉暫𧿫娘𠬠尼,rước về hãy tạm giấu nàng một nơi 󰇏和插産𠄩排,chiến hoà sắp sẵn hai bài 𢚁𢬣柴署摱㝵𠻀󰑼,cậy tay thầy thợ mượn người dò la 半信旦󰘚秀󰜏,bắn tin đến mặt tú bà 輸机媒拱求和敢牢,thua cơ mụ cũng cầu hoà dám sao 𤑟𤉜𧵑引𢬣𢭂,rõ ràng của dẫn tay trao 歷移𠬠帖申𠓨𫔳公,lịch dời một thiếp thân vào cửa công 公私𠄩󰠋調衝,công riêng hai nhẽ đều xong 𨃴仙律㐌脱妄尘埃,gót tiên trót đã thoát vòng trần ai 𠬠茹森合竹梅,một nhà sum họp trúc mai 強溇󰒂𣷭強𨱽情滝,càng sâu nghĩa bể càng dài tình sông 香強㳥焒強燶,hương càng sóng lửa càng nồng 強吹𨤔月強篭牟蓮,càng sôi vẻ nguyệt càng lồng màu sen 姅𢆥唏㗂皮悁,nửa năm hơi tiếng vừa quen 𡑝梧梗碧㐌𢫔𦲿鐄,sân ngô cành biếc đã chen lá vàng 𡏘秋皮扔𥱰霜,hè thu vừa nảy giò sương 車蒲㐌体椿當旦尼,xe bồ đã thấy xuân đường đến nơi 󰘩雷浽陣排排,phong lôi nổi trận bời bời 焠𢚸𠲖唉併排分支,sốt lòng ơi hỡi tính bài phân chia 决𣦍辨白𠬠皮,quyết ngay biện bạch một bề 𠰺朱𦟐粉吏𧗱楼撑,dạy cho má phấn lại về lầu xanh 体𠳒嚴訓伶伶,thấy lời nghiêm huấn rành rành 打料生買𥙩情奈呌,đánh liều sinh mới lấy tình nài kêu 浪昆別罪㐌𡗉,rằng con biết tội đã nhiều 酉浪𩆐𩄰鈽鐐拱甘,dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam 㤕爲𢬣㐌𢪠藍,xót vì tay đã giúng chàm 𤵺耒群別坤爫牢低,dại rồi còn biết khôn làm sao đây 共僥𡲤㗂𠬠𣈜,cùng nhau vả tiếng một ngày 揞琹埃女𢴑𦀊朱停,ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đành 量𨕭决󰝸傷情,lượng trên quyết chẳng thương tình 泊顛催󰡏惜𠇮爫之,bạc đen thôi có tiếc mình làm chi 体𠳒鐄𥒥知知,thấy lời vàng đá tri tri 焠肝𪪳買告脾㪯公,sốt gan ông mới cáo tì cửa công 坦平浽㳥同同,đất bằng nổi sóng đùng đùng 府堂差𦲿票紅催查,phủ đường sai lá phiếu hồng thôi tra 拱僥蹺𨃴差󰡲,cùng nhau theo gót sai nha 双双𠓨畧𡑝花𥛉跪,song song vào trước sân hoa lạy quì 𬂙𨖲󰘚𨫊顛󰔿,trông lên mặt sắt đen sì 立威畧㐌威𫥨󰠱𠳒,lập uy trước đã ra uy nặng lời 妸箕𤵺󰞺󱉁排,gã kia dại nết chơi bời 麻昆㝵意󰑼㝵冬迻,mà con người ấy là người đong đưa 從之花貸香乘,tuồng chi hoa thải hương thừa 慢牟𣘈粉打𩢬昆顛,mượn màu son phấn đánh lừa con đen 推冲情狀原单,suy trong tình trạng nguyên đơn 皮芇時拱渚安皮芇,bề nào thì cũng chưa yên bề nào 法公照案論𠓨,phép công chiếu án luận vào 󰡏𠄩塘意悶牢默𠇮,có hai đường ấy muốn sao mặc mình 𠬠󰑼㨿法加刑,một là cứ phép gia hình 󰜋󰑼吏拠楼撑付󰡲,một là lại cứ lầu xanh phó về 娘浪㐌决𠬠皮,nàng rằng đã quyết một bề 󰔓尼王𥙩絲箕󰋇吝,dện này vương lấy tơ kia mấy lần 濁冲身拱󰑼身,đục trong thân cũng là thân 要䜹𠳐𠹾畧𡑝雷霆,yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình 𠰺浪拠法加刑,dạy rằng cứ phép gia hình 𠀧核秩吏𠬠梗牡丹,ba cây chặt lại một cành mẫu đơn 分仃之敢呌寃,phận đành chi dám kêu oan 桃󰍾𤷄𦟐柳散作眉,đào hoen quẹn má liễu tan tác mày 𠬠𡑝淋葛㐌苔,một sân lầm cát đã đầy 𦎛矑渃水梅𤷍󰑀霜,gương lờ nước thuỷ mai gầy vóc sương 󰀩情払束麻傷,nghĩ tình chàng thúc mà thương 裊車𬂙体𢚸強㤕賒,nẻo xa trông thấy lòng càng xót xa 哭浪寃酷爲些,khóc rằng oan khốc vì ta 󰡏𦖑𠇮畧渚它矫𨍦,có nghe mình trước chả đà kẻo sau 𣴓𢚸󰝸別󰆹溇,cạn lòng chẳng biết nghĩ sâu 底埃𦝄悴花愁爲埃,để ai trăng tủi hoa sầu vì ai 府堂𦖑倘𠓨𦖻,phủ đường nghe thoảng vào tai 動𢚸吏𠲟旦𠳒貞西,động lòng lại gạn đến lời riêng tây 湥洡払買䜹𣦍,sụt sùi chàng mới thưa ngay 頭𡳪吏計事𣈜求𠦳,đầu đuôi lại kể sự ngày cầu thân 娘它併歇賒𧵆,nàng đà tính hết xa gần 自初娘㐌別親固𣈙,từ xưa nàng đã biết thân có rày 在碎称𥙩𠬠碎,tại tôi xứng lấy một tay 底娘朱旦浽尼爲碎,để nàng cho đến nỗi này vì tôi 𦖑𠳒呐共傷𠳒,nghe lời nói cũng thương lời 擛威買𠰺𨷑排解𡆫,dẹp uy mới dạy mở bài giải vi 浪如罕固世時,rằng như hẳn có thế thì 𦝄花仍拱是非別調,trăng hoa nhưng cũng thị phi biết điều 生浪㤕分浡䕯,sinh rằng xót phận bọt bèo 蹺隊拱𡲤𠃣𡗉笔硯,theo đòi cũng vả ít nhiều bút nghiên 唭浪㐌世時𢧚,cười rằng đã thế thì nên 木枷唉此𠬠篇呈芸,mộc già hãy thử một thiên trình nghề 娘𠳐拮笔𢬣題,nàng vâng cất bút tay đề 箋花呈𫏾案批袩詳,tiên hoa trình trước án phê xem tường 𠸦浪價𤁕盛唐,khen rằng giá lạt thịnh đường 才尼色意𠦳鐄渚斤,tài này sắc ấy nghìn vàng chưa cân 实󰑼才子佳人,thực là tài tử giai nhân 朱陳芇固朱陳芇欣,châu trần nào có châu trần nào hơn 催停卓󰇾摸𪬡,thôi đừng chác dữ mua hờn 爫之呂揲朱弹昂宫,làm chi lỡ nhịp cho đàn ngang cung 㐌迻旦畧㪯公,đã đưa đến trước cửa công 外時󰑼𨤧双冲󰑼情,ngoài thì là nhẽ song trong là tình 妯昆冲道家庭,dâu con trong đạo gia đình 催時揲浽不平󰑼衝,thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong 急時懺所礼公,kíp thì sắm sửa lễ công 轎花精𩙌𤒘紅點牢,kiệu hoa tinh gió đuốc hồng điểm sao 排行鼓舞𠮿嗃,bày hàng cổ vũ xôn xao 双双迻細帳桃聘堆,song song đưa tới trướng đào sánh đôi 傷爲湿重爲才,thương vì nết trọng vì tài 束𪪳催拱擛𠳒󰘩波,thúc ông thôi cũng dẹp lời phong ba 惠香𠶗󱋨𠬠茹,huệ hương sực nức một nhà 曾荄䔲吏漫𣻕欣初,từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa 𠻵𠸟𨢇󰉺掑𣆐,mảng vui rượu sớm cờ trưa 桃㐌𠖤審蓮皮扔撑,đào đà bay thắm sen vừa nảy xanh 帳糊永尾店清,trướng hồ vắng vẻ đêm thanh 𠲖情娘買排情貞終,e tình nàng mới bày tình riêng chung 分蒲自院𡦂從,phận bồ từ vẹn chữ tòng 対台鴈亇㐌拱苔年,đổi thay nhạn cá đã cùng đầy niên 信茹𣈜𠬠󰠐信,tin nhà ngày một thầm tin 慢情葛藟𤁕情糟糠,mặn tình cát luỹ lạt tình tao khang 𢪀𦋦实拱𢧚󰟯,nghĩ ra thật cũng nên dường 沁唏埃几𪧚床朱些,tăm hơi ai kẻ giữ giàng cho ta 濫𦖑几𢀲冲茹,trộm nghe kẻ lớn trong nhà 扵𠓨囷法呐𫥨䋦𦀾,ở vào khuôn phép nói ra mối giường 𠲖咍仍胣非常,e thay những dạ phi thường 易𠻀󰟱波坤量䏾滝,dễ dò rốn bể khôn lường bụng sông 麻些卒𠬠𢆥𣳔,mà ta suốt một năm ròng 世芇拱庄酉戎特芇,thế nào cũng chẳng giấu giung được nào 悲除渚𤏣消耗,bây giờ chưa tỏ tiêu hao 或󰑼冲󰡏爫牢庄󰑼,hoặc là trong có làm sao chăng là 嗔払料急吏茹,xin chàng liệu kíp lại nhà 畧󰑼𢢲意娄些別情,trước là đẹp ý sau ta biết tình 店𣈜𪧚墨𭔰觥,đêm ngày giữ mực giấu quanh 𣈙吝埋呂如形渚通,rày lần mai lữa như hình chưa thông 𦖑𠳒勸𠴗從容,nghe lời khuyên dỗ thong dong 定𢚸生買决情回裝,định lòng sinh mới quyết lòng hồi trang 𠓇𦋦𠳚旦椿堂,rạng ra gửi đến xuân đường 束𪪳拱倍󰖢払宁家,thúc ông cũng vội giục chàng ninh gia 践迻𠬠󱋓𬮦河,tiễn đưa một chén quan hà 春亭脱㐌遁𦋦臯亭,xuân đình thoắt đã dạo ra cao đình 秦滝𠬠带撑撑,sông tần một dải xanh xanh 雷催坡柳󰋇梗楊䦕,loi thoi bờ liễu mấy cành dương quan 扲𢬣𨱽咀𥐆嘆,cầm tay dài thở ngắn than 支配𪟽戰合散喭𠳒,chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn lời 娘浪𡽫渃賒𣾺,nàng rằng non nước xa khơi 牢朱冲蔭時外買淹,sao cho trong ấm thì ngoài mới êm 易𤍶𦀫𧺁侖金,dễ loà yếm thắm trôn kim 爫之氷󰘚扒𪀄苦𢚸,làm chi bưng mặt bắt chim khó lòng 堆些拙󰒂刀蓬,đôi ta chút nghĩa đèo bồng 旦茹畧-呐崇朱明,đến nhà trước liệu nói sòng cho minh 油欺湄𫗄不平,dù khi mưa gió bất bình 𢀲停威𢀲碎停分碎,lớn đành uy lớn tôi đành phận tôi 欣調𧿫虐𧿫吹,hơn điều giấu ngược giấu xuôi 吏恾仍𭛣󰟴𡗶旦𨍦,lại mang những việc tày trời đến sau 傷饒嗔𠯆吝饒,thương nhau xin nhớ lời nhau 𢆥迡拱庄𠫾󰠳麻迡,năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầy 󱋓迻𠯆𩛷吝󰅒,chén đưa nhớ bữa lần nay 󱋓𢜠嗔待店尼𫷜𨍦,chén mừng xin đợi đêm này năm sau 𠊛蓮馭几支袍,người lên ngựa kẻ chia bâu 棱󰊈秋㐌染牟䦕山,rừng phong thu đã nhuốm màu quan san 琰紅󰣟捲征鞍,dặm hồng bụi cuốn chinh an 𬂙㝵㐌屈󰋇岸核撑,trông người đã khuất mấy ngàn cây xanh 㝵米隻䏾𠄼更,người về chiếc bóng năm canh 几𠫾𬮙埮𠬠𠇮坡配,kẻ đi muôn dặm một mình pha phôi 暈𦝄埃仕爫堆,vừng trăng ai sẻ làm đôi 姅印襘隻姅𤐝埮長,nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường 計之仍浽肓塘,kể chi những nỗi dọc đường 󰟀冲尼浽主張扵茹,buồng trong lại nỗi chủ trương ở nhà 本𣳔户宦名家,vốn dòng họ hoạn danh gia 昆官吏部哙󰑼宦姐,con quan lại bộ gọi là hoạn thư 緣騰順裊󰊄迻,duyên đằng thuận nẻo gió đưa 拱払結󰖥-絲仍𣈜,cùng chàng kết tóc xe tơ những ngày 扵咹時󰞺拱咍,ở ăn thì nết cũng hay 呐調𦀾𦄾時𢬣拱𫅷,nói điều ràng buộc thì tay cũng già 自𦖑園買添花,từ nghe vườn mới thêm hoa 𠰘㝵㐌𡗋信茹時空,miệng người đã lắm tin nhà thì không 焒心強拉強燶,lửa tâm càng dập càng nồng 𠻆㝵顛泊𦋦𢚸𦝄花,giận người đen bạc ra lòng trăng hoa 󰂇平首实拱些,ví bằng thú thật cùng ta 󰠃容几󰡎買󰑼塘𨕭,cũng dung kẻ dưới mới là đường trên 𤵺之庄𪧚𥙩𪤍,dại chi chẳng giữ lấy nền 卒之麻聀㗂悭𠓨𠇮,tốt chi mà chác tiếng ghen vào mình 吏群氷扒𭔰觥,lại còn bưng bít giấu quanh 爫之仍𫗁𥘷𬎸󱋨唭,làm chi những thói trẻ ranh nực cười 併浪隔󰘚屈𠳒,tính rằng cách mặt khuất lời 𭔰些些共料排󱃙朱,giấu ta ta cũng liệu bài giấu cho 𢗼之𭛣意麻𢗼,lo gì việc ấy mà lo 蜆𥪝𠰘󱋓󰡏補𠫾󰠳,kiến trong miệng chén có bò đi đâu 爫朱𥚆庄特饒,làm cho nhìn chẳng được nhau 爫朱苔墮拮頭拯𨖲,làm cho đày đoạ cất đầu chẳng lên 爫朱𬂙体眼前,làm cho trông thấy nhãn tiền 朱㝵𠽄板半船別𢬣,cho người thăm ván bán thuyền biết tay 𥪝𢚸謹󰝸埃咍,trong lòng kín chẳng ai hay 外𦖻底默𫗄悲𠃅外,ngoài tai để mặc gió bay mé ngoài 𥪝𢚸謹󰝸埃咍,trong lòng kín chẳng ai hay 𫫗信意拱料排新功,mách tin ý cũng liệu bài tân công 小姐浽陣同同,tiểu thư nổi giận đùng đùng 𡃍咍絩𦂾𫥨𢚸撩𤽗,gớm thay thêu dệt ra lòng trêu ngươi 郎君芇沛如埃,lang quân nào phải như ai 調尼罕𪽝仍𠊛是非,điều này hẳn bởi những người thị phi 倍鐄爫𭁈𦋦威,vội vàng làm dữ ra uy 𠀲時𡲤𠰘󰡗時𢯏𪘵,đứa thì vả miệng gã thì bẻ răng 𠀲時𡲤𠰘󰡗時𢯏𪘵,đứa thì vả miệng gã thì bẻ răng 芇埃群敢呐能𠬠𠳒,nào ai còn dám nói năng một lời 󰟀桃𣌉𣋽清台,buồng thêu khuya sớm thảnh thơi 𦋦𠓨𠬠墨呐唭如空,ra vào một mực nói cười như không 店𣈜𢚸仍吲𢚸,đêm ngày lòng những dặn lòng 生它󰡲旦楼紅󰡎鞍,sinh đà về đến lầu hồng xuống yên 𠳒散合浽寒暄,lời tan hợp nỗi hàn huyên 𡦂情強󰚷𡦂緣強燶,chữ tình càng mặn chữ duyên càng nồng 洗尘盃󱋓從容,tẩy trần vui chén thong dong 浽𢚸埃扵𥪝𢚸麻𦋦,nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra 払󰡲𫀅意思茹,chàng về xem ý tứ nhà 事𠇮拱拉隣󰑼𤋵排,sự mình cũng rắp lân la giải bày 󰋇番唭醒呐醝,mấy phen cười tỉnh nói say 󰖥絲庄動𡮳埋事情,tóc tơ chẳng động mảy may sự tình 𢪀󰑼氷謹𠰘󰜍,nghĩ là bưng kín miệng bình 芇埃󰡏考麻𠇮吏称,nào ai có khảo mà mình đã xưng 仍󰑼𠲖邑用孕,những là e ấp dùng dằng 捽𦀊𢜝女動棱吏催,rút dây sợ nữa động rừng lại thôi 󰡏欺盃傳摸唭,có khi vui chuyện mua cười 小姐吏󰇥仍調󰠳󰠳,tiểu thư lại giở những lời đâu đâu 浪冲玉𥒥鐄鍮,rằng trong ngọc đá vàng thau 𨑮分些㐌信饒奇𨑮,mười phần ta đã tin nhau cả mười 𠸦朱仍𠰘容𨱽,khen cho những miệng dông dài 𧊉蜂吏達仍調󰣁箕,bướm ong lại đặt những lời nọ kia 妾油䏾庄咍推,thiếp dù vụng chẳng hay suy 㐌涂䏾󰆹吏碑𠰘唭,đã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cười 体𠳒統請如󱉁,thấy lời thủng thỉnh như chơi 順𠳒払拱呐吹扡扽,thuận lời chàng cũng nói xuôi đỡ đòn 仍󰑼唭粉𠹳𣘈,những là cười phấn cợt son 畑𣅘鍾䏾𦝄𧷺聘𦠘,đèn khuya chung bóng trăng tròn sánh vai 𡽫春蓴䱛变味,non xuân thuần vược bén mùi 汫鐄㐌扔𠬠𠄽信梧,giếng vàng đã nẩy một vài tin ngô 鄭念𠯆景江湖,chạnh niềm nhớ cảnh giang hồ 𠬠念䦕塞󰋇務𫗄𦝄,một niềm quan tái mấy mùa gió trăng 情貞渚敢𠯇𪘵,tình riêng chưa dám rỉ răng 小姐畧㐌料澄乳戈,tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua 隔𠄼𫡮泊賒賒,cách năm mây bạc xa xa 臨淄拱沛併調晨昏,lâm tri cũng phải tính mà thần hôn 特𠳒如𨷑𡬷𣘈,được lời như mở tấc son 𨀒󰙃𬆅𫮇渃𡽫春㝵,vó câu thẳng ruổi nước non xuân người 竜冬底渃印𡗶,long lanh đáy nước in trời 城磋𤌋碧𡽫披䏾鐄,thành xây khói biếc non phơi bóng vàng 唏󰙃皮𢶢埮長,vó câu vừa gióng dặm trường 車香娘㐌順塘歸寧,xe hương nàng đã thuận đường quy ninh 䜹茹萱歇每情,thưa nhà huyên hết mọi tình 浽払扵泊浽𠇮𠹾顛,nỗi chàng ở bạc nỗi mình chịu đen 𢪀浪恨𤴪𪬡悭,nghĩ rằng giận ghẻ hờn ghen 醜払麻󰡏埃𠸦之𠇮,xấu chàng mà có ai khen chi mình 丕𢧚𥋓󰘚爫清,vậy nên ngảnh mặt làm thinh 謀高本㐌󰡥伶仍𣈜,mưu cao vốn đã rắp ranh những ngày 臨淄塘步𣎃迡,lâm tri đường bộ tháng chầy 麻塘海道𨖅𣦍時𧵆,mà đường hải đạo sang ngay thì gần 扽船攎󰘚家人,dọn thuyền lựa mặt gia nhân 唉󰝡𦀊赤纀蹎娘𧗱,hãy đem dây xích buộc chân nàng về 爫朱朱𤻻朱迷,làm cho cho mệt cho mê 爫朱𤴬疸𠲖提朱󰏤,làm cho đau đớn ê chề cho coi 畧朱補恄仍㝵,trước cho bõ ghét những người 畧朱底𠬠路唭󰡲娄,sau cho để một trò cười về sau 夫人𠸦斫拱牟,phu nhân khen chước cũng mầu 朝昆買𠰺默油𦋦𢬣,chiều con mới dạy mặc dầu ra tay 所郎帆𫗄撩𫡮,sửa sang buồm gió lèo mây 犬鷹吏𪮙𠬠𠄽棍光,khuyển ưng lại chọn một vài côn quang 吲𠻀歇各每塘,dặn dò hết các mọi đường 順風𠬠𦲿𣾼𨖅𣷷󰟴,thuận phong một lá vượt sang bến tề 娘自隻䏾窻𦂛,nàng từ chiếc bóng song the 塘箕浽怒如支䋦愁,đường kia nỗi nọ như chia mối sầu 䏾桑㐌熾昂頭,bóng tang đã xế ngang đầu 別󰠳蔭冷別󰠳𠮾裴,biết đâu ấm lạnh biết đâu ngọt bùi 𩅘誓㐌枕觥𦠘,tóc thề đã chấm quanh vai 芇𠳒𡽫渃芇𠳒鉄𣘈,nào lời non nước nào lời sắt son 𦼜󰡄𡮍分昆昆,sắn bìm chút phận con con 香緣別󰡏𣃲𧷺朱庄,hương duyên biết có vuông tròn cho chăng 身牢𡗉按不平,thân sao nhiều án bất bằng 料如宫廣姉姮𢪀㝹,liều như cung quảng chị hằng nghĩ nao 店秋𫗄律窻桃,đêm thu gió lọt song đào 姅鑅𦝄缺𠀧牢𡨌𡗶,nửa vành trăng khuyết ba sao giữa trời 󰠱香旦畧天臺,nén hương đến trước thiên đài 挼𢚸懇渚𣴓𠳒云云,nỗi lòng khấn chửa cạn lời vân vân 𠁑花𧻭𠎪惡人,dưới hoa dậy lũ ác nhân 喑喑哭鬼󰟹神木𫥨,ầm ầm khốc quỷ kinh thần mọc ra 苔𡑝鎌捽𤎜𤍶,đầy sân gươm tuốt sáng loà 失󰟹娘渚別浪爫牢,thất kinh nàng chửa biết là làm sao 𬟥迷󰠳率洒𠓨,thuốc mê đâu thoắt tưới vào 𢠩恾如聀占包別之,mơ màng như giấc chiêm bao biết gì 𧿆𣦍𨖲馭即時,dẫy ngay lên ngựa tức thì 房桃院󰀋𦊚皮焒炵,phòng đào viện sách bốn bề lửa chong 産屍無主边滝,sẵn thây vô chủ bên sông 󰝂𠓨底妬吝崇埃台,đem vào để đó lẫn sòng ai hay 碎隊魄落魂𠖤,tôi đòi phách lạc hồn bay 坡乾蓓𦹵㭲核隐𠇮,pha càn bụi cỏ gốc cây ẩn mình 束翁茹拱𧵆觥,thúc ông nhà cũng gần quanh 秩𬂙𦰟焒失󰟹𣳔涞,chợt trông ngọn lửa thất kinh rụng rời 伵柴𧼋𣦎旦尼,tớ thầy chạy thẳng đến nơi 哉排洒焒尋㝵劳嗃,tơi bời tưới lửa tìm người lao xao 𫗄嵩𦰟焒強高,gió tung ngọn lửa càng cao 碎隊尋覩娘芇体󰠳,tôi đòi tìm đủ nàng nào thấy đâu 歇虚歇海𥚆饒,hớt hơ hớt hải nhìn nhau 汫溇蓓葚畧娄尋光,giếng sâu bụi rậm trước sau tìm quàng 𧼋𦋦准󱀄房香,chạy ra chốn cũ phòng hương 𬂙炭体𠬠埬昌𤈜殘,trông than thấy một đống xương cháy tàn 𣦍情埃別謀肝,ngay tình ai biết mưu gian 罕娘催吏󰡏盘浪埃,hẳn nàng thôi lại có bàn rằng ai 束𪪳洡湥𥐆𨱽,thúc ông sùi sụt vắn dài 𢪀昆永尾傷㝵󰞺那,nghĩ con vắng vẻ thương người nết na 遺骸抇𪭯󰡲茹,di hài nhặt gói về nhà 芇󰑼衾歛芇󰑼䘮斎,nào là khâm liệm nào là tang trai 礼常㐌院𠬠𠄩,lễ thường đã vẹn một hai 陸程払拱旦尼闭徐,lục trình chàng cũng đến nơi bấy giờ 𨀈𠓨准󱀄楼䜹,bước vào chốn cũ lầu thơ 招𠇮勿把哭不,gieo mình vật vã khóc than 𨖅茹吒細中堂,sang nhà cha tới trung đường 灵床牌位蜍娘扵𨕭,linh sàng bài vị thờ nàng ở trên 唉喂呐歇事緣,hỡi ôi nói hết sự duyên 絲情𠞹𫆧焒煩𤈜肝,tơ tình đứt ruột lửa phiền cháy gan 招𠇮勿把哭不,gieo mình vật vã khóc than 昆㝵世意托寃世尼,con người thế ấy thác oan thế này 聀浪梅竹吏𡆫,chắc rằng mai trúc lại vầy 埃咍永訣旦𣈜迻饒,ai hay vĩnh quyết đến ngày đưa nhau 傷強𪟽𪟽強𤴬,thương càng nghĩ nghĩ càng đau 易埃拉惨撅愁朱𢣧,dễ ai rấp thảm quạt sầu cho khuây 𧵆沔𦖑󰡏𠬠柴,gần miền nghe có một thầy 𢒎符𦤶鬼高𢬣通玄,phi phù trí quỉ cao tay thông huyền 𨕭三宝𠁑九泉,trên tam bảo dưới cửu tuyền 尋󰠲時拱別信𤑟𤉜,tìm đâu thì cũng biết tin rõ ràng 懺生礼物迻𨖅,sắm sanh lễ vật đưa sang 真尋朱体󰘚娘𠳨嘆,xin tìm cho thấy mặt nàng hỏi han 道人伏畧凈𡊨,đạo nhân phục trước tĩnh đàn 出神𦀊丿渚殘𥘀香,xuất thần giây phút chưa tàn nén hương 阻𧗱明白呐詳,trở về minh bạch nói tường 𩈘娘庄体𭛣娘㐌查,mặt nàng chẳng thấy việc nàng đã tra 𠊛尼󰠱刼寃家,người này nặng kiếp oan gia 群𡗉女𡗋牢它托朱,còn nhiều nợ lắm sao đà thác cho 𠇮宮登默难蘇,mệnh cung đang mắc nạn to 蔑𢆥女買𠽄𠻀特信,một năm nữa mới thăm dò được tin 𠄩边夾󰘚廛廛,hai bên giáp mặt chiền chiền 悶𥚆麻庄敢𥚆𨔍台,muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay 調󰠲呐𨔍󰟯尼,điều đâu nói lạ dường này 事娘󰑼世𠳒柴敢信,sự nàng là thế lời thầy dám tin 庄戈童骨光川,chẳng qua đồng cốt quàng xiên 㝵󰠳麻吏体𨕭𡎝尘,người đâu mà lại thấy trên cõi trần 惜花仍唅𠿯春,tiếc hoa những ngậm ngùi xuân 身尼易吏󰋇吝及仙,thân này dễ lại mấy lần gặp tiên 渃㵢花用㐌安,nước trôi hoa rụng đã yên 咍󰠳地獄扵沔人間,hay đâu địa ngục ở miền nhân gian 犬鵉㐌担謀肝,khuyển ưng đã đắt mưu gian 域娘迻𫴋底安𠁑船,vực nàng đưa xuống để an dưới thuyền 帆高撩𬆅𦑃耑,buồm cao lèo thẳng cánh suyền 提澄縣錫氷沔𣾼𨖅,đè chừng huyện tích băng miền vượt sang 󰇥渡蓮𨍦󱚷堂,dỡ đò lên trước sảnh đường 犬鵉𠄩𠀲納娘𤼸功,khuyển ưng hai đứa nộp nàng dâng công 域娘暫𫴋门房,vực nàng tạm xuống môn phòng 唉群帖帖聀燶渚派,hãy còn thiếp thiếp giấc nồng chưa phai 黄梁𦖑醒魂梅,hoàng lương nghe tỉnh hồn mai 𫔳茹󰠳秩楼臺芇低,cửa nhà đâu mất lâu đài nào đây 徬徨󰇥醒󰇥醝,bàng hoàng dở tỉnh dở say 󱚷𨕭𠻵㗂隊𣦍蓮侯,sảnh trên mắng tiếng đòi ngay lên hầu 了鬟𨕭󰡎𠽖毛,a hoàn trên dưới giục mau 駭䧺娘買蹺𨍦每㝵,hãi hùng nàng mới theo sau mọi người 𥋷𬖉座曠圯𨱽,nhác trông toà thoáng dãy dài 天官家宰󰡏排撩𨖲,thiên quan trủng tể có bài treo trên 平𣈜𤓢𤏧𠄩边,bằng ngày nến thắp hai bên 𨕭床七宝𡎢𨕭𠬠󰜏,trên giường thất bảo ngồi lên một bà 𠲟𠴛𦰟𠳨梗查,gạn gùng ngọn hỏi ngành tra 事𠇮娘㐌拠麻𠳚䜹,sự mình nàng đã cứ mà gởi thưa 不情浽陣𫡮湄,bất tình nổi trận mây mưa 󰂋娘仍󰡔巴蜍悁身,diếc nàng những giống bơ thờ quen thân 昆尼庄沛善人,con này chẳng phải thiện nhân 庄牟遁主時筠論𫯳,chẳng màu trốn chúa thì quân lộn 𦋦從猫𡏢𪂮同,ra tuồng mèo mả cò đồng 𦋦從𨻫縱庄衝皮芇,ra tuồng lúng túng chẳng xong bề nào 㐌󰝂𠇮半㪯蚤,đã đem mình bán cửa tao 吏群共犬爫高砌尼,lại còn khủng khiển làm cao thế này 家法󰠲𥘷怒𠖤,gia pháp đâủ trẻ nọ bay 唉朱𠀧󰁭別𢬣𠬠吝,hãy cho ba chục biết tay một lần 了鬟𨕭󰡎㖡噒,a hoàn trên dưới dạ rân 酉浪𤾓𠰘坤分𨤧-,dẫu rằng trăm miệng khôn phân nhẽ nào 竹棍𦋦飭拉𠓨,trúc côn ra sức chập vào 𦧘芇庄󰞺肝芇庄󰟹,thịt nào chẳng nát gan nào chẳng kinh 㤕台桃李𠬠梗,xót thay đào lý một cành 𠬠畨湄𫗄散情𠬠畨,một phen mưa gió tan tành một phen 花奴傳𠰺対𠸜,hoa nô truyền dạy đổi tên 房絩𠰺押𠓨番侍牌,phòng thêu dạy ép vào phiên thị tì 𦋦𠓨蹺𠎪青衣,ra vào theo lũ thanh y 𣹘油𫡮𰦫䏧𨨲管包,dãi dầu tóc rối da chì quản bao 管家󰡏𠬠媒芇,quản gia có một mụ nào 体㝵体󰞺𦋦𠓨麻傷,thấy người thấy nết ra vào mà thương 欺茶󱋓欺𬟥易,khi chè chén khi thuốc thang 󰝂𠳒方便𨷑塘好生,đem lời phương tiện mở đường hiếu sinh 𠰺浪埋𰦫㐌停,dạy rằng may rủi đã đành 柳蒲𠇮𪧚𥙩𠇮朱台,liễu bồ mình giữ lấy mình cho hay 拱󰑼寃業之低,cũng là oan nghiệp chi đây 沙机買旦势尼𫽄仍,sa cơ mới đến thế này chẳng dưng 扵低𦖻壁脉棱,ở đây tai vách mạch rừng 𧡊埃㝵𫇰拱停𥚆之,thấy ai người cũ cũng đừng nhìn chi 矯欺𩆐𩄰不期,kẻo khi sấm sét bất kỳ 昆蜂丐蜆呌之特寃,con ong cái kiến kêu gì được oan 娘強𥮊玉如滇,nàng càng giỏ ngọc như chan 𩛂𢚸𩛂仍盘桓念西,no lòng no những bàn hoàn niềm tây 󰘩塵刼㐌𠹾苔,phong trần kiếp đã chịu đầy 淋炭拱󰡏次尼平𠄩,lầm than cũng có thứ này bằng hai 爫牢泊󰝸皮傕,làm sao bạc chẳng vừa thôi 󰇿󰇿𥾾買𥙩㝵紅顔,chằng chằng buộc mãi lấy người hồng nhan 㐌停夙債前寃,đã đành túc trái tiền oan 拱料玉󰞺花殘麻之,cũng liều ngọc nát hoa tàn mà chi 仍󰑼娘耨戈時,những là nương náu qua thì 小姐沛𣇜買󰡲寧家,tiểu thư phải buổi mới về ninh gia 媄昆路傳隣󰑼,mẹ con trò chuyện lân la 夫人買噲娘𦋦𠰺𠳒,phu nhân mới gọi nàng ra dạy lời 小姐𠁑帳少㝵,tiểu thư dưới trướng thiếu người 朱󰡲边意蹺隊臺粧,cho về bên ấy theo đòi đài trang 領𠳒娘買蹺𨖅,lĩnh lời nàng mới theo sang 別󰠲地獄天堂󰑼󰠲,biết đâu địa ngục thiên đường là đâu 𣌋𣅘巾󰘚畧頭,sớm khuya khăn mặt lược đầu 分昆候𪧚昆候敢差,phận con hầu giữ con hầu dám sai 沛店唵呵朝𡗶,phải đêm êm ả chiều trời 竹絲𠳨旦芸制每𣈜,trúc tơ hỏi đến nghề chơi mọi ngày 領𠳒娘買𢴑𦀊,lĩnh lời nàng mới dắt dây 𠰚𡽫咱𡁾易醝𢚸㝵,nỉ non thánh thót dễ say lòng người 小姐𫀅拱傷才,tiểu thư xem cũng thương tài 囷威󰟯拱扒𠄽𦊚分,khuôn uy dường cũng bớt vài bốn phân 㪯㝵苔墮㤕身,cửa người đày đoạ xót thân 󰉚󱋔𠰚䏾店恩恨𢚸,sớm năn nỉ bóng đêm ân hận lòng 臨淄󰡑󰒂刃蓬,lâm tri chút nghĩa đèo bòng 渃䕯底𡦂相逢刼𨍦,nước bèo để chữ tương phùng kiếp sau 𦊚方𫡮𤽸𠬠牟,bốn phương mây trắng một màu 󰛎潙故囯別󰠳󰑼茹,trông vời cố quốc biết đâu là nhà 吝吝𣎃淪𣈜戈,lần lần tháng lọn ngày qua 浽𧵆芇別塘車世尼,nỗi gần nào biết đường xa thế này 臨淄自課鴛𠖤,lâm tri từ thủa uyên bay 房空傷几𣎃𣈜隻身,phòng không thương kẻ tháng ngày chiếc thân 眉撑𦝄買印痕,mày xanh trăng mới in ngần 粉乘香󱀄倍分㤕車,phấn thừa hương cũ bội phần xót xa 蓮殘梅吏𦭒花,sen tàn mai lại chiếng hoa 愁𨱽𣈜𥐆冬它郎春,sầu dài ngày vắn đông đà sang xuân 尋󰠲朱体故人,tìm đâu cho thấy cố nhân 𥙩勾運𠇮𪭯寅𢖵傷,lấy câu vận mệnh cổi dần nhớ thương 鄭念𢖵旦家鄕,chạnh niềm nhớ đến gia hương 𢖵圭払吏尋塘深圭,nhớ quê chàng lại tìm đường thăm quê 小姐迍𫔳吔提,tiểu thư đón cửa dã giề 寒暄皮𣴓每皮𧵆賒,hàn huyên vừa cạn mọi bề gần xa 茹香高捲幅羅,nhà hương cao cuốn bức là 房𥪝傳哙娘𦋦𥛉𢜠,phòng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng 𨀈𦋦𠬠𨀈𠬠𨀊,bước ra một bước một dừng 𬂙賒娘㐌𤏣澄裊賒,trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa 沛浪𬋟𤈛畑𤍶,phải rằng nắng quáng đèn loà 𤑟𤉜𡎢妬庄󰑼束生,rõ ràng ngồi đó chẳng là thúc sinh 碑徐情買𤑟情,bây giờ tình mới rõ tình 催催㐌默𠓨𫒥󰝸差,thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai 斫󰠲󰡏斫𨔍𠁀,chước đâu có chước lạ đời 㝵󰠲麻吏󰡏㝵精魔,người đâu mà lại có người tinh ma 𤑟𤉜实侶堆些,rõ ràng thật lứa đôi ta 爫𦋦昆於主茹堆尼,làm ra con ở chúa nhà đôi nơi 皮外噠噠呐唭,bề ngoài thớt thớt nói cười 麻冲岩險𣩂㝵空刀,mà trong nham hiểm chết người không dao 碑除坦𥰊𡗶高,bây giờ đất thấp trời cao 咹爫牢呐爫牢悲除,ăn làm sao nói làm sao bây giờ 強𬂙󰘚強󰡢󰡣,càng trông mặt càng ngẩn ngơ 𫆧蟳隊󰞂如絲󰑚排,ruột tằm đòi đoạn như tơ rối bời 𢜝威敢󰝸𠳐𠳒,sợ uy dám chẳng vâng lời 󱖺頭納𫴋𡑝梅𠬠󱴲,cúi đầu nép xuống sân mai một chiều 生它魄落塊漂,sinh đà phách lạc hồn xiêu 傷喂󰝸沛娘娇扵低,thương ôi chẳng phải nàng kiều ở đây 因爫牢旦󰡫尼,nhân làm sao đến thế này 催催些㐌默𢬣它耒,thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi 𢜝悁敢𠼯𫥨𠳒,sợ quen dám hở ra lời 坤拫湥玉湥洡𡮈沙,khôn ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa 小姐𬂙󰘚𠳨查,tiểu thư trông mặt hỏi tra 買󰡲󰡏𭛣之麻動容,mới về có việc chi mà động dung 生浪孝服皮衝,sinh rằng hiếu phục vừa xong 推𢚸陟𡵆𤴬𢚸冬天,suy lòng trắc dĩ đau lòng chung thiên 𠸦浪孝于㐌𢧚,khen rằng hiếu tử đã nên 洗塵慢󱋓解煩店秋,tẩy trần mượn chén giải phiền đêm thu 㛪𫯳󱋓酢󱋓酬,vợ chồng chén tạc chén thù 扒娘𨅸植持壼𠄩尼,bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi 扒寬扒日旦𠳒,bắt khoan bắt nhặt đến lời 扒跪尽󰘚扒𨑮尽𢬣,bắt quì tận mặt bắt mời tận tay 生強如𤵺如𬏝,sinh càng như dại như ngây 湥𨱽湥𥐆󱋓苔󱋓潙,giọt dài giọt vắn chén đầy chén vơi 𢘩𠫾秩呐秩唭,dửng đi chợt nói chợt cười 告醝払㐌淡排𤎜𦋦,cáo say chàng đã dạm bài lảng ra 小姐倍𠯦昆花,tiểu thư vội thét con hoa 勸払庄𣴓時些󰡏扽,khuyên chàng chẳng cạn thì ta có đòn 生強󰞺𫆧散魂,sinh càng nát ruột tan hồn 󱋓𠶆沛唅蒲丸燥𣦍,chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay 小姐唭醒呐醝,tiểu thư cười tỉnh nói say 渚重局𨢇吏排路󱉁,chưa xong cuộc rượu lại bày trò chơi 浪花奴覩每才,rằng hoa nô đủ mọi tài 版弹呲𨄹𠬠排払𦖑,bản đàn thử dạo một bài chàng nghe 娘它散唤痺迷,nàng đà tán hoán tê mê 𠳐𠳒𦋦𫏾屏𦂛󰟴弹,vâng lời ra trước bình the vặn đàn 𦊚𦀊如哭如嘆,bốn dây như khóc như than 遣㝵蓮蓆拱散󰞺𢚸,khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng 拱沖𠬠㗂絲桐,cùng trong một tiếng tơ đồng 㝵外唭𦵚㝵冲哭󰠐,người ngoài cười nụ người trong khóc thầm 湥珠呂渚坤扲,giọt châu lã chã khôn cầm 𩠴頭払仍拔󰠐湥湘,cúi đầu chàng những gạt thầm giọt tương 小姐吏𠽇𥙩娘,tiểu thư lại nạt lấy nàng 局盃𢭮曲断膓意之,cuộc vui gảy khúc đoạn trường ấy chi 牢󰝸別意思之,sao chẳng biết ý tứ gì 朱払盆𬐒罪時在𤽗,cho chàng buồn bã tội thì tại ngươi 生強惨切徘徊,sinh càng thảm thiết bồi hồi 倍傍強呐強唭朱戈,vội vàng gượng nói gượng cười cho qua 曲𧍰更㐌點𠀧,khúc rồng canh đã điểm ba 小姐𥚆󰘚羕它甘心,tiểu thư nhìn mặt dường đà cam tâm 𢚸貞㕸𠳚𢜠󰠐,lòng riêng khấp khởi mừng thầm 𢝙尼㐌補𤴬吟初󰅒,buồn này đã bõ đau ngầm xưa nay 生時肝𤉗𫆧苔,sinh thì gan héo ruột dày 浽𢚸強𢪀強荄䔲𢚸,nỗi lòng càng nghĩ càng cay đắng lòng 𠊛𠓨鐘𪭯鵉房,người vào chung gối loan phòng 娘𦋦𢭸䏾畑終更𨱽,nàng ra tựa bóng đèn chong canh dài 旦󰅒買別頭𡳪,đến nay mới biết đầu đuôi 𧖱悭󰠲󰡏𨔍𠁀茹悭,máu ghen đâu có lạ đời nhà ghen 斫󰠲𢪊翠𢺺鴛,chước đâu rẽ thuý chia uyên 埃𦋦塘乃埃𥚆特埃,ai ra đường nấy ai nhìn được ai 悲除𠬠域𠬠𠳒,bây giờ một vực một trời 歇調朝𡮶歇調是非,hết điều chiều chuộng hết lời thị phi 珥如苝󰠱如𨨲,nhẹ như bấc nặng như chì 𫽻牢𦋦女群之󰑼緣,gỡ sao ra nợ còn gì là duyên 吕󰟯𡭧分婵娟,lỡ dường chút phận thuyền quyên 𣷭溇㳥奇󰡏全特爲,bể sâu sóng cả có tuyền được vay 𠬠𠇮陰倚店迡,một mình âm ỷ đêm chầy 𥒦油潙渃𬑉苔𠄼更,đĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh 󰉚𣅘候下臺萾,sớm khuya hầu hạ đài doanh 小姐暫󰘚提情𠳨查,tiểu thư chạm mặt đè tình hỏi tra 攎𠳒娘買䜹戈,lựa lời nàng mới thưa qua 沛欺𠇮吏㤕賒浽𠇮,phải khi mình lại xót xa nỗi mình 小姐吏𠳨束生,tiểu thư lại hỏi thúc sinh 忌払查𥙩实情朱㝹,cậy chàng tra lấy thực tình cho nao 生它薩𫆧如胞,sinh đà rát ruột như bào 呐𫥨庄便𬂙𠓨庄󰡵,nói ra chẳng tiện trông vào chẳng xoang 仍𠲖吏累旦娘,những e lại luỵ đến nàng 哺崇買仕料塘𠳨查,phô sòng mới sẽ liệu đường hỏi tra 󱖺頭跪畧𡑝花,cúi đầu quì trước sân hoa 白供娘買𨖲戈𠬠祠,bạch cung nàng mới lên qua một tờ 靣前呈貝小姐,diện tiền trình với tiểu thư 率󰏙󰟯󰡏󰡢󰡣㝹情,thoắt xem dường có ngẩn ngơ nao tình 連𢬣𢭂吏束生,liền tay trao lại thúc sinh 浪才𢧚重麻情𢧚傷,rằng tài nên trọng mà tình nên thương 󰂇生󰡏𢼂𢀭𢀨,ví sinh có số giàu sang 債尼酉𤒘茹鐄拱𢧚,giá này dẫu đúc nhà vàng cũng nên 𣷭塵沉浽婵娟,bể trần chìm nổi thuyền quyên 有才傷浽󰟁緣𨔍𠁀,hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đời 生浪实󰡏如𠳒,sinh rằng thật có như lời 紅顔泊𠇮𠬠㝵芇爲,hồng nhan bạc mệnh một người nào vay 𠦳初欧拱󰡫尼,nghìn xưa âu cũng thế này 慈悲欧料扒𢬣買皮,từ bi âu liệu bớt tay mới vừa 小姐浪意冲詞,tiểu thư rằng ý trong tờ 㕸󰝂𠇮泊嗔洳𫔳空,rắp đem mệnh bạc xin nhờ cửa không 催時催拱朝𢚸,thôi thì thôi cũng chiều lòng 拱朱朱𢪀冲妄𨀈𦋦,cũng cho cho nghỉ trong vòng bước ra 産󰞹音閣園些,sẵn quan âm các vườn ta 󰡏核𤾓𡱩󰡏花𦊚務,có cây trăm thước có hoa bốn mùa 󰡏古樹󰡏山瑚,có cổ thụ có san hô 朱娘𦋦妬𪧚厨誦经,cho nàng ra đó giữ chùa tụng kinh 曾曾𡗶買平明,tưng tưng trời mới bình minh 香花五供懺生礼常,hương hoa ngũ cúng sắm sanh lễ thường 󰡡迻旦畧𫢋堂,mống đưa đến trước phật đường 三皈五戒朱娘出家,tam qui ngũ giới cho nàng xuất gia 襖撑対𥙩袈裟,áo xanh đổi lấy cà sa 法名吏対𠸜𦋦濯泉,pháp danh lại đổi tên ra trạc tuyền 󰉺𣅘併覩油畑,sớm khuya tính đủ dầu đèn 春秋割産𠄩𠸜香茶,xuân thu cắt sẵn hai tên hương trà 娘自另𨁪園花,nàng từ lánh dấu vườn hoa 󰟯𧵆棱紫󰟯賒𡏧紅,dường gần rừng tía dường xa bụi hồng 因緣󰠲吏群蒙,nhân duyên đâu lại còn mong 塊調𢢆粉𢣃紅催催,khỏi điều thẹn phấn tủi hồng thôi thôi 𫢋前惨垃愁洃,phật tiền thảm lấp sầu khơi 𣈜鋪手字店㘨心香,ngày pho thủ tự đêm nồi tâm hương 朱台湥渃梗楊,cho hay giọt nước cành dương 󰌎𢚸洒𤎕每塘塵緣,lửa lòng tưới tắt mọi đường trần duyên 𣙩𣘽自阻牟禅,sồng nâu từ trở mầu thiền 𡑝秋𦝄㐌𠄽番𨅸頭,sân thu trăng đã vài phen đứng đầu 𬮦房杄日䋥毛,quan phòng then nhặt lưới mau 呐𠳒畧󰘚淶珠永㝵,nói lời trước mặt rơi châu vắng người 閣经院󰀋堆尼,gác kinh viện sách đôi nơi 冲𡬼𡬷吏扱𨑮䦕山,trong gang tấc lại gấp mười quan san 仍󰑼唅咀𠸂嘆,những là ngâm thở giột than 小姐沛𣇜问安󰡲茹,tiểu thư phải buổi vấn an về nhà 乘机生買輦𦋦,thừa cơ sinh mới lẻn ra 侵侵旦𠃅園花貝娘,xăm xăm đến mé vườn hoa với nàng 湥淶計挼断膓,sụt sùi kể nỗi đoạn trường 湥珠尋謝昌長襖撑,giọt châu tầm tã ướt tràng áo xanh 浪甘𠹾泊貝情,rằng cam chịu bạc với tình 主東底罪𠬠𠇮朱花,chúa đông để tội một mình cho hoa 𥰊机輸智弹󰜏,thấp cơ thua trí đàn bà 𬂙𠓨𤴬𫆧呐𫥨𪿒𠳒,trông vào đau ruột nói ra ngại lời 爲些朱累旦㝵,vì ta cho luỵ đến người 葛淋玉𤽸舌催春撑,cát lầm ngọc trắng thiệt thòi xuân xanh 管之蓮閣󰡎溋,quản chi trên gác dưới duềnh 拱筭𤯩托貝情朱衝,cũng toan sống thác với tình cho xong 宗堂𡮍渚甘𢚸,tông đường chút chửa cam lòng 哏󰛈𢯏𠬠𡦂同爫𠄩,cắn răng bẻ một chữ đồng làm hai 𢢆𠇮𥒥󰞺鐄派,thẹn mình đá nát vàng phai 𤾓身易贖𠬠𠳒特牢,trăm thân dễ chuộc một lời được sao 娘浪隻栢㳥濤,nàng rằng chiếc bách sóng đào 浽沉拱默六芇𰦫埋,phù trầm cũng mặc lúc nào rủi may 𡮍身𠹴𠶔淎淶,chút thân quằn quại vũng lầy 𤯩乘群想旦𣈙女牢,sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao 拱料𠬠湥湄𩆋,cũng liều một giọt mưa rào 麻朱天下𬂙𠓨拱台,mà cho thiên hạ trông vào cũng hay 𡮍爲琹㐌󰐻𦀊,chút vì cầm đã bám dây 庄𤾓𢆥拱𠬠𣈜緣些,chẳng trăm năm cũng một ngày duyên ta 料麻𦋦𫔳朱𦋦,liệu mà ra cửa cho ra 意󰑼情󰠱意󰑼恩溇,ấy là tình nặng ấy là ân sâu 生浪貞想闭𥹰,sinh rằng riêng tưởng bấy lâu 𢚸㝵岩險別󰠲麻量,lòng người nham hiểm biết đâu mà lường 女欺𬲄膆負傍,nữa khi giông tố phũ phàng 舌貞蒂拱吏強極低,thiệt riêng đấy cũng lại càng cực đây 料麻高𧼋賒𠖤,liệu mà cao chạy xa bay 爱恩些󰡏銀尼麻催,ái ân ta có ngần này mà thôi 碑除几虐㝵吹,bây giờ kẻ ngược người xuôi 別包除吏𫃸𠳒渃𡽫,biết bao giờ lại nối lời nước non 酉浪滝𣴓𥒥󰍹,dẫu rằng sông cạn đá mòn 昆蚕旦𣩂拱群矫絲,con tằm đến chết cũng còn kéoo tơ 共饒計礼娄初,cùng nhau kể lể sau xưa 呐耒吏呐𠳒渚歇𠳒,nói rồi lại nói lời chưa hết lời 󰘚𬂙𢬣󰝸女淶,mặt trông tay chẳng nỡ rời 花婢㐌動㗂㝵裊賒,hoa tì đã động tiếng người nẻo xa 忍󰋈呐悴𨅸𦋦,nhịn ngừng nuốt tủi đứng ra 小姐󰠲㐌𨃴花𨀈𠓨,tiểu thư đâu đã gót hoa bước vào 唭唭呐呐𠮾嗷,cười cười nói nói ngọt ngào 𠳨払買扵准芇吏󱉁,hỏi chàng mới ở chốn nào lại chơi 対光生買料𠳒,dối quanh sinh mới liệu lời 尋花過𨀈袩㝵曰經,tìm hoa quá bước xem người viết kinh 𠸦浪笔法㐌精,khen rằng bút pháp đã tinh 𬧺𠓨貝帖香亭芇輸,so vào với thiếp hương đình nào thua 惜台流落江湖,tiếc thay lưu lạc giang hồ 𠦳鐄实拱𢧚模𥙩才,nghìn vàng thật cũng nên mua lấy tài 船茶𣹕渃紅梅,thiền trà rót nước hồng mai 從容綏𨃴書齋拱󰡲,thong dong nối gót thư trai cùng về 娘強𠲖戾塢𠲖,nàng càng e lệ ủ ê 𠯇𦖻𠳨吏花婢畧𡢐,rỉ tai hỏi lại hoa tì trước sau 花浪󰜏旦㐌𥹰,hoa rằng bà đến đã lâu 𨂚蹎𨅸納度󰠲姅除,dón chân đứng núp độ đâu nữa giờ 停停技󰖥蹎絲,rành rành kẽ tóc chân tơ 󰋇𠳒𦖑歇㐌餘𤏣詳,mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường 包饒󰞂苦情傷,bao nhiêu đoạn khổ tình thương 弹󰜏羕意体欧𠬠㝵,nỗi ông vật vã nỗi nàng thở than 垠碎𨅸吏𠬠边,ngăn tôi đứng lại một bên 󰇏𦖻耒買𨀈𨖲𨕭楼,chán tai rồi mới bước lên trên lầu 𦖑崔󰟹駭掣󰠲,nghe thôi kinh hãi xiết đâu 弹󰜏羕意体欧𠬠㝵,đàn bà dường ấy thấy âu một người 意買肝意買才,ấy mới gan ấy mới tài 𢪀強添𢪀産荄用移,nghĩ càng thêm nghĩ sởn gai rụng rời 㝵󰠲溇色渃𠁀,người đâu sâu sắc nước đời 麻払束手𦋦㝵抪𢬣,mà chàng thúc thủ ra người bó tay 实賍扒特󰟯尼,thực tang bắt được dường này 𧖱悭埃拱槔眉哏𬹸,máu ghen ai cũng cau mày cắn răng 世麻㛪󰝸代滕,thế mà êm chẳng đãi đằng 朝𠶆𢝙𨤔呐能妙楊,chào mời vui vẻ nói năng dịu dàng 𫺶由𫥨胣世常,giận ru ra dạ thế thường 唭𠱋買实坤量險𫐷,cười ru mới thực khôn lường hiểm sâu 身些些沛𢗼歐,thân ta ta phải lo âu 𠰘𤞻毒𧋻扵󰠲准尼,miệng hùm nọc rắn ở đâu chốn này 󰂇庄招𦑃高𠖤,ví chăng gieo cánh cao bay 樔𣘃𥹰拱固𣈜披花,rào cây lâu cũng có ngày bẻ hoa 分䕯包管渃沙,phận bèo bao quản nước sa 泠汀󰠲女拱󰑼泠汀,lênh đênh đâu nữa cũng là lênh đênh 㐱𠲖圭客𠬠𠇮,chỉn e quê khách một mình 𢬣空渚易尋𨪪蔭𩛂,tay không chưa dễ tìm vành ấm no 𢪀𠫾𢪀吏觥孤,nghĩ đi nghĩ lại quanh co 𫢋前産固每圖經銀,phật tiền sẵn có mọi đồ kim ngân 边𠇮㩫底𧦈身,bên mình giắt để hộ thân 吝𦖑更㐌𠬠分𪔠𠀧,lần nghe canh đã một phần trống ba 拮𠇮戈𦰟墻花,cất mình qua ngọn tường hoa 吝塘蹺䏾𦝄斜𧗱西,lần đường theo bóng trăng tà về tây 𩆪𩂟淡吉頽核,mịt mù dặm cát đồi cây 㗂𬷤店𦹵𨁪𩌂梂霜,tiếng gà điếm cỏ dấu giày cầu sương 更𣅘身𡛔琰長,canh khuya thân gái dặm trường 㐱𠲖塘詫分傷𤋵油,chỉn e đường sá phần thương dãi dầu 𡗶東皮𤍎岸橷,trời đông vừa rạng ngàn dâu 𠀧爲芇㐌別󰠲󰑼茄,bơ vơ nào đã biết đâu là nhà 厨󰠲𬂙体裊車,chùa đâu trông thấy nẻo xa 伶伶招隐庵𠀧𡦂排,rành rành chiêu ẩn am ba chữ bài 侵侵𢱗𫔳𨀈𠓨,xăm xăm gõ cửa bước vào 住持𦖑㗂逴𨑮𠓨冲,trụ trì nghe tiếng rước mời vào trong 体牟咹默𣘽𣙩,thấy màu ăn mặc nâu sồng 𮗓緣師長𫅜𢚸連傷,giác duyên sư trưởng lành lòng liền thương 𣵲󰠃梗𦰟朱詳,gạn gùng ngành ngọn cho tường 𨔍𨓡娘唉尋塘呐觥,lạ lùng nàng hãy tìm đường nói quanh 小禅圭扵北京,tiểu thiền quê ở bắc kinh 皈師皈𫢋修行闭𥹰,qui sư qui phật tu hành bấy lâu 本師耒拱旦𨍦,bản sư rồi cũng đến sau 𠰺迻法宝郎候師兄,dạy đưa pháp bảo sang hầu sư huynh 𣈙𠳐面献冷冷,rày vâng diện hiến rành rành 鐘鐄磬泊边𠇮󰇥𦋦,chuông vàng khánh bạc bên mình giở ra 袩戈師買𠰺戈,xem qua sư mới dạy qua 沛尼恒水𨔍些厚情,phải nơi hằng thuỷ là ta hậu tình 䝨徒塘詫𠬠𠇮,hiền đồ đường sá một mình 扵低徐待師兄𠃣𣈜,ở đây chờ đợi sư huynh ít ngày 𠳚身特准庵𩄲,gởi thân được trốn am mây 㙁𦯬㙮対𣎃𣈜從容,muối dưa đắp đổi tháng ngày thong dong 偈經勾󱀄属𢚸,kệ kinh câu cũ thuộc lòng 香畑役󱀄斎房悁𢬣,hương đèn việc cũ trai phòng quen tay 𣌋𣅘𦋦𠃅𤗹𩄲,sớm khuya ra mái phên mây 𦰟畑挑月㗂𣖖󰠱霜,ngọn đèn khêu nguyệt tiếng chày nện sương 体娘聰慧恪常,thấy nàng thông tuệ khác thường 師強你󰘚娘強凭蹎,sư càng nể mặt nàng càng vững chân 𫔳婵皮𦝄𡳳春,cửa thiền vừa trăng cuối xuân 䏾花苔坦𨤔銀昂𡗶,bóng hoa đầy đất vẻ ngân ngang trời 󰊄光𩄲淨請台,gió quang mây tạnh thảnh thơi 固㝵𡊨越𨖲制𫔳伽,có người đàn việt lên chơi cửa già 󰇥圖鐘磬袩戈,giở đồ chuông khánh xem qua 𠸦浪窖頡𧵑茹宦娘,khen rằng khéo hệt của nhà hoạn nương 𮗓緣實意𢗼量,giác duyên thực ý lo lường 𣎀清買誨吏娘𠠩𢖖,đêm thanh mới hỏi lại nàng trước sau 𢪀浪坤浽鬪牟,nghĩ rằng khôn nỗi giấu mầu 事𠇮娘買𨃴頭排𣦍,sự mình nàng mới gót đầu bày ngay 悲除事㐌󰟯尼,bây giờ sự đã dường này 分䝨油磊油埋在㝵,phận hèn dù rủi dù may tại người 𮗓緣𦖑呐𣳔涞,giác duyên nghe nói rụng rời 姅傷姅𢜝徘徊庄衝,nửa thương nửa sợ bồi hồi chẳng xong 𠯇𦖻娘買𤋵𢚸,rỉ tai nàng mới dãi lòng 於低𫔳𫢋󰑼空狹之,ở đây cửa phật là không hẹp gì 衣庄仍事不期,e chăng những sự bất kỳ 底娘朱旦世時共伤,để nàng cho đến thế thì cũng thương 另車畧料尋塘,lánh xa trước liệu tìm đường 𡎥除渃旦𢧚󰟯群圭,ngồi chờ nước đến nên dường còn quê 固茹媒泊边箕,có nhà mụ bạc bên kia 庵𩄲涓磊𠫾󰡲油香,am mây quen lối đi về dầu hương 𠴍郎吲喝每塘,nhắn sang dặn hết mọi đường 扽茹唉暫朱娘翥真,dọn nhà hãy tạm cho nàng chứa chân 仍𢜠特准安身,những mừng được chốn an thân 倍傍芇及併𧵆併賒,vội vàng nào kịp tính gần tính xa 芇𪟽共祖姂𫅷,nào ngờ cũng tổ bợm già 泊󰜏𭓇貝秀󰜏同門,bạc bà học với tú bà đồng môn 体娘𤁕粉󰕔𣘈,thấy nàng lạt phấn nhàm son 𢜠󰠐特󰡭半奔固唎,mừng thầm được thóp bán buôn có lời 虚空達補𢧚𠳒,hư không đặt bỏ nên lời 娘它𢀲󰡨用涞𡗋番,nàng đà sớn sác rụng rời lắm phen 媒強吹𠲝朱連,mụ càng xoi dói cho len 𥙩𠳒凶險押緣朱陳,lấy lời hung hiểm ép duyên châu trần 浪娘𬮙淡𠬠身,rằng nàng muôn dặm một thân 吏恾仍㗂与賒𫅜賒,lại mang nhứng tiếng dữ gần lành xa 害寃家𧵑破家,khéo oan gia của phá gia 群埃敢貯𠓨茹女低,còn ai dám chứa vào nhà nữa đây 急筭劍准車𦀊,kíp toan kiếm chốn xe dây 空仍渚易麻𠖤塘𡗶,không dưng chưa dễ mà bay đường trời 尼𧵆時庄便尼,nơi gần thì chẳng tiện nơi 尼賒時庄固㝵芇賒,nơi xa thì chẳng có người nào xa 尼払泊倖𡥙茹,này chàng bạc hạnh cháu nhà 共冲身戚𫆧𦚐庄埃,cũng trong thân thích ruột rà chẳng ai 𫔳茹奔半州台,cửa nhà buôn bán châu thai 實他固𠬠单差庄𪟽,thật thà có một đơn sai chẳng hề 世芇娘共沛𦖑,thế nào nàng cũng phải nghe 成身耒仕料𧗱州台,thành thân rồi sẽ liệu về châu thai 闭󰅒埃吏別埃,bấy nay ai lại biết ai 油𢚸𣷭𢌌滝𨱽青青,dầu lòng bể rộng sông dài thênh thênh 娘油庄决順情,nàng dù chẳng quyết thuận tình 債𠇮裊畧累𠇮旦娄,trái lời nẻo trước luỵ mình đến sau 娘強󰘚塢眉朱,nàng càng mặt ủ mày chau 強𦖑媒呐強𤴬如寅,càng nghe mụ nói càng đau như dần 𢪀𠇮縱坦仕真,nghĩ mình túng đất sẩy chân 世弯娘買賒𧵆咀嘆,thế cùng nàng mới xa gần thở than 妾如昆燕落弹,thiếp như con én lạc đàn 沛弓𣈙㐌𢜝磐𣛠弓,phải cung rày đã sợ bàn mấy cung 穹塘油併𡦂從,cùng đường dù tính chữ tòng 別㝵別󰘚別𢚸爫牢,biết người biết mặt biết lòng làm sao 女欺𬮙𠬠世芇,nữa khi muôn một thế nào 半𤞻奔鬼聀𠓨𦝄󰠲,bán hùm buôn quỷ chắc vào lưng đâu 油埃𢚸固所求,dù ai lòng có sở cầu 心盟嗔决貝僥𠬠𠳒,tâm minh xin quyết với nhau một lời 証明固坦固𡗶,chứng minh có đất có trời 闭除𣾼𣷭𦋦𣾺管之,bấy giờ vượt bể ra khơi quản gì 特𡗶媒買𦋦𠫾,được lờii mụ mới ra đi 𫫗信户泊卽時怩生,mách tin họ bạc tức thì náy sinh 𠬠茹扽擛令庭,một nhà dọn dẹp linh đình 抉𡑝達逴𣳮󰜍𤏧香,quét sân đặt trác rửa bình thắp hương 泊生跪𫴋倍傍,bạc sinh quì xuống vội vàng 過𠳒願歇城隍士公,quá lời nguyện hết thành hoàng thổ công 畧𡑝𢚸㐌𤋵𢚸,trước sân lòng đã giải lòng 𥪝幔爫礼絲紅結緣,trong màn làm lễ tơ hồng kết duyên 成親買逴𫴋船,thành thân mới rước xuống thuyền 順󱏹𠬠𦲿吹沔州台,thuận buồm một lá xuôi miền châu thai 船皮杜𣷷清台,thuyền vừa đỗ bến thảnh thơi 泊生𨖲畧尋尼每㝵,bạc sinh lên trước tìm nơi mọi ngày 共茹行院初󰅒,cũng nhà hàng viện xưa nay 共坊半𦧘共𢬣奔𠊛,cũng phường bán thịt cũng tay buôn người 袩㝵定價皮耒,xem người định giá vừa rồi 䋦行𠬠㐌𦋦𨑮時󰇵,mối hàng một đã ra mười thì buông 曼㝵𠾔轎逴娘,mượn người thuê kiệu rước nàng 泊󰝡󰘚泊劍塘朱車,bạc đem mặt bạc kiếm đường cho xa 轎花達畧㙴花,kiệu hoa đặt trước thềm hoa 边冲体𠬠媒𦋦倍傍,bên trong thấy một mụ ra vội vàng 迻娘𠓨𥛉家堂,đưa nàng vào lạy gia đường 共神眉𤽸共坊楼撑,cũng thần mày trắng cũng phường lầu xanh 脱𬂙娘㐌別情,thoạt trông nàng đã biết tình 𪀄篭坤𨤧拮𠇮𠖤髙,chim lồng khôn nhẽ cất mình bay cao 劍吒丐𢼂花桃,chém cha cái số hoa đào 𨔉𦋦耒吏𫃚𠓨如制,gỡ ra rồi lại buộc vào như chơi 𢪀代麻喭朱代,nghĩ đời mà ngán cho đời 才情之𡗋朱𡗶坦悭,tài tình chi lắm cho trời đất ghen 昔台渃㐌打矾,tiếc thay nước đã đánh phèn 麻朱湓吏染蓮󰋇吝,mà cho bùn lại nhuốm lên mấy lần 洪鈞貝客紅裙,hồng quân với khách hồng quần 㐌磋旦世群恨渚他,đã xoay đến thế còn hằn chưa tha 吕自落𨀈𨀈𦋦,lỡ từ lạc bước bước ra 丐身料仍自茹料𠫾,cái thân liệu những từ nhà liệu đi 頭撑㐌罪情之,đầu xanh đã tội tình gì 𦟐紅填過姅時渚他,má hồng đền quá nửa thì chưa thôi 別身𧼋庄塊𡗶,biết thân chạy chẳng khỏi trời 拱料󰘚粉朱耒㝵撑,cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh 吝偷󰊄沫𣎀清,lần thâu gió mát đêm thanh 俸󰠳固客边庭旦制,bỗng đâu có khách biên đình đến chơi 鬚𤞻肣燕眉𧍋,râu hùm cằm én mày ngài 𦠘𠄼𡬷𢌌身𨑮𡱩高,vai năm tấc rộng thân mười thước cao 堂堂𠬠等𮎦豪,đường đường một đấng anh hào 棍拳欣飭畧韜𠁟才,côn quyền hơn sức lược thao gồm tài 隊𡗶踏坦於代,đội trời đạp đất ở đời 户徐𠸜海本㝵越東,họ từ tên hải vốn người việt đông 江糊涓趣浘漨,giang hồ quen thú vẫy vùng 鎌弹姅梗𡽫滝𠬠掉,gươm đàn nửa gánh non sông một chèo 戈制体㗂娘翹,qua chơi thấy tiếng nàng kiều 𬌓𢚸兒女共漂𮎦䧺,tấm lòng nhi nữ cũng xiêu anh hùng 帖名迻旦楼紅,thiếp danh đưa đến lầu hồng 𠄩边共𥆁𠄩𢚸共於,hai bên cùng liếc hai lòng cùng ưa 徐浪心胆相期,từ rằng tâm đảm tương cờ 沛㝵𦝄𫗄沕潙咍牢,phải người trăng gió vật vờ hay sao 闭𥹰𦖑㗂𦟐桃,bấy lâu nghe tiếng má đào 𬑉撑庄底埃𠓨同空,mắt xanh chẳng để ai vào có không 𠬠代特󰋇𮎦䧺,một đời được mấy anh hùng 補之󰠩𡊱𪀄篭麻制,bõ chi cá chậu chim lồng mà chơi 娘浪㝵𠰺过𠳒,nàng rằng người dạy quá lời 身尼群敢袩埃爫常,thân này còn dám xem ai làm thường 炪熯𪮙𥒥此鐄,đốt than chọn đá thử vàng 別󰠲麻𠳚肝膓𠓨󰠲,biết đâu mà gởi can trường vào đâu 群如𠓨畧𦋦娄,còn như vào trước ra sau 埃朱挸𪮙鐄鍮在𠇮,ai cho kén chọn vàng thau tại mình 徐浪𠳒呐有情,từ rằng lời nói hữu tình 遣㝵吏女勾平原君,khiến người lại nhớ câu bình nguyên quân 吏低𫀅吏朱𧵆,lại đây xem lại cho gần 倣信特𠬠𠄽分咍空,phỏng tin được một vài phần hay không 䜹浪量奇包容,thưa rằng lượng cả bao dung 晋陽特体𩄲𧍰固畨,tấn dương được thấy mây rồng có phen 𢌌伤𦹵内花𪬡,rộng thương cỏ nội hoa hèn 𡮍身䕯浡敢煩枚娄,chút thân bèo bọt dám phiền mai sau 𦖑𠳒皮意咭頭,nghe lời vừa ý gật đầu 唭浪知己畧娄󰋇㝵,cười rằng tri kỉ trước sau mấy người 𠸦朱昆𬑉精代,khen cho con mắt tinh đời 𮎦䧺𨅸𡨌尘埃買𫅷,anh hùng đứng giữa trần ai mới già 𠬠𠳒㐌別旦些,một lời đã biết đến ta 𬮙鍾𠦳駟共󰑼固僥,muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau 𠄩边意合心投,hai bên ý hợp tâm đầu 欺親庄路󰑼求買親,khi thân chẳng lọ là cầu mới thân 吘𠳒呐貝氷人,ngỏ lời nói với băng nhân 钱𤾓吏拠原銀發還,tiền trăm lại cứ nguyên ngân phát hoàn 房貞所准声𫔮,phòng riêng sửa chốn thanh nhàn 達床七宝𡆫幔八仙,đặt giường thất bảo vây màn bát tiên 𤳆𮎦䧺𡛔婵娟,trai anh hùng gái thuyền quyên 菲願聘鳯𬙾緣騎𧏵,phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng 姅𢆥香焒登燶,nửa năm hương lửa đương nồng 丈夫率㐌動𢚸𦊚方,trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương 𬂙潙𡗶𣷭溟濛,trông vời trời bể mênh mang 青鎌鞍馭𨖲塘𬆅𢫝,thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng dong 娘浪分𡛔𡦂從,nàng rằng phận gái chữ tòng 払𠫾妾拱决𢚸嗔𠫾,chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi 徐浪心胆相知,từ rằng tâm đảm tương tri 牢渚脱塊女兒常情,sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình 包除𨑮萬精兵,bao giờ mười vạn tinh binh 㗂󰡕𠰺坦䏾旌葉塘,tiếng đồng dậy đất bóng tinh rợp đường 爫朱𤑟󰘚非常,làm cho rõ mặt phi thường 碑除些仕逴娘宜家,bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia 平󰅒𦊚𣷭空茹,bằng nay bốn bể không nhà 蹺強添泮別󰑼𠫾󰠲,theo càng thêm bận biết là đi đâu 停𢚸除妬𠃣𥹰,đành lòng chờ đó ít lâu 迡庒󰑼𠬠𢆥𢖖倍之,chầy chăng là một năm sau vội gì 决𠳒𢴑襖𦋦𠫾,quyết lời dứt áo ra đi 愈𫡮平㐌旦󰠍淡𣾺,gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi 娘時隻䏾窻梅,nàng thì chiếc bóng song mai 𣈜偷蕩蕩日掑扦𫡮,đêm thâu đẵng đẵng nhặt cài then mây 𡑝𦼔庄𡳒𨁪苔,sân rêu chẳng vẽ dấu giày 𦹵高欣𡱩柳𤷍𪽡分,cỏ cao hơn thước liễu gầy và phân 兑傷𬮙淡梓粉,đoái thương muôn dặm tử phần 魂圭蹺𦰟𫡮秦賒賒,hồn quê theo ngọn mây tần xa xa 㤕台萱扲椿𫅷,xót thay huyên cỗi xuân già 𬌓𢚸傷汝別󰑼󰡏𢢯,tấm lòng thương nhớ biết là có nguôi 祝󰑼𨑮󰋇𢆥𡗶,chốc là mười mấy năm trời 群𦋦欺㐌䏧蝟󰖥霜,còn ra khi đã da mồi tóc sương 惜台𫵀󰒂󱀄强,tiếc thay chút nghĩa cũ càng 酉离絲衹群王絲𢚸,dầu lìa tơ chỉ còn vương tơ lòng 緣㛪油𫃸絲紅,duyên em dầu nối tơ hồng 埋𦋦欺㐌𢬣𢸚𢬣恾,may ra khi đã tay bồng tay mang 𡬷念故國他鄕,tấc niềm cố quốc tha hương 塘箕浽怒滚昂排排,đường kia nỗi nọ ngổn ngang bời bời 𦑃鴻𠖤俸絶潙,cánh hồng bay bổng tuyệt vời 㐌󰍹昆𬑉方𡗶󰝡󰝡,đã mòn con mắt phương trời đăm đăm 店𣈜𨻫仍音󰠐,đêm ngày luống những âm thầm 焒兵󰠲㐌喑喑𠬠方,lửa binh đâu đã ầm ầm một phương 𡴯𡗶殺氣𢠩恾,ngất trời sát khí mơ màng 苔滝鯨鰐秩塘甲兵,đầy sông kình ngạc chật đường giáp binh 㝵悁属几冬觥,người quen thuộc kẻ chung quanh 𫫵娘唉暫另𠇮󰓳尼,rủ nàng hãy tạm lánh mình một nơi 娘浪畧㐌𭉑𠳒,nàng rằng trước đã hẹn lời 酉冲危險敢涞約初,dẫu trong nguy hiểm dám rời ước xưa 群當堆孕󰡢󰡣,còn đang dùi dắng ngẩn ngơ 𠃅外㐌体𦰟旗㗂𬫤,mé ngoài đã thấy ngọn cờ tiếng la 甲兵矫且觥茹,giáp binh kéo đến quanh nhà 同錢拱󰡚芇󰑼夫人,đồng thanh cùng gởi nào là phu nhân 𠄩边𨑮位將軍,hai bên mười vị tướng quân 撻鎌桧甲畧𡑝叩頭,đặt gươm cởi giáp trước sân khấu đầu 宮娥彩女綏𪢈,cung nga thể nữ nối sau 浪𠳐令旨逴朝于歸,rằng vâng lệnh chỉ rước chầu vu qui 産床鳯輦鸾󰀩,sẵn sàng phượng liễn loan nghi 花冠𤎒𤈪霞衣𤑟𤉜,hoa quan giấp giới hà y rõ ràng 鄧旗浽𪔠𨖲塘,dựng cờ nổi trống lên đường 竹絲浽畧桃鐄矫𨍦,trúc tơ nổi trước đào vàng kéo sau 火碑前路󰖁毛,hoả bài tiền lộ ruổi mau 南庭𦖑動𫪹朝大营,nam đình nghe động trống chầu đại doanh 矫旗壘發銃城,kéo cờ luỹ phát súng thành 徐公𦋦馭親迎𫔳外,từ công ra ngựa thân nghênh cửa ngoài 焒𠇮𨔍𨤔帶巾,rỡ mình lạ vẻ cân đai 唉群𦛜燕眉𧍋如初,hãy còn hàm én mày ngài như xưa 唭浪󰠩渃緣於,cười rằng cá nước duyên ưa 𢖵𠳒呐仍包除咍空,nhớ lời nói những bao giờ hay không 𮎦䧺買別𮎦䧺,anh hùng mới biết anh hùng 𣈙袩倣㐌甘𢚸意渚,rày xem phỏng đã cam lòng ấy chưa 娘浪󰡑分𬏝䜹,nàng rằng chút phận ngây thơ 拱埋𦀊葛特洳䏾核,cũng may dây cát được nhờ bóng cây 旦悲徐買体低,đến bây giờ mới thấy đây 麻𢚸㐌聀仍𣈜𠬠𠄩,mà lòng đã chắc những ngày một hai 拱饒𬂙󰘚奇唭,cùng nhau trông mặt cả cười 󰇶𢬣𧗱准帳梅叙情,dan tay về chốn trướng mai tự tình 席排賞將󰍁兵,tiệc bày thưởng tướng khao binh 喑󰝂𫪹陣習情楽軍,om thòm trống trận rập rình nhạc quân 荣花補課󰘩塵,vinh hoa bõ thuở phong trần 𡦂情𣈜吏添親𠬠𣈜,chữ tình ngày lại thêm thân một ngày 𥪝軍因六𢞂𡆫,trong quân nhân lúc vui vầy 從容買計事𣈜寒微,thong dong mới kể sự ngày hàn vi 欺󰟁錫欺臨淄,khi vô tích khi lâm tri 尼時𩢬倒尼時㤕傷,nơi thì lừa đảo nơi thì xót thương 󰌺身𣈙㐌珥讓,tấm thân rày đã nhẹ nhàng 󰡑群恩愛堆塘渚衝,chút còn ân oán đôi đường chưa xong 徐公𦖑歇始終,từ công nghe hết thuỷ chung 不平浽陣同同𩆐󰠓,bất bình nổi giận đùng đùng sấm vang 嚴軍𪮙將産床,nghiêm quân chọn tướng sẵn sàng 󰡎旗𠬠令倍傍󰖁𣋀,dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao 𠀧軍指𦰟旗桃,ba quân chỉ ngọn cờ đào 道𦋦󰀡錫道𠓨臨淄,đạo ra vô tích đạo vào lâm tri 󰋇㝵負泊初箕,mấy người phụ bạc xưa kia 照名尋𪮙扒𧗱待查,chiếu danh tìm chọn bắt về đợi tra 吏差令箭傳戈,lại sai lệnh tiễn truyền qua 𪧚床户束𠬠茹朱安,giữ giàng họ thúc một nhà cho yên 媒宦家娓𮗓緣,mụ quản gia vãi giác duyên 拱差令節󰝂信逴𠶆,cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời 誓師計歇每𠳒,thệ sư kể hết mọi lời 𢚸𢚸拱𠻆㝵㝵执威,lòng lòng cũng giận người người chấp uy 道𡗶报復㐱稽,đạo trời báo phục chỉn ghê 窖台𠬠󰀮糝𧗱隊尼,khéo thay một mẻ tóm về đòi nơi 軍中鎌𢀲槊𨱽,quân trung gươm lớn giáo dài 𧗱冲侍立奇外双披,vệ trong thị lập cơ ngoài song phi 産床󰟴整威󰀩,sẵn sàng tể chỉnh uy nghi 博銅秩坦旌旗󰡱𡑝,bác đồng chật đất tinh kỳ vầy sân 帳𤞻𨷑𡨌中軍,trướng hùm mở giữa trung quân 徐公聘貝夫人拱𡎢,từ công sánh với phu nhân cùng ngồi 先嚴𫪹渚𠞹回,tiên nghiêm trống chửa dứt hồi 點名𫏾引直外㪯轅,điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên 徐浪恩怨𠄩边,từ rằng ân oán hai bên 默娘處决报填朱明,mặc nàng xử quyết báo đền cho minh 娘浪洳𢚁威灵,nàng rằng nhờ cậy uy linh 唉嗔报答恩情朱孚,hãy xin báo đáp ân tình cho phu 报恩耒仕者𫌵,báo ân rồi sẽ giả thù 徐浪役意低朱默娘,từ rằng việc ấy đây cho mặc nàng 朱鎌追旦束郎,cho gươm truy đến thúc lang 󰘚如藍覩身羕󰕵󰠖,mặt như chàm đổ thân dường dẽcầy run 娘浪󰒂𥘀𠦳𡽫,nàng rằng nghĩa nặng nghìn non 臨淄㝵󱀄払群𢖵空,lâm tri người cũ chàng còn nhớ không 参商󰝸院𡦂同,sâm thương chẳng vẹn chữ đồng 在埃呵敢負𢚸故人,tại ai há dám phụ lòng cố nhân 錦𤾓捲泊𠦳斤,gấm trăm cuốn bạc nghìn cân 謝𢚸易称垠恩哙󰑼,tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là 㛪払鬼恠精魔,vợ chàng quỷ quái tinh ma 畨尼几𠎨󰜏𫅷及饒,phen này kẻ cắp bà già gặp nhau 蜆𨁏𠰘󱋓渚𥹰,kiến bò miệng chén chưa lâu 謀溇拱者󰒂溇朱皮,mưu sâu cũng giả nghĩa sâu cho vừa 束生𬂙󰘚闭除,thúc sinh trông mặt bấy giờ 蒲洃払㐌如湄𣿌滛,bồ hôi chàng đã như mưa ướt dầm 𢚸貞𢜠𢜝坤扲,lòng riêng mừng sợ khôn cầm 𢜝台麻吏𢜠󰠐朱埃,sợ thay mà lại mừng thầm cho ai 媒𫅷師長次𠄩,mụ già sư trưởng thứ hai 脱迻且畧倍𨑮逴蓮,thoắt đưa đến trước vội mời rước lên 𢴑𢬣𨷑󰘚朱𥚆,dắt tay mở mặt cho nhìn 花怒箕貝濯泉拱碎,hoa nô kia với trạc tuyền cũng tôi 𢖵欺侶𨀈仕潙,nhớ khi lỡ bước sẩy vời 𡽫鐄渚易填倍󰌺傷,non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương 𠦳鐄哙㤕礼常,nghìn vàng gọi chút lễ thường 媒𢚸漂母󰋇鐄朱斤,mối lòng phiếu mẫu mấy vàng cho cân 𠄩㝵𬂙󰘚秦銀,hai người trông mặt tần ngần 姅分怯𢜝姅分𢜠盃,nửa phần khiếp sợ nửa phần mừng vui 娘浪嗔唉󰟱𡎢,nàng rằng xin hãy rốn ngồi 袩朱𤑟󰘚別碎报𫌵,xem cho rõ mặt biết tôi báo thù 急傳諸將献俘,kíp truyền chư tướng hiến phù 吏󰝂各跡犯囚候查,lại đem các tích phạm tù hầu tra 󰡎旗鎌捽埋𦋦,dưới cờ gươm tuốt mai ra 正名首犯𠸜󰑼宦姐,chính danh thủ phạm tên là hoạn thư 賒𬂙娘㐌嘲初,xa trông nàng đã chào sơ 小姐拱󰡏碑徐旦低,tiểu thư cũng có bây giờ đến đây 弹󰜏易󰡏󰋇𢬣,đàn bà dễ có mấy tay 𠁀初󰋇󰘚𠁀尼󰋇肝,đời xưa mấy mặt đời này mấy gan 易揚󰑼𫗁紅顔,dẽ dàng là thói hồng nhan 強荄󰠘𡗋強寃債𡗉,càng cay ngặt lắm càng oan trái nhiều 宦姐魄落魄漂,hoạn thư phách lạc hồn xiêu 叩頭󰡎帳捛調呌𰙔,khấu đầu dưới trướng lựa điều kêu ca 浪碎㤕胣弹󰜏,rằng tôi chút dạ đàn bà 悭𡀢時拱㝵些常情,ghen tuông thì cũng người ta thường tình 𢪀朱欺阁曰經,nghĩ cho khi gác viết kinh 貝欺塊㪯𢴑情󰝸蹺,với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo 𢚸貞貞拱敬腰,lòng riêng riêng cũng kính yêu 𫯳鍾渚易埃朝朱埃,chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai 律𢚸𨠳役蔠荄,trót lòng gây việc chông gai 群𢘾量𣷭傷排芇庄,còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng 𠸦朱实㐌𢧚浪,khen cho thật đã nên rằng 坤頑旦墨呐能沛𠳒,khôn ngoan đến mực nói năng phải lời 他𦋦時拱理𠁀,tha ra thì cũng may đời 爫𦋦時拱𦋦㝵𡮈然,làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen 㐌𢚸知過時𢧚,đã lòng tri quá thời nên 傳軍令𬺗帳前他𣦍,truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay 謝𢚸𥛉畧𡑝𫡮,tạ lòng lạy trước sân mây 㪯辕吏𢴑𠬠𦀊引𠓨,cửa viên lại dắt một dây dẫn vào 娘浪弄弄𡗶高,nàng rằng lộng lộng trời cao 害人人害事芇在些,hại nhân nhân hại sự nào tại ta 畧󰑼泊倖泊󰜏,trước là bạc hạnh bạc bà 边󰑼鷹犬边󰑼楚卿,bên là ưng khuyển bên là sở khanh 秀󰜏拱馬监生,tú bà cùng mã giám sinh 各𠸜罪󰀎登情群牢,các tên tội ấy đáng tình còn sao 令軍传𫴋内力,lệnh quân truyền xuống nội đao 誓牢時吏拠牢加刑,thề sao thì lại cứ sao gia hình 𧖱淶𦧘󰞺散情,máu rơi thịt nát tan tành 埃埃𬂙体魂󰟹魄涞,ai ai trông thấy hồn kinh phách rời 朱台𬮙事在𡗶,cho hay muôn sự tại trời 負㝵拯補欺㝵負些,phụ người chẳng bỏ khi người phụ ta 󰋇㝵萡惡精魔,mấy người bạc ác tinh ma 𠇮爫𠇮𠹾呌麻埃傷,mình làm mình chịu kêu mà ai thương 𠀧軍冬󰘚法場,ba quân đông mặt pháp trường 青天白日𤑟𤉜朱𫀢,thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi 𭛣娘报復皮耒,việc nàng báo phục vừa rồi 𮗓緣倍㐌𠳚𠳒辞󰆕,giác duyên vội đã gởi lời từ qui 娘浪千載壹時,nàng rằng thiên tải nhất thì 故人㐌易󰋇欺盘桓,cố nhân đã dễ mấy khi bàn hoàn 耒低䕯合迷散,rồi đây bèo hợp mây tan 別󰠲䳽内𫡮𫔮󰑼󰠲,biết đâu hạc nội mây nhàn là đâu 師浪拱拯󰋇𥹰,sư rằng cũng chẳng mấy lâu 冲𠄼𢆥吏及燒妬麻,trong năm năm lại gặp nhau đó mà 汝𣈜行脚方賒,nhớ ngày hành cước phương xa 及師三合本󰑼先知,gặp sư tam hợp vốn là tiên tri 保朱会合之期,bảo cho hội hợp chi kỳ 𢆥󰅒󰑼𠬠女時𠄼𢆥,năm nay là một nữa thì năm năm 買咍前定󰝸啉,mới hay tiền định chẳng lầm 㐌信調畧乙𥄮𭛣娄,đã tin điều trước ắt nhằm việc sau 群𡗉恩爱貝饒,còn nhiều ân ái với nhau 机緣芇㐌歇󰠲倍之,cơ duyên nào đã hết đâu vội gì 娘浪前定先知,nàng rằng tiền định tiên tri 𠳒師㐌𠰺乙時庄差,lời sư đã dạy ắt thì chẳng sai 禍包徐󰡏及㝵,hoạ bao giờ có gặp người 爲碎𢚁𠳨𠬠𠳒終身,vì tôi cậy hỏi một lời chung thân 𮗓緣𠳐引慇懃,giác duyên vâng dặn ân cần 謝辞脱㐌移蹎𡎝外,tạ từ thoắt đã dời chân cõi ngoài 娘自恩怨𫼢𢬗,nàng từ ân oán rạch ròi 殺寃󰟯㐌潙潙𮗓𢚸,sát oan dường đã vơi vơi góc lòng 謝恩𥛉畧徐公,tạ ơn lạy trước từ công 拙身蒲柳芇蒙󰡏𣈙,chút thân bồ liễu nào mong có rày 濫洳𩆐𩂶𦋦𢬣,trộm nhờ sấm sét ra tay 𡬷貞如拮梗苔覩𠫾,tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi 𪮻昌劄胣掣之,chạm xương chép dạ xiết chi 易󰝡肝腛填󰀩𡗶𫡮,dễ đem gan óc đền nghì trời mây 徐浪国士㧅󰅒,từ rằng quốc sĩ xưa nay 𪮙㝵知己𠬠𣈜特庒,chọn người tri kỷ một ngày được chăng 𮎦䧺㗂㐌哙浪,anh hùng tiếng đã gọi rằng 𡨌塘酉体不平麻他,giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha 况之𭛣拱𭛣茹,huống chi việc cũng việc nhà 路󰑼深謝買󰑼知恩,lọ là thâm tạ với là tri ân 㤕娘群𡮍双親,xót nàng còn chút song thân 悲󰅒几越㝵秦隔賒,bây nay kẻ việt người tần cách xa 牢朱𬮙埮𠬠茹,sao cho muôn dặm một nhà 朱㝵体󰘚󰑼些甘𢚸,cho người thấy mặt là ta cam lòng 倍傳所席軍中,vội truyền sửa tiệc quân trung 𬮙兵𠦳將会同洗寃,muôn binh nghìn tướng hội đồng tẩy oan 乘机竹扯󰏓散,thừa cơ trúc chẻ ngói tan 兵威自意𩆐灡𥪝外,binh uy từ ấy sấm ran trong ngoài 朝庭貞𠬠谷𡗶,triều đình riêng một góc trời 𫡂𠄩文武𫼢堆山何,gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà 隊干󰊄撅湄沙,đòi cơn gió quét mưa sa 縣城踏覩𢆥座𡎝南,huyện thành đạp đổ năm toà cõi nam 風塵𥕄𠬠𥚇鎌,phong trần mài một lưỡi gươm 仍類架襖襊粓詫之,những loài giá áo túi cơm sá gì 迎昂𠬠𡎝边陲,nghênh ngang một cõi biên thuỳ 少之孤寡少之𬡹王,thiếu gì cô quả thiếu gì bá vương 畧旗埃敢争強,trước cờ ai dám tranh cường 𠄼𢆥䧺拠𠬠方海瀕,năm năm hùng cứ một phương hải tần 󰡏官總督重臣,có quan tổng đốc trọng thần 󰑼胡宗憲經綸𫡂才,là hồ tôn hiến kinh luân gồm tài 𢩽車𠳐旨特差,dẫy xe vâng chỉ đặc sai 便宜八勦𭛣外董戈,tiện nghi bát tiễu việc ngoài đổng nhung 別徐󰑼𨅸𮎦䧺,biết từ là đấng anh hùng 別娘拱預軍中論盘,biết nàng cũng dự quân trung luận bàn 㨂軍爫斫招安,đóng quân làm chước chiêu an 玉鐄錦󰑀差官説降,ngọc vàng gấm vóc sai quan thuyết hàng 吏貞𠬠礼貝娘,lại riêng một lễ với nàng 𠄩𠸜彩女玉鐄𠦳斤,hai tên thể nữ ngọc vàng nghìn cân 信𠓨㗇畧中軍,tin vào gửi trước trung quân 徐公貞𪟽𨑮分糊塗,từ công riêng nghĩ mười phân hồ đồ 𠬠𢬣𨠳鄧基圖,một tay gây dựng cơ đồ 碑𥹰𣷭楚滝吳縱横,bây lâu bể sở sông ngô tung hoành 抪身󰡲貝朝庭,bó thân về với triều đình 降臣盧老分𠇮𦋦󰠳,hàng thần lơ láo phận mình ra đâu 襖襜纀𬗔𥙩饒,áo xiêm buộc trói lấy nhau 𠓨倫𦋦󱖺公候麻之,vào luồn ra cúi công hầu mà chi 牢朋貞𠬠边陲,sao bằng riêng một biên thuỳ 飭尼㐌易爫之特饒,sức này đã dễ làm gì được nhau 濁𡗶𢭴渃默油,chọc trời quấy nước mặc dầu 育昂芇別𨕭頭󰡏埃,dọc ngang nào biết trên đầu có ai 娘時实胣信㝵,nàng thì thật dạ tin người 礼𡗉呐𠮾𦖑𠳒易󰖫,lễ nhiều nói ngọt nghe lời dễ xiêu 時𠇮𩈘渃𦑃䕯,thì mình mặt nước cánh bèo 㐌𡗉流落㐌𡗉󰠡屯,đã nhiều lưu lạc đã nhiều gian truân 平󰅒𠹾㗂王臣,bằng nay chịu tiếng vương thần 青青塘丐青雲俠之,thênh thênh đường cái thanh vân hẹp gì 公私院奇𠄩皮,công tư vẹn cả hai bề 寅夜耒仕料󰡲故鄕,dần dà rồi sẽ liệu về cố hương 拱𡾵𠇮婦堂堂,cũng ngôi mệnh phụ đường đường 𦬑囊𠋥󰘚焒𠒥媄吒,nở nang mày mặt rỡ ràng mẹ cha 𨕭爲渃󰡎爲茹,trên vì nước dưới vì nhà 𠬠󰑼得孝𠄩󰑼得忠,một là đắc hiếu hai là đắc trung 󰝸欣隻栢𫡉𣳔,chẳng hơn chiếc bách giữa dòng 𠲖提㳥𫗄駭䧺𦹵花,e dè sóng gió hãi hùng cỏ hoa 因欺盘萡𧵆賒,nhân khi bàn bạc gần xa 乘机娘買盘𦋦呐𠓨,thừa cơ nàng mới bàn ra nói vào 浪𥪝圣帝𣼭󰠢,rằng trong thánh đế dồi dào 洒𦋦㐌泣渗𠓨㐌溇,tưới ra đã khắp thấm vào đã sâu 平成功德闭𥹰,bình thành công đức bấy lâu 埃埃拱隊𨕭頭別包,ai ai cũng đội trên đầu biết bao 𡄎自𧻭𭛣兵刀,ngẫm từ dấy việc binh đao 埬𩩫󰟁定㐌高平頭,đống xương vô định đã cao bằng đầu 爫之抵㗂󰡲𨍦,làm chi để tiếng về sau 𠦳𢆥埃󰡏𠸦󰠲亥巢,nghìn năm ai có khen đâu hoàng sào 牢平祿重權高,sao bằng lộc trọng quyền cao 功名埃𢴑𨇒芇朱戈,công danh ai dắt lối nào cho qua 𦖑𠳒娘呐𠼦麻,nghe lời nàng nói mặn mà 󰟨攻徐買阻𦋦世長,thế công từ mới trở ra thế hàng 整󰀩接使倍傍,chỉnh nghi tiếp sứ vội vàng 限期束甲决塘觧兵,hẹn kỳ thúc giáp quyết đường giải binh 信𠳒城下要盟,tin lời thành hạ yêu minh 𦰟旗󰡣咢𫪹更雉長,ngọn cờ ngơ ngác trống canh trễ tràng 𭛣矢補庄𪧚床,việc binh bỏ chẳng giữ giàng 王師𥉰㐌訴詳实虚,vương sư dòm đã tỏ tường thực hư 胡公决计乘机,hồ công quyết kế thừa cơ 礼先兵後刻期裏攻,lễ tiên binh hậu khắc cờ tập công 矫旗招府先峰,kéo cờ chiêu phủ tiên phong 礼󰀩攔畧搏銅伏娄,lễ nghi dàn trước bác đồng phục sau 徐公哬𠾿別󰠲,từ công hờ hững biết đâu 大官礼服𦋦頭㪯轅,đại quan lễ phục ra đầu cửa viên 胡公暗号陣前,hồ công ám hiệu trận tiền 𠀧皮發銃𦊚边矯旗,ba bề phát súng bốn bên kéo cờ 登欺不意庄𪟽,đang khi bất ý chẳng ngờ 𤞻𤍌欺㐌沙机拱𪬡,hùm thiêng khi đã sa cơ cũng hèn 死生料𡨌陣前,tử sinh liều giữa trận tiền 弹苔朱別肝連將軍,dạn dày cho biết gan liền tướng quân 氣𤍌欺㐌󰡲神,khí thiêng khi đã về thần 然然群𨅸墫蹎𠓨𫒥,nhơn nhơn còn đứng chôn chân giữa vòng 猪如𥒥凭如銅,trơ như đá vững như đồng 埃𢯦庄轉埃𢫝庄移,ai lay chẳng chuyển ai rung chẳng rời 官軍追殺-𨱽,quan quân truy sát đuổi dài 𠶑𠶑殺氣𩁶𡗶埃󰎒,ù ù sát khí ngất trời ai đang 冲壕外壘散塃,trong hào ngoài luỹ tan hoang 乱軍皮𢴑𢬣娘旦尼,loạn quân vừa dắt tay nàng đến nơi 冲妄𥏌𥒥排排,trong vòng tên đá bời bời 体徐群𨅸𡨌𡗶猪猪,thấy từ còn đứng giữa trời trơ trơ 哭浪智勇󰡏乘,khóc rằng trí dũng có thừa 𪽝𦖑𠳒妾旦机会尼,bởi nghe lời thiếp đến cơ hội này 󰘚芇𬂙体饒低,mặt nào trông thấy nhau đây 時料𤯩𣨰𠬠𣈜貝僥,thè liều sống chết một ngày với nhau 𣳔秋如󰋞干愁,dòng thu như xối cơn sầu 𢴑𠳒娘拱招頭𠬠边,dứt lời nàng cũng gieo đầu một bên 𨔍台寃氣相纏,lạ thay oan khí tương triền 娘皮伏下徐連我𦋦,nàng vừa phục xuống từ liền ngã ra 官軍几吏㝵戈,quan quân kẻ lại người qua 㤕娘仕吏域𦋦寅寅,xót nàng sẽ lại vực ra dần dần 󰝂𠓨旦畧中軍,đem vào đến trước trung quân 胡公体󰘚慇懃𠳨嘆,hồ công thấy mặt ân cần hỏi han 浪娘𫵀分紅顔,rằng nàng chút phận hồng nhan 及干兵革𡗉𮥷拱傷,gặp cơn binh cách nhiều nàn cũng thương 㐌台成筭庙堂,đã hay thành toán miếu đường 𢩾功拱󰡏𠳒娘買𢧚,giúp công cũng có lời nàng mới nên 碑徐事㐌萬全,bây giờ sự đã vẹn tuyền 默𢚸議妬悶嗔皮芇,mặc lòng nghĩ đó muốn xin bề nào 娘強𥮊玉𣻆𩆋,nàng càng nhỏ ngọc tuôn dào 吸󰡤買𠳚湿高事𢚸,ngập ngừng mới gởi thấp cao sự lòng 浪徐󰑼𨅸𮎦䧺,rằng từ là đấng anh hùng 育昂𡗶𢌌尾漨𣷭𣾺,dọc ngang trời rộng vẫy vùng bể khơi 信碎𢧚过𦖑𠳒,tin tôi nên quá nghe lời 迻身百戰爫碎朝庭,đưa thân bách chiến làm tôi triều đình 語󰑼夫貴婦荣,ngỡ là phu quí phụ vinh 埃𪟽𠬠丿散情𦧘昌,ai ngờ một phút tan tành thịt xương 𠄼𢆥𡗶𣷭昂藏,năm năm trời bể ngang tàng 󰝂𠇮𠫾補戰場如空,đem mình đi bỏ chiến trường như không 窖勸計𥙩爫功,khéo khuyên kể lấy làm công 計包饒吏𤴬𢚸闭饒,kể bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu 察𠇮功𠃣罪𡗉,xét mình công ít tội nhiều 𤯩乘碎㐌𢧚料𠇮碎,sống thừa tôi đã nên liều mình tôi 嗔朱浅土𠬠堆,xin cho thiển thổ một doi 哙󰑼答底𥙩㝵死生,gọi là đắp để lấy người tử sinh 胡公𦖑呐傷情,hồ công nghe nói thương tình 傳朱藁葬遺形边滝,truyền cho kiểu táng di hình bên sông 冲軍𨷑席賀功,trong quân mở tiệc hạ công 𠮿嗃絲竹会同軍官,xôn xao tơ trúc hội đồng quân quan 扒娘侍晏󰡎幔,bắt nàng thị yến dưới màn 󰇥醝吏押紊弹日奏,dở say lại ép vặn đàn nhặt tâu 𠬠宮𫗄悴湄愁,một cung gió tủi mưa sầu 𦊚宮㳶𧖱𠄼頭𦰟𢬣,bốn cung nhỏ máu năm đầu ngón tay 蟡吟猿唿芇󰟴,ve ngâm vượn hót nào tầy 律𦖻胡拱𤶑眉淶珠,lọt tai hồ cũng nhăn mày rơi châu 𠳨浪尼曲扵󰠲,hỏi rằng này khúc ở đâu 𦖑𦋦𬮙怨𠦳愁𡗋台,nghe ra muôn oán nghìn sầu lắm thay 䜹浪萡分曲尼,thưa rằng bạc phận khúc này 譜𠓨弹󰀎仍𣈜群𦭟,phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ 宮弹𢫘仍𣈜初,cung đàn lựa những ngày xưa 麻𦎛萡𠇮悲除󰑼低,mà gương bạc mệnh bây giờ là đây 𦖑強󰠐󰠐強醝,nghe càng đắm đắm càng say 𨔍朱󰘚铁拱𬏝爲情,lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình 𠰺浪香火𠀧生,dạy rằng hương lửa ba sinh 𦀊鸞嗔綏琹冷朱埃,dây loan xin nối cầm lành cho ai 䜹浪㤕分落𩑛,thưa rằng xót phận lạc loài 𥪞𠇮𢪀㐌󰡏㝵托寃,trong mình nghĩ đã có người thác oan 群之女𦑃花殘,còn chi nữa cánh hoa tàn 絲𢚸㐌𢴑𦀊弹小憐,tơ lòng đã dứt dây đàn tiểu lân 𢌌朱群𤗖紅裙,rộng cho còn mảnh hồng quần 唏殘特体㭲枌󰑼埋,hơi tàn được thấy gốc phần là may 賀功𡃹㐌过醝,hạ công chén đã quá say 胡公旦六𠓇𣈜𢖵𦋦,hồ công đến lúc rạng ngày nhớ ra 𢪀𠇮方靣国家,nghĩ mình phương diện quốc gia 官𨕭𥄮𫴋𠊛些𬂙𠓨,quan trên nhắm xuống người ta trông vào 沛從𦝄𫗄咍牢,phải tuồng trăng gió hay sao 事尼別併世芇特低,sự này biết tính thế nào được đây 早衙皮𣇜𠓇𣈜,tảo nha vừa buổi sáng ngày 决情公買断𣦍𠬠排,quyết tình công mới đoán ngay một bài 令官埃敢嘆𠳒,lệnh quan ai dám han lời 押情買擀朱㝵土官,ép tình là gán cho người thổ quan 𪪳絲实𠰚𥒥端,ông tơ thật nhẽ đa đoan 車絲渚󱋙撝乾撝千,xe tơ chửa khéo vơ càn vơ xiên 󰖛花押𬆅𫴋船,kiệu hoa áp thẳng xuống thuyền 𦲿幔𢷀湿𦰟畑挑高,lá màn rủ thấp ngọn đèn khêu cao 娘強塢柳派桃,nàng càng ủ liễu phai đào 𤾓分芇󰡏分芇分鮮,trăm phần nào có phần nào phần tươi 停身吉拉㳥𣼯,đành thân cát dập sóng vùi 刼功吒媄舌𠁀聰明,cướp công cha mẹ thiệt đời thông minh 蹎𡗶󰘚𣷭泠汀,chân trời mặt biển lênh đênh 埝昌別改死生准芇,nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào 緣󰠲埃𢴑絲桃,duyên đâu ai dứt tơ đào 女󰠲埃㐌𢴑𠓨羡𢬣,nợ đâu ai đã dắt vào tạn tay 身牢身旦势尼,thân sao thân đến thế này 群𣈜芇拱餘𣈜𧘇催,còn ngày nào cũng dư ngày ấy thôi 㐌空別𤯩󰑼𢝙,đã không biết sống là vui 𢙇身芇別舌催󰑼傷,hoài thân nào biết thiệt thòi là thương 󰓳𠇮荄䔲𤾓塘,một mình cay đắng trăm đường 催時󰞺玉散鐄時催,thôi thì nát ngọc tan vàng thì thôi 󰡟𦎛㐌唅𡽫兑,mảnh gương đã ngậm non đoài 𠬠𠇮𨻫仍𨅸𡎢渚衝,một mình luống những đứng ngồi chưa xong 潮󰠲浽㗂同同,triều đâu nổi tiếng đùng đùng 𠳨𦋦買別浪滝钱塘,hỏi ra mới biết rằng sông tiền đường 𢖵𠳒神夢𤑟𤉜,nhớ lời thần mộng rõ ràng 尼催歇刼断膓󰑼低,này thôi hết kiếp đoạn trường là đây 淡仙娘𠰚朱咍,đạm tiên nàng nhẽ cho hay 限些時待𫴋尼逴些,hẹn ta thì đợi dưới này rước ta 󰡎畑産幅笺花,dưới đèn sẵn bức tiên hoa 𠬠篇絶笔哙󰑼底𨍦,một thiên tuyệt bút gọi là để sau 𫔳蓬倍托簾珠,cửa bồng vội thác rèm châu 𡗶高𣷭弄蔑牟包󰑼,trời cao bể rộng một màu bao la 浪徐公厚待些,rằng từ công hậu đãi ta 𡮍爲𭛣渃麻𦋦負𢚸,chút vì việc nước mà ra phụ lòng 折𫯳麻吏𥙩𫯳,giết chồng mà lại lấy chồng 󰘚芇麻吏𨅸𥪝𡎝𠁀,mặt nào mà lại đứng trong cõi đời 催時𠬠托朱耒,thôi thì một thác cho rồi 󰌺𢚸付默𨕭𡗶󰡎滝,tấm lòng phó mặc trên trời dưới sông 𬂙潙昆渃溟濛,trông vời con nước mênh mông 󰝂𠇮招𫴋𡨌𣳔長江,đem mình gieo xuống giữa dòng trường giang 土官蹺𣾼倍鐄,thổ quan theo vớt vội vàng 時它󰋖玉沉香㐌耒,thì đà đắm ngọc chìm hương đã rồi 傷台拱𠬠身㝵,thương thay cũng một thân người 窖台恾𥙩色才爫之,hại thay mang lấy sắc tài làm chi 仍󰑼寃苦流󰡞,những là oan khổ lưu ly 除朱歇刼群之󰑼身,chờ cho hết kiếp còn gì là thân 𨑮𠄻𢆥闭饒吝,mười lăm năm bấy nhiêu lần 爫𦎛朱客紅裙此𤐝,làm gương cho khách hồng quần thử soi 𠁀㝵旦势時催,đời người đến thế thì thôi 𥪝机陽極陰回坤台,trong cơ âm cực dương hồi khôn hay 󰋇㝵為󰒂初󰅒,mấy người vì nghĩa xưa nay 𡗶爫之旦𥹰𣈜強傷,trời làm chi đến lâu ngày càng thương 𮗓緣自節啫娘,giác duyên từ tiết giã nàng 撩䕯掛𫌇𢌌塘雲遊,treo bầu quảy níp rộng đường vân du 及妑三合道姑,gặp bà tam hợp đạo cô 從容𠳨歇𡮈蘇事娘,thong dong hỏi hết nhỏ to sự nàng 㝵牢孝󰒂覩塘,người sao hiếu nghĩa đủ đường 刼牢秩仍断膓世催,kiếp sao rặt những đoạn trường thế thôi 師浪福禍道𡗶,sư rằng phúc hoạ đạo trời 桧源拱扵𢚸㝵麻𦋦,cỗi nguồn cũng ở lòng người mà ra 固𡗶麻拱在些,có trời mà cũng tại ta 修󰑼桧福情󰑼𦀊寃,tu là cỗi phúc tình là dây oan 翠翹色稍坤頑,thuý kiều sắo sảo khôn ngoan 󰟁緣󰑼分紅顔㐌停,vô duyên là phận hồng nhan đã đành 吏恾𥙩𠬠𡦂情,lại mang lấy một chữ tình 墟墟𠇮𢯜𥙩𠇮𠓨冲,khư khư mình buộc lấy mình vào trong 丕𢧚仍准從容,vậy nên những chốn thong dong 扵空安稳𡎢空凭鐄,ở không yên ổn ngồi không vững vàng 麻󰈆𨇒鬼󰝡塘,ma giủi lối quỷ đem đường 吏尋仍性断膓麻𠫾,lại tìm những chốn đoạn trường mà đi 歇𮥷意旦𮥷箕,hết nan ấy đến nạn kia 青楼𠄩𦀎青衣𠄩吝,thanh lâu hai lượt thanh y hai lần 𡧲妄槊鄧鎌陳,giữa vòng giáo dựng gươm trần 掑𪘵𤞻𤢿改身碎隊,kề răng hùm sói gửi thân tôi đòi 𡨌妄渃𣲆㳥𣼭,giữa vòng nước dẫy sóng giồi 畧頷𧏵󰠩招𠇮水星,trước hàm rồng cá gieo mồi thủy tinh 寃箕蹺買貝情,oan kia theo mãi với tình 𠬠𠇮𠇮別𠬠𠇮𠇮咍,một mình mình biết một mình mình hay 朱爫𤯩墮托苔,làm cho sống đoạ thác đày 断膓朱歇刼尼買催,đoạn trường cho hết kiếp này mới thôi 𮗓緣𦖑呐𣳔涞,giác duyên nghe nói rụng rời 𠬠𠁀娘𠰚傷喂群之,một đời nàng nhẽ thương ôi còn gì 師浪双󰝸兮之,sư rằng song chẳng hề chi 業緣斤吏𢩮𠫾群𡗉,nghiệp duyên cân lại nhắc đi còn nhiều 察𥪝罪業翠翹,xét trong tội nghiệp thuý kiều 默調情爱塊調邪淫,mắc điều tình ái khỏi điều tà dâm 𥙩情深者情深,lấy tình thâm giả tình thâm 半𠇮㐌動孝心旦𡗶,bán mình đã động hiếu tâm đến trời 害𠬠㝵救𠬠㝵,hại một người cứu muôn người 別塘轻重別𠳒沛庄,biết đường khinh trọng biết lời phải chăng 所功󰆙󰀎埃平,thửa công đức ấy ai bằng 夙愆㐌𣳮凌凌泟耒,túc khiên đã rửa lâng lâng sạch rồi 欺𢧚𡗶拱朝㝵,khi nên trời cũng chiều người 珥讓女畧填倍緣娄,nhẹ nhàng nợ trước đền bồi duyên sau 𮗓緣油𢖵󰒂饒,giác duyên dù nhớ nghĩa nhau 钱塘旦𠬠𥯤𦰤逴㝵,tiền đường thả một bè lau rước người 畧娄朱院𠬠𠳒,trước sau cho vẹn một lời 緣些麻拱福𡗶之空,duyên ta mà cũng phúc trời chi không 𮗓緣𦖑呐𢜠𢚸,giác duyên nghe nói mừng lòng 𡑝󰑼尋趣边滝钱塘,lân la tìm thú bên sông tiền đường 打棦笘𧂭草堂,đánh tranh chụm nóc thảo đường 蔑間渃碧𫡮鐄支堆,một gian nước biếc mây vàng chia đôi 𠾔𢆥鱼父𠄩㝵,thuê năm ngư phủ hai người 㨂船直𣷷結𥾒扛滝,đóng thuyền chực bến kết chài giăng sông 𠬠𢚸庄管󰋇功,một lòng chẳng quảng mấy công 窖𥪝及𫽻拱𥪝轉運,khéo trong gặp gỡ cũng trong chuyển vần 翹自招𫴋溋銀,kiều từ gieo xuống duềnh ngân 渃𣵶俸㐌㵢寅羡尼,nước xuôi bỗng đã trôi dần tạn nơi 魚𪪳𢹣䋥𢵼㝵,ngư ông kéo lưới vớt người 𡄎𠳒三合𤑟𨑮庄吪,gẫm lời tam hợp rõ mười chẳng ngoa 𨕭枚洌𣹕襖󰑼,trên mai lướt sướt áo là 雖滛唏渃渚𤍶䏾𦎛,tuy dầm hơi nước chưa loà bóng gương 𮗓緣𥚆实󰘚娘,giác duyên nhìn thật mặt nàng 娘群帖帖聀鐄渚泒,nàng còn thiếp thiếp giấc vàng chưa phai 𢠩恾魄桂魂梅,mơ màng phách quế hồn mai 淡仙脱㐌体㝵𣈜初,đạm tiên thoắt lại thấy người ngày xưa 浪碎㐌󰡏𢚸徐,rằng tôi đã có lòng chờ 秩功㐌󰋇𢆥乘扵低,mất công đã mấy năm thừa ở đây 姉牢分蒙󱉎𠫅,chị sao phận mỏng đức dày 刼尼供丕𢚸尼易埃,kiếp này cũng vậy lòng này dễ ai 𬌓誠㐌透旦𡗶,tấm thành đã thấu đến trời 半𠇮󰑼孝救㝵󰑼仁,bán mình là hiếu cứu người là nhân 𠬠𠇮爲渃爲民,một mình vì nước vì dân 陽功拮𠬠銅斤㐌𫅷,dương công cất một đồng cân đã già 断膓𢼂捽𠸜𦋦,đoạn trường sổ rút tên ra 断膓䜹沛迎麻者饒,đoạn trường thơ phải nghênh mà giả nhau 群𡗉享受󰡲耧,còn nhiều hưởng thụ về lâu 緣初𧷺陣福𨍦𣼭𩆋,duyên xưa tròn trặn phúc sau dồi dào 娘群魚󰡢別牢,nàng còn ngơ ngẩn biết sao 濯泉𦖑㗂哙𠓨边𦖻,trạc tuyền nghe tiếng gọi vào bên tai 秩𠇮脱醒聀枚,giật mình thoắt tỉnh giấc mai 氷傾芇㐌別埃麻𥚆,bâng khuâng nào đã biết ai mà nhìn 冲船芇体淡仙,trong thuyền nào thấy đạm tiên 边𠇮只体𮗓緣𡎢掑,bên mình chỉ thấy giác duyên ngồi kề 体饒𢜠焒𤾓皮,thấy nhau mừng rỡ trăm bề 扽船買逴娘󰡲草蘆,dọn thuyền mới rước nàng về thảo lư 𠬠茹終乍󰉚𬁑,một nhà chung chạ sớm trưa 𫗄𦝄沫󰘚㙁𦯬斎𢚸,gió trăng mát mặt muối dưa chay lòng 𦊛皮八𠯪溟濛,tư bề bát ngát mênh mông 朝𤼸𣋚𣌋𫡮竜畧娄,triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau 𮥷初淬泟漏漏,nạn xưa trút sạch làu làu 緣初渚易別󰠲准尼,duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này 浽娘灾𮥷㐌苔,nỗi nàng tai nạn đã đầy 浽払金重闭迡買傷,nỗi chàng kim trọng bấy chầy mới thương 自𣈜𬮙埮持䘮,từ ngày muôn dặm phù tang 姅𢆥扵坦遼楊吏茹,nửa năm ở đất liêu dương lại nhà 倍𨖅園翠𢲛󰑼,vội sang vườn thuý dò la 𥚆風景󱀄󰅒它恪初,nhìn phong cảnh cũ nay đà khác xưa 苔園𦹵木𦰤䜹,đầy vườn cỏ mọc lau thưa 窻𦝄瓊𡎝壁湄也淶,song trăng quạnh quẽ vách mưa rã rời 畧娄芇体䏾㝵,trước sau nào thấy bóng người 花桃𢆥外群唭𫗄東,hoa đào năm ngoái còn cười gió đông 士󰡴燕冷󰜑空,xập xè én lạnh lầu không 𦹵𬅉󰘚坦𦼔封𨁪𩌂,cỏ lan mặt đất rêu phong dấu giày 𡳳墻核㭲木苔,cuối tường gai góc mọc đầy 𠫾󰡲尼仍𫮇尼𢆥㧅,đi về này những lối này năm xưa 冬觥冷眼如詞,chung quanh lạnh nhẵn như tờ 浽念心事悲除𠳨埃,nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai 郎盈󰡏几𨖅󱉁,láng giềng có kẻ sang chơi 燐󰑼仕𠳨𠬠𠄩事情,lân la sẽ hỏi một hai sự tình 𠳨翁翁默訟庭,hỏi ông ông mắc tụng đình 𠳨娘娘㐌半𠇮贖吒,hỏi nàng nàng đã bán mình chuộc cha 𠳨茹茹㐌移賒,hỏi nhà nhà đã dời xa 𠳨払王󰞹拱󰑼翠雲,hỏi chàng vương quan cùng là thuý vân 調尼沙卒庫巾,đều nay sa sút khó khăn 税埋半曰劍咹吝回,thuê may bán viết kiếm ăn lần hôi 調󰠲𩂶打𦝄𡗶,điều đâu sét đánh lưng trời 脱𦖑払脱拥移掣包,thoạt nghe chàng thoắt rụng rời xiết bao 倍嘆移住尼芇,vội han di trú nơi nao 打塘払買尋𠓨羡尼,đánh đường chàng mới tìm vào tạn nơi 茹棦壁坦左哉,nhà tranh vách đất tả tơi 𦰤撩簾󰞺竹掑𤗹䜹,lau treo rèm nát trúc gài phên thưa 𠬠𡑝坦𦹵滛湄,một sân đất cỏ dầm mưa 強嗷喭浽強魚󰡢󰟯,càng ngao ngán nỗi càng ngơ ngẩn dường 打料𨖲㗂外墻,đánh liều lên tiếng ngoài tường 払王𦖑㗂倍傍𧼋𦋦,chàng vương nghe tiếng vội vàng chạy ra 𢴑𢬣倍逴𠓨茹,dắt tay vội rước vào nhà 𠃅楼員外𪪳󰜏𦋦𣦍,mé sau viên ngoại ông bà ra ngay 哭嘆計歇念西,khóc than kể hết niềm tây 払喂別浽渃尼朱渚,chàng ôi biết nỗi nước này cho chưa 翹兒分蒙如詞,kiều nhi phận mỏng như tờ 𠬠𠳒㐌𰦫󰖥絲貝払,một lời đã lỗi tóc tơ với chàng 及干家变𨔍󰟯,gặp cơn gia biến lạ dường 半𠇮奴沛尋塘救吒,bán mình nó phải tìm đường cứu cha 用孕欺𨀈蹎𦋦,dùng dằng khi bước chân ra 極𤾓𠦳浽吲𠀧𦊚吝,cực trăm nghìn nỗi dặn ba bốn lần 律𠳒󰠱貝郎君,trót lời nặng với lang quân 摱昆㛪奴翠雲咍𠳒,mượn con em nó thuý vân thay lời 哙󰑼者󰡑󰒂㝵,gọi là giả chút nghĩa người 愁尼弋弋𬮙𠁀渚悁,sầu này dặc dặc muôn đời chưa quên 刼尼緣㐌負緣,kiếp này duyên đã phụ duyên 夜臺群別仕填耒生,dạ đài còn biết sẽ đền lai sinh 󰋇𠳒記註叮嚀,mấy lời ký chú đinh ninh 𥱬𢚸低胣拮𠇮𦋦𠫾,ghi lòng để dạ cất mình ra đi 分牢泊󰋇娇兒,phận sao bạc mấy kiều nhi 払金󰡲妬昆時扵󰠲,chàng kim về đó con thì ở đâu 𪪳婆強呐強𤴬,ông bà càng nói càng đau 払強𦖑呐強油如𦯬,chàng càng nghe nói càng rầu như dưa 物𠇮咆𫗄𣻆湄,vật mình gào gió tuôn mưa 滛提湥玉引蜍魂梅,dầm dề giọt ngọc thẫn thờ hồn mai 𤴬隊段𤴪隊催,đau đòi đoạn ngất đòi thôi 醒𦋦吏哭哭耒吏迷,tỉnh ra lại khóc khóc rồi lại mê 体払𤴬浽别󰡞,thấy chàng đau nỗi biệt ly 忍𪟽𪪳買撫󰡲吏-,nhịn ngừng ông mới vỗ về tới khuyên 碑徐板㐌㨂船,bây giờ ván đã đóng thuyền 㐌停分泊坤填情鍾,đã đành phận bạc khôn đền tình chung 过傷𡮍󰒂岹蓬,quá thương chút nghĩa đèo bòng 𠦳鐄身𧘇時哄補牢,nghìn vàng thân ấy thì hòng bỏ sao 𠴗停勸觧𤾓朝,dỗ dành khuyên giải trăm chiều 焒煩坤摺強挑䋦煩,lửa phiền khôn dập càng khêu mối phiền 誓初󰇥旦金環,thề xưa giở đến kim hoàn 𧵑初吏󰇥旦弹貝香,của xưa lại giở đến đàn đến hương 生強𬂙体強傷,sinh càng trông thấy càng thương 肝強息𣋁𫆧強㤕車,gan càng tức tối ruột càng xót xa 浪碎卒过真𦋦,rằng tôi trót quá chân ra 底朱旦浽㵢花戞䕯,để cho đến nỗi trôi hoa dạt bèo 拱饒誓説㐌𡗉,cùng nhau thề thốt đã nhiều 仍調鐄𥒥沛調呐空,những điều vàng đá phải điều nói không 渚𧜖𫋻拱𡞕𫯳,chưa chăn gối cũng vợ chồng 𢚸芇麻女𢴑𢚸朱當,lòng nào mà nỡ dứt lòng cho đang 包饒𧵑󰋇𣈜塘,bao nhiêu của mấy ngày đường 群碎碎𠬠吸娘買催,còn tôi tôi một gặp nàng mới thôi 浽傷呐󰝸歇𠳒,nỗi thương nói chẳng hết lời 謝辞生買湥洡跙𦋦,tạ từ sinh mới sụt sùi trở ra 倍󰡲所准園花,vội về sửa chốn vườn hoa 連𠶆員外𪪳󰜏拱𨖅,rước mời viên ngoại ông bà cùng sang 晨昏針拙礼常,thần hôn chăm chút lễ thường 养親台𬌓𢚸娘𣈜初,dưỡng thân thay tấm lòng nàng ngày xưa 叮咛埋湥劄詩,đinh ninh mài lệ chép thơ 割㝵尋隊迻詞𠴍㖇,cắt người tìm tõi đưa tờ nhắn nhe 別包功摱𧵑税,biết bao công mượn của thuê 臨淄󰋇度𠫾󰡲埮𣾺,lâm tri mấy độ đi về dặm khơi 㝵𠬠尼𠳨𠬠尼,người một nơi hỏi một nơi 溟濛芇別𣷭𡗶尼芇,mênh mông nào biết bể trời nơi nao 生強惨切渴滈,sinh càng thảm thiết khát khao 如燶肝鉄如鉋𢚸𣘈,như nung gan sắt như bào lòng son 𫆧蟳𣈜𠬠𤉗𤈊,ruột tằm ngày một héo don 雪霜𣈜𠬠耗𤷱𠇮蟡,tuyết sương ngày một hao mòn hình ve 矧䜹六醒六迷,thẩn thơ lúc tỉnh lúc mê 𧖱蹺渃𬑉魂󰡞占包,máu theo nước mắt hồn lìa chiêm bao 椿萱𢗼𢜝掣包,xuân huyên lo sợ xiết bao 过𦋦欺旦世芇麻咍,quá ra khi đến thế nào mà hay 倍鐄懺所𪮙𣈜,vội vàng sắm sửa chọn ngày 緣雲󰉚㐌併𦀊朱払,duyên vân sớm đã tính dây cho chàng 㝵窈窕几文章,người yểu điệu kẻ văn chương 𤳇才𡛔色春登及時,trai tài gái sắc xuân đương kịp thì 唒浪𢝙𡦂手歸,dẫu rằng vui chữ vu quy 𢝙尼㐌拮愁箕特芇,vui này đã cất sầu kia được nào 欺咹扵六𦋦𠓨,khi ăn ở lúc ra vào 強欧緣買強𩆋情初,càng âu duyên mới càng dào tình xưa 浽娘女旦包徐,nỗi nàng nhớ đến bao giờ 𣻆珠隊陣紆絲𤾓妄,tuôn châu đòi trận vò tơ trăm vòng 󰡏欺永𨤔香房,có khi vắng vẻ hương phòng 炪炉香󰇥泛桐𣈜初,đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa 𢯏𢴾油𠯇㗂絲,bẻ bai rẩu rĩ tiếng tơ 沉󰆟𤁕𤌋𫗄迻𢯦簾,trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm 󰟯如边屋𫏾㙴,dường như bên chái trước thềm 㗂嬌同望䏾襜𢠩恾,tiếng kiều đồng vọng bóng xiêm mơ màng 𪽝𢚸𮢶𥒥𥱬鐄,bởi lòng tạc đá ghi vàng 想娘𢧚吏体娘󰡲低,tưởng nàng nên lại thấy nàng về đây 仍󰑼煩闷店𣈜,những là phiền muộn đêm ngày 春秋別㐌对咍󰋇吝,xuân thu biết đã đổi thay mấy lần 制科及会塲文,chế khoa gặp hội trường văn 王金拱占榜春𠬠𣈜,vương kim cùng chiếm bảng xuân một ngày 𫔳𡗶𢌌𨷑塘𫡮,cửa trời rộng mở đường mây 花嘲𡉦杏香𠖤埮枌,hoa chào ngõ hạnh hương bay dặm phần 払王女旦𧵆賒,chàng vương nhớ đến xa gần 𨖅茹終老謝恩周旋,sang nhà chung lão tạ ơn chu tuyền 情初恩者󰒂填,tình xưa ơn giải nghĩa đền 加親卞買結緣朱陳,gia thân bèn mới kết duyên châu trần 払強珥𨀈青雲,chàng càng nhẹ bước thanh vân 浽娘強𪟽賒𧵆强傷,nỗi nàng càng nghĩ xa gần càng thương 意埃吲玉誓鐄,ấy ai dặn ngọc thề vàng 碑徐金馬玉堂貝埃,bây giờ kim mã ngọc đường với ai 𦰟䕯蹎㳥落𩑛,ngọn bèo chân sóng lạc loài 𢪀𠇮荣顕傷㝵流󰡞,nghĩ mình vinh hiển thương người lưu ly 𠳐𦋦外任臨淄,vâng ra ngoại nhậm lâm tri 䦕山𠦳埮妻兒𠬠团,quan sơn nghìn dặm thê nhi một đoàn 琹堂𣈜𣎃清𫔮,cầm đường ngày tháng thanh nhàn 󰉚𣅘㗂䳽㗂弹逍遙,sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao 房春帳𢷀花桃,phòng xuân trướng rủ hoa đào 娘雲𦣰俸占包体娘,nàng vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng 醒𦋦買𠯇拱払,tỉnh ra mới rỉ cùng chàng 𦖑𠳒払拱𠄩塘信𪟽,nghe lời chàng cũng hai đường tin nghi 怒臨清貝臨淄,nọ lâm thanh với lâm tri 恪饒𠬠𡦂或欺󰡏啉,khác nhau một chữ hoặc khi có lầm 𥪝机声氣相尋,trong cơ thanh khí tương tầm 扵低或固佳音庄󰑼,ở đây hoặc có giai âm chăng là 升堂払買𠳨查,thăng đường chàng mới hỏi tra 户都󰡏几吏𫅷䜹𨖲,họ đô có kẻ lại già thưa lên 事尼㐌外十年,sự này đã ngoại thập niên 碎它別󰘚別𠸜冷冷,tôi đà biết mặt biết tên rành rành 秀󰜏拱馬監生,tú bà cùng mã giám sinh 𠫾摸㝵扵北京迻󰡲,đi mua người ở bắc kinh đưa về 翠翹才色埃皮,thuý kiều tài sắc ai bì 󰡏芸弹吏覩芸文䜹,có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ 坚貞拯沛肝皮,kiên trinh chẳng phải gan vừa 料𠇮世𧘇沛欺世箕,liều mình thế ấy phải lừa thế kia 風塵𠹾㐌𠲖痆,phong trần chịu đã ê chề 𦀊緣𡢐吏嫁󰡲束郎,dây duyên sau lại gả về thúc lang 沛𢬣𡞕奇負傍,phải tay vợ cả phũ phàng 扒󰡲無錫筭塘𢯏花,bắt về vô tích toan đường bẻ hoa 𢴑𠇮娘沛遁𦋦,dứt mình nàng phải trốn ra 󰝸埋吏及𠬠茹泊箕,chẳng may lại gặp một nhà bạc kia 脱奔𧗱脱半𠫾,thoắt buôn về thoắt bán đi 𫡮㵢䕯浽少之󰑼尼,mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi 俸󰠲吏及󰜋㝵,bỗng đâu lại gặp một người 欣㝵知勇迎𡗶威灵,hơn người trí dũng nghiêng trời uy linh 𥪝𢬣𬮙萬精兵,trong tay muôn vạn tinh binh 𢹣󰡲埬秩𠬠城臨淄,kéo về đóng chật một thành lâm tri 󰖥絲各跡每期,tóc tơ các tích mọi khi 怨時者怨恩時者恩,oán thì giả oán ân thì giả ân 㐌𢧚󰡏󰒂󰡏仁,đã nên có nghĩa có nhân 畧娄論院賒𧵆𬢱𠸦,trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen 渚詳特户特𠸜,chưa tường được họ được tên 事尼𠳨束生員買詳,sự này hỏi thúc sinh viên mới tường 𦖑𠳒都呐𤑟𤉜,nghe lời đô nói rõ ràng 卽時迎帖𨑮払束生,tức thì đưa thiếp mời chàng thúc sinh 浽娘𠳨歇分明,nỗi nàng hỏi hết phân minh 𫯳昆󰠲些姓名󰑼之,chồng con đâu tá tính danh là gì 束浪及六流󰡞,thúc rằng gặp lúc lưu ly 冲軍碎𠳨少之󰖥絲,trong quân tôi hỏi thiếu gì tóc tơ 大王𠸜海户徐,đại vương tên hải họ từ 打悁𤾓陣飭餘𬮙㝵,đánh quen trăm trận sức dư muôn người 﨤娘時扵州台,gặp nàng ngày ở châu thai 𨔍之囯色天才沛緣,lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên 浘漨𥪝闭饒年,vẫy vùng trong bấy nhiêu niên 爫𢧚動地󰟹天同同,làm nên động địa kinh thiên đùng đùng 大軍屯埬𡎝東,đại quân đồn đóng cõi đông 󰡲𨍦庄別雲夢爫牢,về sau chẳng biết vân mồng làm sao 𦖑詳梗𦰟消耗,nghe tường ngành ngọn tiêu hao 𢚸貞払𡏡劳刀󰡪蜍,lòng riêng chàng luống lao đao thẫn thờ 㤕台隻𦲿𠀧爲,xót thay chiếc lá bơ vơ 刼尘別𢷀包徐朱垂,kiếp trần biết rũ bao giờ cho xong 花㵢渃渃𣵶𣳔,hoa trôi nước nước xuôi dòng 㤕身沉浽𤴬𢚸合散,xót thân chìm nổi đau lòng hợp tan 𠳒初㐌𰦫𰿘萬,lời xưa đã lỗi muôn vàn 𤗖𦎛群妬泛弹群低,mảnh gương còn đó phím đàn còn đây 弹琴窖謹魚𦀊,đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây 󰌎香別古刼尼女催,lửa hương biết có kiếp này nữa thôi 萍蓬群㤕賒吹,bình bồng còn chút xa xôi 䁀鍾牢女咹𡎢朱安,đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an 㕸蒙撩印辞官,rắp mong treo ấn từ quan 󰋇滝拱󰋞󰋇岸拱坡,mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng pha 𤄱𠇮𥪝󰠨干戈,dấn mình trong áng can qua 𠓨生𦋦死禍󰑼体饒,vào sinh ra tử hoạ là thấy nhau 𢪀調𡗶沱域溇,nghĩ điều trời thẳm vực sâu 䏾𪀄沁󰠩別󰠲麻𥚆,bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn 仙󰑼赧那待信,những là nấn ná đợi tin 𪱆湄別㐌󰋇畨対移,nắng mưa biết đã mấy phen đổi dời 𠄼𫡮俸体詔𡗶,năm mây bỗng thấy chiếu trời 欽頒勅旨旦尼伶伶,khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành 金時改任南平,kim thì cải nhậm nam bình 払王拱改任城淮陽,chàng vương cũng cải nhậm thành hoài dương 懺生車馭倍鐄,sắm xanh xe ngựa vội vàng 𠄩茹拱順𠬠塘赴官,hai nhà cũng thuận một đường phó quan 侈𦖑势賊㐌散,xảy nghe thế giặc đã tan 㳥淹福建󰌎殘浙江,sóng êm phúc kiến lửa tàn chiết giang 特信金買𫫵王,được tin kim mới rủ vương 便塘拱吏尋娘搂㧅,tiện đường cùng lại tìm nàng sau xưa 杭州旦妬碑徐,hàng châu đến đó bây giờ 实信𠳨特󰖥絲伶伶,thật tin hỏi được tóc tơ rành rành 浪𣈜󰉚怒交兵,rằng ngày hôm nọ giao binh 失机徐㐌收灵陣前,thất cơ từ đã thu linh trận tiền 娘娇功奇庄填,nàng kiều công cả chẳng đền 令軍吏扒押緣土酋,lệnh quân lại bắt ép duyên thổ tù 娘它招玉沉珠,nàng đà gieo ngọc chìm châu 滝錢塘妬意墓紅顔,sông tiền đường đó ấy mồ hồng nhan 傷喂空合麻散,thương ôi không hợp mà tan 𠬠茹荣顕貞寃𠬠娘,một nhà vinh hiển riêng oan một nàng 招魂設位礼常,chiêu hồn thiết vị lễ thường 觧寃立𠬠𡊨場边滝,giải oan lập một đàn tràng bên sông 𦰟潮𡽫泊重重,ngọn triều non bạc trùng trùng 渭𬂙群想𦑃鴻𣅶招,vời trông còn tưởng cánh hồng lúc gieo 情深变惨𨔍調,tình thâm biển thảm lạ điều 芇魂精󰡲別蹺准芇,nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào 机緣󰠲俸𨔍𫳵,cơ duyên đâu bỗng lạ sao 𮗓緣󰠲俸尋𠓨旦巴,giác duyên đâu bỗng tìm vào đến nơi 𬂙𨖲灵位𡦂排,trông lên linh vị chữ bài 秩󰟹買𠳨仍㝵󰠲些,chợt kinh mới hỏi những người đâu ta 貝娘親戚𧵆賒,với nàng thân thích gần xa 㝵群牢俸爫魔哭㝵,người còn sao bỗng làm ma khóc người 𦖑信如楽𣳔涞,nghe tin ngơ ngác rụng rời 森觥計户遁𠳒𠳨查,xúm quanh kể họ rộn lời hỏi tra 尼𫯳尼媄尼吒,này chồng này mẹ này cha 尼󰑼㛪𫆧尼󰑼㛪妯,này là em ruột này là em dâu 实信𦖑㐌闭𥹰,thật tin nghe đã bấy lâu 法師𠰺世事󰠲𨔍󰟯,pháp sư dạy thế sự đâu lạ dường 師浪固果貝娘,sư rằng nhân quả với nàng 臨淄𣇜畧錢塘𣇜娄,lâm tri buổi trước tiền đường buổi sau 欺娘招玉底溇,khi nàng gieo ngọc đáy sâu 迍蹺碎㐌及僥逴𧗱,đón theo tôi đã gặp nhau rước về 共僥娘𫔳菩提,cùng nhau nương cửa bồ đề 草庵妬拱𧵆掑庄賒,thảo am đó cũng gần kề chẳng xa 𫢋前㝵泊鄰󰑼,phật tiền ngày bạc lân la 󰠐󰠐娘共𢖵茹坤亏,đăm đăm nàng cũng nhớ nhà khôn khuây 𦖑信𦬑𩈘󰘉眉,nghe tin nở mặt mở mày 𢜠芇吏过𢜠尼女庄,mừng nào lại quá mừng này nữa chăng 自番隻𦲿󰡞棱,từ phen chiếc lá lìa rừng 𠽄尋𨻫仍料澄渃𩄲,thăm tìm luống những liệu chừng nước mây 𤑟𤉜花拥香𠖤,rõ ràng hoa rụng hương bay 刼娄和体刼尼罕催,kiếp sau hoạ thấy kiếp này hẳn thôi 冥陽堆我聀耒,minh dương đôi ngả chắc rồi 𡎝尘麻吏体㝵九原,cõi trần mà lại thấy người cửu nguyên 𢮿僥𥛉謝𮗓緣,quây nhau lạy tạ giác duyên 步行𠬠屡蹺連𠬠欺,bộ hành một lũ theo liền một khi 坡𦰤拍𦹵尋𠫾,pha lau vạch cỏ tìm đi 情深𨻫唉狐𪟽姅分,tình thâm luống hãy hồ nghi nửa phần 觥孤蹺𦄂江津,quanh co theo dải giang tân 塊棱牢㐌細𡑝𫢋堂,khỏi rừng lau đã tới sân phật đường 𮗓緣蓮㗂哙娘,giác duyên lên tiếng gọi nàng 房中倍遣蓮鐄𨀈𦋦,phòng trong vội khiến sen vàng bước ra 𥚆𫀅󰖆󰘚𠬠茹,nhìn xem đủ mặt một nhà 椿𫅷群跬萱𫅷群鮮,xuân già còn khoẻ huyên già còn tươi 𠄩㛪方長和𠄩,hai em phương trưởng hoà hai 怒払金妬󰑼㝵𣈜初,nọ chàng kim đó là người ngày xưa 想悲除󰑼包除,tưởng bây giờ là bao giờ 𤑟𤉜𨷑𬑉群𪟽占包,rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao 湥洡咱説卷袍,sụt sùi thánh thót quẹn bào 𢜠𢜠𢜝𢜝掣包󰑼情,mừng mừng sợ sợ xiết bao là tình 萱𫅷󰡎檜招𠇮,huyên già dưới gối gieo mình 哭嘆𠇮計事𠇮頭𡳪,khóc than mình kể sự mình đầu đuôi 自昆流洛圭㝵,từ con lưu lạc quê người 䕯㵢㳥撫祝𨑮𠄼𢆥,bèo trôi sóng vỗ chốc mười năm năm 併浪滝渃㵧淋,tính rằng sông nước cát lầm 刼尼埃吏群扲及低,kiếp này ai lại còn cầm gặp đây 𪪳󰜏𬂙󰘚𢭂𢬣,ông bà trông mặt cầm tay 容光庄恪之𣈗𨀈𦋦,dung quang chẳng khác chi ngày bước ra 闭迡𤋵月油花,bấy chầy dãi nguyệt dầu hoa 𨑮分春固𤷍𠀧𦊚分,mười phần xuân có gầy ba bốn phần 浽𢜠𪪳𥙩之斤,nỗi mừng ông lấy chi cân 𠳒散合傳賒𧵆少󰠲,lời tan hợp chuyện xa gần thiếu đâu 𠄩㛪𠳨𫏾嘆𨍦,hai em hỏi trước han sau 𨅸𬂙娘㐌阻愁爫鮮,đứng trông nàng đã trở sầu làm tươi 𢮿僥𥛉𫏾𫢋臺,quây nhau lạy trước phật đài 再生陳謝𢚸㝵慈悲,tái sinh trần tạ lòng người từ bi 轎花𠽖󰡧卽時,kiệu hoa giục rước tức thì 王翁𠰺󰡧拱𧗱𠬠尼,vương ông dạy rước cùng về một nơi 娘浪𡮍分花涞,nàng rằng chút phận hoa rơi 姅𠁀唸󰠵每味䔲𠹽,nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay 併浪󰘚渃蹎𩄲,tính rằng mặt nước chân mây 𢚸芇群想固𣈙女空,lòng nào còn tưởng có rày nữa không 󰣡𣈙再世相逢,thì rày tái thế tương phùng 渴󰋫㐌妥𬌓𢚸𥹰󰅒,khát khao đã thoả tấm lòng lâu nay 㐌󰝂𨉟補庵𩄲,đã đem mình bỏ am mây 歲尼改貝𦹵𣘃拱皮,tuổi này gửi với cỏ cây cũng vừa 味禅㐌𤊰㙁𦯬,mùi thiền đã bén muối dưa 牟禅咹默㐌於𣘽𣙩,màu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng 事𠁀㐌𤎕󰌎𢚸,sự đời đã tắt lửa lòng 群𢫔𠓨准𡏧紅爫之,còn chen vào chốn bụi hồng làm chi 󰇥揚芇固咍之,dở dang nào có hay gì 㐌脩脩律戈時時催,đã tu tu trót qua thì thì thôi 重生恩𥘀𣷭𡗶,trùng sinh ơn nặng bể trời 𢚸芇女𢴑󰒂𠊛𦋦𠫾,lòng nào nỡ dứt nghĩa người ra đi 翁浪彼此壹時,ông rằng bỉ thử nhất thì 修行時拱沛欺從權,tu hành thì cũng phải khi tòng quyền 沛調求𫢋求仙,phải điều cầu phật cầu tiên 情箕孝怒埃填朱低,tình kia hiếu nọ ai đền cho đây 度生汝󰆙高𠫅,độ sinh nhờ đức cao dày 立庵耒仕𨖲柴於終,lập am rồi sẽ lên thầy ở chung 𦖑𠳒娘㐌朝𢚸,nghe lời nàng đã chiều lòng 啫師啫景調拱𨀈𦋦,giã sư giã cảnh đều cùng bước ra 蔑團𧗱𦤾官衙,một đoàn về đến quan nha 團圓倍𨷑席花𢝙圍,đoàn viên vội mở tiệc hoa vui vầy 藏藏𡃹菊󰇥醝,tàng tàng chén cúc dở say 𨅸𨖲雲買𤋵排蔑𠄩,đứng lên vân mới giãi bày một hai 浪𥪞作合機𡗶,rằng trong tác hợp cơ trời 𠄩邊𠳖󰡙󰓳𠳒結交,hai bên gặp gỡ một lời kết giao 吸汗平地𣷭濤,gặp cơn bình địa ba đào 丕󰝂緣姉󰡧𠓨朱㛪,vậy đem duyên chị rước vào cho em 拱纙分改緣金,cũng là phận cải duyên kim 拱羅𧖱沚𫆧𦡙䐗𣋀,cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao 仍羅𣈙約埋𬇚,những là rày ước mai ao 󰁰𠄼𢆥意別包饒情,mười năm năm ấy biết bao nhiêu tình 悲除𦎛󰡋吏𬙽,bây giờ gương vỡ lại lành 囷灵攎𤀓㐌溋固尼,khuôn thiêng lừa lọc đã dành có nơi 群緣埋吏群𠊛,còn duyên may lại còn người 群暈𦝄泊群𠳒願初,còn vừng trăng bạc còn lời nguyền xưa 菓梅𠀧𬙞欺皮,quả mai ba bảy khi vừa 桃𡽫𣋽料車絲𠳖時,đào non sớm liệu xe tơ kịp thì 𢴑𠳒娘倍拔𠫾,dứt lời nàng vội gạt đi 事𬮙𠄼󱀄計之碑除,sự muôn năm cũ kể chi bây giờ 𠬠𠳒雖固約初,một lời tuy có ước xưa 察𠇮𤋵𫗄油湄㐌𡗉,xét mình dãi gió dầu mưa đã nhiều 呐強虎𢢆𤾓朝,nói càng hổ thẹn trăm chiều 時朱𦰟渃水潮沚吹,thè cho ngọn nước thuỷ triều chảy xuôi 払浪呐拱𨔍代,chàng rằng nói cũng lạ đời 酉𢚸箕丕群𠳒𧘇牢,dẫu lòng kia vậy còn lời ấy sao 𠬠𠳒㐌率深交,một lời đã trót thâm giao 󰡎𡗶固坦蓮高固𡗶,dưới trời có đất trên cao có trời 唒浪物対牢移,dẫu rằng vật đổi sao dời 死生共𪧚𥙩𠳒死生,tử sinh cũng giữ lấy lời tử sinh 緣箕固負之𠇮,duyên kia có phụ chi mình 麻筭支梗鍾情爫𠄩,mà toan chia gánh chung tình làm hai 娘浪家室緣諧,nàng rằng gia thất duyên hài 㤕𢚸恩愛埃埃拱𢚸,xót lòng ân ái ai ai cũng lòng 𢪀浪冲事𡞕𫯳,nghĩ rằng trong sự vợ chồng 花𦹳封𦝄妄𧷺𧷺𦎛,hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương 𪧚貞登價𠦳鐄,chữ trinh đáng giá nghìn vàng 𤒘花庄𢢆貝払枚初,đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa 妾自遇变旦徐,thiếp từ ngộ biến đến giờ 蜂戈𧊉吏㐌乘醜車,ong qua bướm lại đã thừa xấu xa 閉迡𩙌匝湄沙,bấy chầy gió táp mưa sa 󰋇𦝄共鈌󰋇花拱殘,mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn 群之󰑼丐紅顔,còn chi là cái hồng nhan 㐌󰡶身世群筭浽芇,đã xong thân thế còn toan nỗi nào 𢪀𠇮庄虎𠇮牢,nghĩ mình chẳng hổ mình sao 敢󰝡尘垢預𠓨布荆,dám đem trần cấu dự vào bố kinh 㐌咍払󰠱爲情,đã hay chàng nặng vì tình 󱔲花畑庄󰠪𠇮𡗋𠱋,trông hoa đèn chẳng tủi mình lắm ru 自𣈙怯𫔳房秋,từ rày khép cửa phòng thu 庄脩時共󰑼修󰑼󰑼,chẳng tu thì cũng là tu mới là 払油疑旦𧵆車,chàng dù nghĩ đến gần xa 󰝡情琹瑟対𦋦琹掑,đem tình cầm sắt đổi ra cầm cờ 呐之結󰖥車絲,nói chi kết tóc xe tơ 㐌盆奇䏾麻洳奇代,đã buồn cả bụng mà nhơ cả đời 払浪窖呐𢧚𠳒,chàng rằng khéo nói nên lời 麻冲𥙧沛固㝵固些,mà trong nhẽ phải có người có ta 初󰅒冲道弹󰜏,xưa nay trong đạo đàn bà 𪧚貞箕共固𠀧𬙞󰟯,chữ trinh kia cũng có ba bảy đường 固欺变固欺常,có khi biến có khi thường 固權芇沛𠬠唐执經,có quyền nào phải một đường chấp kinh 如娘𥙩孝爫貞,như nàng lấy hiếu làm trinh 蓓芇朱濁特𠇮𧘇爲,bụi nào cho đục được mình ấy vay 𡗶群底固歆󰅒,trời còn để có hôm nay 散霜別午盎𫡮𡨌𡗶,tan sương biết ngõ áng mây giữa trời 花殘麻吏添鮮,hoa tàn mà lại thêm tươi 𦝄殘麻吏欣𨑮𠄻初,trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa 固調之女麻𪟽,có điều chi nữa mà ngờ 客戈塘底𠾿哬払羊,khách qua đường để hững hờ chàng tiêu 𦖑払呐㐌歇調,nghe chàng nói đã hết điều 𠄩親時共决蹺𠬠排,hai thân thì cũng quyết theo một bài 歇𠳒坤𥙧咥𠳒,hết lời khôn nhẽ chối lời 󰣂頭娘仍𥐆𨱽咀嘆,cúi đầu nàng những vắn dài thở than 茹皮𨷑席團圓,nhà vừa mở tiệc đoàn viên 花𤐝𦰟𤒘紅杆幅󰑼,hoa soi ngọn đuốc hồng chen bức là 共僥交𥛉𠬠茹,cùng nhau giao lạy một nhà 礼它𨇜礼堆󰑼𨇜堆,lễ đà đủ lễ đôi là đủ đôi 洞房迢迭󱋓瑁,động phòng dìu dặt chén mồi 氷傾緣買吟𠿯情初,bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa 仍自蓮𡉦桃絲,những từ sen ngó đào tơ 𨑮𠄼𢆥買悲除󰑼低,mười năm năm mới bây giờ là đây 情緣意合散尼,tình duyên ấy hợp tan này 悲勸󰋇浽𣎀尼𦝄高,bi hoan mấy nỗi đêm chầy trăng cao 更𣅘幅錦𢷀幍,canh khuya bức gấm rủ thao 󰡎畑訴󰒂𦟐桃添春,dưới đèn tỏ nghĩa má đào thêm xuân 情人吏及情人,tình nhân lại gặp tình nhân 花初蜂󱀄󰋇分重情,hoa xưa ong cũ mấy phân chung tình 娘浪分妾㐌仃,nàng rằng phận thiếp đã đành 固爫之女丐𠇮補𠫾,có làm chi nữa cái mình bỏ đi 𢪀払󰒂󱀄情記,nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi 朝𢚸哙固唱隨𡮨枚,chiều lòng gọi có xướng tuỳ mảy may 貞𢚸㐌𢢆𡗋咍,riêng lòng đã thẹn lắm thay 共㐌󰘚惮眉𠫅苦嵬,cũng đà mặt dạn mày dày khó coi 仍如欧厌㮠外,những như âu yếm vành ngoài 群筭󰡠󰘚貝㝵朱戈,còn toan mở mặt với người cho qua 吏如仍𫗂㝵些,lại như những thói người ta 越香󰡎坦𢯏花𡳃務,vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa 共洳󰇥辱排路,giở nhơ giở nhuốc bày trò 群情󰠲女麻𫌵帝催,còn tình đâu nữa mà thù đấy thôi 㝵胺些󰡳貝㝵,người yêu ta xấu với người 胺僥时吏平𨑮負僥,yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau 𫔳茹油併𧗱娄,cửa nhà dù tính về sau 時群㛪妬路求姉低,thì còn em đó lọ cầu chị đây 𡦂貞群𠬠𡮍尼,chữ trinh còn một chút này 庄扲木凭束𨃐朱散,chẳng cầm cho vững lại dày cho tan 群𡗉恩󰒂滇滇,còn nhiều ân nghĩa chan chan 咍之𡆫丐花殘麻制,hay gì vầy cái hoa tàn mà chơi 払浪哏咘𠬠𠳒,chàng rằng gắn bó một lời 俸空󰠩渃𪀄𡗶𠴊僥,bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau 㤕㝵流洛闭𥹰,xót người lưu lạc bấy lâu 想誓説𥘀仍𤴬疸𡗉,tưởng thề thốt nặng những đau đớn nhiều 傷僥生死㐌𡗉,thương nhau sinh tử đã liều 迻僥群少闭饒󰑼情,gặp nhau còn thiếu bấy nhiêu là tình 澄春絲柳群撑,chừng xuân tơ liễu còn xanh 議渚𬛒脱塊㮠爱恩,nghĩ chưa chữa thoát khỏi vành ái ân 𦎛冲庄𡮍蓓尘,gương trong chẳng chút bụi trần 𠬠𠳒决罕𬮙分敬添,một lời quyết hẳn muôn phần kính thêm 闭𥹰渧𣷭摸針,bấy lâu đáy bể mò kim 󰑼𡗉鐄𥒥沛尋𦝄花,là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa 埃𪟽吏合𠬠茹,ai ngờ lại họp một nhà 路󰑼𧜖𫋻買𦋦瑟琹,lọ là chăn gối mới ra sắt cầm 𦖑𠳒所袄掑簪,nghe lời sửa áo cài trâm 叩頭𥛉謝高深𠦳重,khấu đầu lạy tạ cao thâm nghìn trùng 身殘𡊨濁恢冲,thân tàn dằn đục khơi trong 󰑼洳君子恪𢚸㝵些,là nhờ quân tử khác lòng người ta 󰋇𠳒心胆𦛌𦚐,mấy lời tâm đảm ruột rà 相知󰒂意買󰑼相知,tương tri nghĩa ấy mới là tương tri 𨔾𨑤𧝓𦄾少之,chở che đùm bọc thiếu gì 𤾓𢆥名節共𧗱店尼,trăm năm danh tiết cũng về đêm nay 脱催𢬣吏扲𢬣,thoắt thôi tay lại cầm tay 強𬁷爲󰞺強醝爲情,càng yêu vì nết càng say vì tình 添𤓢架浽香𤭸,thêm nến giá nối hương bình 共僥吏祝󱋓瓊交歡,cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan 情初來𣼽坤寒,tình xưa lai láng khôn hàn 從容吏𠳨𦰟弹㝵初,thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa 娘浪爲󰋇塘絲,nàng rằng vì mấy đường tơ 𡗋㝵朱旦碑除買催,lầm người cho đến bây giờ mới thôi 咹󱋔时事㐌耒,ăn năn thì sự đã rồi 你𢚸㝵󱀄𠳐𠳒𠬠畨,nể lòng người cũ vâng lời một phen 泛弹迢迭𢬣仙,phím đàn dìu dặt tay tiên 𤌋沉高𥰊㗂弦𧵆車,khói trầm cao thấp tiếng huyền gần xa 曲牢漂蔭陽和,khúc sao đầm ấm dương hoà 意󰑼蝴蝶咍󰑼莊生,ấy là hồ điệp hay là trang sinh 曲󰠲奄爱春情,khúc đâu êm ái xuân tình 意魂蜀帝咍舍杜鵑,ấy hồn thục đế hay mình đỗ quyên 冲牢朱㳶溋涓,trong sao châu nhỏ duềnh quyên 荫牢曷玉蓝田買冬,ấm sao hạt ngọc lam điền mới đông 律𦖻𦖑卒𠄼宫,lọt tai nghe suốt năm cung 㗂芇󰑼庄恼濃𠮿嗃,tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao 払浪譜意𢬣芇,chàng rằng phổ ấy tay nào 初牢愁惨󰅒牢𠸟𡆫,xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy 傷盃𪽝在𢚸尼,thương vui bởi tại lòng này 咍󰑼苦尽旦㝵甘来,hay là khổ tận đến ngày cam lai 娘浪爲𡮍台制,nàng rằng vì chút hay chơi 断膓㗂𧘇害㝵闭𥹰,đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu 𠬠畨知己共僥,một phen tri kỷ cùng nhau 卷𦀊自帝󰡲娄共除,cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa 傳路渚𣴓󰖥絲,chuyện trò chưa cạn tóc tơ 𬷤㐌嘅創𡗶皮𠓇東,gà đà gáy sáng trời vừa rạng đông 情貞払吏呐崇,tình riêng chàng lại nói sòng 𠬠茹埃拱𨔍𨓡𠸦劳,một nhà ai cũng lạ lùng khen lao 朱咍淑女志高,cho hay thục nữ chí cao 沛㝵󰉚槾最桃如埃,phải người sớm mận tối đào như ai 𠄩情院𡳒和𠄩,hai tình vẹn vẽ hoà hai 庄冲𧜖𧛋共外琴詩,chẳng trong chăn nệm cũng ngoài cầm thơ 欺󱋓𨢇欺局棋,khi chén rượu khi cuộc cờ 欺𫀅花𦬑欺除𦝄𨖲,khi xem hoa nở khi chờ trăng lên 𠀧生㐌菲𨑮願,ba sinh đã phỉ mười nguyền 緣堆侶共󰑼緣伴排,duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy 𢖵𠳒立𠬠庵𫡮,nhớ lời lập một am mây 差㝵親戚逴柴𮗓緣,sai người thân thích rước thầy giác duyên 旦時㨂𫔳掑杄,đến thì đóng cửa cài then 𦼔𠆳技額𦹵𨕭𠃅茹,rêu trùm kẽ ngạch cỏ len mái nhà 師它挴󰡮方車,sư đà hái thuốc phương xa 𫡮𠖤鶴另別󰑼尋󰠲,mây bay hạc lánh biết là tìm đâu 󰠱爲史󰒂初娄,nặng vì chút nghĩa xưa sau 𨕭󰡐拠𪧚香油歆埋,trên am cứ giữ hương dầu hôm mai 𠬠茹福祿𫡂𠄩,một nhà phúc lộc gồm hai 千年弋弋官堦吝吝,hiên niên dặc dặc quan giai lần lần 承家庄歇娘云,thừa gia chẳng hết nàng vân 𠬠𣘃樛木𠬠𡑝桂槐,một cây cù mộc một sân quế hoè 風流富貴埃皮,phong lưu phú quý ai bì 𡆫春𠬠𫔳底碑𬮙代,vầy xuân một cửa để bia muôn đời 𡄎咍𬮙事󰑼𡗶,gẫm hay muôn sự là trời 𡗶箕㐌扒爫㝵固身,trời kia đã bắt làm người có thân 扒風󰡰沛風󰡰,bắt phong trần phải phong trần 朱清高買特分清高,cho thanh cao mới được phần thanh cao 固󰠲偏爲㝵芇,có đâu thiên vị người nào 𡦂才𡦂𠇮𣼭滛奇𠄩,chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai 固才麻忌之才,có tài mà cậy chi tài 𡦂才連貝𡦂灾𠬠韻,chữ tài liền với chữ tai một vần 㐌芒𥙩業𠓨身,đã mang lấy nghiệp vào thân 共仃責吝𠳒𧵆庄車,cũng đừng trách lẫn trời gần chẳng xa 善根於在𢚸些,thiện căn ở tại lòng ta 𡦂心箕買十𠀧𡦂才,chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài 𠳒圭抇𪭯容𨱽,lời quê nhặt góp dông dài 謨𠸟共特𠬠𠄽𪔠更,mua vui cũng được một vài trống canh 埃 喂 傷 𥙩 饒 穷,ai ơi thương lấy nhau cùng 台 篤 志 𠬠 𢚸 徐 埃,hay giốc chí một lòng chờ ai 𨕭 頭 畧 㩫 簮 掑,trên đầu lược giắt trâm cài 𥪝 𠀧 𨑮 𦒹 傳 英 攝 固 𨱽 𫨩 空,trong ba mươi sáu chuyện anh xếp có dài hay không 台 𦖑 傳 李 公,hay nghe truyện lý công 欺 𢧚 𡗶 拱 朝 𢚸 奇 𠄩,khi nên trời cũng chiều lòng cả hai 台 𦖑 傳 秀 才,hay nghe truyện tú tài 題 𠸜 𡭉 鵲 縁 𡗶 𦓡 𢧚,đề tên bắn thước duyên trời mà nên 台 𦖑 傳 秀 淵,hay nghe truyện tú uyên 𠫾 𨔈 麻 吏 﨤 仙 結 願,đi chơi mà lại gặp tiên kết nguyền 台 𦖑 傳 張 員,hay nghe truyện trương viên 𥙩 𡥵 丞 相 縁 庄,lấy con thừa tướng duyên chăng 宋 珍 麻 𥙩 菊 花,tống trân mà lấy cúc hoa 沛 𨖅 使 事 交 和 𨑮 冬,phai sang sứ sự giao hoà mười đông 台 𦖑 傳 劉 洪,hay nghe truyện lưu hồng 𥙩 陳 廣 珥 𫷜 空 庄,lấy trần quảng nhĩ năm không chăng 台 𦖑 傳 點 知,hay nghe truyện điểm tri 於 渃 齊 於 渃 梁,ở nước tề ở nước lương 主 韜 不 義 堆 塘,chúa thao bất nghĩa đòi đường 扒 𡥵 補 朱 停,bắt con bỏ cho đành 買 𠳒 教 訓 丁 丁,mấy lời giáo huấn đinh đinh 傳 尼 女 則 家 庭 恨 灰,chuyện này nữ tắc gia đình hẳn hoi 傳 尼 貞 鼠 摄 制,chuyện này trinh thử xếp chơi 桃 蘭 挂 蕙 堆 庄,đào lan quế huệ đôi chăng 台 𦖑 傳 度 梅,hay nghe truyện độ mai 几 忠 𠊚 佞 固 𡗶 於 𥪝,kẻ trung người nịnh có trời ở trong 傳 翹 計 㐌 属 𢚸,truyện kiều kể đã thuộc lòng 𢧚 庄 辰 拱 在 𢚸 媄 吒,nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha 台 𦖑 傳 𧊉 花,hay nghe truyện bướm hoa 𠬠 花 𠬠 𧊉 乙 堆,một hoa một bướm ắt đôi 阮 生 傳 意 䀡 制,nguyễn sinh chuyện ấy xem chơi 𠫾 𫥨 習 學 縁 𡗶 吹 𢧚,đi ra tập học duyên trời xui nên 西 楊 傳 意 此 䀡,tây dương chuyện ấy thử xem 珠 竜 餒 伴 朱 𢧚 𠊛,châu long nuôi bạn cho nên người 買 台 𡽫 渃 車 𣾺,mới hay non nước xa khơi 中 軍 傳 意 仍 𠳒 𢖵,trung quân chuyện ấy những lời nhớ 箋 花 傳 意 𨔍 𨓡,tiên hoa chuyện ấy lạ lùng 局 棋 堆 妸 𦟐 紅 打 制,cuộc cờ đôi ả má hồng đánh chơi 皇 儲 傳 意 天 才,hoàng trừ chuyện ấy thiên tài 詐 形 爫 𡛔 此 𠳒 端 荘,trá hình làm gái thử lời đoan trang 征 婦 傳 意 朱 詳,chinh phụ chuyện ấy cho tường 旗 毛 𨕭 塘 沚,cờ mao lên đường trẩy 觀 音 傳 意 欺 𫢩,quan âm chuyện ấy khi nay 氏 牟 抌 覩 冤 尼 庒 他,thị mầu đem đổ oan này chẳng tha 潘 陳 傳 意 䀡 戈,phan trần chuyện ấy xem qua 几 簮 𠊚 𦑗 乙 堆,kẻ trâm người quạt ắt đôi 翁 寧 傳 意 此 𥋳,ông ninh chuyện ấy thử coi 揲 安 𦊚 𡎝 麻 𡗶 𡊰 功,giẹp yên bốn cõi mà trời đền công 秦 宮 傳 𦟐 紅,tần cung chuyện má hồng 愊 命 㦖 踏 房 麻 𫥨,bực mình muốn đạp phòng mà ra 九 夫 傳 意 䀡 戈,cửu phu chuyện ấy xem qua 别 包 𣉹 特 室 家 如 𠊚,biết bao giờ được thất gia như người 蓬 萊 傳 意 䀡 制,bồng lai chuyện ấy xem chơi 准 仙 𢝙 趣 結 縁 買 命,chốn tiên vui thú kết duyên mấy mình 台 𦖑 傳 花 情,hay nghe truyện hoa tình 𤊰 縁 秦 晋 矯 命 約 𬇚,bén duyên tần tấn kẻo mình ước ao 玉 𫅜 群 待 價 高,ngọc lành còn đợi giá cao 女 芇 咹 槾 者 桃 𠇍 埃,nỡ nào ăn mận giả đào mấy ai 有 薊 傳 拱 才,hữu ké chuyện cũng tài 謀 謨 麻 𥙩 特 𠊚 𡥵 官,mưu mô mà lấy được người con quan 春 情 傳 𧘇 論 盘,xuân tình chuyện ấy luận bàn 𣎀 𦣰 思 想 事 娘 𠬠 𠄩,đêm nằm tư tưởng sự nàng một hai 芙 蓉 傳 意 𦘧 撝,phù dung chuyện ấy vẽ vời 沛 𡥚 阿 秀 𠊚 不 仁,phải gã a tú người bất nhân 俸 几 晋 𠊚 秦,bỗng kẻ tấn người tần 芳 花 傳 𧘇 珠 陳 義 初,phương hoa chuyện ấy châu trân nghĩa xưa 黄 秀 傳 𧘇 縁 於,hoàng tú chuyện ấy duyên ưa 﨤 娘 美 女 𡗶 車 𠬠 茹,gặp nàng mỹ nữ giời xe một nhà 勸 孝 傳 𧘇 䀡 戈,khuyến hiếu chuyện ấy xem qua 二 十 四 孝 英 陀 拱 通,nhị thập tứ hiếu anh đà cũng thông 四 灵 傳 𧘇 摄 穷,tứ linh chuyện ấy xếp cùng 每 𠊚 每 我 相 逢 交 歡,mỗi người mỗi ngã tương phùng giao hoan 𠸦 朱 堆 我 北 南,khen cho đôi ngã bắc nam 人 縁 定 吏 車 爫 𠬠 边,nhân duyên định lại xe làm một bên 𠀧 生 朱 院 𨑮 願,ba sinh cho vẹn mười nguyền 﨤 娘 買 吘 根 原 事 情,gặp nàng mới ngỏ căn nguyên sự tình 𥪝 𠀧 𨑮 𦒹 傳 仃 仃,trong ba mươi sáu chuyện đành đành 﨤 娘 買 吘 事 情 𡢐,gặp nàng mới ngỏ sự tình sau 監 客 於 𨑗 𠁀,giám khách ở trên đời 監 𡅳 客 於 𨕭 𠁀,dám khuyên khách ở trên đời 咹 制 朱 沛 别 𠳒 𫏾 𡢐,ăn chơi cho phải biết lời trước sau 停 輕 𧁷 渚 𢚁 𢀭,đừng khinh khó chớ cậy giàu 古 初 𠳒 𠸠 𧗱 𡢐 猪 猪,cổ sơ lời ví về sau trờ trờ 埃 𢀭 𠄩 𣱆 包,ai giầu hai họ bao 空 埃 𧁷 典 𠀧 𠁀 𦓡 𢗼,không ai khó đến ba đời mà lo 箕 如 丐 菓 埃 扜,kìa như cái quả ai vo 梗 花 埃 曰 别 朱 世 芇,cành hoa ai viết biết cho thế nào 𡶀 箕 埃 撘 𦓡 高,núi kia ai đắp mà cao 滝 箕 𣷭 意 埃 陶 𦓡 溇,sông kia bể ấy ai đào mà sâu 渃 潮 埃 埃 洃,nước chiều ai ai khoi 干 𨖲 辰 世 干 耒 如 空,cơn lên thời thế cơn rồi như không 𥪝 棱 𣘃 意 埃 槞,trong rừng cây ấy ai trồng 𩈘 𡗶 埃 𥙩 爫 篭 金 烏,mặt trời ai lấy làm lồng kim ô 𡄎 䀡 造 化 机 圖,gẫm xem tạo hoá cơ đồ 情 算 拱 丕 敖 𨒣 妥 𠁀,tình toan cũng vậy ngao du thoả đời 拯 戈 事 在 𡗶,chẳng qua sự tại trời 大 生 埃 拱 刼 𠊛 𦓡 催,đại sinh ai cũng kiếp người mà thôi 吏 漢 傳 䀡 制,lại hán truyện xem chơi 㗂 𠸦 項 羽 英 宜 埃 當,tiếng khen hạng vũ anh nghe ai đương 力 能 舉 鼎 拔 山,lực năng cử đỉnh bạt sơn 身 長 八 尺 漢 皇 㐌,thân tràng bát xích hán hoàng đã 吏 䀡 西 代 東 征,lại xem tây đại đông chinh 百 戰 百 勝 㐌 𠃩 𡗶,bách chiến bách thắng đã chín trời 埃 咍 垓 下 变 移,ai hay cai hạ biến rời 漢 王 一 勝 𨖲 治 位,hán vương nhất thắng lên trị vì 從 容 固 進 𠬠 欺,thong dong có tiến một khi 計 制 各 麻 推 事 𡗶,kể chơi các mà suy sự trời 於 𠁀 𠇍 几 𢚁 裁,ở đời mấy kẻ cậy tài 爭 坤 爭 窖 埃 埋 特 𡗉,tranh khôn tranh khéo ai may được nhiều 𠇍 𠊚 咹 於 别 調,mấy người ăn ở biết điều 塊 渡 輕 㳥 吶 料 滇 滇,khỏi đò khinh sóng nói liều chan chan 窖 台 公 人 間,khéo thay công nhân gian 呐 𠬠 外 盘 𦋦 𠀧,nói một ngoài bàn ra ba 催 催 内 𠃣 拱,thôi thôi nói ít cũng 皮 太 看 㗂 𦝄 花 麻,bề thái khán tiếng trăng hoa mà 悲 𣉹 計 𧊉 花,bây giờ kể bướm hoa 埃 䀡 典 傳 計 𦋦 買 詳,ai xem đến truyện kể ra mấy tường 特 排 事 𧊉 𤑟 𤉜,được bày sự bướm rõ ràng 形 時 㗂 𢀨 埃,hình thì tiếng sang ai 𡗶 泣 各 梗,trời khắp các cành 花 𧊉 帝 聘 排 𩛂 堆,hoa bướm đấy sánh bày no đôi 庒 𠲖 閣 鳯 臺,chẳng e các phượng đài 𧡊 花 時 典 埃 辰 垠,thấy hoa thì đến ai thì ngăn 𧊉 浪 𢆥 𠇍 𣎃 春,bướm rằng năm mấy tháng xuân 咹 制 朱 妥 塵 買,ăn chơi cho thoả trần mấy 吏 低 𠳨 客 𦟐 桃,lại đây hỏi khách má đào 群 空 咍 㐌 尼 芇 称 斤,còn không hay đã nơi nào xứng cân 他 鄕 﨤 客 故 人,tha hương gặp khách cố nhân 𢚸 支 𪨀 𢪀 眞 世 芇,lòng chi chút nghĩ chân thế nào 閉 𫢩 永 仍 渴 嗃,bấy nay vắng những khát khao 悲 𣉹 情 咳 爫 牢 咳 情,bây giờ tình hỡi làm sao hỡi tình 計 之 𨖲 托 𬺗 𡹞,kể chi lên thác xuống gềnh 低 别 冲 撑 𤂬 芇,đây biết trong xanh suối nào 花 浪 計 𥙩 清 台,hoa rằng kể lấy thanh thơi 𢝙 平 會 蓬 萊 㗂 吨,vui bằng hội bồng lai tiếng đồn 一 冲 渃 上 源,nhất trong nước thượng nguyên 𤂬 群 固 㗂 𥒥 強 之 之,suối còn có tiếng đá càng chi chi 𠹚 唐 边 坡,von đường bên bờ 桃 群 待 柳 包 𣉹 朱 冲,đào còn đợi liễu bao giờ cho xong 拯 𠽔 𦋦 𥒥 𨔍 𨓡,chẳng thưa ra đá lạ lùng 𦋦 芇 别 浪 𢚸 固 𦖑,ra nào biết rằng lòng có nghe 於 低 仍 𡶀 穷 溪,ở đây những núi cùng khe 眞 䏾 𥒥 㗂 蟡 哙 愁,chân bụng đá tiếng ve gọi sầu 𠊚 如 閣 鳯 重,người như gác phượng trùng 少 之 卿 相 空 侯 每 尼,thiếu gì khanh tướng không hầu mội nơi 𠊚 如 𩄲 𡧲 𡗶,người như mây giữa trời 碎 如 𤌋 监 制 度 芇,tôi như khói giám chơi đọ nào 𧊉 浪 唉 客 𦟐 桃,bướm rằng hỡi khách má đào 尼 底 搭 𠓨 朱 埃,này để đắp vào cho ai 天 𡗶,thiên trời 地 坦,địa đất 雲 𩄲,vân mây 雨 𩄎,vũ mưa 風 𩙋,phong gió 日 𣈜,nhật ngày 夜 𣎀,dạ đêm 巾,cân 衣 襖,y áo 裳 袩,thường xiêm 刀 刀,đao dao 斧,phủ 鎌 鎌,liêm liềm 堆,đôi 一 𠬠,nhất một 二 𠄩,nhị hai 八 𠔭,bát tám 九 𠃩,cửu chín 十 𨑮,thập mười 萬 𨷈,vạn muôn 滑 裴,hoạt bùi 甘 𤮾,cam ngọt 𤯆,ngon 酸 䣷,toan chua 苦,khổ 辛 𨐮,tân cay 心 𢚸,tâm lòng 面 𫖀,diện mặt 手 𢬣,thủ tay 髮 𩯀,phát tóc 眉,mi 足 蹎,túc chân 量 量,lượng lường 尺 𡱩,xích thước 衡 斤,hoành cân 篙 樔,cao sào 杖 梞,trượng gậy 竿 竿,can cần 標 標,tiêu nêu 鷄 𪃿,kê gà 鵝,nga 牛 𤛠,ngưu trâu 犬 㹥,khuyển chó 貓 猫,miêu mèo 羊 羝,dương dê 木 𣘃,mọc cây 草 𦹵,thảo cỏ 𥯌,tre 梁,lương 麥 𥟼,mạch bắp 𣘛,dâu 池,trì 井 汫,tỉnh giếng 橋 橋,kiểu cầu 榔 橰,lang cau 煙 茦,yên thuốc 芙,phù 灰 洃,hôi vôi 催 推 低 㐌 别 耒,thôi thôi đây đã biết rồi 包 𣉹 少 几 𨕭 𠁀 才 花,bao giờ thiếu kẻ trên đời tài hoa 埃 喂 買 油 𦓡,ai ơi mấy du mà 強 攄 𡗋 強 𫅷 失 緣,càng so lắm càng già thất duyên 𨕭 𡽫 徐 式 修 仙,trên non từ thức tu tiên 玄 光 修 𫢋 於 边 厨,huyên quang tu phật ở bên chùa 中 間 群 景 眞,trung gian còn cảnh chân 蹺 𠾕 女 𡗋 工 夫 埃,theo đòi nữa lắm công phu ai 他 乎 志 立 辰 𢧚,tha hồ chí lập thời nên 修 縁 秦 晋 安 草 花,tu duyên tần tấn yên thảo hoa 花 浪 呐 𠶤 崇,hoa rằng nói sượng sùng 拱 曾 㐌 别 𧵆 賖 每 塘,cũng từng đã biết gần xa mọi đường 𠬠 縁 𤊰 焒 香,một duyên bén lửa hương 朱 停 買 几 雪 霜 别 共,cho đành mấy kẻ tuyết sương biết cùng 仍 恩 怨,những ân oán 𢞂 埃 别 朱 𢚸 尼 諸,buồn ai biết cho lòng này chưa 魂 梅 迷 水 失,hồn mai mê thuỷ thất 催 信 螉 𧊉 吏 書 晋 秦,thôi tin ong bướm lại thư tấn tần 強 𠹚 強 𠬠 吝,càng van càng một lần 𨑮 分 牢 拯 𠬠 分 扒 朱,mười phần sao chẳng một phần bớt cho 呐 𦋦 𤏣 吏 𢢆 殊,nói ra tỏ lại thẹn thò 淹 𦋦 辰 𢜝 咮 𢗼 㗂 沁,êm ra thì sợ chua lừa tiếng tăm 拯 傷 兑 仍,chẳng thương đoái những 絲 𠃩 曲 如 紆,tơ chín khúc như vò 𧊉 浪 沛 呐 𡮈,bướm rằng phải nói nhỏ 固 如 𣷭 麻 𨃝 濃 溇,có như bể mà giò nông sâu 襖 𥹰 拯 默 拱 艚,áo lâu chẳng mặc cũng tầu 花 箕 買 特 牟 縁 庒,hoa kia mãi được màu duyên chăng 㐌 迻 緣 細 閣 藤,đã đưa duyên tới các đằng 𪀄 群 想 𩙌 𥉫 𦝄 矧 徐,chim còn tưởng gió trông trăng thẩn thờ 當 干 渃,đương cơn nước 㯲 樔 待 别 包 𣉹 朱 冲,cấm sào đợi biết bao giờ cho trong 悴 情 㤕 仍 𪨅 中,chút tình xót những trẻ trung 牢 娘 於 准 林 穷 閉 吟,sao nàng ở chốn lâm cùng bấy ngâm 𢝙 制 𡶀 花 林,vui chơi núi hoa lâm 客 塵 𠇍 几 别 尼 開 塘,khách trần mấy kẻ biết nơi khai đường 翁 窖 訴 詳,ông khéo tỏ tường 麻 些 典 貝 娘 結 縁,mà ta đến với nàng kết duyên 花 浪 别 准 林 泉,hoa rằng biết chốn lâm tuyền 清 台 趣 味 塵 緣 恪,thanh thơi thú vị trần duyên khác 𡗶 撑 𣱾 𣱾 𦝄 冲,trời xanh leo lẻo trăng trong 俸 干 𩙌 同 同 細 尼,bổng cơn gió đùng đùng tới nơi 幅 幀 埃 窖 撝,bức tranh ai khéo vời 㗂 𦝄 花 窖 𫃚 𠊚 如 空,tiếng trăng hoa khéo buộc người như không 摱 芒 丐 㗂 𦟐 紅,mượn mang cái tiếng má hồng 𢚁 才 𢚁 色 英 雄 約 𬇚,cậy tài cậy sắc anh hùng ước ao 𡨸 情 想 𢖵 别 包,chữ tình tưởng nhớ biết bao 爫 沖 少 惱 渴 滈 𢚸 塵,làm trong thiểu não khát khao lòng trần 𢖵 埃 群 固 欺 寅,nhớ ai còn có khi giần 𢖵 情 别 𠇍 分 果 𢣧,nhớ tình biết mấy phần khoả khuây 紅 買 曾,hồng mãi từng 妬 埃 愁 尼 朱 𦋦,đố ai sầu này cho ra 固 𣎀 𡎢 䏾 𦝄 斜,có đêm ngồi bóng trăng tà 𣋀 枚 侯 木 㗂 𪃿 噲,sao mai hầu mọc tiếng gà gọi 𤇊 𤇊 清,bầng bầng thanh 吏 添 猿 边,lại thêm vượn bên 𪟂 吒 丐 女 傾 城,chém cha cái nợ khuynh thành 仍 㗂 默 名 𨕭 𠁀,những tiếng mắc danh trên đời 責 縁 𡲤 吏 恨 𠁀,trách duyên vả lại giận đời 㗂 埃 窖 達 仍 𠳒 𧊉 螉,tiếng ai khéo đặt những lời bướm ông 滝 渃 沚 堆 𣳔,sông nước chảy đôi dòng 别 麻 𨃝 特 𢚸 朱 當,biết mà giò được lòng cho đang 𧊉 浪 𧡊 呐 添 強,bướm rằng thấy nói thêm càng 想 𨉓 麻 吏 𢖵 傷 旦 𠊚,tưởng mình mà lại nhớ thương đến người 紅 顔 易 𠇍 𨕭 𡗶,hồng nhan rễ mấy trên trời 花 𦹳 曾 課 𠊚 𨔈 固 辰,hoa thơm từng thuở người chơi có thì 仍 調 𦝄 𩙌 計 之,những điều trăng gió kể chi 賖 𥸷 乙 拱 固 欺 吏 𧵆,xa xôi ắt cũng có khi lại gần 玉 珠 𠸗 結 鄧 春,ngọc châu xưa kết đặng xuân 紅 娘 吀 焒 吝 麻 𢧚,hồng nương xin lửa lần mà nên 尾 之 堆 𡦂 情 縁,vẽ chi đôi chữ tình duyên 𢱖 功 香 焒 添 煩 𢚸,mua công hương lửa thêm phiền lòng 𢪀 牢 朱 院 朱 𧷺,nghĩ sao cho vẹn cho tròn 矯 麻 𢢆 買 渃 𡽫 牢 停,kẻo mà thẹn mấy nước non sao đành 困 𫢩 㐌 願 貝 情,khốn nay đã nguyện với tình 芇 埃 負 義 三 生 油 麻,nào ai phụ nghĩa tam sinh du mà 決 𢚸 細 景 探 花,quyết lòng tới cảnh thăm hoa 庒 修 固 典 廛 𫅷 爫 之,chẳng tu có đến chiền già làm chi 外 秦 晋 狹 之,ngoài tần tấn hẹp gì 芇 𢚸 廣 大 慈 悲 芇,nào lòng quảng đại từ bi nào 船 漁 細 准 洞 桃,thuyền ngư tới chốn động đào 補 功 哏 咘 約 閉,bõ công gắn bó ước bấy 花 浪 𩙌 動 霜 𠖤,hoa rằng gió động sương bay 几 搭 𧜖 几 冷 㳥,kẻ đắp chăn kẻ lạnh lùng 占 吒 丐 刧 𥙩 𫯳 終,chém cha cái kiếp lấy chồng chung 𠄼 澄 𨑮 祸 𫨩 庒 渚,năm chừng mười hoạ hay chăng chớ 𣎃 堆 吝 固 拱 空,tháng đôi lần có cũng không 故 𢶸 咹 𥸷 𥸷 吏 孔,cố đấm ăn xôi xôi lại hỏng 扲 朋 爫 漫 漫 空 功,cầm bằng làm mướn mướn không công 㐌 𠇮 典 准 尼 朱 安,đã mình đến chốn này cho yên 俸 埃 窖 吹 𢧚,bỗng ai khéo xui nên 餒 尼 𠸠 别 羕 尼 𠰚,nỗi này ví biết nhường này nhỉ 信 螉 使 蝶 吏 添 絆 𢚸,tin ong sứ điệp lại thêm bận lòng 群 打 買 拯 冲,còn đánh mãi chẳng trong 辰 𠓀 傕 停 於 丕 衝,thời trước thôi đành ở vậy xong 寔 𢝙 固 打 特 庄 咳 煩,thực vui có đánh được chăng hỡi phiền 𧊉 浪 咳 客 婵 娟,bướm rằng hỡi khách thuyền quyên 㐌 冲 如 這 染 之 麻,đã trong như giá nhuộm chi mà 𨀈 𠓨 𥪝 准 園 花,bước vào trong chốn vườn hoa 庒 𦹳 拱 𢲨 梗 制,chẳng thơm cũng hái cành chơi 䀡 浪 默 客 𨕭 𠁀,xem rằng mặc khách trên đời 底 停 芒 㗂 𦋦 𠊚 冬 迻,để đành mang tiếng ra người đong đưa 決 如 妸 𢬣 𫅷,quyết như ả tay già 採 𣋀 轉 特 呐 麻 潘,hái sao chuyển được nói mà phan 花 浪 䏾 月 漏 漏,hoa rằng bóng nguyệt lầu lầu 俸 埃 律 愁 如 空,bỗng ai rút sầu như không 埃 监 吘 事 𢚸,ai giám ngỏ sự lòng 雪 霜 停 冷 𣼰 𣎀 冬,tuyết sương đành lạnh lùng đêm đông 尾 之 幅 謹 封,vẽ chi bức cẩn phong 𠸠 初 庒 可 朱 衝 默 𠊚,ví xưa chẳng khá cho xong mặc người 庒 𦖑 𦋦 拱 呢 𠳒,chẳng nghe ra cũng nể lời 𡦂 縁 𢧚 妬 㗂 唭 在 埃,chữ duyên nên đố tiếng cười tại ai 𧊉 浪 催 渚 甚 𠳒,bướm rằng thôi chớ rậm lời 人 生 𢼂 於 𨕭 𠁀 終,nhân sinh số ở trên đời chung 詩 云,thi vân 𠳨 制 群 大 𨔍 𨓡,hỏi chơi còn đại lạ lùng 𠬠 低 𠬠 帝 恪 𢚸 之 庒,một đây một đấy khác lòng chi chăng 才 情 特 𠇍 妸 姮,tài tình được mấy ả hàng 女 芇 底 客 𦝄 待 徐,nỡ nào để khách trăng đợi chờ 賊 殷 𨑮 萬 没 𣘃 棍,giặc ân mười vạn một cây côn 𠰚 情 𢧚 沛 尽 辞,nể tình nên phải tận từ 𠀧 𢆫 𠦳 𠸗 没 聖 𡥵,ba tuổi nghìn xưa một thánh con 秦 低 晋 帝 包 𣉹 朱 𢧚,tần đây tấn đấy bao giờ cho nên 悲 𣉹 滝 浪 渃 安,bây giờ sông rằng nước yên 巢 箕 㐌 𨔾 朱 船 𨖅 渚,sào kia đã chở cho thuyền sang chưa 功 業 標 蓮 頭 馭,công nghiệp nêu trên đầu ngựa 戾 欺 声 氣 弭 恒,lệ khi thanh khí nhẹ hằng 孝 忠 𤋵 𤏣 𬌓 𢚸 𣜱,hiếu trung giãi tỏ tấm lòng son 𦝄 箕 缺 怒 埃 扛 朱 𦋦,trăng kia khuyết nọ ai giằng cho ra 𫥨 𢬣 解 救 朱 𥠭,ra tay giải cứu cho giống 腰 𣘃 𢧚 沛 花,yêu cây nên phải hoa 底 㗂 𥹰 𨱽 貝 渃 𡽫,để tiếng lâu dài với nước non 固 固 空 空 芇 赦 𠸥,có có không không nào xá kể 為 情 𢧚 沛 𠓨 𦋦 買 情,vì tình nên phải vào ra mấy tình 𠊚 𠸗 群 買 渃 𡽫 群,người xưa còn mãi nước non còn 𠸗 𫢩 仍 𠎬 奇 人,xưa nay những đấng kỳ nhân 功 名 事 業 𨑮 分 恪 𠊚,công danh sự nghiệp mười phân khác người 立 碑 立 𣄒 𠁀,lập bia lập ở đời 潮 𨖲 㳥 渃 竜 冷,chiều lên sóng nước long lạnh 英 雄 𨢟 𢸞 𢧚 时 世 咍,anh hùng gây giựng nên thời thế hay 花 𦹳 嗷 𠯪 𦲿 撑 夷 夷,hoa thơm ngào ngạt lá xanh dì dì 渃 些 固 傳 奇 台,nước ta có truyện kỳ thay 𠦳 𢆥 碑 𥒥 鑿 𥱬,nghìn năm bia đá tạc ghi 奇 人 奇 事 低 包 𠁀,kỳ nhân kỳ sự đây bao đời 仍 𠳒 𦝄 𩙌 折 之 燕,những lời trăng gió chết gì én 𠳒 誓 群 妬 停 停,lời thề còn đó rành rành 油 埃 单 泊 虎 𨕭 堆,dù ai đơn bạc hổ trên đôi 花 浪 催 吏 𤑟 𤉜,hoa rằng thôi lại rõ ràng 㗂 窖 訴 𨕭 梗 固 花,tiếng khéo tỏ trên ngành có hoa 㐌 修 固 𢪀 之 賖,đã tu có nghĩ gì xa 牢 麻 㗂 𦝄 花 此 情,sao mà tiếng trăng hoa thử tình 永 𦖑 边 梗,vẳng nghe bên ngành 𥉫 𫥨 柳 㐌 萌 拂 坡,trông ra liễu đã mành phất phơ 坤 儀 貞 静 柔 媚,khôn nghi trinh tĩnh nhu mì 道 弹 婆 於 皮 順 𠳐,đạo đàn bà ở bề thuận vâng 分 明 四 德 𠰺 浪,phân minh tứ đức dạy rằng 買 三 從 意 𠸗 曾 撩 𦎛,mấy tam tùng ấy xưa từng treo gương 涅 停 燶 艿 倍 傍,nết đừng nóng nảy vội vàng 㐌 和 平 吏 妙 揚 買 咍,đã hoà bình lại dịu dàng mấy hay 𧡊 調 沛 意 爫 𬆄,thấy đều phải ấy làm ngay 别 勾 磊 𤵺 之 低 𢬭 連,biết câu lỗi dại gì đây đổi liền 靜 時 噒 嚕 勤 拳,tĩnh thời năn nổ cần quyền 動 時 𢖮 沛 𡨺 禮 儀,động thời ắt phải giữ lễ nghi 眜 箕 𬆄 𥊢 𪿄 𠫾,mắt kia ngay thẳng trông đi 䏾 尼 淹 朗 𢪀 之 調 𠳹,bụng này êm lặng nghĩ chi đều xằng 呐 停 嗹 㖫,nói đừng liến lăng 寛 台 𠳒 意 沛 庒 勾 尼,khoan thai lời ấy phải chăng câu này 調 𠊛 空 沛 黙 尸,đều người không phải mặc thây 調 𨉟 空 沛 𠹾 𣦍 𠫾 𦓡,đều mình không phải chịu ngay đi mà 𫳵 𢧚 𩢬 𠲝 𠊛 些,sao nên lừa dối người ta 𫳵 𢧚 謟 佞 讒 坡 傳 𠁀,sao nên siểm nịnh gièm pha chuyện đời 𤵺 𠊛 𩂏 𩂠 每,dại người che đậy mọi 坤 𨉟 𢭳 停 𤇨 𫥨 外,khôn mình giấu đừng phơi ra ngoài 從 之 唭 𠹳 容 𨱽,tuồng gì cười cợt dong dài 𡗉 𠳒 𡗋 傳 羅 𠊛 空 咍,nhiều lời lắm chuyện là người không hay 催 停 𡀍 𠯽 埃 低,thôi đừng mỉa chửi ai đây 催 停 㴜 呐 𠾦 𦓡 乾,thôi đừng bẩn nói be mà càn 停 曠 闕 舒 閒,đừng khoáng khuyết thư nhàn 㐌 爫 朱 吏 朱 精,đã làm cho lại cho tinh 荼 漿 坤 窖 唁 𫅜,dưa tương khôn khéo ngon lành 具 纖 𨉟 監 差,cỗ tươm mình dám sai 學 藝 𦄅 習 藝 𦁼,học nghề dệt tập nghề may 欺 邱 襖 𣅶 𫢼 𢬭 裙,khi khâu áo lúc thay đổi quần 女 工 𣌋 專 勤,nữ công sớm chuyên cần 准 閨 門 𢖮 固 分 榮,chốn khuê môn ắt có phần vang 綘 停 𣜱 粉 點 粧,dáng đành son phấn điểm trang 形 神 質 樸 容 光 完 全,hình thần chất phác dung quang hoàn toàn 𬙾 咦 丐 紅 顔,đẹp gì cái hồng nhan 爫 朱 𡥵 眜 世 間 痗 𡗉,làm cho con mắt thế gian mỏi nhiều 容 儀 嚴 𤾓 朝,dung nghi nghiêm trăm chiều 焒 香 窖 𨤧 情 期,lửa hương khéo nhẽ tình kỳ 䀡 厨 清 永 空 師 修 行,xem chùa thanh vắng không sư tu hành 於 低 岌 𡹞,ở đây gập gềnh 客 情 固 𬺗 船 情 尼 空,khách tình có xuống thuyền tình này không 咍 群 想 𢖵 𡽫 蓬,hay còn tưởng nhớ non bồng 樁 嘹 竹 化 紅 清 台,thông reo trúc hoá hồng thanh chơi 咍 㐌 願 固 尼,hay đã nguyện có nơi 船 只 待 徐 𠊚 情 鍾,thuyền chỉ đợi chờ người tình chung 花 浪 芇 固 𨔍 𨓡,hoa rằng nào có lạ lùng 𢪀 浪 𢚸 㐌 别 𢚸 辰 催,nghĩ rằng lòng đã biết lòng thì thôi 埃 𪫢 吏 庒 信 𠳒,ai ngờ lại chẳng tin lời 塵 𠇍 几 别 𠊚 知 音,trần mấy kẻ biết người tri âm 固 縁 如 果 味,có duyên như quả mùi 空 縁 如 𦑃 花 涞 𡧲 塘,không duyên như cánh hoa rơi giữa đường 意 浪 埃 拱 㗂 鍾,ấy rằng ai cũng tiếng chuông 渚 誇 才 色 捤 摓 爫 之,chớ khoe tài sắc vẫy vùng làm chi 𧊉 浪 惵 意 順 情,bướm rằng đẹp ý thuận tình 唒 肝 鉄 𥒥 拱 停 朱 衝,dẫu gan sắt đá cũng đành cho xong 𢧚 空 決 罕 停 空,nên không quyết hẳn đành không 事 𠇮 麻 吏 柁 𢚸 𠳨 埃,sự mình mà lại đà lòng hỏi ai 花 浪 坦 𢌌 𡗶 高,hoa rằng đất rộng trời cao 風 情 固 少 之 尼 風 情,phong tình có thiếu gì nơi phong tình 㐌 浪 牢 固 修 行,đã rằng sao có tu hành 牢 麻 𠹾 庫 芒 經 旦 厨,sao mà chịu khó mang kinh đến chùa 悴 情 仍 丐 蜉,xót tình những cái phù 𠄼 更 刻 快 𣎀 秋 吏 𠫅,năm canh khắc khoái đêm thu lại giầy 𧊉 浪 呐 吏 朱,bướm rằng nói lại cho 悲 𣉹 𢚸 㐌 别 𢚸,bây giờ lòng đã biết lòng 固 如 𣅶 𨔍 𢚸 渚 悁,có như lúc lạ lòng chưa quen 吝 戈 䏾 桂 㙴,lần qua bóng quế thềm 𢪀 𠇮 想 客 鍾 𠊛 知 音,nghĩ mình tưởng khách chung người tri âm 惜 台 花 沛 葛 淋,tiếc thay hoa phải cát lầm 𥋸 𦎛 司 馬 麻 𠰃 埃 喂,sôi gương tư mã mà nhồm ai ơi 愁 辰 埃 强 爫,sầu thời ai gượng làm 塘 咹 黙 𠤆 𡮍 奢 華,đường ăn mặc chớ chút xa hoa 𢚸 尼 空 想 怒 箕,lòng này không tưởng nọ kia 时 停 木 漠 圭 世 麻,thời đành mộc mạc quê thế mà 矯 欺 月 𠸍 花 唭 拯 咍,kẻo khi nguyệt mỉa hoa cười chẳng hay 花 浪 悁 㗂 渃 尼,hoa rằng quen tiếng nước này 事 情 𠬠 帝 𠬠 低 之,sự tình một đấy một đây gì 𥉫 𠊛 𥪝 揊 樸,trông người trong bức phác 女 才 價 意 當 辰 成 包,nữ tài giá ấy đáng thì thành bao 債 𠊚 宮 禁 楼 高,trách người cung cấm lâu cao 祸 𤊰 待 㤕 芇 女 催,hoạ bén được chút nào nữa thôi 於 𢖮 沛 蹺 吒,ở ắt phải theo cha 居 光 㐌 𠇍 𨑗 𠁀,cư quang đã mấy trên đời 唒 花 𥉫 𧡊 拱 派 牟 紅,dẫu hoa trông thấy cũng phai mầu hồng 群 庒 客 於 𡽫 𤂧,còn chăng khách ở non bồng 典 欺 嫁 半 時 些 蹺 𫯳,đến khi gả bán thì ta theo chồng 顔 色 形 容 澄,nhan sắc hình dung chừng 𠸠 朋 縁 分 龍 冬,ví bằng duyên phận long đong 鳳 凰 牢 塊 細 𣘃 𥟊 垌,phượng hoàng sao khỏi tới cây ngô đồng 𧊉 浪 𨖲 𠳨 宮 𦝄,bướm rằng lên hỏi cung trăng 固 欺 拱 摱 赤 绳 車 緣,có khi cũng mượn xích thằng xe duyên 蹺 𡥵 朱 凭 𬌓 𢚸 坚 貞,theo con cho vững tấm lòng kiên trinh 𠳒 凣 𠳨 寔 客 仙,lời phàm hỏi thực khách tiên 奉 蜍 𠄩 布 媄 𨉟,phụng thờ hai bố mẹ mình 圭 𠸜 根 原 世 芇,quê tên căn nguyên thế nào 欺 𣋚 欺 𣌋 𠰘 𫅜 𠰘 唁,khi hôm khi sớm miếng lành miếng ngon 𣘃 徐 㭲 渃 徐 源,cây từ gốc nước từ nguồn 㤙 餒 義 𠰺 𫢩 群 𢖵 空,ơn nuôi nghĩa dạy nay còn nhớ không 㐌 朝 𠰘 吏 朝 𢚸,đã chiều miệng lại chiều lòng 𢝙 咍 𩈘 意 和 窮 㗂 箕,vui thay mặt ấy hoà cùng tiếng kia 𤯩 時 腰 敬 每 皮,sống thời yêu kính mọi bề 𣩂 時 傷 㤕 𠤆 兮 悁 恩,chết thời thương xót chớ hề quên ơn 奉 蜍 媄 𤴪 周 諄,phụng thờ mẹ ghẻ chu chuân 當 干 平 地 波 濤,đương cơn bình địa ba đào 拱 𥋳 如 𠎬 慈 親 生 𨉟,cũng coi như đấng từ thân sinh mình 𠫾 麻 吏 尋 𠓨 旦 低,đi mà lại tìm vào đến đây 催 停 想 𩙌 𥉫 𩄲,thôi đừng tưởng gió trông mây 姉 㛪 𡨸 情,chị em chữ tình 順 和 𨤰 沛 争 伶 咍 兜,thuận hoà nhẽ phải tranh giành hay đâu 絲 秦 𥿗 晋 產 低 朱 耒,tơ tần chỉ tấn sẵn đây cho rồi 花 浪 呐 拯 料 𠳒,hoa rằng nói chẳng liệu lời 縁 𠊚 吏 固 縁 𡗶 㵋 𢧚,duyên người lại có duyên trời mới nên 仕 𪨀 初 𣅶 𧴤 𠸜,sẩy chút xưa lúc bói tên 准 空 辰 准 願 庒 衝,chốn không thì chốn nguyền chẳng xong 𣅶 於 默 䋥 𪀄 鴻,lúc ưa mắc lưới chim hồng 埃 咍 必 宰 别 𥪝 机 𡗶,ai hay tất tưởi biết trong cơ trời 𦎛 塵 𥙩 帝 麻 𥋸,gương trần lấy đấy mà soi 料 牢 朱 沛 𨑗 𠁀 買 饒,liệu sao cho phải trên đời mấy nhau 𧊉 浪 𦋦 之 𥹰,bướm rằng ra chi lâu 催 停 迡 𫏾 邀 𡢐 女 情,thôi đừng trì trước yêu sau nữa tình 節 皮 蓮 𦬶 桃 絲,tiết vừa sen ngó đào tơ 𩙌 春 海 香 迻 𠃣 𡗉,gió xuân hây hương đưa ít nhiều 題 詩 吏 𢪀 𤾓 朝,đề thơ lại nghĩ trăm chiều 𧡊 𡗶 坦 吏 勉 腰 每 塘,thấy giơì đất lại mến yêu mọi đường 𠊛 䑓 閣 几 衡,người đài các kẻ hành 𠊛 精 武 略 几 詳 文 韜,người tinh vũ lược kẻ tường văn thao 𠊛 耕 牧 几 漁 樵,người canh mục kẻ ngư tiều 𠊛 醝 道 几 腰 才 情,người say đạo kẻ yêu tài tình 如 富 濁 与 貧 清,như phú trọc dữ bần thanh 庒 戈 造 物 磋 情 性 朱,chẳng qua tạo vật xây tình tính cho 唭 台 事 柴 修,cười thay sự thầy tu 𪩪 經 最 偈 爫 愚 䐘 𠁀,sớm kinh tối kệ làm ngu vẹn đời 厨 初 𦖑 固 尼,chùa xưa nghe có nơi 庒 松 林 拱 窒 潙 清 光,chẳng tùng lâm cũng rất vời thanh quang 𨕭 上 殿 𠁑 行 廊,trên thượng điện dưới hành lang 各 座 𦬑 觥 墻 花 浰,các tòa nở quanh tường hoa rơi 椿 嘹 竹 化 隊 尼,thông reo trúc hóa đòi nơi 𫔳 慈 易 遣 胣 𠊛 絲 紅,cửa từ dễ khiến giạ người tơ hồng 女 牢 塊 㗂,nữa sao khỏi tiếng 決 𢚸 𣘈 鉄 底 名 𥪝 𠁀,quyết lòng son sắt để danh trong đời 香 皮 外,hương vừa ngoài 𥋷 𥉫 㐌 𧡊 𠊛 情 鍾,nhác trông đã thấy người tình chung 月 花 堆 𡨸 憹,nguyệt hoa đôi chữ nùng 庒 符 𧆄 㐌 迷 𢚸 杏 春,chẳng bùa thuốc đã mê lòng hạnh xuân 花 浪 𣷭 愛 源 恩,hoa rằng bể ái nguồn ân 計 牢 朱 掣 餒 塘 𨤮 賖,kể sao cho xiết nỗi đường dậm xa 庒 生 拱 㗂 𬁖 沙,chẳng xinh cũng tiếng sao sa 庒 𦹳 拱 世 花 㭌 艚,chẳng thơm cũng thể hoa ngưu tầu 㐌 算 用 斫 𪽋 侯,đã toan dụng chước lưu hầu 双 離 菓 𣷭 溇 坤 𨃝,song le quả bể sâu khôn giò 固 埃 别 餒 尼 朱,có ai biết nỗi này cho 𠬠 𨉓 強 𢪀 強 𢗼 添 強,một mình càng nghĩ càng lo thêm càng 責 埃 牢 拯 料 塘,trách ai sao chẳng liệu đường 𬁖 才 低 曲 江 狹 回,sao tài đây khúc giang hẹp hòi 芇 𣷭 𢌌 滝 𨱽,nào bể rộng sông dài 少 之 竜 鳳 約 願,thiếu gì long phượng ước nguyền 隻 船 杜 𣷷 容 营,chiếc thuyền đỗ bến dung dinh 徐 朱 特 客 鍾 情 𨀈 𫥨,chờ cho được khách chung tình bước ra 𧊉 浪 此 𡑰 花,bướm rằng thử vườn hoa 戈 𨔈 風 景 䀡 𫥨 世 芇,qua chơi phong cảnh xem ra thế nào 吨 低 固 客 媽 桃,đồn đây có khách má đào 朱 𢧚 𠇍 沛 尋 𠓨 典 低,cho nên mấy phải tìm vào đến đây 悲 𣉹 鵉 鳳 逞 排,bây giờ loan phượng sánh bầy 桃 東 㦖 𠳨 柳 西 𠳒,đào đông muốn hỏi liễu tây lời 𢪀 牢 唉 客 章 臺,nghĩ sao hỡi khách chương đài 些 𫢩 仍 几 𠊚 才 名,ta nay những kẻ người tài danh 爫 𢧚 功 業 齊 𡗶,làm nên công nghiệp tầy giời 史 撑 群 劄 𠰘 𠁀 群 碑,sử xanh còn chép miệng đời còn bia 𣇫 𠸗 固 没 聖 兒,thuở xưa có một thánh nhi 𠸜 𪜀 𣱆 𪜀 空,tên là họ là không 女 才 聘 𠇍 朱 生,nữ tài sánh mấy chu sinh 如 𩙌 如,như gió như 𢪀 牢 朱 院 𤾓 塘,nghĩ sao cho vẹn trăm đường 拯 涅 𥒥 派 鐄 麻 催,chẳng nát đá phai vàng mà thôi 𢪀 浪 𢝙 丕 麻 𨔈,nghĩ rằng vui vậy mà chơi 㐌 𨔈 固 少 之 尼 有 情,đã chơi có thiếu gì nơi hữu tình 埃 喂 渚 倍 誇 𠇮,ai ơi chớ vội khoe mình 春 群 𡗋 几 才 名 𨔍 𠁀,xuân còn lắm kẻ tài danh lạ đời 英 㛪 義 𨱽,anh em nghĩa dài 空 調 執 責 固 勾 和 諧,không đều chấp trách có câu hoà hài 呐 爫 𢗖 磊 𢫝 𨱽,nói làm nhầm lỗi dong dài 𢚸 𥪝 𢧚 忍 𩈘 外,lòng trong nên nhẫn mặt ngoài 媄 吒 腰 恄 空 斤,mẹ cha yêu ghét không cân 停 誇 𢚁 𠤆 分 皮 麻,đừng khoe cậy chớ phân bì mà 擬 𥪝 𧖱 𧗅 𦛌 𫅷,nghĩ trong máu mủ nuột nà 丕 䀡 錢 𧵑 𪽣 如 空,vậy xem tiền của ruộng như không 勤 時 𫽄 旦 餒 窮,cần thời chẳng đến nỗi cùng 𢧚 𤯺 能 世 停 𢫝 制,nên siêng năng thế đừng dong chơi 儉 時 𫽄 旦 餒 𬥣,kiệm thời chẳng đến nỗi nghèo 英 㛪 喂,anh em ơi 英 㛪 喂,anh em ơi 𢧚 秦 便 世 停 消 荒 咦,nên tần tiện thế đừng tiêu hoang gì 搓 運 局 世,xoay vần cuộc thế 景 厨 殿 怒 停 𠫾,cảnh chùa đền nọ đừng đi 𢬱 機 𡗶,khép cơ giời 童 骨 意 停 迷 麻 𣈙,đồng cốt ấy đừng mê mà rầy 𤇮 停 底 㴜 空 咍,bếp đừng để bẩn không hay 𢪀 朱 歇,nghĩ cho hết 粓 淶 𥺊 擺 抇 𣦍 倍 傍,cơm rơi gạo vãi nhặt ngay vội vàng 坤 買 咹 𠊛,khôn mới ăn người 㳥 𧡟 爭 来 𣼽 環 球 𠊚 闷 怒,sóng cạnh tranh lai láng hoàn cầu người muốn nọ 𡛔 𤳇 𡎥 𠤆 鐘 床,gái trai ngồi chớ chung giường 迻 咦 抵 帝 𫽄 常 𢭂 𢬣,đưa gì để đấy chẳng thường trao tay 𨉟 麻 拱 讓 𠊛,mình mà cũng nhường người 敬 皮 歲 作 腰 類 疎 癡,kính bề tuổi tác yêu loai thơ ngây 塘 交 涉 𫼳 𨕭 大 陸,đường giao thiệp mang trên đại lục 㗂 湖 仍 渃 群 潙,tiếng hồ nhưng nước còn vơi 花 蓮 㐌 沛 葛 淋,hoa sen đã phải cát lầm 槾 桃 妬 沛 渃,mận đào đó phải nước 妬 群 𢧚 價 買 𤾓 澄,đó còn nên giá mấy trăm chừng 花 𦖑 咳 𡂱 如,hoa nghe cay đắng như 愁 𥢆 吏 底 朝 𦝄 𥙩 𢚸,sầu riêng lại để chiều trăng lấy lòng 催 催 𢪀 吏 朱 穷,thôi thôi nghĩ lại cho cùng 景 情 兑 典 𪀄 篭 買,cảnh tình đoái đến chim lồng mấy 之 𦑃 花 桃,gì cánh hoa đào 㗂 𧵆 賖 𧘇 覩 𠓨 朱 埃,tiếng gần xa ấy đổ vào cho ai 否 戈 催 𨅸 吏 𡎢,bũa qua thôi đứng lại ngồi 汫 台 於 𫏾 前 堂,giếng hay ở trước tiền đường 脉 𣻆 琥 珀 渃 羕 水 晶,mạch tuôn hổ phách nước dường thủy tinh 𢪀 𣳮 瀝 塵 情,nghĩ rửa sạch trần tình 𨆝 凡 牢 俸 趂 觥 景 纒,gối phàm sao bỗng sấn quanh cảnh chiền 花 唭 月 哏 亇 沉 㕍 沙,hoa cười nguyệt hẹn cá trầm nhạn sa 𨕭 明 蕩 外 軒,trên mừng đãng ngoài hiên 占 包 魂 梅 𥊚 𥇀,chiêm bao hồn mai mơ màng 朝 清 新 那,chiều thanh tân nà 𧊉 浪 倍 鐄,bướm rằng vội vàng 催 停 𥙩 每 塘 庒 𢧚,thôi đừng lấy mọi đường chẳng nên 𢖵 之 欣 女 𢖵 縁,nhớ gì hơn nữa nhớ duyên 𪩪 供 果 𤼸 花 隊 𣈗,sớm cúng quả giâng hoa đòi ngày 𠦳 鐄 渚 易 覩 𡊰 𢚸,nghìn vàng chưa rể đủ đền lòng 固 香 䏾 𦝄 𧷺,có hương bóng trăng tròn 師 占 俸 鄭 念 西,sư xem bỗng trạnh niềm tây 滝 銀 渚 北 衝 梂,sông ngân chưa bác xong cầu 意 醝 味 道 机 禅,ấy say vị đạo cơ thuyền 𦛌 蟳 𠃩 曲 𤋵 油 如 汙,ruột tằm chín khúc giãi giầu như vo 強 𦖑 猿 唿 強 愁,càng nghe vượn hót càng sầu 魂 枚 魄 桂 矧 疎,hồn mai phách quế thẩn thơ 聀 鐄 𧊉 㕸,giấc vàng bướm rắp 挨 𨕭 摱 𠳨 𦝄 𫅷,ai lên mượn hỏi trăng già 縁 初 固 世 尼,duyên xưa có thế này 箕 朱 蒂 陳 低 仍 𠊛,kia chu đấy trần đây những người 為 埃 禁 𩙌 垠 滝,vi ai cấm gió ngân sông 爫 朱 牛 女 𡗶 蒙 𨖅 求,làm cho ngưu nữ trời mong sang cầu 欺 彈 六,khi đàn lúc 句 傳 初,câu truyện xưa 味 蘭 桂 称 渚,mùi lan quế xứng chưa 朱 𥙩 𨑮,cho lấy mươi 情 𦋦 𥆾,tình ra nhìn 冰 傾 𫢩 待 枚 尋,bâng khuâng nay đợi mai tìm 計 功 别 𠇍 𠦳 功,kể công biết mấy nghìn công 責 埃 拯 院 𡨸 從,trách ai chẳng vẹn chữ tồng 筭 𦖑 英 燕 負 𢚸 故 人,toan nghe anh yến phụ lòng cố nhân 為 堆 𡨸 朱 陳,vì đôi chữ châu trần 當 干 滝 渃 沙,đương cơn sông nước sa 朱 𢧚 晋 埕 秦 𣼽,cho nên tấn chình tần lẳng 𢶢 樔 吏 妬 庒 戈 為 情,chống sào lại đó chẳng qua vì tình 厨 芇 𫢋 拯 䧏 生,chùa nào phật chẳng giáng sinh 花 𦹳 埃 拯 梗 麻 𨔈,hoa thơm ai chẳng cành mà chơi 呐 𦋦 芒 㗂 𡗋 𠳒,nói ra mang tiếng lắm lời 淹 𦋦 辰 𢚸 𠊚 世,êm ra thì lòng người thế 𫢩 咹 槾 者 桃,nay ăn mận giả đào 於 𠁀 忠 厚 買 咍,ở đời trung hậu mới hay 斗 摸 斤 半 堆 𢬣 公 平,đấu mua thủng bán đôi tay công bình 𠓀 牢 𡨺 𢚸 誠,trước sau giữ lòng thành 勾 謹 𢯢 𨉟 那,câu cẩn sửa mình na 停 𧵆 仍 几 佞 些,đừng gần những kẻ nịnh ta 停 信 𠳒 呐 讒 坡 麻 𪬃,đừng tin lời nói gièm pha mà ngầy 貪 之 丐 利 𡮈 尼,tham chi cái lợi nhỏ này 求 之 丐 㗂 𠸦 咍 買 𠁀,cầu chi cái tiếng khen hay mấy đời 恨 𢜠 仕 謹 吣 唏,giận mừng sẽ kín tăm hơi 恄 腰 停 固 如 偏 𢚸,ghét yêu đừng có như thiên lòng 㤕 傷 屡 蜆 弹 虫,xót thương lũ kiến đàn trùng 𢜝 𡗶 𫳵 𪾋 負 穷 𫗃 湄,sợ trời sao dám phụ cùng gió mưa 停 用 絏 𡨸 仍 詞,đừng dùng giấy chữ những tờ 箕 𠸜 䝨 聖 包 𣇞 监 輕,kìa tên hiền thánh bao giờ giám khinh 蜍 先 祖 沛 精 誠,chờ tiên tổ phải tinh thành 待 𠊛 侯 下 固 情 寛 容,đãi người hầu hạ có tình khoan dung 𠫾 𣎀 𥙩 𤒘 麻 𢫝,đi đêm lấy đuốc mà giong 𧵑 时 黙 𧵑 𨉟 空 料 𨉟,của thì mặc của mình không liều mình 𢚸 淹 朗 氣 和 平,lòng êm lặng khí hoà bình 恕 𠊛 麻 拱 責 𨉟 買 衝,thứ người mà cũng trách mình mấy xong 𣃣 𣈜 佻 𧺀,vừa ngày đào thắm 皮 外 媒 縁 𥪝 品 平,bề ngoài mối duyên trong phẩm bình 家 風 沛 認 朱 伶,gia phong phải nhận cho rành 吏 䀡 性 與 𫅜 爫 𫳵,lại xem tính dữ lành làm sao 媄 吒 順 奇 𤾓 朝,mẹ cha thuận cả trăm chiều 信 𠫾 信 吏 别 包 工 呈,tin đi tin lại biết bao công trình 丕 唉 客 春 撑,vầy hởi khách xuân xanh 我 沛 呐 底 情 尼 咍,ngã phải nói để tình này hay 爫 之 杏,làm chi hạnh 麻 㳥 花 枚 牟,mà sóng hoa mai màu 芇 滝 𦒹 頭,nào sông sáu đầu 責 埃 牢 庒 𤏣 𢚸,trách ai sao chẳng tỏ lòng 筭 此 英 䧺 特 庒,toan thử anh hùng được chăng 撑 牢 拱 𧗱 棱,xanh sao cũng về rừng 妬 埃 禁 𩙌 停 容 𣘃,đó ai cấm gió đừng dung cây 底 些 覩 愁 朱 衝,để ta đổ sầu cho xong 箕 群 别 𩄲,kia còn biết mây 唒 牢 瑟 拱 攄 琴,dẫu sao sắt cũng lựa cầm 花 浪 咳 客 知 音,hoa rằng hỡi khách tri âm 固 者 情 深 買,có giả tình thâm mấy 閉 𫢩 信 𢭮 書 迻,bấy nay tin gửi thư đưa 爫 之 朱 雁 别 𢚸,làm chi cho nhạn biết lòng 彈 箕 𣅶 𦝄 沖,đàn kia lúc trăng trong 吟 詩 白 雪 打 宮 春 情,ngâm thơ bạch tuyết đánh cung xuân tình 圣 他 圣 如 生,thánh tha thánh như sinh 爫 之 煩 底 情 矧 詩,làm chi phiền để tình thẩn thơ 當 干 𢭸 幅 萌 疎,đương cơn tựa bức mành thưa 花 𦹳 嗷 𠯪 𩙌 迻 冷 𨓡,hoa thơm ngào ngạt gió đưa lạnh lùng 船 埃 箕 待 边 滝,thuyền ai kia đợi bên sông 固 𢚸 渚 客 咍 空 咳 船,có lòng chớ khách hay không hỡi thuyền 𧊉 箕 𨔍 渚 悁,bướm kia lạ chửa quen 𢚸 群 㦖 𠳨 根 原 𠇍 𠳒,lòng còn muốn hỏi căn nguyên mấy lời 船 渚 客 賖 𨔈,thuyền chớ khách xa chơi 空 仍 船 固 棟 尼 𣷷 尼,không nhưng thuyền có đóng nơi bến này 花 箕 群 别 𤊰 𣘃,hoa kia còn biết bén cây 嬋 娟 牢 塊 細 𢬣 英 豪,thuyền quyên sao khỏi tới tay anh hào 箕 染 渃 扶 桃,kia nhuộm nước phù đào 㐌 磋 𢧚 𡶀 别 包 𣉹,đã xây nên núi biết bao giờ 𡦂 情 吏 平 𡽫,chữ tình lại bằng non 春 群 情 群,xuân còn tình còn 𢝙 台 趣 味 清 閒,vui thay thú vị thanh nhàn 人 生 典 世 欣 戾 之,nhân sinh đến thế hơn lệ gì 𠦳 春 義 瀋 情 𥱬,nghìn xuân nghĩa thắm tình ghi 沛 如 咹 於 時 咳 埃,phải như ăn ở thì hỡi ai 花 浪 催 拱 别 𠊚,hoa rằng thôi cũng biết người 爫 之 女 世 唭 𠊚 吱,làm chi nữa thế cười người chê 雪 霜 𢢆 几 𠫾 𧗱,tuyết sương thẹn kẻ đi về 箕 滝 怒 𡶀 𠳒 誓 渚 悁,kìa sông nọ núi lời thề chưa quên 𧊉 浪 碑 鑿 群 𠸜,bướm rằng bia tạc còn tên 埃 麻 負 泊 付 𨕭 紅,ai mà phụ bạc phó trên hồng 悲 𣉹 𢚸 㐌 别 弄,bây giờ lòng đã biết lòng 工 𡗶 拱 𡊰 功 𠊚,công trời cũng đền công người 呐 臭 呐 虎 賖 吹,nói xấu nói hổ xa xôi 䀡 𥪝 賦 意 覩 𠳒 冬 迻,xem trong phú ấy đủ lời đong đưa 𡄎 徐 課 怒 典 𣉹,ngẫm từ thuở nọ đến giờ 𠇍 𠳒 句 𠸠 拯 差,mấy lời câu ví chẳng sai 朱 𢧚 固 達 𠇍 𠳒,cho nên có đặt mấy lời 唒 𠸦 拱 默 唒 唭 庒 牢,dẫu khen cùng mặc dẫu cười chẳng sao 𠊚 芇 種 性 𠊚 芇,người nào giống tính người nào 意 埃 意 𧘇 攄 牢 朱 皮,ý ai ý ấy lựa sao cho vừa 句 𠰘 𩵜 坤 皮,câu miệng cá khôn vừa 達 麻 𠳒 沛 𢜝 埃 吱 唭,đật mà lời phải sợ ai chi cười 傳 尼 劄 事 𠁀,truyện nay chép sự đời 典 欺 從 且 䀡 制 之,đến khi thong thả xem chơi gì 𥠭 𢺹 色 鐄,giống chia sắc vàng 工 役 𨇜 藝 學 藝 𦓿 藝 藝 𠏲,công việc đủ nghề học nghề cầy nghề nghề thợ 蜜 𠃣 𧋆 𡗉 𢪀 𠊚 些 堂 𦋦 飭 𢵋 爭,mật ít ruồi nhiều nghĩ người ta đường ra sức đua tranh 橘 爫 柑 𠹾 在 几 化 悲 𣉹 必 左,quít làm cam chịu tại kẻ hoá bây giờ tất tưởi 琴 𢝙 調 瑟 迢 逸 𦀊,cầm vui điệu sắt giù giặt dây 鸞 鐘 鳳 乍 刼 尼,loan chung phượng chạ kiếp này 縁 𠄩 𡢻 㐌 排 刼 𠸗,duyên hai nợ đã bầy kiếp xưa 𦝄 𫅷 結 𥿗 車 𢇁,trăng già kết chỉ xe tơ 監 昂 𠑕 𩈘 麻 疎 切 𢚸,dám ngang ngửa mặt mà thưa thớt lòng 𣌋 蜍 布 媄 𫯳,sớm thờ bố mẹ chồng 念 朝 尚 䀡 穷 家 親,niềm chiều chuộng xem cùng gia thân 拱 停 債 命 夫 君,cũng đừng trái mệnh phu quân 払 如 𨅸 大 賓 買 羅,chàng như đấng đại tân mới là 姉 㛪 妯 處 朱 和,chị em dâu xử cho hoà 罕 灰 買 住 漫 麻 穷 姑,hẳn hoi mấy chú mặn mà cùng cô 娘 侯 尼 沛 傷 朱,nàng hầu này phải thương cho 𡥵 𫯳 箕 𠤆 𠫅 紆 恄 悭,con chồng kia chớ giày vò ghét ghen 払 麻 虚 𤵺 恍 忏,chàng mà hư dại quàng xiên 几 闷 箕 空 埃 𥠭,kẻ muốn kia không ai giống 𬂙 妬 拱 别 𠊚 𠀧 𠎬 𧵑 𠀧 𩔗,trông đó cũng biết người ba đấng của ba loài 坤 拱 𡗉 𤵺 拱 𡗋,khôn cũng nhiều dại cũng lắm 色 𤽸 色 𧹦 色,sắc trắng sắc đỏ sắc 𡥵 𤤰 𤤰 唒 𡥵 主 主 腰,con vua vua dấu con chúa chúa yêu 埃 拱 𥢆 䏾 𢪀,ai cũng riêng bụng nghĩ 𧵑 英 英 𫼳 𧵑 娘 娘 捇,của anh anh mang của nàng nàng xách 𡎢 空 𧯶 𠹾 底 𢬣 乖,ngồi không há chịu để tay quai 窖 坦 補 荒 𧵑 産 𫼳 𤼸,khéo đất bỏ hoang của sẵn mang dâng 𣘃 𧹦 群 算 陶 歇 㭲,cây đỏ còn toan đào hết góc 埋 台 𡗶 𨇒 干 迷 秩 醒,may thay trời lối cơn mê chợt tỉnh 𨢇 唁 尼 㐌 戈 味,rượu ngon nay đã qua mùi 𤯩 𣩂 疾,sống chết tật 吀 𭈷 曾 𣅶 𠹚 勸 仍 吝,xin ngăn từng lúc van khuyên những lần 払 麻 敗 理 傷 輪,chàng mà bại lí thương luân 𨉟 居 處 𨑮 分 順 和,mình cư xử mười phân thuận hoà 美 苗 停 頷 𨉟 些,mĩ miều đừng hợm mình ta 傷 腰 停 𢚁 買 𫥨 𠊛,thương yêu đừng cậy mấy ra người 特 𢀭 𢀨 𠤆 輕 𠁀,được giàu sang chớ khinh đời 固 才 𫳵 監 𢚁 才 世 油,có tài sao dám cậy tài thế du 払 病 患 仍 傷,chàng bệnh hoạn những thương 払 𬥣 𩛜 沛 於 朱 論 𠁀,chàng nghèo đói phải ở cho trọn đời 払 麻 𢤞 恨 𬨨 𠳒,chàng mà hờn giận quá lời 催 停 辯 餒 沛 庒,thôi đừng biện nỗi phải chăng 𡬶 勾 𠹚 𠳿 料 排 呐 能,tìm câu van vỉ liệu bài nói năng 催 停 𠸥 𠲥 㖫,thôi đừng kể lể lăng 𠀧 𨑮 萝 𣋚 𠄻,ba mươi mồng hôm rằm 𠯻 𠯻 𫗃 抱 喑 喑 𩆐,ào ào gió bão ầm ầm sấm 仍 𣎀 𣋚 意 鐘 床,những đêm hôm ấy chung giường 㐌 欺 咇 湥 渃 桃,đã khi tắt giọt nước đào 群 𭞾 諍 塊 災 殃 特,còn mong tránh khỏi tai ương được 䏾 𢪀 役 爫 買,bụng nghĩ việc làm mới 𢩮 精 神 仃,nhắc tinh thần đừng 盧 如 翁 祠 𠓨 朝,lừ như ông từ vào chiều 焒 情 拉 吏 𠤆 朝 世 之,lửa tình lấp lại chớ chiều thế chi 群 月 怒 花 箕,còn nguyệt nọ hoa kia 𢜝 塘 生 𦬑 固 欺 𧁷 𢚸,sợ đường sinh nở có khi khó lòng 咹 常 停 𬨨 𩛂 𢚸,ăn thường đừng quá no lòng 默 常 停 底 𫗃 東 律 𠓨,mặc thường đừng để gió đông lọt vào 𢬣 箕 停 固 𢱎 高,tay kia đừng có với cao 蹎 箕 停 固 𧼋 料 𨀈 𣭻,chân kia đừng có chạy liều bước mau 䏾 停 息 恨 兜 兜,bụng đừng tức giận đâu đâu 𠰘 停 呐 傳 𠰁 饒 輕 𠊛,miệng đừng nói chuyện cãi nhau khinh người 㗂 滛 停 底 𠓨 𦖻,tiếng dâm đừng để vào tai 色 奸 邪 停 𢙇 眜 𥉫,sắc gian tà đừng hoài mắt trông 𫼳 胎 麻 𫽄 乾 𢫝,mang thai mà chẳng càn giông 生 𡥵 𠓇 率 𢖮 空 愚 𪬡,sinh con sáng suốt ắt không ngu hèn 花 箕 𧵆 𦬑 畑,hoa kia gần nở đèn 收 𣦍 𢩣 𥪰 怯 連,thu ngay buồng cạnh khép liền 𠶛 欺 冽 𡨺 欺 燶,kiêng khi rét giữ khi nồng 㐌 𩂏 欺 𩙌 吏 防 欺 霜,đã che khi gió lại phòng khi sương 𫳵 𢧚 恨 𢤡 每 塘,sao nên giận dỗi mọi đường 𠶖 常 𠶛 𠶖 咹 常 𠶛 咹,uống thường kiêng uống ăn thường kiêng ăn 欺 𫏾 恪 悲 𣉹 吏 恪,khi trước khác bây giờ lại khác 𢬭 咹 默 仃 之 𨇒 腐,đổi ăn mặc đừng chi lối hủ 如 禮 生 𠅎 𥄭 部 𢞂 唭,như lễ sinh mất ngó bộ buồn cười 庒 柴 牢 𠋥 爫 𢧚,chẳng thầy sao mày làm nên 箕 高 等 箕 階,kìa cao đẳng kìa giai 事 學 行 䏾 噒 牢 朱 創,sự học hành bụng răn sao cho sáng 固 錢 摸 仙 拱 特,có tiền mua tiên cũng được 芇 中 州 芇 邊 省,nào trung châu nào biên tỉnh 半 奔 𤾓 塘 渚 𪿒 賖 吹,bán buôn trăm đường chớ ngại xa xôi 𠏲 𦁼 咹 緆 𠏲 𤳰 咹 糊,thợ may ăn giẻ thợ vẽ ăn hồ 𬁖 朋 𠊚 䏾 信 𣦍,sao bằng người bụng tin ngay 利 欣 𧵑 抇 瀋 之 圖 攝,lợi hơn của nhặt thấm chi đồ nhẹp 𠫾 覺 懺 瓢 𠫾 句 懺 櫓,đi giác sắm bầu đi câu sắm giỏ 况 之 學 芸 制,huống chi học nghề chơi 圖 爫 沛 𨇜 𢬣 空 渚 𢩽 𤍊 𨑮 𨑮,đồ làm phải đủ tay không chưa rẽ tỏ mười mươi 呐 傳 生 涯 爫 𨕭,nói chuyện sinh nhai làm trên 沛 𫯳 咹 炙 咹 腩,phải chồng ăn chả ăn nem 几 罪 之 空 費 破,kẻ tội gì không phí phá 䀡 𥪝 團 体 𣇜 買 骨,xem trong đoàn thể buổi mới cốt 沛 朱 終 䏾 翁 呐 𪃿 呐 𪆧,phải cho chung bụng ông nói gà nói vịt 之 辰 沛 抵 来 涯,gì thì phải để lây nhây 固 坤 辰 朱 饒,có khôn thì cho nhau 渚 𢪀 浪 些 呐 𠲝,chớ nghĩ rằng ta nói trối 𦓡 逴 魔 𡳵 魔 買,mà rước ma cũ ma mới 沛 朱 論,phải cho trọn 仃 制 仍 几 虚 荒,đừng chơi những kẻ hư hoang 𦓡 𤞼 𫅜 化 𤞼 卒,mà lợn lành hoá lợn tốt 咹 菓 𢖵 几 𥠭 𣘃,ăn quả nhớ kẻ trồng cây 𠇍 𠦳 𢆥 德 舜 恩 忙 𥘀 𨕭 𦠘,mấy nghìn năm đức thuấn ân mang nặng trên vai 報 答 牢 朱 𥾽 特 願,báo đáp sao cho bền được nguyện 固 勃 買 糊,có bột mới hồ 𠀧 萬 卷 棱 歐 𣷭 愛,ba vạn quyển dừng âu bể ái 印 溇 𥪝 文 明 耒 買 𦋦 才,in sâu trong văn minh rồi mới ra tài 道 知 交 骨 沛 𠊛,đạo tri giao cốt phải người 𧵆 墨 辰 𧵆 畑 辰 創,gần mực thì gần đèn thì sáng 塘 居 處 牢 朱 别 𡓃,đường cư xử sao cho biết lối 於 瓢 辰 𧷺 於 甕 辰 𨱽,ở bầu thì tròn ở ống thì dài 𡛔 固 𫯳 如 𧏵 固 圍,gái có chồng như rồng có vây 𤾓 𢆥 院 道 唱 隨 案 玉 昂,trăm năm vẹn đạo xướng tuỳ án ngọc ngang 沛 常 埃 庒 𢘝,phải thường ai chẳng nể 𡥵 固 吒 如 茹 抓 楃,con có cha như nhà co nóc 墨 針 塘 孝 養 𨤔 班 觥 𨃴,mực chăm đường hiếu dưỡng vẻ ban quanh gót 𢚸 𨕭 𥉫 拱 添 𢝙,lòng trên trông cũng thêm vui 渚 𧡊 㳥 𦓡 我 𢬣 𢴿,chớ thấy sóng mà ngả tay chèo 𪾋 𡅳 埃 别 𢪀 别 𢥈,dám khuyên ai biết nghĩ biết lo 𨅸 吏 凭 蹎 辰 罕 特,đứng lại vững chân thì hẳn được 當 𠫾 光 𨀈 𫏈 塘 葚,đương đi quang bước quàng đường dậm 箕 仍 几 𤳰 坤 𤳰 窖,kìa những kẻ vẽ khôn vẽ khéo 爫 𢙲 𨀈 𢜝 空 耒,làm nhỡ bước sợ không rồi 𩛜 朱 𮖤 朱 𦹳,đổi cho rách cho thơm 𧯶 如 埃 渃 濁 脿 𪂮,há như ai nước đục béo cò 庒 𢪀 𡥵 丐 𨉓 𥘀 𢬣 鉊 鈽,chẳng nghĩ con cái mình nặng tay rìu búa 𡃊 台 汫 𤇮 固 神,ghê thay giếng bếp có thần 咹 固 啀 如 固 𢪀,ăn có nhai như có nghĩ 群 𥪝 𠤆 𧵆 堆,còn trong chớ gần đôi 生 𡥵 𫥨 悶 𢧚 𠊛,sinh con ra muốn nên người 㐌 功 餒 𩟻 吏 𠳒 勸 𡂰,đã công nuôi nấng lại lời khuyên răn 停 刼 襖 𠤆 𠫅 𧜖,đừng kép áo chớ đầy chăn 渚 算 事 𡗶 扒 鴶,chớ toan sự trời bắt két 扱 欺 辰 運 勢 𨖲 𩈘 巾,gặp khi thì vận thế lên mặt cân 停 朱 𠮾 意 穷 咹 𦟐 尼,đừng cho ngọt ấy cùng ăn mỡ này 𡮈 疎 徐 𣇫 𢧚 𠄩,nhỏ thơ từ thuở nên hai 𠸒 朱 信 寔 矯 差 性 常,bảo cho tín thực kẻo sai tính thường 𨀈 功 名 𢝙 𡗋 拱 𢗼 𡗉,bước công danh vui lắm cũng lo nhiều 𠰺 𡥵 禮 義 讓,dạy con lễ nghĩa nhường 道 爫 𠊛 意 𤍊 詳 講 明,đạo làm người ấy tỏ tường giảng minh 𤳇 时 芸 業 習 情,trai thời nghề nghiệp tập tành 𡛔 时 針 𥙩 𨉟 朱 衝,gái thời chăm lấy mình cho xong 𥪝 𨉞 聀 㐌 欣 埃 眈 𦰟 椥,trong lưng chắc đã hơn ai đơm ngọn tre 餒 𡥵 麻 抵 制 空,nuôi con mà để chơi không 仃 窖 洫 之 藝 劍 𩵜,đừng háo hức chi nghề kiếm cá 𫽄 外 茶 𨢇 时 𥪝 棋 排,chẳng ngoài chè rượu thì trong cờ bài 塘 名 利 荣 箕 𦓡 辱 妬,đường danh lợi vinh kia mà nhục đó 筓 冠 𣃣 旦 歲 尼,kê quan vừa đến tuổi này 㐌 欺 挸 壻 吏 𣈜 掄 妯,đã khi kén rể lại ngày chọn dâu 固 辰 恾 𥙩 㗂 𢱖 𢬣 𥪝 被,có thì mang lấy tiếng múa tay trong bị 停 迷 𧵑 𠤆 尚 𢀭,đừng mê của chớ chuộng giàu 窖 迷 瞞 之 事 咹 𥸷,khéo mê man chi sự ăn xôi 停 貪 准 貴 𠤆 求 𢀨,đừng tham chốn quý chớ cầu sang 惨 典 埃 拍 𦲿 尋 溇,thảm đến ai vạch lá tìm sâu 持 𢚸 坦 𠅎 𢚸 𢪀 牢 朱 沛,được lòng đất mất lòng nghĩ sao cho phải 𫨩 之 事 諌 𥑥 𦋦 𦟐,hay chi sự rán sành ra mỡ 𫃚 古 猫 撩 古 㹥 典 勢 辰 催,buộc cổ mèo treo cổ chó đến thế thì thôi 撑 𣠶 𢚸 庒 𢪀 之 袄 主 粓 𤤰,xanh đỏ lòng chẳng nghĩ chi áo chúa cơm vua 於 厨 炪 厨 計 理 之 徒,ở chùa đốt chùa kể lý chi đồ 節 春 夜 天 清 雲 静,tiết xuân dạ thiên thanh vân tĩnh 准 旅 庭 聀 醒 更 𣌉,chốn lữ đình giấc tỉnh canh khuya 𦖻 𦖑 咏 𦊛 皮,tai nghe vẳng tư bề 𦎛 娥 𤊨 𤋵 掑 桂 蘭,gương nga vặc giãi kề quế lan 𧡊 𦝄 脱 動 𢚸 鐄,thấy trăng thoát động lòng vàng 吟 句 問 月 度 昂 𠇍 𠳒,ngâm câu vấn nguyệt đọ ngang mấy lời 𠳨 姨 月 𠇍 𡢐,hỏi dì nguyệt mấy sau 縁 故 𪱊 𦓡 特 清 台,duyên cớ sao mà được thảnh thơi 月 浪 物 𢬭 𣋀 移,nguyệt rằng vật đổi sao rời 𦎛 尼 𡗶 底 朱 𠊚 終,gương này trời để cho người chung 爫 朱 痗 𤻻 英,làm cho mỏi mệt anh 𠦳 秋 霜 雪 𢚸 清 光,ngàn thu sương tuyết lòng thanh quang 𠳨 姨 月 固 塘 𨕭 細,hỏi dì nguyệt có đường lên tới 准 宮 别 𠇍 𨑮 賖,chốn cung biết mấy mươi xa 月 浪 些 吏 𠇍 些,nguyệt rằng ta lại mấy ta 固 𣘃 丹 桂 𧘇 𪜀 姉 㛪,có cây đan quế ấy là chị em 英 𨀈 細 度 䀡,anh bước tới đọ xem 箕 𦎛 玉 兔 怒 簾 水 晶,kia gương ngọc thỏ nọ rèm thuỷ tinh 𠳨 姨 月 固 情 庒 些,hỏi dì nguyệt có tình chẳng tá 渚 年 花 倣 㐌 羕 包,chứ niên hoa phỏng đã dường bao 月 浪 要 柳 疎 桃,nguyệt rằng yếu liễu thơ đào 強 𨖲 強 𤏣 強 高 強 𧷺,càng lên càng tỏ càng cao càng tròn 𬌓 𦎛 𤊨 拯 𤷱,tấm gương vặc chẳng mòn 包 饒 星 斗 𡥵 丐 茹,bao nhiêu tinh đẩu con cái nhà 𠳨 姨 月 姮 娥 𠇍 𢆫,hỏi dì nguyệt hằng nga mấy tuổi 拠 𣈜 𠄻 𦤾 最 辰 𫥨,cứ ngày rằm đến tối thì ra 月 些 吏 别 些,nguyệt ta lại biết ta 冥 冥 長 夜 埃 吏 别 埃,minh minh tràng dạ ai lại biết ai 丕 𢧚 𩈘 擂 𠁀,vậy nên mặt soi đời 别 尼 岩 險 别 𠊛 邪 奸,biết nơi nham hiểm biết người tà gian 𧡊 月 呐 𢚸 強 𢞅 月,thấy nguyệt nói lòng càng yêu nguyệt 婿 时 掄 几 賢 良,rể thì chọn kẻ hiền lương 妯 时 𡬶 几 端 𣐱 蒓,dâu thì tìm kẻ đoan nhu thuần 道 齊 家 於 正 身,đạo tề gia ở chính thân 𧵑 朱 𡥵 沛 均 分 買 和,của cho con phải quân phân mấy hoà 爫 身 𡥵 𡛔 弹 婆,làm thân con gái đàn bà 𡨺 調 貞 節 𢖮 榮,giữ đều trinh tiết ắt vang 肝 如 鉄 胣 如 鐄,gan như sắt dạ như vàng 𢚸 常 如 柏 𦛌 常 如 樁,lòng thường như bách ruột thường như thông 欺 𡢐 欺 𢚸,khi sau khi lòng 欺 常 欺 變 拱 空 恪,khi thường khi biến cũng không khác 壽 耆 福 祿 顯 荣,thọ kì phúc lộc hiển vinh 尼 尼 𡗶 坦 傷 腰,nơi nơi giời đất thương yêu 别 𢚸 些 固 月 咍 庒,biết lòng ta có nguyệt hay chăng 𨀈 𨕭 朱 𦤾 宮 𦝄,bước lên cho đến cung trăng 結 縁 朱 特 娥 姮 買 他,kết duyên cho được nga hằng mới tha 𦝄 𠇍 吏 些,trăng mấy lại ta 别 饒 只 固 更 𠀧 點 從,biết nhau chỉ có canh ba điểm tùng 月 拱 㦖 嚈 𢚸 吏 𠳨,nguyệt cũng muốn ướm lòng lại hỏi 𡓃 塵 間 𡓃 爫,lối trần gian lối làm 局 𠁀 䀡 似 占 包,cuộc đời xem tựa chiêm bao 公 侯 卿 相 噋 哰 𥪝 𨦩,công hầu khanh tương xôn xao trong vòng 挣 𠑬 為 𡭲 唏 銅,tranh nhau vì chút hơi đồng 𫽅 𠑬 為 𠰘 鼎 鍾 𧵑 𡗶,cướp nhau vì miếng đỉnh chung của trời 月 吏 𠳨 𦤾 𠊚 君 子,nguyệt lại hỏi đến người quân tử 𣇜 雲 雷 堆 𡨸 經 綸,buổi vân lôi đôi chữ kinh luân 些 𠺘 㐌 固 聖 神,ta rằng đã có thánh thần 𫥨 𢬣 撥 乱 𢧚 身 致 平,ra tay bát loạn nên thân trí bình 群 坊 逐 利 貪 名,còn phường trục lợi tham danh 拯 戈 如 傳 螟 蛉 虶,chẳng qua như truyện minh linh vò 𤑟 𤉜 𢬣 𢯏 桂 長 安,rõ ràng tay bẻ quế trường an 些 𩵜 渃 𪀄 岸,ta cá nước chim ngàn 𠁀 芇 拯 鳳 凰 鯨 鯢,đời nào chẳng phượng hoàng kình nghê 些 𠳨 月 𢠐 𢠐,ta hỏi nguyệt ngơ ngơ 月 𠳨 些 疎 矧 矧 疎,nguyệt hỏi ta thơ thẩn thẩn thơ 䒹 花 𩙌 拂 披,chồi hoa gió phất phơ 休 休 𩙌 𠺙 香 迻 嗷,hưu hưu gió thổi hương đưa ngào 更 強 演 月 強 高,canh càng diễn nguyệt càng cao 月 些 些 月 别 包 饒 情,nguyệt ta ta nguyệt biết bao nhiêu tình 𠇍 句 吟 准 旅 庭,mấy câu ngâm chốn lữ đình 固 埃 别 月 别 𨉓 咍 庒,có ai biết nguyệt biết mình hay chăng 月 吏 𠳨 棱 儒 𠇍 仉,nguyệt lại hỏi rừng nho mấy kẻ 鬼 神 扶 䕶 别 包 調 𫅜,quỷ thần phù hộ biết bao điều lành 𠊛 貞 順 名 𠁀,người trinh thuận danh đời 本 𠊚 𣄒 北 寧 𫢩,vốn người ở bắc ninh nay 廊 扶 董 縣 僊 遊,làng phù đổng huyện tiên du 媄 吒 固 㗂 茄 𢀭,mẹ cha có tiếng nhà giầu 富 堪 敵 國 𥚯 歐 𠇍 𠊚,phú kham địch quốc rễ âu mấy người 只 嫌 没 餒 咴,chỉ hiềm một nỗi hoi 𧵆 𠄼 𨑮 𣠖 𠊚 承 家,gần năm mươi chưa người thừa gia 求 低 拜 妬 𧵆 賖,cầu đây vái đó gần xa 爫 緣 爫 福 𠸥 陀 包 尼,làm duyên làm phúc kể đà bao nơi 𢆧 𫳵 𡗶 拯 負 𠊚,may sao giời chẳng phụ người 𣄒 𫅜 吏 享 福 𡗶 空 差,ở lành lại hưởng phúc giời không sai 没 𣋚 𩅹 𩆐 㘇 𡗶,một hôm mưa sấm vang giời 𡑰 固 𨃴 蹎 𠊚 窒 𡚢,vườn có gót chân người rất to 老 婆 此 𥙩 蹎 搊,lão bà thử lấy chân so 𢜠 脱 報 𣘃 枯 木,mừng thoát báo cây khô mọc 懷 胎 欣 没 𢆥 𡗶,hoài thai hơn một năm giời 𪀄 𬊽 羕 㕸 𦤾 回 𦬑 𫥨,chim thiêng dường rắp đến hồi nở ra 富 翁 没 聀 南 柯,phú ông một giấc nam kha 𥊚 𥇀 𠫾 細 没 座 天 宮,mơ màng đi tới một toà thiên cung 楼 抬 𠄼 式 𩄲 封,lâu đài năm thức mây phong 𧏵 朝 陛 玉 香 籠 座 蓮,rồng chầu bệ ngọc hương lồng toà sen 百 官 朝 服 𠄩 边,bá quan triều phục hai bên 没 𠊚 占 占 𨕭 凱 鐄,một người chem chẻm trên ngai vàng 𠳨 𫥨 買 玉 皇,hỏi ra mới ngọc hoàng 𫆍 𦖻 𦖑 特 𤑟 𤉜 的,lắng tai nghe được rõ ràng đích 玉 皇 召 没 將 𨖲,ngọc hoàng triệu một tướng lên 𨉓 高 𠀧 丈 𩈘 黰 𢬣 𨱽,mình cao ba trượng mặt đen tay dài 𢖵 𠸗 双 鳳 奇 縁,nhớ xưa song phụng kỳ duyên 跡 𠁀 漢 代 留 傳 呐 𥹰,tích đời hán đại lưu truyền nói lâu 原 𠊚 圭 於 越 州,nguyên người quê ở việt châu 結 堆 陶 氏 晋 秦 縁,kết đôi đào thị tấn tần duyên 空 𤳇 𮈟 後 承 前,không trai kế hậu thừa tiền 𡗶 朱 生 特 𠬠 䝨 美 娘,giời cho sinh được một hiền mĩ nương 㛼 𫯳 𢜠 𫺙 妖 傷,vợ chồng mừng rỡ yêu thương 噠 𠸜 皓 月 王 祥 昭 君,đặt tên hiệu nguyệt vương tường chiêu quân 歲 皮 𠄩 糁 青 春,tuổi vừa hai tám thanh xuân 䀡 𫥨 鴈 落 沈 埃 當,xem ra nhạn lạc trầm ai đương 女 工 竒 𤾓 唐,nữ công cả trăm đường 聪 明 性 質 諳 祥 書 詩,thông minh tính chất am tường thư thi 媄 吒 貴 化 妖 為,mẹ cha quý hoá yêu vì 玉 𫅜 徐 聘 期 丈 夫,ngọc lành chờ sánh kì trượng phu 𦝄 﨤 𣅶 务 秋,trăng gặp lúc mùa thu 𢝙 𨔈 賞 月 跡 留 明 皇,vui chơi thưởng nguyệt tếch lưu minh hoàng 昭 君 膝 下 承 歓,chiêu quân tất hạ thừa hoan 告 辞 娘 皮 算 阻 鞋,cáo từ nàng vừa toan trở hài 瞇 𣊍 職 桂 魂 梅,mơ màng giấc quế hồn mai 夢 中 丿 𧡊 聘 𬛕 漢 皇,mông trung phút thấy sánh vai hán hoàng 占 包 當 𣅶 更 残,chiêm bao đương lúc canh tàn 龍 顔 空 易 麻 假 真,long nhan không rễ mà giả chân 定 心 夢 源 干,định tâm mộng nguồn cơn 推 𠫾 𢪀 吏 舌 欣 論 盤,suy đi nghĩ lại thiệt hơn luận bàn 𢝙 𢚸 𠰘 𠳨,vui lòng miệng hỏi 圭 貫 紅 顔 𤍊 排,quê quán hồng nhan rõ bày 双 親 群 𠅎 呐 𣦍,song thân còn mất nói ngay 㐌 尼 結 𩯀 𫨩 𠫅 房 空,đã nói kết tóc hay đầy phòng không 娘 浪 監 禀 主 公,nàng rằng dám bẩm chúa công 桃 疎 柳 要 待 𥉫 英 䧺,đào to liễu yếu đợi trông anh hùng 越 州 父 母 於 拱,việt châu phụ mẫu ở cùng 王 祥 号 妾 昭 君 𠸜 尼,vương tường hiệu thiếp chiêu quân tên này 漢 皇 𦖑 奏 𢜠 台,hán hoàng nghe tấu mừng thay 西 宮 聀 意 封 𣦍 朱 娘,tây cung chức ấy phong ngay cho nàng 昭 君 夜 欣 歓,chiêu quân dạ hân hoan 叩 頭 百 拜 圣 皇 吀,khấu đầu bách bái thánh hoàng xin 𫺓 朱 會 合 朝 中,muốn cho hội hợp triều trung 越 州 連 召 𧗱 窮 配 縁,việt châu liền triệu về cùng phối duyên 𡽫 滝 匪 𠳒 願,non sông phỉ lời nguyền 漢 王 㐌 省 别 恬 占 包,hán vương đã tỉnh biết điềm chiêm bao 𢯢 𨖅 衣 臨 朝,sửa sang y lâm triêu 喭 台 麻 唒 台,ngán thay mà xấu thay 形 容 範 破 真 𢬣 似,hình dung vạm vỡ chân tay tựa 浪 稽 糝 𦧘 碎 音 我 𦋦,rằng ghê tấm thịt tôi ầm ngã ra 拁 𢬣 𢫕 連 𢭮,giơ tay bưng liền gửi 憲 官 浪 渚 諠,hiến quan rằng chớ huyên 傳 悲 唉 𪹷 抵 些 仕 用,truyện bay hãy nín để ta sẽ dùng 箕 𪀄 怒 蒲 𪇌,kìa chim nọ bồ nông 𤞨 昆 固 課 𨔈 拱 𤞻 星,bò con có thuở chơi cùng hùm tinh 固 番 拱 𢢂 固 𠳒 拱 傷,có phen cũng ghét có lời cũng thương 乙 拱 固 意 情,ắt cũng có ý tình 庒 空 埃 敢 𢫣 停 謨 制,chẳng không ai dám vác giành mua chơi 惜 台 𠊚 吏 𢵋 𠊛,tiếc thay người lại đua người 𥒥 尼 計 𥒥 非 常,đứa này kể đứa phi thường 眜 𥒥 肝,mắt đá gan 佞 臣 欺 𧘇 滇,nịnh thần khi ấy chan 仍 英 𡨺 役 共 專 候 仍,những anh giữ việc cũng chuyên hầu nhằng 都 饒 促 使 曽 平,đua nhau xục sỡ tưng bừng 几 浪 𦋦 扒 几 浪,kẻ rằng ra bắt kẻ rằng 𫙂 制 𦠆 埃 庄 固 圭 吒 坦 祖,râu chơi rốn ai chẳng có quê cha đất tổ 拮 固 始 終 几 罕 灰,cất có thuỷ chung kẻ hẳn hoi 姉 𠯅 嚛 知 呼,chị dức lác tri hô 㐌 精 吏 諳,đã tanh lại òm 憲 官 浪 渚 喑,hiến quan rằng chớ om 唉 朱 㛪 妸 仕 𥈶 性 情,hãy cho êm ả sẽ nom tính tình 油 沛 眾 奸,dù phải chúng gian 油 沛 眾 奸,dù phải chúng gian 体 些 動 樣 乙 情 眼 如,thấy ta động dạng ắt tình nhởn nhơ 女 欺 粓 迻,nữa khi cơm đưa 牢 群 於 帝 闭 徐 庒 𦋦,sao còn ở đấy bấy giờ chẳng ra 計 朱 实 几 肝,kể cho thực kẻ gan 𧘇 君 子 拱 丈 夫,ấy quân tử cũng trượng phu 咍 使 淑 𫔮 𨒣,hay sứ thục nhàn du 别 清 貴 謨 仙,biết thanh quý mua tiên 吏 媒 𤇮 急,lại mụ bếp kíp 𥙩 添 粓 女 吏 牢 楼,lấy thêm cơm nữa lại trao lầu 扽 粓 買 啂 昆 侯 迻 添,dọn cơm mấy nhủ con hầu đưa thêm 昆 侯 㖫 𠻴 𢫕 𨖲,con hầu lẳng lặng bưng lên 𠇮 猉 肝 𧑂 典 㙴 停 真,mình cầy gan cáy đến thềm dừng chân 玉 清 𠰷 淚 分,ngọc thanh lo lệ phần 㖫 仍 胣 怒 秦 箕,lăng nhăng dạ nọ tần kia 翁 阮 瓊 於 廊 安 域 縂 慈 光,ông nguyễn quỳnh ở làng yên vực tổng từ quan 欺 𨖲 𦉱 𨖲 𠔭 𢆫,khi lên bảy lên tám tuổi 𥙩 𦲿 桎 爫 旗 𦲿 蓮 爫 㳥,lấy lá chuối làm cờ lá sen làm lộng 麻 吏 固 性 輕 𠊛,mà lại có tính khinh người 𠬠 𣋚 𫡉 最 中 秋,một hôm giữa đêm trung thu 穷 𡥵 制 𦝄,cùng con chơi trăng 翁 意 保 𠎪 爫 轎 逴,ông ấy bảo lũ làm kiệu rước 辰 些 迻 眾 悲 𠫾 䀡 𠊛 頭 𡚢 朋 丐 蒲,thì ta đưa chúng bây đi xem người đầu to bằng cái bồ 𠎪 𦖑 𠳒 調 痗 𤻻 奇,lũ nghe lời đều mỏi mệt cả 翁 瓊 保 眾 悲 強 𢪀 𠬠 祝,ông quỳnh bảo chúng bây càng nghĩ một chút 耒 騷 迻 𠫾 䀡,rồi tao đưa đi xem 耒 迻 𠎪 𠓨 丐 茹 最,rồi đưa lũ vào cái nhà tối 保 奇 低,bảo cả đây 仍 侈 𡭬 𬨨 空 𪾋 䀡,những đứa bé lạ không giám xem 只 侈 𢀲 於 吏 𦓡 僱,chỉ đứa lớn ở lại mà cố 箕 眾 悲 𥊛 𠓨 壁 𦓡 䀡,kìa chúng bây trông vào vách mà xem 翁 𡚢 頭 㐌 𫥨 帝,ông to đầu đã ra đấy 𠎪 如 洛 𥊛,lũ như nhác trông 只 𧡊 俸 瓊 於 壁,chỉ thấy bóng quỳnh ở vách 頭 𡚢 如 丐 蒲 寔,đầu to như cái bồ thật 𠎪 别 翁 意 𩢬,lũ biết ông ấy lừa 生 𡎢 𢫔 拱 稽,sinh ngồi chệm cũng ghê 肝 時 貞 時 猪,gan thì trinh thì trơ 粓 耒 從 且 闭 徐,cơm rồi thong thả bấy giờ 𡥵 侯 别 意 𧗱 踈 每 𠳒,con hầu biết ý về thưa mọi lời 踈 浪 𨔍 𠁀,thưa rằng lạ đời 盆 情 喭 呐 仍 𠊚 凌 仍,buồn tành ngán nói những người lăng nhăng 假 噲 油 扲 朋,giả dối dù cầm bằng 抯 朱 散 丐 䋲 界 山,vả cho tan cái thằng giới sơn 𧵑 窖 揚,của khéo dang 粓 碎 𢫕 𫴋 産 床 連 唻,cơm tôi bưng xuống sẵn sàng liền xơi 憲 官 浪 拱 唭,hiến quan rằng cũng cười 𨖲 些 𠳨 𠳒 麻 𥋳,lên ta hỏi lời mà coi 昆 侯 𠳐 𠰺 罕 咴,con hầu vâng dạy hẳn hoi 侯 差 蚤 𫴋 麻 隊 𤽗 𨖲,hầu sai tao xuống mà đòi ngươi lên 𠳐 㖡 𢧚,vâng dạ nên 娘 皮 𧿨 𨃴 払 連 蹺 真,nàng vừa giở gót chàng liền theo chân 払 自 蹺 妸 𦋦 𡑝,chàng từ theo ả ra sân 襖 裙 𡲫 蘇,áo quần vải to 𫽄 𠲖 厲 𫽄 𢢆 𭉝,chẳng e lệ chẳng thẹn thò 𨆝 頭 爫 礼 肝 𠇮,cúi đầu làm lễ gan mình 阻 𫥨 扒 琼 爫 逴 者,trở ra bắt quỳnh làm rước giả 辰 翁 意 嗃 𠽍 𨖲,thì ông ấy kêu rầm lên 翁 布 想 𠎪 打 扲 檑 𠓨 𠎪 𧼌,ông bố tưởng lũ đánh cầm roi vào lũ chạy 吏 𠬠 𣋚 茹 固 魯 爫 𬚸 𤞼 𠶆 客 冬 𡗋,lại một hôm nhà có giỗ làm thịt lợn mời khách đông lắm 憲 官 袩 体 生,hiến quan xem thấy sinh 𫽄 吱 悲 拱 𫽄 𢫞 易 之,chẳng chê bay cũng chẳng khinh rẻ gì 姅 信 姅 吏 胡,nửa tin nửa lại hồ 信 𧗱 士 幸 𧗱 焒,tin về sẽ hạnh về lửa 油 𫽄 瀝 𫽄 𦹳,dù chẳng sạch chẳng thơm 乙 㗂 於 行 粓 㐌 温,ắt tiếng ở hàng cơm đã ồn 買 傳 仍 几 下 门,mấy truyền những kẻ hạ môn 𦋦 外 朱 静 矯 屯 𠰺 庒,ra ngoài cho tĩnh kẻo đồn dạy chăng 隊 生 生 𨀈 𨖲 𧵆,đòi sinh sinh bước lên gần 𨍦 憲 買 噲 𧵆 朱 𫨩,sau hiến mấy gọi gần cho hay 浪 𤽗 𠳒 寔 沛 排,rằng ngươi lời thực phải bầy 因 牢 麻 敢 典 低 之,nhân sao mà dám đến đây gì 払 生 𢬣 歛 𨆝 跪,chàng sinh tay liễm gối quỳ 𩈘 時 𬂙 𠰘 時 𢭮 戈,mặt thì trông miệng thì gửi qua 莅 仁 平 陸 圭,lị nhân bình lục quê 阮 達 碎 阮 生,nguyễn đạt tôi nguyễn sinh 㛪 志 立 功 名,em chí lập công danh 尋 柴 北 道 移 𠇮 方 南,tìm thầy bắc đạo rời mình phương nam 𢧚 身 𣌋 𢼂 朱 甘,nên thân sớm số cho cam 活 䝉 刻 庒 貪 𠦳 鐄,hoạt mông khắc chẳng tham nghìn vàng 榾 爫 庒 𢧚 棱,cột làm chẳng nên dừng 沛 饒 朱 𢧚 卒 𦳦,phải nhau cho nên tốt tươi 咹 果 芇 樔 果 意,ăn quả nào rào quả ấy 𠄩 升 拱 𠓨 斗,hai thưng cũng vào đấu 係 别 併 𢜝 之 干 縱,hễ biết tính sợ chi cơn túng 咹 𩛷 𣋚 𩛷 枚,ăn bữa hôm bữa mai 𨇒 用 才 㐌 𠬕 歇 虚,lối dung tài đã bỏ hết hư 箕 仍 英 𫨩 詩 𫨩 賦,kìa những anh hay thơ hay phú 𫨩 經 義 𫨩 策 文 𡳪,hay kinh nghĩa hay sách văn đuôi 塘 進 化 尋 𦋦 寔 効,đường tiến hoa tìm ra thực hiệu 箕 仍 几 芇 𢃱 芇 芇 巴,kìa những kẻ nào mũ nào nào ba 芇 烏 𠇍 卒,nào ô máy tốt 梄 覩 拱 在 𨉟,giậu đổ cũng tại mình 群 責 之 埃 托 𤯩 醝,còn trách chi ai thác sống say 𦎛 俗 箕 陀 招 押 𫖀,gương tục kia đà treo áp mặt 椥 𫅷 𣒣 木 吝 欣 𠓀 群 懞 於 吏,tre già măng mọc lần hơn trước còn mong ở lại 𢣇 尋 方 學 窖,hăm tìm phương học khéo 鐘 自 由 㐌 打 𦖻,chuông tự do đã đánh tai 𢪀 朱 賖 事 拱 𢞂 唭,nghĩ cho xa sự cũng buồn cười 固 恪 之 虶 餒 𡥵 蝒,có khác chi vò nuôi con dện 𨅸 渚 任 飭 𨉓 群 沛,đứng chưa vững sức mình còn phải 渚 倍 浪 特 𧎝 𥒥 翁 㺔,chớ vội rằng được chấu đá ông voi 飭 意 䀡 𫥨 仃 固 強,sức ấy xem ra đừng có gượng 包 𣉹 亙 𫨩 猫 𡮈 扒 𤝞 𡥵,bao giờ cẳng hay mèo nhỏ bắt chuột con 𠇍 几 𠮾 唁 渚 凭 錢 寔 𧵑 假,mấy kẻ ngọt ngon chưa vững tiền thực của giả 事 箕 𪹾 技 麻 差,sự kia xét kỹ mà sai 𢀭 爫 狹 爫 单 機 羕 芇,giầu làm hẹp làm đơn cơ dường nào 料 怛 𢵋 几 沛,liệu đắn đo kẻ phải 日 𩂏 湄 疎 𩂏 風 陳 會 意,nhật che mưa thưa che phong trần hội ấy 𦋦 𢬣 搓 當 爫,ra tay xoay đáng làm 渚 如 埃 𧯶 𠰘 徐 呼 固 摡 固 𥉫,chớ như ai há miệng chờ ho có cấy có trông 固 槞 固 咹 𦋦 飭 𢲲,có trồng có ăn ra sức sang 𪤍 興 旺 庫 之 磋 凭 𡒯,nền hưng vượng khó chi xây vững móng 推 買 别 𢬣 𫨩 𧆄,suy mới biết tay hay thuốc 学 咹 学 呐 学 学,học ăn học nói học học 蹎 𣭻 𨀈 𣷭 沉 淪 牢 拱 沕 戈 潙,chân mau bước bể trầm luân sao cũng vẫn qua vời 𧡊 埃 𦓡 𣦍 寔 買 𢧚,thấy ai mà ngay thực mới nên 𠫾 𫥨 𠳨 𫅷 𧗱 茹 𠳨 𪨅,đi ra hỏi già về nhà hỏi trẻ 𢪀 𨉓 固 幽 迷 之 庒 别,nghĩ mình có u mê chi chẳng biết 𠰘 唁 𢖵 𥹰 条 𤴬 𢖵 𠁀,miếng ngon nhớ lâu điều đau nhớ đời 回 天 𧯶 祝 衝 𣦍 䏾 𢪀 朱 溇,hồi thiên há chốc xong ngay bụng nghĩ cho sâu 仃 老 如 𥺊 買 粓 𢜝 欺 涅 八,đừng láo như cháo mấy cơm sợ khi nát bét 𢚸 埃 國 唒 𤾓 𢆥 𥱬 妬 𢬣 扲 朱 凭,lòng ai quốc dẫu trăm năm ghi đó tay cầm cho vững 冷 爭 如 荇 空 㙁 渚 咹 埃,lanh chanh như hành không muối chưa ăn ai 吀 仃 楊 眜 𥉫 𩜙,xin đừng giương mắt trông nhau 𡗋 空 埃 㨂 厨 風 會 意,lắm không ai đóng chùa phong hội ấy 渃 𡽫 尼 埃 拱 算 朱 歇 飭,nước non này ai cũng toan cho hết sức 催 仃 𫅷 𠵘 呐,thôi đừng già mồm nói 𨑮 㺔 空 特 鉢 渃 套 志 氣,mười voi không được bát nước xáo chí khí 工 朱 質 振 特 如 唎,công cho chắc chắn được như lời 局 炎 邦 雖 𣷭 𡗋 番,cuộc viêm bang tuy bể lắm phen 東 固 𩄲 西 固 扶 持,đông có mây tây có phù trì 﨤 𣅶 𦋦 拱,gặp lúc ra cũng 鴻 洛 拱 英 㛪 𠬠 户,hồng lạc cũng anh em một họ 戈 低 袩 体 軒 堂,qua đây xem thấy hiên đường 英 㛪 仍 約 𢀭 𢀨 如 侯,anh em những ước giàu sang như hầu 姑 碎 制 於 園 𨍦,cô tôi chơi ở vườn sau 𠸍 𠀧 㗂 切 𤴬 𤾓 皮,mỉa ba tiếng thiết đau trăm bề 𤯩 於 廊 𨖅 於 渃 𠇍 句 哏 咘,sống ở làng sang ở nước mấy câu gắn bó 埃 從 且 𢪀 𦓡 𥋳,ai thong thả nghĩ mà coi 真 𨅸 吏 碎 𠵌,chân đứng lại tôi nghe 姑 浪 未 神 群 賖,cô rằng vị thần còn xa 量 困 碎 𢪀 庒 𦋦,lượng khốn tôi nghĩ chẳng ra 衝 先 决 噲 查 牟,xông tiên quyết hỏi tra mầu 姑 碎 𦝄 𣷭 強 溇,cô tôi trăng bể càng sâu 𫽄 浪 㗂 㐌 輸 𠀧 𣈜,chẳng rằng tiếng đã thâu ba ngày 埃 𧡊 瓊 𠊛 悟,ai thấy quỳnh người ngộ 拱 固 𢚸 腰 𦓡 撟,cũng có lòng yêu mà ghẹo 𫏾 𨍦 𠳒 实 𤋵 排,trước sau lời thực giãi bày 他 朱 時 塊 扒 𣈙 沛 𠳐,tha cho thì khỏi bắt rầy phải vâng 憲 官 别 䝨 人,hiến quan biết hiền nhân 𦋦 踈 朗 月 拠 韻 浪,ra thơ lãng nguyệt cứ vần rằng 𠰺 𠊛 研 筆 𥙩 朱,dạy người nghiên bút lấy cho 生 𡎢 怯 料 𠰷 𠇮,sinh ngồi khép liệu lo mình 吏 隊 噲 玉 清,lại đòi gọi ngọc thanh 𦋦 体 格 袩 情 沛 庒,ra thể cách xem tình phải chăng 玉 清 諫 踈 浪,ngọc thanh ren thưa rằng 律 㐌 罪 平 吐 山,trót đã tội bằng thổ sơn 憲 官 皮 噲 皮,hiến quan vừa gọi vừa 㐌 欺 咶 喯 吏 干 杜 停,đã khi thét mắng lại cơn dõ dành 百 官 品 腹 條 朝 𤤰,bách quan phẩm phục điều chầu vua 判 拱 官 夢 欣 輸,phán cùng quan mộng hân du 𠳒 浪 泣 具 𡗶 生,lời rằng khắp cụ giời sinh 𨍦 庒 恪 事 情 庒 差,sau chẳng khác sự tình chẳng sai 别 𫨩 浪 几 英 才,biết hay rằng kẻ anh tài 啂 生 吏 踈 排 袩 朱,nhủ sinh lại sơ bài xem cho 踈 浪,thơ rằng 灰 忽 皮 欺 𤇮 爐,hui hút vừa khi bếp lò 𬂙 𦋦 落 体 月 陀,trông ra nhác thấy nguyệt đà 𤏣 准 宮 𩄲 𫄑 准 𤇦,tỏ chốn cung mây nối chốn mù 𤎜 域 隊 泣,sáng vằng đòi khắp 袩 耒 料 𠰷,xem rồi liệu lo 憲 官 浪 特 𡗶 朱 壻 䝨,hiến quan rằng được giời cho rể hiền 天 縁 窖 定 姻 縁,thiên duyên khéo định nhân duyên 油 庒 權 暫 權 㐌 餘,dù chăng quyền tạm quyền đã dư 講 朱 生 别 尽 辝,giảng cho sinh biết tận từ 乙 木 推 如 神 位,ắt mộc suy như thần vì 催 推 庒 爫 之,thôi suy chẳng làm chi 係 君 子 詫 之 小 人,hễ quân tử sá gì tiểu nhân 些 袩 𥪝 會 竜 雲,ta xem trong hội long vân 乙 𤽗 拱 固 分 門 绵,ắt ngươi cũng có phần mon men 𢜝 之 𠳒 世 吱,sợ gì lời thế chê 𢜝 之 𠳒 世 吱,sợ gì lời thế chê 於 低 些 仕 料 鍊 習 朱,ở đây ta sẽ liệu rèn tập cho 生 浪 資 質 𢧚,sinh rằng tư chất nên 𢌌 𠰷 𣷭 愛 德 𠰷 𡽫 鐄,rộng lo bể ái đức lo non vàng 固 𠬠 翁 秀 𠸜 吉,có một ông tú tên cát 𧼋 旦 豹 𦖻 瓊 𦓡 保 浪,chạy đến béo tai quỳnh mà bảo rằng 騷 𫥨 朱 𠬠 勾 対,tao ra cho một câu đối 𢓽 対 特 辰 騷 他,hễ đối được thì tao tha 句 対 浪,câu đối rằng 𤞼 艮 咹 粓 巽,lợn cấn ăn cám tốn 瓊 対 𣦍 浪,quỳnh đối ngay rằng 㹥 坤 𠤆 哏 乾,chó khôn chớ cắn càn 翁 秀 吏 𫥨 勾 女 浪,ông tú lại ra câu nữa rằng 𡗶 生 翁 秀 吉,trời sinh ông tú cát 瓊 吏 対 應 口 浪,quỳnh lại đối ứng khẩu rằng 坦 丐 蜅 凶,đất cái bò hung 翁 𤏧 灯 衝 保 浪,ông thắp đèn xong bảo rằng 縣 弘 化 省 清 化,huyện hoằng hoá tỉnh thanh hoá 杜 人 𧗱 𠁀 景 興 茹 後 黎,đậu nhân về đời cảnh hưng nhà hậu lệ 制 㐌 固 氣 象 几 奇,chơi đã có khí tướng kẻ cả 底 蚤 𠫾 針 焒 𤐝 朱 䀡 翁 𡚢 頭,để tao đi châm lửa soi cho xem ông to đầu 翁 秀 沛 丐 𡀀 截 秩,ông tú phải cái bấm tiệt chặt 旦 𡢐 官 司 天 䀡 天 文,đến sau quan tư thiên xem thiên văn 𧡊 𧗱 地 分 省 清 固 𠬠 𡾵 𬁖 𠓇,thấy về địa phận tỉnh thành có một ngôi sao sáng 聀 浪 省 意 固 𠊛 才,chắc rằng tỉnh ấy có người tài 仍 空 别 於 𧗱 廊 芇,nhưng không biết ở về làng nào 𠓨 奏 𤤰,vào tâu vua 𤤰 交 廷 臣 𪹾,vua giao đình thần xét 固 𠬠 員 奏 浪,có một viên tâu rằng 吀 交 朱 省 臣 清 化 飭 朱 𤁘 轄 每 廊 沛 進 𠬠 昆 羝 特 𦍺,xin giao cho tỉnh thần thanh hoá sức cho trong hạt mỗi làng phải tiến một con dê đực chửa 限 𠬠 𣎃 空 特 辰 治 罪,hạn một tháng không được thì trị tội 丸 飭 𧗱 各 廊,hoàn sức về các làng 計 辝 包 𧘇 女 算 准,kể từ bao ấy nỡ toan chốn 𠲝 時 𢧚 几 爫 高,chối thời nên kẻ làm cao 𠵌 時 𠰘 卋 噋 嗃 坤 寒,nghe thời miệng thế xôn xao khôn hàn 𠳐 𠳒 𨍦 仕 𡬶 郎,vâng lời sau sẽ tìm sang 悲 𣉹 嗔 強 𨖲 塘 深,bây giờ xin cẵng lên đường thăm 裊 麻 於 丕 爫 清,nếu mà ở vậy làm thinh 𢀭 𢀨 渚 体 𢫞 㐌 例,giàu sang chưa thấy khinh đã lề 憲 官 浪 渚 世 時,hiến quan rằng chớ thế thì 仃 𠰷 生 唉 劄 𥱬 𠇍 𠳒,đừng lo sinh hãy chép ghi mấy lời 底 義 沛 扒 𠊛,để nghĩa phải bắt người 吟 珪 皮 意 昔 為 迻 信,ngâm khuê vừa ý tếch vời đưa tin 𠵌 𠳒 生 筆 研,nghe lời sinh bút nghiên 幅 雲 箋 𠳚 𧗱,bức vân tiên gửi về 小 童 𠳐 𠰺 𦋦 𠫾,tiểu đồng vâng dậy ra đi 各 耆 𢜝,các kì sợ 𦓡 翁 親 生 𫥨 瓊 吏 強 𢜝 欣,mà ông thân sinh ra quỳnh lại càng sợ hơn 𠇮 兄 次 𥪝 廊,mình huỳnh thư trong làng 求 塊 富 溪,cầu khỏi phú kê 典 場 文,đến trường văn 𨔍 𨓡 群 秦 麻 𬂙,lạ lùng còn tần mà trông 必 沛 干 咎,tất phải can cữu 𧗱 茹 盘 𮥷 吧 怨 恨 茹 𤤰 𠾕 仍 事 苦 巾,về nhà bàn nàn và oán hận nhà vua đồi những sự khó khăn 瓊 𧡊 布 劍 𦳦 買 𠳨,quỳnh thấy bố kém tươi mới hỏi 𣋚 𫢩 柴 固 役 之 𦓡 𢗼 煩,hôm nay thầy có việc gì mà lo phiền 翁 布 當 愊 𠇮,ông bố đang bực mình 𠻵 浪,mắng rằng 役 廊 役 渃,việc làng việc nước 𪨅 𡥵 别 𦓡 𠳨,trẻ con biết mà hỏi 瓊 𧡊 布 空 呐 一 定 𠳨 朱 𫥨,quỳnh thấy bố không nói nhất định hỏi cho ra 翁 布 沛 計 寔 朱 𦖑,ông bố phải kể thật cho nghe 瓊 理 喽 浪,quỳnh lí láu rằng 想 役 之,tưởng việc gì 渚 役 意 干 之 布 沛,chớ việc ấy cần gì bố pải 茹 𤤰 扒 納 𠬠 𡥵 渚 扒 納 𨑮 𡥵 拱 固,nhà vua bắt nộp một con chớ bắt nộp mười con cũng có 敢 客 於 𨕭 𠁀,dám khách ở trên đời 咹 制 朱 沛 别 𠳒 𠓀 𡢐,ăn chơi cho phải biết lời trước sau 停 庫 渚 𢚁 𢀭,đừng khó chớ cậy giàu 古 初 𠳒 𠸠 𧗱 初,cổ sơ lời ví về sơ 埃 𢀭 𠄩 户 包 徐,ai giầu hai họ bao giờ 空 埃 庫 典 𠀧 𠁀 麻,không ai khó đến ba đời mà 箕 如 丐 埃 扜,kìa như cái ai vo 梗 埃 别 朱 世,cành ai biết cho thế 𡶀 箕 埃 㙮 麻 高,núi kia ai đắp mà cao 滝 箕 𣷭 意 埃 陶 麻 溇,sông kia bể ấy ai đào mà sâu 渃 朝 埃 薩 埃 洃,nước chiều ai tát ai khoi 干 𨖲 辰 世 干 耒 如 空,càn lên thời thế càn rồi như không 𥪝 棱 核 意 埃 槞,trong rừng cây ấy ai trồng 𩈘 𡗶 埃 𥙩 爫 金 烏,mặt trời ai lấy làm kim ô 𡄎 䀡 造 化 机 圖,gẫm xem tạo hoá cơ đồ 算 拱 丕 敖 𨒣 妥 𠁀,toan cũng vậy ngao du thoả đời 戈 亊 在 𡗶,qua sự tại trời 人 生 埃 拱 刼 𠊛 麻 催,nhân sinh ai cũng kiếp người mà thôi 吏 䀡 傳 䀡 制,lại xem truyện xem chơi 㗂 項 羽 英 才 埃 當,tiếng hạng vũ anh tài ai đương 力 能 鼎 拔 山,lực năng đỉnh bạt sơn 身 長 八 尺 皇 㐌 驚,thân tràng bát xích hoàng đã kinh 䀡 西 代 東 征,xem tây đại đông chinh 百 戰 百 勝 㐌 𩑭 𫡦 𡗶,bách chiến bách thắng đã khuynh chín trời 埃 台 垓 不 变 移,ai thay gây bất biến rời 王 一 勝 𨖲 治 位,vương nhất thắng lên trị vì 従 容 固 逹 欺,thong dong có đạt khi 計 制 各 𨁯 麻 推 亊 𡗶,kể chơi các tích mà suy sự trời 於 𠁀 几 𠁀,ở đời kẻ đời 争 坤 争 窖 埃 埋 特 𡗉,tranh khôn tranh khéo ai may được nhiều 𠊛 咹 於 别 調,người ăn ở biết điều 塊 㳥 吶 料 滇 滇,khỏi sóng nói liều chan chan 窖 台 逹 垥 人 間,khéo thay đạt đắp nhân gian 傳 𥪝 呐 𠬠 外 盘 𦋦 𠀧,truyện trong nói một ngoài bàn ra ba 催 催 内 𠃣 拱,thôi thôi nói ít cũng 吱 𠸦 塊 㗂 𦝄 麻,chê khen khỏi tiếng trăng mà 悲 徐 計 跡 𧊉,bây giờ kể tích bướm 埃 䀡 旦 傳 計 𦋦 買 詳,ai xem đến truyện kể ra mới tường 逹 排 亊 𧊉 𤉜,đạt bày sự bướm ràng 形 殊 時 间 㗂 𢀨 埃,hình thù thời gian tiếng sang ai 𡗶 泣 各 式 核,trời khắp các thức cây 童 達 童,đồng đạt đồng 朋 埃 𣦍 实 麻 𢚸 許 香,bằng ai ngay thực mà lòng hở hang 𨍦 𬂙 体 𩈘 払,sau trông thấy mặt chàng 𦋦 朝 恪 𧘇 如 羕 𢜝 些,ra chiều khác ý như dường sợ ta 踈 浪 沛 達 時 𦋦,thưa rằng phải đạt thời ra 信 𢜠 尼 固 阮 生,tin mừng này có nguyễn sinh 倍 傍 達 買 接 迎,vội vàng đạt mới tiếp nghênh 噲 童 朱 别 意 情 爫 牢,hỏi đồng cho biết ý tình làm sao 小 童 計 歇 湿 高,tiểu đồng kể hết thấp cao 𠄼 丐 𠄼 吝 𠄼 𤾓 𠄼 𨑮 𠄼 𢆥,năm cái năm lần năm trăm năm mươi năm năm 𠄼 𡥵 隻 𠄼 𣈜 咍 𠄼 𠄼 𣈗,năm con chiếc năm ngày hay năm năm ngày 𠄼 𠊛 𠄼 𠊚 數 𠄼 数 𠄼 𢼂 𠄼,năm người năm người số năm số năm số năm 𢆥 外 𢆥 𫢩 𢆥 𠉞 𠇍 𢆥 𢆥 耒,năm ngoái năm nay năm nay mấy năm năm rồi 𢆥 𡢐 𢆥 𡢐 𢆥 𠓀 𢆥 𫏾,năm sau năm sau năm trước năm trước 𠀧 丐 𠀧 吝 𠀧 𢆥 次 𠀧 𠀧 𡥵,ba cái ba lần ba năm thứ ba ba con 爸 呐 爸 吶 爸 媽 爸 𧵑 𧵑 爸 爸 奴 爸 𠋥 爸 碎 爸 𠋺,ba nói ba nói ba má ba của của ba ba nó ba mày ba tôi ba tao 朱 買 吏 迻 𢭂 詞,cho mấy lại đưa trao tờ 達 卜 袩 礼 詞,đạt bóc xem lẽ từ 𦋦 袩 体 詩 詞 𦊚 句,ra xem thấy thơ từ bốn câu 固 詩 浪,có thơ rằng 𠳒 自 謝 𠳚 呈 英,lời từ tạ gửi trình anh 过 𢚷 朱 𢧚 几 情,quá giận cho nên kẻ tình 油 忍 酌 朱 嗔 免 責,dù nhan chước cho xin miễn trách 矯 吱 浪 保 浪 𢫞,kẻo chê rằng bảo rằng khinh 達 連 袩 体 詩 生,đạt liền xem thấy thơ sinh 扲 蓮 達 爫 清 唭,cầm lên đặt làm thinh cười 吱 亟 别 𠳒,chê chẳng biết lời 渃 𤄯 創 𤄯,nước trong sáng trong 於 𥪝 於 𥪞 於 中,ở trong ở trong ở trong 𣎃 𠄼 𪱚 𠄼 𣈜 𣎃 𢆥 𣈜 𪱚 𢆥 𣈜 𪱚 𢆥 𣈗 𪱚 𢆥 𣎃 𠄼 𢆥 𫢩 𣎃 𠄼 𢆥 外 𢆥 耒,tháng năm tháng năm ngày tháng năm ngày tháng năm ngày tháng năm ngày tháng năm tháng năm năm nay tháng năm năm ngoái năm rồi 次 𠄼 𠄼 𨑮 𠄼 同,thứ năm năm mươi năm đồng 吱 浪 生 拱 𠊛 𢜗 筭,chê rằng sinh cũng người vụng toan 油 沛 准 机 䦕,dù phải chốn cơ quan 别 塘 兵 法 𫽄 塘 包 容,biết đường binh pháp chẳng đường bao dung 時 仃 群 於 工,thời đừng còn ở công 𠇮 渚 别 女 𢚸 爫 牢,mình chưa biết nữa lòng làm sao 𧗱 浪 群 𡮇 志 高,về rằng còn chút chí cao 侯 羕 𧘇 敢 𠓨,hầu dường ấy dám vào 𠳒 些 吏 𠳚 𧗱,lời ta lại gửi về 浪 科 試 拱 㐌 掑 𨍦 𨉞,rằng khoa thi cũng đã kề sau lưng 辞 童 吏 移 真,từ đồng lại rời chân 丿 戈 縣 勇 㐌 𧵆 营,phút qua huyện dũng đã gần dinh 𨀈 𠓨 𨍦 𫏾 踈 生,bước vào sau trước thưa sinh 𠳒 達 恨 群 停 渚 涓,lời đạt giận còn giành chứa quên 払 生 自 𧘇 𠵌 信,chàng sinh tự ấy nghe tin 時 停 心 事 強 專 學 行,thời đành tâm sự càng chuyên học hành 𣌋 於 帝 𢭗 𠇮,sớm ở đấy nương mình 國 忠 陳 氏 阮 氏 阮 誠 陳 誠 黎 誠 笵 誠 黃 黃 潘 武 武,quốc trung trần thị nguyễn thị nguyễn thành trần thành lê thành phạm thành huỳnh hoàng phan vũ võ 吀 柴 拠 𫥨 保 廊 重 朱 𤾓 貫,xin thầy cứ ra bảo làng trọng cho trăm quan 底 𡥵 𠫾 摸 𠮩 空 特 辰 𠇮 𡥵 𠺥 罪 朱 奇 廊,để con đi mò nếu không được thì mình con chịu tội cho cả làng 翁 布 𧡊 昆 呐 𦓡 活 𡗋,ông bố thấy con nói mà hoạt lắm 𢪀 䏾 浪,nghĩ bụng rằng 些 此 𦖑 𪨅 𡥵 䀡 牢,ta thử nghe trẻ con xem sao 買 打 料 𫥨 認 䀡 廊,mới đánh liều ra nhận xem làng 爫 詞 甘 結,làm tờ cam kết 𨑻 𧗱 保 𡥵 𠫾,đem về bảo con đi 瓊 認 保 布 枚 𫥨 京 都 𣌋 底,quỳnh nhận bảo bố mai ra kinh đô sớm để 𣌋 𣈕 巾 𢶒 粓 捻 𠄩 布 𡥵 搏 𫥨 河 內,sớm mai khăng gói cơm nắm hai bố con vác ra hà nội 𢱖 羝,mua dê 旦 尼 瓊 呐 買 布 𠫾 𢵋 羅 𠳨 䀡 𣋚 芾 𤤰 御 制 鋪,đến nơi quỳnh nói với bố đi đô là hỏi xem hôm nào vua ngự chế phố 𠳨 特 耒,hỏi được rồi 旦 𣋚 𤤰 御,đến hôm vua ngự 瓊 𠖰 寔 𣌋,quỳnh dậy thật sớm 吝 𡎴 東 𦣰 直,lẩn cổng đông nằm chực 待 旦 午 𦖑 㗂 呼 喝,đợi đến ngọ nghe tiếng hò hét 車 馭 官 軍 𠫾 赤 𨕭 𡎴,xe ngựa quan quân đi xich trên cổng 瓊 連 哭 呱 𨖲,quỳnh liền khóc oà lên 𣃣 𣅶 車 驾 𤤰 𠫾 旦,vừa lúc xa giá vua đi đến 𦖑 㗂 𪨅 哭 𦓡 空 𧡊 𠊛,nghe tiếng trẻ khóc mà không thấy người 差 𪜯 尋 辰 扒 瓊 於 𡎴 𨖲,sai lính tìm thì bắt quỳnh ở cổng lên 𤤰 𠳨 爫 牢 眉 𡎴,vua hỏi làm sao mày cổng 瓊 假 格 空 别 𤤰,quỳnh giả cách không biết vua 呐 浪,nói rằng 疎 翁 碎 𧡊 冬 車 馭 𢜝 𣩂 撤,thưa ông tôi thấy đông xe ngựa sợ chết tiệt 朱 𢧚 碎 𨁎 𡎴,cho nên tôi choành cổng 𤤰 𠳨 爫 牢 眉 哭,vua hỏi làm sao mày khóc 疎 翁 媄 碎 𣩂 㐌 𠀧 𢆥 𫢩,thưa ông mẹ tôi chết đã ba năm nay 牢 買 空 𧡊 布 碎 𤯰 底 𥙩 㛪 揞,sao mãi không thấy bố tôi đẻ để lấy em ẵm 𢧚 碎 哭,nên tôi khóc 𤤰 保 𡭬 尼,vua bảo bé này 弹 翁 芇 吏 𤯰,đàn ông nào lại đẻ 瓊 呐,quỳnh nói 疎 翁 買 耒 碎 𧡊 𤤰 飭 𥙩 羝 特 𦍺,thưa ông mới rồi tôi thấy vua sức lấy dê đực chửa 碎 想 羝 特 𦍺 辰 布 碎 拱 𤯰 特,tôi tưởng dê đực chửa thì bố tôi cũng đẻ được 𤤰 吧 各 官 弼 唭,vua va các quan bặt cười 别 𣦍 浪 侈 𡥵 𪨅 尼 必 𠊛 才 應 𠓨 𡾵 𬁖 意,biết ngay rằng đứa con trẻ này tất người tài ứng vào ngôi sao ấy 連 賞 朱 吧 判 浪,liên thưởng cho và phán rằng 赦 朱 民 廊 空 沛 納 羝 女,tha cho dân làng không phải nộp dê nữa 綡 特 享 空 𤾓 貫,lương được hưởng không trăm quan 麻 浽 㗂 狀 自 芇,mà nổi tiếng trạng từ nào 𣅶 翁 瓊 学 路,lúc ông quỳnh học lộ 茹 𧹅 沛 旦 殿 崇 吀 𦓿 𢩵,nhà nghèo phải đến đền sồng xin cấy rẽ 瓊 懇 吧 吀 阴 阳 䀡 主 順 𥙩 㭲 咍 𥙩 䓂,quỳnh khấn và xin âm dương xem chúa thuận lấy góc hay lấy ngọn 吝 頭 主 順 𥙩 䓂,lần đầu chúa thuận lấy ngọn 辰 種 仍 𧃷 矩,thì trồng những khoai củ 旦 𣅶 特 咹 瓊 𥙩 㭲 群 䓂 吧 𦀊 納 主,đến lúc được ăn quỳnh lấy gốc còn ngọn và tơ nộp chúa 吝 次 𠄩 吏 吀 阴 阳 主 順 𥙩 㭲 底 䓂 朱 瓊,lần thứ hai lại xin âm dương chúa thuận lấy gốc để ngọn cho quỳnh 辰 瓊 穭 旦 割,thì quỳnh lúa đến gặt 花 𧊉 帝 聘 排 奴 堆,hoa bướm đấy sánh bày no đôi 庒 𠲖 阁 鳯 楼 𦥄,chẳng e các phượng lâu đài 体 花 時 旦 埃 才 禁 垠,thấy hoa thì đến ai tài cấm ngăn 𧊉 浪 𢆥 𣎃 春,bướm rằng năm tháng xuân 咹 制 朱 妥 買 㝹,ăn chơi cho thoả mấy nao 吏 低 𠳨 客 桃,lại đây hỏi khách đào 群 空 台 㐌 尼 芇 称 斤,còn không hay đã nơi nào xứng cân 他 鄕 及 客 故 人,tha hương gặp khách cố nhân 暫 𢚸 𪨀 𢪀 眞 世 芇,tạm lòng chút nghĩ chân thế nào 闭 𫢩 永 仍 渴 嗃,bấy nay vắng những khát khao 悲 徐 情 𢪀 爫 牢 咳 情,bây giờ tình nghĩ làm sao hỡi tình 計 之 𨖲 托 𫴋 京,kể chi lên thác xuống gềnh 産 低 深 别 冲 𣛟 芇,sản đây thăm biết trong xanh nào 花 浪 計 准 清 台,hoa rằng kể chốn thanh thơi 𢝙 平 会 蓬 萊 㗂,vui bằng hội bồng lai tiếng 一 冲 渃 上 源,nhất trong nước thượng nguyên 群 固 㗂 𥒥 強 之 之,còn có tiếng đá càng chi chi 𠲢 𠹚 唐 笘 边 坡,đáu von đường xóm bên bờ 桃 群 待 柳 包 徐 朱 衝,đào còn đợi liễu bao giờ cho xong 疎 𦋦 𠀲 𨔍 𨓡,thưa ra đứa lạ lùng 疎 𦋦 芇 别 浪 𢚸 固 𦖑,thưa ra nào biết rằng lòng có nghe 於 低 仍 𡶀 拱 溪,ở đây những núi cùng khe 眞 参 䏾 𥒥 㗂 蟡 哙 愁,chân tham bụng đá tiếng ve gọi sầu 𠊚 如 阁 鳯 竜 楼,người như gác phượng long lâu 少 之 卿 相 公 侯 每 尼,thiếu gì khanh tướng công hầu mội nơi 𠊚 如 𩄲 𡧲 𡗶,người như mây giữa trời 碎 如 𤌋 敢 制 度 芇,tôi như khói giám chơi đọ nào 𧊉 浪 唉 客 𦟐 桃,bướm rằng hỡi khách má đào 尼 弄 底 搭 𠓨 朱 埃,này loàn để đắp vào cho ai 催 推 低 㐌 别 耒,thôi thôi đây đã biết rồi 包 徐 少 仉 𨕭 𠁀 才 花,bao giờ thiếu kẻ trên đời tài hoa 埃 喂 買 油 麻,ai ơi mấy du mà 強 攄 𡗋 強 𫅷 失 緣,càng so lắm càng già thất duyên 𨕭 𡽫 徐 式 修 仙,trên non từ thức tu tiên 玄 光 修 𫢋 於 边 厨,huyên quang tu phật ở bên chùa 中 間 群 景 眞,trung gian còn cảnh chân 蹺 隊 女 𡗋 工 夫 埃 𡊰,theo đòi nữa lắm công phu ai đền 平 志 立 辰 𢧚,bình chí lập thời nên 修 縁 秦 晋 安 草 花,tu duyên tần tấn yên thảo hoa 花 浪 𣈙 呐 戈,hoa rằng rầy nói qua 拱 曾 㐌 别 𧵆 賖 每 塘,cũng từng đã biết gần xa mọi đường 𠬠 縁 𤊰 焒 香,một duyên bén lửa hương 朱 停 買 几 雪 霜 别 共,cho đành mấy kẻ tuyết sương biết cùng 仍 恩 怨 庒 衝,những ân oán chẳng xung 妥 𢞂 埃 别 朱 𢚸 尼 諸,thoả buồn ai biết cho lòng này chưa 魂 梅 迷 水 失,hồn mai mê thuỷ thất 催 信 螉 𧊉 吏 書 晋 秦,thôi tin ong bướm lại thư tấn tần 強 𠹚 強 𠬠 吝 巾,càng van càng một lần khân 𨑮 分 牢 𠬠 分 扒 朱,mười phần sao một phần bớt cho 呐 𦋦 𤏣 吏 𢢆 殊,nói ra tỏ lại thẹn thò 淹 𦋦 辰 𢜝 咮 𢗼 㗂 沁,êm ra thì sợ chua lừa tiếng tăm 拯 傷 兑 仍,chẳng thương đoái những 絲 𠃩 曲 如 紆,tơ chín khúc như vò 𧊉 浪 沛 呐 𡮈,bướm rằng phải nói nhỏ 固 如 𣷭 麻 𨃝 濃 溇,có như bể mà giò nông sâu 襖 𥹰 拯 默 拱 艚,áo lâu chẳng mặc cũng tầu 花 箕 買 特 牟 縁 庒,hoa kia mãi được màu duyên chăng 㐌 迻 緣 細 閣 藤,đã đưa duyên tới các đằng 𪀄 群 想 𩙌 𥉫 𦝄 矧 徐,chim còn tưởng gió trông trăng thẩn thờ 當 干 渃,đương cơn nước 㯲 樔 待 别 包 𣉹 朱 冲,cấm sào đợi biết bao giờ cho trong 悴 情 㤕 仍 𪨅 中,chút tình xót những trẻ trung 牢 娘 於 准 林 穷 閉 吟,sao nàng ở chốn lâm cùng bấy ngâm 𢝙 制 𡶀 花 林,vui chơi núi hoa lâm 客 塵 𠇍 几 别 尼 開 塘,khách trần mấy kẻ biết nơi khai đường 翁 窖 訴 詳,ông khéo tỏ tường 麻 些 典 貝 娘 結 縁,mà ta đến với nàng kết duyên 花 浪 别 准 林 泉,hoa rằng biết chốn lâm tuyền 清 台 趣 味 塵 緣 恪,thanh thơi thú vị trần duyên khác 𡗶 撑 𣱾 𣱾 𦝄 冲,trời xanh leo lẻo trăng trong 俸 干 𩙌 同 同 細 尼,bổng cơn gió đùng đùng tới nơi 幅 幀 埃 窖 撝,bức tranh ai khéo vời 㗂 𦝄 花 窖 𫃚 𠊚 如 空,tiếng trăng hoa khéo buộc người như không 摱 芒 丐 㗂 𦟐 紅,mượn mang cái tiếng má hồng 𢚁 才 𢚁 色 英 雄 約 𬇚,cậy tài cậy sắc anh hùng ước ao 𡨸 情 想 𢖵 别 包,chữ tình tưởng nhớ biết bao 爫 沖 少 惱 渴 滈 𢚸 塵,làm trong thiểu não khát khao lòng trần 𢖵 埃 群 固 欺 寅,nhớ ai còn có khi giần 𢖵 情 别 𠇍 分 果 𢣧,nhớ tình biết mấy phần khoả khuây 紅 買 曾,hồng mãi từng 妬 埃 愁 尼 朱 𦋦,đố ai sầu này cho ra 固 𣎀 𡎢 䏾 𦝄 斜,có đêm ngồi bóng trăng tà 𣋀 枚 侯 木 㗂 𪃿 噲,sao mai hầu mọc tiếng gà gọi 𤇊 𤇊 清,bầng bầng thanh 吏 添 猿 边,lại thêm vượn bên 𪟂 吒 丐 女 傾 城,chém cha cái nợ khuynh thành 仍 㗂 默 名 𨕭 𠁀,những tiếng mắc danh trên đời 責 縁 𡲤 吏 恨 𠁀,trách duyên vả lại giận đời 㗂 埃 窖 達 仍 𠳒 𧊉 螉,tiếng ai khéo đặt những lời bướm ông 滝 渃 沚 堆 𣳔,sông nước chảy đôi dòng 别 麻 𨃝 特 𢚸 朱 當,biết mà giò được lòng cho đang 𧊉 浪 𧡊 呐 添 強,bướm rằng thấy nói thêm càng 想 𨉓 麻 吏 𢖵 傷 旦 𠊚,tưởng mình mà lại nhớ thương đến người 紅 顔 易 𠇍 𨕭 𡗶,hồng nhan rễ mấy trên trời 花 𦹳 曾 課 𠊚 𨔈 固 辰,hoa thơm từng thuở người chơi có thì 仍 調 𦝄 𩙌 計 之,những điều trăng gió kể chi 賖 𥸷 乙 拱 固 欺 吏 𧵆,xa xôi ắt cũng có khi lại gần 玉 珠 𠸗 結 鄧 春,ngọc châu xưa kết đặng xuân 紅 娘 吀 焒 吝 麻 𢧚,hồng nương xin lửa lần mà nên 尾 之 堆 𡦂 情 縁,vẽ chi đôi chữ tình duyên 𢱖 功 香 焒 添 煩 𢚸,mua công hương lửa thêm phiền lòng 𢪀 牢 朱 院 朱 𧷺,nghĩ sao cho vẹn cho tròn 矯 麻 𢢆 買 渃 𡽫 牢 停,kẻo mà thẹn mấy nước non sao đành 困 𫢩 㐌 願 貝 情,khốn nay đã nguyện với tình 芇 埃 負 義 三 生 油 麻,nào ai phụ nghĩa tam sinh du mà 決 𢚸 細 景 探 花,quyết lòng tới cảnh thăm hoa 庒 修 固 典 廛 𫅷 爫 之,chẳng tu có đến chiền già làm chi 外 秦 晋 狹 之,ngoài tần tấn hẹp gì 芇 𢚸 廣 大 慈 悲 芇,nào lòng quảng đại từ bi nào 船 漁 細 准 洞 桃,thuyền ngư tới chốn động đào 補 功 哏 咘 約 閉,bõ công gắn bó ước bấy 花 浪 𩙌 動 霜 𠖤,hoa rằng gió động sương bay 㐌 𠇮 典 准 尼 朱 安,đã mình đến chốn này cho yên 俸 埃 窖 吹 𢧚,bỗng ai khéo xui nên 信 螉 使 蝶 吏 添 絆 𢚸,tin ong sứ điệp lại thêm bận lòng 群 打 買 拯 冲,còn đánh mãi chẳng trong 寔 𢝙 固 打 特 庄 咳 煩,thực vui có đánh được chăng hỡi phiền 𧊉 浪 咳 客 婵 娟,bướm rằng hỡi khách thuyền quyên 㐌 冲 如 這 染 之 麻,đã trong như giá nhuộm chi mà 𨀈 𠓨 𥪝 准 園 花,bước vào trong chốn vườn hoa 庒 𦹳 拱 𢲨 梗 制,chẳng thơm cũng hái cành chơi 䀡 浪 默 客 𨕭 𠁀,xem rằng mặc khách trên đời 底 停 芒 㗂 𦋦 𠊚 冬 迻,để đành mang tiếng ra người đong đưa 決 如 妸 𢬣 𫅷,quyết như ả tay già 採 𣋀 轉 特 呐 麻 潘,hái sao chuyển được nói mà phan 花 浪 䏾 月 漏 漏,hoa rằng bóng nguyệt lầu lầu 俸 埃 律 愁 如 空,bỗng ai rút sầu như không 埃 监 吘 事 𢚸,ai giám ngỏ sự lòng 雪 霜 停 冷 𣼰 𣎀 冬,tuyết sương đành lạnh lùng đêm đông 尾 之 幅 謹 封,vẽ chi bức cẩn phong 𠸠 初 庒 可 朱 衝 默 𠊚,ví xưa chẳng khá cho xong mặc người 庒 𦖑 𦋦 拱 呢 𠳒,chẳng nghe ra cũng nể lời 𡦂 縁 𢧚 妬 㗂 唭 在 埃,chữ duyên nên đố tiếng cười tại ai 𧊉 浪 催 渚 甚 𠳒,bướm rằng thôi chớ rậm lời 人 生 𢼂 於 𨕭 𠁀 終,nhân sinh số ở trên đời chung 𠳨 制 群 大 𨔍 𨓡,hỏi chơi còn đại lạ lùng 𠬠 低 𠬠 帝 恪 𢚸 之 庒,một đây một đấy khác lòng chi chăng 才 情 特 𠇍 妸 姮,tài tình được mấy ả hàng 女 芇 底 客 𦝄 待 徐,nỡ nào để khách trăng đợi chờ 𠰚 情 𢧚 沛 尽 辞,nể tình nên phải tận từ 秦 低 晋 帝 包 𣉹 朱 𢧚,tần đây tấn đấy bao giờ cho nên 悲 𣉹 滝 浪 渃 安,bây giờ sông rằng nước yên 巢 箕 㐌 𨔾 朱 船 𨖅 渚,sào kia đã chở cho thuyền sang chưa 戾 欺 声 氣 弭 恒,lệ khi thanh khí nhẹ hằng 𦝄 箕 缺 怒 埃 扛 朱 𦋦,trăng kia khuyết nọ ai giằng cho ra 腰 𣘃 𢧚 沛 花,yêu cây nên phải hoa 為 情 𢧚 沛 𠓨 𦋦 買 情,vì tình nên phải vào ra mấy tình 潮 𨖲 㳥 渃 竜 冷,chiều lên sóng nước long lạnh 花 𦹳 嗷 𠯪 𦲿 撑 夷 夷,hoa thơm ngào ngạt lá xanh dì dì 𠦳 𢆥 碑 𥒥 鑿 𥱬,nghìn năm bia đá tạc ghi 仍 𠳒 𦝄 𩙌 折 之 燕,những lời trăng gió chết gì én 𠳒 誓 群 妬 停 停,lời thề còn đó rành rành 油 埃 单 泊 虎 𨕭 堆,dù ai đơn bạc hổ trên đôi 花 浪 催 吏 𤑟 𤉜,hoa rằng thôi lại rõ ràng 㗂 窖 訴 𨕭 梗 固 花,tiếng khéo tỏ trên ngành có hoa 㐌 修 固 𢪀 之 賖,đã tu có nghĩ gì xa 牢 麻 㗂 𦝄 花 此 情,sao mà tiếng trăng hoa thử tình 永 𦖑 边 梗,vẳng nghe bên ngành 𥉫 𫥨 柳 㐌 萌 拂 坡,trông ra liễu đã mành phất phơ 焒 香 窖 𨤧 情 期,lửa hương khéo nhẽ tình kỳ 䀡 厨 清 永 空 師 修 行,xem chùa thanh vắng không sư tu hành 於 低 岌 𡹞,ở đây gập gềnh 客 情 固 𬺗 船 情 尼 空,khách tình có xuống thuyền tình này không 咍 群 想 𢖵 𡽫 蓬,hay còn tưởng nhớ non bồng 樁 嘹 竹 化 紅 清 台,thông reo trúc hoá hồng thanh chơi 咍 㐌 願 固 尼,hay đã nguyện có nơi 船 只 待 徐 𠊚 情 鍾,thuyền chỉ đợi chờ người tình chung 花 浪 芇 固 𨔍 𨓡,hoa rằng nào có lạ lùng 𢪀 浪 𢚸 㐌 别 𢚸 辰 催,nghĩ rằng lòng đã biết lòng thì thôi 埃 𪫢 吏 庒 信 𠳒,ai ngờ lại chẳng tin lời 塵 𠇍 几 别 𠊚 知 音,trần mấy kẻ biết người tri âm 固 縁 如 果 味,có duyên như quả mùi 空 縁 如 𦑃 花 涞 𡧲 塘,không duyên như cánh hoa rơi giữa đường 意 浪 埃 拱 㗂 鍾,ấy rằng ai cũng tiếng chuông 渚 誇 才 色 捤 摓 爫 之,chớ khoe tài sắc vẫy vùng làm chi 𧊉 浪 惵 意 順 情,bướm rằng đẹp ý thuận tình 唒 肝 鉄 𥒥 拱 停 朱 衝,dẫu gan sắt đá cũng đành cho xong 𢧚 空 決 罕 停 空,nên không quyết hẳn đành không 事 𠇮 麻 吏 柁 𢚸 𠳨 埃,sự mình mà lại đà lòng hỏi ai 花 浪 坦 𢌌 𡗶 高,hoa rằng đất rộng trời cao 風 情 固 少 之 尼 風 情,phong tình có thiếu gì nơi phong tình 㐌 浪 牢 固 修 行,đã rằng sao có tu hành 牢 麻 𠹾 庫 芒 經 旦 厨,sao mà chịu khó mang kinh đến chùa 悴 情 仍 丐 蜉,xót tình những cái phù 𠄼 更 刻 快 𣎀 秋 吏 𠫅,năm canh khắc khoái đêm thu lại giầy 𧊉 浪 呐 吏 朱,bướm rằng nói lại cho 鳳 凰 牢 塊 細 𣘃 𥟊 垌,phượng hoàng sao khỏi tới cây ngô đồng 悲 𣉹 𢚸 㐌 别 𢚸,bây giờ lòng đã biết lòng 固 如 𣅶 𨔍 𢚸 渚 悁,có như lúc lạ lòng chưa quen 吝 戈 䏾 桂 㙴,lần qua bóng quế thềm 𢪀 𠇮 想 客 鍾 𠊛 知 音,nghĩ mình tưởng khách chung người tri âm 惜 台 花 沛 葛 淋,tiếc thay hoa phải cát lầm 𥋸 𦎛 司 馬 麻 𠰃 埃 喂,sôi gương tư mã mà nhồm ai ơi 愁 辰 埃 强 爫,sầu thời ai gượng làm 矯 欺 月 𠸍 花 唭 拯 咍,kẻo khi nguyệt mỉa hoa cười chẳng hay 花 浪 悁 㗂 渃 尼,hoa rằng quen tiếng nước này 事 情 𠬠 帝 𠬠 低 之,sự tình một đấy một đây gì 𥉫 𠊛 𥪝 揊 樸,trông người trong bức phác 女 才 價 意 當 辰 成 包,nữ tài giá ấy đáng thì thành bao 債 𠊚 宮 禁 楼 高,trách người cung cấm lâu cao 祸 𤊰 待 㤕 芇 女 催,hoạ bén được chút nào nữa thôi 居 光 㐌 𠇍 𨑗 𠁀,cư quang đã mấy trên đời 唒 花 𥉫 𧡊 拱 派 牟 紅,dẫu hoa trông thấy cũng phai mầu hồng 群 庒 客 於 𡽫 𤂧,còn chăng khách ở non bồng 顔 色 形 容 澄,nhan sắc hình dung chừng 𧊉 浪 𨖲 𠳨 宮 𦝄,bướm rằng lên hỏi cung trăng 固 欺 拱 摱 赤 绳 車 緣,có khi cũng mượn xích thằng xe duyên 𠳒 凣 𠳨 寔 客 仙,lời phàm hỏi thực khách tiên 圭 𠸜 根 原 世 芇,quê tên căn nguyên thế nào 當 干 平 地 波 濤,đương cơn bình địa ba đào 𠫾 麻 吏 尋 𠓨 旦 低,đi mà lại tìm vào đến đây 催 停 想 𩙌 𥉫 𩄲,thôi đừng tưởng gió trông mây 絲 秦 𥿗 晋 產 低 朱 耒,tơ tần chỉ tấn sẵn đây cho rồi 花 浪 呐 拯 料 𠳒,hoa rằng nói chẳng liệu lời 縁 𠊚 吏 固 縁 𡗶 㵋 𢧚,duyên người lại có duyên trời mới nên 仕 𪨀 初 𣅶 𧴤 𠸜,sẩy chút xưa lúc bói tên 准 空 辰 准 願 庒 衝,chốn không thì chốn nguyền chẳng xong 𣅶 於 默 䋥 𪀄 鴻,lúc ưa mắc lưới chim hồng 埃 咍 必 宰 别 𥪝 机 𡗶,ai hay tất tưởi biết trong cơ trời 𦎛 塵 𥙩 帝 麻 𥋸,gương trần lấy đấy mà soi 料 牢 朱 沛 𨑗 𠁀 買 饒,liệu sao cho phải trên đời mấy nhau 𧊉 浪 𦋦 之 𥹰,bướm rằng ra chi lâu 催 停 迡 𫏾 邀 𡢐 女 情,thôi đừng trì trước yêu sau nữa tình 女 牢 塊 㗂,nữa sao khỏi tiếng 決 𢚸 𣘈 鉄 底 名 𥪝 𠁀,quyết lòng son sắt để danh trong đời 香 皮 外,hương vừa ngoài 𥋷 𥉫 㐌 𧡊 𠊛 情 鍾,nhác trông đã thấy người tình chung 月 花 堆 𡨸 憹,nguyệt hoa đôi chữ nùng 庒 符 𧆄 㐌 迷 𢚸 杏 春,chẳng bùa thuốc đã mê lòng hạnh xuân 花 浪 𣷭 愛 源 恩,hoa rằng bể ái nguồn ân 計 牢 朱 掣 餒 塘 𨤮 賖,kể sao cho xiết nỗi đường dậm xa 庒 生 拱 㗂 𬁖 沙,chẳng xinh cũng tiếng sao sa 庒 𦹳 拱 世 花 㭌 艚,chẳng thơm cũng thể hoa ngưu tầu 㐌 算 用 斫 𪽋 侯,đã toan dụng chước lưu hầu 双 離 菓 𣷭 溇 坤 𨃝,song le quả bể sâu khôn giò 固 埃 别 餒 尼 朱,có ai biết nỗi này cho 𠬠 𨉓 強 𢪀 強 𢗼 添 強,một mình càng nghĩ càng lo thêm càng 責 埃 牢 拯 料 塘,trách ai sao chẳng liệu đường 𬁖 才 低 曲 江 狹 回,sao tài đây khúc giang hẹp hòi 芇 𣷭 𢌌 滝 𨱽,nào bể rộng sông dài 少 之 竜 鳳 約 願,thiếu gì long phượng ước nguyền 隻 船 杜 𣷷 容 营,chiếc thuyền đỗ bến dung dinh 徐 朱 特 客 鍾 情 𨀈 𫥨,chờ cho được khách chung tình bước ra 𧊉 浪 此 𡑰 花,bướm rằng thử vườn hoa 戈 𨔈 風 景 䀡 𫥨 世 芇,qua chơi phong cảnh xem ra thế nào 吨 低 固 客 媽 桃,đồn đây có khách má đào 朱 𢧚 𠇍 沛 尋 𠓨 典 低,cho nên mấy phải tìm vào đến đây 悲 𣉹 鵉 鳳 逞 排,bây giờ loan phượng sánh bầy 桃 東 㦖 𠳨 柳 西 𠳒,đào đông muốn hỏi liễu tây lời 𢪀 牢 唉 客 章 臺,nghĩ sao hỡi khách chương đài 些 𫢩 仍 几 𠊚 才 名,ta nay những kẻ người tài danh 女 才 聘 𠇍 朱 生,nữ tài sánh mấy chu sinh 如 𩙌 如,như gió như 𢪀 牢 朱 院 𤾓 塘,nghĩ sao cho vẹn trăm đường 拯 涅 𥒥 派 鐄 麻 催,chẳng nát đá phai vàng mà thôi 𢪀 浪 𢝙 丕 麻 𨔈,nghĩ rằng vui vậy mà chơi 㐌 𨔈 固 少 之 尼 有 情,đã chơi có thiếu gì nơi hữu tình 埃 喂 渚 倍 誇 𠇮,ai ơi chớ vội khoe mình 春 群 𡗋 几 才 名 𨔍 𠁀,xuân còn lắm kẻ tài danh lạ đời 㗂 湖 仍 渃 群 潙,tiếng hồ nhưng nước còn vơi 花 蓮 㐌 沛 葛 淋,hoa sen đã phải cát lầm 槾 桃 妬 沛 渃,mận đào đó phải nước 妬 群 𢧚 價 買 𤾓 澄,đó còn nên giá mấy trăm chừng 花 𦖑 咳 𡂱 如,hoa nghe cay đắng như 愁 𥢆 吏 底 朝 𦝄 𥙩 𢚸,sầu riêng lại để chiều trăng lấy lòng 催 催 𢪀 吏 朱 穷,thôi thôi nghĩ lại cho cùng 景 情 兑 典 𪀄 篭 買,cảnh tình đoái đến chim lồng mấy 之 𦑃 花 桃,gì cánh hoa đào 㗂 𧵆 賖 𧘇 覩 𠓨 朱 埃,tiếng gần xa ấy đổ vào cho ai 否 戈 催 𨅸 吏 𡎢,bũa qua thôi đứng lại ngồi 占 包 魂 梅 𥊚 𥇀,chiêm bao hồn mai mơ màng 𧊉 浪 倍 鐄,bướm rằng vội vàng 催 停 𥙩 每 塘 庒 𢧚,thôi đừng lấy mọi đường chẳng nên 𢖵 之 欣 女 𢖵 縁,nhớ gì hơn nữa nhớ duyên 𠦳 鐄 渚 易 覩 𡊰 𢚸,nghìn vàng chưa rể đủ đền lòng 固 香 䏾 𦝄 𧷺,có hương bóng trăng tròn 強 𦖑 猿 唿 強 愁,càng nghe vượn hót càng sầu 滝 銀 渚 北 衝 梂,sông ngân chưa bác xong cầu 𦛌 蟳 𠃩 曲 𤋵 油 如 汙,ruột tằm chín khúc giãi giầu như vo 魂 枚 魄 桂 矧 疎,hồn mai phách quế thẩn thơ 聀 鐄 𧊉 㕸,giấc vàng bướm rắp 挨 𨕭 摱 𠳨 𦝄 𫅷,ai lên mượn hỏi trăng già 朱 𥙩 𨑮,cho lấy mươi 縁 初 固 世 尼,duyên xưa có thế này 箕 朱 蒂 陳 低 仍 𠊛,kia chu đấy trần đây những người 為 埃 禁 𩙌 垠 滝,vi ai cấm gió ngân sông 爫 朱 牛 女 𡗶 蒙 𨖅 求,làm cho ngưu nữ trời mong sang cầu 欺 彈 六,khi đàn lúc 句 傳 初,câu truyện xưa 味 蘭 桂 称 渚,mùi lan quế xứng chưa 情 𦋦 𥆾,tình ra nhìn 冰 傾 𫢩 待 枚 尋,bâng khuâng nay đợi mai tìm 計 功 别 𠇍 𠦳 功,kể công biết mấy nghìn công 責 埃 拯 院 𡨸 同,trách ai chẳng vẹn chữ tồng 筭 𦖑 英 燕 負 𢚸 故 人,toan nghe anh yến phụ lòng cố nhân 為 之 堆 𡨸 朱 陳,vì chi đôi chữ châu trần 朱 𢧚 𫢩 晋 埕 秦,cho nên nay tấn chình tần 干 滝 渃 𣳮,cơn sông nước lã 㩒 樔 吏 妬 庒 戈 為 情,cắm sào lại đó chẳng qua vì tình 厨 芇 𫢋 拯 䧏 生,chùa nào phật chẳng giáng sinh 花 𦹳 埃 拯 損 梗 麻 𨔈,hoa thơm ai chẳng vin cành mà chơi 呐 𦋦 芒 㗂 𡗋 𠳒,nói ra mang tiếng lắm lời 唵 𦋦 辰 𢘝 𢚸 𠊛 世 芇,ướm ra thì nể lòng người thế nào 闭 𫢩 咹 槾 者 桃,bấy nay ăn mận giả đào 信 𠫾 信 吏 别 包 工 呈,tin đi tin lại biết bao công trình 𢧚 丕 唉 客 春 𣛟,nên vầy hởi khách xuân xanh 我 迎 沛 呐 底 情 尼 咍,ngã nghiêng phải nói để tình này hay 爫 之 吝 𢠩 恾,làm chi lần mơ màng 麻 𩈘 㳥 花 枚 淡 牟,mà mặt sóng hoa mai đươm màu 芇 滝 油 𦒹 頭,nào sông dù sáu đầu 底 些 覩 貝 愁 朱 衝,để ta đổ với sầu cho xong 責 埃 牢 庒 訴 𢚸,trách ai sao chẳng tỏ lòng 筭 肝 此 英 碓 特 庒,toan gan thử anh đôi được chăng 撑 牢 拱 𧗱 棱,xanh sao cũng về rừng 妬 埃 禁 𩙌 停 容 𣘃,đó ai cấm gió đừng dung cây 箕 群 别 𩄲,kia còn biết mây 唒 牢 瑟 拱 攄 琴,dẫu sao sắt cũng lựa cầm 花 浪 咳 客 知 音,hoa rằng hỡi khách tri âm 固 者 情 深 買,có giả tình thâm mấy 閉 𫢩 信 𢭮 書 迻,bấy nay tin gửi thư đưa 爫 之 朱 雁 别 𢚸,làm chi cho nhạn biết lòng 彈 箕 𣅶 𦝄 沖,đàn kia lúc trăng trong 吟 詩 白 雪 打 宮 春 情,ngâm thơ bạch tuyết đánh cung xuân tình 圣 他 圣 如 生,thánh tha thánh như sinh 爫 之 煩 底 情 矧 詩,làm chi phiền để tình thẩn thơ 當 干 𢭸 幅 萌 疎,đương cơn tựa bức mành thưa 花 𦹳 嗷 𠯪 𩙌 迻 冷 𨓡,hoa thơm ngào ngạt gió đưa lạnh lùng 船 埃 箕 待 边 滝,thuyền ai kia đợi bên sông 固 𢚸 渚 客 咍 空 咳 船,có lòng chớ khách hay không hỡi thuyền 𧊉 箕 𨔍 渚 悁,bướm kia lạ chửa quen 𢚸 群 㦖 𠳨 根 原 𠇍 𠳒,lòng còn muốn hỏi căn nguyên mấy lời 船 渚 客 賖 𨔈,thuyền chớ khách xa chơi 空 仍 船 固 棟 尼 𣷷 尼,không nhưng thuyền có đóng nơi bến này 花 箕 群 别 𤊰 𣘃,hoa kia còn biết bén cây 嬋 娟 牢 塊 細 𢬣 英 豪,thuyền quyên sao khỏi tới tay anh hào 箕 染 渃 扶 桃,kia nhuộm nước phù đào 㐌 磋 𢧚 𡶀 别 包 𣉹,đã xây nên núi biết bao giờ 𡦂 情 吏 平 𡽫,chữ tình lại bằng non 春 群 情 群,xuân còn tình còn 𢝙 台 趣 味 清 閒,vui thay thú vị thanh nhàn 人 生 典 世 欣 戾 之,nhân sinh đến thế hơn lệ gì 𠦳 春 義 瀋 情 𥱬,nghìn xuân nghĩa thắm tình ghi 沛 如 咹 於 時 咳 埃,phải như ăn ở thì hỡi ai 花 浪 催 拱 别 𠊚,hoa rằng thôi cũng biết người 爫 之 女 世 唭 𠊚 吱,làm chi nữa thế cười người chê 雪 霜 𢢆 几 𠫾 𧗱,tuyết sương thẹn kẻ đi về 箕 滝 怒 𡶀 𠳒 誓 渚 悁,kìa sông nọ núi lời thề chưa quên 𧊉 浪 碑 鑿 群 𠸜,bướm rằng bia tạc còn tên 埃 麻 負 泊 付 𨕭 紅,ai mà phụ bạc phó trên hồng 悲 𣉹 𢚸 㐌 别 弄,bây giờ lòng đã biết lòng 工 𡗶 拱 𡊰 功 𠊚,công trời cũng đền công người 呐 臭 呐 虎 賖 吹,nói xấu nói hổ xa xôi 䀡 𥪝 賦 意 覩 𠳒 冬 迻,xem trong phú ấy đủ lời đong đưa 𡄎 徐 課 怒 典 𣉹,ngẫm từ thuở nọ đến giờ 𠇍 𠳒 句 𠸠 拯 差,mấy lời câu ví chẳng sai 朱 𢧚 固 達 𠇍 𠳒,cho nên có đặt mấy lời 唒 𠸦 拱 默 唒 唭 庒 牢,dẫu khen cùng mặc dẫu cười chẳng sao 𠊚 芇 種 性 𠊚 芇,người nào giống tính người nào 意 埃 意 𧘇 攄 牢 朱 皮,ý ai ý ấy lựa sao cho vừa 句 𠰘 𩵜 坤 皮,câu miệng cá khôn vừa 達 麻 𠳒 沛 𢜝 埃 吱 唭,đật mà lời phải sợ ai chi cười 傳 尼 劄 事 𠁀,truyện nay chép sự đời 典 欺 從 且 䀡 制 之,đến khi thong thả xem chơi gì 𠰘 渚 㗂 冷 吨 賖,miệng chưa tiếng lành đồn xa 鄕 場 皮 課 典 科,hương trường vừa thuở đến khoa 會 功 名 𧘇 埃 劒 埃,hội công danh ấy ai kém ai 達 自 𠵌 体 边 𦖻,đạt từ nghe thấy bên tai 可 浪 埃 亟 别 芸 咹 制,hả rằng ai chẳng biết nghề ăn chơi 𡬶 柴 嗔 𨄹 塘 枚 𦋦 𧗱,tìm thầy xin dạo đường mai ra về 揞 自 𢄂 爫 闺,ôm từ chợ làm quê 乾 坤 梗 𨕭 𦠘,càn khôn gánh trên vai 别 埃 師 弟 别 埃 小 童,biết ai sư đệ biết ai tiểu đồng 𣈜 真 𨄹 塘 樁,ngày chân dạo đường thông 台 丿 㐌 塊 滝 求,hay phút đã khỏi sông cầu 𠳨 深 典 楼,hỏi thăm đến lâu 𠵌 信 生 買 長 兄,nghe tin sinh mới trưởng huynh 共 饒 計 歇 事 情,cùng nhau kể hết sự tình 𭮫 耒 生 買 𦋦 呈 憲 官,đoạn rồi sinh mấy ra trình hiến quan 浪 碎 𥪝 几 士 寒,rằng tôi trong kẻ sĩ hàn 𠵌 𫥨 秩 解 長 安 陣 尼,nghe ra giật giải trường an trận này 𠳚 戈 官 奇 特 台,gửi qua quan cả được hay 𠰺 浪 些 錦 文 章,dậy rằng ta ngẫm văn chương 三 魁 不 及 四 場 有 餘,tam khôi bất cập tứ trường hữu dư 𠰺 朱 𥺊 蒌 荼,dạy cho gạo rau dưa 小 侯 𠄩 矴 迻 𠄩 払,tiểu hầu hai đứa đưa hai chàng 闭 除 師 買 煩,bấy giờ sư mới phiền 𠓨 誦 念 奏 𨕭 𫢋 䑓,vào tụng niệm tấu trên phật đài 南 無 𫢋 教 如 來,na mô phật giáo như lai 渃 楊 急 洒 胣 𠊛 撕 迷,nước dương kíp rưới giạ người tê mê 枚 𢝙 買 竹 鳯 掑 買 鵉,mai vui mấy trúc phượng kề mấy loan 南 無 芇 客 紅 顔,na mô nào khách hồng nhan 𧵆 尼 便 特 咀 嘆 事 𢚸,gần nơi tiện được thở than sự lòng 南 無 色 空,na mô sắc không 庵 𩄲 念 𫢋 𡽫 蓬 想 仙,am mây niệm phật non bồng tưởng tiên 沛 移 矯 㐌 拮 𡬶 科 鄉,phải rời kẻo đã cất tìm khoa hương 㛪 𥛉 𫏾 軒 堂,em lạy trước hiên đường 𥚆 袩 𣈙 㐌 恪 常 𠊛 些,nhìn xem rày đã khác thường người ta 𢨵 𣦍 深 瀋 細 茹 翁,ngõ ngay thăm thẳm tới nhà ông 汫 卒 清 台 汫 𨔍 𨓡,giếng tốt thanh thơi giếng lạ lùng 梂 抛 抛 堆 版 夾,cầu phau phau đôi ván giáp 渃 𤄯 𣱾 𣱾 𣳔 通,nước trong leo lẻo dòng thông 𥛉 蹆 𠄩 𡥚 拱 𦋦,lạy lui hai gã cùng ra 𢚸 春 歆 𠼯 𣷮 羊 習,lòng xuân hăm hở suối dương tập 玉 清 𨿽 庒 𢚸 腰,ngọc thanh tuy chẳng lòng yêu 𠇍 生 袩 共 𦋦 朝 堇 𢠐,mấy sinh xem cũng ra chiều ngẩn ngơ 䝉,mong 㐌 𠲖 昆 買 吏 绳 甘,đã e con mấy lại thằng cam 訴 𦋦 世 拱 袩 岩,tỏ ra thế cũng xem nhàm 謹 时 𬛈 埃 爫 朱 生,kín thời nem ai làm cho sinh 信 麻 吘 事 情,tin mà ngỏ sự tình 命 丿 耒 納 𠇮 吏 𠵌,mình phút lỗi nép mình lại nghe 油 生 杜 翁 宜,dù sinh đỗ ông nghè 乙 些 拱 預 時 榮,ắt ta cũng dự thời vinh 𠄩 払 自 課 𦋦 𠫾,hai chàng từ thuở ra đi 山 南 秩 解 𦊚 期 首 科,sơn nam giật giải bốn kỳ thủ khoa 㗂 屯 代 泣 𧵆 賖,tiếng đồn dậy khắp gần xa 㛪 買 𧿨 吏 本 鄉,em mấy trở lại bản hương 𫏾 吏 萱 堂,trước lạy huyên đường 𨍦 𢜠 㛪 𡛔 𠄩 娘 産 疎,sau mừng em gái hai nàng sởn sơ 媄 昆 路 傳 𨍦 初,mẹ con trò chuyện sau xưa 台 麻 結 㐌 除 𡾵 𨖅,hay mà kết đã chờ ngôi sang 線 精 每 添 強,tuyến tinh mọi thêm càng 皮 戈 辛 卯 吏 𨖅 壬 辰,vừa qua tân mão lại sang nhâm thìn 會 春 計 外 𠀧 𠦳,hội xuân kể ngoại ba nghìn 皇 埃 拱 𡬶 𨖲 𡗶,hoàng ai cũng tìm lên giời 𠀧 𤾓 奇 策 都 才,ba trăm kì sách đua tài 芸 庭 撟 榜 群 𠄩 𫽄 包,vân đình kéo bảng còn vài chẳng bao 𧵆 賖 埃 歌 謠,gần xa ai ca dao 固 𠄩 户 阮 𠸜 榜 𣘈,có hai họ nguyễn tên bảng son 𠄩 𠊛 盎 雲 門,hai người áng vân môn 𡾵 同 進 士 名 屯 𢄂 圭,ngôi đồng tiến sĩ danh đồn chợ quê 買 𠄩 𡥚 隨 兒,mấy hai gã tuỳ nhi 郎 𠳚 憲 𧗱 呈 師,sang gửi hiến về trình sư 𡨸 浪 天 道 無 私,chữ rằng thiên đạo vô tư 爫 𢧚 𦊚 德 恩 如 道 𠀧,làm nên bốn đức ơn nhờ đạo ba 些 浪 玉 静 昆 些,ta rằng ngọc tĩnh con ta 嫁 朱 阮 達 交 和 人 縁,gả cho nguyễn đạt giao hoà nhân duyên 玉 清 自 課 信 傳,ngọc thanh tự thuở tin truyền 明 勹 庒 安 於 耒,mừng rỡ chẳng yên ở rồi 明 浪 払 㐌 𢧚 名,mừng rằng chàng đã nên danh 明 浪 払 㐌 𢧚 名,mừng rằng chàng đã nên danh 𡲤 酌 些 拱 盃 𥪝 每 皮,vả chước ta cũng vui trong mọi bề 𢪀 浪 𡨸 貴 易 交,nghĩ rằng chữ quý dịch giao 新 城 乙 𫽄 劒 之 紅 顔,tân thành ắt chẳng kém gì hồng nhan 哸 生 耒 吏 嫁 娘 朱 生,nuôi sinh rồi lại gả nàng cho sinh 払 生 恩 憲 官,chàng sinh ơn hiến quan 於 冷 埋 吏 﨤 冷,ở lành may lại gặp lành 𪽝 先 積 買 生 𡥵 䝨,bởi tiên tích mới sinh con hiền 鑿 碑 𧘇 底 世,tạc bia ấy để thế 喃 哪 集 笔 研 剳 爫,nôm na tập bút nghiên chép làm 補 才 盘 妬 𡦂 𠫾 傕,bỏ tài bàn đố chữ đi thôi 仍 英 䧺 𭂑 女,những anh hùng thục nữ 祖 秃 𥒦 怍 耒,tổ xóc đĩa sợ rồi 改 良 𫢩 吏 𢵋 𢝙 𠃣 痴,cải lương nay lại đua vui ít xì 𫢩 當 𣇊 争 詩 鍾 鼎,nay đương bữa tranh thi chung đỉnh 埃 伶 𢬣 窖 性 辰 𢧚,ai lanh tay khéo tính thì nên 埃 麻 𠫾 踸 𥄭 悁,ai mà đi chậm ngủ quên 乙 𠊚 捧 𢬣 𨕭 庄 群,ắt người phỗng tay trên chẳng còn 庄 責 仉 粉 𣘈 愚 𢘽,chẳng trách kẻ phấn son ngu dại 只 責 𠊚 襖 解 鬚 眉,chỉ trách người áo giải tu mi 拱 𠊚 格 物 致 知 大 才,cũng người cách vật trí tri đại tài 拱 𠊚 博 書 詩,cũng người bác thư thi 牢 女 怍 局 𠁀 倍,sao nỡ sợ cuộc đời vội 𨷑 𫼳 補 奇 庄 𥆾,mở mang bỏ cả chẳng nhìn 坤 之 𠎪 𡊨 㛪,khôn gì lũ đàn em 女 招 梗 咍 䝨 别 之,nỡ gieo gánh hay hèn biết chi 才 𨇜 争 詩 坤 窖,tài đủ tranh thi khôn khéo 化 朱 𢧚 老 道 𠬠 命,hoá cho nên láu đáu một mình 塘 𨱽 𨤮 功 程,đường dài dặm công trình 強 𠫾 強 庄 体 英 蹺,càng đi càng chẳng thấy anh theo 𭈥 英 伴 𫥨 𣌋 最,nếu anh bận ra sớm tối 𥉫 𡊨 𡥵 礼 拜 蜍,trông đàn con lễ bái thờ 咍 英 群 𠭤,hay anh còn lỡ 性 算 𣗓 及 𢧚 陀 吏 傕,tính toán chưa kịp nên đà lại thôi 油 英 傕 拱 辰 沛 𢪀,dù anh thôi cũng thì phải nghĩ 𠎪 㛪 愚 庫 体 盛 強,lũ em ngu khó thấy thịnh cường 朱 𠊚 只 𡑩 拸 塘,chờ người chỉ nẻo đưa đường 其 村 商 賣 怒 廊 百 公,kìa thôn thương mại nọ làng bách công 辰 㛪 拱 𢝙 𢚸 痗 襘,thì em cũng vui lòng mỏi gối 判 𥪞 𠇍 𢆥 𡗶,phán trong mấy năm giời 感 㤙 英 指 𫮇 買 𢧚,cảm ơn anh chỉ lối mới nên 文 郎 固 賊 掛 尼 边 陲,văn lang có giặc quấy nơi biên thuỳ 埃 英 補 偈 㛪,ai anh bỏ kệ em 𫢩 些 朱 將 軍 𠫾,nay ta cho tướng quân đi 𢧚 虛 咍 𧿨 庄 儋 呐 之,nên hư hay dở chẳng thèm nói chi 各 英 據 醝 離 棋 泊,các anh cứ say lì cờ bạc 只 𢴑 排 鉢 桄 𫷜,chỉ giắt bài bát quanh năm 才 盘 輸 計 行 𤾓,tài bàn thua kể hàng trăm 𫴋 扶 董 𣄒 没 期 𠀧 秋,xuống phù đổng ở một kỳ ba thu 𠃣 痴 輸 計 旦 𠄼 𫤯 𠦳,ít xì thua kể đến năm tám ngàn 耒 𫥨 𠫾 揲 賊,rồi ra đi giẹp giặc 𠢞 衝 渃 𧘇 𧗱 朝 些 低,giúp xong nước ấy về chầu ta đây 將 箕 領 命 𠫾 𬆄,tướng kia lĩnh mệnh đi ngay 富 翁 拱 𣅶 𥊚 尼 醒 𫥨,phú ông cũng lúc mơ này tỉnh ra 輸 泰 𬨨 吹 𢧚 𡗋 幣,thua thái quá xui nên lắm tệ 𣃣 咍 報 𥪝 茄,vừa hay báo trong nhà 宮 𦝄 桂 㐌 艿 𫥨 没 梗,cung giăng quế đã nảy ra một cành 香 迻 𠶗 㘃 門 庭,hương đưa sực nức môn đình 𥋳 𠊚 異 𠍵 𤑟 形 𣅶 迷,coi người dị dạng rõ hình lúc mê 翁 婆 𢜠 懙 𤾓 皮,ông bà mừng rỡ trăm bề 鐄 招 玉 𣋽 𣌉 拯,vàng chiu ngọc sớm khuya chẳng 㐱 𠲖 神 梦 𠇍 𠳒,chỉn e thần mộng mấy nhời 𡥵 𨖲 𠀧 𣦮 𧗱 𡗶 空 𥹰,con lên ba tuổi về giời không lâu 翁 撑 假 之 饒,ông xanh giả chi nhau 固 𦓡 固 𠱋 空,có mà có dù không 餒 𥢆 𢚸 仍 𢠣 𢚸,nỗi riêng lòng những giận lòng 𥪞 謹 拯 吘 穷 埃 咍,trong kín chẳng ngỏ cùng ai hay 兜 特 𠇍 𣎃 迟,đâu được mấy tháng chầy 富 翁 㐌 𧗱 𬆄 𤂬 鐄,phú ông đã về ngay suối vàng 老 婆 隻 𩄴 𢩣 霜,lão bà chiếc bóng buồng sương 姅 𠲖 𡥵 𪨅 姅 傷 𨉟 𫅷,nửa e con trẻ nửa thương mình già 法 律 箕 庄 計,pháp luật kia chẳng kể 固 押 仉 顛 頭,có ép kẻ đen đầu 空 療 領 𩢬 𠑬 𥙩 銭,không liều lĩnh lừa nhau lấy tiền 𦹵 𪃿 論 噴 蹽 𨒺 𠵽,cỏ gà lún phún treo quanh mép 亇 𩷉 離 西 澮 𡧲 𣳔,cá diếc le te lội giữa dòng 瓊 割 䓂,quỳnh cắt ngọn 群 包 㭲 夜 抌 納 主,còn bao góc rạ đem nộp chúa 主 沛 𠄩 吝 𪐝,chúa phải hai lần mắc 仍 㐌 卒 順 耒,nhưng đã trót thuận rồi 空 爫 芇 特,không làm nào được 吏 旦 吝 次 𠀧,lại đến lần thứ ba 瓊 旦 吀 辰 主 𥙩 奇 㭲 吝 䓂,quỳnh đến xin thì chúa lấy cả gốc lẫn ngọn 群 曲 朱 瓊,còn khúc cho quỳnh 瓊 假 格 嗃,quỳnh giả cách kêu 姉 𥙩 辰 㛪 群 特 之,chị lấy thì em còn được gì 女,nữa 懇 𠫾 懇 吏,khấn đi khấn lại 主 一 定 空 𦖑,chúa nhất định không nghe 瓊 𧗱 㮔 全 穭 吳,quỳnh về trồng toàn lúa ngô 旦 期 特 𢯏,đến kì được bẻ 包 辰 𥙩,bao thì lấy 群 䓂 吧 㭲 抌 納 主,còn ngọn và gốc đem nộp chúa 主 默 謀 𠀧 吝,chúa mắc mưu ba lần 𠾕 吏 𪽞 空 朱 𦓿 女,đòi lại ruộng không cho cầy nữa 仍 𦓡 𥪝 𠀧 務 意,nhưng mà trong ba mùa ấy 瓊 㐌 劒 特 丐 本 𡚢 耒,quỳnh đã kiếm được cái vốn to rồi 𠬠 吝 翁 琼 𠓨 謁 殿,một lần ông quỳnh vào yết điện 𧡊 主 固 銭 鉑,thấy chúa có tiền bạc 定 撝 𦓡 懇 浪,định vay mà khấn rằng 擬 𠇮 分 𦟐 桃 𣘈 粉,nghĩ mình phận má đào son phấn 罕 縁 扵 分 荫 欣 𠊛,hắn duyên ưa phận ấm hơn người 𫨩 𡥵 造 撩 𤾰,hay con tạo trêu ngươi 無 縁 抪 纀 𥙩 𠊛 紅 顔,vô duyên bó buộc lấy người hồng nhan 𠸦 朱 妬 奇 肝 月 老,khen cho đó cả gan nguyệt lão 打 𨢇 㖇 車 人 縁,đánh rượu nhè xe nhân duyên 故 如 妾 婵 娟,cớ như thiếp thiền quyên 空 辰 𠤌 羣 慳 恄 夷,không thì chớ còn ghen ghét gì 察 𠇮 体 西 施 怒,xét mình thể tây thi nọ 𩈘 傾 城 今 古 無 双,mặt khuynh thành kim cổ vô song 曲 琴 𠫾 𨁥 𠄼 宮,khúc cầm đi đủ năm cung 㗂 絲 㗂 銅 台,tiếng tơ tiếng đồng thai 詩 怒 别 篇 𨱽 勾,thi nọ biết thiên dài câu 汫 意 清 新 埃 别,giếng ấy thanh tân ai biết 書 生 嗔 且 哪 𬗝 𬗝,thư sinh xin thả nạ rồng rồng 㛪 度 尼 縱 竭 𬨨,em độ này túng kiệt quá 𦓡 姉 固 銭 底 空,mà chị có tiền để không 吀 姉 朱 㛪 撝,xin chị cho em vay 底 劍 利 餒 𡥙,để kiếm lời nuôi cháu 呐 耒 阴 阳,nói rồi âm dương 𠮩 𢺹 𦊛 姉 朱 撝 𠬠 分,nếu chia tư chị cho vay một phần 辰 吀,thì xin 𢺹 𠀧 姉 朱 㛪 撝 𠬠 分,chia ba chị cho em vay một phần 辰 吀 𫤋,thì xin ngửa 𠮩 姉 朱 撝 𠬠 𤖩,nếu chị cho vay một nửa 辰 吀 一 阴 一 阳,thì xin nhất âm nhất dương 𫥨 分 芇 琼 拱 𢬇 奇,ra phân nào quỳnh cũng giữ cả 主 㐌 别 性 瓊 咍 馿,chúa đã biết tánh quỳnh hay lừa 空 空 𫤋,không không ngửa 空 朱 一 阴 一 阳,không cho nhất âm nhất dương 爫 𠄩 同 拠 𢮿 節 𠫾,làm hai đồng cứ quay tít đi 瓊 𧡊 撫 𢬣 謡 𨖲 浪,quỳnh thấy vỗ tay dao lên rằng 銭 𢱖 主 𢜠,tiền múa chúa mừng 姉 平 𢚸 朱 㛪 撝 奇,chị bằng lòng cho em vay cả 呐 衝 抌 𧗱 茹,nói xong đem về nhà 寔 主 英 如 拱 默 謀 瓊,thật chúa anh như cũng mắc mưu quỳnh 𣅶 於 外 如 仙 𫅠,lúc ở ngoài như tiên đẹp 𣅶 𡎢 如 体 魔,lúc ngồi như thể ma 特 辰 𢝙 𨤔 唭 𨥁,được thì vui vẻ cười xoà 搈 蹎 唿 如 䏾 翁,rung chân hút như phỗng ông 仉 輸 泰 中 𢚸 即 恨,kẻ thua thái trong lòng tức giận 犯 顔 𫺓 哏 裙 𠑬,phạm nhan muốn cắn quần nhau 𢞅 𡥵 𢚸 吏 淡 陀,yêu con lòng lại đậm đà 羕 如 𢪲 𠨡 花 𣎀 𣈜,dường như nâng trứng hoa đêm ngày 𢪲 拯 𫵀 淶 𢬣,nâng chẳng chút rời tay 懞 𣎀 别 呐 懞 𣈜 别 𠫾,mong đêm biết nói mong ngày biết đi 𠀧 𢆥 飭 持,ba năm sức chì 𦓡 𡥵 摘 摘 知 知 𨔍 讓,mà con trích trích tri tri lạ nhường 𨔍 㳥 𣷭 𠰘 廊,lạ sóng bể miệng làng 仍 𠳒 制 每 塘 箕,những nhời chế mọi đường kia 不 仁 𢀭 𧘇 寶,bất nhân giầu ấy báu 𡗶 朱 貴 子 𣃣 𣃣 唫,giời cho quí tử vừa vừa câm 婆 𦖑 𧡊 仍 𤴬 𢚸,bà nghe thấy những đau lòng 𥢆 𨉓 只 𤋵 良 心 𠇍 𡗶,riêng mình chỉ giãi lương tâm mấy nhời 𣘃 𦖻 古 捛 頭,gãi tai cổ lả đầu 中 𫩖 𡄁 稟 喽 庫 𦖑,trong mồm lẩm bẩm rủa khó nghe 買 𡎢 哬 𠯋 親 切,mới ngồi hả hê thân thiết 據 呐 能 乱 射 庄 京,cứ nói năng loạn xạ chẳng kiêng 𣅶 輸 𡢐 教 折 尽 情,lúc thua sâu ráo riết tận tình 不 期 仉 重 𠊚,bất kì kẻ trọng người 吒 𡥵 伴 友 拱 𠱷 吝 𠑬,cha con bạn hữu cũng rình lẫn nhau 庒 法 則 頭 之 奇,chẳng phép tắc đầu chi cả 軍 排 曲 𦛌 連,quân bài khúc ruột liền 動 期 蕞 期 特 𬆄,động cà tỏi cà được ngay 𡥵 中 𢲬 𢬣 打 計,con trong thò tay đánh ké 偨 伵 外 𥄫 𥇚 𢺺 排,thầy tớ ngoài gấp ghé chia bài 他 浪 春 日 都 𢝙,thà rằng xuân nhật đua vui 欺 爫 拱 固 欺 𨔈 計 夷,khi làm cũng có khi chơi kể gì 仍 棋 泊 卒 辰 𠄼 𣎃,nhưng cờ bạc suốt thì năm tháng 欺 於 欺 伴 𡀍 𠫾,khi ở khi bạn rủ đi 吏 添 秃 𥒦 𠃣 痴,lại thêm xóc đĩa ít xì 𡀍 𠑬 𠫾 棧 𨔈 辰 旦 冬,rủ nhau đi sạn chơi thì đến đông 排 歌 𫯳 㐌 呐,bài ca chồng đã nói 謨 麻 䀡 𠀍 態 人 情,mua mà xem thế thái nhân tình 吏 群 固 成 𫅜,lại còn có thình lình 官 麻 扒 特 囚 刑 惨 台,quan mà bắt được tù hình thảm thay 吏 群 仉 𢘽 𫢩 𬨨 呆,lại còn kẻ dại nay quá ngốc 銭 朱 客 咹 空,tiền cho khách ăn không 一 仍 伴 𦟐 紅,nhất những bạn má hồng 𫺈 𠸜 妬 𡦂 𢚸,nhớ tên đố chữ lòng 𣈜 拱 𡎢 盘 詩,ngày cũng ngồi bàn thơ 嗃 同 人 耒 散 省 詩,kêu đồng nhân rỗi tán tiếng thơ 於 功 補 皮,ở công bỏ bê 福 宗 必 得 耒 輸 歇 銭,phước tông tất đắc rồi thua hết tiền 固 花 曷 連 萬 宝,có hoa hột liền vạn bửu 一 輸 咹 𥹙 拱 停,nhất thua ăn cháo cũng đành 辰 生 腿 外 情,thì sinh thói ngoại tình 𫅷 辰 生 腿 性 桄 処 床,già thì sinh thói tính quanh xử xằng 吹 公 𢖵 仉 南 𠊚 北,xui công nợ kẻ nam người bắc 歇 娘 吏 𠅎 𫔳,hết nương lại mất cửa 爫 朱 醜 伴 𡊨,làm cho xấu bọn đàn 𫯳 𡥵 𠅎 𢚁 媄 吒 𠅎 𢘾,chồng con mất cậy mẹ cha mất nhờ 仍 客 桃 疎 柳 要,những khách đào thơ liễu yếu 沛 都 坤 争 窖 𠁀 𫢩,phải đua khôn tranh khéo đời nay 斈 行 奔 半 𢬣,học hành buôn bán tay 爫 牢 熷 拱 𣈙 渃 𡽫,làm sao rỡ cùng rày nước non 抵 吒 媄 𫯳 𡥵 特 𢚁,để cha mẹ chồng con được cậy 局 荣 花 羶 𠊚 𠁀,cuộc vinh hoa chen người đời 𫔳 盛 添 𢝙,cửa thịnh thêm vui 𠳨 包 饒 𣦮 咳 姑 𨉓,hỏi bao nhiêu tuổi hỡi cô mình 姉 拱 生 𦓡 㛪 拱 生,chị cũng xinh mà em cũng xinh 堆 侶 如 印 詞 絏 𤽸,đôi lứa như in tờ giấy trắng 𠦳 𢆥 群 買 丐 春 撐,nghìn năm còn mãi cái xuân xanh 標 梅 之 監 情 𦝄 𩙌,tiễu mai chi dám tình trăng gió 蒲 柳 催 停 分 萌,bồ liễu thôi đành phận manh 群 趣 𢝙 箕 𫳵 𫽄 𤳰,còn thú vui kia sao chẳng vẽ 責 𠊚 𠏲 𤳰 窖 無 情,trách người thợ vẽ khéo vô tình 武 吏 能 騎 𡭉 𪀄 𠖤,vũ lại hay cỡi bắn chim bay 棋 高 帝 釋 昂 𢬣,cờ cao đế thích ngang tay 𦘧 能 如 意 群 𫢩 徒,vẽ hay như ý còn nay trò 𡗋 𠊚 𡗉 𧵑 𤎔 𠁀 㗂,lắm người nhiều của rạng đời tiếng 𤳇 司 馬 相 如 𠁀 𠓀,trai tư mã tương như đời trước 唒 固 羣 劍 虐 尋 吹,dẫu có còn kiếm ngược tìm xuôi 𠦳 鐄 𣠖 𥚯 𠬠 唭,ngàn vàng chưa dễ một cười 玉 抌 𠬠 𨶜 羣 𡎢 𢗼 縐,ngọc đem một đấu còn ngồi lu xu 𥆾 渃 𣷭 㳥 秋 強 潤,nhìn nước bể sóng thu càng nhộn 屡 英 雄 𬑉 䀼 醝 迷,lũ anh hùng mắt sân say mê 醝 迷 𢲩 襖 麻 𧗱,say mê cắp áo mà về 𠳨 𠽄 𣷭 苦 滝 迷 塘 芇,hỏi thăm bể khổ sông mê đường nào 默 車 馬 噋 嗃 埃 意,mặc xa mã xôn xao ai ấy 准 圭 門 杄 庒 移,chốn khuê môn then chẳng dời 吏 添 𫼳 㗂 醜 沙,lại thêm mang tiếng xấu xa 牢 朱 平 𣈜 𡗶 從 且,sao cho bằng ngày trời thong thả 枉 功 𣘈 粉 花 𠬠 𠁀,uổng công son phấn hoa một đời 飭 𫯳 都 𢀭 𨖅,sức chồng đua giàu sang 枚 𫥨 功 盛 強,may ra công thịnh cường 羶 𬛕 富 貴 𫼳 毎 芸,chen vai phú quý mang mọi nghề 𠊚 中 渃 拱 辰 㤙 隊,người trong nước cũng thì ân đội 爫 𢧚 歷 坦 迎 𡗶,làm nên lệch đất nghiêng trời 埃 空 觧 才,ai không giải tài 埃 庄 𠊚 固 功,ai chẳng người có công 唒 𡛔 𤳇 拱 中 𡗶 坦,dẫu gái trai cũng trong trời đất 沛 爫 朱 恪 裙 𨥁,phải làm cho khác quần thoa 欣 𨤰 迷 銭 棋 泊,hơn nhẽ mê tiền cờ bạc 空 特 咹 麻 𠅎 𧵑,không được ăn mà mất của 畧 𠇮 荣 顕 𫔳,trước mình vinh hiển cửa 𡢐 朱 奇 伴 𡊨 𦹳 淶,sao cho cả bọn đàn thơm lây 𠇍 秋 𫢩 沕 群,mấy thu nay vẫn còn 故 𫳵 欺 缺 吏 欺 𧷺,cớ sao khi khuyết lại khi tròn 𠳨 𡥵 白 兔 陀 包 𣦮,hỏi con bạch thỏ đà bao tuổi 𠳨 姉 姮 娥 㐌 𠇍 𡥵,hỏi chị hằng nga đã mấy con 𣎀 最 故 𫳵 𥋸 閣 紫,đêm tối cớ sao soi gác tia 𣈜 撑 群 𢢆 𠇍 彚 𣘈,ngày xanh còn thẹn mấy vầng son 𠄼 更 泸 𣼽 除 埃 帝,năm canh lơ lửng chờ ai đấy 𫨩 固 情 𥢅 貝 渃 𡽫,hay có tình riêng với nước non 翁 瓊 生 拱 辰 買 氏 點 𠬠 𤳇 𠬠 𡛔 咍 一 𠁀,ông quỳnh sinh cùng thời với thị điểm một trai một gái hay nhất đời 官 榜 生 點,quan bảng sinh điểm 𠰺 学 路 冬 𡗋,dạy học trò đông lắm 瓊 𣈗 假 格 旦 䀡 評 文 底 𥄫 𥊘 氏 點,quỳnh ngày giả cách đến xem bình văn để ngấp nghé thị điểm 佛 說 大 聖 末 刼 真 經,phât thuyết đại thánh mạt kiếp chân kinh 演 音,diễn âm 從 容 因 𣅶 清 閑,thong dong nhân lúc thanh nhàn 𠳒 經 𠽃 𠇍 行 吟 哦,thời kinh chấp mấy hàng ngâm nga 演 排 𠬠 本 喃 哪,diễn bầy một bản nôm na 底 朱 𡥵 𪨅 弹 婆 拱 䀡,để cho con thẻ đàn bà cũng xem 買 𫨩 𪱨 𧡊 眼 前,mới hay thông thấy nhỡn tiền 埃 麻 忍 特 買 𢧚 身 𠊛,ai mà nhân được mới nên thàn người 事 尼 原 於 渃 𠊛,xư này nguyên ở nước người 光 緒 𪜀 𠁀 茹 清,quang tự là đời nhà thanh 陀 山 南 海 京,dà sơn nam hải kinh 洛 陽 𪜀 縣 西 平 府 分,lạc dương là huyện tây bìn phủ phân 王 家 𪜀 社 於 𧵆,vương gia là xã ở gần 城 隍 廟 意 固 分 英 灵,thành hoàng miếu ấy có phần anh liuh 生 末 刼 真 經,sinh mạt kiếp chân kinh 𢣂 𠇮 色 花 鮮,nghĩ mình sắc hoa tươi 𪀄 英 𥄭 𦥃 𠰘 唭 供 醝,chim anh ngó đến miệng cười cũng say 氷 雪 敢 𫼲 節 玉,băng tuyết dám rời tiết ngọc 𠬠 茄 鐄 待 𤒘 天 然,một nhà vàng đẫy đuộc thiên nhiên 主 春 窖 倒 顛,chúa xuân khéo đảo điên 邀 花 麻 吏 底 煩 朱 花,yêu hoa mà lại để phiền cho hoa 𥪝 宮 禁 𪀄 車 少 仉,trong cung cấm chim sa thiếu kẻ 外 𤾓 官 卿 宰 别 包,ngoài trăm quan khanh tể biết bao 𠃩 吝 庒 赴 𢭂,chín lần chẳng phó trao 禾 番 底 𠬠 𦟐 桃 舌 𥢆,hoà phiên để một má đào thiệt riêng 醝 終 鼎 悁 沔 道 奇,say chung đỉnh quên miền đạo cả 𬆄 供 𤤰 舌 朶 夭 桃,ngay cùng vua thiệt đoá yêu đào 想 浪 權 奇 嵬 高,tưởng rằng quyền cả ngôi cao 仍 供 預 𠓨 皇 妃,những cùng dựa vào hoàng phi 假 女 渃 詫 之 𠇮 玉,giả nợ nước sá chi mình ngọc 咳 姉 姮 娥 媷 廣 寒,hỡi chị hằng nga náu quảng hàn 𦊚 务 𦝄 𩙌 買 江 山,bốn mùa trăng gió mới giang sơn 襖 仙 雖 潤 味 王 母,áo tiên tuy nhuận mùi vương mẫu 香 俗 群 燶 焒 后 郎,hương tục còn nồng lửa hậu lang 𬑉 鳳 𢖵 醝 味 玉 素,mắt phượng nhớ say mùi ngọc tố 宫 倪 𫳵 𢢆 曲 琴 鸞,cung nghê sao thẹn khúc cầm loan 𡀮 空 縁 𡢻 共 𠊚 世,nếu không duyên nợ cùng người thế 嗔 𠤆 𨉟 渃 合 歡,xin chớ mình nước hợp hoan 𤾓 𢆥 𠀧 萬 𦒹 𠦳 𣈜,trăm năm ba vạn sáu nghìn ngày 𥪝 𡶀 𠦳 𢆥 𣘃 沕 固,trong núi nghìn năm cây vẫn có 唒 固 𠦳 鐄 𧁹 𢷮 台,dẫu có nghìn vàng khó đổi thay 塵 𤾓 𣦮 𥚯 空 埃,trần trăm tuổi rễ không ai 擬 塘 名 利 𢚸 添,nghĩ đường danh lợi lòng thêm 𧡊 几 奸 頑 䏾 吏 苔,thấy kẻ gian ngoan bụng lại đầy 噔 㤕 𡃊 台 味 俗 累,đắng xót ghê thay mùi tục luỵ 愊 𨉟 蹺 細 宫 𩄲,bực mình theo tới cung mây 分 桞 金 屋 枚,phận liễu kim ốc may 香 𡗶 敖 鄂 唏 𠖤,hương trời ngào ngạt hơi bay 雪 霜 丿 俸 耗 𤷍 𠇮 蟡,tuyết sương phút bỗng hao gầy mình ve 𥉫 𡽫 渃 𦊚 皮 語,trông non nước bốn bề ngỡ 兑 人 縁 𨔾 𡗉 調,đoái nhân duyên trở nhiều điều 固 𢝙 麻 庒 固 夭,có vui mà chẳng có yêu 責 蛮 王 底 𡛔 堯 過 辰,trách man vương để gái nghiêu quá thì 恄 忠 直 醝 迷 讒 嚀,ghét trung trực say mê sờm nịnh 𥙩 鮍 奇 梗 如 饒,lấy bè cả gánh như nhau 擬 𢱖 玉 扵 藍,nghĩ mua ngọc ở lam 品 金 㐌 𤑟 價 珠 罕 祥,phẩm kim đã rõ giá châu hẳn tường 㗂 𬷤 永 永 嘅 𨕭,tiếng gà văng vẳng gáy trên 怨 恨 𥊛 𫥨 泣 𫇳,oán hận trông ra khắp chòm 楳 惨 空 摳 𦓡 拱 谷,mõ thảm không khua mà cũng cốc 鐘 愁 𫽄 打 據 𫳵 喑,chuông sầu chẳng đánh cớ sao om 𠓀 𦖑 仍 㗂 添 油,trước nghe những tiếng thêm rầu 𪢈 𢚷 為 縁 底,sau giận vì duyên để 才 子 文 人 埃 妬 佐,tài tử văn nhân ai đó tá 身 尼 𥚯 𠺥 𫅷,thân này dễ chịu già 𨑮 𬙞 𫨩 𨑮 𫤯 低,mười bảy hay mười tám đây 朱 些 腰 唒 𫽄 移 拪,cho ta yêu dấu chẳng rời tay 𠫅 澄 意 呈 𠀧 𧣳,dày chừng ấy chiềng ba góc 𠦳 𠸗 名 節 𪽋 芳,nghìn xưa danh tiết lưu phương 𦎛 撩 𠄩 𡦂 綱 常 扵,gương treo hai chữ cương thường ở 箕 伴 友 怒 𫯳,kìa bạn hữu nọ chồng 皮 拱 扵 𥪝 𨦩 人 倫,bề cũng ở trong vòng nhân luân 䀡 𫥨 買 别 𡗶 𧵆,xem ra mới biết trời gần 爫 𠊛 𢖵 𪧚 𥙩 分 善 端,làm người nhớ giữ lấy phận thiện đoan 𢌌 狹 銀 㩒,rộng hẹp ngần cắm 強 𤎐 包 饒 辰 彊 𠖾,càng nực bao nhiêu thì càng mát 腰 𣎀 庒 吏 腰 𣈜,yêu đêm chẳng lại yêu ngày 紅 紅 𦟐 粉 縁 爲 梞,hồng hồng má phấn duyên vì cậy 主 唒 𤤰 腰 𠬠 丐 尼,chúa dấu vua yêu một cái này 書 𥦗 因 清 闲,thư song nhân thanh nhàn 𧡊 𥪝 小 節 新 刊 停,thấy trong tiểu tiết tân san dành 𢖵 初 楊 礼 刘 平,nhớ xưa dương lễ lưu bình 詩 書 宝 渃 簪 𨁪 茄,thơ thư bảo nước trâm giấu nhà 𡑝 程 孔 鄰 羅,sân trình khổng lân la 拱 饒 交 吏 𠬠 茄 芝 蘭,cùng nhau giao lại một nhà chi lan 情 䴡 凙 他 山,tình lệ trạch tha sơn 撻 床 徐 子 𢭾 幔 董 公,đặt giường từ tử buông màn đổng công 𨑮 𢆥 𥪝 准 文 房,mười năm trong chốn văn phòng 𣈜 𬓲 堆 册 𣈘 終 𠬠 畑,ngày riêng đôi sách đêm chung một đèn 務 夏 海 海 𩙌 南 東,mùa hè hây hẩy gió nam đông 仙 女 𦣰 𨔈 𬨨 𥅞 燶,tiên nữ nằm chơi quá giấc nồng 畧 竹 攊 掑 𨕭 𠃅 𩯀,lược trúc giắt cài trên mái tóc 裺 桃 𫴋 娘 竜,yếm đào xuống nương long 堆 塸 蓬 島 霜 群 唅,đôi gò bồng đảo sương còn ngậm 瀝 桃 源 𤂬 𣜾 通,lạch đào nguyên suối chưa thông 君 子 𨀍 𠫾 庒 𢴑,quân tử dùng đi chẳng dứt 𠫾 辰 拱 懙 於 𫳵 雙,đi thì cũng dở ở sao xong 荣 永 𦖻 𦖑 㗂 哭 夷,văng vẳng tai nghe tiếng khóc gì 傷 𫯳 𢧚 餒 哭 比 絲,thương chồng nên nỗi khóc tì ti 𠮾 嗷 妾 𢖵 味 甘 草,ngọt ngào thiếp nhớ mùi cam thảo 𤍇 𥸷 經 聖 傳 䝨,nấu xôi kinh thánh truyện hiền 餘 𭓇 泣 精 專 𨇜 阑,dư học khắp tinh chuyên đủ làn 𫨩 吏 𤊪 盎 𤊪,hay lại dở ương dở 㗂 如 僂 蛮 夷,tiếng như lũ man di 蛮 夷 𥙩 色 爫 奇,man di lấy sắc làm kì 𦘧 杯 麻 吏 享 跪 邉,vẽ bôi mà lại hưởng quì bên 察 如 枉 才 淑 女,xét như uổng tài thục nữ 惜 藝 㐻 学 與 才 名,tiếc nghề nòi học dữ tài danh 嘆 喂 國 色 傾 城,than ôi quốc sắc khuynh thành 㛪 姨 灰 星 𩔗,em chị hôi tanh loài 𧯄 造 化 外 𨷑,hang tạo hoá ngoài mở 𨢟 䔲 払 喂 味 桂 枝,cay đắng chàng ơi vị quế chi 石 乳 陳 皮 𫳵 底 吏,thạch nhũ trần bề sao để lại 歸 身 連 肉 𢖵 𠫾,quy thân liên nhục nhớ đi 交 梂 妾 别 埃 特,giao cầu thiếp biết ai được 生 寄 払 喂 死 則 歸,sinh kí chàng ơi tử tắc quy 都 饒 捽 玉 燶 鐄,đua nhau nuốt ngọc nung vàng 欺 招 韻 賦 欺 盘 藝 文,khi gieo vần phú khi bàn nghề văn 都 饒 草 聖 詩 神,đua nhau thảo thánh thi thần 几 賖 㗂 𠊛 𧵆 别 名,kẻ xa tiếng người gần biết danh 别 包 畑 焒 功 程,biết bao đèn lửa công trình 求 䝨 𧡊 詔 朝 廷 科,cầu hiền thấy chiếu triều đình khoa 文 人 士 子 𧵆 賖,văn nhân sĩ tử gần xa 摺 招 桂 月 𢯏 花 都 才,dập dìu quế nguyệt bẻ hoa đua tài 奇 𢘝 朱 𢧚 餒 懙 揚,cả nể cho nên nỗi dở dang 事 固 透 咳 庒 払,sự có thấu hỡi chăng chàng 縁 天 𣜾 𧡊 頭 育,duyên thiên chưa thấy đầu dọc 分 了 𫳵 陀 乃 昂,phận liễu sao đà nảy ngang 丐 罪 𤾓 𢆥 払 𠹾 奇,cái tội trăm năm chàng chịu cả 片 情 𠬠 塊 妾 嗔 恾,phiến tình một khối thiếp xin mang 包 𠰘 世 𠳒 征 歷,bao miệng thế lời chênh lệch 空 固 仍 𦓡 買 頑,không có nhưng mà mới ngoan 功 名 埃 几 讓 埃,công danh ai kẻ nhường ai 払 楊 脱 㐌 三 魁 榜 鐄,chàng dương thoát đã tam khôi bảng vàng 𢂎 𩂏 馭 𮪍 迎 昂,dù che ngựa cưỡi nghênh ngang 𪔠 𢫝 旗 𨕭 塘 荣 𡚖,trống giong cờ trên đường vinh quy 𧏵 𩄲 𩵜 渃 及 辰,rồng mây cá nước gặp thì 桑 蓬 妥 志 男 買,tang bồng thoả chí nam mấy 熷 𤇊 𢝙 席 花,tưng bừng vui tiệc hoa 本 𠊛 歴 涉 吏 茄 風 光,vốn người lịch thiệp lại nhà phong quang 𤗽 魄 空 弹,dịp phách cung đàn 軒 玩 月 𣠰 賞 花,hiên ngoạn nguyệt giàn thưởng hoa 局 盘 茶,cuộc bàn chè 堂 拜 祖 茄 接 賓,đường bái tổ nhà tiếp tân 箕 朋 友 怒 鄉 粦,kìa bằng hữu nọ hương lân 払 徐 𨀈 塘 𩄲,chàng từ bước đường mây 𢜠 酬 酢 主 賓 𢝙 闈,mừng thù tạc chủ tân vui vầy 宦 階 吝 堛 𣈜 𣈜 𨖲 髙,hoạn giai lần bậc ngày ngày lên cao 隊 㤙 𡗶 坦 别 包,đội ơn trời đất biết bao 福 茄 禄 渃 洡 𤁓 奇 𠄩,phúc nhà lộc nước dồi dào cả hai 念 忠 孝 堛 英 才,niệm trung hiếu bậc anh tài 𤎜 𪤍 祖 廕 浽 𠁀 科 名,sáng nền tổ ấm nối đời khoa danh 𡄎 身 荣 𩔰 㐌 仃,ngẫm thân vinh hiển đã đành 想 𠊛 故 友 晚 成 麻 傷,tưởng người cố hữu vãn thành mà thương 払 刘 自 𣇫 鏖 場,chàng lưu tự thuở ao trường 𧡊 𠓀 題 扵 榜 鐄 仍 埃,thấy trước đề ở bảng vàng những ai 𨀈 嘆 𥐆 咀 𨱽,bước than vắn thở dài 想 文 章 𫽄 劔 埃 麻,tưởng văn chương chẳng kém ai mà 𭓇 才 試 分 生,học tài thi phận sinh 𠬠 地 理 𠄩 紫 微,một địa lí hai tử vi 傕 辰 𣌋 闷 麻 之,thôi thì sớm muộn mà chi 如 梅 早 杏 遲 管,như mai tảo hạnh trì quán 史 經 温 吏 朱 漏,sử kinh ôn lại cho làu 南 無 香 火 院 全,na mô hương hỏa vẹn tuyền 𡦂 情 哏 咘 𡦂 緣 洡 漅,chữ tình gắn bó chữ duyên rồi rào 南 無 東 柳 西 桃,na mô đông liễu tây đào 欺 𦋦 欺 𠓨 湘,khi ra khi vào tương 南 無 ⿱ 莊,na mô mộng trang 𡽫 巫 彷 彿 臺 𦎛 𢠩 恾,non vu phảng phất đài gương mơ màng 南 無 𦲿 𧺀 𥿗 紅,na mô lá thắm chỉ hồng 排 情 風 月 妥 𢚸 雨 雲,bầy tình phong nguyệt thỏa lòng vũ vân 南 無 𣷭 愛 源 㤙,na mô bể ái nguồn ân 晉 𥘿 沛 侶 朱 陳 當 堆,tấn tần phải lứa châu trần đáng đôi 粉 堙 芝 𨤔 怒 羣 濃,phấn yên chi vẻ nọ còn nồng 絲 縁 𣠖 㧅 蓬,tơ duyên chửa đèo bồng 𨀋 蹎 辰 㐌 𫅩 紅 𠖤 高,sẩy chân thời đã cánh hồng bay cao 𩵜 默 䋥 别 搓,cá mắc lưới biết xoay 𠓨 棱 語 塘 𫥨,vào rừng ngỡ đường ra 庒 沛 吳 𦓡 庒 沛 些,chẳng phải ngô mà chẳng phải ta 頭 辰 濁 禿 襖 空 邪,đầu thì trọc lóc áo không tà 𥺹 𤼸 𠓀 𩈘 𠄼 𠀧 品,oản dâng trước mặt năm ba phẩm 娓 納 𪢈 𨉞 𦒹 𬙞 婆,vãi nép sau lưng sáu bảy bà 欺 鐛 欺 𨦡,khi cảnh khi tiu 喠 喠 客 喠 希 阿,giọng giọng khách giọng ê a 修 固 𨤰 蓮 師 具,tu có nhẽ lên sư cụ 𡴯 嶌 銼 蓮 怒 妬 𦓡,ngất nghểu toà sen nọ đó mà 塘 功 名 待 科 𡢐 拱,đường công danh đợi khoa sau cũng 傷 台 仍 堛 才 花,thương thay những bậc tài hoa 朱 𡥵 造 撩 它 多 端,cho con tạo trêu đà đa đoan 𠊛 風 雅 𨀈 𮥷,người phong nhã bước nan 基 圖 䝉 正 江 山 買 臣,cơ đồ mông chính giang sơn mãi thần 塵 間 窒 堛 清 貧,trần gian dứt bậc thanh bần 浪 冲 畑 册 專 勤 𥙩 之,rằng trong đèn sách chuyên cần lấy chi 𢖵 𠊛 伴 友 故 知,nhớ người bạn hữu cố tri 徐 𣈗 中 荣 𡚖 旦 𣈙,từ ngày trúng vinh quy đến rày 𠸦 台 𡥵 造 窖 坤 凢,khen thay con tạo khéo khôn phàm 妬 揚 𫥨 别 𠇍 𫩓,đố giăng ra biết mấy ngàm 𦠳 𥒥 𦹵 繚 𪮈 椹 𣠥,sườn đá cỏ leo sờ rậm rạp 攊 溪 沚 𢱖 藍 岩,lách khe chảy mó lom khom 師 頭 濁 𡓮 摳 楳,sư đầu trọc ngồi khua mõ 𠄩 小 𨉞 𧷺 與 庵,hai tiểu lưng tròn dữ am 旦 買 别 浪 𧯄 聖 化,đến mới biết rằng hang thánh hoá 蹲 蹎 痗 𨆝 唉 群 𢣇,chồn chân mỏi gối hãy còn ham 香 鵉 擬 𢢆 俸 俄,hương loan nghĩ thẹn bóng nga 鼎 終 𢝙 𨤔 之 麻 鼎 終,đỉnh chung vui vẻ chi mà đỉnh chung 𥪝 永 如 宮 武 謝,trong vắng như cung vũ tạ 𨅸 𬦪 𥊛 𫥨 景 𡴯 囂,đứng chéo trông ra cảnh hắt hiu 塘 𠫾 偏 召 舘 𦼔 標,đường đi thiên thẹo quán leo đeo 𢯧 技 橋 椥 拙 肯 跳,xỏ kẽ kèo tre đốt khẳng khiu 𠀧 濯 𣘃 撑 形 捥 𢰳,ba chạc cây xanh hình uốn éo 𣳔 渃 碧 𦹵 潦 漂,dòng nước biếc cỏ leo teo 趣 𢝙 悁 奇 念 𡳵,thú vui quên cả niềm cũ 笠 𠃅 𦹵 𦱊 疎 壳,lợp mái cỏ gianh xơ xác 箕 丐 鹞 埃 𩙌 論 繚,kìa cái diều ai gió lộn lèo 𦖑 浪 荣 𩔰 𡗋 台,nghe rằng vinh hiển lắm thay 歐 些 此 𨖅 𫢩 世,âu ta thử sang nay thế 㐌 勾 貧 賎 之 交,đã câu bần tiện chi giao 吏 情 筆 硯 𫒂 涓 油,lại tình bút nghiễn nhẽ quên du 寅 夜 脱 㐌 細 茄 楊 公,dần dà thoát đã tới nhà dương công 𧵆 賖 擬 歇 𨃴 頭,gần xa nghĩ hết gót đầu 坡 配 𨤮 𭩪 塘,pha phôi dậm liễu đường 所 𨖅 吏 襊 吏 瓢 吏,sửa sang lại túi lại bầu lại 粦 羅 㕸 𨀈 𠓨 冲,lân la rắp bước vào trong 𡗶 坦 生 𫥨 𥒥 𫇳,trời đất sinh ra đá chòm 昂 魯,ngang lỗ 𦼔 諸 宣 完,rêu trơ toen hoẻn 𩙌 樁 嘹 撫 𠯰,gió thông reo vỗ phập 湥 渃 有 情 涞 𪷃 渀,giọt nước hữu tình rơi lõm bõm 𡥵 塘 無 岸 最 音 音,con đường vô ngạn tối om om 𠸦 埃 搗 𥒥 才 穿,khen ai đẽo đá tài xuyên 窖 𠼯 𧯄 𫥨 𡗋 几 𥉰,khéo hở hang ra lắm kẻ nhòm 突 夷 払 吏 䝉 徐,rụt rè chàng lại mong chờ 𨔍 之 冲 公 侯,lạ gì trong công hầu 馭 車 戈 吏 網 𢂎 𠓨,ngựa xe qua lại võng dù vào 官 客 軍 加,quan khách quân gia 寔 富 貴 荣 培 分,thực phú quý vinh bội phần 㐌 𫨩 浪 伴 故 人,đã hay rằng bạn cố nhân 想 勾 隔 官 民 麻 煩,tưởng câu cách quan dân mà phiền 傕 悲 徐 𣅶 屯 邅,thôi bây giờ lúc truân chiên 执 經 徔 權 别 牢,chấp kinh tùng quyền biết sao 𥙩 調 情 𫇰 交,lấy đều tình cựu giao 排 撻 爲 埃 寔 窖 𫩓,bày đặt vì ai thực khéo phòm 昂 魯 函,ngang lỗ hòm 𠊚 悁 景 佛 𨆁 蹎 𠽖,người quen cảnh phật chen chân giục 几 𨔍 瓢 仙 痗 眜 𥈺,kẻ lạ bầu tiên mỏi mắt nhòm 湥 渃 有 情 涞 聖 説,giọt nước hữu tình rơi thánh thót 𧯄 無 岸 𩠴 藍 堪,hang vô ngạn cúi lom khom 打 料 払 買 𨀈 𠓨 𠳨 𠶀,đánh liều chàng mới bước vào hỏi thăm 𠸜 房 𥊛 𧡊 𠻵,tên phòng trông thấy mắng 林 泉 眷 奇 繁 吏,lâm tuyền quyến cả phồn lại 𤑟 窖 𡗶 𦓅 旦 懙,rõ khéo giời già đến dở 岧 岧 吏 岧,đèo đèo lại đèo 𠸦 埃 窖 撻 景 招 蹽,khen ai khéo đặt cảnh treo leo 𣘈 𧺃 𡬶 音 莯,son đỏ tùm hum nóc 丸 𥒥 撑 夷 論 噴 𦼔,hòn đá xanh rì lún phún rêu 栗 了 梗 樁 干 𩙌 蔟,lắt léo cành thông cơn gió thốc 潭 池 蘿 柳 湥 霜 招,đầm đìa lá liễu giọt sương gieo 䝨 人 君 子 埃 𫽄,hiền nhân quân tử ai chẳng 痗 𨆝 𨀛 蹎 沕 𫺓 岧,mỏi gối chồn chân vẫn muốn trèo 窖 窖 排 路 造 化 工,khéo khéo bày trò tạo hoá công 翁 𫯳 㐌 丕 吏 𫯳,ông chồng đã vậy lại chồng 𦰟 畑 𨖲 𧡊 𤽸 抛,ngọn đèn lên thấy trắng phau 𠓀 箕 丕 侵 役 夷,trước kia vậy xăm việc gì 払 𦖑 𠱊 買 𠱋 夷,chàng nghe sẽ mới rù rì 監 疎 買 随 𠳒 尼,dám thưa mấy tuỳ lời này 原 浪 官 𢀲 𠊛 低,nguyên rằng quan lớn người đây 刘 平 碎 别 仍 𣈗 𡥵,lưu bình tôi biết những ngày con 寔 冲 伴 同 門,thực trong bạn đồng môn 𠊛 它 𩔰 宦 碎 群 寒 儒,người đà hiển hoạn tôi còn hàn nho 源 干 包 管 𢢆 殊,nguồn cơn bao quản thẹn thò 𠬠 𠳒 𢚁 稟 朱 和,một lời cậy bẩm cho hoạ 𧡊 𠳒 呐 拱 㤕 車,thấy lời nói cũng xót xa 𥊛 𠊛 𡥵 拱 𡥵 詩 書,trông người con cũng con thi thư 房 𦖑 心 事 闭 徐,phòng nghe tâm sự bấy giờ 𨀈 𠓨 私 室 陳 辞 分 明,bước vào tư thất trần từ phân minh 稟 翁 浪 固 𠬠 英,bẩm ông rằng có một anh 𠊛 𫽄 别 称 名 刘 平,người chẳng biết xưng danh lưu bình 呐 浪 拱 伴 書 生,nói rằng cũng bạn thư sinh 埃 麻 𪧚 特 顕 荣 夀 長,ai ma dữ được hiển vinh thọ trường 共 官 𢀲 沕 㤙 情 芝 𬞕,cùng quan lớn vẫn ân tình chi lan 拯 﨤 𣅶 貧 寒,chẳng gặp lúc bần hàn 朱 𢧚 𠊛 沛 𡬶 𨖅 底 𢘾,cho nên người phải tìm sang để nhờ 楊 公 者 格 爫 盧,dương công giả cách làm lờ 𠵩 浪 䋲 窖 𡬶 噅 稟 𠳹,quở rằng thằng khéo tầm phơ bẩm xằng 眉 它 别 𤏣 世 庒,mi đà biết tỏ thế chăng 伴 仍 几 凌 仍 意 麻,bạn những kẻ lăng nhăng ấy mà 傕 辰 㐌 典 低 些,thôi thì đã đến đây ta 𠶆 茄 客 料 麻 沛 庒,mời nhà khách liệu mà phải chăng 朱 眉 駭 保 浪,cho mi hãy bảo rằng 翁 當 伴 故 人 冲 茄,ông đương bạn cố nhân trong nhà 𠳐 𠳒 房 買 𨀈,vâng lời phòng mới bước 𢫕 𦝄 粓 怒 辱 牙 𨇜 塘,bưng lưng cơm nọ nhuốc nha đủ đường 𧡊 英 𠰚 麻 傷,thấy anh nỉ mà thương 𡗶 當 唵 𠵇 𦊚 方,giời đương êm ả bốn phương 然 浽 㗂 𩆐 同 同,nhiên nổi tiếng sấm đùng đùng 埃 埃 𦖑 拱 咳 雄,ai ai nghe cũng hãi hùng 外 噋 嗃 体 助 秦 王,ngoài xôn xao thể chợ tần vương 𢗽 𢝙 供 丐 事 常,tẻ vui cũng cái sự thường 𠸦 埃 窖 𦘧 堆 塘 格 𩜙,khen ai khéo vẽ đôi đường cách nhau 别 𠓀 過 橋 會,biết trước qua cầu hội 辰 供 仃 𫮇 䑓 楊,thì cũng đành lối đài dương 底 之 螉 𧊉 長,để chi ong bướm chường 䀡 花 𣠖 𤑟 㐌 芒 㗂 𠁀,xem hoa chưa rõ đã mang tiếng đời 𥆾 蓮 菊 想 味 茶 味,nhìn sen cúc tưởng mùi trà vị 詩 弹 吟 擬 𡽫 滝,thi đàn ngẫm nghĩ non sông 𡽫 滝 賖 格 重,non sông xa cách trùng 江 南 想 望 忉 𢚸 𢘾 傷,giang nam tưởng vọng đau lòng nhớ thương 埃 𫨩 英 拱 坊 斉 人,ai hay anh cũng phường tề nhân 朱 寔 拱 𢧚 身,cho thực cũng nên thân 准 官 司 監 吝 巾 呐 乾,chốn quan ty giám lần khân nói càn 空 推 冲 准 芝 𬞕,không suy trong chốn chi lan 伴 𤿤 買 仍 坊 鮑 魚,bạn bè mấy những phường bào ngư 翁 碎 涓 别 包 徐,ông tôi quen biết bao giờ 世 麻 英 監 托 辞 涓,thế mà anh dám thác từ quen 為 英 碎 沛 勤 拳,vì anh tôi phải cần quyền 碎 渚 稟 歇 翁 連 𠵩,tôi chưa bẩm hết ông liền quở 仍 麻 英 拱 枚 麻,nhưng mà anh cũng may mà 𣈘 職 桂 𥇀 景,đêm giấc quế màng cảnh 𣈗 𩲉 梅 塢 愈 𨉓 尼,ngày hồn mai ủ rủ mình nầy 𢞂 𥉫 𨖲 色 𩄲,buồn trông lên sắc mây 𡶀 姮 𡽫 泰 𤌋 𠖤 𢠩,núi hằng non thái khói bay mờ 翁 當 伴 席 待 同,ông đương bạn tiệc đãi dòng 傕 低 碎 㐌 固 𢚸,thôi đây tôi đã có lòng 𠶆 英 𠶆 暫 朱 衝 耒 麻,mời anh mời tạm cho xong rồi mà 払 𦖑 房 奴 辱 牙,chàng nghe phòng nó nhuốc nha 擬 麻 𣹓 𫆧 路 𫗒 油,nghĩ mà đầy ruột loạ ăn du 調 拯 打 麻 𤴬,đều chẳng đánh mà đau 紆 𮈔 𠃩 曲 涞 珠 堆 行,vò tờ chín khúc rơi châu đôi hàng 𨑮 𫷜 冲 芝 𬞕,mười năm trong chi lan 故 知 負 几 他 郷 朱 仃,cố tri phụ kẻ tha hương cho đành 𭌝 朱 丐 𫗂 人 情,gớm cho cái thói nhân tình 𤾓 朝 反 覆 如 形 波 瀾,trăm chiều phản phúc như hình ba lan 世 常 𢀭 合 庫 㪚,thế thường giàu hợp khó tàn 平 原 易 𠳚 肝 腸 特 牢,bình nguyên dễ gửi gan tràng được sao 固 勾 浪 貴 易 交,có câu rằng quý dịch giao 伴 尼 埃 吏 𠶆 𠓨 沛 庒,bạn này ai lại mời vào phải chăng 擬 𠫾 擬 吏 用 孕,nghĩ đi nghĩ lại dùng dằng 払 楊 強 擬 𧵆 賖 強 油,chàng dương càng nghĩ gần xa càng rầu 功 謨 𫺶 𠊛 仍 𠓨 𢚸,công mua giận người dưng vào lòng 浪 冲 運 固 窮 通,rằng trong vận có cùng thông 𦑃 鴻 拱 﨤 順 風 固 𣈗,cánh hồng cũng gặp thuận phong có ngày 傕 計 礼 之 𣈙,thôi kể lể chi rày 者 㤙 𠳚 房 𫢩 呈 𠊛,giả ơn gửi phòng nay trình người 謝 辞 渚 﨤 𢴑 𠳒,tạ từ chưa gặp dắt lời 拔 湥 玉 培 移 𨃴 花,gạt giọt ngọc vội rời gót hoa 𠫆 䝉 者 㤙 溇,dày mong trả ơn sâu 隊 夫 人 貝 娘 侯 咀 嘆,đòi phu nhân với nàng hầu thở than 浪 冲 奇 造 端,rằng trong cả tạo đoan 𢖵 𦑗 濃 強 𠸗 挹 冷,nhớ quạt nồng gương xưa ấp lạnh 𠎬 樁 萱 孟 羕 芇,đứng thung huyên mạnh dường nào 𢖵 勾 生 我 劬 勞,nhớ câu sanh ngã cù lao 察 勾 拾 女 朱 𠓨 曰 無,xét câu thập nữ cho vào viết vô 儗 𢢆 仉 揞 墓 拖 𩆐,nghĩ thẹn kẻ ôm mồ đỡ sấm 買 拱 𠊛 疎 矧 哭 𣒣,với cùng người thơ thẩn khóc măng 責 𤤰 閍 朶 和 光,trách vua muôn đoá hoà quang 公 明 女 底 堆 塘 格 賖,công minh nỡ để đôi đàng cách xa 㤙 義 意 海 河 記,ân nghĩa ấy hải hà ghi 怨 恨 尼 揞 底 边,oán hận nầy ôm để bên 𢞂 𥉫 風 景 渃 番,buồn trông phong cảnh nước phiên 𦹵 花 欲 𢚸 煩 𢖵 埃,cỏ hoa giục lòng phiền nhớ ai 𢘾 娘 主 饋 𨖅 㐌 停,nhờ nàng chủ quỹ sang đã đành 仍 些 買 博 刘 平,nhưng ta mấy bác lưu bình 本 𠊛 知 己 麻 情 同 心,vốn người tri kỉ mà tình đồng tâm 别 包 書 𪽗 棋 琴,biết bao thư hoạ kì cầm 筆 硯 畑 册 𨑮 𢆥 𡗶 𧷺,bút nghiên đèn sách mười năm trời tròn 払 刘 徐 𨀈 蹎,chàng lưu từ bước chân 𢖵 埃 掑 簮,nhớ ai cài trâm 准 繞 抇 脢 金,chốn thêu nhặt mũi kim 姊 㛪 疎 矧 𠓀 軒,chị em thơ thẩn trước hiên 梗 壁 採 花 蓮 唭,cành bích hái hoa sen cười 𥪝 襖 紫 𣹓 潙 湥,trong áo tía đầy vơi giọt 外 花 𦹳 仍 㐌 残,ngoài hoa thơm nhưng đã tàn 草 芇 欺 𠓀 出 䦕,thảo nào khi trước xuất quan 昭 君 江 下 杏 元 河,chiêu quân giang hạ hạnh nguyên hà 𠄩 娘 意 𦹳 秋 閍,hai nàng ấy thơm tho muôn 寔 羕,thực dường 些 它 荣 𩔰 𠊛 群 寒 微,ta đà vinh hiển người còn hàn vi 擬 傷 𠊛 𣇜 危,nghĩ thương người buổi nguy 塘 文 章 别 𥙩 之 專 勤,đường văn chương biết lấy chi chuyên cần 闷 朱 伴 友 成 身,muốn cho bạn hữu thành thân 丕 𢧚 𢚁 旦 夫 人 𠬠 𠳒,vậy nên cậy đến phu nhân một lời 交 朱 𨑮 鐄 𨑮,giao cho mười vàng mười 𠫾 爫 本 麻 餒 伴 賢,đi làm vốn mà nuôi bạn hiền 曾 𨕭 雪 㸃 坡 𩭶 泊,tầng trên tuyết điểm pha râu bạc 𣐆 霜 坡 淡 𦟐 紅,thớt sương pha đượm má hồng 肝 義 𤋵 𫥨 共 姉 月,gan nghĩa giãi ra cùng chị nguyệt 塊 情 固 買 𠇍 𡽫 滝,khối tình có mãi mấy non sông 𥒥 箕 群 别 滝 𫅷 胤,đá kia còn biết sông già dặn 𫽄 責 從 些 𣅶 中,chẳng trách tuồng ta lúc trung 名 㗂 強 𤊪 撩 𦎛,danh tiếng càng rỡ treo gương 𠊛 𭓇 習 朱 專,người học tập cho chuyên 包 徐 𠊛 占 魁 元 仕 𧗱,bao giờ người chiếm khôi nguyên sẽ về 𠓀 𡢐 朱 院 𠬠 皮,trước sau cho vẹn một bề 辰 功 德 意 渚 奚 涓,thì công đức ấy chớ hề quên 夫 人 𦖑 訴 情 頭,phu nhân nghe tỏ tình đầu 𠽔 浪 翁 𠰺 𡗋 勾 𠽋 唭,thưa rằng ông dạy lắm câu nực cười 傳 固 傳 𨔍 𠁀,truyện có truyện lạ đời 𥋳 辰 𡂂 眜 𦖑 辰 債 𦖻,coi thì ngứa mắt nghe thì trái tai 古 今 拱 渚 𧡊 埃,cổ kim cũng chửa thấy ai 悲 徐 買 𧡊 翁 差 恪 皮,bây giờ mới thấy ông sai khác bề 空 䀡 冲 趣 茄 圭,không xem trong thú nhà quê 袞 昂 功 役 皮 耒,ngổn ngang công việc bề rồi 仍 拱 𪽝 堆 塘,nhưng cũng bởi đôi đường 𠬠 𬆄 為 主 𠄩 傷 為 𫯰,một ngay vì chúa hai thương vì chồng 羣 些 低 絲 紅 𣠖 定,còn ta đây tơ hồng chưa định 仍 泣 䝉 謹 城 高,những rắp mong kín thành cao 𫨩 拱 伴 𦟐 桃,hay cũng bạn má đào 仉 辰 麝 蔭 𠊛 香 承,kẻ thời sạ ấm người hương thừa 察 分 𡛔 湄 啻 体,xét phận gái mưa ví thể 役 枚 付 底 𡗶 停,việc may phó để trời dành 據 之 梅 雪 買 清,cứ chi mai tuyết mới thanh 𦟐 紅 奇 遇 𡗶 撑 用 移,má hồng kỳ ngộ trời xanh rụng rời 著 庒 沛 𨁥 味 買 歷,chớ chẳng phải đủ mùi mới lịch 𠄩 𫅜 芸 七 夕 買 豊,hay lành nghề thất tịch mới phong 如 埃 𩈘 令 古 弓,như ai mặt lệnh cổ cong 咹 勾 卒 𢼂 𢧚 𫯰 𡗋 夭,ăn câu tốt số nên chồng lắm yêu 閙 固 沛 𡗶 朝 國 色,nếu có phải trời chìu quốc sắc 𦓿 𪽞 𪧚 𡥵 𬌥,cầy ruộng giữ con trâu 𢵼 䕯 餒 𤞼 𢲨 臻 蟳,vớt bèo nuôi lợn hái chăn tằm 務 絆 遁 奇 𫷜,mùa bận rộn cả năm 役 税 拯 歇 群 針 役 夷,việc thuê chẳng hết còn chăm việc gì 翁 牢 呐 拯 𫨩 推,ông sao nói chẳng hay suy 浪 信 𠇖 固 欺 秩 𤙭,rằng tin bợm có khi mất bò 碎 低 局 劇 俸,tôi đây cục kịch vụng 吀 翁 役 意 譲 朱 姨,xin ông việc ấy nhường cho dì 楊 公 堇 𠬠 𣇞,dương công ngẩn một giờ 𠸗 𫢩 沕 别 娘 珠 竜 耒,xưa nay vẫn biết nàng châu long rồi 𡥵 𠊛 孝 罕 灰,con người hiếu hẳn hoi 本 𣳔 阃 範 麻 𠊛 端 莊,vốn dòng khổn phạm mà người đoan trang 辰 固 𪀄 默 䋥 紅,thì có chim mắc lưới hồng 底 嗃 拙 𨕭 空,để kêu chóet trên không 遣 𠊛 𨅸 舘 秋 風 𢤜 愁,khiến người đứng quán thu phong chạnh sầu 傷 台 𫯰 牛 待 節,thương thay chồng ngâu đợi tiết 歇 𠬠 𢆥 買 叶 𠬠 吝,hết một năm mới hiệp một lần 羣 之 月 女 麻 春,còn chi nguyệt nữa mà xuân 空 制 𫼳 㗂 女 難 别 包,không chơi mang tiếng nợ nần biết bao 當 𪱆 𭚯 湄 𤁓 吏 晴,đương nắng nỏ mưa dào lại tạnh 卽 台 𡗶 𠹳 景 調 囂,tức thay trời cợt cảnh đìu hiu 𠊛 𠁀 𧯶 沛 榾 梂,người đời há phải cột kiều 麻 𡗶 吏 鈽 鉊 㧍,mà trời lại búa rìu phang 桃 花 𧯶 沛 䑓 霜,đào hoa há phải đài sương 麻 𠊛 𢩧 𠬃 边 塘 𨀈 過,mà người ngắt bỏ bên đường bước qua 𢢇 縁 傷 分 悴 賖,tủi duyên thương phận xót xa 責 𠊛 扵 萡 責 些 磊 辰,trách người ở bạc trách ta rủi thời 啻 别 𠓀 花 掑 洞,ví biết trước hoa cài động 渃 𣳔 塵 沚 𥊢 爫 之,nước dòng trần chảy thẳng làm chi 他 浪 拻 𠄀 顛,thà rằng hoi vú đen 𥙩 英 勾 螠 脾 𡃹,lấy anh câu ếch tì chén 𣋽 勾 螠 最 𦹵 落,sớm câu ếch tối cỏ lác 襖 𥯒 名 姅 撘 姅 𦣰,áo tơi gianh nửa đắp nửa nằm 欺 𢝙 傳 辰,khi vui chuyện thì 𢚸 葵 篤 道 向 陽,lòng quỳ dốc đạo hướng dương 𢬣 寛 台 吏 别 塘 斉 家,tay khoan thai lại biết đường tề gia 𨇜 冲 𭲖 𦊚 徔 𠀧,đủ trong đức bốn tòng ba 差 𠫾 役 意 𢖮 成 功,sai đi việc ấy ắt thành công 𢚸 𬓲 𬓲 𠉝 皮 衝,lòng riêng riêng nghĩ vừa xong 買 傳 妸 珠 竜 侯,mấy truyền ả châu long hầu 事 情 𤏣 𤋵 𡢐,sự tình tỏ giãi sau 疎 浪 㤕 分 婵 悁,thưa rằng chút phận thuyền quyên 吸 凝 買 𨀈 疎 𨕭,ngập ngừng mấy bước thưa trên 娘 𦖑 湥 玉 𣻆 𤁓,nàng nghe giọt ngọc tuôn dào 夫 人 保 姨 侯 并 牢,phu nhân bảo dì hầu tính sao 布 孤 媄 娣 𠲖 𪡷 供 双,bố cô mẹ đệ ơi chờ cũng xong 唒 甘 𢚸 𢼂 分,dẫu cam lòng số phận 𡦂 自 由 决 罕 欣 𠊛,chữ tự do quyết hắn hơn người 加 夷 焠 腩 鮮,gia dì sốt nem tươi 縵 鵉 襘 鳯 請 台 床 𤘋,màn loan gối phụng thảnh thơi giường ngà 宮 永 乙 庒 魔 芇,cung vắng ngắt chẳng ma nào 悶 𫥨 𠓨 沛 𠳨 宦 官,muốn ra vào phải hỏi hoạn quan 或 欺 承 叶 竜 顔,hoặc khi thừa hiệp long nhan 小 星 𢜠 㐌 𬙾 縁 衾 裯,tiểu tinh mừng đã đẹp duyên khâm trù 仉 朝 𠊛 直 𢝙 強 虎 台,kẻ chầu người chực vui càng hổ thay 况 𠇮 分 䕯 𩄲 㵢 𣼸,huống mình phận bèo mây trôi dạt 边 幔 帳 闭,bên màn trướng bấy 吏 強 𢞂 台 職 南 柯,lại càng buồn thay giấc nam kha 南 柯 𠬠 職 熾 斜,nam kha một giấc xế tà 拱 枚 𢘾 特 𣘃 樛 包 容,cũng may nhờ được cây cù bao dung 𠸗 𫢩 分 𡛔 𡦂 徔,xưa nay phận gái chữ tòng 払 差 妾 監 管 功 特,chàng sai thiếp dám quản công được 𠦳 鐄 嗼 𠽖 𥚯 麻 特,ngàn vàng mua chuộc dễ mà được 悴 台 浽 公 勞 自 意,xót thay nỗi công lao từ ấy 㤕 身 柳 要 疎 桃,xót thân liễu yếu thơ đào 直 房 鵉 庒 𧡊 𩈘 竜,chực phòng loan chẳng thấy mặt rồng 園 渚 易 禁 𧊉 螉,vườn chưa dễ cấm bướm ong 𤒘 花 懝 𢢆 𩃳 紅,đuốc hoa nghĩ thẹn bóng hồng 粦 羅 貝 伴 文 房,lân la với bạn văn phòng 焒 𧵆 拱 礙 銀 𡗋 台,lửa gần cũng ngại ngần lắm thay 遇 欺 月 醒 醝,ngộ khi nguyệt tỉnh say 聀 浪 㨂 𩙌 掑 𩄲 凭 麻,chắc rằng đóng gió cài mây vững mà 湥 洡 𢢇 分 孤 房 淒 涼,giọt giội tủi phận cô phòng thê lương 梗 春 底 客 𢯏,cành xuân để khách bẻ 䄆 𦾉 𠰘 仍 㖔,lưỡi oanh miệng những xôn 𢜝 𢚸 君 子 智 高,sợ lòng quân tử trí cao 𫆧 溇 如 𣷭 𢲛 牢 朱 穷,ruột sâu như bể giò sao cho cùng 别 浪 𢚸 固 傷 空,biết rằng lòng có thương không 焒 易 并 朱 衝 特 麻,lửa dễ tính cho xong được mà 翠 羽 唏 霜 冷 乙,thuý vũ hơi sương lạnh ngắt 𧜖 胡 羶 犀 羕 氷,chăn hồ chiên tê dường băng 房 空 揞 幅 篆 残,phòng không ôm bức triện tàn 𦖱 𦖑 徃 夕 邊 𧜞 蟡 嗃,tai nghe vắng tịch bên màn ve kêu 蟡 嗃 哭 房 往 𨤔,ve kêu khóc phòng vắng vẻ 𦹵 花 𦹳 空 仉 永 𪮨,cỏ hoa thơm không kẻ viếng thăm 強 愁 強 擬 強,càng sầu càng nghĩ càng 責 翁 絲 窖 制 堪 𦟐 紅,trách ông tơ khéo chơi khăm má hồng 他 如 体 翁 官 侍,thà như thể ông quan thị 據 咹 𭉏 𥄭 技 𣎃 𣈗,cứ ăn no ngủ kỹ tháng ngày 默 𠊛 𫯰 㵋 𩄲,mặc người chồng mới mây 焒 縁 庒 悴 枚 塵,lữa duyên chẳng chút may trần 添 吏 特 朝 𧵆 𠃩 陛,thêm lại được chầu gần chín bệ 庒 如 埃 紛 花 葨,chẳng như ai phấn hoa ổi 𧯄 特 𩃳 𩈘 𡗶,hang được bóng mặt trời 䟻 朱 照 𦥃 霜 䑓 㐌 冬,chờ cho chiếu đến sương đài đã đong 察 𢼂 分 想 空 𢧚,xét số phận tưởng không nên 俸 埃 爫 如 仉 未 亡,bóng ai làm như kẻ vị vong 固 𫯰 麻 供 如 空,có chồng mà cũng như không 花 鮮 麻 供 如 也 移,hoa tươi mà cũng như rã rời 𢝙 之 女 麻 𡎢 終 𣇓,vui chi nữa mà ngồi chung đỉnh 𫨩 之 麻 掛 梗 江 山,hay chi mà quảy gánh giang san 𢝙 之 麻 笛 麻 彈,vui chi mà địch mà đàn 麻 吟 風 月 麻 𢺤 𢬢 情,mà ngâm phong nguyệt mà dan díu tình 催 些 唉 暫 仃 隻 𩃳,thôi ta hãy tạm đành chích bóng 䀡 姊 姮 㨂 𦥃,xem chị hằng đóng đến 仁 𢞂 咀 勾,nhân buồn thở câu 𡦂 縁 此 𥋴 𧗱 𪢈 芇,chữ duyên thử ngắm về sau nào 終,chung 払 浪 吀 渚 賖,chàng rằng xin chớ xa 固 𡗶 固 坦 固 些 固 𠇮,có trời có đất có ta có mình 為 埃 娘 沛 身 征,vì ai nàng phải thân chinh 𫒂 負 涓 情 朱 當,nhẽ phụ quên tình cho đương 愈 𢚸 妾 拯 𥒥 鐄,dẫu lòng thiếp chẳng đá vàng 典 條 如 几 容 𨱽,đến đều như kẻ dong dài 責 些 群 固 責 埃,trách ta còn có trách ai 𠦳 鐄 𪾋 𢬭 𠬠 𠳒 呐 牢,nghìn vàng dám đổi một lời nói sao 傷 娘 㤕 分 夭 桃,thương nàng chút phận yêu đào 為 情 刀 等 管 包 待 油,vì tình đèo đẵng quản bao dãi dầu 傕 辰 功 意 𡊰 𡢐,thôi thì công ấy đền sau 順 𠳒 娘 據 𠫾,thuận lời nàng cứ đi 原 恩 𣷭 爱 群 倍 夷,nguồn ơn bể ái còn vội gì 買 沛 道 唱 随 拱 饒,mới phải đạo xướng tuỳ cùng nhau 娘 𦖑 根 紊 頭,nàng nghe căn vặn đầu 情 𬓲 娘 計 𠇍 勾 盘 桓,tình riêng nàng kể mấy câu bàn hoàn 想 欺 誓 海 盟 山,tưởng khi thệ hải minh sơn 外 𡑝 䏾 月 冲 幔 聀,ngoài sân bóng nguyệt trong màn giấc 共 饒 森 合 𠬠 茄,cùng nhau xum họp một nhà 縁 香 焒 陳 珠,duyên hương lửa trần châu 𨀈 𠬠 𨀈 𠬠 油,bước một bước một dầu 𠬠 𣈗 滕 蕩 秋 恪,một ngày đằng đẵng thu khác 歇 𠳒 𫰅 𡮈 湿 高,hết lời to nhỏ thấp cao 順 𠳒 娘 買 𨀈 边 冲,thuận lời nàng mới bước bên trong 𨖅 収 攝 皮 衝,sang thu xếp vừa xong 谢 辞 娘 買 𨀐 𨖲 塘,tạ từ nàng mới rong lên đường 𨀈 寅 旦 舘 迎 香,bước dần đến quán nghinh hương 𧡊 払 刘 駭 群 當 𡎢 麻,thấy chàng lưu hãy còn đang ngồi mà 谷 城 南 𦫼 蔑 閒,góc thành nam lều một gian 奴 渃 㕵 少 𩚵 咹,no nước uống thiếu cơm ăn 昆 隊 遁 楊 埃 眷,con đòi trốn dường ai quyến 馭 𤷍 少 几 𧜖,ngựa gầy thiếu kẻ chăn 𪽝 狹 囘 坤 且 𩵜,bởi hẹp hòi khôn thả cá 茹 涓 趣 礙 挼 𤝋,nhà quen thú ngại nuôi vằn 朝 官 拯 沛 隐 庒 沛,triều quan chẳng phải ẩn chẳng phải 㭲 城 南 𦫼 蔑 閒,góc thành nam lều một gian 𡥵 𪂲 拉 買 𪮊 𣎀 輸,con cò mấp mấy suốt đêm thâu 𠄩 蹎 蹅 𫴋 能 能 𢭪,hai chân đạp xuống năng năng nhắc 老 少 諸 𢧚 節 丈 夫,lểu thểu chưa nên tiết trượng phu 免 羅 倣 樣 道 先 儒,miễn là phỏng dáng đạo tiên nho 昂 刺 刺 毛,ngang thích thích mau 茶 梅 店 月 曵 𫀅 俸,chà mai đêm nguyệt dậy xem bóng 片 𣈜 春 𡎢 勾,phiến ngày xuân ngồi câu 𢌌 狹 𡮈 𣃤 韻 奇,rộng hẹp nhỏ vừa vặn cả 𬑵 𨱽 囷 苦 沕 如 饒,vắn dài khuôn khổ vẫn như nhau 姑 㦖 卒 吟 朱 技,cô muốn tốt ngâm cho kĩ 𠁑 功 名 刀 苦 辱,dưới công danh đeo khổ nhục 除 旦 𠀧 秋 唉 𤋵 牟,chờ đến ba thu hãy giãi màu 𥪝 曳 悅 固 風 流,trong dại dột có phong lưu 𠇍 𠊚 𣈜 怒 詩 杜,mấy người ngày nọ thi đỗ 𦲿 梧 桐 末 秋,lá ngô đồng mạt thu 𦊚 埃 窖 窖 槞,bốn ai khéo khéo trồng 𠊚 辰 𨖲 打 几 辰 𥉫,người thì lên đánh kẻ thì trông 𨒣 鶴 寛 寛 𦛋,du hạc khoan khoan cật 𡛔 腕 𨉞 螉 𫤋 𫤋 𢚸,gái uốn lưng ong ngửa ngửa lòng 𦊚 𤗖 裙 紅 𠖤 法 派,bốn mảnh quần hồng bay phấp phới 𠄩 行 蹎 玉 𨀤 双 双,hai hàng chân ngọc duỗi song song 制 春 㐌 别 春 庒 佐,chơi xuân đã biết xuân chăng tá 梮 擼 𠫾 耒 魯 補 空,cọc rổ đi rồi lỗ bỏ không 几 撘 𧜖 几 冷 㳥,kẻ đắp chăn kẻ lạnh lùng 㓠 吒 丐 刼 𥙩 𫯳 終,chém cha cái kiếp lấy chồng chung 𠄼 時 𨑮 祸 𫨩 庒,năm thì mười hoạ hay chăng 𣎃 堆 吝 固 拱 空,tháng đôi lần có cũng không 故 咹 𥸷 𥸷 拱 吼,cố ăn xôi xôi cũng hỏng 扲 平 爫 摱 摱 空 功,cầm bằng làm mướn mướn không công 身 别 𠰚,thân biết nhỉ 他 𫏾 催 停 於 丕 衝,thà trước thôi đành ở vậy xong 𤾓 𢆥 翁 府 永 祥 喂,trăm năm ông phủ vĩnh tường ơi 丐 𡢻 𠀧 生 㐌 者 耒,cái nợ ba sinh đã trả rồi 墫 秩 文 章 𠀧 𡱩 坦,chôn chặt văn chương ba thước đất 𢬣 辰 扲 𦰟 茟 花,tay thì cầm ngọn bút hoa 㝍 情 払 買 題 𢽼 𦊚 勾,tả tình chàng mới đề và bốn câu 娘 竜 䀡 意 㐌,nàng long xem ý dã 𨀈 買 𠳨 𡢐 事 情,bước mới hỏi sau sự tình 浪 牢 唉 客 書 生,rằng sao hỡi khách thư sinh 題 詩 意 不 平 役 之,đề thơ ý bất bình việc chi 碎 𫢩 𡲤 分 女,tôi nay vả phận nữ 𧡊 𠊛 𡦂 碎 辰 傷 台,thấy người chữ tôi thì thương thay 因 牢 払 買 細 低,nhân sao chàng mới tới đây 𪾋 吀 君 子 𤋵 排 妾 𦖑,dám xin quân tử giãi bày thiếp nghe 払 浪 擬 拱 𨔍 𥡳,chàng rằng nghĩ cũng lạ ghê 女 人 麻 拱 别 藝 文 章,nữ nhân mà cũng biết nghề văn chương 𥊛 𠊛 拱 風 光,trông người cũng phong quang 𠳒 咹 呐 拱 妙 揚 寛 台,lời ăn nói cũng dịu dàng khoan thai 佳 人 渚 易 特 𠄩,giai nhân chưa dễ được hai 畧 㩫 簮 掑 丙 包,lược giắt trâm cài bảnh bao 拯 𫨩 情 意,chẳng hay tình ý 𨔍 𨓡 麻 吏 𨀈 爫 身,lạ lùng mà lại bước làm thân 𠳨 𠻃 思 懃,hỏi han tứ cần 浽 念 払 買 歴 陳 分 明,nỗi niềm chàng mới lịch trần phân minh 浪 些 𪾋 唒 之 𠇮,rằng ta dám giấu chi mình 責 英 楊 禮 薄 情 𡗋 傕,trách anh dương lễ bạc tình lắm thôi 交 逰 别 𠇍 𫷜 𡗶,giao du biết mấy năm trời 𠳒 鉄 䂖 𠳒 漆 膠,lời thiết thạch lời tất giao 闭 梁 月 漂 髙,bấy lương nguyệt phiêu cao 擬 情 麻 𠳨 𠶀,nghĩ tình mà hỏi thăm 宗 希 弧 矢 𦊚 方 𡗶,tung hê hồ thỉ bốn phương trời 曷 霜 橰 眉 哭,hạt sương cau mày khóc 湥 𧖱 𨕭 𢬣 𠲶 𠰘 唭,giọt máu trên tay mỉm miệng cười 𠄼 𬙞 𣎃 𡗶 𠇍 祝,năm bảy tháng trời mấy chốc 𤾓 𠄼 翁 府 永 祥 喂,trăm năm ông phủ vĩnh tường ơi 隻 柏 𢞂 𧗱 分 浽 𬈿,chiếc bách buồn về phận nổi nênh 𡧲 𣳔 𢭂 札 渃 泠 汀,giữa dòng chao chát nước lênh đênh 𨉞 桄 情 義 涞 𣼽,lưng quàng tình nghĩa lai láng 姅 漫 風 波 𨻫 潗 泙,nửa mạn phong ba luống bập bềnh 扲 梩 黙 埃 啉 杜 𣷷,cầm lái mặc ai lăm đỗ bến 𣳔 繚 屍 几 㕸 𣵶 𡹡,dòng lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh 意 埃 𠽄 板 甘 𢚸 丕,ấy ai thăm ván cam lòng vậy 喭 餒 揞 弹 仍 咂 𭈻,ngán nỗi ôm đàn những bấp bênh 管 包 塘 舍 賖 侵,quản bao đường sá xa xăm 旦 𧡊 伴 知 音 麻 油,đến thấy bạn tri âm mà rầu 吏 添 特 𠬠 䋲,lại thêm được một thằng 侫 臣 窖 𭓇 仍 勾 𠊛,nịnh thần khéo học những câu người 擬 麻 喭 朱 𠁀,nghĩ mà ngán cho đời 沙 機 𧏵 﨤 𩵽 唭 沛 油,sa cơ rồng gặp tôm cười phải du 舍 盘 之 𥒥 愚 夫,xá bàn chi đứa ngu phu 仍 𩔖 𫚳 别 志 鴻,những loài chim biết chí hồng 源 干 責 几 同 𥦗,nguồn cơn trách kẻ đồng song 𢚸 麻 女 負 𢚸 故 人,lòng mà nữ phụ lòng cố nhân 丕 𢧚 詠 𠬠 𢽼 韻,vậy nên vịnh một và vần 姅 分 責 伴 姅 分 𫺶 身,nửa phần trách bạn nửa phần giận thân 才 沛 𣅶 風 塵,tài phải lúc phong trần 油 浪 否 極 固 分 泰 来,dù rằng bĩ cực có phần thái lai 功 名 塘 駭 群 𨱽,công danh đường hãy còn dài 丈 夫 埃 劍 之 埃 麻,trượng phu ai kém chi ai mà 𪡇 娘 麻 沛 呐,nể nàng mà phải nói 拯 𫨩 娘 𠳨 之 些 悲 除,chẳng hay nàng hỏi chi ta bây giờ 𦖑 𠳒 娘 買 随 机,nghe lời nàng mấy tuỳ cơ 𠲶 唭 者 格 朗 𪪏 計 盘,mỉm cười giả cách lẳng lơ kể bàn 浪 㛪 㤕 分 紅 顔,rằng em chút phận hồng nhan 㤙 吒 𢘾 媄 拱 𫔮 丐 身,ơn cha nhờ mẹ cũng nhàn cái thân 想 朝 窕 清 新,tưởng chiều điệu thanh tân 約 𬇚 特 几 文 人 買,ước ao được kẻ văn nhân mới 双 堂 几 㕸 名,song đường kẻ rắp danh 皮 才 色 押 情 分 𣘈,bề tài sắc ép tình phấn son 商 周 伴 𪧘 各 諸 堆,thương chu bạn cũ các chư đôi 舍 另 身 閒 課 役 耒,xá lánh thân nhàn thuở việc rồi 檜 俗 茶 常 坡 渃 雪,cuội tục trà thường pha nước tuyết 尋 清 中 曰 羡 茶 梅,tìm thanh trong vắt tiện trà mai 𪀄 叫 花 𦬑 𣈜 春 净,chim kêu hoa nở ngày xuân tĩnh 香 論 碁 殘 席 客 催,hương luồn cờ tàn tiệc khách thôi 盃 固 蔑 念 庒 女 豸,bui có một niềm chăng nỡ trễ 道 濫 昆 免 道 濫 碎,đạo làm con lẫn đạo làm tôi 𩄲 㪚 𩅹 𬰆 柳 撑 𪳀,mây tan mưa tạnh liễu xanh om 戈 𠃅 禪 䦕 𥊘 眜,qua mái thuyền quan ghẻ mắt 外 揩 𢬣 𠄩 注 脿,ngoài day tay hai chú béo 𥪝 間 啘 喓 英,trong gian uốn éo anh 征 荣 案 偈 鐘 鐄 紫,chênh vênh án kệ chuông vàng tía 涞 𣼽 超 香 𫢋 𧺃,lai láng siêu hương phật đỏ 細 景 𥙩 之 𦓡 景,tới cảnh lấy gì mà cảnh 跪 𠄩 𨆝 𫴋 𩠓 森 森,quỳ hai gối xuống gật lom khom 潘 佩 珠 小 史,phan bội châu tiểu sử 翁 圭 於 廊 丹 染 縣 南 𣐙 省 乂 安,ông quê ở làng đan nhiễm huyện nam đàn tỉnh nghệ an 生 𢆥 𠬠 𠦳 𫤯 𨑮,sinh năm một nghìn tám mươi 𢆥 𫢩 𠄼 𨑮 𢆫,năm nay năm mươi tuổi 玉 底 𪵰 淎 𡎛,ngọc để dấn vũng bùn 迻 信 螉 𧊉 朱 𢞂 𢚸,đưa tin ong bướm cho buồn lòng 堛 𠇮 沛 𨀈 蹎,bực mình phải bước chân 尋 称 當 底 麻 𢚁 𭿍,tìm xứng đáng để mà cậy trông 邂 逅 相 逢,giải cấu tương phùng 婵 娟 固 𠻷 英 雄 𫨩 牢,thuyền quyên có hẹn anh hùng hay sao 罕 𦀊 月 老 車,hẳn dây nguyệt lão xe 朱 𢧚 妾 拯 管 包 𢀭 危,cho nên thiếp chẳng quản bao giàu nghèo 沛 縁 沛 刼 辰 蹺,phải duyên phải kiếp thì theo 他 鄉 﨤 渃 瓢 拱 𢧚,tha hương gặp nước lèo cũng nên 皮 丐 茟 丐 硯,về cái bút cái nghiên 巾 𢯢 襊 妾 吀 拖,khăn sửa túi thiếp xin đỡ 払 𦖑 擬 𬢱 秦 銀,chàng nghe nghĩ ngợi tần ngần 因 縁 埃 窖 磋 運 吏 朱,nhân duyên ai khéo xoay vần lại cho 擬 𠇮 當 𣅶 寒 儒,nghĩ mình đang lúc hàn nho 别 埃 麻 㐌 𠻷 㗅 買 埃,biết ai mà đã hẹn hò mới ai 拯 戈 作 合 在 𡗶,chẳng qua tác hợp tại trời 吹 𠊛 青 眼 﨤 𠊛 紅 顔,xui người thanh nhỡn gặp người hồng nhan 情 期 𢧚 伴 鳳 鵉,tình cờ nên bạn phượng loan 路 詩 于 祐 路 弹 相 如,loạ thơ vu hựu loạ đàn tương như 好 逑 詠 曲 拱 情,hảo cầu vịnh khúc cũng tình 𠊛 闺 阁 客 文 詞,người khuê các khách văn từ 庵 竹 軒 梅 𣈜 𣎃 戈,am trúc hiên mai ngày tháng qua 是 非 芇 典 𡎝 煙 霞,thị phi nào đến cõi yên hà 𩛷 咹 油 固 𦼞 㙁,bữa ăn dù có dưa muối 襖 默 奈 之 錦 羅,áo mặc nài chi gấm là 渃 養 朱 清 池 賞 月,nước dưỡng cho thanh trì thưởng nguyệt 坦 𦓿 牛 隘 𪽏 秧 花,đất cày ngõ ải luống ương hoa 工 欺 興 動 店 雪,trong khi hứng động đêm tuyết 吟 特 勾 神 𠱆 𠱆 歌,ngâm được câu thần dắng dắng ca 𢷀 包 蓓 淋,giũ bao bụi lầm 𪮏 襖 旦 䕺 林,tay áo đến tùng lâm 棱 核 葉 花 迡 動,rừng cây rợp hoa chầy động 塘 𠃣 𠊚 𠫾 𦹵 急 侵,đường ít người đi cỏ kíp xâm 疎 帶 俗 嫌 勾 帶 俗,thơ đới tục hiềm câu đới tục 主 無 心 客 無 心,chủ vô tâm khách vô tâm 竹 樁 軒 永 工 欺 意,trúc thông hiên vắng trong khi ấy 能 某 山 僧 𬈋 伴 吟,năng mỗ sơn tăng làm bạn ngâm 娘 浪 香 火 生,nàng rằng hương hoả sinh 沛 𠊛 𩙌 𦲿 𫚳 梗 如 埃,phải người gió lá chim cành như ai 為 縁 𢧚 沛 勿 奈,vì duyên nên phải vật nài 吀 払 固 𢙇 情 人,xin chàng có hoài tình nhân 𠄩 边 路 傳 懃,hai bên trò chuyện cần 闭 除 払 買 蹺 蹎 払 𧗱,bấy giờ chàng mới theo chân chàng về 戈 𨤮 長 堤,qua dặm tràng đê 脱 㐌 𧡊 𧵆 期 故,thoát đã thấy gần kề cố 𥋷 𥊛 風 景 闭 除,nhác trông phong cảnh bấy giờ 𨀈 娘 拱 堇 魚 如 払,bước nàng cũng ngẩn ngơ như chàng 園 春 景 色 強,vườn xuân cảnh sắc càng 𣘃 斜 坦 松 昂 𦝄 𡗶,cây tà đất tùng ngang lưng trời 書 𥦗 墻 壁 雷 傕,thư song tường vách lôi thôi 詩 辰 𤁕 墨 𪽗 辰 派 𣘈,thơ thì nhạt mực hoạ thì phai son 𨔍 之 景 遇 干 𢞂,lạ chi cảnh ngộ cơn buồn 仍 䀡 骨 格 沕 群 風 光,nhưng xem cốt cách vẫn còn phong quang 共 払 娘 買 𢯢 𨖅,cùng chàng nàng mới sửa sang 房 文 垠 吏 𠬠 間 𭓇 行,phòng văn ngăn lại một gian học hành 親 父 具 潘 文 浦,thân phụ cụ phan văn phổ 更 荣 永 𪔠 更 吨,canh văng vẳng trống canh dồn 渚 丐 紅 顔 買 渃 𡽫,chứ cái hồng nhan mới nước non 香 迻 醝 吏 醒,hương đưa say lại tỉnh 彚 𦝄 𩄴 尺 缺 𣜾 𧷺,vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn 扦 昂 坦 𦼔 曾 盎,then ngang đất rêu từng áng 續 蹎 𩄲 𥒥 𠇍 𫇳,tục chân mây đá mấy chòm 喭 餒 春 𠫾 春 吏 吏,ngán nỗi xuân đi xuân lại lại 𤗖 情 𣘈 子 𡥵 𡥵,mảnh tình son tí con con 親 母 具 潘 氏 春,thân mẫu cụ phan thị xuân 杜 首 科 場 乂 𢆥 更 子,đỗ thủ khoa trường nghệ năm canh tí 払 經 史 朱 明,chàng kinh sử cho minh 払 畑 册 習 情 朱 專,chàng đèn sách tập tành cho chuyên 娘 辰 𬓲 𠬠 軒,nàng thì riêng một hiên 𣒵 耕 勤 敏 𢝙 沔 女 工,gửi canh cần mẫn vui miền nữ công 𣈘 𣈗 𢚸 仍 啂 𢚸,đêm ngày lòng những nhủ lòng 雖 外 唭 𠹳 仍 冲 𪧚,tuy ngoài cười cợt nhưng trong giữ 朱 𫨩 𡬷 腋 貞 坚,cho hay tấc dạ trinh kiên 𥒥 鐄 㗂 㐌 凭 𥾽 情 春,đá vàng tiếng đã vững bền tình xuân 身 㛪 辰 分 㛪 𧷺,thân em thì phận em tròn 𬙞 浽 𠀧 沉 𠇍 渃 𡽫,bảy nổi ba chìm mấy nước non 𧋻 湼 黙 油 𢬣 几 攤,rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn 仍 㛪 刎 𡨸 𬌓 𢚸 𣘈,nhưng em vẫn giữ tấm lòng son 払 徐 欺 﨤 佳 人,chàng từ khi gặp giai nhân 𧡊 春 𨻫 仍 秦 銀 𢚸,thấy xuân luống những tần ngần lòng 𣌋 終 乍 𠬠 茄,sớm chung chạ một nhà 欺 𫗒 欺 於 欺 欺,khi ăn khi ở khi khi 朝 歴 事 清 騷,chiều lịch sự thanh tao 強 𥆾 眉 柳 桃 強 腰,càng nhìn mày liễu đào càng yêu 海 堂 皮 聀 春 霄,hải đường vừa giấc xuân tiêu 巫 払 拱 算 條 𩄲 𩅹,vu chàng cũng toan điều mây mưa 拮 𠳒 娘 㐌 呈 疎,cất lời nàng đã trình thưa 浪 牢 君 子 擬 渚 盡 詳,rằng sao quân tử nghĩ chưa tận tường 本 𠊛 文 脉 書 香,vốn người văn mạch thư hương 𢚸 月 涓 塘 史,lòng nguyệt quên đường sử 之 仍 役 春 情,chi những việc xuân tình 𦀊 紅 㐌 𥾾 𣈗 𩇢 群 𨱽,dây hồng đã buộc ngày xanh còn dài 文 𦊚 期 穷,văn bốn kì cùng 期 第 一 曰 兼 治,kì đệ nhất viết kiêm trị 士 夫 調 服 𠊛 咍 𡦂,sĩ phu đều phục người hay chữ 㐌 𢧚 堛 𡥵,đã nên bậc con 爫 朱 𤏣 英 才 㐌,làm cho tỏ anh tài đã 払 亘 飭 三 餘,chàng gắng sức tam dư 𡗶 空 負 几 讀 書 麻,trời không phụ kẻ độc thư mà 科 名 浽 業 茄,khoa danh nối nghiệp nhà 榜 鐄 耒 仕 𤒘 𭉩 夷,bảng vàng rồi sẽ đuốc vội gì 包 除 欺 旦 荣 𡚖,bao giờ khi đến vinh quy 闭 除 妾 𪾋 惜 之 買 払,bấy giờ thiếp dám tiếc chi mới chàng 払 𦖑 觧 每 唐,chàng nghe giải mọi đường 搊 固 𡃍 之 娘 呂 荣,so có kém chi nàng lã vinh 強 𢜠 几 𠽃 鷄 鳴,càng mừng kẻ giúp kê minh 𦖑 強 沛 用 情 朱 坚,nghe càng phải dụng tình cho kiên 𣌋 針 道 聖 䝨,sớm chăm đạo thánh hiền 恪 如 体 𡥵 船 渃 沙,khác như thể con thuyền nước sa 㐌 勾 如 切 如 磋,đã câu như thiết như tha 吏 勾 如 𤥨 如 磨 技 強,lại câu như trác như ma kĩ càng 堛 它 巨 文 章,bậc đà cự văn chương 加 功 𭓇 習 吏 強 才,gia công học tập lại càng tài 志 啉 漢 榜 宋 科,chí lăm hán bảng tống khoa 翁 自 欺 𡮈 固 志 改 革,ông từ khi nhỏ có chí cải cách 𢆥 辛 丑 翁 招 集 伴 同 志 謀 圖 局 反 対 政 治,năm tân sửu ông chiêu tập bạn đồng chí mưu đồ cuộc phản đối chính trị 爫 卷 琉 球 血 淚 書 𢭮 朱 各 朝 臣 穷 各 名 士 底 鼓 動 𢚸 愛,làm quyển lưu cầu huyết lệ thư gửi cho các triều thần cùng các danh sĩ để cổ động lòng ái 國 𧵑 人 民,quốc của nhân dân 𡢐 𫥨 北 圻 交 𨒣 𠇍 各 名 人 外 北 如 ：,sau ra bắc kỳ giao du với các danh nhân ngoài bắc như 具 督 定 宅 翁 秀 昌 耒 𨖲 𠇍 提 探 仍 不 得 志,cụ đốc định trạch ông tú xương rồi lên với đề thám nhưng bất đắc chí 如 抇 改 如,như nhặt cải như 認 徐 修 道 闭,nhịn từ tu đạo bấy 東 度 染 牟 秋 霜,đông độ nhuộm màu thu sương 仍 䝉 旦 隊 鏖 場,những mong đến đội ao trường 梗 花 上 苑 之 讓 朱 埃,cành hoa thượng uyển chi nhường cho ai 娘 徐 欺 𨀈 外,nàng từ khi bước ngoài 𡬷 𬓲 仍 𢖵 𠊛 情 鍾,tấc riêng những nhớ người tình chung 欺 店 冲 准 房,khi đêm trong chốn phòng 空 𪾋 挹 粉 空 𪾋 𢬗,không dám ấp phấn không dám dồi 𢆥 成 泰 次 𨑮 𧗱 中 圻 穷 𠇍 各 伴 ：,năm thành thái thứ mười về trung kì cùng với các bạn 南 盛 山 斗 秀 定 鄧 採 蘋 鄧 子 曾 拔 虎 蔭 涵 云 云,nam thịnh sơn đẩu tú định đặng thái tần đặng tử tăng bạt hổ ấm hàm vân vân 穷 𠇍 翁 具 道 組 織 党 革 𠇮,cùng với ông cụ đạo tổ chức đảng cách mạng 𣎃 𠬠 𢆥 甲 辰 𠫾 外 國,tháng một năm giáp thìn đi ngoại quốc 滥 𠊚 拯 固 德 共 才,làm người chẳng có đức cùng tài 𠫾 儗 調 𪰛 劔 歇 𠄩,đi nghỉ đều thì kém hết hai 險 旭 權 庄 突 吝,hiểm hóc quyền chăng đụt lặn 清 閑 案 矣 刁 帶,thanh nhàn án hãy đeo đai 易 咍 𦛌 𣷭 溇 𣴓,dễ hay ruột bể sâu cạn 坤 别 𢚸 𠊚 𬑵 𨱽,khôn biết lòng người vắn dài 事 世 𭁈 冷 埃 𠳨 旦,sự thế dữ lành ai hỏi đến 保 浪 翁 㐌 的 𠄩 𦖻,bảo rằng ông đã điếc hai tai 欺 𣈗 外 准 𫔮 階,khi ngày ngoài chốn nhàn giai 畧 辰 丙 𦎛 辰 丙 𤐝,lược thì biếng gương thì biếng soi 𫷜 𧷺 審 脱 迻 梭,năm tròn thấm thoát đưa thoi 夏 戈 秋 細 冬 耒 吏 春,hạ qua thu tới đông rồi lại xuân 隊 畨 𢖵 朱 陳,đòi phen nhớ châu trần 䋦 情 娘 買 賖 𧵆 咀 嘆,mối tình nàng mới xa gần thở than 隊 畨 𢖵 景 鄉,đòi phen nhớ cảnh hương 𢖵 茄 娘 拱 盘 桓 念 西,nhớ nhà nàng cũng bàn hoàn niềm tây 圭 𠊛 吝 呂 闭 𫢩,quê người lần lữa bấy nay 併 祝 㐌 侯 𣹓 冬,tính chốc đã hầu đầy đông 𪧚 雪 價 冲,giữ tuyết giá trong 賖 吹 别 固 信 𢚸 朱 庒,xa xôi biết có tin lòng cho chăng 情 𬓲 拯 𪾋 呐 䏻,tình riêng chẳng dám nói năng 𣎃 𣈗 𨻫 仍 𥊛 澄 槐,tháng ngày luống những trông chừng hoè 求 䝨 㐌 𧡊 詔,cầu hiền đã thấy chiếu 几 𧵆 納 卷 几 賖 𨕭 唐,kẻ gần nộp quyển kẻ xa lên đường 文 人 闹 𠽋 𦊚 方,văn nhân náo nức bốn phương 娘 卞 㪽 朱 払 試,nàng bèn sửa cho chàng thi 蹺 真 𠄩 𥒥 随,theo chân hai đứa tuỳ 旦 払 買 認 圍 場,đến chàng mới nhận vi trường 𠰘 吟 𢬣 討 卷 鐄,miệng ngâm tay thảo quyển vàng 几 輸 茟 𠊛 譲 喠 文,kẻ thua bút người nhường giọng văn 場 屋 𠀧 秋 枉 某 名,trường ốc ba thu uổng mỗ danh 拯 才 称 聀 先 生,chẳng tài xứng chức tiên sinh 勤 約 操 園 諸 子,cùn ước xáo vườn chư tử 船 𫵈 坤 都 𣷭 六 經,thuyền mọn khôn đua bể lục kinh 案 核 畑 𠄩 伴 𪧘,án cây đèn hai bạn cũ 梅 軒 竹 蔑 𢚸 清,mai hiên trúc một lòng thanh 吏 𢜠 元 氣 皮 盛,lại mừng nguyên khí vừa thịnh 群 忌 爲 咍 蔑 𡨸 丁,còn cậy vì hay một chữ đinh 㐌 𠇍 秋 尼 底 例 茹,đã mấy thu nay để lệ nhà 縁 芇 刁 等 庫 庒 赦,duyên nào đeo đẳng khó chăng tha 蔑 身 吝 橘 塘 科 目,một thân lẩn quất đường khoa mục 𠄩 𡨸 麻 役 國 家,hai chữ mơ việc quốc gia 才 劣 辣 饒 𢧚 劔 伴,tài liệt lạt nhiều nên kém bạn 𠊚 𤷱 痗 歇 福 群 些,người mòn mỏi hết phúc còn ta 君 親 渚 報 𢚸 更,quân thân chưa báo lòng canh 情 負 粓 𡗶 襖 吒,tình phụ cơm trời áo cha 襊 踈 䕯 𨢇 情 控,túi thơ bầu rượu xênh xang 挂 用 歆 𠇍 琰 塘,quẩy dụng hâm mấy dặm đường 臺 子 陵 高 秋 沫,đài tử lăng cao thu mát 𤿤 張 騫 珥 客 𢀨,bè trương khiên nhẹ khách sang 蟳 六 辱 船 頭 罢,tằm lúc nhúc thuyền đầu bãi 蠔 質 摳 離 㯲 檜 廊,hàu chất so le khóm cuối làng 吟 索 尚 䊷 工 課 意,ngâm sách thằng chài trong thuở ấy 㗂 朝 𠰺 泣 滄 浪,tiếng trào dậy khắp thương lang 𢀨 共 庫 𪽝 蒸 𡗶,sang cùng khó bởi chưng trời 吝 木 爫 之 朱 辱 唏,lặn mọc làm chi cho nhọc hơi 瀉 𢚸 清 味 耨 渃,tả lòng thanh vị núc nác 𡍋 坦 隘 𪽏 夢 葸,vun đất ải luống mồng tơi 勤 節 奇 恒 捻,cần tiết cả hằng nắm 忠 孝 念 初 馬 女 移,trung hiếu niềm xưa mựa nỡ dời 昆 𡥙 渚 嫌 双 曰 兀,con cháu chớ hiềm song viết ngặt 詩 書 實 意 寶 𠦳 𠁀,thi thư thực ấy báu ngàn đời 噴 珠 𠰹 玉 𠸌 旬,phun châu nhả ngọc đòi tuần 科 扲 弄 𨑮 分 固,khoa cầm lỏng mười phần có 俸 𧡊 㗂 𬬻 傳,bỗng thấy tiếng lô truyền 刘 平 㐌 題 𨕭 榜 鐄,lưu bình đã đề trên bảng vàng 席 捽 㤙 頒,tiệc rót ơn ban 𦹵 撑 𬮌 養 底 𢚸 仁,cỏ xanh cửa dưỡng để lòng nhân 竹 立 軒 梅 抉 俗 塵,trúc rợp hiên mai quét tục trần 業 𪧘 詩 疎 恒 蔑 職,nghiệp cũ thi thư hằng một chức 縁 初 香 火 象 𠀧 身,duyên xưa hương hoả tượng ba thân 顔 淵 渃 貯 瓢 群 月,nhan uyên nước chứa bầu còn nguyệt 杜 甫 詩 𢧚 筆 固 神,đỗ phủ thơ nên bút có thần 女 君 親 渚 報 特,nợ quân thân chưa báo được 鞋 花 群 𥾽 琰 青 雲,hài hoa còn bợn dặm thanh vân 𠯪 嗷 香 桂 湯 𩄲,ngọt ngào hương quế thang mây 會 𬙽 亇 渃 森 圍,hội lành cá nước xum vầy 補 功 畑 册 闭 𫢩 文 房,bõ công đèn sách bấy nay văn phòng 娘 𦖑 信 拱 𢜠 𢚸,nàng nghe tin cũng mừng lòng 妥 情 餒 伴 𫯳 闭,thoả tình nuôi bạn chồng bấy 想 𠳒 𡽫 審 渃 溇,tưởng lời non thẳm nước sâu 仍 𢖵 対 愁 𢚸 圭,những nhớ đổi sầu lòng quê 情 𬓲 ㇴ 皮 皮,tình riêng riêng bề bề 倍 𢜠 娘 吏 𧗱 圭 鄉,vội mừng nàng lại về quê hương 𧡊 信 楊 禮 倍 鐄,thấy tin dương lễ vội vàng 差 𠊛 迍 逴 娘 冲,sai người đón rước nàng trong 情 初 𧡊 𢝙 𢚸,tình xưa thấy vui lòng 𨖅 潮 卅 廣 東 於 𠇍 刘 永 福,sang chiều châu quảng đông ở với lưu vĩnh phúc 喻 𠊛 越 南 於 边 艚 爫 𠬠 党,rủ người việt nam ở bên tàu làm một đảng 特 𠃣 吏 𨖅 日 本 結 交 𠇍 梁 啟 超 （ 号 飲 水 ） 穷 各 𠊛 艚 𠊛 日,được ít lại sang nhật bản kết giao với lương khải siêu hiệu ẩm thuỷ cùng các người tàu người nhật 𢆥 𠬠 𠦳 𤾓 零 阻 𧗱 艚 迍 翁 強 邸 𨖅 日 立 㑹 維 新,năm một nghìn trăm linh trở về tàu đón ông cường để sang nhật lập hội duy tân 鼔 動 捐 銭 南 𦓡 勸 喻 伴 少 年 𠫾 𨒣 学,cổ động quyên tiền nam mà khuyên nhủ bạn thiếu niên đi du học 𢆥 𠬠 𠦳 𤾓 被 𠊛 日 驅 逐 沛 𧗱 艚,năm một nghìn trăm bị người nhật khu trục phải về tàu 穷 𠊛 艚 組 𦃎 㑹 越 南 光 復,cùng người tàu tổ chức hội việt nam quang phục 𢆥 𠬠 𠦳 𤾓 𨑮 𠬠 𨖅 暹 羅,năm một nghìn trăm mười một sang xiêm la 耒 吏 𨖅 德 𨖅 俄,rồi lại sang đức sang nga 𢆥 𠬠 𠦳 𤾓 𨑮 為 固 仍 𠊛 暴 動 称 朱,năm một nghìn trăm mười vì có những người bạo động xưng cho 被 座 案 𫽅 罪 処 死 永,bị toà án khép tội xử tử vắng 𣎃 𬙞 𢆥 𠬠 𠦳 𤾓 𠄩 𠄻 被 扒 於 艚,tháng bảy năm một nghìn trăm hai lăm bị bắt ở tàu 𣈗 𠄩 𨑮 𣎃 𠬠 西,ngày hai mươi tháng một tây 会 同 提 刑 結 案 苦 差 終 身,hội đồng đề hình kết án khổ sai chung thân 𣈗 𠄩,ngày hai 𨑮 𦊚 𣎃 腊 西,mươi bốn tháng chạp tây 特 官 全 權 𫥨 令 㤙 赦,được quan toàn quyền ra lệnh ân xá 欺 於 外 國 固 曰 报 吧 爫 册,khi ở ngoại quốc có viết báo và làm sách 仍 册 固 卷 餘 九 年 所 持 之 主 𡅳 同 胞 補 罕 𡓃 武 力,những sách có quyển dư cửu niên sở được chi chủ khuyên đồng bào bỏ hẳn lối vũ lực 蹺 𦎛 亞 拉 伯 吧 非 律 津 故 飭 学 行 底 𨖲 塘 文 明 辰 𠊛 法 仕 朱 自 治,theo gương á lạp bá và phi luật tân cố sức học hành để lên đường văn minh thì người pháp sẽ cho tự trị 卷 創 造 少 年 南 越 之 方 法 固 呐 仍 調 進 歩 𦓡 政 府 法 㐌 𨢟 朱 渃 南,quyển sáng tạo thiếu niên nam việt chi phương pháp có nói những điều tiến bộ mà chính phủ pháp đã gây cho nước nam 吏 固 曰 卷 法 越 提 𢹂 政 見 書,lại có viết quyển pháp việt đề huề chính kiến thư 記 獨 醒 子 𦓡 册 恪 女,kí độc tỉnh tử mà sách khác nữa 𡢐 欺 㑹 同 提 刑 処 罰 翁 苦 差 終 身,sau khi hội đồng đề hình xử phạt ông khổ sai chung thân 國 民 故 飭 運 動 朱 翁 特 他,quốc dân cố sức vận động cho ông được tha 𣈗 𠄩 𨑮 𣎃 𠬠 西,ngày hai mươi tháng một tây 翁 会 長 会 中 圻 相 済 固 𢭮 朱 官 全 權 𠬠 幅 電 信,ông hội trưởng hội trung kì tương tế có gửi cho quan toàn quyền một bức điện tín 吀 𧍋 下 顧 𦤾 翁 潘 𠊛 中 圻 當 沛 𮥷,xin ngài hạ cố đến ông phan người trung kì đang phải nạn 𦤾 𣈗 𨑮 𣎃 𠬠 西,đến ngày mươi tháng một tây 㑹 㜥 接 特 電 信 官 全 權 者 𠳒 如 𡢐 尼,hội mái tiếp được điện tín quan toàn quyền trả lời như sau này 官 全 權 東 法 答 吏 翁 黃 進 講 会 長 会 中 圻 相 済,quan toàn quyền đông pháp đáp lại ông hoàng tiến giảng hội trưởng hội trung kì tương tế 本 聀 通 报 朱 𠄩 状 師 辨 𫉚 𧗱 役 潘 佩 珠 别 浪 意 本 聀 定 欺 𫥨 河 内 仕 扒 頭 察 吏 糊 初 私,bản chức thông báo cho hai trạng sư biện hộ về việc phan bội châu biết rằng ý bản chức định khi ra hà nội sẽ bắt đầu xét lại hồ sơ tư 𢬣 准 樓 紅 寒 暄,tay chốn lầu hồng hàn huyên 娘 浪 㐌 𠳒 願,nàng rằng đã lời nguyền 𪾋 醝 情 伴 麻 悁 払,dám say tình bạn mà quên chàng 秋 𧜖 𫋻 他 鄉,thu chăn gối tha hương 𠄼 更 妾 仍 𢠩 忙 奇 𠄼,năm canh thiếp những mơ màng cả năm 北 南 堆 我 賖 侵,bắc nam đôi ngả xa xăm 愁 𬓲 似 𣷭 𢢇,sầu riêng tựa bể tủi 管 包 派 粉 𤁕 𣘈,quản bao phai phấn nhạt son 𢬇 朱 特 𣃱 𧷺 爱 㤙,giữ cho được vuông tròn ái ân 矇 朱 旦 㑹 竜 雲,mong cho đến hội long vân 朱 𠊛 占 榜 春 麻 𧗱,cho người chiếm bảng xuân mà về 悲 除 㐌 院 每 皮,bây giờ đã vẹn mọi bề 払 群 𢖵 交 誓 𫨩 空,chàng còn nhớ giao thề hay không 𫷜 㤕 㧅 蓬,năm chút đeo bòng 綱 常 𠄩 𡦂 妾 空 𪾋 移,cương thường hai chữ thiếp không dám rời 払 油 拯 固 信 𠳒,chàng dù chẳng có tin lời 𪾋 吀 固 𩃳 𡗶 証 明,dám xin có bóng trời chứng minh 払 浪 胣 仍 丁 寧,chàng rằng dạ những đinh ninh 㤙 葛 為 情 芝 𬞕,ơn cát vì tình chi lan 闭 𢖵 客 紅 顔,bấy nhớ khách hồng nhan 别 包 𥐆 咀 𨱽 嘆 亊 𢚸,biết bao vắn thở dài than sự lòng 身 閑 油 細 油 𨙝,thân nhàn dầu tới dầu lui 輸 特 朋 棊 埃 几 堆,thua được bằng cờ ai kẻ đôi 伴 𪧘 少 畑 免,bạn cũ thiếu đèn lẫn 性 涓 庄 劒 竹 共 梅,tính quen chăng kiếm trúc cùng mai 𦓿 𢶢 雪 吟 隊 景,cày chống tuyết ngâm đòi cảnh 掬 制 春 泣 每 頽,cuốc chơi xuân khắp mọi đồi 昆 𡥙 馬 嫌 双 曰 賤,con cháu mựa hiềm song viết tiện 𠦳 頭 柑 橘 意 羅 碎,nghìn đầu cam quýt ấy là tôi 斜 陽 俸 我 課 紅 樓,tà dương bóng ngả thuở hồng lâu 世 界 冬 𢧚 玉 蔑 瓢,thế giới đông nên ngọc một bầu 雪 朔 撩 核 點 粉,tuyết sóc treo cây điểm phấn 晷 東 豸 月 印 鈎,quỹ đông dãi nguyệt in câu 𤌋 沉 水 國 涓 滂,khói chìm thủy quốc quyên phẳng 鴈 篆 虛 空 偷,nhạn triện hư không thâu 船 𫵈 群 掉 拯 肯 杜,thuyền mọn còn chèo chăng khứng đỗ 𡗶 班 最 約 𧗱,trời ban tối ước về 朱 𡬷 胣 始 终,cho tấc dạ thuỷ chung 肝 鐄 𥒥 𥾽 𢚸 鉄 𣘈,gan vàng đá bền lòng sắt son 章 䑓 隔 阻 渃 𡽫,chương đài cách trở nước non 埃 𫨩 𣘃 栁 駭 群 梗 春,ai hay cây liễu hãy còn cành xuân 㤙 𢚸 别 之 吀,ơn lòng biết chi xin 強 夭 為 強 親 為 情,càng yêu vì càng thân vì tình 払 強 醝 𬌓 𢚸 貞,chàng càng say tấm lòng trinh 縁 初 香 焒 生 強 燶,duyên xưa hương lửa sinh càng nồng 店 春 𤏣 篭,đêm xuân tỏ lồng 局 𢝙 吏 捽 同 交 歡,cuộc vui lại rót đồng giao hoan 娘 徐 𧗱 准 房 鵉,nàng từ về chốn phòng loan 集,tập 本 聀 拱 矇 浪 役 𡢐 欺 察 吏 仕 爫 朱 本 聀 固 体 𥙩 丐 制 度 寛 洪 𦓡 答 吏 𢚸 信 𢚁 𧵑 民 眾 越 南 対 𠇍 本 聀,bản chức cũng mong rằng việc sau khi xét lại sẽ làm cho bản chức có thể lấy cái chế độ khoan hồng mà đáp lại lòng tin cậy của dân chúng việt nam đối với bản chức 皮 𦒹 餘 糁 𫡦 秋,vừa sáu dư tám chín thu 𦝄 䏧 相,lưng da tướng 林 泉 清 永 伴 巢 許,lâm tuyền thanh vắng bạn sào hứa 礼 楽 閑 制 道 孔 周,lễ nhạc nhàn chơi đạo khổng chu 鉢 粓 叉 如 恩 社 稷,bát cơm xoa nhờ ơn xã tắc 間 𦫼 𦹵 隊 唐 虞,gian lều cỏ đội đường ngu 絲 豪 庄 固 填 恩 主,tơ hào chẳng có đề ơn chúa 𠰺 廊 溋 𠇍 士 儒,dạy láng giềng mấy sĩ nhu 自 欺 本 聀 𪦲 𦤾 処,từ khi bản chức mới đến xứ 𣋚 夢 𠄼 𣎃 腊 西,hôm mùng năm tháng chạp tây 官 全 權 細 河 内,quan toàn quyền tới hà nội 欺 𦤾 頭 庯 嘉 隆 辰 固 𠬠 伴 生 員 各 場 高 冬 𦤾 𦊚 𨑮 𠊛,khi đến đầu phố gia long thì có một bọn sinh viên các trường cao đông đến bốn mươi người 同 声 祝 𢜠 官 全 權 吧 㨢 高 𠬠 幅 𦃿 曰 寔 蘇 仍 𡦂 尼,đồng thanh chúc mừng quan toàn quyền và nâng cao một bức vải viết thật to những chữ này 翁 噅 𠊛 党 社 長 壽 吀 救 怒 朱 翁 潘 佩 珠 補 丐 政 策 属 地 抑 制 𠫾,ông va người đảng xã trưởng thọ xin cứu nhờ cho ông phan bội châu bỏ cái chính sách thuộc địa ức chế đi 曰 朋 𡦂 西 仍 低 譯 𫥨 囯 語 如 𡢐 尼,viết bằng chữ tây nhưng để thích là quốc ngữ như sau này 𠫾 𠬠 觥 女 𦤾 頭 庯 場 銭 吏 固 𠬠 伴 生 員 𦤾 欣 𨑮 𠊛,đi một quãng nữa đến đầu phố tràng tiền lại có một bọn sinh viên đến hơn mươi người 拱 嵩 𨖲 𠬠 幅 𦃿 曰 仍 𠳒 祝 頌 官 全 權,cũng tung lên một bức vải viết những lời chúc tụng quan toàn quyền 吧 吀 𧍋 審 吏 丐 案 翁 潘 𦓡 朱 翁 特 案,và xin ngài thẩm lại cái án ông phan mà cho ông được án 群 如 女,còn như nữa 調 生 員 場 高 𢺹 𫥨 底 請 求 𠇍 調 的 當 妬,đều sinh viên trường cao chia ra để thỉnh cầu mấy điều đích đáng đó 官 全 權 𠫾 戈 仍 生 員,quan toàn quyền đi qua những sinh viên 𦖑 㗂 嵩 呼 辰 𧍋 調 拮 𢃱 嘲 吧 拁 𢬣 仕 捤 如 意 保 𧍋 㐌 曉 透 朱 耒,nghe tiếng tung hô thì ngài đều cất mũ chào và giơ tay sẽ vẫy như ý bảo ngài đã hiểu thấu cho rồi 欺 各 員 学 生 祝 頌 𢝙 辰 翁 主 报 鳴 固 蛰 特 𠇍 丐 影,khi các viên học sinh chúc tụng vui thì ông chủ báo minh có chụp được mấy cái ảnh 翁 吏 𦤾 扒 𢬣 𠇍 翁 学 生 𦓡 𤍊 𠳒 𠸦 𬢱,ông lại đến bắt tay với ông học sinh mà tỏ lời khen ngợi 功 役 𧵑 各 翁 爫 耒 拱 固 成 效,công việc của các ông làm rồi cũng có thành hiệu 欺 車 官 全 權 𦤾 頭 庯 𪦲,khi xe quan toàn quyền đến đầu phố mới 吏 固 伴 澄 𤾓 跪 於 𫡉 塘 底 𫠿 𠬠 幅 書 吀 他 罪 朱 翁 潘,lại có bọn chừng trăm quỳ ở giữa đường để dâng một bức thư xin tha tội cho ông phan 頭 固 𠬠 具 㐌 𬙞 𨑮 𢆫 頭 𩯀 白 菲,đầu có một cụ đã bảy mươi tuổi đầu tóc bạc phơ 幅 書 𧵑 各 𫠿 𨖲 官 全 權 𠳒 𨤰 窒 感 動,bức thư của các dâng lên quan toàn quyền lời lẽ rất cảm động 在 河 内 𣋚 女 学 生 場 高 等 師 範 𨖲 謁 見 全 權 固 吀 㤙 赦 朱 翁 潘,tại hà nội hôm nữ học sinh trường cao đẳng sư phạm lên yết kiến toàn quyền có xin ân xá cho ông phan 在 京 都 化 場 女 学 同,tại kinh đô huế trường nữ học đồng 各 姑 教 穷 女 生 同 𢚸 𢭮 電 信 𫥨 府 全 權 吀 㤙 赦 朱 翁 潘,các cô giáo cùng nữ sinh đồng lòng gửi điện tín ra phủ toàn quyền xin ân xá cho ông phan 聖 説 𩅹 春 㙮 𠃅,thánh thót mưa xuân đắp mái 𫗂 東 噲 客 𢖵 𠊚 賖,gió đông gọi khách nhớ người xa 𣷭 潺 淶 𣼽 潮 𨖲 𬺗,bể sàn lai láng triều lên xuống 催 對 畑 𣅙 吏 𥋴 花,thôi đối đèn khuya lại ngắm hoa 𥋴 朶 花 春 共 嘺 𠊛,ngắm đoá hoa xuân cũng ghẹo người 𠊚 愁 沕 没 牟 鮮,người sầu vẫn một màu tươi 花 鮮 如 樣 花 唭 客,hoa tươi như dáng hoa cười khách 唭 客 𫳵 𦓡 春 庒 𢝙,cười khách sao mà xuân chẳng vui 客 保 朱 花 特 别 詳,khách bảo cho hoa được biết tường 丈 夫 坤 𨤰 𥠭 𠊚 常,trượng phu khôn lẽ giống người thường 共 饒 㐌 𥘀 𠳒 𡽫 著,cùng nhau đã nặng lời non nước 賖 伴 同 心 丕 沛 傷,xa bạn đồng tâm vậy phải thương 㦖 細 共 埃 𤋵 𬌓 𢚸,muốn tới cùng ai giãi tấm lòng 愁 𥢆 㐌 𫽻 𫽻 朱 衝,sầu riêng đã gỡ gỡ cho xong 春 𠫾 春 吏 無 穷 盡,xuân đi xuân lại vô cùng tận 固 𨤰 些 兜 𢹇 買 𨦩,có lẽ ta đâu mắc mãi vòng 扒 䂨 埃 些 祝 𠇍 𠳒,bắt chước ai ta chúc mấy lời 祝 朱 泣 奇 𥪝 𠁀,chúc cho khắp cả trong đời 𤤰 官 士 庶 𠊚 渃,vua quan sĩ thứ người nước 𫳵 特 朱 𫥨 丐 𥠭 𠊚,sao được cho ra cái giống người 扒 䂨 埃 些 祝 𠇍 𠳒,bắt chước ai ta chúc mấy lời 祝 朱 𩔖 産 於 𥪝 𠁀,chúc cho loài sản ở trong đời 𤤰 官 士 庶 𠊚 泣 渃,vua quan sĩ thứ người khắp nước 据 㩀 𫳵 𫥨 丐 𥠭 𠊚,cư xử sao ra cái giống người 春 𨖅 耒 帝 姉 㛪 喂,xuân sang rồi đấy chị em ơi 㩥 𢯢 制 春 嘺 女 壞,sắm sửa chơi xuân kẻo nữa hoài 𠃩 逐 韶 光 固 𠇍,chín chục thiều quang có mấy 箕 𥉫 𡥵 燕 奴 迻 梭,kìa trông con én nó đưa thoi 𦰟 畑 𣛟 冊 𫯳,ngọn đèn xanh sách chồng 唭 春 花 𧺀 𠬠 𠄽,cười xuân hoa thắm một vài 挈 包 意 味 包 情 思,xiết bao ý vị bao tình tứ 吟 讀 輸 𣎀 𩃳 红,ngâm đọc thâu đêm bóng hồng 𠊚 賞 春 些 固 𨤰 空,người thưởng xuân ta có nhẽ không 園 春 些 𢲨 𠄽,vườn xuân ta hái vài 抌 𧗱 書 院 边 𫯳 冊,đem về thư viện bên chồng sách 漢 𠼯 唭 春 買 化 工,hớn hở cười xuân với hoá công 𣌋 冲 悵 外 幔 徔 容,sớm trong trướng ngoài màn thong dong 欺 𫗃 沫 欺 𦝄 冲,khi gió mát khi trăng trong 欺 牟 雪 欺 花 鐄,khi màu tuyết khi hoa vàng 欺 欺 官 弹,khi khi quan đàn 欺 勾 詩 聖 欺 盘 棋 仙,khi câu thơ thánh khi bàn cờ tiên 東 桃 西 桞 鮮 研,đông đào tây liễu tiên nghiên 春 𬞕 秋 菊 團 圓 𠬠,xuân lan thu cúc đoàn viên một 唱 随 𢧚 道 室 家,xướng tuỳ nên đạo thất gia 陳 朱 意 買 陳 朱,trần châu ấy mới trần châu 娘 辰 院 𡦂 徔 夫,nàng thì vẹn chữ tòng phu 浽 払 刘 易 别 麻 盘,nuôi chàng lưu dễ biết mà bàn 徐 𣈗 占 特 榜 鐄,từ ngày chiếm được bảng vàng 荣 𡚖 𧗱 拯 别 娘 𠫾,vinh quy về chẳng biết nàng đi 払 強 想 𢖵 強 愁,chàng càng tưởng nhớ càng sầu 払 強 擬 旦 頭 強 傷,chàng càng nghĩ đến đầu càng thương 𢖵 𣈗 舘 迎 香,nhớ ngày quán nghinh hương 詩 題 皮 断 﨤 娘 占 詩,thơ đề vừa đoạn gặp nàng xem thơ 𠬠 𠄩 拫 抪 𩯀 絲,một hai gắn bó tóc tơ 呐 䏻 思 朗 盧 風 情,nói năng tử lẳng lơ phong tình 埃 𫨩 𡬷 胣 坚 貞,ai hay tấc dạ kiên trinh 秋 𢖵 𢚁 功 程 别 包,thu nhớ cậy công trình biết bao 仍 所 電 报 𪧚 吏 空 𢭮 𠫾,nhưng sở điện báo giữ lại không gửi đi 𡢐 官 𠳨 䀡 埃 提 唱 𫥨 役,sau qúan hỏi xem ai đề xướng ra việc 辰 只 除 督 𫥨 群 自 姑 敎 𦤾 学 路 調 認 奇,thì chỉ trừ đốc ra còn từ cô giáo đến học trò đều nhận cả 𦤾 仍 姑 𪦲 𨑮 𢆫 拱 拁 𢬣 認 固 預 役,đến những cô mới mười tuổi cũng giơ tay nhận có dự việc 囯 民 対 𠇍 翁 潘 辰 如,quốc dân đối với ông phan thì như 𦓡 吏 固 仍 仉 忍 心 爫 調 低 賎 如 𠬠 排 𧵑 翁 断 腸 登 报 鳴 譯 如 𡢐,mà lại có những kẻ nhẫn tâm làm điều đê tiện như một bài của ông đoạn tràng đăng báo minh thích như sau 𣈗,ngày 係 埃 反 𤤰 即 辰 沛 誅 夷 三 族,hễ ai phản vua tức thì phải tru di tam tộc 双 𢘾 自 𣈗 官 西 𨖅 保 𫉚 𦤾 𣉹,song nhờ từ ngày quan tây sang bảo hộ đến giờ 辰 朱 亊 爫 絶 嗣 𠊛 些 如 𬨨 吧 不 仁 低 空 補 丐 𦓡 俗 即 債 𠇍 調 約,thì cho sự làm tuyệt tự người ta như quá và bất nhân để không bỏ cái mà tục tức trái với điều ước 讀 者 群 𢖵 𠳒 官 沙 露 吧 𠬠 排 官 全 權 呐 保 公 眾 浪 ：,độc giả còn nhớ lời quan sa lộ ba một bởi quan toàn quyền nói bảo công chúng rằng ＂ 茹 渃 保 𫉚 勤 一 空 犯 𦤾 風 俗 例 律 𧵑 民 本 処 帝 ＂, nhà nước bảo hộ cần nhất không phạm đến phong tục lệ luật của dân bản xứ đấy 各 茹 該 治 拠 世 𦓡 承 行 令 𨕭,các nhà cai trị cứ thế mà thừa hành lệnh trên 𫢩 碎 吀 計 底 讀 者 别 丐 政 策 保 存 㐌 窖 施 行 𫥨,nay tôi xin kể để độc giả biết cái chính sách bảo tồn đã khéo thi hành ra 扒 翁 潘 佩 珠 特 𨑮 𣈗 辰 員 知 縣 南 𣐙 縣 所 在 翁 潘 欽 稔 𦤾 奏 官 使 浪 ：,bắt ông phan bội châu được mười ngày thì viên tri huyện nam đàn huyện sở tại ông phan khúm núm đến tâu quan sứ rằng 𫢩 老 潘 佩 珠 㐌 被 扒 吀 官 𢀲 朱 扒 奇 𠇍 𠊛 𡥵 𧵑 漢 𠫾,nay lão phan bội châu đã bị bắt xin quan lớn cho bắt cả mấy người con của hắn đi 埃 拱 别 官 使 𠊛 公 明 知 𧥾 𧍋 𫽄 䁛 𠳒 呐 無 理 𧵑 仉 碎 伵 𧍋,ai cũng biết quan sứ người công minh tri thức ngài chẳng coi lời nói vô lí của kẻ tôi tớ ngài 双 買 𡢐 員 知 縣 聀 浪 𠇮 仕 固 功 蘇 𧡊 官 两 慮 辰 頭 腮 呢 嫩 女 浪 ：,song mãi sau viên tri huyện chắc rằng mình sẽ có công to thấy quan lưỡng lự thì đầu tai nỉ non nữa rằng ＂ 𥛉 翁 𢀲 空 朱 扒 眾 奴 辰 眾 𡥵 𠲖 𡢐 翁 𢀲 𢪀 吏 辰 㐌 𬨨 耒 吒 眾 奴 當 黙 䋥 𡗶 ＂, lạy ông lớn không cho bắt chúng nó thì chúng con e sau ông lớn nghĩ lại thì đã quá rồi cha chúng nó đang mắc lưới trời 庵 高 庵 𥰊 達 隊 層,am cao am thấp đặt đòi tầng 泣 輕 𠀧 阻 吏 平,khấp khểnh ba trở lại bằng 抉 竹 𨀈 戈 𢚸 𤂬,quét trúc bước qua lòng suối 賞 梅 𧗱 踏 俸 𦝄,thưởng mai về đạp bóng trăng 枌 榆 了 鳥 傷 圭 𪧘,phần du lẽo đẽo thương quê cũ 松 菊 逋 持 汝 役 恒,tùng cúc bù trì nhớ việc hằng 蔑 丿 清 閑 工 課 意,một phút thanh nhàn trong thuở ấy 千 金 約 対 特 咍 庄,thiên kim ước đổi được hay chăng ＂ 别 𡢐 尼 眾 奴 炙 迍 𫥨 外 囯 縱 橫 𦓡 継 業 吒 𤾓 𠦳 𥛉 官 𢀲 吀 𧍋 𪽋 心 ＂, biết sau này chúng nó chả đón ra ngoại quốc tung hoành mà kế nghiệp cha trăm nghìn lạy quan lớn xin ngài ưu tâm 貪 閑 另 典 江 山,tham nhàn lánh đến giang san 𣈜 永 袩 制 蔑,ngày vắng xem chơi một 庵 葉 𪀄 呌 花 侈 動,am rợp chim kêu hoa xảy động 窻 香 羡 𤌋 初 殘,song hương tạn khói sơ tàn 湄 秋 𠀧 塘 菊,mưa thu ba đường cúc 春 迻 蔑 𪽏 蘭,xuân đưa một luống lan 隐 奇 路 之 城 市 女,ẩn cả lọ chi thành thị nữa 芇 羅 拯 坦 茹 官,nào là chẳng đất nhà quan 寔 固 利 害 朱 茹 渃 大 法 𡗋,thật có lợi hại cho nhà nước đại pháp lắm 禀 翁 𢀲 边 法 拱 如 边 安 南 眾 𡥵 固 勾 浪 ：,bẩm ông lớn bên pháp cũng như bên an nam chúng con có câu rằng ＂ 蒌 蝼 吒 𡥵 ＂, rau sâu cha con 吀 翁 𢀲 畑 𡗶 炤 依 𠳒 眾 𡥵 及 悲 𣉹 𦓡 除 截 偻 逆 𠫾,xin ông lớn đèn trời chiếu y lời chúng con gấp bây giờ mà trừ tiệt lũ nghịch đi 呐 買 官 使 沛 轉 𢚸,nói mãi quan sứ phải chuyển lòng 讀 者 察 䀡 𡥵 𠊛 𧡊 呐 了 㐌 固 効 果 辰 花 𢬣 𦬑 𪖫 𦓡 唭 嗆 𠳗 𠰘 𠽌 𦤾 芒 腮,độc giả xét xem con người thấy nói liệu đã có hiệu quả thì hoa tay nở mũi mà cười sằng sặc miệng ngoác đến mang tai 滄 浪 𠇍 坎 蔑 船 鈎,thương lang mấy khảm một thuyền câu 景 邏 店 清 興 𪽝,cảnh lạ đêm thanh hứng bởi 月 木 頭 𡽫 鯨 唯 㗂,nguyệt mọc đầu non kình dõi tiếng 𤌋 散 𩈘 渃 空 樓,khói tan mặt nước không lầu 扛 山 淡 特 圖 𠄩 幅,giang sơn dạm được đồ hai bức 世 界 冬 𢧚 玉 蔑 䕯,thế giới đông nên ngọc một bầu 些 乙 𢚸 明 文 正 女,ta ắt lòng mừng văn chính nữa 盃 初 庄 管 刁 歐,vui xưa chẳng quản đeo âu 聀 浪 節 西 𦤾 低 𠃣 𫥨 拱 特 刀 𥘀 北 斗 佩 星,chắc rằng tết tây đến để ít ra cũng được đeo nặng bắc đẩu bội tinh 立 即 固 札 𧗱 廊 飭 正 縂 里 長 耆 𦤾 扒 𠄩 舅 𡥵 翁 潘 𨖲 縣,lập tức có trát về làng sức chánh tổng lí trưởng kì đến bắt hai cậu con ông phan lên huyện 裊 固 咹 𪰛 固 慮,nẻo có ăn thì có lo 庄 朋 掑 哎 孚 ㇴ,chẳng bằng cài ngáy pho pho 𣈜 閑 𩦓 卷 䀡 周 易,ngày nhàn mở quyển xem chu dịch 店 永 尋 梅 伴 老 逋,đêm vắng tìm mai bạn lão bô 㐌 别 權 饒 險 旭,đã biết quyền nhiều hiểm hóc 朱 咍 塘 利 拯 觥 觚,cho hay đường lợi cực quanh co 從 尼 谷 特 皮 欣 舌,tuồng ni cốc được bề hơn thiệt 渚 易 平 埃 旦 買 都,chưa dễ bằng ai đắn với đo 𫽄 呐 𫽄 查 拠 送 𪾋 𠇍 𩛷 耒 解 省,chẳng nói chẳng tra cứ tống giam mấy bữa rồi giải tỉnh 𡢐 𧡊 各 舅 䝨 伶 别 身 分 空 㖡 之,sau thấy các cậu hiền lành biết thân phận không trả gì 吏 因 省 少 仉 侯 下 辰 員 縂 督 吀 用 舅 英 撅 茹 傷 群 舅 㛪 辰 扒 𠫾 附 載 車 烏 蘇,lại nhân tỉnh thiếu kẻ hầu hạ tthì viên tổng đốc xin dùng cậu anh quét nhà thương còn cậu em thì bắt đi phụ tải xe ô tô 耒 悲 𣉹 辰 扒 爫 柴 伵 朱 𠇍 注 陪 行 粓 西,rồi bây giờ thì bắt làm thầy tớ cho mấy chú bồi hàng cơm tây 民 安 南 𧡊 事 残 忍 如 埃 空 𤴬 𢚸 𢴑 𦛌 眾 碎 保 𤑟 朱 公 眾 别,dân an nam thấy sự tàn nhẫn như ai không đau lòng dứt ruột chúng tôi bảo rõ cho công chúng biết 吧 試 𠳨 𡥵 丐,và thử hỏi con cái 翁 潘 佩 珠 固 罪 情 夷 𦓡 沛 𫼳 苦 辱 如,ông phan bội châu có tội tình gì mà phải mang khổ nhục như 丕 辰 空 沛 翁 潘 欺 出 外 㐌 𡞕 辞 𡥵 耒 啊,vậy thì không phải ông phan khi xuất ngoại đã vợ từ con rồi à 抑 刼 堆 永 吒 𦓡 無 罪 如 寔 𠍦 𬨨 寔 低 末 𬨨,ức hiếp đôi vắng cha mà vô tội như thật hèn quá thật đê mạt quá 茹 渃 群 𢜝 之 𠎪 𣌋 㐌 離 吒 於 茹 𠇍 媄 闭 𫢩 辰 群 漸 染 牢 及 丐 主 𧵑 吒 𦓡 别 塘 革 𠇮,nhà nước còn sợ gì lũ sớm đã lìa cha ở nhà với mẹ bấy nay thì còn tiêm nhiễm sao gặp cái chủ của cha mà biết đường cách mạng 役 員 知 縣 唿 扒 𠄩 𡥵 翁 潘 如 𠊛 越 南 埃 固 心 罕 沛 朱 員 空 沛 𠊛 越 南 女,việc viên tri huyện hốt bắt hai con ông phan như người việt nam ai có tâm hẳn phải cho viên không phải người việt nam nữa 民 眾 碎 𬇚 約 浪 排 仕 透 𦤾 官 全 權,dân chúng tôi ao ước rằng bài sẽ thấu đến quan toàn quyền 𧍋 𫥨 㤙 救 𢵼 朱 𠄩 𡥵 翁 潘 脱 𫒥 奴 隸,ngài ra ơn cứu vớt cho hai con ông phan thoát vòng nô lệ 敬 呈 官 全 權 透 朱,kính trình quan toàn quyền thấu cho 爫 𢧚 價 重 名 髙,làm nên giá trọng danh cao 荣 銀 笏 緑 袍 𪽝 埃,vang ngân hốt lục bào bởi ai 𠫾 麻 拯 𤏣 排,đi mà chẳng tỏ bày 亊 情 尼 别 𠳨 埃 朱 詳,sự tình này biết hỏi ai cho tường 縁 窖 𫒂 𢬥,duyên khéo nhẽ dang 𨔍 如 董 永 﨤 娘 仙 姬,lạ như đổng vĩnh gặp nàng tiên cơ 𣋚 𣈕 𨻫 仍 堇 魚,hôm mai luống những ngẩn ngơ 䋦 相 思 别 包 除 衝,mối tương tư biết bao giờ xong 餒 𬓲 競 ㇴ 边 𢚸,nỗi riêng cành cạnh bên lòng 吏 群 責 浽 同 𥦗 薄 情,lại còn trách nỗi đồng song bạc tình 𫢩 𢜠 珥 𨀈 𩄲 𩇢,nay mừng nhẹ bước mây xanh 吏 𨖅 制 底 䀡 情 𡢐,lại sang chơi để xem tình sau 買 傳 懺 軍 侯,mấy truyền sắm quân hầu 習 耀 網 架 𨇒 毛 𨕭 唐,tập dìu võng giá ruổi mau trên đường 伵 柴 皮 細 外 墻,tớ thầy vừa tới ngoài đường 楊 公 𥋷 𧡊 倍 鐄 𨀈,dương công nhác thấy vội vàng bước 𢬣 連 逴 茹,tay liền rước nhà 𪾋 吀 𠶆 博 新 科 連 𡎢,dám xin mời bác tân khoa liền ngồi 辰 倘 典 吏 衙,thì thẳng đến lại nha 𣅶 𠓨 謁 礼 𣅶 𦋦 開 詞,lúc vào yết lễ lúc ra khai tờ 浪 碎 执 政 典 除,rằng tôi chấp chính đến giờ 包 饒 功 料 𣈘 𣈗,bao nhiêu công liệu đêm ngày 没 𢚸 公 正 討 𬆄,một lòng công chính thảo ngay 麻 埃 誣 呌 役 尼 朱 碎,mà ai vu kiện việc này cho tôi 髙 明 吀 𤍊 畑 𡗶,cao minh xin tỏ đèn trời 查 𠊛 誣 告 𠳨 𠊛 冤 愆,tra người vu cáo hỏi người oan khiên 府 官 𦖑 呐 倒 顛,phủ quan nghe nói đảo điên 𠵩 浪 法 扲 權 刼 民,quở rằng phép cầm quyền cướp dân 牢 空 𢜝 固 鬼 神,sao không sợ có quỷ thần 麻 眉 呐 仍 分 欺 誣,mà mày nói những phần khi vu 傳 計 礼 雷 傕,chuyện kể lể lôi thôi 𧛇 刘 㐌 排 𠳒 呐,chàng lưu đã bày lời nói 浪 冲 情 堆 些,rằng trong tình đôi ta 情 伐 木 断 金,tình phạt mộc đoạn kim 初 𫢩 冲 曲 弹 琴,xưa nay trong khúc đàn cầm 高 山 流 水 知 音 𠊛,cao sơn lưu thuỷ tri âm người 仍 𢖵 渴 𠳒,những nhớ khát lời 戈 低 因 便 制 𠳨,qua đây nhân tiện chơi hỏi 𡗶 𣋚 唐 吏 群 賖,trời hôm đường lại còn xa 奚 插 底 些 𨕭 唐,hễ sắp để ta lên đường 浪 㤙 博 固 𢚸 傷,rằng ơn bác có lòng thương 駭 徔 且 㐌 倍 鐄 之,hãy thong thả đã vội vàng chi 英 㛪 冲 故 知,anh em trong cố tri 賖 𥸷 胡 易 欺 旦 茄,xa xôi hồ dễ khi đến nhà 徐 𣈗 𦖑 㗂 吨 賖,từ ngày nghe tiếng đồn xa 𧡊 信 博 杜 寔 𢜠 台,thấy tin bác đỗ thật mừng thay 矇 朱 简 役 茄 尼,mong cho giản việc nhà này 功 碎 拱 定 𣈗 𨖅 制,công tôi cũng định ngày sang chơi 情 冲 𨑮 𢆥 𡗶,tình trong mười năm trời 𣈗 包 饒 吏 𢖵 𠊛 闭 饒,ngày bao nhiêu lại nhớ người bấy nhiêu 𠠩 補 𭣣,trước bổ thu 𡢐 庒 𢜝 法 𤤰 咹 乾,sau chẳng sợ phép vua ăn càn 单 原 開 㐌 𤍊 詳,đơn nguyên khai đã tỏ tường 麻 眉 吏 仍 塘 虐 吹,mà mày lại những đường ngược xuôi 仍 想 𠃣 𥊛 𬲢,những tưởng ít trông nhiều 梗 春 渭 北 𩄲 朝 江 東,cành xuân vị bắc mây chiều giang đông 旦 𣋚 𫢩 買 重 逢,đến hôm nay mới trùng phùng 𢜠 𢝙 㐌 妥 𬌓 𢚸 渴 滈,mừng vui đã thoả tấm lòng khát khao 法 公 據 炤 律 𡗶,phép công cứ chiếu luật trời 駭 朱 各 聀 許 囬 生 民,hãy cho các chức hứa hồi sinh dân 府 官 判 保 殷 勤,phủ quan phán bảo ân cần 即 辰 𨆢 𨀈 𠓨 𡑝 後 堂,tức thì lui bước vào sân hậu đường 𫺶 台 朱 侅 總 鐄,giận thay cho cai tổng vàng 浽 民 誣 告 浽 官 吏 乾,nỗi dân vu cáo nỗi quan lại càn 闭 除 息 𫺶 衮 昂,bấy giờ tức giận ngổn ngang 招 兵 買 馬 𨷑 塘 威 風,chiêu binh mãi mã mở đường uy phong 房 眉 𫽄 趂,phòng mi chẳng sấn 保 姨 侯 沛 嘲 博 𠹲,bảo dì hầu phải chào bác ư 房 𠳐 傳 保 闭 𣇞,phòng vâng truyền bảo bấy giờ 𨀈 奴 據 呈 疎 如 𠳒,bước nó cứ trình thưa như lời 𦖑 信 娘 拱 𠽋 唭,nghe tin nàng cũng nực cười 整 粧 娘 買 尼 公 堂,chỉnh trang nàng mới nơi công đường 払 刘 𥆾 𤏣 床,chàng lưu nhìn rõ ràng 娘 嘲 渚 𢴑 意 払 㐌 𫨩,nàng chào chưa dứt ý chàng đã hay 即 辰 呈 排,tức thì trình bày 浪 㤙 官 博 别 𣈗 涓,rằng ơn quan bác biết ngày quyên 𠽃 朱 功 業 院 全,giúp cho công nghiệp vẹn toàn 無 情 怒 意 𪾋 吀 恕 情,vô tình nọ ấy dám xin thứ tình 𢘾 㤙 英 姉 功 程,nhờ ơn anh chị công trình 𡦂 㤙 強 𡦂 情 強 針,chữ ân càng chữ tình càng chăm 寔 重 情 深,thật trọng tình thâm 𢆥 刻 骨 盟 心 群 𨱽,năm khắc cốt minh tâm còn dài 闘 㝵 𠫾 羅 𥒥 𤷱,dấu người đi l đá mòn 唐 花 咏 勿 竹 論,đường hoa vướng vất trúc luồn 𨴦 牕 豸 侵 唏 𪹷,cửa song dãi xâm hơi nắng 㗂 猿 呌 隔 𡽫,tiếng vượn kêu cách non 核 葉 傘 𩂏 庵 沫,cây rợp tán che am mát 清 月 現 俸 𡃋,thanh nguyệt hiện bóng tròn 𧒌 𦣰 鶴 吝 𢧚 排 伴,rùa nằm hạc lẩn nên bầy bạn 类 邑 共 些 𬈋 丐 昆,ủ ấp cùng ta làm cái con 席 耒 辞 謝 𠬠 𠄩,tiệc rồi từ tạ một hai 徔 容 𤏣 𡑩 唐 梅 吏 𧗱,thong dong tỏ nẻo đường mai lại về 払 自 鴈 㙮 荣 𡚖,chàng từ nhạn tháp vinh quy 欺 𢧚 𡗶 𢩾 毎 皮 毎 𢧚,khi nên trời giúp mọi bề mọi nên 功 名 㐌 珥 𨃴 仙,công danh đã nhẹ gót tiên 室 家 吏 﨤 良 縁 晋 秦,thất gia lại gặp lương duyên tấn tần 泰 来 𢜠 㐌 旦 旬,thái lai mừng đã đến tuần 门 庭 𣈗 吏 添 春 𠬠 𣈗,môn đình ngày lại thêm xuân một ngày 𠬠 茄 桃 李 森 圍,một nhà đào lí sum vầy 𠬠 𡑝 槐 桂 聘 排 卒 鮮,một sân hoè quế sánh bầy tốt tươi 𠸦 朱 當 飭 英 䧺,khen cho đương sức anh hùng 兵 𠦳 将 同 ㇴ 方,binh ngàn tướng đùng đùng phương 𥪝 𠇮 固 玉 金 剛,trong mình có ngọc kim cương 姅 𢆥 江 浘 方 隘 秦,nửa năm vùng vẫy phương ải tần 威 鋒 凛 冽 方 民,uy phong lẫm liệt phương dân 庄 咍 立 立 㐌 𦊚,chẳng hay rắp rắp đã bốn 𣈜 𣎃 平 梭 蔑 丿 唭,ngày tháng bằng thoi một phút cười 世 事 𠊚 奴 㛱 節 𬙞,thế sự người no ổi tiết bảy 人 情 埃 塢 菊 夢,nhân tình ai ủ cúc mồng 船 棹 店 月 滝 碧,thuyền chèo đêm nguyệt sông biếc 核 旦 𣈜 春 蘿 鮮,cây đến ngày xuân lá tươi 富 貴 庒 貪 清 似 渃,phú quý chẳng tham thanh tựa nước 𢚸 芇 尾 某 唏,lòng nào vạy mỗ hơi 府 官 𦖑 㗂 𨑮 方 驚 惶,phủ quan nghe tiếng mười phương kinh hoàng 𭣼 斉 兵 馬 倍 傍,chỉnh tề binh mã vội vàng 夾 功 决 罕 唐 交 兵,giáp công quyết hẳn đường giao binh 𠄩 边 當 𣅶 𢧐 爭,hai bên đương lúc chiến tranh 几 𫨩 武 芸 𠊛 刀 弓,kẻ hay võ nghệ người đao cung 𢘾 禄 渃 隊 㤙 𡗶,nhờ lộc nước đội ơn giời 𠦳 𫷜 富 貴 𠁀 𩔰 荣,ngàn năm phú quý đời hiển vinh 本 𠊛 文 𭓇 科 名,vốn người văn học khoa danh 風 流 搊 𠇍 才 情 劍,phong lưu so với tài tình kém 欺 詩 阁 𣅶 楼,khi thơ các lúc lâu 招 韻 李 白 瓢 刘 伶,gieo vần lí bạch bầu lưu linh 欺 棋 舘 𣅶 琴 𠅘,khi cờ quán lúc cầm đình 棋 昂 帝 释 弹 檠 把 牙,cờ ngang đế thích đàn kình bá nha 𠇮 強 富 貴 荣 花,mình càng phú quý vinh hoa 𢚸 強 擬 旦 𧵆 賖 頭,lòng càng nghĩ đến gần xa đầu 㤙 𠫆 闭,ơn dày bấy 鐄 易 者 朱 孚 㤙 𠊛,vàng dễ trả cho phu ơn người 情 計 别 𠇍 𨑮,tình kể biết mấy mười 始 終 𪾋 負 𠳒 始 終,thuỷ chung dám phụ lời thuỷ chung 交 遊 意 㐌 衝,giao du ấy đã xong 女 流 如 妸 珠 竜 吏 強,nữ lưu như ả châu long lại càng 侅 鐄 𫥨 飭 英 雄,cai vàng ra sức anh hùng 府 兵 欺 㐌 調 穹 雷,phủ binh khi đã đều cùng lui 軍 兵 㨂 方 𡗶,quân binh đóng phương trời 𠊛 德 行 氷 霜,người đức hạnh băng sương 劄 國 色 天 香 ㇴ,chép quốc sắc thiên hương rành 寔 𠊛 烈 女 不 更,thật người liệt nữ bất canh 𡦂 貞 天 古 𭄁 名 群 𨱽,chữ trinh thiên cổ lưu danh còn dài 朱 𫨩 𡗶 拯 𬓲 埃,cho hay trời chẳng riêng ai 𡦂 心 拱 貴 𡦂 才 拱 傷,chữ tâm cũng quý chữ tài cũng thương 固 忠 孝 固 綱 常,có trung hiếu có cương thường 固 𪝉 節 固 唐 始 終,có điều tiết có đường thuỷ chung 役 夷 辰 拱 𢧚 功,việc gì thì cũng nên công 役 夷 辰 拱 調 穷 安 𢝙,việc gì thì cũng điều cùng yên vui 房 文 因 𣅶 𡎢 耒,phòng văn nhân lúc ngồi rồi 傳 初 麻 𥋳 朱 詳,truyện xưa mà coi cho tường 天 子 萬 萬 年,thiên tử vạn vạn niên 刘 平 新 傳 吟 畢,lưu bình tân truyện ngâm tất 学 路 别 意,học trò biết ý 𠓨 疎 官 榜,vào thưa quan bảng 𧍋 差 扒 𠓨 𠳨,ngài sai bắt vào hỏi 瓊 踈 浪 碎 𪜀 学 路,quỳnh thưa rằng tôi là học trò 𧡊 場 官 𢀲 評 文,thấy trường quan lớn bình văn 碎 旦 𦖑 滥,tôi đến nghe trộm 官 榜 呐 些 别,quan bảng nói ta biết 英 停 假 名 学 路,anh đừng giả danh học trò 𦓡 扒 酌 従 𪀄 𤝞,mà bắt chước tuồng chim chuột 固 沛 𪜀 学 路 些 𫥨 朱 𠬠 勾 対,có phải là học trò ta ra cho một câu đối 空 対 特 辰 打 杶 空 他,không đối được thì đánh đòn không tha 瓊 𠳐,quỳnh vâng 官 榜 𣦍 𠬠 勾,quan bảng ngay một câu 䋲 鬼 揞 丐 斗 𣁽 元,thằng quỷ ôm cái dấu khôi nguyên 瓊 対 應 口 浪,quỳnh đối ứng khẩu rằng 𡥵 木 𢭸 荄 旁 茹 榜 眼,con mộc dựa cây bàng nhà bảng nhãn 官 榜 𧡊 瓊 出 口 成 章 固 意 愛 才,quan bảng thấy quỳnh xuất khẩu thành chương có ý ái tài 餒 朱 咹 学,nuôi cho ăn học 瓊 学 進 細 𡗋,quỳnh học tấn tới lắm 期 文 芇 拱 評,kỳ văn nào cũng bình 自 𣈜 場 学 官 榜 固 瓊 𠓨,từ ngày trường học quan bảng có quỳnh vào 各 学 路 名 士 劔 名 價 𠫾,các học trò danh sĩ kém danh giá đi 官 榜 𧡊 瓊 学 力 大 才,quan bảng thấy quỳnh học sức đại tài 固 意 闷 嫁 氏 點 朱,có ý muốn gả thị điểm cho 𦓡 氏 點 𦖑 拱 順,mà thị điểm nghe cũng thuận 瓊 别 浪 點 𠓨 𢬣 𠇮 妥 特 約 願,quỳnh biết rằng điểm vào tay mình thoả được ước nguyền 双 性 固 羝,song tính có dê 只 𬅳 𬆄 仍 亊 箕 怒 𫥨 抃 𠓨 𠹳,chỉ muốn ngay nhưng sự kia nọ ra bện vào cợt 府 官 輸 𧼋 𠓨 尼 城 池,phủ quan thua chạy vào nơi thành trì 𢧐 爭 陣 兵 威,chiến tranh trận binh uy 特 輸 買 度 溋 吝,được thua mấy độ doanh lần 府 官 度 撫 民,phủ quan độ vỗ dân 差 軍 飛 报 詞 申 朝 堂,sai quân phi báo tờ thân triều đường 氏 點 𠊛 端 正,thị điểm người đoan chính 空 𢛨 𠻀 𠹳,không ưa đùa cợt 麻 瓊 吏 強 皆,mà quỳnh lại càng dai 𠬠 貝 最 氏 點 𢷀 幔 觧 詔,một buổi tối thị diểm rũ màn trải chiếu 只 群 涂 蹎 耒 𠓨 𥆐,chỉ còn dơ chân rồi vào ngủ 瓊 連 𠓨,quỳnh lên vào 𦣰 張 榾 㠶 𨖲,nằm giường cột buồm lên 氏 點 𠓨 幔 𨀈 蹎 𨖲 床 沛,thị điểm vào màn bước chân lên giường phải 秩 𠇮 語 𧋻,dựt mình ngỡ rắn 𪢈 别 瓊,sau biết quỳnh 讀 𬆄 𠬠 勾 対 底 抒 𢢆,đọc ngay một câu đối để giữ thẹn 台 朱 侅 總 鐄,thay cho cai tổng vàng 闭 除 决 罕 没 塘 進 兵,bấy giờ quyết hẳn một đường tiến binh 兵 威 蹅 覩 𠀧 城,binh uy đạp đổ ba thành 官 軍 闭 度 㪚 情 𦧘 昌,quan quân bấy độ tan tành thịt xương 仍 算 爭 伯 图 王,những toan tranh bá đồ vương 信 疑 群 刎 𠄩 塘 𢧚 庒,tín nghi còn vẫn hai đường nên chăng 卞 隊 𠀧 妸 小 妃,bèn đòi ba ả tiểu phi 𢧚 庒 可 呐 皮 些 𦖑,nên chăng khá nói bề ta nghe 進 破 城 池,tiến phá thành trì 𠄩 歸 順 辰 皮 欣,hai quy thuận thì bề hơn 𠀧 㛪 可 呐 𤍊 詳,ba em khá nói tỏ tường 底 朱 英 特 塊 塘 狐 疑,để cho anh được khỏi đường hồ nghi 娘 奇 疎 呐 即 辰,nàng cả thưa nói tức thì 妾 吀 呈 呐 払 辰 沛 𦖑,thiếp xin trình nói chàng thì phải nghe 帳 内 無 風 㠶 自 立,trướng nội vô phong phàm tự lập 瓊 対 連 𬆄 浪,quỳnh đối liền ngay rằng 胸 中 不 雨 水 長 流,hung trung bất vũ thuỷ trường lưu 氏 點 吏 讀 勾 女,thị diểm lại đọc câu nữa 𣘃 昌 𧏵 𧏵 坦 𧋻 竜 刎 还 竜,cây xương rồng trồng đất rắn long vẫn hoàn long 瓊 吏 対 𬆄,quỳnh lại đối ngay 菓 荼 𤝞 𤝞 𣦎 𡬼 鼠 制 辰 鼠,quả dưa chuột tuột thẳng gang thử chơi thì thử 爫 朱 馭 藏,làm cho ngựa tàn 少 之 聀 重 少 之 官 𢀨,thiếu chi chức trọng thiếu gì quan sang 庒 貪 錦 𫃚 泊 鐄,chẳng tham gấm vóc bạc vàng 干 夷 麻 沛 爫 塘 逆 凶,can gì mà phải làm đường nghịch hung 𣎏 𣄒,có ở 爫 𠊛 節 烈 孝 忠,làm người tiết liệt hiếu trung 𠃣 𡗶 庒 負 𢚸 埃,ắt trời chẳng phụ lòng ai 𠦳 𢆥 底 㗂 𧗱 𡢐,nghìn năm để tiếng về sau 黃 巢 王 莽 𠸦 悲 除,hoàng sào vương mãng khen bây giờ 𥪝 䏾 妾 疎,trong bụng thiếp thưa 𪾋 吀 决 断 𢌌,dám xin quyết đoán rộng 払 𦖑 娘 呐 𠳒,chàng nghe nàng nói lời 払 𦖑 娘 呐 𠳒,chàng nghe nàng nói lời "唭 浪 ： "" 㐌 丕 群 辰 娘 𠄩",cười rằng đã vậy còn thì nàng hai 分 明 的 確 𠳒,phân minh đích xác lời "底 些 推 吏 䀡 排 欣 """,để ta suy lại xem bài hơn "娘 浪 ： "" 隊 㤙 𨕭",nàng rằng đội ơn trên 𢌌 朱 妾 特 疎 連 没 𠳒,rộng cho thiếp được thưa lên một lời 道 梏 罷 𢚸 誠 信 合,đạo gốc bởi lòng thành tín hiệp 𢚸 埌 香 𤌋 接 傳 𦋦,lòng nương nhang khói tiếp truyền ra 味 香 盧 玉 𠖤 賖,mùi hương lư ngọc bay xa 敬 誠 求 愿 仙 爺 證 𢚸,kính thành cầu nguyện tiên gia chứng lòng 吀 神 聖 𨘗 搈 騎 鶴,xin thần thánh ruổi dong cỡi hạc 𨑜 凡 塵 踣 挌 車 仙,xuống phàm trần vội gác xe tiên 𣈜 𠉞 弟 子 恳 愿,ngày nay đệ tử khẩn nguyền 𠃩 層 𡗶 𡐙 通 傳 證 知,chín tầng trời đất thông truyền chứng tri 𢚸 所 望 拫 記 禱 吿,lòng sở vọng gắn ghi đảo cáo 𢘾 恩 𨕭 補 報 福 𫅞,nhờ ơn trên bổ báo phước lành 慈 悲 駕 御 𤎜 門 禅,từ bi giá ngự rạng môn thiền 弟 子 𢜏 𠉞 有 惠 緣,đệ tử mừng nay hữu huệ duyên 𠄼 色 花 𩹯 吀 敬 禮,năm sắc hoa tươi xin kỉnh lễ 𣍋 矇 上 帝 洒 恩 天,cúi mong thượng đế rưới ân thiên 天 恩 惠 照 降 禅 明,thiên ân huệ chiếu giáng thiền minh 誠 敬 長 春 酌 酒 瓊,thành kính trường xuân chước tửu quỳnh 樂 興 叩 躬 皆 勉 禮,lạc hứng khấu cung giai miễn lễ 脱 災 百 性 仰 恩 生,thoát tai bá tánh ngưỡng ân sinh 梅 春 月 菊 味 茶 香,mai xuân nguyệt cúc vị trà hương 敬 禮 誠 心 獻 寶 漿,kỉnh lễ thành tâm hiến bửu tương 仰 望 慈 悲 加 濟 福,ngưỡng vọng từ bi gia tế phước 開 明 大 道 護 清 平,khai minh đại đạo hộ thanh bường 南 無 一 愿 大 道 弘 開,nam mô nhứt nguyện đại đạo hoằng khai 二 愿 普 度 衆 生,nhì nguyện phổ độ chúng sanh 三 愿 舍 罪 弟 子,tam nguyện xá tội đệ tử 四 愿 天 下 太 平,tứ nguyện thiên hạ thái bình 五 愿 聖 室 安 寧,ngũ nguyện thánh thất an ninh 𥪝 天 下 包 𣉹 朱 𣍊 𡜤,trong thiên hạ bao giờ cho hết đĩ 𡗶 生 𫥨 本 底 麻 制,trời sinh ra vốn để mà chơi 朱 𡋿 坦 竜 歐 㵋 適,cho lở đất long âu mới thích 𡜤 包 子 芸 制 强 歷,đĩ bao tử nghề chơi càng lịch 他 胡 朱 曲 𡁸 姉 㛪 唭,tha hồ cho khúc khích chị em cười 𠊛 𠀧 𧵑 𠀧 類,người ba của ba loài 嗷 喭 𨤰 如 埃 辰 𡜤 沐,ngao ngán nhẽ như ai thì đĩ mốc 固 殘 固 傘 固 香 案 固 盘 讀,có tàn có tán có hương án có bàn độc 意 㵋 别 浪 𡜤 固 宗,ấy mới biết rằng đĩ có tông 江 胡 拯 空,giang hồ chẳng không 泣 南 北 東 西 㘃 㗂,khắp nam bắc đông tây nức tiếng 𡜤 𨑮 方 𡜤 朱 𨇜 𢒂,đĩ mười phương đĩ cho đủ chín 群 𠬠 方 底 𫯳,còn một phương để chồng 劍 吒 丐 𢼂 𣑯 紅,chém cha cái số đào hồng 阿,a 阿片,a phiến 阿彌陀佛,a di đà phật 埃,ai 安,an 英,anh 英,anh 英姉㛪,anh chị em 英户,anh họ 𠀧,ba 爸,ba 爸媽,ba má 班,ban 班𣈜,ban ngày 班創,ban sáng 班头,ban đầu 邦,bang 包,bao 包紙,bao giấy 包𣇞,bao giờ 包饒,bao nhiêu 包𢬣,bao tay 𠖤,bay 別,biết 別𩈘,biết mặt 別条,biết điều 別兜,biết đâu 𣷷,biển 𣷷日本,biển nhật bản 𣷷東,biển đông 妑,bà 妑𡥵,bà con 妑外,bà ngoại 妑内,bà nội 盘,bàn 搬,bàn 盘蹎,bàn chân 盘碁,bàn cờ 搬交,bàn giao 盘紙,bàn giấy 盘論,bàn luận 盘𦋦,bàn ra 盘𢬣,bàn tay 盘咹,bàn ăn 博,bác 博士,bác sĩ 𧸝,bán 半,bán 半音,bán âm 半島,bán đảo 報,báo 悲,bây 悲𣇞,bây giờ 悲饒,bây nhiêu 𡮤,bé 𡮤𡥵,bé con 边,bên 边沛,bên phải 边賴,bên trái 評,bình 平,bình 瓶,bình 平安,bình an 評論,bình luận 瓶水,bình thuỷ 平常,bình thường 䏾,bóng 䏾𩙌,bóng gió 䏾𦝄,bóng trăng 䏾畑,bóng đèn 葻,bông 葻花,bông hoa 葻蘭,bông lan 葻蓮,bông sen 鉑,bạc 伴,bạn 伴𫇰,bạn cũ 伴鐄,bạn vàng 本,bản 本营,bản doanh 本圖,bản đồ 保,bảo 保險,bảo hiểm 保領,bảo lãnh 保全,bảo toàn 保助,bảo trợ 保衛,bảo vệ 𦉱,bảy 不,bất 不幸,bất hạnh 不仁,bất nhân 不常,bất thường 呸,bậy 北,bắc 北圻,bắc kỳ 北美,bắc mỹ 扒,bắt 凭,bằng 朋,bằng 凭證,bằng chứng 病,bệnh 病院,bệnh viện 被,bị 備,bị 被動,bị động 補,bỏ 補𧼋,bỏ chạy 補空,bỏ không 補戈,bỏ qua 補𠫾,bỏ đi 布,bố 佈,bố 布媄,bố mẹ 佈陣,bố trận 𦊚,bốn 𦊚方,bốn phương 部,bộ 步,bộ 步行,bộ hành 部長,bộ trưởng 步隊,bộ đội 䏾,bụng 高,cao 高級,cao cấp 高上,cao thượng 高賖,cao xa 高點,cao điểm 高𢢲,cao đẹp 支,chi 𢺺,chia 𢺺𢩿,chia sẻ 𢺺𢬣,chia tay 𪀄,chim 隻,chiếc 戰,chiến 戰船,chiến thuyền 戰陣,chiến trận 朝,chiều 朝高,chiều cao 朝𨱽,chiều dài 朱,cho 朱別,cho biết 𡀯,chuyện 𡀯情,chuyện tình 嘲,chào 蹎,chân 蹎𩄲,chân mây 蹎𢬣,chân tay 珠,châu 洲,châu 洲亞,châu á 洲歐,châu âu 洲大洋,châu đại dương 志,chí 𠃩,chín 正,chính 政,chính 政府,chính phủ 正体,chính thể 正式,chính thức 政治,chính trị 政治家,chính trị gia 政治犯,chính trị phạm 政党,chính đảng 呫長,chóm trưởng 注,chú 注釋,chú thích 注意,chú ý 眾,chúng 眾些,chúng ta 眾碎,chúng tôi 𨔈,chơi 𨔈𡨸,chơi chữ 渚,chưa 章,chương 章程,chương trình 𧼋,chạy 𧼋步,chạy bộ 𧼋遶,chạy theo 制,chế 制品,chế phẩm 制作,chế tác 制造,chế tạo 制度,chế độ 只,chỉ 𥿗,chỉ 指,chỉ 指数,chỉ số 指数経济,chỉ số kinh tế 指示,chỉ thị 姉,chị 主,chủ 主人,chủ nhân 主日,chủ nhật 主体,chủ thể 主治,chủ trị 主題,chủ đề 織,chức 證,chứng 𡨸,chữ 𡨸漢,chữ hán 𡨸眜,chữ mắt 𡨸喃,chữ nôm 𡨸十𧹼,chữ thập đỏ 𡨸曰,chữ viết 䁛,coi 䁛常,coi thương 𡥵,con 𡥵𡛔,con gái 𡥵𠬠,con một 𡥵𤳆,con trai 局,cuộc 局𠁀,cuộc đời 𩵜,cá 𩵜鐄,cá vàng 各,các 各伴,các bạn 各位,các vị 格,cách 革,cách 格爫,cách làm 革命,cách mạng 丐,cái 丐夷,cái gì 丐尼,cái này 丐妬,cái đó 感恩,cám ơn 斤,cân 斤書,cân thư 句,câu 句𠳨,câu hỏi 𣘃,cây 𣘃数,cây số 𣘃曰,cây viết 群,còn 固,có 固理,có lý 固权,có quyền 固体,có thể 固歲,có tuổi 姑,cô 姑教,cô giáo 工,công 公,công 功,công 公安,công an 公佈,công bố 工業,công nghiệp 工芸,công nghệ 工人,công nhân 公認,công nhận 公式,công thức 公司,công ty 工役,công việc 公社,công xã 𡎝,cõi 共,cùng 𫇰,cũ 拱,cũng 机,cơ 基,cơ 基本,cơ bản 机会,cơ hội 机関,cơ quan 机体,cơ thể 粓,cơm 哿,cả 改,cải 改革,cải cách 改組,cải tổ 感,cảm 感傷,cảm thương 感𧡊,cảm thấy 感恩,cảm ơn 景,cảnh 警,cảnh 景情,cảnh tình 景物,cảnh vật 警衛,cảnh vệ 級,cấp 急,cấp 急時,cấp thời 勤,cần 勤要,cần yếu 求,cầu 求吀,cầu xin 近,cận 近視,cận thị 近代,cận đại 及,cập 割,cắt 古,cổ 古典,cổ điển 共,cộng 共和,cộng hoà 共産,cộng sản 共同,cộng đồng 旗,cờ 碁,cờ 𧵑,của 𧵑公,của công 拠,cứ 拠點,cứ điểm 究,cứu 舉,cử 舉行,cử hành 舉人,cử nhân 𨴦,cửa 𨴦行,cửa hàng 𨴦数,cửa sổ 䏧,da 䏧屬,da thuộc 名,danh 名詞,danh từ 由,do 营,doanh 营業,doanh nghiệp 营数,doanh số 唯一,duy nhất 𨱽,dài 民,dân 民主,dân chủ 民舉,dân cử 民权,dân quyền 民数,dân số 民事,dân sự 民衛,dân vệ 絏,dây 絏電,dây điện 𧿆,dãy 𧿆𡶀,dãy núi 油,dù 油浪,dù rằng 油牢,dù sao 用,dùng 洋,dương 𠁑,dưới 藥,dược 藥斈,dược học 藥料,dược liệu 藥房,dược phòng 藥品,dược phẩm 藥士,dược sĩ 藥典,dược điển 唯,dạ 唯邦,dạ vâng 油,dầu 易,dễ 易傷,dễ thương 易常,dễ thường 役務,dịch vụ 用,dụng 預,dự 預報,dự báo 預支,dự chi 預見,dự kiến 預案,dự án 預定,dự định 豫,dựa 豫𨕭,dựa trên 孕,dựng 㛪,em 㛪𡮤,em bé 家,gia 加,gia 家景,gia cảnh 加入,gia nhập 加味,gia vị 家庭,gia đình 家庭边内,gia đình bên nội 家庭治,gia đình trị 間,gian 交,giao 交行,giao hàng 𦓅,già 𦓅哿,già cả 𦓅要,già yếu 𦓅𠁀,già đời 价,giá 价眜,giá mắt 价市場,giá thị trường 价値,giá trị 教,giáo 教師,giáo sư 教員,giáo viên 教務,giáo vụ 教堂,giáo đường 夾,giáp 夾戰,giáp chiến 夾界,giáp giới 夾紇,giáp hạt 夾𩈘,giáp mặt 𩙌,gió 𩙌𩅹,gió mưa 𩙌𦝄,gió trăng 𩙌東,gió đông 执,giúp 执拖,giúp đỡ 解,giải 解義,giải nghĩa 解決,giải quyết 解釋,giải thích 紙,giấy 紙報,giấy báo 紙鉑,giấy bạc 紙印,giấy in 紙曰書,giấy viết thư 紙打𣛠,giấy đánh máy 紙影,giấy ảnh 界,giới 界限,giới hạn 𣇞,giờ 𡨹,giữ 𡨹𢚸,giữ lòng 𡨹𠳒,giữ lời 𡨹意,giữ ý 𡨌,giữa 𡛔,gái 𢲧,gây 𢲧戰,gây chiến 𢲧𡀯,gây chuyện 𢲧孕,gây dựng 夷,gì 急,gấp 𧵆,gần 𧵆賖,gần xa 噲,gọi 噲𨴦,gọi cửa 噲𪜀,gọi là 𠄩,hai 咍,hay 咍𪜀,hay là 咍过,hay quá 險,hiểm 曉,hiểu 曉別,hiểu biết 現,hiện 現𠉞,hiện nay 現前,hiện tiền 現在,hiện tại 現代,hiện đại 花,hoa 華,hoa 花旗,hoa kỳ 花茶,hoa trà 和,hoà 和平,hoà bình 化,hoá 化斈,hoá học 化値,hoá trị 或,hoặc 或𪜀,hoặc là 河,hà 河内,hà nội 行,hàng 航,hàng 行𡨸,hàng chữ 航海,hàng hải 航空,hàng không 行客,hành khách 漢,hán 漢越,hán việt 漢文,hán văn 行,hãng 形,hình 形影,hình ảnh 𡉕,hòn 𡉕島,hòn đảo 歆,hôm 歆𠉞,hôm nay 歆戈,hôm qua 歆𡢐,hôm sau 歆𠸗,hôm xưa 欣,hơn 香,hương 鄉,hương 香料,hương liệu 鄉俗,hương tục 香味,hương vị 響,hưởng 核,hạch 核仁,hạch nhân 限,hạn 幸,hạnh 杏,hạnh 杏仁,hạnh nhân 紇珠,hạt châu 紇𩅹,hạt mưa 紇蓮,hạt sen 紇椒,hạt tiêu 海,hải 海口,hải khẩu 海南,hải nam 海外,hải ngoại 海関,hải quan 恨,hận 後,hậu 後屬地,hậu thuộc địa 後堂,hậu đường 歇,hết 歇哿,hết cả 係,hệ 系,hệ 係数,hệ số 系統,hệ thống 户,họ 斈,học 斈生,học sinh 斈屬𢚸,học thuộc lòng 斈院,học viện 斈問,học vấn 斈堂,học đường 𠳨,hỏi 悔,hối 悔恨,hối hận 悔惜,hối tiếc 紅,hồng 紅河,hồng hà 紅十字,hồng thập tự 互,hỗ 互助,hỗ trợ 会,hội 盒,hộp 盒書,hộp thư 紇,hột 合,hợp 合邦,hợp bang 合营,hợp doanh 合分,hợp phần 印,in 欺,khi 欺芾,khi nào 科,khoa 科斈,khoa học 科長,khoa trưởng 跬,khoẻ 區,khu 區鋪,khu phố 區域,khu vực 恪,khác 恪別,khác biệt 恪常,khác thường 客,khách 客地,khách địa 氣,khí 𧁷,khó 𧁷巾,khó khăn 𧁷𢚸,khó lòng 空,không 空包𣇞,không bao giờ 空夷,không gì 空氣,không khí 空計,không kể 空体,không thể 巾,khăn 考,khảo 考究,khảo cứu 考查,khảo tra 口,khẩu 口分,khẩu phần 泣,khắp 泣尼,khắp nơi 苦,khổ 孔,khổng 孔教,khổng giáo 孔子,khổng tử 経,kinh 経营,kinh doanh 経史,kinh sử 経財,kinh tài 経济,kinh tế 劍,kiếm 劍朮,kiếm thuật 見,kiến 件,kiện 結,kết 結合,kết hợp 結果,kết quả 計,kể 計𦋦,kể ra 計𨕭,kể trên 奇,kỳ 期,kỳ 圻,kỳ 紀,kỷ 紀元,kỷ nguyên 蘭,lan 連,liên 聯,liên 聯邦,liên bang 聯营,liên doanh 聯係,liên hệ 聯合,liên hợp 連結,liên kết 聯省,liên tỉnh 料,liệu 龍,long 類,loại 論,luận 論拠,luận cứ 論語,luận ngữ 論題,luận đề 律,luật 律師,luật sư 𪜀,là 爫,làm 爫紙,làm giấy 爫客,làm khách 爫牢,làm sao 領,lãnh 領事,lãnh sự 𨖲,lên 𢚸,lòng 𣅶,lúc 𣅶尼,lúc này 李,lý 理,lý 理由,lý do 量,lượng 吏,lại 𥙩,lấy 吝,lần 吝头,lần đầu 吝头先,lần đầu tiên 立,lập 歷,lịch 厤,lịch 歷史,lịch sử 纇,lỗi 𡘯,lớn 𠳒,lời 焒,lửa 焒𢚸,lửa lòng 焒情,lửa tình 力,lực 力量,lực lượng 埋,mai 埋𠬠,mai một 明,minh 沔,miền 沔北,miền bắc 沔南,miền nam 沔中,miền trung 𧷸,mua 悶,muốn 麻,mà 牟,màu 牟色,màu sắc 牟撑䏧𡗶,màu xanh da trời 媽,má 𧖱,máu 𧖱貪,máu tham 𣛠,máy 𣛠𠖤,máy bay 𩄲,mây 𠵴,mình 媒,môi 媒場,môi trường 媒場斈,môi trường học 味,mùi 𩅹,mưa 𨑮,mười 命,mạng 命𠊛,mạng người 孟,mạnh 孟跬,mạnh khoẻ 眜,mắt 默油,mặc dù 默油,mặc dầu 𩈘,mặt 𩈘前,mặt tiền 𩈘𦝄,mặt trăng 𩈘陣,mặt trận 媄,mẹ 𤞦,mọi 𤞦𠊛,mọi người 每,mỗi 𠬠,một 𠬠丐,một cái 𠬠藥,một dược 𠬠𣅶,một lúc 𠬠𠦳,một nghìn 𠬠兆,một triệu 𠬠𤾓,một trăm 𠬠万,một vạn 𠬠𠃣,một ít 㵋,mới 㵋低,mới đây 目,mục 美,mỹ 美朮,mỹ thuật 南,nam 南洋,nam dương 南圻,nam kỳ 𠉞,nay 𣦍,ngay 𣦍欺,ngay khi 𣦍𥐉,ngay ngắn 𣦍實,ngay thật 𦖑,nghe 研,nghiên 研究,nghiên cứu 研究生,nghiên cứu sinh 業,nghiệp 𠦳,nghìn 義,nghĩa 義務,nghĩa vụ 芸,nghề 芸業,nghề nghiệp 芸朮,nghệ thuật 外,ngoài 外交,ngoài giao 外国,ngoại quốc 危,nguy 危險,nguy hiểm 元,nguyên 元年,nguyên niên 元音,nguyên âm 阮,nguyễn 𠦳,ngàn 𣈜,ngày 𣈜𠉞,ngày nay 𣈜𡢐,ngày sau 𣈜𣎃,ngày tháng 𣈜常,ngày thường 銀,ngân 銀行,ngân hàng 銀行𧖱,ngân hàng máu 瓦,ngói 言,ngôn 言語,ngôn ngữ 五,ngũ 五常,ngũ thường 𠊛,người 𠊛尼,người này 𠊛些,người ta 𠊛越,người việt 𠊛𠸗,người xưa 𥐉,ngắn 𥄬,ngủ 語,ngữ 語系,ngữ hệ 膮,nhau 然,nhiên 饒,nhiêu 𡗉,nhiều 𡗉欺,nhiều khi 𡗉𠳒,nhiều lời 茹,nhà 茹𨴦,nhà cửa 茹行,nhà hàng 茹客,nhà khách 茹𥘷,nhà trẻ 人,nhân 仁,nhân 人民,nhân dân 人類,nhân loại 人類斈,nhân loại học 仁義,nhân nghĩa 人造,nhân tạo 人員,nhân viên 人德,nhân đức 二,nhì 𥆾,nhìn 𥆾𧡊,nhìn thấy 呫,nhóm 如,như 如𫇰,như cũ 如𪜀,như là 如勢芾,như thế nào 如丕,như vậy 仍,nhưng 仍麻,nhưng mà 樂,nhạc 一,nhất 一𪜀,nhất là 一定,nhất định 認,nhận 認別,nhận biết 認𠳒,nhận lời 認𩈘,nhận mặt 認𦋦,nhận ra 入,nhập 入局,nhập cuộc 入景,nhập cảnh 入斈,nhập học 入会,nhập hội 入口,nhập khẩu 入内,nhập nội 日,nhật 日用,nhật dụng 二元,nhị nguyên 𡮈,nhỏ 𡮈歲,nhỏ tuổi 𡮈要,nhỏ yếu 𢖵,nhớ 𢖵吏,nhớ lại 𢖵茹,nhớ nhà 𢖵𦋦,nhớ ra 𢖵傷,nhớ thương 𢖵惜,nhớ tiếc 𢖵𠁀,nhớ đời 仍,những 年,niên 年少,niên thiếu 嫩,non 𡽫,non 𡽫渃,non nước 嫩𥘷,non trẻ 芾,nào 尼,này 年,nên 伮,nó 呐,nói 呐𡀯,nói chuyện 呐𨔈,nói chơi 喃,nôm 𡶀,núi 𡶀焒,núi lửa 𡶀𡽫,núi non 𠄼,năm 𢆥,năm 𢆥𠸗,năm xưa 能,năng 能量,năng lượng 能力,năng lực 能動,năng động 尼,nơi 渃,nước 渃花,nước hoa 渃眜,nước mắt 渃炊,nước sôi 渃茶,nước trà 渃越,nước việt 渃𥒥,nước đa 𡀮,nếu 内,nội 内能,nội năng 内治,nội trị 内在,nội tại 内務,nội vụ 内堂,nội đường 内地,nội địa 女,nữ 女斈堂,nữ học đường 女神,nữ thần 女,nữa 飛,phi 飛机,phi cơ 飛劍,phi kiếm 飛場,phi trường 飛隊,phi đội 法,pháp 法权,pháp quyền 法屬,pháp thuộc 法治,pháp trị 發,phát 發現,phát hiện 發節,phát tiết 發展,phát triển 發問,phát vấn 分,phân 分別,phân biệt 分佈,phân bố 分𢺺,phân chia 分類,phân loại 分類斈,phân loại học 𥽢,phèn 房,phòng 防,phòng 防備,phòng bị 房客,phòng khách 防空,phòng không 房𥄬,phòng ngủ 房茶,phòng trà 防衛,phòng vệ 房咹,phòng ăn 方,phương 坊,phường 犯,phạm 犯人,phạm nhân 犯法,phạm pháp 沛,phải 反,phản 反对,phản đối 分,phần 分工,phần công 分𡘯,phần lớn 分𡗉,phần nhiều 分芾,phần nào 分𤾓,phần trăm 分子,phần tử 分役,phần việc 品,phẩm 品類,phẩm loại 佛,phật 佛教,phật giáo 佛組,phật tổ 佛堂,phật đường 鋪,phố 鋪舍,phố xá 府,phủ 戈,qua 戈𠁀,qua đời 関,quan 觀,quan 関係,quan hệ 関重,quan trọng 觀音,quan âm 觀點,quan điểm 光,quang 決,quyết 決定,quyết định 決定論,quyết định luận 权,quyền 权力,quyền lực 权能,quyền năng 过,quá 过程,quá trình 軍,quân 軍事,quân sự 軍隊,quân đội 果,quả 国,quốc 国营,quốc doanh 国家,quốc gia 国語,quốc ngữ 国防,quốc phòng 国际,quốc tế 𦋦,ra 𦋦陣,ra trận 𦋦𠓨,ra vào 慄,rất 慄𪜀,rất là 浪,rằng 耒,rồi 龍,rồng 牢,sao 𡢐,sau 𡢐共,sau cùng 𡢐歇,sau hết 𡢐欺,sau khi 𡢐尼,sau này 𡢐女,sau nữa 𡢐𠸗,sau xưa 𡢐低,sau đây 𡢐妬,sau đó 蓮,sen 生,sinh 生長,sinh trưởng 生員,sinh viên 生物,sinh vật 册,sách 創,sáng 創眜,sáng mắt 𦒹,sáu 炊,sôi 士,sĩ 師,sư 師長,sư trưởng 産,sản 産品,sản phẩm 産出,sản xuất 色,sắc 色𢢲,sắc đẹp 𢩿,sẻ 𠱊,sẽ 数,số 数料,số liệu 数量,số lượng 数𠃣,số ít 𤯩,sống 𥾘,sợi 𥾘𥿗,sợi chỉ 使,sứ 史,sử 使用,sử dụng 史斈,sử học 史册,sử sách 事,sự 事物,sự vật 些,ta 𢬣,tay 𢬣𤽸,tay trắng 貪,tham 参,tham 参戰,tham chiến 参加,tham gia 参考,tham khảo 参觀,tham quan 貪財,tham tài 貪咹,tham ăn 青,thanh 清,thanh 聲,thanh 青龍,thanh long 青年,thanh niên 青天,thanh thiên 清算,thanh toán 清查,thanh tra 清心,thanh tâm 台,thay 台爲,thay vì 遶,theo 詩,thi 試,thi 試舉,thi cử 詩人,thi nhân 天,thiên 天使,thiên sứ 天堂,thiên đường 少,thiếu 寔,thiệt 秋,thu 船,thuyền 船長,thuyền trưởng 朮,thuật 屬,thuộc 屬𢚸,thuộc lòng 屬地,thuộc địa 水,thuỷ 城,thành 成,thành 誠,thành 成功,thành công 成分,thành phần 城鋪,thành phố 誠實,thành thật 城市,thành thị 成此,thành thử 太,thái 太平,thái bình 太平洋,thái bình dương 太子,thái tử 𣎃,tháng 𣎃四,tháng tư 身,thân 身体,thân thể 添,thêm 時,thì 時𣇞,thì giờ 適,thích 釋,thích 適合,thích hợp 適意,thích ý 聪,thông 通,thông 通報,thông báo 通用,thông dụng 聪明,thông minh 通信,thông tin 書,thư 書電子,thư điện tử 傷,thương 常,thường 常欺,thường khi 常𣈜,thường ngày 常日,thường nhật 常年,thường niên 常常,thường thường 上,thượng 上海,thượng hải 上客,thượng khách 上品,thượng phẩm 失,thất 失常,thất thường 失陣,thất trận 𧡊,thấy 神,thần 十,thập 十年,thập niên 實,thật 替,thế 世,thế 勢,thế 世界,thế giới 世紀,thế kỷ 勢芾,thế nào 替品,thế phẩm 世事,thế sự 世俗,thế tục 体,thể 視,thị 市,thị 示,thị 市場,thị trường 統,thống 土,thổ 時,thời 時机,thời cơ 時間,thời gian 時期,thời kỳ 時節,thời tiết 時代,thời đại 首,thủ 手,thủ 首長,thủ trưởng 首將,thủ tướng 次,thứ 次𠀧,thứ ba 次𦉱,thứ bảy 次𠄩,thứ hai 次二,thứ nhì 次一,thứ nhất 次𠄼,thứ năm 次𦒹,thứ sáu 次長,thứ trưởng 次四,thứ tư 次要,thứ yếu 式,thức 式咹,thức ăn 試,thử 此,thử 實現,thực hiện 信,tin 信息,tin tức 精,tinh 精明,tinh minh 精神,tinh thần 仙,tiên 先,tiên 椒,tiêu 惜,tiếc 㗂,tiếng 㗂英,tiếng anh 㗂美,tiếng mỹ 㗂日,tiếng nhật 㗂呐,tiếng nói 㗂法,tiếng pháp 㗂中国,tiếng trung quốc 㗂越,tiếng việt 㗂意,tiếng ý 㗂德,tiếng đức 接,tiếp 接夾,tiếp giáp 接俗,tiếp tục 節,tiết 節目,tiết mục 前,tiền 錢,tiền 錢鉑,tiền bạc 錢紙,tiền giấy 錢𩈘,tiền mặt 前人,tiền nhân 前史,tiền sử 前提,tiền đề 前定,tiền định 前途,tiền đồ 小,tiểu 小邦,tiểu bang 小斈,tiểu học 小史,tiểu sử 店,tiệm 店咹,tiệm ăn 全,toàn 算,toán 查,tra 查究,tra cứu 𤳆,trai 張,trang 妝,trang 妝點,trang điểm 朝,triều 展,triển 兆,triệu 𥪝,trong 𤄯,trong 𥪝欺,trong khi 𤄯創,trong sáng 中,trung 中圻,trung kỳ 中国,trung quốc 中心,trung tâm 中心研究,trung tâm nghiên cứu 茶,trà 茶撑,trà xanh 賴,trái 𨕭,trên 呈,trình 程,trình 程度,trình độ 置,trí 𤾓,trăm 𦝄,trăng 張,trương 𠓀,trước 𠓀欺,trước khi 𠓀低,trước đây 場,trường 長,trường 場𠖤,trường bay 場斈,trường học 場合,trường hợp 場小斈,trường tiểu học 場大斈,trường đại học 長,trưởng 長科,trưởng khoa 長成,trưởng thành 呂,trả 呂𠳒,trả lời 呂恩,trả ơn 陳,trần 陣,trận 𤽸,trắng 𥘷,trẻ 𥘷𡥵,trẻ con 𥘷㛪,trẻ em 𥘷歲,trẻ tuổi 治,trị 値,trị 治病,trị bệnh 重,trọng 重要,trọng yếu 𡗶,trời 𡗶𩅹,trời mưa 𧿨,trở 𧿨吏,trở lại 助,trợ 助理,trợ lý 助手,trợ thủ 助動詞,trợ động từ 雖,tuy 雖然,tuy nhiên 歲,tuổi 歲𥘷,tuổi trẻ 司,ty 才,tài 財,tài 材,tài 財政,tài chính 材料,tài liệu 才能,tài năng 艚,tàu 艚戰,tàu chiến 作,tác 作家,tác gia 𠔭,tám 心,tâm 心神,tâm thần 西,tây 𠸜,tên 𥏌,tên 𠸜噲,tên gọi 𠸜户,tên họ 𥏌焒,tên lửa 𠸜俗,tên tục 尋,tìm 尋曉,tìm hiểu 情,tình 情感,tình cảm 情夭,tình yêu 情恩,tình ân 併,tính 併算,tính toán 碎,tôi 碎伵,tôi tớ 四,tư 將,tướng 在,tại 在牢,tại sao 在爲,tại vì 暫,tạm 暫別,tạm biệt 暫時,tạm thời 造,tạo 造化,tạo hoá 造𦋦,tạo ra 毕,tất 必,tất 毕哿,tất cả 必然,tất nhiên 必要,tất yếu 济,tế 际,tế 節,tết 節元旦,tết nguyên đán 節中秋,tết trung thu 省,tỉnh 組,tổ 組織,tổ chức 組合,tổ hợp 組国,tổ quốc 組先,tổ tiên 總,tổng 總共,tổng cộng 總結,tổng kết 總領事,tổng lãnh sự 伵,tớ 細,tới 俗,tục 俗語,tục ngữ 息,tức 詞,từ 自,từ 詞典,từ điển 子,tử 自,tự 字,tự 自由,tự do 自𠵴,tự mình 自然,tự nhiên 自治,tự trị 字典,tự điển 自動,tự động 㕵,uống 員,viên 曰,viết 役,việc 院,viện 院研究,viện nghiên cứu 越,việt 越南,việt nam 𢝙,vui 𢝙𢚸,vui lòng 吧,và 鐄,vàng 鐄西,vàng tây 𠓨,vào 邦,vâng 爲,vì 爲牢,vì sao 𢭲,vói 無,vô 無義,vô nghĩa 文,văn 文化,văn hoá 王,vương 万,vạn 万能,vạn năng 万物,vạn vật 問,vấn 問題,vấn đề 物,vật 物料,vật liệu 物理,vật lý 物理斈,vật lý học 物品,vật phẩm 物体,vật thể 丕,vậy 𧗱,về 𧗱茹,về nhà 衛,vệ 味,vị 位,vị 位置,vị trí 貝,với 貝埃,với ai 貝吏,với lại 𡞕,vợ 務,vụ 𣃣,vừa 域,vực 賖,xa 撑,xanh 車,xe 䀡,xem 吀,xin 吀嘲,xin chào 吀纇,xin lỗi 出,xuất 出口,xuất khẩu 𨑜,xuống 𡏦,xây 𡏦孕,xây dựng 社,xã 社会,xã hội 社会主義,xã hội chủ nghĩa 社論,xã luận 𠸗,xưa 仕𦋦,xảy ra 夭,yêu 要,yêu 要求,yêu cầu 要,yếu 要人,yếu nhân 要點,yếu điểm 亞,á 亞洲,á châu 亞東,á đông 案,án 襖,áo 奥,áo 襖𨱽,áo dài 襖𠫾𩅹,áo đi mưa 壓,áp 壓力,áp lực 壓力空氣,áp lực không khí 音,âm 阴,âm 音響,âm hưởng 阴厤,âm lịch 音樂,âm nhạc 音樂古典,âm nhạc cổ điển 音聲,âm thanh 音節,âm tết 恩,ân 殷勤,ân cần 恩人,ân nhân 恩情,ân tình 歐,âu 歐洲,âu châu 歐𪜀,âu là 𠃣,ít 𠃣固,ít có 𠃣欺,ít khi 𠃣𠳒,ít lời 𠃣𡗉,ít nhiều 𠃣一,ít nhất 𠃣歲,ít tuổi 翁,ông 翁妑,ông bà 翁𦓅,ông già 意,ý 意志,ý chí 意見,ý kiến 意義,ý nghĩa 咹,ăn 咹粓,ăn cơm 咹試,ăn thử 多,đa 多分,đa phần 多値,đa trị 多音節,đa âm tiết 當,đang 𠫾,đi 𠫾步,đi bộ 𠫾蹎,đi chân 𠫾𨔈,đi chơi 𠫾爫役,đi làm việc 𠫾戈,đi qua 𠫾𦋦,đi ra 𠫾遶,đi theo 𠫾𠓨,đi vào 条,điều 条件,điều kiện 調查,điều tra 點,điểm 典,điển 電,điện 電子,điện tử 跢,đá 𥒥,đá 𥒥花,đá hoa 𥒥焒,đá lửa 旦,đán 打,đánh 打价,đánh giá 打𣛠,đánh máy 打膮,đánh nhau 打式,đánh thức 打動,đánh động 兜,đâu 兜固,đâu có 兜低,đâu đây 低,đây 㐌,đã 畑,đèn 畑電,đèn điện 妬,đó 妬𪜀,đó là 東,đông 東藥,đông dược 迻,đưa 塘,đường 糖,đường 堂,đường 糖𥽢,đường phèn 塘鋪,đường phố 塘𠫾,đường đi 得,được 大,đại 代,đại 大本营,đại bản doanh 大工業,đại công nghiệp 大营,đại doanh 大斈,đại học 大使,đại sứ 道,đạo 道佛,đạo phật 党,đảng 党史,đảng sử 党長,đảng trưởng 党治,đảng trị 島,đảo 坦,đất 坦客,đất khách 鬥,đấu 斗,đấu 鬥价,đấu giá 鬥跢,đấu đá 头,đầu 投,đầu 投机,đầu cơ 头𣎃,đầu tháng 头先,đầu tiên 𢢲,đẹp 𢢲𢚸,đẹp lòng 𢢲𤳆,đẹp trai 𢢲意,đẹp ý 旦,đến 旦尼,đến nơi 題,đề 提,đề 提高,đề cao 提及,đề cập 提防,đề phòng 題材,đề tài 題出,đề xuất 調,đều 調拱,đều cũng 調膮,đều nhau 底,để 第,đệ 第二,đệ nhì 第一,đệ nhất 地,địa 地方,địa phương 地域,địa vực 地點,địa điểm 定,định 定料,định liệu 定義,định nghĩa 讀,đọc 讀册,đọc sách 𧹼,đỏ 对,đối 圖,đồ 途,đồ 圖𨔈,đồ chơi 圖物,đồ vật 同,đồng 銅,đồng 銅鉑,đồng bạc 同義,đồng nghĩa 同音,đồng âm 度,độ 獨,độc 獨立,độc lập 獨身,độc thân 隊,đội 隊形,đội hình 隊軍,đội quân 隊長,đội trưởng 動,động 動詞,động từ 動物,động vật 動物斈,động vật học 動坦,động đất 𠁀,đời 𠁀𤯩,đời sống 拖,đỡ 拖𠳒,đỡ lời 拖头,đỡ đầu 德,đức 德行,đức hạnh 德信,đức tin 恩,ơn 影,ảnh 影響,ảnh hưởng 影焒,ảnh lửa 印度,ấn độ 萻,ấm 印劍,ấn kiếm 印度教,ấn độ giáo 印度洋,ấn độ đương 意,ấy 於,ở 於兜,ở đâu 於妬,ở đó a,阿 a phiến,阿片 阿彌陀佛,a di đà phật 埃,ai 安,an 英,anh 英,anh 英姉㛪,anh chị em 英户,anh họ 𠀧,ba 爸,ba 爸媽,ba má 班,ban 班𣈜,ban ngày 班創,ban sáng 班头,ban đầu 邦,bang 包,bao 包紙,bao giấy 包𣇞,bao giờ 包饒,bao nhiêu 包𢬣,bao tay 𠖤,bay 別,biết 別𩈘,biết mặt 別条,biết điều 別兜,biết đâu 𣷷,biển 𣷷日本,biển nhật bản 𣷷東,biển đông 妑,bà 妑𡥵,bà con 妑外,bà ngoại 妑内,bà nội 盘,bàn 搬,bàn 盘蹎,bàn chân 盘碁,bàn cờ 搬交,bàn giao 盘紙,bàn giấy 盘論,bàn luận 盘𦋦,bàn ra 盘𢬣,bàn tay 盘咹,bàn ăn 博,bác 博士,bác sĩ 𧸝,bán 半,bán 半音,bán âm 半島,bán đảo 報,báo 悲,bây 悲𣇞,bây giờ 悲饒,bây nhiêu 𡮤,bé 𡮤𡥵,bé con 边,bên 边沛,bên phải 边賴,bên trái 評,bình 平,bình 瓶,bình 平安,bình an 評論,bình luận 瓶水,bình thuỷ 平常,bình thường 䏾,bóng 䏾𩙌,bóng gió 䏾𦝄,bóng trăng 䏾畑,bóng đèn 葻,bông 葻花,bông hoa 葻蘭,bông lan 葻蓮,bông sen 鉑,bạc 伴,bạn 伴𫇰,bạn cũ 伴鐄,bạn vàng 本,bản 本营,bản doanh 本圖,bản đồ 保,bảo 保險,bảo hiểm 保領,bảo lãnh 保全,bảo toàn 保助,bảo trợ 保衛,bảo vệ 𦉱,bảy 不,bất 不幸,bất hạnh 不仁,bất nhân 不常,bất thường 呸,bậy 北,bắc 北圻,bắc kỳ 北美,bắc mỹ 扒,bắt 凭,bằng 朋,bằng 凭證,bằng chứng 病,bệnh 病院,bệnh viện 被,bị 備,bị 被動,bị động 補,bỏ 補𧼋,bỏ chạy 補空,bỏ không 補戈,bỏ qua 補𠫾,bỏ đi 布,bố 佈,bố 布媄,bố mẹ 佈陣,bố trận 𦊚,bốn 𦊚方,bốn phương 部,bộ 步,bộ 步行,bộ hành 部長,bộ trưởng 步隊,bộ đội 䏾,bụng 高,cao 高級,cao cấp 高上,cao thượng 高賖,cao xa 高點,cao điểm 高𢢲,cao đẹp 支,chi 𢺺,chia 𢺺𢩿,chia sẻ 𢺺𢬣,chia tay 𪀄,chim 隻,chiếc 戰,chiến 戰船,chiến thuyền 戰陣,chiến trận 朝,chiều 朝高,chiều cao 朝𨱽,chiều dài 朱,cho 朱別,cho biết 𡀯,chuyện 𡀯情,chuyện tình 嘲,chào 蹎,chân 蹎𩄲,chân mây 蹎𢬣,chân tay 珠,châu 洲,châu 洲亞,châu á 洲歐,châu âu 洲大洋,châu đại dương 志,chí 𠃩,chín 正,chính 政,chính 政府,chính phủ 正体,chính thể 正式,chính thức 政治,chính trị 政治家,chính trị gia 政治犯,chính trị phạm 政党,chính đảng 呫長,chóm trưởng 注,chú 注釋,chú thích 注意,chú ý 眾,chúng 眾些,chúng ta 眾碎,chúng tôi 𨔈,chơi 𨔈𡨸,chơi chữ 渚,chưa 章,chương 章程,chương trình 𧼋,chạy 𧼋步,chạy bộ 𧼋遶,chạy theo 制,chế 制品,chế phẩm 制作,chế tác 制造,chế tạo 制度,chế độ 只,chỉ 𥿗,chỉ 指,chỉ 指数,chỉ số 指数経济,chỉ số kinh tế 指示,chỉ thị 姉,chị 主,chủ 主人,chủ nhân 主日,chủ nhật 主体,chủ thể 主治,chủ trị 主題,chủ đề 織,chức 證,chứng 𡨸,chữ 𡨸漢,chữ hán 𡨸眜,chữ mắt 𡨸喃,chữ nôm 𡨸十𧹼,chữ thập đỏ 𡨸曰,chữ viết 䁛,coi 䁛常,coi thương 𡥵,con 𡥵𡛔,con gái 𡥵𠬠,con một 𡥵𤳆,con trai 局,cuộc 局𠁀,cuộc đời 𩵜,cá 𩵜鐄,cá vàng 各,các 各伴,các bạn 各位,các vị 格,cách 革,cách 格爫,cách làm 革命,cách mạng 丐,cái 丐夷,cái gì 丐尼,cái này 丐妬,cái đó 感恩,cám ơn 斤,cân 斤書,cân thư 句,câu 句𠳨,câu hỏi 𣘃,cây 𣘃数,cây số 𣘃曰,cây viết 群,còn 固,có 固理,có lý 固权,có quyền 固体,có thể 固歲,có tuổi 姑,cô 姑教,cô giáo 工,công 公,công 功,công 公安,công an 公佈,công bố 工業,công nghiệp 工芸,công nghệ 工人,công nhân 公認,công nhận 公式,công thức 公司,công ty 工役,công việc 公社,công xã 𡎝,cõi 共,cùng 𫇰,cũ 拱,cũng 机,cơ 基,cơ 基本,cơ bản 机会,cơ hội 机関,cơ quan 机体,cơ thể 粓,cơm 哿,cả 改,cải 改革,cải cách 改組,cải tổ 感,cảm 感傷,cảm thương 感𧡊,cảm thấy 感恩,cảm ơn 景,cảnh 警,cảnh 景情,cảnh tình 景物,cảnh vật 警衛,cảnh vệ 級,cấp 急,cấp 急時,cấp thời 勤,cần 勤要,cần yếu 求,cầu 求吀,cầu xin 近,cận 近視,cận thị 近代,cận đại 及,cập 割,cắt 古,cổ 古典,cổ điển 共,cộng 共和,cộng hoà 共産,cộng sản 共同,cộng đồng 旗,cờ 碁,cờ 𧵑,của 𧵑公,của công 拠,cứ 拠點,cứ điểm 究,cứu 舉,cử 舉行,cử hành 舉人,cử nhân 𨴦,cửa 𨴦行,cửa hàng 𨴦数,cửa sổ 䏧,da 䏧屬,da thuộc 名,danh 名詞,danh từ 由,do 营,doanh 营業,doanh nghiệp 营数,doanh số 唯一,duy nhất 𨱽,dài 民,dân 民主,dân chủ 民舉,dân cử 民权,dân quyền 民数,dân số 民事,dân sự 民衛,dân vệ 絏,dây 絏電,dây điện 𧿆,dãy 𧿆𡶀,dãy núi 油,dù 油浪,dù rằng 油牢,dù sao 用,dùng 洋,dương 𠁑,dưới 藥,dược 藥斈,dược học 藥料,dược liệu 藥房,dược phòng 藥品,dược phẩm 藥士,dược sĩ 藥典,dược điển 唯,dạ 唯邦,dạ vâng 油,dầu 易,dễ 易傷,dễ thương 易常,dễ thường 役務,dịch vụ 用,dụng 預,dự 預報,dự báo 預支,dự chi 預見,dự kiến 預案,dự án 預定,dự định 豫,dựa 豫𨕭,dựa trên 孕,dựng 㛪,em 㛪𡮤,em bé 家,gia 加,gia 家景,gia cảnh 加入,gia nhập 加味,gia vị 家庭,gia đình 家庭边内,gia đình bên nội 家庭治,gia đình trị 間,gian 交,giao 交行,giao hàng 𦓅,già 𦓅哿,già cả 𦓅要,già yếu 𦓅𠁀,già đời 价,giá 价眜,giá mắt 价市場,giá thị trường 价値,giá trị 教,giáo 教師,giáo sư 教員,giáo viên 教務,giáo vụ 教堂,giáo đường 夾,giáp 夾戰,giáp chiến 夾界,giáp giới 夾紇,giáp hạt 夾𩈘,giáp mặt 𩙌,gió 𩙌𩅹,gió mưa 𩙌𦝄,gió trăng 𩙌東,gió đông 执,giúp 执拖,giúp đỡ 解,giải 解義,giải nghĩa 解決,giải quyết 解釋,giải thích 紙,giấy 紙報,giấy báo 紙鉑,giấy bạc 紙印,giấy in 紙曰書,giấy viết thư 紙打𣛠,giấy đánh máy 紙影,giấy ảnh 界,giới 界限,giới hạn 𣇞,giờ 𡨹,giữ 𡨹𢚸,giữ lòng 𡨹𠳒,giữ lời 𡨹意,giữ ý 𡨌,giữa 𡛔,gái 𢲧,gây 𢲧戰,gây chiến 𢲧𡀯,gây chuyện 𢲧孕,gây dựng 夷,gì 急,gấp 𧵆,gần 𧵆賖,gần xa 噲,gọi 噲𨴦,gọi cửa 噲𪜀,gọi là 𠄩,hai 咍,hay 咍𪜀,hay là 咍过,hay quá 險,hiểm 曉,hiểu 曉別,hiểu biết 現,hiện 現𠉞,hiện nay 現前,hiện tiền 現在,hiện tại 現代,hiện đại 花,hoa 華,hoa 花旗,hoa kỳ 花茶,hoa trà 和,hoà 和平,hoà bình 化,hoá 化斈,hoá học 化値,hoá trị 或,hoặc 或𪜀,hoặc là 河,hà 河内,hà nội 行,hàng 航,hàng 行𡨸,hàng chữ 航海,hàng hải 航空,hàng không 行客,hành khách 漢,hán 漢越,hán việt 漢文,hán văn 行,hãng 形,hình 形影,hình ảnh 𡉕,hòn 𡉕島,hòn đảo 歆,hôm 歆𠉞,hôm nay 歆戈,hôm qua 歆𡢐,hôm sau 歆𠸗,hôm xưa 欣,hơn 香,hương 鄉,hương 香料,hương liệu 鄉俗,hương tục 香味,hương vị 響,hưởng 核,hạch 核仁,hạch nhân 限,hạn 幸,hạnh 杏,hạnh 杏仁,hạnh nhân 紇珠,hạt châu 紇𩅹,hạt mưa 紇蓮,hạt sen 紇椒,hạt tiêu 海,hải 海口,hải khẩu 海南,hải nam 海外,hải ngoại 海関,hải quan 恨,hận 後,hậu 後屬地,hậu thuộc địa 後堂,hậu đường 歇,hết 歇哿,hết cả 係,hệ 系,hệ 係数,hệ số 系統,hệ thống 户,họ 斈,học 斈生,học sinh 斈屬𢚸,học thuộc lòng 斈院,học viện 斈問,học vấn 斈堂,học đường 𠳨,hỏi 悔,hối 悔恨,hối hận 悔惜,hối tiếc 紅,hồng 紅河,hồng hà 紅十字,hồng thập tự 互,hỗ 互助,hỗ trợ 会,hội 盒,hộp 盒書,hộp thư 紇,hột 合,hợp 合邦,hợp bang 合营,hợp doanh 合分,hợp phần 印,in 欺,khi 欺芾,khi nào 科,khoa 科斈,khoa học 科長,khoa trưởng 跬,khoẻ 區,khu 區鋪,khu phố 區域,khu vực 恪,khác 恪別,khác biệt 恪常,khác thường 客,khách 客地,khách địa 氣,khí 𧁷,khó 𧁷巾,khó khăn 𧁷𢚸,khó lòng 空,không 空包𣇞,không bao giờ 空夷,không gì 空氣,không khí 空計,không kể 空体,không thể 巾,khăn 考,khảo 考究,khảo cứu 考查,khảo tra 口,khẩu 口分,khẩu phần 泣,khắp 泣尼,khắp nơi 苦,khổ 孔,khổng 孔教,khổng giáo 孔子,khổng tử 経,kinh 経营,kinh doanh 経史,kinh sử 経財,kinh tài 経济,kinh tế 劍,kiếm 劍朮,kiếm thuật 見,kiến 件,kiện 結,kết 結合,kết hợp 結果,kết quả 計,kể 計𦋦,kể ra 計𨕭,kể trên 奇,kỳ 期,kỳ 圻,kỳ 紀,kỷ 紀元,kỷ nguyên 蘭,lan 連,liên 聯,liên 聯邦,liên bang 聯营,liên doanh 聯係,liên hệ 聯合,liên hợp 連結,liên kết 聯省,liên tỉnh 料,liệu 龍,long 類,loại 論,luận 論拠,luận cứ 論語,luận ngữ 論題,luận đề 律,luật 律師,luật sư 𪜀,là 爫,làm 爫紙,làm giấy 爫客,làm khách 爫牢,làm sao 領,lãnh 領事,lãnh sự 𨖲,lên 𢚸,lòng 𣅶,lúc 𣅶尼,lúc này 李,lý 理,lý 理由,lý do 量,lượng 吏,lại 𥙩,lấy 吝,lần 吝头,lần đầu 吝头先,lần đầu tiên 立,lập 歷,lịch 厤,lịch 歷史,lịch sử 纇,lỗi 𡘯,lớn 𠳒,lời 焒,lửa 焒𢚸,lửa lòng 焒情,lửa tình 力,lực 力量,lực lượng 埋,mai 埋𠬠,mai một 明,minh 沔,miền 沔北,miền bắc 沔南,miền nam 沔中,miền trung 𧷸,mua 悶,muốn 麻,mà 牟,màu 牟色,màu sắc 牟撑䏧𡗶,màu xanh da trời 媽,má 𧖱,máu 𧖱貪,máu tham 𣛠,máy 𣛠𠖤,máy bay 𩄲,mây 𠵴,mình 媒,môi 媒場,môi trường 媒場斈,môi trường học 味,mùi 𩅹,mưa 𨑮,mười 命,mạng 命𠊛,mạng người 孟,mạnh 孟跬,mạnh khoẻ 眜,mắt 默油,mặc dù 默油,mặc dầu 𩈘,mặt 𩈘前,mặt tiền 𩈘𦝄,mặt trăng 𩈘陣,mặt trận 媄,mẹ 𤞦,mọi 𤞦𠊛,mọi người 每,mỗi 𠬠,một 𠬠丐,một cái 𠬠藥,một dược 𠬠𣅶,một lúc 𠬠𠦳,một nghìn 𠬠兆,một triệu 𠬠𤾓,một trăm 𠬠万,một vạn 𠬠𠃣,một ít 㵋,mới 㵋低,mới đây 目,mục 美,mỹ 美朮,mỹ thuật 南,nam 南洋,nam dương 南圻,nam kỳ 𠉞,nay 𣦍,ngay 𣦍欺,ngay khi 𣦍𥐉,ngay ngắn 𣦍實,ngay thật 𦖑,nghe 研,nghiên 研究,nghiên cứu 研究生,nghiên cứu sinh 業,nghiệp 𠦳,nghìn 義,nghĩa 義務,nghĩa vụ 芸,nghề 芸業,nghề nghiệp 芸朮,nghệ thuật 外,ngoài 外交,ngoài giao 外国,ngoại quốc 危,nguy 危險,nguy hiểm 元,nguyên 元年,nguyên niên 元音,nguyên âm 阮,nguyễn 𠦳,ngàn 𣈜,ngày 𣈜𠉞,ngày nay 𣈜𡢐,ngày sau 𣈜𣎃,ngày tháng 𣈜常,ngày thường 銀,ngân 銀行,ngân hàng 銀行𧖱,ngân hàng máu 瓦,ngói 言,ngôn 言語,ngôn ngữ 五,ngũ 五常,ngũ thường 𠊛,người 𠊛尼,người này 𠊛些,người ta 𠊛越,người việt 𠊛𠸗,người xưa 𥐉,ngắn 𥄬,ngủ 語,ngữ 語系,ngữ hệ 膮,nhau 然,nhiên 饒,nhiêu 𡗉,nhiều 𡗉欺,nhiều khi 𡗉𠳒,nhiều lời 茹,nhà 茹𨴦,nhà cửa 茹行,nhà hàng 茹客,nhà khách 茹𥘷,nhà trẻ 人,nhân 仁,nhân 人民,nhân dân 人類,nhân loại 人類斈,nhân loại học 仁義,nhân nghĩa 人造,nhân tạo 人員,nhân viên 人德,nhân đức 二,nhì 𥆾,nhìn 𥆾𧡊,nhìn thấy 呫,nhóm 如,như 如𫇰,như cũ 如𪜀,như là 如勢芾,như thế nào 如丕,như vậy 仍,nhưng 仍麻,nhưng mà 樂,nhạc 一,nhất 一𪜀,nhất là 一定,nhất định 認,nhận 認別,nhận biết 認𠳒,nhận lời 認𩈘,nhận mặt 認𦋦,nhận ra 入,nhập 入局,nhập cuộc 入景,nhập cảnh 入斈,nhập học 入会,nhập hội 入口,nhập khẩu 入内,nhập nội 日,nhật 日用,nhật dụng 二元,nhị nguyên 𡮈,nhỏ 𡮈歲,nhỏ tuổi 𡮈要,nhỏ yếu 𢖵,nhớ 𢖵吏,nhớ lại 𢖵茹,nhớ nhà 𢖵𦋦,nhớ ra 𢖵傷,nhớ thương 𢖵惜,nhớ tiếc 𢖵𠁀,nhớ đời 仍,những 年,niên 年少,niên thiếu 嫩,non 𡽫,non 𡽫渃,non nước 嫩𥘷,non trẻ 芾,nào 尼,này 年,nên 伮,nó 呐,nói 呐𡀯,nói chuyện 呐𨔈,nói chơi 喃,nôm 𡶀,núi 𡶀焒,núi lửa 𡶀𡽫,núi non 𠄼,năm 𢆥,năm 𢆥𠸗,năm xưa 能,năng 能量,năng lượng 能力,năng lực 能動,năng động 尼,nơi 渃,nước 渃花,nước hoa 渃眜,nước mắt 渃炊,nước sôi 渃茶,nước trà 渃越,nước việt 渃𥒥,nước đa 𡀮,nếu 内,nội 内能,nội năng 内治,nội trị 内在,nội tại 内務,nội vụ 内堂,nội đường 内地,nội địa 女,nữ 女斈堂,nữ học đường 女神,nữ thần 女,nữa 飛,phi 飛机,phi cơ 飛劍,phi kiếm 飛場,phi trường 飛隊,phi đội 法,pháp 法权,pháp quyền 法屬,pháp thuộc 法治,pháp trị 發,phát 發現,phát hiện 發節,phát tiết 發展,phát triển 發問,phát vấn 分,phân 分別,phân biệt 分佈,phân bố 分𢺺,phân chia 分類,phân loại 分類斈,phân loại học 𥽢,phèn 房,phòng 防,phòng 防備,phòng bị 房客,phòng khách 防空,phòng không 房𥄬,phòng ngủ 房茶,phòng trà 防衛,phòng vệ 房咹,phòng ăn 方,phương 坊,phường 犯,phạm 犯人,phạm nhân 犯法,phạm pháp 沛,phải 反,phản 反对,phản đối 分,phần 分工,phần công 分𡘯,phần lớn 分𡗉,phần nhiều 分芾,phần nào 分𤾓,phần trăm 分子,phần tử 分役,phần việc 品,phẩm 品類,phẩm loại 佛,phật 佛教,phật giáo 佛組,phật tổ 佛堂,phật đường 鋪,phố 鋪舍,phố xá 府,phủ 戈,qua 戈𠁀,qua đời 関,quan 觀,quan 関係,quan hệ 関重,quan trọng 觀音,quan âm 觀點,quan điểm 光,quang 決,quyết 決定,quyết định 決定論,quyết định luận 权,quyền 权力,quyền lực 权能,quyền năng 过,quá 过程,quá trình 軍,quân 軍事,quân sự 軍隊,quân đội 果,quả 国,quốc 国营,quốc doanh 国家,quốc gia 国語,quốc ngữ 国防,quốc phòng 国际,quốc tế 𦋦,ra 𦋦陣,ra trận 𦋦𠓨,ra vào 慄,rất 慄𪜀,rất là 浪,rằng 耒,rồi 龍,rồng 牢,sao 𡢐,sau 𡢐共,sau cùng 𡢐歇,sau hết 𡢐欺,sau khi 𡢐尼,sau này 𡢐女,sau nữa 𡢐𠸗,sau xưa 𡢐低,sau đây 𡢐妬,sau đó 蓮,sen 生,sinh 生長,sinh trưởng 生員,sinh viên 生物,sinh vật 册,sách 創,sáng 創眜,sáng mắt 𦒹,sáu 炊,sôi 士,sĩ 師,sư 師長,sư trưởng 産,sản 産品,sản phẩm 産出,sản xuất 色,sắc 色𢢲,sắc đẹp 𢩿,sẻ 𠱊,sẽ 数,số 数料,số liệu 数量,số lượng 数𠃣,số ít 𤯩,sống 𥾘,sợi 𥾘𥿗,sợi chỉ 使,sứ 史,sử 使用,sử dụng 史斈,sử học 史册,sử sách 事,sự 事物,sự vật 些,ta 𢬣,tay 𢬣𤽸,tay trắng 貪,tham 参,tham 参戰,tham chiến 参加,tham gia 参考,tham khảo 参觀,tham quan 貪財,tham tài 貪咹,tham ăn 青,thanh 清,thanh 聲,thanh 青龍,thanh long 青年,thanh niên 青天,thanh thiên 清算,thanh toán 清查,thanh tra 清心,thanh tâm 台,thay 台爲,thay vì 遶,theo 詩,thi 試,thi 試舉,thi cử 詩人,thi nhân 天,thiên 天使,thiên sứ 天堂,thiên đường 少,thiếu 寔,thiệt 秋,thu 船,thuyền 船長,thuyền trưởng 朮,thuật 屬,thuộc 屬𢚸,thuộc lòng 屬地,thuộc địa 水,thuỷ 城,thành 成,thành 誠,thành 成功,thành công 成分,thành phần 城鋪,thành phố 誠實,thành thật 城市,thành thị 成此,thành thử 太,thái 太平,thái bình 太平洋,thái bình dương 太子,thái tử 𣎃,tháng 𣎃四,tháng tư 身,thân 身体,thân thể 添,thêm 時,thì 時𣇞,thì giờ 適,thích 釋,thích 適合,thích hợp 適意,thích ý 聪,thông 通,thông 通報,thông báo 通用,thông dụng 聪明,thông minh 通信,thông tin 書,thư 書電子,thư điện tử 傷,thương 常,thường 常欺,thường khi 常𣈜,thường ngày 常日,thường nhật 常年,thường niên 常常,thường thường 上,thượng 上海,thượng hải 上客,thượng khách 上品,thượng phẩm 失,thất 失常,thất thường 失陣,thất trận 𧡊,thấy 神,thần 十,thập 十年,thập niên 實,thật 替,thế 世,thế 勢,thế 世界,thế giới 世紀,thế kỷ 勢芾,thế nào 替品,thế phẩm 世事,thế sự 世俗,thế tục 体,thể 視,thị 市,thị 示,thị 市場,thị trường 統,thống 土,thổ 時,thời 時机,thời cơ 時間,thời gian 時期,thời kỳ 時節,thời tiết 時代,thời đại 首,thủ 手,thủ 首長,thủ trưởng 首將,thủ tướng 次,thứ 次𠀧,thứ ba 次𦉱,thứ bảy 次𠄩,thứ hai 次二,thứ nhì 次一,thứ nhất 次𠄼,thứ năm 次𦒹,thứ sáu 次長,thứ trưởng 次四,thứ tư 次要,thứ yếu 式,thức 式咹,thức ăn 試,thử 此,thử 實現,thực hiện 信,tin 信息,tin tức 精,tinh 精明,tinh minh 精神,tinh thần 仙,tiên 先,tiên 椒,tiêu 惜,tiếc 㗂,tiếng 㗂英,tiếng anh 㗂美,tiếng mỹ 㗂日,tiếng nhật 㗂呐,tiếng nói 㗂法,tiếng pháp 㗂中国,tiếng trung quốc 㗂越,tiếng việt 㗂意,tiếng ý 㗂德,tiếng đức 接,tiếp 接夾,tiếp giáp 接俗,tiếp tục 節,tiết 節目,tiết mục 前,tiền 錢,tiền 錢鉑,tiền bạc 錢紙,tiền giấy 錢𩈘,tiền mặt 前人,tiền nhân 前史,tiền sử 前提,tiền đề 前定,tiền định 前途,tiền đồ 小,tiểu 小邦,tiểu bang 小斈,tiểu học 小史,tiểu sử 店,tiệm 店咹,tiệm ăn 全,toàn 算,toán 查,tra 查究,tra cứu 𤳆,trai 張,trang 妝,trang 妝點,trang điểm 朝,triều 展,triển 兆,triệu 𥪝,trong 𤄯,trong 𥪝欺,trong khi 𤄯創,trong sáng 中,trung 中圻,trung kỳ 中国,trung quốc 中心,trung tâm 中心研究,trung tâm nghiên cứu 茶,trà 茶撑,trà xanh 賴,trái 𨕭,trên 呈,trình 程,trình 程度,trình độ 置,trí 𤾓,trăm 𦝄,trăng 張,trương 𠓀,trước 𠓀欺,trước khi 𠓀低,trước đây 場,trường 長,trường 場𠖤,trường bay 場斈,trường học 場合,trường hợp 場小斈,trường tiểu học 場大斈,trường đại học 長,trưởng 長科,trưởng khoa 長成,trưởng thành 呂,trả 呂𠳒,trả lời 呂恩,trả ơn 陳,trần 陣,trận 𤽸,trắng 𥘷,trẻ 𥘷𡥵,trẻ con 𥘷㛪,trẻ em 𥘷歲,trẻ tuổi 治,trị 値,trị 治病,trị bệnh 重,trọng 重要,trọng yếu 𡗶,trời 𡗶𩅹,trời mưa 𧿨,trở 𧿨吏,trở lại 助,trợ 助理,trợ lý 助手,trợ thủ 助動詞,trợ động từ 雖,tuy 雖然,tuy nhiên 歲,tuổi 歲𥘷,tuổi trẻ 司,ty 才,tài 財,tài 材,tài 財政,tài chính 材料,tài liệu 才能,tài năng 艚,tàu 艚戰,tàu chiến 作,tác 作家,tác gia 𠔭,tám 心,tâm 心神,tâm thần 西,tây 𠸜,tên 𥏌,tên 𠸜噲,tên gọi 𠸜户,tên họ 𥏌焒,tên lửa 𠸜俗,tên tục 尋,tìm 尋曉,tìm hiểu 情,tình 情感,tình cảm 情夭,tình yêu 情恩,tình ân 併,tính 併算,tính toán 碎,tôi 碎伵,tôi tớ 四,tư 將,tướng 在,tại 在牢,tại sao 在爲,tại vì 暫,tạm 暫別,tạm biệt 暫時,tạm thời 造,tạo 造化,tạo hoá 造𦋦,tạo ra 毕,tất 必,tất 毕哿,tất cả 必然,tất nhiên 必要,tất yếu 济,tế 际,tế 節,tết 節元旦,tết nguyên đán 節中秋,tết trung thu 省,tỉnh 組,tổ 組織,tổ chức 組合,tổ hợp 組国,tổ quốc 組先,tổ tiên 總,tổng 總共,tổng cộng 總結,tổng kết 總領事,tổng lãnh sự 伵,tớ 細,tới 俗,tục 俗語,tục ngữ 息,tức 詞,từ 自,từ 詞典,từ điển 子,tử 自,tự 字,tự 自由,tự do 自𠵴,tự mình 自然,tự nhiên 自治,tự trị 字典,tự điển 自動,tự động 㕵,uống 員,viên 曰,viết 役,việc 院,viện 院研究,viện nghiên cứu 越,việt 越南,việt nam 𢝙,vui 𢝙𢚸,vui lòng 吧,và 鐄,vàng 鐄西,vàng tây 𠓨,vào 邦,vâng 爲,vì 爲牢,vì sao 𢭲,vói 無,vô 無義,vô nghĩa 文,văn 文化,văn hoá 王,vương 万,vạn 万能,vạn năng 万物,vạn vật 問,vấn 問題,vấn đề 物,vật 物料,vật liệu 物理,vật lý 物理斈,vật lý học 物品,vật phẩm 物体,vật thể 丕,vậy 𧗱,về 𧗱茹,về nhà 衛,vệ 味,vị 位,vị 位置,vị trí 貝,với 貝埃,với ai 貝吏,với lại 𡞕,vợ 務,vụ 𣃣,vừa 域,vực 賖,xa 撑,xanh 車,xe 䀡,xem 吀,xin 吀嘲,xin chào 吀纇,xin lỗi 出,xuất 出口,xuất khẩu 𨑜,xuống 𡏦,xây 𡏦孕,xây dựng 社,xã 社会,xã hội 社会主義,xã hội chủ nghĩa 社論,xã luận 𠸗,xưa 仕𦋦,xảy ra 夭,yêu 要,yêu 要求,yêu cầu 要,yếu 要人,yếu nhân 要點,yếu điểm 亞,á 亞洲,á châu 亞東,á đông 案,án 襖,áo 奥,áo 襖𨱽,áo dài 襖𠫾𩅹,áo đi mưa 壓,áp 壓力,áp lực 壓力空氣,áp lực không khí 音,âm 阴,âm 音響,âm hưởng 阴厤,âm lịch 音樂,âm nhạc 音樂古典,âm nhạc cổ điển 音聲,âm thanh 音節,âm tết 恩,ân 殷勤,ân cần 恩人,ân nhân 恩情,ân tình 歐,âu 歐洲,âu châu 歐𪜀,âu là 𠃣,ít 𠃣固,ít có 𠃣欺,ít khi 𠃣𠳒,ít lời 𠃣𡗉,ít nhiều 𠃣一,ít nhất 𠃣歲,ít tuổi 翁,ông 翁妑,ông bà 翁𦓅,ông già 意,ý 意志,ý chí 意見,ý kiến 意義,ý nghĩa 咹,ăn 咹粓,ăn cơm 咹試,ăn thử 多,đa 多分,đa phần 多値,đa trị 多音節,đa âm tiết 當,đang 𠫾,đi 𠫾步,đi bộ 𠫾蹎,đi chân 𠫾𨔈,đi chơi 𠫾爫役,đi làm việc 𠫾戈,đi qua 𠫾𦋦,đi ra 𠫾遶,đi theo 𠫾𠓨,đi vào 条,điều 条件,điều kiện 調查,điều tra 點,điểm 典,điển 電,điện 電子,điện tử 跢,đá 𥒥,đá 𥒥花,đá hoa 𥒥焒,đá lửa 旦,đán 打,đánh 打价,đánh giá 打𣛠,đánh máy 打膮,đánh nhau 打式,đánh thức 打動,đánh động 兜,đâu 兜固,đâu có 兜低,đâu đây 低,đây 㐌,đã 畑,đèn 畑電,đèn điện 妬,đó 妬𪜀,đó là 東,đông 東藥,đông dược 迻,đưa 塘,đường 糖,đường 堂,đường 糖𥽢,đường phèn 塘鋪,đường phố 塘𠫾,đường đi 得,được 大,đại 代,đại 大本营,đại bản doanh 大工業,đại công nghiệp 大营,đại doanh 大斈,đại học 大使,đại sứ 道,đạo 道佛,đạo phật 党,đảng 党史,đảng sử 党長,đảng trưởng 党治,đảng trị 島,đảo 坦,đất 坦客,đất khách 鬥,đấu 斗,đấu 鬥价,đấu giá 鬥跢,đấu đá 头,đầu 投,đầu 投机,đầu cơ 头𣎃,đầu tháng 头先,đầu tiên 𢢲,đẹp 𢢲𢚸,đẹp lòng 𢢲𤳆,đẹp trai 𢢲意,đẹp ý 旦,đến 旦尼,đến nơi 題,đề 提,đề 提高,đề cao 提及,đề cập 提防,đề phòng 題材,đề tài 題出,đề xuất 調,đều 調拱,đều cũng 調膮,đều nhau 底,để 第,đệ 第二,đệ nhì 第一,đệ nhất 地,địa 地方,địa phương 地域,địa vực 地點,địa điểm 定,định 定料,định liệu 定義,định nghĩa 讀,đọc 讀册,đọc sách 𧹼,đỏ 对,đối 圖,đồ 途,đồ 圖𨔈,đồ chơi 圖物,đồ vật 同,đồng 銅,đồng 銅鉑,đồng bạc 同義,đồng nghĩa 同音,đồng âm 度,độ 獨,độc 獨立,độc lập 獨身,độc thân 隊,đội 隊形,đội hình 隊軍,đội quân 隊長,đội trưởng 動,động 動詞,động từ 動物,động vật 動物斈,động vật học 動坦,động đất 𠁀,đời 𠁀𤯩,đời sống 拖,đỡ 拖𠳒,đỡ lời 拖头,đỡ đầu 德,đức 德行,đức hạnh 德信,đức tin 恩,ơn 影,ảnh 影響,ảnh hưởng 影焒,ảnh lửa 印度,ấn độ 萻,ấm 印劍,ấn kiếm 印度教,ấn độ giáo 印度洋,ấn độ đương 意,ấy 於,ở 於兜,ở đâu 於妬,ở đó